Küçükbaş Bilim Alanı

(Hayvan Yetiştirme)

POSTER BİLDİRİLER

Küçükbaş Bilim Alanı (Hayvan Yetiştirme)

Van İli Çoban Eğitimi ve İstihdamı Kadir Karakuş, S. Seçkin Tuncer, Cemal Budağ

Türkiye’nin Coğrafi İşaretli Hayvansal Ürünler Kapasitesi Üzerine Bir Değerlendirme

İrfan Daşkıran, Nazan Darcan

Karya Kuzularında Besi, Kesim ve Karkas Özellikleri Engin Yaralı, Orhan Karaca

Süt Keçisi Yetiştiriciliğinde Sağlık Koruma Programı Mahmut Çınar, Ayhan Ceyhan

Yeni Doğan Kuzu ve Oğlakların Mide Tüpü Uygulamasıyla Beslenmesi Kağan Tan, Turgay Taşkın

Keçi Gen Kaynaklarının Orijini, Dağılımı, Evcilleştirilmesi ve Genetik Çeşitliliği Tehdit Eden Faktörler

Sezen Ocak, Nazan Koluman

Koyunlarda Kimi Üreme Davranışları Vahdettin Sarıyel, Birol Dağ

Koyun ve Keçi Yetiştiriciliği Açısından Anız ve Önemi Murat Yılmaz, Tufan Altın, A. Önder Üstündağ

Norduz Keçisi Oğlaklarında Yaşama Gücü ve Sütten Kesim Ağırlığı Üzerine Analık Davranışı Puanının (MBS) Etkisi Ayhan Yılmaz, Serhat Karaca, Mehmet Bingöl, Aşkın Kor

Yetiştirici Koşullarında Kıl Keçilerin Meme Özellikleri ile Süt Verim Özellikleri Arasındaki İlişkiler Okan Atay, Özdal Gökdal, Ali Kemali Özuğur, Vadullah Eren

Yetiştirici Koşullarında Keçilerde Kızgınlığın Senkronizasyonu ve Döl Verim Sonuçları Özdal Gökdal, Okan Atay, Ali Kemali Özuğur, Vadullah Eren

Norduz Keçilerinde Bazı Tanımlayıcı Verim Özellikleri ve Vücut Ölçüleri Mehmet Bingöl, Özdal Gökdal, Turgut Aygün, Ayhan Yılmaz, İrfan Daşkıran

Çanakkale Koşullarında Yetiştirilen Türk Saanen Oğlaklarına Ait Sağlık Uygulaması Kayıtlarında Aylık Hastalık İnsidansı Değişimi Coşkun Konyalı, Baver Coşkun, Cemil Tölü, Gürbüz Daş, Türker Savaş

Keçi Yetiştiriciliğinde Sağlık Kayıtları: Kayıt ve Değerlendirmede Karşılaşılan Güçlükler

Coşkun Konyalı, Baver Coşkun, Türker Savaş

Yetiştirici Koşullarında Bulunan Norduz ve Karakaş Koçlarının Spermatolojik Özellikleri Kadir Kırk

Karya Kuzularda Büyüme Özellikleri Orhan Karaca, Onur Yılmaz, İbrahim Cemal

Karya Kuzularda Sütten Kesime Kadar Yaşama Gücü

Onur Yılmaz, Murat Yılmaz, İbrahim Cemal, Orhan Karaca, Nezih Ata

Keçilerin Üreme Aktivitesinde Hormonal ve Metabolik Etkileşimler

Dilek Kor, Murat Demirel

Koyunlarda Üremeyi Etkileyen Faktörler

Fatma Tülin Özbaşer

Kıvırcık, Sakız ve Gökçeada Yerli Koyun Irklarımızın Aşım Dönemi Bazı Eşeysel Davranışlarının Belirlenmesi

M. Akif Yüksel, Tamer Sezenler, Mesut Yıldırır, Cemil Tölü

Değişen İhtiyaç ve Teknolojiler İçerisinde Yünün Geleceği S. Seçkin Tuncer, Cemal Budağ, Kadir Karakuş

