1

ΓΕΛ ΜΑΤΑΡΑΓΚΑΣ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2013-14 ΤΑΞΗ Α2΄

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

«ΒΙΑ, ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΣ»

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:

ΣΧΙΣΜΕΝΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ ΠΕ09

2

ΟΜΑΔΑ Α’ ΠΑΣΑ ΕΛΕΝΗ ΤΡΑΓΟΥΛΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΡΑΓΟΥΛΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΤΕΚΑ ΜΑΡΙΑ ΧΑΛΙΜΟΥΡΔΑ ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΟΜΑΔΑ Β’ ΜΠΑΛΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΙΡΜΠΙΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΖΑΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΠΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΟΜΑΔΑ Γ’ ΜΠΕΓΚΑΙ ΕΡΜΑΛ ΠΑΓΙΑ ΛΕΝΤΙΑΝΑ ΡΟΤΣΙ ΣΟΝΙΛΑ ΣΑΚΚΑ ΜΑΡΙΑ ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΑ

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ………………………………………………………………σελ.4 ΒΙΑ - ΟΡΙΣΜΟΣ - ΜΟΡΦΕΣ ……………………………………………….. 6

ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ ………………………………………………… 8

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ …………………………………………...11

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ………………………………………………....15

ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ ……………………………………………………………17 ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ …………………………………………………………...19

ΑΙΤΙΑ ΒΙΑΣ (ΓΕΝΙΚΑ) ............................................................................ 21

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΒΙΑΣ …………………………………………………………....22

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ …………………………………… 27

Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ …………………………………………………………….. 29

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ……………………………………………………………….. 44

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ …………………………………………………………….... 50

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η βία σήμερα έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Εκδηλώνεται σε όλα

τα επίπεδα της ατομικής και κοινωνικής ζωής. Καθημερινά όλο και περισσότερα περιστατικά βίας έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Αποδεδειγμένα η βία δεν μπορεί να συνεισφέρει σε κανένα τομέα, ούτε στην διεκδίκηση πολιτικών και κοινωνικών αιτημάτων. Το μόνο που μπορεί να προσφέρει είναι η αποσταθεροποίηση των κοινωνικών δομών, προσωπικά και κοινωνικά αδιέξοδα.

Θα πρέπει όμως η κοινωνία, η πολιτεία, η οικογένεια και το σχολείο να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Θα πρέπει να χτυπηθεί το φαινόμενο αυτό και να ενισχυθούν οι θεσμοί. Στόχος τους πρέπει να είναι η εσωτερική ανάπτυξη και ωρίμανση του νέου. Η εσωτερική ωριμότητα είναι η μόνη που μπορεί να αντιμετωπίσει το κύμα της εγκληματικότητας και της βίας στην σημερινή εποχή που βρισκόμαστε. Η συχνότητα των περιστατικών βίας αποτέλεσε την αφορμή για τη διερεύνηση του φαινομένου. Κατά τη διεξαγωγή της ερευνητικής εργασίας διαπιστώσαμε την πολυπλοκότητά του καθώς και την ποικιλομορφία του. Όμως η αυτή η γενική προσέγγιση πέρα από τη γνώση μας προβλημάτισε, μας ευαισθητοποίησε και μας οδήγησε στην παραδοχή της ατομικής μας ευθύνης απέναντι στην πρόληψη του φαινομένου.

5

«Με ποιες μορφές και πού εκδηλώνεται το

φαινόμενο της βίας;

Αίτια – Συνέπειες»

6

ΒΙΑ - ΟΡΙΣΜΟΣ - ΜΟΡΦΕΣ

Βία είναι η χρήση δύναμης από ένα άτομο πάνω σε ένα άλλο με στόχο

την επιβολή της θέλησης του πρώτου στο δεύτερο.

Σύμφωνα με το λεξικό του Μπαμπινιώτη «βία είναι η άσκηση σωματικής ή

άλλης δύναμης ή η χρησιμοποίηση απειλών με σκοπό την επιβολή της

θέλησης κάποιου».

Η βία εκδηλώνεται σε αρκετά επίπεδα .

Έτσι συναντάτε περιστατικά βίας στην οικογένεια, στο σχολείο, στο δρόμο,

στην εργασία, στα γήπεδα μεταξύ ατόμων, μεταξύ ομάδων, μεταξύ κρατών.

Η βία μπορεί να εκδηλωθεί με πολλές μορφές, από τις οποίες οι κυριότερες

είναι οι παρακάτω:

α)Σωματική Βία

Ξεκινά από ένα σπρώξιμο, ένα χτύπημα, ένα χαστούκι και μπορεί να

φτάσει μέχρι τη βαριά σωματική κάκωση και βλάβη. Είναι κάθε καταπιεστική

συμπεριφορά προς το σώμα και μπορεί να προκαλέσει πόνο ή ακόμη και

θάνατο.

β)Ψυχολογική Βία

Με αυτή τη μορφή βίας υπονομεύεται η αυτοεκτίμηση του θύματος. Ο

θύτης με τη συμπεριφορά του υποτιμά και ταπεινώνει το θύμα, το κριτικάρει

διαρκώς.

Όταν υπάρχει συναισθηματική εξάρτηση την εκμεταλλεύεται έτσι ώστε να

καταπιέσει και να εξαναγκάσει το θύμα σε πράξεις πέρα από τη θέλησή του.

Η ψυχολογική βία είναι λιγότερο εμφανής από τη σωματική, αλλά εξίσου

επικίνδυνη αφού μπορεί να βλάψει την ψυχολογική ακεραιότητα του ατόμου.

γ)Λεκτική Βία

Περιλαμβάνει φωνές, υβριστικές- εξευτελιστικές εκφράσεις, ακόμη και

απειλές και συνήθως είναι μέρος της ψυχολογικής βίας.

