κλαδεμα μηλιάς

1

ΚλαδέµαταΚλαδέµατα οπωροφόρων οπωροφόρων


η δενδροκοµική εργασία µε την οποία αφαιρούνται τµήµατα του δένδρου για την επίτευξη ισχυρού σκελετού σε κατάλληλο σχήµα και διατήρηση της ισορροπίας µεταξύ βλάστησης και καρποφορίας

Ορισµός

οι φοιτητές να γνωρίσουν τις τεχνικές κλαδέµατος διαµόρφωσης και καρποφορίας των φυλλοβόλων δένδρων

Σκοπός της άσκησης


ο καλλιεργητής πρέπει να αποφασίσει για το είδος, την ποικιλία και το υποκείµενο που θα φυτευτεί κατά τη διάρκεια του σχεδιασµού

πρέπει να υιοθετηθεί ένα κατάλληλο σύστηµα διαµόρφωσης µε σκοπό να ελεγχθεί το τελικό µέγεθος και σχήµα του δένδρου

oι αποφάσεις θα αφορούν περίοδο 15-30 ετών και κάθε αλλαγή µετά τη βασική διαµόρφωση του δένδρου θα διακόψει την παραγωγή


στη σύγχρονη δενδροκοµία µε την εισαγωγή των πυκνών φυτεύσεων το κλάδεµα αποκτά ακόµα µεγαλύτερη σηµασία και οι αντικειµενικοί του σκοποί έχουν τροποποιηθεί

κύρια επιδίωξη του σύγχρονου κλαδέµατος είναι η κατά το δυνατόν πρωιµότερη είσοδος των δένδρων στην καρποφορία (µικρή περίοδος νεανικότητας), έστω και αν αυτό είναι σε βάρος της µακροβιότητας του δένδρου

ΕργαλείαΕργαλεία κλαδέµατος κλαδέµατος

κλαδευτικό ψαλίδι

κλαδευτικό πριόνι

σκάλες ανάλογα µε το µέγεθος του δένδρου

ψαλίδια που λειτουργούν µε πεπιεσµένο αέρα σε ένα δοχείο προσαρµοσµένο στο γεωργικό ελκυστήρα

µηχανοκίνητα αλυσοπρίονα

ΒασικέςΒασικές αρχές κλαδεύµατος αρχές κλαδεύµατος

το κλάδεµα αφαιρεί φυτική µάζα και έτσι τα κλαδεµένα δένδρα είναι µικρότερα σε σύγκριση µε τα ακλάδευτα

η αφαίρεση µέρους της κόµης περιορίζει την έκταση του ριζικού συστήµατος

όσο πιο αυστηρές γίνονται οι βραχύνσεις τόσο το µήκος της νέας βλάστησης είναι µεγαλύτερο και η γωνία µε τον κεντρικό βλαστό είναι µικρότερη

2

ΒασικέςΒασικές αρχές κλαδεύµατος αρχές κλαδεύµατος

καθυστερεί την είσοδο των νεαρών δένδρων στην καρποφορία, ενώ στα δένδρα που καρποφορούν µειώνει τις αποδόσεις αυξάνοντας το ποσοστό των εµπορεύσιµων καρπών

πρέπει να προσαρµόζεται στις ιδιαίτερες απαιτήσεις κάθε ποικιλίας αλλά και στις εδαφοκλιµατικές συνθήκες της περιοχής, οι οποίες µπορεί να ευνοούν την βλάστηση και όχι τη καρποφορία

το κλάδεµα διαµόρφωσης σχήµατος γίνεται σε νεαρά δένδρα, ενώ το κλάδεµα καρποφορίας γίνεται σε ανεπτυγµένα δένδρα που έχουν µπει στην παραγωγή

ΜήκοςΜήκος ριζών ριζών

ΕπίδρασηΕπίδραση του κλαδέµατος στη του κλαδέµατος στη βλάστηση των πλάγιων οφθαλµών βλάστηση των πλάγιων οφθαλµών