Gökçeada’da Üretilen Keçi Sütlerinden Yapılan Peynirlerin Bazı Özellikleri Cemil Tölü, Kurban Yaşar, A. Adnan Hayaloğlu, Türker Savaş

Mastif Tipi Yerli Köpeklerde Canlı Ağırlık ve Bazı Vücut Ölçüleri Fatih Atasoy, Bora Özarslan, Banu Yüceer, Afşin Kocakaya

Yetiştirici Koşullarında Kıl Keçilerin Meme Özellikleri ile Süt Verim Özellikleri Arasındaki İlişkiler

Okan Atay* ,Özdal Gökdal ,Ali Kemali Özuğur ,Vadullah Eren

Adnan Menderes Üniversitesi Çine Meslek Yüksekokulu 09500 Çine-Aydın

*E-mail: oatay@adu.edu.tr, Tel: 0.505.8247212, Faks: 0.256.7117054

Özet

Bu çalışmanın amacı, Kıl keçilerin meme özellikleri ile süt verim özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesidir.

Çalışmanın materyalini bir yetiştirici sürüsünde bulunan 67 baş Kıl keçi oluşturmuştur. Çalışmada Kıl keçilerin

laktasyon süresi (LS), laktasyon süt verimi (LSV) ve günlük ortalama (GSV) süt verimi sırasıyla 207 gün, 153 litre

ve 0.736 litre olarak saptanmıştır. Meme yanal çevresi (MYÇ), meme başı çapı (MBÇ), meme başı uzunluğu

(MBU), meme başları arası mesafe (MBAM), meme derinliği (MD), meme yüksekliği (MY) ve meme çevresi (MÇ)

için ölçüm değerleri ortalama olarak sırasıyla, 30.80, 3.37, 5.79, 7.48, 18.66, 34.96 ve 40.75 cm, meme hacmi

(MH) ise 2555.30 cm3 olarak belirlenmiştir. Özellikler arasındaki korelasyonlar incelendiğinde, laktasyonun

başında LSV ve GSV ile MBC, MBU, MC ve MH arasında önemli düzeyde pozitif ilişki olduğu görülmektedir

(P<0.05). Laktasyonun sonlarında ise LSV ile MBC (P<0.05) ve MBU (P<0.01) arasında ve GSV ile MBU (P<0.05)

arasında yüksek düzeyde pozitif korelasyon saptanmıştır. Sonuç olarak Kıl keçilerde meme özellikleri ile süt

verimi arasında, özellikle laktasyonun başında önemli düzeyde pozitif korelâsyonlar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kıl keçi, yetiştirici koşulları, süt verimi, meme özellikleri

Relationships between udder measurements and milk yield characteristics of Hair goats in rural conditions

Abstract

This study was carried out to determine relationships between udder measurements and milk yield

characteristics of Hair goats in rural conditions. The study material is comprised of 67 Hair goats in a breeder

flock. Average lactation length, lactation milk yield and daily milk yield of Hair goats were 207 days, 153 kg and

0.736 kg, respectively. Most milk yield characteristics were significantly affected by age and year. Udder lateral

circumference, teat diameter, teat length, distance between teats, udder depth, udder height, udder

circumference and udder volume of Hair goats were found as 30.80, 3.37, 5.79, 7.48, 18.66, 34.96, 40.75 cm

and 2555.30 cm3, respectively. The lactation period had a significant effect on most udder characters. The

udder characters were positively correlated with milk yield characters both early and end of the lactation

period. The lactation milk yield had a significantly correlated with udder lateral circumference, teat diameter,

teat length, udder circumference and udder volume at the early lactation period (P<0.05). The phenotypic

correlations were found significant among lactation milk yield and teat diameter and teat length at the end of

lactation (P<0.05, P<0.01).

Key words: Hair goat, rural conditions, milk yield, udder characteristics, correlation.