δ)Σεξουαλική Βία

Είναι η επιβολή σεξουαλικών πράξεων χωρίς την συνειδητή

συγκατάθεση του θύματος.

π.χ. έκθεση σε πορνογραφικό υλικό, άγγιγμα στο σώμα, βιασμός.

ε)Οικονομική βία - εκμετάλλευση

Έλεγχος της περιουσίας και των εσόδων του θύματος, ανάπτυξη

οικονομικής εξάρτησης (με την απαγόρευση εργασίας), άμισθη εργασία και

καταναγκαστική εργασία (για κέρδος του θύτη).

7

στ)Εξαναγκασμός

Εξαναγκασμός σε πράξη ή απραξία του θύματος, παρά στη θέληση του.

ζ)Απομόνωση

Περιορισμός της ελευθερίας, έλεγχος της επικοινωνίας με άλλα άτομα

περιορισμός της κοινωνικότητας, έλεγχος της πρόσβασης σε πληροφορίες,

της συμμετοχής σε ομάδες κι οργανώσεις, παρακολούθηση τηλεφώνων, email

κλπ.

θ)Ρατσιστική Βία - Ρατσισμός

Μια άλλη μορφή βίας που δυστυχώς εξαπλώνεται όλο και περισσότερο,

είναι η βία ενάντια στα άτομα που έχουν διαφορετική εθνική προέλευση,

διαφορετική θρησκεία ή ανήκουν σε άλλη φυλή. Αυτή η μορφή στηρίζεται στην

αντίληψη ότι οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους, αλλά διαχωρίζονται

σε ανώτερους και κατώτερους ανάλογα με το χρώμα του δέρματός τους, την

εθνικότητα τους, τη θρησκεία τους, το φύλο, το κοινωνικό στρώμα.

Από αυτή την αντίληψη πηγάζουν στάσεις και συμπεριφορές απαξιωτικές

και συχνά επιθετικές προς τα άτομα τα οποία ανήκουν στις «κατώτερες»

ομάδες.

Η ρατσιστική συμπεριφορά εκδηλώνεται με άσκηση σωματικής ή

ψυχολογικής βίας, με εκφοβισμό, καταστροφή περιουσιακών στοιχείων,

ύπαρξη ανισοτήτων στην εκπαίδευση, την υγεία, κοινωνικό αποκλεισμό κ.α.

Έτσι παραβιάζεται το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου να ζει χωρίς

διακρίσεις λόγω εθνικής ή θρησκευτικής ταυτότητας.

8

ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ

Με βάση τον Περί Βίας στην Οικογένεια Νόμο αρ.119(Ι)/2000, άρθρο 3: Βία σημαίνει: «Οποιαδήποτε παράνομη πράξη, παράλειψη ή συμπεριφορά με την οποία προκαλείται άμεσα σωματική, σεξουαλική ή ψυχική βλάβη σε οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας από άλλο μέλος της οικογένειας και περιλαμβάνει και τη βία που ασκείται με σκοπό την επίτευξη σεξουαλικής επαφής χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος, καθώς επίσης και τον περιορισμό της ελευθερίας του». Επίσης οποιαδήποτε πράξη ή συμπεριφορά η οποία συνιστά βία και διαπράττεται στην παρουσία ανηλίκου, θεωρείται αδίκημα με βάση τον πιο πάνω Νόμο.

ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ:

Σωματική κακοποίηση Σεξουαλική παραβίαση – Αιμομιξία -Βιασμός Ψυχολογική κακοποίηση Σύνδρομο του «αμέτοχου θεατή»

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ

Η σωματική κακοποίηση μπορεί να περιλαμβάνει κάθε είδους τραυματισμό και κάκωση, που δεν οφείλεται σε ατύχημα. Η κάκωση μπορεί να είναι μια ή πολλές, παρατηρούνται συχνότερα στο κεφάλι και στα άκρα.

Στην αξιολόγηση της σωματικής κακοποίησης θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στα ακόλουθα σημεία:

9

1. Έκταση των τραυμάτων (παρόλο που ασήμαντα τραύματα δεν πρέπει να αγνοούνται).

2. Ανεξήγητη καθυστέρηση στη μεταφορά του θύματος για περίθαλψη. 3. Εξηγήσεις που δεν φαίνονται να «συνάδουν» με τα συμπτώματα.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ – ΑΙΜΟΜΙΞΙΑ-ΒΙΑΣΜΟΣ Σεξουαλική παραβίαση παιδιού είναι η χρησιμοποίηση παιδιού από

ενήλικα για σεξουαλική ηδονή και ικανοποίηση. Ένα παιδί μπορεί να υποστεί σεξουαλική παραβίαση από άλλο παιδί ή έφηβο. Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια δυνατόν να υποστούν παραβίαση από πολύ νεαρή ηλικία.

ΒΙΑΣΜΟΣ

Βιασμός είναι ο εξαναγκασμός ατόμου, με σωματική βία ή με απειλή σπουδαίου και άμεσου κινδύνου, σε συνουσία ή σε άλλη ασελγή πράξη ή σε ανοχή της (άρθρο 336 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα). Ο βιασμός είναι το πιο αποτρόπαιο έγκλημα. Είναι ένα έγκλημα εξουσίας και επιβολής που προσβάλλει βάναυσα την προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια του θύματος.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΑ

H ψυχολογική κακοποίηση περιλαμβάνει πράξεις, παραλείψεις και συμπεριφορές οι οποίες εμπεριέχουν συστηματική απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση, αποθάρρυνση, παραμέληση. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΜΕΤΟΧΟΥ ΘΕΑΤΗ

Ως «σύνδρομο του αμέτοχου θεατή» ορίζεται η έκθεση του παιδιού για μακρό χρονικό διάστημα σε διάφορες μορφές ενδοοικογενειακής βίας χωρίς το ίδιο να υφίσταται σωματικές κακώσεις. Η βία μεταξύ των συζύγων είναι η χαρακτηριστικότερη μορφή ενώ άλλες μορφές είναι η κακοποίηση- σωματική-σεξουαλική -άλλου αδελφού μέσα στην οικογένεια ή η βία εναντίον του παππού ή της γιαγιάς. Η λεκτική βία (βρισιές, απειλές) είναι από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του συνδρόμου του αμέτοχου θεατή.

