Пойгоҳи додаҳо (База данных) ва нақши он дар ҷомеъаи имрӯзаи мо

Љомеъаи љањонї барои осон кардани рафти кор

дар соњањои мухталиф андешањои муфидро

пешкаш ва барраси кардааст. Аз љумла

барноманависони соњаи компютер барномањои

бисѐре барои базакунони ва ба таври осон кор

кардан бо маълумотњоро пешкаш кардаанд. Ба

монанди Oracle, Microsoft SQL Server,

Borland InterBase, Embarcadero, Clarion,

Microsoft Visual FoxPro, xCase ва ѓайра

барномањо ки мо метавонем базаи худро сохта

ва аз он ба осони кор кунем.

Айни замон дар љумњурии мо чи дар

соњаи фарњанг бошад ва чи дар соњаи маориф

раванди базакунонї кам ба назар мерасад.

Барномаеб ки мо дар он базаи худро

месозем ин DELPHI 7 мебошад.

Delphi забони барномасозии сатњи боло.

Delphi - яке аз системањои визуалии пурќувват ва

профисионалист, ки имконияти барномасозиро дар сатњи олии

њозиразамон медињад.

Таърихи Delphi њисоби дањсолаи дуюмро дар худ дорад.

Тафсири (версия) якуми Delphi моњи феврали соли 1995-ум

кушода ва ба кор баровардашуд ки ин дар олами барномасози

њангомае (сенсация) андохт. Ва баъд тафсирњои дигари Delphi

њарсола кушода мешуданд: соли 1996 –ум Delphi 2.0, соли

1997- ум Delphi 3.0, соли 1998- ум Delphi 4.0, соли 1999- ум

Delphi 5.0, соли 2001- ум Delphi 6.0, соли 2002- ум Delphi 7,

соли 2008- ум Delphi 8. Њанўз тафсири якуми ин барнома

барномасозонро ба њайрат овард корњое, ки коркардашон

ваќти зиѐдеро мегирифт дар Delphi ин зуд иљро мешуд. Оре

дар як муддати кўтоњ метавон барномањо сохта пешкаши

истифодабарандагон кард!.

Пешравињои Delphi ба Borland илњоме бахшид, ки у ба

сохтани бародари Delphi С++Builder сар кард. Ин њам забони

барномасозии визуали аст, ки баDelphi монади дорад, лекин бо

забони дигар тарњрези шудааст. Delphi аз аввал бо забони

ObjectPascal сохтори худро ѐфт, С++Builder бошад бо забони

С++. Тафсирњои С++Builder тез-тез аз пайиDelphi мебаромад

лекин њамаги нимсол пештар фарќ буд, барои њамин мисол

С++Builder 6 аз Delphi 6 боќуваттар буд, аммо заифтар аз

Delphi 7 .Мутахасисони Borland саъю кушиш ва фаъолияти

доими дар риштаи С++Builder мекарданд, то ин забони

барномасозиро пурќуват созанд барои њамн аст, ки њоло

забони С++ аз Delphi боќувваттар шудааст. Лекин забони

Delphi –и њам бо ин љойи худро аз даст додани набуд у

тафсирњои нав ба нави худро пешшнињод мекард. Бисѐре

барномасозон ин забонро дўст медоранд аз оне, ки у забони

бурро ва суръати кории забонии тез дорад.

Як ваќтњое гуфта мешуд, ки пешравии С++Builder дар тафсири

С++Builder 6 , ва тафсири Delphi 8 суръати тез пешравии худро аз

даст дод ва ба њамин тамом шуд. Сатњи муњити берунии коркарди

Borland ќатъиян иваз шуд. Лекин сухан дар бораи он мерафт, ки

боDelphi 8 танњо гузоришњои (приложение) .NET- сохта мешуд.

Рости одати ананавии бошукўњи библиотекаи компонентњои VCL

каме хароб шуда, лекин тавонист худро дар варианти .NET нигоњ

дорад.Лекин њамаи коркардњо пайвастшавии бо NET- ро надошт.

Ва ин ба олами барномасозон як такони норозигиеро дод. Аммо

тафсири паињамии Delphi 2005 боварии ин забонро боќувват ва

тафсирњои пайдарпаии он инро тасдиќ карданд, инчунин

истифодабарандагони ин забон зиѐд мешуданд. Аниќтараш акнун

сухан дар бораи Delphi намерафту, - дар тафсирњои BDS –

BorlandDeveloperStudio, ки Delphi дар он дохил мешуд. BDS –

2005, 2006, 2007 – ин системаи бисѐрзабонаи барномасозии

мебошад, ки дар чорчубаи он чањор забони барномасозиро пайваст

карданд: Delphi барои Windows, Delphi барои .NET, C++ Builder

барои Windows,C++ Builder барои .NET.

