Користење на новите технологии во промовирањето на транспарентноста на владите

Употреба на новите технологии во промоција

на транспарентноста навладата

Црна Гора, Србија, Босна и Херцеговина и Македонија

Проектот е финансиран од Националниот фонд за демократија(NED – National Endowment for Democracy)

Подгорица, февруари 2014 година

НАЗИВ НА ПУБЛИКАЦИЈАТАУпотреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата

ИЗДАВАЧЦентар за демократска транзицијаVII Омладинске бб81000 Подгорица, Црна ГораТел: +382 20 207 070, 207 071Тел/Факс: +382 20 207 072Имејл: [email protected]

ЗА ИЗДАВАЧОТДраган Копривица

АВТОРИ НА ПУБЛИКАЦИЈАТАИвана Дракиќ – ЦДТТијана Цвјетиќанин – Зошто не?Дамир Берило – Зошто не?Бојана Џуловиќ – ЦРТАДубравка Грчиќ – ЦРТАЗлатко Димитриоски – МОСТ

ПРЕВОД:Марина Ѓуровиќ-Маркоска

PREPRESS И ГРАФИЧКИ ДИЗАЈНБојан Тешиќ

ПЕЧАТИГолбиПринт, Подгорица

ТИРАЖ200 примероци

Наведувањето и користењето на материјалите и информациите од оваa публикација вонепрофитни публикации или во средствата за јавно информирање, чија цел е инфор-мирање на граѓаните, како и за користење во други некомерцијални цели, е дозволено,со задфолжително наведување на изворот и на сопственикот на авторските права.

Користењето на материјалите за каква и да било друга цел не е допуштено без пре-тходно одобрение на сопственикот на авторските права (Центар за демократска тран-зиција – ЦДТ).

ЦДТ не одговара за подоцнежните толкувања на информациите објавени во оваа пуб-ликација

1. ВОВЕД

2. МЕТОДОЛОГИЈА2.1. Методологија на мониторингот2.2. Опфатеност на институциите2.3. Извори за податоците2.4. Собирање на податоците

3. РЕГИОНАЛНА ДИМЕНЗИЈА3.1. Анализа на правната рамка во регионот во врска со отворено-

ста на владите и министерствата преку Интернет страници 3.2. Резултати на владите во регионот3.3. Резултати на министерствата во регионот3.4. Добри пракси

4. ЦРНА ГОРА4.1. Влада на Црна Гора 4.2. Министерства на Црна Гора 4.3. Препораки за Владата и министерствата

5. БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА5.1. Совет на министри на БИХ5.2. Министерства на БИХ5.3. Препораки за Советот на министри и за министерствата на

државно ниво на БИХ5.4. Ентитетско ниво – Влада на Федерацијата на Босна и Херцего-

вина5.5. Ентитетски ниво – Министерства на Владата на Федерацијата на БИХ5.6. Препораки за Владата и министерствата на ФБИХ5.7. Ентитетски ниво – Влада на Република Српска5.8. Ентитетско ниво – Министерство на Влада на РС5.9. Препораки за Владата и министерствата на Република Српска

6. СРБИЈА6.1. Влада на Република Србија6.2. Министерства на Владата на Република Србија6.3. Препораки за Владата и министерствата на Република Србија

7. МАКЕДОНИЈА7.1. Влада на Република Македонија7.2. Министерства на Република Македонија 7.3. Препораки за Владата и министерствата на Република Македонија

ТАБЕЛА НА СОДРЖИНАТА 7

99

101112

1313

161718

20202328

30303338

38

4146464953

55555964

66666974

ВО

ВЕ

ДУпотреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата 5

Публикацијата „Употреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на вла-

дата“ е финален извештај од мониторингот на четири држави од регионот (Црна Гора, Србија,

Македонија и Босна и Херцеговина, во понатамошниот текст: регион) за тоа колку институците

ги користат новите технологии во претставувањето на својата работа. Партнери на истоиме-

ниот проект се: „Зошто не?“ од Босна и Херцеговина, Центарот за истражување, транспарет-

ност и одговорност – ЦРТА од Србија и Граѓанската асоцијација МОСТ од Македонија, а проектот

е финансиран од НЕД – Национална фондација за демократија.

Од широкиот спектар на теми за добро управување, овојпат меревме колку институците во

регионот се отворени и интерактивни со актерите во општеството/граѓаните, и тоа сè со упо-

треба на Интернет и нови технологии. Сметаме дека е важно институциите да се отвораат на

овој начин, зошто Интернетот е медиум кој овозможува едноставен пристап до податоците,

обезбедува пријавување и решавање на проблемите, а може да се користи и како алатка за

пружање услуги на граѓаните. Интернетот ги отстранува бирократските пречки пред заинте-

ресирените граѓани и станува сè позначаен медиум на денешнината.

Со овој проект се опфатени следните институции: Владата на Црна Гора и на 16 министерства,

Владата на Република Македонија и на 15 министерства, Владата на Република Србија и 17 ми-

нистерства, Совет на министри на БИХ и на 9 министерства. Исто така, заради специфичноста

на административниот систем на Босна и Херцеговина1 со мониторингот се опфатени и: Вла-

1 Прегледот на резултатите за Босна и Херцеговина се разликува од останатите држави по тоа што, заедно соиндикаторите за веб-сајтовите на Советот на министрите и министерствата на државно ниво, даден е и прегледна индикаторите за веб-сајтовите на Владата и на министрствата на Федерација на БИХ и Република Српска,додека кај останатите држави немаме работено мониторинг на власта на нивоа пониски од државното. При-чината за ова лежи во комплексниот административен систем на Босна и Херцеговина, кој повеќето надлеж-ности на извршната власт ги има лоцирано на ентитетски нивоа. Поради тоа, речиси е незозможно да сезаобиколат ентитетските институции, кога станува збор за користењето на новите технологии за постигну-вање отвореност во работата на власта, бидејќи токму овие институции се одговорни за повеќето политикиважни за живот на граѓаните во Босна и Херцеговина.

1. ВОВЕД

Употреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата6

ВО

ВЕ

Д дата на Федерацијата на БИХ и 16 министерства и Владата на Република Српска и 16 мини-

стерства. Како извор на податоци се користени веб-сајтовите на институциите, како и социјал-

ните мрежи Facebook и Twitter.

Методологијата е развиена во соработка со партнерите во текот на јуни и јули 2013, а мони-

торингот е изработен во периодот од август до октомври 2013 година.

Цел на проектот не е само критика на постоечките состојби во институциите од регионот, тукуи нивно унапредување, и затоа сакаме да им олесниме на институциите да дојдат доконкретните насоки за објавување на информации на веб-сајтовите. Ги покануваме ситезаинтересирани да го посетат сајтот www.otvorenevlade.cdtmn.org каде има детален прегледна резултатите од мониторингот, а постои и можност за споредување на резултати кои гиимаат остварено институциите. Понатаму, на сајтот може да се најдат и детални информацииза проектот, известувања за мониторингот, за методологија на мониторингот и за прописитекои се анализирани за потребите на мониторинг. Со поставување на сите податоци на веб-сајтот се овозможува проверливост на нашето истражување.

Во публикацијата која е пред вас можете да најдете информации за метедологијата намониторингот, преглед на резултатите по држави за државите од регионот, преглед нанајинтересните податоци од регионалното споредување, како и препораки заедно со ониедобри пракси кои се препознаени во текот на проектот. Публикацијата има за цел да им дадеконкретни насоки на државните институции како да ја подобрат постоечката состојба наполето на почитувањето на принципите на добро управување.

МЕ

ТО

ДО

ЛО

ГИЈА

Употреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата 7

2.1. Методологија на мониторингот

На изработката на методологијата претходеше детална анализа на правната рамка и тоа од-делно за секоја од четирите земји. Анализата на правната рамка ги опфати прописите кои горегулираат начинот на функционирањето на државната управа како и меѓународните доку-менти и препораките кои се однесуваат на добро управување.

Проектот го имплементира Центарот за демократска транзиција - ЦДТ, а партнери во овој про-ект: „Зошто не?“ (Босна и Херцеговина), Центарот за истражување, транспарентност и одго-ворност (Србија), Граѓанската асоцијација МОСТ (Македонија).

Почитувањето на принципот на добро управување во регионот е од клучно значење за соз-давање на поодговорна и поефикасна државна управа. Квалитетната имплементација наовие принципи би овозможила поефикасно управување со ресурсите, зголемена одговорноство сите сегменти на општеството, зголемување на отвореноста на институциите, но и нивноподобро поврзување и комуникација со граѓаните. Во оваа смисла, посебно внимание сакамеда му обрнеме на Интернетот како на медиум кој не поставува пречки пред заинтересиранитеграѓани. Достапноста на информациите на Интернет им овозможува на граѓаните на брз иедноставен начин да дојдат до информации за институциите и за нивната работа, а интерак-тивноста на медиумот им овозможува нови облици на комуникација со избраните претстав-ници.

Со оглед на то дека ова е прво регионално истражување од овој тип, од широкиот спектар натеми, избравме две на кои требаше да се фокусираме: отвореноста на институциите и нивнатаинтеракција со актерите во општеството/граѓаните. Овие два концепта потоа ги операциона-лизиравме во низа мерливи индикатори.

2. МЕТОДОЛОГИЈА


МЕ

ТО

ДО

ЛО

ГИЈА Во рамките на првата димензија, Отвореност, истражувавме колку се отворени институциите,

како и целиот процес на одлучување и спроведување на политиката на државно ниво прекутри области: транспарентноста на работата на државните органи, буџетската транспарентности пристапот до информациите. Сметаме дека транспарентноста во работата е една одклучните особини на одговорната власт, па затоа проверивме дали на Интернет се достапниинформациите за работата на државните органи врз основа на кои може да се следи ипроцени квалитетот на нивната работа. Акцентот е ставен на буџетската транспарентност,затоа што со претходното истражување утврдивме дека институциите не се трудат доволнона граѓаните да им ги приближат буџетските документи. Покрај тоа, внимание му посветивмеи на тоа колку механизмот за пристап до информациите е видлив и објаснет на веб-сајтовитена институциите. Прекку другата димензија, интеракција со актерите воопштеството/граѓаните, ја меревме ситуацијата во врска со две области: партиципација нанадворешните владини актери и употребата на новите технологии во комуникацијата согараѓаните. Истражувавме колку институциите се проактивни во користењето на формалнитемеханизми за партиципацијата на надворешните владини актери во креирањето наполитиките. Исто така, посебно внимание посветивме на употребата на новите технологииво комуникацијата со граѓаните, затоа што сакаме да знаеме колку институциите во регионотги следат трендовите и ја препознаваат важноста на технологиите и општествените медиуми,како и тоа колку се интерактивни во нивното користење.

2.2. Опфатеност на институциите

Со мониторингот се опфатени следните институции: Владата на Црна Гора и 16 министерства,Владата на Република Македонија и 15 министерства, Владата на Република Србија и 17 ми-нистерства, Советот на министрите на БИХ и 9 министерства, Владата на Федерацијата на БИХи 16 министерства, Владата на Република Српска и 16 министерства.

МинистерстваВлада на ЦрнаГора

Министерство за правда, Министерство за внатрешни работи, Министерство за од-брана, Министерство за финансии, Министерство за надворешни работи и европскиинтеграции, Министерство за просвета, Министерство за наука, Министерство закултура, Министерство за економија, Министерство за сообраќај и морепловство,Министерство за одржлив развој и туризам, Министерство за земјоделие и рураленразвој, Министерство за здравство, Министерство за човечки и малцински права,Министерство за информатичко општество и телекомуникации, Министерство затруд и социјални грижи

МинистерстваВлада на Република Македонија

Министерство за внатрешни работи, Министерство за надворешни работи, Мини-стерство за одбрана, Министерство за финансии, Министерство за економија, Ми-нистерство за правда, Министерство за информатичко општество иадминистрација, Министерство за труд и социјална политика, Министерство за об-разование и наука, Министерство за земјоделие, шумарство водостопанство, Мини-стерство за транспорт и врски, Министерство за здравство, Министерство закултура, Министерство за локална самоуправа, Министерство за животна средина ипросторно планирање

Табела 1. – Министерства опфатени со мониторингот

МЕ

ТО

ДО

ЛО

ГИЈА


На институциите им се поставени индикатори во склад со надлежностите кои ги покриваодредена институција. Индикаторите се формирани во текот на јуни и јули 2013 година.

2.3. Извори за податоците

За министерствата во регионот имавме вкупно 60 индикатори, а за владите вкупно 53индикатори. За секој индикатор што ќе беше задоволен, се добиваше по 1 бод, односно 0бодови за индикаторите што не беа задоволени.

Податоците се собрани со напредно пребарување на службените Интернет страници, како и насоцијалните мрежи Facebook i Twitter. На овој начин проверувавме колку се отворениинституциите и дали ги истакнуваат на Интернет информациите кои се значајни за граѓаните.Само за потребите на еден индикатор кој беше наменет за владите, како и за еден наменет заминистерствата испративме имејлови до сите институции (на PR служби, т.е. на лицето задолженоза односи со јавноста) за да провериме колку ажурно одговараат на барањата на граѓаните.

МинистерстваВлада на РепубликаСрбија

Министерство за внатрешни работи, Министерство за финансии, Министерство занадворешни работи, Министерство за одбрана, Министерство за регионален развоји локална самоуправа, Министерство за сообраќај, Министерство за градежништвои урбанизам, Министерство за правда и државна управа, Министерство заземјоделие, шумарство, водостопанство, Министерство за просвета, наука итехнолошки развој, Министерство за здравство, Министерство за енергетика, развоји заштита на животна средина, Министерство за култура и информирање,Министерство за природни ресурси, рударство и просторно планирање,Министерство за труд, вработување о социјална политика, Министерство за млади испорт, Министерство за надворешна и внатрешна трговија и телекомуникации

Министерства Совет на мини-стрите на БИХ

Министерство за надворешни работи, Министерство за сигурност, Министерство заодбрана, Министерство за финансии и трезор, Министерство за правда, Министерствоза надворешна трговија и економски односи, Министерство за комуникации и промет,Министерство за човекови права и бегалци, Министерство за цивилни работи

МинистерстваВладата на Фе-дерацијата наБИХ

Министерство за внатрешни работи, Министерство за правда, Министерство зафинансии, Министерство за енергија, рударство и индустрија, Министерство за промети комуникации, Министерство за труд и социјална политика, Министерство за раселенилица и бегалци, Министерство за прашања на борците и инвалидите на одбранбено-ослободителната војна, Министерство за здравство, Министерство за образование инаука, Министерство за култура и спорт, Министерство за трговија, Министерство запросторно уредување, Министерство за земјоделие, водостопанство и шумарство,Министерство за развој, претприемништво и обрт, Министерство за околина и туризам

МинистерстваВлада на РепубликаСрпска

Министерство за финансии, Министерство за внатрешни работи, Министерство заправда, Министерство за управа и локална самоуправа, Министерство за економскиодноси и локална соработка, Министерство за труд и боречко-инвалидска заштита,Министерство за трговија и туризам, Министерство за индустрија, енергетика и ру-дарство, Министерство за сообраќај и врски, Министерство за земјоделие, шу-марство и водостопанство, Министерство за просторно уредување, граѓанство иекологија, Министерство за просвета и култура, Министерство за бегалци и расе-лени лица, Министерство за здравство и социјална заштита, Министерство за наукаи технологија, Министерство за семејство, млади и спорт

Табела 1. – Министерства опфатени со мониторингот (продолжение на табелата)


МЕ

ТО

ДО

ЛО

ГИЈА

Институција Вкупно индикатори Веб-индикатори Имејл

Влади (ЦГ, СР, MK, БИХ) 53 52 1

Министерства (ЦГ,СР, MK, БИХ) 60 59 1

Табела 2. – Приказ на бројот на индикаторите и изворите на информации по институции

2.4. Собирање на податоците

Мониторингот е извршен во периодот август–октомври 2013.

