1

های آن خانه رياضيات، اهداف و برنامه(1)علی رجالیفروزان خردپژوه و

خانه رياضيات اصفهان

، (2)الملل�ی آموزش رياض�ي " در شانزدهمي�ن مطالع�ه کميس�يون بي�نهای مه��م برای خان��ه رياضيات در ايران ب��ه عنوان يک��ی از چال��ش

توس�عه دان�ش رياض�ی و ايجاد انگيزه در دانش آموزان و دانشجويان مطرح شده است.

های های خان���ه در اي���ن س���خنرانی، تاريخچ���ه، اهداف و فعالي���تگون�ه مراک�ز علم�ی، تحقيقات�ی در رياضيات و دس�تاوردهای ايجاد اي�ن

المللی مورد بحث قرار خواهد گرفت." سطوح محلی، ملی و بين

دانشکده رياضي دانشگاه صنعتی اصفهان (1)(2) International Commission on Mathematics Instructors

)ICMI(

2

2.2.5 Mathematics Houses Since 1999, in Iran, teams of teachers and university staff have established what are called Mathematics Houses throughout the country. The Houses are meant to provide opportunities for students and teachers at all levels to experience team work by being involved in a deeper understanding of mathematics through the use of various media. These include information technology and independent studies, feeling the essence of mathematics and learning about the history and applications of mathematical sciences, playing mathematics games and studying interdisciplinary ideas such as mathematics and art, studying mathematics and genetics, mathematics and social sciences, and medical or engineering mathematics.

3

Team competitions, e-competitions, using mathematics in the real world, studies on the history of mathematics, the connections between mathematics and other subjects such as art and science, general expository lectures, exhibitions, workshops, summer camps and annual festivals are some of the non-classic mathematical activities of these houses.

The houses provide opportunities for public mathematics awareness, especially for families of the students.

They also present mathematics through recreation and fun by playing with mathematics tools and learning the applications of mathematics and observing the mathematics strength in art other areas of science, technology, social or medical aspects of life.

The members of the houses can present their math abilities and thinking skills, and the houses can identify these abilities.

4

Students enjoy the atmosphere of cooperative working and exchanging information in these houses and this helps to enrich their mathematical knowledge and skills.

Teachers and talented students may take part in all the activities or special programs of the houses, and in this way the houses nourish the higher achievers for better and higher achievement.

Mathematics House is a playground and a centre for providing good challenging infrastructure and its aim is to answer all the question on the problems of the challenges in mathematics education.

It provides an up to date state of art for making necessary challenges for teachers and students.

5

دانشگاهيان 1377از س�ال و از معلمان هايي گروه راه کشور سراسر در را رياضيات های خان�ه ايران

اندازی نمودند. هدف خانه های رياضيات ايجاد فرص���������ت هايي برای دانش آموزان و معلمان در مقاط���ع مختل���ف تحص���يلی اس�ت ک�ه کار گروه�ی را ب�ا درگيری ب�ا درک عميق ت�ر از مفاهي�م رياضيات ب�ا اس�تفاده از ابزارهای مختل�ف تجرب�ه

کنند. اي���ن ابزاره��ا شام��ل تکنولوژ���ی اطالعات، مطالعات مس����تقل، درک مفاهي����م رياضيات و يادگيری تاري����خ و کاربردهای علوم رياض��ي، بازی های رياض��ي و مطالع��ه ايده های بي��ن رشته ای مانن��د رياضيات و هن��ر، رياض��ي و تاري���خ تمدن و آرشيتک���ت ايران���ی، رياضيات و ژنتي���ک،

تماع�ی و علوم پزشک�ی ي�ا رياضيات جرياضيات و علوم اباشند. مهندسی می

مس��ابقات تيم��ی، مس��ابقات الکترونيک��ی، اس��تفاده از رياضيات در زندگ�ی روزمره، مطالع�ه در زمينه های تاري�خ رياضيات، ارتباط رياضيات و علوم ديگ��ر، س��خنرانی های عموم�ی، نمايشگاه ه�ا، کارگاه های آموزش�ی و تحقيقات�ی، اردوهای تابس���تانه و جشنواره های س���اليانه برخ���ی از

فعاليت های رياضي غيرکالسيک اين خانه هاست.

