ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ� (GBV)

တ ြပနေဆာငရကမ�က အေဝးမ ေ���လျား

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆငရာ လပငနးလမး��နချကများ

Funded by Funding Provided

European Union by the United

Civil Protection States Government

and Humanitarian Aid

မာတကာ

ေကျးဇးတငမတတမး

စာလးအတေကာက စာရငး

ေဝါဟာရများ

နဒါနး

အပငး ၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က တ ြပနေဆာငရကရန အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက

ေယဘယျ ေလလာြခငး

၁.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆငရာ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

၁.၁.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆငရာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆတာ ဘာလ။

၁.၁.၂။ ဘယအချနမာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ြဖင တ ြပနေဆာငရကေပးရမလ။

၁.၂။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

၁.၂.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆတာ ဘာလ။

၁.၂.၂။ မညသညအချနတင အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက ထညသငးစဉးစားရမညနညး။

အပငး ၂။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက ြပငဆငြခငး

အပငး ၃။ GBV က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး အတက �သငေသာ အနမဆး စသတမတချကများ

၃.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ� ြဖစရပစမခန ခြခငး၏ ကနဦး လပေဆာငချကများ

၃.၁.၁။ ြဖစရပစမခန ခြခငးအတက ကနဦး လပေဆာငချက အမျးအစားများ

၃.၁.၂။ လြခ စတချရကာ လ�� ဝကထနးသမးမ��ေသာ ြဖစရပစမခန ခြခငး ကနဦး လပေဆာငချကများက

တညေဆာကြခငး

၃.၁.၃။ အြခားေသာ ထခကလယ လထများက ထညသငးစဉးစားြခငး

၃.၂။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျားဝေနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက ဝနထမးခန ြခငး

၃.၂.၁။ GBV ေ���လျားအဖ�များအတက ဝနထမးခန ြခငး

၃.၃။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား အေကာငအထညေဖာရန

ရပရာလထ လပငနးဆချကများ�င အတတကလပေဆာငြခငး

၃.၃.၁။ ရပရာလထ လပငနးဆချကများ၏ အခနးက�များ�င တာဝနများ

၃.၃.၂။ လပငနးဆချက၏ အလပသည လြခ ၍ အကျးသကေရာကမ� �ေစရန ေသချာေစြခငး

၃.၃.၃။ လပငနးဆချကများသ လပငနးစဉများ လ�ေြပာငးေပးြခငး

၃.၄။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက လြခေရးဆငရာ

လအပချကများ

၃.၅။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက လအပေသာ

ေငေ�ကးအရငးအြမစများ

အပငး ၄။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�တင ြဖစရပစမခန ခေပးြခငး �င

အဖ�လက စတ-လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး

၄.၁။ အ�ကပအတညး�ကားတင ြဖစရပစမခန ခြခငး

၄.၂။ အဖ�လက စတ-လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး

၄.၂.၁။ ယာယ လြခ စတချရေသာေနရာများတင စတအပနးေြဖေရး�င က�မးကျငမ�စမးရည တညေဆာကေရး

ဆငရာလ�ပ�ားေဆာငရကမ�များ

၄.၂.၂။ အဖ�လက စတ- လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး �င သတငးအချကအလကေပးြခငး အစအစဉများ

၄.၃။ လြခမ��၍ လ�� ဝကထနးသမးမ��ေသာ သတငးအချကအလက �င ေဒတာစမခန ခမ�

အပငး ၅။ အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား �ကး�ကပ ေစာင�ကညြခငး

၅.၁။ ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ေနရာများအား ေလလာေစာင�ကညြခငး

၅.၂။ ဝနထမးကယတင လာေရာက �ကး�ကပြခငး

၅.၃။ ဝနထမးများအား အေဝးမ �ကး�ကပြခငး

ေနာကဆကတ ၁။ အေရးေပါ တ ြပနေဆာငရကမ�များအတက လြခေရးအ��ရာယ ေလလာအကြဖတြခငး

ေနာကဆကတ ၂။ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက ယာယ လြခေသာေနရာများ သတမတေပးရန

အသးြပသည ေလလာအကြဖတမ� ပစ

ေနာကဆကတ ၃။ ေ�� �လျားတ ြပနေဆာငရကမ� ပစေရးဆြခငးအတက အလပ�ေဆးေ�းပ ြပလပြခငး လမး��န

ေနာကဆကတ ၄။ ေ�� �လျားဆဒ/ေနရာ ေြမပေရးဆြခငး�င အေကာငအထညေဖာြခငး အစအစဉ နမနာ

ေနာကဆကတ ၅။ အေရးေပါဖနးလငးတစခ အေကာငအထညေဖာြခငးအတက ေနာကထပလမး��နချကများ

ေနာကဆကတ ၆။ အပစလကအစအစဉများ ြပလပရာတင ြဖစေပါလာ�ငသည အခကအခများအား ေြဖ�ငး�ငမည

အစအစဉတစခ ေရးဆရန လမး��နချကများ

ေကျးဇးတငမတတမး ဤ လမး��နစာအပ အေကာငအထညေဖာလာေရးအတက အေမရကန ြပညေထာငစ လဦးေရဆငရာ ဗျ�၊ ဒက�သည�င

ေ���ေြပာငးလပသား ဝနေဆာငမ�များ (PRM)၊ ဥေရာပ အရပဖက ကာကယေစာငေ�ာကေရး �င

လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ အကအညေပးေရး ေအာပေရး�ငး (ECHO) တမ ပပးကညေပးခပါသည။ ၎ငးတအား

လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ အေရးေပါ အေြခအေနအတငး GBV တ ြပနေဆာငရကမ�များအတက �ငငတကာ

အကအညေပးေရးအဖ� (IRC) �င မတဖကအဖ�များ၏ ကျယဝနးနကနေသာ လပငနးများက အေြခခထားပါသည။

ဤ လမး��နစာအပအား ေအမ ေနမန၊ ခရစစတ ခရပထရ �င မကဟန အ ေကာနာ တမ ေရးသားြပစထားပါသည။

ြမနမာ�ငင၊ ဘရနဒ�◌ငင �င အရတ�ငင တင လပေဆာငခေသာ စမးသပအစအစဉများ တင ြဖစ�ငေြခ�မ��င လထမ

လကခ�ငမ�အား ေလလာဆနးစစေပးကာ ဤ လမး��နစာအပအတက အချကအလကများေပးခေသာ လ အး ဂျမး(စ)၊ ဘကဆ

ေလဒ �င ေကာဒေန ဝလတန-မ�လ တအား အထးေကျးဇးတငပါသည။

အေသးစတ စစေဆး�ကည��ကာ လအပသညများက ြဖညသငးေပးေသာ ဆနန ဘနးဂတ၊ ခရစစတ ခရပထရ၊ ပကထရစ�ာ ဂေရး၊

ဟဂျာ ေကေကး၊ အယလနာ အရာတ၊ ဆနတာ ဂျအာဂျနဆန၊ ဘကဆ ေလဒ၊ မဂန လငး၊ မယလန မကဂဗနး၊ အလာရးယား

မ�လး၊ ဆာရာ ေမာစေလ၊ ဆနတ မေရး၊ အငမန ကာဆစ၊ အငးန ကဇန၊ အလကဇနးဒါး ေရာဘငဆင၊ �င လစ စတဗင

တအားလညး ေကျးဇးတငပါသည။

GBV က�ဆငရာ တာဝန�သများ အဖ� (AoR) အဖ�ဝငများ၊ ကေလးသငယ ကာကယေစာငေ�ာကမ�ဆငရာ AoR အဖ�ဝငများ၊

ကေလးသငယ ကာကယေစာငေ�ာကမ�ဆငရာ အလပအမ�ေဆာင တပဖ� အဖ�ဝငများ �င ဂျနန ဘကကာ၊ ေလာရင

ဘနးကေဝါစကး၊ ဂျနာ ဘရမမဆ၊ ဆာရာ ေကာနးနစ၊ ခရစ ဒလန၊ ဂရကချန အမစခ၊ ေအမ ဂရငးဘန ၊ ဖေလာရရန မနနရ၊ ဆာရာ

ေမာစေလ၊ အလကဇနးဒါး �ကဖရင၊ ဂျနနဖာ �ဇငးဘတ၊ အလ တာလစဘ တ၏ ပးေပါငးကညေပးမ�အား IRC မ

ေကျးဇးတငအပပါသည။

စမးသပအစအစဉ�င သေတသနေလလာြခငးတင ပါဝငခေသာ ေအာကေဖာြပပါ ဝနထမးများကလညး ေကျးဇးတငအပပါသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ ထသများ၏ အကအညမပါလ�င ဤ လမး��နစာအပ ေရးသားြပစ�ငမည မဟတေသာေ�ကာငပင။

• IRC ၏ အမျးသမးများ ကာကယေစာငေ�ာကြခငး �င အမျးသမး က�ြမ�ငတငြခငး အစအစဉတင ပါဝင

အေကာငအထညေဖာေပးေသာ ြမနမာ�ငငမ အဖ�ဝငများ - နနဆနေအာင၊ ေဒါကတာ နနးလာေတျာက၊ ခနြမတ လခန၊

ဟဂျာ ေကေကး၊ လမင၊ အေမ (NSSWON)၊ ေဇာဆနမငး၊ လမးနနး (KMSS)၊ ေလပးရမး/ ေလးြမေအး၊ ထဆန၊ လစ

စတဗင၊ နနးယဉဝငး၊ ဒါလယာ အမငး၊ �န အဆ၊ အလကစစဗက ဘာတလမဆ-ဟက၊ အဗနာ ချကာကဗာ၊ �းစ ကာမးလ၊

ဝး�တ ကာစဆငမ၊ မယာ မတဟာ၊ ဖာတမာ အမာ၊ ဇာယာ ဆာဘတ၊ လကာ ဆတာ၊ ကာမး အနဒေရ၊ အငးဂရစ

ဘဂရမာနာ၊ ဟာန ချခါရ၊ ဆငးရက ဟ�ဂါေရး၊ ဆေကာလားတစ ဟတဇမာနာ၊ ဒနာဗငး မနာန၊ ကေလာဒဒ နဒါရဆာဘာ၊

မဒယားထရစ ဂါဘေရမယာနာ၊ ဂျကကလငး ဒါေယာငဂျး၊ အယဗာလငး ဇရမာနာ

• စမးသပအစအစဉ လပေဆာငေသာ တငးြပည အသးသး� ေဒသခ သေတသန အဖ�ဝငများ�င ဘာသာြပနသများ - ေခါင

စေတလာေနာ၊ ေဖာဒထ၊ ေလးခ�မ၊ လမင၊ ေလပးရမး/ ေလးြမေအး၊ ေဇာဆနမငး၊ ေယာေချာင၊ မငးေအာငပ၊ မငးလေဇာ၊

ဇငးေတာင၊ ဆငး�းေအာင၊ ဆငးဘ၊ မငးဆမပး၊ ကေလာဒဒ နဒါရဆာဘာ၊ မဒယားထရစ ဂါဘေရမယာနာ၊ ဆငးရက

ဟ�ဂါေရး၊ ဂျနးဒ ကေလာဒဒ ဇရမာနာ၊ အကစပရငး န�ေမး၊ ေကာတာ အဝပတ မဟာမက ကာဟငး၊ အးနတစ အပဒလာ၊

အမန ဂျပဘရး၊ တာလစ ဟစန၊ ဖရတစ မဟာမက

• IRC ၏ အမျးသမးများ ကာကယေစာငေ�ာကြခငး �င အမျးသမး က�ြမ�ငတငြခငး အစအစဉ၏

နညးပညာပငးဆငရာ�င ေပါငးစပည�� �ငးေရး ဝနထမးများ�င ၎ငးအစအစဉတင ကညပပးကာ ေလလာသငယေသာ

အလပသငများ - ခရစစတ ခရပထရ၊ ဂျအန ခရစခတန၊ ဟဂျာ ေကေကး၊ ရးမ ခါမးစ၊ မယလန မကဂဗနး၊ အလာရးယား

မ�လး၊ �င ေကလာ ဆဆငး

• လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ အေထာကအပများ လကေတ�အသးချေရး သေတသနအဖ� (HAARG)၊ ဒနဗာ

တက� သလ ၏ သေတသများ - ခရစစတး ယဒါ၊ ဂျဟနနာ ဘယလကတစ၊ �င အလဇာ ဗကချာ

ေနာကဆးအေနြဖင ဤအစအစဉတင ပါဝငခေသာ မနးကေလးငယများ�င အမျးသမး�ကးများ၊ ေယာကငျားေလး များ�င

အမျးသား�ကးများ၊ ရပရာလထ ေခါငးေဆာငများ၊ အဖ�ဝငများ�င မတဖကအဖ�များအား အထးေကျးဇးတငပါသည။

စာလးအတေကာက အဓပ�ါယဖငဆချကများ

CCSAS: လငပငးဆငရာ ကယထလကေရာကကျးလနခရေသာ အသက�ငကျနရစသများအတက ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ

ေစာငေ�ာကမ�။

CMR: လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကခရသများအတက ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမ�

GBV: ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�

GBVIMS: ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆငရာ သတငးအချကအလက စမခန ခမ� စနစ

EC: အေရးေပါ သေ��တားြခငး

IASC: ေအဂျငစများဆငရာ လပငနးေကာမတ

IEC: သတငးအချကအလက၊ ပညာေရး၊ ဆကသယေရး

IDP: ြပညတငး၌ ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးေနရသ

IPV: ခငမင က�မးဝငသမ အ�ကမးဖကမ�

IRC: အြပညြပညဆငရာ အကအညေပးေရးအဖ�

LGBTI: လငစတဝေသသလက�ဏာကြပားသများ

NFI: အစားအေသာက မဟတေသာ ပစ�ညးများ

NGO: အစးရ မဟတေသာ အဖ�အစညး

PEP: ကးစက�ငေသာ ထေတ� မ�ြဖစ�ပး ေသာကရေသာ ကာကယေဆး

PSEA: လငပငးဆငရာ ေခါငးပြဖတ အြမတထတြခငး�င လငပငးဆငရာ အလသးမ� အတက ကာကယေစာငေ�ာကမ�

PRIMERO: ကာကယေစာငေ�ာကြခငးဆငရာ သတငးအချကအလက စမခန ခမ� စနစ

SEA: လငပငးဆငရာ ေခါငးပြဖတ အြမတထတြခငး�င လငပငးဆငရာ အလသးမ�

WGSS: အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများ အတက လြခ ေသာ ေနရာ (များ)

ေဝါဟာရများ

ေအာကေဖာြပပါများသည ဤစာအပတင ဘအသးြပထားေသာ အေခါအေဝါ အသးအ��နးများ၏ အဓပ�ါယဖငဆချကများ

ြဖစပါသည။

ေလလာအကြဖတြခငး- ေလလာအကြဖတြခငး (assessment) ဆသညမာ ထးကေသာ သးြခား ကစ�ရပတစခအား

ပမနားလညသေဘာေပါကရန အလငာ သတငးအချကအလကများ စေဆာငးကာ ခြခမးစတြဖာေသာ လပငနးစဉတစခြဖစသည။

လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ အေရးေပါအေြခအေနတင NGO များ �င ကလသမ�ဂ ေအဂျငစများမ ရပရာလထ၏

လအပချကများက ေဖာထတ�ငရန ေလလာအကြဖတြခငးများ လပေဆာငေနပါသည။ ထမတစဆင ၎ငးအချကအလကများက

ထေရာကေသာ �ကားဝငေဆာငရကြခငး ပစများ ဒဇငးဆရာတင အသးြပပါသည။ လြခ ေသာ ေလလာအကြဖတြခငးသည

အစအစဉ အေကာငအထည ေဖာေဆာငေသာ ေဒသ၏ လြခ ေရးအေြခအေနအရ ��ြမငရကာ ဝနေဆာငမ�ေပးရန လအပချကများက

လြခ စတချရေသာ နညးလမးြဖင လပေဆာငသည။ မနးကေလးငယများ �င အမျးသမးများ အား အ�ကမးဖကမ�၏

သေဘာသဘာဝ နယပယက နားလညသေဘာေပါကမ� တးတကလာေစရန၊ အစအစဉ သမဟတ ဝနေဆာငမ� တစခက

ဆနးစစေလလာရန၊ အေထာကအပေပးရာတင လအပချကများ ေဖာထတရန၊ �င လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ� �င အြခားေသာ

GBV ပစများ �င ဆက�ယေသာ ေဒသေ��ရ အမအကျငများ �င သေဘာထားများက ေဖာထတရန GBV ဆငရာ ကစ�ရပများအား

သးြခား ေလလာအကြဖတြခငး က လပေဆာငပါသည။

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ- ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများသည ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ေအဂျငစမတစဆင ကျား၊မ

အေြခြပအ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသက ြဖစရပစမခန ခြခငးဆငရာ ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ က�မးကျင

ပညာ�ငများြဖစပါသည။ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများသည အသက�ငကျနရစသအား ဗဟြပေသာ ြဖစရပစမခန ခြခငး �င

သကဆငကာ ေကာငးမနစာ ေလကျငသင�ကားထားရမည ြဖစကာ အ�ကးတနးဝနထမးများ၏ �ကး�ကပမ��ငအတ ၎ငးတ၏

ေဖာကသည များအတက စတပငးဆငရာ ကစားြခငး၊ ေမ�ာလငချက၊ �င ကျနးမာေရး တးတကလာေစရန ဒဇငးဆထားေသာ

စညးမျဉးစညးကမး လမး��နချကများ �င တကျေသာ သးြခား စနစတစခက လကနာလပေဆာငရမည။

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများအား လမ�ေရးဆငရာ လပသားများ သမဟတ ြဖစရပမနေနဂျာများ အြဖစလညး ေယဘယျအားြဖင

��နးဆ�ကသည။

ြဖစရပစမခန ခြခငး- GBV ြဖစရပစမခန ခြခငးသည လမ�ေရးဆငရာအမ�များ စမခန ခြခငးေပါ အေြခခကာ GBV မ

အသက�ငကျနရစသအား အကအညေပးေသာ စညးစနစ�သည နညးလမးတစခြဖစသည။ ၎ငးတင ပမနအားြဖင စတ-

လမ�အေထာကအပေပးေသာ သမဟတ လမ�ေရး ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�အစညးတစခ ပါဝငကာ အသက�ငကျနရစသ က

သ/သမ ရ��◌ငေသာ ေရးချယစရာများအား ေသချာစာ အသေပးရနအတက တာဝန�သည။ ထအြပင အသက�ငကျနရစသ �င

သ/သမ၏ မသားစမ �က ေတ�ရေသာ အခကအခ ြပဿနာများအား ေဖာထတေပးကာ ေပါငးစပည�� �ငးြခငးြဖင

ေစာင�ကညေလလာသည။ ြဖစစဉတစေလျာကတင ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများ မ အသက�ငကျနရစသအား စတခစားမ�

ြမ�ငတငေပးေသာ အေထာကအပ ေပးသည။

ရငဆငေြဖ�ငး�ငသည စမးရညများ- တစဦးတစေယာက အားငယေနချနတင ထသအား စတသကသာရာရေစြခငး၊

သကေတာငသကသာ �ြခငး �င ဘဝ၏ ေပျာရငမ� က ယေဆာငေပးေသာ အရငးအြမစများ (လများ၊ အရာဝတ� များ၊

လ�ပ�ားမ�များ) က ေဖာထတ�ငေသာ စမးရည။ ၎ငးတင တစဦးတစေယာကအား ကျနးမာြခငး �င အေထာကအကြဖစြခငး စသည

ခစားချကများ ေပးစမး�◌ငေသာ ခနအားများက ပျးေထာငေပးကာ လများ�င ချတဆကလပေဆာငြခငး သမဟတ စတဝငစားမ�က

ရယ�ငြခငး �င ေပျာရငြခငးများ ယေဆာငလာေပးေသာ အြပသေဘာေဆာငသည လ�ပ�ားမ�များတင ပါဝငရန အစအစဉ

ေဖာေဆာင�ငသည စမးရညလညး ပါဝငသည။

ရပရာလထ လပငနးဆချကများ - ေ���ေြပာငးေနရာများ� ေ���လျားအဖ�များက (တစလညစ) အကအညေပးရန ေရးချယခရေသာ

ရပရာလထ အမျးသမး အဖ�ဝငများ (အများအားြဖင အမျးသမး ေခါငးေဆာငများ) ြဖစ၍ ရပရာလထများအား

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးေပးသများသ ချတဆကေပးကာ ြပငပထစပမ� လပငနးများ ပ၍ လပေဆာငသည။

ရပရာအသငးအဝနးေြမပေရးဆြခငး - GBV ဆငရာ ကစ�ရပများအား သးြခား ေလလာအကြဖတေနစဉအတငး

ဦးတညအပစဖ�ေဆးေ�းြခငးများ ြပလပကာ ရပရာအသငးအဝနး ေြမပေရးဆြခငးသည အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ မ

ရ��◌ငေသာ ဝနေဆာငမ�များ (ဥပမာ - အေရအတက၊ ေနရာ၊ ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ �င စတ-လမ�အေထာကအပ

ေစာငေ�ာကြခငး ဝနေဆာငမ�များ၏ အရညအေသး) အေပါ ရပရာလထ၏ သ�နားလညမ�အားြဖင လကလမးမ�ငေသာ

နညးလမးတစခ အြဖစ ေထာကက ေပး�ငသည။ ထအြပင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ မ ဝနေဆာငမ�များက

ရယရာတင �က ေတ� �ငေသာ စနေခါမ�များ (ဥပမာ - လြခ မ� �င ကယေရးကယတာ လ�� ဝကထားမ� မ�ြခငး၊ ဝနေဆာငမ� ေနရာ

အကာအေဝး) �င ထကစ�ရပများအေပါ ရပရာလထ၏ သေဘာထား ခယချကသည အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက

အ��ရာယြဖစေစေသာ စနေခါမ� ြမ�ငမားေနေသာ ေနရာများ (ဥပမာ - လငပငးဆငရာ အလ�သးမ� သမဟတ

ကယထလကေရာကမ�များ ြဖစ�ငေချ�ေသာ အများဆင ေနရာ သမဟတ ေဝးလေခါငဖျားေသာ ေနရာ) အြပင အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများအတက လြခ ေသာ ခနားရာေနရာများကလညး ထညသငးစဉးစားရမည။

ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစ - ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစတင

တစကယေရသန �ငးြခငး ဆငရာ ပစ�ညးများ၊ လစဉသး ဂမးထတ များ အြပင ရပရာလထ� မျးပား�ငေသာ မနးကေလးများ�င

အမျးသမးများအတက ေဒသလအပချက�င အမနတစကယ အဝငဂငကျ လအပေသာ အြခားပစ�ညးများလညး ပါဝငပါသည။

ဆပြပာ၊ အမျးသမး လစဉသး ပစ�ညးများ၊ သားပတတ �င သားတကေဆး ကသေသာ အေြခခ တစကယရညသန �ငးြခငးဆငရာ

ပစ�ညးများ သည လများ၏ တစကယရည သန �ငးြခငးက တးတက လပေဆာင�ငရန ကညေပးသည။ ဂဏသက�ာ

ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစသည အေြခခ တစကယရည သန �ငးမ� ပစ�ညးအစ �င ဆငတကာ ၎ငးပစ�ညးအစက

အေရးေပါအေြခအေန စတငလာသည�င ြဖန ေဝေလ�သည။ ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစသည အသကအရယ၊

ဂျနဒါ၊ ယဉေကျးမ��င သငေလျာေသာ ကရယာ ပစ�ညးများ �င ေခါငးေဆာငးပဝါ၊ ြခ တဘက၊ ဝစ၊ ဓါတမး၊ အတငးခ

အဝတအထည �င တစကယရည သန �ငးေရး ဘးငယေလးများကသေသာ အြခားေသာ ပစ�ညးများအြပင အမျးသမး လစဉသး

ပစ�ညးများ၊ �င အေြခခ တစကယရညသန �ငးြခငးဆငရာ ပစ�ညးများ ပပးေပးြခငးြဖင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ၏

လြခ ေရး �င လတလပ လယကေသာ ေ���ေြပာငး သားလာ�ငြခငးက ြမ�ငတငေပးသည။

ြဖစရပစမခန ခြခငး၏ကနဦးလပေဆာငချက - ြဖစရပစမခန ခြခငး၏ ကနဦးလပေဆာငချကသည GBV

ြဖစရပစမခန ခြခငးအား အြခားေသာ GBV မဟတေသာ ြဖစရပစမခန ခြခငး�င ချတဆကသည။

အသက�ငကျနရစသများသည စတဒဏရာမရ�◌ငေသာ အြခားဝနေဆာငမ�များ ရယေနစဉ GBV ြဖစရပစမခန ခြခငး

ဝနေဆာငမ�ကလညး လ�� ဝကလြခ စာ ရယခင�သည။ သမသာလ�င အသက�ငကျနရစသများသည ရပရာထ�

အြခားလထများအား သတ၏ ြဖစတညမ�က ေဖာြပရနမလေတာေပ၊ လတစဦးချငး ြဖစရပစမခန ခရာတင အဓကကျေသာ

ကနဦးလပေဆာငချက ၂ မျး�သည။ (၁) အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက ယာယ လြခ ေသာ ေနရာများ၊ (၂) သင

အဖ�အစညးအတငး သမဟတ ြပငပတင ြဖစေစ အြခား လပငနးက�ဆငရာမ ေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ�င ပးတတည�ကာ

ချတဆကေပးေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများ။ ထအြပင အေရးေပါ ဖနးနပါတများသည အသက�ငကျနရစသများမ

လ�� ဝကလြခ စာ ြဖစရပစမခန ခြခငးက အေဝးမ လကလမးမ�ငရနအတက နညးလမးြဖစသည။ ၎ငးသညလညး

ြဖစရပစမခန ခြခငးအတက ကနဦးလပေဆာငချက ြဖစ�ငသည။

ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ� - ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆသညမာ အမျးသား �င အမျးသမး �ကား�

လမ�ေရးအရ အရငးခေသာ ကြပားြခားနားမ�များ (ဂျနဒါ ကဆလသည) အေပါအေြခခ၍ လတစဦး၏ ဆ��က ဆန ကျငကာ

ကျးလနခေသာ အ��ရာယ�ေစေသာ လပရပများအားလးအတက ကျယြပန ေသာ အေခါအေဝါ တစခြဖစသည။ ၎ငးတင

လတစဦးတစေယာကအား �ပပငးဆငရာ၊ လငပငးဆငရာ သမဟတ စတပငးဆငရာ ထခကနစနာမ�များ အတငးအဓမ�

ကျေရာကေစြခငး သမဟတ ခစားေစြခငး၊ ထကသေသာ လပရပများ ြပလပ�ငရန �ခမးေြခာကြခငး၊ အ�ကပကငြခငး၊ �င

အြခားေသာ လတလပခငများ ဆး�� းြခငး တလညး ပါဝငသည။ ၎ငးလပရပများသည အများပင ေနရာများ သမဟတ

သးသန ေနရာများတင ြဖစေပါ �ငသည။

GBV တ ြပနေဆာငရကြခငးဆငရာ လပငနးလမး��နချကများ - GBV ေတ� �က ခစားေနေသာ အသက�ငကျနရစသအား

တ ြပနေဆာငရကေပးေသာ လပငနးစဉတငးတင အသက�ငကျနရစသ ဗဟြပ ချဉးကပလပေဆာငြခငးြဖင မညသည က�မ

မဆ တာဝနယ ကညပပးေပးေနသများအား လမး��နပပးေပးေသာ �◌ငငတကာမ ကျငသးေနေသာ

လပငနးလမး��နချကများြဖစသည။ ၎ငးတင အသက�ငကျနရစသ၏ လြခ ေရး ခစားခင၊ လ�� ဝကထနးသမးထားမ� ရ�ခင၊

ဂဏသက�ာ �င ကယပငရပတညခင၊ �င ခြခားဆကဆမ� မ�ြခငး ခစားခင များလညး ပါဝငသည။

GBV ဆငရာအဖ�အစညးများအစအဖ� ခ - အစအဖ� ခ ဆသညမာ လသားချငးစာနာေထာကထားမ� ဆငရာ တ ြပနေဆာငရကမ�

တင သးြခားက�တစခအား ဦးတညေသာ ေပါငးစပည�� �ငးေရးအဖ�တစခ အြဖစ မ�မြဖစလအပသည။ ၎ငးက

အစဉအလာအရ က�ခ (sector) ဟလညးေခါဆ�ငသည။ ကမ�ာလးဆငရာ အဆငတင IASC မ ကမ�ာလးဆငရာ အစအဖ� ခ

၁၁ ဖ�က သတမတဖ�စညးထားသည။ တစဖ�ချငးစတင ေခါငးေဆာင ေအဂျငစ တစခ သမဟတ ေအဂျငစများ ြဖင

စဖ�ထားသည။ ကမ�ာလးဆငရာ အစအဖ� ေခါငးေဆာငသည အစအဖ�အတက စသတမတချကများ �င မဝါဒများ ချမတရန၊

အရနသင တ ြပနေဆာငရက�ငေသာ စမးရည တညေဆာကရန၊ လကေတ�ကငးဆငး လပေဆာငေနေသာ အဖ�အစညးများအား

လပငနးလညပတမ� အားေကာငးလာေစရနအတက ပပးေပးရန ကလသမ�ဂ အဖ�၊ NGO အဖ�များ�င မတဖကလပေဆာငသည။

ကာကယေစာငေ�ာကမ�ဆငရာ အစအဖ�ေအာကတင GBV ဆငရာ အဖ�အစညးများ အစအဖ� ခသည GBV ဝနေဆာငမ�များက

ေပါငးစပည�� �ငးလပေဆာငသည။

IEC ပစ�ညးကရယာများ - သတငးအချကအလက၊ ပညာေရး၊ ဆကသယေရး ဆငရာ ပစ�ညးကရယာများသည ရ��ငေသာ

ဝနေဆာငမ�များ၊ ထဝနေဆာငမ�များ မညကသ ရယ�ငေ�ကာငး၊ ဝနေဆာငမ�များအား မညသေသာ နညးလမးများြဖင (ဥပမာ

လ�� ဝကလြခ စာ စသညြဖင) စစဉေပးေ�ကာငးက ရပရာလထအား သတငးေပးသည။

GBV ဆငရာ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး - ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည အစဉအလာအရြဖစေသာ အေြခကျ

ဝနေဆာငမ�များအား လယကစာ လကလမးမမ�ငသများက ဝနေဆာငမ�ေပး�ငရန လများ ေ���ေြပာငးေနထငရာ ေနရာ၊

ြပနလည အေြခချေသာ ေနရာ သမဟတ အကးအေြပာငးေနရာများ တင GBV ဆငရာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

နညးလမးြဖင ေ���ေြပာငး ကညသည။ လထသည ေဝးလေခါငဖျား ေဒသ သမဟတ �မ� ြပေဒသ� ေဒသခ အသငးအဝငးထသ

ေ���ေြပာငးရေသာ �င/သမဟတ ပျ� �ေနထင�ကသည အေြခအေနတငလညး ဤ ပစြဖင ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက

အသးြပ�ငသည။

ေ�� �လျား အေြခချ ေနရာ/ဆဒ - ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ� အလပလပေသာ တညေနရာ/ သတမတ

ထားေသာ နယေြမ

ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� - သတမတထားေသာ ေ���လျား အေြခချေနရာတင ေဒသအေြခအေန �ငကကညေသာ

ဝနေဆာငမ�များ ေပးရန ဖ�စညးထားေသာ ဝနထမးအဖ�တစဖ� ြဖစသည။ ၎ငး အဖ�တင ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ၊

ရပရာအေြခြပ ��းေဆာစညး�းသ သမဟတ နယေဝးကငးဆငး ဝနထမး၊ သယယပေဆာငေရး တာဝနခများ �င

အြခားဝနထမးများ ပါဝငသည။ ဝနေဆာငမ�များေပးရနအတက ထဝနထမးများမ သတမတထားေသာ ေ���လျား

အေြခချေနရာသ ခရးသားလာသည။

ပမနြဖစေစြခငး - GBV ဆငရာ ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကြခငး၌ အများြပညသအြမငတင

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးေပးသ�င ေြပာဆဆကဆရန ေ�ကာကရ� တန ဆတေနမ�က ေလျာချ�ငရန အသးြပေသာ

မဟာဗျဟာတစခ ြဖစသည။ ဥပမာအားြဖင အသက�ငကျနရစသများသည GBV ြဖစရပ �င မသကဆငေ�ကာငး

ေသချာေစရန၊ အသက�ငကျနရစသသည GBV ြပဿနာများသာမက အြခားေသာ ကစ�ရပများက ရပရာလထများ�င

တစဦးချငး ေြပာြပ တငပငြခငးသည သာမာနစကားေြပာြခငးအြဖစ ထငြမငဖနတးရန ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးေပးသမ

ရပရာအသငးအဝငးတင လပေဆာငေသာ လပငနးစဉများ�င ဆကသယေြပာဆြခငးအားြဖင ေသချာေစြခငး များပါဝငသည။

ရပရာအေြခြပ ��းေဆာစညး�းြခငး/ နယေဝးကငးဆငးြခငး- ဝနေဆာငမ�များ အေ�ကာငး အသပညာေပးရန၊ GBV

အေြခခ အယအဆများ မတဆကေပးရန၊ ရပရာအသငးအဝနးအား လပပငခင အာဏာေပးရန၊ �င ြပဿနာ အခကအခများက

ေဖာထတေြဖ�ငး�ငေသာ ရပရာအသငးအဝနး၏ စမးရည ြမ�ငတငထေထာငေပးရန GBVဆငရာ ေ���လျား အဖ�များမ

ေဖာေဆာငေသာ မတကြပားသည လပငနးစဉများ ြဖစသည။ ဥပမာအားြဖင GBV အ��ရာယြဖစေစမ�က ေလျာချရန

ရပရာေခါငးေဆာငများ၊ ဝနေဆာငမ�ေပးသများ �င သာမာန ရပရာလထများ ေပါငးစပလပေဆာငေစြခငး၊ �င GBV

အ��ရာယကျေရာက�ငမ�၊ စးရမပပနမ�များက ဆနးစစေဖာထတရန လပေဆာငေသာ အစညးအေဝးများလညး ပါဝငသည။

အမျးသမး အခငအေရး စသည ေခါငးစဉများြဖင ေဆးေ�းေသာ အစညးအေဝးငယများ အပါအဝင ��နးပမ�လမးေ�ကာငး

အားေကာငးေစြခငး၊ �င ဝနေဆာငမ� ေြမပဆြခငး စသညများလညး ပါဝင�ငသည။

ဖနးက အေြခခေသာ��နးပ ြခငး/ ��နးပမ�လမးေ�ကာငး - ဝနေဆာငမ�ေပးသသည အသက�ငကျနရစသထမ

သေဘာတညချက ရ��ပးေနာက ၎ငး၏ လအပချကများ ြဖညဆညးေပး�ငေသာ အြခားဝနေဆာငမ�ေပးသများထသ

ဝနေဆာငမ�များရ��◌ငရန ဖနးြဖင ဆကသယ��နးပေပး�ငေသာ လပထးလပနညးများ ြဖစသည။

PRIMERO/GBVIMS+ - ကာကယေစာငေ�ာကမ�ဆငရာ သတငးအချကအလက စမခန ခြခငး စနစ/ GBVIMS+ ဆသညမာ

GBVဆငရာ လသားချငးစာနာ လပေဆာငေနသများအား ြဖစရပစမခန ခြခငး �င ြဖစရပ ေစာင�ကညေလလာြခငး ဆငရာ

အချကအလကများ လြခ စာ ရယ စေဆာငးရန၊ မ�ေဝရန၊ �င စမခန ခ�ငရန ေရးဆထားေသာ ဝကဘဆက ပ�ဂရမတစခ

ြဖစသည။ ၎ငးတင အချကအလက စမခန ခမ�အတက လယကစာ အသးြပ�ငေသာ အေသးစတ ေြဖ�ငးချက က

ယေဆာငလာေပးေသာ ေနာကဆးေပါ ပငလငးြမငသာေသာ နညးပညာ အရငးအြမစများ၊ ကမ�ာအေကာငးဆး အေလအကျငများ၊

ကငးဆငး စမးသပထားေသာ ကရယာများ ေပါငးစပပါဝငသည။ ၎ငးစနစသည အနလငးြဖင ြဖစေစ လငးမြဖင ြဖစေစ

အသးြပ�ငကာ အချကအလကစေဆာငးေပးေသာ ပလကေဖာငး စသည နညးပညာ အဆငြမ�ငတငမ�များ အသးြပထားကာ

မဘငးဖနးမ တစဆင လပေဆာင�◌ငေသာ အကပလေကး�ငး တစခြဖစသည။

အေဝးေရာက ဝနေဆာငမ�များ - လကယတငမဟတဘ အေရးေပါ ဆကသယေရး စနစ၊ စာတစနစ၊ အနလငး ချကတငစနစ

စသည နညးပညာြဖင ပပးေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ

အ��ရာယေလျာချေရး ေထာကပပစ�ညးများ- အ�ကမးဖကမ� အ��ရာယေလျာချ�ငရန အသးြပေသာ ပစ�ညးများ။ ၎ငးတင

ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစ အြပင အမသာဂျက/ေသာ၊ ေရချးခနးများ �င နားေနရန ေနရာများ၊ လ�ပစစမးများ �င

အြခားပစ�ညးများ ကသေသာ ပတဝနးကျင� အ��ရာယ ေလျာချ�◌ငေသာ ပစ�ညးများ ပါဝငသည။ ၎ငး ေထာကပပစ�ညးများ

လအပသည မလအပသညက ေဘးကငးလြခ မ� စစေဆးစဉတင ေဖာထတသတမတရသည။

ROSA (စမးရည တညေဆာကြခငးအတက အေဝးမ �ကး�ကပစနစပါေသာ အကပလေကး�ငး)- တကဘလက �င

စမတဖနးများတင လငးမစနစြဖင အသးြပ�ငေသာ စမးရည တညေဆာကြခငး �င အေဝးမ �ကး�ကပစနစပါေသာ

အကပလေကး�ငး။ ၎ငးက ေ��တနးဝနထမးများအတက GBV ကစ�ရပများ အကြဖတြခငး �င စမးရည ြမ�ငတငြခငးက အဆငေြပ

ေချာေမ�ေစကာ သကတရယတချငး နညးလမးြပ သငယမ� အတက ရပရာအသငးအဝနး ေနရာ ဖနတးေပးြခငး၊ GBV ကစ�ရပများ

အေရးေပါအကြဖတြခငး �င စညး�းလ��ေဆာမ�ဆငရာ ရငးြမစများ အတက ဝနထမးများအား ကရယာများ�င

ချတဆကေဆာငရကေစြခငး စသညများက ဖနတးေပးသည။

လြခေသာေနအမ - လြခ ေသာေနအမ ဆသညမာ အသက�ငကျနရစသအား အ�ကမးဖကခရေသာ သမဟတ အလ�သးခရေသာ

အေြခအေနမ လတေြမာကရန ေထာကပေပးေသာ ချကချငးလအပေသာ လြခ ေရး၊ ယာယ ခလရာ ေနရာြဖစသည။

ဤအရငးအြမစက (ရ��ငသညြဖစပါက) အ��ရာယကျေရာကအဆဆ ြဖစေသာ အမျးသမးများ �င (ရဖနရခါ

၎ငးတ၏ကေလးငယများ) က ပပးေပး�ငသည။ လြခ ေသာ ေနအမသ ဝငခငရြခငးသည ပမနအားြဖင အထးသးြခားြဖစေသာ

စသတမတချကေပါတင မတညသည။ လြခ ေသာ ေနအမများသည အသက�ငကျနရစသများ၏ လြခ မ�က ကာကယေပးရန

လအများ သ�ေသာ သမဟတ/�င ကာကယမ� ရ�ထားေသာ ေနရာများ ြဖစသည။

အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများအတက လြခေသာ ေနရာ (ယာယအေြခအေန) - အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများအတတက စေဝးကာ ြပဿနာများအား ယ�ကညမ���ြဖင ေဆးေ�းတငပင�ငေသာ၊ အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများမ သတမတေဖာထတထားေသာ ရပရာအသငးအဝနး� ေနရာတစခြဖစသည။ အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများအတက လြခ ေသာ ေနရာများသည ရပရာအသငးအဝနး သမဟတ ပင�ငထမ ငားရမးထားေသာ အမတစအမ

သမဟတ တတစလး ကသေသာ သးြခားလတလပစာ တည�ေသာ ပစများ ြဖစ�ငသည။ ၎ငးတသည ၂၄နာရ တစရက �င

တစပတလး လပေဆာငေနေသာ ေနရာများ သမဟတ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ� ေရာက�ေနချနတင တစပတလ�င

တစရကသာ လပေဆာငရန သတမတထားေသာ ေနရာများ ြဖစ�◌ငသည။ ပ၍ အေရး�ကးသညမာ ဤေနရာများသည

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများမ ေရးချယကာ ထနးသမးခေသာ ေနရာများ ြဖစသည။

ေဘးကငးလြခမ� စစေဆးချကများ - ေဘးကငးလြခ မ� စစေဆးချကများက ပမနအားြဖင ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးေနစဉအတငး

အေြခချေသာေနရာများ သမဟတ စခနးများတင လပေဆာငသည။ သေသာ တကျေသာ နယနမတ�သည မညသည

ပထဝအေနအထားတငမဆ အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများ အတက ေဘးကငးလြခ မ� �င လြခ ေရးဆငရာ

စးရမပပနမ�များ က ဆနးစစအကြဖတရနအတကလညး အသးြပ�ငသည။ ေဘးကငးလြခ မ� စစေဆးချကများြပလပေသာ

ကရယာက လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များ �င အေထာကအပများ ေပးြခငး၊ အရငးအြမစ ရ��ငမ�၊

�ပပငးဆငရာ ဖ�စညးတညေဆာကပ �င တညေနရာ အဆငအြပင တအေပါ ဆက�ယေနေသာ GBV အ��ရာယများက

ေလလာအကြဖတရာတင ြမငသာထငသာ�ေသာ ေစာင�ကညေလလာြခငးအြဖစ အသးြပသည။

GBV ကစ�ရပများအတက ချကချငး လပေဆာငရမည ရညတ တ ြပနေဆာငရကမ� - အထးစးရမဖယရာ အဆင�ေသာ အေရးေပါ

အေြခအေနတင GBV ကစ�ရပများအတက လပေဆာငေသာ ရညတ တ ြပနေဆာငရကမ� ဆသညမာ

လသားချငးစာနာေထာကထားြခငးဆငရာ အကျပအတညးေ�ကာင ေနရာတစခတင အေြခချေနသည မဟတဘ ကးေြပာငးရသည

ြဖစေစ၊ အသစ ေ���ေြပာငးရသည ြဖစေစ ထခကခရေသာ လအပစအား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးြဖစသည။ ၎ငးဝနေဆာငမ�ေပးရာတင

ရ��ငေသာ ဝနေဆာငမ�များဆငရာ သတငးအချကအလက �င အ��ရာယေလျာချေရး ေထာကပပစ�ညးများ၊

အကျပအတညးကာလတင တ ြပနေဆာငရကမ�၊ လထအတက မဆငးမတ လပေဆာငရေသာ အသကကယ

�ကားဝငေဆာငရကေပးြခငး၊ များ ြပလပ�ငရန GBV တ ြပနေဆာငရကြခငး ေ���လျား ဝနေဆာငမ�အဖ�သည ဆဒ တစခသ တစ�ကမ

