มูลนิธิพัฒนาชุมชนผาป ง กć ...www...โครงการศ กษา ว จ ยและพ ฒนาต นแบบว สาหก

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล) การประยกตใชแนวพระราชดารเพอการพฒนาชมชนยงยน มปา มนา มพลงงาน มชวต

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 มลนธพฒนาชมชนผาปง หนา 2-1

นยกลางการประ านการม วนร วม องชมชนผาปงยงยนมลนธพฒนาชมชนผาป ง

บทท2 การมสวนรวมของประชาชน

2.1 ความเบองตน ต าบลผาป ง เปนตาบลเลกๆทซ อนอย ในหบเ าอย างโดดเดยวและเปนทางตนทไม อาจเดนทาง

ดวยรถยนต เพอจะผ านไปยงอาเภอล จงหวดลาพนไดทงทอย คนละฟาก องภเ า ซงมชอเรยกว า “ดอยอานมา” และ “ดอยหลวง ” นเ าทง องลกนถอเปน ญลกษณ องผาปงและเชอกนว า เหตทชอผาปงก บเนองมาจาก นเ าทเปนภเ าหน เมอมแรง น ะเทอนจากเหตแผ นดนไหวหรอฝนตกซะพนดนมากๆ จงทาใหหนกร อนและเมอถกกดเซาะนานวนเ าจงไดพงทลายลงมา (ปง เปนภาษาคาเมอง หมายถง พง)

ตาบลผาปงมเนอทประมาณ 81 ตารางกโลเมตร มลาหวยแม ปรวมกบหวยผาปง ไหลผ านหม บาน ลาหวยแม วอดไหลผ านท เหนอ หวยแม ยากไหลผ านท ใต มประชากรทง น 1,774 คน ( ารวจเมอป 25 55) มวด 3 วด ม 5 หม บาน และม 1 โรงเรยน ซงเปนโรงเรยนดใกลบาน มถนน ายเถน-ผาปง ระยะทาง 15กโลเมตรตดต อกลบตลาดในอาเภอเถนและใชเปนเ นทางหลกในการ ญจรไปเมองใหญ ตาบลผาปงอย ห างจากทว าการอาเภอแม พรกไปทางท เหนอ 24 กโลเมตร การคมนาคม ะดวกทางลาดยางตลอด าย มทางเ าออกอย องเ นทาง คอ ทางอาเภอแม พรก-ตาบลผาปงและตาบลผาปง-อาเภอเถน ดวยตาบลผาปงมประชากรไม เ าหลกเกณฑการจดตงและยกระดบ ภาตาบลเปนองคการบรหาร วนตาบล จงตองไปรวมกบองคการบรหาร วนตาบลแม พรก ซงเปนพนททม นาดใหญ กว าตาบลผาปง 2 เท าจงทาใหงบประมาณในการพฒนาชมชนในตาบลผาปง าดการดแลและพฒนามาอย างต อเนองกว า 20 ป

จากการเล าต อๆกนมา องบรรพบรษว า รากเหงา องคนผาปงมาจากคนบานท าหลวง อาเภอเถน แลวคนบานท ามาจากไหน บางกบอกว ามาจากเชยงใหม ตอนปลาย มยอยธยาหรอตนธนบร ซงเปนช วงทพระเจาตาก นมหาราชทรง บไล พม าออกจากอาณาจกรลานนาแลวกวาดตอนผคนจากเชยงแ น ,จาก บ องปนนา (ไทลอ) มาไวแถบลาปาง เชยงใหม เถน ฯลฯ เปนตน

คนร นแรกทเ ามาตงรกรากอย ทตาบลผาปง ทมาจากบานท าหลวงชอ เจาก เจา าดและ วนหนงทมากตงรกรากอย ทวดหวยไร นนษฐานว าพวกนมาอย ก อนคนตาบลผาปงหม 2 และทตง องตาบลผาปงในปจจบน นนษฐานว าเปนถนทอย อา ย องชาวลวะและยางมาก อน เพราะไดมการ ดพบโบราณวตถทเปน ลปะ องชาวลวะและยาง อกทงยงม ถานทบางแห งทมชอเรยกทแ ดงถงชอ องชาวยาง เช น ท งนายาง หวยตางหนองยาง เปนตน

ตาบลผาปงมภมประเท อย ในช องเ า มพนททากนนอย เมอมประชากรเพมมาก นจงเปนเหตใหมการอพยพไปอา ยอย ในต างถนร นท 1 เช น อาเภอท งเ ลยม จงหวด โ ทย อาเภอคลองลาน จงหวดกาแพงเพชร อาเภอแม อด จงหวดตาก อาเภอจน และอาเภอพาน จงหวดเชยงราย เมอไม มทดนทากน จงเปนเหตใหชาวชมชนตาบลผาปง มวฒนธรรมชมชนท บกนมาคอ งลกเรยนหนง อใหมการ กษา งๆ งเ รมการ กษาใหนกเรยนมการเรยนต อรอยเปอรเซนตพ อแม นยม งลกๆ ไปเรยนต อในระดบประถมจนถงระดบปรญญาเอก เพราะตองการใหลกไดใชวชาความรไปเปนวชาชพตดตวหาเลยงชพได และกเปน าเหตการยายถนฐาน องลกหลานชาวตาบลผาปงครงท 2 ทไปเรยนหนง อในเมองแลว ไป รางถนฐานอย ในเมอง กรงเทพ มทรปราการ ชลบร พระนคร รอยธยา ลาปาง เชยงใหม ลาพน ไม ยอมกลบถนบานเกด องตนเอง จะกลบบานเกดกจะกลบเฉพาะเท กาลเพอมาเยยมพ อแม ปย า ตายาย ทยงมชวตอย าหรบครอบครวทไม มเครอญาตอา ยอย แลวกปล อยใหเปนบานรางกว า 10 หลงคาเรอน




ประชาชนตาบลผาปงมผ งอายเฉลยรอยละ 30 ซงมปรมาณผ งอายมากท ดในอาเภอแม พรก แต มผนาชมชนในปจจบนเปนคนหน ม าวทอา ยอย บานเกด อายตงแต 30 – 50 ป การพฒนาชมชนอย ในช วงการเปลยนแปลงระบบความคดระหว างคนหน ม าว มยใหม กบอดตผนาชมชน จงทาใหม อพพาทระหว างบคคลอย บาง มการอจฉา นนทา ใ รายเพอประโยชนทางการเมองทองถน ทองท แต ดวยความเปนเครอญาตกนทง 5 หม บานจงทาใหชาวตาบลผาปง วนใหญ ยงเคารพและรกษาวฒนธรรมทด องชมชนไม มความ ดแยงทาง งคม นรนแรงเมอเปรยบเทยบกบชมชน างเคยง ยงนบไดว าตาบลผาปงเปนชมชนพงตนเองทมความเ มแ ง โดยเฉพาะการ บ านวฒนธรรม และการบชาพระพทธ า นา

ชมชนผาปงบร ทธดวย ภาพอากา ทดเยยม มทวท นทยงไม ไดเปดเผยหลายแห งทถอเปนจด าย องตาบลผาปงและประการ าคญพนทในตาบลผาปงมปาทอดม มบรณ องพชพนธธญญาหารจากธรรมชาต ไม ว าจะเปนเหดโคน เหดเผาะ และเหดอกหลายชนดททาใหเ รษฐกจ องผาปงด นรวมไปถง ตวปาอนรกษทจดว าเปน ตวเ รษฐกจทเปนทรจกกนทวไปคอ อง แย อกทงผกปาพนบานเมอฝนโปรยปรายลงมา อาหารจากฟาประดงมาใหชาวผาปงตองมรอยยมทเปยมไปดวยความ จากอาหารจากธรรมชาต ไม ว าจะเปนดอกกาน ผกหวาน ผกกอแก ผกบอนเต า ฯลฯ

แมตาบลผาปงจะอย ในหบเ า แต ทว าเทคโนโลยมมาถงหบเ าแห งน ไม ว าจะเปนอนเตอรเนต ถานวทยชมชนคนพลงงาน คลนเอฟเอม100.25 เมกะเฮทซ แต อก วนหนงทชาวตาบลผาปงกาลงประ บปญหาวกฤตในชมชนมายาวนานกว าระยะเวลา 15 ป คอ เปนชมชน าดนาเพอการเกษตร ทงทเปนชมชนตนนา ซงในอดตชมชนผาปงเปนพนทตนนา มนาไหลตลอดป แต ปจจบนในฤดแลง ไม มนาเพออปโภคบรโภค าเหตหนงททาใหตาบลผาปงวกฤตนาในปจจบนน เพราะผนาชมชนในอดตมการต อตานโครงการ รางเ อนเกบนาในพระราชดาร ในหม ท 2 และปจจบนกยงมการคดคานต อตานการ ราง”อ างเกบนาหวยตอง”โครงการในพระราชดารในหม ท 1 เช นกน เพราะมกล มคนทมอทธพลชอบรองเรยน และเรยกรองค าเ ยหายมทดนทากนในบรเวณดงกล าว จงเปน าเหตหนงททาใหชาวตาบลผาปงไดรบผลกระทบจากภาวะแหงแลง งผลใหประชาชน หม ท 3 และหม ท 4 ซงเปนชมชนปลายนา าดนาเพอการบรโภคและอปโภค และนาเพอการเกษตรอย างมอาจหลกเลยงได

ตงแต ป พ. . 2547 – ปจจบน มกล มคนร นใหม ไดมโอกา ไดเปนผนา ไดรวมตวกนเพอกาหนด อบเ ตหาแนวทางแกไ วกฤตชมชน แต กไม ามารถดาเนนการไดอย าง ะดวกมากนก เพราะไม มงบประมาณในการพฒนาชมชน สาเหตหลกเพราะไมม อบต.เปนของตนเอง ตองไปรวมกบ อบต.แมพรก งบประมาณมจานวนจากด จงทาใหเกดกระบวนการร วมคดในการจดตงองคกรเพอพฒนาชมชนพงตนเอง รางเ รษฐกจด งคมด งแวดลอม และ ภาพด เรมตงแต ระบบการ กษา รางโรงเรยนในฝน รางโรงเรยนด ครด นกเรยนเก ง เพอใหมแนวคดทจะร วมกนพฒนาชมชน มโครงการพ อนนอง โรงเรยนวถพทธ การฟนฟวฒนธรรมประเพณ การดาเนนการแลกเปลยนวฒนธรรมไทย-อเมรกน และ รางระบบ าธารณ ทมระบบจดการ ภาพด ไม มไ เลอดออก ไม ใช ารเคมตดต อกน 10 ป ไม มการเผาปา และการตดไมทาลายปา มมอดไมอย บางแต กไม มากนก และท าคญและทาใหคนรจกตาบลผาปงมากยง นเมอมการรเรมก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร ราง นยกลางความร วมมอทางวฒนธรรมชมชนและทานบารงพระพทธ า นา จนทาใหผาปงไดรบการยอมรบจาก งคมภายนอก และใหความ นใจตาบลผาปงมากยง นมาจนถงปจจบนน




ขนาดของพนท ตาบลผาปงมเนอทประมาณ 81 ตารางกโลเมตร

ลกษณะภมประเทศ พนท วนใหญ เปนภเ า ซงมมากทางท ตะวนตกและท เหนอ พนท าหรบบานเรอนและททากนเปนพนทราบ ลกษณะเทลาดลงทางท ใต

ลกษณะภมอากาศ ฤดรอน ประมาณเดอนมนาคม-เมษายนอากา ค อน างรอนจด

ฤดฝน ประมาณเดอนพฤษภาคม-ตลาคม เนองจากมแนวเทอกเ ากนอย ทางท ตะวนตกและท เหนอ ทาใหไดรบความชนจากอทธพลลมมร มตะวนตกเฉยงใตไม เตมท จงมปรมาณฝนค อน างตา

ฤดหนาว ประมาณเดอนพฤ จกายน-กมภาพนธ อากา หนาวปานกลางเมอเทยบกบพนทอน ๆ ในภาคเหนอ

อาณาเขตตดตอ ท เหนอ ตดต อกบ ตาบลนาโปง อาเภอเถน จงหวดลาปาง ท ใต ตดต อกบ ตาบลแม ปอาเภอแม พรก จงหวดลาปาง ท ตะวนออก ตดต อกบ ตาบลแม ป อาเภอแม พรก จงหวดลาปาง ท ตะวนตก ตดต อกบ ตาบลนาทราย อาเภอล จงหวดลาพน

จ านวนประชากร จานวน 1,774 คน (ตาม อมลใน ทร.14 ณ วนท 12 มถนายน 2555)

การประกอบอาชพของประชากร เนองจากตาบลผาปงตงอย ในเ ตพนทตนนา ลกษณะ องดนเปนดนดาปนทรายมทรพยากรธรรมชาตท มบรณ มนา ในฤดฝนเพอใชประกอบอาชพดานการเกษตร แต ในฤดแลงจะเปนพนท าดนา อาชพหลก องราษฎรตาบล คอ ประกอบอาชพเกษตรกร และทานารบราชการ พนกงานรฐว าหกจ ด วนเฉลยเท าๆ กน าหรบการประกอบอาชพพนกงานบรษทเอกชน และทาธรกจ วนตว จะไม อย ในพนทยายออกไปตงถนฐานในต างถน วฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณทส าคญ

1) ประเพณวนขนปใหมเรมวนท 31 ธนวาคม - 1 มกราคม ชาวบานนยมไปทาบญทวดตงแต เชาตร โดยมการทาบญตกบาตร ถวายภตตาหาร เพอความเปน รมงคลในวน งทายปเก าตอนรบปใหม

2) ประเพณวนสงกรานต และ รงนาพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร และ รงนาพระประจาปเกด เรมตงแต วนท 12 -16 เมษายน เปนเท กาล าคญประจาป เนองจากเปนเท กาลทมชาวผาปงทไดยายถนฐานไปทางานนอกพนท เดนทางกลบมาเยยมทองถนเกดมากท ด นอกจากจะมพธทาง า นา เช น การทาบญตกบาตร รงนาพระ การ บชะตาบาน ชะตาเมองแลว นอกจากนชาวตาบลผาปง ยงไดมการจดกจกรรมเพอเชอมความ มพนธ ระหว างคนในชมชน เช น การละเล นผโดง-ผกวก เปนตน และท าคญท ด องชาวผาปงคอการรดนาดาหว อพรจากผทเคารพนบถอ ซงถอเปนการแ ดงความกตญกตเวทต อผทมพระคณ




3) ประเพณเขาพรรษาเปน นบธรรมเนยมท บทอดกนมานาน เรมประมาณเดอน มถนายน-กรกฎาคม องทกปโดยตาบลผาปงจะเปนพนทตาบลงดเหลาเ าพรรษา องทกป

4) ประเพณเขาลกขะมลเปนการปฏบตธรรมเพออท วนก ลใหผล วงลบไปแลว

5) ประเพณตานกวย ลาก(กน าว ลาก) จด นประมาณเดอน กนยายน-ตลาคม เปนการถวายทานใหญาตผใหญ ทเ ยชวตไปแลว

6) การปฏบตธรรมสวดมนตทกวนพระ ณ หองพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร(กจกรรมความร วมมอกบกรมการ า นา กระทรวงวฒนธรรม)

7) การสบสานวฒนธรรมประเพณตกลองปจาทกวนโกน (ก อนวนพระหนงวน)(กจกรรมความร วมมอกบกรมการ า นา กระทรวงวฒนธรรม)

8) การปฏบตธรรมสวดมนตขามปบรเวณลานธรรม วถไทย พระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกบตรวนท 31 ธนวาคม องทกป(กจกรรมความร วมมอกบกรมการ า นา กระทรวงวฒนธรรม)

9) กจกรรมวนส าคญทางพระพทธศาสนา พระมหากษตรย ทกพระองค

แผนทต าบลผาป ง

ภาพท 2 : แผนผงแสดงทตงต าบลผาป งโดยสงเขป




2.2 สภาพแวดลอมของต าบลผาป ง

คณะทปรกษาไดนาวธการวเคราะหแบบ SWAT เปนการวเคราะห ภาพ แวดลอมชมชน เพอคนหาจดแ ง จดเด น จดดอยหรอ งทอาจเปนปญหา าคญในการดาเนนงาน ภาพทตองการในอนาคตการวเคราะห ภาพการณ (Situation Analysis) วเคราะหจดแ ง จดอ อนเพอใหรตนเองรจก ภาพแวดลอมชดเจนและวเคราะหโอกา -อป รรค เพอประโยชนในการกาหนดกลยทธและแผนการพฒนาชมชนตาบลผาปงทเหมาะ มต อไป

การวเคราะหชมชนโดยวธการแบบ SWOT Analysis 1. Strengths = จดแขงหรอขอไดเปรยบ

1.1 คนในชมชนยดถอความเปนชาต า นา และพระมหากษตรย 1.2 พนฐานและฐานะทางเ รษฐกจ องครวเรอนโดยเฉลยแลวอย ในเกณฑด 1.3 ม ถาน กษาทมคณภาพ มคร อนด มนกเรยนไดรบรางวลชนะเล ระดบประเท มเยาวชนได

กษา และพฒนาคณภาพชวต จนถงระดบมธยม กษาตอนตน 1.4 ประชากร วนใหญ ไดรบการ กษา นพนฐานทาใหมความร ามารถประกอบอาชพได

หลากหลาย 1.5 ประชาชน องตาบลผาปงทไดรบการ กษาในระดบทค อน าง ง มอาชพและมฐานะทมนคง ม

ความ านกรกบานเกด นาความรและทนทรพยมาพฒนาบานเกดอย างต อเนอง เช นโครงการ นยการเรยนรพลงงานยงยน ภายใตโครงการ “ใตร มพระบารม” ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หว และ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ เปนตน

1.6 คนในชมชนมพนฐานทางวฒนธรรม และการนบถอ า นาทเหมอนกนทาให ามารถอย ร วมกนได งบ

1.7 ชมชนตาบลผาปงม า น ถาน พระอรยะ งฆ วฒนธรรม นบธรรมเนยมประเพณทองถน ไดรบการยอมรบ และมการอนรกษและฟนฟมาอย างต อเนอง

1.8 ชมชนมบคคลตวอย างและบคคลอาวโ หลายท านทเปนแบบอย างทดในการดาเนนชวต 1.9 มอปกรณและระบบการ อ าร โทร พท เอนเตอรเนต นยเรยนร ICT ถานวทยชมชน ตงอย

ในชมชน ามารถเ าถง อมล าว ารไดอย างทวถง 1.10 ผนาชมชน ผบรหารทองถน ไม มความ ดแยง 1.11 มทรพยากรธรรมชาตทอดม มบรณ

2. Weaknesses= จดออนหรอขอเสยเปรยบ

2.1 พนทตง องตาบลตดกบแนวภเ า ไม มเ น ทางการคมนาคมทจะ ามารถผ านไป อาเภอหรอจงหวดอน ๆ ได

2.2 พนท วนใหญ เปนดนทรายไม เหมาะ มก อการเกษตรกรรม ทาใหผลผลตทางการเกษตร ออก ตลาดในปรมาณนอยและไม ค อยมคณภาพเท าทควร

2.3 ประชากรในวยทางานมการยายถนฐานออกไปจากชมชน เพอประกอบอาชพ และตงถนฐานอย ในพนทอนทาใหประชากรในชมชน วนใหญ อย ในวยเดก และวยชรา




2.4 ประชาชนยงไม เ าใจและรจกใชระบบการตดต อ อ าร และเทคโนโลย าร นเท ทเ ามาในชมชน

2.5 วฒนธรรมแบบชมชนเมองบางอย างทไม เหมาะ ม ไดแทรกซมเ ามาในชมชนอย างรวดเรว ทาใหบางครง นบธรรมเนยมประเพณทองถน และความเปนเอกลกษณทางวฒนธรรมชมชน ไดเปลยนแปลงไป

3. Opportunities= โอกาสทจะด าเนนการได 3.1 การม วนร วม องประชาชนตาบลผาปง และหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน ต อการ

พฒนาชมชนตามระเบยบ านกนายกรฐมนตรว าดวยการ งเ รมกจการเพอ งคมแห งชาต พ. .2554ใหเปน นยปฏบตการเรยนรจรง Leaning by doing

3.2 ปฏบตตามนโยบาย องรฐบาลทจะพฒนาชมชนโดย “โครงการพฒนา กยภาพชมชน SML” ทาใหชมชน ามารถนางบประมาณไปแกไ ปญหา วนรวมเพอการดารงชวตประจาวนและการประกอบอาชพทมนคงยงยน โดยประชาชนในทองถนเปนผบรหารจดการเอง โดยการร วมคดร วมทา ร วมตด นใจ และเปนเจาการพฒนาอย างยงยน

3.3 นาผลผลตในชมชนทงทเกดจากธรรมชาตและทประชาชนผลต นเอง มาแปรรป หรอหาช องทางการตลาด และ รางเปนว าหกจชมชนเพอเพมรายไดอนจะช วย งเ รมอาชพในทองถน และเปนการลดจานวนการยายถน องประชาชนไดอกทางหนงดวย

3.4 พฒนาชมชนใหเปนแหล งท องเทยวภมปญญาอาเซยนทางการ กษา า นา ลปวฒนธรรม การเกษตรปลอด ารพษ แหล ง มนไพรพนบาน รกษา งแวดลอม และระบบจดการ ภาพเ มแ ง ชมชนแ งแรง

4. Threats= อปสรรคหรอป จจยทคกคามการด าเนนงานของชมชน 4.1 การแบ งเ ตพนทการบรหารและพฒนาพนท ององคกรปกครอง วนทองถน ไม มความ

อดคลองกบระบบเ รษฐกจ งคม งแวดลอม และระบบจดการ ภาพเพอการดาเนนชวต องประชาชนตาบลผาปง

4.2 การเปลยน อง งคมชมชนในรปแบบใหม New Social Movement โดยเฉพาะการเปลยนแปลงความคดทางการเมอง งแวดลอมระดบประเท ทาให งผลถงการบรหารจดการ การพฒนาทองถน องคกรการปกครอง วนทองถน ทองท ระหว างตาบลแม พรก และตาบลผาปง ซงเปนเ ตการบรหารรบผดชอบพนท ององคการบรหาร วนตาบลแม พรก

4.3 การเปลยนแปลงทางการเมอง งแวดลอมทางความคดระหว างกล มบคลากรทอา ยอย ในชมชนตาบลผาปง ในนยามนเรยกว า “กล มพฒนาชมชนผาปง” กบกล มชมชนทยายถนฐานไปประกอบอาชพในต างถน แต ยงมเครอญาตอา ยอย ในพนท ในนยามนเรยกว า "กล มชมชนผาปงพลดถน”