: خانه های 2-2-5رياضيات

6

در اي�ن خانه ه�ا ب�ه آگاه�ی عموم�ی در مورد رياضيات مخص�وصاميان خانواده دانش آموزان و دانشجويان کم���ک می کنند. آن ه���ا رياضيات را از طري���ق تفري���ح و لذت بردن به وس���يله بازی ب���ا ابزارهای رياض���������ي، يادگيری کاربردهای رياضيات و مشاهده توانمندی های رياض��ي در هن��ر و س��اير علوم، تکنولوژ��ی، علوم

پزشکی وابسته به زندگی ارائه می دهند. واجتماعی اعضاء خانه ه��ا می توانن��د توانمندی های رياض��ی و مهارت های فکری خود را ارئ�ه دهن�د و خانه ه�ا می توانن�د اي�ن اس�تعدادها را

شناسايي نمايند. دانش آموزان و دانشجويان از محي���ط کار گروه���ی و انتقال تجارب اي�ن خانه ه�ا لذت می برن�د و اي�ن مس�ايل باع�ث می شود ک�ه

دانش و مهارت های رياضی آن ها ارتقاء پيدا کند. معلمان، دانش آموزان و دانشجويان مس����تعد می توانن����د در تمام فعاليت های خان��ه و ي��ا بر حس��ب مورد در برنامه های خاص آ�ن شرک�ت نماين�د و از اي�ن طري�ق خانه ه�ا افراد مس�تعد را برای

دس�ت آوردن موفقيت های بيشت�ر و بهت�ر تربيت و تحت حمايت ب�هقرار می دهند.

خان�ه رياضيات ي�ک ميدان و مرکزی برای ايجاد امکانات خوب چالش��ی اس��ت و هدف آ��ن پاس��خ گويي ب��ه نيازهای چالش��ی در زمين���ه آموزش رياض���ی اس���ت. خان���ه در چالش های ضروری

دانش آموزان، دانشجويان و معلمان بهنگام عمل می کند.

7

“The two appendices, on significant enrichment structures, were contributed by Ali Rejali )Mathematics Houses( and Djordje Kadijerich )Archimedes organization(. Peter Taylor has in fact visited both the Mathematics Houses in Iran and the Archimedes premises in Belgrade and agrees that these are prime examples of highly useful organizations supporting their communities in remarkably useful ways.”

در مقدمه کتاب (1)باربو آقايان پروفسور تيلور و ادمطالعه شانزدهم کميسيون بين المللی آموزش رياضی

نوشته اند:

)1( Professor Peter Taylor and Professor Ed Barbeau, Editors of the 16th study o f ICMI

8

"باي�د از فدراس�يون جهان�ی مس�ابقات مل�ی رياض�ی در تخاب ايشان ت�بريک گفت. م�ن کارهای ديگ�ر عل�ی نمورد ا

را نمی دان��م، ول��ی در فرص��ت کوتاه�ی ک��ه در س��فرم ب��ه ايران پي�ش آم�د از خان�ه رياضيات اص�فهان بازديدی داشتم. اي�ن خان�ه در واق�ع محل�ی برای گس�ترش دان�ش رياض�ی و محيط���ی برای ايجاد چال���ش رياض���ی در بي���ن جوانان و معلمان اس��ت. س��اختمان جدي��د خان��ه رياضيات اص��فهان س�اختار مناس�بی برای توس�عه فعاليت های خان�ه اس�ت ک�ه اميدوارم هرچ��ه زودت��ر در اختيار خان��ه رياضيات اص��فهان

قرار گيرد.“

المللی رئيس کميسيون بين (2)خانم پروفسور آرتيگآموزش رياضی

8در مراسم اهداء جايزه پاول ارديش به دکتر رجالی در تاريخ در مکزيک:2008ژوئيه

(2) Professor Artigue, The President of ICMI

9

سال جلسات بعداز ظهرهاي دوشنبه 28تجربه بيش از معلمان رياضي اصفهان و تشکيل مرکز بررسي رياضيات

که در آن1358 از سال در دانشگاه صنعتی اصفهاندبيرستانيديوارهاي جدايي بين معلمان مقاطع مختلف تحصيلي شکسته و