သမဟတ ရကအနညးငယအတငး �ကမေရများစာ လာေရာက ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးလညး ပါဝငသည။

အေြခကျေနေသာ ဝနေဆာငမ�များ- ေနရာအတညတကျ��ပး ေ���လျားြခငးမ�ဘ အေြခကျတည�မေနေသာ ဝနေဆာငမ�များ

အေြခကျေနေသာ GBV တ ြပနေဆာငရကြခငး ဝနေဆာငမ�များ - ဤအေခါအေဝါအား အေြခကျတည�မ

ေနေသာစသတမတထားသည မ�းဖလာ GBV ဝနေဆာငမ�များတင သး��းေခါေဝါသည။ GBV တ ြပနေဆာငရကမ�အား

လကေတ�လပေဆာငေနသများမ နယနမတ တကျစာ သတမတထားေသာ ဒက�သည စခနးများတင ဝနေဆာငမ�များ

အစပျးထေထာငသည။ အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများအတက လြခ ေသာ ေနရာများ ကသေသာ အချကအချာကျေသာ

ေနရာများတင အကျးခစားခင�သများမ ဝနေဆာငမ�များ ရယသည။ GBV တ ြပနေဆာငရကြခငး ဝနေဆာငမ�ေပးသများ၏

စမခန ခမ�ေအာကတင လ�� ဝကထနးသမးမ��ေသာ ြဖစရပစမခန ခြခငး ဝနေဆာငမ�များအား ထေနရာများတင အ�မတမးပမန

လကလမးမေအာင စစဉထားသည။ လ�� ဝကထနးသမးမ� အြမငဆးထား�ရန ဒဇငးဆထားေသာ အေဆာကအဦးများတင ၎ငး

ဝနေဆာငမ�များအား ေပးသည။

အသက�ငကျနရစသ/ကျးလနခရသ - ကျား၊ မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ� ကျးလနခရေသာ လတစဦး။ ေယဘယျအားြဖင

“ကျးလနခရသ” ဟေသာ အေခါအေဝါအား တရားေရး �င ေဆးပညာပငးဆငရာ က�တင သး��းကာ “အသက�ငကျနရစသ”

ဟေသာ အေခါအေဝါအား စတ-လမ�ပငးဆငရာ �င လမ�ေရးပငးဆငရာ က�တင သး��း�ကေသာလညး “အသက�ငကျနရစသ”

�င “ကျးလနခရသ” ဆေသာ အေခါအေဝါအား အြပနအလနဖလယ၍ သး��း�ငသည။

နဒါနး ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆသညမာ အမျးသား �င အမျးသမး �ကား� လမ�ေရးအရ အရငးခေသာ ကြပားြခားနားမ�များ

(ဂျနဒါ ကဆလသည) အေပါအေြခခ၍ လတစဦး၏ ဆ��က ဆန ကျငကာ ကျးလနခေသာ အ��ရာယ�ေစေသာ

လပရပများအားလးအတက ကျယြပန ေသာ အေခါအေဝါ တစခြဖစသည။1 အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများသည

လမ�အသငးအဝငးတင ေယာကျ◌◌ာ◌းေလးများ၊ အမျးသားများ�င ယဉလ�င နမကျေနေသာ သတ၏ ြဖစတညမ� ဂဏပဒေ�ကာင

GBV ကျးလနခရမ�တင အချးအစား မမ�တစာ ထခကခခရသည။ တည�ငမေနေသာ အေြခအေနတစခတင ပဋပက� �င

ေဘးဥပဒေ�ကာင အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများအား အမျးမျးေသာ GBV ြပဿနာများ ေတ� �က ေစသည။ ဥပမာအားြဖင

လသားချငးစာနာ ေထာကထားြခငးဆငရာ အကျပအတညးကာလတင လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�၊ ခငမငက�မးဝငသမ

အ�ကမးဖကမ� (IPV)၊ အရယမေရာကခင လကထပထမးြမားေပးြခငး �င အြခားေသာ ပစများြဖင အ�ကမးဖကြခငး အ��ရာယများ

ြမ�ငမားလာသည။ လမျး၊ အဆငအတနး၊ မသနစမးမ�၊ လငစတခယမ� �င ကျား၊မ ဝေသသလက�ဏာ ကသေသာ ကျား၊မ

အခငအေရး လပပငခင မညမ�မ�၏ ��ပေထးေသာ ��ေထာငများ တင မတညကာ ဖယကျဉခထားရေသာ လအပစများမ

အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများသည ပ၍ �ကးမားေသာ အ��ရာယများ ေတ� �က ခစား�ကသည။

လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ အေြခအေနတင အထးသြဖင ဖယကျဉခထားရေသာ လအပစများမ

ေယာကျ◌◌ာ◌းေလးများ�င အမျးသားများလညး လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ� အ��ရာယ��ငသည။

GBV သည ြပငးထနကာ အသကအ��ရာယ �ခမးေြခာကေသာ ြပဿနာြဖစ�ပး သသာထင�ားေသာ ေဘးကငးလြခ မ� �င

ကာကယေစာငေ�ာကြခငး အ��ရာယများ ြဖစေစသည။ ြပညနယ၊ ရပရာအသငးအဝနး �င မသားစအဆင ကာကယေစာငေ�ာကမ�

ပျကြပားြခငးများသည GBV အ��ရာယများ ြမ�ငမားလာြခငး၊ မလြခ ေသာ လေနမ�ပတဝနးကျင အေြခအေနများ �င ပါဝငဖ�စညးရန

လအပေသာ အေြခခ အစတအပငးများ/အေဆာကအအများ အားနညးြခငး၊ အေြခခ အရငးအြမစများ �င ဝနေဆာငမ�များ

ကန သတထားြခငး၊ လကလမးမမြခငး၊ ေ���ေြပာငးသားလာေနထငရြခငး၊ လကနကကငတပဖ�အငအား တးလာြခငးများ

ြဖစေပါေစသည။ လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ�ဆငရာ အကအည လအပချကများက အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများအား အေြခခလအပချကများ ြဖညဆညး�ငရန အ�တလက�ဏာဆနေသာ ကငတယေြဖ�ငးနညးများ (ဥပမာ

အသက�ငသန�ငရန လငပငးဆငရာ ြပကျငခြခငး သမဟတ အရယမတငမ ေစာစးစာ ထမးြမား လကထပေစြခငး အား

ေရးချယသားြခငး) ြဖင ေြဖ�ငးသားေစရန ြဖစ�ငေချ အလနများပါသည။ အထးသြဖင မဆးမများ �င အမျးသမး ဦးေဆာငေသာ

အမေထာငစများ စသည ေ���ေြပာငးေနထငရေသာ အမျးသမးများသာမက ဆယေကျာသက မနးကေလးများသညလညး

အထးသြဖင GBV ကျးလနခရ�ငေချ�ေသာ ထခကလယသများြဖစသည။

ထြပဿနာ၏ ြပငးထနမ�သည အတငးအတာတစခထ�ေနေသာလညး လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ� အကအညေပးေနသများမ

လက�ြပလပေနေသာ GBV တ ြပနေဆာငရကမ�သည ၎ငးြပဿနာက ေြဖ�ငး�ငေလာကသညအထ လေလာကမ�မ�ေသးပါ။

ယခအခါ GBV ကာကယြခငး �င တ ြပနေဆာငရကြခငးက လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ လပေဆာငချကများ၏ မ�မြဖစလအပေသာ

အသကကယဆယေပးေသာ အစတအပငးတစခအြဖစ အသအမတြပလာ�ကသည။ “လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ�

အကအညေပးေနသများအားလးသည ၎ငးတ လပေဆာငေနေသာ နယပယများတင GBV အ��ရာယများက သတမကာ

တတစမးသမ� အလ�ငအြမန ထအ��ရာယများ ေလျာချရန �င ကာကယရန၊ �ပးြပညစေသာ တ ြပနေဆာငရကြခငးက

ေသချာေစရန စေပါငးလပေဆာငရမည။ GBV ြဖစရပအား အေရးယရန ပျကကကမ�သည လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ�

အကအညေပးေနသများမ ထခကခစားေနေသာ လအပစ၏ အခငအေရးများအား ြမ�ငတငေပးရန �င ကာကယေပးရနအတက

အေြခခအကျဆးေသာ တာဝနများက လပေဆာငရန ပျကကကြခငးြဖစသည။ 2 ကမ�ာတစဝမးတင GBV ြပဿနာအား

တငြပေဆးေ�းမ� အလနနညးေသာလညး ၎ငးသည အေရးတ�ကးလပေဆာငရမည ကစ�ရပြဖစသည။ “GBV ြဖစရပများ

ြဖစေပါေနကာ ထခကခစားေနရေသာ လအပစအား �ခမးေြခာကေနသညဟ လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ� လ�ပ�ားသများမ

မတယသငသည။ ၎ငးက စးရမဖယေကာငး၍ အသကအ��ရာယ �ခမးေြခာကေသာ ြပဿနာအြဖစ မတယကာ

ကငတယေြဖ�ငးပါ။ တကျခငလေသာ သကေသ�သညြဖစေစ မ�သညြဖစေစ အေရးယေဆာငရကပါ။”3

အကျပအတညးကာလ၏ အေစာဆးအချနတင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများသ ကျေရာကလာ�◌ငေသာ အ��ရာယ

ေလျာချရန၊ တကျေသာ GBV ဝနေဆာငမ�များ ရ��◌ငရန �င လကလမးမမ� က ေသချာေစရန အေရးေပါအေြခအေနတင GBV

တ ြပနေဆာငရကြခငးက ဦးစားေပးလပေဆာငသငသည။4 လသားချငးစာနာေထာကထားမ� အသငးအဝငးတင ၎ငးအား

တစ�နထး အသအမတြပလပေဆာငေနစဉ အသက�ငကျနရစသများအတက အသကကယ ကျနးမာေရး၊ စတ-လမ�ပငးဆငရာ

�င ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များက ထေထာငရန၊ အ�ကမးဖကမ� အ��ရာယများက ေလျာချ�ငရနအတက လ�ပ�ားမ�များ

ေဖာေဆာငရန အေရးေပါအေြခအေနတင တ ြပနေဆာငရကရာ၌ အတားအဆးများ ရငဆငေနရသည။ အကျပအတညးကာလ၏

မညသည ဆးရားေသာ အဆငတငမဆ GBV တ ြပနေဆာငရကရန ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးသည အေရး�ကးပါသည။ ထအရာများတင

ကျနးမာေရး၊ ေဘးကငးလြခ ေရး၊ ကာကယေစာငေ�ာကေရး �င ဥပေဒေရးရာ ဝနေဆာငမ�များ အပါအဝင အြခားေသာ

ဝနေဆာငမ�များ�င ချတဆကေပးြခငး၊ အသက�ငကျနရစသများအတက ြဖစရပစမခန ခြခငး �င စတ-လမ� အေထာကအပများ

ပါဝငသည။ ချကချငးလကငငး အချနငရကာ ြဖစ�ငေချ�သည အသကအ��ရာယ�ေသာ ကျနးမာေရးအကျးဆကများ

�ေသာေ�ကာင လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�အား ေြဖ�ငးရနမာ အလနအေရး�ကး၍ လငပငးဆ◌ငရာ

ကယထလကေရာကကျးလနခရေသာ အသက�ငကျနရစသများအတက ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမ� (CCSAS)/

လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကခရသများအတက ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမ� (CMR) များေသချာရ�ေစရမည။

လသားချငးစာနာေထာကထားမ� အေြခအေနတင ေခတမ၍ အရညအေသး စချနမေသာ GBV ဝနေဆာငမ� အများစသည

ဒက�သညများ�င ြပညတငး၌ ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးေနရသ(IDP) စခနး လထဆသ ဦးတညရညရယ လပေဆာင၍ GBV

ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များက ဗဟြပကာ အေြခကျ�ပးေသာ အမျးသမးစငတာများ သမဟတ

ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�များ�င ပးတလပေဆာင�ကသည။ သေသာလညး ေ���ေြပာငးသားလာေနထငမ�၏ ေြပာငးလေနေသာ

သေဘာသဘာဝအရ ထခကခစားရေသာ လအပစသည စခနးအြပငဘက၊ အနးအနား� �မ� ြပများသ လစခေနထငရန

ြဖစ�◌ငေချပများေသာေ�ကာင အေြခကျတည�ငမကာ အချကအချာကျေသာ ဝနေဆာငမ�များက အ�မတမး

အေကာငအထညေဖာရန မြဖစ�ငပါ။ ၂၀၁၇ ခ�စတင ပဋပက��င သဘာဝေဘးအ��ရာယများေ�ကာင လသနးေပါငး ၆၅.၆

သနးေကျာသည ကမ�ာအ�သ ေြပာငးေ���ေနထငရကာ လသနးေပါငး ၄၀.၃ သနးေကျာသည ြပညတငးတင ေ���ေြပာငး�ကရသည။

အမ�ငရပရာအသငးအဝနးများ၊ ပမနမဟတေသာ အေြခချေနထငမ� သမဟတ �မ� ြပတင အေြခချေနထငေသာ ေနရပစန ခာ

ေြပာငးေ���ေနထငသများသည �မ� ြပေဒသများတင ေနထငေသာ တစကမ�ာလး� ေနရပစန ခာ ေြပာငးေ���သများ၏ ထကဝက

ပ၍များသည။5

1. ေအဂျငစများဆငရာ လပငနးေကာမတ (၂၀၁၅)၊ လသားချငးစာနာမ� လပငနးစဉတင GBV �ကားဝငေဆာငရကြခငးများအား

ေပါငးစပြခငးအတက လပငနးလမး��နချကများ၊ အ��ရာယေလျာချြခငး၊ ခ�ငရည ြမ�ငတငြခငး�င ြပနလညထေထာငေရး

အကအညေပးြခငး p.5

2. Ibid, p. 14

3. Ibid, p. 9

4. IRC (2014) Emergency Response and Preparedness Toolkit - http://gbvresponders.org/emergency-response-

preparedness/

5. ြပညတငးေနရပစန ခာေ���ေြပာငးမ� ေစာင�ကညေလလာေရး စငတာ (၂၀၁၇)၊ြပညတငး ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးြခငး ဆငရာ

ကမ�ာအစရငခစာ (GRID)

ေ���ေြပာငးေနထငြခငး၏ ေြပာငးလေနေသာ သေဘာသဘာဝအလက တ ြပနေဆာငရကရာတင အေြခကျေနေသာ

အစဉအလာ ဝနေဆာငမ�များ လယကစာ မေရာက��ငေသာ အကးအေြပာငးေနရာ၊ ေ���ေြပာငးေနထငရာေနရာ၊

ြပနလညအေြခချရာေနရာများတင အေကာငအထညေဖာေသာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�များ �င ဝနထမးများမ

အကျးခစားခင�သများအား အေဝးမ နညးပညာအကအညြဖင ချတဆကဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အေဝးမ

�ကး�ကပဝနေဆာငမ�ေပးြခငးများ က စတငအသးြပလာသည။ �မ� ြပ �င ေကျးလကေဒသများတင လစခကာ

ေ���ေြပာငးေနထင၍ ထခကလယေသာ အ�ကမးဖကမ� အ��ရာယ�က ေတ� �ငေချ ြမ�ငမားေသာ၊ သးသန ြဖစကာ လကလမးမရန

ခကခေသာ စခနးြပငပ� အသက�ငကျနရစသများ၏ လအပချကများက ြဖညဆညးေပး�ငရန ဤပစက ဒဇငး

ေရးဆထားသည။ ထကသေသာ တထငမ�များ လအပေနစဉတင လသားချငးစာနာ ေထာကထားေသာ အသငးအဝနးသည

အရညအေသး ြပညမကာ အေသးစတ ပတပား�ငေသာ အေဝးမ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး ပစများအား

ဖ� �ဖးတးတကလာေစရန �င အေကာငးဆး အေလအကျငများအား မတတမးတင�ငရန စနေခါမ�များ ယခထကထတင

�က ေတ�ေနရသည။ ဤ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က တ ြပနေဆာငရကရန အေဝးမ ေ���လျား

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆငရာ လပငနးလမး��နချကများက ထကသေသာ လအပချကများ ြဖညဆညးရန �င

ရည�ညဆးရားေနေသာ အကျပအတညးကာလတင GBV က အေဝးမ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး၏ တးတကမ�က

ပပးေပးရာ၌ လမး��နချကေပး�ငရန ဒဇငးဆ ဖနတးထားသည။

�ငငတကာ အကအညေပးေရးအဖ� (IRC)မ အေမရကန ြပညေထာငစ လဦးေရဆငရာ ဗျ�၊ ဒက�သည�င ေ���ေြပာငးလပသား

ဝနေဆာငမ�များ (PRM)၊ ဥေရာပ အရပဖက ကာကယေစာငေ�ာကေရး �င လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ

အကအညေပးေရး ေအာပေရး�ငး (ECHO) တ၏ ေထာကပေပးြခငးြဖင GBVအား အေဝးမ တ ြပနေဆာငရကေသာ

ဝနေဆာငမ�အတက လမး��နအစအစဉ �င ကရယာတနဆာပလာက GBV တ ြပနေဆာငရကမ�အား

လကေတ�လပေဆာငေနေသာ က�မးကျငပညာ�ငများ�င ည�� �ငးတငပငကာ ဖ�◌�ဖးလာေအာင ဖနတးတညေဆာကခသည။

၎ငးက ြမနမာ၊ အရတ �င ဘရနဒ �ငငများတင ၂၀၁၇ ခ�စ �င ၂၀၁၈ ခ�စတင စမးသပခကာ ြပငပ သေတသများြဖစေသာ

လဂျမးစ �င ေကာဒေနး ဝလတန မ� တမ ြဖစ�◌ငေချ�မ� �င လထမ လကခ�ငမ�က ေလလာဆနးစစခသည။

လကေတ�အေကာငအထညေဖာြခငးမ ေလလာြခငး�င ြဖစ�◌ငေချ�မ� �င လထမ လကခ�ငမ�၏ ရလာဒများအရ ဤ

လပငနးလမး��နချကများအား ြပငဆငေရးသားသည။6

ဤ လပငနးလမး��နချကများသည ေအဂျငစများဆငရာ လပငနးေကာမတ၏ GBVအား အေဝးမ ေ���လျား

တ ြပနေဆာငရကြခငး အေတ�အ�က �င ေပါငးစထားေသာ အသပညာ ဗဟသတများအား ထငဟပေစကာ အြခားေသာ

လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနများတင GBV ဝနေဆာငမ�များ ပ◌ပးရန လပေဆာငေသာ IRC ၏ အေဝးမ ေ���လျား

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ပစများ ဖ� �ဖးလာေနြခငးကလညး ထငဟပေစပါသည။ ထ လပငနးလမး��နချကများအား

ေအဂျငစများဆငရာ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ� ြဖစရပစမခန ခြခငး လပငနးလမး��နချကများ (၂၀၁၇)၊

လသားချငးစာနာမ� လပငနးစဉတင GBV �ကားဝငေဆာငရကြခငးများအား ေပါငးစပြခငးအတက IASC

လပငနးလမး��နချကများ (၂၀၁၅)၊ လငပငးဆငရာ ကယထလကေရာကကျးလနခရေသာ အသက�ငကျနရစသများအတက

ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကေပးြခငး ကရယာ (၂၀၁၄)၊ IRC ၏ အေရးေပါအေြခအေနတင �က တငြပငဆငြခငး �င

တ ြပနေဆာငရကြခငးဆငရာ ကရယာ (၂၀၁၄)၊ �င IRC �င UNICEF တ၏ လငပငးဆငရာ အလ�သးမ� ကျးလနခရေသာ

ကေလးများအတက ေစာငေ�ာကေပးြခငး - လသားချငးစာနာမ� အေြခအေနများတင ကျနးမာေရး �င စတ-လမ� ပငးဆငရာ

ဝနေဆာငမ�ေပးသများအတက လပငနးလမး��နချကများ (၂၀၁၂) တ�င တစ�ပငနက ြပညစစာ ပးတအသးြပ�ငရန

ရညရယသည။

အရငးအြမစ၏ ြဖန ကျက�ငမ�

အသက�ငကျနရစသများ၏ ြဖစရပစမခန ခြခငး၊ စတ-လမ� အေထာကအပ◌ �င ��နးပမ�ဆငရာ မဆငးမတ

လအပချကများက ြဖညဆညးေပး�ငရန GBVအား အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက စတငလပေဆာငြခငးအတက

လပငနးလမး��နချကက ဤ အရငးအြမစမ ရယ�ငသည။ ေြပာငးေ���ေနထငမ�၏ သေဘာသဘာဝ �င

ဆကလကြဖစေပါေနေသာ မလြခ မ�တသည လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေထာကအပက လကလမးမရန �င

ေြပာငးေ���ေနထငေသာ လထ၏ ေရ�လျားသားလာမ� တအား ေ�ာငေ�းေစသညအတက အစဉအလာအရစဉဆကမြပတ

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အေြခကျေနသည စငတာများတင ြဖစရပစမခန ခသများက က�မးကျငမ��ေစရန မပပး�ငလ�င

သမဟတ လကလမးမမ� ေ�းေနလ�င ထသေသာ ဝနေဆာငမ�များက အခငအမာထေထာငသငသည။

လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသ အမျးသားများ�င (အမျးသား အသက�ငကျနရစသအြဖစ

သတမတခရသ)�င ��ငးယဉလ�င အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများသည GBV ဝနေဆာငမ�များ လကလမးမရန

ကြပားေသာ နညးလမးများ �င ေထာကပမ�များ လအပသည။ အများအားြဖင လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေန�

အသက�ငကျနရစသများသည အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများြဖစသညအတက7 မသနစမးမ�၊ လငစတခယမ� �င

ကျား၊မ ဝေသသလက�ဏာ ကသေသာ အြခားေသာ ဝေသသလက�ဏာများ �င ထခကလယမ�များ အပါအဝင

ဤအရငးအြမစ၏ အေရး�ကးေသာ အပငးအား ေ���လျား ဝနေဆာငမ� တးတကေကာငးမနေစရန အဆငြမ�ငတငရာတင

ဦးတညထားပါသည။ သေသာ အမျးသား လငအ�ကမးဖကခရသများ �င အြခားေသာ ထခကလယသများ အတက

ြဖစရပစမခန ခမ� လအပချကများ ြဖညဆညးေပးြခငးကလညး ဤ လပငနးလမး��နချကများ၏ အပငးငယတစခတင

ေဖာြပထားပါသည။

ဤ လပငနးလမး��နချကတင ေအာကေဖာြပပါ အချကများ ပါဝငသည။

အပငး ၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က တ ြပနေဆာငရကရန အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး က

ေယဘယျေလလာြခငး။ ဤအပငးတင အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး၏ ေယဘယျအချကများ�င ထကသေသာ

တ ြပနေဆာငရကြခငးက မညသညအဖ�အစညး၏ လမး��နချကေအာကတင မညသေသာ အေြခအေန၌

အေကာငအထညေဖာသငသညက လမး��နေပးထားသည။

6 ြဖစ�ငေချ�မ��င လကခ�ငမ�ဆငရာ ေလလာြခငးမ �ာေဖေတ� �ချကများအတက ြပညစေသာ အစရငခစာ�င သေတသနအကျဉးက

GBV Responders ဝကဘဆကတင �ကည�ငသည။ https://gbvresponders.org/response/mobile-and-remote-gbv-service-delivery/

7 ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခြခငး လပငနးလမး��နချကများ (၂၀၁၇)၊ လသားချငးစာနာမ� လပငနးစဉတင GBV

�ကားဝငေဆာငရကြခငးများအား ေပါငးစပလပေဆာငြခငးအတက IASC လပငနးလမး��နချကများ (၂၀၁၅)

အပငး ၂။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက ြပငဆငြခငး။ ဤအပငးတင

ဖ�◌�ဖးမ�အတက အ�က ြပငဆငြခငး၊ ေလလာအကြဖတမ� လပေဆာငြခငး၊ ဆဒတစခစ အတက အေကာငအထညေဖာရမည

အစအစဉများ ေရးဆြခငး �င တ ြပနေဆာငရကမ� ဒဇငးေရးဆြခငးများ ပါဝငကာ အေဝးမ ေ���လျားကာ GBV ဝနေဆာငမ�ေပးရန

အဆငအလက လမး��နမ�များအား ေဖာြပထားသည။

အပငး ၃။ GBV က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး အတက �သငေသာ အနမဆး စသတမတချကများ။ ဤအပငးတင

GBV ြဖစရပစမခန ခေပးြခငး၏ သငေလျာေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများ �င လအပေသာ အရငးအြမစများ(လ၊ လြခ မ�၊

ေငေ�ကး) က ထပမြဖညစက ေဖာြပထားသည။ ဝနထမး ေနရာချထားြခငး၊ အေဝးမ ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကေပးြခငးက

အေကာငအထညေဖာြခငးအား အပငး ၂ တငေဖာြပထားေသာ လပငနးစဉ ဒဇငးဆ အေကာငအထညမေဖာမ �င

ေလလာအကြဖတမ� မြပလပမတင �သငေသာ အနမဆး စသတမတချကများ �င အည လပေဆာငရမည။

အပငး ၄။ ြဖစရပစမခန ခေပးြခငး �င အဖ�လက စတ-လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး။ ဤအပငးတင အေဝးမ

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးရာတင အချနေလာကငြခငး မ�ေသာေ�ကာင အ�ကြပထားေသာ GBV ြဖစရပစမခန ခြခငး ြဖစစဉအား

လကေလျာညေထစာ ေဆာငရကြခငးက ထညသငးြပစထားပါသည။ ၎ငးတင အပစလက စတ-လမ�

အေထာကအပေပးြခငးဆငရာ၊ အထးသြဖင အေဝးမ ေ���လျား တ ြပနမ�ေပးြခငး�ငဆငေသာ ေဒတာ �င

သတငးအချကအလကများဆငရာ၊ စမခန ခမ�များ လပေဆာငြခငးအတက လပငနးလမး��နချကများလညး ပါဝငသည။

အပငး ၅။ အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား �ကး�ကပ ေစာင�ကညြခငး။ ဤအပငးတင အေဝးမ

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆငရာ စမးရညြမ�ငတငြခငး �င ေစာင�ကညေလလာြခငးဆငရာ ချဉးကပနညးလမးများအတက

လမး��နချကများပါဝငသည။ ထ ြပင ြဖစရပစမခန ခေပးသများသည မညသေသာ နညးပညာအသးြပကာ အေဝးမ

ေစာင�ကညေလလာြခငးြပလပ�ငပ၊ ေဝးလ၍ ဝနေဆာငမ�များ လကလမးမမ�ငေသာ ေဘးကငးလြခ မ�မ�ေသာ အေြခအေနတင

မညသလပေဆာင�ငပ စသညတလညး ပါဝငပါသည။

ရညရယထားေသာ ပရသတများ

ဤလမး��နချကစာအပအား လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနများတင GBV ြဖစရပစမခန ခ �င အသက�ငကျနရစသ

ဗဟြပေသာ စတ-လမ� အေထာကအပများေပးြခငးတင ၎ငးတ၏ ဝနေဆာငမ�များက ေဘးကငးလြခ မ�မ�ပ

ေဝးလေခါငဖျားေသာ ေနရာများ၊ ဝနေဆာငမ�မ�ေသာ ေနရာများ သမဟတ စခနးြပငပ�

ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးေနထင�ကေသာ လအပစ သ လကလမးမေစရန၊ ချ�ထငရန သမဟတ ြပြပငထနးည�ရန လအပေနေသာ၊

အေတ�အ�က �ေသာ နညးပညာပငးဆငရာ က�မးကျငဝနထမးများ�င အဖ�အစညးများအတက ရညရယကာ

ြပစေရးသားထားသည။ အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး၏ ပစများအားလးသည က�မးကျင၍ အေတ�အ�က �ေသာ

စမးရညြပည GBV ြဖစရပစမခန ခသများမ အေကာငအထညေဖာရန လအပပါသည။

အပငး ၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က တ ြပနေဆာငရကရန အေဝးမ

ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက ေယဘယျ ေလလာြခငး

၁.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆငရာ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

၁.၁.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ဆငရာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆတာ ဘာလ။ ပါဝငေသာ အစတအပငး အများစ တညေနေသာလညး GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးသည အေြခကျကာ

ေ���ေြပာငးြခငးမ�ေသာ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး�င ကာြခားပါသည။ အေြခကျတည�ငမေနေသာ ဝနေဆာငမ�များြဖင

အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများသည အချကအချာကျေသာ ေနရာများတင အစ�ပးလပေဆာငထားေသာ

ဝနေဆာငမ�များသလာေရာကကာအသကအရယအလက စတ-လမ� အေထာကအပေပးြခငး �င ကျနးမာေရး

ဝနေဆာငမ�များကသေသာ အြခားေသာ ဝနေဆာငမ�များ�င ချတဆကေနကာ လ�� ဝကလြခ မ��ေသာ GBV

ြဖစရပစမခန ခြခငးအား ေနစဉ လကလမးမမ��ရ�မည။ ��ငးယဉ�ကညမညဆပါက ေဘးကငးလြခ မ�မ�ြခငး၊ လယကစာ

ေ���လျား�ငမ�မ�ြခငး၊ ေဝးကာလနးြခငး �င အြခားေသာ အတားအဆးများေ�ကာင အေြခကျတည�ငမေနေသာ

ဝနေဆာငမ�များအား လကလမးမမ�ငေသာ အသက�ငကျနရစသများ၏ လအပချကများအား အေဝးမ

ေ���လျားဝနေဆာငမ�များက ြဖညဆညးေပးရန အေထာကအကေပးသည။ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးရနအတက

ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည ထခကနစနာေသာ လအပစများ�ရာ ဆဒများသ ေ���လျားသားလာ�ကသည။

ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည အစဉအလာအရြဖစေသာ အေြခကျဝနေဆာငမ�များအား လယကစာ

လကလမးမ�ငသများက ဝနေဆာငမ�ေပး�ငရန လများ ေ���ေြပာငး ေနထငရာေနရာ၊ ြပနလည အေြခချေသာေနရာ

သမဟတ အကးအေြပာငးေနရာများတင GBVဆငရာ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး နညးလမးြဖင ေ���ေြပာငးကညသည။

လထသည ေဝးလေခါငဖျားေသာ ေဒသ သမဟတ �မ� ြပေဒသ� ေဒသခအသငးအဝငးထသ ေ���ေြပာငးရေသာ

�င/သမဟတ ပျ� �ေနထင�ကသည အေြခအေနတငလညး ဤပစြဖင ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက အသးြပ�ငသည။

GBV အား ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကြခငး အမျးအစားများ

ယေနအထ GBV ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကြခငးအား လသားချငးစာနာေထာကထားမ�ဆငရာ အသငးအဝနးမ

မညသသတမတသညမာ ကြပားြခားနားမ� ေြမာကြမားစာ�ပါသည။ ဤ လမး��နချကများအား လြခ မ��ကာ

ကျငဝတ�ငညေသာ အေဝးမ◌ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးများအတက စ��နးတစခအြဖစ ရညရယေသာလညး

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးရာတင လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနတစခချငးစ၏ လကေတ�ေြမြပငအေနအထားအရ

ေြပာငးလပေဖာ�ငသညကလညး မတသားထားရန အေရး�ကးသည။

ဤ လပငနးလမး��နချကတင ေဆးေ�းတငြပသားမညGBVအားေ���လျားတ ြပနေဆာငရကြခငး အဓက အမျးအစား

(၂)မျးမာ- ၁။ ေနရပစန ခာေ�� �ေြပာငးရေသာ သမဟတ/�င �ည�ကာေနေသာ ပဋပက� အေြခအေနတင GBV ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

ဤ တ ြပနေဆာငရကမ� အမျးအစားတင ပမနအားြဖင GBV ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�များသည GBV ဝနေဆာငမ�များ

ေပးရန ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးရေသာ သမဟတ �ည�ကာေနေသာ ပဋပက�ြဖစေနေသာ ဆဒတစခ (သမဟတ ဆဒများ)

သ ဆးရားလနးေသာ ပဋပက�အေြခအေနတစခ ေကျာလန�ပးေနာကတင အလညကျ သားေရာကတာဝန

ထမးေဆာငသည။ ဥပမာ ဆဒတစခစတင တစပတလ�င တစ�ကမ၊ လေပါငးများစာ အချနတစခ�ကာသညအထ။

အကယ၍ ေ���လျားအဖ�များသည အသးသးေသာ ဆဒများသ တ ြပနေဆာငရကြခငးများ ြပလပသညဆပါက

ဆဒတစခချငးစတင ေဒသ��ာရအေြခအေန�င သငေလျာ၍ �ပငဘကကငးကာ အဝငဂငကျစစဉထားေသာ �ကားဝင

ေဆာငရကမ�လအပသည။

ေြမြပငအေြခအေနမ ဘရနဒ�ငင မာကမဘာေဒသတင ၂၀၁၇ ဧ�ပလ မ ၂၀၁၈ �သဂတလထ IRC၏ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ဝနထမးများသည ေ���လျား

ဆဒ ေလးခသ �းမ တစပတလ�င ၄ရက သားေရာကဝနေဆာငမ�ေပးခသည။ �းမ ၂နာရ�ကာ ေဝးေသာ ေ���လျားဆဒတစခစသ

သေဘာတညမ�ယထားေသာ အချနဇယားအရ တစပတလ�င တစ�ကမ သားေရာကဝနေဆာငမ�ေပးခ�ကသည။ IRC၏ ေ���လျား

အဖ�များသည ငားရမးထားေသာ အေဆာကအဦးများတင ဖငလစထားေသာ အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများအတက

ရညရယထားေသာ လြခ ေသာ ေနရာများတင ြဖစရပစမခန ခြခငး �င စတ-လမ�အေထာကအပများအား ဝနေဆာငမ�ေပးခပါသည။ IRC၏

ေ���လျား အဖ�များ မေရာက��ငေသာရကများတင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ၏ သတမတေဖာထတထားေသာ

လအပချကများအရ ရပရာအေြခြပ လပငနးဆချကများသည အြခားေသာ စတအပနးေြဖေပးေသာ လပငနးစဉများ �င စမးရည

တညေဆာကေပးေသာ လပငနးစဉများ ပပးေပးခသည။ ထကသ ြဖင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများသည ၎ငးတ ကယပင

လပငနးစဉများ စညး� းလပေဆာင�ငရန အခငအာဏာများ ေပးခသည။

ေအာကေဖာြပပါပသည ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးရေသာအေြခအေန �င �ည�ကာလနးေသာ ပဋပက� အေြခအေနတင

ေဖာေဆာငေသာ GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ၏ ေယဘယျပစက ေဖာ��နးသည။ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး �င

အနမဆး စချနစ��နးများအား ဒဇငးေရးဆရနအတက လပငနးစဉက ဤ လမး��နချက၏ အပငး ၂ �င အပငး ၃ တင

ဆကလက �ငးလငးြပမညအတငး လပေဆာငသငသည။

ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�အတက ချဉးကပနညးများ

အချန�ကာြမငစာ ေနရပစန ခာထကေြပး ေနရေသာ အေြခအေနတင ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

ေ���လျားအဖ�များ

ည���ငးေပါငးစပြခငး ယန ◌တရားများက

တညေဆာက �ပး လြခ ေရး �ငးလငး

�ပးသည�င တစ�ပငနက ေ���လျား

အဖ�များသည အချနတစခ�ကား ကာလ

တင စမတ လမ�အသငးအဝငးဆသ ခရးသားလာ�ငသည။

ေ���လျားအဖ�ဝငများ အေရအတက �င ေပါငးစပဖ�စညးြခငး၊

ေမာေတာယာဉများလအပချကသည ဆဒတစခစ၏ ေနရပစန ခာ

သပသညးဆ �င လဦးေရ၊ ဆဒများ

�ကားအကာအေဝး၊ အစအစဉအတက တက�က

ေထာကပြခငးအတက ေလလာထား�ပးေသာ လအပချကများ

အေပါမ�တညသည။

+ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ နယေဝးကငးဆငး လပသား ကျနးမာေရးလပသား ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ နယေဝးကငးဆငး လပသား ေလလာထားေသာ လအပချကများ

ေ�� �လျားဆဒများတင GBV လ�ပ�ားမ�များမဟတေသာ လ�ပ�ားမ�များ�င ချတဆက�ပး ြဖစရပစမခန ခမ�အတက

ကနဦးလပေဆာငချကများ လပေဆာငရန လ�� ဝကထနးသမးမ�က လကလမးမေစရန စတဒဏရာမရ�ငေသာ၊ GBV �ငမဆငေသာ အပစဖ �လ�ပ�ားမ�များ�င ချတဆက�ငရန

အချန�င သးသန ေနရာ သတမတေဖာထတပါ။

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက

ယာယလြခေသာေနရာများ

•• လမ�ကနယက လ�ပ�ားမ�များက ရပရာလထမ ကယပငြဖစေစရန

အားေပးြခငး

•• တစဦးချငး ေထာကပေပးြခငး�င စမးရညြမ�ငတငေပးြခငး

•• ရပရာအသငးအဝနး အ��ရာယ ေလလာအကြဖတြခငး၊ လြခ မ� အစအမ၊

ကငတယေြဖ�ငးမ� စမးရညများ၊ အစရငခတငသငးြခငး

•• အသက�ငကျနရစသများအတက ြဖစရပစမခန ခြခငး

အြခားက� ဝနေဆာငမ�များ�င ချ တဆကကာ

ပးတတည�ေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများ

•• ကျနးမာေရး ေဆးေပးခနးများကသေသာ GBV မဟတေသာ

အေြခကျေနသည ဝနေဆာငမ�များ�င ချတဆကထားေသာ

သးသန အခနးများတင ြပလပသည ြဖစရပစမခန ခမ�

•• အြခားက��င အတလပကငချနတင တများ၊ စေဝး�ငေသာ

အေဆာကအအများ အသးြပကာ ဖနတးထားေသာ သးသန ေနရာများတင

ြပလပသည ြဖစရပစမခန ခမ�

•• အားေကာငးေသာ ေပါငးစပည�� �ငးြခငး၊ သငတနး၊ ဆဒတင�ေသာ

အချန�င ကျငဝတ�ငညေသာ ��နးပမ� လပထးလပနညးများ

အေရးေပါဖနးလငးများ၊ သငတနး �င ရပရာအသငးအဝနး ြပငပထစပလပေဆာငြခငး

ေ���လျားအဖ�များ ဆဒ/ေနရာတင မ�ေနချနတင ဝနေဆာငမ�များ လကလမးမြခငး၊ ထေရာကမ��ြခငး၊ �င

ရည�ညတညတြခငးများ တးတကလာေစရန အသက�ငကျနရစသများအား လ�ေြပာငး��နးပမ�များ ြပလပ�ငရန

ဝနေဆာငမ�ေပးသများ၏ အေရးေပါဖနးလငးများ�င သငတနးများ၊ အားေကာငးေသာ ��နးပမ�လမးေ�ကာငးများ �င

ရပရာလထ လပငနးဆချကများ။

၂။ ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ တ ြပနေဆာငရကမ�

လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အကျပအတညးကာလ၏ အေြခအေနဆးရားေနစဉတင အကယ၍

လအပစသည တစေနရာထတင မေနထငပ ေ���လျား ဝနေဆာငမ� သမဟတ အေြခချ ဝနေဆာငမ�များ

အေကာငအထညေဖာရန ေဝးလေနပါက ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ တ ြပနေဆာငရကမ�သည

ထလအပစအား အသကကယေသာ ချကချငး �ကားဝငလပေဆာငမ� လပေဆာငေပးရန သငေလျာကာ

ထေရာကဆးေသာ နညးလမးများ ြဖစ�ငသည။ ချကချငးလပေဆာငရမည

ရညတတ ြပနေဆာငရကမ�တင အကျပအတညးကာလတ ြပနေဆာငရကမ� ြပလပရန၊ ရ��ငေသာ

ဝနေဆာငမ�များအေ�ကာငး�င အ��ရာယ ေလျာချြခငးဆငရာ ေထာကပပစ�ညးများ ေထာကပရန GBV

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�များသည ဆဒတစခသ တစ�ကမ သမဟတ

ရကေတာေတာများများအတငး �ကမေရများစာ သားေရာက ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးများ ပါဝငသည။

ေြမြပငအေြခအေနမ ြမနမာ�ငငတင ြမနမာတပမေတာ�င အြခားေသာ တငးရငးသား လကနကကငအဖ�များအ�ကား

ပဋပက�ေ�ကာင ဘရားေကျာငးြခဝငးများထသ ရာသားများ ထကေြပးလတေြမာက�ကချနတင IRC

GBV ေ���လျားအဖ�များသည အလညကျစနစြဖင ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးေနေသာ

လအပစငယများဆသ ေရာက��ငေအာင ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတတ ြပနေဆာငရကမ�က

လပေဆာငခပါသည။ ေ���လျားအဖ�အား သငေလျာေသာ ဘာသာစကားများ ေြပာဆ�ငေသာ IRC �င

မတဖကအဖ�အစညးများမ GBV ဝနထမးများြဖင ဖ�စညးထားသည။ ထအြပင ၇၂ နာရအတငး

လငအ�ကမးဖကခရေသာ အသက�ငကျနရစသများအတက ��နးပေပးြခငး၊ ကယဝနေဆာငြခငး

�င HIV ကာကယတားဆး�ငရန ေဆးကသမ�ေပးေသာ IRC၏ ကျနးမာေရး ဝနထမးများလညး

ပါဝငသည။ အဖ�သည အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအား သးသန ေတ�ဆကာ သတအား

နားေထာငေပးြခငး၊ ဆနးစစြခငး၊ အကယ၍ သငေလျာပါက ေဘးကငးလြခ မ� �င လြခ ေရး

အ��ရာယများ၊ အေဝးမ GBV ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆငရာ အေရးေပါဖနးနပါတများ အပါအဝင

ဝနေဆာငမ�များ အေ�ကာငး သတငးအချကအလကေပးြခငး၊ �င အကယ၍ လအပပါက

ဂဏသက�ာကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစများ ေထာကပေပးြခငး များ လပေဆာငပါသည။ ထ

ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးေနထငေသာ ရာသားများသည ပမနအားြဖင တစပတအတငး သတ၏

မရငးေနရပသ ြပနလညေနထငသား�ကသည။ ထအချနတင အဖ�သည အထးသြဖင တစဦးချငးအား

အေရးေပါဖနးလငးမတစဆင ေစာင�ကညေလလာသညမ လ�၍ ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးေသာ

ထလအပစသ ေထာကပြခငး ရပနားလကသည

ဤ လပငနးလမး��နချကတင ပါ�ေသာ အေ�ကာငးအရာသည အထကတင ေဖာြပထားေသာ

ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးရေသာ သမဟတ �ည�ကာေနေသာ ပဋပက� အေြခအေနတင

ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ�၏ ပထမဆးေသာ အမျးအစားကသာ အဓကဦးတည ထားပါသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ ၎ငးတသည GBV ဝနေဆာငမ�များေပးြခငး �င ဒဇငးေရးဆြခငးအတက ပ�ပး

ြပညစေသာ ရည�ည ချဉးကပမ�လအပေသာေ�ကာင ြဖစသည။ သေသာလညး

ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ တ ြပနေဆာငရကမ�များက အေကာငအထညေဖာြခငး၊