10

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ

Το να γίνεται ένα παιδί μάρτυρας Βίας που δέχεται ο ένας από τους δύο γονείς του ή κηδεμόνες του είναι ο ισχυρότερος λόγος για να μεταδοθεί η βίαιη συμπεριφορά από τη μια γενιά στην άλλη. Τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες βίαιης συμπεριφοράς μέσα στην οικογένεια τους, αποκτούν πολύ μεγάλο άγχος από την έκθεση τους σε τραυματικά γεγονότα. Τα άμεσα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι τα συναισθηματικά και ψυχολογικά τραύματα όπως και το συναίσθημα της απόρριψης και την σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση. Τα προβλήματα εμφανίζονται σε βάθος χρόνου και συνήθως είναι αντικοινωνική συμπεριφορά, αποθάρρυνση, εσωστρέφεια, εφιάλτες, υποβάθμιση της αυτονομίας , καταχρήσεις, επιθετικότητα, ανυπακοή, φόβο, άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, φτωχή εξέλιξη κοινωνικών χαρακτηριστικών και χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο. Αυτά τα συμπτώματα πολλές φορές οδηγούν σε κατάθλιψη, αυτοκτονικές τάσεις και βίαιη συμπεριφορά που συνεχώς αυξάνεται. Τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες Ενδοοικογενειακής Βίας και κακοποίησης μεταφέρουν αυτές τις συμπεριφορές στην ενήλικη ζωή τους , η οποία επαναλαμβάνεται συνεχίζοντας με αυτόν τον τρόπο ο κύκλος της Βίας και της κακοποίησης και επηρεάζει την ασφάλεια και την ευτυχία τους.

11

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

Ο όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyber-bullying) αφορά τον

εκφοβισμό, την απειλή, την ταπείνωση ή την παρενόχληση παιδιών, προεφήβων και εφήβων που δέχονται μέσω της χρήσης του Διαδικτύου, κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών από συνομηλίκους τους, η οποία επαναλαμβάνεται σε τακτικά ή άτακτα χρονικά διαστήματα, με σκοπό να βλάψει το θύμα.

Αυτοί που ασκούν τον συγκεκριμένο εκφοβισμό χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για να απειλήσουν, να παρενοχλήσουν, να δυσφημίσουν, να υποδυθούν αυτούς που εκφοβίζουν, να υποκλέψουν την ταυτότητά τους, να χλευάσουν, να συκοφαντήσουν. Το φαινόμενο αυτό, απασχολεί ολοένα και περισσότερους ερευνητές καθώς παρατηρείτε συνεχή αύξηση του φαινόμενου σε παγκόσμιο αλλά και σε ελληνικό επίπεδο. Μορφές cyberbullying

Αποστολή κειμένων, e-mail, ή άμεσων μηνυμάτων με βλαβερό και απειλητικό περιεχόμενο ή αποστολή «αστείων» που γελοιοποιούν κάποιο παιδί. Τα μηνύματα αυτά μπορεί να σταλθούν απευθείας σε ένα παιδί, ή να σταλθούν σε μια ομάδα ατόμων, προκειμένου να ενθαρρυνθούν να πάρουν μέρος στον εκφοβισμό.

Δημοσίευση ή αποστολή προσωπικών πληροφοριών ή ευαίσθητων πληροφοριών (όπως κάποιο προσωπικό πρόβλημα) σε πολλαπλούς παραλήπτες και δημοσίευση δυσάρεστων φωτογραφιών ή μηνυμάτων για άλλους σε ιστολόγια (blogs), σε ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook), ή σε άλλες ιστοσελίδες.

Δημιουργία ψεύτικου διαδικτυακού προφίλ σε κάποια σελίδα κοινωνικής δικτύωσης, με στόχο την γελοιοποίηση, ή δημιουργία «σελίδας» ή «γκρουπ» π.χ. στο facebook, το οποίο στοχεύει στην κοροϊδία ή στον εξευτελισμό ενός ανηλίκου.

12

Αποστολή κακοποιητικών και εξευτελιστικών μηνυμάτων, βίντεο μέσω κινητών τηλεφώνων ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ή αποστολή απειλών για τη σωματική ακεραιότητα στο θύμα ή σε άλλους παραλήπτες.

Αποστολή ιών ή άλλων πειρατικών προγραμμάτων με σκοπό να βλάψουν τον υπολογιστή κάποιου παιδιού ή να το κατασκοπεύσουν.

Δημιουργία κάποιου είδους «ψηφοφορίας» σε έναν ιστοχώρο, όπου τα παιδιά μπορούν να ψηφίσουν για το ποιο είναι το πιο άσχημο ή το πιο χοντρό παιδί του σχολείου με σκοπό να εξευτελίσουν ή να ντροπιάσουν κάποιο παιδί.

Απειλή συμπαικτών στα διαδικτυακά παιχνίδια, δηλαδή περιπτώσεις όπου κάποιοι παίκτες απειλούν άλλους συμπαίκτες στα παιχνίδια αυτά. Μπορεί, επίσης, να κλειδώσουν παίκτες έξω από το παιχνίδι, να διαδώσουν ψεύτικες φήμες, ή να κλέψουν τους κωδικούς, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στο λογαριασμό του παίκτη.

Κλοπή ταυτότητας ή παραβίαση προσωπικού λογαριασμού και χρήση του ονόματος ξένου χρήστη με σκοπό τη διάδοση φημών και ψεμάτων για κάποιον τρίτο ή για οποιοδήποτε άλλο σκοπό.