خدمات زيادي به جامعه علمي کشور شد، اين رويداد منشاءگروهي از معلمان و اساتيد رياضي را برآن داشت تا يک

موسسه غيردولتي براي ارتقاء دانش رياضي تشکيل دهند. ب���ه عنوان مرکJJJز تحقيقات معلمان اصJJJفهانيجاد ا

هاي معل��م در س��راسر کشور، الگوي��ي براي تشکي��ل پژوهشگاهمنج�ر ب�ه اجراي المپياد رياض�ي ک�ه مسJابقات رياضJيبرگزاري

ايران و ب��ه دنبال آ��ن المپيادهاي ديگ��ر علم��ي و حضور موف��ق ز هم�ه مهمت�ر ا والملل�ي گردي�د هاي بي�ن جوانان ايران�ي در عرص�ه

فکري و همکاري مشترک معلمان و توسJJJJJJJJJJJJعه همنخسJJJJتين کنفرانJJJJس و برگزاري تحقيقات گروهJJJJي

اين 1375 در ايران در س���ال آموزش رياضJJي حاص���ل ،مشارکت بود.

تاريخچه

10

ب�ه نام س�ال جهان�ي رياضيات توس�ط 2000پ�س از اعالم س�ال الملل�ي و اتحادي�ه بي�ن( ICMIالملل�ي آموزش رياض�ي ) کميس�يون بي�ن

( و در حاشي��ه بيس��ت و پنجمي��ن کنفران��س رياض��ي IMUرياض��ي )پيرو مذاکرات اس�تاد احمد کشور، س�تاد مل�ي س�ال جهان�ي رياضيات

بيرش�ک ب�ا مس�ئولين علم�ی نخس�تين کنفران�س آموزش رياضی ايران حماي�ت برخ�ی از مسئولين کشور از تشکي�ل شد.ب�ه پيشنهاد ايشان

آ�ن جمل�ه آقای محمدعل�ی نجف�ی رئي�س وق�ت س�ازمان برنامه ريزی و بودج�ه کشور و دکت�ر مضطرزاده معاون پژوهش�ی وزارت فرهنگ فراوان اهميت س�تاد اي�ن تشکي�ل برای وق�ت عال�ی آموزش و

داشت. ب�ه رياس�ت رئي�س جمهور سJتاد ملJي سJال جهانJي رياضيات

وق��تو ب��ا دبيري وزارت فرهن��گ و آموزش عال��ي خانJJه ، طرح هاي اجراي�ي خود ب�ه تص�ويب را ب�ه عنوان  يک�ي از طرحرياضيات

اين طرح توس�ط دوس�تان دانشگاه ص�نعتی شريف مخصوصا رس�اند.آقای يحيی تابش تنظيم شده بود.

11

اي بي�ن س�رانجام نخس�تين خان�ه رياضيات ط�ي موافق�ت نام�هشهرداري اص�فهان و معاون�ت پژوهش�ي وزارت فرهن�گ و آموزش عال�ي و ب�ا موافق�ت اس�تاندار وق�ت )ب�ه نياب�ت شورای اس�المی شه�ر اص�فهان( در اي�ن شه�ر تاريخ�ي شک�ل گرف�ت و در بهم�ن ماه

ب�ا حضور وزي�ر فرهن�گ و آموزش عال�ي و اس�تاندار 1377س�ال وق��ت )ب��ه نياب��ت شورای اس��المی شه��ر اص��فهان(، ب��ا تالش و

افتتاح و حاص�ل تجربيات ،خان�ه رياضيات گيري هيئ�ت موس�س پيمشترک دانشگاهيان و دبيران رياض�ي در اي�ن مکان کوچ�ک تبلور

يافت. سJتاد ملJي سJال جهانJي رياضياتخان�ه در ابتدا زي�ر نظ�ر

اص�فهانو شهرداري کرد، ام�ا پ�س از تشکي�ل خانه فعالي�ت م�ي هاي شوراي خانJJههاي ديگ���ر، هاي رياضيات در شهرس���تان

در ايران ب�ه عنوان ي�ک نهاد علم�ي غيردولت�ي زي�ر نظ�ر رياضياتوزارت علوم، تحقيقات و هاي علم���ي کميس���يون انجم���ن