ဒဇငးေရးဆြခငး �င ပတသက၍ အပငး ၂ တငလညး ေဖာြပထားသည။

၁.၁.၂။ ဘယအချနမာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ြဖင တ ြပနေဆာငရကေပးရမလ။

အေြခကျေန�ပးေသာ တ ြပနေဆာငရကမ� မလပေဆာင�ငေသာ အချနတငသာလ�င

ေ�� �လျားတ ြပနေဆာငရကမ� က ထညသငးစဉးစားသငသည သမဟတ ပးေပါငးလပေဆာငရန

သေဘာတထားေသာ ေဒသခ မတဖကအဖ�အစညးအား စမးရညြမ�ငတငေပးြခငးမ တက�ကြဖစေစ

သမဟတ သယဝက၍ြဖစေစ အေြခကျေန�ပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ စတငအေကာငအထညေဖာ

�ပးသညအထ ေ���လျားဝနေဆာငမ�အား ယာယ လအပချကြဖညဆညးြခငးအြဖစ

ဝနေဆာငမ�ေပး�ငသည။ ဆဒထတင အချနအကန အသတသာရေသာေ�ကာင GBV ေ���လျား

ဝနေဆာငမ�များသည �ပးြပညစေသာ ြဖစရပစမခန ခမ�၊ စတ-လမ� အေထာကအပ ဝနေဆာငမ�များ

သမဟတ ��နးပဝနေဆာငမ�များေပးြခငးက ြပလပ�ငလမမညမဟတေပ။ ထေ�ကာင

အေြခကျတည�ငမေသာ ဝနေဆာငမ�များ အေကာငအထညေဖာရန ြဖစ�ငေချ�ေသာ အချနတင

ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ အေကာငအထညမေဖာသငေပ။ ထအြပင လြခ ၍ အရညအေသးြပညဝေသာ

ေ���လျား အစအစဉ လပေဆာင�ငရန လအပေသာ ေငေ�ကး�င လအရငးအြမစများသည

အေြခကျတည�ငမေသာ ဝနေဆာငမ�များထက ပ၍ လအပချကများ�ငကာ အေကာငအထညေဖာ�ငရန

ပ၍ စနေခါမ���ငေသာ အလားအလာ�သည။

မညသပငြဖစေစကာမ များြပားေသာ အခငးအကျငးတင ပ၍ ြပြပငလယကာ

အလကသငေြပာငးလ�ငေသာ ဝနေဆာငမ� ပစများ လအပသည။ သညအြပင ထခကနစနာရေသာ

လအပစများ၏ ရည�ည လအပချကများ၊ ချကချငးလပေဆာငရမည လအပချကများက ထေရာကစာ

တ ြပနေဆာငရက�ငရန GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�က အသးြပ�ငသည။ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

ပစ က အေြခအေန အခငးအကျငးအရ ေရးချယလပေဆာငြခငး၏ အေ�ကာငးအရငးမာ

ကြပားြခားနား�ငေသာလညး ေအာကေဖာြပပါ အချကများသည ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ

အသးြပြခငးက အဆးအြဖတေပး�ငမည အချကအလကအချ� ြဖစသည။

• GBV ဝနေဆာငမ�များအား ကန သတထားေသာ သမဟတ လကလမးမမ�မ�ေသာ ေနရာေဒသတင

ထခကလယ ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးရေသာ လဦးေရများ �ပါသည။ ၎ငးက ေပါငးစပည�� �ငးြခငး

ယ��ာရားများ၊ ေအဂျငစများ�ကား သမဟတ/�င ရပရာအသငးအဝငးများအား

ေလလာအကြဖတမ�များမ တစဆင အြခားေသာ လသားချငး စာနာေထာကထားမ�ဆငရာ

လပေဆာငေနသများ�င တငပငေဆးေ�းြခငးမ ေလလာ�ငသည။

• အကာအေဝး၊ ေ���ေြပာငးသားလာရာတင ကန သတမ�များ �င အြခားေသာ

အေ�ကာငးအရငးများေ�ကာင လထသည အေြခကျတည�ငမေနေသာ ဝနေဆာငမ�များသ

လကလမးမမ�ငေ�ကာငး အစရငခတငြပသည။

• လထသည ကျယြပန ေသာ ေကျးလက �င �မ� ြပေဒသ၊ ေဒသခ အမ�င အသငးအဝနးများ၏

ေနရာအ� ြဖန ကျကေနထင�ကသည။

• လထသည လတတေလာ ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးရြခငး၊ အကးအေြပာငး သမဟတ လနစာ

ေဝးကာေသာ ေ���ေြပာငးေနရာတင တည�သည။

• လကလမးမြခငး ၊ေဘးကငးလြခ မ� သမဟတ ရာသဥတ ဆးရားြခငး အစ�သည အြခားေသာ

ကန သတချကများေ�ကာင လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေထာကအပများသည ထသေသာ

ေနရာေဒသများတင ရည�ညတညတရန ခကခ�ငသည။

• ထေနရာတင GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�များ အပါအဝင အြခားေသာ GBV

ဝနေဆာငမ�ေပးသများ မ�ပါ။

• ကာကယေစာငေ�ာကမ�ေပးေသာ အဖ�များအ�ကား အေြခကျတည�ငမေနေသာ

ေနစဉဝနေဆာငမ�များ အစ�ပးလပေဆာငရန အေရးေပါ လအပချကများ အလနများြပားေနကာ

အရငးအြမစများ အလနနညးပါးေနပါသည။

GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ ပပးေပးရနအတက လပေဆာငချကများ �င ဆးြဖတချကများအားလးသည

မညသည �ကားဝငေဆာငရကမ�၏ အ��ရာယ စနေခါမ�များ �င အကျးေကျးဇးများ၊ လအပချကများ၊

စမးရညများအား ေသချာစာ စစစေလလာမ�ေပါ အေြခခသငကာ ဝနေဆာငမ�ေပးရနအတက

ရည�ညြဖစေသာ အစအစဉ�င ချတဆကထားသငသည။ GBV တ ြပနေဆာငရကမ� လပေဆာငေနေသာ

အဖ�များသည �ကားဝငေဆာငရကမ�၏ ြဖစ�ငေချ�ေသာ အကျးေကျးဇးသည

အ��ရာယကျေရာက�ငမ�ထက ပ၍ အေရး�ကးေနချနမသာလ�င ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကမ�က

ထညသငးစဉးစားသငသည။ ထ ြပင အဖ�အစညး၏ ရပတညမ�သည ဝနထမးများ၊ အကျးခစားခင�သများ

သမဟတ အြခားသများအား အ��ရာယ မကျေရာကေစရနလညး အေရး�ကးသည။

၁.၂။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

၁.၂.၁။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆတာ

ဘာလ။ GBV က အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးသည GBV ဝနေဆာငမ�များ (အဓကအားြဖင စတခစားမ�ဆငရာ

အေထာကအပ �င ြဖစရပစမခန ခမ�) အား လကယတငမဟတဘ နညးပညာ ပလကေဖာငး ဥပမာ-

အေရးေပါဖနးနပါတ၊ စကားေြပာခနး သမဟတ စာတစနစ တမတစဆင ဝနေဆာငမ�ေပးသည။ အေဝးမ GBV

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးများသည ၁) လထကယတင ဝနေဆာငမ�များအား လကလမးမမ�ငေသာ ေနရာများ

သမဟတ ေဘးကငးလြခ မ�မ�ေသာေ�ကာင အဖ�အစညးမ လြဖင ဝနေဆာငမ�များ မေပး�ငေသာ

ေနရာများတင သးသန ရပတညေသာ �ကားဝငေဆာငရကေပးြခငးများ ပပးေပး�ငသည။ ၂) ၎ငးတက

ပထဝအေနအထားအရ ဝနေဆာငမ�များ လကလမးမြခငးအား ချ�ထငရန အေြခကျေနေသာ

အစအစဉ�ငအတတဖက၍ အေကာငအထညေဖာ�ငသည။ ထမသာလ�င ၎ငးဝနေဆာငမ�များအား

ေဒသအဆင သမဟတ �ငငအဆငထ လကလမးမလာမည။ ၃) ၎ငးက ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ� မ

ဆဒတင မ�ေနေသာအချန၌ GBV ဝနေဆာငမ�များ ဆကလကတ းချ�ရန ေ���လျားဝနေဆာငမ�ြဖင

ချဉးကပြခငး၏ အစတအပငးတစခအြဖစ အေကာငအထညေဖာ�ငသည။ ထအေြခအေနတင

ေ���လျားဆဒများ� လဦးေရထသသာ လကလမးမကာ ပထဝအေနအထားအရ ေရာက�ငေသာ

အကာအေဝးလညး ကန သတချက ပ၍��ငသည။

၁.၂.၂။ မညသညအချနတင အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက

ထညသငးစဉးစားရမညနညး။

မညသညအချနတင အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�အား ချဉးကပအေကာငအထညေဖာြခငးက

စဉးစားရမညက အထကတင အေ�ကာငးအရာများ ေဖာြပခပါသည။ ထအြပင တစခတညး

အေကာငအထည ေဖာေဆာငေသာ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ြဖစေစ၊ ေ���လျား သမဟတ အေြခကျေနေသာ

အစအစဉ၏ တစစတတစပငးအြဖစြဖစေစ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးသည

ေအာကပါအကျးေကျးဇးများအား ြဖစထနးေစပါသည။

• အသက�ငကျနရစသများသည အကျပအတညးဒဏ ခစားေနချနတင ၎ငးတအား ချကချငး

ဝနေဆာငမ�ရရန ကညေပးသည။

• လတလပစာ သားလာ�ငမ�မ�ြခငးေ�ကာင လကယတင ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးသ

လကလမးမမ�ငေသာ လထအား အကျပအတညးကာလ ေထာကပေပးြခငး၊ �င ထေဒသများတင

လကလမးမမ�ငေသာ သမဟတ ဝနေဆာငမ�မေပး�ငေသာ ြဖစရပစမခန ခမ�က လကလမးမမ�အား

ချ�ထငေပးသည။

• အသက�ငကျနရစသများအားလးအတက လ�� ဝကထနးသမးမ��ေစပါသည။ သေသာလညး

အထးသြဖင အမျးသား သမဟတ LGBTI အသက�ငကျနရစသများကသေသာ

အကအည�ာေဖချနတင ထပေဆာငး စတဒဏရာရသားသများသ ေရာက�ရာတင

အသးဝင�ငသည။

• ထကသေသာ နညးပညာများအသးြပ�ငေချ ပများေသာ သမဟတ လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ

အေြခအေနတင လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�၊ အလသးစားမ� �င ေခါငးပြဖတြခငး ခရ�ငေသာ

အ��ရာယြမငမားေနသည ဆယေကျာသကအရယ အသက�ငကျနရစသများအတက ဝနေဆာငမ�

လကလမးမြခငးအား အလားအလာ�စာ တးြမ�ငေပးသည။

• အထကတင ေဖာြပထားသညအတငး ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကမ�များ�ငအတ အသးြပချနတင

အေရးေပါဖနးလငးများသည ေ���လျားအဖ� ဆဒထတင မေရာက��ငချနတင GBV

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား ဆကလကပပးေပးသည။ ေ���လျား �ကားဝငေဆာငရကမ�၏

အစတအပငးအြဖစ အေရးေပါဖနးလငး၏ လပငနးေဆာငတာများတင

»» GBV ြဖစရပစမခန ခေပးသများအား အသက�ငကျနရစသများ�င တက�က

ေြပာဆဆကသယရန ပပးေပးကာ အကျပအတညးကာလတင

�ကားဝငေဆာငရကေပးြခငး၊ လြခ မ� အစအမ၊ သတငးအချကအလက အရငးအြမစများ

�င ��နးပ ြခငးများကလညး အကအညေပးသည။

»» GBV ြဖစရပစမခန ခေပးသများအား အသက�ငကျနရစသများအား ပပးေပးေသာ

အြခားေသာ ဝနေဆာငမ�ေပးသများ၊ ေ���လျား အစအစဉတင ပပးေပးေနေသာ ရပရာလထ

ေစတနာဝနထမးများ (ဤ လပငနးလမး��နတင ရပရာလထ လပငနးဆချကများအြဖစ

ရည��နးသည) �င ေြပာဆဆကသယရန ပပးေပးသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ အေရးေပါဖနးလငးများသည တစခတညး ရပတညေသာ

�ကားဝငေဆာငရကေပးြခငး �င ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကြခငး၏ အစတအပငးအြဖစလညး ၂မျးလးတင

အေကာငအထညေဖာ�ငေသာေ�ကာင ဤ လပငနးလမး��နချကတင ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး

ေခါငးစဉအပငးတစခလးတင ေဆးေ�းတငြပပါလမမည။ ထထကပေသာ အေရးေပါတယလဖနးလငး

အေကာငအထညေဖာြခငး လမး��နချကများက ေနာကဆကတ ၅9 တင ေဖာြပထားသည။ 9 လပငနးလမး��နချကများသည နညးပညာအသစ အသးြပကာ အေဝးမ “စကားေြပာခနး” ပစများ �င

အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး အြခားေရးချယစရာများက မေဖာ��နးပါ။

အပငး ၂။ ကျား၊မအေြခြပ အ�ကမးဖကမ�ကအေဝးမေ���လျားဝနေဆာငမ�

ေပးြခငးက ြပငဆငြခငး ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကြခငးအား ဒဇငးမေရးဆမတင အ�က ြဖန ကျကြပငဆငမ� (အဆင ၁) �င ဆဒတငး

ေလလာအကြဖတြခငး (အဆင ၂) ၏ တစစတတစပငးအြဖစ များစာေသာ လပငန းစဉများက လပေဆာငသငသည။

အဆင ၁ - အ�က ြဖန ကျကြပငဆငမ�

ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ တ ြပနမ�များ အပါအဝင ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကြခငး အားလးအတက ေအာကေဖာြပပါ

လပငနးစဉများ�င တာဝနများသည အ�က ြဖန ကျကြပငဆငမ�၏ တစစတတစပငး ြဖစသငသည။

• သတငးအချကအလက စေဆာငးြခငး။ အသစေသာ ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးမ� တစခအေ�ကာငး�ကားလ�င ��င�ပးေသာ

ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ အပါအဝင အြခားဝနေဆာငမ�များအား �င အေြခကျ ဝနေဆာငမ�များ၏ တညေနရာများ

အတတ�ငဆး �ာေဖ�ငရန GBV ေ���လျားအဖ� မ GBV အစအဖ� ခ၊ အြခားေသာ လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ

အဖ�အစညးများ�င ေပါငးစပည�� �ငးသငသည။ အနးစပဆး ခြခားထားေသာ လဦးေရ ကနးဂဏနးများ၊ ေြပာဆေသာ

ဘာသာစကားများ၊ သကဆငရာ ရပရာေခါငးေဆာငများ၏ နာမည �င ရာထး၊ ၎ငးတ၏ ဆကသယရမည

သတငးအချကအလကများ၊ �င သကဆငရာ အစးရ အဆကအသယများအြပင အြခားေသာ

သတငးအချကအလကများကလညး စေဆာငးထားသငသည။

• ေဘးကငးလြခ မ�က လကလမးမြခငး။ ြဖန ကျကမ�များ မြပလပမ ေလကျငမ���ပးေသာ လြခ ေရးဆငရာ

ကငးဆငးဝနထမးမ ေနရာတစခ�င တစခ�ကား သားလာေရးလမးေ�ကာငးများ�င အြခားေရးချယစရာ

လမးေ�ကာငးများအြပင ေလလာအကြဖတမည အဖ� သားေရာက�ငေချ�ေသာ တညေနရာတစခစအတက ကနဦး

လြခ ေရးဆငရာ ေလလာအကြဖတမ� ြပလပသငသည။ လြခ ေရးဆငရာ ကငးဆငးဝနထမး သည

သတငးအချကအလကများ အတညြပရန ေြမာကများစာေသာ ရငးြမစအမျးမျး (အစးရမဟတေသာ �ငငတကာ

အဖ�အစညးများ၊ NGO များ၊ ေဒသခကယစားလယများ) မ အချကအလကများ စေဆာငးသငသည။ ေနာကဆကတ ၁

တင အေရးေပါတ ြပနေဆာငရကရနအတက �း�ငးေသာ လြခ ေရးဆငရာ အ��ရာယများအား ေလလာအကြဖတြခငး

ပါ�သည။ လျငြမနကာ သသရာစကဝနးပစ လညေနေသာ ေနရပစန ခာမ�များတင လြခ ေရးဆငရာ

ေဆာငရကသများသည ေဒသအလက လြခ ေရးဆငရာ သတငးအချကအလကများ၊ လမးအေြခအေနများ

�ငပတသကေသာ ေခတေရစးေ�ကာငးများက ေြခရာခမတထားသငသည။ GBV ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ဝနထမးများမာ

အများအားြဖင အမျးသမးများ ြဖစေသာေ�ကာင အ��ရာယများက သတမတေဖာထတရာတင အား�ကးသည

ကျား၊မေရးရာ အြမင လအပသည။ ဆဒများသ ခရးသားလာရန ခငြပချကရသည�င တစ�ပငနက သယယပေဆာငေရး

နညးလမးများက ခြခားသတမတရမည။

• ေထာကပေရး ပစ�ညးများ �က တငေနရာချထားြခငး။ ေအာကေဖာြပပါ ေထာကပ◌ေရးပစ�ညးများအား

လကလမးမ�ငေသာ အေနအထားြဖင သေလာငထားြခငး၊ သယယပေဆာငရန �င အသးချ�ငရန

အသငအေနအထားြဖစေစရန �က တငေနရာချထားရမည။ ၎ငးပစ�ညးများတင

»» ဂဏသက�ာကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစများ၊ ြဖစရပစမခန ခြခငးဆငရာ ပစ�ညးများ (ဥပမာ-

အသက�ငကျနရစသများ လအပ�ငေသာ ပစ�ညးများ) �င အြခား အ��ရာယေလျာချေရးဆငရာ

ပစ�ညးများ

»» စကတပယာဉများအတက စကသးဆ �င ကရယာများ

»» ေဆးဝါးပစ�ညးများ (ဥပမာ - အေရးေပါ သေ��တားေဆး စသညြဖင)

»» (ြဖစ�ငပါက) ဇယားများ �င �ပပများ၊ အေရးေပါ ဖနးနပါတများ ပါဝင၍ ဓေလထးတမး�င

ကကညေသာ IEC ပစ�ညးများ

»» ဝနထမးကဒြပားများ၊ လပငနးစဉအတက အဖ�အစညးမ ခငြပချကများ �င လအပေသာ

ခရးသားလာခငြပချကများ

»» ေဆာငးတငးအတက လအပေသာ ပစ�ညးအစ �င ေ�းဦးသနာြပ

ပစ�ညးအစများ »» ဝနထမးများအတက အေရးေပါတစ�ငစာအတများ�င ကရယာများ »» တများ၊ ေ���လျား ယာဉများ၊ ေနကာ မးကာရန ကငဗတစများ စသညြဖင။ ယာယ အေဆာကအအအတက

ပစ�ညးကရယာ တနဆာပလာများ။

»» ေဒသအေြခအေနအရ ြဖစ�ငကာ သငေလျာကကညေသာ မဘငးဖနးများ၊ တကဘလကများ၊ ဆငမး

ကဒများ

• ဝနထမး ေခါယြခငး�င ေလကျငေပးြခငး။ ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ တ ြပနေဆာငရကမ�များ ြဖစပါက

အေြခခကျေသာ ဝနေဆာငမ�များ ေပးရန၊ ေလလာအကြဖတမ�များ လပေဆာင�ငရန အလားအလာ�ေသာ

ဆဒများသ သားေရာက�ငေသာ ကနဦးအဖ� ဖ�ရန ဝနထမးေရးချယရမည။

�ည�ကာေနေသာ အေြခအေနအတက ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ�က စတငလပေဆာငချနတင တငးြပည သမဟတ

ေဒသတစခ၏ အြခားအပငးတင�ေသာ GBV ဝနေဆာငမ�ေပးေနေသာ အဖ�အစညးများသည ကနဦး

ေလလာအကြဖတြခငး�င စစစြခငးလပေဆာငရန လအပေသာ စမးရညသငတနးများ ရ��ပးေသာ

၎ငးတ၏ဝနထမးများအား တာဝနထမးေဆာငေစ�ငသည။ ေလကျငမ�ရထား�ပးေသာ ဝနထမးများ အသငမ��ငေသာ

ေနရာများတင အြခားဝနထမးများအား တာဝနမချမ ေသချာစာ ေလကျငသင�ကားေပးသငသည။ အကယ၍ အဖ�အစညးတင

အေြခကျတည��ပးေသာ သမဟတ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�များ��ပး ထေနရာများမ ဝနထမးများအား အြခားတာဝနများမ

ေ�� �ေြပာငးကာ ယာယတာဝနချေပးြခငး ြပလပ�ငမသာလ�င GBV အတက ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ

တ ြပနေဆာငရကမ�များအား လပေဆာင�ငသည။

ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကမ� ပစ မညသပငြဖစေစ ေလလာအကြဖတမ�အတက ဝနထမးေရးချယြခငးအား တာဝနမချထားမ

�က တငကာ ေအာကေဖာြပပါ သငတနးများ �င အေတ�အ�က များ �ထားေစသငသည။

• CCSAS အပါအဝင ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နချကများ အရ GBV

ြဖစရပစမခန ခြခငး အ�က သငတနး �င အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ� ေပးြခငးအတက ြဖစရပစမခန ခြခငး

ပစက လကေလျာညေထြဖစေစြခငးဆငရာ အေတ�အ�က များ (လမး��နချကက အပငး ၄ တင

ေဖာြပထားသည။

• GBV က အေရးေပါအေြခအေနတင ချကချငး ေလလာအကြဖတြခငးများ အသးြပြခငး အြပင GBV

တ ြပနေဆာငရကြခငး �င �က တငြပငဆငြခငး သငတနး

• ေ���လျားဆဒများတင အသက�ငကျနရစသများအတက လ�� ဝကထနးသမးြခငး�ေသာ ဝနေဆာငမ�များ

မညသဖနတးမညနညး။

• အများလထ အြမငတင အသက�ငကျနရစသများမ ရငဖငေြပာြပြခငး�င ပတသကေသာ စတဒဏရာက

ေလျာချရန အကျးခစားခင�သများ�င တစဦးချငး ဆကသယေြပာဆြခငးအား ပမနြဖစေစြခငး

• ဂဏသက�ာကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစများ ြဖန ေဝြခငး

• GBV ဝနေဆာငမ�များဆငရာ သတငးအချကအလက ြဖန ေဝရန ရပရာအသငးအဝနးသ ထစပလပေဆာင�ငေသာ

မဟာဗျဟာများ

• အသက�ငကျနရစသများ၏ ချကချငးလအပေသာ ကျနးမာေရးလအပချကများအား တ ြပနေဆာငရကေပးြခငး

• လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသများအား ကျနးမာေရး ဝနေဆာငမ�များ ချကချငး

မညသပပးေပး�ငေ�ကာငးက သတမတြခငး။ ေလလာဆနးစစမ� လပေဆာငေနချနတင GBV ြဖစရပများအား

ေလလာအကြဖတမ� ြပလပစဉ အသက�ငကျနရစသများသည အကြဖတအဖ�အား ရငဖငေြပာြပ�ငေချ�သည။

လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�ြဖစရပများတင အဖ�သည အသကကယေသာ ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�များက

လကလမးမရန သငေလျာေသာ အချနအပငးအြခား( HIV PEP ကာကယေဆးအတက ၇၂ နာရ �င အေရးေပါ

သေ��တားေဆးအတက ၁၂၀ နာရ) အတငး ပပး�ငရန ြပငဆငသငသည။10 အကယ၍ ေ���လျားဆဒတင

ထကသေသာ �ကားဝငေဆာငရကမ�ေပးေသာ ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�ေပးသများ �ပါက

အသက�ငကျနရစသများအား ထအဖ�များထသ လ�ေြပာငး��နးပ�ငသည။ အကယ၍ ထကသေသာ

ဝနေဆာငမ�ေပးသများ မ�ပါက ကနဦး ေလလာအကြဖတအဖ�တင ေဆးကသြခငးများ၊ CCSAS

ပပးေပးြခငးဆငရာတင ေလကျငထားေပးေသာ ေ���လျား ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ� အဖ� �င ပးေပါငး

ည���ငးလပေဆာငမ� သမဟတ အသက�ငကျနရစသများအား သငေလျာေသာ တက�က ေဆးကသြခငး�ငအတ

ြပငဆငေလကျငထားေပးေသာ GBV ဝနထမးများ(၎ငးတအား ဥပေဒအရ လပေဆာငခငြပထားကာ

ေလကျငသင�ကားထားေပးသည) ကသေသာ မျးဆကပား ကျနးမာေရး ဝနထမးများ ပါဝငရန

ထညသငးစဉးစားရမည။

10 ထကသေသာ ေဆးကသမ�ေပးြခငးသည လငပငးဆ◌ငရာ ကယထလကေရာက ကျးလနခရေသာ အသက�ငကျနရစသ များအတက

ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမ�(CCSAS) ၏ အစတအပငးတစခသာြဖစေ�ကာငး သတြပပါ။ သမဟတ တစခါတစရတင ၎ငးအား လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကခရသများအတက ေဆးကသမ�ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမ�(CMR) ဟလညးေခါသည။ CCSAS သည အထးေလကျငသင�ကားေပးထားေသာ သနာြပများ�င ဆရာဝနများ လအပသည ပ�ပး ြပညစေသာ �ကားဝငေဆာငရကြခငး ြဖစသည။ ေလလာဆနးစစမ� လပေဆာငေနစဉ ြပညစေသာ CCSAS �ကားဝငေဆာငရကမ� ြဖစေစရန မညသေသာ ေရးချယစရာနညးလမးများ �သညက သးသပ�ကညပါ။ ဤ �ကားဝငေဆာငရကြခငး�င ပတသကေသာ သတငးအချကအလကများ၊ အေကာငအထညေဖာရန လအပေသာ ရငးြမစများ က CCSAS https://gbvresponders.org/response/clinical-care-sexual-assault-survivors/ ဝကဘဆကတင �ကညပါ။

• ေလလာအကြဖတမ� လပေဆာင�ငရန အစအစဉအတက သတမတထားေသာ ဖနးနပါတ မတစဆင

သကဆငသများသည သငအဖ�အစညးအား ဆကသယ�ငသည။ အကြဖတအဖ�ဝင ဝနထမးများအားလးက

ဤအေ�ကာငးအရာ�င ပတသက၍ ဆကသယေြပာဆပါ။

ချကချငးလပေဆာငရမည ရညတ GBV တ ြပနေဆာငရကမ�များ လပေဆာငရာတင ေအာကပါ ထပမြဖညစကထားေသာ

အချကများက ထညသငးစဉးစားရန အေ�း�ကးသည။

၎ငးတ၏ ရညတသေဘာသဘာဝအရ ချကချငး လပေဆာငရမည ရညတ တ◌ြပနေဆာငရကမ�များအတက GBVက ြပညစစာ ေလလာအကြဖတြခငး

ဝနေဆာငမ�ပစများက မလပေဆာင�ငေ�ကာငးက အသေပးေနသည။ အကယ၍ ြဖစရပစမခန ခဝနေဆာငမ�များက လပေဆာငရန ေနရာများ�/မ�က

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များအား တာဝနမချမတမ သ�မညမဟတပါ။ ထေ�ကာင အလယတကသယယ�ငေသာ ရကဖျငတများ၊ အေဆာကအဦးများ

ဝယယြခငး�င သယယပေဆာငထားြခငးသည အေကာငးဆးေသာ ေရးချယစရာ ြဖစလမမည။ တ ြပနေဆာငရကမ�အား အကျပအတညးကာလတင

�ကားဝငေဆာငရကြခငး (စတပငးဆငရာ ပပးမ��င သတငးအချကအလက)ကဦးတညသငသလ အလားတစာပင အသကကယေသာ

ကျနးမာေရးဆငရာ �ကားဝငေဆာငရကမ�များက အြဖစ�ငဆး အတငးအတာတစခထ ဦးတညသငသည။. အဆင ၂။ ေလလာအကြဖတြခငး အလားအလာ�ေသာ ေ�� �လျားဆဒတစခစတင ေလလာအကြဖတြခငး၏ တစစတ တစပ◌ငးအေနြဖင

ေအာကပါသတငးအချကအလကများ ေကာကခရနလအပလမမည။ ေလလာအကြဖတြခငး စတငမ အပငး(၃)တင

ေဖာြပခ ေသာ အနမဆး စ��နးများက ဝနထမးများအေနြဖင ရငး�းက�မးဝငသငသည။

အေရးေပါအေြခအေနတင GBV ေလလာအကြဖတချကများ။11 ၎ငးတင ဦးတညအပစဖ� ေဆးေ�းမ�များ လပေဆာငြခငး၊

တစဦးချငး အငတာဗျးများြပလပြခငး၊ ရပရာအသငးအဝနး အ��ရာယများက ေြမပေရးဆြခငး၊ �င ေယဘယျအားြဖင

အမျးသမးများ၊ မနးကေလးများ�င ကျားမအေြခြပအ�ကမးဖကမ�ခရမ� ြဖစ�ငေချ�ေသာသများအတက

အေရးေပါလအပချကများ၊ စးရမပ�ပနမ�များ ၊လြခ မ�ဆငရာအ��ာရယများ ခြခားသတမတရန ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ

စစေဆးမ�များ ြပလပြခငးများ ပါဝငသည။ သငအေနြဖင ဖနတးလရေသာ သးသန အြဖစဆးေနရာများတင အမျးသမးများ၊ �င

မနးကေလးငယများအား အမျးသားများ၊ ေယာကျာ◌ငးေလးများ�င ခ၍ သးြခားေတ�ဆ�ငရန ေသချာေစပါ။

ဝနေဆာငမ��င အေဆာကအအေြမပေရးဆြခငး။ ဝနေဆာငမ��င အေဆာကအအေြမပေရးဆြခငးသည အေဝးမ

ေ���လျားတ ြပနမ�များ ြပလပရနအတက ေလလာအကြဖတြခငး၏ အေရး�ကးေသာ အပငးတစခ ြဖစသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ ထအရာသည အဖ�အစညးများအား ၁) GBVက က�ေပါငးစ တ ြပနမ�၏ တစစတတစပငးအြဖစ

အသက�ငကျနရစသအတက သငေလျာေသာ လ�ေြပာငး��နးပမ�များ ြပလပြခငး ၂) ြဖစ�ငေချ�ေသာ ဝနေဆာငမ�များက

ေထာကပေပး�ငသည �ပပငး ဆငရာေနရာများ စသညတက သတမတ�ငေစသည။

1. ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ��နးပ ြခငးအတက ဝနေဆာငမ�ေြမပ။ ဤ ဝနေဆာငမ� ေြမပေရးဆြခငးအပငး၌

ေ���လျားဆဒများတင �ေန�ပးေသာ ဝနေဆာငမ�များက မညသေသာ အသက�ငကျနရစသများအား လ�ေြပာငး�ငေ�ကာငး၊

အသက�ငကျနရစသများအေနြဖင မညသေသာ ဝနေဆာငမ�များရ�ေန�င�ပးြဖစေ�ကာငး၊ ဝနေဆာငမ�များ၏

အရညအေသးကာဟမ�များ၊ �င လကလမးမ�ငဖ ခကခေစေသာ ေယဘယျ အေ�ကာငးအရာများက ခြခားြခငးများက

ဦးတညလပေဆာငသငသည။ GBV အေရးေပါတ ြပနမ�များ�င �က တငြပငဆငမ�ပစ၏ တစစတတစပငးြဖစေသာ

ဝနေဆာငမ�ေြမပေရးဆြခငး ပစက အသးြပ�ပး ေဆာငရကပါ။ ဤပစသည မညသေသာ သတငးအချကအလကများ

ေကာကယရန၊ မညသ�င စကားေြပာဆရန စသည လမး��နချကများ ပပးေပးသည။

ထအြပင ေအာကပါေမးခနးများကလညး ထညသငးသငသည။

ရပရာလထအဖ�ဝငများ �င ဦးတညအပစဖ� ေဆးေ�းရနအတက ( လင�င အသကအရယ ခြခားထားေသာ)

a. ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�များ။ အ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသ အမျးသမးများ (သမဟတ)

မနးကေလးငယများက ေဆးကသမ�ခယရန မညသညေနရာသည လြခ �ပး သကေတာငသကသာ�သနညးဟ ေမးပါ။

အထးသြဖင သမ�းကျ ဝနေဆာငမ�များ ကန သတထားေသာ ေနရာများတင အလားအလာ�ေသာ

အသကအသက�ငကျနရစသများသ ပမနလကလမးမ�ငသညဟ ထငရေသာ ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�ေပးသများက

စစမးပါ။ ဥပမာအားြဖင အမျးသမးများသည ကေလးမေမးဖားမကာလ �င မးဖားစဉ မညသထသ (သမဟတ)

မညသညေနရာသ သားသညက ေမးြမနးပါ။ ထအတ ရပရာတင လာေရာကေလ�ေသာ ရပရာ

ကျနးမာေရးလပသားများ �သလားဟ ေမးပါ။

b. ေဘးကငးလြခ ေရး ေရးချယစရာများ။ ရပရာအသငးအဝနးအေနြဖင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများက

ကာကယေစာငေ�ာကရန ဘာလပေပးသနညး။ အေရးေပါလြခ မ� ြပဿနာ�က လာလ�င အမျးသမးများ�င

မနးကေလးများသည မညသထမ အကအညေတာငးခသနညး။ အသက�ငကျနရစသ

အမျးသမးများ�ငမနးကေလးများအတက အြခားေသာ ဝနေဆာငမ�(သမဟတ) ပပးကညမ�များ (ဥပမာ- စတဒဏရာ

ကစားေပးြခငး၊ အမျးသမးအဖ�များ၊ ဥပေဒအထာကအပ စသညြဖင) �ပါသလား။ အမျးသမးများအတက

လြခ စတချရေသာ ေနအမများ �ပါသလား။ 11 GBV အေရးေပါတ ြပနမ�များ �င �က တငြပငဆငြခငးဆငရာ ပဏာမလပေဆာငြခငး၏ အစတအပငးြဖစေသာ အ�ကြပထားသည

အေရးေပါအေြခအေနတင GBV ေလလာအကြဖတမ�ပစက https://gbvresponders.org/emergency-response-

preparedness/emergency-response-assessment/. တင �ကညပါ။ 12 အေရးေပါအေြခအေနတင တ ြပနေဆာငရကြခငး �င �က တငြပငဆငြခငး ပစမ ဦးတညအပစဖ� ေဆးေ�းမ�အတက

GBV တ ြပနေဆာငရကသများက �ကညပါ။ http://gbvresponders.org/wp-content/uploads/2014/03/Focus-

Group-Discussion-Tool-2013-ENG.doc

ဝနေဆာငမ�ေပးသများ�င အငတာဗျးြခငး

• ဝနေဆာငမ�များက မညသများမ ရယ�ငသည�င ပတသက၍ အြခားေသာ ကန သတချကများ�သလား။ (ဥပမာ -

ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည အေထာကအထားစာရကစာတမး မ�သများအား ဝနေဆာငမ�ေပးသလား စသညြဖင)။

ဝနေဆာငမ��ငဆကစပ၍ ေပးေဆာငရန လအပေသာ အြခား အခေ�ကးေငများ �ပါသလား၊ မြဖစမေန

အစရငခတငြပရေသာ လပထးလပနညးများ �သလား။ လြခ စတချရကာ လ�� ဝကထနးသမးမ��ေသာ

စာရကစာတမးများ ထနးသမးေသာစနစ �ပါသလား။

• သင၏အဖ�အစညးမ ကနကျစရတများက ြပနလညေပးအပ�ငေသာ သယယပေဆာငေရး ကနကျစရတက

ဝနေဆာငမ�ေပးသမ ေပးေချ�ငေသာ နညးလမးများ ဖနတးယ�ငပါသလား။

• ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�အေနြဖင ဦးတညအပစဖ� ေဆးေ�းြခငးများတင မေဖာြပခမေသာ၊ သတမြပမေသာ

အြခားဝနေဆာငမ�များ ရပရာအသငးအဝနးတင�ပါသလား။ ဥပမာအားြဖင ထခကလယေသာလအပစ၏

အခငအေရးအတက ပးေပါငးပါဝင�ပး အစရငတငြပေပးေသာ အပစ သမဟတ အဖ�အစညးများ�ပါသလား။

• ဖနးမတစဆင ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည လ�ေြပာငး��နးပမ�များအာ လကခ�ငမ��င အလမးမ�ငမ� �/မ�၊

လ�ေြပာငး��နးပမ�များအား မညသညအချနအတငးတင လကခ�ငသညက သ�ထားပါ။

• ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည ၎ငးတ၏ ��နးပမ�လမးေ�ကာငးဆငရာ သတငးအချကအလကများက ြဖန ေဝြခငး�င

အများသငာ ရ��ငြခငး�ငပတသက၍ စးရမပနမ�များ�ပါသလား။ ဥပမာ LGBTI အပစ�င အလပတလပေသာ

အဖ�အစညးများ၊ တရားဝင�ငငသား မဟတေသာ လအပစ�င အလပလပေသာသများ သမဟတ

အတကအခအပစများ�င ပတသကဆက�ယေသာ အဖ�အစညးများအတက ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ

စးရမပပနမ�များ��ငသည။

.