Giriş

Sayıları son yıllarda dikkate değer bir şekilde azalan Kıl keçileri, Türkiye keçi varlığının çok önemli bir kısmını

oluşturmaktadır. Türkiye’de keçi et ve süt üretiminin büyük bölümü Kıl keçilerden elde edilmektedir. Genel

olarak Kıl keçilerin verimlerinin çok düşük olduğu kabul edilmektedir. Kıl keçiler üzerine son dönemlerde yapılan

çalışmalardan elde edilen sonuçlar, ırkın verim özelliklerinin daha dikkatli değerlendirilmesine gereksinim

olduğunu göstermektedir (Şengonca ve ark., 2003; Oral ve Altınel, 2006; Şimşek ve ark., 2006; Atay ve ark.,

2007; Toplu ve Altınel, 2008; Atay ve ark., 2010 a,b,c)..

7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi O. Atay ve ark.

Süt verim özellikleri ile meme özellikleri arasındaki ilişkilerin ortaya koyulması amacıyla yapılan

çalışmalar bulunmaktadır. Özellikle süt sığırcılığında meme özellikleri ile süt verimi arasındaki ilişkileri inceleyen

çok sayıda çalışmaya rastlanmaktadır (Blake and McDaniel, 1979; Lin et al, 1987; Shanks and Spahr, 1998).

Küçükbaş hayvanlarda süt üretiminin öne çıktığı batı ülkelerinde sağım makinesine uygunluk anlamında da bazı

araştırmalar yapılmıştır (Montaldo, Etal., 1993; Wang, 1989; Mavrogenis, et al., 1988;; Emediato et al, 2008;

Kominakis et al, 2009). Keçilerin meme özellikleri ile süt verimleri arasındaki ilişkileri inceleyen çalışma sayısının

daha sınırlı olduğu söylenebilir (Kızılay, 1983; Mavrogenis et al, 1989; Peris Et al, 1999; Kor ve ark., 2003).

Meme özellikleri ve meme şekli, meraya dayalı yetiştiricilikte önemli bir seleksiyon kriteri olarak ele

alınmalıdır. Yine meme özellikleri ve şeklinin sağım kolaylığı ve yüksek verimle de ilgisi olduğu belirtilmektedir

(Mavrogenis et al, 1988; Peris et al, 1999).

Kıl keçilerin öncelikli verim yönü et verimi olarak kabul edilse de, süt verimi bakımından göz ardı

edilemeyecek bir potansiyele sahip olduğu söylenebilir. Fakat bu ırkın farklı yörelerde ve çevre koşullarında

tanımlanması ve verim özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yeterli sayıda çalışma yapıldığı söylenemez. Özellikle

yetiştirici koşullarında daha fazla çalışmaya gereksinim olduğu açıktır.

Bu çalışmanın amacı, yetiştirici koşullarında Kıl keçilerin süt verim özellikleri ile meme özellikleri

arasındaki ilişkilerin ortaya koyulmasıdır.

Materyal ve Yöntem

Çalışma Aydın İli Çine İlçesi orman içi ve kenarı köylerinde sürdürülen “Adnan Menderes Üniversitesi Çine

Meslek Yüksekokulu Kavşit Köyü ve Yöresi Keçicilik Projesi” (Gökdal ve Atay, 2010) kapsamındaki bir yetiştirici

sürüsünde yürütülmüştür. Çalışmanın hayvan materyalini 67 baş Kıl keçisi oluşturmuştur. Sağım kontrollerinin

yapıldığı süreçte meraya ilave elden yemleme yapılmamıştır. Süt verimlerinin belirlenmesi için doğumu takiben

ayda bir, günde tek sağım (sabah ya da akşam) esasına göre toplu kontroller yapılmıştır. Süt kontrollerinden 12

saat önce oğlaklar annelerinden ayrılmıştır. Süt verimi 100 g’ın altına düşen keçilerin kuruya çıktığı kabul

edilmiştir. Keçilerin laktasyon süt verimlerinin hesaplanmasında ICAR AT metodu kullanılmıştır (Basdagianni ve

ark., 2005). Meme özelliklerine ait ölçümler laktasyonun başında (30. gün) ve sonunda (180. gün) olmak üzere

iki kez alınmıştır. Ölçme işlemleri sağımdan 1 saat önce yapılmıştır. Meme yüksekliği, meme çevresi, meme

derinliği, meme yanal çevresi ve meme başları arası mesafe için ölçü şeridi, meme başı uzunlukları ve çaplarının

ölçümü için ise kumpas kullanılmıştır (Mavrogenis et al.,1988). Bu veriler kullanılarak Emediato et al. (2007)

tarafından bildirilen yöntemle meme hacmi hesaplanmıştır. Meme şekli laktasyonun ortasında (90. gün)

belirlenmiştir. Elde edilen veriler en küçük kareler yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve süt verimi ve meme

özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde Pearson korelasyon testinden yararlanılmıştır (SAS, 1998).