جناب فعالي�ت خود را ادام�ه داد. فنآوري نقش راس�تا اي�ن در و تحقيقات علوم، وزارت وقت معاون منص�وری دکت�ر آقای فنآوری و رئي�س وق�ت انجم�ن رياض�ی ايران را نمی توان ناديده

هاي رياضيات مجوز اي�ن شورا ب�ا بررس�ي عملکرد خان�هگرفت. نماي�د، ک�ه خان�ه رياضيات ه�ا را ص�ادر م�ي تشکي�ل و فعالي�ت آ�ن

اص��فهان ت��ا کنون ب��ه عنوان يک��ي از الگوهاي برت��ر و اولي��ه اي��ن حرکت علمي مطرح بوده است.

12

هاي چشمگي�ر محل�ي، مل�ي اکنون خان�ه پ�س از فعالي�تالملل�ي خود، س�رانجام ب�ه عنوان ي�ک نهاد غيردولت�ي و بي�ن

مس��تقل زي��ر نظ��ر ي��ک شوراي علم��ي ب��ا رس��ميت يافت��ن وزارت هاي رياضيات ايران زي�ر نظ�ر توس�ط شوراي خان�ه

و ب����ا حماي����ت شهرداری علوم، تحقيقات و فنآوري اص�فهان از طري�ق ي�ک هيئ�ت امناء و زيرنظ�ر ي�ک شورای

علمی فعاليت دارد.

13

اهداف سازی جامعه از اهميت علوم سازی رياضی و آگاه عمومی

رياضی ،ترويج روحيه تحقيق و مطالعه صحيح در ميان جوانان

آموزان و دانشجويان( و معلمان )رياضی و نوجوانان )دانشآموزگاران(

ترويج فرهنگ صحيح استفاده از تکنولوژی اطالعات و ارتباطاتو منابع ديگر اطالعاتی بين جوانان و معلمان

آموزان، های انجام کارگروهی به دانش آموزش شيوهدانشجويان و معلمان

ايجاد روحيه کارآفرينی در جوانان دانشجو و نابينايان معرفی تاريخ درخشان رياضيات در عصر طاليی اسالم به

ايرانی و ايجاد جهانيان برای آشنايی آنان با تمدن اسالمی- روحيه خودباوری در جوانان

افزارهای علمی در ميان ايجاد بستر الزم برای گسترش نرمجوانان

بررسی و تالش در جهت حل مشکالت آموزشی و پژوهشیکشور

ای رشته های بين گسترش فعاليت ايجاد تسهيالت جهت ارتباطات اعضاء با مجامع علمی داخلی و

رسانی، مراکز ها، مراکز اطالع خارجی )از قبيل کتابخانهپژوهشی و دانشمندان.(

و های نو و عملی در راستای اهداف فوق پذيرش ايده

14

دستاوردها: برگزيده نخس�ت، برنده تندي�س و جايزه اول پنجمي�ن دوره انجم�ن

ترويج علم ايرانهای يادده�����������ی، يادگيری در ميان دانش ايجاد تحول در روش

آموزان، دانشجويان و معلمانه��ا و آموزی و دانشجوي��ی در جشنواره های دان��ش موفقي��ت تي��م

مسابقات داخلی و خارجی الملل�ی برای های بي�ن ارائ�ه الگوي�ی جدي�د در کشور و در عرص�ه

های تحقيق انجام کارگروهی و آموزش روشآموزان، معلمان و رس��انی بي��ن دان��ش گس��ترش فرهن��گ اطالع

نابينايان شناخت��ه شدن ب��ه عنوان يک��ی از ابزارهای مه��م در ايجاد چال��ش

الملل�ی رياض�ی توس�ط گروه مطالعات�ی شانزده�م کميس�يون بي�ن(ICMIآموزش رياضی )

ه�ا نحوه گزين�ش دانشج�و در دانشگاه"های موف�ق ارائ�ه طرح" ]ک�ه منج�ر ب�ه ارائ�ه طرح حذف کنکور ب�ه مجل�س شورای اس�المی

ه���ا ب���ا وزارت آموزش و راهکارهای همکاری انجم���ن"شد.[، برنام��ه نوي��ن دوره کارشناس��ی "، همکاری برای تدوي��ن "پرورش