Επαναλαμβανόμενες νεκρές κλήσεις.

Δημιουργία ιστοσελίδων που στοχοποιούν συγκεκριμένα άτομα καλώντας και άλλους να δημοσιεύουν μηνύματα μίσους που μπορεί να περιλαμβάνουν παραδείγματα ρατσισμού, σεξισμού κ.λπ.

Δημοσίευση πραγματικών ή ψεύτικων φωτογραφιών σεξουαλικού περιεχομένου που απεικονίζουν ένα συγκεκριμένο παιδί και που αποστέλλονται σε πλήθος παραληπτών.

Εγγραφή κάποιου παιδιού σε ιστοχώρο πορνογραφικού περιεχομένου χωρίς τη συγκατάθεσή του και αποστολή πορνογραφικού υλικού.

13

ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Συχνά οι νέοι οδηγούνται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας της

βίωσης έντονων συναισθημάτων όπως συσσωρευμένος θυμός, απόγνωση,

εκδίκηση. Η ανάγκη επίσης για να επικεντρώσει τη προσοχή, η ευχαρίστηση

να προκαλέσει πόνο και φόβο και μπορεί να προέρχονται τόσο από τις

προβληματικές σχέσεις που υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον, όσο και

εξαιτίας μιας ευρύτερης κοινωνικής δυσλειτουργικότητας που παρουσιάζει το

άτομο. Σε μερικές περιπτώσεις ο Διαδικτυακός εκφοβισμός αποτελεί τρόπο

αντιμετώπισης της πλήξης, ή μορφή ψυχαγωγίας στοχεύοντας στην

εκδήλωση ποικίλων αντιδράσεων και στην ικανοποίηση αναγκών που

σχετίζονται με την επιβολή εξουσίας και ελέγχου. Σπανιότερα, η αποστολή

μηνυμάτων σε λάθος παραλήπτες μπορεί να αποτελέσει αιτία του

φαινομένου.

14

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του θύματος και του θύτη:

• Η αυτοεκτίμηση πλήττεται έντονα.

• Αίσθημα ενοχής.

• Αποχή από το σχολείο και τις παρέες των συνομηλίκων.

• Αντικοινωνική συμπεριφορά.

• Απομόνωση.

• Συχνά η αυτοκτονία θεωρείται ως η μοναδική λύση στο πρόβλημα.

• Ο θύτης μακροπρόθεσμα αντιλαμβάνεται ότι ο εκφοβισμός δεν

αποτελεί μορφή αναγνώρισης ή ικανοποίησης και αισθάνεται έτσι

απογοήτευση.

15

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι η επαναλαμβανομένη και απρόκλητη

παρενόχληση ενός παιδιού, το οποίο δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό

του. Το παιδί που εκφοβίζει (παιδί θύτης) υπερέχει σωματικά από το παιδί

στόχο (παιδί θύμα). Η παρενόχληση που ασκείται, χαρακτηρίζεται από

ένταση, διάρκεια και επαναλαμβάνεται.

Μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, όπως:

1)Ψυχολογική βία:

Πειράγματα, εξύβριση, ταπείνωση, εξευτελιστικά σχόλια, απειλές,

αποκλεισμός από σχολικές δραστηριότητες.

2)Σωματική βία:

Σπρωξίματα και χτυπήματα όπως χαστούκια, κλωτσιές, γροθιές, στριμώγματα

3)Σεξουαλική παρενόχληση:

Ανεπιθύμητα αγγίγματα, εξαναγκασμός του θύματος να παρακολουθείς ή και

να συμμετέχει σε σεξουαλικές πράξεις.

4)Οικονομική εκμετάλλευση παιδιών των οποίων κλέβουν ή φθείρουν

προσωπικά αντικείμενα, αποσπούν χρήματα, εκφοβίζοντας τα.

5)Ηλεκτρονικός ή διαδικτυακός εκφοβισμός.

16

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

Τα παιδία θύματα σχολικού εκφοβισμού είναι δυνατό να νοιώσουν

-ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως πόνο στην κοιλιά, πονοκέφαλο, έλκος,

αυξημένους παλμούς, τρέμουλο, έκζεμα, κρίσεις πανικού, ενούρηση,

διαταραχές του ύπνου.

-έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν ψυχωτικά συμπτώματα

-κατάθλιψη, άγχος, φοβίες, αίσθημα ανασφάλειας

-απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, μείωση σχολικής επίδοσης και

παρουσίας στο σχολείο που μπορεί να φτάσει στη σχολική αποτυχία και τη

σχολική άρνηση.

Τα παιδιά που εκφοβίζουν

-έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμπλακούν σε καυγάδες, βανδαλισμούς και

να αφήσουν το σχολείο.

-ως ενήλικες είναι πιθανόν να ασκούν βία στους συντρόφους και τα παιδιά

τους και να δυσκολεύονται να κρατήσουν φιλικές σχέσεις.

Τα παιδιά παρατηρητές είναι πιθανόν να απουσιάζουν από το σχολείο και

να έχουν αυξημένα προβλήματα ψυχικής υγειάς, όπως άγχος και κατάθλιψη.

17

ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ

Φαινόμενα βίας συχνά παρατηρούνται στα γήπεδα της Ελλάδας και στον υπόλοιπο κόσμο. Πολλές φορές έχουμε παρακολουθήσει εικόνες καταστροφών, συμπλοκών και συγκρούσεων οπαδών αντίπαλων ομάδων, οι οποίες πάντα τελειώνουν με την παρέμβαση των αστυνομικών δυνάμεων.