Bulgular ve Tartışma

Bu çalışmada, laktasyon süresi (LS), laktasyon süt verimi (LSV) ve günlük süt verimlerine (GSV) ilişkin ortalamalar

Çizelge 1’de verilmiştir. Kıl keçilerin ortalama LS, LSV ve GSV değerleri sırasıyla 209.19 gün, 151.85 kg ve 0.726

kg olarak saptanmıştır. LSV ve GSV üzerine yaşın etkisinin çok önemli (P<0.01) olduğu saptanmıştır.

Kıl keçiler üzerinde yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlar incelendiğinde, LS; 143 gün ile 235 gün, LSV;

80,5 kg ile 146 kg, GSV ise 0.560-0.900 kg arasında değişmektedir (Özcan, 1966; Şengonca ve ark, 2003; Şimşek

ve Bayraktar, 2006; Oral ve Altınel, 2006, Atay ve ark, 2010). Bu çalışmada elde edilen LS ve GSV değeri

literatürde bulunan değerler aralığında olmakla birlikte, LSV’nin bildirilen değerlerden daha yüksek düzeyde

olduğu görülmektedir.

Kıl keçilerin meme özelliklerine ilişkin elde edilen değerler Çizelge 2.‘de görülmektedir. Meme yanal

çevresi (MYÇ), meme başı çapı (MBÇ), meme başı uzunluğu, meme başları arası mesafe (MBAM), meme

derinliği (MD), meme yüksekliği (MY), meme çevresi (MÇ) için ölçüm değerleri ortalama olarak sırasıyla, 30.80

cm, 3.37 cm, 5.79 cm, 7.48 cm, 18.66 cm, 34.96 cm ve 40.75 cm olarak meme hacmi (MH) ise 2555.30 cm3

olarak belirlenmiştir. MYÇ üzerine yaşın etkisi önemli (P<0.05), laktasyon döneminin etkisi çok önemli (P<0.01),

MBÇ üzerine yaş ve laktasyon döneminin etkisi önemli, doğurma tipinin etkisi çok önemli, MBU üzerine

doğurma tipinin etkisi çok önemli, MBAM üzerine laktasyon döneminin etkisi çok önemli bulunmuştur.

7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi O. Atay ve ark.

Çizelge 1. Kıl keçilerde laktasyon süresi (LS), laktasyon süt verimi (LSV) ve günlük ortalama süt verimine (GSV)

ait ortalamalar (X±SX ).

Özellik n LS (gün) LSV (kg) GSV (kg)

Yaş ** **

2 9 210.69±10.67 108.53±26.65 b 0.502±0.12 c

3 12 223.00±8.88 130.55±22.18 ab 0.586±0.10 bc

4 9 220.86±9.42 152.12±23.54 ab 0.684±0.11 abc

5 12 202.15±8.88 156.50±22.18 ab 0.788±0.10 ab

6 12 210.59±9.02 187.72±22.54 a 0.898±0.10 a

7≥ 13 213.60±8.23 170.03±20.55 a 0.798±0.09 ab

Doğurma Tipi

Tek 48 205.32±3.94 150.01±9.76 0.723±0.04

Çoğuz 19 213.06±6.59 153.68±16.33 0.728±0.07

Genel 67 209.19±3.74 151.85±9.26 0.726±0.04

** P<0.01; a, b, c: her bir özellik içinde aynı sütunda farklı harf taşıyanlar arasındaki ayrım önemlidir (P<0.05).

MYÇ üzerine yaşın ve MBÇ üzerine yaş ve laktasyon döneminin etkisi önemli (P<0.05), MYÇ ve MBAM

üzerine laktasyon döneminin, MBÇ ve MBU üzerine de doğurma tipinin etkisi çok önemli (P<0.01) bulunmuştur.

