Дэлхий дахинд болон Монгол Улc дахь ХДХВ, ДОХ, БЗДХ-ын

тархалтын өнөөгийн нөхцөл байдал

Ш.Галбадрах ХДХВ, ДОХ-оос сэргийлэх

үйл ажиллагааг зохицуулах Үндэсний хорооны

Ажлын албаны ажилтан

Б.Оюунбилэг ХӨСҮТ-ийн ДОХ, БЗДХ-ын

Тандалт судалгааны албаны тасгийн эрхлэгч

БЗДХ – Бэлгийн замаар дамжих халдварХДХВ – Хүний дархлал хомсдолын вирус ДОХ – Дархлалын олдмол хомсдол ЭБЭ – Эрчүүдтэй бэлгийн хавьталд ордог эрчүүд ЭБҮ – Эмэгтэй биеэ үнэлэгч

Товчилсон үгийн тайлбар

НҮБ-ын ДОХ-ын Нэгдсэн хөтөлбөрийн хэтийн зорилго - 2015

“ХДХВ-ийн халдварын шинэ тохиолдлыг тэглэх”

“ДОХ-оос үүдэлтэй нас баралтыг тэглэх”

“ХДХВ, ДОХ-оос үүдэлтэй ялгаварлан гадуурхалтыг

тэглэх” “1000 хоног шургуу ажиллахад ХДХВ, ДОХ-оос

сэргийлэх арга хэмжээ шинэ үр дүнд хүрэх болно”

1981 он

6 сард

ХДХВХДХВ, , ДОХ-ын өнөөгийн байдалДОХ-ын өнөөгийн байдал

Дэлхий дахинд 2011 онд: Дэлхий дахинд 2011 онд:

• 34 сая ( 31.4-35.9 сая )

хүн ХДХВ-ийн халдвартай амьдарч

• 2.5 сая ( 2.2 – 2.8 сая )

хүн ХДХВ-ийн халдварыг шинээр авч,

• 1.7 сая (1.5 – 1.9 сая )

хүн ДОХ-ын улмаас нас барсан

ХДХВ-ийн халдвартай 34 сая хүний тал хувь нь өөрсдийгөө халдвартай гэдгээ мэдэхгүй.

Эрчимтэй арга хэмжээний үр дүн: 24 сар

Бага ба дунд орлоготой 25 оронд шинэ тохиолдлыг >50% бууруулсан

– Малави 73%– Ботсванад 71%– Намиб 68%– Замби 50%– Свазиланд 41% тус тус буурсан.

Өмнөд Сахар, Африкийн орнуудад ДОХ-ын улмаас нас баралт 1/3-ээр буурсан “Урьд өмнө нь 10 жилд гарч байсан ахиц дэвшил одоо 24 сарын

хугацаанд гарч байгаа нь асар их хурдтай байгааг харуулж байна. Хэрэв улс төрийн дэмжлэг байгаад энэ эрчээрээ ажиллаж чадвал 2015 он гэхэд тавьсан зорилтдоо хүрэх болно”

Мишель Сидибе, UNAIDS

Эрчимтэй арга хэмжээний үр дүн: 24 сар

• 2005 онтой харьцуулахад 2011 онд нас баралтын тоо хагас саяар буурсан байна.• Ретровирусийн эсрэг эмчилгээнд хамрагдсан хүмүүсийн тоо 63%-иар нэмэгдсэн. • Сүрьеэ, ХДХВ-ийн хавсарсан халдвартай хүмүүсийн РВЭЭ-нд хамрагдалт нэмэгдсэнээр сүрьеэгийн нас баралт 15%-иар буурсан

ХДХВ-ийн халдвартай төрж буй хүүхэд улам цөөрч байгаа нь бид цөхөрсөн байдлаас итггэл найдварын зүг

хөдөлж байгааг харуулж байна.

ХДХВ, ДОХ-ын өнөөгийн байдалХДХВ, ДОХ-ын өнөөгийн байдал

• ХДХВ-ийн шинэ халдварын тохиолдол буурч

байгаа ч хар тамхи судсаар тарьж хэрэглэгчидтэй

холбоотойгоор зарим улс оронд өвчлөл 25%-иар

нэмэгдсэн 7 орон байна. /ОХУ, Хятад, АНУ г. м/

• Дэлхий нийтэд хар тамхи судсаар тарьж хэрэглэгч

16 сая орчим хүн бүртгэгдсэн байдгаас 1/5 буюу 3

сая нь ХДХВ, ДОХ-ын халдвартай амьдарч байна.