2.3 การปฏบตการมสวนรวมของภาคประชาชน(Public Participation : PP)

การดาเนนโครงการ กษาวจย และพฒนา ถานตนแบบว าหกจพลงงานชมชน เปนกระบวนการวจยผ านกระม วนร วม องภาคประชาชนเปนหลก าคญ เพอใหเกดกระบวนการ ร วมคด ร วมทาร วมตด นใจการพฒนาโครงการอย างแทจรง ดงนนการดาเนนกจกรรมต างๆ จงไดปฏบตตามระดบการม วนร ม องภาคประชาชน Public participationSpectrum : PPS ดงน

1. การแจงขอมลขาวสาร(Inform) คณะทปรกษาในฐานะหน วยงานความร วมมอการม วนร วม องภาคประชาชน และไดรบ

มอบหมายจาก านกเล าธการเทดไทองคราชน านกงานใตร มพระบารม านกประ านการม วนร วม องภาคประชาชน และการไฟฟา วนภมภาค ไดทาการประชา มพนธความรความเ าใจการดาเนนโครงการผ าน ถานวทยกระจายเ ยงคลนเอฟเอม 100.25 การประชา มพนธผ านเ ยงตาม ายในแต ละหม บาน 5 หม บาน การตดปายประชา มพนธใหประชาชน แจงใหองคการบรหาร วนตาบล กานน ผใหญ บาน รายงานหวหนา วนราชการในอาเภอแม พรก รายงานวตถประ งคในการดาเนนโครงการในการประชมหวหนา วนระดบจงหวดโดยมผว าราชการเปนประธานและหน วยงานทเกยว องไดรบทราบอย างเปนทางการพรอมกนนยงไดพาผนาชมชน กรรมการหม บาน และประชาชนในตาบลผาปงไป กษาดงานเพอ รางความรความเ าใจ อมล าว ารอย างถกตอง อาท กษาดงานการบรหารจดการชมชนบานนาเกยนจงหวดน าน การจดการปาไผ บานปงเตา จงหวดลาปาง การบรหารจดการชมชนตนนาบาน าม า จงหวดลาปาง และการ กษาดงานโรง าว และระบบผลตไฟฟาพลงงานชวมวลชมชน องมลนธชยพฒนา จงหวดปทมธาน ดงแ ดงในรปทแนบมาพรอมน




การ กษาดงานในพนท นยวจย และพฒนาอาหาร ตวจงหวดลาปางเพอ กษาการปลกหญาเลยง ตว และการปลกพชพลงงานทดแทนเพราะจาก อมลปญหา องชมชนในตาบล ผาปง ไม มนาเพอการเกษตรในฤดแลง พชเ รษฐกจ ชมชนชนดไหนมความเหมาะ มกบพนทแลงนา แต อมล ะทอนใหเหนปญหาจากการปลกหญาคอ ชมชนผาปงในปจจบนไม ไดมวถชวตเลยง ตว เพราะการปลก หญาเนเปยรซงเปนหญาเลยง ตว

งทไดจากการ กษาดงาน ทาให ผนาชมชนตาบลผาปงรจกการพฒนาพชอาหาร ตว มความเ าใจการปลกหญาบาน า-เนเปยรยกษ ซงมคณ มบตในการนามาเปนอาหาร ตว และเปนพชพลงงาน โดย ามารถพฒนาว ากจชมชนพลงงาน นมารองรบและเปนเจา องในการดาเนนโครงการครบวงจร เมอเปรยบเทยบกบการปลก าวโพด มน าปะหลง ถวล ง ในปจจบน และมปญหา ภาพ งแวดลอมมากมาย และยงมรายไดทไม ยงยน ดงนน การปลกหญาบาน า เพอ หมกผลตกาช CBGผลตเชอเพลงกอน Pellets เพอเลยง ตว ผลตปย จงเปนวงจรชวตทชมชนตาบลผาปงมโอกา ได กษาเรยนรจากการ กษาดงานครงน

การ กษาดงานการปลกหญาทดแทนการปลก าวโพดและมน าปะหลง

เพอการกาหนด อบเ ตในการปฏบตการม วนร วมการพฒนาว าหกจพลงงานชมชน วนท 13 มถนายน 2555 ณ นยวจยพชอาหาร ตว อาเภอหางฉตร จงหวดลาปาง




การ กษาดงานในพนท นยการบรการจดการรกษาปาไผ ชมชน หม ท 8 ตาบลปงเตา อาเภองาวจงหวดลาปางเพอ กษาการบรหารจดการปาไผ ชมชน การเพาะกลา การตดอย างถกตองตามหลกวชาการ และการนาไปใชประโยชนอย างเปนระบบ เพราะจาก อมล องชมชนในตาบลผาปง เปนพนทชมชนทมปาไผ ซาง ไผ รวก ไผ ก ไผ บง ทงบรเวณทดนกรรม ทธ และบรเวณหวไร ปลายนา ปก./ ทก. และบรเวณเ ตปาชมชน เปนจานวนมาก เปนพชเ รษฐกจทอมนา อมดน รกษาความชมชนใหกบปา

งทไดจากการ กษาดงาน ทาให ผนาชมชนตาบลผาปงรจกวธการบรหารจดการปาไผ ปลกไผ เพาะไผ การตด การดแลอย างถกตองตามหลกวชาการ ามารถนามาพฒนาเพอ รางมลค าเพมทางเ รษฐกจใหกบชมชน ซงมคณ มบต องไผ แต ละชนดมความแตกต างกนออกไป ไผ มคณลกษณะพเ ษกว า"หญา" หรอ"ไมยนตน" ไมเ รษฐกจ หรอกล าวไดว า "ไผ โตเรว และใชประโยชนไดทก วน เปนไมใช อย ไมกนได ไมเ รษฐกจเปนพชท อดคลองกบพระราชดาร องพระบาท มเดจพระเจาอย หว และ มเดจพระนางเจาพระราชนนาถ ซงไดทรงมพระราชดาร ไวว า “การปลกปาถาจะใหราษฎรมประโยชน ใหเ าอย ได ใหใชวธปลกไม 3 อย าง โดยปลกรองรบการชลประทาน ปลกรบซบนา และปลกช วงไหล เ า ตามร องหวย โดยรบนาฝนอย างเดยว ประโยชน คอ ไดระบบอนรกษดน นา.ปา. “(พระราชดาร 19 ธ.ค. 2523)หากปลกไผ ไวตามรมแม นาลาคลอง จะช วยชะลอความเรว องกระแ นาไม ใหดนพ งทลายง าย "การปลกไผ " ามารถตอบโจทยการแกปญหา เ รษฐกจ งคม งแวดลอม และ ภาพ ไดอย างครบวงจร และ อดคลองกบการดารงอย องชวตชมชนในพนทชนบท และ รางความ มดลทางธรรมชาต เพราะวงจรชวต องไผ จะตองตดตนแก ออก ตนหน อใหม จงจะ ามารถออกหน อไดเปนจานวนมาก ถาไม ตดออกจะทาใหไมแก ออกดอกตาย ยไดถามการบรหารจดการทดเหงาตอไผ มอายยาวถง 120 ปจงเปนวงจรชวตทชมชนตาบล ผาปงมโอกา ได กษาเรยนรจากการ กษาดงานครงน

การ กษาดงานการบรหารจดการปาไผ ชมชน เพอการกาหนด อบเ ตในการปฏบตการม วนร วมการพฒนา

ว าหกจพลงงานชมชน วนท 13 มถนายน 2555 ณ ตาบลปงเตา อาเภองาว จงหวดลาปาง




การ กษาดงานในพนทโครงการโรง าวมลนธชยพฒนา( นย าธตและพฒนาพลงงานจาก าว) ต.ลาดบวหลวง อ.ลาดบวหลวง จ. พระนคร รอยธยา เพอ กษาการ นาเ ษว ดเหลอใชทางการเกษตรมาใชประโยชนดานพลงงานทดแทนชมชน

งทไดจากการ กษาดงาน ทาให ผนาชมชนตาบลผาปงรจกวธการนาแกลบ หรอเ ษว ดเหลอใชทางการเกษตร ซงเปนพลงงานชวมวลมาพฒนาเปนเชอเพลงพลงงานทดแทนชมชนดวยระบบผลตกาชซฟเคชน ท อดคลองกบวงจรชวต องชมชน จงเปนวงจรชวตทชมชนตาบลผาปงมโอกา ได กษาเรยนรจากการ กษาดงานครงน

หลงจากคณะกรรมการชมชน กานน-ผใหญ บาน กลบจากการ กษาดงานและปฏบตการเรยนร ไดกลบมาทาความเ าใจกบประชาชนในหม บานเพอ รางความเ าใจการพฒนาโครงการโดยนอมพระราชดารมาประยกตใชให อดคลองกบการดารงชวตและความ มดลทางธรรมชาตในชมชนตาบลผาปง




การประชา มพนธเพอแจงใหประชาชนตาบลผาปงทราบถง อมล าว าร วตถประ งการดาเนนโครงการผ านกระบวนการร วมคด และการแ ดงออก องความคดเหนในชมชนตาบลผาปง

ปายประชา มพนธแจงเพอทราบ และการร วมแ ดงความคดเหนการพฒนาโครงการหม ท 1











การแจงใหประชาชนในพนททราบ อมล าว ารผ าน ถานวทยชมชนคนผาปง คลนเอฟ 100.25




2. การแสดงความคดเหน (Consult) การแ ดงความคดเหน องประชาชนตาบลผาปง เปนกระบวนการม วนร วม นตอนท 2 หลงจาก

ผนาชมชน กานน-ผใหญ บาน ผบรหารทองถน มาชก(อบต)ในเ ตตาบลผาปง ผทรงคณวฒ คร อาจารยโรงเรยนผาปงวทยา ไดไป กษา อมลโครงการ กษาดงาน และรบฟงจากทปรกษาโครงการแลวจงไดจดประชมชาวบานผาปงทง 5 หม บาน ทไดแ ดงไวดงน

การประชมแจงเพอการแ ดงความคดเหน การพฒนาว าหกจพลงงานชมชน ประกอบดวยผนาชมชน เจาหนาท

ปกครองทองท/ปกครองทองถน/เกษตร/ผอ.โรงเรยนวนท 2 งหาคม 2555 หม ท 2 าลาเอนกประ งคโรงเรยนผาปงหลวง

การประชมเพอการแ ดงออกความคดเหน เพอประกอบการกาหนด อบเ ตการม วนร วม องภาคประชาชน

ต อการพฒนาโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ในพนทหม ท 2 ตาบลผาปง




การประชมเพอการแ ดงออกความคดเหน เพอประกอบการกาหนด อบเ ตการม วนร วม องภาคประชาชน

ต อการพฒนาโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ในพนทหม ท 3 ตาบลผาปง

3. การก าหนดขอบเขต(Scoping)การพฒนาโครงการ การกาหนด อบเ ตการบรหารจดการและการดาเนนโครงการ เปน นตอนหลงจากทประชาชน

ทง 5 หม บานไดแ ดงความคดเหน าธารณะ แบ งกล มย อย Focus Group ในการดาเนนงานออกแบบพฒนาชมชน องแต ละหม บาน เพอ รปความตองการเพอแกปญหาชมชนผาปงในภาพรวมอย างยงยน และเปนแผนงานพฒนาชมชนระยะ นและระยะยาว โดยได รปว า “ ตาบลผาปง เปนตาบลเลก ๆ ม 5 หม บาน มประชากรรวมทงตาบล รวมจานวนทง น 1 ,774 คน จดตงเปน อบต.ไม ไดตามพระราชบญญตองคกรปกครองทองถน ตองยบรวมกบ อบต.แม พรก ซงมระยะห างกนกว า 25 กโลเมตร เปน าเหตปจจยททาใหตาบลผาปง าดโอกา การพฒนามาอย างต อเนองยาวนาน เพราะงบประมาณ วนใหญ กถกนาไปพฒนาในพนทตาบลแม พรก ซงเปนพนทกวางใหญ กว าตาบลผาปง งบประมาณทนามาพฒนาตาบลผาปงจงมจานวนนอยนด การกาหนด องเ ตออกแบบวางแผนพฒนาชมชนผาปงใหมเ รษฐกจด งคมด งแวดลอมด ภาพด จะตองยดหลกเ รษฐกจพอเพยง ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หว และ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ มาเปนแบบอย างในการดารงชวต และนาเทคโนโลย มยดานพลงงานมาเปนเครองมอในการแกไ เพอ ทาใหชมชนมรายไดทยงยน อดคลองกบการดาเนนชวตและความ มดลทางธรรมชาต โดยกาหนดเปนว ยท นดงน

1. เปนชมชนทม”เศรษฐกจชมชนด”อย างยงยน พงพาตนเอง ตามแนวพระราชดารเ รษฐกจพอเพยง โดยจดระบบการบรหารจดการทางเ รษฐกจท อดคลองกบการดารงชวตและความ มดลทางธรรมชาต

2. เปนชมชนทม”สงคมด”รกษาฟนฟวฒนธรรมพนบาน บารง า นา เปน นยรวมพลง รทธา รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร วดมนตทกวนพระ เพอเปน นยกลางการ บเคลอนมตทาง า นา องกล มชาตพนธ "คนเหนอเ ยงเหน อ" ม ภาเดกและเยาวชนตาบลผาปง และผ งอาย เปน นยกลางการ




บเคลอนการ บ านงานวฒนธรรมประเพณ มโรงเรยนดใกลบาน มครดเด น อนด มเดกนกเรยนชนะเล รางวลระดบประเท โดยเฉพาะวชาคณต า ตร และภาษาองกฤษ โดยม”ธนาคารความด เปนตวชวดทาง งคม” ใหเปนผล าเรจภายใน 5 ป

3. เปนชมชนตนนาทม”สงแวดลอมด” ไม ใช ารเคม รกษา งแวดลอม ไม ตดไมทาลายปา เปน

ตวอย างในการดแลปาอย างเปนระบบ และร วมมอกบหน วยงานภาครฐ บรหารจดการปาชมชน ทดนหวไร ปลายนา ทดนกรรม ทธ ใหเปนวงจรและเชอมโยงโครง ายอย างเปนระบบภายใตความร วมมอ องหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชนและชมชนตาบลผาปง

4. เปนชมชนทมระบบการบรหารจดการ”สขภาพด”เปนชมชนตนแบบการใช มนไพรพนบาน การปลกและใชผกปลอด ารพษเปนอาหาร และพฒนาเปนเชงพาณชย เปนชมชน ทม ถต องผ งอายทเ ยชวตเฉลย 80 ป นไป และเปนชมชนทไม มไ เลอดออกตดต อกน 10 ป

การดาเนนโครงการต างๆ ใหประ บผล าเรจไดนน ตาบลผาปงยงไม การดาเนนโครงการทม

ยทธ า ตรและแผนปฏบตอย างเปนระบบ เพราะทผ านมาไม มองคการบรหาร วนตาบลเปน องตนเอง แต ดวยคณะบคลากรดานการพฒนาชมชนทจดตง นเปน”คณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการ” เปนผมความรความ ามารถ เพราะเปนคร อาจารย ทงเกษยณอายราชการ และอย ในตาแหน ง ว วกร นกวชาการเกษตร และผนาชมชนร นใหม ทมองคความรมการ กษา จงทาใหมการกาหนดยทธ า ตรและแผนการดาเนนงานทงในระยะ นและระยะยาวดงน




ประเดนยทธศาสตรการพฒนาชมชนผาป ง วสยทศนต าบลผาป ง(Vision)

“ตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน เพอพฒนาเ รษฐกจด งคมด งแวดลอมด ภาพด มพลงงานทดแทนเปนเครองมอการพฒนาการเกษตร ราง รรคพงตนเองเพอเชอมโยงโครง ายการท องเทยวเชงอนรกษ

และเปน นยกลางวฒนธรรม ราง งคมด ภาพด มตงค และเปนตวอย าง องภมปญญาอาเซยน”

พนธกจ (Mission)

1) พฒนาคณภาพชวต และ งคม องประชาชนตาบลผาปง ใหมความเ มแ ง มภมคมกน รกวฒนธรรมทองถนและถนกาเนดตามวถผาปง โดยดารงชวตตามหลกปรชญา องเ รษฐกจพอเพยง องพระบาท มเดจพระเจาอย หวฯ

2) รางเ รมและอนรกษความมนคง องฐานทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอม องตาบลผาปงอย างยงยน โดยปฏบตตามพระราชดาร อง มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

3) เ รม ราง พฒนาและยกระดบ ดความ ามารถในการแ ง นใหว าหกจชมชนและอต าหกรรมครวเรอน พฒนาการผลตและจาหน ายผลตภณฑ องว าหกจชมชน ในรปแบบ”กจการเพอ งคมพงตนเอง”

4) ใชอตลกษณและองคความรเชง ราง รรคเพอ รางความแตกต างและความโดดเด น องตาบลผาปงใหเปน นยปฏบตการเรยนรดวยการปฏบตจรง Leaning by doing องประเท และภมภาคอาเซยน




5) พฒนาการท องเทยว องตาบลใหมมลค าเพมทางเ รษฐกจชมชน ควบค กบการอนรกษทรพยากรการท องเทยวให มดลกบธรรมชาตและ อดคลองกบการดารงชวต องประชาชนในตาบลผาปง

6) งเ รมใหมการผลตและจาหน ายผลตภณฑเกษตรและเกษตรแปรรปคณภาพ ากลกบ รางมลค าเพม อดคลองกบความตองการ องตลาดทงภายในและต างประเท

7) พฒนาและยกระดบโครง รางการพฒนาชมชนรองรบประชาคมเ รษฐกจอาเซยนและความเปน นยกลางการ บ านวฒนธรรม องชมชนคนภาคเหนอ

ประเดนยทธศาสตร ประเดนยทธศาสตรท 1 พฒนาคณภาพชวต และ งคม องประชาชนตาบลผาปง ใหมความเ มแ ง มภมคมกน รกวฒนธรรมทองถนและถนกาเนดตามวถโดยดารงชวตตามหลกปรชญา องเ รษฐกจพอเพยง องพระบาท มเดจพระเจาอย หวฯ เปาประสงคเชงกลยทธ: ประชาชนอย ร วมกนใน งคมอย างมความ ตามวถชมชนและหลกปรชญา

เ รษฐกจพอเพยงภายใตโครงการ ใตร มพระบารม ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หวและ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

กลยทธ 1) เ รม รางและพฒนาระบบการ กษาทงในระบบและนอกระบบ ใหมความเปนเล โดดเด น เพอ

พฒนาคร เดกนกเรยน เยาวชน และประชาชนใหมคณภาพ (ใหมคณภาพค คณธรรม) ามารถเ าถงแหล งความรและแหล งอาชพทเหมาะ มและม ภาพแวดลอมทาง งคมและ ว ดการทาง งคมทด

2) พฒนา รพ. ต. ระบบบรการทางการแพทยและ าธารณ ใหมคณภาพเทยบเท าโรงพยาบาลชมชน

3) งเ รมใหบคคลากรในตาบลผาปงมความตระหนกถงหลกคา อน ององคพระ มมา มพทธเจาใหมคณธรรมจรยธรรม เ รม รางยกระดบความเ มแ งและ รางภมคมกน อง ถาบนครอบครวและ ถาบนทาง งคมรวมทง นบ นนใหดารงชวตตามวถตามแนวปรชญา องเ รษฐกจพอเพยง ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หวฯ

4) เ รม รางและ นบ นนเพอใหเกดการรกทองถน การอนรกษและเผยแพร ประเพณ ลปวฒนธรรมทองถนใหเปนทรจกอย างกวาง วาง

5) งเ รมและ นบ นนใหมการออกกาลงกาย กฬาและนนทนาการ 6) พฒนาระบบโครง รางพนฐานและ งอานวยความ ะดวก (เช นระบบประปา ไฟฟา ความ

ปลอดภยและ ความมนคง) เพอการบรการประชาชนอย างทวถงและมประ ทธภาพ 7) เ รม รางระบบการคมครองทาง งคม




ชอตวชวด คาเปาหมายป 2556-2560 1) ค าดชนครอบครวมความอบอ นมาก น 2) รอยละ องความ มวลรวมเพม น 3) ระดบความ าเรจในการพฒนาคณภาพการบรหาร

จดการภาครฐ 4) ระดบความ าเรจในการแกไ ปญหายาเ พตด 5) จานวน ถานบรการ าธารณ ภาครฐผ านการ

รบรองมาตรฐาน HA 6) ประชาชนพงพอใจต อการใหบรการ 7) รอยละ องการควบคมคดไม นอยกว า

รอยละ 10 รอยละ50 ระดบ 5 ในแต ละป ระดบ 5 ในแต ละป รอยละ 2 ต อป รอยละ 80 ต อป 1 คดต อประชากร 100 คน

ประเดนยทธศาสตรท2 : งเ รมการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอมอย าง มดลและยงยน เปาประสงคเชงกลยทธ :

1) ทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอมไดรบการอนรกษและฟนฟเพอ รางความ มดลระบบนเว และรกษาคณภาพ งแวดลอมเพอเปนฐานการพฒนาคณภาพชวตการเกษตรและการท องเทยว องตาบลผาปงรวมถงรองรบการเปลยนแปลงภมอากา องโลก

2) เปนฐานทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอมซงมการใชประโยชนอย างเหมาะ มความหลากหลายทางชวภาพมความยงยนและมคณภาพ งแวดลอมทด

3) การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและรกษาคณภาพ งแวดลอม องตาบลผาปงและชมชน างเคยงแบบม วนร วม

กลยทธ 1) รางเ รมอนรกษและพนฟทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอมรวมทงอนรกษความหลากหลายทาง

ชวภาพและรกษาคณภาพ งแวดลอม 2) งเ รมและประชา มพนธการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอย างมประ ทธภาพและประ ทธผล 3) งเ รมภาคเครอ ายต างๆและองคกรเครอ ายภาคประชา งคมในการม วนร วมในการบรหาร

จดการทรพยากรธรรมชาต 4) เพม ดความ ามารถใหกบบคลากรทเกยว องรวมทงใชเทคโนโลยในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอม 5) นบ นนและพฒนาใหเกดเครอ ายรกษและเฝาระวงดาน งแวดลอมในพนทเ ยงภยโดยเนนการม

วนร วม องภาคเครอ ายประชาชนในทองถน 6) พฒนาและ งเ รมการบรหารจดการนาทงระบบ




ชอตวชวด คาเปาหมายป 2556-2560 1) ระดบความ าเรจ องการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอม 2) ระดบความ าเรจ องการรกษาฐานทรพยากรปาไมไม ใหมการบกรกทาลาย 3) รอยละทเพม น องการฟนฟพนทปาตนนาลาธารทเ อมโทรมใหมระบบ

