УДИРДЛАГЫН МАНЛАЙЛЛЫН

ҮНДСЭН АСУУДЛУУД РР

УДИРДАХ АЖИЛТНААС АЛБАН ХААГЧТАЙ ХАРИЛЦАХ ХАРИЛЦАА, ХАНДЛАГА

СУРГАЛТЫН ЗОРИЛГО

Манлайлагч, түүний арга барил,

манлайлах ур чадварыг хөгжүүлэх

талаар мэдлэг эзэмшүүлэх

ХҮЛЭЭГДЭЖ БУЙ ҮР ДҮН

Байгууллагыг амжилттай удирдан зохион

байгуулахад манлайлагчийн гүйцэтгэх

үүргийг тодорхойлж, цаашид байгууллагын

үйл ажиллагаанд манлайлагчийн байр

сууринаас хандах мэдлэг, чадварыг

эзэмшинэ.

1

2 Манлайлагчийн арга барил

3

4Манлайлах ур чадварыг хөгжүүлэх нь

5 Дасгал ажил, хэлэлцүүлэг

Манлайлагч гэж хэн бэ?

Манлайлагч ба менежер

АГУУЛГА

5

ТА МАНЛАЙЛАГЧ МӨН ҮҮ?

МАНЛАЙЛАГЧ ЮУГ ТУЛГУУР БОЛГОХ ВЭ?

Хүмүүс өөр хоорондоо ялгаатай.

- Мэдлэг, ур чадвар

- Боловсрол

- Ажлын туршлага

- Мэдээллийн ялгаатай байдал

- Хобби гэх мэт.

Эдгээр нь манлайллын эх сурвалж, нөөц хэрэгсэл болдог.

“НӨХЦӨЛ БАЙДЛЫГ БОДИТООР

ҮНЭЛЭХ МАНЛАЙЛАГЧИЙН

ЧУХАЛ ШИНЖ ЮМ.”

МАНЛАЙЛАГЧИЙН ОНЦЛОГ

ХЭНИЙГ МАНЛАЙЛАХ ВЭ?

- Хүн бүрийн онцлогоос хамаарч манлайлах чадвар,

арга барил өөр өөр байдаг.

- Гүйцэтгэх ажлын зорилгоос хамаарч манлайллын

төрөл, хэлбэр өөр байна.

- Манлайлагч үргэлж манлайлаад байдаггүй. Зарим

үед дагалдагч, ажиглагчийн байр сууринаас ханддаг.

- Дагагч байх

- Сайн дурын үндсэн дээр ажиллах

- Хамтран ажиллагчдын онцлогт

тохирсон ажлын хувилбар боловсруулах

- Итгэлцэл

- Дүрэм, журамыг сайтар мэддэг

- Маш сайн ажиглагч байх

МАНЛАЙЛАГЧИЙН ҮНДСЭН ШИНЖҮҮД

- Хамт олны төлөө байх

- Зохион байгуулах чадвар

- Оновчтой шийдвэр гаргах

- Бүтээлч байдлыг эрхэмлэх

- Дасан зохицох үйл ажиллагааг дэмжих

чадвар

- Нөхцөл шаардлагыг мэдрэх

- Сайн туршлагыг нутагшуулах

- Ёс суртахууны загвар болохуйц байх

- Үйл ажиллагаанд хяналт тавих

МАНЛАЙЛАГЧИЙН ҮНДСЭН ШИНЖҮҮД

Манлайлагч

Оролцогч

талууд

Хамтын

ажиллагаа

МАНЛАЙЛАГЧИЙН АРГА БАРИЛ

- Зорилгод чиглэсэн

- Хүмүүс хоорондын харилцаанд тулгуурласан

МАНЛАЙЛАГЧИЙН АРГА БАРИЛ

- Зорилгод чиглэн удирдах

ХАРИУЦЛАГАТАЙ МАНЛАЙЛАГЧ ГЭЖ ХЭН БЭ?