MY ve MÇ üzerine laktasyon döneminin etkisi sırasıyla önemli ve çok önemli bulunurken, MH üzerine

laktasyon döneminin etkisi çok önemli, doğurma tipinin etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir.

Meme şekli bakımından yapılan değerlendirmede iki parçalı meme, düz meme, asimetrik meme ve

kırık meme şekline sahip olan keçilerin oranı sırasıyla %56.71, %13.44, %26.87 ve %2.98 olarak saptanmıştır.

Kıl keçilerin meme özelliklerinin belirlendiği bir çalışmada MD, MÇ, MBU (sol-sağ), MBÇ (sol-sağ)

değerleri sırasıyla 16.84, 41.20, 2.47-2.45 ve 1.72-1.72 olarak bildirilmiştir (Şimşek ve ark., 2006).

Laktasyonun başında (30. gün) ve laktasyonun sonlarında (180. gün) meme özellikleri ile süt verim

özellikleri arasındaki fenotipik korelasyonlar Çizelge 3’de verilmiştir. Laktasyonun başında LSV ile MYC, MBC,

MBU ve MC arasında ve GSV ile MBC, MBU ve MC arasında yüksek düzeyde pozitif korelasyonlar görülmektedir.

Meme özellikleri için önemli bir parametre olan meme hacmi ile LSV ve GSV arasındaki yüksek pozitif

korelasyonlar saptanmıştır.

Laktasyonun sonlarında (180. gün) ise LSV ile MBC ve MBU arasında ve GSV ile MBU arasında yüksek

düzeyde pozitif korelasyonlar görülmektedir. Fakat meme hacmi ile LS ve LSV arasındaki pozitif korelasyonlar

yüksek düzeyde çıkmamıştır.

Süt verimi ile meme özellikleri arasındaki önemli derecede ilişki olduğunu gösteren çalışmalar

bulunmaktadır (Kızılay, 1983; Montaldo et al; 1993; Wang, 1989; ; Mavrogenis, et al., 1988; Mavrogenis et al.

1989; Peris et al., 1999; Emmadiato et al., 2008). Bu çalışmada meme özellikleri ile süt verimi arasında

saptanan korelasyonlar genel olarak diğer çalışmalarla benzerlik göstermektedir.

Çiz

elg

e 2

. K

ıl ke

çile

rin

me

me

öze

llikl

eri

*P

<0

.05

;**

P<

0.0

1;

a,

b,c

: h

er

bir

öze

llik

için

de

ayn

ı sü

tun

da

fark

lı h

arf

taşı

yan

lar

aras

ınd

aki a

yrım

ön

em

lidir

.

**

*M

YÇ:M

em

e Y

anal

Çe

vre

si

MB

Ç:M

em

e B

aşı Ç

apı

MB

U:

Me

me

Baş

ı Uzu

nlu

ğu

MB

AM

: M

em

e B

aşla

rı A

rası

Me

safe

M

D:

Me

me

De

rin

liği

MY:

Me

me

Yü

kse

kliğ

i MÇ

:

