Βια στα Σπορ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ

Σχολικό έτος: 2011 -2012

Α΄ Τετράμηνο

Ερευνητική Εργασία

Η ΒΙΑ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ

Κρεμαστή, Ιανουάριος 2012

« Η βία είναι ανέντιμη και δειλή. Ο αθλητισμός είναι η τιμιότητα και το θάρρος. Γι’ αυτό όταν κλονίζονται γύρω μας μεγάλες αξίες, οι άνδρες εκείνοι και οι γυναίκες που έχουν ενστερνιστεί το πνεύμα του αθλητισμού, κρατούν τα ατού για να κατανικήσουν αυτό τον ιό»

Juan Antonio Samaruk

« Ο αθλητισμός είναι μια μορφή συμπλοκής, που προξενεί ευχαρίστηση, χωρίς να προσβάλει τη συνείδηση ή αλλιώς ο αθλητισμός είναι κατά κάποιον τρόπο μια χρήση βίας που βρίσκεται υπό έλεγχο»

Fernard Landry

«Η βία έγινε πιο ορατή από την αθλητική ιδέα και η (εθνική ή ατομική) επιθετικότητα πιο σημαντική από το αποτέλεσμα-ρεκόρ. Ο σημερινός αθλητισμός αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της μεγάλης ρήξης ανάμεσα στη σύγχρονη και στην παραδοσιακή κοινωνία.»

Γιάννης Πανούσης καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Η Ερευνητική Εργασία «Η βία στον αθλητισμό» πραγματοποιήθηκε από μαθητές και μαθήτριες της Α΄ Λυκείου του Γενικού Λυκείου Κρεμαστής. Ομάδα Α: Σέβα Σαράντη, Αρλίντα Σκέμπι, Γιώργος Πάσσαρης, Άλμπι Τσόμπο (Οι αιτίες παρουσίας της βίας στον αθλητισμό) Ομάδα Β: Αλέξης Παππάς, Ντενάλντο Μπούτσκα, Αρτούρ Μπούτσκα, Κώστας Μιχελλαράκης (Μορφές βίας στον αθλητισμό) Ομάδα Γ: Χάρης Χατζηρήγας, Κώστας Χατζησάββας, Στέργος Κρητικός, Μαρία Κυριάκου, Λουκία Μπαρτατίλα (Η βία μεταξύ οπαδών) Ομάδα Δ: Κατερίνα Ζούρδη, Νατάσα Πακίδη, Άννα Χειμωνέττου, Χριστίνα Καζούλλη, Βασίλης Μπακαρής (Η βία ανά άθλημα) Υπεύθυνος εκπαιδευτικός Νίκος Τσιντομηνάς (ΠΕ11)

Ερευνητική Εργασία Α΄ Τετραμήνου Η Βία στον Αθλητισμό

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ……………….…………………………………………………………………………………. 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ορισμοί……………………………………………………………………………………. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Μορφές της Βίας………………………………………………………………………. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Τυπολογία της βίας στον αθλητισμό………………………………………. 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η βία στην φύση των αθλημάτων και στην δική μας!.............. 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Οι βασικές αιτίες …………………………………………………………………….. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Περιστατικά βίας σε αθλήματα……………………………………………….. 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Φαρμακοδιέργεση. Είναι μία μορφή βίας από προπονητή (ή ακόμα και από χορηγούς) σε αθλητή; ………………………………….

27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Ερωτηματολόγιο - αποτελέσματα ………………………………………….. 29


4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός αυτής της ερευνητικής εργασίας ήταν να μελετήσουμε την παρουσία της βίας στο

αθλητισμό, να βρούμε τις μορφές που εμφανίζεται και τις βασικές αιτίες που την

προκαλούν.

Οι πηγές μας προέρχονταν κυρίως από κείμενα, μελέτες και δημοσιεύματα που βρήκαμε

στο διαδίκτυο ενώ συντάξαμε και σχετικό με το θέμα μας ερωτηματολόγιο που απάντησαν

οι μαθητές και των τριών τάξεων του σχολείου μας και οι καθηγητές μας.

Ακόμα είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε και να συνομιλήσουμε με αθλητικούς

παράγοντες, προπονητές, αθλητές, οργανωμένους φιλάθλους και τον αστυνομικό

διευθυντή Ρόδου.

Η παρουσία βίας στα σπορ, ιστορικά, κοινωνικοπολιτικά αλλά και ανά άθλημα δε μπορεί

παρά να ερμηνευθεί σα συνέπεια της ίδιας της κοινωνίας αλλά και της φύσης του ίδιου του

αθλήματος.

Η βία που εκδηλώνεται στους αθλητικούς χώρους είναι ένα διαχρονικό, παγκόσμιο

φαινόμενο, το οποίο, ωστόσο, ακολουθεί ξεχωριστούς κύκλους, δηλαδή, εντοπίζεται με

διαφορετικά χαρακτηριστικά σε διαφορετικές ιστορικές συγκυρίες και πολιτισμικά

περιβάλλοντα. Εξαιρετικά έντονα εκδηλώνεται τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας.

Μέσα στον αγωνιστικό χώρο οι κανονισμοί του αθλήματος υπάρχουν, εφαρμόζονται και

περιορίζουν ή τιμωρούν τη χρήση βίας από τους αθλητές ενώ εκτός αγωνιστικών χώρων το

ποινικό δίκαιο αν και υπάρχει, τις περισσότερες φορές εφαρμόζεται επιλεκτικά και η

ανωνυμία του οπαδού (που "χάνεται" μέσα στο πλήθος) διαμορφώνει ένα κλίμα φόβου και

κινδύνου που αλλοιώνει όσα μπορεί να προσφέρει ο αθλητισμός.


5

1ο Κεφάλαιο Ορισμοί Αθλητισμός Αθλητισμός είναι η καταβολή προσπάθειας από τον άνθρωπο, ο αγώνας στο πλαίσιο της ευγενούς άμιλλας με στόχο τη σωματική άσκηση, την ψυχοπνευματική καλλιέργεια και τη δημιουργική συμφιλίωση ατόμων, ομάδων, λαών. Μορφές: 1. Κλασικός αθλητισμός (αγωνίσματα στίβου) 2. Αθλητισμός των σπορ (ποδόσφαιρο, ιππασία. κολύμβηση κ.λπ.) 3. Ατομικός 4. Ομαδικός

[ΠΗΓΗ: Λεξικό/ Wikipedia]

Βία (χουλιγκανισμός) Είναι ιδιόμορφη μορφή φανατισμού που κάνει την εμφάνισή της στα γήπεδα αλλά και σε άλλες εκδηλώσεις. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από τον αγγλικό όρο hooliganism = αλητεία, μαγκιά. Χαρακτηριστικά Οι χούλιγκανς δρουν ομαδικά, η συμπεριφορά τους έχει κάτι το παράλογο, είναι προκλητικοί, έχουν ιδιόρρυθμη εμφάνιση και λεξιλόγιο. Διαστάσεις: Είναι ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία και επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Οι χούλιγκανς, λοιπόν, είναι ένα μέρος της νεολαίας που, οργανωμένοι σε ομάδες, ζουν κάτω από κανόνες που οι ίδιοι δημιουργούν και αντιστρατεύονται τους κανόνες της κοινωνικής ζωής. Ετσι, προκαλούν επεισόδια και ζημιές στα γήπεδα και σε άλλους δημόσιους χώρους. Ο χουλιγκανισμός, λοιπόν, είναι συνώνυμος της καταστροφικής μανίας, μιας τάσης που αποτελεί γενικότερο φαινόμενο της εποχής μας.

[ΠΗΓΗ: εργασία εκπαιδεύτριας Καισάρη]


6

Οι χούλιγκαν δεν είναι άλλοι από ορισμένη μερίδα οπαδών, που επιδεικνύουν με όλους τους τρόπους βίαιη συμπεριφορά και τελικά διαταράσσουν όχι μόνο το αθλητικό γεγονός, αλλά και την κοινωνική τάξη. Στο μυαλό μας, ταυτίζουμε τέτοιες ομάδες με το άθλημα του ποδοσφαίρου, η αλήθεια όμως είναι ότι δεν έχουν μόνο τα ποδοσφαιρικά γήπεδα, το προνόμιο παρουσίας βίαιων οπαδών. Ο φανατισμός, έχει περάσει σταδιακά και σε άλλα αθλήματα με μικρότερα γήπεδα, όπως το μπάσκετ, οδηγώντας σε υλικές καταστροφές, σε συγκρούσεις μεταξύ των «φιλάθλων» όλες τις ώρες, πριν, κατά και μετά την διάρκεια ενός αγώνα. Στο πλαίσιο του χουλιγκανισμού, εντάσσονται και τα υβριστικά συνθήματα, η όχι σπάνια, ρατσιστική διάθεση των οπαδών, οι εισβολές στον αγωνιστικό χώρο με απειλητικές διαθέσεις και άλλα. Ενώ δεν είναι λίγες οι φορές, που τέτοια φαινόμενα, έχουν οδηγήσει την φίλαθλη κοινότητα, σε σοβαρό προβληματισμό ακόμα και στον θρήνο θυμάτων. Σε Αγγλία και σε Αμερική, στο Περού, στην Αργεντινή και αλλού, έχουν καταγραφεί φαινόμενα τέτοιου τύπου, πολύ πριν την δεκαετία του 70, ενώ από το ΄70 και μετά γεύτηκαν την απειλή αυτή, χώρες όπως η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Τουρκία, η Ελλάδα και άλλες. Στην Ελλάδα, το φαινόμενο παραμένει εντονότερο μεταξύ οπαδών μεγάλων ομάδων Αττικής και Θεσσαλονίκης, και παρότι τα τελευταία χρόνια, με τα μέτρα που έχουν ληφθεί, δείχνει να έχει καλύτερο έλεγχο, δεν παύει να αποτελεί ένα άκρως ανησυχητικό κοινωνικό φαινόμενο. Βρισκόμαστε στις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής λίστας χωρών που αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα, αυτό όμως δεν θα πρέπει να σημαίνει την ανοχή μας και πολύ περισσότερο την συμφωνία μας σε πρακτικές που μας απομακρύνουν από το φίλαθλο πνεύμα.