Όσο πιο αυστηρή είναι η βράχυνση τόσο το µήκος της

νέας βλάστησης είναι µεγαλύτερο

ΕπίδρασηΕπίδραση του κλαδέµατος στη του κλαδέµατος στη βλάστηση των πλάγιων οφθαλµών βλάστηση των πλάγιων οφθαλµών

ΚλάδεµαΚλάδεµα διαµόρφωσης σχήµατος διαµόρφωσης σχήµατος

Κύπελλο

Παλµέτα

Άτρακτος

ΚύπελλοΚύπελλο

Φυτά µε κοιµώµενο οφθαλµό ή ηµι-ανεπτυγµένα κατά τη φύτευση

Φυτά ανεπτυγµένα κατά τη φύτευση

3

ΚύπελλοΚύπελλο--Φυτά µε κοιµώµενο οφθαλµό Φυτά µε κοιµώµενο οφθαλµό

όταν ο βλαστός του εµβολίου αποκτήσει ύψος 40-50 cmαποκόπτεται σε ύψος 30 cm ώστε να προκληθεί έκπτυξη πλάγιων ταχυφυών βλαστών (αναστολή κυριαρχίας της κορυφής)

γίνεται στο τέλος Μαΐου µε αρχές Ιουνίου ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για την ανάπτυξη των ταχυφυώνβλαστών, οι οποίοι θα αποτελέσουν τους µελλοντικούς βραχίονες του δένδρου

Φυτό µε κοιµώµενους οφθαλµούς (Έκπτυξητην άνοιξη και αφαίρεση βλαστών του

υποκειµένου)

Εµβόλια

Αφαίρεση βλαστού του υποκειµένου

Βλαστός υποκειµένου

∆ιαµόρφωση σε κύπελλο (2ο έτος)

∆ιαµόρφωση σε κύπελλο (3ο έτος) ΚύπελλοΚύπελλο-- Φυτά ανεπτυγµέναΦυτά ανεπτυγµένα

τα φυτά αποκόπτονται σε ύψος 40 cm, ενώ αν υπάρχουν ταχυφυείς βλαστοί σε απόσταση 5-10 cm από το σηµείο τοµής, αυτοί αποκόπτονται σε 2-3 οφθαλµούς για να ληφθούν βλαστοί που θα αποτελέσουν τους βραχίονες του δένδρου

τον Ιούνιο σχεδόν όλοι οι βλαστοφόροι οφθαλµοί θα έχουν εκπτυχθεί σε ροζέτες φύλλων ή σε βλαστούς. Οι ανώτεροι οφθαλµοί δίνουν τους πιο ζωηρούς βλαστούς που σχηµατίζουν µικρή γωνία µε τον κεντρικό άξονα. Αυτοί είναι ακατάλληλοι συνήθως για βραχίονες και γι’ αυτό αποκόπτονται στα 5-7 cmγια να αναπτυχθούν οι λιγότερο ζωηροί βλαστοί που βρίσκονται κάτω από αυτούς και σχηµατίζουν µεγαλύτερη γωνία µε τον κεντρικό άξονα του φυτού.

4

ΚύπελλοΚύπελλο--Φυτά ανεπτυγµέναΦυτά ανεπτυγµένα

επιλέγονται οι τρεις βραχίονες του δένδρου, οι οποίοι πρέπει να σχηµατίζουν µεταξύ τους γωνία περίπου 120ο και µε την κατακόρυφο γωνία 45-60ο και να είναι οµοιόµορφοι ως προς το µέγεθός τους

µε το αραίωµα αφήνετε τέτοιος αριθµός καρπών ώστε µε το βάρος τους να αυξηθεί η γωνία του µε την κατακόρυφο και να µειωθεί η δύναµη του

ο πιο αδύνατος βραχίονας µένει ακλάδευτος και αφαιρούνται όλοι οι καρποί που θα σχηµατιστούν για να τη µείωση της βλάστησης και αλλαγή της κατεύθυνσής του

ΚύπελλοΚύπελλο-- Φυτά ανεπτυγµέναΦυτά ανεπτυγµένα

συνήθως οι βραχίονες κλαδεύονται σε απόσταση 60-70 cm από τη πρώτη διακλάδωση

οι ετήσιοι βλαστοί που προορίζονται για βραχίονες τους κάµπτουµε µε τεχνητούς τρόπους µετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύµατος βλάστησης