- Зөрчлийг хэр зохицуулж чадсан

- Цаг хугацаа

- Оновчтой шийдвэр

- Би өөрийгөө манлайлагч гэж боддог. Аливаа үйл ажиллагаанд

идэвхитэй оролцож өөрийн байр суурь, үзэл бодлоо илэрхийлж

манлайлан ажилладаг.

- Гэсэн хэдий ч надад нэг зүйл дутагдаад байна. Учир нь заримдаа

надад албан хаагч, ажилтны зүгээс таагүй уур амьсгал үзүүлдэг. Би

тэр үед албан хаагч, ажилтныг идэвхижүүлж манлайлж ажилладаг.

Гэсэн хэдий ч үр дүнгээ өгөхгүй юм. Би яах ёстой вэ?

КЕЙС

МАНЛАЙЛАГЧ

Өөрчлөлтийг урьдчилан

харж, өөрчлөлтийг хийдэг.

Сэдэлжүүлэх, урамшуулан

зоригжуулах үйл

ажиллагааг хийнэ.

МЕНЕЖЕР

Эрхэм зорилгод хүрэхийн тулд

хамт олныг зохион байгуулж үр

дүнд хүрдэг. Удирдах арга

ухаанд мэргэшсэн, тулгарсан

асуудлуудыг шийдвэрлэдэг.

УДИРДЛАГЫН АРГА БАРИЛУУД

Зарчмын ялгаатай үндсэн хоёр төрөл байдаг. Үүнд:

АУТОРИТЕР

Удирдлагын энэ арга барилд

шийдвэрүүд нэг хүнээр

хийгдэн гардаг. Удирдах

ажилтан өөрийн шийдвэрийн

хүчин төгөлдөрийг хариуцах

ба түүнд: хариуцлагаа

мэдрэх, өөрийгөө хянахтай

холбоотой өндөр шаардлага

тавьдаг.

КООПЕРАТИВ

Кооператив удиардлагын арга

барил хамтын шийдвэр

гаргалтаар тодорхойлогдоно.

Удирдагч ажилтнуудынхаа ур

чадваруудыг тохиромжтойгоор

хөтлөн чиглүүлнэ. Түүнд:

нээлттэй, өргөн хүрээнд хамтран

ажиллахад бэлэн байх

шаардлага тавигдана.

17

ЗАРИМ МЭДЭЭЛЭЛ

2013 оны Төрийн албан хаагчдын тооллогын үндсэн үр дүнгээс

үзэхэд төрийн тусгай албанд 2740 удирдах албан тушаалтан (үүнээс

прокурорын байгууллагад 115 удирдах албан тушаалтан) ажиллаж байна

(Төрийн албаны зөвлөл, 2013).

Удирдах албан тушаалтан буюу менежер гэдэг нь засгийн газар,

аж ахуйн нэгж, төрийн байгууллага, түүний дотоод нэгжийн үйл

ажиллагааг төлөвлөх, удирдан чиглүүлэх, зохицуулах, үнэлэх,

бодлого, журам боловсруулах, хэрэгжилтэд хяналт тавих үүрэг

гүйцэтгэнэ гэж тодорхойлсон нь удирдах албан тушаалтны ажлын

ерөнхий далайц, цар хүрээг харуулжээ.

18

Манай орны хувьд 1999 оноос эхлэн

төрийн албан хаагчдын мэдлэг, ур,

чадвар, манлайллын асуудалд

бодлогын түвшинд анхаарал хандуулж

ирсэн бөгөөд энэ нь Засгийн газрын

1999 оны 96 дугаар тогтоол (Монгол

Улсын төрийн албаны алсын хараа нь

“Үйл ажиллагааны чадавх сайтай

төрийн албан хаагчдыг бүрдүүлсэн

байх, мэдлэг чадвартай төрийн албан

хаагчидтай болсон байх, байгууллага

бүр суралцагч байгууллага болсон байх,

манлайлал ба оролцооны өндөр

түвшинг хангасан байх”)