Me

me

Çe

vre

si

MH

:Me

me

Ha

cmi

Öze

llik

n

MY

Ç*

**

MB

Ç*

**

MB

U*

**

M

BA

M*

**

M

D*

**

M

Y*

**

M

Ç*

**

M

H*

**

Ya

ş

*

**

2

15

2

9.3

4±

1.1

2c

3.7

1±

0.2

9ac

5

.67

±0

.39

7

.55

±0

.66

1

8.3

3±

0.6

8

35

.26

±1

.12

4

0.6

5±

1.2

4

25

15

.22

±1

80

.81

3

24

2

9.9

8±

0.8

7b

c 3

.01

±0

.22

c 5

.44

±0

.30

7

.59

±0

.51

1

8.2

2±

0.5

3

36

.88

±0

.87

4

1.7

3±

0.9

7

26

30

.34

±1

41

.41

4

18

3

3.1

4±

0.9

4a

3.0

4±

0.2

4b

c 5

.81

±0

.33

8

.09

±0

.55

1

9.4

7±

0.5

7

33

.14

±0

.94

4

0.3

9±

1.0

4

26

45

.98

±1

51

.96

5

23

3

0.4

1±

0.8

8b

c 3

.93

±0

.22

ab

6.3

7±

0.3

1

6.9

1±

0.5

2

18

.32

±0

.53

3

5.2

1±

0.8

7

40

.63

±0

.97

2

46

4.5

3±

14

1.7

8

6

22

3

2.0

6±

0.8

7ab

4

.01

±0

.22

a 6

.45

±0

.30

7

.13

±0

.51

1

8.6

9±

0.5

3

33

.89

±0

.87

4

3.0

8±

0.9

7

28

42

.82

±1

41

.03

7≥

2

7

31.69±0.77ab

3.55±020ab

5.99±0.27

7.67±0.45

19.62±0.46

34.72±0.76

40.97±0.85

2727.59±123.96

Lak

tasy

on

**

*

**

*

**

*

*

Başında

6

2

33.36±0.56

3.72±0.14

5.79±0.19

8.45±0.33

19.06±0.34

34.10±0.56

46.79±0.62

3352.84±91.01

So

nu

nd

a

67

28.72±0.52

3.36±0.13

6.12±0.18

6.53±0.31

18.49±0.32

35.60±0.52

35.69±0.58

1922.65±85.01

Do

ğurm

a

Tip

i

**

*

*

*

Te

k

94

30.65±0.42

3.18±0.10

5.54±0.14

7.59±0.24

18.50±0.25

34.90±0.42

40.53±0.46

2499.66±67.83

Çoğuz

35

31.43±0.73

3.91±0.19

6.37±0.25

7.39±0.43

19.05±0.44

34.79±0.73

41.95±0.81

2775.83±118.74

GE

NE

L 1

29

30.80±0.41

3.37±0.10

5.79±0.13

7.48±0.22

18.66±0.21

34.96±0.36

40.75±0.62

2555.30±85.46

İki P

arç

alı

Me

me

D

üz

Me

me

A

sim

etr

ik M

em

e

Kır

ık M

em

e

Me

me

Şe

kli

(%)

5

6.7

1

13

.44

2

6.8

7

2.9

8

Çiz

elg

e 3

. Kıl

keçi

lerd

e la

ktas

yon

un

baş

ınd

a (a

lt d

iago

nal

) ve

lakt

asyo

nu

n s

on

un

da

(üst

dia

gon

al)