7

Επιθετικότητα στον αθλητισμό Επιθετικότητα στον αθλητισμό έχουμε όταν ένας αθλητής ή φίλαθλος έχει διάθεση να βλάψει ή να τραυματίσει ή να φοβίσει κάποιον, ενώ βία έχουμε όταν κάποιος επιχειρεί πραγματικά να τον βλάψει σωματικά. Πολλοί θεωρούν ότι η επιθετικότητα είναι αναγκαία στα διάφορα αθλήματα. Όμως η επιθετικότητα στον αθλητισμό δεν είναι ανεξέλεγκτη. Είναι δημιούργημα της κοινωνίας και της οργάνωσης του αθλητισμού. Γιατί συμβαίνουν επεισόδια είτε μέσα στους αγωνιστικούς χώρους, είτε στις κερκίδες, είτε έξω από τα γήπεδα. Η επιθετικότητα μαθαίνεται και διδάσκεται με την παρατήρηση και την μίμηση. Τα άτομα παρατηρούν και υιοθετούν την συμπεριφορά των άλλων και μαθαίνουν. Έχει αποδειχθεί ότι η επιθετικότητα μαθαίνεται και διδάσκεται μέσα στην κοινωνία. Το ίδιο διδάσκεται και μέσα στους αθλητικούς χώρους. Οι αθλητές παρατηρώντας άλλους αθλητές να επιτίθενται μαθαίνουν και υιοθετούν αυτή την συμπεριφορά. Η επιθετικότητα μεταξύ των αγωνιζομένων μεταφέρεται και πολλαπλασιάζεται μεταξύ των θεατών. Υπάρχουν προπονητές που διδάσκουν επιθετικότητα στους αθλητές τους γιατί θεωρούν ότι το σκληρό παιχνίδι ή να επιβληθείς στον αντίπαλο με κάθε τρόπο θα φέρει την νίκη. Ακόμα και ένα βίαιο φάουλ μπορεί να θεωρηθεί ως λογική ενέργεια αν αποτρέψει ένα πιθανό γκολ από τον αντίπαλο. Οι εμπρηστικές δηλώσεις προπονητών, αθλητών ή παραγόντων και ο τρόπος που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παρουσιάζουν πολλά γεγονότα διδάσκουν επιθετικότητα. Η προβολή της φανατισμένης κερκίδας από τα ΜΜΕ διδάσκει επιθετικότητα στους θεατές. Οι οπαδοί πολύ συχνά θα χειροκροτήσουν και θα ενθουσιαστούν με το σκληρό παιχνίδι ενός παίκτη της ομάδας τους. Ο νεαρός αθλητής πολύ συχνά θα επιβραβευθεί «γιατί έβαλε στη θέση του ένα αντίπαλο» ή μπορεί να μη δεχτεί φανερά συγχαρητήρια από τον προπονητή του για την επιθετική του συμπεριφορά στον αγώνα, αλλά μπορεί να κερδίσει μία θέση στη βασική ομάδα.


8

2ο Κεφάλαιο Μορφές της Βίας 1. Σωματική βία 2. Ψυχολογική βία 3. Συναισθηματική βία 4. Λεκτική βία

Σωματική Βία Από χαστούκι μέχρι βαριά σωματική βλάβη, συμπεριλαμβάνοντας καθετί που προξενεί ή που έχει πρόθεση να προκαλέσει πόνο, τραυματισμό, ακρωτηριασμό Ψυχολογική Βία Υποτιμητικές συμπεριφορές, ταπείνωση. Διαρκές κριτικάρισμα, υποτίμηση και κοροϊδίες (εαυτού, οικογένειας, φίλων, παρελθόντος κα). Προσπάθειες εξευτελισμού, ψέματα ή υπονόμευση της αυτοεκτίμησης. Λεκτική βία Φωνές, βρισιές, εξευτελισμοί, απειλές και τρομοκράτηση (με στόχο το ίδιο το θύμα ή και οικείους του). Αποτελεί τμήμα της ψυχολογικής & συναισθηματικής βίας, συνήθως συμπεριλαμβάνει τις απειλές ενώ η τρομοκράτηση συνήθως συμπεριλαμβάνει κι άλλους τρόπους βίας Βανδαλισμοί Συμπεριφορές που οδηγούν σε καταστροφή ξένης, ιδιωτικής ή δημόσια περιουσίας.


9

3ο Κεφάλαιο Τυπολογία της βίας στον αθλητισμό Συνεχίζοντας κρίνουμε σκόπιμο να προχωρήσουμε στο διαχωρισμό των αθλημάτων ανάλογα με το κατά πόσο προσφέρονται για εκδηλώσεις ενεργειών βίας από τους ίδιους τους αγωνιζόμενους μέσα στο πλαίσιο του ‘ευ αγωνίζεσθαι’ όπως αυτό ορίζεται από τους κανονισμούς του αθλήματος. Θα πρέπει επίσης να διαβαθμίσουμε τη βία, όπως αυτή κλιμακώνεται από τη συμπεριφορά των αθλητών κατά τη διάρκεια του αγώνα. Υπάρχουν βέβαια διάφοροι τύποι και βαθμοί βίας στα σπορ που βρίσκονται πολύ πέρα από τη σωματική σφαίρα (αυτή που εκδηλώνεται με τη σωματική επαφή) που προκαλούν διάφορες καταπονήσεις, πόνο, τραυματισμό ή ακόμα και θάνατο. Αλλοτρίωση του ηθικού αισθήματος και ψυχική βία συμπληρώνουν τη σωματική βία. Σύμφωνα με τους Walter Kuhlman και Michael Smith υπάρχουν τέσσερεις κατηγορίες βίας στα σπορ, ανάλογα με το πώς βλέπει ο πολύς κόσμος τη βία και σύμφωνα με τη νομική ερμηνεία του φαινομένου. Οι κατηγορίες αυτές εκτείνονται από τη μικρότερη στη μεγαλύτερη, ανάλογα με τη βιαία αθλητική συμπεριφορά που παρατηρείται: 1. Σωματική επαφή

1.1 εγγενής (υπάρχουν από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας τους) στα αθλήματα: 1.1.1 σε υψηλό βαθμό:

πυγμαχία πάλη χόκεϊ στον πάγο ράγκμπι κ.α.

1.1.2 σε μικρότερο βαθμό ποδόσφαιρο μπάσκετ χάντμπολ πόλο κ.α.

1.2 Λαμβάνεται σα δεδομένο πως όταν ένα συμμετέχει σε αυτά τα αθλήματα αποδέχεται αυτόματα 1.2.1 το αναπόφευκτο της επαφής 1.2.2 την πιθανότητα ελαφρού τραυματισμού 1.2.3 την πιθανότητα ελαφρού τραυματισμού

1.3 Νόμιμη ή ‘φυσιολογική’ σωματική επαφή είναι δυνατό να εκφυλισθεί σε θηριωδία στη συμπεριφορά. Δηλαδή όταν η σωματική επαφή προλάβει ρόλο πολύ έντονο απ’ ότι χρειάζεται για να παιχθεί το παιγνίδι. Η κακότητα, αγριότητα και η ‘τιμωρία’ των αντοπάλων, εκθειάζονται συχνά σαν αρετές.

1.4 Πράξεις (τρόπος παιγνιδιού) που φτάνουν στα όρια των επιτρεπομένων από τους κανονισμούς, χωρίς να τους παραβιάζουν.΄


10

2. Οριακή βία

2.1 Βίαιες ενέργειες που ενώ απαγορεύονται από τους κανονισμούς του αθλήματος, εντούτοις σημειώνονται στερεότυπα και γίνονται αποδεκτές από αθλητές και φιλάθλους.

Άθλημα Ενέργειες Χόκεϊ στον πάγο ‘Γροθοκοπίδι’

Ράγκμπι Κτύπημα με καθυστέρηση Ποδόσφαιρο Σκληρό μαρκάρισμα Μπάσκετ Σπρώξιμο, αγκωνιές, μπλοκ Στίβος Σπρώξιμο στις στροφές

2.2 Αποτελούν βασική αρμοδιότητα των διαιτητών και κριτών και οι πειθαρχικές αρχές σπάνια αναμειγνύονται.

2.3 Οι ποινές σπάνια ξεπερνούν το βραχυχρόνιο αποκλεισμό ή ένα πρόστιμο.

3. Βία σχεδόν εγκληματική 3.1 Παραβιάζει όχι μόνο τους επίσημους κανόνες του αθλήματος αλλά και τα

ανεπίσημα πρότυπα της αγωνιστικής συμπεριφοράς. 3.2 Συνήθως έχει ή θα μπορούσε να έχει βαρύ τραυματισμό. 3.3 Όταν τεθεί υπόψη ανωτάτων αθλητικών στελεχών προκαλεί δημόσια

κατακραυγή και ασκεί πίεση στις νομικές αρχές. 3.4 Οι ποινές κυμαίνονται από το αποκλεισμό για αρκετούς αγώνες έως και τον

ισόβιο αποκλεισμό. 3.5 Δικαστική και ποινική δίωξη, σπάνιες στο παρελθόν, ακολουθούν σήμερα

όλο και συχνότερα.

4. Εγκληματική βία 4.1 Βία τόσο σοβαρή και τόσο φανερά έξω από τα όρια αυτού που μπορεί να

θεωρηθεί ‘μέρος του παιγνιδιού’ ώστε να επιλαμβάνεται εξ’ αρχής ο νόμος. 4.2 Συχνά συνοδεύονται από μόνιμη ή εξουθενωτική σωματική βλάβη ή και

θάνατο.