Στην αρχαιότητα ο αθλητισμός χαρακτηριζόταν από το "ευ αγωνίζεσθαι" και σήμαινε συστηματική σωματική προσπάθεια, σεβασμός του συναθλητή ή του αντιπάλου, τήρηση κανόνων της συλλογικής ζωής, αίσθημα της αλληλεγγύης. Όλα αυτά αποτελούν αξίες που πρέπει να καλλιεργούνται μέσα από τον αθλητισμό. Δυστυχώς όμως φανατικοί φίλαθλοι προκαλώντας φαινόμενα βίας αλλοιώνουν τη σημασία του αθλητισμού.

Με τον όρο “βία” δεν εννοούμε μόνο τη σωματική, αλλά και τη φραστική βία, πράγμα πολύ οικείο στα περισσότερα γήπεδα του κόσμου.

ΑΙΤΙΑ ΒΙΑΣ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ

Οι αιτίες του φαινομένου βρίσκονται στην εμπορευματοποίηση κυρίως

ομαδικών μορφών αθλητισμού (ποδόσφαιρο και μπάσκετ) και στα μεγάλα

οικονομικά συμφέροντα με τα οποία συνδέονται (αθλητικές εταιρείες), στην

υπερπροβολή των αθλημάτων από τα ΜΜΕ, εφόσον διαθέτουν ένα τεράστιο

φίλαθλο κοινό, αλλά και στην καλλιέργεια από μερίδα του τύπου του

φανατισμού των φιλάθλων οι οποίοι μετατρέπονται σε οπαδούς. Έτσι

αθλητές και θεατές όταν αισθάνονται ότι αδικούνται γίνονται βίαιοι.

Η γενικότερη κρίση των αξιών και τα κοινωνικά προβλήματα

( αποξένωση, ανεργία ) οδηγούν συχνά τους παθητικούς θεατές – οπαδούς

σε εκδηλώσεις βίας, τόσο μέσα όσο και έξω από τα γήπεδα. Αποτέλεσμα

18

αυτού του φαινόμενου είναι τεράστιες καταστροφές σε εγκαταστάσεις,

συγκρούσεις με αντίπαλους φιλάθλους, απομάκρυνση πολλών φιλάθλων από

τα γήπεδα, κίνδυνοι για την ασφάλεια των πολιτών.

Η αντιμετώπιση του αρνητικού αυτού φαινόμενου απαιτεί όχι μόνο

αυστηρότερα κατασταλτικά μέτρα από την Πολιτεία, αλλά και την συνεργασία

των φιλάθλων και των αθλητικών φορέων.

19

ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Εκτός από τη βία στην κοινωνία, το σχολείο, το γήπεδο, την οικογένεια

βία υπάρχει και στην εργασία. Αυτό καταμαρτυρούν φαινόμενα όπως αυτά

της δουλείας που υπήρχε από την αρχαιότητα, αλλά και η παρενόχληση

στον χώρο της εργασίας της σύγχρονης εποχής. Συνήθως ασκείται από

τον προϊστάμενο προς τον υφιστάμενο ή από συνάδελφο, ενώ συχνότερα

θύματα είναι οι γυναίκες. Η άσκηση βίας κατά την εργασία μπορεί να πάρει

τις παρακάτω μορφές :

Σωματική βία (από ήπιες μέχρι άγριες σωματικές επιθέσεις)

Σεξουαλική βία (μπορεί να περιορίζεται σε παρενόχληση με λόγια ή να προεκτείνεται σε κινήσεις και πράξεις)

Λεκτική βία : η οποία μπορεί να είναι άμεση ,όπως έχει προαναφερθεί ή έμμεση , όταν δηλαδή γίνεται χρήση εκφράσεων εναντίον του εργαζομένου που υπονοούν την απόρριψή του ή στοχεύουν στη δημιουργία ενόχων

Ψυχολογική βία : (είναι αυτή που δυσκολότερα αναγνωρίζεται και αποδεικνύεται – τεκμηριώνεται) πρόκειται για ψυχολογικό πόλεμο που ασκείται στο θύμα και εκδηλώνεται με συμπεριφορές που αμφισβητούν την ποιότητα της εργασίας του θύματος, ακόμη και αν οι πελάτες είναι ευχαριστημένοι .

Οικονομική βία : όταν ο εργοδότης χρησιμοποιεί οικονομικό παράγοντα για να ελέγξει τη συμπεριφορά του θύματος προκαλώντας οικονομική ανασφάλεια .

20

«Ποια τα αίτια και οι συνέπειες

της βίας;»

21

ΑΙΤΙΑ ΒΙΑΣ (ΓΕΝΙΚΑ)

Ποιά είναι τα αίτια που γεννούν την βία;

Το χαμηλό πνευματικό – ηθικό επίπεδο σε συνδυασμό με το χαμηλό βιοτικό

ωθούν συχνά το άτομο προς την βία

Έτσι συχνά αίτια για τη βία είναι:

Η ελλιπής μόρφωση, η απαιδευσία, η περιορισμένη νοημοσύνη

Ο κλονισμός των ηθικών αρχών, η έλλειψη πίστης στους θεσμούς και τα ιδανικά.

Η κρίση του θεσμού της οικογένειας, η λανθασμένη ανατροφή των παιδιών, η έλλειψη θαλπωρής, η παραμέληση, η αδιαφορία και η καταπίεση που συχνά ασκείται πάνω τους από την οικογένεια ή το σχολείο.

Ο ανταγωνισμός στις ανθρώπινες σχέσεις, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το άγχος, η μοναξιά, η αποξένωση, η έλλειψη επικοινωνίας, ο ατομικισμός.

Η εκμετάλλευση, οι αδικίες, η αναρχία, η ανασφάλεια.

Ο υπερκαταναλωτισμός, τα υλιστικά πρότυπα, η ανεργία, η φτώχεια, οι στερήσεις, η άνιση κατανομή των αγαθών, η τάση για γρήγορο και εύκολο πλουτισμό, η πλεονεξία.

Ο θρησκευτικός φανατισμός και η έλλειψη πίστης.