Муњити коркард хеле ќулай буд. Лекин барои бисѐре аз

барноманависон ин шуридаи нофањм буд. Барои њамин Borland

(аниќтараш ќисмати Borland ба зергурўњи дигар таќсим шуда, ноябри

соли 2006 CodeGear- баровард) ва пеш рафтан гирифт ва имконияти

коркард дар чорчубаиVCL – ро ба истифодабарандагон дод. Ин дар

тафсири баромадаи Turbo тарњрези шуда буд:

TurboDelphiforWindows;TurboDelphifor .Net;TurboC++;TurboDelphi# .

Ин чор барнома дар як сатњи BDS кор мекунанд ва бо ду вариант

пешкаш мешаванд Exploler ваProfessional. Варианти Exploler ройгон

аст, ва метавонад дастраси истифодабаранда гардад мисоле аз

www.turboexploler.com Ба ин вариант метавон бисѐр барномањои

вазнинро сохт, ин вариант барои дарсдињи ва худомўзи хеле ќулай аст.

Варианти – Professional бошад пулаки аст, локин ба

истифодабаранда имкониятњои васеъро пешнињод мекунад.

Барномае, ки њамаи ин суханњои боло бударо тасдиќ ва хотима

мебахшад ва барномаи мо дар он сохта мешавад ин Delphi 7 мебошад.

ТехнологияикомпонентњоиADO ва пайвасткунии пойгох ба

воситаи он

Дар Delphi инчунин кор кардан бо пойгоњи додањо тавасути технологияи

сохташудаи Microsoft -ActiveXDataObjects (ADO). ADO- ин интерфейси

истифодабарандагис, ки ба њамаи намуди пойгоњњо дастѐби дорад. Аз

љумла базањои ахборотї (реляционные) ва беахборотї (нереляционные),

почтаи электронї, системавї, матнї ва графикї. Пайвастшави бо роњи

пайвасти OLEDB амали мегардад. Ин маљмуъи обектњои COM, ки

таъминоти доду гирифти додањоро байни њаргуна маълумотњо медињад.

Истифодабарии ADO алтернативая BorlandDatabaseEngine (BDE)

аст, ки таъминоти хеле хубтарро барои пайвасти пойгоњ медињад. Барои

истифодабарии ин имконият дар компютери шумо бояд системаи ADO 2.1

ѐ ин ки тафсири болоии он бошад.Ба ѓайр аз ин бояд системаи клиентии

пайвасти додањо васл карда бошад, мисоли MicrosoftSQLServer, ва дар

ODBC бояд драйвери OLEDB барои намуди њамон пойгоњи додањое ки

шумок ор мекунед дошта бошад. Њамаи ин ба шакли автомати ба шумо

насл мешавад агар шумо тафсири нави Delphi- ро истифода кунед.

Компонентњои ADO Компонетњои BDE

ADOTable Table

ADOQuery Query

ADOStoredProc StoredProc

ADOConection DataBase

ADODataSet Table, Query, StoredProc

ADOComand --

RDSConection --

Барои кор бо ADO компонентњои сањифаи библиотекаи dbGo пешбини шудааст.

Ин таъминоти муносиби (мувофиќи)ADOConection, ADOComand, ва ADODataSet

ро дорад.Пайвастшавии ба технологияи ADO бо роњи одї бо пайвати

компонентаи DataSourse , компонентаи идоракуни ва нишондињии маълумот

(DBGrid, DBEdit ва ѓайра.).

Компонентњои ADO ва BDE

+

ADOConection Барои пайваст бо набори додањои ADO истифода мешавад. Метавонад бо

якчанд набори компонентањои додањо кор кунад монанди диспечери

иљроиши фармони онњо.

ADODataSet Компонентаиуниверсалиипайвастбонаборидодањо,

киметавонаддарњаргунамуњиткоркунад,

боивазкарданикомпонентњоиTable, Query, StoredProc.

Метавонадбоякѐякчандљадвалпайвастшавад.

ПайвастметавонаддаршаклиозодбошадѐбавоситаиADOConection.