11

4ο Κεφάλαιο Η βία στην φύση των αθλημάτων και στην δική μας! "Το φαινόμενο του χουλιγκανισμού έχει χαρακτηριστικά κοινωνικής τρομοκρατίας". Σύμφωνα με τον Γιάννη Πανούση, καθηγητή Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, "πρόκειται για μία μετακινούμενη απειλή και άσκηση βίας σε όσους χώρους το πλήθος ή οι συνθήκες επιτρέπουν την ανωνυμία ή τη συγκάλυψη" Ο ΑΛΜΠΕΡΤ ΑΪΝΣΤΑΙΝ είχε διατυπώσει το εξής: "Ο κόσμος δεν είναι επικίνδυνος μόνο από αυτούς που κάνουν κακό, αλλά και από αυτούς που κοιτούν χωρίς να κάνουν τίποτα". Ο πρόσφατος θάνατος του 25χρονου Μιχάλη Φιλόπουλου, στα δραματικά επεισόδια στην Αθήνα, με αφορμή έναν αγώνα βόλεϊ, ήταν ένα τραγικό συμβάν, το οποίο μας προκάλεσε θλίψη, μας προβλημάτισε και μας ανάγκασε να αναρωτηθούμε: Είναι η βία χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης; Το θέμα της βίας στα γήπεδα από οπαδούς είναι τεράστιο φυσικά και εδώ απλά θα παραθέσω θεωρία και προσωπική γνώμη καθώς στοιχεία και αποδείξεις υπάρχουν μόνο σε δικαστικές αίθουσες. Παρόλα αυτά όλοι έχουμε μια ιδέα του τι συμβαίνει στα γήπεδα κάθε φορά που γίνονται φασαρίες από "οπαδούς" κάποιας ομάδας ή/και ομάδων. Ειδικά το τελευταίο διάστημα της περασμένης σαιζόν , δεν υπήρχε αθλητικός χώρος που δεν επλήγη από κάποιας μορφής βίαιου επεισοδίου , εκτός ίσως από κάποια αίθουσα για σκάκι. Και αυτό γιατί εκεί δεν έχει θεατές με πανό σε συνεχή έκκριση αδρεναλίνης. Τι προκαλεί όμως την βία στα γήπεδα; ... και χάριν λόγου ας περιοριστούμε στα πρόσωπα των οπαδών και όχι στην φύση των αθλημάτων καθώς η βία δεν ακολουθεί όπως θα δείτε την μορφή του αθλήματος αλλά διαφορετικές αιτίες και αφορμές, πολλές φορές ανεξάρτητα από το άθλημα. Σε γνωστή τηλεοπτική εκπομπή είχαν παρουσιάσει πριν κάποια χρόνια την άμυαλη έκδοση ενός ατόμου που σπάει και ρημάζει περιουσίες και κόκκαλα ανθρώπων ενίοτε με μη λογικά επιχειρήματα ως αιτία. Παραδείγματος χάριν, κόντρα μεταξύ πόλεων, χρώμα φανέλας, ακόμα και μια λεκτική παρεξήγηση. Τα πράγματα κατά την γνώμη μου είναι εντελώς διαφορετικά έχοντας ως ενδείξεις δημοσιεύματα και δηλώσεις από μεγαλοπαράγοντες σε αθλητικές ανώνυμες εταιρίες. "Αυτούς έχουμε, τι να κάνουμε!", "Οι φίλαθλοι μας είναι θερμοί υποστηρικτές της ομάδος μας", "Προκλήθηκαν από τους απέναντι με νοήματα ή πανό", κτλ. Αστεία πραγματικά ως δικαιολογίες με αποκορύφωμα τραγελαφικά που ακούμε ή διαβάζουμε σε δηλώσεις σε ΜΜΕ και σε δικαστικές αίθουσες από νομικούς εκπροσώπους σωματείων για να μην φάνε μεγάλη τιμωρία και χάριν αυτού , δίνουν και το ελεύθερο στους υπαίτιους των επεισοδίων. Υπάρχουν και μέσα μαζικής ενημέρωσης που υποστηρίζουν οπαδικά κάποιες ομάδες σε αθλήματα , ειδικά εκείνα μεγάλης απήχησης, όπου φανατίζουν τον οπαδό της ομάδος για να δημιουργήσει "θερμή ατμόσφαιρα" που χωρίς έλεγχο όμως γίνεται ανεξέλεγκτη και φυσικά οι υπαίτιοι νίπτουν τα χείρας τους μετά και


12

κραυγάζουν ή εθελοτυφλούν στα όσα έχουν συμβεί. Αυτό θεωρώ ότι είναι το κομμάτι που δεν έχει να κάνει με τον αθλητισμό αλλά με το όποιο παρασκήνιο κρύβεται πίσω του. Από εκμετάλλευση φιλάθλου συναισθήματος για προσωπική κάλυψη μέχρι και ως μοχλό πολιτικής πίεσης στα τεκταινόμενα της χώρας. Κομμάτι που λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος και για διοργάνωση και συμμετοχή και άλλων στοιχείων που πολλές φορές ελάχιστα έχουν να κάνουν με την ιδέα της υποστήριξης της ομάδος. Γιατί όσο και φανατισμένος να είναι κάποιος , όταν τον καλούν οι ίδιοι οι παίκτες του να μην πετάει/σπάει/ρημάζει.. τότε σταματά... εκείνοι όμως που συνεχίζουν σαφώς και δεν είναι ούτε καν "βαμμένοι οπαδοί". Ερχόμενος αμέσως μετά στο θέμα των οργανωμένων οπαδών και συνδέσμων με τον τρόπο που λειτουργούν στην χώρα μας σε σύγκριση με τα fan clubs άλλων ομάδων εξωτερικού που έχουν όλα τα στοιχεία καταγεγραμμένα και αποδίδονται αν ζητηθούν καθώς και ο αριθμός των ηλεκτρονικών εισιτηρίων που έχουν στο όνομα τους. Στους Ελληνικούς συλλόγους βέβαια αυτό δεν ισχύει και είναι γνωστό πως κάποιοι χρησίμευαν και ως αποθήκες πρόχειρων οπλοστασίων , όπως έχει αποφανθεί και η δικαιοσύνη για αυτά τα μέρη. Χώροι νοικιασμένοι σε μια ομάδα ανθρώπων με ένα τυπικό Δ.Σ. που ανανεώνεται μέσω άτυπων εκλογών που φυσικά δεν ενημερώνουν και το αντίστοιχο καταστατικό έγκαιρα. Κλειστά clubs μελών με δηλωμένη "υποταγή" σε ομάδα-χρώμα ή μήπως σε εκείνον που θα πάει με τα νερά τους και βοηθήσει και με κάποιο τρόπο την λειτουργία αλλά και το σύνολο των "μελών" τους; Κατά καιρούς έχουμε δει δημοσιεύματα στηριζόμενα σε ενδείξεις που καταδείκνυαν κάποια σχέση με τα κλειστά clubs και αξιωματούχους ομάδων ή ακόμα και τρίτα πρόσωπα με πολύ σκοτεινό παρασκήνιο πίσω τους. Αν ισχύουν;.... δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι γνωρίζει κάτι τέτοιο χωρίς να έχει κάποιου είδους ατράνταχτης απόδειξης. Παρόλα αυτά όμως, σαν μαθηματικό θεώρημα, πολλαπλές αξιώσεις που οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα, ουσιαστικά δημιουργούν και αξίωμα. Στην περίπτωση λοιπόν των οργανωμένων στρατών, όπως αποκαλούνται, οι ενδείξεις είναι όχι απλά εμφανής, αλλά εξόφθαλμες με ιστορικό όπου όπως είπα και στην αρχή, δικηγόροι πληρωμένοι από αθλητικές εταιρίες και σωματεία ανελάμβαναν την υπεράσπιση κατηγορούμενων "Hooligans". Πρόσθετα των παραπάνω, έχουν υπάρξει ακόμα περισσότερα δημοσιεύματα που αναρωτιούνται για το πόθεν έσχες αρκετών οικονομικών περιουσιών ανθρώπων με οπαδική ιδιότητα, όπου στο παρελθόν ή και στο παρόν δεν συνάδει το επάγγελμα τους με το ύψος της οικονομικής τους κατάστασης. Καλά όλα αυτά... αλλά γιατί κάποιος που είναι απλός οπαδός με ιδιότητα ανεγκέφαλου όπως περιγράφεται στην πιο πάνω αναφερόμενη τηλεοπτική εκπομπή, να μπει σε διαδικασία να σπάσει και να ρημάξει... ή ακόμα και να σκοτώσει κάποιον που δεν γνωρίζει , παρά μόνο το ότι υποστηρίζει άλλη ομάδα; Εδώ μπαίνουμε σε κοινωνιολογικά χωράφια και ψυχολογία του όχλου που δεν