روش های گزين�ش دانشج�و در مقط�ع کارشناس�ی ارش�د "، "آمار. "قانون پيشنهادی سازمان نظام آمارشناسی ايران" و "آمار

ای )رياض�ی و هن�ر- رياض�ی و رشت�ه های بي�ن اندازی پژوه�ش راهژنتي���ک- رياض���ی و شبکه های عص���بی و ...( در ميان دانشجويان

های مختلف دانشگاه

15

ايجاد کارآفرين��ی برای نابينايان ب��ا آموزش نحوه اس��تفاده ازهای معمول�������������ی و تولي�������������د رايان�������������ه

محتوی آموزشی برای آنان نور برای گسترش بهره تشکي��ل انجم��ن علم��ی فرهنگ��ی موج

بينايان و عضوي�ت بي�ن نابينايان و ک�م گيری از کامپيوترهای عادی اطالع دو نف���ر از اعضاء خان���ه در کميت���ه آموزش شورای عالی

رسانی کشور کس��ب عنوان دوم انجم��ن علم��ی برت��ر در هفتمي��ن جشنواره

پژوه����������������������������ش و فنآوری کشور (1385)

عق�د قرارداد همکاری ب�ا انس�تيتو تحقيقات�ی فرودنتال دانشگاهاترخ���������������ت هلن���������������د )در س���������������ال

( و ب��ا دانشگاه تربي��ت معل��م فونتي��ز هلن��د )در س��ال 1385 1386)

الملل�ی يونس�کو و آيس�سکو از فعاليت های بي�ن حماي�ت س�ازمان های خانه رياضيات اصفهان

ی ب�ا معرف�ی اهداف و ي�تأثيرگذاری بر آموزش رياض�ی دوره ابتداآموزگاران مفاهيم رياضی اين دوره به

اندازی س�ايت آمار برای هم�ه ب�ا مشارک�ت پژوهشکده آمار راهايران

16

همکاری و ارتباط خانه رياضيات اصفهان با نهادهای المللی علمی داخلی و بين

ريزی دوره )جلس���ات برنام���هانجمJJن آمار ايران- همکاری ب���ا کارشناس�ی و تدوي�ن نظام آمارشناس�ی، برگزاری مس�ابقه دانش

ه�ا، س�مينارها و مس�ابقات آموزی،� مشارک�ت در برگزاری کنفران�سدانشجويي( (I.P.M ).مرکز تحقيقات بنيادینامه همکاری با - امضاء تفاهمريزی آموزشJJی سJJازمان پژوهJJش و برنامJJه- همکاری ب��ا

)س��مينار ت�بيين راهکارهای همکاری وزارت آموزش و پرورشهای کنفران��س ه��ا ب��ا س��ازمان، همکاری در برگزاری انجم��ن

آموزش رياضي(شهرک علمJی تحقيقاتJی اصJفهان نام�ه ب�ا - همکاری و تفاه�م

های دانشجويي برای حمايت از پژوهش و اصJJJفهان صJJJنعتی، اصJJJفهانهای - همکاری ب����ا دانشگاه

در برگزاری س��مينار و پرورش اصJJفهان آموزش سJJازمانها های ورودی دانشگاه ها و مسايل آزمون بررسی روش

های شبک�ه در برگزاری هماي�شبJا بنياد دانJش و هنJر- همکاری مدرسه در اصفهان و نيشابور

جه�ت بررس��ی طرح های مجلJس مرکJز پژوهJش- همکاری ب��ا پذيرش دانشجو

س�ازی عل�م در جه�ت عموم�یپژوهشکده آمار ايران - همکاری ب�ا آمار، ايجاد س���ايت آمار برای هم���ه و بررس���ی کت���ب و مقاالت

پژوهشکده

17

در جهت راههJJا و شهرداری اصJJفهان دانشگاه- همکاری ب���ا ک��ه توس��ط خان��ه ای اسJJتان طرح ارتباط کتابخانJJهاندازی

اکنون در اس���تان رياضيات اص���فهان پيشنهاد شده اس���ت و ه���ماصفهان در دست اجراست.