Η αποθέωση της βίας και η προβολή της σε όλα τα τηλεοπτικά

προγράμματα, ενημερωτικά ή ψυχαγωγικά.

Ο ρατσισμός, η έλλειψη ζωτικού χώρου, ο συνωστισμός, ο ελλιπής

έλεγχος.

Η αναξιοκρατία και η διαφθορά.

Η δυσλειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος και τα

αποσπασματικά και αναποτελεσματικά μέτρα εναντίον της βίας.

Η ελλιπής κοινωνική μέριμνα, η ατιμωρησία, τα κενά του νόμου.

Η κληρονομικότητα σε σεξουαλικές ανωμαλίες και οι νευρώσεις.

22

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΒΙΑΣ

α) ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η κοινωνία όπου επικρατεί βία χαρακτηρίζεται από οπισθοδρόμηση ή

στην καλύτερη περίπτωση στασιμότητα, καθώς είναι πολύ δύσκολο να

παρουσιαστεί πολιτισμική πρόοδος.

Υπάρχει κρίση αξιών και παραβίαση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Απειλείται και συχνά καταστρέφεται το αγαθό της ζωής, της σωματικής

ακεραιότητας, του σεβασμού, της προσωπικότητας, της ελευθερίας και της

περιουσίας.

Η κοινωνική συνοχή διαταράσσεται, οξύνονται τα κοινωνικά προβλήματα ενώ

η επίλυσή τους με διάλογο και συναίνεση είναι αδύνατη.

Τα αντικοινωνικά φαινόμενα είναι σε έξαρση και κλονίζονται θεμελιώδεις αξίες

του δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως δικαιοσύνη και υπακοή στο νόμο.

β) ΑΤΟΜΟ

Συχνά η ζωή και η υγεία του ανθρώπου κινδυνεύει όχι μόνο των

θυμάτων αλλά και των θυτών. Δύσκολα εδραιώνονται σχέσεις εμπιστοσύνης.

Ο φόβος και η ανασφάλεια κυριαρχούν στην ανθρώπινη σκέψη. Η

προσωπικότητα του ατόμου δεν αναπτύσσεται ομαλά και υπονομεύεται το

μέλλον της. Το άτομο καταδικάζεται στην απομόνωση και την έλλειψη

επικοινωνίας και συνήθως έχει αυξημένα ψυχολογικά προβλήματα.

Μπορεί να υπάρξει εμπλοκή του ατόμου με τον νόμο. Η επιβολή

ποινών, οι οποίες ανάλογα με τη διάρκεια και μορφή τους είναι δυνατόν να

οδηγήσουν στην υπονόμευση του μέλλοντος και κάθε προσπάθειας για τη

οικοδόμηση μιας ήρεμης ζωής.

Εμφανίζονται οικογενειακά και προσωπικά αδιέξοδα.

23

«Με ποιο τρόπο η κοινωνία μεριμνά για τα άτομα

που έχουν υποστεί βία;»

24

Σε εθνικό αλλά και διεθνές επίπεδο υπάρχουν οργανώσεις με στόχο την

προάσπιση και προώθηση με κάθε νόμιμο τρόπο των δικαιωμάτων του παιδιού

και της γυναίκας.

Καθώς και την παροχή βοήθειας (ψυχολογικής, ιατρικής, επιστημονικής,

κοινωνικής, επαγγελματικής, υλικής) και υποστήριξης κάθε μορφής σε παιδιά

και γυναίκες.

Μερικές από αυτές είναι:

Οργανώσεις για το παιδί:

1.UNICEF

Η UNICEF ιδρύθηκε εθελοντικά από τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται πραγματικά για τα παιδιά, στις 11 Δεκεμβρίου του 1946. Στόχος της μια καλύτερη ζωή για τα παιδιά όλου του κόσμου. 2.ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

25

στοχεύει στην :

o παροχή ηθικής, οικονομικής και ψυχολογικής υποστήριξης σε παιδιά με

ειδικές ανάγκες και παιδιά απόρων οικογενειών και εθνικών ή

θρησκευτικών μειονοτήτων.

o Παροχή βοήθειας σε παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα

υγείας και χρήζουν ιατρικής περίθαλψης σε νοσοκομεία του εξωτερικού

ή του εσωτερικού.

o Ανάπτυξη του μορφωτικού, βιοτικού και πνευματικού επιπέδου των

παιδιών.

o Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των παιδιών που χρήζουν

κοινωνικής βοήθειας, που υφίστανται οποιασδήποτε φύσεως

κακοποίηση και εκμετάλλευση από τους γονείς τους, συγγενείς τους ή

άλλους.

Οργανώσεις για τη γυναίκα:

1.Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων

General secretariat of (gender) equality (interior ministry)

υπάγεται στο Υπ. Εσωτερικών και κακώς αναφέρεται από ορισμένες

υπηρεσίες της ΕΕ ως παρέχουσα υποστήριξη και προστασία για κάθε θέμα

ισότητας

2.Δίκτυο για την καταπολέμηση

της ανδρικής βίας

κατά των γυναικών

Πανελλαδικό - συμμετέχουν συλλογικότητες (ομάδες & φορείς) που

αναπτύσσουν ανάλογες δράσεις

Νικηταρά 8-10, 106 78 Αθήνα / Τηλ.-Fax: 210.3828126

email: todiktyo@yahoo.gr

3.Εθνικό Παρατηρητήριο για τη βία

κατά των γυναικών

26

(από 31 Μαϊου 2003) βασικοί φορείς: το Ευρωπαϊκό Λόμπυ Γυναικών και το

Δίκτυο για την καταπολέμηση της ανδρικής βίας κατά των γυναικών & Γενική

Γραμματεία Ισότητας

4.Πρωτοβουλία Γυναικών Ενάντια στην Κακοποίηση:

Μέλος του Δικτύου Γυναικών Θεσσαλονίκης

Π. Παπαγεωργίου 8, Ισόγειο, Πλατεία Αχειροποίητου

protovoulia_enantion_kakopoiisis-ΑΤ-yahoo.gr

5.Σύνδεσμος για τα

δικαιώματα της Γυναίκας

παρέχει δωρεάν νομικές συμβουλές για τη βία στην οικογένεια και έχει

δραστηριοποιηθεί στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του προβλήματος της

σωματεμπορίας.

27

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ

Κοινωνική δικαιοσύνη, Ισότητα, Ισονομία, Ελευθερία.

Εκλογίκευση των Κοινωνικών Σχέσεων

Ενσωμάτωση ολόκληρης της κοινωνίας στην παραγωγή και την κατανομή των κοινωνικών αγαθών .

Καταπολέμηση της ανεργίας. Παροχή κινήτρων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Λήψη μέτρων για την αποκέντρωση.

Επανατοποθέτηση αθλητισμού σε σωστές βάσεις, απομάκρυνση των στοιχείων που υποβαθμίζουν το αθλητικό ιδεώδες, περιορισμός ανταγωνιστικού πνεύματος.

Ίδρυση αθλητικών και πολιτιστικών κέντρων, βιβλιοθηκών, κέντρων νεότητας, καλλιτεχνικών & μουσικών εργαστηρίων για δημιουργία και αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των νέων .

Παρέμβαση για την παρεμπόδιση του καταιγισμού σκηνών βίας από τα ΜΜΕ .

Ανάπτυξη στενότερων σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων.

Ανθρωπιστική παιδεία και μεταβίβαση ανθρωπιστικών αξιών, καλλιέργεια κριτικής ικανότητας, ισχυροποίηση της βούλησης.

Ουσιαστική ανθρώπινη επικοινωνία, σωστή καθοδήγηση από τους πνευματικούς ανθρώπους, εκκλησία κ.α.

Καταπολέμηση της προκατάληψης και του φανατισμού.

Καταστολή της βίας όχι με βία, αλλά με γόνιμο διάλογο κι επικοινωνία.

Η κοινωνία οφείλει να μην καταδικάζει όσους παρανομούν, να μην τους περιθωριοποιεί , αλλά να αφήνει τη δυνατότητα μεταμέλειας, να δείχνει κατανόηση να τους παρέχει ευκαιρίες.

Προσεχτική απονομή της δικαιοσύνης, θέσπιση κατάλληλων νόμων, επαρκής αστυνόμευση, παραδειγματικός χαρακτήρας της ποινής, όχι εκδικητικός.

Ειδικευμένο προσωπικό (ψυχολόγοι , κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί,...) και διεθνής συνεννόηση για την καταπολέμηση της βίας .

Κάποιες αποτελεσματικές πρακτικές, σε επίπεδο σχολείου και τάξης, για εφαρμογή μιας στρατηγικής ενάντια στη βία, είναι: • σε επίπεδο σχολείου:

σύνταξη Σχολικής Επιτροπής ενάντια στον εκφοβισμό & την ενδοσχολική βία

σύνταξη Διακήρυξης του σχολείου ενάντια στη βία: δικαιώματα-υποχρεώσεις-καθήκοντα για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας

αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς, προκειμένου να

σταματήσει ο κύκλος αναπαραγωγής και ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας

28

σε επίπεδο τάξης:

συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό & τις μορφές της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

συζήτηση για τις επιπτώσεις του εκφοβισμού ενημέρωση σχετικά με το γιατί η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός δεν

είναι αποδεκτά από το σχολείο τρόποι & προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση από τους μαθητές:

σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία παροχή βοήθειας από μαθητές σε άλλους, για την επίλυση των

συγκρούσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκφοβισμό προαγωγή των συνεργατικών αλληλεπιδράσεων παροχή ευκαιριών για θετική έκφραση της επιθετικότητας (π.χ. μέσω

των αθλημάτων)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η βία αποτελεί τη μάστιγα της εποχής μας. Για να

περιοριστεί χρειάζεται αγώνα, ατομικό και συλλογικό , στο εσωτερικό

των κρατών, αλλά και διεθνή συνεργασία.

29

Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ

30

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ

Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε δείγμα εκατό εφήβων της

περιοχής μας διαπιστώσαμε τα εξής:

31

32

Αντιδράσατε ;

25%

75%

Oχι

Ναι

33

34

35

36

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε δείγμα εκατό ενηλίκων της

περιοχής μας διαπιστώσαμε τα εξής:

Ποια άτομα πιστεύεται ότι πέφτουν συχνότερα θύματα βίας :

37

3%

97%

Nαι

Όχι

. Πιστεύετε ότι τα άτομα που έχουν υποστεί βία κοινοποιούν

εύκολα το περιστατικό που τους έχει συμβεί;

38

39

40

41

42

43

44

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

«ΒΙΑ, ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΣ»

Α) ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

1.Πιστεύετε ότι τα φαινόμενα βίας είναι πιο συχνά σήμερα, παρά στο παρελθόν;

Ναι

Όχι

Δεν ξέρω/δεν απαντώ

2.Ποια άτομα πιστεύετε ότι πέφτουν συχνότερα θύματα βίας;

Γυναίκες

Παιδιά

Ηλικιωμένοι

Άτομα με ειδικές ανάγκες

Αλλοδαποί

3. Πιστεύετε ότι τα άτομα που έχουν υποστεί βία κοινοποιούν εύκολα το

περιστατικό που τους έχει συμβεί;

Nαι

Όχι

Δεν ξέρω/ δεν απαντώ

4.Σε ποιον νομίζετε ότι το αναφέρουν ευκολότερα;

Οικογένεια

Φίλους

Αρμόδια υπηρεσία

Άλλο

45

5.Νομίζετε ότι τα άτομα που έχουν υποστεί βία επιδιώκουν την ποινική

δίωξη του δράστη;