2. ဝနေဆာငမ�ေပးရန ြဖစ�ငေချ�ေသာ တညေနရာက သတမတေဖာထတရန အေြခခ အေဆာကအဦး�င

ဝနေဆာငမ� ေြမပေရးဆြခငး။

ဤေြမပေရးဆြခငးသည ြဖစရပစမခန ခြခငး ဝနေဆာငမ�များအတက ကနဦးလပေဆာငချကများ�င ပတသက�ပး

ဆးြဖတချကများက အသေပးေစလမမည။ အပငး ၁ ဂရပဖစတင ေဖာြပထားသကသ လကယတင ြဖစရပစမခန ခြခငး

ဝနေဆာငမများေပးရနအတက ကနဦးလပေဆာငချက �စမျး�သည။ ၁) အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက

ယာယလြခ ေသာေနရာများ၊ ၂) မမအဖ�အစညးအတငးတငြဖစေစ ြပငပတငြဖစေစ အြခား ဝနေဆာငမ� က�များမ

ေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ�ငအတ ပးတတည�ကာ ဆက�ယေနေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများ စသညတ ြဖစသည။ ဤ

ကနဦးလပေဆာငချကများက အပငး ၃ တင ထပမေဖာြပထားသည။

ယာယလြခ ေသာေနရာများအတက တညေနရာများ ေဖာထတရန မညသေသာေနရာများက အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများမ ၎ငးတအတက လြခ သညဟ သတမတ�ငေ�ကာငး သ�နားလညရန သတ�င စကားေြပာဆပါ။

အြခားေသာ အခနးက�/အဖ�အစညးများ�င အတယဉတတည�ေနေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများက

ခြခားေဖာထတရန ြဖစရပစမခန ခမ�များ ြပလပ�ငေသာ သးသန ေနရာ�မ� ဆနးစစပါ။ ၎ငးတက

မညသလပေဆာငရမည�င ပတသကေသာ လမး��နချကများက အပငး ၃ တင ေဖာြပထားသည။

အမျးသမးအဖ�အစညးများမ အမျးသမးများအား လကလမးမ�ငမ�၊ အမျးသမးများ စေဝးဖရန ြဖစ�ငေသာ

ေနရာများပပး�ငြခငး၊ စတ-လမ� အေထာကအပ ေပးရာတင ၎ငးတ၏ အခနးက�တေ�ကာင ဝနေဆာငမ��င အေြခခ

အေဆာကအအ ေြမပေရးဆြခငးတင ၎ငးတ ပါဝင�ငရန ေသချာေစပါ။

ရပရာေခါငးေဆာငများ၊ ရပရာအေြခြပ အဖ�အစညးများ�င ေတ�ဆြခငး။ အ�ကမးဖကမ�ေလ�ာချရန�င တ ြပန�ငရန

မညကသေသာ အေထာကအပများေပး�ငသည�င ပတသက၍ ေလလာအကြဖတရန အမျးသား၊ အမျးသမး

နယေဝးကငးဆငးဝနထမးများသည ရပရာလ�ကးများ�င ေတ�ဆသငသည။ မညကသေသာ ဖယကျဉြခငးခထားရသည

လအပစများ �သညက ေဖာထတ�ငရန ၎ငးတအားေမးြမနးပါ။ ရပရာအစအဖ�များ /အဖ�အစညးများမ အဖ�ဝငများ �/မ�

သမဟတ ၎ငးတထသ လကလမးမ�ငရန ပပးကညေပးေသာ အဖ�ဝငများ �/မ� သတမတေဖာထတခငးပါ။

ေ�� �လျားတ ြပနေဆာငရကြခငးက အေကာငအထညေဖာရာတင အေထာကအကေပး�ငကာ

ရပရာလထလပငနးဆချကအြဖစ လပေဆာင�ငေသာ အလားအလာ�သည အမျးသမးေခါငးေဆာငများက

သတမတေဖာထတပါ။ ရပရာလထလပငနးဆချကများသည ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက မ�မြဖစ

လအပေသာသများ ြဖစ�ငသည။ အဘယေ�ကာငဆေသာ ၎ငးတသည ေ���လျားဝနေဆာငမ�အဖ�များမ ဆဒများတင

မ�ချနတင အြခားလ�ပ�ားမ�များ�င ြပငပထစပမ� လပငနးများအား ေထာကပေပး�ငေသာေ�ကာင ြဖစသည။ အကယ၍

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�သည ဆဒက တစပတတစ�ကမထကပ၍ မလာေရာက�ငပါက အထ းသြဖင ၎ငးတသည

အေရး�ကးပါသည။ ရပရာလထ လပငနးဆချကများသည ရပရာမ ေခါငးေဆာငအြဖစ သတမတြခငးခရေသာ

အမျးသမးများ ြဖစသငသည။ (အမျးသမးများသည ထသတထမ အေထာကအပ�င အကအညက အ�မတမး

ေတာငးခတတသည။) သမဟတ ၎ငးတသည အမျးသမးများ�င အလပလပေသာ ေဒသခအဖ�အစညးများ၏

ကယစားလယများ ြဖစသငသည။ ရပရာလထ လပငနးဆချကများ၏ အခနးက��င တာဝနဝတ� ရားများ၊ ၎ငးတ ◌◌�င

မညသ အလပလပေဆာငရမညက အပငး(၃) ေဖာြပ�ပးြဖစသည။

အေဝးမ တ ြပနဝနေဆာငမ�ေပးရန စဉးစားလ�င သတငးအချကအလက ဆကသယေရးနညးပညာ (ICT) က အသးြပကာ

လကလမးမရန ေလလာဆနးစစပါ။ (အထးသြဖင ရညရယချကသည �ကားဝငေဆာငရကြခငးတစခအေနြဖင

အေကာငအထညေဖာလလ�င) ICT ရ��ငမ� ( ဥပမာ ဖနးများ၊ စမတဖနးများ၊ တကဘလကများ၊ လကေတာပများ

စသညြဖင)က ေလလာဆနးစစြခငးသည အေရးေပါဖနးလငးများ တညေထာငမည/မတညေထာငမည�င ပတသက၍

ဆးြဖတရာတင အေရးပါသည။

ICT ေလလာအကြဖတြခငးတင ေအာကပါအချကများ ပါဝငသငသည။

• လထမ မညသေသာ နညးပညာက ရ�ေနသနညး။ အများအားြဖင အမျးသားများ�င ေယာကျ◌ငာ◌းများထက

လကလမးမ�ငမ� ေလျာနညးေသာ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအဖ မဘငးဖနးများ�င

အငတာနကသးစ�ငြခငး၊ လကလမးမမ�က ခြခားေလလာရန အေရး�ကးသည။13 ဥပမာ - အမျးသမးများသည

တစဦးချငး သးသန ဖနးများက လကလမးမမ� �/မ� သမဟတ မသားစဝငများ၊ ရပရာအဖ�ဝငများ�င

အတေဝမ�သးြခငး �/မ� ဆနးစစပါ။ မညသည လမျးစခများသည GBV ဝနေဆာငမ�များက လကလမးမြခငး �င ICT

အသးြပရာတင ထခကခစားလယေနသညက သ�နားလညရနလညး အေရး�ကးပါသည။ အဘယေ�ကာငဆေသာ

အေရးေပါဖနးလငးသည ၎ငးတအတက ဝနေဆာငမ�များအား လကလမးမ�ငမ�က ပပးေပးြခငး သမဟတ

ချ�ထငြခငးများ ြပလပေပး�ငေသာေ�ကာင ြဖစသည။

• လ�ပစစမး ရ�ပါသလား။ မးအား�ငမသလား။

• အငတာနကလငး �ပါသလား။ လငးတည�ငမမ�◌��ပး ဆအားေကာငးပါသလား။

• မဘငးကနယက �ပါသလား။ မညမ�ေကာငးသနညး။

• အစးရမ အတငးအတာမညမ�ထ ပါဝငပးေပါငးမညနညး။ အစးရမ ဝငေရာကလပေဆာငကာ ေကာငးေသာ

ပးေပါငးြခငးများြဖင လပေဆာငေနေသာ အေြခအေနတင အေရးေပါဖနးလငးများသည ြပညနယသာမက

�ငငအတငးအတာထ များစာေသာဆဒများသ ေရာက��ငဖ အလားအလာ�ပါသည။ အကယ၍ အစးရမ

အေရးေပါဖနးလငးက ခငြပမန မေပးလ�င GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ ြဖန ကျကထားေသာ ေနရာ�

အကျးခစားခငရ�သများအား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးစေသာ နယပယတင ကန သတမ�များ ြဖစေစ�ငသည။

အဆင ၃။ ဆဒ တစခစအတက အေကာငအထညေဖာေရး အစအစဉ ေရးဆြခငး �င ေ�� �လျားတ ြပနမ� ပစြပြခငး ေအာကတင ေဖာြပထားေသာ အဓကဆးြဖတချကများအေပါ အေြခခ�ပး ေလလာအကြဖတြခငး ြပလပချနအတငး ရ�ခေသာ

သတငးအချကအလကများမ အဖ�အစညးအား ေ���လျားတ ြပနမ�က ပစြပေရးဆေစသည။ ေနရာအ�အြပားတင တစလညစ

အလပလပေနေသာ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များအား အဓကဆးြဖတချကများချရန�င ဆဒတစခချငးစအတက

အေကာငအထညေဖာေရး အစအစဉများ လပေဆာငရန စသည အချကများက ေဆးေ�းရနအတက အလပ�ေဆးေ�းပ

လပေဆာငရန တနးအားေပးသည။ ထကသေသာ အလပ�ေဆးေ�းပ လပေဆာင�ငရနအတက လမး��နချကများက

ေနာကဆကတ ၃ တင �ကညပါ။

ဆဒတစခစတင ြဖစရပစမခန ခြခငးအတက ကနဦးလပေဆာင ချကများက

သတမတပါ။ ေအာကတင ေဖာြပထားေသာ အြခားအချကများအေပါတင

ဆးြဖတချကများမချမ ဆဒတစခစတင ြဖစရပစမခန ခြခငး

အတကဆးြဖတချက အရငချရန လ◌အပလမမည။ အပငး ၃ တင

ြဖစရပစမခန ခြခငး ကနဦးလပေဆာငချကများ၏ အစတအပငးများက

ေဖာြပထားသည။ အေဝးမ တ ြပနဝနေဆာငမ�ေပးရန စဉးစားလ�င ICT

ေလလာအကြဖတချကတင အေြခခ�ပး အေရးေပါဖနးလငးသည ြဖစ�ငေချ

�/မ� �င မညသည အတငးအတာထ အလပြဖစသညက

ဆးြဖတသတမတရန လအပသည။

ဆဒတစခစတင လအပေသာ ဝနထမးများ �င ကနဦးလပေဆာင ချကများက

ေဖာထတပါ။ ၎ငးတ၏ တာဝန�င ဝတ� ရားများက ေဖာြပပါ။

ကနဦးလပေဆာငချက၏ ေဖာေဆာငထားေသာ ပစအရ လအပေသာ ဝနထမး

ဥပမာများမာ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ၊ ရပရာအသငးအဝနး

နယေဝးကငးဆငးဝနထမး (သမဟတ) စညး�းလ�ေဆာသ၊ ဆယေကျာသက

လငယများ�င အဓကထားလပေဆာငရန ဝနထမး၊

ယာဉေမာငး/သယယပေဆာငေရး ေအာပေရတာ�င

အြခားဝနထမးများြဖစသည။ ဝနထမးရာထး�င ဆကစပ၍

လမး��နချကများက (လ◌အပေသာ ကယေရးရာဇာဝင၊ ေနာကခအေ�ကာငး၊

အခနးက��ငတာဝနများ၊ အေရအတက)က အပငး ၃ တငေဖာြပထားသည။

အဖ�အစညးတင ��ပးသား ဝနထမးများမ ဆခန �ငြခငး�/မ� ( သမဟတ)

ဝနထမးအသစများက စေဆာငးဖလ/မလ ဆးြဖတရနလအပသည။

ြဖစ�ငေချ�ေသာ ေ�� �လျားဆဒများ�င သယယပေဆာငေရး နညးလမး များက

ေြမပဆပါ။ ဆဒများ�ကား အကာအေဝးက ဆနးစစပါ။ ဆဒမ

အသားအြပနအတက (ဥပမာ ထရပကားများ၊ ဗင၊ ေမာေတာဆငကယ၊

ေလယာဉ၊ စကေလ) စေသာ အဖ�များက အသးြပ�ငေသာ

သယယပေဆာငေရး နညးလမးများက ေဖာထတပါ။

အေရးေပါဖနးလငးသည ထပမ ြဖညစကထားေသာ ပစြပ ဆးြဖတချကများ လအပသည။ ဝနထမးများအေနြဖင မညသေသာ ပစ�ညးများက အသးြပ�ပး

မညသစမခန ခမညနညး။ (ဥပမာ မညသ အားသငးမညနညး။

ညအချနအခါ မညသည ေနရာများတင ထနးသမးထားမညနညး။

မညသေသာ အကပလေကး�ငးများ အသးမြပခင�သနညး။ အကယ၍

ပစ�ညးများ ေပျာကဆး ၊ ခးယမ�ြဖစလာလ�င မညသ ြဖစမညနညး။)

• အေရးေပါဖနးလငးက မညသေသာ ဆက သယေရး

ကမ�ဏများက အေထာကအပေပး မညနညး။

• ဖနးေခါသဆများက ေငေ�ကးြပနလည ေပးြခငး (သ)

ဖနးအခမ ေခါဆမ� လပေဆာင ြခငး၊ ဖနးေငြဖညကဒ�င

ဟာဒဝအတက ဘတဂျကေဝခမ�မာ အဘယနညး။

အကယ၍ အေရးေပါဖနးလငးများ တပဆငလ�င

သကဆငရာ ��နးပမ� လမးေ�ကာငးဆငရာ မတဖကများ၊ IT

ဝနထမးများ (လအပပါက)၊ အေရးေပါဖနးလငးအတက

ေခါယထားေသာ ဝနထမးများ၊ မနေနဂျာများ ပါဝငေသာ

စမကနးေရးဆြခငး အလပ�ေဆးေ�းပ ကျငးပရန

အ�ကြပထားသည။ အေကာငအထညေဖာြခငး

အစအစဉများသည လ�ပ�ားမ�များ �င တာဝနများ၊ အေရးေပါ

ဖနးလငး၏ ြဖန ကျက�ငမ�ဆငရာ အချနဇယား၊

ဝနထမးများ�င မတဖကများအတက သငတနး

အစအစဉများ၊ သတငးအချကအလက ြဖန ေဝြခငး �င

ြပငပထစပမ� အစအစဉများ �င �ကး�ကပမ�ေပးြခငး

အချနဇယား တက ေဖာြပသငသည။.

အချနကခေဝသတမတရန။ ဆဒတစခစတင ဝနေဆာငမ�များေပးရန�င

ြပငပထစပြခငး လ�ပ�ားမများ ြပလပရန အချနမညမ� လအပသညက

သတမတပါ။ အထကတင ဆးြဖတချကချခေသာ သယယပေဆာငေရး

နညးလမးများက အေြခခ၍ ဆဒတစေနရာမ အသားအြပနခရးအတက

အချနမညမ�ယမညက ဆးြဖတပါ။

13 နညးပညာဆငရာ လြခ မ�အစအမ ေရးဆြခငး၊ လကဘ�နတင ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးေသာ အမျးသမးများ�င မနးကေလးများအတက

သတငးအချကအလက၊ �င ဆကသယေရး နညးပညာြဖင �ကားဝငေဆာငရကြခငးများ၊ လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနများတင အ��ရာယေလျာချေရး ထညသငးစဉးစားချကများ၊ အြပညြပညဆငရာ လသားချငးစာနာေထာကထားမ� လပေဆာငချက မတတမး၊ မတလ ၂၀၁၈

အလညကျ အချနဇယားက သတမတပါ။ ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� မ ဆဒများသ မ�ကာခဏ လာေရာက�ငမည

အချနဇယားက သတမတ�ပး ဆဒများ�ကားတင အလညကျ လညပတအချနဇယားသည မညသ ြဖစမညနညး။ ဥပမာအားြဖင

ဆဒတစခက တစရကသာ လာရာကရနြဖစ�ငေသာ အေြခအေနတင အဖ�တစခမ တစပတအတငး ေ���လျားဆဒေလးခတင

ဝနေဆာငမ�ေပး�ငရန ြဖစ�ငေချ�သည။ ၎ငးသည �းမ ဆဒများသ သားေရာကရန အကာအေဝး (ဆဒများသည �းခနးမ ၁.၅

နာရအကာ သမဟတ ထထကပ၍ ေဝးလပါက တစရကလ�င တစေနရာသာ သားေရာက�ငမည။) ေ���လျားဆဒများအ�ကား

အကာအေဝးတင မတညကာ ေြပာငးလ�ငသည။ အကယ၍ ေနစဉ �းခနးမ သားေရာက တာဝနထမးေဆာငမညဆပါက

တစပတလ�င ေလးရကမ� ြဖန ကျကလပေဆာငရန အ�ကြပထားသည။ ကျနေသာေနာကဆးရကက �းခနးထတင

အစအစဉေရးဆြခငး�င �ကး�ကပကပကြခငး လပေဆာငရနအတက အသးြပပါ။

ပစ�ညးများစမခန ခမ� အစအစဉက ေရးဆပါ။ ေဒသအတငး ဝယယရ��ငေသာ ေနစဉလ�ပ�ားမ�များအတက လအပေသာ

(ဥပမာ ေကာဖ၊ သ�ကား)များ�င �က တငဝယယထားရန လအပေသာ အေထာကအပ များက ေဖာထတပါ။ ဆဒများဆသ

မညသေသာ ပစ�ညးများက ပေဆာငရန လအပသညက သတမတကာ ၎ငးတက မညသ ထနးသမးမညက ဆးြဖတပါ။

(ဥပမာ ပစ�ညးများသမးထားရန လြခ ကာ ေသာခတထား�ငေသာ ေနရာ�သလား။)

ဆယသယေရးနညးလမးများက သတမတေဖာထတပါ။ ေအာကပါအချကများက စဉးစား�ကညပါ။

�ကး�ကပကပကသများ�င ဝနထမးများ�ကားတင အသးြပမည ဆယသယေရးနညးလမးက မညသညြဖစမညနညး။ (ဥပမာ -

GBV ြဖစရပကငတယေြဖ�ငသများ သမဟတ ရပရာလထ လပငနးဆချကများအတက အေဝးမ �ကး�ကပကပကမ� ယ��ရား

လအပပါမညလား။) လတတေလာ အေြခအေနများ/အေရးေပါစစေဆးမ�များက လကခသ�� �ငရန

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ဝနထမးများသည လြခ ေရးလပသားများ�င မညသဆကသယမညနညး။ ဆဒထတင

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များ မ�ေနေသာအခါ အြခားေသာ အဖ�အစညးများသ လ�ေြပာငး��နးပမ�များ

မညသလပေဆာငမညနညး။

အဖ�လ�ပ�ားမ�များ၏ အတငးအတာက ဆးြဖတပါ။ ကနဦးလပေဆာငချကများတင ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� မ

မညသေသာ လ�ပ�ားမ�များက တက�က အေကာငအထညေဖာမညက ဆးြဖတပါ။ သမဟတ ထမသာ

အြခားဝနေဆာငမ�ေပးသများ�င ရပရာလထ လပငနးဆချကများမ ထကသေသာ လ�ပ�ားမ�များက

အေကာငအထညေဖာ�ငရန မညသေသာ အေထာကအပများလ◌အပသညက ဆးြဖတပါ။

ြပငပထစပမ� အစအစဉက ေရးဆပါ။ ဦးတညထားေသာ လထဆသ ရ��ငေသာ ဝနေဆာငမ�များအေ�ကာငး အသေပးရန

ြပငပထစပမ� အစအစဉများတင မညသက တာဝန�သညက ဆးြဖတပါ။ အဘယေ�ကာငဆေသာ ေ���လျားဆဒများ�

ဦးတညလထသည အမ�ငရပရာများ�ကားတင ဖးကယေန�ငသည။ ဦးတညထားေသာ ရပရာအသငးအဝနးဝငများတင

အြခားသများက ဝနေဆာငမ�များ�င ပတသက၍ သတငးအချကအလကများ ြဖန ြဖးရန အကအညေတာငးခပါ။

ြပငပထစပမ�များအတက အဓကသတငးစကားများက ြပစပါ။

��နးပမ�လမးေ�ကာငးက တညေဆာက�ပး ��နးပမ� ယ��ရားများက သတမတေဖာထတပါ။ ထေဒသ၏

ဝနေဆာငမ�ြပေြမပသည တကျေသချာေသာ ဆဒက အေြခြပေသာ ��နးပမ�လမးေ�ကာငး ဖ� �ဖးတးတကေရးက

ဦးတညသားေစသငပါသည။ ��နးပမ�လမးေ�ကာငးတင ကျနးမာေရးဝနေဆာငမများ၊ အမျးသမးအဖ�အစညးများ�င

လြခ ေသာေနအမ၊ ရ၊ �းရာလ�ကးများ၊ ရပရာလြခ ေရး အာဏာပငများ၊ ဥပေဒေရးရာဝနေဆာငမများ�င ကေလးသငယ

ကာကယေစာငေ�ာကေရး ကသေသာ သမာ�းကျ GBV ဝနေဆာငမလအပချကများက ထညသငးသငသည။ ၎ငးတင

မသနစမး အဖ�အစညးများ၊ တငးရငးသား�င ဘာသာေရးအဖ�များ၊ ရပရာလထအဖ�များ�င LGBTI အဖ�အစညးများ စသည

သမာ�းကျမဟတေသာ ဝနေဆာငမ�ေပးေသာသများလညး ပါဝငသငသည။ ေ���လျားဝနေဆာငမေပးေသာအဖ�များသည

ဆဒများတင အချနြပညမ��ငေသာေ�ကာင အြခားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များ�င လကယတင ည���ငးေဆာငရကြခငး

(သမဟတ) ဖနးြဖင��နးပ�ငြခငး �/မ� အပါအဝင မညသ ��နးပ�ငေ�ကာငးက ဆးြဖတရန အေရး�ကးသည။

အသက�ငကျနရစသများအတက ဝနေဆာငမ�ေပးေသာသများသ သားေရာက�ငေသာ လြခ သည သယယပေဆာငေရးက

ခြခားေဖာထတရန အေရး�ကးသကသ ဝနေဆာငမ�များ�င သယယပေဆာငေရးတအတက အဖးအခများေပးေချရန

သေဘာတညမ�များ ထား�ရန၊ အေရးေပါ အေြခအေနတင ဝနေဆာငမ�များေပးရန အဆငသငြဖစေနတတေသာ

မတဖကအဖ�အစညးမ အမျးသမး GBV ရပရာလထ လပငနးဆချကက သတမတထားရနလညး အေရး�ကးသည။

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသမ ��နးပ ြခငး မြပလပမ ဤကစ�များက စစဉထားသငသည။ လ�ေြပာငး��နးပ ြခငးများ

မြပလပမ ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည မညသညအချနတင မညသေသာ သငတနးများ လအပသည/မလအပသညက

သ�ထားရနလညး အေရး�ကးပါသည။

အသကကယ ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�က ရ�ရန မညသပ ပးရမညက သတမတပါ။ လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�မ

အသက�ငကျနရစသများအတက အသကကယကျနးမာေရး ဝနေဆာငမ�များ ရ�ေအာင ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� မ

မညသ ပပးေပးသညမာ အေရး�ကးေသာ ဆးြဖတချကြဖစသည။ ထအြပင ၎ငးသည ေ���လျား�ကားဝငေဆာငရကြခငးတင

သသာထင�ားေသာ စနေခါမ�တစခြဖစ�ငသည။ အဘယေ�ကာငဆေသာ ၎ငးဝနေဆာငမ�များက

ေဝးလေခါငဖျားေနရာများတင အများအားြဖင ေဆာငရကေသာေ�ကာင ြဖစသည။ အဆပါ ေလလာအကြဖတြခငးမ

အရညအေသး�ေသာ CCSAS ဝနေဆာငမ�များက ေ���လျား ဆဒ/ေနရာတင ရ��ငြခငး �/မ� ေသချာစာ သ��ငသည။

အကယ၍ ဝနေဆာငမ�များမ�ပါက အသက�ငကျနရစသများအတက ထကသေသာ ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�ရ�ရန

မညသအေကာငးဆးပပးရမညက မြဖစမေနဆးြဖတရပါမည။ ေနာကစာမျက�ာတငပါေသာ ဆးြဖတချကချြခငး�င

ဆငသည သစပငပြဖင ေရးချယစရာ အဆးအြဖတများ�င ချနဆြခငး၊ လပငနးစဉက ြပလပေစ�ငကာ ဆးြဖတချက

ချမတြခငးအတက အေထာကအက ြဖစေစပါလမမည။

လငပငးဆငရာ ကယထလကေရာကကျးလနခရေသာ အသက�ငကျနရစသများအတက ေဆးကသ မ�ပငးဆငရာ

ေစာငေ�ာကမ� (CCSAS)/ လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကခရသများအတက ေဆးကသမ� ပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမ� (CMR)

�င ပတသက၍ ေ�� �လျားအဖ�များအတက ထညသငးစဉးစားမ�များ အရညအေသးြပညမေသာ CMR ဝနေဆာငမ�များ ရ��ငပါသလား။ (အစးရမ တစဆငြဖစေစ NGO သ အြခား တစသးပဂ�လ ဝနေဆာငမ�များမ

ြဖစေစ)

ဝနေဆာငမ�ေြမပတစခစအတက သငေလျာေသာ မဝါဒများ၊ အေထာကအပများ�င ေဆးကသမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များ�ြခငး၊ ကျနးမာေရးဝနထမးများအား

သငတနးေပးြခငး �သည။ အရညအေသး�ေသာ CMR

ဝနေဆာငမ�များ ရ�ပါသည။

လကလမးမရန အတားအဆးများ

�ပါသလား။ (သယယပ ေဆာငေရး၊

အခေ�ကးေငများ၊ ေနရပစန ခာ လဦးေရ၏

ြဖစတညမ�များ စသြဖင)

�သည။ အရညအေသး

အသငအတင�ေသာ CMR

နေဆာငမ� များ ရ�ပါသည။ သငတနးများ ပပးေပး�ငသလား။

ဝနေဆာငမ�များသည အနမဆး အရညအေသး

သတမတ ချကများ�င ြပညမပါသလား။

မ�ပါ။ CMR ဝနေဆာငမ�များ

မရ�ပါ။ ကျနးမာေရးဆငရာ ေ���လျားအဖ�သည

အြခားေ���လျားအဖ� �င

အလပအတလပ�ငပါသလား။

ဝနေဆာငမ�များ တညေဆာက ရန

အစအဖ� ခအားတငြပည�� �ငးပါ။ GBV ေ���လျားအဖ�တင ကျနးမာေရး

ဝနေဆာငမ�ေပးသ ပါဝင�ငပါသလား။

�သည။

မ�ပါ။ �သည။ �သည။ မ�ပါ။

မ�ပါ။

�သည။ မ�ပါ။

မ�ပါ။

ထအတားအဆးများအား မတဖကအဖ� မ သြခား�ေသာ ေနာကထပလအပေသာ

အရငးအြမစများက

အဖ� မ လြခ ေသာ ဝနေဆာငမ�သ အေဆာကအအတင လကလမးမမ�၊ အလပတာဝနများ

��နးဆ�ငပါသလား။ (ဥပမာ ဆဒမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးစဉတင သးသန �မ� သတမတခြခားပါ။ ကျနးမာေရး

သယယပေဆာငေရးက လြခ ေစြခငး၊ လအပချကများက ြဖညဆညးေပးေသာ ဝနထမးမေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ (PEP,

အကျးခစားခင�သအားလး လြခ ကာ သးသန ကျနးမာေရး RH/GBV ECP, STI ကသမ�များ၊ misoprostol

လကလမးမေစရန တငြပအစရငခြခငး၊ ဝနေဆာငမ�ေပးသည။ ြဖစရပများအတက စသြဖင)�င �ကး�ကပမ� ပစ။ ဆဒတင

��နးပ ြခငး ကနကျစရတများအား ၇၂ နာရအတငး အေရးေပါ အြခား လ�ပ�ားမ�များအတက ေပးေချြခငး) အကအညေပး�ငရန တငြပေဆးေ�းပါ။ လေလာကေသာ ေနရာများ�ေစရန၊

ဝနေဆာငမ�များသ သငေလျာေသာ

ကျနးမာေရးအစအစဉများ ေပါငးစပရန ေသချာေစပါ။

�သည။

ေဆးကသမ��င မဆငေသာ ဝနထမးများမ ECP က စမ�ငရန ဥပေဒမေဘာငအရ ခငြပထားသလား။

�သည။

ေ���လျားအဖ� မ ဆဒတင �ေနချနြဖစေစ မ�ေနချနြဖစေစ

ကျနးမာေရး ဝနေဆာငမ�များ လကလမးမရနအတက ��နးပမ�

ဆငရာ ကျငဝတစညးမျဉးများ ေရးဆပါ။ အကယ၍ ေ���လျား

အဖ� မ ကျနးမာေရးဆငရာ တက�က ြဖစရပစမခန ခမ�များ

ြပလပ�ငပါက လပေဆာငပါ

ေဆးကသမ��င မဆငေသာ ေ���လျားအဖ�ဝငများအား

သငတနးရ�ေစရန �င အေြခခကျနးမာေရး

�ကားဝငေဆာငရကမ�များ ြပလပ�ငရန အေဝးမ

�ကး�ကပမ�ေပးရန ေသချာေစပါ။ (�ငင၏

ကျငဝတစညးမျဉးများအေပါမတညသည)

ရပရာလထ လပငနးဆချကများက သတမတပါ။ အကယ၍ ရပရာလထ လပငနးဆချကများသည

ေ���လျားတ ြပနဝနေဆာငမ�၏ အစတအပငးတစခ ြဖစလာလ�င အဖ� မ ဆဒတစခစတင မညသက ရပရာလထ

လပငနးဆချကက ချဉးကပမည၊ ေနာကအဆငများ အေန�င ၎ငးတက ေစတနာဝနထမးများ အြဖစ ပးေပါငးပါဝငေစရန

မညကသ လပေဆာငရမညက ခြခားသတမတရန အေရး�ကးသည။ အချကအချာကျေသာ ေနရာတစခတင မတညေသာ

ေ���လျားဆဒများမ ရပရာလထ လပငနးဆချကများက ေလကျငသငတနး ေပးြခငး သမဟတ ဆဒတစခစတင

သငတနးများက တက�◌က ပချြခငးသည အေရး�ကးေသာ ပထမအဆင ေြခလမးြဖစသ

လ�တေြမာကမ� မဟာဗျဟာ/အကးအေြပာငး အစအစဉက စဉးစားပါ။ ေအာကပါတက စဉးစား�ကညပါ။ ေ���လျားအဖ� မ

ဝနေဆာငမ�များက အချနမညမ�ထ ေပး�ငမညနညး။ ထ ြပင ေဒသခမတဖကအဖ�များ�င ေရ�ညလကတ လပေဆာင�ငရန

ေရးချယစရာများ၊ ြဖစ�ငလ�င ၎ငးတအား ဝနေဆာငမ�ေပးအပြခငးတက ထညသငးစဉးစားပါ။

အပငး ၃။ GBV ကအေဝးမ ေ��� လျားဝနေဆာငမ� ေပးြခငးအတက �သငေသာ

အနမဆး စသတမတချကများ

၃.၁။ GBV ြဖစရပ စမခန ခြခငး၏ ကနဦးလပေဆာငချကများ ၃.၁.၁။ ြဖစရပစမခန ခမ� အတက ကနဦးလပေဆာငချက အမျးအစားများ

အပငး ၂ တင �ငးြပခ�ပးသညအတငး ြဖစရပစမခန ခမ�အတက သငေလျာေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများသည GBV က

အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငး တညေဆာကရနအတက အေရး�ကးဆးေသာ ဆးြဖတချကပစ ြဖစသည။

အေြခကျေနေသာ GBV ဝနေဆာငများကသပင GBV ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကရာတင ြဖစရပစမခန ခြခငး၏

ထေရာကမ��ေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများအတက အဓကေသာချကသည GBV က ဦးတညမထားေသာ

အြခားဝနေဆာငမ�များ �င အတပးတတည�ေနေသာ သးသန ေနရာတင အသက�ငကျနရစသများအား

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးြဖစသည။ ဤကသေသာ ကနဦးလပေဆာငမ�သည အသက�ငကျနရစသသည

အြခားေသာဝနေဆာငမ�များ၏ ကနဦးလပေဆာငချက (သမဟတ) လ�ပ�ားမ�များတင ပါဝငြခငးြဖင ၎ငးတ၏ ြဖစတညမ�များ

ေပါလငလာမညြဖစေသာေ�ကာင ရပရာလထအဖ�ဝငများအား မမသည အသက�ငကျနရစသ ြဖစေ�ကာငး

အထးေဖာြပစရာမလဘ လ�◌◌◌◌ဝကစာြဖင ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များက လကလမးမခငြပေစသည။

ြဖစ�ငေချ�ေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများဟ ဆရာတင

1. အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများအတက ယာယလြခေသာ

ေနရာများ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� မ စစဉေပးေသာ

ဆဒများတင ယာယလြခေသာေနရာများ ဖငလစေပးြခငးသည

အသက�ငကျနရစသ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ အတက

အေကာငးဆးေသာ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးသာ အေလအကျင ြဖစသည။

အသက�င ကျနရစသ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက

လြခေသာ ေနရာများသည အေကာငးဆးေသာ

ကနဦးလပေဆာငချကများြဖစသညဟ ေအာကပါ

အေ�ကာငးြပချကများြဖင သတမတသည။

• လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနအများစတင ကျား၊မ

ြဖစတညမ� စသတမတချကများ (သမဟတ) အ��ရာယြပ�ငေသာ

အေ�ာငအယကများ (သမဟတ) အြခား ကျား/မ

အေြခြပအ�ကမးဖကမ� ပစများသည အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများ၏ သားလာေရးက ကန သတမ�က ြဖစေစသည။

လြခေသာေနရာ ဆသညမာ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ

စေဝး�ငေသာ ေနရာြဖစသည။

• လြခေသာေနရာများသည အများအားြဖင ြပစမ�ကျးလနသ

(ေယဘယျအားြဖင အမျးသားများ ြဖစတတသည) ရနမ အေဝးတင

လြခစတချစာ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးများ ြပလပ�ငေစ�ငသည။

• လြခေသာေနရာများတင အြခားေသာ လ�ပ�ားမ�များက

ြပလပသကသ ထေနရာများတင အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများအတက အမညေဖာထတစရာမလဘ

(ထေ�ကာင လ�� ဝကထနးသမးမ�က ပေကာငးေစသည။)

အကအညေတာငးဆမ� ြပလပရန ခငေပးသည။

• အဘယေ�ကာငဆေသာ ၎ငးေနရာများသည အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများ အတတက စေဝး�ငကာ ၎ငးတမ

အကာအကယေပးေသာ လမ�ကနယက တညေဆာကရန

အခငအလမးေပးသည။

အမသ သားေရာကြခငးက GBV ြဖစရပစမခန ခြခငး ဝနေဆာငမ�များေပးရနအတက ကနဦးလပေဆာငချက အြဖစအသးမြပသငပါ။ ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နချကများတင အမသသားေရာကြခငး�င ဆကစပသည အ��ရာယများက ေဖာြပထား၍ GBV တ ြပနမ�အတက အသးမြပရန အ�ကြပထားသည။ သတငးအချကအလကများ ပမသ�လပါက စာမျက�ာ ၃၇-၃၈ တင ေတ� �ငသည။ https://

gbvresponders.org/response/gbv-case-

management/#InteragencyGender-

based

ViolenceCaseManagementGuidelines

2. (ေ�� �လျားေသာ (သမဟတ) အေြခကျ�ပးြဖစေသာ) မညကသေသာ ေရ� ◌လျားဆဒတငြဖစေစ ေပးေသာ

အြခားဝနေဆာငမ�များ�င ဆကစပ�ပး ၎ငးတ�င အတ ပးတတည�ေသာ ကနဦးလပေဆာငချက။

ဥပမာ - အကယ၍ မညသမဆ လကလမးမ�ငေသာ သတငးအချကအလက (သမဟတ) ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�များ

ေပးေသာ ကျနးမာေရးေဆးေပးခနး �လ�င အသက�ငကျနရစသများက ဝနေဆာငမ�ေပးရနအတက သးသန အခနး/ေနရာ

ထား��ငသည။ (ေ���လျား ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�၊ ေ���လျား ကေလးသငယ ကာကယေစာငေ�ာကမ�၊ ေ���လျား ေရ�င

တစကယေရကျနးမာေရး ဝနေဆာငမ�)ကသေသာ အြခားဝနေဆာငမ�များ�င ချတဆကထားေသာ

သးသန အခနး/ေနရာတင ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ အြခားဝနေဆာငမ�များက အြခားက�များ၏

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များ�င အတပးတကာ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးများလညး ြဖစ�ငသည။ ရကဖျငတ

(သမဟတ) �ကးမားေသာ ကနးလမးသားယာဉများ သမဟတ ေ���◌လျားဆဒများတင လစေဝး�ငရန လအပေသာ

အေဆာကအအများြဖငလညး ဝနေဆာငမ�များေပး�ငသည။ ၎ငး ကနဦးလပေဆာငချကများသည ယာယ

လြခ ေသာေနရာများတင ဝနေဆာငမ�များ ရယရန သကေတာငသကသာ �သညဟ မခစားရေသာ သမဟတ

ဝနေဆာငမ�မရယ�ငေသာ အမျးသား အသက�ငကျနရစသများ�င အြခား အမျးသမး အသက�ငကျနရစသများအတက

ေရးချယစရာများ ြဖစေစသည။.

3. အေရးေပါဖနးလငးများ။

အပငး(၁)တင ေဖာြပထားသကသ အေရးေပါဖနးလငးများသည အသက�ငကျနရစသများအား ဝနေဆာငမ�များက

အေဝးမ လ�ဝကစာ လကလမးမေအာင ေဆာငရကေပးေသာ အရာြဖစသည။ အေရးေပါဖနးလငးများသည

ြဖစရပစမခန ခြခငးအတက အေရးပါေသာ ကနဦးလပေဆာငချကများ ြဖစသကသ

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များပငလ�င ေရာက��ငရန ခကခေသာေနရာအြဖစ တည�ေနေသာ ေနရာများတင

ေ���လျားတ ြပနဝနေဆာငမ�၏ အစတအပငးတစခ အြဖစေသာလညးေကာငး ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကြခငး

သးသန အေြဖစေသာလညးေကာငး အသးြပ�ငသည။

3.1.2 လ�� ဝကထနးသမးမ���ပး လြခေသာ ြဖစရပစမခန ခမ� ကနဦးလပေဆာငချကများက တညေဆာကြခငး

လ�� ဝကထနးသမးမ��ေစရန လပေဆာငေနစဉ GBV ဝနေဆာငမ�များအတက စတဒဏရာ မြဖစေစေသာ

ကနဦးလပေဆာငချကသည အေဝးမ ေရ� ◌လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးတင ထးြခားမ�မ�ပါ။ မတည�ငမေသာ

အေြခအေနတင ၎ငးတက လြခ မ��၍ လ�◌◌◌◌ဝကထနးသမးမ��စာ စတငလပေဆာငကာ ထနးသမးြခငးသည အလန

စနေခါမ� ��ငသည။ ယာယအေဆာကအအများ၊ ရပရာအသငးအဝနး� ငားရမးထားေသာေနရာများကသေသာ

�ပပငးဆငရာ အကန အသတ�ေသာ ေနရာများတင လပေဆာငရြခငးေ�ကာင လ�� ဝကထနးသမးမ�က ေသချာေစရန

လပေဆာငရာတင ထပေလာငး စဉးစားြခငးများ လအပသည။ ထ ြပင ေ���လျားဆဒ/ေနရာများ� အချနက

အကန အသတြဖငသာ ရ�ေသာ ဝနထမးများဟဆရာတင ဝနေဆာငမ�များ ေပးေသာေနရာများအေပါတင ၎ငးတမ

တစသမတတညး ထနးချပြခငး �င စမခန ခမ� ြပလပ�ငမညမဟတပါ။ ကနဦးလပေဆာငချက တစခချငးစအတက

အသက�ငကျနရစသများ၏ လ�� ဝကထနးသမးမ� �င လြခ ေရးက ေသချာေစရန �သငေသာ အနမဆးစချနစ�နးက

ေအာကတင ေဖာြပထားသည။

1. အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများ အတက ယာယလြခေသာ ေနရာများ

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက ယာယလြခ ေသာ ေနရာများက ရပရာလထ အေဆာကအအများ ြဖစေသာ

ေကျာငးများ၊ ခနးမများ �င စာ�ကညတ◌ကများတင ဖငလစြခငးသည အေကာငးဆးြဖစသည။ သမသာ ေ���လျား

�ကားဝငေဆာငရကြခငး�ပးဆးသားလ�င ၎ငးတသည ေရ�ညတညတမ��ေသာ လြခ ေသာေနရာအြဖစ ကျန��ငမည။

အကယ၍ ေနရာငားရမးြခငးသည ေရးချယစရာ တစခြဖစခလ�င ရညတကာလတငသာ ေနရာက

ထနးချပ�ငမညြဖစသည။

လြခေသာ ေနရာတင �ရမညအရာများ

အခနး�စခနး (သမဟတ) �စခနးထကပေသာ အခနးများ။

အပစလကလ�ပ�ားမ�အတက လအပေသာ အခနးတစခနး �င

ြဖစရပစမခန ခရန လအပေသာ အခနးတစခနး။ အခနးအပများက

သးြခား လပေဆာငမ�များ (ဥပမာ ကေလးသငယ ေစာငေ�ာကမ�၊

ဆယေကျာသက မနးကေလးငယများ�င အလပလပရန စသြဖင)

အတက ထား�ြခငးသည သာ၍ေကာငးပါသည။အကယ၍

အေြခခ အေဆာကအအများ လေလာကမ�မ�လ�င

အဖ�အစညးအေနြဖင ေြမေနရာအတက ခငြပချကယ�ပး

ဝယယရန စစဉ�ပး အခနး �စခနး ထကပပါေသာ ေမာတာ

ေနအမ/ယာဉတနး/တများက ေြမေနရာတင အ�ပးအပင

တညေဆာကပါ။ (သမဟတ) ေ���လျားဝနေဆာငမ�

လပေဆာငေနစဉ စေဝး�ငမည အေဆာကအအက

ဝယယ�ငသည။

ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� လညပတအချန

ဇယားအတငး ဝနေဆာငမ�များ ရ��ငပါေစ။ အကယ၍

ရပရာအသငးအဝနးမ ေနရာက အသးြပ◌ျေနလ�◌င

မတညေသာအချနများတင ၎ငးက အြခားေသာ ရပရာလထ၏

လ�ပ�ားမ�များ (ေကျာငး၊ ရပရာလထ အစညးအေဝးများ)

အတကလညး အသးြပ�ငသည။ ေရ� ◌လျားဝနေဆာငမ�

ေပးေသာအဖ�များ လာေရာကချနတင ၎ငးေနရာက ရ�ေစ�ငဖ

ေသချာေစရန လအပပါလမမည။ (ေရ� ◌လျားဝနေဆာငမ�

ေပးေသာအဖ�များ ဆဒတင�ေနချန (သမဟတ)

မ�ေသာအချနများတင) ရပရာလထက ဦးေဆာငေသာ

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ၏

လ�ပ�ားမ�များအတကသာ ေနရာရ�ချန ပများေလ ရပရာလထ၏

ပးေပါငးပါဝငမ� �င ေရ�ညတညတခ◌င�မရနအတက သာ၍

ေကာငးေစသည။

လြခ ေသာ ေနရာများ၏ ဥပမာများ

အချ �ေနရာများတင အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများအတက

လ�ပ�ားမ�များ ြပလပေနချနတင အမျးသားများ မပါဝငကာ

အြခားေနရာများ မ�ေနချန လြခ ေသာေနရာများက အမျးသမး

ရပရာေခါငးေဆာငများ (ထသများသည အစအစဉတင

ေစတနာဝနထမးများ လညးြဖစသည) ၏ အမများတင

ထေထာငထားသည။ အမ၏ အြခား သးသန ေနရာတင အချ �ေသာ

ြဖစရပများအား စမခန ခမ� လပေဆာငရန ြဖစ�ငေသာလညး

ဝနေဆာငမ�အား အပစလက စတ-လမ� အေထာကအပ

လ�ပ�ားမ�များက ဦးတညထားရာတငလညး ၎ငးအား

လကခ�ငပါသည။

အမျးသမး ရပရာေခါငးေဆာင၏ အမက လြခ ေသာ ေနရာ အြဖစ

အသးြပြခငးသည လြခ ေသာ ေနအမ ပစ�င မတကြပားသညက

သ�ထားရန အေရး�ကးသည။ အသက�ငကျနရစသများသည

အဖ�လက လ�ပ�ားမ�များထကပေသာ ကာကယေစာငေ�ာကမ�

အတက ေစတနာဝနထမး သမဟတ ဝနထမး၏ အမများတင

မေနထငသငပါ။ အသက�ငကျနရစသများအား

ဝနထမး/ေစတနာဝနထမး ၏ ေနအမတင ေနထငေစြခငးသည

ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ အဓက စးရမစရာ ြဖစသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ ကျးလနသများ သမဟတ

ရပရာအသငးအဝနး� အြခားသများမ အမ�ငအား ပစမတထားမ�များ

ြဖစလာ�ငသည။

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက ယာယလြခေသာေနရာများက ဖငလစရန ေအာကပါအချကတ

ကေဆာငရကပါ။

အမျးသမးများ၊ မနးကေလးငယများ�ငအတ ေနရာသတမတေဖာထတပါ။ လြခ ေသာ ေနရာများ၊

အ��ရာယ��ငေသာေနရာများက ေြမပဆြခငးအပါအဝင အမျးသမးများ၊ မနးကေလးငယများ�ငအတ ေဆးေ�းမ�ြဖင အစအစဉ

အားလးက စတငလ◌ကပါ။ ြဖစ�ငေချ�သည လြခ ေသာေနရာများ၊ လကလမးမရန လမးေ�ကာငးများ၊ လကလမးမ�ငဖ

အခကအခြဖစေစေသာ အရာများက ေြဖ�ငးရန နညးလမးများ၊ ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ လပေဆာငေနသများ�ြခငး �င

ေဘးကငးလ ြခ မ� သေဘာထားအြမငအေပါ ၎ငးတ၏ သကေရာကမ�၊ ေနရာပငဆငမ� �င ေနရာက အသးြပရန လ◌အပေသာ

ည���ငးေဆာငရကြခငး စသညတက သတမတေဖာထတပါ။ (ဤ ြဖစစဉက အေထာကအက ြဖစေစေသာ ပစတစခအား

ေနာကဆကတ ၁ တင �ကညပါ။)

ထေနရာသည အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများအတကသာ ြဖစေ�ကာငး

ရပရာအသငးအဝနး၏ သေဘာတညမ�များ �င

လထအသအမတြပြခငး က ရယပါ။ လြခေသာေနရာတင

ေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ၏ ေဘးကငးလြခမ�က

အေပးအယသေဘာြဖင မရယရန ထေနရာများတင

လပငနးေဆာငရကချကများ ြပလပေနစဉအတငး

အမျးသမးများသာ�ရန အဖ�အစညးအေနြဖင ရပရာ

သေဘာတညချကများက ရယရန အ�ကြပပါသည။ ဤ

သေဘာတညချကများတင ရပရာအသငးအဝနး အေဆာကအအ

ပင�ငများ၊ �င လြခေသာေနရာအြဖစ

လပငနးများေဆာငရကေသာ ေြမေနရာ၊ ရပရာလ�ကးများ၊

အမျးသမးများ၊ မနးကေလးငယများ �င

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာေနရာ ပတဝနးကျငတင ေနထငသများ

ပါဝငသငသည။ ထေရာကမ��ေသာ ဝနေဆာငမ�များသည

အမျးသမးများ �င မနးကေလးငယများ၏ စညးမျဉး၌သာ

မ�တညသည။ ထေ�ကာင ြပစမ�ကျးလနေသာ

အမျးသားများသည ထသေသာ ဝနေဆာငမ�ရယြခငးအတက

မဟန တား�ငပါ။

2. အြခား က�များ/ အဖ�အစညးများ၏ ဝနေဆာငမများ �င

ဆကစပေနကာ အတပးတတည�ေနေသာ

ကနဦးလပေဆာငချကများ

ေနရာ။ ဤသေသာ ကနဦးလပေဆာငချက

အမျ◌◌းအစားများသည ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� �င

ပးေပါငးလပေဆာငေနေသာ အြခားေသာ အဖ�အစညး

(သမဟတ) က�မ ေပးေသာ အြခား ဝနေဆာငမ�များ

(သမဟတ) လ�ပ�ားေဆာငရကမ�များ�င ပးတတည�ေသာ

သးသန ေနရာအြဖစ လပေဆာင�ငသည အခနးပတစခ

လအပသည။ ဥပမာ ကေလးေပျာေနရာ သမဟတ အစးရ�း၊

အာဟာရပပးေသာစငတာ၊ ကျနးမာေရးေဆးခနးတ�င

ချတဆကေနေသာ သးသန အခနးလညး ြဖစ�ငသည။

မတဖကအဖ�အစညး�င ေပါငးစပည���ငးြခငး။ ဤသေသာ

ကနဦးလပေဆာငချကများ မလပေဆာငမ မတဖကအဖ�အစညး

�င ေအာကပါအချကများက စစဉရနလအပသည။ ၁)