นเว นทดพรอมตอบรบความตองการการใชประโยชน องประชาชน 4) รอยละทเพม น องจานวนหม บาน/ชมชนมการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตอย างมประ ทธภาพและมแผนการแกไ ปญหา งแวดลอมอย างเปนรปธรรม

5) รอยละ องการ รางกระบวนการม วนร วม องทกภาค วนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและการแกไ ปญหาผลกระทบดาน งแวดลอมทงในชมชนตาบลผาปง

6) จานวนวนทมมลพษทางอากา ไม เกนค ามาตรฐาน 7) รอยละทเพม น องภาคประชา งคมทม วนร วมในการบรหารจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและ งแวดลอม

ระดบ5ต อป 10,000ไร

รอยละ20ต อป



รอยละ 80 ต อป รอยละ20ต อป

ประเดนยทธศาสตรท3 : เ รม ราง พฒนา และยกระดบ ดความ ามารถในการแ ง นใหว าหกจชมชนและอต าหกรรมครวเรอน พฒนาการผลตและจาหน ายผลตภณฑ องว าหกจชมชน และภาคพาณชยกรรม โดยใชอตลกษณและองคความรเชง ราง รรคเพอ รางความแตกต างและความโดดเด น องตาบลผาปงใหเปน นยปฏบตการเรยนรดวยการปฏบตจรง Leaning by doing

เปาประสงคเชงยทธศาสตร: เพอใหตาบลผาปงเปนฐานปฏบตการเรยนรจรงในการแหล งผลตและจาหน ายผลตภณฑว าหกจชมชน และ นคาหตถอต าหกรรมครวเรอน ทมความโดดเด นและมคณภาพ ากลและ รางมลค าทางเ รษฐกจใหกบตาบลผาปง ในรปแบบ”การบรหารจดการธรกจเพอ งคม” กลยทธ

1) งเ รมและพฒนา นยปฏบตการเรยนรจรงในการผลต รวมถงการจาหน ายผลตภณฑว าหกจชมชนและ นคาหตถอต าหกรรมครวเรอนชมชนใหมคณภาพ มาตรฐาน

2) งเ รมการพฒนาและวจยรปแบบผลตภณฑ รวมถง นคาหตอต าหกรรมใหมความ วยงามไดมาตรฐานและตรงตามความตองการตลาดโดยมประ ทธภาพดานตนทนทเหมาะ ม

3) เ รม รางและพฒนาบคลากรใหมความร ทกษะและ กยภาพในการออกแบบ การพฒนา การผลตและบรหารจดการเพอใหการประกอบการเปนไปอย างมประ ทธภาพ

4) งเ รมการประชา มพนธและการตลาดผลตภณฑว าหกจชมชน รวมถง นคาหตถอต าหกรรมครวเรอนใหเปนทรจกแพร หลาย ามารถจาหน ายเปนรายไดและชอเ ยงทโดดเด นใหกบตาบลผาปง




5) ปรบปรงและพฒนาโครง รางพนฐานและ งอานวยความ ะดวกทจาเปนเพอใหการผลตและจาหน ายผลตภณฑว าหกจชมชน รวมถง นคาหตถอต าหกรรมครวเรอนมประ ทธภาพและเพยงพอต อความตองการ องผประกอบการตวชวด

ชอตวชวด ค าเปาหมาย ป ๒๕๕๗-๒๕๖๐ 1) จานวนผลตภณฑว าหกจชมชน รวมถง นคาหตถ

อต าหกรรมครวเรอนทมมาตรฐานเพม น 2) จานวนผลตภณฑว าหกจชมชน รวมถง นคาหตถ

อต าหกรรมครวเรอนทไดรบการพฒนาการรปแบบใหมความ วยงามและตรงตามความตองการตลาด

3) รอยละทเพม น องบคลากรทไดรบการพฒนาใหม กยภาพในการพฒนาการผลต และบรหารจดการเพอใหการประกอบการเปนไปอย างมประ ทธภาพ

4) ระดบความ าเรจในการประชา มพนธและจดหาตลาดผลตภณฑว าหกจชมชน รวมถง นคาหตถอต าหกรรมครวเรอนใหเปนทรจกแพร หลายและกระจาย นคา

5) รอยละ องรายไดจากการจาหน ายผลตภณฑว าหกจชมชน รวมถง นคาหตถอต าหกรรมครวเรอนเพม น

2 ผลตภณฑต อป

5 รปแบบ

รอยละ 10 ต อป

ระดบ 20 ในแต ละป


ประเดนยทธศาสตรท 4 : งเ รมและพฒนาการท องเทยว องตาบลผาปงใหมมลค าเพมทางเ รษฐกจควบค กบการอนรกษทรพยากรการท องเทยวและ งแวดลอมอย างยงยน เปาประสงคเชงยทธศาสตร :พฒนาผาปงเปนแหล งปฏบตการเรยนรดานวชาการพลงงาน เชอมโยงการท องเทยวเชงอนรกษและวฒนธรรม ผ มผ านการเรยนรเชงวชาการนอกระบบอย าง ราง รรคเพอเพมมลค าทางเ รษฐกจชมชน กลยทธ 1) เ รม ราง ฟนฟและพฒนาแหล งท องเทยวธรรมชาตและแหล งวฒนธรรมและประวต า ตรทงแหล ง

ท องเทยวเดมและแหล งท องเทยวใหม เพอใหเกดการอนรกษอย างยงยนและเพมมลค าทางเ รษฐกจ 2) งเ รมการจดการพลงงานชมชน (Green Community) เชอมโยงแหล งท องเทยวทมความรบผดชอบ

(Responsible Travel) และไม มผลกระทบต อ งแวดลอมและ งคม (no or low impact) เพอใหเกดการอนรกษทรพยากร การจดการ งแวดลอม การปองกนกาจดมลพษ และอย ร วมกบชมชนทองถนอย างยงยน

3) รางกระบวนการม วนร วม องประชาชนและชมชนทองถนเพอก อใหเกดการจดการทรพยากรการท องเทยวให ามารถคนผลประโยชน ทองถน




4) เ รม ราง พฒนาและเพม ดความ ามารถ องบคลากรและ ถานประกอบการโฮม เตยภาคการท องเทยว องประชาชนในตาบลผาปง ใหมความรความเ าใจ ทกษะดานภาษา วฒนธรรม ามชาตและการท องเทยวเชงอนรกษวฒนธรรมตามวถ

5) งเ รมการประชา มพนธ การตลาด การ ราง รรคกจกรรม และรปแบบการท องเทยว เพอ รางคณค าและมลค าเพมทางการท องเทยวในรปแบบชมชนคารบอนตา Low Carbon Society

6) รางเ รม ปรบปรงและพฒนาระบบโครง รางพนฐาน (เช นประปา ไฟฟา ความปลอดภยและความมนคง)และ งอานวยความ ะดวก (เช นหองนา ปายและ นย อมล) รวมทงเ รม รางระบบและเครอ ายเพอการท องเทยวอย างทวถงและมประ ทธภาพ

7) งเ รมและ นบ นนว าหกจชมชนเครอ ายใหมการ ราง รรค ผลตและจาหน ายผลตภณฑทระลกจากแหล งท องเทยว องตาบลผาปง

ชอตวชวด ค าเปาหมาย ป 2556-2560 1) รอยละ องจานวนนกท องเทยวทเพม น(จากฐานปพ. . 2556) 2) รายไดจากการท องเทยวเพม น (จากฐานป พ. . 2556) 3) จานวนแหล งท องเทยวทไดรบการฟนฟ ภาพแวดลอม/

ปรบปรงภมท นให วยงาม/ งอานวยความ ะดวก 4) จานวนแหล งท องเทยวเชงอนรกษทไดรบการ รางใหม เช น

แหล งท องเทยวเชงธรรมชาต แหล งท องเทยวเชงเกษตร เปนตน 5) จานวนแหล งท องเทยว/ ถานทประกอบการดานการท องเทยว

ทผ านการประเมนมาตรฐานการท องเทยว 6) จานวนกจกรรมพฒนา กยภาพบคลากรการท องเทยว

รอยละ 10,11,12 ต อปตามลาดบ รอยละ 10 ต อป 3 แห งต อป 2 แห งต อป 2 แห งต อป 2 กจกรรมต อป

ประเดนยทธศาสตรท 5:สงเสรมและพฒนาสนคาเกษตรปลอดสารพษ และไดมาตรฐานแบบครบวงจร เปาประสงคเชงกลยทธ :กาหนดใหตาบลผาปง อาเภอแม พรก จงหวดลาปางเปนแหล งเรยนรการผลตและจาหน าย นคาเกษตรปลอด ารพษ พช มนไพรพนบาน และผลตภณฑการเกษตรทมคณภาพมาตรฐาน โดดเด น องกล มจงหวดภาคเหนอและ องประเท กลยทธ :

1) งเ รมและพฒนาการผลต นคาเกษตร ผกปลอด ารพษ พช มนไพรพนบาน และผลตภณฑทมคณภาพมาตรฐานเพอความปลอดภยต อผบรโภค

2) พฒนาและ งเ รมการเพมมลค าเพม องผลตภณฑ นคาเกษตรและบรรจภณฑใหมมลค าเพมทางเ รษฐกจ

3) รางและ ยายเครอ ายการตลาด ช องทางการจาหน าย นคาเกษตรและผลตภณฑเพอ รางรายไดใหกบเกษตรกรทงภายในประเท และต างประเท




4) ปรบปรงและพฒนาโครง รางพนฐาน เทคโนโลยการผลตและ งอานวยความ ะดวกพนฐานจาเปนเพอใหการผลตภาคเกษตรกรรมมประ ทธภาพและเพยงพอต อความตองการ องเกษตรกร

5) พฒนา ถาบนเกษตรกรและเครอ ายใหเ มแ ง ามารถเ าถงแหล งเงนทนและอานวยประโยชนใหกบเกษตรกรและประชาชนทวไป

ชอตวชวด ค าเปาหมาย ป 2557-2560 1) รอยละ องเกษตรกรทไดรบการเตรยมความพรอมในการผลต นคา

เกษตรปลอดภยและไดคณภาพมาตรฐาน 2) รอยละ องจานวนแปลง/ฟารมจาแนกตามประเภท(ไดแก พช ป ตว

และประมง) ทไดใบรบรองมาตรฐาน GMP และ GAP เพม น จากกระทรวงเกษตรและ หกรณทเพม น

3) จานวน นยรวบรวมและกระจายผลผลตทางการเกษตรทเพม น 4) ระดบความ าเรจในการบรหารจดการและแกไ ปญหาผลผลตทาง

การเกษตร 5) รอยละทเพม น องผลตภณฑมวลรวมภาคเกษตร



3 แห งต อป ระดบ 3 ในแต ละป


ประเดนยทธศาสตรท 6 : รางเ รมและพฒนาตาบลผาปง ใหมความพรอมรองรบการเ า ประชาคมอาเซยนและกล มประเท อนภมภาคล มแม นาโ ง (GMS) เปาประสงคเชงกลยทธ: เตรยมความพรอมและการปรบตว องบคคลากร ระบบ าธารณปโภค

งอานวยความ ะดวกเพอรองรบโอกา และผลกระทบทจะเกด นในการนาเ า ประชาคมอาเซยนและกล มประเท อนภมภาคล มแม นาโ ง (GMS)

กลยทธ 1) พฒนาบคลากรทกระดบและทกภาค วนใหมการตนตว (Awareness) และเพม ดความ ามารถใน

การแ ง นใหประชาชนตาบลผาปง ว าหกจชมชนเครอ าย ไดพฒนาคณภาพการผลต และบรการ 2) ยกระดบทกษะฝมอแรงงานและทกษะดานภาษา ทงเดก เยาวชน และผ งอาย เพอเตรยมความ

พรอม องชมชนภายในตาบลผาปงเ า ตลาดภมปญญาพนบานในภมภาคอาเซยน 3) งเ รมการใชและอนรกษภาษาทองถน(คนเหนอเ ยงเหน อ) และการใชภาษาไทยอย างถกตอง

ควบค กบการเรยนรภาษาองกฤษเปนภาษาต างประเท หลกและเรยนรภาษา ากลอนหรอภาษาประเท เพอนบานตลอดจนการเรยนรเ าใจวฒนธรรม ามชาตและวถชวต องคนในกล มประเท อาเซยน

4) ยกระดบการเปน นยกลางการปฏบตการเรยนรการพฒนาว าหกจพลงงานชมชนจดการ ภาพเ มแ ง ชมชนแ งแรง และการบรหาร นยการอบรม มมนาดวยการปฏบตจรง เพอ รางมลค าเพม




ทางเ รษฐกจการท องเทยวชมชนรวมทงพฒนาบคคลากรและมาตรฐานการใหบรการเพอกาว การเปน นยกลางการท องเทยวเชงอนรกษวฒนธรรม องจงหวดปางตอนใต และกล มจงหวด างเคยง

5) เร งรดจดหา และพฒนาระบบ าธารณปโภคระบบการบรหารจดการนาเพออปโภค บรโภค การเกษตร การคมนาคม และโลจ ตก และระบบพลงงานทดแทนพงตนเองรองรบใหมประ ทธภาพ

สรปไดว าเปนชมชนทมเ รษฐกจชมชนด งคมด งแวดลอมด และ ภาพดนนเอง และ จากการออกแบบ ารวจ เพอการกาหนดแนวทางการพฒนาชมชนตาบลผาปงท อดคลองการดารงชวต องชมชน และความ มดลทางธรรมชาต “ไผ”จงเปนคาตอบท ามารถตอบโจทยการพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยนทงดานเ รษฐกจ งคม งแวดลอมและ ภาพ เพราะไผ เปนพชตระกลหญา อมนา รกษาดน ใหออกซเจน ง เปนไมใช อย เปนไมกนได เปนไมเ รษฐกจ ตามแนวพระราชดาร และนโยบาย องหน วยงานทรพยากรปาไม และเปนวงจรชวต องชมชนตาบลผาปง ามารถนามาใชประโยชนทถกตองตามหลกวชาการ จะเปนการรกษาและอนรกษปาไปโดยธรรมชาตหมนเวยนไม มวนจบ เพราะไผ เปนพชประเภทยงตดยงแตกหน อ แต ตองตดอย างถกวธตามวงจรชวต ซงในปจจบนนชมชนตาบลผาปงยงไม เ าใจในวงจรชวต องไผ เพราะไม มการ กษาอย างเปนระบบ

จากการกาหนด องเ ตแนวทางการพฒนาไผ ไดมการ ลงทะเบยน มาชกประชากรไผ ในตาบลผาปงเบองตน พบว ามการปลกไผ ตาม วน ไร นา และร องหวย ในทดนทมกรรม ทธรวมจานวน 128 ไร มปรมาณไผ ประมาณ 1,300 ตน/ป และบรเวณหวไร ปลายนาทประชาชนทากน แต เปนกรรม ทธทดน ปก. และเปนพนทเ ตปาเ รษฐกจ ทธทากน ( ทก) ตาม พ.ร.บ.ปา งวนแห งชาต กว า 500 ไร และมปาไผ ชมชนในทเ ตปา งวนแห งชาตทประชาชนใชประโยชนร วมกนในพนทเ ตปาเ รษฐกจโซน E ประมาณ 3,500 ไร และจาก อมลพนฐานความ มพนธชมชน และความ มดลทางธรรมชาต “ไผ ” จงไดมแผนการบรหารจดการประชากรไผ และฟนฟปาไผ ชมชนดงน

1. จดตง และจดทะเบยนว าหกจชมชน ตามพระราชบญญตการ งเ รมว าหกจชมชน พ. . 2554และจดทะเบยนมลนธพฒนาชมชนผาปง เพอเปนองคกรบรหาร กจการเพอ งคม" ตามระเบยบ านกนายกรฐมนตรว าดวยการ งเ รมกจการเพอ งคมแห งชาต พ. .2554"

2. นาประชากรไผ บนทดนกรรม ทธจานวน 30-40 ไร /ป แบ งเปนโซน 1-3 หมนเวยนตามวงจรชวต องไผ มาใชประโยชน วนละ 3 ตน/วน หรอ 1,095 ตน/ป โดยไม มการนาไผ ในเ ตปา งวนแห งชาตมาใชประโยชน ให อดคลองกบแผนการดาเนนงาน องกล มว าหกจชมชนทกาหนดในเบองตน

3. นาไผ วนละ 3 ตน มาผลตเปนตะเกยบอนามย ไมเ ยบอาหาร อบฆ าเชอราดวยเทคโนโลยตอบพลงงานแ งอาทตย เพอจาหน ายใหกบบรษท ฮอ พอต ประเท ไทย จากด(มหาชน) และผลตเปนกานธป ใหกล มว าหกจผลตธป

4. นา เลอยไผ มาผลตเปนแท งเชอเพลงเ ยว Pellets ผลตเปนปยดน ยไผ และผลตเปนธปหอมไล ยง

5. นาเ ษตอกตะเกยบ ภาษาเหนอเรยกว า" เฮอะ" อบเปนถ าน แลวนามาผลตเปนถ านอดแท ง Char coal เพอจาหน ายใหกบบรษท ฮอ พอต ประเท ไทย จากด(มหาชน) และว าหกจชมชนอรญญก จงหวดพระนคร รอยธยา




6. นาเ ษ อไผ วนละ 2 ตน มาเปนเชอเพลงพลงงานผลตกระแ ไฟฟาชมชน นาดเลกมาก ระบบ Gasification เปนระบทไม มผลกระทบ งแวดลอม ไม มควน ไม มกลน ไม มนาเ ย และมเ ยงเครองยนตเบา มกาลงการผลต 0.07 เมกกะวต หรอ 70 กโลวตตเพอจาหน ายใหกบ การไฟฟา วนภมภาค(กฟภ) โดยการร วมหนเพอการลงทน คอ กฟภ. 49 เปอรเซนต มลนธพฒนาชมชนผาปง 30 เปอรเซนต และว าหกจชมชนนาเ ษ อไผ ไปเปนหน วน 21 เปอรเซนต

7. นางบประมาณในการก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตร ไป ดดนเหนยวในหนอง ทดนนา เพอใหได ระนาเพอการเกษตร และนาดนเหนยวมาผลตเปนว าหกจผลตอฐชมชน และ นาความรอนและกาชเผาทงจาก ถานผลตไฟฟา ไปอบอฐชมชน องกล มว าหกจผลตอฐชมชน เพอนา อฐไปก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตรเปน นตอน ดทาย

8. นานา มควนไมจากระบบผลต Gasification ใน ถานผลตไฟฟาและ ถานเผาถ าน ไปผลตเปนผลตภณฑฆ าเชอรา ลางหองนา นายาทาความ ะอาดพน บ

9. นาผงละอองถ านไผ จาก ถานผลตถ านอดแท ง มาผลตเปน บ ไผ คลมอาบนา และคลม ระผม งจาหน ายใหกล มโฮม เตย และจาหน ายใหผมาเยอนและ งใหบรษท เอกชน

10. นาถ านไผ อดแท งทดแทนการใชกาช LPG ในโรงครว อง "กล มว าหกจครวแม บาน" เพอลดตนทน และการใชพลงงานอย างมประ ทธภาพ

11. นาปยชวภาพจากนาหมกในระบบผลตไฟฟา และฝอยไผ จากการ ดตะเกยบ งจาหน ายใหกบว าหกจชมชนปลกพช มนไพรพนบาน และว าหกจชมชนปลกผกปลอด ารพษ

12. ผลตกลวยอบพลงงานแ งอาทตย งให" "กล มว าหกจครวแม บาน" เพอเปนอาหารว าง าหรบผมา กษาดงาน

13. ปลกและผลตผกปลอด ารพษ บรโภคภายในชมชน จาหน ายใหโรงพยาบาล และทณฑ ถาน 14. ผลตปลก มนไพรพนบานทดแทนการปลก าวโพด มน าปะหลง ยางพารา และยคาลปต 15. ผลต าวกลอง จาหน ายให"กล มว าหกจครวแม บาน" และผมา กษาดงาน อย างไรกตาม เมอมการใชทรพยากร จะตองมการบรหารจดการปลกไผ บรเวณ วน ไร นา และ

บรเวณหวไร ปลายนา ในเบองตนไดกาหนดใหมการปลกไผ จานวน 10,000 กลา/ปในพนท 100 ไร /ปตดต อกนเปนระยะเวลา 5 ปนอกจากนยงมการกาหนดกตกาชมชน และดแลปาตนนา รางฝายชะลอนา และจดหามาตรการณปองกนไฟปา พรอมทด อบการตดไผ อย างถกตองตามหลกวชาการ เมอชมชนเปนเจา อง และช วยกนรกษาปาในพนทปาเ รษฐกจ ตามกฎหมายกาหนด จงเชอมนว ารปแบบการพฒนาชมชนผาปง “แบบเรยนรไป แกไ ไป จากการปฏบตจรง เปนชมชนพงตนเอง ” จะเปนแผนยทธ า ตรการพฒนาชมชนทเปนประโยชนกบประเท ทงในระยะ น และระยะยาว โดยความร วมกบหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน อย างเปนระบบอย างต อเนอง

หมายเหต : รายไดทงหมดทง น กาหนดใหมรปแบบการบรหารจดการและนารายไดมาพฒนาชมชนตาบลผาปงในรปองคกร าธารณะประโยชน พงตนเอง และมระบบการบรหารจดการดงน

4. การก าหนดแนวทาง ออกแบบ และทบทวนสาธารณะตอการพฒนาโครงการ

เมอกาหนด อบเ ตการดาเนนโครงการ เปนมต องชมชนแลว คณะกรรมการชมชนตาบลผาปงจงไดออกแบบการพฒนาโครงการตาม อบเ ตการดาเนนโครงการ ท อดคลองกบการพฒนาคณภาพชวต อง




