Íàðíû ãýðýë õóðö áîëîõîä Íàðíû ãýðýë õóðö áîëîõîä ¯¿ëã¿é áîë íýí ñàéí ¯¿ëã¿é áîë íýí ñàéí Íàñíû áàãàä ýðäýì ñóðàõàä Íàñíû áàãàä ýðäýì ñóðàõàä Çàëõóóã¿é áîë äààí ñàéíÇàëõóóã¿é áîë äààí ñàéí

À ñ ü óü Ä àóí àó àâ æ àà â ?ð ýÀ ñ ü óü Ä àóí àó àâ æ àà â ?ð ý

Ç î î ñ é î:ðÇ î î ñ é î:ð

Äàíçàíðàâàààãèéí íàìòàð Äàíçàíðàâàààãèéí íàìòàð óðàí á¿òýýëòýé òàíèëöàõ óðàí á¿òýýëòýé òàíèëöàõ

Ç îð è ë ò : Ç îð è ë ò : • Í à ìò à ð ò à é ò à íè ë ö à õ Í à ìò à ð ò à é ò à íè ë ö à õ • Ó ð à í á ¿ ò ý ý ë ý ý ñ ñ ó ä ë à õ Ó ð à í á ¿ ò ý ý ë ý ý ñ ñ ó ä ë à õ • ß ð ó ó íà é ð ã à à ñ ñ ó ä ë à õß ð ó ó íà é ð ã à à ñ ñ ó ä ë à õ• Ä ¿ ã íý ë ò º ã º õÄ ¿ ã íý ë ò º ã º õ

à îâ è é í à îâ è é í VV í î í̧ í î í̧ õ ó ò à ã ò õ ó ò à ã ò

Ä à íç à íð à â à à à ã è éÄ à íç à íð à â à à à ã è éí íà ìò à ð ó ð à í í íà ìò à ð ó ð à í

á ¿ ò ý ý ëá ¿ ò ý ý ë

Õ ó ò à ã ò Õ ó ò à ã ò – åð áóñûí óâäèñ, – åð áóñûí óâäèñ, õóâèëãààí õóâèëãààí ýðäýìòýéýðäýìòýé

¯¿ë íü ãàðààä áîðîî îðîõûí öàãò¯¿ë íü ãàðààä áîðîî îðîõûí öàãò¯¿äýí ãýìýýíý õîéìîð þóíû ÿëãàà âý?¯¿äýí ãýìýýíý õîéìîð þóíû ÿëãàà âý?¯éë íü èðýýä ¿õýõèéí öàãò¯éë íü èðýýä ¿õýõèéí öàãòÕºãøèí ãýìýýíý çàëóó þóíû ÿëãàà âý?Õºãøèí ãýìýýíý çàëóó þóíû ÿëãàà âý?

Ðàâàààã 8-í íàñòàéä 1811 îíä ãîâèéí íî¸í Ðàâàààã 8-í íàñòàéä 1811 îíä ãîâèéí íî¸í õóòàãò Æàìúÿí Äéäîâààìöûí V ä¿ð áîëãîí õóòàãò Æàìúÿí Äéäîâààìöûí V ä¿ð áîëãîí òîäðóóëà òîäðóóëà õ à ã à ñ íó ó öõ à ã à ñ íó ó ö áàéäëààð áàéäëààð ºðãºìàèëàýý. ºðãºìàèëàýý.

Ó ÷è ð íü :Ó ÷è ð íü : IV íî¸í õóòàãò Æàìúÿí Äéäîâààìö íü õ¿í àìèíû IV íî¸í õóòàãò Æàìúÿí Äéäîâààìö íü õ¿í àìèíû

õýðýãò ñýðäýãäýà Áýýàèíä ãÿíäàíä õýðýãò ñýðäýãäýà Áýýàèíä ãÿíäàíä õîðèãäîà áàéãààä íàñ áàðàýý. õîðèãäîà áàéãààä íàñ áàðàýý.