Повеќето информации се собрани со пребарување на веб-сајтовите по институциите како ина социјалните мрежи Facebook i Twitter, затоа што идејата на мониторингот е да дознаемеколку институциите во регионот користат современи технологии за да ја приближат својатаработа до граѓаните.

За одреден број индикатори директно го контактиравме министерставта за да провериме закој нацрт закон ја одржале последната јавна расправа и за кој нацрт закон е формирана по-следната работна група. После тоа добиените информации ги проверуваме на веб-сајтовите.Информациите не ги баравме со барање за слободен пристап до информациите, туку по ре-довен пат, затоа што за оценка на отвореноста од исклучително значење е и проверката наподготвеноста на државната институција доброволно да одговори на прашањата од граѓаните.

Организациите кои учествуваат во проектот во својата работа се држат до принципот на транс-паретноста, па така сакаме и комплетниот процес на овој мониторинг да го направиме транс-паретен за сите заинтересирани страни. Во склад со тоа, изработивме посебен веб-сајтwww.otvorenevlade.cdtmn.org со сите индикатори, ранг листи и релевантни документи. Поста-вувајќи го целиот мониторинг на веб-сајт постигнуваме проверливост на истражувањето затоашто податоците ќе бидат достапни за нституциите и за сите заинтересирани граѓани.

РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА


3.1. Анализа на правната рамка во регионот во врскасо отвореноста на владите и министерстватапреку Интернет страници

3.1.1. Црна Гора

Во Црна Гора, правната рамка која би пропишувала постоење на процедура која треба да јаосигура транспаретноста на институциите не е развиена во доволна мера. Што се однесува дозаконите кои ја пропишуваат транспаретноста, значаен е Законот за слободен пристап доинформациите кој во посебен дел пропишува проактивен пристап2, што би значело дека сепропишува список со информации кои мораат да се наоѓат на Интернет страниците надржавните институции. Кај останатите закони и подзаконски акти имаме само одделни случаинешто од транспарентноста да се пропишува, а тоа се: Законот за објавување на прописи идруги акти3, Уредбата за постапката и начинот на спроведување на јавна расправа воподготовката на законите4, како и Уредбата за начинот и постапката за остварување насоработка меѓу органите на државната управа и невладините организации5.

Интересно е дека одделни закони со кои се пропишува работата на државните институции,како и работата на државните службеници, не ја регулираат или недоволно ја регулирааттранспарентноста на државните институции, а тоа се: Законот за државна управа6 иЗаконот за државни службеници и чиновници7. Што се однсува до транспаретноста на

3. РЕГИОНАЛНА ДИМЕНЗИЈА

2 Член 12. од Законот за слободен пристап до информациите, "Službeni list Crne Gore", број 44/2012 од9.8.2012 год.

3 "Službeni list Crne Gore", број 5/20084 "Službeni list Crne Gore", број 12/20125 "Službeni list Crne Gore", број 7/20126 "Službeni list RCG", број 38/03, "Službeni list CG", бр. 22/08 и 42/117 "Službeni list CG", број 50/2008


РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА буџетот на државата, таа не се пропишува во Законот за буџетот на Црна Гора8. Она што

недостига на правната рамка која би ја третирала транспаретноста на институциите екодификацијата на постоечките прописи кои транспаретноста ја третираат какововедување на нови ставки со чие почитување би се осигурала поголема транспаретностна државните институции. Тоа што, исто така, би можело да се направи на полето наподзаконските акти е и донесувањето на правилник за објавување на информации на веб-сајтовите кој би овозможил единствена политика на транспаретност на државнитеинституции. Правилникот би требало да биде обврзувачки за сите институции затоа штоискуствата од земјите во регионот покажуваат дека, доколку правилата не се обврзувачки,тогаш не се ни почитуваат.

3.1.2. Србија

При разгледувањето на прописите кои се однесуваат на транспаретноста во работата наВладата на Република Србија, треба да се земе во предвид, пред сè, Уставот на РепубликаСрбија9, Законот за Влада10, како и Правилникот за работа на Владата11. Исто така, посебнотреба да се разгледа и Законот за слободен пристап до информациите од јавен карактер12,како и релевантниот подзаконски акт кој се однесува на обврската за проактивно објавувањена информациите13, и особено, Законот за тајноста на податоците14 и, неодамно усвоенатаУредба за поблиски критериуми во одредувањето на степенот на тајноста „државна тајна“ и„строго доверливо“15. Во поглед на оценката на транспаретноста на министерствата треба дасе имат предвид неколку прописи: Законот за државна управа16, Законот за државнислужбеници17, Законот за јавни набавки18, како и Насоките за изработка на веб- презентацииза органите на државната управа19.

3.1.3. Македонија

Во Македонија, Интеренет транспаретноста во работата на Владата е недоволно дефиниранасо Правилникот на Владата кој пропишува дека еден од начините на кој Владата ја информирајавноста за својта работа е преку веб-сајт. Ова значи дека не е пропишано на кој начин и штотреба да се објавува на веб-сајтот на Владата.

8 "Službeni glasnik RS", број: 98/069 "Službeni glasnik RS", број: 98/0610 "Službeni glasnik RS", број: 55/05, 71/05 - испр., 101/07, 65/08, 16/11, 68/12 - одлука на УС и 72/1211 "Službeni glasnik RS", број. 61/06 - пречистен текст, 69/08, 88/09, 33/10, 69/10, 20/11, 37/11 и 30/1312 "Službeni glasnik RS", број: 120/04, 54/07, 104/09 и 36/1013 Упатство за изработка и објавување на информатор за работата на државните органи ("Službeni glasnik

RS", бр. 68/10)14 "Službeni glasnik RS", бр. 104/0915 "Sl. glasnik RS", бр. 46/1316 "Sl. glasnik RS", бр. 79/05, 101/07 и 95/1017 "Sl. glasnik RS", бр. 79/05, 81/05 - испр., 83/05 - испр., 64/07, 67/07 - испр., 116/08 и 104/09)18 "Sl. glasnik RS", бр. 124/1219 http://www.digitalnaagenda.gov.rs/FileSystem/SiteDocuments/aktuelnosti/smernice/SMERNICE_4_0.pdf

РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА


Интернет транспарентноста во работата на министерствата, особено учеството назаинтересираните страни во процесот на креирањето на законите, регулирано е со Уредба заначинот на учеството на заинтересираните страни во процесот на креирањето на законите20.Оваа уредба пропишува дека министерствата на своите веб-сајтови треба да ги објаватследните информации: нацрт-законите; имејл адресите за праќање на коментари, мислења ипредлози; информациите за јавните расправи и нивното траење и извештаите за доставенитекоментари, мисења и предлози.

Кога зборуваме за слободен пристап до информациите, институциите се должни да ја објаватлистата на информации кои ги поседуваат на веб-сајтовите. Одлуките и прописите кои имаатвлијание врз животот на граѓаните, исто така мора да бидат објавени на веб-сајт. Меѓуостанатото, должност им е да го направат следново: да ја информираат јавноста за ситеповици за јавни набавки и тендерска документација, да објавуваат закони и уредби на своитевеб-сајтови, да објавуваат извештаи за својата работа.

3.1.4. Босна и Херцеговина

Кога зборуваме за државно ниво на БИХ, прописите кои се однесуваат на транспаретноста ијавноста на работата ги вклучуваат: Законот за Советот на министри на БИХ21, Правилникотза работа на Советот на министри на БИХ22, Законот за управата на БИХ23, Законот за слободенпристап до информациите на БИХ24. Во овие прописи само се пропишува начелото за јавноство работата, објавувањето на важни информации во Службениот гласник на БИХ и слично. Надржавно ниво постои Упатство за изработка и одржување на службените интернет-страницина Босна и Херцеговина25 усвоено во 2009 година и со него се пропишуваат правилата и сеодредуваат стандардите кои институциите на БИХ ги користат при изработката и одржувањетона своите службени интернет-страници.

На ентитетско ниво во Федерацијата на Босна и Херцеговина релевантни прописи се Законотза Влада на ФБИХ26, Правилникот за работа на ФБИХ27, Законот за управа на ФБИХ28, како иЗаконот за слободен пристап до информациите на ФБИХ29. Овие закони ги содржат иститепринципи како и соодветните закони на државно ниво. Одлуката за веб-сајт на Федерацијатана Босна и Херцеговина30 е донесена 2000 година и со неа е пропишана содржината наинформациите на веб-сајтот на Владата на ФБИХ.

20 "Службен весник на Република Македонија", бр. 150/1121 "Službeni glasnik BiH", бр. 30/03, 42/03, 81/06, 76/07, 81/07, 94/07, 24/0822 "Službeni glasnik BiH", бр. 107/0323 "Službeni glasnik BiH", бр. 32/02 и 102/0924 "Službeni glasnik BiH", бр. 28/00, 45/06, 102/09 и 62/1125 "Službeni glasnik BiH", бр. 21/0926 "Službene novine FBiH", бр.1/94, 8/95, 58/02, 19/03, 2/06 и 8/0627 "Službene novine FBiH", бр.25/03, 03/06, 14/07, 28/07, 69/09 и 79/0928 "Službene novine FBiH", бр. 28/97 и 26/0229 "Službene novine FBiH", бр. 32/01 и 48/1130 "Službene novine FBiH", бр. 38/00


РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА

Резултатите на владите во регионот покажуваат дека Владата на Црна Гора во моментовзадоволува само 53% од индикаторите. На второ место е Владата на Србија, следи Советот наминистрите на БИХ, и на последно место е Владата на Македонија. Кога на ентитетско нивозборуваме за власта во БИХ, Владата на Република Српска има остварено подобар резултатво однос на Владата на БИХ за некои 15%. Овие резултати ни зборуваат за јасната потребавладите во регионот да ја унапредат постоечката состојба на отвореност по пат на веб-сајтовизатоа што е загрижувачки, најдобриот резултат да содржи само половина од исполнетитеиндикатори. Во областа на Транспаретноста во работата на државните органи (во рамките надимензијата Отвореност) црногорската Влада оствари најдобар резултат од речиси 74%, штозначи дека меѓу владите во регионот објавува најмногу информации за својата работа(програми и планови за работа, извештаи за работа, документи врзани за јавни набавки,контакт-информации). На второ место е Владата на Србија, па Советот на министри на БИХ,па Владата на Македонија со нешто над 40% задоволени одговори.

Кога зборуваме за областа Буџетска транспаретност (во рамките на димензијата Отвореност),тука наидуваме на најзагрижувачки резултати за сите држави. Само 14% остварила Владатана Србија и тоа е најдобриот резултат во регионот, затоа што Владата на Црна Гора, Советотна министри на БИХ и Владата на Македонија имаат неверојатни 0%. Ова значи дека владите

52,83%

41,51%37,74% 35,85%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Vlada Crne Gore Vlada Srbije Vijeće Ministara BiH Vlada Makedonije

52,83%

41,51%37,74% 35,85%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

The Government ofMontenegro

The Government of Serbia The Government of theCouncil of Ministers of BiH

The Government ofMacedonia

52.83%

41.51%37.74% 35.85%

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

The Government ofMontenegro

The Government of Serbia The Government of theCouncil of Ministers of BiH

The Government ofMacedonia

52,83%

41,51%37,74% 35,85%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Влада на Црна Гора Влада на Србија Совет на Министри на БИХ

Влада на Македонија

Графикон 1. – Споредба помеѓу владите во регионот

На ентитетско ниво во Република Срапска релевантни прописи се: Законот за Влада на РС31,Правилникот за работа на Влада на РС32, Законот за републичка управа33 и Законот за слободенпристап до информациите во РС34. Овие закони ги содржат истите принципи како исоодветните закони на државно и федерално ниво. Рамката за развој на веб-порталотwww.vladars.net е усвоена 2006 година и се однесува на Владата на РС и на нејзинитеминистерства. За другите институции на ниво на РС изработени се препораки за изработка иодржување на веб-сајтовите на институциите на РС, а концептот на идните официјални веб-сајтови на органите на РС дефиниран е со Стратегијата за развој е-сервисот на РС.

3.2. Резултати на владите во регионот

31 "Službeni glasnik RS", бр. 118/0832 "Službeni glasnik RS", бр.10/0933 "Službeni glasnik RS", бр.118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12 и 121/1234 "Službeni glasnik RS", бр. 20/01

РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА


во регионот речиси воопшто не се трудат планирањето и трошењето на средствата да гоприкажат пред граѓаните и да им објаснат каков квалитет на услуги можат да очекуваат. ВоБИХ, ситуацијата е нешто подобра на ентитетско ниво, каде Владата на Република Српскаостварила малку подобар резултат од Владата на Федерацијата на БИХ.

Во областа Употреба на нови технологии во коминикациите со граѓаните (во рамките надимензијата Интеракција со актерите во општеството/граѓаните), Владата на Македонија имаостварено најдобар резултат од 62.50%. На второ место е Владата на Црна Гора, додека Советотна министри на БИХ и Владата на Србија имаат остварено ист резултат кој ги става напоследното место во регионот. Ова значи дека Владата на Македонија најмногу ги користипредностите на новите технологии во комуникацијата со граѓаните, по пат на Интернетобезбедува контакт со избраните претставници, овозможува пружање на различни видовиуслуги, се труди да ги вклучи граѓаните во оценката на својата работа.

3.3. Резултати на министерствата во регионот

Податоците се многу загрижувачки заоа што министерствата не објавуваат ниту половина одинформациите кои би требало да бидат на нивните веб-сајтови. Иако црногорските министерстваимаат во просек најдобар регионален резултат, тие задоволуваат само 40% од поставенитекритериуми. После црногорските министерства, најдобар просечен резултат остварилеминистерствата во Србија, потоа во Македонија и на последно место се министрествата од Советотна министри на БИХ. На ентитетско ниво, министерствата во Владата на Федерацијата на БИХ имаатостварено подобар просечен резултат од министерствата на Владата на Република Српска.

Во секоја држава постои голема разлика помеѓу првото и последното министерство на ранглистата што укажува на тоа дека владите не спроведуваат единствена политика натранспарентност, односно дека немаат или не ги почитуваат правилата за објавување наинформациите на веб-сајтовите.

40,52% 39,80%

32,71%

27,11%25,74% 25,21%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

Mninistarsva CrneGore

Ministarstva Srbije Ministarstva VladeFederacije BiH

MinistarstvaMakedonije

Ministarstva VijećaMinistara BiH

Ministarstva VladeRepublike Srpske

40.52% 39.80%

32.71%

26.22% 25.74% 25.21%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

45.00%

Ministries ofMontenegro

Ministries of Serbia Ministries of theGovernment of the

Federation BiH

Ministries ofMacedonia

Ministries of theCouncil of Ministers of

BiH

Ministries of theGovernment of theRepublic of Srpska

40.52% 39.80%

32.71%

27.11%25.74% 25.21%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

45.00%

Ministries ofMontenegro

Ministries of Serbia Ministries of theGovernment of the

Ministries ofMacedonia

Ministries of theCouncil of Ministers

Ministries of theGovernment of the

40,52% 39,80%

32,71%

27,11%25,74% 25,21%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

Министерства на Црна Гора

Министерства на Србија

Министерства на Владата на

Федерацијата на БИХ

Министерства на Македонија

Министерства на Советот на министри

на БИХ

Министерства на Владата на

Република Српска

Графикон 2. – Споредба на министерствата по држави

Во димензијата Отвореност најдобар резултат оствариле министерствата во Србија со 46%,следуваат министерствата на Црна Гора, а потоа министерствата од Советот на министри наБИХ и на крајот министерствата од Македонија. Ова значи дека министерствата во Србија вопросек објавуваат најмногу информации за својата работа, потоа информации за буџетоткако и информации поврзани со слободниот пристап до информациите.