13

είναι και εύκολο να αναλύσεις σε μερικές γραμμές. Η βασική ιδέα είναι ότι αρκετοί άνθρωποι νιώθουν καλύτερα και πιο ισχυροί όταν ανήκουν σε ομάδες , σε στυλ συμμορίας που αλληλοπροστατεύει με φυσική άσκηση βίας. Έτσι ειδικότερα ο νεαρός με μειωμένη την κριτική ικανότητα σκέψης , θεωρεί πως το να ανήκει μέσα σε ένα ισχυρό κλειστό club του δίνει την ικανότητα της ισχύος απέναντι σε άλλους. Μέσα από αυτό εξελίσσεται ένας άτυπος ανταγωνισμός μεταξύ των οπαδικών ομάδων που καταλήγει σχεδόν πάντα σε εξάρσεις βίας, παρόμοιες με αυτές ενός όχλου. Δράση βασισμένη μόνο σε συναισθήματα, άνευ λογικής και διάκρισης, παρά μόνο στο εκείνοι και εμείς. Αυτό φυσικά ισχύει για την πλειοψηφία καθώς υπάρχει και μια μειοψηφία που όντως διαχειρίζεται τον όχλο αυτό , καθώς και τις όποιες καταστάσεις προκύπτουν , υπακούοντας με την σειρά τους σε άλλες οδηγίες και γραμμές. Οι ομάδες αυτές όμως όπως σε κάθε μορφή βίας αποτελούν δεξαμενή πιθανώς και για άλλες μορφές εγκληματικότητας. Ας μην ξεχνάμε πως η βία είναι πολυπρόσωπη, αλλά πάντα με τα ίδια χαρακτηριστικά. Οι παρατάξεις αυτές σε βίαια επεισόδια δρουν ακριβώς όπως θα τις έβλεπε κανείς σε μια πορεία ή σε μια επίθεση εναντίον κάποιου στόχου με απώτερο σκοπό κάποιο όφελος. Αρχικά πρόκληση, αμέσως μετά χτυπήματα αναγνωριστικά σε διάφορα σημεία και στο τέλος η συνολική επίθεση του όχλου. Αν τύχει να δείτε ποτέ επεισόδια από κάποια πορεία παρατηρήστε τον τρόπο δράσης τους σε σύγκριση με αυτόν που έχουν συνήθως στα γήπεδα και θα δείτε αρκετές ομοιότητες. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως οι περισσότεροι που έχουν συλληφθεί και κατηγορηθεί σε πορείες έχουν πλούσιο ιστορικό προσαγωγών και σε επεισόδια στα γήπεδα. Επίσης δεν είναι τυχαίο πως ο μέσος όρος των στρατών αυτών είναι μέσης ή κατώτερης εκπαίδευσης , σε νεαρή ηλικία όπου δεν υπάρχει ακόμα ικανό το κριτήριο της λογικής και της σκέψης ως ατόμου. Είναι πολύ πιο εύκολο να χειραγωγηθεί ένα μυαλό που δέχεται εύκολα την ισοπέδωση της σκέψης και του προσωπικού του οφέλους αν δοθεί ως αντίτιμο η συμμετοχή σε κάτι μεγαλύτερο και κλειστό ταυτόχρονα που ναι μεν θα κάνει τους ίδιους να νιώθουν μοναδικοί αλλά και ως μέρος ενός ισχυρού συνόλου σε φυσική δύναμη. Το συναίσθημα της αγέλης. Σε όλο αυτό το πρόβλημα έρχεται να προστεθεί και το θέμα της φύλαξης/καταστολής εντός γηπέδου, μαζί με το δίλημμα του αν θα είναι η ΕΛ.ΑΣ αυτή που θα συμμετέχει ή ιδιωτικές εταιρίες προστασίας. Η ΕΛ.ΑΣ λογικά σε ενώ διαγωνισμό μεταξύ δύο ιδιωτικών εταιριών/σωματείων (έστω και αν είναι κοινωνικής αποδοχής και θέαμα) και υπάρχει κοινό δεν θα πρέπει να υφίσταται εντός των χώρων αυτών. Υπόλογοι θα πρέπει πάντα να είναι οι διοργανωτές και σε περίπτωση αδυναμίας τους να παρέχουν ασφαλή χώρο για το θέαμα αυτό , να τους αφαιρείται το δικαίωμα τέλεσης τέτοιων αγώνων. Τελευταία είδαμε ιδιωτικές εταιρίες προστασίας που όμως λόγω νομοθετικού κωλύμματος στην ουσία ούτε έρευνα μπορούν να κάνουν , πόσο μάλλον "σύλληψη" και αποβολή του ταραχοποιού στοιχείου. Επιπρόσθετα δεν είναι και


14

λίγες οι φορές όπου έχουμε δει ομάδες τέτοιας περιφρούρησης να εισβάλουν ακόμα και στον αγωνιστικό χώρο δίπλα σε αθλητές την ώρα του αγώνα!!! Μάλιστα δεν είναι και λίγες οι φορές που τα σωματεία/εταιρίες καταφεύγουν στην κατηγορία της ΕΛ.ΑΣ ως αποδιοπομπαίο τράγο για το πρόβλημα που οι ίδιοι δημιουργούν , καλώντας οπαδούς να υποστηρίξουν "μέχρι τέλους" την ομάδα τους για να κερδίσει κάποιο αγώνα ή τρόπαιο. Είναι ακριβώς σαν να έχεις τον εμπρηστή να βάζει φωτιά να κάψει το διπλανό οικόπεδο και να κατηγορεί μετά την Πυροσβεστική γιατί δεν πρόλαβε και κάηκε όλος ο κάμπος.

[ΠΗΓΗ: έρευνα Ελευθερίας Γεωργίου]

Η αθλητική βία πήρε τους δρόμους Ανησυχητικές διαστάσεις παίρνει τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της βίας εκτός γηπέδων. Τη στιγμή, μάλιστα, που αναμένουμε με αγωνία να εφαρμοστούν οι πρόνοιες του περιβόητου νομοσχεδίου της βίας στα γήπεδα, που ψηφίστηκε μετά κόπων και μόχθων. Προσεγγίζοντας κοινωνιολογικά το φαινόμενο, μπορούμε να αντικαταστήσουμε τον όρο «βία στα γήπεδα» με τον όρο «αθλητική βία», εφόσον η βία που εκτυλίσσεται με αφορμή ένα αθλητικό γεγονός έχει μεταφερθεί εκτός των γηπέδων. Μάλιστα, τα κρούσματα βίας εκτός γηπέδων έχουν προκαλέσει τις έντονες ανησυχίες της Επιτροπής Νομικών της Βουλής και γίνονται σκέψεις για τροποποίηση του υφιστάμενου νομοσχεδίου της βίας στα γήπεδα, ώστε να υπάρχει άμεση συσχέτιση αυτών των κρουσμάτων βίας με αθλητικά γεγονότα και να επιβάλλονται ποινές.


15

5ο κεφάλαιο Οι βασικές αιτίες Ως πρώτη βασική αιτία, αναφέρεται κατά κανόνα η οργάνωση και η λειτουργία της σύγχρονης κοινωνίας, στα πλαίσια της οποίας η επιθετικότητα εμφανίζεται ως δομικό και όχι τυχαίο ή περιθωριακό στοιχείο. «Ο κατακερματισμός του κοινωνικού ιστού στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις και η αποστασιοποίηση του ανθρώπου από το φυσικό περιβάλλον και το φυσικό τρόπο ζωής, επηρεάζουν τη συμπεριφορά ιδιαίτερα των νέων και συντελούν στην εκδήλωση πράξεων βίας», διαβάζουμε στην Εισηγητική Έκθεση του Ν. 1646/1986 για τα μέτρα πρόληψης και καταστολής της βίας στους αθλητικούς χώρους. Η ελλιπής επικοινωνία στα πλαίσια της οικογένειας, το διαλυμένο σχολείο, ο αδιάφορος δάσκαλος, αλλά και τα μηνύματα που αδιαμεσολάβητα περνούν στα παιδιά από την τηλεόραση, θεωρούνται σημαντικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση της ανθρώπινης επιθετικότητας, η οποία βρίσκει στο χώρο του αθλητισμού ανοιχτό πεδίο έκφρασης, λόγω της ανωνυμίας που προσφέρει η ανάμειξη με το πλήθος . Ο ίδιος ο αγώνας, έχει συχνά ελάχιστη σημασία, ενώ η χρήση ναρκωτικών ουσιών ή αλκοόλ, διευκολύνει απλώς την εκδήλωση της επιθετικότητας και δεν αποτελεί την πραγματική της αιτία, όπως συνήθως επιχειρείται να παρουσιαστεί. Η δεύτερη βασική αιτία, εντοπίζεται πια στο χώρο του αθλητισμού και στον τρόπο της λειτουργίας του. Ο αθλητισμός, επιτρέπει την «ταύτιση» των ατόμων με την ομάδα τους, την «οπαδοποίησή» τους . Ο «οπαδός» αισθάνεται κάθε επιτυχία ή αποτυχία της ομάδας σαν προσωπική του υπόθεση. Παράλληλα όμως, ταυτίζεται και με όλους τους άλλους «οπαδούς» της ομάδας του και έτσι, πέραν της «οπαδοποίησης», επιτυγχάνεται και η δική του «ομαδοποίηση», σε μιαν άλλη ομάδα, η οποία λειτουργεί και υπάρχει παράλληλα με εκείνην των αγωνιστικών χώρων. Οι εκδηλώσεις, έτσι, δεν είναι πλέον ατομική, αλλά συλλογική υπόθεση, που κυριαρχείται συχνά από την ψυχολογία του όχλου. Η «ταύτιση» οικοδομείται επάνω στην έλλειψη επικοινωνίας και πληρότητας στα πλαίσια της οικογένειας ή του επαγγέλματος. Το άτομο αναζητά στην ομάδα τη συντροφικότητα και αναγνώριση που δεν έχει σε άλλους χώρους. Αποκτά ένα στόχο εύκολο, άμεσο, ορατό. Μπορεί να τον διεκδικήσει χωρίς πολλή προσπάθεια. Αλλά η «ταύτιση» καλλιεργείται παράλληλα και από τους υπευθύνους των ομάδων, καθώς στον αθλητισμό, με τη σημερινή του μορφή, οι οπαδοί αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του αθλητικού θεάματος και έχουν έναν πολύ συγκεκριμένο ρόλο: να αυξήσουν το ενδιαφέρον των αγώνων, με όλα τα άμεσα οικονομικά οφέλη που αυτό συνεπάγεται (γεμάτα γήπεδα, έντονο ενδιαφέρον για χορηγίες, δικαιώματα τηλεοπτικών μεταδόσεων), αλλά και να διευρύνουν την επιρροή των υπευθύνων των ομάδων σε κέντρα εξουσίας, επιρροή που εξασφαλίζει τόσο την πολιτική ισχύ, όσο και τα μεγάλα έμμεσα οικονομικά οφέλη. Ο αθλητισμός, δεν είναι λοιπόν απλώς «η σκηνή για ξεσπάσματα βίας», όπως δεχόταν πριν από 22 χρόνια το