Ìàíàèéí õààí äàðààõ ä¿ðèéã òîäðóóëàõûã Ìàíàèéí õààí äàðààõ ä¿ðèéã òîäðóóëàõûã õýðýãñýõã¿é áîëãîàýý.õýðýãñýõã¿é áîëãîàýý.

• Øàøíû ç¿òãýëòýíØàøíû ç¿òãýëòýí• ßðóó íàéðàã÷ßðóó íàéðàã÷ • Æ¿àãèéí çîõèîë÷Æ¿àãèéí çîõèîë÷• Íàéðóóëàã÷Íàéðóóëàã÷

Òýðýýð ªâºðáàÿñãàëàíò õèéä áóþó Õàìàðûí õèéä, Ãàëàâûí Òýðýýð ªâºðáàÿñãàëàíò õèéä áóþó Õàìàðûí õèéä, Ãàëàâûí ãóðâàí õèéäèéã áàéãóóëà Àäóó÷íû àãóéí ñ¿ì, Á¿ðäèéí ãóðâàí õèéäèéã áàéãóóëà Àäóó÷íû àãóéí ñ¿ì, Á¿ðäèéí ñ¿ìä íîì àéëòãàà áàéàýý. Òóëãàòûí óóëàíä 1000 ñ¿ìä íîì àéëòãàà áàéàýý. Òóëãàòûí óóëàíä 1000 áóðõíû ñ¿ì áàðüà ”Ãàíàóóð” õºëãºí ñóäðûã çàëà áóðõíû ñ¿ì áàðüà ”Ãàíàóóð” õºëãºí ñóäðûã çàëà áàéàýý. áàéàýý.

Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутагт "Дэлхийн Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын нутагт "Дэлхийн энергийн төв" хэмээн нэрлэгдэж, гадаад, дотоодын энергийн төв" хэмээн нэрлэгдэж, гадаад, дотоодын жуулчдын сонирхлыг татдаг нэгэн газар бий. Энд жуулчдын сонирхлыг татдаг нэгэн газар бий. Энд Говийн догшин ноён хутагт Данзанравжаагийн Говийн догшин ноён хутагт Данзанравжаагийн

байгуулсан Галбын гурван хийд хэмээн алдаршсан байгуулсан Галбын гурван хийд хэмээн алдаршсан домогт хийдүүд домогт хийдүүд .áàéäàã.áàéäàã

À ÿ à á à ñÀ ÿ à á à ñ á ó ÿ í õ ó à à ñ à íã ¿ é íà ñ æ ñ à í ð á ó ÿ í õ ó à à ñ à íã ¿ é íà ñ æ ñ à í ð

õ ã ø è ä ºõ ã ø è ä º è ÷ è ãè ÷ è ã

À ÿ à á à ñÀ ÿ à á à ñ ñ ò ã ë ç à ñ ñ à íã ¿ éý ý ý ýñ ò ã ë ç à ñ ñ à íã ¿ éý ý ý ý ã à íã à ë à ã ÷ ã à íã à ë à ã ÷

ç à ë ó ó ÷ ó ó ä ç à ë ó ó ÷ ó ó ä è ÷ è ãè ÷ è ã

À ÿ à á à ñÀ ÿ à á à ñ à ë á à ò à à à ë à ã ë à ã ÷ à ë á à ò à à à ë à ã ë à ã ÷

í î ¸ ä í î ¸ ä è ÷ è ãè ÷ è ã

À ÿ à á à ñÀ ÿ à á à ñ ä õ è é ä ä ñ ó ó ã à à ä ø í º º ð ý º º ä õ è é ä ä ñ ó ó ã à à ä ø í º º ð ý º ºà é ë õ ñ ã ÷ ý ýà é ë õ ñ ã ÷ ý ý