Во областа Буџетска транспарентност, министерствата на Србија оствариле најдобар резултатод речиси 37%, следат министерствата од Советот на министри на БИХ со под 5%,министерствата на Македонија со 0.95%. На последно место се црногорските министерства со0%. Како и во случајот со објавувањето на информациите за државниот буџет, јасно е деканиту министерствата во регионот не посветуваат доволно внимание на буџетскататранспарентност.

Во областа Употреба на нови технологии во комуникацијата со граѓаните, црногорскитеминистерства имаат остварено најдобар просечен резултат од 43% следуваат министерстватана Србија, Македонија и на последно место, министерствата од Советот на министри во БИХ.

3.4. Добри пракси

3.4.1. Отвореност

► Во Црна Гора, само едно министерство, Министерството за човечки и малцински права,објавува вести од работната група за изработка на закони и други акти на веб-сајтот(http://www.mmp.gov.me/pretraga/121380/Odrzan-sastanak-Radne-grupe-za-izradu-finalnog-Nacrta-strategije-za-unapredenje-kvaliteta-zivota-LGBT-osoba.html)

► Направена е многу добра систематизацијата на податоците поврзани со јавните набавкина веб-сајтот на Министерството за одбрана на Црна Гора, но за жал, рубриката за 2013година не е ажурирана, а останатите министерства можат да се послужат со овој примерво смисла на визуелизација и систематизација на податоците врзани за јавните набавки(http://www.odbrana.gov.me/rubrike/Javne_nabavke_2013/)

► Во Македонија, само Министерството за информатичко општество и администрација ималинк на својот веб-сајт кој води до веб-сајтот на агенцијата за администрација, кај штоможат да се најдат повеќе информации за вработувањата во оваа институција.

► Како пример за добра пракса во Босна и Хецеговина може да се издвои праксата на Владатана Федерацијата на БИХ редовно да ги објавува сите усвоени акти на својот веб-сајт, посленивното објавување во Службениот весник на ФБИХ, со што на граѓаните им овозможуваедноставен пристап до овие документи. Објавените прописи се категоризирани споредтипот на усвоените акти (закони, одлуки, уредби и решениа), и сортирани според годинитена објавувањето, што дополнително го олеснува пребарувањето на документите и нивнатадостапност за посетителите на веб-сајтот.

► Само Министерството за финансии на Црна Гора јасно ги истакнува своите годишни прио-ритети на веб-сајтот на насловната страна (http://www.mif.gov.me/ministarstvo). Во Маке-


РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА

РЕГИ

ОН

АЛ

НА

ДИ

МЕ

НЗ

ИЈА


донија, Министерството за надворешни работи е единственото министерство кое ги имаобјавувено своите цели и приоритети на веб-сајт (http://www.mfa.gov.mk/?q=node/244).

► Во Македонија, исто така, само Министерство за здравство го има објавено својот буџетза 2013 година.

► Министерството за одржлив развој и туризам во Црна Гора има многу добро систематизи-рани информации поврзани за слободниот пристап до информациите(http://www.mrt.gov.me/rubrike/spi)

3.4.2. Интеракција со актерите во општеството/граѓаните

► Владата на Црна Гора има неколку алатки35 кои по пат на Интернет овозможуваат пружањена услуги за граѓаните, поставување на петиции, пријавување на злоупотреба на службениавтомобили и тоа, секако, е за пофалба, но треба дополнително да се истражи колку овиеалатки се користат и колку се заживеани меѓу граѓаните.

3.4.3. Правна рамка и пракса

► Пример за позитивна пракса во Србија е Упатството за изработка и објавување информа-тор за работата на државните органи усвоено во склад со Законот за слободен пристап доинформациите од јавен карактер. Во Информаторот може да се најдат значаен дел ин-формации, почнувајќи од основните информации за министерството, преку елементи коисе однесуваат на транспаретноста и отвореноста на работата, па сè до буџетските доку-менти.

► Важен елемент во Србија, е и постоењето на Упатство за изработка на веб презентации наорганите на власта, чие стапување на сила има за цел значајно да ги уреди и унифицираофицијалните веб-сајтови на Владата и министерствата. Главна цел на овој проект е уна-предување на комуникациите помеѓу јавната администрација и граѓаните. Преку пружањена јасни, прецизни и точни информации за услугите и активностите на органите на држав-ната управа, кои се ажурираат на месечно ниво, се зголемува транспарентноста на нивнатаработа што придонесува и за зголемување на довербата од страна на граѓаните.

► Пример за добра пракса во Србија е и постоењето на лице задолжено за унапредување наофицијалниот веб-сајт на министерството, на кое граѓаните можат да му се обратат со за-белешки, предлози и сугестии врзани за содржината на веб-сајтот.

35 http://www.euprava.me/, https://epeticije.gov.me/, http://www.gov.me/sluzbena_vozila/


ЦРН

А Г

ОРА

Гледаме дека Владата на Црна Гора остварила подобар резултат во димензијата Отвореност, от-колку во Интеракција со актерите во општеството/граѓаните. Загрижувачки се резултатите вообласта Буџетска транспаретност, каде што Владата нема задоволено ниту еден од поставенитеиндикатори.

4.1. Влада на Црна Гора

Од посакуваниот степен на отвореност, Владата на Црна Гора во моментов исполнувасамо 52.83%, што значи дека исполнила нешто повеќе од половината на нашите ин-дикатори. Иако црногорската Влада остварила најдобар резултат во регионот, јасное дека постои уште многу простор за напредок.

4. ЦРНА ГОРА

57,14%

73,91%

0,00%

60,00%

44,44%

50,00%

43,75%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

OTVORENOST

Transparentnost rada državnih organa

Budžetska transparentnost

Pristup informacijama

INTERAKCIJA SA AKTERIMA UDRUŠTVU/GRAĐANIMA

Participacija izvanvladinih aktera

Upotreba novih tehnologija u komunikacijisa građanima

57.14%

73.91%

0.00%

60.00%

44.44%

50.00%

43.75%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% 80.00%

TRANSPARENCY

Transparency of work

Budget transparency

Access to information

INTERACTION WITH SOCIALACTORS/CITIZENS

Participation of non-governmental sector

Use of new technologies in communicationwith citizens

57,14%

73,91%

0,00%

60,00%

44,44%

50,00%

43,75%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

ОТВОРЕНОСТ

Транспарентност на работата на државните органи

Буџетска транспарентност

Пристап до информации

ИНТЕРАКЦИЈА СО АКТЕРИТЕ ВО ОПШТЕСТВОТО/ГРАЃАНИТЕ

Учество на невладините актери

Користење на новите технологии во комуникацијата со граѓаните

Графикон 3. – Исполнетост според димензии и области за Владата на Црна Гора

ЦРН

А ГО

РАУпотреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата 19



Постоење на службена Интернет страница. 1

Дали Интернет страницата е ажурирана? 1

Дали постои функционално пребарување на веб-сајтот? 1

Дали постои секција со најважните вести од работата на Владата? 1

Дали Интернет страницата е прилагодена за лица со инвалидитет? 1

Дали на Интернет страницата е објавен планот за работа за 2013 година? 1

Дали на страницата се објавени плановите за работа од претходните две години (2011 и 2012)? 1

Дали на Интернет страницата е објавена барем една актуелна стратегија за развој? 1

Дали на Интернет страницата е објавен извештајот за работа од 2012? 0

Дали се објавени извештаите за работа од претходните 2 години (2010 и 2011)? 0

Дали на Интернет страницата е објавен органограм (организациона шема)? 0

Дали на Интернет страницата е објавен делокругот на работа? 0

Дали на Интернет страницата се објавени биографиите на раководните кадри? 0

Дали на Интернет страницата се објавени повиците на попстапка за јавни набавки од последнатагодина (или линкот до управата за јавни набавки)? 1

Дали на Интернет страницата се објавени решенијата за доделување на договорите по повицитена постапка за јавни набавки од последната година (или линкот до управата за јавни набавки)? 1

Дали на Интернет страницата се објавени договорите за јавните набавки од последната година(или линкот до управата за јавни набавки)? 1

Дали на Интернет страницата е објавен планот за јавни набавки за 2013 година? 1

Дали на Интернет страницата постојат информации за службата задолжена за односи со јавноста (контакт и делокруг на работа)? 1

Дали на Интернет страницата од Владата е достапен дневниот ред за следната седница? 1

Дали, после седницата на Владата, се достапни материјалите кои се разгледувани и усвоени? 1

Дали на Интернет страницата од Владата се достапни соопштенијата за јавноста, после седницатана Владата? 1

Како се претставени целите на Владата на Интернет страницата? 0

Дали на Интернет страницата се објавуваат информации од конкурсите за вработување или линкотдо надлежната институција? 1


Дали на Интернет страницата е достапен Законот за буџет за 2013? 0

Дали се објавени буџетите за претходните три години (2010, 2011, 2012)? 0

Дали на Интернет страницата е достапна заврашната сметка за 2012? 0

Дали се објавени завршните сметки за претходните три години (2009, 2010, 2011)? 0

Дали на Интернет страницата за граѓаните постојат информации за буџетот кои се разбирливи исеопфатни (табеларен и наративен приказ) – Граѓански буџет? 0

Дали на Интернет страницата е објавен полугодишен финансиски извештај за реализацијата на бу-џетот во текот на првата половина од 2013 година? 0

Дали буџетските документи се објавуваат во форматот отворени податоци (open data)? 0

Табела 3. – Преглед на индикаторите за Владата на Црна Гора


ЦРН

А Г

ОРА



Дали на Интернет страницата се наоѓа список со информации кои се во сопственост на мини-стерствата (Водич за слободен пристап до информациите)?

1

Дали на Интернет страницата се наоѓаат податоците за контакт со службеникот задолжен за ин-формирање (име, број на телефон, имејл адреса)?

1

Дали на Интернет страницата е објавен Законот за слободен пристап до информациите? 0

Дали постои база со информации со сите барања и одговори за СПИ? 1

Дали на веб-сајтот е објавена статистика за СПИ? 0



Дали плановите за јавните расправи на министерствата се објавуваат на место видливо од на-словната Интернет страница?

0

Дали повиците на јавни расправи се објавуваат на место видливо од насловната Интернет страница? 1


Дали на Интернет страницата (на насловната страница) постои видлив контакт образец за обра-ќање до премиерот?

0

Дали на Интернет страницата е објавен списокот со поставуваните прашања? 0

Дали Владата има активен Facebook и Twitter налог? 0

Дали Facebook и Twitter налозите се линкувани до страницата на Владата? 0

Дали сите внесени документи се во машински читлив (machine readable) формат или во повеќеразлични формати од кои барем еден е машински читлив?

0

Дали податоците имаат отворена лиценца? 0

Дали постои посебна секција со документи за преземање (download)? 1

Дали секцијата за преземање (download) е организирана и лесно пребарлива? 1

Дали постои некоја алатка за поднесување на петиции од страна на граѓаните на Интеренет? 1

Дали постојат и други алатки за мониторинг на работата на власта (пријава на злоупотреба наслужбени автомобили, корупција, конфликт на интереси)?

1

Дали постаојат и други алатки за пријавување и решавање на проблеми? 0

Дали Бирото за односи со јавност на Владата на мејловите од граѓаните одговара во задоволителенрок (7 дена)?

1

Дали Интернет страницата има „мртви линкови“? 0

Дали постои можност да се коментираат содржините? 0

Дали постои RSS? 1

Дали на ист начин се претставени сите министерства на веб сaјтот на Владата? 1

Вкупно 28

Табела 3. – Преглед на индикаторите за Владата на Црна Гора (продолжение натабелата)

ЦРН

А ГО



Резултатите јасно зборуваат дека Владата на Црна Гора континуирано ги објавува годишнитепланови за работа, но не и извештаите за работата во претходните години. Исто така, Владатаи понатака не се труди видно да им ги објасни своите тековни годишни приоритети награѓаните.

Кога зборуваме за буџетската транспарентност на Владата, состојбата е исклучителнозагрижувачка. На веб-сајтот се објавуваат само предлозите за буџетот, а дури ни тие не сеиздвоени, ни визуелизирани, ниту, пак им се дополнително објаснети на граѓаните. Слична есостојбата и со завршните сметки. Потребно е планирањето и трошењето на средствата одбуџетот да им се приближат на граѓаните, како би би можеле да знаат каков квалитет на услугида очекуваат од парите со кои ги финансираат институциите. Од друга страна, Владата на овојначин демонстрира транспарентност во објавувањето на своите податоци, но и одговорносткон своите граѓани.

Благодарение на донесената Одлука за објавување на материјалите од седниците на Владатана Црна Гора, сега може да се следат седниците на Владата, од донесувањето на дневниот ред,до објавувањето на материјалите кои се разгледувани и усвоени на седниците. Во однос нанашите претходни слични истражувања, можемо да забележиме наредок на Генералниотсекретаријат во објавувањето на документите поврзани со јавните набавки.


Позитивно е тоа што Владата има Facebook и Twitter налог, но тој налог не се ажурира редовно,ниту претставува интеракција со граѓаните на адекватно ниво. Исто така, потребно е Владатада користи и други социјални мрежи. На крајот, сакаме да го пофалиме тоа што Владата сетруди преку Интернет на граѓаните да им го олесни учеството во креирањето на политиката имониторингот во работата на власта (порталот Е-управа, Е-петиции, пријава на злоупотребана службените автомобили). Сепак, потребно е уште да се работи на овие алатки и дополни-телно да се истражува нивна ефикасност.

4.2. Министерства на Црна Гора

Просечната исполнетост на индикаторите е само 40.52%, што е мошне лош резултат. Мини-стерството за финансии има остварено најдобар резултат од 56.67%, што претставува самонешто малку повеќе од половина задоволени индикатори. Министерството за труд и социјалнигрижи има остварено најлош резултат од 28.33%.36

36 Во периодот од објавувањето на резултатите до објавувањето на публикацијата, Министерството затруд и социјални грижи значително го има унапредено својот веб-сајт врз основа на нашите индикатори.Повеќе информации на страна 28.


ЦРН

А Г

ОРА

56,67%

46,67%

46,67%

45,00%

45,00%

45,00%

41,67%

40,00%

40,00%

40,00%

38,33%

36,67%

36,67%

31,67%

30,00%

28,33%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

Min. finansija

Min. za ljudska i manjinska prava

Min. za informaciono društvo i telekom.

Min. unutrašnjih poslova

Min. vanjskih poslova i evr. integracija

Min. poljoprivrede i ruralnog razvoja

Min. odbrane

Min. ekonomije

Min. saobraćaja i pomorstva

Min. zdravlja

Min. održivog razvoja i turizma

Min. pravde

Min. kulture

Min. nauke

Min. prosvjete

Min. rada i socijalnog staranja

56.67%

46.67%

46.67%

45.00%

45.00%

45.00%

41.67%

40.00%

40.00%

40.00%

38.33%

36.67%

36.67%

31.67%

30.00%

28.33%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

Ministry of Finance

Ministry of Human and Minority Rights

Ministry of Information Society and Telecommunications

Ministry of Interior

Ministry of Foreign Affairs and European Integrations

Ministry of Agriculture and Rural development

Ministry of Defense

Ministry of Economy

Ministry of Traffic and Maritime Affairs

Ministry of Health

Ministry of Sustainable Development and Tourism

Ministry of Justice

Ministry of Culture

Ministry of Science

Ministry of Education

Ministry of Labor and Social Welfare

56,67%

46,67%

46,67%

45,00%

45,00%

45,00%

41,67%

40,00%

40,00%

40,00%

38,33%

36,67%

36,67%

31,67%

30,00%

28,33%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

Мин. за финансии

Мин. за човечки и малцински права

Мин. за информатичко општество и телеком.