ADOTable Барои истифодабарии танњо як љадвал. Пайваст метавонад дар шакли озод

бошад ѐ ба воситаи ADOConection.

ADOQuery Бароикорбонаборидодањо, боѐриидархостњои SQL аз

љумладархостизабони DDL (data definition language), монанди CREATE

TABLE. Пайваст метавонад дар шакли озод ѐ ба воситаи ADOConection.

Маълумоти мухтасари компонентњои асосии ADO

ADOStoredProc Барои иљроиши проседурањои сабтшуда дар сервер. .

Пайваст метавонад дар шакли озод ѐ ба воситаи

ADOConection.

ADOComand Асосбароиистифодабарии SQL

фармонњо,натиљањоибарнагардонандаизиѐд.

Инчунинметавонадбокомпонентањоидигарбароикорбољадв

алњо.

ПайвастметавонаддаршаклиозодѐбавоситаиADOConection.

ДаршакливасеъгўямкомпонентњоиADOпурќувваттарандазBDEдаркомпонент

њоиADOистифодабариихатикирилибемамониятвабемушкиликормекунад.

РоњипайвастиADO бопойгоњамон:

БароиинмокомпонентаиADOConection-роякмаротибапахшкарда,

азтарафичапиравзанаиИнспекториобект

(ObjectInspector)сатриConnectionstringроинтихобмекунемкидаронравзанаидиалог

иипайвастшавибопойгоњаксмеѐбад,

РоњипайвастиADO бопойгоњамон:

Барои ин мо компонентаиADOConection -роякмаротибапахшкарда,

азтарафичапиравзанаиИнспекториобект

(ObjectInspector)сатриConnectionstring –роинтихобмекунемкидаронравзанаидиалогиипайвастшави

бопойгоњаксмеѐбад,

Кионаз 2-сатр ва тугмачаи радиобатон иборат аст UseDataLinkFile ва

UseConnectionstring.

UseDataLinkFile– барои пайвасти файлњои .udl. Истифода мешавад, ки айни њол

он бамозарур нест.

UseConnectionstring– ин сатр барои пайвасти муњити диалогии сатри пешнињод

мешавад , ки мо инро интихоб карда, тугмачаи Build– ро пахш мекунем, ки

равзанаи диалогии 2- юм пайдо мешавад ким о аз онљо сатри провайдери

заруриро барои пайваст бо пойгоњамон истифода мебарем.

Аз ин равзанаи диалоги мо провайдери

MicrosoftJet 4.0 OLEProvider– ро интихоб карда,

тугмачаи Далее» -ро пахш мекунем, ки дар он боз

равзанаи дигар пайдо мешавад Подключение .

Аз ин равзана мо аз сатри аввал яъне 1. Выберите или введите имя

базы данных-ро интихоб мекунем ва тугмачаи

- ро пахш мекунем боз равзанаи дигаре пафдо мешавад дар он мо

интихоби пойгоњи сохтаамонро интихоб мекунем. Пойгоњ

метавонад дар дилхоњ дискњо бошад ин вобаста аз худи

истифодабаранда. Лекин айни њол пойгоњи истифодабаранда

банда, дар диски D:\LingProg\Пойгоњ љойгир шудааст.

Пас аз оне, ким о пойгоњро интихоб кардем тугмачаи Открыть-ро зер карда ба

муњитикорииDelphi7 мегузарем. Лекин љадвали мо њанўз пурра нашудааст.

Барои ин мо бояд компонентаи ADOQuery– ро як маротиба зер карда аз тарафи

чапи равзанаи Инспектори обект сатри SQL– ро интихоб карда, вориди равзанаи

StringListEditorгардем, ки дар онљо мо бояд сатри кодие нависем, ки дар он номи

љадвале ки мо дар барномаи MSAccessсохта будем нависем дар он њолат номи

љадвали мо Руйхатбуд, ки мо инро менависем Select * FromРуйхат.

Акнун баъд аз оне, ки сатри коди навишта шуд тугмачаи ОК– ро пахш мекунем ва

аз равзанаи чапи Инспектори обект сатри Active– ро фаъол мекунем тамом акнун

мо метавонем аз равзанаи пойгоњ истифода барем.

Равзанаи кории коркарди пойгоњ

Равзанаи асосии барнома

Равзанаи дохилкунии сиркалима

Равзанаи тағйиру иловаҳо

Равзанаи маълумоти пурраи устодон

Равззанаи маълумдар бораи барномаот