16

Συμβούλιο της Ευρώπης. Σήμερα, γίνεται ευρύτατα δεκτό ότι ο χώρος του αθλητισμού καλλιεργεί, αναπαράγει και διογκώνει τη βία. Στην πολιτική τους αυτή, οι υπεύθυνοι των ομάδων βρίσκουν συχνά σύμμαχο μερίδα του αθλητικού τύπου, που πολλές φορές εξάπτει τον φανατισμό - άμεσα ή έμμεσα - με προκλητικά πρωτοσέλιδα. Αλλά και η αναμετάδοση των περιστατικών βίας από την τηλεόραση, λειτουργεί επίσης ως πιθανός πολλαπλασιαστής της βίας. Σε έρευνα που πραγματοποίησε το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθηνών (Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας) από το 1993- 1995, το 91% των ακραίων οπαδών που ρωτήθηκαν, δήλωσαν ότι παρακολουθώντας επεισόδια βίας όπου θα συμμετείχαν, θα ένιωθαν «ενδιαφέρον, χαρά και αναγνώριση». Η «ταύτιση», άλλωστε, καλλιεργείται πιο αποτελεσματικά με τη διαμόρφωση και τη χάραξη «διαχωριστικών γραμμών». Το μήνυμα στον οπαδό πρέπει να είναι σαφές και εύκολα διαγνώσιμο, χωρίς πολλή σκέψη. Η «οπαδοποίηση» συντηρείται και αναπτύσσεται με την καλλιέργεια σωβινιστικών, ρατσιστικών και φασιστικών συχνά απόψεων και πρακτικών, που και από μόνες τους ωθούν σε εκδηλώσεις βίας. Η καλλιέργεια των απόψεων αυτών, εξηγεί και γιατί πολλές φορές σήμερα οι οργανωμένοι οπαδοί φτάνουν να ανεξαρτητοποιούνται από τις επιλογές ή την τύχη της ομάδας τους και όχι μόνο στρέφονται ακόμα και σε βάρος της ηγεσίας της - όταν κρίνουν εσφαλμένες τις επιλογές της - αλλά και προσδιορίζουν αυτόνομα το ρόλο τους, αντιπαρατιθέμενοι στους οργανωμένους οπαδούς άλλων ομάδων. Η φασιστική συμπεριφορά και νοοτροπία τους πρέπει να αναζητηθεί στην πολιτική της ηγεσίας των ομάδων, που την παράγει, χωρίς να μπορεί κανείς να παραβλέψει το γεγονός ότι συχνά, ακραίες πολιτικές ομάδες διεισδύουν στους κύκλους των χούλιγκανς, επιχειρώντας να τους προσεταιρισθούν . Με βάση τα στοιχεία αυτά, η αντιμετώπιση των φαινομένων βίας στο χώρο του αθλητισμού, δεν είναι βέβαια μια απλή υπόθεση. Απαιτούνται μέτρα, τόσο στο επίπεδο της καταστολής, όσο και - κυρίως - σε εκείνο της πρόληψης. Δεν χρειάζεται άλλωστε πράγματι κανείς να αυτοσχεδιάσει. Τα μέτρα αυτά έχουν αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες εφαρμόστηκαν. Αν στην Ελλάδα δε φαίνεται μέχρι στιγμής να αποδίδουν, τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι για την επίλυση του προβλήματος δεν αρκεί η υιοθέτησή τους, αλλά απαιτείται κυρίως και πρωτίστως η εφαρμογή τους. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η αντιμετώπιση των φαινομένων βίας στο χώρο του αθλητισμού, δεν είναι βέβαια μια απλή υπόθεση. Απαιτούνται μέτρα, τόσο στο επίπεδο της καταστολής, όσο και - κυρίως - σε εκείνο της πρόληψης. Δεν χρειάζεται άλλωστε πράγματι κανείς να αυτοσχεδιάσει. Τα μέτρα αυτά έχουν αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες εφαρμόστηκαν. Αν στην Ελλάδα δε φαίνεται μέχρι στιγμής να αποδίδουν, τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι για την επίλυση του προβλήματος δεν αρκεί η υιοθέτησή τους, αλλά απαιτείται κυρίως και πρωτίστως η εφαρμογή τους. Ο αθλητισμός είναι ο χώρος της ευγενούς άμιλλας στον οποίο ο αθλητής γυμνάζει το σώμα, το μυαλό και καλλιεργεί τις δεξιότητές του σε διάφορα αθλήματα. Δε έχει


17

σχέση με την τυφλή βία, το έγκλημα, και την άνομη συμπεριφορά και είναι δραστηριότητα ή οποία προσδιορίζεται με τους κανόνες που θέτει το κοινωνικό σύνολο. Τόσο ο οργανωμένος επαγγελματικός αθλητισμός όσο και ο μαζικός αθλητισμός προσφέρει στους θεατές και αθλητές ποικίλα συναισθήματα, όπως χαρά, αγωνία, ενθουσιασμό. Όταν τηρούνται οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για τα αθλήματα και δεν μεταβάλλεται ο χώρος του αθλητισμού σε πεδίο εκτόνωσης των κοινωνικών συγκρούσεων και έκφρασης των κοινωνικών ανισοτήτων και των αδιεξόδων περιθωριοποιημένων ομάδων, τότε μιλάμε για υγιή αθλητισμό σε μια υγιή κοινωνία. Μπορούμε να χωρίσουμε τα αθλήματα σε ατομικά, κυρίως του στίβου, όπως είναι οι αγώνες ταχύτητας διαφόρων αποστάσεων, η σφαιροβολία, το άλμα επί κοντό, το άλμα εις ύψος, ή σε ομαδικά αγωνίσματα όπως το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, το βόλεϊ. Ο συναγωνισμός και ανταγωνισμός σε αξιοκρατικό περιβάλλον δίνει ώθηση και κίνητρο για να αυξήσει ο αθλητής της ικανότητές του και να απολαύσει ο θεατής καλύτερο θέαμα. Επιπλέον προβάλλεται η αξία του ανταγωνισμού η οποία προσδιορίζεται από τα όρια και τους κανόνες που ορίζει το κοινωνικό σύνολο σε μια ευνομούμενη και δημοκρατική κοινωνία. Ο μαζικός αθλητισμός, ή καλύτερα η αθλητική δραστηριοποίηση του κοινωνικού συνόλου είναι σημαντικός θεσμός γιατί οι πολίτες μπορούν να γυμνάζονται, να ασκούνται και να γεύονται τη χαρά της άσκησης και του ομαδικού παιχνιδιού. Σκοπός του μαζικού αθλητισμού είναι η συμμετοχή στον αγώνα ή το παιχνίδι και η ομαλή κοινωνικοποίηση μέσα από ομαδικά κυρίως αθλήματα. Ο πολίτης αθλούμενος μέσα από αυτή την διαδικασία νιώθει ενεργό μέλος του κοινωνικού συνόλου, εντάσσεται ομαλά στο κοινωνικό σύνολο και ικανοποιεί την ανάγκη του για συμμετοχικό παιχνίδι, επικοινωνία, και ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του. Η χαρά στον μαζικό αθλητισμό δεν πηγάζει μόνο από τη νίκη αλλά από την συμμετοχή στον αγώνα, την εκτόνωση μέσα στο παιχνίδι, την ευγενή άμιλλα και την άσκηση σώματος και μυαλού. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη του μαζικού αθλητισμού είναι σωστός σχεδιασμός και προγραμματισμός, η υλική υποδομή και το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Είναι απαραίτητα τα γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ σε κάθε περιοχή σε πόλεις και χωριά, τα γυμναστήρια και κολυμβητήρια με ειδικούς προπονητές και γυμναστές και χώροι άθλησης στα σχολεία. Από αυτούς τους χώρους του μαζικού αθλητισμού μπορούμε να βγάλουμε και τους αυριανούς πρωταθλητές του επαγγελματικού αθλητισμού. Βία δεν παρατηρείται στον μαζικό αθλητισμό γιατί δεν υπάρχουν οργανωμένοι οπαδοί ούτε αντικρουόμενα οικονομικά συμφέροντα ή πολιτικά παιχνίδια και παρασκήνιο. Οι αθλητές, δεν είναι πρωταθλητές, αθλούνται για τη χαρά της συμμετοχής στο παιχνίδι, στον αγώνα και για να ασκηθούν. Στον οργανωμένο επαγγελματικό αθλητισμό κυρίως στο ποδόσφαιρο στο οποίο υπάρχουν οργανωμένοι οπαδοί των ομάδων και λειτουργεί η ψυχολογία της μάζας στα γήπεδα, ο ανώνυμος φανατισμένος οπαδός που πολλές φορές είναι


18

περιθωριοποιημένος και αποκλεισμένος κοινωνικά εκφράζει με τη βία την αντίδραση του στην απομόνωση. Με τη συνεχή προπαγάνδα από τα μέσα ενημέρωσης, τα οποία συχνά ελέγχονται από τους αθλητικούς παράγοντες, οι οπαδοί μπορούν να γίνουν όργανα των συμφερόντων των ανωνύμων εταιρειών ποδοσφαίρου, οι οποίες μπορούν να πιέζουν πολιτικά τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Αν για παράδειγμα οι ανώνυμες ποδοσφαιρικές εταιρίες αποφασίσουν αποχή για ένα χρονικό διάστημα από τους αγώνες του πρωταθλήματος θα προκαλέσουν κοινωνική αναταραχή και οι οπαδοί των ομάδων θα στραφούν κατά της κυβέρνησης και του κράτους. Ο οπαδός χαίρεται κυρίως τη νίκη ενώ το θέαμα και ο αγώνας έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Είναι έτοιμος να αποδοκιμάσει την αντίπαλη ομάδα ακόμα και αν παίζει καλύτερα από την δική του, και την θέση της λογικής παίρνει ή φανατική υποστήριξη έστω και αναξιοκρατικά της δικής του ομάδας που έχασε το παιχνίδι. Θεωρεί την νίκη ή την ήττα της ομάδας, προσωπική του νίκη ή ήττα. Η προσωπικότητα του ατόμου διαμορφώνεται από το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκεται. Ανάλογα με το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται ένα άτομο αναπτύσσονται ή αποδυναμώνονται και ατονούν συγκεκριμένες ροπές και τάσεις που προϋπάρχουν στην δομή της προσωπικότητας του. Η προπαγάνδα, η παιδεία οι κοινωνικές αξίες, οι κοινωνικοί κανόνες και οι κοινωνικές συνθήκες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Η προσπάθεια των οπαδών να βρουν διέξοδο στα προσωπικά τους προβλήματα μέσα από την βία στα γήπεδα δείχνει την έλλειψη πολιτικής βούλησης και σχεδιασμού για την αντιμετώπιση χρόνιων κοινωνικών προβλημάτων από την πολιτεία. Η ανεργία, η περιθωριοποίηση, τα ναρκωτικά, οι μεγάλες κοινωνικές ανισότητες, η φτώχεια, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, η έλλειψη ιδανικών, οραμάτων και η έκπτωση των αξιών είναι το κατάλληλο περιβάλλον εκκόλαψης της εγκληματικότητας και βίας. Σε χώρους που ο άνθρωπος αποκτά συνείδηση μάζας όπως στα γήπεδα αρκεί μια δυνατή κραυγή ή ένα μεμονωμένο επεισόδιο για να ξεσπάσουν ευρύτερες συγκρούσεις ανάμεσα στις αντίπαλες παρατάξεις των οπαδών των ομάδων. Τα αυστηρά αστυνομικά μέτρα μπορούν να αποτρέψουν τα αιματηρά γεγονότα στα γήπεδα και θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ώστε να υπάρχει έλεγχος της συμπεριφοράς των οπαδών. Τα ονομαστικά εισιτήρια με αριθμημένη θέση μέσα στο γήπεδο, η στενή αστυνομική παρακολούθηση, η χρησιμοποίηση κάμερας για καταγραφή επεισοδίων, η διακοπή των παιχνιδιών εάν παρατηρηθούν επεισόδια και ο αποκλεισμός φιλάθλων και ομάδων που ευθύνονται για τις βίαιες συγκρούσεις θα περιόριζαν σημαντικά τα έκτροπα και τις αιματοχυσίες. Η αυστηρή αστυνόμευση ωστόσο δεν λύνει και τα κοινωνικά προβλήματα των περιθωριοποιημένων ομάδων ούτε αλλάζει τις κοινωνικές δομές ώστε να περιορισθούν οι βαθιές κοινωνικές ανισότητες που προκαλούν κοινωνική ανομία και οξύνουν τις βίαιες συγκρούσεις που εκφράζονται σε διάφορους μαζικούς χώρους μέσα στην κοινωνία. Η μετάθεση της βίαιων συγκρούσεων εκτός των γηπέδων μεταθέτει το πρόβλημα αλλά δεν το λύνει. Επειδή το πρόβλημα θα είναι εκτός του αθλητικού χώρου και δεν