Мин. за внатрешни работи

Мин. за надворешни работи и евр. Интеграции

Мин. за земјоделие и рурален развој

Мин. за одбрана

Мин за економија

Мин. за сообраќај и морепловство

Мин. за здравство

Мин. за одржлив развој и туризам

Мин. за правда

Мин. за култура

Мин. за наука

Мин за просвета

Мин. за труд и социјални грижи

Графикон 4. – Ранг-листа на министерствата во Црна Гора

40.10%

53.65%

0.00%

31.25%

41.15%

36.61%

43.01%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





40,10%

53,65%

0,00%

31,25%

41,15%

36,61%

43,01%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%








Графикон 5. – Исполнетост по димензии и области за министерствата во Владата на Црна Гора

Министерствата во Црна Гора имаат остварено подобар резултат во димензијата Интеракцијасо актерите во општеството/граѓаните отколку во димензијата Отвореност. Најдобриот резул-тат е постигнат во областа Транспарентност во работата, а најлошиот, како и во случајот наВладата на Црна Гора, во областа Буџетска транспаретност.

ЦРН

А ГО




Постоење на службена Интернет страница 100,00%

Дали Интернет страницата е ажурирана? 93,75%

Дали постои функционално пребарување на веб-сајтот? 93,75%

Дали постои секција со најважните вести за работата на министерство? 100,00%

Дали Интернет страницата е прилагодена за лица со инвалидитет? 100,00%

Дали на Интернет страницата е објавен план за работа за 2013 година? 75,00%

Дали на страницата се објавени плановите за работа за претходните две години (2011 и 2012)? 6,25%

Дали на Интернет страницата е објавена барем една актуелна стратегија за развој? 93,75%

Дали на Интернет страницата е објавен извештајот за работата за 2012? 56,25%

Дали се објавени извештаите за работата за претходните две години (2010 и 2011)? 25,00%

Дали на Интернет страницата е објавен органограм (организациона шема) за министерствата? 50,00%

Дали на Интернет страницата е објавен делокругот на работата на министерствата? 18,75%

Дали на Интернет страницата се објавени биографиите на раководните кадри? 62,50%

Дали на Интернет страницата се објавени повиците на постапка за јавни набавки за послед-ната година (или линкот до управата за јавни набавки)? 18,75%

Дали на Интернет страницата се објавени решенијата за доделување на договорите по повицитеза постапка за јавни набавки за последната година (или линкот до управата за јавни набавки)? 12,50%

Дали на Интернет страницата се објавени договорите за јавни набавки за последната година(или линкот до управата за јавни набавки)? 31,25%

Дали на Интернет страницата е објавен планот за јавни набавки за 2013 година? 12,50%

Дали на Интернет страницата се представени мерливи приоритети/цели на министерствата? 6,25%

Дали на Интернет страницата постојат контакт информации за министерствата (адреса, теле-фон, е-mail)? 93,75%

Дали на Интернет страницата постојат контакт инфорамации за организациони единици наминистерствата (адреса, телефон, имејл, име/презиме на раководителот)? 75,00%

Дали на Интернет страницата постои опис на надлежностите на секоја организациона единица? 31,25%

Дали на Интернет страницата се објавени главните акти који ја регулираат работата на инсти-туцијата (закони, правилници, уредби)? 6,25%

Дали на Интернет страницата се достапни законите и подзаконските акти поврзани со нив-ните надлежности? 100,00%

Дали на Интернет страницата се објавени информациите за конкурсите за вработување или лин-кот до надлежната институција? 25,00%


Дали на Интернет страницата е достапен Буџетот на министерството за 2013? 0,00%

Дали се објавени буџетите за претходните три години (2010, 2011, 2012)? 0,00%

Дали на Интернет страницата е достапна завршната сметка за 2012 година? 0,00%

Дали се објавени завршните сметки за претходните три години (2009, 2010, 2011)? 0,00%

Дали на Интернет страницата за граѓаните постојат информации за буџетот кои се разбир-ливи и сеопфатни (табеларен и наративен приказ) – Граѓански буџет? 0,00%

Дали на Интернет страницата е објавен полугодишен/квартален финансиски извештај за реа-лизацијата на буџетот во текот на првата половина/вториот квартал на 2013 година? 0,00%

Дали буџетските документи се објавуваат во форматот отворени податоци (open data)? 0,00%

Табела 4. – Преглед на индикаторите за министерствата во Црна Гора


ЦРН

А Г

ОРА


Дали на Интернет страницата се наоѓа список со информации во сопственост на министерст-вата (Водич за слободен пристап до информациите)? 93,75%

Дали на Интернет страницата се наоѓаат контакт податоци на службеникот задолжен за ин-формирање (име, број на телефон, имејл адреса)? 50,00%

Дали на Интернет страницата е објавен Законот за слободен пристап до информациите? 0,00%

Дали постои база со информации за сите барања и одговори за СПИ? 12,50%

Дали на веб-сајтот е објавена статистика за СПИ? 0,00%



Дали на Интернет страница се објавени плановите на јавните расправи за 2013? 12,50%

Дали на Интернет страницата е објавен барем еден извештај за спроведена јавна расправа вотекот на последната година? 43,75%

Дали на Интернет страницата е објавен нацрт документ кои се става на јавна расправа? 75,00%

Дали на Интернет страницата е објавен барем еден повик на јавна расправа во текот на по-следната година? 62,50%

Дали на Интернет страницата се објавени информации за составот и членовите на работнатагрупа за изработка на закони и други акти? 0,00%

Дали се објавуваат записници/извештаи/соопштениа/вести од состаноците на работната група? 6,25%

Дали на Интернет страницата е објавен повик за учество на НВО во работната група за изра-ботка на закони и други акти? 56,25%


Дали на Интернет страницата постои видлив (на насловната страница) контакт образец заобраќање до министерот? 81,25%

Дали на Интернет страницата е објавен список на поставувани прашања? 18,75%

Дали министерството има активен Facebook и Twitter налог? 12,50%

Дали Facebook и Twitter налозите се линкувани на страницата на министерството? 18,75%

Дали сите внесени документи се во машински читлив (machine readable) формат или во по-веќе различни формати од кои бар еден е машински читлив? 6,25%

Дали податоците имаат отворена лиценца? 0,00%

Дали постои посебна секција со документи за преземање (download)? 100,00%

Дали секцијата за преземање (download) е организирана и лесно пребарлива? 100,00%

Дали постои некоја алатка за поднесување на петиции од страна на граѓаните на Интеренет? 87,50%

Дали постојат други алатки за мониторинг за работата на власта (пријава на злоупотреба наслужбените автомобили, корупција, конфликт на интереси)? 12,50%

Дали постојат алатки за пружање на услуги? 18,75%

Дали постојат алатки за пријавување и решавање на проблеми во надлежност на министерството? 12,50%

Дали министерството одговара на мејловите на граѓаните во задоволителен рок (7 дена)? 75,00%

Дали постои можност за online учество во јавните расправи? 75,00%

Дали Интернет страницата има „мртви линкови“? 12,50%

Дали постои можност да се коментираат содржините? 0,00%

Дали постои RSS? 100,00%

ПРОСЕЧНО 40,52%

Табела 4. – Преглед на индикаторите за министерствата во Црна Гора (продолже-ние на табелата)

ЦРН

А ГО



Сметаме дека е позитивно тоа што 12 министерства имаат објавено свој план за работа затековната година, но како и во случајот со Владата на Црна Гора, ситуацијата е лоша кога се вопрашање извештаите за работата на министерствата. Имено, само 9 министерства имаатобјавено извештај за 2012 година, а само 4 министерства имаат објавено извештаи запретходните две години (2010 и 2011).

Ситуацијата со објавените документи за јавни набавки е загрижувачка на ниво наминистерства. Планот за јавни набавки за 2013 година го имаат објавено само 2 министерства,а договорите ги објавуваат само 5 министерства. Објавувањето на документите врзани зајавните набавки е исклучително важна пракса за демонстрирање на отвореност и одговорностна власта во трошењето на буџетските средства.

Во областа буџетска транспарентност министерствата имаат остварено неверојатни 0%. Какои во случајот на претходниот мониторинг на ЦДТ, ниту едно министерство на својот веб-сајтнема буџет на министерството за тековната година, а во склад со тоа, исто така, не се ни трудатна граѓаните да им го објаснат буџетот на министерството на разбирлив начин. Со оглед натоа што вакви лоши резултати во врска со буџетските документи се повторуваат воистражувањата на ЦДТ, се наметнува заклучокот дека министерствата не гледаат колку епотребно, планирањето и трошењето на средствата да им го приближат на граѓаните, а токмусо парите на граѓаните се фанансираат работата и активностите на министерствата.

Податоците за јавни расправи сè уште не се претставени на задоволително ниво на веб-сајтовите, а јавните расправи се едан од најважните начини за овозможување на учество награѓаните во донесувањето на одлуки. Само 2 министерства имаат објавено план на јавнитерасправи за 2013 година. Сакаме да го нагласиме дека е тешко да се следи објавувањето наовие документи на веб-сајтовите на министерствата и да се донесуваат заклучоци, затоа штоне се објавуваат на систематичен начин.


Кога зборуваме за социјалните мрежи, не можеме да ги пофалиме црногорските министерствадека во задоволителна мерка ги користат овие медиуми за да ги известуваат граѓаните засвојата работа, и да ги искористат како двонасочен канал за комуникација. Само две мини-стерства ги имаат активирано и двата профила (и Facebook и Twitter). Одделни министерстваимаат профили, но тие не се активни и со самото тоа не аслужат на целта.

На крајот, истражувавме и колку министерства го користат Интернетот како алатка за пружањена услуги на граѓаните, за пријавување на проблеми поврзани со корупција, како и други про-блеми од надлежност на министерствата и сл.. Овде можеме да залучиме дека Владата имапочнато со некои проекти (Е-управа, Е-петиции, пријава на злоупотреба на службени автомо-били) кои имаат за цел, токму преку Интернет да им овозможат на граѓаните полесно пријаву-


ЦРН

А Г

ОРА вање на проблемите, како и полесна постапката за добивање на документи од страна на ин-

ституциите. За потребите на ова истражување ги признавме бодовите на министерствата коиедноставно ги линкувале овие проекти на своите веб-сајтови. Само две министерства ја лин-кувале алатката за пријава на злоупотреби со службените автомобили, а само три ја линкувалеЕ-управата.

По објавувањето на прелиминарните резултати на конференцијата за новинарите ги

повикавме сите министерства да се обратат до ЦДТ за да им дадеме дополнителни

појаснувања, но и за да организираме состаноци за унапредување на постоечката со-

стојба. Претставниците на Министерството за труд и социјални грижи се јавија во

многу краток рок по објавувањето на резултатите и изразија добра волја да ја попра-

ват состојбата на Интернет отвореноста на оваа институција. Министерството за труд

и социјални грижи во краток период по објавувањето на резултатите поправи дури

33 индикатори во однос на прелиминарните резултати. Овој пример на добра пракса

ни покажува дека нашето истражување пред институциите не поставува индикатори

кои тешко можат да се исполнат, туку дека е доволна само добра волја и свесност за

важноста на принципот на отвореност и интеракција со граѓаните.

Министерството за сообраќај и морепловство исто така ја има унапредено состојбата

од времето на објавувањето на прелиминарните резултати, и тоа во однос на 8 инди-

катори. Претставниците на ова министерство демонстрираа добра волја да ја попра-

ват постоечката состојба утврдена со мониторингот и да продолжат со унапредување

на транспарентноста и после завршувањето на проектот.

4.3. Препораки за Владата и министерствата

1. Да се изработи и усвои правилник за објавување на

информации на веб- сајтовите на државните институции

Податоците недвосмислено покажуваат дека постојат значајни разлики во резултатите на ми-нистерствата и сметаме дека тој проблем најефикасно би можел да се реши со изработка направилник за објавување на информации на веб-сајтовите на државните институции. Правил-никот би пропишувал не само кои документи треба да се објавуваат, туку и на кој начин и во којформат, кога тоа е можно. Ова, на државните органи ќе им даде јасни насоки за натамошно раз-ввивање и подобрување на нивната транспарентност. Правилникот би требало да биде обврзу-вачки за сите институции, затоа што искуствата на земјите од регионот покажуваат декаправилата, доколку не се задолжителни, не се ни почитуваат. При изработката на правилникоттреба да се земат во обзир сличните акти кои постојат во земјите од регионот, но и стандардитеза отвореност кои можат да се најдат во документите на меѓународните организации како штосе СИГМА, ОЕЦД, Европската Унија.

ЦРН

А ГО


Правилникот во значајна мера би придонесол за подобра организација и систематизација навеб-сајтовите на институциите. Во моментов постојат одредени законски решенија37 кои про-пишуваат објавување на документи на веб-сајтови, но без систематско решение ова може дабиде контра продуктивно во праксата. Имено, може лесно да се случи институциите да имаатобјавено голем број документи на своите веб-сајтови кои практично и не ќе можат да се про-најдат, затоа што не постои систематичен пристап во објавувањето на документите кој се при-менува во сите институции.

На овој начин ќе се подигне нивото на отвореност на институциите и нивната интеракција соактерите во општеството/граѓаните, на што црногорската Влада се има посветено и преку ини-цијативата Партнерство на отворени влади на која � се има приклучено во септември 2011 го-дина. Од друга страна, на граѓаните им се олеснува комуникацијата со институциите и сесимнуваат административните препреки при добивањето на документите и при партиципа-цијата во креирањето на политиките.

2. На квалитетен начин да се презентираат буџетите на Владата и министерствата

Потребно е значително да се работи на буџетската транспаретност воопшто, а особенопреку Интернет. Податоците од ова, но и од поранешните истражувања на ЦДТ укажуват натоа дека институциите не се трудат планирањето и трошењето на средствата да го прибли-жат до граѓаните. Потребно е усвоените буџети и завршните сметки да се објавуваат на веб-сајтовите на институциите, како и да се работи на визуелизација на податоците, со целбуџетските ставки да им се разјаснат на граѓаните. Исто така, институциите би можеле дапоработаат на изработка на Водич низ буџетот за граѓаните, документ кој на единственначин, наративно и преку визуелизација би дал преглед на буџетските ставки кои најмногуги интересираат граѓаните и влијаат на квалитетот на јавните услуги. Покрај наведеното,во насока на зголемување на транспарентноста на јавните финансии, неопходно е годиш-ните буџети и завршните сметки на буџетот да се објавуваат во формат кој ќе овозможуваедноставно користење и манипулација со податоците.

37 Во законот за слободен пристап до информациите, Уредбата за постапката и начинот за спроведувањена јавна расправа во подготовката на законите, Одлуката за објавување на материјали од седница наВладата на Црна Гора


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А

5.1. Совет на министри на БИХ

Советот на министри на БИХ исполнува нешто повеќе од една третина од истражуванитеиндикатори – 37.74%, што ги става на четврто место во споредба со другите влади од регионот.Можеме да заклучиме дека сè уште постои голем простор за напредок, за унапредување наотвореноста и интеракцијата со актерите во општеството/граѓаните преку Интернет.

5. БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА

42,86%

52,17%

0,00%

60,00%

27,78%

0,00%

31,25%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

OTVORENOST







42.86%

52.17%

0.00%

60.00%

27.78%

0.00%

31.25%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





42,86%

52,17%

0,00%

60,00%

27,78%

0,00%

31,25%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%








Графикон 6. – Исполнетост според димензии и области за Советот на министри на БИХ

Повеќето министри на БИХ оствариле подобар резултат во димензијата Отвореност во однс на ди-мензијата Интеракција со актерите во општеството/граѓаните. Во областа Буџетска транспарентностзагрижувачки е процентот од 0%, како и во областа Партиципација на надворешните владини актери.

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

АУпотреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата 29


































Табела 5. – Преглед на индикаторите за Советот на министри на БИХ


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А




1


1







0




0





1






0



0





ВКУПНО 20

Табела 5. – Преглед на индикаторите за Советот на министри на БИХ (продол-жение на табелата)

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



Советот на министри на БИХ има остварено лоши резултати во димензијата Отвореност. Веб-сајтот на Советот на министри на БИХ е ажуриран и пополнет со основните информации, ме-ѓутоа без базичните информации за раководните кадри. Воочливи се големи пропусти, и тоаво непостоењето на база со планови за работа, како и извештаи од работата во текот на из-минатите години, додека актуелните планови и извештаи се објавени на страницата. Повицитеза јавни набавки, како и резултатите од истите, не се објавени на страницата, ниту се поврзанисо агенцијата надлежна за јавни набавки, што не оди во прилог на транспарентноста во рабо-тата на Советот на министри на БИХ. Буџетската транспарентност е категорија во која се оста-врени 0% исполнетост на поставените индикатори. На страницата не е објавен Законот забуџет за актуелната година, ниту постојат извештаи за реализацијата на буџетот. Пристапотдо информациите на страницата е лимитиран. Иако Советот на министри на БИХ има истак-нато податоци за службениците кои се задолжени за односи со јавноста и водич за слободенпристап до информациите, не постои база со сите барања и одговори врз основа на Законотза слободен пристап до информациите која на граѓаните би им го олеснила пронаоѓањето наодговорите на нивните прашања, а на службениците за односи со јавноста би им ја олеснилаработата, така што не ќе мораат повеќепати да одговараат на истите прашања.


Советот на министри на БИХ не ги објавува плановите за јавни расправи на својата страница,ниту ги објавува повиците за јавни расправи. Комуникацијата со Советот на министри на БИХе можна единствено преку Законот за слободен пристап до информациите, т.е. преку офи-цијален писмен допис. На страницата не е објавен контакт образец преку кој би можело да секонтактира со премиерот, ниту се направени Facebook и Twitter налози. Документите поста-вени на страницата се во машински читлив формат и можат да се пребаруваат, меѓутоа стра-ницата нема отворена лиценца и потребно е одобрение за да може да се објави некој текст однивната страница.

5.2. Министерства на БИХ

Резултатите од нашето истражување покажуваат дека министерствата на државно ниво имаатполош резултат од Советот на министри на БИХ, а процентот на исполнетост на индикаторитее 25.74%. Најдобро рангирано министерство е Министерство за правда на БИХ со 36.67% ис-полнети индикатори, додека најлошо рангирани се Министереството за надворешна трговијаи економски односи на БИХ и Министерството за комуникација и промет на БИХ, со само 15%исполнети индикатори.


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А

Гледаме дека министерствата оствариле подобар резултат во димензијата Отвореност вооднос на димензијата Интеракција со актерите во општеството/граѓаните. Покрај добриот ре-зултат во областа Транспарентност во работата на државни органи, загрижувачки ниски про-центи се остварени во областа Буџетска транспарентност и Партиципација на надворешнитевладини актери.

36,67%

35,00%

33,33%

30,00%

25,00%

25,00%

16,67%

15,00%

15,00%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

Ministarstvo pravde

Ministarstvo finansija i trezora

Ministarstvo sigurnosti

Ministarstvo odbrane

Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice

Ministarstvo civilnih poslova

Ministarstvo vanjskih poslova

Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa

Ministarstvo komunikacija i prometa

36.67%

35.00%

33.33%

30.00%

25.00%

25.00%

16.67%

15.00%

15.00%

0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00%

Ministry of Justice

Ministry of Finance and Treasury

Ministry of Security

Ministry of Defense

Ministry of Human Rights and Refugees

Ministry of Civil Affairs

Ministry of Foreign Affairs

Ministry of Foreign Trade and Economic Relations

Ministry of Communication and Transport

36,67%

35,00%

33,33%

30,00%

25,00%

25,00%

16,67%

15,00%

15,00%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

Министерство за правда

Министерство за финансии и трезор

Министерство за сигурност

Министерство за одбрана

Министерство за човекови права и бегалци

Министерство за цивилни работи

Министерство за надворешни работи

Министирство за надворешна трговија и економски односи

Министерство за комуникација и промет

Графикон 7. – Ранг-листа на министерствата од Советот на министри на БИХ

33,33%

41,20%

4,76%

35,56%

14,35%

0,00%

20,26%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00%

OTVORENOST






Upotreba novih tehnologija u komunikaciji sagrađanima

33.33%

41.20%

4.76%

35.56%

14.35%

0.00%

20.26%

0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00% 45.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency


INTERACTION WITH SOCIAL ACTORS/CITIZENS


Use of new technologies in communication withcitizens

33,33%

41,20%

4,76%

35,56%

14,35%

0,00%

20,26%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00%








Графикон 8. – Исполнетост по димензии и области за министерствата во Советот на ми-нистри на БИХ

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН




































Табела 6. – Преглед на индикаторите во министерствата на државно ниво за БИХ


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А



































Табела 6. – Преглед на индикаторите во министерствата на државно ниво за БИХ(продолжение на табелата)

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



Сите министерства во Советот на министри на БИХ поседуваат своја сопствена страница софункционален пребарувач, на која повеќето од нив седмично ги ажурираат вестите од својотделокруг, а контакт образецот за министерството едноставно се наоѓа. Транспарентноста воработата на министерството не е загарантирана, со оглед на тоа што само едно од деветте ми-нистерства има објавено план за работа за актуелната година, како и извештај за работата запоследните три години. Три министерства имаат објавено повик на постапка за јавни набавки,меѓутоа само едно министерство ги објавува резултатите од повикот, додека ниту едно мини-стерство не ги објавува договорите за јавни набавки. Министерствата не ги претставуваатсвоите организациони единици на адекватан начин, затоа што не е обезбеден адекватан про-стор за нивно претставување. Исто така, на нивната страница е невозможно да се најдат мер-ливи приоритети и цели на министерствата.

Алармантни се резултатите во областа на буџетската транспаретност, затоа што ниту едноминистерство не го објавува својот буџет за актуелната и трите претходни години. Извештајотза реализацијата на буџетот не е достапен на официјалните страници, додека само едно ми-нистерство има објавено полугодишен извештај за реализацијата на буџетот за 2013 година.

Пристапот до информациите има потешкотии, контакт информациите на службениците заодноси со јавноста се достапни само во четири министерства, а Законот за слободен пристапдо информациите објавен е само на пет веб-сајтови. Невозможно е да се најде база на пода-тоци со сите барања и одговори за слободен пристап до информациите.


Учествувањето на граѓаните во креирањето на јавната политика е невозможно преку веб-сајтовите на министерствата на БИХ. Имено, ниту едно министерство нема објавено план најавни расправи за актуелната година ниту извештаи за спроведените јавни расправи. Работ-ните групи се формираат без да се објават на веб-сајтовите, а невладините организации несе повикуваат да земат учество во работните групи за изработка на закони и други акти.

Употребата на нови технологии не е честа практика во министерствата од Советот на мини-стрите, со оглед на тоа дека се исполнети дури 20% индикатори од оваа област. Ниту едно ми-нистерство нема контакт-образец за директно обраќање до министерот, ниту пак ги користисоцијалните мрежи за комуникација со граѓаните. Само едно министерство има отворено ли-ценца, додека кај останатите потребна е претходна дозвола од министерството за пренос наинформациите од нивната страница. Содржините не можат да се коментираат на ниту еднастраница, додека скоро сите министерства можеме да ги следиме преку RSS feed.38

38 Стандардизиран формат, за објавување на освежена (или новообјавена) содржина на сајтовите, која со-држи наслов, скратен дел од текстот на содржината или целиот текст на содржината, како и мета-пода-тоците од истата.


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А 5.3. Препораки за Советот на министри и за министерствата на државно ниво на БИХ

1. Презентацијата на Советот на министри и министерствата на Интернет би требало да гисодржи сите релевантни информации за буџетот на државните институции (вклучувајќи иредовно известување за реализацијата на буџетот), како и транспарентни и потполни ин-формации за јавните набавки;

2. Советот на министри и министерствата би требало да ја подобрат комуникацијата со граѓа-ните преку веб-сајт, односно да се направат чекори со кои на граѓаните ќе им се овозможиконтакт со СМ преку оваа страница или преку социјалните мрежи, како и учество во јавнитерасправи;

3. Покрај наведеново, министерствата би требало редовно да ги објавуваат своите плановиза работа, како и извештаите за нивната имплементација.

5.4. Ентитетско ниво – Влада на Федерацијата наБосна и Херцеговина

Владата на Федерацијата има исполнето нешто помалку од 36% од зададените индикатори, исо тоа остварила полош резултат од Владата на Република Српска.

42,86%

43,48%

57,14%

20,00%

22,22%

0,00%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

OTVORENOST






Upotreba novih tehnologija u komunikaciji

42.86%

43.48%

57.14%

20.00%

22.22%

0.00%

25.00%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





42,86%

43,48%

57,14%

20,00%

22,22%

0,00%

25,00%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%








Графикон 9. – Исполнетост по димензии и области за Владата на Федерацијата на БИХ

Владата на Федерацијата на БИХ има остварено подобар резултат во областа Отвореност, вооднос на димензијата Интеракција со актерите во оштеството/граѓаните. Најдобар резултатима оставерено во областа Буџетска транспаретност, а најлош во областа Партиципација нанадворешните владини актери.

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



































Табела 7. – Исполнети и неисполнети индикатори од Владата на Федерацијата на БИХ


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А




0


0







0




0





1






0



0





ВКУПНО 19

Табела 7. – Исполнети и неисполнети индикатори од Владата на Федерацијата наБИХ (продолжение на табелата)

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



Транспарентноста во работата на Владата на Федерацијата на БИХ на веб-сајт не е на високониво. Страницата поседува функционален пребарувач. Најважните вести се ажурирани вопериод од седум дена. Планот за работа на Владата за тековната година не е објавен, додеказа претходните две е објавуван. Извештаите за работата во текот на претходните три годинине се поставени на страницата. Опширно е претставен делокругот на Владата, исто така ибиографиите на раководните кадри, додека целите и приоритетите за тековниот мандат несе објавени. Повиците на конкурси за јавни набавки, известувањата за доделувањето на до-говорите, како и самите договори за јавни набавки не се достапни на страницата на Владатана Федерацијата на БИХ.

Законот за буџетот на Федерацијата на БИХ за актуелната и за трите изминати години е објавен восоодветниот сектор, но недостига извештајот за буџетот од 2012 година како и полугодишниот из-вештај за 2013 година. Објавените буџетски документи не се претставени на начин кј би им бил раз-бирлив на граѓаните. Иако Законот за слободен пристап до информациите е објавен, на страницатане се објавени контакт-податоците на лицето задолжено за слободен пристап до информациите.

Партиципацијата на граѓаните во работата на Владата на Федерацијата на БИХ е оневозможена,бидејќи на страницата не е објавен план на јавни расправи за тековната година, ниту пак сеобјавени повиците на јавни расправи (страницата содржи иконче со име „Во јавна расправа“,но тоа не може да се отвори).


Употребата на нови технологии за комуникација со граѓаните е на завидно ниво. Владата наФБИХ не ги користи социјалните мрежи како вид на комуникација со граѓаните. Не постои кон-такт-образец за контакт со премиерот, додека службата за односи со јавноста не одговара наимејл прашања на граѓаните во задоволителен рок од седум дена. Страницата на Владата непоседува отворена лиценца, така што е потребно претходно одобрение за да може нешто дасе објави од веб-сајтот. На страницата постои посебна секција за преземање на документи којаја усвоила Владата на ФБИХ, организирана според годината на објавувањето и видот на усвое-ните документи. На веб-сајтот на Владата на Федерацијата на БИХ, сите министерства се пре-тставени на ист начин.

5.5. Ентитетски ниво – Министерства на Владата наФедерацијата на БИХ

Резултатите од нашето истражување покажуваат дека министерствата на федерално нивоимаат полош резултат од Владата на Федерацијата, а процентот на исполнетост на индикато-рите е 32.70%. Најдобро рангирано министерство е Министерство за образование и наука наФБИХ со 48.33% исполнети индикатори, додека најлошо рангирано е Министерството за про-мет и комуникации на ФБИХ со 18.33% исполнети индикатори. Од неведениве податоци мо-


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А

Најдобар резултат министерствата оствариле во областа Транспарентност во работата, анајлоши во областа Буџетска транспарентност.

48,33%

38,33%

38,33%

38,33%

38,33%

36,67%

35,00%

35,00%

31,67%

30,00%

30,00%

28,33%

28,33%

25,00%

23,33%

18,33%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

Ministarstvo obrazovanja i nauke

Ministarstvo unutrašnjih poslova

Ministarstvo zdravstva

Ministarstvo kulture i sporta

Ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva

Ministarstvo okoliša i turizma

Ministarstvo za pitanja boraca i invalidaodbrambeno-oslobodilačkog rata

Ministarstvo razvoja, poduzetništva i obrta

Ministarstvo rada i socijalne politike

Ministarstvo pravde

Ministarstvo finansija

Ministarstvo energije, rudarstva i industrije

Ministarstvo trgovine

Ministarstvo prostornog uređenja

Ministarstvo raseljenih osoba i izbjeglica

Ministarstvo prometa i komunikacija

48.33%

38.33%

38.33%

38.33%

38.33%

36.67%

35.00%

35.00%

31.67%

30.00%

30.00%

28.33%

28.33%

25.00%

23.33%

18.33%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

Ministry of Education and Science


Ministry of Health

Ministry of Culture and Sports

Ministry of Agriculture, Water managements and Forestry

Ministry of Environment and Tourism

Ministry of Issues of Veterans and Disabled Veterans ofDefensive-Liberation War

Ministry of Development, Entrepreneurship and Crafts

Ministry of Labor and Social Policy

Ministry of Justice

Ministry of Finance

Ministry of Energy, Mining and Industry

Ministry of Trade

Ministry of Spatial Planning

Ministry of Displaced Persons and Refugees

Ministry of Transport and Telecommunications

48,33%

38,33%

38,33%

38,33%

38,33%

36,67%

35,00%

35,00%

31,67%

30,00%

30,00%

28,33%

28,33%

25,00%

23,33%

18,33%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

Министерство за образование и наука

Министерство за внатрешни работи

Министерство за здравство

Министерство за култура и спорт

Мин. за земјоделство, водостопанство и шумарство

Министерство за околина и туризам

Мин. за прашања на бор. и инвал. од одбр.-ослоб.