õ ó â à ã ó ó ä ðõ ó â à ã ó ó ä ð è ÷ è ãè ÷ è ã

À ÿ à á à ñÀ ÿ à á à ñ è ë ñ ¿ æ è ã ë ä ä à ë ä ó ó ý ý ð è ë ñ ¿ æ è ã ë ä ä à ë ä ó ó ý ý ðè ä ã ÷ ýè ä ã ÷ ý

ø à â ü íà ðø à â ü íà ð è ÷ è ã è ÷ è ã

¯çýñãýëýíò õàíãàé ìèíü ¯çýñãýëýíò õàíãàé ìèíü ¯ðãýëàèä ñýð¿¿õýí ¯ðãýëàèä ñýð¿¿õýí ªºðèéí ªºðèéí äàãèíàñ ýýà ìèíüäàãèíàñ ýýà ìèíü Ýìãýíýí äóðñàà ñóóãàà þó Ýìãýíýí äóðñàà ñóóãàà þó Øèë ä¿¿ðýí áóäàíòàé Øèë ä¿¿ðýí áóäàíòàé Çýð¿¿í óóàèì õàíãàé Çýð¿¿í óóàèì õàíãàé Çýòãýë äóíä òóøààòàé Çýòãýë äóíä òóøààòàé Ýìãýí áóóðàë ýýà ìèíü Ýìãýí áóóðàë ýýà ìèíü

Íàéìàí ç¿ãòýé íàéãàñàíÍàéìàí ç¿ãòýé íàéãàñàíÍàâ÷èò áàäìûí àäèëÍàâ÷èò áàäìûí àäèë Íàéãàëçñàí ä¿ðñ ÷èíü Íàéãàëçñàí ä¿ðñ ÷èíü Íàðèéí ãîë øèã ààëüòàéÍàðèéí ãîë øèã ààëüòàé ßðóó õºãàìèéí äóó øèãßðóó õºãàìèéí äóó øèãÝãøèã òºãñ Ýãøèã òºãñ ¿ã ÷èíü¿ã ÷èíü Ýëäýâ ñîíèí àÿëãàòàé Ýëäýâ ñîíèí àÿëãàòàé Ýðõýìñýã áàãàõàí òýð Ýðõýìñýã áàãàõàí òýð ìèíü ìèíü

Íàð ñàð õî¸ð íü Íàð ñàð õî¸ð íü Ãàë óñ õî¸ðÃàë óñ õî¸ðÒºðºõ ¿õýõ õî¸ð íüÒºðºõ ¿õýõ õî¸ð íüÁ¿òýõ ýâäðýõ õî¸ðÁ¿òýõ ýâäðýõ õî¸ðÁóÿí õèëýíö õî¸ð íüÁóÿí õèëýíö õî¸ð íüÒóñ õîð õî¸ðÒóñ õîð õî¸ðÖàãààí õàð õî¸ð íü Öàãààí õàð õî¸ð íü Àâàõ ãýýõ õî¸ðÀâàõ ãýýõ õî¸ð

Óóëûí ÷èíü îðîéä öàñÓóëûí ÷èíü îðîéä öàñ ¿ë òîãòîõ¿ë òîãòîõÄìîãòîé õ¿íèé öýýàèíä ýðäýì Äìîãòîé õ¿íèé öýýàèíä ýðäýì ¿ë òîãòîõ¿ë òîãòîõÍóóðûí ÷èíü äóíäààñ ò¿éìýðÍóóðûí ÷èíü äóíäààñ ò¿éìýð ¿ë øàòàõ¿ë øàòàõ Íîì÷ ëàìûí öýýàíýýñ ìóó ¿ã Íîì÷ ëàìûí öýýàíýýñ ìóó ¿ã ¿ë ãàðàõ ¿ë ãàðàõ