УИХ-ын 2004 оны 24 дүгээр тогтоолоор

батлагдсан Монгол Улсын төрийн

албаны шинэтгэлийн дунд хугацааны

стратегийн баримт бичигт (Иргэдийн

хэрэгцээг хангахад чиглэсэн,

өөрчлөгдөж буй орчинд уян хатан

зохицож чаддаг бөгөөд идэвхтэй,

санаачлагатай манлайлагч, менежер

бүхий цомхон чадварлаг эцсийн үр

дүнг эрхэмлэн дээдэлсэн төрийн албыг

төлөвшүүлэхэд оршино) тусгалаа

олсон байдаг.

ТӨРИЙН АЛБАНЫ МАНЛАЙЛАЛ

ХЭЗЭЭНЭЭС ХЭЛЭЛЦЭГДСЭН БЭ?

19

Төрийн албаны шинэчлэлийн гурав дахь үе шатанд төрийн

алба, төрийн албан хаагчдын манлайллын асуудлыг тухайлан

авч үзсэн байх бөгөөд энэ нь Монгол улсад төрийн албаны

шинэчлэлийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, ардчиллын

төгөлдөршүүлэх суурь нөхцөл болно гэж үзсэн байна.

УДИРДЛАГЫН АРГА БАРИЛ

ДАСГАЛ АЖИЛ

Өөрийнхөө байгууллагын зохион байгуулалтын диаграммыг зурна уу.

Албан тушаалын бүтцийг судал.

Удирдлагын ямар төрөлд хамаарахыг тодорхойл?

Та хаана манлайллыг хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж үзэж байна вэ?

Зохион байгуулалтын ямар өөрчлөлт хийж болохыг харж байна вэ?

УДИРДЛАГЫН АРГА БАРИЛ БОЛОН

ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТЫН ХЭЛБЭРҮҮД

ТАНАЙ БАЙГУУЛЛАГЫН ХУВЬД

ЯМАР ДАВУУ БОЛОН СУЛ ТАЛЫГ АВЧРАХ ВЭ?

Бюрократ Топ багууд Төслийн

багуудМатриц Багууд Сүлжээ

ОРЧИН ҮЕИЙН УДИРДЛАГЫН ЧИГ ХАНДЛАГА:

- Шийдвэрүүд тухай асуудлыг хариуцсан түвшинд гарах ёстой.

- Цөөхөн тооны биш аль болох олон тооны ажилтнууд шийвэр гаргалтад

оролцох боломжтой байх ёстой.

- Тусгайлсан ажил төслийн албан тушаалын байр нарийн тогтоосон

ажил үүргийн хүрээг хамрах ба ингэснээр ажилтанд чөлөөтэй шийдэх

боломж олгоно.

- Тухайн ажилтан зөвхөн мэргэжлийн шалтгаанаар тодорхой шийдвэр

гаргаж чадахгүй тохиолдолд “дээш” нь хандах ба өөрөөр хэлбэл ажлыг

хариуцсан дээрх албан тушаалтанд цааш нь дамжуулна.

- Алдаа бол суралцах боломж гэж ойлгох ба түүний төлөө шийтгэгдэх

биш харин системтэйгээр үнэлэн, дүгнэгдэнэ.

МАНЛАЙЛАХ УР ЧАДВАРАА ХӨГЖҮҮЛЭХ

МАНЛАЙЛАХ УР ЧАДВАРАА

ХЭРХЭН ХӨГЖҮҮЛЭХ ВЭ?

- Манлайллын тухай дотоод төсөөлөл

- Гадаад илэрч буй байдал

МАНЛАЙЛАГЧИЙГ ЗУРГААР

ИЛЭРХИЙЛНЭ ҮҮ?

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАН

ТА БҮХЭНД БАЯРЛАЛАА

ЗАХИРГААНЫ УДИРДЛАГЫН ГАЗАР