me

me

öze

llikl

eri

ile

sü

t ve

rim

öze

llikl

eri

ara

sın

dak

i

fen

oti

pik

ko

rela

syo

nla

r

M

YC

MB

C

MB

U

MB

AM

MD

MY

MC

LS

LSV

GS

V

**

*

MH

MY

C

0

.10

3

0.1

00

0

.16

2

0.5

88

**

-0

.36

2*

*

0.4

37

**

0

.15

7

0.1

47

0

.11

5

06

13

**

MB

C

0.1

12

0.7

14

**

-0

34

7*

*

0.1

04

-0

.07

6

-0.0

14

0

.15

1

0.2

44

*

0.2

25

0

.03

7

MB

U

0.1

70

0

.85

5*

*

-0

.56

1*

*

0.0

47

0

.00

6

-0.0

87

0

.12

6

0.3

24

**

0

.30

4*

-0

06

3

MB

AM

0

.40

3*

*

0.3

99

**

-0

.38

5*

*

0

.38

5*

*

-0.2

36

0

.19

3

-0.0

47

-0

.22

3

-0.2

30

0

.33

2*

*

MD

0

.31

9*

*

0.1

41

0

.15

4

0.0

99

-0.4

15

**

0

.10

8

0.1

02

-0

.00

1

-0.0

32

0

.51

4*

*

MY

-0

.48

3*

*

-0.1

41

-0

.16

8

-0.1

76

-0

.45

3

-0

.08

0

0.0

55

-0

.01

9

-0.0

38

-0

.23

0

MC

0

.32

8*

*

0.0

74

0

.03

5

0.0

34

**

-0

.00

2

-0.1

29

0.0

10

0

.21

8

0.2

27

0

.89

9*

*

LS

0.2

83

*

0.1

48

0

.12

3

0.0

07

0

.04

6

-0.0

18

0

.07

0

0

.32

6*

*

0.0

51

0

.03

2

LSV

0.2

79

*

0.4

38

**

0

.38

5*

*

0.0

20

0

.04

0

-0.1

80

0

.37

8*

*

0.2

83

*

0

.95

3*

*

0.1

70

GS

V

0.2

10

0

.41

2*

*

0.3

64

**

0

.01

8

0.0

29

-0

.17

8

0,3

71

**

0

.02

8

0.9

60

**

0.1

69

MH

0

.45

6*

*

0,1

39

0

,11

1

0,3

35

**

-0

.55

4*

*

-0.3

43

0

.82

0*

*

0.0

83

0

,32

5*

*

0,3

11

*

*P

<0

.05

;**

P<

0.0

1.

7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi O. Atay ve ark.

Sonuç olarak Kıl keçilerde yapılan bu çalışmada saptanan laktasyon süt verimi diğer çalışmalardan elde

edilen sonuçlara göre oldukça yüksek düzeydedir. Ayrıca meme başı çevresi, meme başı ve meme çevresi ile

süt verimi özellikleri arasında önemli pozitif korelasyonlar saptanmıştır. Fakat, daha fazla örnek üzerinde ve

laktasyonun değişik dönemlerinde benzer çalışmaların yapılması gerekmektedir. Kıl keçilerinin süt verim

özellikleri bakımından ırk içinde seleksiyon yoluyla ıslahı için meme ölçüleri ve özelliklerinin dolaylı seleksiyon

ölçütü olarak değerlendirilebilmesi önemli avantajlar sağlayabilir.

Kaynaklar

Ata, M., 2007. Kahramanmaraşta Süt Keçilerin Süt Verim Özellikleri , Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi,

Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.

Atay, O., Gökdal, Ö., Eren,V. 2007. Kıl keçisi oğlaklarında besi gücü ve karkas özellikleri. V. Zootekni Ulusal Bilim

Kongresi, k33, 05.09.2007, Van.

Atay, O., Gökdal, Ö., Eren, V. 2010a Yetiştirici Koşullarında Kıl keçilerin Kimi Verim Özellikleri. Ulusal Keçicilik

Kongresi 2010. ÇOMÜ ZF Zootekni Bölümü, 24-26 Haziran 2010, Çanakkale

Atay, O., Gökdal, Ö., Eren, V. 2010b. Reproductive characteristics and kid marketing weights of Hair goat flocks

in rural conditions in Turkey. Cuban Journal of Agricultural Sciences, 44, 4, 353-358.

Atay, O., Gökdal, Ö., Kayaardı, S., Özuğur, A.K., Eren, V. 2010c. Alpin x Kıl Keçisi (F1), Saanen x Kıl Keçisi (F1) ve

Kıl Keçisi Oğlaklarının Besi, Karkas ve Et kalite Özellikleri. Ulusal Keçicilik Kongresi 2010, Çanakkale

Onsekiz Mart Üniversitesi, 24-26 Haziran 2010. Sözlü Bildiri, Bildiriler Kitabı: 386-390.

Basdagianni, Z., Banos, G., Abas, Z., Arsenos, G., Valergakis, G.E., Zygoyiannis, D., 2005. Estimation of daily and

total lactation milk yield of Chios ewes from single morning or evening records. Livestock Production

Science, 92, 59-68.

Blake, R. W., Mc Daniel, B.T., 1979. Relationships of Udder Conformation with Labor and Machine Inputs to

Milk Harvest in DairyCattle, Journal of Dairy Science, Volume 62, Issue 3, March 1979, Pages 475-485.

Emediato, R. M.S., Siquera, E.R., Stradiotto , M. M., Maest´a , S.A., Fernandes, S., 2008. Relationship between

udder measurements and milk yield in Bergamasca ewes in Brazil, Small Ruminant Research, 75, 232–

235.

Gökdal, Ö., Atay, O. 2010. Kavşit Köyü ve Yöresi Keçicilik Projesi: Gelişmeler. Ulusal Keçicilik Kongresi

2010, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 24-26 Haziran 2010. Poster, Bildiriler Kitabı: 150-

153

Güney, O., Kaymakçı, M., Karaca, O., Savaş, T. 2005. Türkiye’de süt keçisi ıslahının geleceği üzerine kimi

öneriler, Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi, Bildiriler, Sayfa 20-25,26-27 Mayıs, İzmir.