ชมชนตาบลผาปง มารองรบกจกรรมและแผนปฏบตการให าเรจตามวตถประ งคจากการกาหนด อบเ ตแนวทางการพฒนาชมชนในเบองตน คณะกรรมการพฒนาชมชนผาปง หรอในการ กษาโครงการนเรยกว า “คณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการ” ไดนากรอบแนวคด อบเ ต Scoping การดาเนนโครงการรายงานหวหนา วนทเกยว องในทประชมประจาเดอนอาเภอแม พรก และรายงานหวหนา วนราชการจงหวดลาปางทราบอย างเปนทางการ เมอวนท 30 กนยายน 2555 และนากลบมาใหคณะกรรมการกากบท ทางฯ ไดทบทวนอกครง ซงมทง อเ นอแนะ และใหมการปรบปรงแผนปฏบตการ นตอนวธการดาเนนงานใหชดเจน เพราะการดาเนนโครงการดงกล าว เชอว าจะมปญหาอป รรคหลายๆ ประการโดยเฉพาะความเ าใจ องชาวบานต อกรณปฏบตใหเปนผล าเรจตามแผนงาน ดงนน คณะกรรมการกากบท ทางฯ จงไดกาหนด อบเ ตและมการทบทวนแนวทางการดาเนนงานใหครอบคลมแผนงานยทธ า ตรแต ละดาน โดยความร วมมอ องชมชน(บาน) วด โรงเรยน ถานอนามย ว าหกจชมชน รฐว าหกจ เอกชน และองคกรปกครองทองถน เปน นยกลางการ บเคลอนในรปแบบคณะทางานร วมกน ดงแ ดงในแผนภม อ รปใหม ดงน

แผนทกลยทธการมสวนรวมของภาคประชาชน การ กษา วจย และพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชน

กลไกการขบเคลอนชมชนตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนยงยน ล าปางโมเดล

รพ สต อสม

อปท

วสาหกจชมชน

สขภาพด

เศรษฐกจชมชนเ มแ ง

สงคมอยเยนเปนสข

สงแวดลอมสมดลกบธรรมชาต

มรายไดจากการพงพาตนเองอย างยงยน

มการบรหารจดการทาง งคมอย างเปนระบบยงยน

บรหารจดการ งแวดลอมท มดลกบธรรมชาต และการดารงชวตในชมชน

รฐวสาหกจ

เอกชน

ภาคประชาชน บวร

โครงการ กษา วจยและพฒนาว าหกจพลงงานชมชนยงยน ลาปางโมเดล ภายใตโครงการ ใตร มพระบารม




(

Issu

e M

anag

emen

t :

IM)

(Pu

blic

Par

tici

pat

ion

Sp

ectr

um

: P

PS)

Scoping

Public

Review

Public

Scoping

(Stakeholder)




แผนทกลยทธและการประเมนประสทธภาพของการพฒนาวสาหกจพลงงานชมชนยงยน

ความสมฤทธผลของการพฒนาต าบลสขภาพแขงแรง โดยประชาชนมสวนรวมในการคด การท า การตดสนใจ และเปนเจาของการพฒนาอยางยงยน

พฒนาชมชนใหมรายไดจากการพงพาตนเองอยางยงยนพฒนาภมคมกน และการบรหารจดการทางสงคมอยางเปนระบบยงยน พฒนาและรกษาสงแวดลอมใหเกดความสมดลทางธรรมชาต และพฒนาสขภาพของประชาชน เพอใหประชาชนมสขภาพอนามยด มพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม สามารถควบคมและลดป จจยเสยงตอโรคเรอรง ภยพบตและภยสขภาพ

ภารกจ

เสรมสรางความมนคงเศรษฐกจชมชนแบบพงพาตนเอง

Availability

พฒนาศกยภาพ ทรพยากรธรรมชาตทมอยในชมชนเพอลดการพงพาจากภายนอกชมชน

Accessibility

พฒนาสขภาพประชาชนอยางมดลยภาพควบคกบการอนรกษสงแวดลอมและการมสวนรวมของประชาชน

Acceptability

ประเดนยทธศาสตร

’As

เปาหมาย พฒนาชมชนใหเขมแขง เมองไทยแขงแรง อยางยงยน ถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

ประเดน กลยทธ

การพฒนาชมชนตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนยงยนนาไป การม วนร วมในการพฒนาชมชน ภายใตการร วมคด ร วมทา ร วมตด นใจ และร วมรบผดชอบ ภาพใน

ครวเรอน ชมชน เครอ ายทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และหน วยงานปกครอง วนทองถน

ป จจยความส าเรจ การพฒนาเศรษฐกจ และสงคม

การมสวนรวมของชมชนเครอ ายทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และ

หน วยงานปกครอง วนทองถน

การพฒนาสงเสรมสขภาพ ควบคกบการอนรกษสงแวดลอม

ประเภท กลยทธ กลยทธเชงรก SO กลยทธก าจดจดออน WO กลยทธสรางภมคมกน WT กลยทธเปลยนวกฤตใหเปนโอกาส ST

WO การพฒนา กยภาพชมชนใหมความร และม วนร วมในการ

พฒนาชมชนยงยน

ST การแกปญหาหมอกควน และการปองการไฟปา เผาปา บรหารจดการ งแวดลอมใน 9 จงหวดภาคเหนอ

WT งเ รมชมชนจดการ ภาพดเพอลดปจจยเ ยง อ และโรควถ

ชวต โรค

ST1-3 พฒนาว าหกจผลตไฟฟาชมชน เ ษไม เ ษไผ

ST1-4 พฒนาว าหกจผลตเชอเพลงอดแท ง ใบไม ผงถ าน แกลบ

ST1-5 พฒนาว าหกจผลตเชอเพลงอดแท งตะเกยบ เลอย

ST1- พฒนาฝายชะลอนา และการบรหารจดการปาชมชน

SO การ งเ รมกจการ ธรกจเพอ งคม แกปญหาความ

ยากจนอย างยงยน

WO การพฒนากองทนพฒนาชมชน

WO-2 พฒนาว าหกจชมชน งเ รมการท องเทยว และบรหารจดการโฮม เตย

ST1-1 พฒนา ถานผลตปยชมชน

SO การพฒนากองทนว าหกจชมชนผาปง

ST1-1 พฒนาว าหกจผลต นคาจากไมไผ ตะเกยบ ไมจมฟน กานธป จก าน

ST1-1 พฒนาว าหกจอบตะเกยบ อบกลวย หน อไมแหง และพช มนไพร พลงงานแ ดงอาทตย (green food)

ST1-1 พฒนาว าหกจผลต าวกลอง WT1-2 พฒนา ถานปลกผกปลอด ารพษ

WT1-3 พฒนา ถานปลกพช มนไพรพนบาน

WT1-1 ธนาคารเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอ ภาพด

แผนงาน

ST การพฒนากองทน งแวดลอมชมชน

WT การพฒนากองทนจดการ ภาพ กองทน ว ดการ อ ม

กลยทธ

ST1-1 พฒนา ถานบ มเพาะกลาไผ เพอการเพาะปลก และจาหน าย

ST1-2 พฒนากองทนเพอ งแวดลอมและปองกนไฟปา

WO-1 พฒนาว าหกจบรหารจดการครวพลงงานชมชน

มลนธพฒนาชมชนผาปง มลนธ ราง ชมชน มลนธพระมหาธาตเจดย รา และเครอ ายว าหกจพลงงานชมชนผาปง

ST1-1 พฒนาว าหกจฟางอดกอน

ST1-1 พฒนาว าหกจชมชนเพาะเหด

WO-3 พฒนาว าหกจบรหารจดการ ยะ

WO-4 พฒนาว าหกจบรหารจดการนาเพออปโภคบรโภค

WO-5 การบรหาร นยเรยนร ภมปญญาอาเซยน

WO-6 ว าหกจผลตอฐชมชน

หมท ต าบลผาป ง อ าเภอแมพรก จงหวดล าปางภายใตโครงการ “ใตร มพระบารม” อง านกงานใตร มพระบารม ตามแนวพระราชดาร ององคพระบาท มเดจพระเจาอย หว และ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

WT1-4 พฒนา ถานบรการและพฒนา กยภาพบคคลากรดาน

าธารณ ชมชน




จากแผนทกลยทธในการม วนร วม องภาคประชาชน และแผนทประเมน กยภาพ องการพฒนาว าหกจพลงงานชมชนยงยน จะ งเกตไดว าการพฒนาว าหกจใหเกดการเชอมโยงตามแผนทความคดSocial Map ใหเปนผล าเรจในระยะ นนนคงเปนไปไดยากยง แต เปนความฝน องชมชนตาบลผาปงซงมความเชอว าถา ามารถปฏบตการไดตามแผนใหเกดผล าเรจไดไม ว าจะมผล าเรจในระยะยาวกตามกถอว า าเรจตามเปาหมาย ดงนนเพอใหเกดความชดเจนในการเชอมโยงหรอความชดเจนในการกาหนดแผนงานโครงการ คณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการ จงไดทบทวน อบเ ตแผนงานโครงการทเกยว องและตามทชมชนกาหนดไดดงน

1) กาหนดใหมการจดตงว าหกจเพาะกลาพนธไผ ชมชน มหนาทในการเพาะพน ธกลาไมใช อย ไมกนได ไมเ รษฐกจ ตามพระราชดาร หรอพชตามทชมชนเหน มควรปลกและมความเหมาะ มกบพนท

2) กาหนดใหมการจดตงว าหกจผลตภณฑจากไมไผ โดยนาไผ ทปลก บรเวณทดนกรรม ทธ อง มาชกในชมชนตาบลผาปงวนละ 3 ตนในพนท 30 ไร ต อป หมนเวยน 3 ป มาผลตเปนตะเกยบ เพอจาหน ายเชงพาณชย รางรายไดใหชมชน โดยปฏบตตามกตกาชมชน และ อดคลองกบวงจรชวต อง”ไผ ”

3) กาหนดจดตงว าหกจผลตไฟฟาชวมวลชมชน(ระบบผลตกาชซฟเคชน) นาดกาลงการผลต 70 กโลวตต เปนระบบทไม มผลกระทบต อ งแวดลอมและ ภาพหรอมผลกระทบนอยท ดโดยความร วมมอ นบ นน อมลทางวชาการ เทคโนโลย และการลงทนเชงพาณชย จากการไฟฟา วนภมภาค(PEA) กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน(พพ) มลนธ ราง ชมชน โดยชมชนร วมเปนหน วนและเปนเจา องโดยมหนาทในการนาเ ษว ดไผ ( อไผ เลอย ซงตะเกยบ)จากว าหกจผลตภณฑจากไมไผ มาเปนเชอเพลงผลตไฟฟา

4) กาหนดจดตงว าหกจผลตถ านอดแท งCharcoal โดยนาซงตะเกยบ อไผ มาผลตเปนถ านอดแท ง รางตวอย างในการใชพลงงานชมชนท ะอาด ทดแทนการใชกาชหงตม LPG ลดรายจ าย รางรายไดดวยการนามาจาหน ายเชงพาณชยรวมถงเปนตวอย างในการลดการเผาเ ษว ดเหลอใชทางการเกษตรทงหมด

5) กาหนดจดตงว าหกจผลตเชอเพลงกอน Wood pellets โดยนา เลอยไผ จากว าหกจผลตภณฑจากไผ ชมชน เลอยทวไป ฟาง าว หญาเนเปยร(หญาเลยง ตว) มาอดเปนเชอเพลงแท ง เพอทดแทนการใช LPG และเพอจาหน าย และใชในครวเรอน ชมชน หรออต าหกรรม นาดกลางและ นาดย อมในการอบ การเผาตมนา เปนตน รางรายไดใหกบชมชน ลดการเผาทง รกษา งแวดลอมและ ภาพชมชน

6) กาหนดจดตงว าหกจผลตอฐชมชน โดยนาดนเหนยวทประชาชน ดบ อนา ดลอกนา มาผลตเปนอฐและนาพลงงานความรอนจาก ถานผลตไฟฟาชมชนไปย างอบแหง และเผาดวยความรอน ง เพอนามาก อ รางพระบรมธาตเจดยหลวง 12 นกษตรและ า น ถาน โรงเรยน และอาคาร าธารณะประโยชนในชมชน

7) กาหนดจดตงว าหกจชมชนผลตฟางกอนโดยการนาเ ษฟาง าว หญา มาอดเปนกอนเพอจาหน ายเชงพาณชย รางรายได ลดการเผาทง รกษา งแวดลอมและระบบจดการ ภาพชมชน

8) กาหนดจดตงว าหกจชมชนผลตเครองจกร าน โดย นา”ไผ ” ใบตาล ทมอย ในชมชนผลตเปนเครองจก านอาท กล อง าว กระเชา อง วญ เพอ รางรายไดจากการนาวตถดบทมอย ในชมชนมา รางเ รษฐกจชมชน รางมลค าเพมทางเ รษฐกจชมชนอย างเปนระบบเชอมโยงตลาดจากผมา กษาดงาน และจาหน ายทวไป

9) กาหนดจดตงว าหกจผลตปยอนทรย โดยนา เลอยไผ นาหมกจากเ ษอาหารในว าหกจครวพลงงานมล ตว นา มควนไมจากผลตไฟฟาระบบ Gasification และการเผาถ าน อไผ จาหน ายใหกล ม




ว าหกจผกปลอด ารพษ และ มนไพรพนบาน และจาหน ายทวไป รางรายได ลดการใช ารเคม รกษา งแวดลอมและระบบจดการ ภาพชมชนตาบลผาปง

10) กาหนดจดตงว าหกจชมชนปลกผกปลอด ารพษ และ มนไพรพนบานเพอจาหน ายใหกล มว าหกจครวพลงงานชมชน จดทาเปนอาหารเลยงผมา กษาดงาน และจาหน ายในชมชน เพราะชมชนผาปงเปนชมชนปลอด ารเคม ม งแวดลอมด ไดรบรางวลชมชนปลอดไ เลอดออกตดต อกน 11 ป โดยจดระบบจดการอาหารปลอดภย ปลอด ารเคม และเปน มนไพรพนบาน เพอรกษา ภาพ องประชากรในชมชน

11) กาหนดจดตงว าหกจชมชนผลต าวกลองเพอจาหน ายใหกล มว าหกจครวพลงงานชมชน จดทาเปนอาหารเลยงผมา กษาดงาน จาหน ายในชมชนและผมา กษาดงาน เพราะชมชนผาปงเปนชมชนปลอด ารเคม ม งแวดลอมด เปนการจดระบบจดการอาหารปลอดภย ปลอด ารเคม เพอรกษา ภาพ องประชากรในชมชน

12) กาหนดจดตงว าหกจผลตอาหารปลอดภย โดยนากลวยนาวา หน อไม พรก พรกไทย มาอบแหงโดยตเทคโนโลยตอบพลงงานแ งอาทตย เพอผลตและจาหน ายใหกล มครวพลงงานชมชน จาหน ายในชมชนและผมา กษาดงาน

13) กาหนดจดตงว าหกจครวพลงงานชมชนเพอผลตอาหารตอนรบผมา กษาดงานและเปน นยกลางในการเชอมโยงโครง ายว าหกจชมชนต อเนองครบวงจร

14) จดตงว าหกจผลตเวช าอาง มนไพรชมชนเพอผลต บ นายา ระผม นายาทาความ ะอาด โดยนาผงถ านไผ และ มนไพรพนบาน มาผลตเปนเวช าอาง และจาหน ายใหกล มโฮม เตยและประชาชนทวไป

15) กาหนดจดตงว าหกจโฮม เตยเพอบรหารจดการทพกรบรองผมา กษาดงาน และร วมปฏบตการเรยนรในชมชน

16) กาหนดจดตงว าหกจชมชนมคคเท กนอย โดยพฒนากล ม ภาเดกและเยาวชนตาบลผาปง มาบรหารจดการกระบวนการเรยนรในชมชน ร วมกบผมา กษาดงาน

5. การตดสนใจ และรวมเปนเจาของในการพฒนาโครงการ

การตด นใจเพอการพฒนาโครงการ ซงเปน นตอนทมความ าคญท ด องกระบวนการม วนร วม องประชาชน คณะกรรมการมลนธ และคณะกรรมการเครอ ายว าหกจพลงงานชมชน หลงจากทไดร วมออกแบบ และกาหนดแนวทางการดาเนนงานแลว จงไดลงมตเหนชอบต อการพฒนาโครงการตามรปแบบทชมชนเปนผกาหนดแนวทาง เปนการจดเวทความคดSocial Forum ทางสงคม การเมอง สงแวดลอม และสขภาพเพอออกแบบ วางแผนแนวทางการดาเนนโครงการตาม นตอนกระบวนการม วนร วม องภาคประชาชน Public Participation : PP

พนท าธารณะ ( Public Space) หรอ ถานททผคนในชมชนนาร องเพอการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชน ามารถมาพบปะรวมตวกน เพอ แลกเปลยนแ ดงความคดเหน พดคย แลกเปลยน ถกแถลง (ไม ใช โตเถยง) อมล รางคณค าอดมการณปญญา การแกไ ปญหา การวางแผนงานและการกระทาหรอปฏบตร วมกน เพอเปนประโยชน าธารณะหรอ องชมชน ไม ว าจะเปนการพดคยทเปนทางการ หรอการพดคยทไม เปนทางการ หรอเมอมวกฤต/เหตการณ/ประเดนร วมกน ซงในกรณการทบทวนเพอการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทน ซงไดผ านพจารณาจากคณะกรรมการชมชนแลว คณะทปรกษาวจย จงนา อเ นอแนะ องคณะกรรมการมาชแจงต อประชาชนในพนทผม วนได วนเ ย Stakeholder โดยการจดเวทความคด Social




Forum ทาง งคม การเมอง งแวดลอม และ ภาพ หรอกล าวการกนอย างง ายๆ คอ “เวทความคดในชมชน”นนเอง

เวทความคดในชมชน”ควรมบรรยากา องความร วมมอในการพดคย อ ารทาความเ าใจกน ทาอย างไรทจะใหผเชยวชาญ/นกวชาการ าราชการ องคกรพฒนาเอกชน(Ngos) กบประชาชน คนธรรมดาไดมโอกา พบปะพดคยในบรรยากา ทมมตรภาพและ มพนธภาพทเท าเทยมกน แต ไม ใช เรองททกฝายทมาพบกนตองคดและทาอะไรเหมอนกนหมด อนทจรงความแตกต างหลากหลาย องผคนทมวธคดแตกต างกน ามารถทาใหเกดความกลมกลนอย าง มานฉนท ( Harmony) เกดเปนประโยชนใน งใหม ๆ ความแตกต าง ๆ หลากหลายทแต ละคนมอย ต างหากทเปนจดแ งทจะ รางประชา งคมทแ งแกร ง นมา เวทประชาคมทดผเ าร วมตอง ามารถ อ ารความคดเหน ความร กและการใหคณค าเรองต าง ๆ ใหผอนไดรบรอย างตรงไปตรงมา

ดวยความตระหนกถงองคประกอบการประชม จดเวทความคด Social Forumคณะทปรกษาในระยะเรมตน จงไดเชญหน วยงานทเกยว องในทองถน ทองท ผนาชมชน ครอาจารย พระ งฆ นกเรยน ประชาชนตาบลผาปง และผทรงคณวฒในหน วยงานทเกยว องมาใหความร เพอใหการตด นใจเพอร วมเปนเจา องพฒนาพลงงานชมชนตามแบบความคด และความ อดคลองกบการออกแบบ และแผนการดาเนนงาน องแต ละกล มว าหกจชมชน ซงในทนจะรวมถงการพฒนาโครง ายการพฒนาเ รษฐกจ งคม งแวดลอมและ ภาพ ตงแต ผลงานในอดตและแผนพฒนาชมชนในอนาคต การพฒนาพลงงานชมชนเปนเพยงเครองมอเพอใหเกดการเชอมโยงกบเครอ ายกจกรรมดาน งคม งแวดลอม และ ภาพ โดยมองคประกอบหลกในการเ าร วมประชมจากหน วยงานทเกยว องทกหน วยงาน ทกภาค วน วธการด าเนนงาน

การประชมจดเวทความคด Social Forum คณะทปรกษาวจย ไดจดกจกรรมเพอใหทกฝายไดพจารณาอย างรอบคอบจงกาหนดระยะเวลาในการดาเนนกจกรรม 2 วน โดยมอบหมายใหกล มว าหกจชมชนแต ละกล มไดเปนผกาหนดแนวทางการจดกจกรรม องแต ละกล ม และใหเปนบรหารจดการประ านงานหรอผดาเนนการเอง นาเ นอใหทประชมทราบ และเชญวทยากรผทรงคณวฒมาชแจงแผนพฒนาว าหกจพลงงานชมชน ใหมความชดเจนในความเ าใจ องประชาชนผ วนได วนเ ยในแต ละพนทดงน

การประชมเพอทบทวน าธารณะ(Public Review) และการตด นใจ พฒนาโครงการ กษา วจยและพฒนา

ตนแบบว าหกจพลงงานชมชน




จากกระบวนการดาเนนการโครงการ ดงกล าวเปนลกษณะ รางความต อเนองเชงกระบวนการม วนร วม องภาคประชาชน ต อการพฒนาว าหกจพลงงานชมชน ภาพด ในรปแบบการบรหารจดการเชงกลยทธท อดคลองกบการดาเนนชวตภายใตแนวคดเชง”กจการเพอสงคม”แบบครบวงจร ร วมคด ร วมทา ร วมตด นใจ และร วมกนเปนเจา องการพฒนาโครงการตงแต ตนนา-ปลายนา การด าเนนงานครงนเปนการศกษา วจย เพอน าไปสการพฒนาพลงงานชมชนสขภาพดทยงยน มระบบการบรหารจดการเชงนเวศน และพฒนาเปนวสาหกจตอเนอง ควบคกนไปกบการพฒนาวสาหกจพลงงานชมชนขนาดเลกทชมชนมความสามารถเพยงพอส าหรบการลงทนเพอเปนเจาของในการพฒนาพลงงาน ามารถแกปญหาวกฤตเ รษฐกจ งคม งแวดลอมและระบบจดการ ภาพในชมชนไดอย างยงยนดงมรายละเอยดดงน

นายจนดา ฟ นค าอาย หม ท 2 ตาบลผาปงอาชพรบราชการตาแหน ง กษานเท น านกงานเ ตพนทการ กษาลาปาง เ ต 2 ไดเ นอแผนยทธ า ตรการพฒนาชมชนผาปง พ. . 2557-2560 ในฐานะเล านการคณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ให มาชก และผเ าร วมประชมไดทบทวนแผนพฒนาชมชนผาปง ว าการพฒนาชมชนผาปงจะเปนการดาเนนในลกษณะชมชนพงตนเอง โดยนอมนาแนวพระราชดาร องพระบาท มเดจพระเจาอย หวและ มเดจพระนางเจาพระบรมราชนนารถ มาเปนแบบแนวทางในกระบวนการคดและนา แผนปฏบตความร วมมออย างเปนระบบในภาพรวมทงตาบล เพราะตาบลผาปงมพนทชมชนทมความ มพนธเปนเครอญาตกนตงแต หม ท 1-5 โดยม นยปฏบตการในการพฒนา และม านกงานตงอย เล ท 2/1 หม ท 3 ซงเปนทดนธรณ งฆ องวดผาปงกลาง(เล ท2) โดยมการเช าทดนธรณ งฆ ตาม พ.ร.บ.คณะ งฆ พ. .2505