19

θα συνδέεται με το θεσμό του αθλητισμού άμεσα δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει και δεν θα συνεχίζει ως καρκίνωμα να βλάπτει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα. Η αλλαγή των κοινωνικό-οικονομικών δομών και η καλύτερη παιδεία είναι η δύσκολη και επίπονη λύση την οποία προφανώς δεν επιθυμούν τα ισχυρά ανεξέλεγκτα οικονομικά συμφέροντα των λίγων επιχειρηματιών που κρατούν στα χέρια τους την παραγωγή και την οικονομία και λειτουργούν με βάση το ατομικό τους συμφέρον εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Η ελεύθερη οικονομία δεν μπορεί να ταυτίζεται με την υποδούλωση της αγοράς στους λίγους οικονομικά ισχυρούς παράγοντες και στο μονοπωλιακό ανταγωνισμό. Είναι απαραίτητος ο κοινωνικός έλεγχος και η θέσπιση κανόνων με τους οποίους θα επιτευχθεί ο υγιής ανταγωνισμός. Είναι αναγκαία η ανάπτυξη νέων θεσμών διεύρυνσης της δημοκρατίας με τους οποίους θα διασφαλίζεται η συμμετοχή όλων των πολιτών στην πολιτικοοικονομική εξουσία ώστε να υπάρχει δίκαιη διανομή του πλούτου που παράγει η κοινωνία για να μην καταντάει η ελευθερία φενάκη. Παράλληλα η ανθρωπιστική παιδεία και όχι μόνο η εκπαίδευση με παροχή εξειδικευμένων γνώσεων, θα δώσουν το υπόβαθρο στον πολίτη να κρίνει και να ενεργεί ελεύθερος από δεσμεύσεις και πάθη, με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον. Η καλλιέργεια της αγάπης προς τον πλησίον, της αλληλεγγύης, της αυτοθυσίας, του αλτρουισμού, των αξιών του χριστιανισμού χωρίς υποκρισία, που θα αποδεικνύεται καθημερινά από τη δική μας υποδειγματική συμπεριφορά θα οδηγήσει σε μια καλύτερη κοινωνία. Το σχολείο, η οικογένεια, το κράτος, το φιλικό και εργασιακό περιβάλλον θα πρέπει να γίνουν θερμοκήπια καλλιέργειας των αξιών που προκαλούν τον σεβασμό στην ανθρώπινη προσωπικότητα. Δεν μπορούμε να αποποιηθούμε τις προσωπικές μας ευθύνες ως πολίτες και πρέπει να απαιτούμε από την πολιτεία και τους φορείς που διαπαιδαγωγούν και διαμορφώνουν συνειδήσεις να λειτουργούν υπεύθυνα σεβόμενοι τους νόμους, το σύνταγμα, το ανθρώπινο πρόσωπο και την ανάγκη όλων των πολιτών για αξιοπρεπή διαβίωση. Ιδιαίτερα μεγάλη ευθύνη έχουν οι πολιτικοί ιθύνοντες, τα κόμματα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τα οποία διαμορφώνουν την κοινή γνώμη με τα πρότυπα και τις αξίες που προβάλουν και την πολιτική που ασκούν. Τα ΜΜΕ εξυπηρετούν τα συμφέροντα των λίγων ισχυρών επιχειρηματιών όταν δεν ελέγχονται από την πολιτεία. Τα συμφέροντα αυτά καθοδηγούν την κοινή γνώμη ανάλογα με τις οικονομικές τους επιδιώξεις διαμορφώνοντας την κυρίαρχη ιδεολογία. Τα κρατικά κανάλια από την άλλη πλευρά δεν αποφεύγουν τον στενό εναγκαλισμό τους με την εκάστοτε κυβέρνηση η οποία τα ελέγχει για να διατηρηθεί στην εξουσία. Η καλή παιδεία, η αλλαγή των κοινωνικών δομών και η έγκυρη ενημέρωση είναι το ζητούμενο αν θέλουμε έναν ενεργό πολίτη που θα δραστηριοποιηθεί για την επίλυση των προβλημάτων που τον αφορούν και για τη διαμόρφωση του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι. Σε αυτό το πλαίσιο θα ευελπιστούμε για μια κοινωνία με λιγότερη βία, με καλύτερη παιδεία, με ελεύθερο και φίλαθλο πνεύμα, δηλαδή διψασμένο για άθλους, στους πνευματικούς και αθλητικούς στίβους.


20

6ο κεφάλαιο Περιστατικά βίας σε αθλήματα Η βία στο ποδόσφαιρο Η βία στο ποδόσφαιρο είναι μια βία που τη βλέπουν όλοι και ως εκ τούτου αποτελεί ένα πολύ εμπορεύσιμο είδος από τα τρομολαγνικά ΜΜΕ. Το ζήσαμε ξανά τη βδομάδα που διανύσαμε. Το ποδόσφαιρο - ειδικά την εποχή της τηλεόρασης που είναι παρούσα στα γήπεδα - έχει την εξής «ατυχία»: Η βία που εκδηλώνεται στους χώρους του να καταγράφεται πολύ συχνότερα «μπροστά στα μάτια» μας, απ' ό,τι συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις, όπως π.χ. οι ληστείες στις τράπεζες ή τα μαφιόζικα ξεκαθαρίσματα στην παραλιακή της Γλυφάδας ή ο βιασμός κάθε 6 λεπτά και μιας γυναίκας στις ΗΠΑ. Αλλά κανείς δεν είπε: «Μην πάτε στις τράπεζες, συχνάζουν ληστές». Κανείς δεν είπε: «Μην ταξιδεύετε στις ΗΠΑ, θα σας βιάσουν». Η εικόνα της βίας στα γήπεδα προβάλλεται με έναν τρόπο που ακόμα κι όταν δεν καταλήγει στην ενοχοποίηση του ποδοσφαίρου αυτού καθ' αυτού, καλύπτει και αποσιωπά τα αίτια που τη γεννούν και αυτός είναι ο λόγος που «αυτή η βία χωρίς στόχο... είναι σαν βαλβίδα ασφαλείας που κάθε δικτάτορας μπορεί να εκμεταλλευτεί» (Ουμπέρτο Εκο). Αλλά «τα δάκρυα δε βγαίνουν από το μαντίλι», όπως σημειώνει ο Γκαλεάνο. Συνεπώς, αν θέλει κανείς να εξηγήσει το φαινόμενο της βίας στο ποδόσφαιρο, θα πρέπει να κοιτάξει τις κοινωνικές αδικίες. Την περιθωριοποίηση κοινωνικών στρωμάτων, που γεννά απογοήτευση και μίσος. Την ιδεολογική επίδραση που ασκεί στους οπαδούς ένα σύστημα που η βασική αρχή του (ο θάνατός σου η ζωή μου) μετουσιώνεται από τους ποδοσφαιρικούς παράγοντες στο δόγμα «καλύτερα μια άτιμη νίκη, παρά μια ένδοξη και αξιοπρεπής ήττα». Μην εκληφθούν τα παραπάνω ως προσπάθεια ιδεολογικοποίησης του «δικαιώματος» της βίας στα γήπεδα. Το αντίθετο μάλιστα. Επιχειρούμε να πούμε ότι η βία των γηπέδων, πολλές φορές οργανωμένη, με τους αφιονισμένους σε διάταξη «ιδιωτικού στρατού» του εκάστοτε «προέδρου», είναι ένας «Φρανκενστάιν» - δημιούργημα των σφετεριστών του λαϊκότερου αθλήματος, η απεχθέστερη μορφή καπηλείας του ποδοσφαίρου από τους εμπόρους του. Είναι προϊόν μιας μακρόχρονης πολιτικής. Μιλάμε για την πολιτική που στα 25 χρόνια επαγγελματικού ποδοσφαίρου «παράγει» τους «Χοντρούς» και τους «καου-Μπέους», τους «Αγαπούλες» και τους «μπαρμπα-Θωμάδες», τους «Ρίνγκο» και τους «Κοκαλιάρηδες», τους «Τίγρεις» και τους «Περίεργους». Δεν πρόκειται για τα ονόματα μαφιόζικων συμμοριών της Νέας Υόρκης. Είναι τα προσωνύμια των ευυπόληπτων παραγόντων που διοικούν και ελέγχουν το ελληνικό ποδόσφαιρο... Αλλά, τι φταίει το ποδόσφαιρο ως παιχνίδι για τα απόβλητα των μονοπωλητών του; Κανείς δεν κατηγόρησε τη φιλοσοφία, επειδή ο Νίτσε έγινε αντικείμενο καπηλείας από τον Χίτλερ. Είναι απολύτως βλακώδες να κατηγορείς τη μουσική του Βάγκνερ επειδή τη σφετερίστηκαν οι ναζί. Με άλλα λόγια, το ποδόσφαιρο είναι το πρόσχημα και το θύμα, παρά η αιτία και ο θύτης της βίας.