Kaymakçı, M., Tuncel, E., Güney, O., 2005. Dairy goat breeding studie in Tukey. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi,

Bildiriler, Sayfa 4-10, 26-27 Mayıs, İzmir.

Kominakis, A.P., Papavasilliou, D., Rogdakis, E., 2009. Relationship among udder characteristics, milk yield and,

non-yield traits in Frizarta dairy sheep, Small Ruminant Research, 84, 82-88.

Kor., A., Keskin, S., Karaca, S., Arslan, S., 2004. Akkeçi’lerde Yaş ve Laktasyon Sırasının Bazı Meme Özelliklerine

Etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 14(2): 105-111

Lin, C.Y., Lee, A.J., McAllister, A.J, Batra, T.R., Roy, G.L., Vesely, J.A., Wauthy., J.M., Winter,

K.A.,Intercorrelations Among Milk Production Traits and Body and Udder Mesurements in Holstein

Heifers Journal of Dairy Science, Volume 70, Issue 11, November 1987, Pages 2385-2393

Kızılay, E., 1983. Beyaz Alman x Malta (F1) Keçilerinde Meme Özellikleri ve Süt Verimiyle İlişkileri. Ege Üniv.

Ziraat Fak. Yayın No: 461, İzmir.

Mavrogenis AP, Papachristoforou C, Lysandrides P, Roushians A. Enviromental and genetic effects on udder

characteristics and milk production in Chios sheep. Genet. Sel. Evol 1988; 20(4): 477- 488.

Mavrogenis AP, Papachristoforou C, Lysandrides P, Roushians A. Enviromental and genetic effects on udder

characteristics and milk production in Damascus goat. Small Ruminant Research 1989; 2(4): 333-343.

7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi O. Atay ve ark.

Montaldo H, Martinez-Lozano FJ. Phenotypic relationships between udder and milking characteristics, milk

production and California mastitis test in goat. Small Ruminant Research. 1993; 12(3): 329-337.

Oral, H.D., Altınel, A. 2006. Aydın İli Özel İşletme Koşullarında Yetiştirilen Kıl Keçilerinin Bazı Verim Özellikleri

Arasındaki Fenotipik Korelasyonlar, İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 32(3), 41-52.

Özcan, L. 1977. Çukurova üniversitesi Ziraat Fakültesinde Yetiştirilen Kilis ve Kıl Keçilerinin Islahında Saanen ve

G1 Genotipinden Yararlanma Olanakları. Çukurova Üniversitesi, Zir.Fak.Yayınları 122, Adana.

Peris, S., Caja, G., Such, X., 1999. Relationship between udder and milking traits in Murciano-Granadina dairy-

goats, Small Ruminant Research 33, 171-179.

SAS, 1998. PC SAS user’s guide: Statistics. SAS Inst.cary. NC, USA.

Shanks R.D, Spahr S.L., 1982. Relationships Among Udder Depth, Hip Height, Hip Width, and Daily Milk

Production in Holstein Cows Journal of Dairy Science, Volume 65, Issue 9, September 1982, Pages 1771-

1775

Şengonca, M., Taşkın, T., Koşum, N., 2003. Saanen x kıl melezlerinin kimi verim özelliklerinin belirlenmesi

üzerine eş zamanlı bir araştırma. Türk J. Vet. Anim. Sci; 27:1319-1325

Şimşek, Ü.G., Bayraktar, M., Gürses, M. 2006. Çiftlik koşullarında Kıl keçilerine ait bazı verim özelliklerinin

araştırılması, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bil. Dergisi , 20(3), 221-227, Elazığ.

Toplu, H.D., Altınel, A.. 2008.Some production traits of indigenous Hair goats bred under extensive conditions

in Turkey. 2nd

communication: Viability and growth performance of kids. Arch. Tierz. Dummerstrof ,

51(2008) 5, 507-514.

Wang PQ. Udder characteristics in Togenburg dairy goats. Small Ruminant Research 1989; 2(2): 181-190.