แผนพฒนาชมชนผาปง เพอแกไ ปญหาชมชนผาปงทงระบบ คณะกรรมการไดร วมกนกาหนด

อบเ ตแนวทางการพฒนาชมชน และกาหนดว าควรมรปแบบการบรหารจดการเชงโครง รางจดตงเปนกล มว าหกจชมชน และเชอมโยงเปนโครง ายว าหกจชมชน และมมลนธพฒนาชมชนผาปง เปนคณะกรรมการอานวยการ โดยการดาเนนงาน ามารถเรมดาเนนงานตามแผนปฏบตการเรยนรทนท และเมอผ านกระบวนการทบทวน าธารณะในระดบกล มคณะกรรมการชมชนแลว จะนาเ นอเปนแผนงานพฒนาใหอาเภอแม พรก และรายงานในการประชมระดบจงหวดอกครง รวมถงรายงานความกาวใหหน วยงานความร วมมอ นบ นนไดรบทราบอย างทวถงกน โดยเฉพาะ านกงานใตร มพระบารมโดยจดตงคณะกรรมการมลนธ และคณะกรรมการเครอ ายว าหกจ โดยมรายละเอยดดงน




ขอเสนอแนะจากผเขารวมประชม นางสมพศ ค าภระยศ ผแทนกล มว าหกจชมชนกลวยอบพลงงานแ งอาทตย ไดเ นอความ

คดเหนว า กรณ องกล มว าหกจชมชนผลตกลวยอบพลงงานแ งอาทตย ไดมการจดทะเบยนมาก อนตงแต ป พ. .2550 และไดดาเนนการเปนทเรยบรอยแลว เมอมแผนพฒนาชมชนทก อใหเกดการเชอมโยงกบว าหกจอนๆ ตามแผนทกาหนดกล มว าหกจกลวยอบพลงงานแ งอาทตยกไดประโยชนมากยง น เพราะมผมา กษาดงาน และมตลาดเ ามาถงในพนท แต งทกล มจะตองพฒนาเพมมากยง นมาตรฐาน นคา องกล มจะตองพฒนาใหไดการรบรองจาก านกงานคณะกรรมการอาหารและยา(อย.) เพอว า นคาหรอผลตภณฑทผลตออกไปมคณภาพท ามารถ อ อย.ไดอย างแน นอน จง อ นบ นนแผนพฒนาชมชนผาปงตามทคณะกรรมการกากบท ทางการดาเนนงาน ไดกาหนดแนวทางตามทเ นอในวนน

นางสาวส าราญ ค าภระแปง อาชพรบราชการตาแหน งนกวชาการเกษตรชานาญการ อาเภอแม

พรกไดเ นอความคดเหนว าในเรอง องการจดทะเบยนเปนว าหกจชมชน และตองการประชา มพนธเรองการต อทะเบยนว าหกจชมชน ป 2557 ตาม พ.ร.บ.ว าหกจชมชน พ. . 2548 ไดระบใหทก นปปฏทนใหว าหกจชมชนทประ งคดาเนนการต อทะเบยนท านกงานเกษตรอาเภอแม พรก ซงมระยะเวลาระหว าง วนท 1 - 30 มกราคม 2557 งทตองเตรยมคอ

- หนง อใบ าคญการจดทะเบยนว าหกจชมชนหรอเครอ ายว าหกจชมชน - เอก าร าคญการแ ดงกจกรรม - กรณ หนง อใบ าคญการจดทะเบยน,เอก าร าคญการแ ดงกจกรรม ญหายใหไปแจงความ

ก อน




- าเนาบตรประชาชน องผยน อต อทะเบยน - หนง อมอบอานาจจากว าหกจชมชน - อบงคบหรอ อตกลงรวม องว าหกจชมชน - แผนประกอบแ ดงการดาเนนกจการ และเปาหมาย องว าหกจชมชน - กจกรรม ามารถมความหลากหลายได เครอ ายจะเพมระเบยบ อบงคบ นมา ามารถอา ย

ทรพยากรการผลตทเออต อกนได

นายไพรตน คนธะชมภและนายสคน สรนทรบางอาชพ มาชก ภาองคการบรหาร วนตาบลแม พรก หม ท1-2 ตาบลผาปงกล าวว า อ นบ นนแนวทางการพฒนาชมชน ตามทเ นอโดยมว าหกจพลงงานชมชนเปน นยกลางการ บเคลอนเพราะจากการดาเนนงานทผ านมาไดเ าร วมและมโอกา ในการนาเ นอและกาหนด อบเ ตการดาเนนงานใหบรรจไวในแผนพฒนา ององคการบรหาร วนตาบลแม พรก แต ไม ไดรบการตอบ นองจาก ภาองคการบรหาร วนตาบลแม พรกเพราะตาบลเปนพนท วนนอย อง อบต.ประกอบกบ อบต.มงบประมาณจากด เมอมการพฒนาชมชนตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน ทมรปแบบการพฒนาเชงธรกจเพอ งคมพงตนเอง คดว าจะเปนประโยชนกบตาบลผาปงเปนอย างยง ซงเชอมนว าการม วนร วม องประชาชนอย างแทจรง ภายใตกฎหมาย องแต ละหน วยงานทเกยว อง จะทาใหชมชนตาบลผาปง ามารถพงตนเองได ไม ใช เพราะมคณะกรรมการระดบจงหวดเ ามาช วยเหลอ แต การดาเนนงานโครงการในลกษณะดงกล าวจะตองมการพฒนาบคลากรใหมความรความ ามารถ จง อเ นอแนะใหมการพฒนาบคคลากรเปนลาดบตนตน แต มความกงวลเรองว ด “ไผ ” ทนามาผลตไม ไดมแต เฉพาะตาบลผาปง จะตองมการเชอมโยงโครง ายความร วมมอกบชมชนตาบล างเคยงดวย เพราะว าในพนทอาเภอเถนมการพฒนาตะเกยบไมไผ เปนจานวนหลายๆแห ง ซงกล มว าหกจชมชนผลตภณฑจากไมไผ ควร กษา อมลเพมเตมก อนการปฏบตอย างแทจรง เพราะเปนการลงทนเชงกจการเพอ งคม ตองอธบายใหชมชนใหเกดความชดเจนว าการใชทรพยากร งแวดลอมในพนทใน พนทกรรม ทธ โฉนด น. .3/น. .2 พนทดน การปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ( .ป.ก. )พนท ทธทากน( ทก)ในเ ตปาเ รษฐกจ พนทปา งวนแห งชาต หรอถาเปนพนทในเ ตปาชมชนจะมการบรหารจดการทถกตองตามกฎหมายอย างไร และการบรหารจดการ องคนในชมชนตาบลผาปงจะตองมความร ความเ าใจ และปฏบตทความ อดคลองกบการดาเนนชวต และความ มดลทางธรรมชาต มตดกตองมปลก ซงแผนงานทนาเ นอมาในทประชมเพอการทบทวนในวนน คณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการไดคดมาอย างรอบคอบแลว เชอว าจะ ามารถดาเนนการได โดยพฒนาพนทในทดนกรรม ทธทมอย มปรมาณวตถดบ




แค ไหนก ออกแบบเทคโนโลยเท านน ไม ตอง รางความวตกกงวลแก ประชาชนในพนท เพราะ งเกตไดจากการเล าเรองในชมชนแบบ”ปากต อปาก” ในปจจบน ณะนยงไม ไดดาเนนโครงการยงมการนาเ นอทาใหเกด อมลทคลาดเคลอนในชมชนบางแลว จากททราบมามกล มคนในในพนทหม 1 และหม ท 2 ประมาณ 10 คนลวนเปนอดตกานน-ผใหญ บาน และอดตพนกงานการไฟฟาแม เมาะ ซงเปนกล มอานาจเก าในการปกครองทองทซงไม เคยมาประชมร วมกบชมชนแต ละหม บาน แต เพราะมการนามาเปนอต าหกรรมครวเรอนทาตะเกยบ และโรงไฟฟา ถงแมว าดาเนนงานบนพนฐานในความถกตอง องกฎหมาย ถาจะนา”ไมไผ ”มาประกอบกจการเชงพาณชย จะตอง ออนญาตแปรรปไผ เช าพนททาการคอทาใหถกตองตามกฎหมาย ใหรวมกนปรกษาแกไ ปญหา และเชอว าถาชาวบานทงตาบลผาปงร วมมอกนอย างเปนระบบเชอว าแผนทนาเ นอใหเปนแนวทางการพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนนน จะทาใหการพฒนาชมชนพงตนเองไดอย างยงยน เพราะในพนฐานความ มพนธชมชนเปนเครอญาตกนทงหมด จะมเพยงผ งอายทอาจจะเ าใจยาก หรออาจถกชกจงไดใหเ าใจไม ถกตอง

ในความจรงจากผลการนาเ นอตามทคณะปรกษา ได ะทอน อมลว า การนาไผ มาใชประโยชน ว าในปจจบนนชมชนไม เ าใจวงจรชวต องไผ จะตอง รางความเ าใจวงจรชวต องไผ ใหประชาชนเ าใจและนามาใชอย างถกตองตามหลกวชาการ โดยเฉพาะการตดไผ และการปลกไผ ปญหาต างๆ แต การเปลยนวธคด และความมกง าย องชมชนไม ใช เรองง ายนก ซงกรรมการจะตองมความพยายามและอดทน ง ความ าเรจในเบองตนก อเ นอใหมการทดลองและปฏบตจรงในพนทกรรม ทธ ในชมชน และเรม ารวจและประกา รบ มคร มาชกประชากรไผ ในบรเวณหม -ตาบลใหครบก อนการกาหนดเปนแผนปฏบตจรง

นางสาววรรตน วงคหนก นกวชาการพลงงานชานาญการ านกงานพลงงานจงหวดลาปางได

เ นอ อคดเหนในทประชมว า การดาเนนโครงการดงกล าวนบว าเปนเรองใหม าหรบประชาชนมาก เพราะการทจะใหประชาชนร วมเปนเจา องการพฒนาพลงงานนนเปนเรองใหญ มาก อนเนองมาจากชมชนยงไม มความเ าใจ และองคความรเรองพลงงาน การลงทนดานพลงงาน วนใหญ จะเปนการลงทน องหน วยงานภาครฐว าหกจ ซงเปนการลงทน นาดใหญ หรอ องหน วยงานภาคเอกชน และ งททาใหประชาชนยงม อวตกกงวลต อการพฒนาคอความเชอมน องประชาชนทมผลกระทบดาน งแวดลอม และ ภาพ ซงประชาชนจะเหนและทราบ าวอย ตลอดเวลาว าเมอมการพฒนาโครงการต างๆ ดานพลงงานกจะมประชาชนออกมาประทวง ยงในจงหวดลาปางอย างโรงไฟฟาแม เมาะ กถอว ามการประทวงกนมาตลอดกว า 30 ปซงมทง อมลทเปนผลกระทบกบชมชนในอดต แต ในปจจบนน กฟผ.แม เมาะไดทาการแกไ หมดแลว แต ความเชอและความวตกกงวล องชมชนในบรเวณพนทรอบโรงไฟฟากยง าดความเชอมนอย จงเปน าเหตใหเกดกระแ ต อตานมาอย างต อเนอง าหรบการพฒนาโครงการดานพลงงานในตาบลผาปง เปนรปแบบการพฒนาเชงว าหกจทใช




เทคโนโลยททน มย ไม มมลพษ ไม มควน ไม มนาเ ย ไม รางผลกระทบต อ งแวดลอมและ ภาพ แต เปนเรองใหม คอใหชมชนเ ามาม วนร วมโดยการเปนเจา องร วมกบรฐว าหกจอย าง กฟภ. เพอตองการให กฟภ.มาเปนพเลยงใหกบชมชน เพราะว าชมชนยงไม มความพรอมดงนนจงตองการทปรกษาทมความชานาญในดานการพฒนาพลงงานไฟฟา นาดเลก การดาเนนโครงการครงนถาชมชน ามารถดาเนนงานดวยตนเองไดกจะ รางความมนคงดานพลงงานอย างยงยน และ ามารถ ยายไปทวประเท เพราะปจจบนนประเท ไทยยงพงพาพลงงานจากพม า และลาว ซงมความเ ยงต อการพฒนาระบบเ รษฐกจ องประเท และความมนคงทางเ รษฐกจ งมากดงนนโครงการพฒนาตนแบบครงนจงเปนนโยบาย องกระทรวงพลงงานทตองการใหมการพฒนาพลงงานทดแทนระดบชมชน

พระครสนทร ธรรมมาภวฒน เจาคณะตาบลเ ต 2 จงหวดลาปาง มภมลาเนาอย หม ท 4 ตาบลผาปง จบปรญญาโทดานการจดการพลงงานและ งแวดลอม มหาวทยาลยนเร วร กล าวว าอาตมาภาพ เปนคนผาปงโดยกาเนด และ นใจเรองพลงงานและ งแวดลอมมาตงแต เดก เมอไม มโอกา เรยนหนง อเพราะครอบครวยากจนจงไปบวชเรยน และเรยน ถาบน งฆมาโดยตลอดและเมอมโอกา จงไปต อปรญญาโท า าการจดการพลงงานและ งแวดลอม ทมหาวทยาลยนเร วร เมอตาบลผาปงไดรบการพจารณาใหเปนตนแบบการพฒนาว าหกจพลงงานชมชนยงยน อาตมภาพจงไดเ นอตนเองเ ามาเปนกรรมการมลนธฯ เพอว าจะมโอกา ใชความรทไดเล าเรยนมาไดถ ายทอดใหพนองประชาชนตาบลผาปง และ อ นบ นนแนวคดทคณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการไดเ นอใหทประชมทราบ และเปนแนวคดทดและ มบรณ ซงอาตมาภาพยงไดความรเพมเตมจากกระบวนการคด และการกาหนดแนวทางการพฒนาพลงงานชมชนครงนมาก เพราะกระบวนการคดและออกแบบ องชมชนตาบลผาปงไม ไดคดเฉพาะการพฒนาพลงงาน แต เปนการคดในกรอบการพฒนาภาพรวม องทงตาบลทงดานเ รษฐกจ งคม งแวดลอม และ ภาพ การพฒนาพลงงานเปนเพยงกจกรรมหนงหรอเปนเพยงเครองมอเทคโนโลยททาใหว าหกจในแต ละเรองเกดการเชอมโยงกบธรรมชาต และการประกอบอาชพ จง อ นบ นนแนวทางการพฒนาชมชนอย างเตมท าหรบอาตมาภาพ ถงแมว าจะจาวดอย ในเมองลาปาง แต กยนดมาร วมประชม ทกครงไม ตองเกรงใจนอกจากมเหต ดว ยทตองรบกจนมนตตามกจ อง งฆทมอาจหลกเลยงไดกจะมาร วมประชมทกครง และ อเปนกาลงใจและใหพร.คณะกรรมการมลนธฯ และคณะกรรมการว าหกจ ในชดก อตง ซงจะตองทางานหนกจะตองประ บปญหาอป รรคอกมากมาย เพราะเปนเรองใหม าหรบชมชน แต กไม ใช เรองใหม าหรบบางคนทไดมโอกา ดาเนนงานดานนมาแลว แต ทเปนเรองใหม อย างยงคอการบรหารจดการเชงพาณชยในรปแบบองคกรนตบคคล เพราะทผ านมากรรมการหม บาน(กม) กองทนหม บาน(กทบ) ในระดบชมชนยงไม ใชองคกรนตบคคล

นายประจกร ฮอธวงศ อดต าราชการครเกษยณราชการ อดตผใหญ บานหม ท 3 ประธานผ งอายตาบลผาปง และ มาชก ภาองคการบรหาร วนตาบลแม พรก ไดเ นอความคดเหนว าตงแต ตนทไดรบไดฟงการเ าร วมโครงการพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน เพอตองการพฒนาชมชนผาปงใหพงตนเองไดอย างยงยน เพราะตลอดระยะเวลากว า 20 ปทไปรวมกบองคการบรหาร วนตาบลแม พรก ไดรบงบประมาณ นบ นนทไม เปนธรรม ทงทมตวแทน องชาวตาบลผาปงเปนรองนายกฯ นานกว า 8 ปกไม ามารถช วยใหมการพฒนาชมชนด น ดงนนถงเวลาแลวทจะตองพงตนเอง ถาไม เรมวนนจะเรมวนไหน วนนไดเรมคด ต อไปกตองเรมทา ไม ดตรงไหนกปรบปรงแกไ กนไป เชอว าในตอนเรมโครงการทเรากาลงจะทายงไม มความมนใจว าจะเรมตนอย างไร เพราะเรองทกาลงวางแผนการพฒนาครงนเปนเพยงความฝน แต เชอว าฝนจะเปนจรงถาชมชนผาปงโดยเฉพาะผนาชมชน .อบต. คร อาจารย ถานอนามยร วมมอกบหน วยงานทกภาค วนทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และท าคญจะตอง บเคลอนดวยผนาชมชนจะตองเอาจรง ปฏบตจรง ให




เปนเยยงอย างถา มาชกในชมชนไดเหนเชงประจกษเชอว าจะไดความร วมมอมากยง น การไม เ าใจ องคนบางคนทมกระแ การเคลอนไหว องอดตผใหญ บานหม ท 1 เปนเพราะผดหวงจากการเลอกตงทผ านมา และเปนน ย วนบคคลซงชาวตาบลผาปงกทราบกนทกคน และไม เคยมาร วมประชมเลย ชอบรองเรยนผอน เอาเปรยบผอน ใน ณะดารงตาแหน งผใหญ บานกไม เคยทาผลงานใหชมชน มแต โกงเงนกองทนหม บาน โกงเงนโรงเรยนนวตกรรมผ งอาย ไม เปนเยยงอย างทดกบ งคม จน งคมลงโทษไม ไดรบการไววางใจใหเปน .อบต. ซกครงลงแ ง นมาแลวถง 2 ครงกไม ไดรบเลอก นายอาเภอ ผว าคนใดบางไม ถกรองเรยนจากบคคลดงกล าว ดงนนไม ควรใหความ าคญกบบคคลน

นายประจกษ ยงกล าวเพมเตมว าตนเองอาย 67 ปแลวรบราชการครมานาน อยากเหนชมชน

พฒนา จงเออรออกมาเปน มครเปนผใหญ บาน และมาเปน .อบต. แต ผาปงมเ ยง างนอยกไม ามารถช วยอะไรในตาบลผาปงไดมากนกตาบลแม พรกเ าม มาชก 20 คนตาบลผาปงม มาชก 10 คนยกมอ 100 ครงกแพ 100 ครงดงนนเมอมการดาเนนงานในลกษณะพงตนเอง และมหน วยงานความร วมมอ ผเชยวชาญมาใหคาปรกษา เปนพเลยงอย างนยงกว าถกหวย นบเปนโอกา ด องตาบลผาปง แต ทงนการดาเนนงานจะ าเรจหรอไม วนตว อแ ดงความคดเหนและ อเ นอว า นบ นนการดาเนนงานโครงการนอย างเตมท และจะใหความร วมมออย างท ด แผนกจกรรมโครงการทร วมกนคด ร วมกนออกแบบวนนคดไดแค น วนหนาคดไดมากกว านก ามารถแกไ ได.

