,, I can’t find my gula gloves ” Um mikilvægi móðurmáls fyrir börn á leikskólaaldri

Fríða B. Jónsdóttir leikskólaráðgjafi [email protected]

,,I can’t find my gula gloves”Um mikilvægi móðurmáls fyrir börn á leikskólaaldri.

Fríða B. Jónsdóttir

Leikskólaráðgjafi

Þjónustumiðstöð Laugardals og Háaleitis.


Þróunarverkefnið “Lækjaborg, fjölmenningarlegur leikskóli.” Þróunarverkefnið hófst haustið 2001 og því lauk sumarið 2004. Í ágúst 2005 kom út skýrsla á vegum Rannsóknarstofnunar

Kennaraháskóla Íslands og leikskólans Lækjaborgar um þróunarverkefnið.

Á Netlu er að finna grein

eftir verkefnisstjóra frá KHÍ þær

Önnu Þorbjörgu Ingólfsdóttur

og Elsu Sigríði Jónsdóttur.


Markmið þróunarverkefnisins

Eitt af fjórum megin markmiðum þróunarverkefnisins “Lækjaborg, fjölmenningarlegur leikskóli” var að gera móðurmál tvítyngdra leikskólabarna að virtum þætti í leikskólastarfinu.

Leiðirnar fólust í því að: Starfsfólk aflaði sér aukinnar þekkingar á máltöku

annars máls og mikilvægi móðurmáls fyrir börn. Samstarf við foreldra af erlendum upprunavar aukið. Unnið var með ritmál og móðurmál barnanna í

daglegu starfi leikskólans.


Upphaf leikskólagöngu

Við upphaf leikskólagöngu barnsins þarf

leikskólakennari barnsins að: Afla upplýsinga frá foreldrum í fyrsta viðtali um þau tungumál sem

töluð eru á heimilinu. Fá góðar bakgrunnsupplýsingar

um barnið og fjölskyldu þess. Fá foreldra til þess að útbúa

orðalista með algengum

orðum. Mynda traust og örugg

tengsl við foreldra í upphafi

og leita leiða til að viðhalda

þeim


Tilfinningalegi þátturinn Tökum dæmi af 4 ára stúlku sem talar annað móðurmál en íslensku og

er að koma í íslenskt málumhverfi í fyrsta skipti. Hvaða tilfinningar og hugsanir bærast innra með henni? Hvernig líður okkur í nýjum aðstæðum og nýju málumhverfi? Ég er feymin, mig langar ekki til að tala fyrir framan alla, krakkarnir

gætu hlegið að mér! Ég er þreytt, allt þetta nýja mál í kringum mig, ég get ekki hlustað lengi

í einu! Ég hef áhyggjur, allir nema ég vita hvað þeir eiga að gera næst! Ég er örvæntingarfull, ég veit ekki hvort ég er að gera hlutina rétt! Ég er einmana, ég get ekki verið með hinum krökkunum, mig langar til

að eignast vini! Ég upplifi mikið álag, ég veit aldrei hvað ég á að gera og reyni þess

vegna að fylgjast stöðugt með því hvað hin börnin gera til þess að ég geti reynt að gera rétt!

Ég skil þetta ekki alveg, má ég leika mér allan þennan tíma, má ég borða þetta, þarf ég að sitja kyrr við borðið eða á gólfinu svona lengi án þess að vita hvað kennarinn er að gera!

Ég er reið, ég var ánægð áður, ég sakna vina minna.


Virðing fyrir móðurmáli barnanna

Börn koma í leikskólann með ákveðna þekkingu á heiminum.

Í leikskólaumhverfinu þarf að líta á það sem kost en ekki galla að börn séu fær um að tala fleiri en eitt tungumál.


Málumhverfi barna

Ríkulegt málumhverfi barna er mikilvægt Með tilliti til móðurmáls Með tilliti til íslensku

Í stað þess að letja börn til þess að tala móðurmál sitt í leikskólanum ætti að hvetja þau til þess á virkan hátt og viðurkenna um leið að öll börn græða á því að heyra ólík tungumál.

Virðing fyrir móðurmáli eykur sjálfstraust barna. Það er sameiginleg ábyrgð allra í leikskólanumað

nýja barnið öðlist fótfestu og öryggi í nýjum aðstæðum.

“við kennum honum íslensku, hann kennir okkur búlgörsku”


Unnið með móðurmál í leikskólaumhverfinu. Fjölbreyttar leiðir til þess að vinna með ólík

móðurmál í daglegu starfi leikskólans.


Kveðjur á tungumálum allra í leikskólanum


Tungumál vikunnar

Í hverri viku er hægt að vinna með eitt af þeim tungumálum sem töluðeru í leikskólanum. Þálæra öll börn eitt eða fleiri orð á tungumálivikunnar, bjóða góðandag eða syngja lögá viðkomandi máli.


Fjölbreytt ritmál gert sýnilegt.






Afmælis og jólakveðjur



Fjölbreytt móðurmál

Starfsmenn/foreldrar af erlendum uppruna lesa fyrir börnin á móðurmáli sínu

Hlusta á tónlist og upplestur á móðurmáli barna í leikskólanum Fá foreldra til þess að segja frá ferðum til

heimalandsins, sýna myndir eða jafnvel myndbönd.


Að lokum

Munum eftir því að sinna tilfinningalegum þörfum barna fyrst af öllu.

Leggjum okkur fram um að nota myndir og tákn til að sýna börnum til hvers er ætlast til af þeim og hvað er næst á dagskrá.

Sýnum móðurmáli barna virðingu. Leitum leiða til að vinna með móðurmál barna

í daglegu starfi ekki bara á hátíðisdögum.

Takk fyrir

Documents

,, I can’t find my gula gloves ” Um mikilvægi móðurmáls fyrir börn á leikskólaaldri