Πάντα

Συχνά

Σπάνια

Ποτέ

Δεν ξέρω/ δεν απαντώ

6.Σας αποκάλυψε ποτέ ένα άτομο ότι έχει υποστεί βία;

Nαι

Όχι

7.Αν ναι, νομίζετε πως θα μπορούσατε να το βοηθήσετε με κάποιον

τρόπο;

Ναι

Όχι

Δεν ξέρω/ δεν απαντώ

8. Αν ναι με ποιο τρόπο;

Ψυχολογικά

Νομικά

Οικονομικά

Άλλο

9. Έχετε βρεθεί μάρτυρας σε περιστατικό βίας;

Nαι

Όχι

46

10.Πως αντιδράσατε;

Δεν αντέδρασα

Προσπάθησα να το τερματίσω

Στήριξα το θύμα

Αποδοκίμασα τον δράστη

Το ανέφερα στις αρχές

11. Έχετε υποστεί βία;

Ναι

Όχι

Δεν απαντώ

12.Αν ναι τι είδους βία υπεστήκατε;

Σωματική

Λεκτική

Ψυχολογική

Σεξουαλική (λεκτική ή σωματική)

Άλλο

13.Με ποιο τρόπο αντιδράσατε;

Δεν αντέδρασα

Το ανέφερα στις αρχές

Ανταπέδωσα με βία

47

14.Εχετε ασκήσει ποτέ βία;

Ναι

Όχι

15. Αν ναι, τι είδους βία;

Σωματική

Λεκτική

Ψυχολογική

Άλλο

16.Θα δικαιολογούσατε ποτέ μια πράξη βίας;

Ναι

Όχι

Δεν ξέρω/ δεν απαντώ

17.Ποια νομίζετε ότι είναι τα αίτια της βίας;

1. Οικονομικά αίτια 2. Κοινωνική ανισότητα 3. Η αίσθηση ότι κάποιος έχει αδικηθεί 4. Ψυχολογικά αίτια 5. Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο

18.Τι προτείνετε για την αντιμετώπιση της βίας;

48

Β)ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛOΓΙΟ ΜΑΘΗΤΩN

ΑΓΟΡΙ ΚΟΡΙΤΣΙ

1. Με βάση τις εμπειρίες σας, πιστεύετε ότι υπάρχουν κρούσματα βίαιης συμπεριφοράς μεταξύ μαθητών μέσα και έξω από την σχολική τάξη;

Καθόλου Λίγο Αρκετά συχνά Πολύ συχνά

2. Από ποιους μαθητές εκδηλώνονται κυρίως κρούσματα επιθετικής συμπεριφοράς μέσα και έξω από την σχολική τάξη;

Μαθητές με συναισθηματικά ή ψυχολογικά προβλήματα; Μαθητές με χαμηλές επιδόσεις; Μαθητές με οικογενειακά προβλήματα Μαθητές με οικονομικά προβλήματα Αλλοδαπούς μαθητές;

3. Ποιες μορφές βίας έχετε υποστεί οι ίδιοι στο σχολικό χώρο; Σωματική Λεκτική Ψυχολογική Διαδικτυακή Άλλη Καμία

4.Ποιες μορφές βίας έχετε ασκήσει εσείς απέναντι σε συμμαθητές σας; Σωματική Λεκτική Ψυχολογική Διαδικτυακή Άλλη Καμία

5. Υπήρξατε μάρτυρας σε καυγά μεταξύ συμμαθητών σας; Πολλές φορές Λίγες φορές Ποτέ

6. Αντιδράσατε; Ναι Όχι

7. Αν ναι, με ποιο τρόπο αντιδράσατε; Προσπαθήσατε να τους σταματήσετε; Το αναφέρατε στο Διευθυντή; Πήρατε το μέρος του θύματος; Πήρατε το μέρος του θύτη;

49

8.Αν όχι, γιατί μείνατε αμέτοχοι;

Από αδιαφορία; Από άγνοια; Από φόβο;

9.Έχετε υποστεί κάποια μορφή βίας από τους καθηγητές σας; Ναι Όχι

10. Αν ναι, τι είδους βία; Λεκτική Σωματική Ψυχολογική Άλλη

11.Ποια νομίζετε ότι είναι τα αίτια της βίας στο σχολείο; Οι νέοι είναι ατίθασοι από φυσικού τους. Οι νέοι πνίγονται στο σχολικό περιβάλλον. Θέλουν να ξεφύγουν. Οικονομικοί παράγοντες. Άσχημη οικογενειακή κατάσταση. Οι μαθησιακές δυσκολίες. Η επίδραση των ΜΜΕ στη συμπεριφορά των παιδιών. Οι βίαιοι μαθητές έχουν υποστεί βία και οι ίδιοι.

12.Ποιες θεωρείτε ως πιθανές λύσεις για την πρόληψη του προβλήματος; 13. Ποιες θεωρείτε ως πιθανές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος;

50

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βουιδάσκης, Βασίλης (1983), Η επιθετικότητα σαν κοινωνικό πρόβλημα στην

οικογένεια και στο σχολείο, Αθήνα, Εκδόσεις Γρηγόρη.

Εθνικό Παρατηρητήριο για την αντιμετώπιση της βίας κατά των

γυναικών(2004), Πρώτη εθνική έκθεση της Ελλάδας.

Μάνος, Κώστας (1997), Ψυχολογία του εφήβου, Αθήνα, Εκδόσεις Γρηγόρης.

Νέστορος, Ι. (1996), Η επιθετικότητα στην οικογένεια, στο σχολείο και στην

κοινωνία, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.

http://www.domviolence.org.cy/v2/?lang=GR&cat=14 e-psychology.grΕνδοοικογενειακή Βία: Tο θύμα, ο θύτης και οι επιπτώσεις της.

pelop.pde.sch.gr/via/er/epi8etikotitakaivia.pdf

paratiritirio.minedu.gov.gr/