21

Η βία περί το ποδόσφαιρο (ουδεμία σχέση με τη «βία - μαμή της Ιστορίας») είναι μια από τις πληγές που ανοίγει στο σώμα του ποδοσφαίρου - παιχνιδιού η μετατροπή του σε ένα παρά φύσιν εμπόρευμα. Πρόκειται για προκατασκευασμένη βία που κυοφορείται στα γραφεία των ομίλων που ελέγχουν τις ΠΑΕ. Στην αθέατη πλευρά των άγριων συγκρούσεων οπαδών και των πρωτοσέλιδων, που τις τροφοδοτούν και τις αναπαράγουν, βρίσκεται το ξέπλυμα χρημάτων, το «ξέπλυμα» ιδεολογιών ή και κρατικών πολιτικών και, τελικά, τα κέρδη των ηθικών αυτουργών (οικονομικά και πολιτικά), αφού τελικά αυτοί οι εξαγριωμένοι και αφιονισμένοι οπαδοί είναι μια σταθερή πηγή εσόδων για την κάθε ομάδα και τον κάθε διαχειριστή της συλλογικής ταυτότητας της ομάδας. Ναι, αλλά αν οι σφετεριστές και οι κάθε λογής «παράγοντες» φύγουν από το ποδόσφαιρο, δε θα γίνουν ξανά συμπλοκές στα γήπεδα; Προσοχή: Ξύλο στο ποδόσφαιρο θα συνεχίσει ενδεχομένως να πέφτει, όπως έπεφτε στην αλάνα, εκεί που οι πιτσιρικάδες «δεν είχαν να χωρίσουν τίποτα» (πέρα από το παιχνίδι). Αλλά άλλο αυτό κι άλλο να μετατρέπεται το ποδόσφαιρο σε ...«εξάσφαιρο» στα χέρια των καουμπόηδων που το διοικούν. Άλλο να υποδύεσαι τον τιμωρό των «καθαρμάτων», των «εγκληματιών», των «ταραξιών» και τον φορέα της «κάθαρσης» των γηπέδων, κάνοντας το ποδόσφαιρο όχημα διάχυσης της «ιδεολογίας της καταστολής», να καμώνεσαι την αποστείρωση σαν γιατρειά, λες και η αποστείρωση των γηπέδων από τα «μικρόβια» δε θα μεταφέρει τα «μικρόβια» λίγο πιο δίπλα από τα γήπεδα κι άλλο να αντιλαμβάνεσαι το ποδόσφαιρο ως χώρο που πρέπει να αναπτύσσεται στο πλαίσιο μιας άλλης κοινωνικής αντίληψης, μιας άλλης πολιτικής συμπεριφοράς, ενός αθλητισμού με άλλο περιεχόμενο, μιας άλλης Παιδείας, δηλαδή με όρους πρόληψης. Πάμε τώρα στους ποικιλώνυμους «αναλυτές» που θρηνούν για τα φαινόμενα αυτά, που αμαυρώνουν, όπως λένε, την εικόνα του ποδοσφαίρου. Στην πραγματικότητα δεν κρύβουν ότι ένα πράγμα τους απασχολεί. Όχι η σωματική ακεραιότητα των φιλάθλων, ούτε η «φήμη» του ποδοσφαίρου. Εκείνο που τους νοιάζει (όταν τους νοιάζει) είναι ότι η βία συνιστά (κατά την ορολογία προγενέστερου υπουργού Αθλητισμού) ένα «αντιοικονομικό φαινόμενο» (!) το οποίο μειώνει τα μεγέθη της ποδοσφαιρικής αγοράς. Δηλαδή, τον φίλαθλο τον αντιμετωπίζουν μόνο ως πελάτη, που αν δικαιούται προστασία είναι μόνο και μόνο για να μην πάψει να καταναλώνει το προϊόν τους. Έτσι οι κυβερνήσεις παίρνουν μέτρα για να προστατέψουν όχι το παιχνίδι, αλλά την «αγορά» του: Νομοθετούν διατάξεις για τη δήθεν αντιμετώπιση του

χουλιγκανισμού στα γήπεδα, που είτε δεν εφαρμόζονται ποτέ, είτε η εφαρμογή τους - σύμφυτη με την ιδεολογία της καταστολής - εγγυάται εικόνες σαν αυτές που είδαμε πρόσφατα: Δηλαδή την απλή μεταφορά του χουλιγκανισμού από τα γήπεδα ακριβώς έξω από αυτά.

[ΠΗΓΗ: Έρευνα Νίκου Μπογιόπουλου]


22

Η βία στην καλαθοσφαίριση Γεγονότα: Απρίλιος 1993: Οπαδός του Παναθηναϊκού, ήταν το τρίτο κατά σειρά θύμα της οπαδικής βίας, αυτή τη φορά σε αγώνα μπάσκετ (Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός). Ο Γιώργος Καρνέζης από το σύνδεσμο του Ζωγράφου, περνάει έξω από ένα μαγαζί με ηλεκτρονικά και φλιπεράκια στην πλατεία της Γλυφάδας. Γίνεται αντιληπτός από 5-6 άτομα που του επιτίθενται με μπουκάλια και μαχαίρια. Μετά από λίγα λεπτά, αφήνει στο πεζοδρόμιο την τελευταία του πνοή, ενώ υπάρχουν και δεκάδες τραυματίες. Μάιος 2002: Χαρακτηρίστηκε ως ο λιθοβολισμός του μπάσκετ. Δύο ώρες πριν την έναρξη του αγώνα Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός στο ΣΕΦ και ενώ η αποστολή των «πρασίνων» κατευθυνόταν μέσω της λεωφόρου Συγγρού για τον Πειραιά, δέχτηκε επίθεση αγνώστων με πέτρες παρά τη συνοδεία αστυνομικών δυνάμεων. Αποτέλεσμα ήταν να σπάσουν δυο τζάμια του πούλμαν και να τραυματιστούν 5 παίκτες των «πρασίνων» και να μεταφερθούν στο «Τζάνειο». Συγκεκριμένα, οι Αλβέρτης, Μπαλογιάννης, Σβορώνος, Καλαϊτζής και Αλμπάνο ήταν αυτοί που τραυματίστηκαν από τα σπασμένα γυαλιά, ενώ ο Αλμπάνο είχε και χτύπημα στο κεφάλι από την πέτρα που διαπέρασε το λεωφορείο. Ιούνιος 2006: Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση αεροβόλου όπλου στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ. Ο φροντιστής του Ολυμπιακού, Δημήτρης Πασχόπουλος, δέχθηκε δύο σφαίρες από αεροβόλο όπλο (σε πλάτη και πόδι) αμέσως μετά τη λήξη του τρίτου τελικού ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό στο ΟΑΚΑ.

[ΠΗΓΗ: Ημερήσια Οικονομική Εφημερίδα Express]


23

Η βία στην Πετοσφαίριση Γεγονότα: Μάρτιος 2007: Στη Λεωφόρο Λαυρίου και σε προκαθορισμένο ραντεβού των οπαδών του Παναθηναϊκού και του Ολυμπιακού (πριν την έναρξη του αγώνα βόλεϊ γυναικών ανάμεσα στις δύο ομάδες), ο Μιχάλης Φιλόπουλος δολοφονείται άγρια από χούλιγκαν του Ολυμπιακού. Μάρτιος 2008: Εκτεταμένα επεισόδια σημειώθηκαν έξω από το κλειστό γήπεδο της Ιεράπετρας, πριν την έναρξη του δεύτερου ημιτελικού για το Κύπελλο Ελλάδας γυναικών στο βόλεϊ, ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τον Ολυμπιακό. Οπαδοί των δύο ομάδων συγκρούστηκαν μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας μέχρι και φωτοβολίδες. Ακολούθησε διακοπή ρεύματος, με τη συσκότιση να βοηθάει στην εξομάλυνση της κατάστασης Ιανουάριος 2009: Στο final-8 του κυπέλλου Ελλάδας ανδρών στο βόλεϊ, πριν από την έναρξη του αγώνα ΕΑ Πατρών-Ολυμπιακός αλλά και την αναμέτρηση Ηρακλής-Παναθηναϊκός, οπαδοί συγκρούστηκαν στους εξωτερικούς χώρους του γηπέδου εκτοξεύοντας πέτρες, σίδερα, ξύλα και βόμβες μολότοφ. Οι αστυνομικές δυνάμεις έκαναν χρήση δακρυγόνων, ενώ από τις συγκρούσεις τραυματίστηκαν δύο άτομα που διακομίστηκαν στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο.



24

Η βία στην υδατοσφαίριση Γεγονότα: Δεκέμβριος 2008: Απίστευτα έκτροπα στο ντέρμπι Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός στην υδατοσφαίριση, στο κολυμβητήριο του Χαλανδρίου. Μετά το τέλος της αναμέτρησης, περίπου 100 οπαδοί των «πρασίνων» προσέγγισαν τον πάγκο του Ολυμπιακού και επιτέθηκαν στον προπονητή των «ερυθρολεύκων», Βαγγέλη Πάτερο αλλά και στους παίκτες. Ο απολογισμός τραγικός: ο Ντόσκας δέχθηκε χτύπημα με λοστό και υπέστη κάταγμα στο πόδι, ενώ στον Πάτερο έγιναν 10 ράμματα στο κεφάλι. Τα επεισόδια μεταφέρθηκαν και έξω από το κολυμβητήρι. Οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν δακρυγόνα για να διαλύσουν τους οπαδούς του Παναθηναϊκού, ενώ ορισμένοι εξ αυτών τραυματίστηκαν στο κεφάλι.



25

Η βία στη Χειροσφαίριση Γεγονότα: Μάιος 2010: Θλιβερά επεισόδια σημειώνονται στην πόλη της Λαμίας, ανάμεσα σε οπαδούς του ΠΑΟΚ και της ΑΕΚ, πριν από την έναρξη του φάιναλ φορ για το Κύπελλο Ελλάδας στο χάντμπολ ανδρών. Τα επεισόδια μεταφέρθηκαν στο κλειστό της Λαμίας, ανάμεσα σε οπαδούς των δύο ομάδων, με αποτέλεσμα ο γγΑ, Πάνος Μπιτσαξής να αναβάλλει επ` αόριστον τη διοργάνωση.