انسJتيتو تحقيقاتJی فرودنتال وابسJته نام�ه ب�ا - همکاری و تفاه�م به دانشگاه اترخت هلند

( در انجام ICMIالملل�ی آموزش رياض�ي ) - مشارک�ت ب�ا کميس�يون بي�ن در راس�تای ICMIمطالعات مختل�ف، از جمل�ه شانزدهمي�ن مطالع�ه

های رياض��ي، هفدهمي��ن مطالع��ه در زمين��ه آموزش تعيي��ن چال��شمجازی و هيجدهمين مطالعه در زمينه آموزش آمار

( در ICMEالملل��ی آموزش رياض��ی ) های بي��ن - مشارک��ت ب��ا کنگرههای کاری، از جمل�ه مديري�ت گروه ريزی و اداره گروه جه�ت برنام�ه

الملل�ی آموزش رياض�ي ک�ه در کاری شش�م يازدهمي�ن کنگره بي�ن در مکزيک برگزار شد. 1387سال

های علم��ی آموزش��ی معلمان رياض��ي س��راسر - همکاری ب��ا انجم��نهای علمی آموزشی معلمان رياضي ايران انجمن کشور و اتحاديه

18

- همکاری ب��ا انجم��ن علم��ی آموزش��ی معلمان ابتداي��ی شه��ر های آموزشی برای آموزگاران کارگاه اصفهان در جهت ارائه

های های رياضيات و شورای خان��ه - همکاری ب��ا س��اير خان��هرياضيات ايران

جه�ت مرکJز نجوم اديJب اصJفهاننام�ه ب�ا - امضاء تفاه�مهمکاری

- عق�د قرارداد مطالعات و تحقيقات در زمين�ه آموزش ابتداي�ی (UNESCOای يونسکو ) با دفتر منطقه

ای در برای ايجاد شبک�ه همکاری منطق�ه ISESCO- همکاری ب�ا زمينه آموزش رياضی

( Fontys- عق��د تفاهمنام��ه همکاری ب��ا دانشگاه تربي��ت معل��م )هلند

19

داليل ضرورت ايجاد مکان هايي مشابه خانه:

متفاوت بودن فعاليت دانشگاه ها و آموزش و پرورشنياز به اصالح و بازنگری دائمی به روش های آموزش رياضی

در مدارس نياز به فعاليت های فوق برنامه دانش آموزی و دانشجويي

حمايت آموزشی و پژوهشی از معلمان نياز به انجام تحقيقات مستقل گروهی و ارزشيابی روش های

آموزشی

20

مسائل و مشکالتی که خانه ها با آن ها روبرو هستند:

- فضای فيزيکی موجود و امکانات 1- تأثير تغيير مديريت های سازمان و نهاد حامی 2- عدم دريافت بودجه و حمايت مالی مناسب که اجرای 3

برنامه های پيش بينی شده را دچار اختالل و وقفه می کند.

- عدم همکاری دانشگاه های محلی، ادارت آموزش و 4پرورش و شهرداری ها و

فرمانداری ها به ميزان کافی، متناسب با پتانسيل موجود

21

راه حل های حمايتی ديگر:

- استفاده از مسئله موقوفات 1- استفاده از کمک های مالياتی2- انجام پروژه های تحقيقاتی،� آموزشی )نظير دوره های 3

بازآموزی( - تعريف برنامه های مشترک و استفاده از امکانات نهادهای 4

همکار

22

چگونه يک خانه رياضيات تأسيس کنيم:- تشکيل هيئتی با همکارانی هم عقيده و همراه1- تهيه يک اساسنامه مقدماتی 2- بازديد از چند خانه از نزديک و آشناشدن با برنامه ها و مسائل و 3

مشکالت آن ها - صحبت با نهادهايي که می توانند حمايت کنند.4- پيش بينی و اجرای يکی دو برنامه در آن شهر )تا هم ميزان 5

همکاری افراد و هم ميزان حمايت حاميان مشخص شود( - تهيه اساسنامه نهايي، معرفی هيئت امناء و شورای علمی 6

اجرايي- امضاء موافقتنامه بين شورا و نهادهای محلی7- تقاضای عضويت در شورای خانه های رياضيات و کسب مجوز8- افتتاح خانه و آغاز رسمی فعاليت و درصورت تمايل اقدام به ثبت 9

قانونی آن

23

http://www.mathhouse.org