นายธวชชย เทวะราช กานนตาบลผาปง ไดกว า อเ นอแนะ และแ ดงความคดเหนว า ในระยะแรกเรมตนตนเองกเปนคนหนงทยงไม ค อยเ าใจในรปแบบการพฒนาโครงการเท าทควร มการคดคานในใจตลอดเวลาว าจะเปนการตดไมทาลายปา และเมอมการแ ดงความคดเหนฟงใหมาก และไดมโอกา ไป กษาดงานร วมกบผนาชมชน และกรรมการหม บาน คนอนๆ อกหลายคน ทตาบลปงเตา อาเภองาว จงหวดลาปาง ซงเ ามโรงงานตะเกยบไมไผ ชมชน เปนรปแบบอต าหกรรมครวเรอน นาดกาลงการผลต 6 ตน/วน มจานวนทง น 22 โรงเลก ๆ นาด 3 ตน/วนอกประมาณ 5 โรง ม ยะเ ษไผ ทจะตองเผาทงถงประมาณวนละ 100 ตน/วน รางมลภาวะ รางปญหาหมอกควน ทาใหมผลกระทบต อ งแวดลอม ตดไมทาลายปา ปาไผ จะตองหมดปาอย างแน นอนซงตอนกาวแรกเรมไดเหนอย างนนทเ าไป กษาดงานในจดแรก แต พอเ าไป กษาดงานดานการบรหารจดการปาไผ ชมชน ซงตาบลปงเตาร วมกบกรมปาไม ช วยกนบรหารจดการปาชมชนอย างเปนระบบชาวบานทกครวเรอนตองปลกไผ ทดแทน เพาะกลาไผ 100,000 กลา/ป ม านกงานบรหารจดการปา มกตกาปาชมชน มการตดอย างถกวธ มการแบ งพนทบรหารจดการเพอการนามาใชประโยชนทถกตองตามหลกวชาการ และ อดคลองกบวงจรชวต องไผ และแผนธรกจในชมชน เปน งทน าประทบใจมากจงเ าใจว าไผ ยงตดยงแตกหน อ แต ตองตดอย างถกตองตามหลกวชาการ ท อดคลองกบวงจรชวต องไผ าหรบประเดนทตาบลปงเตาเผาเ ษ ยะไมไผ ทงวนละ 100 ตน/วน จงเปน าเหตใหมการเรยกรองใหมการบรหารจดการโดย




นามาทาเปนเชอเพลงพลงงาน เช น ผลตไฟฟา หรอทาเปนถ านอดแท งคณภาพทใหพลงงานความรอน ง ช วยประหยดค าใชจ ายดานพลงงานในครวเรอน และยง รางรายไดใหกบชมชนอกดวย จงมความเ าใจใหม ว าในความเปนจรงแลวการพฒนาโครงการเปนการแกปญหาชมชนมากกว า ถาปล อยใหชมชนไม เ าใจ และเอาเยยงอย างโดยการปลก าวโพด มน าปะหลง ไม มระบบจดการทดจงจะเปนการทาลายปา ดงนนตาบลผาปงทาแค 1 โรงใชไผ บรเวณทดนกรรม ทธ อง มาชก จานวน 3 ตน/วน เพอเปนตนแบบการจดการคงไม มปญหา

นอกจากน ยงไดมโอกา ไป กษาดงานการพฒนาเชอเพลงพลงงานจากเ ษว ดเหลอใชทางการเกษตรทมลนธชยพฒนา จงหวดพระนคร รอยธยาร วมกบผนาชมชน และประชาชนตาบลผาปงไปกน 50 คน จงเ าใจว าปจจบนนชมชนเปนผทาลายทรพยากรธรรมชาต เพราะความไม เ าใจวงจรชวต องธรรมชาต โดยเฉพาะไผ ชาวชมชนผาปงไม มความรทางวชาการทถกตองโดยเฉพาะการตดไผ เพอนาไผ มาใชประโยชนซง ามารถ รางมลค าเพม รางรายได รางเ รษฐกจชมชน และยง ามารถเปนตวอย างการบรหารจดการเ ษว ดเหลอใชอย างเปนระบบ จงเ าใจว าการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชนนน “ไม ยากและกไม ง าย” นอย กบความเ าใจ และความร วมมอ องทกฝาย งบประมาณในการลงทน ถามว าชมชนตาบลผาปงทาไดไหม ? ตอบว าบางอย างทาได บางอย างตอง กษาเพมเตม อะไรทาไดก อนบาง กอย างท. .อบต.ประจกษ ไดกล าวแลวว า ถาไม เรมตนวนน แลวจะเรมตนกนเมอไหร

แต งหนงทการพฒนา ถานตนแบบครงน จะตองมตลาดรองรบอย างเปนระบบและม ญญาระยะยาว อย างเช นการเผาถ าน อไผ อดเปนแท ง แลวนามาตากมาอบ ายในทองตลาด “ตลาดอย ทไหน” าหรบการผลต ถานพลงงานชวมวล ตอง กษารปแบบเพมเตมเพราะผาปงกบปงเตา มลกษณะคลายๆ กนแต ทปงเตาม อไผ เยอะกว าผาปง และมระบบจดการไผ ปาชมชน แต ยงผดกฎหมายถานามาประกอบกจการเชงพาณชยทใหญ น ทปาไมอนญาตใหชมชนปงเตานาไผ ในปาชมชนมาใชประโยชนเพราะเปนอต าหกรรมครวเรอน แต มเปนจานวนมาก นทกวนจนถง 27 แห ง ถานบตาบลอนๆ ในอาเภองาว จงหวดลาปางดวยกมถง 37 แห ง ซง รางความลาบากใจใหกบเจาหนาท องรฐอย างแน นอน ในอนาคตปงเตาจะมแนวทางแกไ อย างไร ผาปงจะตองหาวธแกไ ไวล วงหนา แต วนน อ นบ นนแผนพฒนาชมชนผาปงซงไม เฉพาะแผนพฒนาพลงงานชมชน แต เปนแผนงานทงระบบเพอ รางเ รษฐกจมนคง งคมอย เยนเปน งแวดลอมและระบบจดการ ภาพมอายยนและปลอดภยจากการเจบไ ไดปวยและแกไ กนเปนเรองๆ ไป

แต ถงอย างไรกตาม ในความคดเหน วนตวกยงมความเปนห วงว าการกาหนดกตกาชมชน ใหชมชนปฏบตตามมนไม ง าย แต ตาบลผาปงมความโชคดทไม มการบกรกทาลายปาเหมอนตาบลปงเตา หรอพนทอนๆ ในจงหวดภาคเหนอ ดงนนผาปงวนนจงมความจาเปนตองเรมตน ถาไม เรมตนหรอกาหนดหลกเกณฑภายในชมชน และมการแกไ ภายหลงกจะยงยาก




แมครทองใบ อนค ามา าราชการครเกษยณอายราชการ อาย 70 ป ประธานกล มว าหกจปลก

ผกปลอด ารพษ ไดแ ดงความคดเหนว า ตนปลกผกปลอด ารพษมาโดยตลอดหลงเกษยณอายราชการ เพราะใจรกและมความเชอว าผกเปน ารอาหารทเปน มนไพรทาใหอายยน หลงจากไดมโอกา ไป กษาดงาน และจากประ บการณทผ านมาตอง อแ ดงความยนดกบคนตาบลผาปงทวางแผนเชอมโยงโครง ายอย างเปนระบบ จง อ นบ นนแผนพฒนาชมชนอย างเตมทถงแมว าอายจะมากแลวแต กยงทางานไหว และ อเ นอตนเองดแลงานว าหกจผลตผกปลอด ารพษและกล ม มนไพรพนบานและพรอมดาเนนงานไดเลยเพราะมการตงกล มไวเรยบรอยแลวแต ยงไม ไดจดทะเบยนว าหกจอย างเปนทางการเท านน ซงหลายๆ กล มทงพฒนาชมชนและ านกงานการเกษตร าธารณ ไดมาจดตงกล มกจกรรมจนเ มแ งแลว เพยงแต วนนผาปงนามาพฒนาต อยอดและบรหารจดการในรปแบบองคกรนตบคคลอย างถกตองตามกฎหมาย มการตรวจ อบและเ ยภาษอย างถกตองจงเปนเรองทน าดใจ อยากจะเ ยภาษแพงๆ เพราะมรายไดเยอะ

นางกาญจนาตาอายเทอก กล าวว าตนเองอย กล มว าหกจกลวยอบพลงงานแ งอาทตย มากว า5 ปปญหาอย างหนงทกล มประ บมาโดยตลอดคอ าดวตถดบ ซงไม มความเพยงพอต อการ ายในตลาดเพราะกลวยอบพลงงานแ งอาทตยไดรบความนยมมาก ถาทาเปน นยปฏบตการเรยนรครบวงจรเหมอนกบแผนงานทคณะกรรมการเ นอมาในวนน ร กดใจและมความหวง เพราะมคนมาช วยคดและช วยแกไ การดาเนนงาน องกล มมโอกา มากยง น โดยเฉพาะถามการเชอมโยงกบกล มอนๆ เมอมผมา กษาดงานก อใหนากลวยอบพลงงานแ งอาทตยไปเปนอาหารว าง าหรบผมา กษาดงานดวย และ อใหมนกวชาการการผลตวตถดบมาแนะนาเพอยกระดบคณภาพ องกล มดวย

นายไพรตน คนธะชมภ เ นอเพมเตมว า หลงจากการประชมทบทวน าธารณะร วมกบตวแทนชมชนทง 5 หม บานในวนนแลว อใหกานน-ผใหญ บานนาไป ยายความใหประชาชนไดรบทราบอย างทวถงอกครงในวนประชมประจาเดอนในแต ละหม บาน เพอจะไดนา อมลทประชาชนไดเ นอแนะมา รปและปรบปรงในการแกไ และวนนก อใหผเ าร วมประชมไดแ ดงความคดเหนกนอย างเตมทก อนมมตการตด นใจ

นายวรตน สคง าราชการเกษยณในตาแหน งเกษตรอาเภอ เ ยตาบลผาปง ไดเ นอความคดเหนว า ตามทคณะกรรมการพฒนาชมชนผาปง ซงมหนาทการกากบท ทางการพฒนาชมชนผาปงใหประ บผล าเรจตามแผนงานทกาหนดไวนน ตองบอกว าตลอดอายราชการทไดดาเนนงาน การทางานในลกษณะดงทชาวตาบลผาปงไดรวมตวกน นมาเพอพฒนาว าหกจครบวงจรทงดานเ รษฐกจ งคม งแวดลอมและ ภาพ ในรปแบบการลงทนร วมกบหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน โดยบรหารจดการชมชนแบบพงตนเอง ม




หน วยงานความร วมมอและเปนพเลยงอย างน ถาทาไดจะเปนประโยชนกบประเท ชาตอย างมหา าล เพราะการดาเนนงานทผ านมายงไม มการยกระดบว าหกจทประ บผล าเรจเปนว าหกจ นาดกลางและ นาดย อมทครบวงจรอย างน วนใหญ ต างคนต างทา แต แผนพฒนาชมชนผาปงทคดกนนนเปนการเชอมโยงรปแบบการบรหารจดการระหว างว าหกจชมชน+ชมชน+อต าหกรรม โดยมชมชนเปน นยกลางการ บเคลอน ควรเรมตนทหม 3 ก อน โดยเ นอใหมการ กษา วจย ควบค ไปกบการพฒนาเพอจะไดร ไดเหน และไดปฏบตอย างแทจรง และนาผลการดาเนนงานนนมาพฒนาปรบปรงแกไ จนเปนทยอมรบและความตองการจากหน วยงานความร วมมอ หรอหน วยงานดานการตลาด และการลงทน “ความร วมเพอการลงทนแบบประชาชนม วนร วม เปนเรองใหม ใน งคมไทย เพราะทผ านมารฐบาลมแต ใหฟร ไม ว าจะเปน SML กองทนหม บาน กองทน ตร ถงแมจะคลายๆ กน แต องผาปงเปนการบรหารจดการภายใตองคกรทเปนนตบคคล จงกล าวไดว าไม มรปแบบการดาเนนงานอย างนมาก อน ถงแมว าจะเปนเ ยในพนททอา ยพนดนผาปงมากว า 38 ปบรรจเจาหนาทเกษตรระดบ 3 ครงแรกทแม พรก และวนนคดว าการดางานไดดาเนนงานมาถกทางแลว ใน วนตว อ นบ นนและยนดใหความร วมมอในการพฒนาโครงการอย างเตมท และจะนาประ บการณจากการปฏบตงานในชวตราชการกว า 38 ปมาช วยและร วมกบชาวตาบลผาปงใหประ บผล าเรจ แต ทกหน วยงานและทกหม บานตองช วยกนอย าทอถอยต อปญหาอป รรคใดๆทง นเพราะเราตองการแกไ ปญหาใหกบชมชนตาบลผาปง

การดาเนนงานในรปแบบ”กจการเพอสงคม”แบบผาปงเปนเรองใหม าหรบชมชน วนใหญ จะเปนผประกอบการเอกชน แต ทผาปงชมชนเปนคนคด เปนทา และเปนเจา อง จะถกจะผดอย ทชาวบานอย างพวกเราทกคนตองร วมมอกน ถงแมว าในชมชนตาบลผาปง จะมองคความรเปนจานวนมากกจรง แต การร วมหนร วมทนในลกษณะนยงไม เคยทา ถงตองไป กษาดงานทตาบลอนๆ ซงทกคนทไป กษาดงานมาร วมกนเชอว าทกคนเ าใจตรงกน และมองเหนอนาคตทวนหนงชาวตาบลผาปงจะ ามารถ ามารถพงพาตนเองได และจง อ นบ นน อบเ ตและแผนการดาเนนงานตนแบบว าหกจพลงงานชมชน และพฒนาชมชนผาปง 5 ปตามทนาเ นอ

นายเกษม สทธวงศ อาจารยชานาญการพเ ษ ระดบ 8 กล าวว านบว าเปนเรองดมาก ๆ จงได

เ นอความคดเหนว าเหนดวยกบคณะกรรมการกากบท ทาง และคณะทปรกษา เพอการ กษาวจยตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ตอนแรก ๆ ยงไม เ าใจระบบวงจรการเชอมโยงโครง ายความร วมมอทงภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และทาเปนธรกจเพอ งคมอย างไร วนนไดมโอกา ไดร วมคดร วม รางและร วมพฒนาชมชนตาบลผาปงกมความ เพราะตลอดชวตอายราชการคร พยายามทาหนาทใหดท ด จนเดกนกเรยนชนะการ




ประกวดการแ ง นคณต า ตร ชนะภาษาองกฤษ าหรบเครอ ายว าหกจชมชนตาบลผาปงทกาหนดไวตามแผนงานนนจะเปนประโยชนกบเดกนกเรยนผาปงวทยาเปนอย างมาก เพราะตนเองกเปนหนงในคณะกรรมการกากบท ทาง จงมองถงการ กษาในอนาคต คอพนฐานวชาวทยา า ตร และว วกรรม า ตร การพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชน จะเปนแหล งเรยนรดวยการปฏบตจรง องเดกนกเรยนไดปฏบตเรยนรจรง เ าใจจรง น าเ ยดายผไม มาเ าร วมประชม รปทบทวนวนนหลายคนซงเปนกรรมการ ถาน กษา ตดภารกจไม ไดมาร วมประชม และฝากอธบายเชอมโยงถงแผนพฒนาการ กษานอกระบบ ซงมความ าคญกบการเปลยนแปลงทาง งคมในปจจบนมาก วนนการดาเนนโครงการตนแบบว าหกจพลงงานชมชน ยงไม ไดเรมแต วนนเปนวนททกคนจะตองตด นใจว าจะเดนไป างหนาแบบไหน ภายใตกรอบแนวคด หรอมวธการดาเนนและตาม นตอนอย างไรบาง จะเรมตนอย างไรนนเอง

นายประเสรฐ เมองเหมอะ อดตผอานวยการโรงเรยนผาปงวทยา และประธานคณะกรรมการ

ถาน กษา ไดเ นอความคดเหนว า ดใจ ทมวนน ซงไดเคยร วมคดกนตงแต ป 2547 และเรมปฏบตกนบางเปนกล มย อยในป 2550 และมการปฏบตการและรวมตวกนจรงในป 2555 กนบว าการทพวกเราชาวตาบลผาปงทเปนผร ผนาชมชน กพยายามแกไ ปญหาชมชน ใหพงตนเอง ตอนตนดารงตาแหน งเล านการ ภาชมชนตาบลผาปงมา 2 มยยงไม มระบบการคดเปนแผนงานทเปนระบบอย างนมาก อน วนนนบว าตลอดระยะเวลากว า 10 ปททกคนมความตงใจกใกลเปนผล าเรจในเบองตนแลวคอ ไดคด ต อไปจะตองไดทา เชอว าตามแผนงานทคณะกรรมการกากบท ทางเ นอมานนถอว าครบถวนทกมตการดาเนนงานในการแกปญหาเ รษฐกจ งคม งแวดลอมและ ภาพในชมชนตาบลผาปง แค นถาทา าเรจถอว าฝนจะตองเปนจรง แต จะ าเรจเมอใด ไดตงเปาไว 5 ปแต นนคอเปาหมาย แต ว าจะเ รจเมอใดยงไม ตองคดมาก กลวจะไม ไดทาถาการประชมวนนลมเหลวคอเ ยง วนใหญ ไม เหนดวยต อแนวทางการพฒนาตามแผนทคณะกรรมการกากบท ทางเ นอมา ดงนนวนน




อยากใหทกคนตระหนกว า “เหนดวย”หรอ”ไมเหนดวย” “ยอมรบ”เพอการตดสนใจ หรอ”ไม ยอมรบ”กบหลกการคดและแนวทางการดาเนนงานก อน าหรบการ”จะเรมตนอย างไร”“เรมเมอไหร ” และ”มใครทาอะไรบาง”“ควรจะมการประชมเพอกาหนดกรอบการดาเนนงานภายในเดอนธนวาคม 2555และเมอมการตด นใจแลว อเ นอใหคณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการ ปรบเปลยนคณะอนกรรรมการดาเนนงานในแต ละฝาย เพอแยกกนเตรยมดาเนนงานในระยะเรมตน” าหรบตนเอง นบ นนอย างเตมท แต ตอง ออภย มาชกทกคนว าในช วงระยะเวลานจะตอง ออนญาตไปดแลหลานในจงหวดลาปาง จะกลบบานเฉพาะเ าร-อาทตย ดงนนจง ามารถช วยพวกเราไดเฉพาะวนหยดราชการเท านน

าหรบการแต งตงคณะกรรมการมลนธพฒนาชมชนผาปง และใหเกยรตตนเปนประธานมลนธนนกตอง อง อบคณพวกเราทกคนทไววางใจตน ทงทวนประชมเพอคดเลอกกรรมการมลนธชดก อตงในวาระ มยท 1 ทงทตนไม ไดอย ในทประชม เมอทกคนใหเกยรตและไววางใจ กจะ อทาหนาทอย างเตมท แต ถาเหนว ามบคคลทเหมาะ มและมความ ามารถ ตนเองกยนดพรอมทจะ นบ นนเพราะเหตผลดงทแจงทประชมแลวว าช วงนไม มเวลาอย างเตมท จะตองไปดแลหลานในอาเภอเมองลาปาง จะกลบบานทกวน กรกลบไปลาปางวนจนทรเชา

นายเจรญ ตาอาย ผอานวยการโรงเรยนวทยา ไดเ นอความคดเหนว าถากล มว าหกจชมชนบางกล มนาร องแลวไดผลงานออกมาประ บผล าเรจ จะมมาตรการอย างไรไม ใหเหตการณทมคนบางคนคดคานวตกกงวลกล าวหาว าในอนาคตจะไม มการตดไมทาลายปา าหรบ นตอนการ ออนญาตหน วยงานภาครฐตาม นตอนทางกฎหมายถาใครมเงน มทนกเปนโอกา แต การดาเนนการเพอ วนรวมจาเปนจะตองมทดนทมกรรม ทธ ซงในตาบลผาปงไม มพนทๆ จะพฒนาไดตามกฎหมายเพราะการพฒนาว าหกจชมชนในลกษณะทกาหนดไวตามแผนงานจะตองมทดนกรรม ทธเท านน กจะตองจดหาพนทๆ เหมาะ ม และตามทคณะกรรมการเ นอแผนพฒนาชมชนมากมความเหนดวยและ นบ นนในแนวทางทนาเ นอแต อเ นอใหทาทละอย างๆ ใหมผล าเรจเปนเรอง ๆ ไป ถาหากทาพรอมกนหมดเลยอาจะทาใหมผลกระทบต อการบรหารจดการทงหมด เพราะวนนคดว าผาปง ยงไม มความพรอมทงหมด

นางพมพสน คณชยมง ประธานภาค บรษท ไทยประกนชวต จากด กล าวว าในฐานะทจบคร แต ดารงชพเปนแม คามาโดยตลอด ชอบยทธ า ตรการพฒนาชมชนผาปง เพราะตงแต จบมาเปนแม คา แต กชอบและเหนการเปลยนแปลงทาง งคมในแต ละยค เพราะนกถงในอดต มยป-ย า ญาตพนองยายถนฐานไปอย บานหวย นก และบานกลางดง อาเภอท งเ ลยม จงหวด โ ทย บานคลองลาน อาเภอคลองลาน จงหวดกาแพงเพชร แม อด แม ระมาด จงหวดตาก อาเภอพาน อาเภอจน จงหวดเชยงราย เพราะไม มทดนทากน จงเปนเหตใหเกดวฒนธรรมชมชนทจะตอง งลกเรยนหนง อใหมความร งๆ เพอจะนาความรมาประกอบอาชพได แต พอไดเรยน ง อย ทบานกไม มงานทา จงตองไปหางานทาในกรงเทพ และตงถนฐานในต างถน จนทาใหมการอพยพมากยง นในคนร นปจจบน จงทาใหประชากรในตาบลผาปงมจานวนนอย เหลอเพยง 1774 คนและไม เ าหลกเกณฑการจดตง อบต.ในทกวนน ทาใหผาปง าดการพฒนาอย างต อเนอง

วนน. ตนในฐานะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการคนหนง เชอว าผเ าร วมประชมมความร กเช นเดยวกน จะมบางคนบางทแ ดงออกถงความเปนห วงว าคนทไม มาประชม ชอบรองเรยนไปทว จะเปน าเหตทาใหการเล า”แบบปากต อปาก” บนพนฐาน อมลอนเปนเทจนน จะทาใหเกดกระแ การต อตานทบานปลายเพราะมใหเหนในอดตทผ านมาอย างต อเนองไม ว าเรองอะไรกแลวแต แมกระทงโครงการ รางอ างเกบนาหวยตอง ซงเปนโครงการพระราชดาร อง กปร.กล มคนดงกล าวยงคดคาน ซงใน วนตวแลวการปองกนและหาทางอธบายเปนการ วนตวไดกจะด แต แน ๆ คอจะมใครไปพดคยกบคนกล มดงกล าว เพราะเปนกล มทม




อคต กบผนาชมชนในปจจบน เพราะปรกตเมอม อ ดแยงระหว างลกบานในหม บานผนาชมชนจะเปนผไกล เกลย แต กรณนเปนเพราะอดตผนา และผนาในหม บานมเรอง วนตวกน และอกประการหนงการพฒนาโครงการดาเนนการในพนทหม ท 3 ผชอบรองเรยนประจาตาบลอย หม ท 1 – 2 คงไม เ ามาย งกบหม ท 3 มากนก จง อฝากใหทกคนในทประชมไดแ ดงออกกนอย างเตมท แผนงานททกหม บานนาเ นอและใหทกคนไดแ ดงออกความคดเหนทผ านมาไม ตองมความวตกกงวลถงปญหาในอนาคต ปญหามไวใหแกไ อใหทกคนตงใจ าหรบตนเองแลว นบ นนเตมท ไม ว าจะกรณใด ๆ กจะอย ช วยทกคนทางานใหประ บผล าเรจใหได ไม ว าจะใชเวลานานเท าใดกจะ ไม ทอถอย ตนเองถนดคา ายจะ อเปนฝาย ายในกล มว าหกจผกปลอด ารพษ และ มนไพรพนบาน

นางกชกร เทวะราชประธานกล มแม บานตาบลผาปง กล าวว าตนเปนประธานแม บานทอายนอย

ท ด เปน ะใภ องตาบลผาปง เพราะ ามเปนกานน ในความคดเหน วนตวแลวชอบมากเพราะเคยทาทวร และรานอาหารมาก อน เมอมแผนปฏบตการทาครว และปรบปรงการบรหารจดการกล มแม บาน เปนการยกระดบกล มแม บานใหเปนว าหกจจงดใจและใหความร วมมอเตมท

าหรบแผนการดาเนนงาน องตนเอง ซงในเบองตนไดมการตงกล มงานชดเรมตนแลว โดยตนเปนประธานว าหกจกล มครวพลงงานชมชน มหนาททาครวเลยง าวปลาอาหาร ผมาเยอนและแลกเปลยนเรยนรในชมชนตาบลผาปง ตอนแรกเ าใจว าจะตองทาโครงการอนๆ าเรจแลวก อน จงจะมผคนมา กษาดงาน แต ปรากฏว าไดรบการอธบายจากทปรกษาว า กล มครวจะตองเรมตนฝกงานตงแต การประชม องคณะกรรมการแต ละครง และจะมการเปดหรอ Kick off โครงการอย างเปนทางการในวนท 15 ธนวาคม 2555 จะมคนมาร วมจากพนทอนๆ กว า 500 คน ซงกล มว าหกจครวพลงงานชมชนจะเปนจดเรมตนดวยซาไป