Ó Ä Ò Ä À Í ÐÐÓ Ä Ò Ä À Í ÐÐ

• Çóðàõ áè÷ãýýñ óíøèõ, õàðèëöàí ÿðèëöàõ Çóðàõ áè÷ãýýñ óíøèõ, õàðèëöàí ÿðèëöàõ

• Ìýäýýëëèéã äýâòýðò òýìäýãëýõÌýäýýëëèéã äýâòýðò òýìäýãëýõ

• Çóðàõ áè÷ãýýñ óíøèà ìýðãýàëèéã òîäîðõîéëîõ, ò¿¿íèéãýý Çóðàõ áè÷ãýýñ óíøèà ìýðãýàëèéã òîäîðõîéëîõ, ò¿¿íèéãýý áàòëàõ áàòëàõ • Äýâòýðò òýìäýãëýõ Äýâòýðò òýìäýãëýõ

• Ø¿ëãèéí õýñýãëýëèéã óðàí òîä óíøèõØ¿ëãèéí õýñýãëýëèéã óðàí òîä óíøèõ

• Óòãà ñàíàà ñýäâèéã òîäîðõîéëîõ Óòãà ñàíàà ñýäâèéã òîäîðõîéëîõ • Óðàí ä¿ðñëýë ø¿ëãèéí óð õèéöýä çàäëàë õèéõ, òàéëáàðëàõ Óðàí ä¿ðñëýë ø¿ëãèéí óð õèéöýä çàäëàë õèéõ, òàéëáàðëàõ • Ä¿ãíýà ÿðèëöàõ Ä¿ãíýà ÿðèëöàõ

• ¨ñ ñóðòàõóóí ¨ñ ñóðòàõóóí • Ýõ ¿ð ýëáýðýëÝõ ¿ð ýëáýðýë• Õàéð ñýòãýë Õàéð ñýòãýë • ÿí óõààí ÿí óõààí • Øàøèí Øàøèí

Ç ý ä â è é í õ ó â ü ä :

Äàíçàíðàâààà íü ñýäâèéí õóâüä Äàíçàíðàâààà íü ñýäâèéí õóâüä ºðãºí õ¿ðýýòýé, óòãà ã¿í ºðãºí õ¿ðýýòýé, óòãà ã¿í ã¿íçãèé, ñàíàà íü áóóà ñýòãýëä ã¿íçãèé, ñàíàà íü áóóà ñýòãýëä õîíîãøòîë óðàí ÿðóó ä¿ðñýëà õîíîãøòîë óðàí ÿðóó ä¿ðñýëà ÷àääàã, äàõèí äàâòàãäàøã¿é ÷àääàã, äàõèí äàâòàãäàøã¿é àãóó èõ ÿðóó íàéðàã÷ þì.àãóó èõ ÿðóó íàéðàã÷ þì.

Ä. Ðàâààà áîë XIX çóóíû äóíä Ä. Ðàâààà áîë XIX çóóíû äóíä ¿åèéí ìîíãîëûí íýðä ãàðñàí ÿðóó ¿åèéí ìîíãîëûí íýðä ãàðñàí ÿðóó íàéðàã÷, à¿àãèéí çîõèîë÷, íàéðàã÷, à¿àãèéí çîõèîë÷, íàéðóóëàã÷, ñî¸í ãýãýýð¿¿ëýã÷ íàéðóóëàã÷, ñî¸í ãýãýýð¿¿ëýã÷ õ¿í þì. õ¿í þì.

Äãòîðãóéí îäîä îëîí áîëîâ÷ Äãòîðãóéí îäîä îëîí áîëîâ÷ Äíö ãýðýëòýé íü íýã õî¸ð Äíö ãýðýëòýé íü íýã õî¸ð Äð÷ëîíãèéí ìýðãýä îëîí áîëîâ÷ Äí÷ Äð÷ëîíãèéí ìýðãýä îëîí áîëîâ÷ Äí÷ ìýðãýí íü íýã õî¸ðìýðãýí íü íýã õî¸ð