ОХУ: ХДХВ/ДОХ-ын өнөөгийн байдал

2012.09.15-ны байдлаар: 2012.09.15-ны байдлаар:

• Нийт 682,726 хүн ХДХВ-ийн халдвартай

• 0-15 насны хүүхэд 6071, төрсөн эх 4294

• 18,592 хүн ДОХ-ын улмаас нас барсан

Эрхүү муж: Нийт хүн ам 2 сая 300 мянга

• 36,102 хүн ХДХВ-ийн халдвартай,

• 66% нь 30 хүртлэх насныхан

• 2011.12.31-ний байдлаар ХДХВ, ДОХ-ын өвчлөл 100.000 хүнд 1349, 3 байгаа нь ОХУ-д тэргүүлж байна.

Хятад: ХДХВ/ДОХ-ын өнөөгийн байдал

2011 оны сүүл: 2011 оны сүүл:

• 445.000 хүн ХДХВ-ийн халдвартай амьдарч,

• 174.000 хүн ДОХ-ын шатанд шилжсэн

• 93.000 хүн ДОХ-ын улмаас нас барсан

• ХДХВ/ДОХ-ын тохиолдлын тоо нэмэгдсээр байна

/ 2007 онд 48,161 байсан бол 2011 онд 92,940 нэмэгдсэн /

Хятад улсад халдвар дамжиж байгаа гол зам нь

• эсрэг хүйсийн бэлгийн хавьтал 76,3%,

• ЭБЭ 13,7% байна.

Монгол дахь ХДХВ, ДОХ-ын өнөөгийн байдал Монгол дахь ХДХВ, ДОХ-ын өнөөгийн байдал

• ХДХВ-ийн халдварын анхны тохиолдол - 1992 он

• 1992 оноос 2004 он хүртэл 5 (4,1%) байсан бол

• 2005 оноос 2012 оны 11 сарын 20 байдлаар 116 (95,9%)

• 2012.11.20-ний байдлаар ХДХВ, ДОХ-ын нийт тохиолдол – 121

• Нийт хүн амын дунд ХДХВ-ийн халдварын тархалт < 0.1%

• Эрсдэлт бүлгийн дунд /ЭБЭ/ халдвар 7.5% нь /2011 оны ХТС/

төвлөрсөн тархалт руу шилжиж байна.

НҮБ-ын ДОХ-ын нэгдсэн хөтөлбөр болон ДЭМБ-ын хийсэн тооцоололтоор 2011 оны байдлаар Монгол улсад 674 хүн ХДХВ-ийн халдвартай амьдарч байх

боломжтой

Монгол дахь ХДХВ, ДОХ-ын өнөөгийн Монгол дахь ХДХВ, ДОХ-ын өнөөгийн байдал байдал

• ХДХВ-ийн халдвартай 39 (32.3%)

• ДОХ-той 64 (52.8%)

• Нас барсан – 17 (14.04%)

• ХДХВ-ийн халдвартай 7 эхээс төрсөн

нярай – 8 хүүхэд

• Гадаадын иргэд – 15 хүн бүртгэгдсэн

Нийт халдварт өвчний дотор БЗДХ-ын эзлэх хувь

Монгол дахь ХДХВ, ДОХ, БЗДХ-ын тархалтын байдал:

• 2011 оны жилийн эцсийн байдлаар нийт халдварт өвчний 31.4%-ийг (13 427 тохиолдол) БЗДХ эзэлж байна.

Бүртгэгдсэн БЗДХ-ын • Тэмбүү 31.8%• Заг хүйтэн 38.4%• Трихомониаз 29.8%-ийг эзэлж байна.

Монгол улсад бүртгэгдсэн ХДХВ/ДОХ-ын тохиолдлууд, 1992-2012 он

ХДХВ, ДОХ-ын тархалт МонголдХДХВ, ДОХ-ын тархалт Монголд

BU

UV 2

KHO

GA

HU 2

BKH

AR

UV 1

3

DU

DG 2

BUL

OR 1

SE 1

DA 5

TU 1

GS

KHE

SB

DO 1!