επιπρόσθετα µε χαραγή του φλοιού πάνω ή κάτω από ένα βλαστοφόρο οφθαλµό καθορίζει την ζωηρότητα του βλαστού που θα προκύψει


Κάµψη βλαστού χαραγή βλαστού

ΚύπελλοΚύπελλο ροδακινιάςροδακινιάς

Λύγισµαβραχιόνων

∆έσιµοβραχιόνων

Χαραγή

Η χαραγή στο φλοιό πάνω από τον οφθαλµό ενισχύει τη βλάστηση του οφθαλµού.

Η χαραγή στο φλοιό κάτω από τον οφθαλµό περιορίζει τη βλάστηση του οφθαλµού.


κατά το δεύτερο χρόνο φροντίζουµε να σχηµατιστεί ένας βλαστός στην επέκταση του κάθε βραχίονα και µε ανάλογη κλίση, ενώ στα πλάγια από την ίδια πλευρά του κάθε βραχίονα αφήνετε ένας καλά ανεπτυγµένος βλαστός, ο οποίος θα αποτελέσει ένα από τους υποβραχίονες του κάθε βραχίονα

κατά το αραίωµα των ροδάκινων αφαιρούµε όλους τους καρπούς από τους βλαστούς που προορίζονται για υποβραχίονες, ώστε να µην αλλάξει η κλίση τους και για να αποκτήσουν ευρωστία

5


Τον χειµώνα του 2ου έτους τέµνουµε τους βραχίονες σε απόσταση 60-70 cm από την τοµή του προηγούµενου έτους ενώ στα πλάγια και σε αντίθετη κατεύθυνση από τον πρώτο υποβραχίονα αφήνουµε έναν καλά ανεπτυγµένο βλαστό που θα αποτελέσει τον δεύτερο υποβραχίονα του κάθε βραχίονα. Όπως και για τον πρώτο υποβραχίονα φροντίζουµε κατά το αραίωµα να µην αφήνουµε καρπούς στον βλαστό αυτό

Με τον τρόπο αυτό στο τέλος του τρίτου χρόνου έχουµε σε κάθε δένδρο τρεις βραχίονες µε δύο υποβραχίονες ο καθένας σε απόσταση 60-70 cm από τον άλλο βραχίονα και σε αντίθετη κατεύθυνση ώστε να καλύπτεται πλήρως όλος ο χώρος.


Τα επόµενα χρόνια φροντίζουµε να κόβουµε τους βραχίονες σε ύψος που επιτρέπει την πραγµατοποίηση των υπόλοιπων καλλιεργητικών εργασιών όπως το αραίωµα και η συγκοµιδή µε µικρό σχετικά κόστος

ΚύπελλοΚύπελλο µηλιάςµηλιάς ∆ιαµόρφωση κυπέλλου σε µηλιά

ΚύπελλοΚύπελλο ροδακινιάςροδακινιάς


∆έσιµοβραχιόνων

Κύπελλο στην κερασιά

6

ΠαλµέταΠαλµέτα

Παλµέτα µε λοξούς βραχίονες

Ελεύθερη παλµέτα

ΠαλµέταΠαλµέτα


ΠαλµέταΠαλµέτα µηλιάς µε υποστύλωσηµηλιάς µε υποστύλωση ΠαλµέταΠαλµέτα µηλιάςµηλιάς--πυκνή φύτευσηπυκνή φύτευση

είναι σηµαντικό να διατηρηθεί η κυριαρχία του κεντρικού οδηγού έναντι των πλάγιων βραχιόνων

οι πλάγιοι βραχίονες πρέπει να έχουν αναλογικά µικρότερη διάµετρο σε σχέση µε τον κεντρικό άξονα και να σχηµατίζουν µε αυτόν γωνία 40-60ο

η µείωση των τοµών έχει ως αποτέλεσµα το δένδρο να αρχίζει να παράγει νωρίς και έτσι µειώνεται η βλάστηση