ဝနေဆာငမ�ေပးရာတင �ကားြဖတမ�မ�ေစရန

သေဘာတညချက၊�င ဝနေဆာငမ�များေပးရန တဖကအခနးပက

အသးြပမ�အတက အချနဇယား၊ ၂)

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ�င ြဖစ�ငေချ�ေသာ

အသက�ငကျနရစသ များ၏ ြဖစတညမ�က ပမနြဖစေသာ

နညးလမး (ဥပမာ GBV ြဖစရပစမခန ခ

ဝနေဆာငမ�ေပးလျက�ေနစဉ အြခားလ�ပ�ားမများ

လပေဆာငေနသည သမဟတ အြခားဝနေဆာငမ�များ

ရ��ငသည။)

အြခား ေ�� �လျားအဖ� မတစဆင ြဖစရပစမခန ခမ� ကနဦး လပေဆာငချကက

ေဖာေဆာငြခငး

အထကတင ေဖာြပ�ပးသညအတငး ြဖစရပစမခန ခမ� ကနဦး လပေဆာငချကက အြခား

ေ���လျားအဖ� �ငအတလညး ေဖာေဆာင�ငသည။ ထေနရာတင GBV ေ���လျားအဖ�များသည

အြခားက�မ ေ���လျားအဖ�များ�င ပးေပါငးကာ လပေဆာငသည။ ၎ငးတင ကျနးမာေရး (ဥပမာ -

မျးဆကပား ကျနးမာေရး၊ အာဟာရဆငရာ၊ ေရ �င တစကယေရသန �ငးေရး (WASH)၊ �င

ကာကယေစာငေ�ာကေရး (ဥပမာ - ကေလးသငယ ကာကယေစာငေ�ာကေရး)) ပါဝငသည။

ပးေပါငးလပေဆာငမ�များက အေကာငအထည ေဖာ�ငရန ေအာကေဖာြပပါများ လအပသည။

• ြပညစေသာ GBV ေ���လျားအဖ�က လကေတ�အသး ချြခငးသည တ ြပနေဆာငရကြခငး �င

ြပငပထစပမ� က ြဖညဆညးေပးေသာ လပေဆာငချကများ က ေသချာေစရန ြဖစသည။

ဆလသညမာ ပးေပါငးလပ ေဆာငြခငးက အြခားက�၏ ေ���လျားအဖ�ဝင ြဖစေသာ GBV

အဖ� ဝနထမး တစဦးတညးြဖငသာ မဖ�စညးသငေပ။

• သးသန ေနရာသည အြခား က� ေ���လျားအဖ� ေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ �င

လ�ပ�ားမ�များ လပေဆာငေသာ ေနရာတငလညး GBV ြဖစရပစမခန ခမ�

လပေဆာင�ငသည။

• ရပရာအသငးအဝနးမ GBV ဝနထမး အြဖစ မသေစရန အြခားေသာ ေ���လျားအဖ�၏

ရပရာအသငး အဝနး ထစပမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များ�င လ�ပ�ားမ� များတင GBV

ဝနထမးအား ေပါငးစပ လပေဆာငေစ သည။ ထမသာ အသက�ငကျနရစသများအား

မေဖာ ထတ�ငေသာ နညးလမးြဖင ြဖစရပစမခန ခမ�က လကလမးမေစသည။

• ယ�ကညမ� တညေဆာကရန �င အသက�ငကျနရစသများ၏ လအပချကများ

ြဖညဆညးရန အချနယရမညက က�အသးသးတင လပေဆာငေနသများ အားလး

နားလညထား�ပးြဖစကာ တာဝနခမ� အချနဇယားတင ထညဆထား�ပးြဖစသည။ (ဆဒတင

လပေဆာငမညအချန၊ ဆဒတစခမ တစခသ သားေရာကမည အချန)

• ေ���လျားအဖ�ဝင ဝနထမးများအားလးက GBV အေြခခစညးမျဉးများ၊ GBV

ြဖစရပထတေဖာေြပာဆလာမ�က မညသလကခရမည၊ GBV ြဖစရပ

ကငတယေြဖ�ငးသများထသ လြခကာ လ�� ဝကထနးသမးမ� �ေသာ နညးလမးြဖင

��နးပမ�များ လပေဆာင�ငပ စသညများက ေလကျငသင�ကားေပးမညြဖစသည။

• အြခားက�များ�ငအတ ရပရာအသငးအဝနး ထစပမ�လပငနးများတင

ပးေပါငးပါဝင�ငရန GBV ဝနထမးများအား အြခားက�များ၏ အေြခခ

�ကားဝငေဆာငရကမ�များဆငရာတငလညး ေလကျငေပးမညြဖစသည။

• လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနများတင GBVအား ကာကယြခငး �င

တ ြပနေဆာငရကြခငးများအတက အြခားက�များကလညး လသားချငးစာနာမ�

အေြခအေနတင ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ� �ကားဝငေဆာငရကြခငး အတက IASC

လပငနးလမး��နချကများတင ပါ�သညအတငး က�တာဝနများ လပေဆာင�ငရန

ေလကျငေပးမညြဖစသည။

https:// gbvguidelines.org/en/home/

2. အေရးေပါဖနးလငးများ

အေရးေပါဖနးလငးတစခအား ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ�၏ အစတအပငးတစခအြဖစ (သမဟတ) ၎ငး တစခတညးအြဖစ

ေဖာေဆာငသညြဖစေစ၊ မေဖာေဆာငသညြဖစေစ ေအာကပါအချကများ ေနရာတကျ အသင�ရနလအပသည။

(အေရးေပါတယလဖနးလငး တပဆငြခငး�င အေကာငအထညေဖာြခငးဆငရာ အေသးစတလမး��နမ�က ေနာကဆကတ (၅)

တင ေတ� �ငပါသည။)

ေနရာ။ ေြမြပငအေြခစက �းခ� သးသန အခနးတင ြဖစရပစမခန ခမ� �င အကျပအတညးကာလတင အထာကအပေပးြခငးက

အေဝးမ ပပးေပး�ငသည။ ေနရာဆရာတင အရငးအြမစ စစညးချကများ၊ ဖနးလငးများ/ေ���လျားဝနေဆာငမ�၊ နရေပါမ

ပစတာများ ( ��နးပမ�လမးေ�ကာငး၊ ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာေမးခနးများ၊ အဓကသတငးစကားများ စသြဖင) တ ြဖစသည။

ညလာခဆငေခါမ� လပေဆာငချက။ ��နးပမ�ဆငရာ မတဖကအဖ�များ�င ချတဆကြခငးအတက (လအပပါက)

ဘာသာြပနေပးရန လအပသည။

ဝနေဆာငမ�ဆငရာ လပထးလပနညးများ။ လြခ �ပး ကျငဝတ�ငညေသာ အေရးေပါဖနးလငးများ လပေဆာငြခငးအတက

လပထးလပနညးများက ေရးဆရနလအပသည။ အနမဆး အေြခအေနအြဖစ ၎ငးတင လ�� ဝကထနးသမးမ�က ေသချာေစြခငး၊

ဝနထမးများမ ဖနးေခါဆမ�များက မညသေြဖဆရမည (ဥပမာ မတဆကြခငးဆငရာ ထတြပနချကများ၊ ေဘးကငးလြခ မ��င

သေဘာတညမ�၊ ဖနးေခါဆမ�များက မညသပတသမးရမည ( ဥပမာ ဖနးေခါဆမ��ပးဆးလာချနတင မညသေသာ

အဓကသတငးစကားများ�င သတငးအချကအလကများက ေဝမ�သငသနညး)၊ စသည အဓကသတငးစကားများ ၊

ချကချငးကျေရာက�ငေသာ အ��ရာယအေြခအေနတင အသက�ငကျနရစသအား မညသတြပနရမည၊

ေသေ�ကာငး�ကစညရန အေတး�ေနေသာ ဖနးေခါဆသများက မညသတြပနရမည၊ ေနာကေြပာငကျစယသညသေဘာြဖင

ဖနးေခါဆသများက မညသကငတယရမည၊ အေရးေပါဖနးလငးများတင အလသးစားြပြခငး�င အေ�ာငအယကေပးြခငး၊ �င

ဝနထမးများက မညသညအချနတင �ကး�ကပသထမ အကအညအတက ပးေပါငးေဆာငရကရမည စသည မဝါဒများ�င

လမး��နချကများ ပါဝငသငသည။

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများ ကးကားရနအတက အရငးအြမစများ။ အေရးေပါဖနးလငးဝနထမးများအတက

ဖနးေြဖဆေနစဉအတငး ေအာကပါအရငးအြမစများက လကလမးမမ��ရန အေရး�ကးသည။ သမသာ လအပေသာအချနတင

၎ငးတမ လယကစာ လ◌◌ေြပာငး��နးပ�ငမညြဖစသည။

အရငးအြမစလမး��န။ အရငးအြမစ လမး��နတစခတင အများစ ြမငေတ�ရေသာ GBV အမျးအစားများ၊

ဖနးေခါဆသများမ ေတာငးဆ�ငေချ�ေသာ သတငးအချကအလကများ၊ မ�ကာခဏေမးတတေသာ ေမးခနးများ�င

အြခားအရငးအြမစများ�င ပတသကေသာ သတငးအချကအလကများ အပါအဝင ေဒသအေြခအေန�င ဆကစပေသာ

သတငးအချကအလကများ ပါဝငသည။ ဤ လမး��နချကများက ေဒသအေြခအေန�င လကေလျာညေထမ��ေအာင

ဘာသာြပနသငသညသာမက အေရးေပါဖနးလငးများမ လကခရ��ပးေသာ ဖနးေခါဆမ�များအရ

အချန�ကာလာသည�ငအမ� အဆငြမငတငသငသည။ အရငးအြမစ လမး��နတင ထညသငးရန

ကးကားရမညအရာများ ဥပမာအချ�တင

• လြခ ေရးအစအမ

• GBV အမျးအစားများ၊ က ြပားြခားနားေသာ GBV အမျးအစားများအေပါ အသက�ငကျနရစသ၏

ပမနတြပနမ�များ၊

• ကေလးသငယ အသက�ငကျနရစသ၏ အကးအကားစာရကစာတမး

• ကျနးမာေရးအချကအလကများ ( အေရးေပါ သေ��တားေဆး ြပဿနာက ��နးဆြခငး၊ PEP၊ မြဖစမေန

အစရငခရန လအပချကများက �ငးလငးြပြခငး)

• အေြခခဥပေဒ ဂဏပဒများ�င ြဖစစဉများ ( အေရးေပါဖနးလငးအတက လ�ေြပာငး��နးပ ြခငးဆငရာ

မတဖကအဖ�များအြဖစ ေ��ေနတစဦး ထား�ြခငးသည အေကာငးဆးြဖစသည။)

• ေသေ�ကာငး�ကစညြခငးမ ကာကယရနအစအစဉအသက�ငကျနရစသက မညသအေထာကအပေပးရန။

မသားစများ�င သငယချငးများအတက စသညတ ပါဝငသည။

ေအဂျငစများဆငရာ ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နချကများတင အထကပါေခါငးစဉ အများစ

ပါဝင�ပးြဖစသည။ ေဒသခဘာသာစကားြဖင အြမနကးကား�ငရနအတက မတ� များ

အဆငသငထား�ြခငးသည အကအညြဖစေစ�ငသည။

��နးပမ�လမးေ�ကာငးများ။ အေရးေပါဖနးလငး ဝနေဆာငမ�များ ရ��ငေသာေနရာအြဖစ

သတမတထားေသာေနရာများ အပါအဝင အေရးေပါဖနးလငးဝနထမးများမ နဂမလ��ငေန�ပးေသာ

��နးပမ�လမးေ�ကာငးများက ေဖာြပထားေသာ စာရကစာတမးက ရ�ထားရန အေရး�ကးသည။

အေသးစတအချကအလကများတင အဖ�အစညးနာမည�င လပငနးဆချကများ၊ ဖနးနပါတ၊ အးေမးလပစာ၊ လက�

ေနရာလပစာ၊ ပပးေပးေသာ ဝနေဆာငမ�များ၊ ဝနေဆာငမ�၏ ကနကျစရတများ၊ ဝနေဆာငမ�ရယ�ငေသာ အချနများ၊

ပါဝငသည။ လ�ေြပာငး��နးပလကသည စာရငးများက အနညးဆး ေြခာကလတစခါ ပမန မတတမးတငသငသည။

အေရးေပါအေြခအေနများတင ဝနေဆာငမ�များ လ�ငြမနစာေြပာငးလေသာေ�ကာင လ�ေြပာငး��နးပသည စာရငးများက

တစလ မ သးလအတငး လစဉ မတတမးတငသငသည။

ဘာသာြပနေပးသများ၏ တာဝနအချ နဇယား။ များြပားစာေသာ ဘာသာစကားများ ေြပာဆေသာေနရာများတင

ဘာသာြပနသများ၏ တာဝနအချနဇယား၊ ၎ငးတက ဆယသယရမည သတငးအချကအလကများ �ေနေစရန

ေသချာေစပါ။

IEC ပစ�ညးများ�င ချဉးကပမ�များ။ အေရးေပါဖနးလငးအတက အထးသးသန ြဖစေသာ IEC ပစ�ညးများက ဖနတးပါ။

အကအညေတာငးဆမ� ြမငတငေပးကာ စတဒဏရာမြဖစေစေသာ အေရးေပါဖနးလငးက အများြပညသသ�ေအာင

မညသလပေဆာငရသည�င ပတသကေသာ အေတးအြမငများက ေပးသငသည။ လ�ေြပာငး��နးပမ�လမးေ�ကာငးဆငရာ

မတဖကအဖ�များ ( မသနစမးအသငးအဖ�များ၊ LGBTI အဖ�အစညးများ�င လနညးစအတက ဝနေဆာငမ�ေပးသများ)

အားလးထသ အေရးေပါဖနးလငးများက ြမငတငပါ။ ရပရာလထ�င အသက�ငကျနရစသများအား

အေရးေပါဖနးလငးအေ�ကာငး မညသေြပာဆရမည�င ပတသက၍ မတဖကအဖ�များ�င ရပရာလထ

လပငနးဆချကများက ေလကျငသင�ကားေပးရန ေသချာေစပါ။

၃.၁.၃ အြခားထခကလယေသာ လအပစအတက ထညသငးစဉးစားစရာများ14

ေအာကေဖာြပပါအချကများသည GBV ြဖစရန ထခ◌ကလယေသာ လအပစခများအတက အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမေပးြခငး

ကနဦးလပေဆာငချကများက တညေဆာကရနအတက အေရး�ကးေသာ ထပေလာငး စဉးစားစရာအချကများြဖစသည။

ကေလးသငယ အသက�ငကျနရစသများ

အသက ၁၂ �စေအာက ကေလးသငယ အသက�ငကျနရစသများသည အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက ထား�ေသာ

လြခ ေသာေနရာများတင ဝနေဆာငမ�များက ရ��ငသည။ အဘယေ�ကာငဆေသာ ကေလးများအားလးသည လြခ ေသာေနရာများက

လကလမးမခင�ေသာေ�ကာင ြဖစသည။ အေထာကအပများေပးရန “ကေလးသငယ အသက�ငသနကျနရစသများအတက

ြပစေစာငေ�ာကြခငး”တင သငတနးရယထားေသာ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများ �ရနအေရး�ကးသည။ ကေလးများအတက GBV

ေ���လျားဝနေဆာငမ�များက ကေလးသငယ ကာကယေစာငေ�ာကေရးက�မတစဆငလညး ေြပာငးလစစဉေပး�ငသည။

လငပငးဆငရာ အ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသ အမျးသားများ

လငပငးဆငရာအ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသ အမျးသားများအတက ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးရာတင ြဖစရပစမခန ခမ�က

ေအာကပါအချကများမ တစဆငလပေဆာငေပး�ငသည။:

1. ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�များ။ ကျနးမာေရးေဆးခနးများ� GBV ဝနေဆာငမ�များက အမျးသားများမ အစဉအ�မ

လကလမးမသငသည။ အသက�ငကျနရစသများအားလး�င အလပလပ�ငရန ဝနထမးများကလညး လငပငးဆငရာ

ကယထလကေရာကမ�အတက ေဆးကသမပငးဆငရာ ေစာငေ�ာကမများက ေလကျင သင�ကားေပးသငသည။

2. အမျးသားများ�င အလပလပေနေသာ အြခားက�မ မတဖကအဖ�က သတမတေဖာထတပါ။ ေ���လျားအဖ�များသည

အမျးသားများ�င လပေဆာငေသာ လ�ပ�ားမ�များ (သမဟတ) ဝနေဆာငမ�များက အေကာငအထည ေဖာေဆာင�ငေန�ပးေသာ

မ◌တဖကအဖ� �င အလပတလပ�င၍ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသက မတဖကအဖ�အစညးသ အလညကျ

တာဝနထမးေဆာငေစပါ။

3. ရပရာအသငးအဝနးတင အေရးေပါအေြခအေနအတက သးသန ေနရာများ ေဖာထတြခငး။ ေဖာြပထားခ�ပးသညအတငး

လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ အေြခအေနအများစတင အမျးသားများ�င ေယာကျ◌ငာ◌းေလးများ၏ လ�ပ�ားမများသည

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ၏ လ�ပ�ားမ�များကသ ကန သတမ�မ�ပါ။ �ပးေနာက ၎ငးတသည

ရပရာအသငးအဝနးေနရာများက ပမလကလမးမ�ငသည။ ရပရာအသငးအဝနးတင ေြပာဆရန

သးသန ေနရာသတမတြခငးသည ြဖစ�ငေချ�ေသာ ေရးချယစရာတစခြဖစသည။ ေ���လျား GBV ကငးဆငးလပသားများအား

GBV ြဖစရပစမခန ခြခငးက ေလကျငသင�ကားေပး�ငသည။ ထမသာလ�င ကငးဆငးလပေဆာငေနစဉအတငး

ထတေဖာေြပာဆမ�များ�လာလ�င ၎ငးတ သည အမျးသား အသက�ငကျနရစသများ�င ထေနရာတင ချကချငးေတ�ဆ�ငသည။

(သမဟတ) အချနအနညးငယ�ကာ�ပးေနာက ရပရာအသငးအဝနးမ သတမတထားေသာ သးသန ေနရာများတင ေတ�ဆ�ငသည။

4. အေရးေပါဖနးလငးများ။ ေဖာြပထားခ◌�ပးသညအတငး အေရးေပါဖနးလငးများ၏ ေကာငးကျးသည မညသမညဝါြဖစသညက

မသ�� ငပါ။ ထေ�ကာင စတဒဏရာေ�ကာင ဝနေဆာငမ�များက တစဦးချငးရယရန ေတာငးခြခငး မြပလပလေသာ

အမျးသားများအတက ဝနေဆာငမ�များက လကလမးမ�ငရန ပပးေပး�ငသည။ ထအြပင လသားချငးစာနာမ�ဆငရာ

အေြခအေနအများစတင အမျးသားများသည ဖနးများက လကလမးမ�ငေချပများသြဖင အေရးေပါဖနးလငးများမတစဆင

လ�� ဝကထနးသမးမ��ေသာ အေထာကအပများက ေတာငးခ�ငသည။

လငပငးဆငရာအ�ကမးဖကမ�မ လတေြမာကလာေသာ အမျးသား အသက�ငကျနရစသများအတက

ရ��ငေသာဝနေဆာငမများ�ငပတသက၍ တကျေသချာေသာ သတငးအချကအလကပစ�ညးများ�င ၎ငးတအား

ေ���လျားဆဒများတင မညသလကလမးမ�ငေ�ကာငးက ဖနတးေရးဆကာ ြဖန ေဝသငသည။ ၎ငးတတင

အမျးသားများအေပါလငပငးဆငရာအ�ကမးဖကမ�က ပေပျာကေစရနရညရယေသာ သတငးစကားများ ပါဝငသငသည။

မသနစမး အသက�ငကျနရစသများ

လြခ ေသာေနရာများ သမဟတ အြခား ဝနေဆာငမ�များ/လ�ပ�ားမ�များ�ငအတ ပးတတည�ေသာ သးသန အခနးများြဖစေစ

အဖ�အစညးများအေနြဖင ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ကနဦးလပေဆာငချကများအားလးက မသနစမး

အသက�ငကျနရစသများမ လကလမးမမ�ေသချာေစရန လပေဆာငသငသည။ ၎ငးတင ထေနရာများသ သားလာ�ငရန

သယယပေဆာငေရး ပပးေပးြခငးလညး ပါဝငသည။ ရပရာအသငးအဝနးလပ ငနးဆချကများ�င ရပရာအသငးအဝနး

ကငးဆငးလပသားများ/စညး�းလ��ေဆာ သများသည မသနစမး အသက�ငကျနရစသများက ဦးတညထား�ပး မသနစမး

အဖ�အစညးများက �ာေဖ၍ အလပလပရန၊ အေရးေပါဖနးလငးများက မသနစမးသများ လကလမးမ�ငဖ ေသချာေစပါ။

LGBTI အြဖစခယထားေသာ အသက�ငကျနရစသများ

အြခားေသာ ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည ြပငပထစပမ�အားေကာငးေသာ ကနယကများမတစဆင GBV ြဖစရပစမခနခြခငး

ဝနေဆာငမ�များအေ�ကာငးက LGBTI လအပစများသ ေရာက��ငေသာ လမးေ�ကာငးတစခက ေဖာြပ�ငသည။

ဤလအပစအတက သမာ�းကျမဟတေသာ ဝနေဆာငမ�ေပးသများအား ခြခားသတမတြခငး�င ၎ငးတအတက

ြဖစရပစမခန ခြခငး လအပချကများက အေထာကအကြပြခငးြဖင ဝနေဆာငမ�များက ပ၍လကလမးမေစလာ�ငရန

မတဖ� ြခငးြဖစပါသည။

အေရးေပါဖနးလငးများမ တစဆင LGBTI လအပစက ေထာကပြခငးသည နညးလမးတစခြဖစသည။ LGBTI အမျးသမးများ�◌င

မနးကေလးငယများလညး လြခ ေသာေနရာက လကလမးမ�ငခင�သည။ LGBTI ဟသတမတခယထားေသာ

အမျးသားအသက�ငကျနရစသများသညလညး ြဖစရပစမခန ခမ� ဝနေဆာငမ�များက လ◌ငအ�ကမးဖကမ�မ အသက�ငကျနရစသ

အမျးသားများနညးတ လကလမးမခင�သည။

ကငးအေြခအေနမ။

ြမနမာ�ငငတင IRC ၏ ေ���လျား ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးေပးသများမ အလငးမးအမ ေဒသခ LGBTI အဖ�အစညး�င

အလပ�ေဆးေ�းပများ ြပလပခသည။ LGBTI လအပစ�င အလပလပရန လအပေသာစမးရညများဆငရာ

သတငးအချကအလကများက အလငးမးအမမ ပ ပးေပးသည။ IRC မလညး GBV ြဖစရပစမခန ခမ� ြခငေလလာြခငးက

ပ ပးေပးသည။ IRC အေရးေပါဖနးလငးမတစဆင အြပနအလန��နးပမ�လပေဆာငရန

�စဦး�စဖကသေဘာတညခ�ကသည။ LGBTI များအတက ြဖစရပစမခန ခမ� လပေဆာငရာတင IRC မ

အလငးမးအမအဖ�အား ကနကျစရတများက ပ ပးေပးကာ အလငးမးအမ၏ GBV လပငနးဆချကအား အေဝးမ

ြဖစရပစမခန ခြခငး အေထာကအပ ေပးသည။

၃.၂။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက ဝနထမးခန ြခငး

အထးသြဖင ေဘးကငးလြခ မ� မ�ေသာ သမဟတ/�င ေဝးလေခါငပါးေသာ ေနရာများ� အေဝးမ ေ���လျား

တ ြပနေဆာငရကများက �ကး�ကပြခငး �င ြပဿနာ ေြဖ�ငးြခငး၊ ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးတအတက အား�ကးေသာ GBV

နညးပညာပငးဆငရာ စမးရညများ လအပသည။ ဝနထမးသည ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ေနရာများ၏ အေြခအေနများက

နားလညရနလအပသည။ ထ ြပင ရဖနရခါတင အလညကျ အချနဇယား အစတအပငးတစခအြဖစ ေြမာကများစာေသာ

ဆဒများအ� �င ဆဒတစခစ၏ အေြခအေနအရ ဝနေဆာငမ�များက ထနးည�ရန၊ ထနးသမးရန �င ပပးေပးရန မဟာဗျဟာများ

ေရးဆရမည။ အြခားဝနေဆာငမ�များသ သငေလျာေသာ ချတဆကမ��ငအတ ဝနေဆာငမ�များအတကေနရာများ

ထနးသမးထေထာငထားြခငး၊ ြဖစရပ စမခန ခမ�က လ�� ဝကထနးသမးေသာ နညးလမးများြဖင လကလမးမရန၊

မတည�ငမေသာ အေြခအေနများတင စနေခါမ�များက �ာေဖေြဖ�ငးကာ ေစာင�ကညေလလာရန အဆငြမငစာ

ေလကျငသင�ကားထားေသာ ဝနထမး လအပသည။

ြဖစ�ငပါက အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ဝနထမးသည အေြခကျေနသည လြခ မ��ေသာ ေနရာများတင GBV

ဝနေဆာငမ�များေပးရာတင �က တင၍ အေတ�အ�က �သငသည။ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�များမ ြဖစရပ

ကငတယေြဖ�ငးသများအားလးသည ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နများက အေြခခေသာ

ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ သငတနး ေကာငးမနစာ ရ�ထားသငသည။ ထအြပင GBVက အေရးေပါအေြခအေနတင

တ ြပနေဆာငရကြခငး �င �က တငြပငဆငြခငး တငလညးေကာငး ကေလးသငယ အသက�ငကျနရစသများအား

ြပစေစာငေ�ာကြခငး ကလညးေကာငး ေလကျငသင�ကားေပးရမည။

ေအာကေဖာြပပါအပငးတင GBVက အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက ေထာကပရန �င အေကာငအထညေဖာရန

လအပေသာ ဝနထမးများ၏ ရာထးများက ေဖာြပထားသည။ ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကမ�၏ ပစအရ ေနာကထပတဖက

ဝနထမးများလ လအပ�ငေ�ကာငးကလ ေအာကတင ေဖာြပထားပါသည။ ေအာကတင ေဖာြပထားေသာ လမး��နများတင

ထပေလာငးေဖာြပရလ�င စစစေလလာြခငးကေဘးကငးလြခ ေသာ နညးလမးြဖင ဝနေဆာငမ�ေပးရန လအပေသာ

ဝနထမးများ၏ ပ�ဖငးများက သတမတေဖာထတ�ငရန ��ပးသား ေဒသခ ဝနထမးများြဖင အ�မတမး လပေဆာငသငသည။

.

၃.၂.၁။ GBV ေ�� �လျားအဖ�များအတက ဝနထမးခန ြခငး

လအပေသာ ပ�ဖငး/

အဖ�ဝင ဝနထမးများ၏

အခနးက�များ

အေရအတကအေပါ လမး��နချက ဝနထမး၏ ရာထး ေနာကေ�ကာငး �င တာဝနဝတ� ရားများ

ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကြခငးက အေကာငအထညေဖာရန

လအပေသာ ဝနထမး

နညးပညာဆငရာ ��ပေထးေသာ ြဖစရပ စမခန ခမ�

�ကး�ကပသ (များ) စတမနး ဇာတ��နးများက

သးသပ ကငတယ

ေြဖ�ငး�ငေသာ စမးရညများ �င

ေ���လျားဆဒ တစခစအတက

အသငေလျာဆးေသာ

ဝနေဆာငမ� ပစက စတမနးြဖင

ပေဖာသည။

ထဝနထမးများသည

ေ���လျားအဖ�များ တာဝနကျေသာ

�းတင �သည။

တ ြပနေဆာငရကမ�ကစတင

လပေဆာငစဉတင

• ကနဦးတင

ေ���လျားအဖ�အား

ဆဒအသစများသ ြဖန ကျက

တာဝနေပးကာ ထေနာက

သငေလျာေသာ အချန

ဆဒထတင

ေထာကပေပးရန

အလညကျ စနစြဖင

ေ���လျားဆဒများသ

သားေရာကပါ။

• ြဖစရပ စမခန ခေသာ

ေနရာများ က ေရးချယကာ

အေြခအေနများက

ေစာင�ကညေလလာပါ။

(ေနရာများတင

လ�� ဝကထနးသမးမ��ြခငး၊

အြခားဝနေဆာငမ�များ �င

ပးတ တည�ကာ

ချတဆကမ� �ေစရန

ေသချာေစြခငး) • အြခား ဝနေဆာငမ�ေပးသများ၊

ရပရာအသငးအဝနး

အသငးအဖ�များ�ငအတ

��နးပမ� လမးေ�ကာငးများ �င

အေရးေပါ GBV လပထးလပနညးများ ေရးဆပါ။

အေဝးမ ေ���လျား

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငး၏

လေလာကေသာ

စမခန ခမ�အတက ြဖစရပ

ကငတယေြဖ�ငးသများ �င

အေရးေပါ ဖနးလငး

လပသားများ အေရအတက

အလက လေလာကေသာ

အေရအတက�သည

�ကး�ကပသများ။ (အကယ၍

ေ���လျား

တ ြပနေဆာငရကြခငးအား

တစစတတစပငး အြဖစ

လအပပါက)

ဝနထမး၏ ရာထး

လအပေသာ ပ�ဖငး/

ေနာကေ�ကာငး

အဖ�ဝင ဝနထမးများ၏

အခနးက�များ �င

တာဝနဝတ� ရားများ

အေရအတကအေပါ

လမး��နချက

ဆကလက �ကး�ကပြခငး -

• �း/ �းခမေန၍ ေ���လျားဆဒ

အားလးသ

တာဝနယလပကငမ�များ အား

�ကး�ကပပါ။

• ြဖစရပ စမခန ခမ�၏

အေရအေသးက ေစာင�ကည

ေလလာပါ။

• စတ-လမ�

အေထာကအပေပးေသာ

လ�ပ�ားမ�များက �ကး�ကပပါ။

• လကယတင/ ေ���လျားကာ

�ကး�ကပြခငး ြပလပပါ။

• မတဖက အဖ�များ�င

ဝနထမးများအတက စမးရည

ြမ�ငတငြခငး အစအစဉများ �င

သငတနးများက �ကး�ကပပါ။

ဆကလက ေပါငးစပည���ငးြခငး -

• အချန�ကာလာသည�ငအမ�

အသက�ငကျနရစသများအား

အချနမ

ေစာငေ�ာကမ�ေပး�ငေသာ

စမးရည၊ GBV ဆငရာ

ေပါငးစပည���ငးြခငး၊

��နးပ ြခငးအား ခငမာေစပါ။

• GBV အစအဖ� ခ/လပငနးအဖ�

အပါအဝင ေဒသခ

ေပါငးစပည���ငးြခငး

ယ��ရားများ�င ပမန

သတငးအချကအလကများ

မ�ေဝပါ။

ြဖစရပ ကငတယ

ေြဖ�ငးသများ

မတသားရန။

ဝနထမး၏ ရာထးတင

GBV သမဟတ SGBV

ဆသည အသးအ��း

မသးပါ�င။

ယခငက သငတနး �င

အေတ�အ�ကများသည GBV ြဖစရပ

စမခန ခမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များက

အေထာကအကြဖစေစသည။

အ�မတမး အမျးသမးများအား ြဖစရပ

ကငတယ ေြဖ�ငးေပးသများ

အြဖစခန အပပါ။ အမျးသမးများ၊

အမျးသမးများ ခြခား ေဖာထတေသာ

အသက�ငကျနရစသများ၊ အမျးသား

အသက�ငကျနရစသများသညလညး

ရဖနရခါ အမျးသမးများ�င

စကားေြပာတငပငရန

လလား�ကသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ

ကျးလနသများသည အများအားြဖင

အမျးသားများ ြဖစေသာေ�ကာင

ြဖစသည။ အမျးသမး

အသက�ငကျနရစသက

ေတာငးဆမသာလ�င အမျးသမး

ြဖစရပ ကငတယေြဖ�ငးသများသည

အမျးသမး အသက�ငကျနရစသများ

�င အလပလပသငသည။

ေဒသ အေြခအေနအရ

ေ���လျားဆဒများအ�

ရပရာအသငးအဝနး

ထစပလပေဆာငရန �င ြဖစရပ

စမခန ခြခငးတင ေလကျငထားေသာ

အမျးသား ဝနထမးများ ထား�ရန

သငေတာသည မသငေတာသညက

ဆနးစစေလလာပါ။ သေသာ

အမျးသား

အသက�ငကျနရစသများမ

အမျးသား ြဖစရပ

ကငတယေြဖ�ငးေပးသများ�င

တငပငချငလမမည မဟတဟ

မသတမတပါ�င။

• GBV ြဖစရပ စမခန ခမ�

လပေဆာငပါ။

• အြခား ဝနေဆာငမ�ေပးသများသ

လြခကာ လ�� ဝကထနးသမးမ�

�ေသာ ��နးပမ�က ပ◌ပးပါ။

• ��နးပမ�လမးေ�ကာငးက ပမန

ြပြပငေရးဆမ� လပေဆာငကာ

ဝနေဆာငမ�များအား ေပါငးစပ

ည���ငးပါ။

• အပစလက စတ-လမ�

အေထာကအပ လ�ပ�ားမ�များ၊

လြခေသာ ေနရာများတင

အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများ အတက

သတငးအချကအလက

ြဖန ေဝမ�များ ပပးေပးပါ။

• တစဦးချငး ပးေပါငးပါဝငမ�က

ပမနြဖစေစရန

အသက�ငကျနရစသများ

မဟတေသာသတအား

တစဦးချငး စကားေြပာေပးပါ။

• ရပရာအသငးအဝနး

လပငနးဆချကများ သမဟတ

မတဖကအဖ�များက

သငတနးေပးပါ။

ကနဦး လပေဆာငချကများ၊

လပေဆာငမည ဧရယာ �င လဦးေရ၊

ဆဒထတင လအပေသာ အချန �င

ေြပာဆရမည ဘာသာစကားေပါ

မတညကာ အေရအတက

သတမတပါ။

နယေဝး

ကငးဆငးဝနထမး/

ရပရာအသငးအဝနး

စညး�းလ�ေဆာသ

များ

အသက�ငကျနရစသ ဗဟြပေသာ

စတေနသေဘာထားများ က

ထင�ားေစ�ငသည။

အေြခခလမး��နများ၊ GBV ြဖစရပ

ထတေဖာေြပာဆမ�များ အား

ကငတယြခငး၊ ြဖစရပ

ကငတယေြဖ�ငးသများ ထသ

��နးပေပးြခငးများ �င အထးသြဖင

ထခကလယ လအပစများသ

ေရာက�ရန ေယဘယျအားြဖင

ြပငပထစပမ� မဟာဗျဟာများ၊

၎ငးဝနထမးများအား သငတနးေပးရန

လအပသည။

အထကတင

ေဖာြပထားသညအတငး ေဒသ

အေြခအေနအရ

ေ���လျားဆဒများအ�

ရပရာအသငးအဝနး

ထစပလပေဆာငရန �င ြဖစရပ

စမခန ခြခငးတင ေလကျငထားေသာ

အမျးသား ဝနထမးများ ထား�ရန

သငေတာသည မသငေတာသညက

ဆနးစစေလလာပါ။

ကနဦး ေလလာအကြဖတြခငး

လပငနးစဉ၏ တစစတတစပငး

အြဖစ

• GBV ေလလာအကြဖတမ�၏

တစစတတစပငး အြဖစ ဦးတည

အပစဖ � ေဆးေ�းြခငး

ေဆာငရကပါ။

• အမျးသမးများ �င

မနးကေလးငယများ အတက

လြခေသာ ေနရာများ အြဖစ

အသးြပ�ငေသာ

ရပရာအသငးအဝနး�

ေနရာများက သတမတ

ေဖာထတရန

အြခားဝနထမးများ�ငအတ

လပေဆာငပါ။

• ��နးပမ�လမးေ�ကာငး �င

ဝနေဆာငမ�လမး��န စာအပ

ဖ � �ဖးတးတကေစရန ေဒသခ

ဝနေဆာငမ�များက

ေြမပေရးဆပါ။

• GBV အ��ရာယ ေလျာချေရး

ေလလာအကြဖတမ�များ၊

ရပရာအသငးအဝနး

ေဘးကငးလြခမ� အစအစဉ

ေရးဆြခငးက ပပးကညပါ

သမဟတ ပးတ ပပးကညပါ။

ထအြပင ေဒသတငး

အ��ရာယများ ေလျာချမ�တင

ထသတ၏

အေထာကအပ◌များရ�ရန

ဝနေဆာငမ�ေပးသများ၊

ရပရာေခါငးေဆာငများ�င

တငြပအစရငခပါ။

ကနဦး လပေဆာငချကများ၊

လပေဆာငမည ဧရယာ �င လဦးေရ၊

ဆဒထတင လအပေသာ အချန �င

ေြပာဆရမည ဘာသာစကားေပါ

မတညကာ အေရအတက

သတမတပါ။

ဆကလက၍

• အနးတဝက�

ရပရာအသငးအဝနးတင

ရ��ငေသာ ဝနေဆာငမ�များ၏

သတငးအချကအလကက

ြဖန ေဝရန ရပရာအသငးအဝနး

ထစပမ�များ လပေဆာငပါ။

• ရပရာအသငးအဝနး အပစများ၊

အသငးအဖ�များ၊ အြခား

ဝနေဆာငမ�ေပးသများ�င

အဓကကျေသာ

အဆကအသယများ

တညေဆာကပါ။

• GBV ဝနေဆာငမ�များတင

၎ငးတ၏ ပးေပါငးပါဝငမ�

ြမ�ငတငရန

ရပရာေခါငးေဆာငများ �င အြခား

အဓကကျေသာ ဂတေစာငများ

အတက သငတနးများေပးပါ။

• ရပရာအသငးအဝနး

လပငနးဆချကများအား

သတမတေဖာထတကာ GBV

အေြခခသေဘာတရားများ၊

��နးပမ�များ �င

အေြခခလမး��နများက

သငတနးေပးပါ။

• လအပသလ အြခားသငတနးများ

ေပးပါ။

ယာဉေမာငးများ/သ

ယယပေဆာငေရး

ေအာပေရတာများ

PSEA၊ လ�� ဝကထနးသမးမ�

စညးမျဉးစညးကမးများ၊

ေဘးကငးလြခ မ� မဝါဒများက

သငတနးေပးသငသည။

• ေ���လျားအဖ�အတက

သးသန သတမတထားေသာ

ယာဉေမာငးအြဖစ ြပမပါ။

• ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ

ပစ�ညးအစ ကသေသာ

ေထာကပပစ�ညးများြဖင

အေထာကအပေပးပါ။

• အကယ၍ လအပပါက

မးကာတများ သမဟတ အြခား

သ�ာနများ တညေဆာကရာတင

ကညပါ။

ဝနထမး�င အေထာကအပ

ပစ�ညးများအပါအဝင ေ���လျား

တ ြပနေဆာငရကြခငးအတက

လအပေသာ ယာဉများ အေရအတက

ေပါမတညကာ (တစခါတစရတင

ေ���လျားဆဒတစခတင

တစေယာကထကပ၍

လအပ�ငသည)

ဝနထမး၏ ရာထး

လအပေသာ ပ�ဖငး/

အဖ�ဝင ဝနထမးများ၏

အခနးက�များ အေရအတကအေပါ

လမး��နချက ေနာကေ�ကာငး �င တာဝနဝတ� ရားများ

ေ���လျားဝနေဆာငမ�များ၏ ဒဇငးအရ အြခားဝနထမးများလညး လအပ�ငသည။ လငပငးဆငရာ �င

မျ းဆကပား

ကျနးမာေရး

ဝနထမး

အကယ၍ ြဖစ�ငပါက

အေြခအေန�င သငေလျာရန

အမျးသမးြဖစသငသည။

• အဓမ�ြပကျငခရေသာ

အသက�ငကျနရစသများအတ

က ၇၂နာရအတငး

ဝနေဆာငမ�များေပးရန ချကချငး

တာဝနချပါ။

• CCSAS တစခလးအား တက�က

ပ◌ပးရန သမဟတ

လကလမးမရန ေသချာေစပါ။

• အသက�ငကျနရစသများအား

လြခစာ သတမတေဖာထတြခငး

�င ��နးပမ�ဆငရာ

လပထးလပနညးများအတက

ကျနးမာေရးလပသားများက

ေလကျငသင�ကားေပးသည။

• အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများအား

လြခေသာ ေနရာများတင

မျးဆကပား ကျနးမာေရးဆငရာ

အစညးအေဝးများ လပေဆာငပါ။

• အသက�ငကျနရစသများ

အတက ကသမ�ပငးဆငရာ

ေစာငေ�ာကမ� ေပး�ငရန

�ေန�ပးေသာ ဝနထမးများ၏

စမးရည �င ကျနးမာေရး

ေထာကပပစ�ညးများက

ဆနးစစေလလာပါ။

• ဝနေဆာငမ�များ

လကလမးမ�ငရနအတက

သတငးအချကအလက

ြဖန ေဝြခငး အစအစဉ �င

အစညးအေဝးများ ပပးေပးပါ။

• GBV ဆငရာ အသပညာများ၊

ေ���လျားဆဒများတင

အရညအေသးမေသာ ကျနးမာေရး

ဝနေဆာငမ�များ မ�ပါက ပ၍

ြပညစေသာ ေ���လျား

တ ြပနေဆာငရကြခငး တင ထညသငး

လပေဆာင�ငသည။ ၎ငးသည

ေဒသအေြခအေန၊ ဥပေဒများ၊ �င

မဝါဒများအရ ြဖစ�ငေချ မ�၍

လအပချကတစခ လညးမဟတေပ။

ဤရာထးသည

ေ���လျားဆဒများအ�ကား

အတညတကျ မ�ဘ

ခရးသားလာ�ငေသာ

အလားအလာ�သည။

အေြခခ စညးမျဉးစညးကမးများ၊

�င ��နးပမ� လမးေ�ကာငးများ

�ေစရန ရပရာအသငးအဝနး

ကျနးမာေရး လပငနး

ဆချကများ�ငအတ

လပေဆာငပါ။

အေရးေပါ ဖနးလငး

ဝနထမး -

ဤ ဝနထမးက

ေ���လျားတ ြပနေဆာင

ရကြခငး၏

တစစတတစပငး

အြဖစ �င ၎ငးအား

သးသန အြဖစလညး

အေရးေပါ ဖနးလငး

အသးြပသည။

(အထကတင ေဖာြပထားေသာ ြဖစရပ

ကငတယေြဖ�ငးသ၏

ေနာကေ�ကာငး/ ပ�ဖငးက �ကညပါ။)