Министерство за развој, претприемништво и занаети

Министерство за труд и социјална политика


Министерство за финансии

Министерство за енергија, рударство и индустрија

Министерство за трговија

Министерство за просторно уредување

Министерство за раселени лица и бегалци

Министерство за промет и комуникации

Графикон 10. – Ранг-листа на министерствата во Владата на Федерацијата на БИХ

39,06%

51,82%

3,57%

27,50%

23,18%

22,32%

23,53%

OTVORENOST







39.06%

51.82%

3.57%

27.50%

23.18%

22.32%

23.53%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





39,06%

51,82%

3,57%

27,50%

23,18%

22,32%

23,53%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%








Графикон 11. – Исполнетост по димензии и области за министерствата во Владата на Фе-дерацијата на БИХ

жеме да заклучиме дека не постои единствена политика во поделбата на информациите, затоашто најдобро рангираното министерство, иако не задоволува ниту 50% од поставените инди-катори, има речиси трикратно подобар резултат од најниско рангираното.

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН




































Табела 8. – Преглед на индикаторите за министерствата во Владата на Федера-цијата на БИХ


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А



































Табела 8. – Преглед на индикаторите за министерствата во Владата на Федера-цијата на БИХ (продолжение на табелата)

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



Секое федерално министерство поседува свој веб-сајт, со контакт податоци на министерстватаи на организационите единици. Повеќето од страниците се ажурираат на седум дена, во по-себни секции за вести од делокругот на министерството, додека само половина од веб-сајто-вите имаат функционален пребарувач. Само три од шеснаесет министерства имаат објавеноплан за работа за тековната година, додека две имаат објавено планови и за претходните двегодини. Две министерства имаат поднесено извештај за работата во претходната година, до-дека ниту едно министерство нема извештај за претходните три години. Половина од мини-стерствата на федерално ниво имаат објавено барем една актуелна стратегија за развој.Организациона шема, како и опис на делокругот на министерствата имаат сите истражуваниинституции. Нешто помалку од 40% од министерствата имаат објавено барем еден повик напостапка за јавни набавки во текот на последната година, додека само четири имаат објавеноодлука за доделување на договори за јавни набавки. Меѓутоа, ниту едно министерство немаобјавено договор за јавни набавки. Само на еден веб-сајт од министерствата на федералнатаВлада можеме да најдеме мерливи цели и приоритети за актуелниот мандат. Четири од шес-наесетте министерства објавуваат конкурси за вработување во нивната институција.

Федералните министерства имаат остварено многу лош резултат од областа на буџетскататранспарентност. Ниту едно министерство го нема објавено својот актуелен буџет, а само едноминистерство има објавено буџет во текот на изминатите три години. Невозможно е да сенајдат податоци за реализацијата на буџетот на министерствата за изминатите четири го-дини.

Пристапот до информациите е ограничен. Помалку од половината министерства немаатобјавено Закон за слободен пристап до информациите, ниту водич за слободен пристап до ин-формациите или контак податоци на лицето задолжено за односи со јавноста.

Ниту едно министерство нема објавено план на јавни расправи за 2013 година, додека самочетвртина имаат извештаи за спроведена јавна расправа за минатата година. Не се објавувасоставот на работните групи, а само едно министерство испратило повик до невладините ор-ганизации за учество во работната група.

5.5.2. Интеракцијата со актерите во општеството/граѓаните

Малку повеќе од четвртина од министерствата поседуваат видлив контакт образец за обра-ќање до министерот. Само едно министерство ги користи социјалните мрежи за комуникацијасо граѓаните. Посебна секција за преземање на документи имаат две третини од министерст-вата, додека само половина од тие секции може да се пребаруват. Петиции на граѓаните е не-возможно да се поднесат преку веб-сајтовите на министерствата. Само три министерства одфедералната Влада одговориле на имејл прашањата во задоволителен рок од седум дена.


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А 5.6. Препораки за Владата и министерствата наФБИХ

1. Извештаите за усвојувањето и реализацијата на буџетот на Федерацијата на БИХ би тре-бало да се изедначат за секоја година, држејќи се притоа за исти принципи во континуитет;

2. Владата на ФБИХ би тербало редовно да објавува транспарентни и целосни информацииза јавните набавки;

3. Владата на ФБИХ би требало да ја подобри комуникацијата со граѓаните преку веб-сајтсо воведување на контакт обрасци кои се пристапни, со редовно известување за јавнитерасправи, како и со користење на други алатки за учество на граѓаните;

4. Владата на ФБИХ би требало да усвои задожителен стандард за веб-сајтовите на своитеминистерства, со оглед на тоа дека опсегот, квалитетот и отвореноста на објавените по-датоци, како и начинот на нивното објавување значајно се разликуваат од министерстводо министерство. При тоа би требало да се зема во предвид досегашната добра праксана одделни министерства и да се примени и на останатите министерства.

5.7. Ентитетски ниво – Влада на Република Српска

Владата на РС има исполнето нешто повеќе од 49% од дадените индикатори и има оствареноподобар резултат во однос на другата ентитетска Влада на Федерцијата на БИХ.

Владата на Република Српска има остварено подобри резултати во димензијата Отвореноство однос на димензијата Интеракција со актерите во општеството/граѓаните. Најдобар резул-тат е остварен во областа Буџетска транспарентност, а најлош во областа Пристап до инфор-мациите.

60,00%

60,87%

85,71%

20,00%

27,78%

50,00%

25,00%

OTVORENOST







60.00%

60.87%

85.71%

20.00%

27.78%

50.00%

25.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





60,00%

60,87%

85,71%

20,00%

27,78%

50,00%

25,00%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00%








Графикон 12. – Исполнетост по димензии и области за Владата на Република Српска

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



































Табела 9. – Преглед на индикаторите за Владата на РС


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А




0


1







0




0





1






0



0





ВКУПНО 26

Табела 9. – Преглед на индикаторите за Владата на РС (продолжение на табелата)

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



Владата на Република Српска поседува единствена страница со сите министерства (освен Ми-нистерството за внатрешни работи на РС) која лесно може да се пребарува, вестите се ажури-раат на седум дена. Иако меѓу индикаторите не се наоѓа прашањето на брзината на вчитувањена следените страници, траба да се истакне дека страницата на Владата на Република Српскае многу бавна и дека во текот на период додека траеше истражувањето, често беше отежнатили оневозможен пристапот до страницата. Веб-сајтот поседува план за работа на Владата заактуелната и за претходните две години, додека извештајот за изминатите три години недо-стига. Организационата шема, делокругот и биографиите на водечките кадри во Владата наРепублика Српска се објавени на страницата. Воочлива е нетранспаретноста на јавните на-бавки – иако се објавуваат повиците на постапка за јавни набавки, на страницата не можатда се најдат одлуките за доделувањето на договорите, нити самите договори за јавни набавки.Исто тако, планот на јавните набавки за актуелната година недостига. Целите на Владата затековниот мандат не се истакнати, нити е можно да се најдат информации за конкурсите завработување на веб-сајтот.

Буџетската транспаретност е делумно загарантирана со тоа што на страницата постои архивана буџетот за последните десет години, макар што ребалансите на буџетите се објавени засамо две години, иако ги имаше многу повеќе. Полугодишниот извештај за реализацијата набуџетот од тековната година не е објавен.

Пристапот до информациите е со потешкотии, со оглед на тоа што на страницата не е објавенводич за слободен пристап до информациите. Не постои секција за пристап до информациите,а Законот за слободен пристап до информациите не е поставен, како ни списокот на сите ба-рања за пристап до информациите и одговорите врз основа на овој Закон.

5.7.2. Интерекција со актерите во општеството/граѓаните

Партиципацијата на граѓаните во креирањето на јавните политики е половично загарантиранасо веб-сајтот на Владата на Република Српска. Иако се објавуваат повици на јавни расправи,граѓаните немаат пристап до планот на јавните расправи за тековната година.

Употребата на новите технологии во рабортата на Владата на Република Српска е незадово-лителна. Не постои директен контакт образец за обраќање до премиерот, ниту се користат со-цијалните мрежи во комуникацијата со граѓаните. Страницата на Владата нема отвореналиценца и затоа е потребно претходно одобрение за објавување какви и да било материјалиод нивната страница. Иако постои секција за преземање на документи, таа не може да се пре-барува и затоа пронаоѓањето на бараниот документ е отежнато. Владата на РС не одговара наимејл прашања во адекватан рок од седум дена. Сите министерства на Владата се презенти-рани на ист начин.


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А 5.8. Ентитетско ниво – Министерство на Влада на РС

Резултатот од нашето истражување покажува дека министерствата во Република Српска имаатдвојно полоши резултати отколку Владата на РС, а процентот на исполнетоста на индикаторитее само 25.21%. Најдобро рангирано министерство е Министерство за внатрешни работи на РСсо 41.67% исполнети индикатори, додека најлошо рангирано е Министерство за просвета икултура со 15% исполнети индикатори. Од наведените податоци можемо да заклучиме дека непостои единствена политика за распределба на информациите, со оглед на тоа дека најдоброрангираното министерство, иако не задоволува ни 50% од зададени индикатори, има речиситрикратно подобар резултат од најлошо рангираното.

Гледаме дека најдобар резултат министерствата оствариле во областа Транспарентност воработата на државните органи, а најлош во областа Пристап до информациите.

41,67%

33,33%

30,00%

28,33%

28,33%

26,67%

25,00%

25,00%

23,33%

23,33%

21,67%

21,67%

21,67%

20,00%

18,33%

Min. unutrašnjih poslova

Min. pravde

Min. trgovine i turizma

Min. za ekonomske odnose i regionalnu saradnju

Min. za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju

Min. zdravlja i socijalne zaštite

Min. finansija

Min. saobraćaja i veza

Min. industrije, energetike i rudarstva

Min. nauke i tehnologije

Min. uprave i lokalne samouprave

Min. rada i boračko-invalidske zaštite

Min. poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede

Min. porodice, omladine i sporta

Min. za izbjeglice i raseljena lica

41.67%

33.33%

30.00%

28.33%

28.33%

26.67%

25.00%

25.00%

23.33%

23.33%

21.67%

21.67%

21.67%

20.00%

18.33%

15.00%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00%


Ministry of Justice

Ministry of Trade and Tourism

Ministry of Economic Relations and Regional Cooperation

Ministry of Spatial Planning

Ministry of Health and Social Protection

Ministry of Finance

Ministry of Transport and Communications

Ministry of Industry, Energy and Mining

Ministry of Science and Technology

Ministry of Administration and Local Government

Ministry of Labor and Soldiers and Disabled Persons Protection

Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management,…

Ministry of Family, Youth and Sports

Ministry of Refugees and Displaced Persons

Ministry of Education and Culture

41,67%

33,33%

30,00%

28,33%

28,33%

26,67%

25,00%

25,00%

23,33%

23,33%

21,67%

21,67%

21,67%

20,00%

18,33%

15,00%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

Мин. за внатрешни работи

Мин. за правда

Мин. за трговија и туризам

Мин. за економски односи и регионална соработка

Мин. за просторно уредување, градежништво и екол.

Мин. за здравство и социјална заштита

Мин. за финансии

Мин. за сообраќај и врски

Министерство за индустрија, енергетика и рударство

Мин. за наука и технологија

Мин. за управа и локална самоуправа

Министерство за труд и боречко-инвалидска заштита

Мин. за земјоделство, водостопанство и шумарство

Мин. за семејство, млади и спорт

Мин. за бегалци и раселени лица

Мин. за просвета и култура

Графикон 13. – Ранг-листа на министерствата на Владата на РС

32,81%

45,83%

9,82%

2,50%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

OTVORENOST




32.81%

45.83%

9.82%

2.50%

13.80%

9.82%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency




32,81%

45,83%

9,82%

2,50%

13,80%

9,82%

15,44%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%








Графикон 14. – Исполнетост по димензии и области за министерствата на Владата на РС

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН




































Табела 10. – Преглед на индикаторите за министерствата на Република Српска


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А



































Табела 10. – Преглед на индикаторите за министерствата на Република Српска(продолжение на табелата)

БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН



Секое министерство има своја презентација на страницата на Владата на Република Српска.Посебна секција има секое министерство, која кај повеќето се ажурира на седум дена и можеедноставно да се пребарува. Ниту едно министерство нема објавено план за работа во теков-ната година, а само едно има објавено планови за претходните две години. Извештај за рабо-тата во тековната година не поседува ниту едно министерство, а само едно министерство имаобјавено извештаи за работата во претходните две години. Половина од министерстватаимаат објавено барем една актуелна стратегија за развој. План за јавни набавки за 2013 годинанема објавено ниту едно министерство, додека само едно има објавено повик на постапка зајавни набавки. Речиси сите министерства имаат поставено опис на надлежностите за секојаорганизациона единица што е во нивни состав. Конкурс за вработување има објавено самоедно министерство.

Буџетската нетранспаретност е воочлива од податоците кои произлегуваат од фактот декасамо две министерства ги имаат објавено своите буџети за 2013 година, додека ниту едно немаизвештај за реализација на буџетите во претходните три години, ниту за реализација на бу-џетот во текот првото полугодие од 2013 година.

Пристапот до информациите е отежнат, со оглед на тоа што само едно министерство поседуваводич за слободен пристап до информациите како и контакт-податоци на службеникот за од-носи со јавноста. Ниту едно министерство нема поставено Закон за слободен пристап до ин-формациите, како ни база со сите барања и одговори врз основа на слободниот пристап доинформациите.


Партиципацијата на граѓаните во креирањето на јавните политики е ограничена, со оглед натоа што ниту едно министерство нема објавено план на јавни расправи за тековната година.Само четвртина од министерствата во составот на Владатата на Република Српска имаатобјавено повик на јавна расправа за последната година, а исто толку имаат објавно извештаиза спроведена јавна расправа.

Употребата на нови технологии не е дел од праксата на министерствата во РС. Единствено Ми-нистерството за внатрешни работи на Република Српска има свој налог на социјална мрежа,додека само едно министерство има контакт образец за обраќање до министерот. Отвореналиценца има само МВР на РС, додека за преземање на информации од останатите мини-стерства е потребна претходна дозвола. Одделна секција за преземање на документи имаатсамо две министерства, но тие секции не се функционално пребарливи. Само три мини-стерства имаат одговорено на имејл прашањата во задоволителниот рок од седум дена.


БОСН

А И

ХЕ

РЦЕ

ГОВ

ИН

А 5.9. Препораки за Владата и министерствата на Република Српска

1. Известувањето за усвојувањето и реализацијата на буџетот на Република Српска би тре-бало да биде посеопфатно и би требало да вклучува релевантни документи каков штое ребалансот на буџетот, како и прецизни податоци за реализацијата на буџетот;

2. Владата на РС би требало редовно да објавува транспарентни и потполни информацииза јавните набавки;

3. Владата на РС има обврска на својата страница да објави насоки и да овозможи пристапдо информациите во склад со Законот за слободен пристап до информациите, што не еслучај. Ваквиот пристап би требало што поскоро да се промени. Истото важи и за мини-стерствата на Владата на РС;

4. Владата на РС би требало да ја подобри комуникацијата кој ја има со граѓаните прекувеб-сајт со воведување на попристапни контакт-обрасци, со редовно известување зајавните расправи, како и со други алатки за учество на граѓаните;

5. Честите и континуирани пречки во работата на веб-сајтот на Владата на РС претставу-ваат сериозен проблем за пристап до информациите кои ги нуди оваа страница и битребало да бидат отстранети, со цел таа навистина да биде функционална;

6. Покрај препораките кои важат за Владата на РС, министерствата би требало да развијати сопствени веб-сајтови кои би им пружиле повеќе можности да ги информираат гра-ѓаните за својата работа, а би се постигнала и поголема вклученост на граѓаните;

7. Содржината на информациите, како и пристапот кој различни министерства го имаатво објавувањето на информациите треба да се изедначат, и тоа темелно, врз основа напостоечките добри пракси.