26

Η βία στην πυγμαχία Το μποξ είναι μοναχικό άθλημα σωματικός πόνος είναι κάτι συνηθισμένο για έναν πυγμάχο. Μαθαίνεις να ζεις με αυτόν, εξοικειώνεσαι και κάποιες φορές γίνεσαι φίλος μαζί του. Όχι καλός, κατά συνθήκη φίλος. Κατά τη διάρκεια του αγώνα τα πράγματα δυσκολεύουν. Είσαι εσύ και ο αντίπαλος που θέλεις να ισοπεδώσεις. Οι πυγμάχοι δεν αντιλαμβάνονται το μποξ ως μια δίοδο για επιθετικότητα και μια άσκηση βίας, αλλά, αντίθετα, ως ένα επάγγελμα που απαιτεί πολλές σωματικές δεξιότητες, ένα επάγγελμα ανταγωνιστικής επιτέλεσης που απαιτεί εξεζητημένη τεχνοτροπία και μια μόνιμη ηθική δέσμευση που θα τους διευκολύνει όχι μόνο να βελτιώσουν τις υλικές τους απολαβές, αλλά κυρίως να κατασκευάσουν ένα δημόσια αναγνωρισμένο, ηρωικό εαυτο.Το ρινγκ παρέχει στους μποξέρ μια σπάνια ευκαιρία Να γιατί, παρά τον πόνο και τη βάναυση εκμετάλλευση που περιέχει, την οποία η οι πυγμάχοι λαμβάνουν υπόψη τους, το μποξ δίνει στις ζωές τους μια αίσθηση αξίας, έξαψης και επίτευξης στόχων. Σχεδόν το 20% των µποξέρ παρουσιάζουν νευρολογικές παθήσεις εξαιτίας της ενασχόλησής τους µε το αγαπημένο τους άθλημα. Αυτό έδειξε έρευνα του Τεχνικού Πανεπιστηµίου του Μονάχου, η οποία εξέτασε τις επιπτώσεις του µποξ στην υγεία των αθλητών και κατέληξε ότι ένα νοκ άουτ αντιστοιχεί σε διάσειση, καθώς και ότι οι διάφοροι τραυµατισµοί που ενέχει το σπορ οδηγούν πολύ συχνά σε επίµονους πονοκεφάλους, ναυτία, µειωµένη ακοή, απώλεια μνήµης αλλά και προβλήματα στην καρδιά, τα οστά κ.λπ.


Η βία στην πυγμαχία αποτελεί θέμα ξεχωριστό αφού βρίσκεται όλο και περισσότερο υπό αυστηρή κρατική και νομοθετική παρακολούθηση

λόγω της εγγενούς βιαιότητας που χαρακτηρίζει το άθλημα.


27

7ο Κεφάλαιο Φαρμακοδιέργεση. Είναι μία μορφή βίας από προπονητή (ή ακόμα και από χορηγούς) σε αθλητή ; Η χρήση ουσιών (αναβολικών - ναρκωτικών κ.λ.π.) δυστυχώς είναι στην καθημερινή πράξη από αθλητές και προπονητές που προσπαθούν με κάθε μέσο να φτάσουν στην επιτυχία και τον πρωταθλητισμό. Όλα αυτά για τα πλεονεκτήματα (υλικά - ηθικά) του πρωταθλητισμού. Πολύ περισσότερο αυτά συμβαίνουν σε επαγγελματικά αθλήματα γιατί τότε υπάρχει τεράστιο οικονομικό κέρδος, οι επιπτώσεις είναι βλαπτικές και σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούν τους αθλητές σε: Ø Πρωτοσέλιδα του γραπτού και του ηλεκτρονικού τύπου Ø Τους αναγκάζουν να σταματούν άδοξα την καριέρα τους (από τιμωρίες και

επιβλαβείς επιπτώσεις που τους καθιστούν αδυνάτους στο να αγωνιστούν) Ø Σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και στο θάνατο!!

Παράδειγμα: Marco Pantani (Ποδηλάτης) Υπήρξε χωρίς αμφιβολία ο κορυφαίος ιταλός ποδηλάτης των τελευταίων 20 ετών. Η πτώση: 1999 - : Ενώ κυριαρχεί στον Giro και ετοιμάζεται να τον κατακτήσει, ένας αιφνιδιαστικός ιατρικός έλεγχος τον σταματάει και αρχίζουν τα πρώτα προβλήματα. 2000 - : Marco Pantani ο αλτρουιστής. Βοηθάει τον συμπατριώτη του Garzelli να κερδίσει τον Giro. 2001 - 2002 : Συνεχείς κατηγορίες για dopping, αλλά και για ναρκωτικά αναστέλλουν την καριέρα του. Αρχίζει η απομόνωση του πρωταθλητή 2003 - 2004 : Ο Marco Pantani δεν είναι πια ο ίδιος. Προσπαθεί να επανέλθει χωρίς επιτυχία. Απομονώνεται, οδηγείται αρχικά σε κατάθλιψη και έπειτα πάλι στα δικαστήρια σε μια υπόθεση που συγκλόνισε όλη την αθλητική Ευρώπη. Έρχεται ο τραγικός θάνατος από υπερβολική δόση αναβολικών και ναρκωτικών, σε μια υπόθεση που δεν εξακριβώθηκε πλήρως όσο αναφορά ενδεχόμενη συμμετοχή τρίτων προσώπων. Ø Επιβλαβείς ουσίες που χρησιμοποιούνται στον πρωταθλητισμό Ø Oυσίες διεγερτικές, όπως αμφεταμίνες, κοκαΐνη, εφέδρινη.

Χρησιμοποιούνται σε αθλήματα που απαιτείται δύναμη. Oι κίνδυνοι από τη


28

χρήση των ουσιών αυτών μπορούν να οδηγήσουν σε εθισμό και αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

Ø Γλυκοκορτικοειδή. Η υδροκορτιζόνη ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Χρησιμοποιούνται σε αθλήματα όπως η πάλη, η γυμναστική, ενώ η χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μυϊκής μάζας και διαβήτη.

Ø Ναρκωτικά. Ουσίες όπως η μορφίνη, μαριχουάνα και άλλες χρησιμοποιούνται για την αντοχή στον πόνο ενώ λειτουργούν και σαν μυοχαλαρωτικά. Χρησιμοποιούνται για δρόμους αποστάσεων και αθλήματα αντοχής, όπως οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων και κυρίως η ποδηλασία.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες ουσίες οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως για να μειώνουν τον καρδιακό σφυγμό (προπρανολόλη) αλλά και την πίεση του αίματος. Χρησιμοποιούνται από αθλητές της τοξοβολίας, της πάλης, της κολύμβησης, αλλά και της ποδηλασίας. Άλλες ακόμα, για τη γρήγορη απώλεια βάρους όπως τα διουρητικά, χρησιμοποιούνται στην πάλη, στην άρση βαρών, στο μπόξ αλλά και σε άλλα αθλήματα. Αιτίες που οι αθλητές οδηγούνται στην χρήση ουσιών: ü Απόλυτη εμπιστοσύνη στον

προπονητή. Οι αθλητές αναπτύσσουν συναισθηματικό δεσμό με τους προπονητές τους. Οτιδήποτε τους προτείνουν το δέχονται, στις περισσότερες περιπτώσεις, ανεπιφύλαχτα.

ü Πίεση Χορηγών, συμβόλαια με ειδικά Μπόνους (bonus) για συγκεκριμένες επιτυχίες. Οι αθλητές συνάπτουν συμβόλαια με Χορηγούς που σε αρκετές περιπτώσεις προβλέπουν ειδικές χρηματικές απολαβές ανάλογα με τη θέση που θα καταλάβουν στους αγώνες. Συνεπώς, οι αθλητές χρειάζεται να εξασφαλίσουν συγκεκριμένη θέση ώστε να λάβουν τα χρήματα από τη Χορηγία.

ü Πίεση από προπονητές. Oι προπονητές προτείνουν, επίμονα πολλές φορές, τη λήψη απαγορευμένων ουσιών από τους αθλητές τους. Σε άλλες περιπτώσεις οι προπονητές προπονούν σκληρά τους αθλητές και τους οδηγούν στη λήψη απαγορευμένων ουσιών ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν.

[ΠΗΓΗ: Άρθρα: Medtime & Triathlno World]


29

8ο Κεφάλαιο Ερωτηματολόγιο και αποτελέσματα Το ερωτηματολόγιο ήταν ανώνυμο και το συμπλήρωσαν 240 μαθητές και μαθήτριες των τριών τάξεων του σχολείου μας καθώς επίσης και 29 εκπαιδευτικοί. Από 269 συνολικά ερωτηθέντες 122 ήταν άνδρες και 147 γυναίκες ενώ οι 161 (60%) ασχολούνται ή είχαν στο παρελθόν ασχοληθεί συστηματικά με κάποιο άθλημα (51 με ποδόσφαιρο, 22 με βόλεϊ, 21 με μπάσκετ και οι υπόλοιποι 67 με κάποιο άλλο άθλημα).


30

Το 78% (209) απάντησε ότι δεν έχει ασκήσει βία σε αθλητικό χώρο ενώ 60 ερωτηθέντες απάντησαν ότι έχουν (22%). Το 51% (138) έχει γίνει μάρτυρας επεισοδίου βίας σε γήπεδο αλλά μόνο 27 (10%) υπήρξαν θύματα.

Ως βασικά αίτια εμφάνισης βίας στον αθλητισμό θεωρούν: o το 48% τον χαρακτήρα του ανθρώπου o το 45% κοινωνικά αίτια o το 39% εξωτερικούς παράγοντες κατά τη διάρκεια του αγώνα o το 26% το επίπεδο μόρφωσης των εμπλεκομένων σε κρούσματα βίας o το 16% τη φύση του αθλήματος και o οι υπόλοιποι (16%) άλλα αίτια από τα παραπάνω.

Documents

Βια στα Σπορ