• အေရးေပါ ဖနးလငးမတစဆင

ြဖစရပ စမခန ခြခငး �င

အကျပအတညး ကာလ

�ကားဝငေဆာငရကမ�

အေထာကအပေပးပါ။

• ြဖစရပများအား ဖနးြဖင

အေြခခထားေသာ ��နးပမ�

လမးေ�ကာငးများအရ ��နးပပါ။

• ��နးပမ� လမးေ�ကာငးဆငရာ

ဆကသယမ�က ြမ�ငတငပါ။

• ဝနထမးများ ဆဒထတင

မ�ေနချနတင ေ���လျားဆဒများ�

အသက�ငကျနရစသများအား

ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကမ�၏

တစစတတစပငးအြဖစ

အေထာကအပေပးသည။

အေရးေပါ ဖနးလငးလပသားများ

အေရအတကသည အစအစဉအတက

သငေလျာေသာ လပငနးချနတင

မတညသညဟ ယဆရသည။ ဥပမာ -

အကယ၍ အေရးေပါ ဖနးလငးသည

၈နာရဆငးြဖင ေနစဉ ၂၄ နာရ

လပငနးလညပတသည ဆပါက

ေနစဉ လပငနး လညပတရန

အေရးေပါ ဖနးလငး ဝနထမး၃

ေယာက လအပလမမည။

ြဖစရပ ကငတယေြဖ�ငးသများ

�ကား တာဝန အေြပာငးအလ

လပမညအစား အေရးေပါ

ဖနးလငးအတင သးသန

ဝနထမးထား�ရန

အ�ကြပထားသည။

ထ ြပင အဖ�တာဝနကျေသာ �းတင�ေနသည လပငနးလပေဆာငေနေသာ ဝနထမးများ၏ အချနစစေပါငး ရာခင� �နးသညလညး

လအပပါသည။ အေဝးမ ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကြခငးအတက ထဝနထမးများ�င အ�ကြပထားေသာ ၎ငးတ၏

တာဝနဝတ� ရားများ �င အခနးက�များက ေအာကတင ေဖာြပထားသည။

ဝနထမး၏ရာထး အေဝးမ ေ�� �လျား တ ြပနေဆာငရကရနအတက တာဝနဝတ� ရားများ�င အခနးက�များ

လြခေရး မနေနဂျာ

• ေ���လျားဆဒ တစခချငးစအတက အေရးေပါ တ ြပနေဆာငရကမ�များ

လပေဆာင�ငရန ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ အ��ရာယ

ေလလာအကြဖတြခငးက လပေဆာငပါ။

• သားမည/မသားမည” စသည ေဘးကငးလြခ ေရးဆငရာ

ဆးြဖတချကများအတက ဆကလကြဖစပားေနေသာ ေဘးကငးလြခ မ�

အစအစဉ ေစာင�ကညေလလာြခငးက လပေဆာငပါ

• ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ သတငးအချကအလကအတက အြခားေသာ

အဖ�အစညးများ�င ည���ငးလပေဆာငပါ။

• ေဘးကငးလြခ မ�ဆငရာ ေပါလစများ �င အေရးေပါအစအစဉများ က

မတတမးတငပါ။ ဝနထမးများအား ေလကျငေပးပါ။

• သငေလျာေသာအချနတင ဆဒအတငး ပပးေပး�ငရန ေ���လျားဆဒများသ

သားေရာကပါ။

ကငးဆငး မနေနဂျာ • ေ���လျားဆဒများသ လြခစာ လကလမးမမ�အား ပပးကညရန အာဏာပငများ�င

ည���ငးလပေဆာငပါ။

• ေ���လျားအဖ�များအတက ဝနေဆာငမ�ေပးရန ေနရာများ ေဖာေဆာငပါ

• ေဒသခ ရပရာအသငးအဝနးများ၊ အကျးခစားခင�သများ၊ ေဒသခ အဖ�အစညးများ၊

ပဋပက�တင ပါဝငေသာ ပါတများ �င အြခား သကဆငရာ အာဏာပငများထမ

လကခမ�ရ�ြခငး �င ထနးသမးြခငး အတက မဟာဗျဟာချမတပါ။

• နညးပညာပငးဆငရာ �ကး�ကပသအား တငြပအစရငခကာ လပ�ားမ�များအတက

ေပါငးစပည���ငးပါ။

• လြခေရး မနေနဂျာထမ အစရငခစာတင အေြခခေသာ ေဘးကငးလြခမ�ဆငရာ

ဆးြဖတချကများ ချမတပါ။

• သငေလျာေသာအချနတင ဆဒအတငး ပပးေပး�ငရန ေ���လျားဆဒများသ

သားေရာကပါ။

ပစ�ညးဝယယေရး၊ ဘ�ာေရး �င HR၊

IT အဖ�ကလညး ထညသငးစဉးစားပါ။

• ဆကလကေပးအပေနေသာ အေထာကအပ◌အတက လအပေသာ ေနစဉ

လပေဆာငချကများက �ကး�ကပပါ။

• အစအစဉအတက ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစများ ကသေသာ

အေထာကအပ◌ပစ�ညးများ ဝယယပါ။

• ကနသငးသများ�င စာချပချပဆပါ။

• ငားရမးေသာ လပငနးစဉများ �င စာချပချပဆရာတင ပပးပါ။

• သငေလျာေသာအချနတင ဆဒအတငး ပပးေပး�ငရန ေ���လျားဆဒများသ

သားေရာကပါ။

ေအာကေဖာြပပါ အချကများ အပါအဝင ေလလာအကြဖတမ�တစေလ�ာကတင လအပချကအရ အြခားဝနထမးများကလညး

သတမတတာဝနေပး�ငသည။

• ဝနေဆာငမ�များသ အဓပ�ါယြပညဝေသာ လကလမးမမ� ြမ�ငတငရနအတက အထးသြဖင ထခကလယအပစများအား

ပပးေပး�ငေသာ ဝနထမး

• လပ�ားမ�များ ပပးေပးရန ေ���လျားဆဒ� ဝနထမး ဥပမာ - ဆရာမများ၊ အကယ၍ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများမ

စာတတေြမာကမ�ဆငရာ လပ�ားမ�များ သမဟတ လကမ�ပစ�ညး ဒဇငနာများ စသညြဖင

• ရပရာအသငးအဝနး ကျနးမာေရး လပသားများ

• ကေလးသငယ ေစာငေ�ာကမ� လပသားများ

• ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ တညေနရာများအတက အေစာငများ�င သန �ငးေရးလပသားများ

• ဝနေဆာငမ�များ �င လြခ ေရးဆငရာ ေနရာများသ လကလမးမမ�က ပပးရန သမဟတ ��နးပမ�များအတက

သယယပေဆာငေရး ေအာပေရတာများ (ဥပမာ - မသနစမး သငတနးသားများ သမဟတ အေဝးတင ေနထငသများ)

၃.၃။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား

အေကာငအထညေဖာရန ရပရာလထ လပငနးဆချကများ�င အတတကလပေဆာငြခငး အေ��တငေဖာြပခသည�ငအည ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�ဝနထမးများအြပင ရပရာလထ လပငနးဆချကများသည

ေ���လျားဝနေဆာငမ�က အေကာငအထညေဖာရန အလနအေရးပါေသာ အစတအပငး တစခြဖစသည။

ေအာကေဖာြပပါအပငးများတင ၎ငးတ၏ တာဝန�င ဝတ� ရာများက ေဖာြပထား�ပး ရပရာတင လပေဆာငေသာ ၎ငးတ၏

အလပများ လြခ ၍ ထေရာကမ��ေစရန လမး��နချကများ ေဖာြပထားပါသည။

၃.၃.၁။ ရပရာလထ လပငနးဆချကများ၏ တာဝန�င ဝတ� ရားများ

ရပရာလထ လပငနးဆချကများသည အသငးအဖ�လ�ပ�ားမ�များ�င ဝနေဆာငမ�များ လကခရ��ငရန ရပရာများတင

သတေပး��းေဆာမ�များ ြပလပ�င�ပး ၎ငးသည ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ�၏ အစတအပငးတစခလညး ြဖစသည။ အကယ၍

ေ���လျားအဖ�သည ြဖစရပစမခန ခမ�၏ ကနဦးလပေဆာငချကများအြဖစ ယာယ လြခ ေသာေနရာများ စတငလပေဆာငလ�င ထ

ရပရာလထ လပငနးဆချကများသည အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက စတ-လမ�ပ◌ငးဆငရာ လ�ပ�ားမ�များ

အေကာငအထညေဖာရနလညး ပပးေပး�ငသည။ ရပရာလထ လပငနးဆချကများသည အဓကေသာချကများ ြဖစသည။

အဘယေ�ကာငဆေသာ ၎ငးတသည ေ���လျားအဖ�များက ေဒသ၏ ယဉေကျးမ� ဓေလထးတမး၊ အသက�ငကျနရစသများ၊

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ၏ မသမသာ ကြပားေသာ လအပချကများ၊ က ြခ ငနားလညေစ�ငရန

ေထာကကေပး�ငသည။

၎ငးအစအစဉများ�င ထေတ�ဆကဆမ�များတင အကယ၍ ေဒသအေြခအေန�င သငေလျာ�ပး လြခ သညဟ ယဆလ�င ၎ငး

ဆချကများက GBV ြဖစရပ ထတေဖာေြပာဆမ�များက ေဝဖနမ�မ�ေသာ၊ ကယချငးစာနာေထာကထားေသာ အြပအမ�င

လြခ ေသာေနရာတင မညကသ တ ြပနရမည၊ ေ���လျား အဖ�၏ ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များက

လ�� ဝကထနးသမးမ��ကာ လြခ မ��ေသာ ��နးပမ�များ မညကသ ြပလပရမည�င ပတသက၍ သငတနးေပးထားရမည။

အကယ၍ ထတေဖာေြပာဆမ�တစခက လကခရ�လ�င ၎ငးဆချကများမ အသက�ငကျနရစသအား

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�သည သကဆငရာေနရာများသ မညသညအချနတင ေရာက�မညအေ�ကာငး

သတငးအချကအလကက ေပးပ�ငယသာမက ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများ ဆဒတင�ေနစဉ လကယတင ၎ငးတက

ေတ�ဆ�ငရန ေဆာငရကေပး�ငသည။ ထအြပင အကယ၍ အေရးေပါဖနးလငးများ တပဆငထားလ�င ဆချကများ (မဘငးဖနး�င

ဖနးေငြဖညကဒြဖင ပ ပးေပးထားသငသများ)သည ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� ဆဒတင မ�ေနေသာအခါတင

အေရးေပါဖနးလငးြဖင ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ�င အလ�ငအြမန ေတ�ဆ�ငရန ပပးေပး�ငသည။

ေအာကေဖာြပပါ လမး��နချကသည ဆချကများ မြပလပသငေသာအရာများအပါအဝင ၎ငးတ၏ ကယေရးအကျဉး၊ တာဝန �င

ဝတ� ရားများ၊ GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�အတက လအပေသာ ဆချကများ အေရအတက က ေဖာြပထားသည

လအပေသာ ကယေရးရာဇဝင �င ေနာကေ�ကာငး တာဝန�င ဝတ� ရားများ အေရအတက ဆငရာ

လမး��နချကများ

အတငးအတာ တစခအထ ြဖစ�ငေသာ ေဒသတငး

အမျးသမး အဖ�အစညးများ၏ အဖ�ဝင အေရအတက

တးချ�ပါ။

ေနရာ/ဆဒတင တငးရငးသားမျး�ယစအားလးက

ကယစားြပပါ။ သေသာ အစအစဉတင

ပါဝငသညလပငနးဆငရာ ဘာသာစကားက ေြပာဆပါ။

သငေလျာ၍ အေထာကအပြဖစေစေသာ

စတေနသေဘာထား အမအကျငများြဖင

အသက�ငကျနရစသများအား ြပမဆကဆေ�ကာငးက

စာတတေြမာကမ�အဆင အေပါမတည၍

ေဒသခဘာသာစကားြဖင

ေရးသားြခငး (သမဟတ) ��တအားြဖငေသာ

လညးေကာငး ဆနးစစ၍ရပါသည။

အသက�ငကျနရစသများအားဗဟြပေသာ

စတေနသေဘာထား များက

ေလလာအကြဖတြခငးက�ကညပါ။

အစအစဉမ ၎ငးတကေပးအပထားေသာ ဖနးများက

လြခလ�� ဝကစာ ထ◌နးသမး�ငစမး�� ြခငး

၎ငးတအား သငတနးပချ�ပးေနာက GBV

အေြခခစညးမျဉးစညးကမးများတင ပါဝငေသာ

ကျငဝတများက လကမတေရးထးရမည။

• ဝနေဆာငမ�များ အေ�ကာငးက ရပရာလထသ

ေရာက�ေအာင ေဆာငရကြခငး

• ဆဒတင ေ��� လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ

အဖ�မ�ချနတင GBV မသကဆငေသာ ကစ�ရပ

များက ဦးတညသည ယာယလြခေသာေနရာ

များတင အပစလကလ�ပ�ားမ�များ အေကာငအ

ထညေဖာြခငး �ငေပါငး စပည���ငးြခငး

အပါအဝင (စတအပနးေြဖလ�ပ�ားမ�များ) ကသ

ေသာ စတလမ�ပငးဆငရာ ေထာကပ မ� အစ

အစဉ များက လပေဆာငရန ေ���

လျားဝနေဆာငမေပးေသာအဖ�က ကညပါ။

• မသနစမးေသာသများ၊ LGBTIဟခယထား

ေသာသများ၊ တငးရငးသားလနညးစစေသာ

ထခကလယေသာ လအပစခများက သတမတ

ခြခားရာတင ေ��� လျားဝနေဆာငမ�ေပး

ေသာအဖ�က အေထာကအပ ေပးရန�င ၎ငးတ ၏

အပစလကလ�ပ�ားမ�များက လကလမး

မ�◌ငဖရနအတက ပ ပးေပးြခငး။

ဝနေဆာငမ�များ�ငပတသက၍ ၎ငးတအပစ

များတင�ေသာ မညသညအခကအခမဆ ေ���

လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� က ဆကသယ

ေြပာဆပါ။

• ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�၏ အချန

ဇယား(သမဟတ) ပမန အပစလက လပေဆာင

ချကများတင အေြပာငးအလများ �ပါက ရပရာ

အသငးအဝနးသ ဆကသယအေ�ကာငး

�ကားေပးပါ။

• သငေလ�ာ�ပး လြခသညဟ ယဆလ�င GBV

ထတေဖာေြပာဆမ�များက တ ြပနေဆာင ရက�ပး

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ� ၏

ြဖစရပစမခန ခြခငး ဝနေဆာငမ�များသ

လ�ေြပာငး��နးပပါ။

• �ကး�ကပကပကြခငး၊ စဉဆကမြပတဆက

သယေပးေရး ရညရယချကများအတက

မဘငးဖနးများ မတဆင ေ���လျားအဖ�များက

ပမန ဆကသယေပးပါ။ အကယ၍

အေရးေပါဖနးလငးသည ေ���လျား တ ြပနမ�၏

ေ���လျားေနရာ တစခတင

အနညးဆး အမျးသမး

ရပရာလထ ဆချက

�စဦးထား�ြခငး။

တစစတတစပငးြဖစလ�င ၎ငးက အသက�င

ကျနရစသများမ လကလမးမေစရန ပပးေပးပါ။

• အသက�ငကျနရစသ၏ ေတာငးဆမ�အေပါ

မတညကာ သမ�ငအတ ဝနေဆာငမ�များ

ေဆာငရကရာတင အေဖာအြဖစ�ေနပါ။

ရပရာလထဆချကများသည -

• ြဖစရပစမခန ခမ�က ၎ငးတ ကယတင

မလပေဆာငသငပါ (တာဝနများ လ�အပမည

အစအစဉသေဘာတညမ�၏ တစစတတစပငး

ြဖစကာ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ� မ

၎ငးတက ေလကျငသင�ကားထားေပးမ သာလ�င

လပေဆာငသငသည။)

• ရပရာအသငးအဝနးတင

အသက�ငကျနရစသများက တက�က စာ

ေဖာထတြခငး မလပသငပါ။

• အသက�ငကျနရစသများ၏ ြဖစရပများက

�ကားဝငေဆာငရကြခငး (သမဟတ)

စစမးစစေဆးြခငး မြပရ။

• ြပဿနာများက �ကားဝငဖျနေြဖြခငး (သမဟတ)

ြပစမ�ကျးလနသများ�င စကားေြပာဆြခငးများ

မြပရ။

• အသက�ငကျနရစသများ၏ အမများသ

မသားရ။ အဖ� မ ြပငပထစပမ� လပငနးများ

လပေဆာငရာတင ထအမများသည ကငးဆငး

အစအစဉ၏ တစစတတစပငးအြဖစ

ပါဝငမသာလ�င ထအမများသ သားေရာကပါ။

• အသက�ငကျနရစသများက ၎ငးတအမတငသာ

ေနထငေစြခငး မြပရ။

• အသက�ငကျနရစသ ေတာငးဆမ�မ�ပ ထသ၏

ြဖစရပက အြခားမညသ�ငမ� မေြပာဆပါ�င။

�ကး�ကပကပကြခငး �င သငတနးေပးြခငး။ လပငနးဆချကများသည ၎ငးတ၏ တာဝနများက စတငမထမးေဆာငမ

ေအာကပါတ�င ပတသက�ပး ၎ငးတက ေလကျငသင�ကားေပးသငသည။ (အတပးတပါ�ေသာ လငခတင ထသေသာ

သငတနးအတက အေထာကအကြပရန အ�ကြပထားေသာ သငေထာကကများက ေတ� ��ငသည)

• GBV အေြခခစညးမျဉးစညးကမးများ�င GBV အေြခခ သေဘာတရားများ

https://gbvresponders.org/response/gbv-case-management/#InteragencyGender-

basedViolenceCaseManagementTrainingMaterials

• GBV ြဖစရပ ထတေဖာမ�တစခက တ ြပနရနအတက အေြခခတ ြပနချကများ (ဥပမာ - အေထာကအထားခငလစာ ေဝဖနမ�မ�ဘ

စာနာေထာကထားမ�က ေဖာြပေသာ တရားဝငထတြပနချကများ၊)

• ေ�ာငရန ေဆာငရန �င မညသေြပာဆရန အပငး ၉တင16 https://gbvguidelines.org/wp/wp-content/uploads/2018/03/

GBV_PocketGuide021718.pdf

• ေ���လျားအဖ�သ လ� � ဝကလြခ စာ လ�ေြပာငး��နးပမ�များ ြပလပြခငး

• ရပရာအသငးအဝနး ြပငပထစပမ�လပငနး မဟာဗျဟာများ

• အငအားအာဏာ�င ထခကလယမ� သေဘာတရား၊ ထခကလယ လအပစများမ (ဥပမာ-မသနစမးအပါအဝင) အဓပ�ာယြပညဝေသာဝနေဆာငမ�က

လကလမးမေအာင မညသပပးေပးမညနညး။ https://gbvresponders.org/response/gbv-case-management/#InteragencyGender-basedVi

olenceCaseManagementTrainingMaterials and http://www.globalprotectioncluster.org/_assets/files/aors/protection_

mainstreaming/IRC_Protection_Mainstreaming_Training%20_Facilitators_Guide_March_2013_EN.pdf p30-38

16 https://gbvresponders.org/response/gbv-case-management/#InteragencyGender-basedViolenceCaseManagementTrainingMaterials

• ေဘးကငးလ ◌ြခ မ�ဆငရာ စစေဆးမ�များ လပေဆာငြခငး https://gbvresponders.org/emergency-response-preparedness/emergency-

response-assessment/

• ေယဘယျ လြခ ေရးအစအမ (ဥပမာ တစဦးချငးမ GBV ကေတ� �က ခစားမ�များသည သတစမတတညးမ�ပါ။ ေနာကထပလမး��နများအတက အပငး၅ တင�ကညပါ။

၃.၃.၃။ လပငနးဆချကများသ လပငနးစဉများ လ�ေြပာငးေပးြခငး

အပငး(၂) တင ေဖာြပထားသကသ အဖ�အစညးများသည အစအစဉစတငသညမစ၍ ေရ�ညတညတရနအတက အစအစဉများက

ေရးဆသငသည။ အကယ၍ ၎ငးတသည ေဒသအဖ�အစညးများ၏ အစတအပငးတစခြဖစလ�င လပငနးဆချကများဆသ

ေ���လျားတ ြပနမ�များ၏ အယအဆအချ� ြဖင အေကာငအထညေဖာြခငးအား ြဖညးြဖညးချငး လ�ေြပာငးေပးြခငးသည

ေ���လျားတ ြပနမ�များ �ပးဆးသားချနတင ေရ�ညတညတေအာင ြပလပြခငးြဖစသည။ ၎ငးတတင

• ဆဒတင ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များ မေရာက��ငချနတင အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများအတက ယာယလြခ ေသာေနရာတင အပစလကလ�ပ�ားမ�များက ဦးေဆာင�ငရန�င

စညး�းလ��ေဆာင�ငရန ၎ငးတက အရငးအြမစများ၊ နညးပညာက�မးကျငမ�များက ပပးေပးရမည။

• ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ဝနေဆာငမ�များေပးရန လပငနးဆချကများ၏ စမးရညကတးြမ�ငေပးြခငး (သမဟတ

လပငနးဆချကများသ အထးတာဝနများက ြဖစရပစမခန ခမ�လပေဆာငေန စဉအတငးလ�ေြပာငးြခငး)။ အကယ၍

ဤေရးချယမ�ကြပလပရန ထညသငးစဉးစားထားလ�င စမးရညြမ�ငတငေရး အစအစဉများက ေကာငးမနစာ

ေရးဆထား�ရန �င လပငနးဆချကများ၏ အရညအချငး အဆငများက ေလလာအကြဖတရနအတက

လပငနးစဉများထား�ရန အေရး�ကးလပါသည။ ဝနထမးခန အပြခငး�င အရညအချငးအဆငများအြပင

ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား အလးစလ�ေြပာငးေပးရာတင ၎ငးဝနေဆာငမ�က ပပးေပးရန၊ လအပေသာ

အေြခခအေဆာကအအ၊ အရငးအြမစများက ြဖညဆညးေပး�ငရန တကျေသာ သတမတချကများ လအပသည။

လပငနးဆချကများ �င လကေတ�အေကာငအထညေဖာေသာ အဖ�အစညးများအား နညးပညာပငးဆငရာ

အေထာကအပေပးရန�င ၎ငးအား ဆဒတငးတငြဖစေစ၊ အေဝးမ �ကး�ကပကပကသည ြဖစေစ ြဖညးြဖညးချငး

လ�ေြပာငးေပးမ�ြဖစစဉ၏ အစတအပငးတစခ အြဖစလအပသည။

၃.၄။ ကျား၊မ အေြခြပအ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက လြခေရးဆငရာ

လအပချကများ

အေဝးမ GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးချနတင အကျးခစားခင�သ�င ဝနထမးများ၏ လြခ ေရးက ေသချာေစရန

ေ���လျားတ ြပနမ�များမြပလပမ ေအာကပါလြခ ေရးမဝါဒများ၊ လပထးလပနညးများ �င တနဆာပလာများ အဆငသငထား�ရမည

ြဖစသည။

• တကျေသချာ၍ ြပနလညြပငဆငထားေသာ အဖ�အစညးဆငရာ လြခ ေရးဆငရာမဝါဒများ အစအစဉ�င

လပထးလပနညးများ အဆငသင�ရမည။ ဝနထမးများ�င ရပရာအေြခြပ မတဖက အဖ�များက ၎ငးတ�ငပတသက�ပး

သငတနးများပချရပါမည။

• “ြပနလည�ပသမးခင” မဝါဒသည �ငငသား၊ �ငငြခားသား�င မတဖက ဝနထမးများအား ခငြပချကေပး�ပး

ြပနလညလကတ ြပနြခငး အေလအကျငမ�ေစဘ ၎ငးတ၏ ကယပငလြခ ေရးအတက ဆးြဖတချကများချရာတင

အေထာကအကေပးသည။ ၎ငးမဝါဒသည သကဆငသများအားလးအေပါ သကေရာကသငပါသည။

• ဆကသယေရးဆငရာ နညးဥပေဒသများ၊ ခရးသားလမး��နများ၊ စေဝးဖေနရာများ၊ ေဆာငးတငးအစအစဉ (ဥပမာ-

ဆဒအတငး အဖ�များ ေဆာငးခရနအတက လြခ ေသာေနရာများ၊ ြပနလညေနရာချထားေရးအတက လြခ ေသာေနရာများ၊

ေဘးကငးရာသ ေ���ေြပာငးေရးအစအစဉ (ဥပမာ- အြပနလမးတင တားဆးမ�များ�ေသာအခါ လမးခလပတင

နားေန�ငေသာေနရာများ) �င ေဘးကငးရာသ ေ���ေြပာငးေရးလမးေ�ကာငးများ အပါအဝင ဆဒအတငး တကျေသချာေသာ

လြခ ေရး စမခန ခမ�အစအစဉ/နညးဥပေဒများ ထား�ရမည။

• ေနစဉ ေဘးကငးလြခ ေရး ေလလာအကြဖတမ�များ၊ မနကပငးတင အေသးစတ��န�ကားြခငး�င ညေနပငးတင

ြပနလညအစရငခေစြခငး၊ ြဖန ကျကတာဝနထမးေဆာငြခငးအတက “သားမယ/မသားဘး” ဆးြဖတချကချရန အဆငများ

သတမတရမည။

• မညသညသားလာမ�မျးမဆ အာဏာပငများထမ လမးခရးအတက ခငြပချက�င စာရကစာတမးများက

�က တငြပငဆငထားရမည။ တတ�ငသည အတငးအတာထ ဝနထမးများ�င ရပရာလထများက

မညသညလကနကကငအဖ�များမ ပစမတထားမ�မ�ေစရန ေသချာေစြခငးတ ပါဝငသငသည။

• မလြခ ေသာ ေနရာများသ ယာဉတနးများြဖင သားလာြခငးအတက စညးမျဉးစညးကမးများ

• ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�၏ သားလာမ�က လကလစစေဆးရန ယ��ရားများ။

• အဖ�တစစစအား ဆကသယေရးနညးလမးများ (ဖနး၊ ေရဒယ (သ ) လအပလ�င �ဂလတဖနး) စေသာ

အြခားေသာနညးလမးများြဖင ပပးေပးပါ။ အေရးေပါအေြခအေနအတက လပငနးဆချကများ သတမတထားကာ

ဝနထမးအားလးက ထလပငနးဆချကများ၏ အေရးေပါ ဆကသယေရးကတများက ေဝမ�ထားရမညြဖစသည။

ထကဒများက မညသအသးြပရသည�င ပတသက၍ �ငးလငးစာ ��န�ကားေဖာြပထားေသာ ဆကသယေရးသစပင

�ရပါမည။ ယာဉတစခစအတက လြခ ေရးဆငရာ လပငနးဆချကတစေယာကစ ခြခားသတမတထားရမည။

• ဆကသယေရး ပစ�ညးကရယာများ(ဖနး၊ ေရဒယ၊ �ဂလတဖနး)စသညတက ပမနစစေဆး၍ အဖ�များအားလးက

ေပးထားရပါမည။ ဝနထမးများအား ၎ငးတကမညကသအသးြပရမညက သငတနးေပးထားသည။

• ေဆာငးတငးအတက လအပေသာပစ�ညးအစတင အစားအစာ၊ ေရ/ ေရသန စငေပးေသာ ေဆးြပား၊ ပကဆ၊

ေနရာထငခငးအတက လအပေသာပစ�ညးများ၊ ယာဉများထ� ေ�းဦးသနာြပ ပစ�ညးအစများ၊ အေ�း�ကးပစ�ညးများ

ထညထား�ပး ဝနထမးများ အလယတကေကာကယ�ငေသာ အတများ၊ ရာသဥတဆငရာပစ�ညးများပါဝငသည။

၃.၅။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ�� �လျား ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက လအပေသာ

ေငေ�ကးအရငးအြမစများ

အကယ၍ ၎ငးသည �ကားဝငဖျနေြဖြခငး၏ အစတအပငးတစခြဖစလ�င အေဝးမ တြပနေဆာငရကမ�တင လအပသကသ

ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ� ေဖာေဆာင�ငရန ေအာကပါ ေငေ�ကးအမျးအစားများက လအပပါသည။ ၎ငးအမျးအစားများက

အေဝးမ/ေ���လျားတ ြပနမ�ပစ ဒဇငးေရးဆေနစဉအတငး ထညသငး စဉးစားသငသည။ ဘတဂျကများက

စတငအေကာငအထညေဖာသည�င လအပသလ ြပနလညည�� �ငး�ငသည။

• လပဂ�လများ�ငဆငေသာ။ ၎ငးသည အစအစဉ၏ ေရာက��ငမ��င အရယအစားအရ ကြပားမ��သည။ သေသာ

အပငး(၃)တင စာရငးြပစထားေသာ ဝနထမးများလညး ပါဝငသငသည။ ၎ငးတတင နညးပညာဆငရာဝနထမး

(ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများ၊ �ကး�ကပကပကသများ၊ ရပရာနယေဝးကငးဆငးဝနထမးများ�င

အေရးေပါဖနးလငးဆငရာဝနထမးများ အပါအဝင)၊ ယာဉေမာငးများ၊ လြခ ေရးဝနထမးများ�င စမခန ခသများတ

ပါဝငသည။ အကယ၍ ရပရာလထ လပငနးဆချကများ�င အလပလပလ�င ေစတနာေ�ကး အဖးအခများ

ေပးရနအတကလညး အစအစဉဆပါ။

• ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအတက အေြခခအေဆာကအအ/လြခေသာေနရာများ။ ၎ငးသည

လအပသလြပြပငေရးသား�ငေသာ အလ��င၏သေဘာတညမ�များ လအပပါသည။ သမသာလ�င ေ���လျား ဆဒများ�

ေရးချယစရာ ေနရာများအတငး အေြခခအရငးအြမစများက အသးြပ�ငမည။ (ဥပမာ- အစအစဉမ ငားရမးခများ

အသးြပရန လအပ�ငသည။ အေဆာကအအပစ�ညးများ (သ ) လြခ မ�ြမ�ငတငရန အေြခခအေဆာကအအများ

တးြမ�ငြခငး)

• ေ�� �လျားအဖ� များအတက သယယပေဆာငေရး။ ေ���လျားအဖ�များသည မမနညးလမးြဖင

သားလာမ�များလအပပါသည။ အဖ�အစညးများအ�ကား ယာဉများ ကနကျစရတ မ�ေဝြခငးများမြပလပသငပါ။

အသက�ငကျနရစသများ၏ ြဖစရပစမခန ခမ� လအပချကများအရ ၎ငးအဖ�တ၏ အချနက

လတလပစာစမမ��ရမညြဖစသည။လပငနးဆငရာယာဉအမျးအစား၊ ယာဉအေရအတက၊ ယာဉအရယအစားများ

စသညတက ေဒသအေြခအေနအရ သယယပေဆာငေရး လအပချကများက သချာစာစဉးစားသငပါသည။ ဥပမာ-ပမန

NGO ယာဉတင ယာဉေမာငးခအပါအဝင ခ(၄)ခသာပါ�သည။ GBV ေ���လျားဝနထမးများအတက လေလာကေသာ

ခအေရအတကပါသည ယာဉတစစး ပ၍ လအပ�ငေချ�သည။ အလပတကား(ဗနကား) တစစးတင ဆေသာလညး

၎ငးသည လမး�ကမးခရးတင မသငေလျာေပ။

• ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ အေထာကအပ◌များ။ ၎ငးတင လ�ေြပာငး��နးပမ�အတက ေငေ�ကး (အကယ၍

အသက�ငကျနရစသများအား လ�ေြပာငးရာတင အဖးအခေပးရလ�င) သယယပေဆာငေရး၊ ေနရာထငခငး�င

အသက�ငကျနရစသ၏ အေြခခလအပချကများ။ အသက�ငကျနရစေသာ ကေလးများ�င ဆယေကျာသက

မနးကေလးများ�ငအတ အလပလပြခငးအတက အေထာကအပများ၊ အထး လအပချကများ�ေနေသာ

အသက�ငကျနရစသများ (ဥပမာ မသနစမး အသက�ငကျနရစသများ)အား ပါဝငေစရန�င ဝနေဆာငမ�များက ၎ငးတမ

လကလမးမမ� ြမ�ငတငရန လအပ�ငေချ�ေသာ ဘတဂျက။

• ဂဏသက�ာ ကာကယေပးေသာ ပစ�ညးအစ�င အ��ရာယေလျာချေရး အေထာအပများ။ ၎ငးတင အမျးသမးလစဉသး

ပစ�ညးများ၊ သငေလျာေသာ ဝတစ၊ ဓာတမး၊ ေသာများ၊ ေငေ�ကး စသညတပါဝင သည။

• အဖ�လကလ�ပ�ားမ�များ။ ြဖစ�ငလ�င ေ���လျားဆဒတစခစတင အပတစဉ ြပလပရမညအစအစဉ အတက

ေငေ�ကးအပါအဝင ပစ�ညးများအတက အစအစဉေရးဆပါ။

• နညးပညာ။ ေအာကတင ေဖာြပထားေသာ တ ြပနမ�ပစအရ တကဘလကများ၊ စမတဖနးများ၊ မဘငးဖနးများက

ဝယယြခငး�င အသးြပမ�အတက ကနကျစရတများလညးပါဝငသည။

»» အကယ၍ ရပရာလထလပငနးဆချကများ�ငအတ အလပလပလ�င ေနရာတစေနရာအတက ရပရာလထ

လပငနးဆချက အနညးဆး�စေယာကအတက လကက ငဖနး �ငေင�ကးတက လအပပါသည။

»» အကယ၍ ဖနးအကပလေကး�ငးများက အသးြပ�ပး တ ြပနမ�များက ေထာကပမညဆလ�င (Primero- အပငး ၄

တငေဖာြပထားသကသ ) ဝနထမးများသည တကဘလကများက လအပလမမည။

အကပလေကး�ငးအေပါမ�တည�ပး ၎ငးက ေဒသဘာသာစကားသ ဘာသာြပနြခငးအတက

ကနကျစရတများ��ငပါသည။

»» အကယ၍ အေရးေပါဖနးလငးက ေ���လျားတ ြပနမ�၏ အစတအပငးတစခအြဖစ (သမဟတ) ၎ငးတစခလးက

သးသန အသးြပလ�င ဟတဝအတက ေငေ�ကး �င အေရးေပါဖနးလငး ဆကသယမ�ကနကျစရတတ

ပါဝငလမမည။ ၎ငးတင ခန မနးေချေခါဆမ�များ/ ဝနေဆာငမ�ေပးရာတင ြဖတေတာကခရြခငး မ�ေစရန

လစဉဆကသယမ�စရတများ ပါဝငသည။

»» အကယ၍ အေဝးမ �ကး�ကပကပကမ�အတက နညးပညာ အသးြပမညဆပါက လအပေသာပစ�ညးများ၊

အကပလေကး�ငး ဘာသာြပနဆြခငးအတက ေငေ�ကးများလအပပါ သည။ (နညးပညာအသးြပမ��င အေဝးမ

�ကး�ကပကပကမ�ဆငရာ သတငးအချကအလကများက အပငး ၅ တင ပ၍ေဖာြပထားသည။

• သငတနးေပးြခငး။ ေနရာ၊ ေနရာထငခငး၊ သယယပေဆာငေရး �င ေနစားစရတ စသြဖင။

• ရပရာလထ လပငနးဆချကများအတက အေထာကအပ◌များ။ ေငေ�ကးဆငရာေထာကပမ� �င ပစ�ညး (စကဘးများ၊

အကျႌများ၊ လယအတများ)

• ေပါငးစပည�� �ငးြခငးဆငရာ ေငေ�ကး။ လစဉ ေပါငးစပည�� �ငးဆငရာ အစညးအေဝးများအတက အစညးအေဝးဆငရာ

အေထာကအပ များ�င သယယပေဆာငေရးစရတများ ပါဝငသငသည။ အကယ၍ ဝနေဆာငမ�ေပးသများသည သငတနး

သမဟတ အစညးအေဝးသ သားလာ�ငလ�င ၎ငးတ၏ ကနကျစရတများ ပါဝငေစပါ။

• နယေဝးကငးဆငးြခငးအတက ေငေ�ကးများ။ သတငးအချကအလက၊ ပညာေရး�င ဆကသယမ�ဆငရာ ပစ�ညးများ�င

ဘာသာြပနဆြခငးအတက ပါဝငသည။

• လြခေရး။ လြခ ေရး အလညကျ ေလလာအကြဖတြခငး�င ဝနထမး�င အေြခခအေဆာကအအ လြခ မ�ထနးသမးေရး

ကနကျစရတများ (ဥပမာ ေဆာငးတငးပစ�ညးများ၊ IDs ၊ သငေလျာပါက ြမင�ငေသာပစ�ညးများ)

အပငး ၄။ ကျား၊မ အေြခြပ အ�ကမးဖကမ�က အေဝးမ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�တင ြဖစရပစမ

ခန ခေပးြခငး �င အဖ�လက စတ-လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး

၄.၁။ အ�ကပအတညး�ကားတင ြဖစရပစမခန ခြခငး

အပငး(၃)တင ပါဝငသည ေစာငေ�ာကမ�၊ ကယချငးစာတတမ��ငပတသက�ပး GBV ြဖစရပစမခန ခမ�က

ေရ�လျားဝနေဆာငမ�ေပးရာ၌ လြခ စတချမ���ပး ထေရာကေသာနညးလမးများြဖင ပစြပေရးဆရနလအပေ�ကာငးက

ေဆးေ�းခ�ပးြဖစပါသည။ ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နချကများတင GBV ြဖစရပစမခန ခမ�

ြဖစစဉက အကျဉး ချပေဖာြပထား�ပးြဖစသည။ ေ���လျားဆဒများ� ဝနထမးများအေနြဖင အချနအကန အသတအတငး

ေဆာငရကရသညအတက GBV ြဖစရပစမခန ခမ�ြဖစစဉ စ��နး�ငအည လကေလျာညေထ�ေအာငေဆာငရကရန လအပလမမည။

အသက�ငကျနရစသတစဦးအား တစ�ကမတစခါသာ ေတ� �ငသညေနရာ သမဟတ ေတ�ဆရန

အချနအနညးငယသာ�သညေနရာမျး အစ�သည အေြခအေနတင ေပးရမည ဝနေဆာ ငမ�များအတက ဝနထမးများက

�က တငြပငဆငေပးထားရမညြဖစသည။

GBV ေ���လျားတ ြပနမ�တငပါဝငသည ြဖစရပ ကငတယေြဖ�ငးသများသည အသက�ငကျနရစသ၏

အေြခအေန�ငလအပချကများက ေလလာအကြဖတရမညြဖစ�ပး၊ ၎ငးတ၏ အဓကစးရမပပနမ�အေပါမတည�ပး

တ ြပနေဆာငရက�ငရန ြပငဆငထားရမညြဖစသည။ အေရးေပါလြခ မ��င ကျနးမာေရးလအပချကများက

(အသက�ငကျနရစသ၏သေဘာတညချကြဖင) အဓကထားဦးစားေပးေဆာငရကသားရမညြဖစသည။

ေအာကေဖာြပပါ ပ�ငဇယားသည အေဝးမေရ�လျားဝနေဆာငမ�များက �ကားဝငေဆာငရကမ�များအပါအဝင စြပထားသည

ြဖစရပစမခန ခမ�ြဖစစဉ �င အေရးေပါအေြခအေနတစခအတက အေြပာငးအလတစခအား လကနာ ကျငသးမ�တအ�ကား

ြဖစ�ငေချ�ေသာ ကြပားြခားနားချကများက အဓကေဖာြပထားပါသည။

ြဖစရပစမခန ခမ�ြဖစစဉ စ��နး

ြဖစရပ ပတသမးြခငး

ြဖစရပ ေစာင�ကည

ေလလာြခငး

အစအစဉ

ြဖစရပ အစအစဉ

အေကာငအထည

မတဆကြခငး�င ရငး�း

က�မးဝငမ�

တညေဆာကြခငး

ေလလာအက ြဖတြခငး

ေရးဆြခငး

ေဖာြခငး

အ�ကပအတညး�ကားတင ြဖစရပစမခန ခြခငး

အရငးအြမစများ �င

အဓက

လြခေရး အစအမ ေရးဆြခငး၊

အေရးေပါ ကျနးမာေရး �င

အေကာငအထညေဖာြခငး သတငးစကားများ

အတချး

�တတရက လြခေရး

လအပချကများ၊ဝနေဆာငမ�များ

မတဆကြခငး �င

စးရမပပနမ�က

အကြဖတြခငး

အေပါ သးသပြခငး

ရငး�း က�မးဝငမ�

GBV ြဖစရပစမခန ခမ� စ��နး - အဆငများ�င တာဝနများ

အကျပအတညး�ကားတင ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ြပြပငေြပာငးလြခငး (ေအာကေဖာြပပါ အ�ကမ အေရအတကများသည အနးစပဆးခန မနးချက

ြဖစသည)

အဆင ၁- မတဆကြခငး�င ရငး�းက�မးဝငမ� တညေဆာကြခငး အဆင ၁- အတချး မတဆကြခငး�င ရငး�းက�မးဝငမ�

တညေဆာကြခငး (၅ မနစ)

��တဆကြခငး�င သကေတာငသကသာြဖစေစြခငး

သငကယက�င လပကငရသညအခနးက�က မတဆကပါ။ ��တဆကြခငး�င သကေတာငသကသာြဖစေစြခငး

အသေပးသေဘာတညချက�ငပတသက�ပး

��ေထာငေပါငးစမေဆးေ�းြခငး (လ�� ဝကထနးသမးြခငး၊

မြဖစမေန လပရေသာ အစရငခတငြပြခငး)

စာတစေ�ကာငးစာ မမကယကမတဆကြခငး

က�နေတာ/မ နာမည ______၊ က�နေတာ/မကေတာ

အ�ကမးဖကခရသ/ ေဘးဒက�အ��ရာယန

�ကေတ� ခရသေတက ကညေထာကပေပးဖအတက

_________ မာ လပကငေနတာြဖစပါတယ။

ေမးခနးများကေြဖဆြခငး

ဆကလကေဆာငရကရနခငြပချကရယြခငး သငတက အကအညေပးရနအတက သငတ၏

ပဂ�လေရးရာအချကအလကများက

ထနးသမးထားမာြဖစပါသည။ သငလြခေရးအတက

သင�ကေတ� ခရေသာ အ�ကမးဖကခရမ� အေတ�အ�ကများ

အေ�ကာငးက မညသက ေြပာြပမညနညး၊ ေြပာမလား/

မေြပာဘးလား �င ပတသက၍ သင�ငက��ပအတတ

ဆးြဖတ�ကမညြဖစသည။

သင၏ အေရးအ�ကးဆး စးရမပပနမ�က ဘာများလဆတာ

က��ပက ဒေန ေြပာြပေပး�ငမလား။

အဆင ၂- အကြဖတြခငး အဆင ၂- အကြဖတြခငး (၁၅-၂၀ မနစ)

အြခားေြဖဆသပါဝငြခငး�မ�ဆနးစစပါ နားေထာငပါ(အသက�ငကျနရစသ ေြပာြပသည

အေ�ကာငး အရာများက နားေထာငေနေ�ကာငး

ေသချာေစရန အချနသးသန ေပးပါ)