СРБИЈА


6.1. Влада на Република Србија

Владата на Република Србија, од вкупно 53 индикатори, позитивна оценка има добиено вооднос на 22 индикатора (41.51%).

6. СРБИЈА

48,57%

65,22%

14,29%

20,00%

27,78%

0,00%

31,25%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

OTVORENOST







48.57%

65.22%

14.29%

20.00%

27.78%

0.00%

31.25%

TRANSPARENCY


Budget transparency





48,57%

65,22%

14,29%

20,00%

27,78%

0,00%

31,25%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%








Графикон 15. – Исполнетост по области и димензии за Владата на Република Србија

Во димензијата Отвореност Владата на Србија има остварено подобар резултат во однос надимензијата Интеракција со актерите во општеството/граѓаните. Најдобриот резултат го имаоставрено во областа Транспарентност во работата на државните органи, а најлошиот, од 0%,во областа Партиципација на надворешните владини актери.


СРБИ

ЈА


































Табела 11. – Преглед на индикаторите за Владата на Република Србија

СРБИЈА





1


0







0




0





0






0



1





ВКУПНО 22

Табела 11. – Преглед на индикаторите за Владата на Република Србија (продол-жение на табелата)


СРБИ

ЈА 6.1.1. Отвореност

Владата на Република Србија има остварено добри резултати во ажурирањето на податоцитеобјавени на официјалниот веб-сајт, како и во можноста за пребарување на информациите до-стапни на сајтот. Исто така, целите на Владата се јасно поставени. После секоја седница ре-довно се ажурираат материјалите кои се усвојени и се издаваат соопштенија.

Резултатите од истражувањата покажале дека Владата нема објавено план за работа за те-ковната година (2013), ниту пак планови за претходните две години (2011 и 2012). Исто така,на сајтот не можат да се пронајдат документите кои се однесуваат на плановите за јавни на-бавки, договорите кои се однесуваат на јавните набавки, а нема ниту линк до надлежната ин-ституција, Управата за јавни набавки.

Буџетската транспарентност, иако еден од најважните индикатори за отвореноста на Владата,оценета е со најслаба оценка. На официјалниот сајт на Владата не постојат 6 од 7 барани ин-формации. Исто така, на сајтот нема информациите во кои се спомнува постоењето на Законза буџет за 2013 година, потоа буџетити за претходните три години (2012, 2011, 2010), за-вршна сметка за периодот 2009–2012. Нема ниту податоци кои се однесуваат на Граѓанскитебуџети и редовните полугодишни извештаи, при што единствениот исполнет критериум губина значење, доколку претходните критериуми не се во потполност исполнети.39

Кога ќе се замат во предвид индикаторите со кои се мери пристапот до информациите кои несе јавно достапни, Владата на Република Србија имаше 1 од 5 барани податоци. Единствениотпозитивен одговор во рамките на оваа област се однесува на постоењето Водич за слободенпристап до информациите кои се во посед на Владата. Наспроти тоа, на сајтот не е можно дасе пронајде целиот текст на Законот за слободен пристап до информациите од јавен карактер,како ни контакт-податоците на службеникот задолжен за информирање.40 Исто тако, не постоиниту база со сите барања и одговори за слободен пристап до информациите од јавно значење,како ниту званична статистика за претходната 2012 година.

6.1.2. Интеракција со актерите во општеството/граѓаните.

Кога Интеракцијата со актерите во општеството/граѓаните ќе се анализира според индикато-рите, индикаторот кој има добиено најслаба оценка се однесува на учеството на поширокатајавност и на заинтересираните страни, односно на надворешните владини актери, и тука Вла-дата на Република Србија нема забележано ниту еден позитивен одговор. Врз основа на инди-каторите со кои се мери употребата на новите технологии во комуникацијата со граѓаните,Владата на Република Србија имаше 5 од 16 барани информации, што значи 31.25%.

39 Седмиот критериум се однесува на објавувањето на документите во отворен формат. Овој критериум еисполнет со тоа што постоечките документи, од секундарно значење или со парцијална содржина, сеобјавени во отворени формати.

40 Податоците за контакт со службеникот задолжен за информирање би требало да бидат јасно истакнативо содржината на сајтот; затоа информаторот за работата не беше релевантен како извор на податоци.

СРБИЈА


Индикаторот со кој се мереше учеството на надворешните Владини актери имаше најслаб ре-зултат, 1 позитивен одговор од вкупно 2 барани информации. На официјалната страница наВладата не е можно да се пронајдат податоци кои се однесуваат на плановите за јавни рас-прави за 2013 година, како и повиците за нив.

Владата на Република Србија, во задоволителен рок (7 дена) одговара на мејловите на граѓа-ните и пружа можност по пат на различни алатки да се пријават и да се решаваат проблемите.Исто така, на сајтот може да се пронајде посебна секција со документи за преземање. Сите ми-нистерства се претставени на ист начин.

Истражувањето покажа дека на веб-сајтот нема податоци кои се однесуваат на алатките заподнесување на петиции од страна на граѓаните, ниту образец за директно обраќање до пре-миерот, како ни податоците кои се однесуваат на мониторингот на власта. Содржините насајтот не е можно да се коментираат, а не постои ниту RSS.

6.2. Министерства на Владата на Република Србија

Истражувањето опфаќа 17 министерства од Владата на Република Србија. Министерството заправда е изземено од анализата, затоа што во периодот на истражувањето немаше свој сајт.После реконструкцијата на Владата, дотогаш заедничкиот сајт на Министерството за финан-сии и правда, го презеде министерството за финансии.

Просечната оценка за министерствата во Владата на Република Србија изнесува 24, односно40%, што е за нијанса послаб резултат во однос на Владата на Србија.

Најдобар резултат имаат остварено четири министерства: Министерството за внатрешни ра-боти, Министерството за просвета, наука и технолошки развој, Министерството за култура иинформирање и Министерството за надворешна, внатрешна трговија и за телекоминикациисо 27 или 45% од оценуваните индикатори, додека на крајот се наоѓа Министерството замлади и спорт со 14 или 23.33% позитивно оценети индикатори. Она што е индикативно ишто веднаш може да се воочи е речиси удвоената разлика помеѓу првото и последното ми-нистерство.


СРБИ

ЈА

Гледаме дека министерствата на Република Србија имаат остварено подобар просечен резул-тат во димензијата Отвореност во однос на димензијата Интеракција со актерите во опште-ството/граѓаните. Најдобар резултат остварен је во областа Транспарентност во работата надржавните органи, а најлош во областа Пристап до информациите.

45,00%

45,00%

45,00%

45,00%

43,33%

41,67%

41,67%

41,67%

40,00%

40,00%

40,00%

40,00%

38,33%

38,33%

36,67%

31,67%

23,33%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%


Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja

Ministarstvo kulture i informisanja

Ministarstvo spoljne i unutrašnje trgovine i telekomunikacija

Ministarstvo prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja

Ministarstvo regionalnog razvoja i lokalne samouprave

Ministarstvo zdravlja

Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike

Ministarstvo spoljnih poslova

Ministarstvo pravde i državne uprave

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede

Ministarstvo energetike, razvoja i zaštite životne sredine


Ministarstvo saobraćaja


Ministarstvo građevinarstva i urbanizma

Ministarstvo omladine i sporta

45.00%

45.00%

45.00%

45.00%

43.33%

41.67%

41.67%

41.67%

40.00%

40.00%

40.00%

40.00%

38.33%

38.33%

36.67%

31.67%

23.33%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00%


Ministry of Education, Science and Technological Development

Ministry of Culture and Information

Ministry of Foreign and Internal Trade and Telecommunications

Ministry of Natural Resources, Mining and Spatial Planning

Ministry of Regional Development and Local Government

Ministry of Health

Ministry of Labor, Employment and Social Policy

Ministry of Foreign Affairs

Ministry of Justice and State Administration

Ministry of Agriculture, Forestry and Water Management

Ministry of Energy, Development and Environment Protection

Ministry of Defense

Ministry of Traffic

Ministry of Finance

Ministry of Construction and Urban Planning

Ministry of Youth and Sports

45,00%

45,00%

45,00%

45,00%

43,33%

41,67%

41,67%

41,67%

40,00%

40,00%

40,00%

40,00%

38,33%

38,33%

36,67%

31,67%

23,33%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%


Министерство за просвета, наука и технолошки развој

Министерство за култура и информирање

Министерство за надворешна и внатрешна трговија и телекомуникации

Министерство за природни ресурси, рударство и просторно планирање

Министерство за регионален развој и локална самоуправа


Министерство за труд, вработување и социјална политика


Министерство за правда и државна управа

Министерство за земјоделие, шумарство и водостопанство

Министерство за енергетика, развој и заштита на животна средина


Министерство за сообраќај


Министерство за градежништво и урбанизам

Министерство за млади и спорт

Графикон 16. – Ранг-листа на Владата на Република Србија

46,41%

54,17%

36,97%

22,35%

29,90%

22,69%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

OTVORENOST




INTERAKCIJA SA AKTERIMA U DRUŠTVU/GRAĐANIMA


46.41%

54.17%

36.97%

22.35%

29.90%

22.69%

32.87%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency




Use of new technologies in communication with citizens

46,41%

54,17%

36,97%

22,35%

29,90%

22,69%

32,87%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%








Графикон 17. – Исполнетост по димензии и области за министерствата во Владата на Ре-

публика Србија

СРБИЈА




































Табела 12. – Преглед на индикаторите за министерствата во Владата на Република Србија


СРБИ

ЈА



































Табела 12. – Преглед на индикаторите за министерствата во Владата на Репуб-лика Србија (продолжение на табелата)

СРБИЈА



Веб-сајтовите на министерствата во Владата на Република Србија, генерално се прегледни исистематизирани. Редовно се ажурираат во поглед на достапноста на најважните вести кои сеоднесуваат на работата на министерството. Забележително е тоа што повеќето министерствана своите официјални интернет страници ги објавуваат информациите за раководните кадри,описот на надлежностите на своите организациони единици и својата организациона шема.

Резултатите од истражувањето покажуваат дека министерствата ги немаат објавено плановите затековната (2013) и претходните две години (2011 и 2012) како и извештаите за работата во текотна истиот период. На повеќето сајтови невозможно е да се пронајдат мерливи приоритети/цели наминистерствата, како ни комплетни податоци со основните контакт-информации. Ниту едноминистерство нема секција во која главните акти се поврзани со институцијата.

Кога зборуваме за буџетската транспарентност, позитивен резултат представува фактот дека16 од 17 министерства имаат објавено буџети за 2013 година. Меѓутоа, само две министерстватоа го имаат направено за периодот 2010–2012 година. Речиси идентично како и кај Владатана Република Србија, не постојат ниту завршни сметки за периодот 2009–2012 година. Истотака, ниту едно министерство ги нема објавено Граѓанските буџети, додека повеќето податоцикои се објавуваат се наоѓаат во отворен формат.41

Како и во случајот на Владата на Република Србија, единствениот позитивен индикатор вообласта Пристап до информациите се однесува на постоењето на Водич за слободен пристапдо информациите кои се во посед на министерствата. Од друга страна, големо мнозинство одминистерствата не располагаат со комплетни податоци, односно контакти за лицето задолженоза информирање42, додека не објавен е ниту Закон за слободен пристап до информациите одјавен карактер. Исто така, на повеќето сајтови не е можно да се пронајде ни база со сите барањаи одговори за СПИ, како ни официјална статистика за претходната 2012 година.


Од вкупно 7 индикатори со кои е мерено учество на надворешните владини актери,министерствата во Владата на Република Србија имаа, во просек, позитивен одговор на дваиндикатори. Она што е индикативно е тоа што ниту едно министерство нема објавено план најавни расправи за 2013 година, како ни составите на работните групи за изработка на законии други акти. Исто така, ниту едно министерство не објавува официјални повици до НВО заучество во работните групи.

Она што е позитивно во оваа група на индикатори, е фактот што повеќето министерства гиобјавуваат нацртите кои се ставаат на јавна расправа и им се остава можност на граѓаните даги изнесуваат своите предлози и сугестии.

41 Во рамките на ова регионално истражување, отворениот формат (open data) подразбира секаков фор-мат кој е читлив, односно кој не е скениран во вид на „затворена слика“ (затворен .пдф, .јпг, .јпег ислично). Во своето потесно значење концептот open data подразбира формат кој е машински читлив(machine readable) какви што се XML, RDF, JSON, CSV.

42 Исполнетоста на овој индикатор е посматрана исто како и во случајот на Владата – информаторот заработата не беше релевантен како извор на податоци за податоците кои се однесуваат на службеникотзадолжен за информирање.


СРБИ

ЈА Позитивно оценетите индикатори во областа Употреба на нови технологии во комуникацијасо граѓаните се однесуваат на постоењето на одделни секции со документи за преземање, наразлични алатки за пружање на услуги, потоа можности за јавно учество во јавни расправи,како и постоење на RSS.

Истражувањето покажа дека министерствата не поседуваат активни Facebook и Tvitter налози, ниалатки за следење и контрола на власта, а ни можност поднесување на петиција од страна награѓаните. Исто така, сајтовите на министерствата не пружат можност за коментирање на садржини,а министерствата не одговараат на мејловите на граѓаните во задоволителен рок (7 дена).

6.3. Препораки за Владата и министерствата на Република Србија

1. Да се унапреди буџетската транспарентност. Резултатите од мониторингот покажаа декаоваа е една од најпроблематичните области во работата на Владата и министерствата идека надлежните институции на Република Србија не се транспарентни кога се вопрашање буџетските средства. Тоа заначи дека граѓаните не се во можност да го остваратсвоето право и да имаат увид во тоа на кој начин се трошат нивните пари. Неопходно еВладата и министерствата да ги извршуваат своте законски обврски во поглед наобјавување на буџетските документи за да ја унапредат буџетската транспарентност. Тоаподразбира редовно објавување на годишните буџети, на полугодишните финансискиизвештаии и на завршните сметки. Овие документи би тербало да бидат објавени вонекои од форматите кои се погодни за понатамошната обработка и кои се машинскичитливи.43 Освен тоа што Владата и министерствата треба буџетските документи да гинаправат достапни за јавноста, би требало да ги поттикнат граѓаните активно даучествуваат во буџетскиот процес. Еден од начините е и објавување на Граѓанскитебуџети во кои буџетите се прикажани сликовито и едноставно.

2. Да им се овозможи поквалитетно информирање на граѓаните за оперативните цели,плановите за работа и изверштаите за работата на министерствата и Владата.Истражувањето покажа дека претставувањето на опертивните цели е на ниско ниво,односно, дека 1 од 17 министерства на својата официјална страница им остава можностна граѓаните поблиску да се запознаат со неговите планови и приоритети. ДоколкуВладата и министерствата не ги објавуваат своите оперативни цели, граѓаните неможат да занаат дали тие се исполнети, поради што и не постои можност за вреднувањена нивната работа и доследност. Препорака за Владата и министерствата е своитеоперативни цели да ги изработуваат врз основа на единствена методологија и да гиобјавуваат во иста форма на своите официјални веб-сајтови. Со законот за Влада епропишана обврската за подготовка на годишни планови и поднесување на извештаидо Народното собрание. Така, според член 36., Владата има обврска на Народнтособрание да му поднесува извештај за својата работа за изминатата година. ИстиотЗакон ги обврзува министерствата, како и другите органи на управата – посебнитеорганизации, да изготват годишни планови за работа кои се доставуваат на Владата, аврз основа на кои Владата подготвува свој годишен план за работа (чл.63). Неопходно еда се започне со непосредна примена на постоечките законски норми и да се усвоиединствен образец за израбока на одделните планови за работа на министерствата,

43 Како што наведовме, машински читливите податоци се објавуваат во формати какви што се XML, RDF,JSON, CSV…

СРБИЈА


ускладен со обединувачкиот план за работа на Владата. Од друга страна, пак,институциите кои ја контролираат извршната власт, во овој случај Народното собрание,мора да изврши дополнителен притисок на Владата благовремено да ги поднесуваизвештаите за работа.