วนนคณะกรรมการและ มาชกทเ าร วมประชมยงไม ผ านหลกการในการตด นใจในการดาเนนโครงการ แต กล มครวว าหกจไดเตรยมพรอมแลว กล มผกกปลกกนตามวถชวตอย แลว กล ม าวกลองกมความพรอมทกประการและอาคารเรอน าหรบทาครวกเรมดาเนนการบางแลว ดงนนการตด นใจในวนนใน วนตวตด นใจเรมดาเนนงานไปแลว เพราะเชอมนว าถงอย างไรการดาเนนโครงการนจะตองเกด นอย างแน นอน เพราะทกหน วยงานทง านกงานเล าธการเทดไทองคราชน านกงานใตร มพระบารม กระทรวงทบวงกรมต างๆ ไดเลอกผาปงเปนพนทตนแบบแลว การดาเนนงาน องชมชนและการ รางกระบวนการวนนกไดกาหนดกรอบแนวทางโดยชมชนกนมาโดยตลอดระยะเวลากว า 5-6 เดอนทงไป กษาดงานประชมกนทกอาทตย หน วยงานอนๆ เปนเพยงหน วยงาน นบ นนความร วมมอ ทผ านมาพวกเรา ารวจตนเอง คดเอง ออกแบบเอง มหน วยงานหลายหน วยงานเปนพเลยง นาดนถาโครงการไม ไดรบการยอมรบจากทประชม ต อไปผาปงกไม ตอง




ทาอะไรเลย เหมอนทผ านมา เพราะกลวการรองเรยนจากคนๆ เดยว พอเ ายบ ภาตาบลไปรวมกบ อบต. กทาอะไรไม ได จงเชอว าการตด นใจครงนเปนการตด นใจครงประวต า ตร องคนผาปง ในฐานะทเปนคนหน ม าวทมอาย และวยวฒนอย แต กไดตด นใจล วงหนาไปแลว แต อมพเลยงในการบรหารจดการในเบองตน สรปขอคดเหนและขอเสนอแนะ

นายรงสฤษฏ คณชยมง ทปรกษาและผเชยวชาญ านกประ านการม วนร วม องภาคประชาชน กระทรวงพลงงานได รปว า บรรยากา การประชมวนนกบเมอ 5-6 เดอนทแลว การแ ดงความคดเหน องชมชนตาบลผาปง มความแตกต างกนมาก ตอนแรกๆ ทปฏบตงานในพนททงทเปนบาน องตนเองตอนนนเ าใจว าชมชนตาบลผาปงทกคนเปนเครอญาตกนหมด ามารถพดคยกนไดไม มปญหา ในความเปนจรงหลายๆ คนคงทราบดเพราะเวลาผมไปดาเนนการคดเลอกพนทในภาคเหนอแลวผมกจะมานอนบานและเล าเรองหม บานนนเปนอย างนนอย างน มปญหาอย างนนอย างนในการ นทนา เพอตองการแกไ ปญหาทมอย ในชมชน ตองการพฒนา รางมลค าเพม รางรายได ลดรายจ าย ตามนโยบายและหลกเกณฑ องกระทรวงพลงงานและเชอว าเปนคนผาปงทอย กรงเทพกลบบานบ อยท ดกว าได แต การทตาบลผาปงไดรบการพฒนาใหเปนตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน กทาใหได อคดเหนจากหลายๆ หน วยงาน หลายๆ คนในชมชนผาปงทเปนประโยชนมากๆ ซงใน วนตนแลวจะตองปรบปรงแผนงานและกระบวนการม วนร วม องภาคประชาชนในตาบลผาปง ร วมกบหน วยงานความร วมมอ ทงภาครฐ รฐว าหกจ อกมากซงจะตองเปลยนแปลงไปจากแผนงานหรอร างแผนงานทเคยกาหนดไว ยอมรบว าวนนผาปงเปลยนแปลงไปมาก มการพฒนาดาน งคม การ กษา ทเหนเปนรปธรรม มคร อนด มโรงเรยนด แต การพฒนาดานเ รษฐกจชมชนมแนวโนมว าจะเปลยนแปลงไปในทางทไม ดมากกว า ชาวบานยงคงตองเงนจากลกหลานทไปทางานต างถนเปนกาลงหลก เ รษฐกจภายในชมชนไม ไดรบการพฒนาอย างเปนระบบ การจดการ งแวดลอมยงไม มระบบการบรหารจดการอย างถกตองตามกฎหมายและตามหลกวชาการ ยงอา ยการพฒนา งแวดลอมทมทงถกบางผดบางท บ านกนมาเช น การเผาปาในอดต และการเผาปาในปจจบนแตกต างกนมาก าหรบการบรหารจดการ ภาพชมชนตอง อชมเชย อ ม. ทยงคงรกษามาตรฐานจตวญญาณ องอา า มคร าธารณ ซงช วยใหตาบลผาปงไดรบกนยกย องตดต อกนมาตลอดระยะเวลา 10 ป ทงหมดนคอ งทเหนมาตลอดระยะเวลา 5-6 เดอนทมโอกา คยกนอย างใกลชด




อย างไรกตามการดาเนนกจการดานว าหกจชมชนเพอการลงทนทต อเนองจากโรงไฟฟาพลงงาน

ชมชน นาดเลกมากทม นาดกาลงการผลตทตากว า 1 เมกกะวตต(1000 กโลวตต) คณะกรรมการกากบกจการพลงงานใหมการยกเวน การ ออนญาตการประกอบกจการพลงงาน ยกเวนการ กษาผลกระทบดาน งคม งแวดลอม และ ภาพ ไม ตองผ านการเหนชอบหรอการพจารณาจาก ภาองคการบรหาร วนตาบล าหรบการ ออนญาตก อ รางโรงงานตาม พ.ร.บ.โรงงานอต าหกรรม ตอง อ กษาว าเ า ายโรงงาน หรอไม เพราะมคนงานไม ถง 7 คนตามกฎหมายกาหนด าหรบ ถานผลตตะเกยบ ถานผลตถ านอดแท ง ถานผลตอฐชมชน คดว าไม เ า ายการ ออนญาตประกอบกจการโรงงาน ตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ. .2535 เพราะมเครองจกรเพยงรวมกนไม เกน 15 แรงมาเปนอต าหกรรมครวเรอน ซงจะตองแจง านกงานอต าหกรรมจงหวดใหมการตรวจ อบ นาดกาลงการผลตดวย ซงคดว าการ ออนญาตต างๆ ว าหกจชมชนแต ละประเภทจะได กษาเรยนรไปดวย

าหรบหน วยงานทเกยว องอกหน วยงาน คอ กรมทดน และกรมโยธาธการและผงเมอง เ ตอาเภอแม พรกไม อย ในเ ตพนทการประกา ควบคมอาคาร ตาม พ.ร.บ.ควบคมอาคาร ามารถดาเนนการก อ รางได เพราะจงหวดลาปางยงไม มการประกา พนทเ ตควบคมอาคารกใหยดถอกฎหมายผงเมองเดม าหรบทดน ถานทจดตงตามทคณะกรรมการไดเ นอแนะว าใหจดหาทดน าธารณะประโยชน เพราะทดนกรรม ทธ องบคคลจะนามาพฒนาโครงการ าธารณะประโยชนเพอชมชนคงไม มใครบรจาค ดงนนจง อเ นอทประชมใหมการเช าทดน างเคยงวดผาปงกลางเล ท 2/1 ซงเปนทดนธรณ งฆ องวดผาปงกลางเล ท 2 เปน ถานทจดตง านกงานและเปน ถานทพฒนาโครงการเปนการชวคราวในกรณทมตทประชมยอมรบ และเหนชอบในการดาเนนโครงการวนน

วนนร กพงพอใจมาก ทเหนทกคนไดแ ดงออกถงความคดเหนเพอร วมกนพฒนาโครงการ ถาฟงตงแต ตนและไดร วมกนคดหลายๆ เวทก อนจะมาถงวนน กานน ผใหญ บาน คร อาจารย หลายท านไดไป กษาดงานเพมเตมทปงเตา อาเภองาว จงหวดลาปาง หลายๆ คนไปดงานทตาบลนาเกยน จงหวดน าน หลายๆ คนไป




กษาดงานทจงหวดพระนคร รอยธยา ในโรง าว องมลนธชยพฒนา แลวกลบมา ารวจบานตนเองว าม กยภาพอะไรอย างไร งไหนทาได งไหนทาไม ได งไหนควรทาก อน ทาหลง งบประมาณมาจากไหน มใคร นบ นนและจะร วมทนกนอย างไร ผาปงมปญหาอย างไร แลวถาจะดาเนนการเองควรจะเรมตนอย างไร เหนแลวฟงแลว เ าใจแลว วเคราะหไดว าทกคนเ าใจตรงกน และพรอมทตด นใจเพอความร วมมอกนพฒนาโครงการ ยอมรบในกตกาทกาหนดร วมกน

ดงนนจง อ รปความเปนมาไดว า การดาเนนโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน หม ท 3 ตาบลผาปง อาเภอแม พรก จงหวดลาปาง ทกภาค วนในตาบลผาปงมความพรอมและไดร วมกนกาหนด อบเ ตแนวทางScoping ร วมกนทบทวน อบเ ตและออกแบบแนวทางการดาเนนงาน Public Scoping และ ดทายคอการตด นใจบนพนฐาน อมล อเทจจรงททกคนไดแต งตงคณะกรรมการกากบท ทางการพฒนาโครงการ นาเ นอแนวทางการการพฒนาโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานทดแทนชมชนยงยน ใหเปนตวแทนในการนาเ นอทบทวน าธารณะ Public Review ในวนน และ อทกคนทเ าร วมประชมตด นใจเพอการดาเนนงานต อไปได จงใหเ นอใหทกท าน แสดงออกถงการ”ยอมรบ หรอไมยอมรบ” แนวทางการพฒนาโครงการ กษาวจย และพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน โดยการยกมอ ถาท านยอมรบโครงการก อใหยกมอ ผลปรากฏอย างเปนเอกฉนท ผเขารวมประชม”ยอมรบ การดาเนนโครงการ ดงแ ดงในรปน

แต อคดเหนและ อเ นอแนะจากทประชม ทผ านการกลนกรองคดเลอกในเบองตนว ามความ

จาเปนจะตองนามาปรบปรงและรบแกไ ตาม อเ นอ องทประชม มดงน 1) อใหองคกรความร วมมอโดยเฉพาะมลนธ ราง ชมชน และอาเภอแม พรก เปนทปรกษาใน

การ นตอนการ รางกระบวนการม วนร วมและเปนทปรกษาในการประ านงานความร วมมอกบหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจเพราะการดาเนนงานในชมชนเพงเรมตนยงไม มองคกรเปน องตนเอง การจดทะเบยนว าหกจ และมลนธฯ รวมถงการจดหาเทคโนโลย จะตองไดรบการปรกษาและการช วยเหลอจากหน วยงานภาครฐทเกยว องอย างใกลชด

2) ใหคณะกรรมกากบท ทางการพฒนาโครงการ มการจดตงคณะทางาน หรออนกรรมการ เพอแยกกนทางานดานการประ านงานต างๆ ร วมกบหน วยงานทเกยว องในการดาเนนงานตามแผนงานทกาหนด และออกแบบ โดยแบ งเปนฝายๆ และแบ งหนาทใหชดเจน

3) ใหรบดาเนนการจดทะเบยนจดตงกล มว าหกจชมชน และเครอ ายว าหกจชมชน ตาม พ.ร.บ. ว าหกจชมชน พ. .2548จดทะเบยนจดตงมลนธพฒนาชมชนตาบลผาปง ใหแลวเ รจโดยเรว




4) อย างไรกตามผเ าร วมประชม ยงมความวตกกงวลต อวธการ และ นตอนในการดาเนนงานพฒนาว าหกจพลงงานชมชนว า ซงตองผ านกระบวนการ ออนญาตจากหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ คณะกรรมการกลนกรองหลายคณะ ผ านกฎหมายหลายฉบบ องแต ละกระทรวง กว าจะไดมาซงการพฒนาว าหกจพลงงานชมชนทถกตองตามประมวลกฎหมายมความย งยาก ลบซบซอน ประชาชนมองคความรไม เพยงพอ อาจเปนจดเปลยนแปลงหรอ รางความเ าใจผด ความไม เชอมนในการดาเนนโครงการ จงม อเ นอแนะใหกระทรวงพลงงานมมาตรการดงต อไปน

4.1 ควรมการตรวจ อบ อยกเวนการพฒนาโรงไฟฟาชมชน นาดเลกทมกาลงการผลต 100 กโลวตต อาท กฎหมายการประกอบกจการพลงงาน หน วยงานรบซอไฟฟา นตอนการ ออนญาตการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชน

4.2 ควรใหกระทรวงพลงงานจดตง "คณะกรรมการประ านงานเพอ นบ นนการลงทนว าหกจพลงงานทดแทนระดบชมชน" เพอใหคาปรกษา เ นอแนะ กระบวนการ ออนญาตเพอประกอบกจการพลงงานทดแทนชมชนร วมกบหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน และ นบ นนการลงทนอย างเปนระบบ

4.3 ควรใหกระทรวงพลงงาน กาหนดหนาทการพฒนาพลงงานทดแทนชมชน พระราชบญญตกาหนดแผนและ นตอนการกระจายอานาจใหแก องคกรปกครอง วนทองถน เพราะในปจจบนหน วยงานความร วมมอระดบทองถนไม ามารถดาเนนงานความร วมมอไดอย างเตมท

4.4 ควรใหมคณะอนกรรมการพฒนาเครอ ายอา า มครพลงงานชมชน เหมอนกบ อา า มคร าธารณ ประจาหม บาน อา า มครพทกษ งแวดลอมและธรรมชาตประจาหม บาน กรรมการหม บาน เพอการ ยายผลการ อ ารในระดบ ”ปากต อปาก”ในพนทใหมากกว าการ อ ารดานประชา มพนธผ านกานน-ผใหญ บาน ปายประชา มพนธ

4.5 ควรใหเรมตนการดาเนนงานทการผลตตะเกยบ ถ านอดแท งก อน แลวค อยพฒนาการผลตไฟฟาพลงงานชวมวลชมชน ควบค ไปกบการเตรยมความพรอมเรอง ถานทจดตง การ ออนญาตตาม อกฎหมายทเกยว อง และวนน”ไม มใครคดคาน” มแต นบ นน ขอเสนอแนะจากคณะทปรกษาและหนวยงานความรวมมอ

จากเหตการณวกฤต ปญหาการพฒนา พลงงานทเกด น จดอ อน การพฒนาพลงงาน องประเท ไทยไม ใช การลงทน ไม ใช เทคโนโลย แต เปนการ รางความเ าใจ องประชาชนต อกรณการพฒนาพลงงานทไม ไดผล ไม เ าถงประชาชน คณะทปรกษาทเ าร วมแลกเปลยนเรยนรร วมกนทราบกนดแลวว า ประเท ไทยกาลงประ บปญหาวกฤตความเ าใจดานพลงงาน องประชาชนท ะ มมานานกว า 30 ป ทงทคนไทยจะตองพงพาพลงงานจากต างประเท อย างน าเหตทแทจรงเปนเพราะ นโยบาย องรฐบาล และการเปลยนแปลง อง งคม โดยเฉพาะการเปลยนแปลงดาน อมล าว าร ทปจจบนนประชาชนเปนทงผรบ าร และเปนผ ง ารในตนเอง จงทาใหการ อ ารคลาดเคลอนจากความเปนจรงมากยง นกว าเดม พฒนาจากความคดเหน เปน”ความเชอ”

วกฤตความเชอมนใน งคมไทยต อกรณการพฒนาพลงงานจงเปน”ประเดนใหม ” ท งคมไทยในยคปจจบนทมการเปลยนแปลงในรปแบบใหม New Social Movements :NSMs ประชาชนไม เชอถอหน วยงานภาครฐ จงทาใหเกดกระแ การเคลอนไหวทาง ”การเมองภาคพลเมอง”คดคานต อตานโครงการต างๆ ดานพลงงานทดแทนโดยเฉพาะพลงงานชวมวล ตงแต ป 2552 เปนตนมา เกดพฤตกรรมเรยนแบบจากภาคใตระบาดไปภาคเหนอ-อ าน พฒนาเปนองคกรเครอ ายทมพลงและเปนปญหาอป รรค ทกระทรวงพลงงาน




จะตองรบหาวธแกไ ก อนทจะบานปลาย กลายพนธจากการเคลอนไหวทาง ”การเมองภาคพลเมอง”เปนการเคลอนไหวทาง “การเมอง งแวดลอม” เปนการเมองทเลอก าง แบบมวลชนเหลอง-แดง “จดยนทางท นคตทางความคดเหน” กลายเปน”ความเชอ ความ รทธา” การเรยกรอง ทธอนพงประ งคจงเกด นว า “ ทธ องชมชนทจะฟองหน วยราชการ หน วยงาน องรฐ รฐว าหกจ ราชการ วนทองถนหรอองคกรอน องรฐทเปนนตบคคล เพอใหปฏบตหนาทตามบทบญญตน ย อมไดรบความคมครอง”

ดงนน โครงการพฒนาตามนโยบาย องรฐ ใน ยค NSMs พนทต างๆ รฐจงตองใหความเคารพใน ทธ องชมชนทองถนในการตด นใจ และไดรบความเหนชอบจากชมชนทองถน ซงเปนผทจะไดรบผลกระทบโดยตรงจากการดาเนนโครงการ กษา วจยและพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานชมชนยงยน หม ท 3 ตาบลผาปง อาเภอแม พรก จงหวดลาปาง โดยใหชมชนทมความพรอมในการพฒนาโครงการดานพลงงานม วนร วมในการเปนเจา องร วมกบหน วยงานราชการ รฐว าหกจ และภาคเอกชนในรปแบบหน วน คณะกรรมการ และผลงทนร วมกนในรปแบบ ”กจการเพอสงคม” จงเปนบทพ จนว าการคดคานต อกรณการพฒนาพลงงานทดแทนชมชน โดยเฉพาะพลงงานชวมวล ไดรบการต อตานคดคานในประเดนอนใด เพราะแนวทางการพฒนาพลงงานทดแทนดานชวมวลคอปจจยหลก าคญ อง ด วนพลงงานทดแทนในการพฒนาพลงงาน องประเท ทงในปจจบน และอนาคต ทกระทบต อค าไฟฟาตนทนผนแปร FT นอยท ด ซงจากกรณการพฒนาพลงงานชวมวลทผ านมาเปนความ ดแยงระหว างผประกอบการเปนหน วยงานลงทนภาคเอกชน

แต กรณพนทตาบลผาปงเปนการร วมทนระหว างรฐว าหกจ และประชาชนในพนท จงมความแตกต างกนในลกษณะ รปแบบการดาเนนโครงการ เปนอย างยง การดาเนนโครงการตนแบบเปนการเชอมโยงโครง ายการพฒนาดานเ รษฐกจ งคม งแวดลอมและ ภาพ รวมเ าหากนเพอเชอมโยงโครง ายเปนหน วยงานความร วมมออย างเปนระบบ ดงนนจากการเฝาระวง การเคลอนไหว องกล มคดคานต อตานภายนอกไม น าเปนห วง อาจจะมจดเรมตนภายใน ภายนอก จากความ ดแยงภายในชมชนผาปงทมมาก อนการดาเนนโครงการ เปนความวตกกงวล องชมชน ทบคคลดงกล าวมอทธพลต อความคดเหน องประชาชนโดยเฉพาะการชอบรองเรยนหน วยงานต างๆ ในพนท ซงเปนรปแบบเรมตน องการคดคานเพราะความ ดแยงระหว าง วนบคคล องผนาทาง งคม การเมอง งแวดลอมในชมชนทองถนท ดแยงกนมาก อนการดาเนนโครงการ ถงแมว าไม เกยวกบการดาเนนโครงการแต ประการใดกตามคณะทปรกษาจง อเ นอแนะดงน

1) ใหเฝาระวงการเคลอนไหว อง“นายศรมล สวรรณค าวงศ” อดตผใหญ บานหม ท 1 ตาบลผาปง ซงมพฤตกรรมชอบรองเรยนหน วยงานต างๆเพราะมวตถประ งคในการแลกเปลยนผลประโยชนทางการเมองมาก อนระหว างอดตผนาชมชน

2) ใหเฝาระวงอดตกานนในหม ท 2 ทเคยผดหวงทางการเมองทองถน อาจจะนาประเดนการพฒนาโครงการมาเปนประเดนเพอ รางฐานเ ยงเพอหวงว าจะมการเปลยนแปลงจากการเลอกตงใหม ในเดอนธนวาคม 2556

3) ใหเฝาระวง “นายโสภณ ค าวรรณ” หม ท 2 อดตผ มครรบ มครเลอกตงนายกองคการบรหาร วนตาบลแม พรก และองคกรปกครองทองถนในอาเภอ บปราบ อาเภอเถน อาเภอแม พรก จานวน 12 ครงแต ไม ไดรบเลอกและความไววางในจากประชาชนในแต ละพนทเพยงครงเดยว จะนามาเปนประเดนการเคลอนไหวเรยกรองทางการเมอง งแวดลอม

าหรบความพรอมในคณะกรรมการชมชน กยภาพในชมชนมความพรอมทกดาน ในเวท ชมชนSocial Forum ทกหน วยงานใหการ นบ นน หน วยงานทเกยว องกบการพฒนาพลงงานทดแทน อยากเหนความ าเรจในความร วมมอ และการม วนร วม องภาคประชาชน ภาครฐ รฐว าหกจ และเอกชน ซงเชอว า




เปนรปแบบการดาเนนการททกภาค วนม วนร วมอย างแทจรง ถงแมว าบางพนทจะม กยภาพการพฒนาพลงงานทดแทนทแตกต างกนออกไปกตามแต กยงมกรอบแนวความคดและแนวทางการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนทมความ อดคลองกบการดารงชวตและความ มดลทางธรรมชาตเปนหลก าคญดงนน คณะทปรกษาวจย จงม อเ นอแนะเพมเตมจากการอธบายและตง อ งเกตตามทเ นอแลวในรายละเอยด อง อด อเ ย จะตองปรบปรงใน วนไหนถาร วมปฏบตงานใหการดาเนนงานประ บผล าเรจอย างแทจรงต อกรณ“ศกษาการพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชน” ดวยเหตและผลดงกล าวคณะทปรกษาวจยจง อ รปวเคราะห ความคมค าทางธรกจเพอ งคมโดย งเ ปในกรณการพฒนาว าหกจผลตไฟฟาชวมวลชมชน ดงน

1. มลค าปจจบน ทธ ( Net Present Value: NPV) คอผลต างระหว างมลค าปจจบน องผลการประหยดตนทน พลงงาน จากมาตรการ ในรปตวเงนทคาดว าจะไดรบในแต ละป ตลอดอาย องโครงการ กบมลค าปจจบน องเงน ทจ ายออกไป ภายใต โครงการทกาลงพจารณา ณ อตราลดค า ( discount rate) หรอค า องทน (cost of capital) ทกาหนดจากคานยาม างตน การคานวณหามลค าปจจบน ทธ จะตองทราบ อมลดงน