မညသကအသက�ငကျနရစသ ြဖစသညက နားလညပါ။

ြဖစပျကခသညအရာများကေြပာြပရန

အသက�ငကျနရစသအား ေခါ ဖတပါ။

လြခေရးဆငရာ စးရမပပနမ�များက အကြဖတ

သးသပြခငး၊ လကလမးမ�ငေသာ လမ�ကနယကများ၊

ေကာငးမနစာနားေထာငေပးပါ။

စတပငးဆငရာအေြခအေန �င လအပချကများ။

တတ�ငသမ� များများနားေထာငေပးရန�င အသက

�ငကျနရစသေြပာေသာ အေ�ကာငးအရာက �ကားြဖတ

မေြပာပါ�င။

အတညြပေထာကခြခငး၊ စာနာနားလညေပးြခငး၊�င

အချကအလကရယြခငး အစ�သညအြပအမြဖင တ ြပနပါ။

အတညြပေထာကခြခငး၊စာနာနားလညေပးြခငး၊ အချက

အလကရယြခငး အစ�သညအြပအမြဖင တ ြပနပါ။ အသက�ငကျနရစသ၏စးရမပပနမ�များ၊

အဓကလအပချကများက ခြခားသတမတပါ။ အကယ၍ ေဘးကငးလြခေရးဆငရာ အေ�ကာငးအရငး

များေ�ကာင ေနာကဆကတ ေစာင�ကညေလလာမ�များ ေဖာငပစတငပါ�သည သတငးအချကအလက�င

သကဆငေသာ စာရကစာတမး သမဟတ မတစများက

လြခစာ မတတမးတငထားြခငး�င

စနစတကျသမးဆညးြခငး

မြပလပ�ငပါက ေဖာငေပါ �အချကအလကများက

မတတမးတငထားြခငးမြပရ၊ သမဟတ လရမယရ

မတစချနထားြခငးမြပရ။

17 လ� � ဝကထနးသမးမ�အတက ကန သတချကများ �ေနပါက ေအဂျငစြဖင သမဟတ ေဒသအေြခအေနြဖင ကကညေစပါ။ လပငနးေဆာငရကမ�များ

မြပလပမ ၎ငးက �ငးလငးတငြပသငသည။

GBV ြဖစရပစမခန ခမ� စ��နး- အဆငများ�င တာဝနများ

အကျပအတညး�ကားတင ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ

ြပြပငေြပာငးလြခငး

(ေအာကေဖာြပပါ အ�ကမ အေရအတကများသည အနးစပဆး

ခန မနးချကြဖစသည။)

အဆင ၃- ြဖစရပ အစအစဉေရးဆြခငး အဆင ၃- လြခေရး အစအမ ေရးဆြခငး�င အေရးေပါကျနးမာေရး၊

လြခေရးလအပချကများ၊ ရ��ငေသာ ဝနေဆာငမ�များက

ြခငသးသပြခငး (၁၅-၂၀ မနစ)

အသက�ငကျနရစသများ၏ လအပချကများက သင

နားလညထားသညအတငး အ�စချပေဖာြပပါ

ရ��ငသညဝနေဆာငမ��င အေထာကအပများအေ�ကာငး၊

၎ငးတေမ�ာလင�ငသညအရာများ�ငပတသကသည

သတငးအချကအလကများေပးပါ။

လြခေရးအစအမ

မညသေသာ ဝနေဆာငမ�များ �င အေထာကအပများ

ရ��ငသညက သတငးအချကအလကေပးပါ။

လအပချကများမညကသ ြပညမေအာငလပေဆာငရန၊

ပနးတငများချမတရန၊ �င

ေနာငတငြဖစလာမညအရာများအတက

ဆးြဖတချကများချမတလပေဆာငရန အစ�သညများက

အသက�ငကျနရစသ�င အတအစအစဉေရးဆပါ။

ြဖစရပ အစအစဉေရးဆကာ မတတမးထား�ပါ။

သင စးရမပပနမ�များက �ကး�ကပသ�င ေဆးေ�းတငပငပါ။

ေနာကဆကတလပငနးများအတက ေရးချယစရာ

နညးလမးများေဆးေ�းပါ။

အဆင ၄- ြဖစရပအစအစဉ အေကာငအ

ထညေဖာေဆာငရကြခငး အေကာငအထညေဖာေဆာငရကြခငး (၁၅-၂၀ မနစ)

လ�ေြပာငး��နးပမ�များ လပေဆာငပါ။

ချကချငးြဖစေပါလာသည စးရမပပနမ�များ အတက

အသက�ငကျနရစသအား ��နးပမ�ဆငရာ ေရးချယစရာများက

အသေပးပါ။

ဝနေဆာငမ�များ လကလမးမရန အသက�ငကျနရစသများက

ေထာကပေပးကာ စညး� းလ�ေဆာပါ။

အသက�ငကျနရစသ၏ သေဘာတညချကြဖင လ�ေြပာငး��နးပ

မ� ြပပါ။

ြဖစရပဆငရာ ေပါငးစပည�� �ငးပါ။

အရငးအြမစများ ပပးေပးြခငး (ပစ�ညးေထာကပြခငး၊

အရငးအြမစများ၊ အေရးေပါ ဆကသယရမညဖနးနပါတ၊

သငေလျာပါက တက�ကဝနေဆာငမ�များေပးပါ။

ဆကသယ၍ရ�ငပါက ခရးဆးအရပေဒသ� လသားချငးစာနာမ�

လပငနးေဆာငရကေနသများက

ဆကသယ�ငသညဖနးနပါတ၊ အဆကအသယမြပတေစရန

တကတနးအားေပးြခငး)

အဓကသတငးစကားများ မ�ေဝြခငး- အသက�ငကျနရစသသည

တစေယာကတညး မဟတ၊ ၎ငး၏အမားလညးမဟတ၊

အသက�ငကျနရစသ၏ခစားချကများကအသအမတြပလကခေပး

ပါ။ စတဒဏရာအေြခအေနပမဆးရားမလာေစဘ

သင�ငအတ�ေနေစရနအတက မနစအနညးငယအတငး

အသက�ငကျနရစသက စတတည�ငမမ��ေအာငလပေပးရမည။

(ကျန�ေသာေနရကများအတကအစအစဉချမတကာ

အသက�ငကျနရစသက လက�ပစ� ပနတငသာေနထငရန

တကတနးအားေပးရမည။)

အဆင ၅- ြဖစရပက ေစာင�ကညေလလာြခငး X

သေဘာတညမ�ရ�ထား�ပးသညအတငး

အသက�ငကျနရစသ�ငေတ�ဆဆကသယပါ။

လြခေရးက ြပနလည ေလလာအကြဖတပါ။

ြဖစရပအစအစဉက ြပနလညသးသပြပငဆငပါ။

ြပနလညြပငဆငထားေသာ အစအစဉက

အေကာငအထညေဖာေဆာငရကပါ။

ြဖစရပပတသမးြခငး X

ြဖစရပတစခက မညသညအချနတင ပတသမးသင�ပဟ

ဆးြဖတသတမတပါ။

ြဖစရပပတသမးြခငးက မတတမးတငပါ။

ြဖစ�ငလ�င အမ�ကစ��ငပတသတသ၏ တ ြပနမ� စစတမးက

စမခန ခပါ။

ပတသမးသညအမ�ဖငများက လြခစာသမးဆညးပါ။

(ပတသမးသညဖငများက

ဗ�အသစထတငေ���ေြပာငးထား�ပါ။)

၄.၂။ အဖ�လက စတ-လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး

၄.၂.၁။ ယာယ လြခစတချရေသာ ေနရာများတင စတအပနးေြဖေရး�င က�မးကျငမ�စမးရည

တညေဆာကေရးဆငရာ လ�ပ�ားေဆာငရကမ�များ

အကယ၍ သငအဖ�အစညးသည ေ���လျား တ ြပနေဆာငရကမ�၏ လပငနးအစတအပငးတစခအေနြဖင အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယေလးများအတက ယာယ လြခ စတချရေသာေနရာတစခ ဖငလစထား�သညဆပါက အဆပါေနရာက

စတအပနးေြဖေရး သမဟတ က�မးကျငမ�စမးရည တညေဆာကေရးဆငရာလ�ပ�ားမ�များ ြပလပရာေနရာအြဖစ

ထား�သငပါသည။ ထသေသာ လပငနးေဆာငရကမ� အစအစဉများက ရပရာလထ လပငနးဆချကများမ စညး�းလ�ေဆာငကာ

အေကာငအထညေဖာေဆာငရက�ငသလ၊ အမျးသမးများ�င မနးကေလးများသညလညး ၎ငးတ ကယတငကယကျ

လပေဆာင�ငပါသည။ ထကသ လပေဆာငြခငးအားြဖင အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများက လပပငခင အာဏာ�ေစကာ

အလပခငသေရာက�ေနေသာ ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�သညလညး ြဖစရပစမခန ခမ�ဆငရာ ကညေထာကပေပးမ�အေပါ

အဓက ထားလပေဆာင�ငခငရမညြဖစသည။ ထအြပင ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ� �မေနသညအခါမျးတငလညး

အဆပါလ�ပ�ားေဆာငရကမ�များက ဆကလကလပေဆာငခငရမညြဖစသည။ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက

သးြခားစ အခငဝငကျြဖစေစရန စမေဆာငရကသငပါသည။ အေကာငအထညေဖာေဆာင�ငသည လပငနး �င ပတသတသည

ဥပမာများမာ

• အားကစား၊ အက၊ ြပဇာတ၊ အ�ပညာ�ငလကမ�ပညာ၊ သမဟတ ပေြပာြခငး အစ�သည စတအပနးေြပေစသည

အစအစဉများ

• စာေပ�င ကနးဂဏာနးဆငရာ ပညာရပအပါအဝင က�မးကျငမ��င ဗဟသတရ�ေစသည အစအစဉများ၊

ကျနးမာေရးပညာေပး �င စကချပသငတနးများ

• ထးတမးစဉလာ မဟတေသာ အချနများ၊ လဘကရညေသာကနားချန

• ကေလးများအတကအစအစဉများ (သကဆငေသာေထာကကပစ�ညးများ) ထညသငးထားြခငးအားြဖင

အမျးသမးများအေနြဖင အပစဖ�လ�ပ�ားမ�အစအစဉများတင ပါဝငေနစဉ ၎ငးတ၏ကေလးများကပါ

တစပါတညးေခါေဆာငလာ�ငမည။

တစဦး�ငတစဦးေလးစားမ��ရန�င ကညေထာကပေပးရနအတက အဖ�လက လကနာရမညသေဘာတညမ� များ သတမတရန

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများက တကတနးအားေပးရမညြဖစ�ပး ၎ငးတအတကသးသန ေနရာတစခထား�ေပးရမည။

၄.၂.၂။ အဖ�လက စတ- လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး �င သတငးအချကအလကေပးြခငး

အစအစဉများ

ေ���လျား ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များအေနြဖင တစဦးချငး GBV ြဖစရပစမခန ခမ�ဆ◌ငရာ ဝနေဆာငမ�များက

အချနအကန အသတအတငးေပးရသညအတက အပစလက အစအစဉများ လပေဆာငေနစဉ အသက�ငကျနရစသများ�င

တစဦးချငးသးသန ြဖစရပစမခန ခမ� ြပရသညအခါမျးတင စတ-လမ� အေထာကအပဆငရာ ပညာေပးရသည

အချ�ေသာအပငးများတင အဖ�အစညးများအေနြဖင အေြပာငးအလ ြဖစ�ငေ�ကာငးက စဉးစားေကာငး စဉးစားထား�ငသည။

အဆပါ အပစလက အစအစဉများက ေ���လျားအဖ�ဝင ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများက ဦးစးလပေဆာငရမည။

ေအာကေဖာြပပါ အချကများအားလးသည အပစဖ�အစအစဉြပလပေပးသည ဦးေဆာငပပးေပးသများမ အပစတငး GBV

ြဖစရပက တစစတစဦးက ထတေဖာေြပာဆလာ�ငေချ�သည အေြခအေနကေလျာချ�ငရန အေြခခ စညးမျဉးစညးကမးများက

ထား�ရန အေရး�ကးပါသည။ ဦးေဆာငပပးေပးသများသညလညး အဆပါ ထတေဖာေြပာဆမ�များက လြခ စာ ထနးသမထားြခငး၊

စာနာေထာကထားေသာ အြပအမြဖင လကနာေဆာငရကရနအတက စညးမျဉးစညးကမးတစခ �သငသည။ ဥပမာအားြဖင

• ေဘးကငးလြခမ�ဆငရ ေြမပေရးဆြခငး�င အ��ရာယေလျာချြခငး။ ရပရာအသငးအဝနး� အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများ�ငအတ လြခ မ�ဆငရာ အ��ရာယများ အေ�ကာငးေဆးေ�းရနအတက အဖ�လကလ�ပ�ားမ�များ

လပေဆာငေနစဉ ေလလာအကြဖတမ� ြဖစစဉတစေလျာက ရပရာအသငးအဝနး ေြမပဆြခငးပစက

ကးကားအသးြပ�ငပါသည။ ေဘးကငးလြခ မ� စစေဆးချကဆငရာ ေစာင�ကညစာရငးအား အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများက မတဆကအသေပး�င�ပး ဝနေဆာငမ� အေထာကအပ ေပးြခငး၊ �င ဝနေဆာငမ�ေပးသများ၏

တာဝနဝတ� ရားများက IASC GBV လပငနးလမး��နချကများအရ မညသေသာ ေထာကပမ�များက ေမ�ာလင�ငေ�ကာငး

အသေပးေြပာ�ကား�ငသည။ ြဖစရပေလလာမ� ဥပမာများအရ လြခ မ�ဆငရာ နညးဗျဟာများ (ဥပမာ-

ထငးေခေသာေနရာများတင ကငးေထာကထား�ြခငး၊ ေကျာငးလမးေလ�ာကပများတင ပါဝငြခငး၊

ေရယကတငးေနရာများက ေဖာထတရာ၌ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ ပါဝငလ�ပ�ားမ�သည

အေရး�ကးေသာ အခနးတငပါဝငေနြခငး၊ လြခ ေရးအတက မးအသးြပပ၊ ေရအမ�င ေရချးခနးတင

တခါးေသာအသးြပပ၊ အစ�သည) က စတငမတဆကေပး�ငသည။ ၎ငးတ �က ေတ�ရသည အေြခအေနများအရ

အ��ရာယက မညကသေလျာချရန၊ အဆပါအ��ရာယများက ေြဖ�ငးရန လပေဆာင�ငသညအရာများ၊

အ��ရာယများကြဖစေပါေစ�ငသည အေ�ကာငးအရငး အေြခအေနများက ၎ငးတ ရပရာအတငး�

တ ြပနေြဖ�ငး�ငစမး�သများ၊ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများ၏ လြခ မ�အတက

လ��ေဆာေထာကခမ�ရ�ေအာင လပေဆာငေပး�ငသည အသငးအဖ�များ၊ အစ�သညကစ�ရပများ�င ပတသက၍

ပါဝငတကေရာကသများထမ အေတးအြမငများက မ�ေဝရန ေတာငးဆရမည။

• အကျပအတညးအေြခအေနများအတက အေထေထ လြခေရးအစအမများ။ ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကချကများက

ပဋပက�အေြခအေန သမဟတ သဘာဝေဘးအ��ရာယ�င အကျပအတညးအေြခအေနေ�ကာင ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးမ�

ကသေသာ အေြခအေနမျး �င �က ေတ� ခ�ပးေသာ သမဟတ �က ေတ�ေနေသးေသာ အမျးသမးများ�င

မနးကေလးငယများြဖင ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကြခငးက အေကာငအထညေဖာ�ပးြဖစသည။ ၎ငးသည

ဒက�ေရာကေနေသာသများ�င ၎ငးတ၏ မသားစဝငများလြခ ေရးအတက ေထာကပကညေပးရန လအပေသာ

လအေရအတက၊ ေနရာများ�င အရငးအြမစများက စစစသတမတ၍ လြခ ေရးအစအမက အပစ အစအစဉများ

ချမတေဆာငရကရာတင အေထာကအက ြဖစေစ�ငသည။ �တချညးေပါလာေသာအေတးများက

ေမးခနးထတရာတင၊ ဥပမာအားြဖင သဘာဝေဘးအ��ရာယတစခခေ�ကာငြဖစေစ၊ သမဟတ သငအမထသ

ကျးေကျာဝငေရာကသတစဦးဦးေ�ကာငြဖစေစ သငအမမ အလျငအြမနထကခာရန လအပလာပါက၊ အမမ

သငမညကသထကခာမညနညး။ မညသညေနရာသသား၍ မညသညအရာများက သင�ငအတ

တစပါတညးယေဆာငသားမညနညး။ ထအရာကမညကသ ရေအာငယသားမညနညး။

မညသကသငဆကသယလသနညး။ သငအေနြဖင မညသက လြခ မ��ေစလသနညး။

• IPV တင မပါဝငေသာသများအတက လြခမ�အစအမ။ အမျးသမးများေတ� �က ရေလ�သည ခငမငက�မးဝငသမ

အ�ကမးဖကြခငးအေ�ကာငးက စတကးြဖင ဖနတးထားေသာ ြဖစရပေလလာမ�များက အသးြပ�ပး လြခ မ�အစအမ

ချမတေရး သေဘာတရားက အပစလက အစအစဉများတင စတငမတဆက�ငပါသည။

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများသည ြဖစ�ငေချ�သည �ခမးေြခာကမ�များ သမဟတ မေတာတဆြဖစရပများက

အ�ကမးဖကမ�ကျးလနသ၏ အြပအမ၊ အ�ကမးဖကမ�ြဖစေပါေစေအာင

အားေပးသညပတဝနးကျငအေြခအေနများြဖင သတမတေဖာထတကာ �က တငြပငဆငြခငးြဖင လကဦးမ�ရယရန

အကအညေပးရာတင အသက�ငကျနရစသများ�ငအတ လြခ မ�အစအမေရးဆသည။ အသက�ငကျနရစသအား

၎ငးတ�င (၎ငးတ ကေလးများ၏) လြခ မ�က အေထာကအကေပး�ငသည လ၊ ေနရာေဒသ�င

အရငးအြမစများအေ�ကာငးက ေတးေတာေစြခငးအားြဖင ေထာကပကညေပးရမညြဖစသည။ အပစတငး

စတကးယဉြဖစရပေလလာမ��ငအတ လြခ ေရးအစအမေရးဆြခငးအားြဖင အမျးသမးများအား ၎ငးတ၏

ကယပငအစမးအစက လအပသလအသးြပ�ငသည စမးရည�သည ဆေသာအချကက သင�ကားြပသ�ငသည။

ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နချကများတင IPV �င သကဆငသည

လြခ မ�အစအမဆငရာ သတငးအချကအလကများက ထပမ�ာေဖ�ကည���ငပါ။

• စတခစားမ�ဆငရာ အေထာကအပေပးြခငး အေြခခစညးမျဉးစညးကမးများ။ တစဦး�ငတစဦး စတခစားမ�ဆငရာ

အေထာကအပေပးြခငးတင လကနာရမည အေြခခစညးမျဉးစညးကမးများက အပစလက အစအစဉ

လပေဆာငြခငးများတင မတဆကေပးကာ လကေတ� အသးချ�ငသည။

• အြပသေဘာေဆာငသည ေြဖ�ငး�ငမ�စမးရည။ တစစတစဦးစတခစားမ�အဆငမေြပြဖစေနသညအခါမျးတင

ထသ၏ခစားချကက ေပျာရ�ငမ�၊ စတအ ပနးေြပေစရန၊ သကေတာငသကသာ�လာေစရန ေဆာငရကေပးရာ၌

ဘဝအတကလအပသည အ ရငးအြမစများ (လ၊ အရာဝတ� ၊ လ�ပ�ားမ�များ) က

ေဖာထတသတမတြပ�ငသညစမးရညက အေြခအေန�င ◌အညလကေလျာညေထမ��ေအာင

ေြဖ�ငး�ငသညစမးရညဟ သတမတသည။ တစဦးတစေယာကက ကျနးမာေပျာရ�ငြခငး �င

အေထာကအကြဖစေစသညဟ ခစားလာေစရန အြပသေဘာေဆာငသည လ�ပ�ားေဆာငရကမ�

အစအစဉများြဖစသည ေပျာစရာများကေဝငြခငး၊ လအများ�ငဆကဆေပါငးသငးြခငး၊ စတဝငစားသညအရာများက

လကစားြခငး၊ စတဓာတခနအားြမ�ငတငြခငးတတင ပါဝငေဆာငရကရန အစအစဉတစခေရးဆရာတင ဥပမာများက

ထညသငးေရးဆရမည။ အဖ�လကေနရာချ၍ မညသေဆာငရကရမညဆေသာ ေနာကထပ လမး��နချကများက

ေနာကဆကတ အပငး၆ တင ေတ� �ငပါသည။

၄.၃။ လြခမ��၍ လ� � ဝကထနးသမးမ��ေသာ သတငးအချကအလက�င ေဒတာ

စမခန ခမ�

အသက�ငကျနရစသ၏ လြခ ေရး�င မညသမညဝါြဖစေ�ကာငးက ကာကယရန အလငာ ြဖစရပစမခန ခမ�

အချကအလကများအားလးက စတချရေသာနညးြဖင ထနးသမးကာကယထားရန ေအဂျငစများဆငရာ GBV

ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နများတင အဓကေဖာြပထားပါသည။18

GBV ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ�ကစ�ရပများတင GBV ြဖစရပစမခန ခမ�ေဒတာများက စာရကစာတမးဖငများ

အသးြပြခငးေ�ကာင ပျကစးေပျာကဆး�ငသည အခငအလမး�ေ�ကာငး၊ ထအတကေ�ကာင လ�� ဝကထနးသမးမ�က

ေသချာေစေသာ ဝနထမးများ၏ စမးေဆာငရညများ တစတစ ယယငးလာ�ငသညအတက ေ���လျားအဖ�များအေနြဖင GBV

ြဖစရပစမခန ခမ�က မတတမးတငထားသည စာရကစာတမးများြဖင ခရးသားလာြခငးမြပသငေပ။ GBV ြဖစရပဆငရာ

သေဘာတညမ� ေပးထားေသာ စာရကစာတမး သမဟတ ေလလာဆနးစစမ�မရငးေဖာငပစများက သယယပေဆာငြခငး

မြပသင�သာမ ေ���လျားအဖ�များအေနြဖငလညး မတစယထားြခငးမြပသငပါ။ လြခ မ�မ�သည

အြမငဆးအေြခအေနများတင

ြဖစရပစမခန ခမ�အတကြဖစေစ၊ လ�ေြပာငး��နးပမ�အတကြဖစေစ GBVIMS ကအသးြပ၍ အချကအလကများက

မတတမးတငထားရနအတကြဖစေစ သေဘာတညချကက ��တအားြဖငရယ ထားသငသည။ GBV

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများသည မမတ၏�းသ ြပနေရာကသည�င ေလလာဆနးစစမ�ေဖာငပစများက ြပညစေအာင

ြဖညစကသငကာ အချကအလကများ လြခ စာထနးသမး�ငသည ေနရာတငထနးသမးထားသငသည။

စာရကစာတမးများအားလးက �းတငး� ေသာခတထား�ငေသာ ဖငများသမးဆညးထား�ငသည ဗ�အတငး

သမးဆညးထားရမညြဖစ�ပး ြဖစရပစမခန ခသမ တာဝနေပးထားသသာလ�င ထစာရကစာတမးများက

လကခသမးဆညးထားရမညြဖစသည။ စာရကစာတမးများ�င အလကထေရာနစ သတငးအချကအလကများ

ထား�ရာအခနးက ဝနထမးထကခာမညဆပါက အခနးတခါးက လြခ မ��ေအာင ေသာခတသားရမည။ အကယ၍

�းတညေနရာသည လြခ မ�မ�ြဖစလာပါက စာရကစာတမးဖငများက ဖျကဆးပစရမည။ ကနပျတာဖငြဖင

သမးဆညးထားေသာ မညသညဖငများကမဆ လ�� ဝကနပါတြဖင ကာကယထားသငသည။

Primero/GBVIMS+မဘငးဖနးအကပလေကး�ငး

GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးစဉ ေကာကယထားေသာ

အချကအလကများက လ� � ဝကလြခ စာ ထား�ရနအတက

နညးပညာအသစများ �ေန�ပးြဖစရာ စာရကစာတမးများက ေ���ေြပာငးရန

သမဟတ လြခ စာ သမးဆညးရန အခကအခမ�ေတာေပ။

ကာကယေစာငေ�ာကမ�ဆငရာ သတငးအချကအလက စမခန ခြခငး

စနစြဖစသည Primero �င GBVIMS+ တငပါဝငေသာ ေမာဂျးတသည

ေနာကဆးေပါ GBVIMS ေဒတာေဘစြဖစ�ပး အချကအလကများက

ထပခါထပခါ သမးထား�ငသည။ GBVIMS+ သည ကနယကချတဆက

အသးြပ�ငသည အကပလေကး�ငးတစခြဖစ�ပး GBV ဆငရာ

လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ�အဖ�များ အေနြဖင ြဖစရပ စမခန ခမ� �င

ြဖစရပ ေစာင�ကညေရး ကစ�များအတက အချကအလကများက

ေကာကယြခငး၊ သမးဆညးြခငး၊ စမေဆာငရကြခငး �င မ�ေဝြခငး တက

လြခ စာ ြပလပ�ငရန တညေဆာကထားေသာ အကပလေကး�ငး

ြဖစသည။ ၎ငးတင မဘငး အကပလေကး�ငးတစခပါဝင�ပး GBV

ြဖစရပများ�င ြဖစရပစမခန ခြခငး ဝနေဆာငမ�ရ�ထား�ကသည

အသက�ငကျနရစသများ၏ တစဦးချငး

အေြခအေနတးတကမ�ြဖစစဉများက ေ� �တနးမ လပကငေန�ကေသာ

ဝနထမးများ လြခ စာြဖင ေြခရာေကာက�ငရန အသးြပခငေပးထားသည။

ပ၍ တကျစာြဖင Primero/ GBVIMS+ တသည မဘငး

အကပလေကး�ငးြဖစ�ပး တကဘလကြဖင ဝနထမးများအသးြပရန

ရညရယတညေဆာကထားသည။ ဝနထမးများသည ေ���လျားဆဒများသ

တကဘလကြဖင ခရးသားလာ�ငသည။ သမသာ တာဝနထမးေဆာငေနစဉ

စတချရေသာဆာဗာမတဆင အဆပါ အကပလေကး�ငးကအသးြပ၍

ြဖစရပများကမတတမးတငြခငး �င ဖငများက

တငသငးြခငးများြပလပ�ငပါသည။ ၎ငးသည ဝနထမးများအား

ေ���လျားဆဒတငပင ြဖစရပစမခန ခမ� အချကအလကများက

ြမနဆနစာဝငေရာကအသးြပ�ငေသာေ�ကာင ၎ငးတမတဉာဏြဖင

မတသားထားစရာ မလအပေတာေပ။ ထအြပင အကယ၍

တကဘလကအခးခရပါက ြဖစရပစမခန ခမ� အချကအလကများက

မညသညြပငပအဖ�အစညးမ ြပနလညထတယ အသးမြပ�ငေစရန

မဘ◌ငးဖနး အပလေကး�ငး Primero/ GBVIMS+က

ဒဇငးေရးဆထားပါသည။

အေရးေပါဖနးလငးများအတက အချကအလကစမခန ခမ�

အေရးေပါ ဖနးလငးများတင ြဖစတတသည အကျပအတညး

သေဘာသဘာဝအရ အဖ�အစညးများအေနြဖင ဖနးေခါဆသများထမ

သတငးအချကအလကများက စစညးေကာကယထားရန

ြဖစ�ငေချ�မ��င အချကအလကေကာကယထားရနလမလ

(ဆလသညမာ မညသညရညရယချကြဖင ေဆာငရကသနညး။)

စသညတက ထညသငးစဉးစားထားရနလအပသည။

ဖနးေခါသများထမ သတငးအချကအလကများက စေဆာငးမည

ဆပါက ေအာကေဖာြပပါအချကများက ထညသငးစဉးစားထား

ရမည။

• မညသည သတငးအချကအလကက စေဆာငးမညနညး။ • လြခ မ��င လ� � ဝကထနးသမးမ�က အာမခချကေပး�ငေအာင

၎ငးက မညကသသမးဆညးမညနညး။

• အချကအလကများက မညသအသးြပမညနညး။အချက

အလကများက ေကငးစာအသးြပရနအတက အခကအလက

ခြခမးစတြဖာမ�က ေစာစးစာြပငဆငထားရမည။

• ဖနးေခါဆသ�င အချကအလကများေကာကခယမ�က

မညကသ ေဆးေ�း၍ သေဘတညချကက

မညကသရယရမညနညး။ • အချကအလကေကာကယမ�သည အေရးမ�ကးဘ

အသက�င ကျနရစသအား ကညေထာကပေပးေရးအတက

၎ငးကဦးစားမေပး သငေ�ကာငး ဝနထမးများ�င

သေဘာတညချကမ�ကမးက �ငးလငးစာ ထားရမည။

.

အပငး ၅။ အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးအား

�ကး�ကပေစာင�ကညြခငး

ဝနထမး ခန ထားြခငးအပငးတင ေဖာြပထားသညအတငး အေဝးမ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးြခငးက ေစာင�ကညေလလာရန �င

ြပဿနာများက �ာေဖေြဖ�ငးရနအတက �ကး�ကပသများသည အလနအမငး က�မးကျငေနရန လအပသည။

၅.၁။ ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ေနရာများအား ေစာင�ကညေလလာြခငး

�ကး�ကပသများသည ဝနထမးစတငြဖန ကျကထားသည အချနမစ၍ ဆဒတစခချငးစတငးသ သားေရာကလညပတသငသည။

ဝနေဆာငမ�ေပးသညအေြခအေန၊ တညေနရာများက ေစာင�ကညေလလာသင�ပး အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအြပင

အြခားသများက ြဖစရပစမခန ခမ�က သငေလျာေသာ လ�� ဝကထနးသမးြခငးနညးလမးြဖင လပေဆာငရန ေသချာေစရမည။

(ဥပမာ- သးြခားြဖစရပစမခန ခမ��ငအတ လ�ပ�ားမ�များ လပေဆာင�ငရန လြခ ေသာ ေနရာများ)။ �ကး�ကပသသည

လပငနးခငတင�မေနသညအခါမျး၌ ဝနထမးမ ြဖစရပစမခန ခမ�ြပရာအခနး၊ �င လ�ပ�ားမ�ဓါတပများက ေပးပ�င�ပး လအပပါက

ေဘးကငးလြခ မ� �င လ�� ဝကထနးသမးထားမ�က ြမ�ငတငရန အစအစဉများက ေဆးေ�းအ�ကြပ�ငသည။

လစဉအစရငခစာများမတစဆင ဝနေဆာငမ�ေပးသညေနရာများ� မညသညကစ�ရပများ (လြခ ေရးဆငရာ စနေခါမ�များ၊

ရပရာအသငးအဝနး�ငသေဘာတညမ�များ အေြပာငးအလြဖစြခငး၊ အြခားဝနေဆာငမ�ေပးသများက ေနရာဝငယသးြခငး၊

အများလကခေအာင စညး�းတငြပမ� လအပြခငး၊ အေြခခအေဆာကအအများ ေထာကပေပးရန အဆြပချက�င

ရနပေငလအပြခငး)ကမဆ အေသးစတေရးသား တငြပသငသည။ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများသည

ဆဒတစခချငးစတငးတင လပေဆာငေသာ လ�ပ�ားမ�များက ေဖာြပသကသ အကျးခစားခင�သများ�င တစဦးချငးမျက�ာဆင

ေဆးေ�းမ�များက ပမနြဖစေစေသာ နညးလမးများ ေဖာထတသငသည။

၅.၂။ ဝနထမးကယတင လာေရာက �ကး�ကပြခငး အကယ၍ ေ���လျားအဖ�များသည �းသေနစဉြပနလာ�ငပါက �ကး�ကပသ�င ေ���လျားအဖ�ဝငများအ�ကား အနညးဆး

တစပတလ�ငတစရကအား �ကး�ကပမ�ဆငရာ လပငနးများအတက အချနေပးသငသည။ ေအဂျငစများဆငရာ GBV

ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နများ တငေဖာြပထားသည �ကး�ကပကပကမ�လမး��နက ကးကား�ငသည။ 19

19 အပငး ၅၊ အခနး ၂၊ စာမျက�ာ ၁၁၅-၁၆၄ https://gbvresponders.org/response/gbv-case-management/#InteragencyGender-

basedViolenceCaseMa nagementGuidelines

ထအြပင အေရးေပါဖနးလငးများက လကယတင�ကး�ကပရာတင �ကး�ကပမညသများတင �ထားရမည လအပချကများ

• အေရးေပါကစ�များအတက အရနလအြဖစ အ�မအသင�ပါ။

• ဖနးြဖင အေရးေပါဖနးလငး ဝနထမးများအား လပေဆာငရမည တာဝနများက ြပနလညေြပာြပပါ။

• ဝနထမး�င �ကး�ကပသများက စစေဆးေတ�ဆရန အပတစဉတငး ပမန�ကး�ကပေတ�ဆချနထား�ပါ။

• ပမနသငတနးများေပးကာ၊ “မရညရယပမားယငးေခါဆသည အဝငဖနးများ” �င/ သမဟတ တက

�ကေစာင�ကညေခါဆမ�များ (ဝနထမးေဘးတငထငကာ) ြပလပပါ။

• ဖနးေခါဆမ�များ၏ သေဘာသဘာဝက ဘဝငမကျြဖစလာ�ငသည ဝနထမးများအား စတပငးဆငရာ အေထာကအပေပးပါ။

၎ငးသည အေရးေပါဖနးလငးတင ပမန�ကး�ကပကပကမ� လပငနးစဉများ၊ �င အလပတင ယာယ အေြပာငးအေ���လပြခငး၊

�င/သမဟတ တစဦးချငးစတငးအား စတ-လမ� အေထာကအပေပးြခငးြဖင အလပဖစးမ�ေ�ကာင

ဖအားများမြဖစေပါေအာငကာကယြခငး စသည တေတာငးေသာ အလညအေြပာငးပစများ ြဖစေစ�ငသည။

၅.၃။ ဝနထမးများအား အေဝးမ �ကး�ကပြခငး

ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးသည အဖ�များသည ေဘးကငးလြခ မ�၊ လကလမးမ�ငမ�ဆငရာ အခကအခများေ�ကာင

�ကး�ကပသများ�င ခကာသးသန တာဝနချထားခရ�ငသည။ ပဋပက�ြဖစရာေနရာများတင ဦးတညပစမတထားရာေဒသများ�

လဦးေရက ကယစားြပေသာ ဝနထမးတစဦးကသာလ�င ေ���လျားဆဒများ�ရာသ လြခ စာ ဝငေရာက�ငခင�သည။

ထကသေသာ ြဖစရပများတင အေဝးမ �ကး�ကပကပကြခငးမျး မြဖစမေနလအပသည။ အေဝးမ ဝနေဆာငမ�ေပးသညပစသည

ပငကအားြဖင �ကး�ကပကပကမ�ြပရန ပ၍ခကခသညက သတြပမတသားရန အေရး�ကးသည။ ြဖစရပစမခန ခမ�၊ သမဟတ

အထး�ကပမတေပးေသာ စမးရညတညေဆာကမ�သငတနး၊ လအပကာ နညးပညာ ြမငလနးေသာ ဝနေဆာငမ�များသည

အ�ကးတနးစမခန ခမ�အဖ�၏ အထး�ကပမတ ကပကမ�လအပသကသ ေဒသခဝနထမးများ၏ ြမ�ငမားေသာ

စမးေဆာငရညများလညး လအပပါသည။ ကယတငကယကျ �ကး�ကပကပကမ�တင အနမဆးအဆင �ေနသညအခါမျး�င

�ထား�င�ပးေသာ ြဖစရပစမခန ခမ� စမးရညမ�ပါက GBV ေ���လျားဝနေဆာငမ�ေပးေသာ အဖ�က ချကချငးေစလ�တရန

မသငေတာေပ။

ေအာကေဖာြပပါ နညးဗျဟာများသည အေဝးမ �ကး�ကပကပကမ�ေပးြခငးက အေထာကအကြဖစေစ�ငသည။

ဆကသယေရးအတက နညးပညာကအသးြပပါ။

အေဝးမ ဝနထမး�င �ကး�ကပသတအ�ကား လကယတငေတ�ဆြခငးတင အကန အသတ�ေနေသာေ�ကာင အများအားြဖင

Skype, Viber �င Whatsapp ကသေသာ နညးပညာများ �င မဘငးဖနးများမတစဆင အြပနအလနဆကသယမ�ြပရနအတက

အသးြပရေလ�သည။ ေ���လျားအဖ�ဝနထမးများအားလးအတက �ကး�ကပသများ�င ဆကသယမ�ြပ�ငရန အဖ�အစညးဖနးက

ထတေပးထားသငသည။ �ကး�ကပသများသည အနမဆးေပး�ငသည အကအညေထာကပမ��င လမး��နချကများေပး�ငရန

အပတစဉ အေဝးမ တက�က လမးပေသာ အစရငခစာများက စစစသးသပသငသည။ အကယ၍ ြဖစရပများက ဖနးြဖင

ေဆးေ�းြခငး ြပလပပါက ဝနထမး�င �ကး�ကပသများသည အသက�ငကျနရစသမ ေပးေသာ သတငးအချကအလကများက

မ�ေဝြခငးမြပရေ�ကာငး �ငးလငးစာသထားသငသည။

ြဖစရပစမခန ခမ�ဖင(အမ�တ)များက ြပနလညသးသပရန အနလငး ြဖစရပစမခန ခမ� စနစက အသးြပပါ။

ြဖစရပဖငများက ပမန ြပနလညသးသပြခငးြဖင ေဖာငများက အသးြပထားြခငး�မ��င ြပညစမနကနစာ ြဖညစကထားြခငး

�မ� ဆနးစစရာတင အကအညြဖစေစ�သာမက ေထာကပထား�ပးြဖစသည ဝနေဆာငမ�အရညအေသးကလညး

ေလလာအကြဖတရာတင လယကေစမညြဖစသည။ Primero ကသေသာ အနလငး သတငးအချကအလကစနစက

အသးြပြခငးအားြဖင လ�� ဝကထနးသမးမ�အတက သငေလျာေသာ ကန သတချကများ�ငအတ �ကး�ကပသအတက

ြဖစရပြပနလညသးသပမ�ြပရာတင အေထာကအက ြဖစေစ�ပး ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးစဉကလညး အေဝးမ

ေလလာဆနးစစခငရမညြဖစသည။ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသအချ� သမဟတ တစဦးချငးစ၏ အမ�ဖငများထမ

ြဖစရပတစခက သးသပရနအတက ကျပနးေရးချယြခငး သမဟတ တစပတလ�င ြဖစရပကငတယသတစဦး၏ ဖင�စခက

သးသပေလလာြခငးြပရန �ကး�ကပသများက အချနဇယားေရးဆရမည။ �ကး�ကပသများသည ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသမ

ြဖစရပမတတမးတငရာတင �က ေတ�ရသညအခကအခများ သမဟတ အဖ�အတငး ဖငများသမးဆညးမ��င ပတသက၍

ြဖစေလ�သည စနေခါမ�များက မတသားထားသငသည။ ြဖစရပဖငများ သးသပြခငး�ငပတသကသည တ ြပနချကများက

ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသများ�င ပမနမ�ေဝရမည။ �ကး�ကပသများ�င ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ ဝနထမးများသည

တ ြပနမ�မတချကများအေ�ကာငး ေဆးေ�းရန ေဆာဝမတချကေပးစနစများက အသးြပ�ပး တစဦးချငးသးသန ေဆးေ�းမ�များ၊

အပစလကဖနးေခါဆမ�များ ြပလပသငသည။

ြဖစရပ ြပနလညသးသပချကများသည �ကး�ကပကပကမ�တင တစစတတစပငးပါဝင�ပး အြခား�ကး�ကပကပ

ကမ�နညးလမးများကလညး ြဖညစကအသးြပ�ငသည။

စမးရညြမ�ငတငမ�က အေဝးမ ေထာာကပေပး�ငရန နညးပညာ အသးြပြခငး

အေဝးမ စမးရညြမငတငေရးအတက စာြဖငေရးသား၍ြဖစေစ၊ �ပပကားချပများကအသးြပ၍ြဖစေစ၊ အသြဖငြဖစေစ

၎ငးတ က စမးရညြမ�ငအေထာကအကြပပစ�ညးများအြဖစ ထညသငးစဉးစား�ငသည။ စမးရညြမ�ငတငေရးအတက

မဘငးအကပလေကး�ငးများက ေအာဖလငး(အငတာနကြဖငမချတဆကဘ) အသးြပ�ငရန ေရးဆသငသည။

ေ���လျားအဖ�များသည ၎ငးတေရာက�ရာ ခရးတစေထာကနားသည ေနရာတင အချနအတငးအတာတစခထေနရစဉ

အဆပါေအာဖလငးပစမျးက အသးြပ၍ စမးရညြမ�ငတငမ�က အေဝးမ အသးြပ�ငသည။

စမးရညတညေဆာကြခငးအတက အေဝးမ�ကး�ကပစနစပါေသာ အကပလေကး�ငး (ROSA)20 သည ေ��တနးမ

လပေဆာငေန�ကေသာ ဝနထမးများအတက က�မးကျငမ�အကြဖတြခငး�င စမးရညတညေဆာက ြမ�ငတငေရးေဆာငရကရန၊

သကတရယတ သငယမ�အတက အသငးအဝနးတင ေနရာတစခ ဖနတးေပး�ငရန�င လမး��နမ�ေပးရန IRC မ

တညေဆာကထားသည။ ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နချကများ တင ေဖာြပထားသည

ဗဟသတ�င က�မးကျငမ�ေလလာအကြဖတြခငးတင အဆပါအကပလေကး�ငးက အသးြပထားပါသည။21

ယငးအကပလေကး�ငးသည ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးေပးသများ�င ရပရာလထ လပငနးဆချကများက GBV �င

ပတသကသည ဗဟသတများေပး�င�ပး၊ ြဖစရပစမခန ခမ�၊ ဆကသယေြပာဆမ�၊ အသက�ငကျနရစသအား ဗဟြပသည

အမအကျငသေဘာထား များ�င က�မးကျငမ�စမးရညများက ပမအားေကာငးလာေစ�ငသည။ ၎ငးအကပလေကး�ငးက

မဘငးဖနးြဖင (tablet, smartphone) တင �က တင ထညသငးထားြခငးအားြဖင အသးြပသသည ဆကသယေရး

ချတဆကမ�အားနညးေသာ သမဟတ မ�ေသာေနရာများတင အချကအလကများက ရယလကလမးမ�ငမည ြဖစသည။ အေဝးမ �ကး�ကပကပကြခငး၏ ေနာကထပဥပမာများ

• အေရးေပါဖနးလငးများသည ေြမြပငတင လပကငေနေသာ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးေပးသများက

ချကချငးအကအညေပး�ငရန �င ြပဿနာများေြဖ�ငးရနအတက အကအညြဖစေစသည။

• �ကး�ကပသများသည အရညအေသးထနးချပစစေဆးမ� ေဆာငရကရမည စာရငးများကြပနလညသး သပြခငး၊

ြဖစ�ငေချ�သည ဇာတ��နးများအေပါ အေြခခထားသည သ�ပေဖာသငတနးေပးြခငး �င မညသည

စးရမပပနမ�များကမဆ စစေဆးြခငး၊ �င အေရး�ကးေသာအေ�ကာငးအရာများက ေ���လျား အဖ�ဝနထမးများ�င

ဖနးြဖငဆကသယေဆးေ�းရန အစအစဉေရးဆ�ငရမည။

20 ROSA is available on iTunes and the Google Play store. iOS: https://itunes.apple.com/us/app/rosa/id1303840802?mt=8

Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.rescue.rosa&hl=en_US 21 pg193-218 https://gbvresponders.org/response/gbv-case-management/#InteragencyGender-basedViolenceCaseManagementGuidelines

ေနာကဆကတ ၁။ အေရးေပါ တ ြပနေဆာငရကမ�များအတက လြခေရးအ��ရာယေလလာအကြဖတြခငး22

ြဖန ကျကချထားြခငးမြပမ ေအာကေဖာြပပါအချကများက လြခ ေရးအ��ရာယအကြဖတဆနးစစမ�ြပရာတင ထညသငးစဉးစားပါ။

• ေယဘယျ အေြခအေန (လဦးေရး တးပားကြပား��နး၊ လသားချငးစာနာ ေထာကထားမ�ေပးသည

အဖ�အစညးများေပါထား�သည ေဒသခတ၏သေဘာထားအြမငများ၊ ေဒသခရများ)

• �ခမးေြခာကမ�များ- သကေရာကမ�၊ ြဖစ�ငေချ�မ�၊ �င အ��ရာယေလျာချေရး တငးတာမ�များ

»» �ခမးေြခာကမ�များ၏ သမငးေ�ကာငးြဖစရပ၊ မညသညေနရာမလာသနညး။ ၎ငးတ�င ပတသကေသာ

သတငးအချကအလကများက မညကသရယရမညနညး။

»» အဖ�အစညးအေနြဖင ၎ငး၏ ြဖစတညမ�က လသနညး၊ ထငေပါမ�သပမ�၊ ထငေပါေကျာ�ကားရန အစ�သြဖင

အဖ�၏နာမညက ထနးသမးသငပါသလား။ ဥပမာအားြဖင အချ�ေသာ အေြခအေနများတင ေမာေတာယာဉ

အမျးအစားသည အကာအကယြဖစေစကာ အြခားေသာ အေြခအေနများတင အ��ရာယ�ေစသည။

• လ�ပ�ားေဆာငရကမ��င လကလမးမမ�

»» ညမထကရ အမန / ကန သတချကများ၏ သမငး၊ လမး�င ◌ရာသဥတအေြခအေနများ

»» ခငြပထားသညလမးများ/ ြဖစ�ငေချ�ေသာ ကယဆယေရးလမးေ�ကာငးများ

»» စစေဆးေရးဂတ တညေနရာများ

• ေဒသခအာဏာပငများ၏ ခငြပချကလအပ�ပး အဖ�အစညးများအေပါတင ချမတထားသည အေြခအေနများ

• လသားချငးစာနာစတ၊ ဘကလကမ�မ�ြခငး၊ လတလပစာ ေဆာငရကလ�ပ�ားြခငး၊ �င သမာသမတကျြခငး စသည

စညးမျဉးစညးကမးများတင လမး��နထားသည အ��ရာယ အချကြပ မျဉးနများ

• ေဆာငရကေနဆြဖစသည လြခ ေရးဆငရာ ေစာင�ကညေလလာမ� အစအစဉက ေဆာငရကရာတင

အြခားအဖ�အစညးများ�င ည�� �ငးဆကဆမ�များ လအပသည။

»» အကယ၍ ရပရာအသငးအဝနး အဖ�ဝငများအား လြခ ေရးအေြခအေန�င ပတသကသည အေ�ကာငးက

အစရငခစာတငရနအတက ဆကသယရာတင ၎ငးတက သတမတေဖာထတ�ငေသာ သတငးအချကအလကများက

လြခ ေရး အစရငခစာများမတဆင အြခားအာဏာပငများထသ ေရာကမသားေစရန ယငးအချကအလကများက

ေဖျာကဖျကပစရနလအပသည။

• ဝနထမးများ အ��ရာယ�င �က ေတ�ေနရြခငး�မ� ဆနးစစသတမတရာတင၊ ဝနထမး၏ပငကအကျင

စ�ကေပါမတည၍ အ��ရာယများ ေြပာငးလ�ငေြခ�မ�ကပါ ထညသငးဆးြဖတရမည။ ဥပမာ

အ��ရာယ�က ေတ�ရမ�သည �ငငြခားသား၊ �ငငသား၊ သမဟတ ေဒသခဝနထမး/ ရပရာအသငးအဝနး၊ သမဟတ

အမျးသားများ�င အမျးသမးများ၊ သမဟတ မတညေသာ လမျးစ အဖ�ဝငများ အစ�သညတ အေပါမတည၍

ကြပားပါသလား။ မညသည လြခ ေရး�င ပတသကေသာ အစအမများ ြပလပရနလအပသနညး။ GBV

ဝနေဆာငမ�ေပးေသာ ဝနထမးများမာ အများအားြဖင အမျးသမးများ ြဖစေသာေ�ကာင အ��ရာယများက

သတမတေဖာထတရာတင အား�ကးသည ကျား၊မေရးရာ အြမင လအပသည။

22 Adapted from IRC Iraq Security Assessment from for Humanitarian Response. Unpublished.

ေနာကဆကတ ၂။ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများအတက ယာယလြခေသာေနရာများ

သတမတေပးရန အသးြပသည ေလလာအကြဖတမ�ပစ

ဤပစက ��င�ပးေသာ ရပရာအသငးအဝနးေနရာများြဖစသည (ေကျာငး၊ ေဆးခနး၊ ဓမ��)များက လြခ စတချရသည

ေ���လျားေနရာအြဖစ အသးြပ�ငရန ေရးဆထားြခငးြဖစသည။

အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယေလးများအတက လြခ ေသာေနရာတစခ ြဖစေစရန အနမဆး စ��နးများြဖင

အချကအလကများ ေကာကယသည။ အသအမတြပထားသည အနမဆး စ��နးများအားလးသည အစဉသြဖင

ေအာငြမငေနသညမဟတဘ၊ ေနာကဆးအေနြဖင “လပမယ/မလပဘး” ဆးြဖတရမညအခါမျးတင စမကနးမနေနဂျာ�င

တငပငေဆးေ�း�ပးမသာ ဆးြဖတချကချသငပါ။

အပငး ၁- ေနာကခအေြခအေန

ေလလာအကြဖတသည ရကစ

ေလလာအကြဖတ

သ၏ အမည

�မ�နယ ေကျးရာ

ေကျးရာ/စခနး ေနရာအမည

အပငး ၂ - ြဖစရပစမခန ခမ� ကနဦးလပေဆာငချကများအတက အနမဆး စ��နးများ

၂.၁ - ထေနရာသည ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးရေသာ ဆဒများ �င

ေဒသခ ရပရာအသငးအဝနးတင အမျးသမးများ�င

မန

မနးကေလးငယများ အလယတက လကလမးမ�ငေသာ

ေနရာြဖစပါသလား။

မား

၂.၂ - အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများမ ထေနရာက

မညသေရာက�လာသနညး။

မန

မား

၂.၃ - မသနစမး အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများမ

ထေနရာက မန

လကလမးမ�ငပါသလား။

မား

၂.၄ - ထေနရာတင စတ-လမ�ပငးဆငရာ အစအစဉများ အတက

အနညးဆး အခနး ၁ ခနး �င ြဖစရပစမခန ခရန အတက အခနး

၁ မန

ခနး �ပါလား။ မား

၂.၅ - ေတာငးဆထားေသာ ြဖစရပစမခန ခမ� အခနးက စတ-

လမ�ပငးဆငရာ အကအညေပးေသာ အခနး�င

သးသန ထား�ကာ မန

လယကစာ လကလမးမ�ငပါသလား။ မား

၂.၆ - ထေနရာသည သးသန �ေန�ပး၊ ဝငေပါကသည မန

ေသာခတထားပါသလား။ မား

၂.၇ - စစဉထား�ပးေသာေဆာငရကချကများအတက လေလာကေသာ မန

ပရေဘာဂများ�ပါသလား။ (စားပ၊ ခ၊ စာ�ကညစားပ) မား

၂.၈ - ထေနရာတင လြခစာအသးြပ�ငေသာ မန

သန စငခနး�ပါသလား။ မား

၂.၉ - ထေနရာသည သးသန ေနရာြဖစပါသလား။ (ြပငပမ

မြမငမေတ�ဘ လ�ပ�ားမ�များ/ ေဆးေ�းမ�များ ြပလပ�င၍ ြပငပမ

မ�ကား�ငေသာ မန

ေနရာြဖစပါသလား) မား

၂.၁၀ - ထေနရာသည အ��ရာယြဖစေနေချများသည ေနရာများ�င

နးကပစာ�ေနပါသလား။ (လြခေရးစစေဆးဂတများ၊

အမျးသားများ မန

ေပျာပါးရန စစညးေလ�သညေနရာများ၊ အစ�သြဖင) မား

၂.၁၁ - အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများမ ထေနရာက

လကလမးမရာတင သကေတာငသကသာ�သညဟ မခစားရပါက မန (ေဖာြပပါ)

မညသညအတကေ�ကာင ထကသခစားရသည

အြခားအေ�ကာငးြပချက�ပါသလား။ မား

၂.၁၂ - အဖ�သည အမျးသမးများ၊ မနးကေလးငယများ�င

သးြခားေတ�ဆ�ပး ေနရာ�ငပတသတသည ၎ငးတ၏ မန

သးသပချကများအေ�ကာငး ေြပာဆခဖးပါသလား။ မား

အပငး ၃ - ေနာကထပ သတငးအချကအလကများ

၃.

၁

ထေနရာက လက� မညသညအတက အသးြပေနသနညး။

(ဥပမာ- ေကျာငး၊ ေဆးခနး၊ က◌ယပငအမ၊ အစ�သြဖင)

၃.၂ လက� ပငဆငသက မညသနညး။ တကေရာကသများ၏

ကယေရးရာဇဝငက သ�ထားပါသလား။ အစအစဉတင

ပါဝငသများအားလးက အချနြပည�ကဆလကခရန

သေဘာတညထားပါသလား။

၃.

၃ လစဉငားရမးခေပးရပါသလား။ မန (ေဖာြပပါ)

မား

အပငး ၄ - လပမယ/မလပဘး ဆးြဖတချက

၄.

၁ - လက�အေြခအေနတင လြခေသာေနရာတစ ခအြဖစ မန

အသးြပ�ငပါသလား

မား

၄.၂

- (အကယ၍ မဟတပါက) အဖ�အစညးမ ပစ�ညးများဝယယ

ထပမြဖညတငးြခငး/ ြပနလညထေထာငေရးလပငနးများ မန

လပကငရန ထေနရာက လြခစတချရေသာေနရာအြဖစ

အသးြပ�ငပါသလား။ မား

၄.

၃

(အကယ၍ ဟတပါက) ထေနရာအတက ေနာကထပ

မညသေသာ ေဆာငရကမ�များ လအပသနညး။ ပ�ဂရမ

ဘတဂျတြဖင

အ�ပးသတဆးြဖတချက လပမယ မလပဘး

ြဖစ�ငမညဆပါက အနညးဆးဓာတပ�စပထညသငးေဖာြပရန။

ေနာကဆကတ ၃- ေ�� �လျားတ ြပနေဆာငရကမ� ပစေရးဆြခငးအတက အလပ� ေဆးေ�းပ ြပလပြခငး လမး��န

ေ���လျားတ ြပနေဆာငရကမ�ပစ�င ပတသကသည အေရး�ကးသညအချကများက ေဆးေ�းေြဖဆရန ေအာကေဖာြပပါ

��န�ကားချကများက လကနာေဆာငရကပါ။

အဆင ၁။ သင�းပက ဆပါ။

အဆင ၂။ ေ�� �လျားဝနေဆာငမ�များအတက �ထား�ပးေသာ အေြခခအေဆာကအဦးများ အပါအဝင ဦးတည

ရပရာအသငးအဝနးက ပေဖာပါ။ ေအာကပါ ေမးခနးများက ေသချာစာေြဖဆပါ။

• ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးေသာ ေနရာသ ကားြဖငသားရနအချနမညမ��ကာသနညး။

• ေ���ေြပာငးေနရာသ သားရာလမးေ�ကာငးတေလျာကတင အေြခအေန မညသ�သနညး။ လြခ မ� မ�ေသာ

နယေြမေဒသများ၊ စစေဆးေရးဂတများ၊ သားလာမ�က တားြမစပတဆ�ငေသာေနရာများ၊ သမဟတ

စစတပတပစ◌◌ထားေသာ အေြခအေနြဖစေနပါသလား။

• ဦးတညရာနယေြမသည မညကသေသာေနရာမျးြဖစသနညး။ (�မ� ြပ၊ ေကျးလက၊ စခနး၊ အတညတ ကျမ�ေသာ

ယာယေနရာများ)

• မညကသေသာ ပစမျးြဖင ေနထငေန�ကသနညး။ (ရကဖျငတ၊ အေဆာကအအ၊ အစ�သြဖင)

• ဝနေဆာငမ�ေပးရာတင အသးြပ၍ရ�ငေြခ�ေသာ မညသည အေြခခအေဆာကအအများ�သနည။

မညသ၏ခငြပချကက လအပသနညး။ အမျးသမးများ�င မနးကေလးငယများက လြခ သညဟ ယဆရေသာ

ဦးစားေပးေနရာများ �ပါသလား။ ထေနရာများသည စြပထားသည သတမတချကများ�င

မညကသကကညေနသနညး။

• ြဖစရပစမခန ခမ�များက ေဆာငရကရနအတက သးသန ေတ�ဆကာ လ�� ဝကေဆးေ�းမ�များ ြပလပ�ငေသာ

ေနရာများ �ပါသလား။ မညသညအချနမျးတင ထေနရာများက အသးြပ�◌ငသနညး။ ေပါငးစပည�� �ငးမ�

လပေဆာင�ငရန မညသက ဆကသယရမညနညး။

အဆင ၃။ ေအာကေဖာြပပါ ေမးခနးများြဖင ေ�� �ေြပာငးလဦးေရက အဓပ�ါယဖငဆပါ။

• ေနရပစန ခာ ထကေြပးလာသ ခန မနးအေရအတက မညမ��သနညး။ (အမျးသား၊ အမျးသမး၊ မနးကေလး၊

ေယာကျ◌◌ာ◌းေလး)။မညသည တငးရငးသား မျး�ယစများ ပါသနညး။ မညသည ဘာသာစကားက

ေြပာဆ�ကသနညး။

• မသနစမးသများ�င ဆကသယေြပာဆ�ငမည နညးလမးများ �ပါသလား။

• ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးြခငး၏ အေြပာငအလမျာား - ေနရပစန ခာေ���ေြပာငးခသည အချနကာလ မညမ��ကာခ�ပနညး။

ယခေရာက�ေနေသာ ေနရာ၌ မညမ��ကာေအာင ေနရမညထငသနညး။ ေနရပစန ခာ ေ���ေြပာငးချန�င

မမေနရပသ ြပနလညေရာက�ချန စသြဖင သသရာလညေနမ� �ပါသလား။ ဒထကပ၍ ေနာကထပလများ

ေရာကလာ�ငသည ထငပါသလား။

• သေန�င�ပးေသာ ေဒသ��ာရ ကာကယေစာငေ�ာကေရးဆငရာ ြပဿနာများ �ပါသလား။

• ထေဒသ� ေခါငးေဆာငအပချပမ� ပစမညသ�သနညး။ အမျးသမးေရးရာ အဖ�အစညးများ �ပါသလား။ အမျးသမး

ေခါငးေဆာငများ�သလား။ မသနစမး အသငးအဖ�များ�သလား။ ( မတချက - ဆကသယရမည စာရငးများ ြပစပါ)

အဆင ၄။ ��ပးေသာ ဝနေဆာငမ�များက ပေဖာ�ပး ေအာကေဖာြပပါ ေမးခနးများက အသးြပကာ လက�လပေဆာငေနေသာ

လ�ပ�ားမ�များက အဓပ�ါယေဖာြပပါ။

• မညသည လ�ေြပာငး��နးပမ� ေရးချယစရာများ�သနညး။

»» ကြပားေသာ ဝနေဆာငမ� အမျးအစားများက သတမတပါ။ - ကျနးမာေရး၊ စတ-လမ� အေထာကအပ◌၊

ေဘးကငးလြခ မ�၊ တရားဥပေဒ၊ �င အြခား။ (ပမတကျေသာ အချကအလကများ ရယရန ဝနေဆာငမ�ြပ

ေြမပပစက အသးြပ၍ GPS ပငများ ထပသငးပါ။ https://gbvresponders.org/emergency-

response-preparedness/ emergency-response-assessment/)

»» ဖနးမတဆင လ�ေြပာငးြခငးများအတက GBV လပငနးဆချကများ �ပါသလား။

»» ဤဝနေဆာငမ�ေပးြခငး�င ပတသကေသာ မြဖစမေန အစရငခတငြပရန လအပပါသလား။

»» ေဆးဆငများတင အေရးေပါသေ��တားေဆးများရ�ငပါသလား။

• အြခားမညသည ေဒသခ အဖ�အစညးများ�သနညး။

»» လငစတဝေသသလက�ဏာကြပားသများက ေထာကပေပးေသာ အဖ�အစညးများ �ပါသလား။

မသနစမးများအား ေထာကပေပးေသာ အဖ�အစညးများ �င သကေမးမ�ဆငရာ အဖ�အစညးများ �ပါသလား။

• ရပရာအတငး မညသေသာ လ�ပ�ားမ�များ �ကာ လပငနးအစအစဉများြဖစေြမာကရနအတက မညသေသာ

ပးေပါငးေဆာငရကမ�များ�လာ�ငသနညး။

»» အမျးသမးအဖ� လက�ေဆာငရကေနေသာ အစအစဉများ�ပါသလား။

»» ဘယအချနမာလပေလ�သလ (ေနရက၊ အချန)

»» ည� ��ငးေဆးေ�းေဆာငရကမ� လအပေနသများအတက ဆကသယရမည အချကအလကများမာ

အဘယနညး။

• ေ���လျားအဖ� မ တစဦးချငး �င ရပရာအသငးအဝနးအတငး “ပမနြဖစေစေသာ”

�ကားဝငေဆာငရကမ�များတင ေပါငးစပလပေဆာင�ငရန မညသေသာ လ�ပ�ားမ�များက

လပေဆာငသငသနညး။

»» အဆပါ လ�ပ�ားမ�အစအစဉများတင ပါဝငရန မညသညအရငးအြမစ�င က�မးကျငမ�များက လအပသနည။

• ရပရာအေြခြပ အ��ရာယကငးေသာ သယယပေဆာငေရးလမးေ�ကာငးမာ အဘယနညး။ လေတ

မညသခရးသား�ကသနညး။ ခရးသားဝနေဆာငမ�ေပးသများ၏ ဖနးနပါတများက ရ�ငပါသလား။

အဆင ၅။ ရ��ငေသာ နညးပညာက သတမတေဖာထတကာ အသးြပပါ။ ေအာကေဖာြပပါ ေမးခနးများက ေြဖဆပါ။

• အမျးသမးများ လကလမးမ�ငေသာ နညးပညာအမျးအစားမာအဘယနညး။ (ဥပမာ- ဖနး၊ စမတဖနး၊ တကဘလက၊

လပေတာပ စသညြဖင)

• အမျးသမးများသည ၎ငးနညးပညာများက ကယပငသးသန ေသာလညးေကာငး၊ မသားစ�ငေသာလညးေကာငး၊

ရပရာအသငးအဝနး�ငေသာလညးေကာငး မ�ေဝသးစရြခငးမျး�ပါသလား။

• မဘငးကနရက�ပါသလား။

• လ�ပစစမး�ပါသလား။

• အငတာနကချတဆကမ��ပါသလား။

အဆင ၆။ သငဖနတးထားေသာ ေြမပက ြပနလညသးသပ�ပး ေ�� �ေြပာငးေနရာများသ ခရးသားြခငးအေ�ကာငးက

စတငေတး�ကညပါ။ ေအာကပါ ေမးခနးများက ေြဖဆပါ။

• အဖ�တငဘယသေတပါသလ။

»» ဘယ�စေယာကပါသလ။ သတရ အခနးက�ကဘာေတလ။

»» အဖ�တငကျနးမာေရးဝနေဆာငမ�ေပးသပါသလား။

• ေ���လျားအဖ�အတက သးသန ေပးထားေသာ ကား�ပါသလား။

»» ေ���လျားအဖ�အတက ကားဘယ�စစးအသးြပမညနညး။

»» ေ���လျားအဖ� �ငအတ ကားေပါတငမညသပါဦးမညနညး။

• သင�ငအတ မညသညအရာများကယေဆာငသားရန လအပမညနညး။

• လပငနးများက အေကာငအထညေဖာေဆာငရကရာတင အဖ�အေနြဖင အြခားမညသညအရငးအြမစ �င

က�မးကျငမ�များလအပသနညး။

အဆင ၇။ ေအာကေဖာြပပါ ေမးခနးများက အသးြပ�ပး လပငနးေဆာငရကမ� အစအစဉက ချမတေရးဆပါ။

• ေ���ေြပာငးေနရာ ဘယေလာကထသားေရာကလညပတမညနညး။

• အပတတငး ေနရာတငးကသားဖ�ပါသလား။

»» လပငနးအစအစဉများ ေဆာငရကရန၊ ရ��ငေသာ အေြခခအေဆာကအအအရ မညသညေနရက၊

မညသညအချနသည သားေရာကေလလာရန အသငေတာဆးြဖစမညနညး။

»» ေနရာ/ဆဒ တစခစအတက အချနမညမ�သးမညနညး။

• ဆဒတစခချငးစက မညသေတသားမညနညး။

»» အဖ�ဝင တစေယာကချငးစတငးသည မညသညလပငနးအစအစဉက ေဆာငရကရန တာဝန�သနညး။

• အ�ကြပချက - မညသညေန၊ မညသညအချနတင ေ�� �လျားအဖ�သားေရာကမည ဆဒတစခချငးစက

အ�ကမးဖျဉးေဖာြပထားသည အပတစဉ၊ လစဉအချနဇယားတစခ ဖနတးရန။

ေနာကဆကတ ၄။ ေ�� �လျားဆဒ/ေနရာ ေြမပေရးဆြခငး�င အေကာငအထညေဖာြခငး အစအစဉ နမနာ

ေအာကပါဥပမာများသည IRC Burundi အစအစဉ၏ ေ���လျားဝနေဆာငမ�ပစ အလပ�ေဆးေ�းပတင ဖနတးခ�ကေသာ

ေ���လျားေနရာေြမပ�င အေကာငအထညေဖာြခငး အစအစဉြဖစသည။

Bujumbura ဥပမာေြမပ (IRC Burundi)။ ေအာကပါေြမပသည ေ���လျားဆဒများ၊ ဆဒများ�ကား� အကာအေဝး �င

ဆဒတစခစတင ြဖစရပစမခန ခအတကကနဦးလပေဆာငချကများ ကေဖာြပထားသည။

.

အေကာငအထညေဖာြခငး အစအစဉ။ Bujumbura--Buterere, Gatumb, Kinama �င Kamenge တင�ေသာ

ေ���လျားေနရာများအတက ဝနေဆာငမ�ေပးေသာအဖ�များ၏ အချနဇယားများက ေအာကတင ေဖာ�◌ပထားပါသည။

၄ငးေနရာတသည တစခ�င တစခနးကပေနေသာေ�ကာင အဖ�များမ တစရကတညး �စေနရာသား�င�ပး ြဖစရပစမခန ခမ�

�င လ�ပ�ားမ�အတက ဆဒတစခတင အချနသးနာရအသးြပ�ငမည။ 23

တနလငာ အဂင ါ ဗဒ�ဟး �ကာသပေတး ေသာ�ကာ

နယေြမ Buterere, Kinama, Buterere, Kinama, �း

Gatumba Kamenge Gatumba Kamenge

စတအပနးေြဖ စတအပနးေြဖ သ�ခစားြခငး�င စကချပြခငး�င အစအစဉဆြခငး၊

လပေဆာငချက လ�ပ�ားမ�များ�င လ�ပ�ားမ�များ�င နားေထာငေပးြခငး နားေထာငေပးြခငး မတပတငြခငး�င

နားေထာငေပးြခငး နားေထာငေပးြခငး �ကး�ကပကပကြခငး

Buterere: Susan �င Kinama: Susan �င Buterere: Jean �င Kinama: Jean �င Susan, Jean �င

ရပရာလထ ရပရာလထ ရပရာလထ ရပရာလထ �ကး�ကပသ၊

တာဝန�ေသာ

ဝနထမးများ

လပငနးဆချက လပငနးဆချက လပငနးဆချက လပငနးဆချက ရပရာလထ

Gatumba: Jean �င

�ကး�ကပသ Kamenge: Jean �င

�ကး�ကပသ

Gatumba: Susan

�င ရပရာလထ

လပငနးဆချက

amenge: Susan �င

ရပရာလထ

လပငနးဆချက

လပငနးဆချကများ

ေနာကဆကတ ၅။ အေရးေပါဖနးလငးတစခ အေကာငအထညေဖာြခငးအတက

ေနာကထပ လမး��နချကများ ေအာကပါြဖညစက လမး�နချကသည အေရးေပါဖန းလငး အေကာငအထညေဖာြခငးအား အေထာကအပေပးရန ြဖစသည။

ြပနလညေြဖ�ကားေပးမ� ကျငဝတစညးမျဉးများ သတစမတတညးြဖစမ�က ေသချာေစရန ြပနလညေြဖ�ကားေပးမ� ကျငဝတစညးမျဉးများက ချမတေရးသားထားသငသည။

�း�ငးေသာ ကျငဝတစညးမျဉးတစခတင ေအာကပါအဆငများပါဝင�ငပါသည။

• စသတမတထားေသာ စာသားအတငး ြပနလညေြဖ�ကားပါ။

• လ�� ဝကထနးသမးမ�က ေသချာေစပါ။

• ေလလာဆနးစစမ� သတငးအချကအလကက စေဆာငးပါ။

• စတခစားမ�ပငးဆငရာ�င စတ-လမ�ပငးဆငရာ အေထာကအပ◌ေပးပါ။

• တကျေသချာ�ပး အချန�ငတစေြပးညြဖစေသာ အေြခခ သတငးအချကအလကများ ေပးပါ။

• သငေလျာပါက သကဆငသများဆသ လ�ေြပာငး��နးပပါ။

အေရးေပါဖနးလငး ဝနထမးအတက သငတနးေပးြခငး အကယ၍ အနမဆးလအပချကအြဖစ ဝနထမးများသည GBV ြဖစရပစမခန ခမ�တင အသပညာ��င�ပးြဖစပါက

အေရးေပါဖနးလငးဝနထမးများသည ေအာကပါ သငတနးက ရ�ထားသငသည။

• GBV အမျးအစားများ၊ ြဖစေစေသာအ�ကာငးအရငးများ�င အကျးဆကများက ြပနလညသးသပြခငးဆငရာ

သငတနး။

အေရးေပါဖနးလငးများသည ဝနေဆာငမ�များအတက ကနဦးလပေဆာငချကအြဖစ ၎ငးတ

မညသအလပလပသညက မတဆကြပသြခငး။

• အေရးေပါဖနးလငး၏ ေဆာငရကချက �င ဝနေဆာငမ�ေပးြခငးဆငရာ ကျငဝတစညးမျဉးများ

• အေရးေပါဖနးလငးမတစဆင အေထာကအပေပးြခငးသည လကယတငလပေဆာငြခငးထက မညသကာြခားပ�င

မညသေသာ အစားထးေြပာငးလြခငး လပေဆာငရန လအပမညနညး။ (ဥပမာ လကယတင

ြဖစရပစမခန ခြခငးအတက က�နေတာတသည အြပနအလနခငမငက�မးဝငမ� တညေဆာကြခငး၏

အေရး�ကးပက အေလးထားကာ လြခ ေသာ ေနရာများမတစဆင အသက�ငကျနရစသများ�င

ယ�ကညမ�ရယြခငး၊ အေရးေပါဖနးလငးြဖင လပေဆာငမရေသာ အေြခအေနတင ေြခဟနလကဟနြဖင

စကားေြပာြခငး) တ ြဖစပါသည။

• ��နးပမ�လမးေ�ကာငးများ�င အရငးအြမစ လမး��နမ�များက စမခန ခြခငး�င အသးြပြခငး။

• အချကအလကစမခန ခြခငး။

• မတကြပားေသာ အသက�ငကျနရစသများ၏ မသားစဝငများ၊ သငယချငးများ၏ လအပချကများ

ြဖညဆညးေပးြခငး။

ဝနထမးများ၏ ြဖစရပစမခန ခမ�စ◌မးရညက ေလလာေစာင�ကညရနအလငာ သငတနးေပးရာတင သ�နတသ�ပေဆာင

ေလကျငြခငး၊ ၄ငးတင �ကး�ကပပပးေပးသသည အသက�ငကျနရစသ၊ မသားစဝင၊ ဝနေဆာငမ�ေပးသ အြဖစ (သမဟတ)

မသငေ◌ေလျာစာ ဖနးေခါဆသအြဖစ ပါဝငသ�ပေဆာင�ငသည။ သ�နတသ�ပေဆာင ေလကျငခနးအတက �ကး�ကပသမ

ကြပားေသာ GBV ဝနေဆာငမ�များက ေတာငးဆြခငးြပလပသည ကြပားြခားနားေသာ ဖနးေခါဆသများအြဖစ

သ�ပေဆာငသငသည။ သမသာလ�င ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသသည ြဖစ�ငေချ�သည အသက�ငကျနရစသများအား

တ ြပနမ�ေဆာငရကြခငးက ေလကျင�ငမညြဖစသည။ �ကး�ကပကပကသများမ ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသ၏

သ�ပေဆာငမ��ငပတသက၍ ြပနလညသးသပသငပါသည။

လြခေရးဆငရာ ကျငဝတစညးမျဉးများ။ အေရးေပါ ဖနးလငးက လြခစာ အသးြပမ�ဆငရာ ပပးေပးြခငး

အထးသြဖင IPV အေြခအေနတင အေရးေပါဖနးလငး အသးြပေသာနညးလမးက ြပစမ�ကျးလနသ/အလသးစားြပလပသတမ

ေစာင�ကညေန�ငေသာေ�ကာင အေရးေပါဖနးလငးလြခ မ�ဆငရာ စညးမျဉးစညးကမးများက တးြမ�ငလပေဆာငရန

အေရး�ကးလပါသည။ ၄ငးစညးမျဉးစညးကမးများသည ြပငပမ ေခါဆသများက ဆကသယေပးမ�များ ြပလပသငပါသည။

• ြပနလညမေခါဆရ မဝါဒ။ အထးသြဖင ခငမငက�မးဝငသမ အ�ကမးဖကမ� ြဖစေနစဉ အေြခအေနများတင

အေရးေပါဖနးလငး ဝနထမးများသည အသက�ငကျနရစသများ၏ လြခ ေရးတင ချကချငးကျေရာက�ငေသာ

အ��ရာယ�ေနလ�င ၎ငးတက ဖနးြပနလညမေခါဆသငပါ။ အကယ၍ သငဘကတင ဖနးလငး

ြပတေတာကသားလ�င အသက�ငကျနရစသအား သငဆ ြပနလညေခါဆရန ေတာငးဆပါ။

• ဖနးမ ေခါဆထားမ�မတတမး ေဖျာကဖျကရန အသက�ငကျနရစသများက သတေပးပါ။ IPV အေြခအေနတင

အေရးေပါဖနးလငး၏ အ��ရာယတစခသည ြပစမ�ကျးလနသက အသက�ငကျနရစသ၏ ဖနးက

ေထာကလမးမ�ြပလပ�ငသည။

• သေကငတစနစ (သ ) အလန (အ��ရာယက �က တငသတေပးချက)များ ထား�ြခငး။ အေရးေပါဖနးလငးြဖင

ြဖစရပစမခန ခမ��င စဉဆကမြပတ ေထာကပမ�ရ�ေနေသာ အသက�ငကျနရစသသည အမတင လြခ မ�ဆငရာ

စးရမရမ�ပပနမ�များ�ေနလ�င အသက�ငသနကျနရစသ�င ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသသည သေကငတစနစ

တစခက သေဘာတညမ��ရမည။ အသက�ငကျနရစသသည ၎ငးတ၏ ဖနးေခါဆမ�များက

ေထာကလမးြခငးခရကာ ဖနးေြပာဆရနမလြခ သညဟ ခစားရလ�င အေရးေပါဖနးလငးဝနထမးများက

အသေပးရန ၎ငးသေကငတက အသးြပ�ငသည။ IPV ြပစမ�ကျးလနသများသည အသက�ငကျနရစသမ

ဖနးအသးြပမ�က ေစာင�ကည�င�သာမက ဖနးေခါဆမ�များကလညး ေစာင�ကည�ငသည။ အကယ၍

အေရးေပါဖနးလငးဝနထမး အေြမာကအများ�ေနလ�င အစအစဉတစခလးတင ပါဝငေသာ မတကြပားသည

အသက�ငကျနရစသများမ အ�ကမးဖကမ�အေ�ကာငး ေြပာဆေနြခငးက ရပတန ရန၊ အတချပ ေြပာဆရန၊ �င

ဖနးေခါဆမ�က အလ�ငအြမန အဆးသတလကရန လအပေနချနတင အချကြပ�ငေသာ တညသည

သေကငတစနစက အသးြပ�ငသည။ ဥပမာ - အကယ၍ သမတင အ��ရာယကျေရာကေနကာ ဖနးေခါမ�က

ရပတန ရန လအပေနချနတင “သငသည ေကျာငး/ေဆးခနး၏ ဆရာ/ဆရာမ ြဖစသည။ အတနးအတက

စာရငးမေပးထားပါ။” ဟ ဝနထမးက အသက�ငကျနရစသအား ေြပာဆ�ငသည။

အစအစဉမ ေတာငးဆေသာ ေခါဆမ�တငးက လြခ မ�အစအမတစခြဖင တထားသငပါသည။

ချကချငးကျေရာက�ငေသာ အ��ရာယအား တ ြပနမ�ဆငရာ ကျငဝတစညးမျဉးများ

အသက�ငကျနရစသများသည ချကချငးကျေရာက�ငေသာ အ��ာရာယ�က ေတ� �ငေသာအခါ အကအညအတက ေခါဆမ�

ြပလပ�ငေသာေ�ကာင အလြခ ဆးအမအကျငြဖင အသက�ငကျနရစသအား ေထာကပရန�င တ ြပနေဆာငရကရန

စညးမျဉးစညးကမးများက ေရးဆရန အေရး�ကးသည။ ေအာကပါအချကသည စညးမျဉးစညးကမး/ကျငဝတ နမနာြဖစ�ပး

၄ငးသည ြဖစရပက◌ငတယေြဖ�ငးသများအား အေြခအေနတစခတင(ေဒသတစခ�င တစခအလက

လကေလျာညေထ�ေစရမည) မညသ ြပလပရမညက သတမတအ�ကြပ�ငသည။ ၄ငးသည အလးစပါဝငေသာ

လြခ မ�အစအစဉြဖစရန မရညရယပါ။ (၎ငးသည ေအဂျငစများဆငရာ GBV ြဖစရပစမခန ခမ� လပငနးလမး��နများတင

ပါဝင�ပးြဖစသည)( လငခ)။

သငတင အ��ရာယကျေရာကေနပါသလား။

မဟတပါ အေရးေပါဖနးလငး ြဖစရပစမခန ခြခငး

လပငနးစဉက ဆကလက

လပေဆာငပါ။

ဟတပါသည။

မဘငးဖနးြဖင ေြပာေနပါသလား။

ဟတပါသည။

သင ဖနးလငးေပါမာလား။ အကယ၍

က�နေတာတ အဆကအသယမရလ�င သင၏

လြခမ�အတက က��◌ပ ြပနလည

မေခါဆ�ငပါ။ သင ေဘးကငသားေသာအခါ

အေရးေပါဖနးလငးက ြပနေခါေပး�ငမလား။

NO NO

ဟတပါသ

ည။

သငဘယမာလ။

သငအမမ လြခ စာ အြပငထက�ငပါသလား။

အကအညေြပးေခါ �ငပါမလား။ သငအား

ပတေလာငထားပါသလား။ ြပစမ�ကျးလနသ�င ေဝးေအာင

သငကယသင အ��ရာယကငးေအာင လပ�ငပါသလား။

ြပစမ�ကျးလနသသည လကနကတစခခ ကငထားသလား။

သငလငးေပါတင�ေနချန က��◌ပအေနြဖင

သငကအကအညေပးရန သငအတက ေခါေပးလရေသာ

တစေယာကေယာကများ�သလား။

က�နေတာတ ရက ဖနးေခါဆသငသလား။ အရငတနးက

အလပတလပဖးေသာ ရပရာလ�ကးများ�သလား။

လကလမးမေသာ အမနးချငးများ�လား။ မာေ�ကာေသာ

အရာများရ အေဝးမာေန�ငပါသလား။ တခါးဆသ

ေ��� �ငလား။

ေနာကဆကတ ၆။ အပစလက အစအစဉများ ြပလပရာတင ြဖစေပါလာ�ငသည

အခကအခများအား ေြဖ�ငး�ငမည အစအစဉတစခ ေရးဆရန လမး��နချကများ24 ကငတယေြဖ�ငးြခငး အစအစဉသည တစစတစေယာကအား သတ၏ဘဝထမ အရငးအြမစများ (လ၊ အရာဝတ� ၊ လ�ပ�ားမ�များ)

စသညတက ေဖာထတရန သင�ကားေပးသည။ ၎ငးသည သတက ေပျာရ�ငေစ�ပး သကေတာငသကသာ�ေစသည။ ထေ�ကာင

(စတအေ�ာကအယကြဖစြခငး၊ ေ�ကာကြခငး၊ အထးကျနြခငး စသညြဖင) ဆးရားစာခစားရချနတင ၎ငးအရငးအြမစများဆသ

ေရာက�ေစ�ငသည။ က◌ငတယေြဖ�ငးရန အစအစဉေရးဆြခငးမတစဆင ြဖစရပကငတယေြဖ�ငးသသည ပါဝငသများအား

သတသေဘာေတ�ေသာ အေပါငးလက�ဏာေဆာငေသာ လ�ပ�ားမ�များတင ပါဝငရနအားေပးရမည။ ၎ငးသည သတ၏

စတအေြခအေနတးတကေအာင�င ပမနအေြခအေနသ ေရာက�ေအာငကညေပးလမမည။ (ေစျးသားြခငး၊ တြခားသ�င

စကားေြပာြခငး စသညြဖင)။

အပစတစခတင ကငတယေြဖ�ငးရန အစအစဉများြပလပေသာအခါ ၎ငးတကယတင ဤေမးခနးများ ေမးြခငးြဖင စဉးစားေစရန

တစဦးစက အားေပးရမည။ ဦးေဆာငသသည ဥပမာများေပး�ငသည။ အတငးေဝမ�ေစြခငးမြပလပရ။ သေသာ ေဝမ�ချငလ�င

ေဝမ�ဖရနအားေပးရမည။

အပစတစခတင တစဦးချငးစ ကငတယေြဖ�ငးြခငးအစအစဉေရးဆမ�အတက လပငနးစဉ အဆင ၄ ဆင

• အဆင(၁)။ ပါဝငသမ ယ�ကညရေသာသ (သ) သမ၏ဘဝတင ၎ငးတ�င �စဉ သကေတာငသကသာြဖစသညဟ ခစားရေသာ

သတက ေဖာထတရမည။ "သင------------ (ဥပမာ ေ�ကာကရ �၊ ဝမးနညး၊ အထးကျန)ခစားရေသာအခါ မညသတက

စကားေြပာ�ငသနညး။ (သတ သကေတာငသကသာ စကားေြပာ�ငသများက ပါဝငသများမ စာရငးြပစထား�ပါေစ။)

• အဆင(၂)။ ပါဝငသများက ေပျာရငသာယာေစသည လ�ပ�ားမ�များက ေဖာထတပါ။ စတဝငစားမ��င အားသာချကများက

တညေဆာကပါ။ လ�ပ�ားမ�များြပလပစဉ သမတင�ေသာ ေကာငးေသာခစားချကများက ေဖာထတရနကညပါ။

"ဒအရာေတက ြပလပရြခငးြဖင သငအေနန မညသခစားရပါသနညး” စသည ေမးခနးေမးြခငး။ (ေပျာရ�ငလား၊

စတသကသာမ��လား စသညြဖင)

• အဆင(၃)။ လအများ ပးေပါငးပါဝင�ငရန၊ လ�ပ�ားမ�များ ြပလပရန �င ၎ငးတေဖာထတထား�ပးြဖစေသာ

အြခားအားသာချကများ�င စတဝငစားမ�များက ဆကလကလပေဆာငရန၊ ၎ငးတမ အေထာကအပလအပ�ပး ဆးရားစာ

ခစားရေနေသာအချန အကအညေပးရန၊ ပါဝငသများ�င အစအစဉများအတေရးဆပါ။

• အဆင(၄)။ ၎ငးတ၏လ�ပ�ားမ�များက ေဝမ�ရနအားေပးြခငး (၎ငးတ ဆ���◌မသာလ�င) ၎ငးလ�ပ�ားမ�များက

လြခေသာေနရာတင ပးေပါငး၍ လပေဆာင�ငပါသလား။

ပါဝငသများမ ၎ငးတ၏ အားသာချကများ�င စတဝငစားမ�များက ေဖာထတရန အသးဝငေသာ နညးလမးအချ�တင

• ၎ငးတမ သတ�င�ေနစဉ လြခ �ပး အေထာကအပြဖစေစသညဟ ခစားရေသာသများက သတမတေဖာထတ�ငရန

၎ငးတ�င စကားစြမည ေြပာဆြခငးြဖင ကညပါ။ ၎ငးတမ ထသများ�င မညသဆကသယသညက �ာေဖပါ။

• ၎ငးတ၏ ယ�ကညမ��င ၀ညာဉေရးရာ သေဘာထားခယချကများအေ�ကာငး နားလည�ငရန ၎ငးတ�င စကားေြပာပါ။

သတအထးကျနသညဟ ခစားေနရလ�င ၎ငးတ၏ ယ�ကညမ��င ြပနလညချတဆကေပး�ငရန ကညပါ။

• ၎ငးတ ဝမးနညးေနေသာအခါ ဘာေတလပ�ငသညက ၎ငးတ�င စကားအတေြပာြခငးြဖင ေြပာြပပါ။ မညသက

၎ငးတ၏လြခ စတချရေသာ သငယချငးများြဖစေ�ကာငး�င မညသေသာလ�ပ�ားမ�များသည ၎ငးတက

ေပျာရ�ငေစသညက �ာေဖပါ။

• ပါဝငသများက ၎ငးတ၏ ကယပငအားသာချကများက သတြပမေအာငကညပါ။ ချးေြမ�ာကပါ။ လသားအားလးသည

၎ငးတကယတင အစမးအစ�ေသာ လသားများြဖစ�ပး ချစြခငးေမတ� ာ၊ ေပျာရ�ငမ��င ကာကယမ�တက

ထကတနသများဟ ြမငရနလအပပါသည။ 24 Adapted from IRC Thailand Psychosocial Interventions for GBV Survivors – internal document.