3. Да се овозможи квалитетна реализација на Законот за слободен пристап доинформациите од јавен карактер. Право на пристап до информациите од јавенкарактер, со Уставот на Република Србија, утврдено е како едно од основните човековиправа, а начинот на остварувањето на правото утврден е со Законот за слободен пристапдо информациите од јавен карактер. Ова право стои во директна корелација со начелотона транспарентност во работата на државните органи. Истражувањето покажа декаповеќето министерства, исто како и Владата, не го објавуваат Законот за слободенпристап до иформациите од јавен карактер, ниту статистиката поврзана со СПИ.Потребно е да се примени механизам, како и гаранции за остварување на постоечкитепрописи во праксата, и да се врши надзор над нивното спроведување и извршување.

4. Да се подигне нивото на транспаретност на јавните расправи и да се вклучи цивилниотсектор. Граѓаните имаат право, кое им е загарантирано со Уставот, да влијаат накреирањето на политиките. Јавните расправи се едно од средствата за обезбедување натранспарентност во работата на државните органи, кое има за цел да го зголематдемократското учество на граѓаните. Потребно е, министерствата и Владата да гопрепознаат значењето од учеството на НВО секторот во процесот на креирањeто назаконите. Патртнерскиот однос би го направил поквалитетен и потранспарентенпроцесот на донесување на најважните законски и подзаконски акти. Една од можноститее и користење на постоечките механизми за собирање на организациите на цивилнотоопштество преку Владината Канцеларија за соработка со цивилното општество, којапреку својот регистар би ги повикувала организациите во согласност со полето нанивниот делокруг да се вклучат во работата на работните групи или јавни расправи.

5. Попроактивно да се користат новите технологии и да се поттикнат граѓаните на учество.Во таа смисла, употребата на Facebook и Twitter се смета како неопходна. Новитетехнлогии донесоа и нов начин на комуникација, и потребно е прилагодување кон тојфакт. Три од 17 мнистерства ги поседуваат бараните налози, но прашање е колку можаттие да се сметаат за автентични, доколку не се линкувани до официјалната интернетстраница на надлежната институција. Препораката би била: активација, редовноажурирање и линкување на налозите до официјалната страница наминистерството/Владата, како еден од главните начини за комуникација со граѓаните.На тој начин надлежните органи ќе ја направат својата работа достапна до јавноста и ќеја стекнат неопходната доверба, а граѓаните ќе бидат во можност активно даучествуваат во работата на институцијата за која се заинтересирани.

6. Да се унапреди сегашниот квалитет на веб-сајтовите. Истражувањето покажа декапостојат голем број разлики во содржината и начинот на објавувањето наинформациите на веб-сајтовите на Владата и министерствата. Оттука е неопходно дасе поттикне колку што е можно поголема систематизација и униформност, со целграѓаните полесно да можат да дојдат до бараната информација. Владата на РепубликаСрбија има усвоено „Насоки за изработка на веб презентација за органите на државнатауправа В. 4.0“, како документ според кој би требало да се водат органите на државнатауправа при изработката на веб-сајтовите. Овој документ соджи прецизни чекори и јасниназнаки кои информации и во кој формат би требало да се најдат на секоја вебпрезентација. Препорака е овие Насоки да станат задолжителен документ, бидејќи вопрактиката се покажа дека Владата и министерствата произволно го применуваат.


МА

КЕ

ДО

НИ

ЈА

7.1. Влада на Република Македонија

Владата на Република Македонија има задоволено 35.9% од индикаторите, со што се најде напоследното место меѓу владите од регионот.

7. МАКЕДОНИЈА

25,71%

39,13%

0,00%

0,00%

55,56%

0,00%

62,50%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

OTVORENOST







25.71%

39.13%

0.00%

0.00%

55.56%

0.00%

62.50%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





25,71%

39,13%

0,00%

0,00%

55,56%

0,00%

62,50%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%








Графикон 18. – Исполнетост по димензии и области за Владата на Република Македонија

Гледаме дека подобар резултат е остварен во димензијата Интеракција во општеството/гра-ѓаните во однос на димензијата Отвореност. Најдобар резултат има во областа Употреба нанови технологии во комуникацијата со граѓаните, а најлош во областите: Буџетска транспа-ретност, Пристап до информациите и Партиципација со надворешните владини актери.

МА

КЕ

ДО

НИ

ЈАУпотреба на новите технологии во промоција на транспарентноста на владата 65


































Табела 13. – Преглед на индикаторите за Владата на Република Македонија


МА

КЕ

ДО

НИ

ЈА



Дали на Интернет страницата се наоѓа список со информации во сопственост на министерствата(Водич за слободен пристап до информациите)? 0

Дали на Интернет страницата се наоѓаат контакт податоци на службеникот задолжен за инфор-мирање (име, број на телефон, имејл адреса)? 0


Дали постои база со информации за сите барања и одговори за СПИ? 0





0




0





1






1



0





ВКУПНО 19

Табела 13. – Преглед на индикаторите за Владата на Република Македонија (продолжение на табелата)

МА

КЕ

ДО

НИ



Ваков резултат на Владата на Република Македонија е последица на недостатокот од инфор-мации за буџетот, отсуство на слободен пристап до информациите, како и немање можностза партиципација на заинтересираните актери во процесот на донесувањето на одлуките. Нитуеден од индикаторите во овие области не е задоволен.

Кога зборуваме за транспарентноста во работата, позитивно е тоа што Владата ја имаобјавено Програмата за работа за 2013 година, како и Извештајот за работата во текот на2012 врз основа на кои граѓаните можат да се информираат за постигнати резултати во2012 како и за планираните проекти за следната година. Од друга страна, програмите за ра-бота за 2011 и 2012, и извештаите за работата во текот на 2011 и 2010 година не се објавенина веб-сајтот. На веб-сајтот на Владата исто така недостигаат информации за јавните на-бавки.

Нема информации за службата задолжена за односи со јавноста, ниту има адреси за контак-тирање, туку постои само еден заеднички контакт на веб-сајтот. Граѓаните не можат да дознааткое е лицето задолжено за слободен пристап до информациите.

7.1.2. Интеракција со актерите во општеството /граѓаните

Од друга страна, Владата на Република Македонија е лидер во користењето на нови технологииво комуникацијата со граѓаните каде се задоволени дури 62.5% од индикаторите. Владата иманалози на Facebook и Twitter кои се линкувани на веб-сајтот на Владата и редовно се ажури-раат. Содржината на веб-сајтот може да се користи без посебна дозвола, но изворот на ин-формации мора да се наведе.

7.2. Министерства на Република Македонија

Министерствата во просек имат задоволено 27.1% од индикаторите, што ги става на третоместо во регионот според просечната исполнетост. Пет министерства имаат остварено најдо-бар резулатат од 33.3%. Тоа се: Министерството за транспорт и врски, Министерството заздравство, Министерството за животна средина и просторно планирање, Министерството занадворешни работи и Министерството за финансии. Министерството за локална самоуправаима остварено најлош резултат со 20% од задоволените индикатори.


МА

КЕ

ДО

НИ

ЈА

Воопштено, министерствата имаат објавено најмногу информации кои се однесуваат натранспарентноста во работата, додека најмалку од објавените информации се однесуваат набуџетската транспаретност и на партиципацијата на заинтересираните актери во процесот накреирањето на политиките.

33,33%

33,33%

33,33%

33,33%

33,33%

30,00%

26,67%

26,67%

23,33%

23,33%

23,33%

23,33%

21,67%

21,67%

20,00%

Ministarstvo spoljnih poslova


Minstarstvo transporta i komunikacijama

Ministarstvo zdravlja

Ministarstvo životne sredine i prostornogplaniranja

Ministarstvo informatičkog društva iadministraciju


Ministarstvo ekonomije


Ministarstvo pravde

Ministarstvo rada i socijalne politike

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva ivodoprivrede

Ministarstvo obrazovanja i nauke

Ministarstvo kulture

Ministarstvo lokalne samouprave

33.33%

33.33%

33.33%

30.00%

26.67%

26.67%

23.33%

23.33%

23.33%

23.33%

21.67%

21.67%

20.00%

Ministry of Transport and Communications

Ministry of Health

Ministry of Environment and Spatial Planning

Ministry of Information Society andAdministration


Ministry of Economy

Ministry of Defense

Ministry of Justice

Ministry of Labor and Social Affairs

Ministry of Agriculture, Forestry and WaterManagement

Ministry of Education and Science

Ministry of Culture

Ministry of Local Government

33,33%

33,33%

33,33%

33,33%

33,33%

30,00%

26,67%

26,67%

23,33%

23,33%

23,33%

23,33%

21,67%

21,67%

20,00%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00%



Министерство за транспорт и врски


Министерство за животна средина и просторно планирање

Министерство за информатичко општество и администрација


Министерство за економија



Министерство за труд и социјална политика

Мин. за земјоделство, шумарство и водостопанство

Министерство за образование и наука

Министерство за култура

Министерство за локална самоуправа

Графикон 19. – Ранг-листа на министерствата на Република Македонија

30,37%

40,00%

0,95%

25,33%

22,22%

9,52%

27,45%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

OTVORENOST







30.37%

40.00%

0.95%

25.33%

22.22%

9.52%

27.45%

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00%

TRANSPARENCY


Budget transparency





30,37%

40,00%

0,95%

25,33%

22,22%

9,52%

27,45%

27,11%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%








UKUPNO

Графикон 20. – Иполнетост по димензии и области за министерствата на Република Македонија

МА

КЕ

ДО

НИ




































Табела 14. – Преглед на исполнетоста на индикаторите за Република Македонија


МА

КЕ

ДО

НИ

ЈА



































Табела 14. – Преглед на исполнетоста на индикаторите за Република Македонија(продолжение на табелата)

МА

КЕ

ДО

НИ



Само Министерството за транспорт и врски има објавено програма за работа за 2013 и извештајза работата во 2012 година. Министерството за одбрана и Министерството за економија иматобјавено извештаи за работата во 2010 и 2011, но немаат за 2012. Министерството за надво-решни работи е единственото кое ги има објавено своите цели и приоритети на веб-сајтот.

Министерството за надворешни работи е едиственото кое ги има објавено информациите запотпишаните договори за јавни набавки, додека само Министерство за информатичко опште-ство и администрација (МИОА) има објавено план на јавни набавки за 2013 година. МИОА е един-ственото министерство кое ги има објавено законите со кои се регулира работата наинституцијата, но ако се земе предвид фактот дека МИОА е надлежно министерство за сите актисо кои се регулира работата на јавна администрација, ова беше и очекувано. Неопходно е и оста-натите министерства да ги објавуваат актите на своите веб-сајтови. Позитивно е што се објаву-ваат закони врзани за надлежности на министерствата и во повеќето случаи во прашање секонсолидирани верзии кои редовно се ажурираат. Ова во голема мерка придонесува за олесну-вање за пристапот до легислативата. Кога зборуваме за информациите поврзани со вработу-вањата во министерствата, повторно единствено МИОА има линк на својот веб-сајт кој води довеб-сајтот на Агенцијата за администрација, кај што може да се најдат повеќе информации.

Кога зборуваме за буџетска транспарентност, единствено Министерството за здравство го имаобјавено буџетот за 2013 година и тоа е единствениот исполнет индикатор во оваа област засите министерства.

Шест министерства имаат објавено список на информации кои се во нивна сопственост и кон-такт информации на службеникот задолжен за информирање, додека 7 министерства гоимаат објавено Законот за СПИ. Важно е да се спомне дека ниту едно министерство не објавувасписок со барања и одговори за СПИ, ниту статистика за бројот на одобрените и одбиени ба-рања. Овие податоци се дел од годишниот извештај за имплемантиција на Законот за СПИ, којсекоја институција е должна да го поднесе до Комисијата за заштита на правото за слободенпристап до информациите. Министерствата, исто така, овој извештај треба да го објавуваатна својот веб-сајт, за да можат граѓаните да ја следат динамиката на спроведувањето на пра-вото за слободен пристап до информациите.


Само четири министерства имаат објавено извештај за спроведена јавна расправа во текотна последната година: Министерството за одржлив развој и просторно планирање, Мини-стерството за одбрана, Министерството за информатичко општество и администрација и Ми-нистерството за здравство. Истите министерства, освен Министерството за одбрана, имаатобјавено повик за учество во јавна расправа. Министерството за одржлив развој, Министерст-вото за образование и наука и Министерството за здравство објавуваат нацрти на докумен-тите кои се ставаат на јавна расправа.


МА

КЕ

ДО

НИ

ЈА Кога зборуваме за учеството во јавна расправа преку Интернет, покрај обврската известувањатаза јавни расправи да се објавуваат на ЕНЕР44, со инструкција за вклучување на заинтересиранитестрани во процесот на донесувањето на законите, пропишано е дека известувањата морат дабидат објавени и на веб-сајтовите на министертвата. Ова значи дека на веб-сајтот на секое ми-нистерство, меѓу другото, треба да бидат објавени следните информации: нацрт на законот, мејладреса за доставување на коментари, мислења и предлози, информација за јавната расправа инејзиното траење, како и извештај за доставените коментари, мислења и предлози.

Ниту едно министерство нема контакт образец за обраќање до министерот на веб-сајтот. Един-ствено Министерството за надворешните работи и Министерството за здравство имаат на-лози и на Facebook и на Twitter, но не се ажурирани. Министерството за надворешни работи еединственото министерство кое овозможува информациите од веб-сајтот да можат да се ко-ристат без посебна дозвола, но изворот на информациите мора да се наведе.

7.3. Препораки за Владата и министерствата на Република Македонија

1. Владата на Република Македонија треба да ги објавува информациите од седниците навеб-сајтот. Оваа пракса веќе постои во Србија и Црна Гора;

2. Владата и министерствата треба да објавуваат информации за буџетот на државата т.е.за буџетите на министерствата;

3. Владата и министерствата треба да објавуваат информации за јавните набавки (пови-ците на постапка за јавни набавки, решенијата за доделување на договорите, како и са-мите договори);

4. Владата треба да објавува листа со информации кои се во нејзина сопственост и контактинформации за службеникот задолжен за информирање. Овие обврски се пропишанисо Законот за слободен пристап до информациите;

5. Изгледот и содржината на веб-сајтовите на министерствата треба да биде унифициран.Ова може да биде регулирано и со подзаконски акти, како што го имаат тоа направеново Босна и Херцеговина и Србија;

6. Министерства треба да ги објавуваат програмите и плановите за работа, извештаитеза работата, како и своите цели и приоритети;

7. Министерствата треба да ги објавуваат годишните извештаи за имплементацијата наЗаконот за слободен пристап до информациите;

8. Министерствата треба да го објавуваат списокот со информации кои се во нивна соп-ственост и контакт информациите на службеникот за информирање. Ова е пропишаносо Законот за слободен пристап до информациите;

9. Министерствата треба да ги објавуваат информациите за јавните расправи како и ин-формациите за работните групи за подготовка на законите и другите акти;

10. Потребно е министерствата повеќе да ги користат новите технологии во комуника-цијата со граѓаните.

44 Веб-сајт на кој министерствата имаат обврска да ги објавуваат нацртите на законите кои се во подго-товка https://ener.gov.mk/