ΠαλµέταΠαλµέτα µηλιάςµηλιάς--πυκνή φύτευσηπυκνή φύτευση

7

Προσοµοίωση διαµόρφωσης σε παλµέτα ∆ιαµόρφωση βραχιόνων παλµέτας

ΠαλµέταΠαλµέτα µηλιάςµηλιάς--πυκνή φύτευσηπυκνή φύτευση ΆτρακτοςΆτρακτος

ΛεπτήΛεπτή άτρακτοςάτρακτος--πυκνή φύτευσηπυκνή φύτευση Λεπτή άτρακτος-πυκνή φύτευση

8

Άτρακτος σε µηλιά ΆτρακτοςΆτρακτος σε µηλιάσε µηλιά

Άτρακτος σε αχλαδιά Φυτώριο φυτών αχλαδιάς µε πλάγιους βλαστούς

Λεπτή άτρακτος σε µηλιάΣχηµατική παράσταση διαµόρφωσης σε

λεπτή άτρακτο

9

ΚλάδεµαΚλάδεµα καρποφορίαςκαρποφορίας

Χειµερινό κλάδεµα

Θερινό κλάδεµα

ΘερινόΘερινό κλάδεµακλάδεµα

αποσκοπεί στο φρενάρισµα της τάσης των δένδρων να δηµιουργήσουν ζωηρή βλάστηση σε βάρος της καρποφορίας

µειώνει την αύξηση πολύ περισσότερο από ίδιου βαθµού χειµερινού κλαδέµατος, επειδή αποµακρύνεται ενεργή φυλλική επιφάνεια και µειώνεται η συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων στους ξυλώδεις ιστούς

κατάλληλο θερινό κλάδεµα αποτελεί συµπλήρωµα σε άλλες καλλιεργητικές πρακτικές για έλεγχο της ζωηρότητας των βλαστών

βελτιώνει σηµαντικά το χρωµατισµό των καρπών σε δένδρα µεγάλης ζωηρότητας

ΘερινόΘερινό κλάδεµακλάδεµα

δένδρα µικρής ζωηρότητας δεν πρέπει να δέχονται θερινό κλάδεµα

θερινό κλάδεµα πραγµατοποιείται σε δένδρα καλής έως µεγάλης ζωηρότητας

αντικειµενικός στόχος πρέπει να είναι η αποµάκρυνση µη επιθυµητής, πολύ ζωηρής κατακόρυφης βλάστησης της τρέχοντος έτους µε έµφαση στις κορυφές των δένδρων

ΤρόποςΤρόπος εφαρµογής θερινού εφαρµογής θερινού κλαδέµατοςκλαδέµατος

Κορυφολόγηµα ετήσιων βλαστών

Κλάδεµα στην κορυφή του κεντρικού άξονα

Πρώιµα θερινά κλαδέµατα

Όψιµα θερινά κλαδέµατα

ΚορυφολόγηµαΚορυφολόγηµα ετήσιων βλαστώνετήσιων βλαστών

γίνεται τον µήνα Ιούνιο στην περίοδο των πιο µεγάλων ηµερών

‘τσίµπηµα’ των νέων βλαστών που έχουν αποκτήσει µήκος περίπου 30 εκατοστά

η επέµβαση αυτή βοηθά στον σχηµατισµό ανθοφόρων οφθαλµών, κάτω από το σηµείο της τοµής

ΚλάδεµαΚλάδεµα στην κορυφή του κεντρικού στην κορυφή του κεντρικού άξοναάξονα

εφαρµόζεται στο τέλος Ιουνίου σε δένδρα που έχουν τάση για ζωηρή ανάπτυξη προς την κορυφή

αφαιρούνται γύρω από την κορυφή όλοι οι νέοι βλαστοί. Η επέµβαση αυτή εξασθενεί την κορυφή προς όφελος των κατώτερων µερών του δένδρου και επιπλέον την έκπτυξη γύρω από την κορυφή νέων πιο αδύνατων βλαστών

στις ποικιλίες που δεν έχουν την τάση ζωηρής ανάπτυξης προς την κορυφή συνιστάται ελαφρύ κορυφολόγηµα των καρποφόρων κλαδιών που βρίσκονται κοντά στη βάση της κόµης του δένδρου και σχηµατίζουν πολύ κλειστή γωνία µε τον κεντρικό άξονα

10

ΠρώιµαΠρώιµα θερινά κλαδέµαταθερινά κλαδέµατα

η αφαίρεση λαίµαργων βλαστών µε κατακόρυφη κατεύθυνση στο εσωτερικό του δένδρου αποµακρύνονται τον Μάιο-Ιούλιο όταν έχουν µήκος 20-25 cm είτε µε το χέρι είτε µε κλαδευτικό ψαλίδι

το εσωτερικό της κόµης του δέντρου διατηρείται ανοικτό για τη διείσδυση της ηλιακής ακτινοβολίας, ενώ µειώνεται η ποσότητα του χειµερινού κλαδέµατος

ΌψιµαΌψιµα θερινά κλαδέµαταθερινά κλαδέµατα

εφαρµόζονται µετά τη διακοπή της βλάστησης

στις φθινοπωρινές ποικιλίες µηλιάς ως κατάλληλος χρόνος θερινού κλαδέµατος θεωρείται ο Αύγουστος

βοηθά στον καλό χρωµατισµό των καρπών αλλά και τον σχηµατισµό ανθοφόρων οφθαλµών, αφού αποµακρύνεται από τις κορυφές των δένδρων πολύ ζωηρή βλάστηση που σκιάζει

ΧειµερινόΧειµερινό κλάδεµακλάδεµα

πραγµατοποιείται από την πτώση των φύλλων το φθινόπωρο µέχρι την έναρξη διόγκωσης των οφθαλµών την άνοιξη

σε περιοχές όπου η θερµοκρασία κατέρχεται σε χαµηλά επίπεδα και µπορεί να προκαλέσει ζηµιά εφαρµόζεται όψιµα, επειδή οι τοµές κλαδέµατος καθιστούν πιο ευπαθείς τους βλαστούς στις χαµηλές θερµοκρασίες

σε περιοχές που πλήττονται από ανοιξιάτικους παγετούς, το κλάδεµα µπορεί να πραγµατοποιηθεί κατά την έκπτυξη των ανθοφόρων οφθαλµών. Με βάση το µέγεθος των ζηµιών από τις χαµηλές θερµοκρασίες ρυθµίζεται ο βαθµός κλαδέµατος

ΧειµερινόΧειµερινό κλάδεµακλάδεµα--ΓιγαρτόκαρπαΓιγαρτόκαρπα

πραγµατοποιείται στην περίοδο του πλήρη λήθαργου, επειδή αυξάνεται ο κίνδυνος προσβολής των τοµών του κλαδέµατος από το βακτηριακό κάψιµο (Erwinia amylovora) εάν αυτό γίνει όταν ξεκινήσει η κίνηση των χυµών του δένδρου

Προϋποθέσεις εφαρµογής σωστού Προϋποθέσεις εφαρµογής σωστού χειµερινού κλαδέµατοςχειµερινού κλαδέµατος

γνώση τρόπου καρποφορίας

γνώση τρόπου γονιµοποίησης (σταύρο-, αυτογονιµοποιούµενο)

γνώση ικανοποιητικού ποσοστό καρπόδεσης (µηλιά 8-10%, αµυγδαλιά 50-70%)

διάκριση βλαστοφόρων από ανθοφόρους ή µικτούς οφθαλµούς, όταν αυτοί είναι ακόµα σε λήθαργο

εκτίµηση δυνατότητας παραγωγής του κάθε δένδρου και να αφήσουµε στο δένδρο ανάλογο αριθµό καρποφόρων οργάνων

ΧειµερινόΧειµερινό κλάδεµα µηλιάςκλάδεµα µηλιάς--αχλαδιάςαχλαδιάς

φέρουν την παραγωγή τους σε µικτούς οφθαλµούς που βρίσκονται επάκρια κοντών βλαστών (αιχµές, λαµβουρδες, ασκοί)

τα καρποφόρα όργανα βρίσκονται σε ξύλο ηλικίας µεγαλύτερη των 2 ετών και τα δένδρα πρέπει να κλαδεύονται µάλλον ελαφρά για να αναπτύξουν τέτοιους κοντούς βλαστούς