101

Улаанбаатар

ZA

10 аймагт 19 хүн амьдарч байна.

Орон нутгийн тусламж үйлчилгээний байдал

Орон нутгаас оношлогдсон

Одоо амьдарч байгаа

Орон нутгийн эмчийн

хяналтанд

Орон нутагт РВЭЭ-тэй

Орон нутгаас

РВЭЭ авдаг

Аймаг 5 10 6 Да,Хө,УВ, ДО,Өв,Тө,

/2011/

6 3

Хүний тоо

9 19 12 7 5

ХДХВ-ийн халдвар илрүүлэх шинжилгээний ХДХВ-ийн халдвар илрүүлэх шинжилгээний байдал байдал (1987-2011.05)(1987-2011.05)

ХДХВ-ийн халдвар илрүүлэх ХДХВ-ийн халдвар илрүүлэх шинжилгээ хийж буй газрууд /УБ/шинжилгээ хийж буй газрууд /УБ/

• Сонгинохайрхан: 1 • Чингэлтэй: 1• Баянзүрх: 2• Хан-уул: 1• Сүхбаатар: 1 • Баянгол: 1 • Налайх:1 • Багануур:1 • СДЗШ төвүүд: 47• Сэтгэл амар төв: 5 • Хувийн хэвшил: 8 • 21 аймаг• ТТХАЭ:1• ХӨСҮТ:1Нийт : 92 цэгээс албан ёсны тайлан

авдаг

2011 онд 266018 шинжилгээ тавьсан

ХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийн хүйсийн байдалХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийн хүйсийн байдал

• 43,5% нь биеэ үнэлэгч буюу олон бэлгийн хавьтагчтай эмэгтэйчүүд байна

ХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийн бэлгийн чиг ХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийн бэлгийн чиг баримжаа баримжаа

• Нийт эрэгтэйчүүдийн 83,50% нь эрчүүдтэй бэлгийн хавьталд ордог эрчүүд байна.

ХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийн насны байдалХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийн насны байдал

2011-2012 онд бүртгэгдсэн ХДХВ, ДОХ-ын тохиолдолуудын илрүүлэлтийн мэдээ

2012.10.31-ны байдлаар •Нийт 21 тохиолдол •ЭМБ-аас 10 хүн.•идэвхтэй тандалтаар 3

ХДХВ/ДОХ-той амьдарч буй хүмүүст илэрсэн хавсарсан халдварууд

ХДХВ, ДОХ-той оношлогдсон хүмүүсийн 65.3% (62)-д хавсарсан халдвар илэрсэн. Үүнээс:

66.1%-д нь 1 халдвар 16.1%-д нь 2 халдвар 4.8%-д 3 халдвар хавсарч

илэрсэн

ХДХВ-ийн халдварын тархалтанд нөлөөлж буй хүчин зүйлс

• БЗДХ-ын тархалт өндөр • Бэлгэвчийн хэрэглээ доогуур • Биеэ үнэлэгч болон үйлчлүүлэгчдийн тоо нэмэгдэж

байгаа • Тохиолдлын бэлгийн хавьталд хамгаалалтгүйгээр

орох байдал түгээмэл • Хүн амын дунд урьдчилан сэргийлэх зан үйл

төлөвшөөгүй • ХДХВ-ийн халдварын тархалт хурдацтай тархаж

байгаа 2 улсын хооронд оршдог • Хүн амын амьжиргааны түвшин доогуур • Гадаад, дотоод шилжих хөдөлгөөн нэмэгдсэн

ХДХВ, ДОХ-ын талаархи бодлогын бичиг баримт ХДХВ, ДОХ-ын талаархи бодлогын бичиг баримт

• ХДХВ, ДОХ, БЗДХ-ын тусламж үйлчилгээний удирдамж ЭМС-ын 2009 оны 12 сарын 10-ны 429 тоот тушаал • ХДХВ-ийн халдвар илрүүлэх Сайн Дурын Зөвлөгөө Шинжилгээний төвийн дүрэм үйл ажиллагааны удирдамжийг боловсруулан Эрүүл мэндийн Сайдын 2011 оны 12-р сарын 19 ний өдрийн 427 тоот тушаал • "Үйлчилгээ үзүүлэгчийн санаачлагаар хүний дархлал хомсдолын вирусийн халдвар илрүүлэх тандалт хийх удирдамж"-ыг 2012 оны 6 сарын 04-ны 191 тоот тушаал • Хүний Дархлал Хомсдолын вирүсийн халдвар, Дархлалын Олдмол Хомсдолоос сэргийлэх тухай хууль.• ХДХВ, ДОХ-той холбогдон үүсэх хүний эрхийг хүндэтгэн хамгаалсан, ялгаварлан гадуурхалтыг бууруулах, хувь хүний нууцтай холбогдох эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох чиглэлээр өөрчлөлт оруулсан хуулийн шинэчилсэн хувилбарыг боловсруулаад байна.