1. กระแ เงน ดจ ายลงทน ทธ 2. กระแ เงน ดรบ ทธรายปตลอดอายโครงการ 3. ระยะเวลา องโครงการ 4. อตราลดค าหรอค า องทน องธรกจ

จาก ตร

ในทน n = อาย องโครงการ(ป) ESt = ตนทนพลงงานทประหยดได (energy cost savings) รายป ตงแต ปลายปท 1 ถง n Io = เงนจ ายลงทนตอนเรมโครงการ(total investment) i = อตราลดค า (discount rate) ค า องทนทใชเปนอตราลดค า ( discount rate) จะมค าเดยวกนตลอดอายโครงการ และ นอย

กบ อตราดอกเบย องตลาด ทผลงทนเผชญอย ซงค าทเปน base case อย างนอยควรมค า องทนเท ากบ อตราดอกเบยเงนฝากประจาทผลงทนไดรบ

ในการเลอกโครงการ ค า NPV จะแ ดงใหเหนว าโครงการทกาลงพจารณา มมลค าปจจบน ทธ องการลงทนเปน มลค า เท าไรเมอ น ดโครงการ ถาค า NPV มค าเปนบวกแ ดงว าโครงการดงกล าว มควรทจะลงทน และเลอกโครงการทใหค า NPV เปนบวก งท ด แต การใช NPVเพยงอย างเดยวอาจทาใหม อจากดในการตด นใจ เลอกโครงการได ในกรณทโครงการม นาดต างกน แต ใหค า NPV ทเปนบวกเท ากน ดงนน การตด นใจใหการ นบ นน ควรจะตองนาเครองมออน มาประกอบการ พจารณา ควบค ไปกบการใชค า NPV

2. อตราผลตอบแทนภายใน ( Internal Rate of Return: IRR) หมายถงอตราลดค า (discount rate) ททาใหมลค าปจจบน องกระแ เงน ด ทคาดว าจะตองจ ายในการลงทน เท ากบมลค าปจจบน องกระแ เงน ด ทคาดว าจะไดรบจากการดาเนนการ ประหยดพลงงาน ตลอดอาย โครงการ จากคานยาม างตน การคานวณหา อตราผลตอบแทนลดค า จะตองทราบ อมลดงน




1. กระแ เงน ดจ ายลงทน ทธ 2. กระแ เงน ดรบ ทธรายปตลอดอายโครงการ 3. ระยะเวลา องโครงการ

จาก ตรภายใต อ มมตว าไม มมลค าซากและเงนลงทน ทธเท ากบตนทนทางบญช จาก ตร

ในทน n = อาย องโครงการ(ป) ESt = ตนทนพลงงานทประหยดได (energy cost savings) รายป ตงแต ปลายปท 1 ถง n Io = เงนจ ายลงทนตอนเรมโครงการ(total investment) IRR = อตราผลตอบแทนภายใน (internal rate of return) การคานวณหาค า IRR กคอการหาค า discount rate ททาให NPV มค าเท ากบ นย นนเอง ถาค า

IRR มากกว า หรอ เท ากบ ค า องทน discount rate (i) ทผลงทนเลอกใชเปนจดตด นใจ กถอไดว า โครงการ ดงกล าว เปนโครงการทน าลงทน โดยทวไปแลว ทงวธในการประเมนโครงการจากค า IRR และ NPV จะใหผล การตด นใจรบโครงการ หรอปฏเ ธโครงการ เปนไปในทานองเดยวกน แต ในบางกรณ ทใช อ มมต เช น การนาเงนทไดในแต ละป ไปลงทนใหม ( reinvestment) หรอการใช วธหกค าเ อมราคา แบบ Double-declining Balance Method แทนแบบ Straight LineMethodกอาจ ทาใหคาตอบ ทไดจากทง 2 วธ ดแยงกนได ดงนน การพจารณาประเมนโครงการลงทนจากทง 2 วธจงตองคานงถง อ มมต ทใชในการคานวณ ดวยเช นกน

3. งวดเวลาคนทน ( Payback Period: PB) คอ ระยะเวลา (เปนจานวนป /เดอน หรอวน) ทกระแ เงน ด รบจากโครงการ ามารถชดเชย กระแ เงน ดจ าย ลงทน ทธตอนเรมโครงการ พอด เนองจาก โครงการท อ รบการ นบ นน จะมลกษณะการลงทน เพยงครงเดยว ในปแรก และใหผลตอบแทน ทเท ากนทกป

ในการเลอก โครงการ ค า PB จะแ ดงใหเหนว า ตองใชเวลานาน เพยงใดในการไดทนคน ถา ามารถไดทนคนเรว โครงการ กจะน า นใจ วธดงกล าว จะม อเ ย ในการเลอกโครงการ คอ วธนจะไม ใหความ นใจ ถงเงนเ า ทธใน วนทไดหลงจากช วงเวลา คนทนแลว ซงอาจจะมผลตอบแทนภายหลงมากกว าโครงการทม PB เรวกได แต PB าหรบการประเมนโครงการ ามารถนามาใช พจารณาไดเนองจาก ลกษณะโครงการท อการ นบ นน จะใหผลการประหยดพลงงาน ทเท ากนตลอดอาย องโครงการ

ในการนคณะทปรกษา อยกกรณตวอย าง กยภาพ องชมชนทมความพรอมในการพฒนา ถานผลตไฟฟาพลงงานชวมวล นาดกาลงการผลต 100 กโลวตต / 500 กโลวตต ดวยเทคโนโลย Gasificationเปนกรณ กษา ดงน




Assumptions1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Biomass Cost (THB/T) 500.00 500.00 507.50 515.11 522.84 530.68 538.64 546.72 554.92 563.25 571.69 580.27 588.97 597.81 606.78 615.88 625.12 634.49 644.01 653.67 663.48 673.43 683.53 693.78 704.19

Tipping Fee Escalation Factor 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50% 1.50%

Waste Quantity (T/Day) 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0

Waste Qty Escalation Factor 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00% 0.00%

Electricity (eqiv) prod. Rate (MWh/Yr) 923 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898 898

Electricity (KWh/T of Wood) 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820 820

Energy Sales Price (THB/KWh) 5.5 5.5 5.6 5.7 5.8 6.0 6.1 3.7 3.8 3.8 3.9 4.0 4.1 4.2 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 5.0 5.1 5.2

Energy Sales Escalation Factor 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00% 2.00%

Annual Energy Sales (THB 'm) 5,074 4,938 5,037 5,138 5,241 5,346 5,452 3,317 3,383 3,451 3,520 3,590 3,662 3,735 3,810 3,886 3,964 4,043 4,124 4,206 4,291 4,376 4,464 4,553 4,644

Ash Revenue (THB '000) 675 685 695 706 716 727 738 749 760 772 783 795 807 819 831 844 857 869 882 896 909 923 937 951 965

Ash Price (THB/Kg) 10.00 10.15 10.30 10.46 10.61 10.77 10.93 11.10 11.26 11.43 11.61 11.78 11.96 12.14 12.32 12.50 12.69 12.88 13.07 13.27 13.47 13.67 13.88 14.08 14.30

Ash (THB/Kg) Char-coal 10.00

Exchange Rate (USD1) 34

Power Island O&M (per year) 0.5 THB/Kwh

Biochar Production (%) 6% of Feddstock

Gasifier O&M 9% of Gasifer capex

Operating Hours per Year 7,500

Throughput Capacity – Tons per Hour 0.15

Throughput Capacity – Tons per Year 1,125

Capex

Gasification System 4

Power Plant 2

BOP (25%) 1

TOTAL 7




Flow of Funds – 0.1 MW Biomass

25 years concession

Computation - Flow of Funds

Year 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Biomass Cost (1,400) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548) (548)

Energy Sales 5,074 4,938 5,037 5,138 5,241 5,346 5,452 3,317 3,383 3,451 3,520 3,590 3,662 3,735 3,810 3,886 3,964 4,043 4,124 4,206 4,291 4,376 4,464 4,553 4,644

Biochar Sale 675 685 695 706 716 727 738 749 760 772 783 795 807 819 831 844 857 869 882 896 909 923 937 951 965

Less: OPEX (3,002) (3,047) (3,093) (3,140) (3,187) (3,234) (3,283) (3,332) (3,382) (3,433) (3,484) (3,537) (3,590) (3,644) (3,698) (3,754) (3,810) (3,867) (3,925) (3,984) (4,044) (4,104) (4,166) (4,228) (4,292)

Less Debt servicing (1,691) (1,691) (1,691) (1,691) (1,691) (1,691) (1,691) (1,691) (1,691) - - - - - - - - - - - - - - - -

Net CF before tax (THB) (1,400) 508 338 401 466 532 600 669 (1,505) (1,477) 242 271 301 332 363 396 429 463 498 534 571 608 647 687 728 770

Less: Tax (THB) - - - - - - - - - 443 (73) (81) (90) (100) (109) (119) (129) (139) (149) (160) (171) (183) (194) (206) (218) (231)

Adjusted net CF (THB) (1,400) 508 338 401 466 532 600 669 (1,505) (1,034) 169 190 211 232 254 277 300 324 349 374 399 426 453 481 509 539

Cumulative net CF (THB) (1,400) (892) (554) (153) 313 846 1,446 2,115 610 (424) (254) (64) 147 379 633 910 1,210 1,534 1,883 2,256 2,656 3,082 3,535 4,016 4,525 5,064

Assumptions

1 Debt servicing p.a. (THB 'm) 1,690.8 (principal + int)

2 Cost of fund per annum (%) 8%

Repayment period (years) 4

3 Concession period (years) 25

4 Terminal value (THB 'm) nil

5 Escalations For more, please see "Basic Assumptions"

Opex 1.5%

6 Net CF growth rate

7 Funding mix Debts 5,600 80.00%

Shh funds 1,400 20.00%

7,000 100.00%

9 Effective tax rate (%) 30.0%

10 Discount rate (%) 10.00%

11 NPV 740

Results

Paybank period 3.33 years

IRR 20.12%

$739.80 80% 70% 75%

12% 496 857 677

10% 740 1,185 963

8% 1,082 1,627 1,354

Debt mix

Disc

nt R

ates

โครงการศกษา วจยและพฒนาตนแบบวสาหกจพลงงานชมชนสขภาพด(ล าปางโมเดล)

รายงานความกาวหนาฉบบท 3 หนา2-53

จากกรณ กษาประเมน การพฒนา ถานผลตไฟฟาชวมวลชมชน องตาบลผาปง ซง วนใหญ มเชอเพลงชวมวล และม กยภาพดานการพฒนา ถานผลตไฟฟาชวมวล นาดเลกมาก ดงนนคณะผ กษาวจยจง อวเคราะหและประเมนความคมค าทางธรกจเพอ งคม หรอความเปนไดหากว าชมชนและหน วยงานความร วมมอทเกยว องไดดาเนนโครงการ ดงน

ถานผลตไฟฟาพลงงานชวมวล นาดกาลงการผลต 100 กโลวตต ทง ค า NPV และ IRR มค าเปนบวกประมาณ 38.8 นบว าเปนอตราทน าลงทน ในราคา นบ นน มมตฐาน Assumptions ทกระทรวงพลงงานจะตอง นบ นน วนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder)2.5 บาท/หน วย เปนระยะเวลา 7 ป จะทาให งวดเวลาคนทน (Payback Period: PB) คอ ระยะเวลา (เปนจานวนป /เดอน หรอวน) ทกระแ เงน ด รบจากโครงการ ามารถชดเชย กระแ เงน ดจ าย ลงทน ทธตอนเรมโครงการ พอด เนองจาก โครงการท อ รบการ นบ นน จะมลกษณะการลงทน เพยงครงเดยว ในปแรก และใหผลตอบแทน ทเท ากนทกป ามารถคนทนในเวลา 3.3 ป แต จะ งเกตเหนว าในช วงระยะเวลาปท 9-11 การดาเนนโครงการยงประ บปญหา าดทนต อเนองอก 3 ป แ ดงว าโครงการดงกล าว มควรทจะลงทน แต การทจะตองมเงนทน ะ มทไม มดอกเบยจากการกธนาคาร จะตองลดจานวนลงจากรอยละ 80 คงเหลอรอยละ 50 ถงจะ ามารถคมทนในระยะเวลา 3.3 ป แต ถา วนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder) 3 บาท/หน วย จะทาใหงวดเวลาคนทน ( Payback Period: PB) ในเวลา 2.39 ปในอตราเงนกธนาคารเพอการลงทนรอยละ 80 ไดอย างมเ ถยรภาพ

วสาหกจพลงงานทดแทนผลตถานอดแทงChar Coal เปนการผลตพลงงานทดแทนอกประเภทหนงทว าหกจชมชนทง 10 แห งใหความ นใจทตองการนามาเปน”ธรกจเพอ งคม” ลดรายจ าย รางรายได รางเ รษฐกจชมชนใหมความเ มแ งยงยน ควบค ไปกบการพฒนาท อดคลองกบการดารงชวต องชมชนท มดลกบธรรมชาต โดยนามาทดแทนการใชกาซหงตมในครวเรอน ชมชน รวมถงอต าหกรรม นาดกลางและ นาดย อมดงนนคณะทปรกษาวจย จงไดประเมนความคมค าเพอการลงทนในรปแบบธรกจพลงงานทดแทนชมชนผลตถ านอดแท งไว 3 ระดบซง นอย กบความพรอม และ กยภาพ หรอปจจยท นบ นนในแต ละพนท ดงม มมตฐานดงน



Assumptions1 2 3 4 5

คาเครองจกร และอปกรณ 300,000

คาตดตงอาคารสถานท 400,000

กอสรางเตาอบถาน 150,000

การบรหารจดการทวไป 100,000

คาแรง 10 คนตอป 1,800,000 1,800,000 1,800,000 1,800,000 1,800,000

ราคาคาเศษขอไผ และเศษตะเกยบ 292,000 292,000 292,000 292,000 292,000

รวมคาใชจาย(ป) 3,042,000 2,092,000 2,092,000 2,092,000 2,092,000

ราคาขาย (บาท/กโลกรม) 8 8 8 10 10

ปรมาณการผลต(กโลกรม/วน) 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000

ปรมาณการผลตเฉลย(กโลกรม/ป) 365,000 365,000 365,000 365,000 365,000

รายไดตอวน 8,000 8,000 8,000 10,000 10,000

ราคาไดตอป 2,920,000 2,920,000 2,920,000 3,650,000 3,650,000

คงเหลอตอป (122,000) 828,000 828,000 1,558,000 1,558,000

รายไดสะสมตอป (122,000) 706,000 1,534,000 3,092,000 4,650,000 หมายเหต : ถานไม 1400 กโลกรม ผลตถานอดแทงได 1000 กโลกรม






คาแรง 10 คนตอป 1,460,000 1,460,000 1,460,000 1,460,000 1,460,000


รวมคาใชจาย(ป) 2,647,250 1,697,250 1,697,250 1,697,250 1,697,250


ปรมาณการผลต(กโลกรม/วน) 800 800 800 800 800


รายไดตอวน 6,400 6,400 6,400 8,000 8,000

ราคาไดตอป 2,336,000 2,336,000 2,336,000 2,920,000 2,920,000

คงเหลอตอป (311,250) 638,750 638,750 1,222,750 1,222,750

รายไดสะสมตอป (311,250) 327,500 966,250 2,189,000 3,411,750 หมายเหต : ถานไม 1200 กโลกรม ผลตถานอดแทงได 800 กโลกรม



จาก มมตฐานเพอการผลตถ านอดแท ง เปนว าหกจต อเนองจากการผลตไฟฟา หรอเปนว าหกจเรมตน

ในการเรยนรดวยการปฏบตจรงเพอการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชน จะพบว าในทกพนททผ านการพจารณาทง 10 แห งมความพรอมทแตกต างกนออกไป ซง งเกตไดว า นาดทมกาลงการผลตตงแต 800 – 1000 กโลกรมต อวนเปน นาดทเหมาะ มต อการลงทนมากกว า นาดกาลงการผลต 500 กโลกรมต อวน ซงชวดไดจากค าตอบแทนและระยะเวลาคนทนทแตกต างกนมาก ซง วนใหญ ปจจยหลก องการคมทนอย ทอตราค าแรง องบคลากรในการดาเนนงาน เปนว าหกจทน าลงทนมากกว าการพฒนาว าหกจผลตไฟฟา นาดเลก ามารถคนทนในระยะเวลา น ลงทนนอยแต ค าตอบแทน ง ภาครฐไม ตอง นบ นนราคา วนเพมเพอการลงทน ราคาวตถดบเชอเพลง กไม รางผลกระทบต อการลงทนมากนก

จะเหนไดว า การลงทนว าหกจพลงงานทดแทนระดบชมชนระดบครวเรอน อต าหกรรมครวเรอน อต าหกรรม นาดกลางและ นาดย อม มความเหมาะ มท มควรมการพฒนาพลงงานทดแทนชมชน ใหมการพงพาตนเอง ลดการนาเ า และ รางความมนคงดานพลงงาน โดยการนาพลงงานหมนเวยนทมอย ในประเท มาใชประโยชนอย างคมค า

1) แนวทางทสมควรพจารณาเพอการด าเนนงานในอนาคต จากการดาเนนโครงการพฒนาตนแบบว าหกจพลงงานทดแทนชมชน โดยทกระทรวงพลงงาน ม

นโยบาย งเ รมใหประชาชนเปนเจา องการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชนร วมกบหน วยงานภาครฐ รฐว าหกจ เอกชน ท อดคลองกบการดาเนนชวตและความ มดลทางธรรมชาต เพอลดความเ ยงในการจดหาแหล งพลงงานเพอใหประเท ไทยมทางเลอกมากยง น และจากการรวบรวม อมลการรบร ความเ าใจ องประชาชนต อการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชนร วมกบกล มว าหกจชมชนตาบลผาปงเบองตน พบว า การทจะพฒนาชมชน






คาแรง 10 คนตอป 1,095,000 1,095,000 1,095,000 1,095,000 1,095,000


รวมคาใชจาย(ป) 2,227,500 1,277,500 1,277,500 1,277,500 1,277,500


ปรมาณการผลต(กโลกรม/วน) 600 600 600 600 600


รายไดตอวน 4,800 4,800 4,800 6,000 6,000

ราคาไดตอป 1,752,000 1,752,000 1,752,000 2,190,000 2,190,000

คงเหลอตอป (475,500) 474,500 474,500 912,500 912,500

รายไดสะสมตอป (475,500) (1,000) 473,500 1,386,000 2,298,500 หมายเหต : ถานไม 1000 กโลกรม ผลตถานอดแทงได 600 กโลกรม



โดยพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนระดบชมชนใหประ บผล าเรจนน ยงม อบกพร อง ทมลนธพฒนาชมชนผาปงจะตองจดเตรยมความพรอมใหมากยง นเพอรองรบการดาเนนงานใน นตอนต อไปดงต อไปน

1) ควรใหความ าคญกบการพฒนาบคลากร ใหเ าใจบรบท องการเปลยนแปลงทางภม งคมไทย ต อกรณการพฒนาพลงงาน องประเท เพอแกปญหาวกฤตพลงงานในอนาคต โดยพฒนาวกฤตความเชอมนจากองคความร องบคลากรภายในองคกรใหมประ ทธภาพ และ รางการยอมรบจากหน วยงานความร วมมอทงภาครฐรฐว าหกจ เอกชน และการเมองภาคประชาชน

2) ควรกาหนดหนาทการพฒนาพลงงาน ไวใน พระราชบญญตกาหนดแผนและ นตอนการกระจายอานาจใหแก องคกรปกครอง วนทองถนเพราะในปจจบนหน วยงานความร วมมอระดบทองถนไม ามารถดาเนนงานความร วมมอไดอย างเตมทเพราะไม มหนาทในการปฏบตหรอการดาเนนงานตามหนาททไดรบมอบหมาย ใน ณะเดยวกนจงเปนช องว างใหหน วยงาน องคกรปกครอง วนทองถนในบางพนท “นาประเดนการพฒนาพลงงาน” ไปเปนประเดนเพอการเคลอนไหวทางการเมองภาคพลเมอง การเมอง งแวดลอม จนเปนความเชอหนงว า “พลงงาน” คอ มทรพยทางการเมองไทย

3) หน วยงานภาครฐควรใหความ าคญกบการยกระดบชมชนเพอการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชนยงยนใน”ระดบเรงดวน”ซงเปนกระแ ความตองการ องชมชน การเมองภาคพลเมอง การเมอง งแวดลอม ในปจจบนท บเคลอนแนวความคดในรปลกษณะใหม New Social Movemets: NSMs และโดยเฉพาะเปนกระแ ความคดทมการดาเนนโครงการเพอเตรยมความพรอม องชมชนในพนทๆ โดยรบเร งดาเนนงานอย างต อเนอง เพอ รางความเชอมน องภาคประชาชน ต อวกฤตความเชอทกระทรวงพลงงาน “ นบ นนงบประมาณแต กล มทนภาคเอกชน แต ไม ใหโอกา ชมชน”

4) ควรใหความ าคญต อการ อ าร เพอ รางความเ าใจทตรงกน โดยเฉพาะหน วยงาน าราชการ และหน วยงานทเกยว องกบการพฒนาพลงงานทกองคกร โดยใหความ าคญกบการจดเวทแลกเปลยนเรยนรแบบ Nock door มากกว าการ อ ารผ านการประชา มพนธแบบ Boardcast

5) กระทรวงพลงงาน และหน วยงานทเกยว องทงภาครฐ รฐว าหกจ และเอกชน ควรร วมมอเพอพฒนาความรดานเทคโนโลยพลงงานทดแทน ระบบการจดการเชอเพลงพลงงานทดแทนท อดคลองกบความ มดลทางธรรมชาตและการดารงชวต องชมชน รวมไปถงระบบการจดการเชอเพลง การตลาด และระบบภาษธรกจ ใหกบกล มว าหกจชมชนและประชาชนอย างต อเนอง จนกว าชมชนเ าใจและ ามารถพงพาตนเองได

6) กระทรวงพลงงาน ควรทบทวน Adder าหรบการพฒนาว าหกจพลงงานทดแทนชมชน เปนกรณพเ ษ โดยเฉพาะชวมวล ยะ เปนตน

Documents

มูลนิธิพัฒนาชุมชนผาป ง กć ...www...โครงการศ กษา ว จ ยและพ ฒนาต นแบบว สาหก