αυστηρό κλάδεµα έχει σαν αποτέλεσµα την δηµιουργία πολλών βλαστών µεγάλου µήκους, στους οποίους ο ακραίος οφθαλµός είναι βλαστοφόρος και όχι µικτός µε αποτέλεσµα να µην έχουµε καρποφορία

11


βράχυνση

απάλειψη


αφαιρέσεις-απαλείψεις βλαστών ηλικίας ενός έτους και άνω από τη βάση τους και λαίµαργων βλαστών

σταδιακή αποµάκρυνση βλαστών ηλικίας δύο ή περισσοτέρων ετών εφόσον έχουν µεγαλώσει αρκετά και µε το βάρος των καρπών τους έχουν κλίση κάτω από την οριζόντια θέση

αφήνονται σαν αντικαταστάτες ετήσιοι βλαστοί µε κλίση 30-45º ως προς την κατακόρυφο, οι οποίοι όταν δώσουν παραγωγή, µε το βάρος των καρπών θα πάρουν περίπου οριζόντια θέση

βραχύνσεις γίνονται σε βλαστούς ηλικίας µεγαλύτερης των δύο ετών και άνω (ποτέ σε ετήσιους βλαστούς) στα 2/3 του µήκους του βλαστού (κλάδεµα επαναφοράς)

ΧειµερινόΧειµερινό κλάδεµα µηλιάςκλάδεµα µηλιάς--αχλαδιάςαχλαδιάς ΧειµερινόΧειµερινό κλάδεµα κερασιάςκλάδεµα κερασιάς

ΧειµερινόΧειµερινό κλάδεµα ροδακινιάςκλάδεµα ροδακινιάς

τα άνθη της ροδακινιάς βρίσκονται κυρίως στα πλάγια ετήσιων βλαστών και οι καρποφόροι βλαστοί πρέπει να ανανεώνονται κάθε χρόνο

επιλέγονται ετήσιοι βλαστοί µήκους 25-45 cm, οι οποίοι εκφύονται από βραχίονες και υποβραχίονες, σε αποστάσεις που δεν εµποδίζουν ο ένας τον άλλο όταν αποκτήσουν φυλλική επιφάνεια

όσοι από τους επιλεγµένους βλαστούς έχουν µήκος µεγαλύτερο από 50 cm βραχύνονται αφαιρώντας µέρος του βλαστού.


εάν υπάρχουν ταχυφυείς βλαστοί στους ετήσιους βλαστούς που επιλέγουµε, αυτοί πρέπει να αφαιρούνται γιατί δεν δίνουν ικανοποιητικής ποιότητας καρπούς

εάν δεν υπάρχουν βλαστοί του επιθυµητού µήκους, τότε επιλέγονται και µικρότερου µήκους βλαστοί καθώς και λεπτοκλάδια

οι υπόλοιποι βλαστοί, όπως κατεστραµµένοι ή προσβεβληµένοι από ασθένειες βλαστοί καθώς και εκείνοι που δεν έχουν σωστή κατεύθυνση αποµακρύνονται

12


το κλάδεµα ξεκινάει από τη κορυφή του βραχίονα προς τα κάτω, επιλέγοντας ένα βλαστό που να κατευθύνεται προς το εξωτερικό της κόµης και να είναι σε ύψος που καθιστούν ευκολότερες τις εργασίες του αραιώµατος και το κλαδέµατος

οι ζωηροί (λαίµαργοι) βλαστοί µε κατακόρυφη κατεύθυνση αποµακρύνονται από τη βάση (µπορεί να γίνει µε το θερινό κλάδεµα). Όταν αυτοί βρίσκονται σε κατάλληλη θέση, µπορούν να µείνουν για αντικατάσταση βραχιόνων. Στην περίπτωση αυτή αποκόπτονται σε ένα πλάγιο ταχυφυή βλαστό και αποµακρύνονται κάποιοι από τους υπόλοιπους ταχυφυείς βλαστούς.

ΌψιµοΌψιµο κλάδεµα ροδακινιάςκλάδεµα ροδακινιάς

Documents

κλαδεμα μηλιάς