Бодлого, хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэхэд хамтран ажиллаж буй

олон улсын байгууллагууд

• ДОХ, Сүрьеэ, Хумхаа өвчинтэй тэмцэх Глобаль сан

• Нэгдсэн Үндэстний төрөлжсөн байгууллагууд

• ДЭМБ• Пакт• АХБ

Цаашид анхаарах асуудлууд:

• 2010-2015 оны үндэсний стратеги, төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг бүрэн хангуулах

• ХДХВ, ДОХ-той тэмцэх илүү үр ашигтай шинэлэг, тогтвортой хөтөлбөрүүдийг үндэсний хөгжлийн төлөвлөгөө, тэргүүлэх чиглэлтэй уялдуулан зорилтот хүн амд чиглүүлж урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны үр дүнг сайжруулах.

• Санхүүгийн тодорхой, тогтвортой эх үүсвэр бүрдүүлэх / Глобаль сангийн ДОХ-ын төсөл 2013 оны 6 сард дуусч байгаа /

• Хөрөнгө, санхүүжилтийг үе шаттайгаар нэмэгдүүлэхэд анхаарах (ялангуяа орон нутагт)

• Өсвөр насныхан, залуучуудын онцлогт тохирсон, хэрэгцээг нь хангасан ХДХВ-ийн халдвараас сэргийлэх болон бэлгийн эрүүл мэндийн боловсрол олгох замаар бэлгийн аюулгүй зан үйлийг төлөвшүүлэхэд анхаарал хандуулж эрс шинэчлэл хийх шаардлагатай байна.

Дэлхий нийтээрээ ХДХВ, ДОХ-ын асуудалд анхаарлаа хандуулах өдөр 2012.12.01

Хэзээ: 2012 оны 11 дүгээр сарын 30 наас 12 дугаар сарын 1-нд 10:00 17:00 цагт Хаана: Монголын Уран Зургийн Галерей 2 давхарт Соёлын төв өргөө Б корпус Нээлт: 2012 оны 11 дүгээр сарын 30-ны 12:30 цагаас эхлэнэ

Оролцогч байгууллагууд: ХДХВ, ДОХ-оос сэргийлэх, тусламж  үйлчилгээ үзүүлэх чиглэлээр үйл ажиллагаа

явуулж байгаа олон улсын болон үндэсний төрийн болон төрийн бус байгууллагууд болон спорт, соёл урлагийн одууд, залуучууд

Холбоо барих: 88100181: 99082639: 316654 : 88000623

УЛААН ТУУЗ ЭВ САНААНЫ НЭГДЛИЙН БЭЛЭГДЭЛ БОЛСОН НЬ

• Аюулт өвчнөөр нас барсан олон сая хүмүүсийн дурсгал.• ДОХ өвчнийг эмчлэх эм, түүнээс урьдчилан сэргийлэх

вакцин удахгүй гараасай гэсэн итгэл найдвар• ХДХВ, ДОХ-той хүмүүсийг нийгмээс тусгаарлах,

ялгаварлан гадуурхах, хүнлэг бус хандахын эсрэг эсэргүйцлийн илэрхийлэл.

• ХДХВ, ДОХ –той хүн бүр тэдний төрөл садан, найз нөхөд, ойр дотны хайртай хүмүүсийн эв нэгдэлийн бэлэг тэмдэг.

• Улаан туузыг дэлхийн ХДХВ, ДОХ-ын асуудалд бие сэтгэл, амьдралаараа холбогдсон, ажил үйлс бүх чадлаа зориулж яваа хүмүүсийн эв санааны нэгдэл, итгэл найдварын бэлэг тэмдэг болгон бүх дэлхий даяараа зүүдэг.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа