مطالب فهرست

1..................................................................فصل اول:کلیات تحقیق

1..........................................................................- بيان مساله :1-1

2.........................................................................- اهميت مساله1-2

3...........................................................................-اهداف پروژه1-3

3............................................................- مباني نظري عام طرح4-1

4...........................................................................- روش تحقيق5-1

5.....فصل دوم : مبانی نظری و بررسی مصادیق و نمونه های موردی

5..................................................-تعریفی بر آموزش و پرورش:1-2

5...................- بررسی نظام آموزش و پرورش در کشور ایران1-1-2

6....................................................- دیدگاههای نظام تحصیلی2-1-2

6........................................-آموزش و پرورش پیش از دبستان3-1-2

7........................................................................دوره ابتدائی-4-1-2

8....................................................................- دوره راهنمایی5-1-2

9...............................................- نظام آموزش دوره متوسطه6-1-2

10...................................................................- تعریف مدرسه7-1-2

10.........................................................- وجوه تکامل جسمی8-1-2

پسر- 9-1-2 و دختر تربیت 11.................................................تفاوتهای

12...................................................- انواع روش های تدریس10-1-2

13...........................................- مراحل اجرای روش نمایشی11-1-2

14............................- محاسن و محدودیتهای روش آزمایشی12-1-2

15....................................................-انواع روش های تدریس13-1-2

دهنده- )14-1-2 سازمان پیش preadvance-organizer model)19الگوی

20........................-محاسن و محدودیتهای الگوی پیش سازمان دهنده:15-1-2

programmed instruction:............22- آموزش برنامه ای 16-1-2

23......................................................- مبانی نظری تدریس17-1-2

24.................................بخش دوم:نمونه موردی و مطالعات تطبیقی

24............................................................................-دانشگاه بوزار2-2

29......................................................................-مدرسه باهاوس2-2-1

39......................................................................-دانشگاه هاروارد3-2-2

51............................................-پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران6-2-2

54.........................................................-دانشگاه هنر اسالمی تبریز2-2-7

57......................................................-دانشگاه علم و صنعت ایران8-2-2

60.........................................................بخش سوم: موسیقی در معماری

60...............................................................-مفهوم موسیقی در بناها3-2

61.........................................................-رابطه موسیقی و معماری1-3-2

62.....................................................................................-ریتم2-3-2

62.....................................................................-ریتم در موسیقی3-3-2

62......................................................................-ریتم در معماری2-3-4

63........................................................-فضا در موسیقی و معماری2-3-5

64.......................فصل سوم: .مطالعات بستر طرح و معرفی و تحلیل سایت

64..............................................................................- اقلیم تهران1-3

66..........................................................................-اقلیم وآب وهوا2-3

66.......................................-تغییرات شاخص دما در استان تهران1-3تصویر

67...........................................................................- رطوبت نسبی3-3

67..................................................................................- بارندگی5-3

67............................................-میانگین بارندگی روزانه در تهران2-3تصویر

67......................................................................- جریان وزش بادها6-3

68...............................................................................- انواع بادها7-3

68..............................................................................- باد غالب1-7-3

69.....................................................-سرعت و درصد وزش باد3-3تصویر

69..........................................................2- باد نایب غایب یا درجه 1-7-3

69.....................................................................- بادهای شهر تهران8-3

70...............................-تغییرات شاخص های آب و هوایی در تهران4-3تصویر

70..........................................................................- ساعات آفتابی9-3

70.............................................................. تهران22-اقلیم منطقه 10-3

70.......................................................................................-دما11-3

71..........................................................-وضعیت توپوگرافی منطقه12-3

72...............................................................-وضعیت موجود منطقه13-3

73..................................................................................-طبيعت14-3

74................................................................22-نقشه منطقه 5-3تصویر

74...........................فصل چهارم : ضوابط و استاندارد های طراحی

74............................................................................- عملكرد ها4-1

75....................................................................- آموزشي-تئوري4-2

75....................................................................- كالس درس4-2-1

77...............................................................- عكس و اساليد4-2-2

78................................................................- اتاق كنفرانس4-2-3

79....................................................................- آموزشي-عملي4-3

79..........................................................................- آتليه ها4-3-1

81.............................................................................- كارگاه ها4-4

81...................................................................- كارگاه چوب4-4-1

82...................................................-كارگاه سفال و مجسمه4-4-2

83...................................................................-كارگاه ماكت4-4-3

83................................................................-كارگاه عكاسي4-4-4

84.....................................................................- آزمايشكاه ها4-5

84................................................................- آزمايشگاه بتن4-5-1

85..............................................................- آزمايشگاه خاك4-5-2

86..........................................................- بخش فرهنگي-رفاهي4-6

86.........................................................................- كتابخانه4-6-1

89.......................................................................- نماز خانه4-6-2

90.............................................................- سالن اجتماعات4-6-3

91.....................................................- فضا هاي فرهنگي-رفاهي4-7

91.......................................................................- انتشارات4-7-1

91..............................................................................- بوفه4-7-2

91...................................................................................- اداري4-8

91........................................................- اتاق رئيس دانشگاه4-8-1

92....................................................................- اتاق معاون4-8-2

92......................................................................- مدير گروه4-8-3

92...............................................................-معاون آموزشي4-8-4

92...........................................................- مالي)حسابداري(4-8-5

93.......................................................- حراست و انتظامات4-8-6

94......................................................................- برنامه فیزیکی4-9

97.........................................................................-استانداردها4-10

97............................................- ابعاد و فضاهاي مورد نياز4-10-1

97............................................................................-پلكان4-10-2

97.........................................-راهروها و مسيرهاي شيبدار4-10-3

98...........................................................................- دربها4-10-4

98...................................................................- كيفيت هوا4-10-5

99........................................................................- راندمان ديد4-11

99.......................................................- روشنايي مصنوعي4-11-1

100..............................................................-روشنايي روز4-11-2

100.................................................................................- رنگ4-12

102........................- دسترسي و مسير گردش يا سيركوالسيون4-13

102...........................................- تئاترها و سالن هاي سخنراني4-14

104............معرفی روند طراحی و ارایه طرح پیشنهادی فصل پنجم:

104.....................................................................-ایده اولیه طراحی1-5

107.............................................................. موزه –- ایده اصلی باغ 2-5

109...............................................-سناريوهاي کانسپچوال ) مفهومي (5-3

110....................................................................-نظریه کوين روش5-4

111.................................................................-نظریه :ادوارد الرابي5-5

112..............................................................-سلسله مراتب کانسپت5-6

113...............................................................-انواع پنجگانه کانسپت:5-7

120..........................................................................-کانسپت طرح5-8

121............................................................................................منابع

فصل اول:کلیات تحقیق- بيان مساله :1-1

ايران اسالمي ما به عن}}وان يكي از پيش}}تاز ت}}رين س}}رزمينهاي جه}}ان در علم و فرهنگ و تمدن بوده است و در زماني كه اروپ}}ا در عقب مان}}دگي محض ق}رون وس}}طي ب}}ه س}}ر مي ب}}رد، اي}}ران س}}ر اف}}راز م}}ا مه}}د تم}}دن و فرهن}}گ ب}}ود و

دانشمندان و فرزانگان زيادي از اين خاك مقدس برخاستند. در آن زمان اي}}ران در هم}}ه عل}}وم س}}رآمد ب}}ود. از نج}}وم گرفت}}ه ت}}ا رياض}}يات و

شيمي و فيزيك الهيات و باالخره در معماري. در مورد معماري گرانسگ ايران چه بيش از اسالم و چه بع}}د از اس}}الم مط}}الب زيادي گفته شده اينكه ايران از لحاظ معماري تا چ}}ه ح}}د پيش}}رفته ب}}وده و چ}}ه بناهاي عظيم سنگي و چه مساجد زيبائي را معماران گذش}}ته م}}ا در اين م}}رز و

بوم ساخته اند كه هنوز هم بعد از قرن ها حرف براي گفتن دارند. متاس}}فانه در چن}}د ق}}رن اخ}}ير در اث}}ر برخ}}ورد فرهن}}گ غ}}رب ب}}ا فرهن}}گ م}}ا و سياستهاي غلط سياستمداران و استيالي چندين ساله اس}}تعمار ب}}ر اين م}}رز و

بوم در كشور ما نوعي خود باختگي و ركود حاصل از آن باعث عقب مان}}دگي و انفعال در مقابل فرهن}}گ بيگان}}ه ش}}د. ل}}ذا م}}ا در تم}}ام عل}}وم چش}}م ب}}ه دس}}ت اروپائيان دوختيم. به عبارت ديگر نوعي سرگشتگي ف}}رهنگي و بح}}ران هوي}}تي

در تمام علوم از جمله در معماري گريبانگير جوانان اين مرز و بوم شد. معماري ارزشمند و با ش}}كوه اي}}راني كم كم ش}}روع ك}}رد ب}}ه تقلي}}د از معم}}اري اروپايي و شهرهاي زيبا و با شكوه ما تحت تاثير تئوري هاي شهر س}}ازي اروپ}}ا و آمريك}}ا ق}}رار گ}}رفت و آهس}}ته آهس}}ته، آنچ}}ه از معم}}اري داش}}تيم ب}}ه دس}}ت

فراموشي سپرديم و شروع به تقليد از معماري غربي كرديم . ارزشهايي چون محرميت و ... كهنه شد و ما امروز مب}}دل ش}}ديم ب}}ه ي}}ك مقل}}د

سال پيش. 50معماري اروپائي آن هم مقلد معماري اروپاي

حال سوال اينجاست كه چه بايد كرد : مسلما اصالح اين غربگرايي و بحران هويتي ب}}ه اين زودي ه}}ا و ب}}ه اين راح}}تي امكان پذير نيست. و نيازمند برنامه هاي طوالني مدت و آموزش همگاني اس}}ت كه خود اين آموزش شامل آموزش عام و آموزش خاص مي شود. آم}}وزش ع}}ام يعني باال بردن درك و فرهنگ عمومي م}}ردم و در واق}}ع تغي}}ير نگ}}رش م}}ردم و آموزش خاص عبارتست از آموزش افرادي متخصص كه بتوانن}}د بع}}دها ب}}ا ارائ}}ه نتيجة آموزش كه ديده اند، كم كم فرهنگ عمومي مردم را ب}}ه اين س}}مت و س}}و سوق مي دهند كه آري ما هم زماني در معم}}اري ح}}رفي ب}}راي گفتن داش}}تيم و

اگر چنين بود پس باز هم مي توانيم. اين مهم مس}تلزم اين اس}ت ك}ه ب}ر تع}داد اف}راد متخص}}ص ك}}ه اينگون}}ه ت}}ربيت شده اند افزوده شود هنرمندان و معم}}اراني آگ}}اه، خالق و خ}}ود ب}}اور. اف}}زايش اينگونه معماران محقق نمي شود مگر ب}}ا اف}}زايش مراك}}زي ك}}ه بتوان}}د اينچ}}نين معماراني را تربيت كند و همچنين به كار گماردن استاداني ك}}ه بتوانن}}د اينگون}}ه

آموزش دهند. متاسفانه آنچ}}ه ب}}ه خ}}ود ، در دانش}}كده معم}}اري آم}}وزش داده ان}}د اص}}ول اولي}}ه تناسب، متعادل و سبكهاي معماري و طراحي پالن و نما بوده است. و فقط در

يكسره از معماري گذشته ايران تعري}}ف و2 و 1 واحد معماري اسالمي 4قالب تمجيد شده و به قول معروف به به و چه چه كرده ايم اما من به ي}}اد نمي آورم كه به ما آموزش داده باشند كه حال ما بايد چ}}ه ك}}نيم ؟ وظيف}}ه م}}ا ب}}راي احي}}ا

معماري قدرتمند گذشته ايران چيست ؟

- اهميت مساله1-2 - معماري به عنوان يكي از نيازهاي اوليه انسان از بدو تاريخ با انسان ب}}وده و1

با انس}}ان زاده مي ش}}ود. او را در ب}}ر مي گ}}يرد در جس}}م و ذهن و روحش ت}}اثير مي گذارد. هيچ عاملي به اندازه معماري نمي تواند تا اين اندازه بر انس}}ان ت}}اثير

گذار باشد. تمام روابط و تعامالت اجتماعي انسان در فضاي معماري و شهرسازي ص}}ورت مي گيرد. معماري عالوه بر اينكه مي تواندمنجر به ايجاد آسايش فكري جسمي و روحي شود به همان اندازه مي تواند تاثير معكوس داشته باشد. به عنوان مث}}ال يك معماري خوب در يك اداره مي تواند در روابط كارمندان يا ارباب رجوع ت}}اثير مثبت بگذارد و بالعكس معماري بد روي خلق و خوي كارمندان تاثير منفي دارد. لذا در اينجا اولين سوالي كه پيش مي آيد اين است كه آيا كسي كه مي خواه}}د معماري كند خود مي تواند در يك فضاي ناهمگون و بي ارزش از لحاظ معم}}اري

تربيت شود ؟ - معماري داراي دو جنبه است يكي استاندارد ها و اصول اولي}}ه مانن}}د تع}}ادل،2

ريتم و ... و ديگ}ري اين ك}ه معم}}اري خ}}ود حام}ل پي}ام و مع}رف ه}}ويت جامع}ه

است. يك اثر معماري ارزشمند عالوه بر داشتن اصول اوليه بايد داراي هويت ومعرف فرهنگ توده مردم باشد.

به عنوان مثال اتاق خوابي كه تمام ديوارهاي آن شيش}}ه اس}}ت ممكن اس}}ت ب}}ا فرض انطباق با شرایط اقليمي بسيار زيبا و دلپذير باشد اما آيا اين اتاق خ}}واب

در فرهنگ، قابل قبول است ؟ مسلما نه. از اين دست مثالها فراوان است كه اين نمونه كوچكي بود براي تقريت ذهن به

مفهوم مطلوب. لذا معماري ما عالوه بر ضوابط و اصولي كه منجر ب}}ه آس}}ايش فك}}ري مي ش}}ود

بايد داراي هويتي ايراني و اسالمي باشد. البته گاهي شنيده مي شود كه برخي از معماران مي گويند ك}}ه معم}}اري اي}}راني ديگر قابل استفاده نيست و مردم استقبال نمي كنند. كه اين حرف ص}}د در ص}}د غلط است. بله اگ}}ر منظ}}ور از معم}}اري اي}}راني ارتج}}اع و بازگش}}ت ب}}ه عقب و استفاده از حياط مركزي و بادگير باشد اين حرف صحيح است، مردم اس}}تقبال نمي كنند. اما منظور از معماري اص}}يل اي}}راني ارزش}}ها و هوي}}تي اس}}ت ك}}ه در بطن آن نهفته است كه به نظر من هنوز كسي نتوانسته اين ارزش}}ها و ه}}ويت

% كشف كند و به كار ببندد كه اگر چنين شود همه ما50را صد درصد و يا حتي خواهيم ديد كه اقبال عمومي مردم قابل توجه خواهد بود.

لذا ما بايد سعي كنيم كه مراكزي اح}}داث ك}}نيم ك}}ه در اين مراك}}ز معم}}اراني را آموزش دهد كه بتوانند حلقه گم شده اتصال زنجير طالئي هنر و معماري ايران

از گذشته به آينده را پيدا كنند و آني فاصله را از بين ببرند. - از زماني كه رشد جمعيت در ايران خودرا بص}}ورت واض}}ح نماي}}ان ك}}رد و ب}}ه3

–خاطر سياستهاي غلط } اين رشد حتي با وج}}ود برنام}ه ه}اي تنظيم خ}انواده همچنان صعودي اس}}ت ب}}ه تب}}ع اين رش}}د ني}}از ب}}ه امكان}}اتي از قبي}}ل اف}}زايش مسكن، مدرسه بيمارستان و توسعه شهرها رو به فزوني گذاشت، شهرها روز

به روز توسعه يافتند و ساخت و سازها وسيع شدند. تا چند سال قبل در اين رشد ساخت و ساز و توسعه شهرها حضور معم}}اران و شهر سازان بسيار كمرنگ ب}}ود و در م}}واردي ح}}تي معم}}اران نقش}}ي نداش}}تند. ساختمانها به سرعت و بدون رع}}ايت اص}}ول معم}}اري س}}اخته ش}}دند و س}}يماي شهرها تبديل ب}}ه ملغم}}ه اي ش}}د از ان}}واع س}}بكها و مص}}الح، ك}}ه نم}}اي رومي را

مي توان يكي از اين اتفاقات ناميد. هر كس هر طور كه مي خواست س}}اختمان س}}ازي مي ك}رد و هيچكس نظ}ارتي

نداشت. اين اتفاقات در كالن شهرها بيشتر خود نمايي مي كرد...

-اهداف پروژه1-3 براي بر طرف كردن مشكالتي كه ب}}ر ش}}مرديم باي}}د ابت}}دا قض}}يه را از دو جنب}}ه

بررسي كنيم: جنبه علمي و عملي از جنبه علمي با توجه به آنچه بر ش}}مرديم در اين رس}}اله س}}عي ش}}ده اس}}ت ب}}ا تحليل و بررسي دقيق سيستم ه}}اي آموزش}}ي در كش}}ورهاي جه}}ان و اي}}ران و بررسي معماري گذشته اي}}ران از نظ}}ر اص}}ول و روش}}ها و اس}}تفاده از نظ}}رات صاحب نظ}}ران ب}}ه ن}}ام معم}}اري اي}}ران مانن}}د مهن}}دس داراب ديب}}ا و ... ب}}ه ي}}ك جمع بندي منطقي و مناسب ب}راي ش}يوه آم}وزش معم}اري برس}يم. ك}ه در اين راستا و با استفاده از اين سيستم آموزش بتوانيم معماران خوش فكر و متعهد

و معتقد به معماري ايراني تربيت كنيم. از جنبه عملي نيز در اين پروژه سعي بر اين بوده كه ب}}ه دانش}}كده معم}}اري ب}}ه عنوان كالبدي كه روح آن آموزشهاي معماري است نگريسته شود و با توجه ب}}ه مشكالت موجود در وضع فعلي دانشكده معماري و شهرس}}ازي و ب}}ا اس}}تناد ب}}ه استانداردها و دياگرامهاي اصولي براي دانشكده معماري و ش}}هر س}}ازي ك}}ه از

مطالع}}ات بدس}}ت آم}}ده، دانش}}كده اي ط}}راحي ش}}ود ك}}ه دانش}}جويان در اين دانش}}كده مش}}كالت ج}}انبي نداش}}ته باش}}ند و از لح}}اظ روحي وجس}}مي كامال در

آسايش باشند و فقط چيزي كه برايشان مهم است يادگيري معماري باشد. بنايي كه هم از لح}}اظ ابع}}اد و اس}}تانداردها و هم از لح}}اظ ه}}ويت ني}}از زيب}}ايي

شناسانه آنها را ارضا نمايد.

مباني نظري عام طرح-4-1 همانطور كه گفته شد دانشكده معماري ب}}ه مش}}ابه كالب}}دي ب}}راي روح آم}}وزش معم}}اري اس}}ت. ام}}ا چگون}}ه مي ت}}وانيم معم}}اري ك}}نيم ؟ چ}}ه ن}}وع بن}}ائي ب}}راي

دانشكده معماري مناسب است ؟ اصوال معماري ماندگار چيست ؟ معمار با زبان معماري به سازماندهي فضا مي پردازد و فضايي را مي سازد كه با جسم و روح انسان در تماس است. و انس}}ان در آن فض}}ا ب}}ه ط}}ور حتم تحت تاثير قرار مي گيرد كه نوع تاثيري كه معماري بر انسان مي گذارد وابس}}تگي ب}}ه

سبك و نحوه معماري كردن دارد. معماري هميشه بوده و هست و هيچ هنري به اندازه معماري نمي توان}}د اينق}}در

بر حيات آدمي تاثير گذار باشد. با توجه به شناخت عوامل موثر مختلف است كه بهره گيري از عناصر و فرمه}}ا و شكل دادن فضا بصورت كامال هوشمندانه مي تواند معماري موفق ايج}}اد كن}}د كه در آن فضاهاي مختلف عالوه بر كارآيي پيام ها و تاثيرات خ}}ود را ب}}ه بينن}ده القا كند. بخش عمده مفاهيم موج}}ود در معم}}اري را ب}}ه ن}}اظر انتق}}ال ده}}د ك}}ه

خاطره فضايي مهمي را براي زمانهاي طوالني در ذهن ناظر باقي گذارد. ب}}ه عن}}وان مث}}ال مي}}دان نقش جه}}ان و بناه}}اي ب}}ا ارزش پ}}يرامون آن از جمل}}ه مسجد امام اصفهان حاصل تركيبه}}اي م}}وزوني ان}}د ك}}ه معم}}ار آنه}}ا را ب}}ه ك}}ار گرفته و اثري خلق كرده كه نه تنها از جنبه عملكردي بلكه از جنبه هاي تاثيرات

بصري و انتقال مفاهيم بيننده را به خود جلب و تحت تاثير قرار مي دهد. با توجه به آنچه گفته شد به نطر مي رسد كه معماري اي پايدار و ماندگار اس}}ت كه عالوه بر پاسخگويي به نياز هاي اصلي طرح مانند ابعاد و اندازه ه}}ا و مك}}ان يابي صحيح فضائي بتواند به نيازهاي فط}}رت انس}}ان ن}}يز پاس}}خ ده}}د. چ}}را ك}}ه چيزي كه مطابق با فطرت انسان باشد هيچگاه كهنه نمي شود چون فطرتي كه خدا در انسان ق}رار داده چ}}يزي اس}}ت ك}ه در تم}}ام انس}}انها يكس}}ان و در تم}}ام اعصار و قرون ثابت و در تمام قوميت ها و نژادها همانند است. چرا كه خداوند در قرآن شناخت خود را و اعتقاد به وج}}ود م}}اورا را ع}}املي فط}}ري در انس}}ان

معرفي مي نمايد. حال معمار مي تواندبه نيازهاي فطري انسان پاسخ بگويد كه ب}}راي اين منظ}}ور

نيز وسيله هايي وجود دارد. مثال انسان درعمق فطرت خويش به يگانگي و وحدت معتقد اس}}ت. پس معم}}ار

مي تواند با فرمهاي معماري حس وحدت را در بيننده القا كند. و مثال ديگري كه نيز مي تواند زد استفاده از طبيعت است در معماري، طبيعتي كه براي انسان تداعي بهشت را دارد كه زماني جايگاه اصلي آدمي بوده است و

با فطرت انسان آشناست. از اين دست مثالها فراوان است و معمار موفق كسي است كه بتواند ب}}ا ايج}}اد

فرم و شكل اين مفاهيم را القا كند. در قرن حاضر تكنولوژي هم به كمك معمار آمده كه هر چه بهتر بتواند ذهني}}ات

خود را اجرا كند. ايده هاي جديد مي تواند بر بال تكنولوژي بنش}}يند و ت}}ا آخ}}ر راه م}}وفقيت پ}}رواز

كند. همواره آثاري ماندگار و پاي}}دار اس}}ت ك}}ه ب}}ا اس}}تفاده از تكنول}}وژي و امكان}}ات موجود معماري زمان خود را با استفاده از رعايت اصول و ابعاد و اندازه ه}}ا ب}}ا

معماري گذشته چنان پيوند دهد كه بتواند حس زيبايي شناسي، ك}}ه ن}}وعي ني}}ازفطري است را در انسان ارضا كند.

و چون فطرت انسان كهنه نمي ش}}ود و مان}}دگار اس}}ت. ل}}ذا چ}}نين معم}}اري همماندگار خواهد ماند.

روش تحقيق-5-1 در اين رساله بيشتر از روش نظري استفاده شده. البت}}ه اغلب مطالع}}ات جنب}}ه كتابخان}}ه اي دارد مثال در مطالع}}ات پاي}}ه عم}}دتا از من}ابع كتابخان}ه اي اس}تفاده شده در مطالعات تكميلي و تطبيقي نيز غالبا مطالعات كتابخان}}ه اي راهگش}}اي

من بوده است. اما در مطالعات زمين}ه عالوه ب}ر مطالع}ات كتابخان}ه اي مطالع}ات مي}داني ن}يز

انجام شده است. در برنام}}ه ف}}يزيكي ب}}راي بدس}}ت آوردن آم}}ار ك}}اربران از مطالع}}ات مي}}دانياستفاده شده و آن هم استعالم از مركز آمار دانشگاه آزاد اسالمي بوده است.

در نهايت با استفاده از مطالعات كتابخانه اي و مطالع}}ات مي}}داني، يافت}}ه ه}}ا و س}}ال ب}}ا معم}}اري و5اس}}تدالالت شخص}}ي را ب}}ه عن}}وان كس}}ي ك}}ه ق}}ريب به

دانشكده معماري زندگي كرده است مطرح كرديم و با تركيب اين دو چهارچوبه به كلي پروژه تدوين شد و در نهايت طراحي معم}}اري ب}}ه انج}}ام رس}}يد و آنچ}}ه

مشاهده مي كنيد حاصل اين روند است.

فصل دوم : مبانی نظری و بررسی مصادیق و نمونه های موردی

-تعریفی بر آموزش و پرورش:1-2 با توجه به تعاریف و تعاریف مختلفی که از آموزش و پرورش در کشورهای مختلف دنیا

رواشناختی زیر را بیان نمود :–میشود می توان تعاریف کاربردی آموزش:

در نظام تربیتی به بخشی اطالق می شود ،که سعی بر شکل گیری و تعالی هویت داشته ،به شکلی که بهره وران بتوانند نسبت به زمینه های مختلف علمی و ادراکی به میزانی از

شناخت دست یابند که توانایی تشخیص و انتخاب آنها را داشته باشند .پرورش:

در نظام تربیتی به بخشی اطالق می گردد، که سعی داشته تا بهره وران بتوانند با استفاده از دانسته های خود در بعد هویت به ایجاد ساخت های الگویی و استنتاجی پرداخته و خود به

توانایی شکل گیری و تعالی شخصیت مناسب خویش دست یابند .

- بررسی نظام آموزش و پرورش در کشور ایران1-1-2 نظام آموزشی یک مجموعه پیچیده است که در آن اجزا متشکله و زیر نظامها به گونه ای

سازمان یافته است تا در اثر تعامل مداوم ،هدفهای از پیش تعیین شده را تحقق بخشد. نظام آموزش نظامی است پویا و پیوسته در حال تحول ،در این نظام ،اوأل انسان نه تنها ماده

اولیه محسوب می شود بلکه استفاده کننده از محصول این نظام و مجری فعالیتهای آن نیز می باشد.بنابراین نظام آموزش با پویایی خود می تواند در آرمانهای افراد، انتظارات گروهها

و نهادهای اجتماعی نیز تحول ایجاد نماید.ثانیأ ،و باالتر از همه ،یک نظام آموزشی از جنبه های(45،1386کمی و کیفی در حال رشد است . )شجاعي،

نظام آموزش در ایران در طول تاریخ ،با تغییر حکومتها و سر کار آمدن سلسله ای جدید دگرگون شده و تغییر یافته است .

، سازمانهای آموزشی و فرهنگی تحت عناوینی چون ، وزارت1357قبل از انقالب اسالمی که به تازگی به وزارت علوم تحقیقات و–آموزش و پروش ، وزارت علوم و آموزش عالی

.به انجام و ظیفه مشغولند –فن آوری تغییر نام یافته است در نظام آموزشی ایران ، تعلیمات پیش از دانشگاهی در ایران به چهار دوره تعلیمات آمادگی

، ابتدائی،راهنمایی و متوسطه تقسیم می شود .

- دیدگاههای نظام تحصیلی2-1-2 هدف از نظام تحصیلی کمک به افراد برای داشتن هدف و جهت در زندگی ماهیت و هدایتش به سوی سعادت ، ایجاد اخالق نیک و صفات پسندیده برای داشتن یک زندگی سالم با دیگران

است . آموزش از نظر لغوی یعنی انتقال علوم و فنون بر فراگیرنده و از نظر اصطالحی یعنی تلقین مهارتها ، عادتها ، نگرشها و عقاید به فرد . پرورش از نظر لغوی یعنی رشد و

نمو دادن و از نظر اصطالحی به معنای شناخت فرد ، مراقبت و هدایت تدریجی و مستمر اودر جهت ازرشهای مطلوب .

مفهوم کلی آموزش و پرورش ،فراهم آوردن زمینه ها و عوامل مناسب و مساعد برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن همه استعدادهای بالقوه انسان و حرکت تکاملی او به سوی

1هدف مطلوب به وسیله برنامه سنجیده و حساب شده است .

هدف از آموزش و پرورش ایجاد کلیه امکاناتی است که فرد بتواند در ضمن آن استعدادها و توانائیهای خود را نشو و نما دهد و برای شغلی که بیش از مشاغل دیگر با عالئق و

توانائیهایش سازگار است و می تواند از آن طریق به جامعه خدمت بیشتری کند ، آماده شود(45،1386 )شجاعي،و موجب باال رفتن سطح معرفت و شعور اجتماعی خود گردد.

-آموزش و پرورش پیش از دبستان3-1-2 آموزش پیش از دبستان به کودک کمک می کند تا به تجارب ادراکی و ذهنی جدیدی که

احتماأل در محیط خانواده برای وی فراهم نیست دست یابد . کودکان در چنین محیط هایی با انواع اسباب بازیها، کتابها و سایر محرکهای محیطی و فرهنگی آشنا شده ، امکان انجام

بسیاری از فعالیتهای الزم برای رشد روانی را بدست می آورند .در هر محیط نشو و نمای کودک مناسب تر و آگاهانه تر باشد شکوفایی استعدادها کاملتر و خلق و خوی کوک متعادلتر

می گردد. کوکستان یکی از دوره های مهم نظام آموزش و پرورش است که به تناسب ساله در آن پرورش می یابند . برنامه 6 تا 3موقعیت و امکانات هر کشور کودکان

ساعت بازی و حرکات موزون ورزش با موزیک ،نقل5 تا 3کوکستان عبارتند از روزی گفتن ،به یاد سپردن اشعار آسان ،نقاشی و خواندن سرود و ... .

این دوره جدا شدن تدریجی کودک از محیط خانه و آماده شدن او برای رفتن به مدرسه است که در طی آن با محیط تحصیلی و انضباط حاکم بر آن آشنا می شود و جنبه های

مختلف رشدی )عقلی ، عاطفی ،ذهنی ،شخصیتی،اخالقی( او پرورش یافته و زمینه هایلغت آموزی و حس تعاون و همکاری را گسترش می دهد.

دوره ابتدائی-4-1-2 سال سن6دوره ابتدائی ، پنج سال آموزش عمومی ، اجباری و رایگان است که از حداقل

سل در مدارس روستایی ادامه می یابد.17 سال در مدارس شهری و 15شروع و تا حداکثر کودک در این دوره با زندگی جمعی خارج از خانواده آشنا شده و به تدریج به آن عادت می

کند و طبق اصول صحیح به رشد فردی برای زندگی اجتماعی می رسد و ضمن تطبیق خود با محیط ، تواناییهای ساده او از قبیل استعداد گوش کردن ، سخن گفتن ،فهمیدن مطالب دیگران ،فهماندن نظر خود به دیگران ، فکر کردن ، استدالل کردن و استنتاج نتیجه های

ساده ، آمادگی برای درک ارزشها ،شمردن و حساب کردن و اندازه گرفتن ، شناخت وقت ،دوختن ، ساختن ، ایجاد کردن در سطح ابتدائی و متناسب با شرایط رشدی ، پرورش

(38،1393 )قاضي زاده،می یابد.

کودکان در مدرسه یاد می گیرند که چگونه از دست و مغز و نیروهای بدنی و فکری به صورت توأم و هماهنگ استفاده کنند و با کسب توانائیها و مهارتها برای مقابله با زندگی آماده شوند . در دوره ابتدائی خواندن ، نوشتن و حساب کردن ،معلومات و اطالعاتی در

زمینه های دینی ، معنوی ، اجتماعی و اقتصاد متناسب با سنین کودکی آموزش داده می شود سال تحصیلی در این دوره از هفته آخر شهریور ماه آغاز می شود و تا پایان خرداد ماه ادامه

روز دایر باشد و ارتقاء از کالسی به200دارد . مدارس در هر سال تحصیلی حداقل باید کالس باالتر موکول به نتیجه امتحاناتی است که هر سه ماه یک مرتبه ظرف یک سال

تحصیلی از شاگرد گرفته می شود که شرایط و ترتیبات آن توسط آئین نامه امتحانات ابالغ امتحان نهائی بعمل می آید . این امتحانات به صورت5می گردد. از دانش آموزان کالس

هماهنگ و یکنواخت برگزار شده و به فارغ التحصیالن گواهی پایان دوره اعطا می شود . اگر دانش آموزی دو سال متوالی در یک سال تحصیلی مردود شود . با رعایت شرایط سنی و

مقررات دیگر می تواند برای بار سوم در همان پایه تحصیلی ثبت نام کند .

دفتر همکاری حوزه و دانشگاه گروه علوم تربیتی1. جزوه شماره 1

مدارس ابتدائی در ایران شامل مدارس دولت ،غیر انتفاعی، استثنائی ، خارجی ، تطبیقی ، شاهد ،نمونه ، شبانه , عمومی و تکمیلی بزرگساالن ، اقلیتهایمذهبی ، عشایری مدارس ضمیمه و دانشکده های علوم تربیتی و مراکز تربیت معلم است .

- دوره راهنمایی5-1-2 یکی از دوره های تحصیلی در آموزش عمومی ایران دوره راهنمایی تحصیلی است .گروه

ساله اند . در ساختار آموزش و13 تا 11سنی مشغول به تحصیل در این دوره ،نوجوانان سال به عنوان دوره اول تعلیمات5، دوره ابتدایی به مدت 1344پرورش مصوب سال

عمومی ، دوره راهنمایی تحصیلی به مدت سه سال به عنوان دوره دوم تعلیمات عمومی ، و 1 سال پیش بینی شده بود.4دوره متوسطه به مدت

در مورد علت نام گذاری این دوره به راهنمای تحصیلی گفته اند : » راهنمایی از نظر تربیتی ، خاص یک دوره تحصیلی معین نیست و در نظام آموزش و

پرورش نیز براین اصول کلی توجه شده است و آن چه مورد نظر بوده است . وارد شدن مفهوم راهنمایی در آموزش و پرورش و لزوم توجه به تفاوت های فردی و فراهم ساختن شرایط بهره برداری صحیح از استعدادهاست که در همه سطوح تعلیمات رسمی باید مورد

توجه قرار گیرد «.

به همین دلیل و به علت تاکید بر شناخت استعدادها و لزوم راهنمایی نوجوانان ،مرحله دوم تعلیمات عمومی را از نظر شرایط رشد و ظهور استعدادهای فردی،برای مطالعات علمی و

تربیتی و هدایت نوجوانان مناسب دانسته اند و آنرادوره راهنمایی تحصیلی نامیده اند .

اصول و فنون مشاوره و راهنمایی/ احمد صاف .1

- نظام آموزش دوره متوسطه6-1-2 دوره متوسطه در ایران بر اساس احترام به شخصیت دانش آموزن توجه به تفاوتهای فردی و استفاده از نیروی انسانی مهارت یافته در بخشهای اقتصادی ،حرفه ای و فنی کشور به وجود

آمده است . هدف از آموزش در این دوره فراهم آوردن شرایط و امکانات الزم برای تعمیق باورهای دینی و رشد فضائل اخالقی دانش آموزان ،ارتقاء کیفیت آموزشهای متوسطه )نظری ،فنی و حرفه

ای ،کار و دانش (و توسعه کمی این آموزشها به تناسب نیازهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور با توجه به مقتضیات جغرافیایی مناطق و رعایت تناسب بین محتوای آموزشی

و نیاز ها و مقتضیات جنسی و سنی دانش آموزان بر اساس این اصول :

الف( تاکید بر امر تزکیه و تربیت دینی و تقویت مهارتهای زندگی . توسعه فرهنگ مهارت آموزی و ایجاد انعطاف الزم بمنظور سمت گیری آموزشهایب(

متوسطه در جهت تعیین رشته های تحصیلی بر حسب نیازهای کشور و عالقه و استعداد افراد و اشتغال مفید و ادامه تحصیل در آموزش عالی ، بر طبق شرایط و

امکانات محیط با توجه به پیشرفتهای علمی و فنی .ج( افزایش کیفیت و باال بردن سطح کیفیت و میزان منزلت آموزشهای فنی و حرفه ای . د( فراهم آوردن زمینه و شرایط مناسب برای استفاده بهینه از امکانات جامعه به منظور

اجرای آموزشهای متوسطه و سازماندهی آموزش های متوسطه و سازماندهی آموزشهای

خارج از واحد آموزشی و تقویت و گسترش این آموزشها با استفاده از امکانات(38،1393)قاضي زاده، دستگاههای مختلف کشور .

نظام آموزش و پرورش متوسطه که به اختصار نظام متوسطه نامیده می شود به سه فنی و حرفه ای- کار دانش تقسیم می شود و اهم اهداف هر–شاخه تحصیلی نظری

شاخه به شرح زیر است :

شاخه نظری: الف( - اعتالی سطح فرهنگ و دانش عمومی و پرورش ملکات و فضائل اخالقی ،بینش سیاسی

و اجتماعی. - شناخت بهتر استعداد و عالقه دانش آموزان و ایجاد زمینه مساعد جهت هدایت آنان به

مسیرهای تحصیلی مناسب .- احراز آمادگی نسبی دانش آموزان برای ادامه تحصیل در آموزش عالی .

شاخه فنی و حرفه ای: ب( اعتالی سطح فرهنگی و دانش عمومی و پرورش ملکات و فضائل اخالقی ،بینش–

سیاسی و اجتماعی. شناخت بهتر استعداد و عالقه دانش آموزان و ایجاد زمینه مناسب جهت هدایت آنان–

به سمت اشتغال مفید. –احراز آمادگی نسبی دانش آموزان برای ادامه تحصیل در رشته های علمی –

کاربردی)تکنولوژی( شاخه کاردانش : ج(

اعتالی سطح فرهنگ و دانش عمومی و پرورش ملکات و فضائل اخالقی ،بینش–سیاسی و اجتماعی .

تربیت نیروی انسانی در سطوح نیمه ماهر و ماهر و استاد کاری و سرپرستی برای–بخشهای صنعت ، کشاورزی و خدمات.

–احراز آمادگی نسبی دانش آموزان برای ادامه تحصیل در رشته های خاص علمی –

کاربردی.

- تعریف مدرسه7-1-2مدرسه :

مکانی است که شکل گیری تکامل جسمی و تعالی ذهنی افراد را کنترل و هدایت نماید . این مکان از نظر کالبدی دارای خصوصیاتی است که صرف نظر از پاسخگویی به عوامل کاربری

انسانی ،–با دیدگاه روانشناختی ،فضاهای مورد نیاز در جهت ایجاد زمینه های تعالی فردی (59،1382اجتماعی را تدوین می نماید . )آهنچيان،–فردی

- وجوه تکامل جسمی8-1-2 انسان از نخستین روز زندگی بر حسب موقعیت سنی در هر دوره نیاز به انجام انواعی از

فعالیتهای مکانیکی و شیمیایی دارد که در شرایط خا ص فیزیکی موجب دگرگونی توانائیهای بالقوه جسمی به حالت بالفعل می گردد . نوع فعالیتها و شرایط فیزیکی آنها در دوره های

مختلف زمانی متفاوت بوده و نیاز به مراقبت و کنترل های علمی خاص خود داشته تا در صورت وجوه نقصها و ضعفهای محیطی سریعا مورد معالجه و ترمیم قرار گرفته و در صورت

امکان به حالت طبیعی باز گردانده شود . از جمله شرایط فیزیکی می توان به ساعات مناسب فعالیت و استراحت ،مقدار ساعات خواب شبانه )و گاهی روزانه (دمای مطلوب هر فعالیت ، تهویه مناسب ، نور مورد نیاز و

مواردی از این قبیل نام برد . از جمله فعالیتهای مکانیکی می توان نوع حرکات و فعالیتها در سنین مختلف ،ورزشها و برنامه های آمادگی جسمانی نوع شرایط درونی از قبیل فعالیتهای سیستم گردش خون و عضالنی ،که دقیقا باید مورد کنترل قرار بگیرند و مواردی ... نام برد.

(59،1382)آهنچيان، از جمله فعالیتهای شیمیایی میتوان مواد مورد نیاز بدن و تغییرات آنها در زمانهای مختلف و

کنترل وضعیت گوارشی را نام برد .

پسر- 9-1-2 و دختر تربیت تفاوتهای یکی از مسائل مهم در تربیت ،توجه به تفاوتهای موجود میان دختر و پسر است . این تفاوتها

از هنگام تولد شروع می شود و به تدریج پا به پای رشد آنها ، بر عمق و گستردگی این تفاوتها افزوده می شود و در زمان بلوغ به اوج خود می رسد . وجوه این تفاوتها سبب می شود که از هر یک دختر و پسر نقش ویژه ای انتظار رود که با نقش دیگری متفاوت است .

شایان ذکر است که کمال هر موجود در این است که استعدادهای فطری خود را شکوفا سازد و توانائیهایی را که دست آفرینش در نهاد او به ودیعت نهاده است ،به ظهور برساند:از

این رو رشد،پرورش و تقویت خصوصیات مربوط به هر یک از دو جنس زن و مرد در رشد شخصیت او تاثیری قابل مالحظه دارد : دو مرکز عمده تقویت خصوصیات فطری کودک و

نوجوان خانه و مدرسه است .

عمده الگو پذیری دختر و پسر در این دو کانون تربیتی صورت می گیردپس عملکرد این دو مرکز بایدبه گونه ای باشد که باعث تعالی خصوصیات فطری هر دو موجود دختر و پسر

گردد. یعنی هر یک از آن دو هنگامی شخصیتی سالم و متعادل خواهد داشت که خصوصیات مربوط به او )خصوصیات زنانه در زن و خصوصیات مردانه در مرد ( به قدر کافی رشد یابد . هریک از این دو اگر بخواهد پا در جای پای دیگری بگذارد یا خود را به دیگری شبیه سازد ،از

مسیر فطرت خارج شده ،به موجودی "مسخ شده"و" از خود بیگانه " تبدیل می شود . توجه به این مساله در محیط خانواده و در تمام مراحل زندگی فرزندان دارای اهمیت فراوان است

و در رفتار اجتماعی آنها به ویژه در حیات زنا شویی آنان تاثیری بسزا دارد : زیرا سعادت)آهنچيان، خانوادگی در گرو این است که هریک از زن و شوهر نقش خاص خود را ایفا کند .

59،1382)

- انواع روش های تدریس10-1-2 الگو، معموال به نمونه کوچکی از یک شیء یا به مجموعه ای از اشیای بیشمار گفته می شود که ویژگیهای مهم و اصلی آن شیء بزرگ یا اشیاء را داشته باشد. الگوی تدریس، چهارچوب

ویژه ای است که عناصر مهم تدریس در درون آن قابل مطالعه است. انتخاب یک الگویتدریس، بستگی به نوع آگاهی معلم از فلسفه و نگرشهای تعلیم و تربیت خواهد داشت. تدریس یک فرآیند است و فعالیتی است که در داخل یک الگو صورت می پذیرد، الگوهای

تدریس متعددی توسط صاحبنظران معرفی شده اند که به مهمترین آنها اشاره خواهیم کرد.(47،1392)مداحیان،

( general teaching modelالگوی عمومی تدریس ) توسط "راجرز" و1971 مطرح شد که در 1961این الگو، توسط "رابرت گلیزر" در سال

"رابینسون" بسط داده شد.در این الگو، فرآیند تدریس به پنج مرحله تقسیم می شود:

( تعیین هدفهای تدریس و هدفهای رفتاری: معلم باید هدفهای تدریس خود را به صورتی1عینی و قابل اندازه گیری تعریف و مشخص کند.

( تعیین رفتار ورودی و ارزشیابی تشخیصی: اصطالح رفتار ورودی در اینجا منعکس کننده2 کلیه یادگیریهای گذشته فراگیران، تواناییهای عقلی، وضع انگیزشی و برخی عوامل اجتماعی

و اقتصادی مؤثر در یادگیری و میزان رشد آنان است. ( تعیین شیوه ها و وسایل تدریس: در این مرحله معلم با آگاهی از شرایط و موقعیت3

آموزشی یکی از روشها مانند روش سخنرانی، آزمایشی، آموزش انفرادی و ... را انتخاب کندو وسایل تدریسی را نیز با توجه به مفاهیم و شرایط و ویژگیهای فراگیران را برگزیند.

( سازماندهی شرایط و موقعیت آموزشی: معلم باید قادر باشد که با ابتکار و خالقیت،4حداکثر استفاده از امکانات موجود، در امر تدریس و تحقق اهداف آموزشی را ببرد.

( ارزشیابی و سنجش عملکرد: معلم در این مرحله عالوه بر ارزشیابی های معمولی5 می تواند عملکرد شاگردان را در موقعیتهای متعدد، مانند انجام دادن پروژه، شرکت در

فعالیتهای آموزشی و ... را ارزیابی کند و در صورت عدم موفقیت با توجه به نتایج ارزشیابی(47،1392به ترمیم و اصالح مراحل قبلی الگو اقدام کند. )مداحیان،

تعریف روش های تدریس از مراحل مهم طراحی آموزشی، انتخاب روش تدریس است. معلم بعد از انتخاب محتوی و قبل از تعیین وسیله، باید خط مشی و روش مناسب تدریس خود را انتخاب کند. به مجموعه تدابیر منظمی که برای رسیدن به هدف، با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می شود "روش

تدریس" گویند. انواع روش های تدریس

روش نمایشی ) نمایش علمی ( / روش آزمایشی )آزمایشگاهی( این روش بر مشاهده و دیدن استوار است. افراد مهارتهای خاصی را از طریق دیدن فرا

می_ گیرند. بعنوان مثال معلم در کالس درس تصمیم دارد کار کردن با یک وسیله را به دانش آموزان یاد دهد که از طریق این روش می تواند عمل کند. مهمترین حسن این روش، به

کارگیری اشیای حقیقی و واقعی در آموزش است و بیشتر برای درسهایی که جنبه عملی وفنی دارند کاربرد دارد.

- مراحل اجرای روش نمایشی11-1-2- مرحله آمادگی: 1

معلم باید هدف از تدریس را دقیقا مشخص کند و امکانات الزم را از قبل فراهم نماید و ازسالم بودن آن ابزار اطمینان حاصل کند.

- مرحله توضیح: 2

معلم قبل از انجام تدریس، باید اهداف تعیین شده را برای شاگردان به وضوح بیان کند، نحوه و علت انجام دادن عمل را توضیح دهد و سواالتی را که انتظار دارد شاگردان در پایان

تدریس، پاسخ دهند را مطرح کند که باعث جلب توجه شاگردان شود. - مرحله نمایشی: 3

معلم باید روش صحیح کار و مراحل آن را به نمایش بگذارد و بعنوان مثال فرآیند کار یکموتور دیزل را به دانش آموزان توضیح دهد.

- مرحله آزمایش و سنجش: 4 بعد از احرای مراحل باال، معلم باید از دانش آموزان بازخورد دریافت کند تا متوجه شود که

دانش آموزان موضوع را فهمیده اند یا نه ) مهارت الزم را کسب کرده اند یا نه؟( و در صورت بروز مشکل، معلم نقایص را برطرف نماید که با پرسشهای کتبی یا شفاهی می تواند

به این موضوع دست یابد. محاسن و محدودیت های روش نمایشی

از محاسن این روش می توان از به کارگیری اشیای حقیقی و واقعی نام برد. این روش، در مدارس فنی که اغلب با ماشین آالت سر و کار دارند، و وسایل کار بسیار محدود است،

روش مناسبی است. اما با توجه به این که شاگردان نمی توانند از راه تجارب مستقیم و از راه عمل و تمرین و تکرار، مهارت الزم را کسب کنند، یادگیری از کیفیت چندان مطلوبی

برخوردار نخواهد بود. روش آزمایشی )آزمایشگاهی(

اساس این روش بر اصول یادگیری اکتشافی استوار است. در این روش، موقعیت و

شرایطی فراهم می شود تا شاگردان خود از طریق آزمایش به پژوهش بپردازند و جواب مسأله را کشف کنند. این روش، فعالیتی است که در جریان آن، شاگردان عمال با به کاربردن وسایل و تجهیزات و مواد خاص درباره مفهومی خاص تجربه کسب می کنند. برای موضوعات

علوم تجربی روش بسیار مناسبی است ولی در روانشناسی و سایر علوم انسانی نیز از آن(47،1392استفاده می شود. )مداحیان،

این روش می تواند کیفیت یادگیری را افزایش دهد. برای ارضای حس کنجکاوی و تقویت نیروی اکتشاف و اختراع و پرورش تفکر انتقادی فراگیران بسیار مفید است و اعتماد به نفس

و رضایت خاطر را در دانش آموزان ایجاد می کند. نقش معلم در این روش، هدایت شاگردان و نظارت بر کار آنهاست

با توجه به این که انجام بعضی از آزمایشها خطرناک است باید در ابتدا آن آزمایش توسط معلم با دقت صورت گیرد و سپس دانش آموزان در حضور معلم به آزمایش بپردازند با این

حال، رعایت موارد ذیل می تواند مفید باشد: - وسایل و ابزار آزمایش قبل از تدریس فراهم و سازماندهی شود. 1

- قبل از آزمایش، برای اطمینان و گرفتن نتیجه مطلوب، آزمایش به صورت تمرینی انجام2شود.

- هنگام آزمایش، وسایل موردنیاز روی جعبه آزمایش قرار داده شود. 3 - برای جلوگیری از انحراف توجه شاگردان، وسایل اضافی، در داخل جعبه آزمایش گذاشته4

شود. - قبل از آزمایش به وسیله پرسش، توجه شاگردان به جریان آزمایش جلب شود. 5- آزمایش به گونه ای انجام شود که همه شاگردان براحتی بتوانند آن را ببینند. 6- در ضن آزمایش، از سایر روشها، مثال روش سخنرانی نیز استفاده شود. 7

- محاسن و محدودیتهای روش آزمایشی12-1-2الف( محاسن

- چون یادگیری از طریق تجارب مستقیم حاصل شده است، یادگیری با ثبات تر و موثرتر1خواهد بود.

- شاگردان عالوه بر دست یافتن به هدفهای آموزشی، روش آزمایش کردن را نیز یاد می_2گیرند.

- در شاگردان انگیزه مطالعه و تحقیق را تقویت می کند. 3- حس کنجکاوی شاگردان را ارضا می کند و به آنها اعتماد به نفس می دهد. 4- نیروی اکتشاف، اختراع، و تفکر علمی را در شاگردان تقویت می کند. 5 - این روش، فعالیتهای آزمایشی را برای فراگیران جالب و شیرین می کند، و در نتیجه آنان6

را کمتر خسته و بی حوصله می کند. ب( محدودیت ها

- احتیاج به وسایل و امکانات فراوان دارد، لذا در مقایسه با سایر روشهای تدریس از نظر1اقتصادی گران تمام می شود.

- به معلمان آگاه و مجرب که خود با روش آزمایشی آشنایی داشته باشند، نیاز دارد. 2 - نسبت به سایر روشها ممکن است اطالعات و معلومات کمتری در اختیار شاگردان قرار3

دهد، و دامنه لغات و مفاهیم آنان را تقویت نکند. - در صورت عدم کنترل، ممکن است به صورت غلط اجرا شود، و این روش غلط در رفتار4

شاگردان تثبیت گردد. در روش آزمایشگاهی معلم برای هرچه بهتر کردن این روش باید نکات زیر را رعایت کند:

- گروه بندی شاگردان بر اساس امکانات و تعداد شاگردان - تعیین وظایف اعضای شاگردان هر گروه و مراحل فعالیت

- انجام روش صحیح آزمایش برای شاگردان - تقسیم بندی وسایل موجود در آزمایشگاه برحسب نیاز هر گروه

- رعایت نکات ایمنی

- ارائه گزارش از شاگردان در مورد آزمایشهای صورت گرفته

-انواع روش های تدریس13-1-2روش بحث گروهی

روش بحث گروهی، گفتگویی است سنجیده و منظم درباره موضوعی خاص که موردعالقه

مشترک شرکت کنندگان در بحث است. این روش برای کالسهایی قابل اجراست که جمعیتی نفر داشته باشند. روش بحث گروهی، روشی است که به شاگردان فرصت20 تا 6بین

می دهد تا نظرها، عقاید و تجربیات خود را با دیگران در میان بگذارند و اندیشه های خود را بادالیل هستند بیان کنند.

چه دروس و موضوع هایی را می توان با روش بحث گروهی تدریس کرد؟ - موضوعهایی که بتوان درباره آن نظرات مختلف و متفاوت ارائه داد. 1- فراگیران درباره موضوع، اطالعات الزم را داشته باشند یا بتوانند کسب کنند. 2- موضوع موردعالقه مشترک شرکت کنندگان در بحث باشد. 3

)در این روش، شاگردان بیش از استفاده از کتاب یا معلم، خود مولف به یافتن نتایج، اصول وراه حلها هستند و این در صورتی است که شاگردان به موضوع عالقه مند باشند.(

موضوعاتی چون ریاضیات، علوم طبیعی، مهندسی و ... برای بحث گروهی کارآیی ندارند و در عوض علومی چون علوم اجتماعی، تاریخ، اقتصاد، فلسفه، علوم سیاسی و روان شناسی

و جامعه شناسی با این روش قابلیت تدریس دارند. درباره موضوعاتی که دانش آموزان کمتر به آن عالقه مند هستند معلم باید به نوعی در

دانش آموزان ایجاد عالقه کند و در آنها حساسیت بوجود آورد مثال با طرح سوال، پخش یکفیلم و ...

معلم باید تا حد امکان مفید را نیز به فراگیران معرفی کند و به هر یک از آنها یک منبع ارائه کند تا در بحث گروهی، دیدگاههای مختلف مطرح شود و این موضوع به توانایی علمی و

مفنی معلم برمی گردد. به عبارت دیگر، اجرای مطلوب روش بحث گروهی تا اندازه زیادی بستگی به شخصیت معلم و درجه خونگرمی او دارد. معلمی که از این روش استفاده می کند

باید قدرت تصمیم گیری داشته باشند. و طوری بحث را هدایت کند که موضوع به بیراهه(47،1392کشیده نشود. )مداحیان،

در چه موقعیتی و برای چه هدفی می توان از روش بحث گروهی استفاده کرد؟ - ایجاد عالقه و آگاهی مشترک در زمینه خاص 1 - ایجاد و پرورش تفکر انتقادی )یعنی شاگرد بتواند براساس استدالل و شواهد به تجربه و2

تحلیل بپردازد.( - ایجاد توانایی اظهارنظر در جمع )بیشتر دانش آموزان از این که در کالس اظهارنظر کنند،3

می ترسند.(

- تقویت توانایی انتقاد پذیری ) به شرطی که انتقادگری به معنای عیبجویی و ایراد گرفتن4نباشد.(

- ایجاد و تقویت توانایی مدیریت و رهبری در گروه )در این روش یک نفر بعنوان مدیر گروه5انتخاب می شود که وظیفه اش زمانبندی و هدایت بحث است.(

- تقویت قدرت بیان و استدالل. )در این روش اکثر دانش آموزان فعال هستند، ساکت6نمی نشینند.(

- تقویت قدرت تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری 7- آشنایی با روش کسب اطالعات و حل مسایل 8- ایجاد رابطه مطلوب اجتماعی 9

مراحل اجرای روش بحث گروهی مرحله اول: آمادگی و برنامه ریزی

- انتخاب موضوع : 1 موضوعات و عناوین روش بحث گروهی و ارتباط آنها با هدف، باید در قالب کلمات و جمالت

صریح و روشن بیان شود. - فراهم کردن زمینه های مشترک: 2

قبل از شروع بحث گروهی، الزم است سطح اطالعات شاگردان درباره موضوع یکسانشود.

- تعیین نحوه آرایش شبکه های ارتباطی: 3ترتیب قرار گرفتن و نشستن فراگیران، در نوع ارتباط موثر است.

- رهبر گروه - شاگردان

- شخص مهمان - ناظر یا ارزیاب

مرحله دوم: روش اجرای بحث گروهی - وظایف معلم در روش بحث گروهی 1

الف: فراهم کردن امکانات ب: شرکت در بحث:

معلم موظف است در شروع بحث، تحت عنوان مقدمه هدف و ضوابط بحث گروهی را شرحدهد و باید نقش خود را در جریان بحث تا حد یک شنونده کاهش دهد.

ج: کنترل و هدایت بحث - وظایف شاگردان در جریان بحث گروهی 2

معلم باید نقش شاگردان را بدقت به آنان بیاموزد. شاگردان باید درباره موضوع از قبل، مطالعه کنند وسط حرف دیگران نپرند. با یکدیگر صحبت نکنند، کامال به صحبتهای دیگران

گوش کنند، انتظار نداشته باشند که نظر آنها حتما پذیرفته شود. محاسن و محدودیت های روش بحث گروهی

الف( محاسن - سهیم شدن در عقاید و تجربیات یکدیگر )دانش آموزان(1- تقویت حس همکاری و احساس دوستی 2- ارزیابی افراد از خود 3- تقویت اعتماد به نفس و پرورش روحیه نقادی 4- تقویت قدرت مدیریت و رهبری فراگیران 5- تقویت قوه استدالل و اندیشه و نظم بخشی به افکار 6

ب( محدودیتها - این روش برای کالسهای پرجمعیت قابل اجرا نیست. 1- برای شاگردان دوره ابتدایی چندان مناسب نیست. 2- روش اجرای آن بسیار مشکل است و به مهارت احتیاج دارد. 3

انواع روش های تدریس( problem-solving model الگوی حل مسأله )

در این الگو، شاگردان با بهره گیری از تجارب و دانسته های پیشین خود، درباره رویدادهایمحیط خود می اندیشند تا مشکلی را که با آن مواجه شده اند به نحو قابل قبولی حل کنند.

ویژگی های الگوی حل مسأله: ـ مراحل اجرا در الگوی مسأله: 1

الف( طرح مسأله یا بازنمایی مشکل: مسأله را از راههای مختلف می توان در ذهن شاگردان ایجاد کرد. قبل از طرح مسأله باید به خصوصیات فراگیران نظیر سن، میزان تحصیالت، رشد

ذهنی و عاطفی، ویژگیهای فرهنگی، شرایط اجتماعی و اقتصادی و ... توجه کرد. ب( جمع آوری اطالعات: منابع گردآوری اطالعات باید از نظر علمی معتبر باشند و اطالعات

جمع آوری شده باید با توجه به معیارهای صحیح وعلمی طبقه بندی شوند. ج( ساختن فرضیه، منظور از فرضیه سازی، پیش بینی راه حلهای احتمالی و حدسی برای

حل مسأله است. شاگرد برای ساختن فرضیه ناگزیر است به تفکر بپردازد و برای حل مسأله(47،1392چندین راه را برمی گزیند. )مداحیان،

د(آزمایش فرضیه: فرضیه، حدسی است که براساس اطالعات پیشین و شواهد موجود، دربرخورد با دنیای خارج، در ذهن شاگرد شکل می گیرد.

ه( نتیجه گیری، تعمیم و کاربرد: فرآیند حل مسأله، باید به نتیجه منتهی شود. بدون نتیجهگیری مسأله حل نخواهد شد.

- چگونگی کنش و واکنش معلم نسبت به شاگردان در الگوی حل مسأله: 2 معلم نقش راهنما را در فرآیند تدریس بازی می کند. روش کسب اطالعات را به شاگردان

می آموزد. در این الگو عالقه و رغبت و توانایی همواره مورد توجه است و محتوی آموزشی از پیش تعیین شده نیست. در آموزش از انگیزه های درونی استفاده می شود. شاگردان دائما با

معلم در ارتباطند. - روابط میان گروهی در الگوی حل مسأله: 3

در این الگو، همه شاگردان با معلم در ارتباطند. ارتباط دو جانبه است: گاهی به صورت فردی و گاهی به صورت جمعی نقش معلم، نقش مشاور و راهنماست. ارتباط اعضای کالس

براساس احترام و محبت متقابل است. - منابع و موقعیت در الگوی حل مسأله: 4

عواملی چون معلم، کتاب درسی، کتابخانه، فیلم، موزه و ... می توانند منبع دریافت اطالعاتباشند. فعالیتهای آموزشی منحصر به کالس درس نیست.

محاسن و محدودیتهای الگوی حل مسأله:

در این الگو، شاگرد فعال است، احساس مسئولیت بیشتری می کند، هنگام موفقیت یا شکست، خود را مسئول می داند نه معلم را، رشد شاگرد هدف اصلی است. روح پژوهش و

انتقادگری را پرورش می دهد و شاگرد فردی خالق و نوآور خواهد بود. در مورد محدودیتها می توان به: این الگو به معلمان قوی و باتجربه و پژوهشگر نیاز دارد. امکانات فراوانی را می طلبد. تعداد شاگردان در هر کالس محدود است و بطورکلی تعداد

نفر تجاوز کند.20شاگردان، در هر کالس نباید از انواع روش های تدریس

دهنده- )14-1-2 سازمان پیش -preadvanceالگویorganizer model)

"پیش سازمان دهنده" یک مطلب یا مفهوم کلی است که در مقدمه تدریس می آید تا مبحثی را که به شاگردان ارائه داده می شود با مباحث پیشین همان درس مربوط سازد و پایه ای

برای ارتباط مفاهیم جدید با پیشین شود. در این الگو، معموال مطالب از کلی به جزئی مورد(48،1392بررسی قرار می گیرد. )مهری،

ساخت شناختی چیست؟ مجموعه اطالعات و مفاهیمی که در زمینه یک رشته درس در ذهن فرد به وجود می آید،

"ساخت شناختی" او را از آن مجموعه دانش تشکیل می دهد. مثال مفاهیم درس فیزیک که از قبل در ذهن دانش آموز به وجود آمده است، بر روی هم ساخت شناختی او را در علم فیزیک

تشکیل می دهد. یادگیری معنادار چیست؟

به آن نوع یادگیری گفته می شود که مفاهیم جدید، ریشه در مفاهیم گذشته فرد داشته باشد وبراساس آن بنا شود.

ویژگیهای الگوی پیش سازمان دهنده:- مراحل اجرای الگوی پیش سازمان دهنده: 1

در ابتدا پیش سازمان دهنده ارائه می شود که باید از مطالب درس جدید کلی تر باشد سپس معلم به ارائه مطالب و مفاهیم درس جدید می پردازد و در آخر کار برای تفهیم بیشتر مطالب

جدید باید مثالها و نمونه هایی ارائه می دهد. - چگونگی کنش و واکنش معلم نسبت به شاگردان در الگوی پیش سازمان دهنده: 2

در این الگو معلم نقش انتقال و ارائه کننده مفاهیم درس را دارد و شاگردان، دریافت کننده و پذیرنده مطلب درسی هستند. برای اثر بخشیدن به این الگو، مهمترین نکته این است که معلم باید برای ارائه مطالب درسی، مناسبترین پیش سازمان دهنده را انتخاب کند. جهت

ارتباط، همیشه از طرف شاگرد یا شاگردان است.

- ماهیت روابط میان گروهی: 3 در این الگو، معلم با فرد فرد دانش آموزان یا با کل آنها ارتباط پیدا می کند ولی این ارتباط

یک طرفه است یعنی شاگردان معموال با او و با یکدیگر ارتباط ندارند و در واقع معلم بر کالس مسلط است. برای افزایش روابط میان گروهی در این الگو، معلم می تواند با طرح

پرسشهای راهنمایی کننده، فراگیران را به شرکت در بحثهای کالس عالقه مند کنند. - شرایط و منابع الزم در الگوی پیش سازمان دهنده: 4

در این الگو، معلم و کتاب و کالس درس فقط منابع و شرایط آموزشی هستند. در این الگو معلم باید بتواند مطالب کلی را از جزئی تمیز دهد. باید سخنران خوبی باشد، به فراگیران

فرصت دهد تا در فرآیند آموزشی شرکت جویند. معلم در هر موقعیت آموزشی، یکی از منابع متعدد اطالعات است و سایر منابع از جمله ابزارهای آموزشی، به شاگردان امکان می دهند تا

به مطالب درسی از زاویه های مختلف نگاه کنند.

-محاسن و محدودیتهای الگوی پیش سازمان دهنده:15-1-2 الگوی پیش سازمان دهنده، الگوی مناسبی برای دروس نظری است و مناسب برای

نظامهای آموزشی فقیر می باشد. در این الگو از یک زمان آموزشی محدود می توان حداکثر استفاده را کرد. از اتالف وقت جلوگیری می شود. مفاهیم، بطور منظم در ساخت شناختی

شاگردان جای می گیرد.

از محدودیتهای آن می توان به: در این الگو تمام تصمیمات توسط معلم گرفته می شود به نیازها و عالیق و تواناییهای شاگردان کمتر توجه می شود، محتوا با زندگی واقعی شاگردان

چندان ارتباطی ندارد. به مسائل روانی، عاطفی و اجتماعی شاگردان کمتر توجه می شود. روش های آموزش انفرادی

روش های آموزش انفرادی در این نوع روشها ، شاگردان بر حسب تواناییشان پیش می روند. روحیه استقالل طلبی

شاگردان در اجرای پروژه های کوچک و بزرگ تقویت می شود. اولین و اساسی ترین گام درراه تحقق چنین هدفی پذیرفتن مفهوم شاگرد محوری در طراحی و آموزش است.

اهداف آموزش انفرادی: - رعایت تفاوت های فردی: 1

اگر در کالس تفاوتهای فردی در نظر گرفته نشود، خستگی، انزجار و تنفر از فعالیت آموزشتقویت خواهد شد.

- رشد استقالل در عمل و یادگیری: 2 دانش آموزان در آموزش انفرادی روش آموختن مستقل می گیرند، یعنی یاد می گیرند که

چگونه یاد بگیرند. - عادت به مطالعه: 3

در این روش شاگردان معلومات بیشتری را کسب می کنند. کسب معلومات بیشتر، رضایت از فعالیت های آموزش را فراهم می کند و در اثر ادامه فعالیت شاگرد به مطالعه عادت

می کند. را پیشنهاد کرده است: SQ3R- ایجاد مهارت در مطالعه: رابینسون روش 4

الف( مطالعه اجمالی: یعنی مطالعه عناوین و یادآوری ، اطالعات گذشته.

ب( سؤال : ایجاد سؤالهایی در ذهن، یعنی برگرداندن عناوین کتاب به سؤالهایی که احتماال پاسخ آنها باید

داده شود. ج( مطالعه )خواندن(:

یعنی قرائت دقیق متن برای یافتن پاسخ سؤاالت د( از برخواندن :

یعنی تالش برای یافتن پاسخ های دقیق تر مواالت، بدون استفاده از کتاب. ه( بازنگری :

یعنی مرور یادداشت ها و به یادآوردن نکات مهم - مطالعه خود هدایت شده و مستقل : 5

هر گاه هدف های فعالیتهای آموزشی برای شاگردان با ارزش تر باشد، یادگیری بارزتر می شودو شاگردان را در انجام کار منظم تر می سازد، در این روش یاد می گیرد که خود کنترل باشد.

از نکات دیگر می توان به یادگیری تا حد تسلط اشاره کرد. در این روش شاگرد آنقدر به مطالعه و امتحان ادامه می دهد تا در یادگیری به سطح قابل قبولی برسد. معیار قابل قوبل

درصد پاسخ صحیح است. 90 الی 80معموال یادگیری تا حد تسلط:

براساس این نظریه، یادگیری و پیشرفت تحصیلی فراگیران به طور وسیعی با زمان یادگیری ( به عقیده کارول شاخص اصلی استعداد تحصیلی شاگردان ،1963بستگی دارد.)کارول ،

زمان است. در یادگیری تا حد تسلط اگر روش تدریس مطلوب و عالی باشد، وقت کمترینیاز خواهد بود و استعداد هر فرد در این روش نقش بسزایی دارد.

بلوم معتقد است مهارت یادگیری در حد تسلط روی مفهوم خود، شاگردان اثر می گذارد. شاگردان به ارزش و کفایت خود پی می برند و این روش ، یکی از قویترین منابع سالمت

( این روش معلم سعی می کمند روشهای آموزش خود را48،1392روحی است. در)مهری،براساس تفاوت های فردی تنظیم کند.

تدریس خصوصی: اساس کار در این نوع آموزش ، توجه به زمینه ها، عالیق و توانایی های شخصی شاگردان

است . در این روش ، معلم باید به یک مجموعه عوامل تقویت کننده مثبت مجهز باشد. هرشاگرد باید با خودش مقایسه شود.

جلسات آموزش، باید به اندازه کافی کوتاه مدت باشد تا شاگرد از آموزش، خسته و بیزار یا متنفر نشود. محیط آموزشی باید راحت، همراه با تفریح و مناسب با من و وضعیت تحصیلی

فرد سازماندهی شود.

:programmed instruction- آموزش برنامه ای 16-1-2 یک نظام آموزش انفرادی است که کوشش می کند یادگیری را با نیازهای شاگردان، هماهنگ سازد. در این روش، مواد آموزشی به واحدهایی کوچک تقسیم می شود که چهارچوب یا گام نامیده می شود. این گام ها براساس دانش قبلی شاگرد و تنظیم شده است. هر گام دانش

آموز را به هدف نهایی نزدیک می سازد. از نظر تنظیم مطالب، آموزش برنامه ای به دو(48،1392صورت خطی یا شاخه ای عرضه می شود. )مهری،

در آموزش برنامه ای خطی ، شاگرد باید تمامی گام ها را مطالعه کند و قدم به قدم پیش رود و برای درک مطلب ، شاگرد باید تمامی گامهای قبلی را با دقت مورد مطالعه قرار دهد.

گامها باید کوتاه باشند. بازخورد بی درنگ داده شود. در برنامه شاخه ای دانش آموز براساس توانایی خود این آموزش را دنبال می کند یعنی اگر بعد از هر گام به سؤال پاسخ صحیح بدهد به صورت خطی پیش می رود و در صورت دادن

پاسخ غلط به گامهای جبرانی سوق داده می شود. که هدف از گامهای جبرانی، این است که

شاگرد با دریافت مطالب اضافی، اشتباه خود را تصحیح کند و در آموزش برنامه ای شاخه ای ، همه دانش آموزان تمام قسمتهای برنامه را نمی خوانند. در این نوع آموزش نقش معلم،

تهیه هدف های آموزش ، آشنایی با مواد و تجهیزات آموزشی، رسیدگی به فرد فرد شاگردانو ارزش یابی برنامه آموزش خواهد بود.

روش های آموزش انفرادی آموزش به وسیله کامپیوتر

این روش به مانند آموزش برنامه ای است با این تفاوت که پیشرفت در مطالعه در کنترل ماشین است و فقط زمانی که شاگرد در یک مرحله از آموزش موفق شد، اجازه پیشرفت و

ریاضت مطالب تازه به او داده می شود. کامپیوترهای مورد استفاده در آموزش ، »ماشین آموزش« نامیده می شوند. ماشین های آموزشی وسایلی هستند که آموزش را به طریق منظم عرضه می کنند، و موجب فعالیت

شاگرد و بازخورد فوری و آموزش انفرادی می شوند. مشخصات ماشینهای تدریس به طور خالصه عبارتند از :

- پاسخ را فورا تقویت می کند. 1- شاگرد براساس استعداد و توانایی خود برنامه را دنبال می کند. 2- مفاهیم با یک سیر منطقی در آن تنظیم شده اند. 3- پرسش ها به صورت زنجیره ای به یکدیگر وابسته اند. 4- شاگرد در صورتی می تواند به برنامه ادامه دهد که مراحل قبل را آموخته باشد. 5- اطالعات مربوط به جوابهای شاگردان، در آن نگهداری می شود. 6 - اطالعات از طریق غیرکالمی )تصاویر ، نمودار و تصاویر متحرک( نیز به شاگردان ارائه7

می شود. - ماشین بر خالف انسان دچار عوارضی مانند بی حوصلگی، عصبانیت و ناراحتی نمی شود. 8

- مبانی نظری تدریس17-1-2 در این مبحث، به بررسی مفاهیمی که در زمینه تدریس رایج است می پردازیم.

1 -Education : در گذشته به تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش اطالق می شد. امروز معادل فارسی پرورش

را به کار می برند. پرورش یا تربیت جریانی است منظم و مستمر که هدف آن ، هدایت و رشد جسمانی، اجتماعی و اخالقی یا بطور کلی رشد همه جانبه شخصیت دانش آ موزان در جهت کسب و درک معارف بشری و هنجارهای اجتماعی مورد پذیرش و کمک به شکوفایی

استعداد افراد است. پرورش یک نظام و سیستم است که مجموعه ای از عناصر در آن وجود دارد که این مجموعه عناصر برای رسیدن، به یک هدف که همانا رشد و شکوفایی استعدادها است فعالیت می کنند.

2-Instruction :

آموزش فعالیتی است هدف دار و از پیش تعیین شده که هدف آن فراهم نمودن فرصتها وموقعیت هایی است که امر یادگیری را تسریع می کند.

3 -Teaching : تدریس، سلسله فعالیتهای منظم و مرتبی است که از قبل طراحی شده است و هدف آن ایجاد شرایط مطلوب برای تغییر و تسهیل یادگیری توسط فراگیران است. تدریس بدون

تعامل معلم و شاگرد بی معنی است. تدریس آن فعالیتی است که با حضور معلم در کالسانجام می شود.

4 -Training : تعلیم به معنای کارآموزی است یعنی فراگیر حرفه یا مهارتی را یاد می گیرد. هدف از تعلیم،

شکوفایی همه جانبه استعدادها نیست، بلکه نظم بخشی به فنون و مهارت هایی است که درحرفه ای معین به آن نیاز دارد.

بخش دوم:نمونه موردی و مطالعات تطبیقی

بوزار- 2-2 دانشگاه-École nationale supérieure des Beaux: فرانسویمدرسه عالی هنرهای زیبا)به

Arts فرانسه در کشور هنرهای زیبا ( : نام برجسته ترین مدرسه عالی مربوط به قرار دارد.پاریساست که در شهر

نقاششارل لبرون میالدی توسط ۱۶۴۸مدرسه هنرهای زیبای پاریس در سال مشهور فرانسوی، توسعه مطالعات در زمینه های نقاشی، طراحی،

مجسمه سازی، جواهرسازی و معماری تحت عنوان آکادمی علوم نقاشی و مجسمه سازی تاسیس شد. مدرسه هنرهای زیبای پاریس در زمان حکومت

که توسط۱۸۶۳ تحت تاثیر حکومت دولتی قرار گرفت تا به سال لویی چهاردهم(49،1374غضنفرپور، ) دوباره مستقل شد.ناپلئون سوم

محله التینساختمان اصلی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس واقع در

دانشگاه بوزار معماری مدرن و

سیستم آموزشی گذشته در سراسر دنیا براساس اصل استاد شاگردی بنا شــده بود. در این نوع سیستم آموزشی استاد نخســتین اولــویت زنــدگی شــاگرد بــود و دانسته های خود را در اختیار شاگرد قرار می داد. شاگرد موظف به یادگیری بی چون و چرای آموزه های استاد بود. تدریس استاد عالوه بر آمـوزش حرفـه، هـنر یا شاخه علمی خاصی شامل آمــوزش نکــات اخالقی، مــذهبی و تربیــتی نــیز می شد. نمونه ای از این رابطه میــان اســتای معمــار و شــاگردش وجــود داشــت. بــا پیشرفت تکنولوژی و افزایش ساخت و ساز، کافی نبودن تعداد معماران مــوجب تغییر در نحوه فراگیری و تدریس رشته معماری شد. سیســتم گذشــته کــه در آن یک استاد سال های بسیاری از عمر خــود را صــرف آمــوزش بــه تعــداد معــدودیــود. در پی این شاگرد )اغلب یک یا دو نفر( می کرد، دیگر پاسخگوی نیاز زمان نب

نیاز، اصل آموزش بر پایه پرسشگری در سایه مدرنیته شکل گرفت. از آن پس استاد مقام والیت بی چون و چرای خــود را از دســت داد و شــاگردان

مجاز به پرسیدن شدند. دو مدرسه در پیدایش و گسترش معماری مدرن نقش به سزایی داشتند:

– مدرسه باهاوس )خانه ساختمان آلمان(– مدرسه بوزار )مدرسه عالی ملی هنرهای زیبا(

مدرسه بوزار توسط نقاش دربار لویی چهــاردهم، شــارل لــوبرول۱۶۴۸مدرسه بوزار در سال

تأســیس شــد. این مدرســه ابتــدا بــه صــورت آکــادمی نقاشــی و تنــدیس ســازیبه رشته معماری نیز بــه دو رشــته قبلی )نقاشــی و۱۷۹۵فعالیت پرداخت. در سال

مجسمه سازی( اضافه شد و نام مدرسه به آکادمی هنرهــای زیبــا )بــه فرانســه،بوزار( تغییر یافت.

سیستم آموزشی مدرسه بوزارــام در مدرسه بوزار، هر کالس به یک استاد تعلق داشت و شاگردان هر استاد تم مراحل تحصیلی خود را نــزد همــان اســتاد و در همــان کالس می گذراندنــد. ســر کالس از دانشجوی سال اول تا دانشجویان سطوح باالتر حضور داشـتند. بخشـی از آمــوزش دانشــجویان ســطوح پــایین توســط ســال بــاالیی هــا انجــام می شــد. تدریس به صورت نظری صورت می گرفت. در سال های اول کالس های تئوری و عملی تشکیل می شد اما در سال های بعد اساتید فقط بر تمرین هــا و دروس عملی تأکید می کردند. دروس عملی بخش اعظمی از آموزه های معماری را در بر می گرفت. کارهای عملی از سه بخش پروژه، دکــور و اســکیس تشــکیل می

شد. پروژه: در این مرحله موضوع طراحی توسط استاد تعــیین می شــد و ظــرف دو

ماه کرکسیون انجام می دادند. دکور: در مرحله دکور، طراحی داخلی با جزییات کامل موضوع مورد بحث، مد

نظر بود. در این مرحله دانشجویان معماری باید برای همه ی جزییات موجود در ( طرح ارائه می دادند.…پروژه ) دیوار، در، پنجره، صندلی، تزیینات و

(49،1374غضنفرپور،)

اســکیس: در این مرحلـه دوازده سـاعت بـه دانشـجویان زمـان داده می شـد تــا اسکیس طرح خود را ارائه نمایند. مهارت طراحی و رانــدو دانشــجو بســیار مهم

بود.

در مرحلــه اســکیس روش دســت آزاد از اهمیت ویــژه ای برخــوردار بــود. روش ژوژمان )ژوژمان به نوعی قضــاوت گفتــه می شــود کــه در آن پــروژه بررســی و براساس نمره ارزیابی و رتبه دهی می شود.( وجود نداشت، بدین معنا که طرح

های ارائه شده یا پذیرفته و یا مردود می شدند. روش شارت یکی از روش های کاربردی مدرسه بوزار بــود. شــارت در فرانســه به معنای گاری، یعنی فوریت کار چنان بود که دانشجو حتی بر روی گاری که کار را از خانه به دانشکده حمل می کرد هم مشغول به کار بــر روی شــیت هــا بــود.

متر مورد استفاده طراحی قرار می گرفت.۲*۵شیت ها اغلب در ابعاد بزرگ سلسله مراتب تدریس در مدرسه بوزار:

– دوره مقدماتی– پنج نظم کالسیک معماری:

- دوریک۱- یونیک۲- کرنتین۳- کامپوزیت )ترکیبی(۴- توسکانی۵

ــا الگــوبرداری از دانشــکده هنرهــای زیبــایی دانشــگاه تهــران در دوران پهلــوی ب سیستم آموزشــی مدرســه بــوزار مــدیریت می شــد. این سیســتم پس از انقالب

(49،1374)غضنفرپور، به کلی برداشته شد.۱۳۵۷سال دو معمار ایرانی هوشــنگ ســیحون و ســاعد ســمیعی از مدرســه معمــاری بــوزار

فرانسه فارغ التحصیل شده اند.

هوشنگ سیحون

ساعد سمیعی مدرسه بوزار با ظهور انقالب صــنعتی بــه شــدت افت کــرد چــرا کــه اســاتید این

مدرسه در برابر جریان مدرنیته مخالفت نمودند. با ایجاد تحوالتی در ساختار آموزشی مدرســه توســط۱۹۵۰این مدرسه در سال

لویی کان و رابرت ونتوری دو معمار برجسته و نــام آشــنای اواخــر دوران مــدرنمجددا پا گرفت و ترقی نمود.

سایر فارغ التحصیالن ایرانی مدرسه بوزار:

مسعود فراســتی، دانش آموختــه هنرهـای تجسـمی،محقـق، تهیه کننـده و مجــریبرنامه های تلویزیونی

 سیاوش تیموری

باهاوس- 2-2-1 مدرسه در ویمار آلمان مدرسه هنر وصنایع دستی به ریاست هــانری وان1906در سال

دو ولد تاسیس شد .وی سبک هنر نو داشت وتاثیر هــنر نــو بــر مدرســه باهــاوس این بود که در ابتدا در این مدرسه کارهــای تزییــنی مثــل: طــراحی پارچــه انجــام

(49،1374)غضنفرپور، .میشد بعد از او والتر گروپیــوس رئیس مدرســه شــد. وی اســم مدرســه را تغیــیر داد و

.باهاوس ،به معنای” خانه معمار ” گذاشت بعد از جنگ جهــانی اول مدرســه بــه ســمت طــراحی صــنعتی واســتفاده از فــرمــنر ــدا از ه ــوژی را ج ــوس تکنول ــرد. گروپی ــدا ک ــرایش پی مکعب شــکل ســاده گ نمیدانست ومعتقد بود که در تکنولوژی وتولیدات صــنعتی هــنر وجــود دارد وکلیــه تولیدات در این مدرسه صرفا تاکید بر عملکرد ذاتی آن دارد.بعد از او هانز مــایر بـه ریاسـت رسـید امـا بـه دالیـل سیاسـی کنـار رفت وپس از او میس وندروهـه

.انتخاب شد و مدرسه را به برلین منتقل کرد :روش های آموزش در باهاوس

در مرحله ی اول خــود کــورس بــود کــه همــان پیش درس اســت و توســط ایتن زمیته هنر تدریس میشــد، مرحلــه دوم گــواهی نامــه پایــان کــارآموزی و دریــافت

همان تربیت درودگر که هدف گواهی سر پرست کار است . مرحله سوم ،گزله باهاوس است . مرحله چهارم،دیپلم استادکار است که بعد از سه ســال بــا تاییــد

ســال6استاد اخذ میشود . در این مدرسه هیچ امتحانی گرفتــه نمیشــد وبعــد از (49،1374)غضنفرپور، .مدرک مدرک میگرفتند

:والتر گروپیوس وی از مهم ترین مدیران در مدرسه باهاوس بــود. او کــارش را از جمعیت هــنری

ــود1919ورک بوند آغاز کرد، او کارش را از بیانیه آغاز کرد. تمام هــدفش این ب.که نیروی خالقانه هنری فرد را وحدت ببخشد

ــد وی در نخستین نشریه باهاوس مینویسد : باهاوس بر اساس وحدتی که از پیون های هنری بوجود می آید استوار است. ازمهم ترین آپــار وی کارخانــه فــاگوس و بنای مدرسه باهاوس امه گروپیوس بعد ها بــا فشــار سیاســی توســط نــازی هــا، آلمان را به مقصد آمریکا ترک کرد و پروژههــایی مثــل ســفارت آمریکــا در آتن ،

.خوابگاه دانشجویان هاروارد را انجام داد

کارخانه فاگوس این ساختمان شامل کارگاهها ، آمفی تئاتر، خوابگاه:ساختمان باهاوس

است . هدف اصلی معمار این…دانشجویی ، مدیریت ، دانشکده فنی و ساختمان پدید آوردن مجموعه ای واحد بی آنکه شرایط کار یکی موجب

(43،1386جهرمی، ).مزاحمت کار دیگری شود

خوابگاه با یک راهرو شیشــه ای در کنــار تــاالر اجتماعــات ، ســالن غــذا خــوری و .آمفی تئاتر مدرسه قرار داشت

 

:میس وندروهه از دیگر مدیران مطرح مدرسه میس وندروهه است . او استاد بکارگیری مصــالح مدرن مانند شیشه و فوالد در احجام مکعب شکل و ساده است.ســاختمان هــای او عاری از هر نوع تزئینات است .وی در برلین راجع به صــنعت میگویــد:اگــر مــا موفق شویم صنعت را جلوببریم تمام مسائل اقتصادی ، اجتماعی ، تکنولوژیک و هنری حل خواهد شد ،البته این گفتــه او بعــد هــا توســط معمــاران پســت مــدرن مورد انتقاد قرار گرفت .او نیز مانند گروپیــوس بــه آمریکــا نقــل مکــان کــرد .در

میالدی نمایشگاهی در موزه هنرهای معاصر نیویورک برگــزار شــد و1932سال کارهای میس در آنجا بــه نمــایش در آمــد و از آنجــا عنــوان ســبک بین الملــل بــه صورت یکی از مشخصه های معماری مــدرن مطــرح شــد.از شــعارهای معــروفــروف وی ویالی ــای مع ــتر بیشــتر اســت” میباشــد .از کاره ــه “کم میس وندروهــراون توگندات در آلمان و موسسه تکنولوژی ایلی نویز در شهر شیکاگو و هال ک

.)کامیون میس وندروهه(ست 

هال کراون:نظریات میس وندروهه

تاکید بر نگرش اقتصادی در معماریتاکید بر راسیونالیسم علمی )عقل گرایی علمی(در معماریگرایش به عملکرد گرایی فیزیکیسازه گرایی در معماری)تاکید بر تجرد گرایی فرم و فضا )نئو پالستی سیسموجود تناسبات

:معرفی اساتیدــراحی یوهانس ایتن: نقاش سوئیسی که در جوانی برای تدریس اساس ط

انتخاب شد . ایتن قبال در وین تدریس کــرده بــود ودر آنجــا شــیوه ای تــازهــود . از ــرده ب ــداع ک ــود اب ــرکیب از خ ــگ ،حجم وت ــرای تعلیم اهمیت رن ب

دستاوردهای ایتن دایره رنگ.است

ــوان ــه عن پل کله :نقاش ونظریه پرداز سوئیسی است که در آثاز او رنگ ب عنصر اساسی محسوب میشد . وی نوشته هایی تحت عنوان تئــوری رنــگ را منتشر کرد. پس از ورود کله به باهاوس بیش از پیش نقاشــان آبســتره

.به استادی درمدرسه انتخاب شدند

واسیلی کاندینیسکی :نقاش روسی که از روسیه به آلمان رفت تا در آنجــا هنر هــای تجریــدی خــود را عرضــه کنــد.وی مرکــزیت هنرهــای تجریــدی را مدرســه باهــاوس قــرارداد و از آنجــا تئــوری هــای هــنری خــود را منتشــر کرد.فرم های او غیر عینی و رنگها به صورت انتزاعی هستند.او معتقد بود

. )جهــرمی،اشکال تجریدی بیشتر میتوانند ضرورت ذهــنی را روشــن کنند43،1386)

موهولی ناگی : او نقاش مجارستانی بود و جانشـین ایتن در باهـاوس شـد وی نظرات کانستراکتیویسم )ساختارگرایی(را به جای عقاید

اکسپرسیونیســم ایــتین وارد باهــاوس کــرد . وی پس از تــرک باهــاوس نهایتــا بــه.آمریکارفت و در شیکاگو مدرسه باهاوس جدید را تاسیس کرد

ــ ــه ی* ــول و ارئ ــیین اص ــرای تب ــای مهم ب ــبک ه ــم : یکی از س کانستراکتیویس ساختمان های مــدرن در بین دو جنــگ جهــانی بــود کــه خاســتگاه آن روســیه بــود کانستراکتیویست ها مانند فوتوریست ها اعتقاد به تکنولوژی ، صنعت و عملکــرد

. پیشرفت و توسعه معرفی میکردند داشتند و خود را مدافعاسکار شلمر : وی ذر زمینه تئاتر تجریدی کار میکرد کــه در تئــاتر تجریــدی

.بالرین ها پشت فرم های آبستره پنهانند

هربـرت بـایر :وی اسـتاد فن چـاپ بـود از دسـت آورد هـای مهم باهـاوس طراحی حروف نوین است

مارسل بریر : او در ساخت مبل و صندلی با لوله های فلزی استاد بود.

:طراحی صنعتی در باهاوس گروه باهاس در زمینه طراحی صنعتی سعی در شناخت هر چــه بیشــتر امکانــات تولید ماشینی داشت . طراح صنعتی اســتاد کــار جدیــد شــد و واژه طــرح شــکل جدیــد بــه خــود گــرفت یعــنی همــاهنگی بین محصــول دســت اســتاد کــار و تولیــد

(55،1386)اسدی، .ماشینی فلسفه باهاوس این بود که روح تولید ماشــینی کــه عبـارت اســت از : ســادگی و

. به وجود آورد عملکرد را در برنامه باهاوس تاکید بر این بود که شاگردان به همــان مــیزان کــه بــه اجــزای

بصری پایه ی طرح حساسیت نشان میدهند از طریق

ــد دست و پا وبا استفاده از حس المسه کیفیت اصلی مصالحی که به کار میگیرن را بشناســند و رابطــه آن را بــا شــکلی کــه در نظــر اســت ســاخته شــود ، مــورد

.بررسی قرار دهند تجارب بدست آمده در کارگاه های باهاوس ، راه به سوی نو آوری هــای صــنعتی را باز کرد . لوستر های بــرق ، مبـل ، صـندلی ، پارچـه هــای پــرده ای ، قـالی از جملــه مســال هــا در این زمینــه انــد.یکی دیگــر از نکــات مهم علم آرگونــومی در

پیکره های محصوالت باهاوس است (علم آرگونامی مربوط به رفتار انسان و محیط کا ر اوست)

طراحی در تفکر باهاوس بی زمان ، با وقار و سنگین بود . باهاوس با طرح های :خود عصر ماشین را تثبیت کرد و بعد ها اعالم کرد

به اعتقاد باهاوس ماشین وسیله مدرن برای طرح است و این مدرسه میکوشــد .خود را با ماشین هماهنگ سازد :ریشه یابی شعار باهاوس

عملکــرد”از لــویی ســالیوان  تــابع از مهم ترین شعار های باهاوس شعار ” فــرم است که این شعار برسردر مدرسه نصب شده و نشــانه اهمیت عملکـرد گـرایی بود این شعار در بنای مدرسه باهاوس به وضوح قابل مشاهده است . گروپیوس در این باره مینویسد : “یک ساختمان مدرن بایــد بــدور از هرگونــه تحریــف هــایــه ــا ب زائد و بی مورد هر گونه تزئینات و جزئی گرایی باشد و جهان مکانیکی و ج

”جایی سریع معاصر را منعکس کند از میس وندروهه(less is more )از دیگر شعار های مهم شعار کمتر بیشتر است

است که به معنای این است که ساختمان باید فاقد هر گونه تزیینات و اجزای76مداحیان،) . اضافه باشد 1392،)

به طور کلی شعار های باهاوس تاکید بر عملکرد و حذف تزیینــات اســت کــه نــه فقط در آثار معماری بلکه در آثار تولیدی آنها در زمینــه ی طــرهحی صــنعتی نــیز

قابل مشاهده است :نظرات مخالف 

صنایع و کارگاه های دستی کوچک باهاوس را دشمن خود میدانستند. ــانی ــده مب سنت گرایان :آنان باهاوس را جنبشی نابود کننده و سقوط دهن

.ذوق و قریحه و بی توجه به میراث تاریخی متهم میکردندهنرمندان پیشگام : آنان به باهاوس خرده میگرفتنــد کــه بــه انــدازه کــافی

.موثر نیست و سازشکاری را می پروراند

حذب نازی و گروه های فاشیستی دیگر: نازی ها عالقه به یک معمــاری بــا عظمت و جاودانه همچون معماری کالسیک داشتند و تمامی فعــالیت هــای هنری و روشن فکری میبایست که تحت نظر آنها صورت میگــرفت .نــازی ها باهاوس را غیر آلمانی میخواندند و آن را سنگر کمونیسم می دانســتند، بنابر این عقاید مــدرن و متمایــل بــه چپ مــدیریت باهــاوس نمی توانســت

.جایی در حکومت نازی ها داشته باشد 

ــه ــا او را ب ــوس را کاپیتالیســم و راســتی ه ــای چپ گروپی ــه طــور کلی گروهه ب.ویرانگری متهم میکردند

:نظرات موافقورک بوند : ورک بوند محلی برای استعداد های جوان بود هدف اصلی این

جمعیت ایجــاد وحــدتی بین هــنر ، کــار هــای دســتی و محصــوالت صــنعتی.بود .آنان از حامیان مکتب باهاوس بودند

عده ای از افراد سر شناس نظیر: انیشتین

مدرسه باوهاوس عالقه به خلق فرم نوین طراحی که بر تعامل معماری، هنر، طراحی صنعتی،

والتر گروپیوسطراحی گرافیک، طراحی داخلی و تایپوگرافی مقوم گردیده بود، را به تاسیس موسسه ای رهنمون ساخت در دسائو؛ باوهاوس، مدرسه ای که

76مداحیان،)معماری را برای همیشه متاثر ساخت. 1392،)

مدرسه در گام اول در وایمار مستقر بود، تزاید فشارهای سیاسی موجب شد تاــر به دسائو نقل مکان کند، گروپیوس این نقل مکان را به مثابه فرصتی دید که بــود از ــابی ب قرار ان می توانست نسبت به ساخت مدرسه ای اقدام کند کــه بازت

ــای ــذکره ه ــا هم ت ــده ال اش. بن ــوزش ای ــه ام ــه گون ــدهایش ب فوتوریســتیامی

ــرفتن ولی از ــله گـ ــازد و هم فاصـ ــکار می سـ ــوس را اشـ ــیکگروپیـ ونئوکالسـ را.بین المللگرویدنش در سبک

ساختمان از سه جبهه یا بال متفاوت الزاویه تشکیل شده بود که تمامی شان به وسیله یک پل به هم متصل می شدند. مدرســه و کارگــاه بــه وســیله یــک پــل دوــرین طبقه به هم وصل شده بودند که سقف بخش مدیریتی متمرکز در سطح زی پل را نیز ایجاد می کرد. واحدهای خوابگاهی و ساختمان مدرســه در قــامت بــال های حجم کلی به ساختمان تزریق شده بودند تا دسترسی به سالن اجتماعات و غذاخوری تسهیل شــود. بخش اموزشــی بنــا شــامل بخش مــدیریت، کالس هــای درس، اتاق های کارمندان، کتابخانه، ازمایشگاه فیزیــک، اتــاق هــای مــدل ســازی

تمام زیرزمین، طبقه همکف و دو طبقه فوقانی را در بر می گرفت.

والتر گروپیوس به عنوان یک معمار کاراموخته که به پیشرفت هــای تکنولـوژیکی و ســازه ای عالقــه داشــت، این بنــای در ان زمــان انقالبی را بــرای دانشــجویان طراحی و معماری طراحی کرد. برخی پیشرفت های همچون پنجره هــای لعــاب دار، سازه ای ازبتن مسلح، سقف قــارچ ماننــدو طبقـه پــایین تــر و ســقف هــاییــا را فــراهم می اورد همگی پوشیده از کاشی هایی که امکان پیاده روی بر ان ه

از نواوری های او در طراحی این مجموعه بودند.

با هــدف تقــویت مشــارکت دانشــجویان، دکوراســیون داخلی مجموعــه تمامــا بــه نقاشی های دیـواری تخصـیص یافتـه بـود و نـورپردازی کلی مجموعـه بـا کارگـاهــک ســاختمان ریخته گری هماهنگ بود، گروپیوس با باوهاوس ایده اش در مورد ی

کامل برامده از معماری ترکیبی را تمام و کمال به منصه ظهور رساند. نمای متخلخل پرپنجره ساختمان کارگاه ها تبدیل به بخش الینفک وتماتیک

طراحی ساختمان گردید،با هدف خلق شفافیت، پوسته بنا عمال تاکیدی است بر ماهیت مکانیکی و از نظر فضایی باز معماری نو این پنجره های وسیع جدا

ازانکه نوررا در تمام طول روز برای ساختمان تامین می کنند، پاسخی به نور تابستان های دسائو نیز بودند. در راستای حفظ دیوار غشایی همچون یک دیوار

به هم پیوسته بسط یابنده در کل مجموعه، ستون های باربر از کناره های ساختمان باوهاوس همچون نقاشی های دیواره بیرونی پس نشسته اند.

، ترکیبی است از عناصر به هم پیوسته کارکردی که نهایتا به تولید یکد استایل(65،1391متین،) کل منسجم از دورن مرتبط نامتقارن می انجامد.

هاروارد- 3-2-2 دانشگاه کمبریج ( یک دانشگاه خصوصی درشهرHarvard Universityدانشگاه هاروارد)

توسط۱۶۳۶ است. هاروارد درسال ایاالت متحده آمریکا در ماساچوستایالت هیأت قانون گذاران »مهاجرنشین )کولونی( خلیج ماساچوست« ساخته شد. این

در کشور آمریکا وهمچنین اولین بنیاددرآموزش عالی دانشگاه اولین موسسه به شمارمیرود. نام آن در ابتدا »دانشکده نو« یا»دانشکده درآمریکای شمالی

۴۰۰ جان هاروارد کشیشی به نام ۱۶۳۹ مارس ۱۳شهرک نو« بود که بعدها در به این دانشگاهپوند ۷۷۹جلد کتاب به کتابخانه ی این دانشگاه و همچینین مبلغ

87قاسمي پويا،)کمک نمود. 1394،)

دانشگاه هارواردهمیشه باالترین رتبه های دانشگاه را درسطح جهان داشته ویکی ازقدرتمندترین موسسه های مالی غیرانتفــاعی می باشــد.این دانشــگاه بــه اتفــاق

قــایق رانی و فوتبــال، مســابقات علمی،همیشــه دورقیب اصــلی در دانشــگاه ییلبوده اند.

هاروارد دانشگاه با آشنایی

دانشگاه هاروارد یکی از دانشگاه های خصوصی عضو لیگ دانشــگاه های آیــوی یــاــه مجتمع نیلوفری است، مجتمعی متشکل از هشت دانشگاه مشهور جهان کــه ب دلیل ساختمان های قدیمی که نمای آنهــا بــا پیچــک پوشــانده شــده بــه این شــکل

.نامگذاری شده اند هاروارد در کمبریج ماساچوست واقع شده و شدت نفوذ و قدرتی کــه دارد آن را به یکی از مشهورترین دانشگاه های جهــان تبــدیل کرده اســت. هــاروارد در ســال

توسط نهاد هیات قانونگذار ایالت ماساچوســت ایجــاد شــد و کمی بعــد از1636 آن نام اولین حامی و پشتیبان مالی این دانشگاه، جان هاروارد بــرای آن انتخــاب

.شد محسوب آمریکا دانشگاه هاروارد قدیمی ترین موسسه آموزش عالی در

می شود. بدنه دانشجویی و برنامه های آموزشی این دانشگاه در قرن هجدهم به تدریج از وضعیت صرفا روحانی و مذهبی به حالت عمومی تر درآمد و در قرن

نوزدهم، این دانشگاه به بنیادی ترین مرکز فرهنگی در میان روشنفکران و در میانه جنگ های داخلی1909 تا 1869نخبگان بوستون تبدیل شد. از سال

آمریکا، تصدی طوالنی مدت چارلز ویلیام الیوت براین دانشگاه آن را به مرکز به عضو1900تحقیقاتی مدرن و حرفه ای تبدیل کرد. دانشگاه هاروارد در سال

بنیانگذار انجمن دانشگاه های آمریکا تبدیل شد. ریاست این دانشگاه در دوران به عهده جیمز بریانت کونانت جنگ جهانی دوم رکود اقتصادی بزرگ آمریکا و

بود، فردی که تالش کرد پس از پایان جنگ ساختار آموزشی این دانشگاه راقاسمي پويا،). متحول ساخته و ورود به این دانشگاه را برای همه آزاد کند

87 1394،)

تاکنون هشـت رئیس جمهـور آمریکـا، جـان آدامـز، جـان کـوئینکی آدامـز، تئـودورــیز روزولت، فرانکلین روزولت، جان.اف.کندی، جورج بوش، رادرفورد بیرچارد ه

ــاراک اوباما و ــد و  ب ــیل کرده ان ــگاه تحص ــل در این150 در این دانش ــده نوب برن دانشگاه به عنوان دانشجو یا عضــو هیــات علمی و یــا محقــق حضــور داشــته اند.ــان کتابخانه این دانشگاه نیز به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه های آکادمیک جه و بزرگترین کتابخانه آمریکا از دیگــر ارزش هــای آن به شــمار می رود. هــاروارد در میــان تمــامی موسســات آمــوزش عــالی در جهــان از بزرگــترین پشــتوانه مــالی

میلیارد32.3برخوردار است، پشتوانه ای که در ژوئن سال گذشته ارزشی برابر .دالر داشت

تاریخچه بــه رای دادگــاه عــالی خلیج کلــونی ماساچوســت بــا نــام1636هاروارد در سال

، پس از اینکــه1639ابتدایی کالج جدید یا کالج شهر جدید تاسیس شد. در ســال ــبریج ــگاه کم ــات علمی دانش ــای هی ــاب و 400یکی از اعض ــد کت ــد779 جل پون

اســترلینگ را بــه این دانشــگاه بخشــید، بــه هــاروارد تغیــیر نــام داد. بســیاری از فارغ التحصیالن اولیه این دانشگاه به عنوان کشــیش و روحــانی در کلیســاها و یــا مجلس در سرتاســر نیوانگلنــد مشــغول به کــار شــدند. انکریــز مــاتر اولین رئیس

ریاست این مرکــز را بــه عهــده1701 تا 1685دانشگاه هاروارد بود که از سال .داشت. پس از وی جان لورت اولین رئیس غیرکشیش هاروارد به شمار می رود

جیمز بریانت کننانت یکی از مهم ترین روسای هاروارد به شمار می رود که از هدایت آن را به عهده داشت و در این دوران توانست1953 تا 1933سال

هاروارد را از حق مسلم ثروتمندان به فرصتی برای نخبگان تبدیل کند. وی برنامه ای را برای شناسایی و جذب و پشتیبانی از جوانان نابغه آغاز کرد و در

با انتشار گزارشی درباره چگونگی تحصیالت عمومی توانست یکی1945سال از تاثیرگذارترین بیانیه های تاریخ آموزش و پرورش آمریکا را از خود به جا

76مداحیان،). بگذارد 1392،)

امکان ورود افراد طبقه متوسط جامعه به این دانشــگاه1960 تا 1945از سال ایجاد شد و محدودیت های مذهبی برای ثبت نام در هاروارد کاهش پیــدا کــرد، امــا محدودیت های نژاد پرستانه همچنان بر هاروارد ســایه افکنــده بــود. در این دوران

تاســیس شــده و بــه یکی از1879زنان تنها در دانشــکده ردکلیــف کــه در ســال مهمترین دانشکده های زنــان در ایــاالت متحــده آمریکــا تبــدیل شــد، مشــغول بــهــا ــد. ام تحصیل بودند و اکثریت دانشجویان این دانشگاه را مردها تشکیل می دادن

بــا تلفیــق پــذیرش دانشــجوی این دانشــکده بــا هــاروارد، مــیزان1977درســال پذیرش دانشجویان زن نیز افزایش یافت. درو گیلپین فاوســت اولین زنی اســت

به عنوان رئیس هاروارد انتخاب شد و تاکنون نیز پســت خــود2007که در سال .را در سمت ریاست این دانشگاه حفظ کرده است

واحـد آکادمیــک مجــزا،11هـاروارد از دانشکده ها و ساختمان های مربوط بـه آن دانشکده و موسسه مطالعات پیشرفته ردکلیف تشکیل شده که در سرتاسر10

کالن شهر بوستون پراکنـده هسـتند: دانشـگاه اصـلی هـاروارد در هاروارد یـارد در هکتـــار دارد. دانشـــکده اقتصـــاد و85کمـــبریج واقـــع شـــده و وســـعتی برابـــر

مجموعه های ورزشی هاروارد از جمله استدیوم هاروارد در منطقه جارلز ریور در هکتــار کــه در برابــر دانشــکده145آلستون قرار گفته انــد، منطقه ای بــه وســعت

کمبریج در آلستون واقع شده است. دانشــکده پزشــکی، دندانپزشــکی و ســالمت هکتــار در منطقــه پزشــکی و8.5عمومی هاروارد نــیز در منطقه ای بــه وســعت

. کیلومتری از بوستون واقع شده اند5.3آکادمیک النگ وود در فاصله

هاروارد جدا از مناطقی که گفتــه شــد، در منطقــه جامائیکــا پلین بوســتون دارای باغ گیاه شناسی بــه نــام بــاغ گیاه شناســی آرنولــد اســت و همچــنین در شــهرهای مختلفی از جمله واشنگتن، پیترشام، کنکورد، فلورسان ایتالیا و شانگهای چین از

.مراکز مطالعاتی و تحقیقاتی متعددی برخوردار است

آموزش و تحصیالت رشــته در مقطــع فــوق134 رشــته در مقطــع لیســانس، 46دانشــگاه هــاروارد

رشته در مقاطع باالتر را برای دانشــجویانش عرضــه کرده اســت.32لیسانس و مدرک کارشناسی،664 درحدود هزار و 2009-2008هاروارد در سال تحصیلی

مــدرک460 مــدرک دکــترا و چهــار هــزار و 512 مدرک کارشناسی ارشــد، 400.تخصصی اهدا کرده است

ورود به این دانشگاه مستلزم تکمیل دوره ای متشکل از2008 تا 1978از سال هفت کالس آموزشــی خـارج از رشـته مــورد نظـر دانشـجویان بـود امـا از ســال

به بعد دانشجویان کارشناسی باید دوره هایی را در هشت رشــته عمــومی2008 درک زیبایی شناختی و تفسیری، فرهنگ و اعتقادات، استدالل تجــربی و ریاضــی، استدالل اخالقی، علوم سیستم های زنده، علوم جهان فــیزیکی، جوامــع جهــانی و ایاالت متحده در جهان تکمیل کنند. هاروارد یکی از جــامع ترین برنامه هــای دکــترا

.را در جهان ارائه می کند

دوره های تحصیلی هاروارد براساس سیستمی ترمیــک بــوده و از اوایــل ســپتامبر 2013-2012آغاز می شود و تا اواسط می به پایان می رســد. در ســال تحصــیلی

57 هــزار دالر و هزینــه کلی تحصــیل در این دانشــگاه 38شهریه ساالنه هاروارد به بعد خانواده هــایی کــه درآمــد ســاالنه آنهــا2007هزار دالر اعالم شد. از سال

هزار دالر بود از پرداخت هزینه های مربوط به تحصیل در هاروارد، از60کمتر از هــزار60جمله هزینه اقامت و تغذیه معاف شدند، خانواده هایی با درآمد ســاالنه

هزار دالر تنها چند هزار در سـال پـرداخت کـرده و خانواده هـایی بـا درآمـد80تا درصـد از درآمـد سـاالنه10 هـزار دالر نبایـد بیشـتر از 180 هزار تا 120ساالنه

.خود را پرداخت کنند اداره هاروارد به عهده ترکیبی از دو هیات مدیران است: هیات ناظران و هیات

هزار کارمند و عضو هیات علمی هستند. هاروارد160مدیره که این دو شامل 14 دانشجوی کارشناسی و 200 استاد، هفت هزار و 400همچنین دوهزار و

هزار دانشجوی کارشناسی ارشد دارد. رنگ منصوب به این دانشگاه که رنگ تیم به صورت1858ورزشی هاروارد نیز هست، قرمز سیر بوده و از سال

غیررسمی به این دانشگاه نسبت داده شد. در آن سال چارلز ویلیام الیوت جوان برای اعضای تیم قایق رانی خود سربند های سرخ رنگی خرید تا تماشاگران

98بصير نژاد،). مسابقه به راحتی بتوانند تیم هاروارد را تشخیص دهند 1382،)

کتاب خانه ها و آزمایشگاه هاــع ــارد واق ــدرنر در هاروارد ی ــه ون ــاروارد در کتابخان ــه ه ــزی کتابخان سیســتم مرک

میلیون نســخه کتــاب اســت.15 کتابخانه مستقل حاوی 80شده است که شامل بـه این شــکل هـاروارد بــه گفتـه انجمن کتاب خانه هـای آمریکــا، مالـک بزرگـترین

.کتابخانه آکادمیک آمریکا و یکی از بزرگترین کتابخانه های جهان است

محبوب ترین این مجموعه در میان دانشجویان کارشناسی، کتابخانه های کابوت، المونت و ویدنر هستند. در این مراکز کتاب های کمیاب و دستنوشته های تاریخی

و دیگر انواع مجموعه های ارزشمند یافت می شوند. قدیمی ترین مجموعه نقشه ها، اطلس ها و فرهنگ های جغرافیای آمریکا در این کتابخانه ها یافت

می شوند و دسترسی به آنها برای عموم آزاد است. همچنین بزرگترین مجموعه زبان آسیای شرقی خارج از آسیای شرقی در کتابخانه هاروارد-ینچینگ موجود

98بصير نژاد،). است 1382،)

هاروارد همچنین مالک چنــدین مــوزه علمی، هــنری و فــرهنگی اســت، مــوزه هــنر هـــاروارد تشـــکیل شـــده از ســـه مـــوزه جداگانه اســـت کـــه در آنهـــا می تـــوان

.مجموعه هایی باستانی از هنرهای اسالمی، چینی، هندی اروپایی را یافترتبه بندی هاروارد

ــوان دانشگاه هاروارد بارها توسط معتبرترین موسسه های رتبه بندی جهانی به عنــد در2003برترین دانشگاه جهان انتخاب شده است. این دانشگاه از سال به بع

به عنوان برترین دانشگاه جهان انتخــاب شده اســت و همچــنین ARWU رتبه بندی به عنوان2009 تا 2004و تایمز از سال QS این دانشگاه در رتبه بندی مشترک

برترین دانشگاه جهان انتخاب شد. این دانشــگاه در رتبه بنــدی عملکــرد آکادمیــک-2013 برترین دانشگاه جهان انتخاب شد و در رتبه بندی 2012دانشگاه ها سال

2014 PayScale به عنوان هشتمین دانشگاه برتر جهان انتخاب شد.مشهورهای هاروارد

ــوان ــاروارد می تـ ــگاه هـ ــیالن دانشـ ــجویان و فارغ التحصـ ــهورترین دانشـ از مشـ ، باراکجورج واکر بوش ، تئودور روزولت، جان.اف.کندی، ال گور،بان کی مون به

و مــارک زاکربــرگ بیــل گیتس ،دانمــارک ، فردریــک پرنسسبینظــیر بوتو اوبامــا،.اشاره کرد

هاروارد از دانشکده هایی مانند هنر و علوم، کالج هاروارد، دانشــکده کارشناســی ارشد هنر و علوم، موسسه رادکلیف، دانشکده اقتصــاد، دندانپزشــکی، طــراحی، دانشکده کندی، حقوق، پزشکی، آموزش، مهندسی و علــوم کـاربردی و سـالمت

.عمومی برخوردار است

وجود داردموزه هنر فوگدر محوطه این دانشگاه موزه های متعددی ، ازجمله که در آن تابلوهای نقاشی و مجسمه ها و آثار چاپ شده قرن هیجده و نوزده

نه تنهاکتابخانه دانشگاه هاروارد، به تماشا گذاشته شده است. آمریکا و اروپا قدیمی ترین مجموعه فرهنگی در آمریکا بلکه با شعبات خود، بزرگ ترین کتابخانه

میکروفیلم جلد کتاب،رساله و ۱۴٬۵۰۰٬۰۰۰دنیاست و درحال حاضر دارای

میلیارد دالر،۲۵،۹می باشد.بنیاددانشگاه هاروارد با سرمایه ای معادل 77،خدا یاری فر)ثروتمندترین دانشگاه جهان است. 1390،)

این دانشگاه دارای رشته های علوم انسانی، طبیعی، مهندســی،دنــدان پزشــکی، الهیات،آموزش و پرورش، حقوق و پزشکی می باشــد. عالوه بــراین درمؤسســاتــدریس ــ ــی، ت ــ ــی و روسیه شناس ــ ــته به آن، دوره هـــای ویـــژه خاورشناس ــ وابس

ــروژهمی شــود. ــران پ ــاریخ شــفاهی ای ــهت درمرکزایران شناســی این دانشــگاه ب مجله مروری بــر کســب و کــار هــاروارد انجام می شود . حبیب الجوردیمدیریت

کـه توســط این دانشــگاه منتشــر می گــردد یکی از معتــبرترین مجالت در زمینــهمدیریت می باشد.

تاالر ماساچوست: محل کار رییس دانشگاه و خوابگاه تعدادی از دانشجویانسال اول

سایت پالن دانشگاه هاروارد

آکسفورد- 2-2-4 دانشگاه درآکسفورد( که در شهر University of Oxford: انگلیسیدانشگاه آکسفورد )به

انگلیسی زبان قرار دارد، قدیمی ترین دانشگاه انگلستان آکسفورد شایرمنطقه جهان به شمار می رود.با اینکه تاریخ دقیق تاسیس این دانشگاه معلوم نیست

فرایند۱۰۹۶اما قدیمی ترین اسناد باقی مانده ازگذشته نشان می دهد که ازسال

که به همین دلیل، آکسفورد [۱]آموزش در آکسفورد جریان داشته است. قدیمی ترین دانشگاه در منطقه انگلیسی زبان و دومین دانشگاه قدیمی در

[۲] . ( شناخته می شوددانشگاه بولونیاجهان )بعد از

تحصیل دانشجویان انگلیسی راهنری دومرشد آکسفورد زمانی شروع شد که ممنوع کرد. همچنین بعد از اختالفی که بین دانشجویان ودانشگاه پاریسدر

پدیدار شد، عده ای از کادر اکادمیک این۱۲۰۹مسئولین آکسفورد در سال دانشگاه کمبریج رفته و چیزی را که امروزه به نام کمبریجدانشگاه به شهر

می شناسیم را تاسیس کردند. دانشگاه اکسفورد از موسسات و دانشکده ها و دپارتمان های مختلفی تشکیل شده. همچنین بخاطر قدمت قدیمی این دانشگاه

77،خدا یاری فر) نهادند. آکسبریج، نام این دو را دانشگاه کمبریجو 1390،)

 Christ دانشکده الهیــات ردکلیف کمراکتابخانه Church Cathedral

امکاناتمرکز اصلی

دانشگاه آکسفورد دانشگاهی شــهری اســت. بــه این معنــا کــه همه چــیز را یکجــاندارد و دانشکده ها و دپارتمان ها و امکاناتش در سرتاسر شهر پراکنده است.

کتابخانه ۱۱ است. بیش از بریتانیادانشگاه آکسفورد مالک بزرگترین کتابخانه در سرتاسر

کیلومتر قرار دارند.۱۹۰میلیون جلد کتاب در فضایی به مساحت

موزه تعدادی مــوزه و گــالری نــیز از امــوال دانشــگاه آکســفورد اســت. این موزه هــا و

که در این مجموعه قــرارموزه اشمولینگالری ها برای بازدید عموم آزاد است. بــوده و قــدیمی ترین مــوزه در بریتانیــا و قــدیمی ترین۱۶۸۳دارد، تاســیس ســال

موزه دانشگاهی در سرتاسر جهــان اســت. در این مــوزه آثــار هــنری و باســتانی نگهـداریپیکاسو و لئونــاردو داوینچیبسـیار زیـادی از هنرمنـدان نــامی ای چـون

می شــود. مــوزه تــاریخ طــبیعی آکســفورد نــیز ازموزه هــای بســیار ارزشــمنداین مجموعه است که آثاری درمورد جانورشناسی، حشره شناســی و زمین شناســی

را در خود جای داده است.پارک

پارک های دانشگاه که در منطقــه شمال شــرقی شــهر قــرار دارنــد نــیز از امــوال دانشگاه آکسفورد هستند. این پارک هــا در طــول روز بــه شــکل مجــانی بــه روی

عموم باز هستند و شامل باغ های زیبا و نمایش گیاهان نادر و زیبا می شود.سازمانی

دانشگاه آکسفورد عالوه بر سیستم مدیریت، دارای سیســتم دانشــکده های خــود دانشــکده این دانشــگاه خودمختــار عمــل۴۰مختار است به این گونه که بیش از

می کنند. دانشگاه یک رئیس رسمی دارد که در حال حاضر مسئولیتش بــر عهــده است. عنــوان ریاســت معمــوال تشــریفاتی و افتخــاری بــوده و رئیسکریس پاتن

دانشگاه در جریان امور روزانــه و فعالیت هابــه شــکل ریــز و دقیــق )کــه رؤســای سایر دانشگاهها درگیر آن هستند( نیست. رئیس دانشگاه برای خــود یــک معــاون

نیز دارد که اندرو همیلتون هم اکنون عهده دار این سمت است.دانشکده ها

تمام دانشجویان و بیشتر کادر آکادمیک دانشگاه باید عضو یــک دانشــکده باشــند. موسســه آموزشــی )تحت مــالکیت۶ دانشــکده مختلــف و ۳۸دانشگاه آکسفورد

آکسفورد( دارد کــه هرکــدام از این مراکــز دانشــجویان و کــادر را طبــق ســاختارداخلی خود کنترل می کنند.

مالی میلیــون یــورو۱.۰۱۶ درآمد دانشگاه آکسفورد برابر بود با ۲۰۱۲ و ۲۰۱۱در سال

ــدار ــه از این مق ــای۴۰۹ک ــات و طرح ه ــه تحقیق ــوروی ان مربوطــه ب ــون ی میلی میلیــون یــوروی ان۱۷۳ میلیون یورو مربوطه به درامد تــدریس و ۲۰۴پژوهشی،

مربوطه به درآمدهای آکادمیک دانشگاهی بود. دانشــکدهر هــا نــیز بــه معمــوال تــا میلیون یورو برای خود درآمد دارند.۳۶۱

آمریکا- 2-2-5 ییل دانشگاهــه ــل )بـ ــگاه ییـ Yale: انگلیسیدانشـ Universityــبرین ــدیمی ترین و معتـ ( از قـ

ــگاه های ــان و آمریکادانش ــگاهیجه ــل، دانش ــگاه یی ــد. دانش ــاب می آی ــه حس ب میالدی در نیوهیون تأسیس شد. براساس آمار۱۷۰۱خصوصی است که در سال

ــه دوم در بین ۲۰۰۸ســال ــوز این دانشــگاه در رتب ــان۲۰۰ یواس نی دانشــگاه جهوانتخاب شده است. آمریکا از روسای جمهور بسیاری

همچنین سران دولتی از این دانشگاه فارغ التحصیل گردیده اند. براساس آمار »یو اس نیوز« دانشکده حقــوق دانشــگاه همــواره رتبــه اول را در

اولین مــدرک۱۸۶۱بین دانشــگاه های آمریکــا احــراز کرده اســت. ضــمنا در ســال تحصیلی دکتری در آمریکا به فارغ التحصیالن دانشکده علوم و هــنر این دانشــگاه

داده شده است. ، این دانشــگاه بیشــترین تــأثیر رامحفل مخفی جمجمه و استخوانبه دلیل وجود

[7] [6]بر سازمان جاسوسی ایاالت متحده گذارده است.

کتابخانه استرلینگ

1964 – پل رودولف–دانشکده هنر و معماري دانشگاه ییل

پالن دانشگاه ییل

در میان نسل دوم معماران مدرن که پس از جنــگ جهــانی دوم ســعی در تعــدیلــویی عقاید افراطی، اعتالی آرمان ها و رفع چالش های معماری مدرن داشتند، ل کان و پل رودولف بیش از سایرین موفق بودند. این دو معمار هر یــک بــه نحــوی تحت تاثیر اساتید معماری مدرن و مشتاق به کشف پتانسیل هــای مصــالح جدیــد

نظیر بتن بودند. ( ساختمان دانشکده هنر و معماریPaul Rudolph پل رودولف )1963در سال

دانشگاه ییل را در نبش تقاطعی در"نیوهاون" آمریکا طراحی نمود که درست در کنج مقابل آن گالری آثار هنری دانشگاه توسط لویی کان طراحی شده بود.

77،خدا یاری فر) 1390،)

بنای گالری که یک دهـه پیش از طــرح رودولـف احـداث شــده بــود می توانســت الگویی الهــام بخش بــرای رودولــف باشــد؛ ســاختمانی چهــار طبقــه بــا نمــایی از شیشــه و فــوالد، متــاثر از معمــاری مینیمــال "میس ونــدر روهــه". بــا این وجــود رودولف که درصدد تبیین زبان معماری شخصی خــود بــود بــا الهــام از ســاختمان الرکین اثر فرانک لویـد رایت و آثـار متــاخر لکوربوزیـه، توانســت سـبک معمـاری بروتالیستی و تندیس گرا را اعتال بخشیده و بنایی درخور تحسین و ماندگار خلــق کند، بنایی که به عنوان یکی از سمبل های معماری مدرن متاخر شناخته شــده و نقشی تاثیرگــذار در شــکل گــیری معمــاری دهــه شصــت و هفتــاد میالدی داشــته

است.

رودولف با آشکار ساختن عناصر سازه ای بتنی و تاکید بر بافت مصالح، طــبیعت بی آالیش مصالح مدرن را ستوده و سبک معمـاری بروتالیسـتی را اعتال بخشـید. نکتـه شـاخص دیگـر در این بنــا، تضـاد میـان سـیالیت فضــاهای داخلی و صـلبیت

جداره های خارجی در ساختار درونگرای پروژه است. در اغلب آثار رودولف ایده های اصلی طرح در مقطع شــکل می گـیرد و چنانچــه در مقاطع این پروژه نــیز مشــاهده می شــود تعــدد طبقــات در داخــل ســاختمان بسیار زیاد بوده و سطوح داخلی ساختمان به بیش از سی تراز ارتفاعی مختلفقابل تفکیک است، حال آنکه نمای خارجی ساختمان پنج طبقه به نظر می رسد.

حریقی شبانه بخش زیادی از فضاهای داخلی را از بین برد ودر1969در سال 2008عملیات بازسازی آن قسمت هایی از طرح نیز تغییر نمود. در سال

توسط چارلز گواثمی، طرح بازسازی و گسترش دانشکده هنر و معماری ییل نیز(65،1372رحمانی،)معمار صاحب نام آمریکایی طراحی و اجرا گردید.

تهران- 6-2-2 دانشگاه زیبای هنرهای پردیس معماری مــدرن در ایــران، توســط باستان شناســان فرانســوی و دانش آموختگــان معماری مدرسه عالی ملی هنرهای زیبای فرانسه بنیانگذاری گردیــد. در ســاختار قبلی رشته معماری به صورت کارشناسی ارشد پیوسته اجــرا می گردیــد و هــدف آموزش تربیت کارشناسانی خبره با کارآیی هــای عمــومی حــرفه ای بــود. تقــویت

اعتمــاد بــهتخیل، تجسم فضایی و مهارت هــای بیــانی و تقـویت قــدرت خالقیت و محورهــای اصــلی آمــوزش نــوین معمــاری را تشــکیل می دهنــد. دانشــکدهنفس

سال سابقه آموزشی اولین دانشــکده۷۰ با بیش از هنرهای زیبامعماری پردیس درهــیئت علمی است و در حال حاضــر دارای بزرگــترین کــادر معماری در ایران

پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران را دارا می باشد.

دانشـگاهپردیس هنرهای زیبا و یا دانشـکده هنرهــای زیبــا، یکی از دانشـکده های اســت کــه در رشــته های هــنری دانشــجو می پــذیرد.دانشــکده ی هنرهــایتهــران

زیبامعتبرترین نهاددانشگاهی ایــران دررشــته های هــنر بــه ویــژه تئــاتر، معمــاری،ــت. این ــ ــازی اس ــ ــک و شهرس ــ ــیقی، گرافی ــ ــازی ، موس ــ ــی، مجسمه س ــ نقاش دانشکده،یکی از قدیمی ترین مراکز آمــوزش عـالی هــنر در ایــران اســت کــه بــه

گسترش فراوانی یافتفرح پهلویهمت

پردیس هنرهای زیباتاریخچه

احداث شده بود، مقدمهکمال الملک که به دست مدرسه صنایع مستظرفه دانشکده۱۳۲۸ شد، که از سال ۱۳۱۹تأسیس هنرکده دانشگاه تهران در سال

پردیس هنرهای زیبا نامیده شده است. پس از چند۱۳۸۴هنرهای زیبا و از سال ۱۳۱۹( می گذشت، در شهریور ماه ۱۳۱۳سال که از تأسیس دانشگاه تهران )

خورشیدی، احداث دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سه رشته ی به تصویب رسید. ازاولین اقداماتی که باعثمجسمه سازی ونقاشی، معماری

رسما با این نام به فعالیت خود ادامه۱۳۱۹شد دانشکده ی هنرهای زیبا درسال مدرسه ای به نام۱۳۱۷ خورشیدی برمی گردد.در اول مهرماه ۱۳۱۷دهد،به سال

مدرسه ی عالی در محل وزارت پیشه و هنر در مدرسه ی عالی معماری تأسیس شد. این مدرسه درروزدهمابوالحسن صدیقی به ریاست کمال الملک

هنرستان عالی هنرهای زیبای باستان خورشیدی، جزء ۱۳۱۷آبان ماه سال گردید واز همان زمان به عنوان هنرکده نامیده شد و با جذب بیست دانشجو

شروع به کار نمود. بعد از یک سال بیست دانشجوی دیگر نیز پذیرفته شد و به در انتهای خیابان سوممدرسه ی ایران و آلمانخاطر کمی فضای آموزشی، به

خورشیدی،هنرکده۱۳۱۹اسفند)سرگرد سخایی الحق( تغییر مکان داد. در سال منتقل شد.دربازارچه ی مروی واقع درمدرسه ی خان مرویبه شبستان مسجد

مهر ماه همان سال، براساس تصویب کمیسیون دانشگاه تهران، اسم دانشکده ی هنرهای زیبا رسما تأیید شد و با عنوان دانشکده ی هنرهای زیبای

رحمانی،) به کار خود ادامه داد. مدرسه ی مرویدانشگاه تهران در مسجد 65،1372)

دانشکده هاشهرسازی

معماریهنرهای نمایشی و موسیقی

هنرهای تجسمی

پردیس هنرهای زیبا

تبریز- 2-2-7 اسالمی هنر دانشگاهــبریز مرکــز اســتان ــبریز یکی از دانشــگاه های شــهر ت دانشــگاه هــنر اســالمی ت آذربایجان شــرقی اســت. این دانشــگاه، کــه اولین دانشــگاه تخصصــی ایــران در

ــا پــذیرش ۱۳۷۸حوزه هنرهای اسالمی است، در مهرماه سال ۲۴۱ خورشــیدی ب نفر دانشجو در رشته های تحصیلی طراحی صنعتی و فــرش و معمــاری تأســیس

شده و شروع به فعالیت نمود.

مجموعه پردیس دانشگاه پردیس دانشگاه هنر اسالمی تبریز در ضلع جنوبی چهارراه حکیممجموعه

چرم سازی خسروی قرار گرفته است؛ مساحتنظامی و در محل سابق کارخانه ساختمان سه طبقه و یک طبقه می باشد.۸ متر مربع شامل ۳۶٬۰۰۰این مجموعه

خورشیدی شروع شده و در همین راستا۱۳۷۶ پردیس از سال مرمت مجموعه ساختمان های فرسوده به آمفی تئاتر، ساختمان اداری، سالن ورزشی، سلف

سرویس و کتابخانه تغییرکاربری داده اند؛ همچنین توربین ها و ژنراتورهایی که در چرم سازی باقی مانده اند، مرمت و بازسازی شده وبخش تأسیسات کارخانه

98بصير نژاد،) صنعتی مورداستفاده قرار خواهند گرفت. به عنوان موزه 1382،)

مجموعه مقصودیهــه درمجموعه مقصودیه یکی از مجموعه های دانشگاه هنر اسالمی تبریز است ک

ــامل۷٬۳۸۲خیابان مقصودیه واقع شده است. مساحت این مجموعه متر مربع ش ساختمان های تاریخی بهنام، قــدکی و گنجه ای زاده می باشــد کــه این ســاختمان ها هم اکنــون به طــور کامــل مــرمت و بازســازی شــده و در اختیــار دانشــگاه قــرار

گرفته اند؛ همچنین ساختمان صدقیانی نیز پس از واگذاری، مرمت شده و به اینمجموعه ملحق خواهد شد.

ساختمان های تاریخیساختمان بهنام

ساختمان بهنام یکی از ساختمان های تاریخی دانشگاه هنر اســالمی تــبریز اســت مــتر مربــع۱٬۹۰۰ زندیه می رســد. مســاحت این بنــا که قدمت آن به اواخر دوره

معماری و شهرسازی را در خود قــرار داده اســت.است و بخش اداری دانشکده تاالر مرکزی ساختمان بهنام به دلیــل نقاشی شــده بــودن دیوارهــا و شــومینه ها از

زندیه به شمار می رود.مهم ترین آثار معماری دوره

خانه قدکیساختمان قدکی

ساختمان قدکی یکی از ساختمان های تحت تملک دانشگاه هنر اسالمی تبریز متر۱٬۳۴۰ قاجاریه می رسد و مساحت آن است. قدمت این بنا به اواسط دوره

زیرزمین و همکف و دو حیاط اندرونی و بیرونی است.مربع شامل دو طبقه معماری وساختمان قدکی پس از مرمت و بازسازی بخش های مختلف دانشکده

شهرسازی نظیر تعدادی از آتلیه هاو نمایشگاه را در خود گنجانده است. طبقه زیرزمین این ساختمان به جهت جای دادن حوضخانه و حوض سنگی تاریخی در

خود، نسبت به سایر طبقه ها اهمیت بیش تری پیدا کرده است و غالبا آثار98بصير نژاد،)دانشجویان در این محل به نمایش گذاشته می شود . 1382،)

خانه گنجه ای زاده

ساختمان گنجه ای زاده ساختمان گنجه ای زاده یکی از ساختمان های دانشگاه هنر اسالمی تبریز است که

پهلوی می رسد. مساحت این بنا قاجاریه و اوایل دوره آن به اواخر دورهپیشینه مجزا است که آتلیه ها، کالس های درس و متر مربع شامل سه طبقه۴٬۱۴۲

معماری و شهرسازی در آن قرار گرفته اند.سایر بخش های آموزشی دانشکده معماری درساختمان گنجه ای زاده دارای معماری برونگرا است که این شیوه

98بصير نژاد،)اکثر بناهای دوره قاجاریه دیده می شود. 1382،)

ساختمان های جدیدساختمان اداری و مالی

ساختمان اداری و مالی دانشگاه هنر اســالمی تــبریز از ســاختمان های جدیــد این کمک هــای مــتر مربــع اســت کــه بــه وســیله۴۵۰دانشگاه است. مساحت این بنا

مردمی احداث شده است. ساختمان اداری و مالی هم اکنون به عنــوان ســاختمان[۶پشتیبانی مرکزی دانشگاه هنر اسالمی تبریز شناخته می شود.]

دانشکده هنرهای کاربردی همزمان با تاسیس دانشگاه هنر1378دانشکده هنرهای کاربردی در سال

در1387اسالمی تبریز فعالیت آموزشی و پژوهشی خود را آغاز کرد. در سال دختر ورودی44 پسر ورودی مهر و 43 نفر ) 87روند رشد خود با پذیرش

بهمن( اقدام به راه اندازی رشته مرمت آثار تاریخی و فرهنگی نمود. با توجه به

اهمیت شناخت علمی از فرایندهای باستانی و باستان سنجی کشور، این در یک روند مطالعاتی کامل در قالب جمعی از1390دانشکده در سال

متخصصین مرتبط برای اولین بار در کشور اقدام به آمادهسازی و تدوین سرفصل دروس کارشناسی ارشد باستان سنجی بر اساس نیازهای بومی و

تجربههای بین المللی نمود که با طی مراحل تصویب در وزارت علوم تحقیقات و پذیرش دانشجو در این رشته و ارائه خدمات به1391فناروی از مهرماه سال

جامعه علمی کشور را آغاز نمود. در حال حاضر دانشجویان این دانشکده در مقاطع کارشناسی مرمت آثار تاریخی و کارشناسی ارشد باستان سنجی

98بصير نژاد،)مشغول تحصیل و تحقیق می باشند. 1382،)

رشته های تحصیلی تحصــیلی در مقطــع کــاردانی،دانشگاه هنر اسالمی تبریز هم اکنون در یک رشــته

تحصــیلی در مقطــع تحصیلی در مقطــع کارشناســی، دوازده رشــتهدوازده رشته تحصیلی در مقطع دکتری دانشجو می پذیرد.کارشناسی ارشد و سه رشته

ایران- 8-2-2 صنعت و علم دانشگاهدانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاهی دولتی و به اعتقاد برخی اولین مؤسسه

شــکل گرفته۱۳۰۸ آن در ســال اولیهآمــوزش عــالی در ایــران اســت کــه هســته اســت. این دانشــگاه در تهــران واقــع اســت و شــعبه های آن در شــهرهای اراک،

در رتبه بنــدی۲۰۱۶بهشهر، دماوند و نور قــرار گرفته انــد. این دانشــگاه در ســال تایمز به عنوان بهترین دانشگاه ایــران و بــاالتر از دانشــگاه های شــریف و تهــران

نــیز این دانشــگاه بــه همــراه دانشــگاه شــریف تنهــا۲۰۱۵قرار گرفت. در ســال –۲۰۱۷ دانشگاه برتر آسیا بودنــد. رتبه بنــدی ســال ۶۰دانشگاه های ایرانی در بین

کیو اس، دانشگاه علم و صنعت ایران را به عنوان دومین دانشـگاه کشـور۲۰۱۶ معرفی کرد. با وجود اساتید بســیار معــروف و مجــرب در بســیاری از رشــته های

دانشــگاه۳فنی همچون مهندسی مکانیک و مهندسی بــرق این دانشــگاه یکی از برتر ایران محسوب می شود.

مهندسی راه آهن و دانشکده دانشکدهدانشگاه علم و صنعت ایران، تنها دارنده مهندسی خودرو در ایران است؛مهندسی پیشرفت در خاورمیانه و دانشکده

همچنین اولین و سالها تنها دانشگاه صنعتی ایران بوده است که دارای دانشکده معماری و شهرسازی بوده و تنها دانشگاه صنعتی در ایران است که به طور

سمیع آذر،) توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، می پردازد. تخصصی به رشته76،1386)

ســطح آموزشــی بــاال از یــک ســو، و داشــتن امکانــات آزمایشــگاهی و کارگــاهیــواد و ــران، م ــی عم ــته های مهندس ــوص در رش ــر بخص ــویی دیگ پیشــرفته از س

صــنعتی این دانشــگاه پررنگ تــر شــود ومتالورژی و مکانیک باعث شده تــا وجهه دانش آموختگــان آن بتواننــد بــه ســرعت جــذب واحــدهای صــنعتی ایــران شــوند. همچنین اخیرا پروژه های نوینی همچون طراحی ماهواره ملی نوید و ظفر علم و صــنعت و پــروژه ســپر ملی دفــاع ســایبری در مرکــز ملی دفــاع ســایبری کشــور Bهمچنین طراحی موتور هواپیماهای جت و طــراحی پلتفــرم ملی خــودرو کالس

از طرحها و برنامه های ملی و ویژه این دانشگاه محسوب می شوند.

دانشجو در مقاطع مختلف کارشناســی، کارشناســی۱۲۰۰۰در حال حاضر حدود تخصصــی( رشــته۴۲ارشد و دکترا، در رشته های مختلف مهندسی و علوم پایــه )

در این دانشگاه مشغول به تحصیلند.پیشینه

، با نام هنرسرای عالی و با هدف۱۳۰۸دانشگاه علم و صنعت ایران، در سال عالی مهندسی در ایران، تأسیسایجاد زمینه های الزم برای تحصیالت دوره

سابق( و پس از آن درگردید. محل آن، ابتدا در خیابان سی تیر )قوام السلطنه ، بعد از اعمال تغییراتی به محل فعلی دانشگاه صنعتی امیرکبیر،۱۳۳۶سال

( هنرسرای عالی فنی، بهTITانتقال یافت و به عنوان انستیتوی فناوری تهران )فعالیت خود ادامه داد.

بار دیگر این مؤسسه دستخوش تحوالتی گردید و ساختمان آن۱۳۴۱در سال مترمربع، در منطقه۴۲۰٬۰۰۰نیز به شمال شرق تهران، به زمینی با مساحت

نارمک منتقل شد. از آن زمان به بعد هدف اصلی در نظر گرفته شده برای آن

تربیت دبیر فنی برای تأمین نیروی آموزشی الزم برای هنرستان های صنعتی بود. علم و صنعت ایران تغییر نام داد و هنرسرای عالی به دانشکده۱۳۵۱در سال

، باتوجه به گسترش و تغییرات کیفی کارگاه های علمی و۱۳۵۷در نهایت در سال آموزشی، از سوی وزارت آموزش عالی وقت به دانشگاه علم و صنعت ایران

تبدیل گردید.

این مؤسسه، از بدو تأسیس، چندین بار تغییر نام و مکان داده است که مهم ترینآن ها بدین شرح است:

: تأسیس با نام هنرسرای عالی در خیابان سی تیر )قوام السلطنه(۱۳۰۸سال (TIT: تغییر نام به انستیتو تکنولوژی تهران )۱۳۳۶سال نارمک )محل: تغییر نام به هنرسرای عالی و انتقال به منطقه۱۳۴۲سال

کنونی( علم و صنعت ایران: تغییر نام به دانشکده۱۳۵۱سال : ارتقا به دانشگاه علم و صنعت ایران۱۳۵۷سال

ویژگیهای خاص دانشگاه علم و صنعت تأسیس تنها دانشکده مهندسی راه آهن در خاورمیانه با حمایت شرکت راه آهن

جمهوری اسالمی ایران - تأسیس اولین دانشکده مهندسی خودرو در ایران با مشارکت سازمان

گسترش و نو سازی صنایع ایران - تأسیس مرکز تحقیقات فناوری اطالعات با همکاری وزارت فناوری اطالعات و

ارتباطات- تأسیس مرکز فناوری عصبی ایران

- تأسیس تنها مؤسسه کامپوزیت ایران با مشارکت نهاد ریاست جمهوری

- راه اندازی سیستم آموزش مجازی و پذیرش دانشجو در سه رشته مهندسی نرم افزار و علوم کامپیوتری–فناوری اطالعات، مهندسی کامپیوتر

- انتخاب دانشگاه به عنوان قطب علمی در سه گروه از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از جمله: الکترونیک، مواد پیشرفته، سازه و سازه های

هیدرولیکی- انتشارات پنج مجله تخصصی و بین المللی برای اولین بار در کشور

- کسب رتبه اول در میان دانشگاه های تخصصی کشور در ارتباط با صنعت- اولین و تنها گنجینه محصوالت تحقیقاتی دانشگاه در بین دانشگاه های کشور

- افتتاح و راه اندازی کلینک صنعتی برای اولین بار در کشور در بین دانشگاه هایفنی و مهندسی

موسیقی در معماری بخش سوم:

-مفهوم موسیقی در بناها3-2

معماری موسیقی جامد است. همان موسیقی است که در عالم غیر مادی جریان دارد و معماری ایرانی مصداق بارز و عینی در جهان مادی دستگاه ها و نغمه های موسیقی ایرانی

است. می توان عنوان نمود که هر بنایی علی الخصوص بناهایی که جایگاه ویژه ای را درفرهنگ ما دارا می باشند هر کدام تداعی کننده موسیقی در دستگاه خاص خود می باشد.

از سردر بازار قیصریه که وارد میدان می شوید اگر بــا موســیقی ایــران آشـنا باشــید احســاس می کنید که دستگاه شور را برای شما زمزمه می کند اول طاقنماهای موزون را می بینید و این در آمد شور است که در چند پرده نزدیک به هم نواخته می شود آرام آرام پیش می روید تــا بــه عالی قاپو می رسیم که همان شــهناز اسـت بعــد بــه زیــر افکن و قــرود می آیــد و می رســد بــه مسجد شاه که همان گوشه اوج است و بعد مسجد شیخ لطف الله که گوشه سلمک را تداعی می کند تا دوبــاره می رســد بــه ســر در قیصــریه. بی شــک یکی ار عمــده دالیــل ســحر انگــیزی

فضاهای ایرانی همین پیوند با موسیقی است.

ــا همانگونه که در موسیقی، اجرای نت روان، سیال و متصل یا اجرای مقطع و ناپیوســته نت ه داریم، در بــافت موســیقی نــیز معمــاران در صــورت ســاختمان و نصــب بازشــوها بــا فواصــل گوناگون، گاهی همچون هنر گوتیک در جستجوی کاهش آرتیکوالسیون بواسطة تداوم بوده انــد

و گاهی نیز همچون اکسپرسیونیسم آلمان در آغاز قرن بیستم در جســت و جــوی پیوســتگی وتداوم کامل است.

معماری و موسیقی هنرهایی هستند که در صورت انتزاعی و در مفهوم مجرد شناخته می شوند و برخورد روزمره با آن ها نیز مجزا و مجرد می باشد. انتزاعی بودن خصیصه ای

مشترک در بین هنرهاست؛موسیقی، هنری شنیداری می باشد و در مرحله آغازین ارتباط با مخاطب می تواند با ایجاد حاالت صوتی، حس او را در لحظه بسازد یا ضمیر ناخودآگاه را به

تداعی معانی وادارد. حاالت موسیقی پیرو قواعد مشخصی منبعث از ریاضیات و فیزیک که از نظم طبیعت پدید می آید، قواعد ریاضی شناخته شده ای همچون اعداد طالیی و فرمول

معروف فیبوناچی و اصول کشف شده تناسبات هندسی در تحلیل هندسی طبیعت جانداراندر موسیقی به وفور یافت می شود.

-رابطه موسیقی و معماری1-3-2 معماری نیز انتزاعی است؛ چه عناصر طبیعی در معماری آنگونه که باید باشند نیستند و تغیــیرــوعی شکل یافته اند. ثبت و نگهداری معماری برای بوجود آوردن آن نیز در بستر هندسه و به ن هندسه در بعد دادن به عناصر ریاضی صورت می گیرد. هر چند در هــر طبقــه از ســاختمان مــا می توانیم با نظاره گری بر پنجره ها و بازشوها و فضاهای خالی سکوت به ملودی آن گوش فرا دهیم، توأمان هم می توانیم با نگریستن به بدنة ضلع یک ساختمان، دو یا سه طبقه را به شکلــا را یک هارمونی به یک چشم انداز دریافت کنیم. به زبان دیگر، همانگونه که دانش هارمونی م به خصیصه های آکوردها و توانــایی پیوندشـان بــا یکــدیگر، بــا توجــه بــه ارزش هــای سـاختمانی، ملودیــک و وزنی آن هــا آگــاه می ســازد، کاوشــگر نــیز می توانــد هــارمونی بــافت موســیقی را

برداشت کند.

همه هنرها به طور عرضی با همدیگر ارتباط دارند، چراکه منشا همه آن ها تجلی زیبایی اســت. این زیبایی در معماری ومجسمه ســازی بــه شــکل نســبت های طــول و عــرض و ارتفــاع اتفــاق می افتد. در یک چهره، تناسبات هستند که زیبایی می آفرینند. گاهی هم تناسبات رنگ هــا بــاعث ایجاد زیبایی می شوند که در آنجــا هم مجموعــه فرکانس هــای نــوری، تناسـبات دلپــذیری را بــه وجود می آورند. در موسیقی هم نسبت های صوتی به زیبایی منجر می شوند؛ نسبت هایی که به تناسب می رسند. تناسب گـاهی در وجــه دیــداری اسـت و گــاهی در وجــه شــنیداری. در مــورد بویایی و بساوایی هم چیزهایی ذکر می شود، بنابراین همه هنرهــا یــک وجــه دارنــد و آن وجهی

است که با هندسه دل ما از قبل طراحی شده است.

ما روی یک پاره خط به طول یک، تنها یک نقطه را پیدا می کنیم که موجزترین نسبت را به مــا بدهد. در همه هنرها ایجاز، یکی از شروط است. در نقطه ای که ما پیدا می کــنیم، نســبت کــل پاره خط به بخش بزرگ، برابر است با نسبت بخش بزرگ به بخش کوچک و این نسبت، عــدد فی را به ما می دهد که اصطالحا به آن نسبت الهی گفته می شود، یعنی اینکه ما با این قاعــده توحیدی مواجه هستیم که هرچیزی از یک یعنی وجه حقیقی عالم و وحدت حقیقی عالم نشات بگیرد، برای ما زیباست. بعد از عدد یک عددهای دو و سه هستند. تمــام گام هــای موســیقی از

این دو عدد حاصل می شوند.

-ریتم2-3-2

زمانی که وارد مبحث ریتم می شویم، با دوضربی یا سه ضربی مواجه هستیم. اصــال ریتمی از این قاعده خارج نیست. وقتی ریتم ترکیبی می شود، حاصل ضرب عددهای دو و ســه اســت و موقعی که ریتم مختلط می شود، حاصل جمع این دو عـدد اسـت البتــه بــا ترتیب هــای متنــوع و مختلف. وقتی که ما از یک که نقطه توحیدی عالم است به سمت کثرت حرکت می کنیم، ابتدا با دو و سه مواجه هستیم. در معماری هم با فرکانس های نوری که طول و عرض و ارتفــاع را تعریف می کنند، سروکار داریم و زمـانی کـه این سـه بــه مـوجزترین شـکل واقــع شـود، شـما احساس زیبایی می کنید و از نظر روحی حال خوبی دارید و این تناســبات در اکــثر آثــار بــزرگ معماری وجود دارد. جالب اینکه این تناســبات در بــدن انســان، آنــاتومی پرنــدگان و درختــان و

همه جای طبیعت به همان نسبت الهی وجود دارد.

-ریتم در موسیقی3-3-2 ریتم تابعی از زمان بوده و در نمودهای گوناگون بصری ، صوتی، همانند اسم معنی در دستور

زبان است. مانند نور در داخل شعله و عطر در غنچه گل. ریتم پدیده پیچیده ای است که در تمام اثار هنری جریان دارد. در واقع نبض تنفس است، که حیات می بخشد، و به حرکت در می اورد. قلب ناپیدای است که از درون می تپد برای وی و تنها برای وی است، که در یک سلسله پدیده ها نظم بر قرار می گردد تا بتواند به طور موزون معرفی شود. در موسیقی،

آهنگ سازان بر حسب قواعد معین صداها را با هم ترکیب کرده و آثار را به وجود می آورند. در تمام قطعات، پس از دادن نت صدای موسیقی، ریتم آن را مشخص می نمایند. اهمیت

ریتم در موسیقی به حدی است که اگر در آهنگ آشنایی، تمام نت های آن را در فواصل زمانی یکسان بنوازند، یا به عبارت دیگر، ریتم را از آهنگ جدا نمایند، شناسایی آهنگ بسیار مشکل خواهد بود. حال اگر ریتم همان آهنگ را بدون در نظر گرفتن نت هایش بنوازند، شاید بتوان آهنگ را شناسایی کرد. یعنی یک آهنگ را بیشتر می توان از ریتم آن شناخت تا از نت هایش. موسیقی دانان بر آنند که ریتم عنصر الینفک و جدا نشدنی از موسیقی بوده، و به آن نظم و معنی می بخشد، و جزء مهمی از آهنگ را تشکیل داده و بر احساس و درک موسیقی ما اثر

می گذارد

-ریتم در معماری2-3-4 ساده ترین نوع آن تکرار منظم عناصر معماری در امتـداد یـک خـط مسـتقیم اسـت. سـکون و توقف با مفهوم مکث در معماری جنبه ای کاربردی دارد. پاگرد پله ها، میادین و گره های شهری از نمودهای کاربردی آن است. گاهی با ایجاد یک عامــل یــا عنصــر در فضــای معمــاری و جلبــا توجه بیننده، عامل مکث و سکون را می توان به خوبی پدید آورد. احاطه آدمی بر معمــاری ب شناخت هندسه و قواعد آن و تعریف اشــکال و کنــار هم گذاشــتن آن هــا در روی کاغــذ بــا نــام نقشه و طرح معماری به نوعی تعریف شده است و کنکاش آدمی در طبیعت نیز مصالح مــورد نیاز را در ایجاد یک اثر معماری خوب به او می دهــد. حــاالت موســیقی پــیرو قواعـد مشخصــی منبعث از ریاضیات و فیزیک است. معماری هندسه مکــان اســت و موســیقی ریاضــی زمــان و می توانــد بدینگونــه نــیز باشــد کــه معمــاری ریاضــی مکــان اســت و موســیقی هندســه زمــان! موسـیقی ایســتا نیســت ولی معمــاری ایسـتا اسـت. در مـورد نقاشــی، ایســتایی در بطن کــار معرفی می شود. برخورد دو علم مشترک هندسه و ریاضی که هر دو هنرهــای ذهــنی منبعث و مشتق از طبیعت هستند در موسیقی و معماری بــه نحــوی ســازگاری ایجــاد نمــوده اســت کــه حس مشترک بودن معماری و موسیقی را تقویت می کنــد و راه را بــرای ارزیــابی این دو هــنر

مهیا می سازد.

-فضا در موسیقی و معماری2-3-5ــناخته فضا زمانی شناخته می شود که دو مولفه اصلی آن یعنی مکان و زمان ش شود. بعد از شناخته شدن ، این دو مولفه بار تجــربی و فــرهنگی پیــدا می کننــد.

دارای کیفیت هایی می شوند که کم و بیش قابل اندازه گیری اند.

از سردر بازار قیصریه که وارد میدان می شوید اگر با موسیقی ایران آشنا باشید احساس می کنید که دستگاه شور را برای شما زمزمــه می کنــد اول طاقنماهــایــه موزون را می بینید و این در آمد شور است که در چند پرده نزدیک به هم نواخت می شود آرام آرام پیش می روید تا به عالی قاپو می رسیم که همان شهناز اســت بعد به زیر افکن و قرود می آید و می رسد به مسجد شــاه کــه همــان گوشــه اوج است و بعد مسجد شیخ لطف الله که گوشه سلمک را تـداعی می کنـد تـا دوبـارهــیزی فضــاهای می رسد به سر در قیصریه. بی شک یکی ار عمده دالیل سحر انگ

ایرانی همین پیوند با موسیقی است.

همانگونه که در موسیقی، اجرای نت روان، سیال و متصل و یا اجــرای مقطــع و ناپیوسته نت ها داریم، در بــافت موســیقی نــیز معمــاران در صــورت ســاختمان و نصب بازشوها با فواصل گوناگون، گاهی همچون هنر گوتیک در جستجوی کاهشــان آرتیکوالسیون بواسطه تداوم بوده اند و گاهی نیز همچون اکسپرسیونیسم آلم

در آغاز قرن بیستم در جست و جوی پیوستگی و تداوم کامل است.

معماری و موسیقی هنرهایی هستند که در صــورت انــتزاعی و در مفهــوم مجــرد شناخته می شوند و برخورد روزمره با آنها نیز مجزا و مجــرد می باشــد. انــتزاعی بودن خصیصه ای مشترک در بین هنرهاست؛موسیقی، هنری شنیداری می باشد و در مرحله آغازین ارتباط با مخاطب می تواند با ایجــاد حــاالت صــوتی، حس او را در لحظه بسازد و یا ضمیر ناخودآگاه را به تداعی معانی وادارد. حاالت موسیقی پــیرو قواعــد مشخصــی منبعث از ریاضــیات و فیزیــک کــه از نظم طــبیعت پدیــد می آید، قواعد ریاضی شناخته شده ای همچــون اعــداد طالیی و فرمــول معــروف فیبونــاچی و اصــول کشــف شــده تناســبات هندســی در تحلیــل هندســی طــبیعت

جانداران در موسیقی به وفور یافت می شود.

معماری نیز انتزاعی است؛ چه عناصر طبیعی در معماری آنگونه کــه بایــد باشــند نیستند و تغییر شکل یافته اند. ثبت و نگهداری معماری برای بوجود آوردن آن نیز در بســتر هندســه و بــه نــوعی هندســه در بعــد دادن بــه عناصــر ریاضــی صــورت می گیرد. هــر چنــد در هــر طبقــه از ســاختمان مــا می تــوانیم بــا نظــاره گــری بــر پنجره هـا و بازشــوها و فضــاهای خـالی ســکوت بـه ملـودی آن گــوش فــرا دهیم، توأمان هم می توانیم با نگریستن به بدنه ضلع یک ساختمان، دو یــا ســه طبقــه را به شکل یک هارمونی به یک چشم انداز دریافت کنیم. به زبــان دیگــر، همانگونــه که دانش هارمونی ما را به خصیصه های آکوردها و توانایی پیوندشان بــا یکــدیگر، با توجه به ارزش های ساختمانی، ملودیک و وزنی آنها آگاه می سازد، کاوشگر نیز

می تواند هارمونی بافت موسیقی را برداشت کند.

همه هنرها به طور عرضی با همدیگر ارتباط دارند، چراکه منشا همــه آنهــا تجلی زیبایی است. این زیبایی در معماری ومجسمه سازی به شکل نسبت های طــول وــایی ــه زیب ــک چهــره، تناســبات هســتند ک ــد. در ی ــاق می افت ــاع اتف عــرض و ارتف می آفرینند. گاهی هم تناسبات رنگ ها باعث ایجاد زیبایی می شوند که در آنجا همــد. در ــود می آورن ــه وج ــذیری را ب ــبات دلپ ــوری، تناس ــای ن ــه فرکانس ه مجموع موسیقی هم نسبت های صــوتی بــه زیبــایی منجــر می شــوند؛ نسـبت هایی کـه بــه تناسب می رسند. تناسب گاهی در وجه دیداری است و گاهی در وجه شــنیداری. در مورد بویایی و بساوایی هم چیزهایی ذکر می شــود، بنــابراین همــه هنرهــا یــک

وجه دارند و آن وجهی است که با هندسه دل ما از قبل طراحی شده است.

ما روی یک پاره خط به طول یک، تنها یک نقطه را پیـدا می کـنیم کـه مـوجزترین نسبت را به ما بدهد. در همه هنرها ایجاز، یکی از شروط است. در نقطه ای کــهــبت بخش ما پیدا می کنیم، نسبت کل پاره خط به بخش بزرگ، برابر است با نســه آن بزرگ به بخش کوچک و این نسبت، عدد فی را به ما می دهد که اصطالحا ب نسبت الهی گفته می شود، یعنی اینکه ما با این قاعده توحیدی مواجه هستیم که هرچیزی از یک یعنی وجه حقیقی عالم و وحدت حقیقی عالم نشات بگیرد، برای ما زیباست. بعد از عدد یک عــددهای دو و ســه هســتند. تمـام گام هــای موســیقی

ازاین دو عدد حاصل می شوند..مطالعات بستر طرح و معرفی و تحلیل سایتفصل سوم:

- اقلیم تهران1-3

در حد فاصل منطقه کوهستانی و دشــت قــرار دارد. ســه عامــل در اقلیمتهران تهران نقش مـوثری دارد. رشـته کـوه الــبرز، بادهــای مرطــوب غــربی و وســعت

استان .

در واقع رشته کــوه الــبرز آب و هــوای تهــران را معتــدل کرده اســت . در شــمال تهران، آب و هوا معتدل و کوهستانی و در نقاط کم ارتفاع نیمــه خشــک اســت . بارش معموال در زمستانها زیاد اســت .اقلیم اســتان تهــران در نــواحی کــویری و جنوب گرم و خشک، در نواحی پایکوهی سرد و نیمه مرطوب و در نواحی مرتفع سرد همراه با زمستان های طوالنی اســت. گرم تــرین ماه هــای ســال در مــرداد و

درجه و سردترین ماه سال دی ماه بادمای یک۳۰ تا ۲۸شهریور بادمای متوسط درجه سانتیگراد گزارش شده است. دمای شهر تهــران در زمســتان معتــدل و در

تابستان گرم است.

بخش شمال تهران و شمیرانات در تابستان نیز معتــدل اســت. بیشــترین بــارش

ساالنه در اههای زمستان روی می دهــد.به طــور خالصــه می تــوان گفت در نــواحی مختلف استان تهران بـه علت مـوقعیت ویـژه جغرافیـایی، آب و هـوای متفـاوتیشکل گرفته است .استان تهران را می توان به سه بخش اقلیمیزیر تقسیم کرد:

اقلیم ارتفاعات شمالی، بر دامنه جنوبی، بلندی های البرز مرکزی در ارتفاع باالی متر قرار گرفته و آب و هــوایی مرطــوب و نیمــه مرطــوب و سردســیر بــا۳۰۰۰

زمســتان های بســیار ســرد و طــوالنی دارد. بــارزترین نقــاط این اقلیم، دماونــد و(56،1383توچال است. )غیور، حسنعلی و منتظری،

اقلیم کوهپایه: این اقلیم در ارتفاع دو تا هزار متری از سطح دریا قرار گرفتــه و دارای آب و هوایی نیمه مرطوب و سردسیر و زمستان هایی بــه نســبت طــوالنی

در اینطالقــان و ســد امــیر کبــیر، لواســان، دماوند، فــیروزکوه، آب علیاست. اقلیم قرار دارند.

ــک و خشک ــه خش ــرم، در اقلیم نیم ــتان های گ ــاه و تابس ــتان های کوت ــا زمس : ب متر واقع شده اســت. هــر چــه ارتفــاع کــاهش می یابــد،۱۰۰۰ارتفاعات کم تر از

خشکی محیط بیشتر می شود. ورامین، شهریار و جنوب شهرســتان کــرج در اینــاطق کوهســتانی دارای آب و هــوای ــد. هــوای تهــران در من اقلیم قــرار گرفته ان معتــدل و در دشــت، نیمــه بیابــانی اســت. تهــران در مــرز شــرایط جــوی بــری و اقیانوسی قرار گرفته و تمایل آن به موقعیت بری بیشــتر از وضــعیت اقیانوســی

(56،1383است. )غیور، حسنعلی و منتظری،

آب و هوای تهران متأثر از کوهستان در شمال و دشت در جنــوب اسـت. غــیر از شمال تهران که تحت تأثیر کوهستان آب و هوای آن تا حــدی معتــدل و مرطــوب است، آب و هوای بقیه شهر کال گرم و خشک و در زمستان ها اندکی سرد است. مهم ترین منبع بارش در این شهر بادهای مرطوب مدیترانه ای و اطلســی هســتند که از سمت غرب می وزند. رشته کوه الــبرز همجــون ســدی بــه نحــو مــوثری از نفوذ بسیاری از توده های هـوا جلوگـیری می کنــد در نتیجــه بــاعث شده اســت کـه هوای شهر از از یک ســو خشـک تر و از ســوی دیگــر از آرامش نسـبی برخـوردار

باشد.

سـامانه پرفشـار شـمالیاز نظـر فصــلی، هـوای تهـران در زمسـتان تحت تـاثیر ــوا در ــه در این فصــل ه ــاعث شده اســت ک ــرار دارد. این تــاثیر ب )ســیبری( ق قسمت های مرکزی و جنوبی معتدل و در قسمت های شمالی شــهر ســرد باشــد، به طوریکه در این قسمت ها دمای هوا در زمستان بارها به زیــر صــفر می رســد.

میزان آلــودگی جــوی باالســت.وارونگی هواهمچنین در این فصل به دلیل پدیده است کــه ســببسیستم کم فشار حرارتی کویر مرکزیدر تابستان ها عامل مهم

(56،1383می شود هوا گرم و خشک باشد )غیور، حسنعلی و منتظری،

میلیمــتر۲۴۵٫۸میزان بارندگی در سطح شهر تهران عمدتا کم بوده و بــه مقــدار ــیز ۳۶در طی سال اندازه گیری و تعداد روزهای یخبندان )با دمای زیر صفر( آن ن

ساله بیشترین دمای تهران۴۵(. در یک دوره ۱۳۷۶روز در سال ثبت شده است ) - درجه سلسیوس گزارش شده است.۱۵ درجه سلسیوس و کمترین دمای آن ۴۳

بوده اســت. بـاد٪۴۶ شـمیران و در ٪۴۰ در تهـران رطــوبت نسـبی هـوامیـانگین مــتر بــر ثانیه اســت.۵ درجــه( و متوســط ســرعت آن ۲۷۰غــالب تهــران غــربی )

( وبــاد کــوه از کوه به پایین می وزد )نسیم توچالشب ها نسیم خنکی موسوم به روزها برعکس نسیمی از سمت دشت می وزد.

-اقلیم وآب وهوا2-3 نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی تهران به موقعیت ایستگاه شــمالیکه ارتفــاع آن

متراست تحلیل آن به شرح زیرند:1548ازسطح دریا

-تغییرات شاخص دما در استان تهران1-3تصویر

( حوزه اقلیمی شمالی تهران، گــرم2000-1988دما: تحلیل آمار سیزده ساله ) درجــه و33.8ترین ماه را جوالی )تیر ومرداد( با میانگین ماهانه درجــه حــرارت

نشــان می- درجـه ســانتی گــراد2سردترین ماه ژانویه )دی و بهمن( با میــانگین ــا دهد. حداکثر مطلق دما در دوره سیزده ساله در ایستگاه شمالی تهران برابر ب

درجه در ماه جوالی و حداکثر مطلق دما درهمان دوره در ماه ژانویــه برابر39.6- درجه سانتی گراد است.11.4

- رطوبت نسبی3-3ــر اســت با %75حداکثر متوسط در صد رطوبت نسبی هوا در حوزه شمالی براب

صبح بوده و حداقل میانگین درصد رطوبت نسبی هــوا در3در ماه دی در ساعت % اســت.خــرداد بــا میــانگین روزانــه رطــوبت30 در خرداد مــاه برابر15ساعت

% مرطوب تــرین67% خشک ترین و دی ماه با میانگین 30نسبی هوا به میزان ماه های سال هستند.

- بارندگی5-3 میلی متر در سال های مختلــف و640تا 230میزان بارندگی در این منطقه بین

فصول سال متغیر است. ماه های تیر و مرداد بــا میــانگین ماهانــه بــارش بــاران میلی متر در ماه خشک ترین ماه ها هســتند. میــانگین کــل ســاالنه بارنــدگی2.9

(47،1390)زارع چاهوکی، میلی متر است.416.6برای حوزه شمالی

-میانگین بارندگی روزانه در تهران2-3تصویر

- جریان وزش بادها6-3ــه جهت و ســرعت ــه دارای دو مولف ــرداری ک ــتی اســت ب ــاد کمی ــده جــوی ب پدی است.جهت باد به سمتی گفتــه می شــود کــه بــاد از ســمت می وزدو بــر حســب درجه بیان میگردد. که مبــدأ آن شــمال جغرافیــایی بــوده و هم جهت بــا چــرخش عقربه های ساعت، درجات آن افزایش می یابد. میزان تندی بـاد را ســرعت بـاد می نامند که بر حسب نات )گره(و یا متر بر ثانیه و یا کیلومتر بر ســاعت انــدازهگــیری می کننــد.هرنــات یــا گــره برابــر ســرعت یــک مایــل دریــایی بــر ســاعت )

)زارع چــاهوکی، مــتر بــر ثانیــه اســت.0.51کیلو متر درساعت( ویا معادل 1.8547،1390)

- انواع بادها7-3 - باد غالب1-7-3

جریان بادی که ازمیان کلیه بادهای منطقه، در مقطع زمانی مورد نظرــه خــود ــراوانی وزش( از ســویی معین را ب ــواتر)ف طــراح، بیشــترین ن اختصاص دهد، باد غالب است. در مطالعات معماری، با توجه بــه دقت الزمه طراحی، معموال این باد بــه مثابــه نمایــده ســایر بادهــای منطقــه

بررسی و ارزیابی میشود.

-سرعت و درصد وزش باد3-3تصویر2- باد نایب غایب یا درجه 1-7-3

بــادی اســت کــه نــواتر ویــا فــراوانی وزش آن از ســویی معین در مقطــع زمــانی مطالعاتی بعد از باد غالب جای دارد.مطالعه باد نایب غــالب در مــواردی کــه اوال

زیاد نیست و ثانیا مطالعه بــاد حــائز حساســیت2اختالف نواتر باد غالب و درجه (56،1386. )رمضانی،واهمیت ویژه ای است، ضرورت می یابد

- بادهای شهر تهران8-3ــرب جهت بادهای غالب در شهر تهران در فصول بهار،پاییز و زمستان ازسمت غ

ــا2و در فصل تابستان از سمت جنوب شرقی جریان دارد. جهت بادهای درجه یــوب شــرقی نایب غالب در فصل بهار از سمت شمال غربی و جنوب غربی و جن به طور یکسان، در فصل تابستان از سمت جنوب ودر فصول پاییز وزمســتان ازــار سمت شمال وشمال غربی است. بیش ترین سرعت وزش باد را در فصل به بادهای غربی، در فصل پاییز و زمستان بادهای غربی دارند، بنابراین بــا توجــه بــه باالترین سرعت و بیش ترین درصد فراوانی وزش بادها، می توان نتیجه گــرفت که بادهایی که بیش ترمواقـع تهـران راتحت تـأثیر قـرار میدهنـد، در بهـار، پـاییز،

زمستان از سمت غرب و در فصل تابستان از سمت جنوب شرقی می وزند.

-تغییرات شاخص های آب و هوایی در تهران4-3تصویرساعات آفتابی- 9-3

بیش تــرین ســاعات آفتــابی در مــاه نــیز بــا73-1371براساس آمار ســه ســاله ساعت آفتابی در طول ماه وکمترین ســاعت آفتــابی در مــاه هــای331میانگین

ساعت در ماه گزارش شــده اســت. در آمــار116و123دی و بهمن به ترتیب با ــرای دوره ــال بـ ــابی سـ ــاعات آفتـ ــل سـ ــال 73-1371کـ ــداقل1371، سـ حـ

ــداکثر1373ســاعت و ســال 2489 ــابی را داشــته اســت.2675 ح ســاعت آفت ساعت بوده اســت.2574میانگین تابش آفتاب طی این دوره سه برابر است با

(56،1386)رمضانی،

تهران22-اقلیم منطقه 10-3 شهرداری تهران غالبا تحت تــأثیر جبهــه هــای مدیترانــه از22آب و هوای منطقه

سمت غرب و شمال غرب سیبری از شمال قرار دارد.گاهی نیز تحت تأثیر جبهه های گرم و صــحرایی عربســتان قــرار می گــیرد.سلســله جبــال الــبرز در شــمال همچون سدی مانع از عبور هوای مرطوب شمال کشــور بــه بخش الــبرز جنــوبی می شود.و فقط گاهی جبهه های گسترده قطــبی کــه از ســیبری سرچشــمه می گیرد،می تواند از این رشته کوههای مرتفع عبور کند که حاصل آن کــاهش دمــا و ریزشهای جوی به صورت بـرف می باشـد.در غــرب نـیز سلسـله جبــال زاگـرس همین نقش را در رابطه با عبور جبهه هــای مدیترانــه ای ایفــاء می نمایــد.و اکــثر

(56،1389ریزشهای این جبهه به صورت باران و برف می باشد. )خسروی،

-دما11-3 درجه حــرارت هــر منطقــه تحت تــاثير عامــل مهمي همچــون عــرض جغرافيــايي است. عالوه بر آن عواملي مانند ا ستقرار در جوار نــواحي صــنعتي، كــويري ودرــا حاشيه يا درون شهرهاي بزرگ، پوشش گياهي ،پستي و بلندي و فاصــله از دري سبب تغيير الگوي حرارتي منطقه خواهــد شــد.ثبت ميــانگين هــاي دمــاي هــوا در ايستگاههاي هواشناسي كشور بر اســاس انــدازه گــيري حــداقل وحــداكثر دمــاي روزانه و ميانگين هاي ماهانه و ساالنه آن انجام مي گيرد و سر انجام با محاسبه ي ميانگين روزانه ي دما كه در واقع ميانگين متوســط حــداقل هــا وحــداكثرها ي روزانه دما مي باشد، مجموعه ي اطالعــات تكميــل مي گردنــد.بــه جهت فقــدان ايستگاه اختصاصي اندازه گيري در داخل منطقه،در حال حاضــر در صــورت نيــازــاد براي مطالعات اقليمي از تعميم نتايج ايستگاههاي ديگر از جمله كــرج و مهرآب

استفاده مي شود.

-وضعیت توپوگرافی منطقه12-3ــبرز مرکــزی22منطقــه ــوبی ال ــوگرافی در حاشــیه جن ــه لحــاظ وضــعیت توپ ب

شهرداری تهران به شدت تحت22واقعشده است.در طول دوران سوم منطقه تاثیر فازهای متوالی کوهزایی آلپی قراراداشته است.به طور کلی ســازنده هــای

ــوده ولی می22زمین شناسی منطقه ــه دوران ائوســن ب تهران بیشتر مربوط ب توان توده های نفوذی سینوگابرو تــا مــونزو دیوریــتی ر ا کــه احتمــاال مربــوط بــه اولیگومیسون می باشــد را مالحظــه کــرد.جوانــترین ســازنده موجــود در منطقــه

(56،1389)خسروی، نهشته های کواترنری می باشد.

شـــهرداری تهـــران درواقـــع22عناصـــر ســـاختاری حوضـــه آبخـــیز منطقـــه میلیون سال اسکلت اولیــه الــبرز از410عناصرساختاری البرز هستند که بعد از

دریاهای پایان دوران سوم خــارج شــده و در طــول دوران ســوم بــه تــدریج تحتتاثیر حرکات زمین ساخت بر ارتفاع و حجم آن افزوده شده است.

22بخش البرز مرکزی عــریض تــرین و مرتفــع تــرین ناحیــه کوهســتانی منطقــه ــه ــوژیکی منطق ــاختار ژئومرفول ــردد.س ــوب می گ ــران محس ــهرداری ته 22ش

بخش کوهستانی، تپه ماهوری و دشتی تقسیم3شهرداری تهران را می توان به بندی کرد.

شــهرداری تهــران قــراردارد عمومــا22الف:بخش کوهستانی در شمال منطقــه ازپاره سازنده های سازند کرج تشکیل شده است.

ب:بخش تپـه مـاهوری کـه بین رانـدگی فرحـزاد-کـرج و ارتفاعـات پـارک جنگلیچیتگر قرار گرفته اساسا توسط رسوبات آبروفتی پوشیده شده است.

بخش بزرگی از آن را مخروط افکنه و واریزههای پای دامنه تشکیل می دهند.در بخش شــرقی و در غــرب رودخانــه کن ســازند آبروفــتی هــزار دره بــیرون زدگی دارد.بخش شمالی دارای شیب نسبتا تند مرفولوژیکی است که به سمت جنــوب کاهش می یابد و مخروط افکنه ها به تدریج به پادگانهــای ســازند آبرفــتی جــوان

تهران تبدیل می گردد.

ج:بخش دشت منطقه ای نیز بین تپه های پارک جنگلی در شمال وآزادراه تهران - کرج در جنوب قراردارد شــیب مرفولــوژی نســبتا مالیم در این بخش دیــده می

(70،1394)اسماعيل زاده، شود.

شهرداری تهران خاکها عمومابدون تحویــل پــروفیلی هســتند.اغلب22در منطقه آنها دارای سنگ مادر رسوبی و آذرین هستند.خاکهای این منطقه دارای زهکشی مناسب هستند.افق های خاک قابل تشــخیص نیســتند ولی در بعضــی از قســمت

شهرداری تهــران خاکهــای نســبتا تحــول یافتــه نــیز مشــاهده می22های منطقه گرددد.خاکهای منطقه معموال دارای بافت متوسط تا سنگین و ندرتا دارای بافت سبک و خیلی سنگین هستند.مقدار سنگریزه در خــاک عمومــا زیــاد اســت.شــیب

در صد است.20 الی 3 شهرداری تهران به طور متوسط از 22عمومی منطقه

-وضعیت موجود منطقه13-3 تهران که در غربی ترین محــدوده تهــران واقــع شــده اســت در حــال22منطقه

حاضر خود به دلیل دارا بودن عملکردهای شــهری عمــده از مــوقعیت عملکــردی ویژه ای در سطح شهر تهران برخوردار می باشد.وجود مجموعه ورزشــی آزادی بــا اســتادیومی بــه گنجــایش یکصــد هــزار نفــر کــه از اســتانداردهای بین المللی

برخوردار می باشد و به همراه سالن های سر پوشیده و فضاهای باز ورزشی در کنار پارکهای وسیع جنگلی و سایر مراکــز تقــریحی در منطقــه بــه عنــوان عامــل بالفعل در جهت ایجاد منطقه ای مناسب جهت گذراندن اوقات فــراغت ســاکنین شهر عمل می کند.همچنین برخوردهای منطقه از سطح وســیع زمین بکــر و آزاد جهت پیش بینی ساخت و سازهای آتی بــه عنــوان امکــانی مثبت و قابــل برنامــه

(70،1394)اسماعيل زاده، ریزی به حساب می آید.

ــه در حال حاضر درصد قابل توجهی از زمینهای منطقه توسط ارگانهای نظامی ب عنوان پادگان و منــاطق آمــوزش نظــامی و نــیز مراکــز دپــوی تجهــیزات نظــامیــه ــام گرفت ــیز انج ــازهایی ن ــاخت و س ــمتهایی از آن س ــده و در قس ــغال ش اش

است.همچنین بخشی از آن به کارخانه هلی کوپتر سازی اختصاص دارد.

در حاشیه های شمالی و به خصوص شرقی منطقــه نــیز ســاخت و ســازهایی در غالب شهرک های مسکونی صـورت گرفتــه کــه عمـدتا بـه تعـاونی هــای مســکن ادارات مختلف تعلق دارد.می توان گفت بر خالف بدنه جنوبی منطقــه و حاشــیه شمالی اتوبان کرج که از بافتی همگــون و یکدســت برخــوردار می باشــند ســایر

بخش های مجموعه ترکیبی از عملکردهای نا همگون و غیر همساز است.

فشارهای حاصل از افزایش جمعیت در دو دهه گذشــته منجــر بــه توســعه بــافت هـای مسـکونی موجـود در منطقـه گردیـده کـه تـامین خـدمات آنهـا در محـدوده

قرارداشته است.5خدمات دهی شهرداری منطقه

بافت های مسکونی یاد شده شامل شهرک راه آهن چشمه المپیک زیبادشت باال و پائین الله امیرکبیر هوانیروز آزاد شهر دانشگاه صــنعتی شــریف و پیکانشــهر و

نیز اماکن صنعتی تجاری نظامی و انتظامی می باشد.

ــدی می22حداقل هفت گونه غالب شهرک در منطقه قابل شناسایی و دسته بنباشد:

طبقــه4- الــف(شــهرک راه آهن:اکــثر ســاخت و ســازهای قــالبی و حــد اکــثر 1نامتجانس

طبقه نامتجانس4ب(شهرک امیرکبیر: اکثر ساخت و سازهای قالبی و حد اکثر

-شهرک چشمه:انبوه سازی دو طبقه همگون 2

-دهکده المپیک:ساختار خاص 3

-شهرک الله:بلندمرتبه سازی و انبوه سازی4

-شهرک تعاونی مسکن دانشگاه صنعتی شریف:کم ارتفاع 5

-پیکانشهر:مجموعه های میــان مرتبــه ســازی و تــا حــدودی بلنــد مرتبــه ســازی6تعاونی-صنعتی

-شهرک آزاد شهر:الگوی ساخت و سازهای بی برنامه نیمه زور آبادی و حاشیه7نشین.

-طبيعت14-3 سرانه ي فضاي ســبز در منطقــه فراگــير تــر از ميــانگين فضــاي ســبز در ســطحــرا شــهري ــردي شــهري وف ــومي آن عملك ــا فضــاي ســبز عم ــران اســت ام ته دارد.افزون بر پارك هاي جنگلي چيتگر و ورد آورد،باغ هاي كوچــك ولي متعــددي در اين منطغه واقع شده اند كه هم در تلطييف هواي منطقه و هم ايجاد ســيماي شهري دلپذيراست،بـه ويـژه بـه دليـل فراگـيري در پسـتي وبلنــدي هـاي طـبيعي زمين،سهم به سزايي دارند.باغ گياه شناسي سازمان جنگل ها ومرتــع در امتــداد

ازاد راه نيز درترسيم اين شرايط ومنظر دخالت دارد.

22-نقشه منطقه 5-3تصویر

و : ضوابط چهارم طراحی فصل های استاندارد

ها- 4-1 عملكرد عملکرد هر فضا در نهایت تابعی از انسان است. استفاده هایی است

که >>انسان<<به عنوان یگانه موجودی که روح فضا را درک میکند،از فضا دارد.حال این فضا می خواهد یک بیمارستان باشد،یا یک مرکز تفریحی یا یک ارامگاه یا ...انچه که مهم است شناخت نیاز های

انسان در ان فضایی ست که میخواهیم طراحی کنیم برای تعیین درست تر این نیازها باید عواملی مانند فرهنگ ، اقلیم ، اقتصاد ،

جامعه شناسی و... را مورد دقت و بررسی قرار دهیم برای بررسی عملکرد فضا ها در دانشکده معماری در سایت شهر یزد،ابتدا نیازمند

یک دسته بندی کلی هستیم که با کمک این دسته بندی و جزء جزء کردن فضا ها ،راحت تر بتوانیم کار بررسی را انجام دهیم.الزم به ذکر است که این تقسیم بندی شناور بوده و به هیچ عنوان قطعیت

ندارد. قبل از هر چیز به صورت اجمالی به بررسی کلی عملکرد یک فضای اموزشی می پردازیم. هدف از طراحی فضای اموزشی،حل کردن روابط فضایی مورد نیاز جهت فر ایند اموزش است. به این

معنا که فضا هایی که امر اموزش در هر رشته ای نیازمند ان فضا ها و امکانات است، به چه صورت و با چه نظمی در کنار یکدیگر قرار

بگیرند تا بتوانند هدف نهایی را به بهترین صورتی حاصل کنند.در این صفحات سعی بر ان شده که بر اساس تقسیم بندی انجام شده،

عملکرد جزئی هر بخش و هر فضا را به تفکیک بر اساس نور و فرم و(49،1374غضنفرپور،)روابط و مصالح و... بررسی و ذکر نماییم.

4-2- تئوري- آموزشيدرس- 4-2-1 كالس

کالس درس در واقع اصلی تــرین بخش قســمت امــوزش هــای تئــوری میباشد.انچه در تعیین ابعاد کالس هــا نقش اساســی دارد،همانــا تعــداد صندلی هــا می باشــد کـه خـود عامــل تعــیین کننــده مخــروط دیـد میــه ــ ــدوده ای ک ــ ــت از مح ــ ــع عبارتس ــ ــد در واق ــ ــروط دی ــ ــد.مخ ــ باش ناظر)دانشجویان( به راحتی قادر به دیدن موضوع دید)تختــه و اســتاد( باشند.چــنین اســتانداردی در مــورد مــدرس نــیز وجــود دارد.زاویــه دیــد

درجه در نظر گرفته شود که بــر اســاس ان140مدرس باید در حدود عرض کالس تعیین می شود.بهتر است کالس درس در طبقات اول و دوم در نظــر گرفتــه شــود کــه دلیــل ان حجم بــاالی مراجعــه کننــدگان )استفاده کنندگان،دانشجویان( و تخلیه ســریع تــر و راحت تــر انهــا می باشــد. کالس هــایی کــه بــر حســب نــوع درس ارائــه شــده از جمعیت بیشتری برخوردار هستند یا به عبارت دیگر کالس هایی که با ظــرفیت زیاد طراحی می شود، باید ســطحی شــیبدار داشــته باشــد کــه نفــراتــد. در مــورد پشت سر به راحتی بتوانند تخته و مدرس را مشــاهده کنن نور فضای کالس های امــوزش تئــوری نکــات زیــر قابــل توجــه بــوده و

دالیل عملکردی دارند: ارتفاع پنجره رابطه مستقیمی با عمق کالس دارد.بدین معنا که هرچــه عمق کالس بیشتر باشد ،ارتفاع پنجره نیز باید بلند تــر در نظــر گرفتــه شود. دلیل این امر هدایت بهتر نور به عمق کالس می باشــد.البتــه در این مــورد اقلیم بایــد بــه خــوبی در نظــر گرفتــه شــود.زیــرا اگــر چــنین اقدامی در مناطق کویری مانند یزد انجام شــود،در واقــع دمــای کالس را بــه نحــو چشــمگیری افــزایش داده ایم. هــر چقــدر هم کــه طــراحی پنجره ما درست و اصولی باشد،بــاز هم مــا بی نیــاز از نــور مصــنوعی نیستیم. در استفاده از نور مصنوعی باید توجه داشته باشــیم کــه: نــور مصنوعی باید از سقف و توسط المپ های مهتابی)فلوروســنت(تــامین گردد. علت نور گیری از سقف این است کــه اگــر مهتــابی هــا بــر روی دیوار نصب شوند،موجب ازار چشم خواهند شــد. نکتــه مهم بعــدی اینــا است که ردیف مهتابی ها باید عمود بر ردیف صندلی ها قرار گــیرد ت نوری یکنواخت حاصــل شــود. در مــورد مصــالح کالس هــای درس بایــد

توجع داشت که:

در ساخت کف نباید از مصالح صیقلی استفاده کرد.دلیل ان این اســت کـــه هنگـــام خـــروج از کالس بخصـــوص در هنگـــام خـــروج هـــای اضطراری،کف های سر و صیقلی ایجاد خطر میکنند.در ضمن کف باید

در مقابل سایش ــاد رفت مقاوم بوده و قابلیت تمیز کردن باشد و دلیل ان هم میزان زی

و امد می باشد. مبحث اکوســتیک بــودن یکی از مبــاحث مهم در کالس هــای درس می

سقف باید از مصالح اکوستیک باشد.دیوار پشت ســر3/1 تا2/1باشد. دانشجویان نیز بایــد از دیــوارک هــای گچی ســاخته شــود تــا بتوانــد در مقابل پژواک صدای مــدرس کــه در جلــوی کالس قــرار دارد مقــاومت

کند. یکی دیگر از نکات مهم در مورد صدا،پخش یکنواخت صدا در کالس

می باشد.به این منظور باید از در مظر گرفتن فواصل طوالنی در 25طراحی جلوگیری کرد.حداکثر فاصله بین گوینده و شنونده باید

متر در نظر گرفته شود تا صدای مدرس به خوبی به اخرین نفرات و ردیف ها هم برسد.اگر نصف کالس خالی باشد،به علت انعکاس

غضنفرپور،)صدا،از وضعیت مطلوب صدا دهی کاسته می شود. 49،1374)

در مورد رنگ باید توجه داشت که رنگ کف کالس باید به صورت مــات در نظر گرفته شـود تـا از بازتـابش ناخواسـته نـور ســقف و در نتیجــه ایجاد مزاحمت جلوگیری به عمل اید.برای رنگ دیوارها نیز بهتر اســت از رنگ های روشن و مــات اســتفاده شــود. در مــورد فــرم کالس بایــد توجه داشت که مهمترین هدف،کم کردن فاصله بین اســتاد و دانشــجو می باشد.این امر باعث صدای ارام و در نتیجه فشار کمتر بــر مــدرســه ــای مــزاحم خــارجی غلب ــر صــدا ه ــه ســادگی ب ــوان ب می شــود،میت کرد،میتوان از وسایل سمعی و بصری کوچکــتر و ارزان تــری اســتفاده

کرد.

اساليد- 4-2-2 و عكس اموزش تصویری یکی از اصول بسیار مهم و موثر در اموزش

بخصوص اموزش معماری ست. بسیاری از تجارب بصری ما به صورت دیدن به وجود می اید که بخشی از این دیدن باید از طریق

عکس و اسالید از فضا ها و اتفاقات معماری صورت گیرد.از این جهت تعیین و طراحی فضایی به کالس یا اتاق عکس و اسالید بسیار ضروری می نماید. انچه در تعیین مساحت این فضا بسیار مهم است

دو عامل صندلی و مخروط دید می باشد. این فضا نیازی به نور طبیعی ندارد.به عالوه اگر در لکه گذاری ها جایی در نظر گرفته شد

که نور طبیعی داشتیم حتما باید پرده ضخیم نیز در نظر گرفته شود.دلیل این کار هم این است که هنگام استفاده از دستگاه

ویدئوپروژکتور هرچه فضا تاریک تر باشد،دید بهتری نسبت به پرده تصویر ایجاد خواهد شد پس نور این فضا باید مصنوعی و کنترل شده باشد. مکان قرار گیری مدرس در کالس اسالید باید به گونه ای باشد

که عالوه بر تسلط بر پرده نمایش جهت ارائه توضیحات الزم،موقعیت قرار گیری وی موجب ایجاد سایه بر روی پرده نمایش

نگردد. جهت نظم دهی بهتر به این کالس نیاز به تجهیزاتی از قبیل میزتلوزیون،میز پروژکتور،قفسه نوار و سی دی و... الزم می باشد.

(49،1374غضنفرپور،)

در مورد مصالح باز هم باید گفت که مصالح کف نبایــد صــیقلی بــوده و در عین حال باید قابلیت شست و شو و نظافت را داشته باشد.سقف و دیوار ها بایــد اکوســتیک بــوده تــا از انعکس صــدای فیلم هــای پخش شده و... جلوگیری شود. رنگ دیوار ها باید مات در نظر گرفته شود تا

براق بودن دیوار ها موجب کاهش دید در کالس نشود.

كنفرانس- 4-2-3 اتاق این بخش جهت بحث و تبادل نظر بین دانشجویان و اســاتید و صــاحب نظران در نظر گرفته می شود.در موقع طراحی بهــتر اســت این فضــا در طبقات باال تر دیده شــود تــا مشــکل رفت و امــد هــای غـیر مرتبــطــزاحمت ــ ــاد م ــ ــا و...( ایج ــ ــه کالس ه ــ ــجویان ب ــ ــد دانش ــ )رفت و ام نکنــد.مســاحت این فضــا ارتبــاط مســتقیمی بــا مــیز کنفــرانس دارد وــر میزکنفرانس نیز خود تابعی از حجم استفاده از سالن می باشد که ب

تــا24اساس استاندارد ها و سرانه ها تعیین می گردد.فضایی در حدودــد طــبیعی30 نفر فضایی مطلوب می باشد. نور اتاق کنفرانس میتوان

یا مصنوعی تامین گردد.اگر از نور طبیعی استفاده میکنیم،بهترین نــور نور شمال می باشد. نور مصنوعی نیز باید به صورت یکنوچه در مورد عملکرد مصالح در این فضا حائز اهمیت فراوان اســت،بحث اکوســتیک

بودن فضا می باشد که با مصالحی مانند چــوب، پانــل هــای گچی پیش ســاخته،دیــوار هــای یونولیــتی و... میتــوان بــه این مهم دســت یــافت. اکوستیک بودن فضا موجب پخش یکنواخت و متناسب صــوت در تمــام اتاق میشود که این امر باعث استفاده راحت تر مخاطبین از سخنرانی سخنران می شود. اتاق کنفرانس چنانچه به منظور اتــاق گــرد همــایی )میز گرد( هم کاربرد داشته باشــد،بایــد فــرم ان بــه گونــه ای طــراحی شود که بتوان مبلمان هایی که مخصوص اتاق های مــیزگرد میباشــد را در داخل ان جاگذاری کرد.و نکته مهم در اینگونه مبلمان هــا ،مشــاهده ) رو در رو بودن( هر یک از اخت و غــیر زننــده باشــد. ان حاضــرین در جلســه می باشــد کــه این امکــان را بــا کمــک فــرم هــای بســته ماننــد

دایره،بیضی و... فراهم میکنند

4-3- عملي- آموزشيها- 4-3-1 آتليه

الف ( آتلیه معماری درس طراحی معماری یکی از مهم ترین دروس رشته معماری می

باشد. در واقع در این درس تمام نکات و مسائل گفته شده در دروسی مانند عناصر و جزئیات ساختمانی،شناخت مواد و

مصالح،مبانی نظری،ساخت و ارائه و... باید به صورت عملی در طراحی فضا های معماری نمود پیدا کند.به همین خاطر شناخت نیاز ها و عملکرد های این فضا از اهمیت بسیاری برخوردار است. فرم کلی این فضا که همانطور که گفته شد از زیر شاخه های فضا های

اتلیه ای می باشد،مانند دیگر فضا های اتلیه ایست با این تفاوت که مبلمانی مانند میز های کرکسیون،سه پایه بوم و... نیز باید در ان دیده

شود.در نتیجه عامل تعیین کننده در مساخت این فضا را میتوان سه(59،1382آهنچيان،)پایه بوم و صندلی و میز کرکسیون در نظر گرفت.

نور این فضا باید هم به طریق طبیعی و هم به صورت مصنوعی تامین شود. نور طبیعی باید از سمت شمال و شرق باشــد کــه دلیــل ان هم عدم تابش مستقیم افتاب است. در حالت کلی در صورت امکــان بایــدــروژه ــا در این پـ ــرد امـ ــتفاده کـ ــیز اسـ ــقف نـ ــیری از سـ ــور گـ از نـ

بخصــوص)دانشــکده در یــزد( بــا توجــه بــه اقلیم خــاص ان بایــد نکــات محیطی را نیز در نظر گرفت. رنگ میز های این سالن باید مات بــودهــا تا براقی میز ها خللی در کار طراحی وارد نکند همچنین رنگ دیوار ه باید از رنگ های سفید ،کرم و یا سبز بسیار کم رنگ باشد.و... همانند فضا های قبلی کف این فضا نیز نباید صیقلی بوده و در عین حال بایــد قابل شست و شو باشد. به علت طبیعت این درس که ســاعات کالســرای جلوگــیری ازایجــاد ــا همهمــه و ســر و صــدا همــراه اســت،ب ان ب مزاحمت برای کالس های دیگر،باید بهارای یک سری فضا هــای جــانبی

نیز می باشد که عبارتند از: اتاق مربی یا مسئول: که باید دید کافی نسبت به سالن اصــلی داشــته

باشد. انبار وسایل اتلیه: که در ان از وسایلی مانند سه پایه و... نگهداری می

شود.رختکن:برای تعویض لباس دانشجویان این درس.

بحث جاذب صوت بودن صفحات این فضــا،)دیــوار هــا و ســقف( توجــهویژه شود.

این فضا دروشویی که میتواند در داخل فضای اتلیه باشد و حد اکثر بــهوسیله یک پارتیشن جدا شود.

ب. آتليه درك و بيان: این اتلیه نیز از نظ کار کرد و فرم شـباهت بسـیاری بـه اتلیـه طـراحی معمــاری دارد و در بســیاری از مــوارد این دو اتلیــه بــه صــورت ســیالــد. در طراحی شده که قابلیت کاربری برای هر دو عملکرد را دارا باشــد، مبلمــان داخلی صورت تفاوت انچه این دو را از یکدیگر متمایز میکن

ان است.

ج. آتليه ترسيم فني: بــرای نمــایش محـــدوده و تقســیمات فضـــایی هـــر مکـــان،جزئیـــات اجرایی،چگونگی طراحی محوطه و... نیازمند طراحی انها هســتیم.بــه این منظور واحد هایی به عنوان واحد ترســیم فــنی در این رشــته ارئــه

میگردد که در اینجا به بررسی عملکرد فضایی ان می پردازیم: مساحت این فضا بر اساس میز هــای نقشــه کشــی و اســتاندارد هــای

ــا 24مربوط به ان تعیین می گردد.معموال این فضا برای نفــر در30 ت

ــد نظر گرفته می شود. نور این اتلیه می تواند طبیعی یا مصنوعی باش اما نکته ضروری در مورد طراحی نور،عدم ایجاد سایه است. به همین خاطر بهــتر اســت از نــور مصــنوعی و بــه صــورت یکنــواخت اســتفادهــردد و کرد.نور مورد استفاده باید به وسیله المپ های مهتابی تامین گ این المپ ها بایــد بـه ســقف و بــاالی میزهــای ترســیم نصــب شــوند تــاــیره و حداقل سایه را ایجاد کنند. رنگ میزهای ترسیم نباید رنگ هــای تــذ براق باشد.دلیل تیره نبودن میزها به خاطر استفاده از پوستی و کاغــه کالک و... و دید بهتر خطوط هنگام ترسیم و براق نبودن میز ها نیز ب خاطر عدم انعکاس نور می باشد. رنگ سالن بایــد از رنــگ هــای مالیم باشد که در طــول زمـان مـوجب خسـتگی چشـم نگــردد.این فضـا نـیز

دارای فضا های جانبی می باشد که عبارتند از: اتاق مربی یا مسئول: که باید دید کافی نسبت به سالن اصــلی داشــته

باشد. روشویی که میتواند در داخل فضای اتلیه باشد و حد اکثر به وسیله یک

پارتیشن جدا شود. این فضا تا حد بسیار زیادی شبیه فضای اتلیه ترسیم فنی ست با این

تفاوت که در ان میز های کرکسیون نیز وجود دارد.نور این فضا نیز باید مصنوعی و یکنواخت بوده و ایجاد سایه نکند. این دو فضا را )اتلیه

ترسیم فنی و طراحی فنی(را به گونه ای طراحی میکنند که عملکرد(59،1382آهنچيان،)های مورد انتظار از هر دو درس را بر اورده کنند.

ها- 4-4 كارگاهچوب- 4-4-1 كارگاه

حتی امروزه با تمامی پیشرفت هایی که در زمینه تکنولوژی ســاختمان حاصل شده و مواد و مصالح جدید که وارد بازار شده است،باز هم بــا نگاهی به اطراف خود در می یابیم که هنوز هم "چوب" نقش غیرقابلــوان انکاری در ساختمان دارد. هرچند ممکن است دیگر از چوب به عن مصالحی سازه ای استفاده نشود اما از ان به عنوان درب،پارتیشن ها و... هنوز هم استفاده می گردد. بحث کارکرد هــای چــوب در معمــاری سنتی که خود مقوله دیگری ست که به تنهایی می تواند موضــوع چنــد کتاب تخصصی باشد. کافیست تحلیلی اجمالی بر روی ارســی هــا ،تـیر

گنبد ها،فرسپ ها و... بینــدازیم تــا بــه این مطلب ÷بیشــتر پی بــبریم. مخلص کالم این که برای دانشجویان معماری اشــنایی هرچنــد اجمـالی با چوب و کارکرد ها،قابلیت ها،انواع اتصاالت،کاربرد های مختلف انواعــت. از این جهت در ــی س ــم پوش ــل چش ــیر قاب ــوب و... . الزم و غ چ دانشکده های معماری فضایی به عنوان کارگــاه چــوب در نظــر گرفتــه می شود. ابعاد این فضا بر اساس ماشین االت و دستگاه ها و میزهای کار الزم این کارگاه تعــیین می گــرد . بــه علت ســر و صــدایی کــه این کارگاه ایجاد میکند و احتمال وجود دستگاه هــای ســنگینی همچــون ارهــه های نیمه صنعتی،دستگاه های رنده و تراش برقی و... بهتر اســت ک در مکان یابی فضــا هــا،این کارگــاه را در طبقــات اول و یــا در صــورت امکان در زیرزمین قرار دهیم تا مزاحمتی برای سایر کالس هــا ایجــاد

نکند.

مجسمه- 4-4-2 و سفال كارگاه هـدف مـا در این کارگـاه امـوزش مجسـمه سـازی بـه معنـای عـام ان نیســت.چــرا کــه امــروزه مجســمه ســازی خــود بــه عنــوان رشــته ای مستقل که از زیر شاخه های رشته نقاشی می باشــد،در دانشــگاه هــا تــدریس می شــود. هــدف از کارگــاه ســفال و مجســمه ســازی بیشــتر اشنایی اجمالی با اصول این رشته به عنوان رشته ای جنــبی و گــاهی مکمل رشته معمــاری بـرای دانشــجویان اســت. از طــرفی یکی از راه های بیان ایده های اولیه،ساخت ماکت های کچی و گاهی گلی ست که این درس می تواند در این زمینه نیز یاری رسان دانشجویان باشــد تــا ایده های ذهنی خود را بهتر نشان دهند. انچه در تعیین ابعاد این کارگاه موثر است،چرخ های سفال و مــیز هــای ســفالگری و مجســمه ســازی ست. در این کارگاه باید فضایی برای ساخت گــل در نظــر گــرفت کــه

باید به راحتی قابل تمیز کردن باشد. در این فضا طــبیعی یـا مصــنوعی بـودن نـور چنــدان اهمیت نــدارد امــاــود.)مثال وجود گرد و غبار در برخی کار ها موجب اخالل در کار می ش در مراحل لعاب کاری( کارگاه سفال دارای فضاهایی جــانبی ســت کــه

عبارتند از: اتاق مربی یا مسئول: که باید دید کافی نسبت به سالن اصــلی داشــته

باشد.

انبار وسایل کارگاه: که در ان از وسایلی مانند بسته های گچ،خاک،کاهو... نگهداری می شود.

رختکن:برای تعویض لباس دانشجویان این درس. روشویی که میتواند در داخل فضای اتلیه باشد و حد اکثر به وسیله یک

پارتیشن جدا شود.

ماكت- 4-4-3 كارگاه عالوه بر اسکیس و روش های ارائه ترسیمی،روش دیگــری نــیز بــرای نشان دادن طرحی که در ذهن شکل گرفته و یا بر اساس پالن مرحله به مرحله پیش می رود،وجود دارد که ان ماکت سازی اســت. ســاختــریع ــان و سـ ــال اسـ ــرای انتقـ ــیار مناســـب بـ مـــاکت یـــک روش بسـ ذهنیات،ابعاد،محوطه و... می باشــد. کارگــاه مــاکت ســازی بــه عنــوان فضایی مستقل،بیشتر برای رشته ی شهر سازی کــه بایــد مــاکت هــای وسیع درست کنند موضوعیت دارد. انچه در تعیین فضای کارگاه ماکت سازی مهم است،میز های ساخت و برش است که تعــداد انهــا نــیز بــر اساس تعــداد دانشـجویان و ســرانه هــا و اســتاندارد هــای تعــیین شــده مشخص میگردد. نور کارگاه ماکت سازی میتواند مصنوعی یــا طــبیعیــواخت مصــنوعی ضــروری ــور یکن باشــد.ولی جهت کــار بهــتر وجــود ن ست.کارگــاه مــاکت ســازی نــیز دارای فضــاهای وابســته یی ســت کــه

عبارتند از: اتاق مربی یا مسئول: که باید دید کافی نسبت به سالن اصــلی داشــته

باشد. انبــار وســایل کارگــاه: کــه در ان از وســایلی ماننــد فــوم،یونــولیت و...

نگهداری می شود. رختکن:برای تعویض لباس دانشجویان این درس. روشویی که میتواند

در داخل فضای کارگاه وحد اکثر به وسیله یک پارتیشن جدا شود.(38،1393قاضي زاده،)

عكاسي- 4-4-4 كارگاه عکاسی نیز به مانند مجسمه سازی خــود رشــته ای بســیار گســترده و پیچیده و مستقل می باشد امــا انچــه بــرای دانشــجویان معمــاری مهم است،دانستن "اصول عکاســی" بخصــوص "عکاســی معمــاری" ســت.

برای دست یافتن به این مهم،در دانشکده هــای معمــاری کارگــاهی بــه نام کارگاه عکاسی در نظر گرفته میشود کــه در ان دانشــجویان عالوه بر اصول و مبانی عکاسی،با شیوه های ظهــور و چــاپ فیلم نــیز اشــنا می شوند. فضای کارگاه عکاسی را میتــوان بــه دو بخش زیــر تقســیم

بندی کرد:الف( تاریکخانه چاپ

ب(گالری عکاسی در قسمت تاریک خانه کارهایی مربوط به چاپ و... انجام میشود.

ابعاد این فضا بر اساس سینک های بزرگ و کوچک اب سرد و گرم و نیز میزهای اگراندیسور تعیین می شود.در این قسمت به هیچ عنوان نباید نور طبیعی وجود داشته باشد.نور مصنوعی نیز باید کنترل شده به صورت دلخواه باشد. در این قسمت باید از مصالحی استفاده کرد

که قابلیت شست و شوی مرتب را داشته باشد چون ممکن است در اثر ریختن داروی ظهور و... نیاز به شست و شو به وجود اید. بخش بعد کارگاه عکاسی گالری میباشد که مکانی جهت نمایش عکس ها می باشد.مهمترین عنصر این بخش پانل های عمودی نمایش عکس ها می باشد.نور این قسمت بهتر است موضعی طراحی شود و در

صورت وجود پنجره به بیرون،این پنجره ها به وسیله پرده کنترل شود تا نور مستقیم افتاب بر کیفیت عکس های به نمایش در امده تاثیر منفی نگذارد. رنگ دیوار ها باید از رنگ های روشن باشد.البته این

حکم کلی نبوده و بر اساس رنگ پانل،رنگ کف،نوع نمایش عکس ها(38،1393قاضي زاده،)و... میتواند تغییر کند.

ها- 4-5 آزمايشكاهبتن- 4-5-1 آزمايشگاه

امروزه بتن یکی از مصالح بسیار پر کاربرد در ساخت و ساز محسوب میشود که به خاطر داشتن شرایط خاصی از قبیل فــرم پــذیری و... از اهمیت بســیاری برخــوردار اســت. بحث بتن،مبحــثی بســیار گســترده و تخصصی ست که حتی در مقاطع دکترا هم به عنوان رشته ای مستقل وجود دارد. با این توضیح در می یابیم کــه بتن و شــناخت جزئیــات ریــز ان،نه هدف و نه موضوع بحث رشته معماری نمی باشد.اما به منظــور اشــنایی اجمــالی بــا رفتــار هــای کلی بتن،درس بتن ارائــه میگــردد کــه ازمایشگاه بتن،یکی از بخش های مورد نیاز این درس می باشد. عامل

اصلی در تعیین مساحت این فضا،میزهــای ازمــایش می باشــد.در لکــه گذاری ها بهتر است طبقه همکف را به ازمایشگاه بتن اختصاص دهیم که دلیل عمده ان ورود و خــروج راحت مصــالح و ضــایعات ســاختمانی ازمایشگاه می باشد. قسما از بتن بهتر است دربی ماشین رو )حداقل به انــدازه اســتاندارد هــای یــک وانت بــار( داشــته باشــد. در مــورد نــورــور ــودن ان نیســت ولی از ن ــر طــبیعی ب ــدانی ب ــد چن ازمایشــگاه تاکی مصنوعی به صورت یکنواخت حتما بایــد اســتفاده کــرد. در ازمایشــگاهبتن از دســتگاه هــایی اســتفاده می شــود کــه ایجــاد لــرزش می کننــد. )دستگاه های ویبره( به همین خاطر باید کف این ازمایشگاه در مقابـل این لرزش های طوالنی مدت مقاوم باشد.از طرفی این لـرزش ایجــاد سر و صدا می کند به همین خاطر سقف و دیوار ها و کــف بایــد عــایق

صوتی باشد تا صدای تولید شده به خارج نفوذ نکند.و...

خاك- 4-5-2 آزمايشگاه قبل از ساخت هر ساختمانی ابتــدا بایــد مــیزان مقــاومت خــاک پی کــهــوان ساختمان بر روی ان بنا می شود را محاسبه کرد تا با کمک ان بت بــه طــراحی شــناژ پــرداخت.در اصــل محاســبه این مقــاومت و رفتــار فیزیکی خاک بر عهده ی ازمایشگاه مکانیک خاک میباشد. از نظر فضا و تا حدود زیادی عملکرد ازمایشــگاه مکانیــک خــاک بــا ازمایشــگاه بتن شبیه به هم می باشد و میتوان این دو فضــا را بــا تغیــیراتی جــزئی،بــه صورت یک جا طراحی کرد. بخش ازمایشگاه هــا خــود دارای فضــاهای

جانبی می باشند که عبارتند از: اتاق مربی یا مسئول: که باید دید کافی نسبت به سالن اصــلی داشــته

باشد. انبار وسایل ازمایشگاه: که در ان از وســایل و تجهــیزات مربوطــه و...

نگهداری می شود.رختکن:برای تعویض لباس دانشجویان این درس.

روشویی و سرویس بهداشتی

4-6- رفاهي- فرهنگي بخشكتابخانه- 4-6-1

الف ( اتاق هاي مطالعه فردي در ساختمان برخی کتاب خانه ها مکان هایی جهت مطالعات انفرادی محققان در نظر گرفته می شود.برخی از پژوهشگران و محققان در رشته های مختلف گاهی موفق به دریافت "فرصت های مطالعاتی"

در داخل و یا خارج از کشور می شوند و اینگونه فضا ها میتواند برای این دسته افراد بسیار سودمند باشد. تجهیزات این اتاق عبارتست از

میز کار و صندلی،میزکامپیوتر،صندلی راحتی و... که مساحت ان بیشتر تابع رتبه ی علمی پژوهشگر می باشد.این اتاق ها می تواند از

سمت شمال و یا شرق نورگیری شود ولی وجود پرده حتما الزامی ست.نور مصنوعی نیز باید به صورت یکنواخت و بدون ایجاد سایه

باشد. مصالح این اتاق باید از مصالحی که به خوبی جاذب صوت می باشند ساخته شود تا سر و صدا های احتمالی خارج وارد این فضا نشود.این اتاق ها به علت حجم نسبتا کم ، باید از تهویه مناسبی

برخوردار باشد. برای رنگ این فضا باید سعی شود که از رنگ های مالیم مثل کرم استفاده شود تا در اثر مطالعات طوالنی مدت ایجاد

خستگی در فرد نکند. مکان یابی این اتاق ها بهتر است در فضا هایی باشد که رفت و امد کمتری در ان مکان ها صورت می گیرد تا هر چه

(45،1386شجاعي،)بیشتر از سرو صدا در امان باشد.

ب( سالن مطالعه محلی برای مطالعه دانشجویان بخصوص در مورد کتب مرجع و یا

فیش برداری از کتب متعدد می باشد . ابعاد این فضا بر اساس میز و صندلی ان تعیین میگردد.نکته مهم در زمینه میز و صندلی ها،عدم دید

مستقیم افرادی که در دو طرف میز نشسته اند نسبت به هم می باشد. دید مستقیم از میزان تمرکز می کاهد. نور این فضا باید به

صورت مصنوعی تامین گردد و در اکثر موارد عالوه بر نور گیری از سقف،از طریق چراغ های مطالعه نیز نورگیری انجام می شود.نکته مهم باز هم عدم ایجاد سایه می باشد. اکوستیک بودن این فضا بسیار مهم می باشد.زیرا سر و صدا و رفت و امد های بی مورد اصلی ترین عوامل برهم ریختن تمرکز افراد استفاده کننده می باشد. کف سالن

مطالعه و به طور کلی کتابخانه باید از مصالحی باشد که حرکت(45،1386شجاعي،)صندلی،رفت و امد و... ایجاد صدای مزاحم نکند.

ج( اتاق نوار خانه :این اتــاق محلی بــرای نگهــداری نــوار هــای اموزشــی مــورد نیــاز دانشجویان میباشد که عامل تعیین کننده در این فضا،قفسه هــای نــوارــوتی جهت ــتم ص ــک سیس ــد از ی ــا می توان ــد.در این فض ــا می باش ه تکثیرو... نیزاستفاده کرد لزا اهمیت اکوســتیک بــودن فضــای این اتــاق بیش از پیش مطرح می گردد.امروزه از اتــاق ارشــیو نــوار بــه عنــوان

ارشیو سی دی ،دی وی دی و... نیز استفاده میشود.

د(محل برگدان برای جست و جو و یافتن سریع و راحت کتــاب در کتابخانــه هــا،از یــک ســری کــد کــه بــر اســاس روابــط خاصرشــته کتابــداری طــراحی می شــود،اســتفاده می گــردد.این کــدها در محــل هــایی بــه نــام برگــه دان

نگهداری میگردد که خود به سه شیوه طبقه بندی میگردد:

- بر اساس موضوع:با دانستن موضوعی که در پی تحقیــق در مــورد1ان هستیم میتوانیم نام کتاب را پیدا کنیم.

- بر اساس نام پدید اورنده:اگر در مورد کتابی نام نویسنده یا مولــف2ان کتاب را بدانیم،با کمک شابک کتاب میتوان به راحتی ان را یافت.

- بر اساس نام کتاب: جست و جو بر اساس نام کتاب صورت3 میگیرد.بدین معنا که این قسمت بر اساس نام کتاب نظم دهی شده اند.بر اساس دسته بندی باال،سه دسته قفسه و یا برگه دان خواهیم داشت.هرچند که امروزه اکثر کتابخانه ها به سیستم جست و جوی

پیشرفته کامپیوتری مجهز شده اند اما هنوز هم قسمت برگه دان،از فضا های مربوط به کتابخانه ها می باشد.در این قسمت باید فضایی

جهت نوشتن کد های یافته شده ،مکانی جهت قرار دادن فیش و... در نظر گرفته شود.این قسمت باید از نور یکنواخت مصنوعی مناسبی برخوردار باشد.از انجا که رفت و امد در این قسمت زیاد است،بهتر است این قسمت را در فضا های کم اهمیت تر کل کتابخانه قرار داد

تا سر و صدا های ایجاد شده و رفت و امد ها،بر روی فضا های اصلی(45،1386شجاعي،)مانند سالن مطالعه تاثیر منفی نگذارد.

ه( مخزن كتاب:

محل نگهداری کتاب هایی کــه بــر اســاس کــد هــای توضــیح داده شــدهــلی منظم شده و در قفسه های مربوطه نگهداری می شوند.عامل اص در فضا سازی مخزن کتابخانه،وجود قفسه هــای نگهــداری کتــاب و راه رو های ارتباطی بین انهاست. این قسمت نباید در معرض نور طــبیعی باشد.چراکه نور طبیعی و گرد و غبار موجب فرسایش زودتر کتب می شود. تهویه این بخش نیز باید مطلوب بوده تـا عمـر مفیـد کتـاب هـای

نگهداری شده افزایش یابد.

خ( محل متصدي این مکان باید نسبت به سالن اصلی دید داشته و به قسمت مخزن نیز دسترسی مناسب داشته باشد . در نظر گرفتن یــک پیش خــوان بــرای جدا کردن بخش سالن مطالعه با قسمت متصدی و مخزن بسیار موثر و مفید است. دربخش استقرار متصدی،وجود میز و صندلی،محل قرار دادن کارت های عضویت،برگه امـانت کتـاب، دفــتر ثبت ورود و خــروجــنوعی ــور مص ــوارد از ن ــتر م ــت. در بیش ــروریات اس ــاب و... از ض کتــد توجــه ــنیم و بای ــواخت جهت روشــنایی این فضــا اســتفاده می ک یکن داشــت کــه مســاحت ان بــر اســاس تعــداد کتــاب دار هــای مــورد نیــاز

مشخص می گردد.

خانه- 4-6-2 نمازالف( وضو خانه

از فضا های جنبی نمازخانه محسوب می شود.در ان باید امکاناتی نظیر سرویس های بهداشتی،روشویی ها،ایینه، اویز لباس و... در

نظر گرفته شود. خود وضوخانه به دو بخش اقایان ) برادران( و بانوان ) خواهران( تقسیم می گردد که امکاناتی مشابه با یکدیگر دارند. در تهویه و کال در سرویس های بهداشتی عمومی بحث تهویه و شست و

شو و نظافت از اصول پایه ای محسوب می گردد.به همین خاطر سعی میشود از مصالحی استفاده کنیم که به راحتی قابلیت شست و

(45،1386شجاعي،)شو و نظافت را داشته باشند.

ب( فضاي نمازخانه:

بر اساس تعــداد دانشــجویان این فضــا اســتاندارد ســازی می شــود. از نظر نورگیری و مصالح محدودیت خاصی را شامل نمیشود فقــط بهــتر است در ان از رنگ ها و فرم های ارام و مالیم استفاده شود تا هر چه بیشتر حس ارامشی که جوهر نیایش اســت را محقــق ســازد. فضــای نمازخانه نیز خود به دو قســمت خــواهران و بــرادران تقســیم میشــود. ممکن است این جداسازی با کمک پارتیشن یا پردا بوده کــه در مواقــع

لزوم بتوان فضایی یکپاچه در اختیار داشت.

اجتماعات- 4-6-3 سالنالف( فضاي سالن

سالن اجتماعات به منظور ایجــاد فضــایی جهت گــرد هم ایی هــا،ارائــه مقاالت، اجرای برنامه های هنری و... طراحی میشود.عامل تاثیر گذارــد می باشــد. ســالن هــای در ســالن تعــداد صــندلی هــا و مخــروط دیــتفاده می ــیز اس ــایش ن ــالن نم ــوان س ــه عن اجتماعــاتی کــه از ان ب شود،عالوه بر داشتن استاندارد ها و معیار های سالن هــای اجتماعــات باید استاندارد هــایی از نظــیر خـروجی اضـطراری و... کــه مربـوط بـه سالن های نمایش می باشد را نیز دارا باشند.نور سالن از طریــق نــور مصنوعی تامین شده و مصالح نیز باید بـه گونـه ای انتخـاب شـود کـه عــایق صــوت باشــد. ســالن دارای فضــا هــای جــانبی از جملــه صــحنه

نمایش،اتاق پشت صحنه و... می باشد.

ب( سالن انتظار محل تجمع افراد در زمان های میان برنامــه یــا پیش از شــروع برنامــه ست که باید بر اساس ابعاد سالن اصلی طراحی شود. این فضــا خــود شامل قسمت های خدماتی مانند ،سرویس هــای بهداشــتی،فروشــگاهــد هم از نوار یا کتاب،نیمکت،بوفه و... می باشد. نور این ســالن میتوانــامین ــواخت ت ــور مصــنوعی یکن ــور طــبیعی و هم از طریــق ن طریــق ن گردد.دیوار های بین قسمت سالن انتظار و سالن اصــلی برنامــه بایــد به خوبی جاذب صوت بوده تا سر و صدای ایجاد شده در سالن انتظــار راهی به درون سالن اصلی نداشته باشد.فرم سالن انتظار بهتر اســت به گونه ای باشــد کــه ارتبــاطی واضــح بین ورودی هــای فــرعی ســالن اصلی و ورودی به سالن انتظار داشته باشد. به این معنا که بیننده بعد

از ورود به سالن انتظار دچار ســردرگمی نشــود. ســالن انتظــار را می توان به عنوان یک فضای تقسیم بزرگ نیز در نظــر گــرفت.در ســاخت جزئیات مبلمان این سالن نباید از فرم های تیز و برنــده اســتفاده کــرد

چرا که در مواقع اضطراری ایجاد خطر می نماید.

4-7- رفاهي- فرهنگي هاي فضاانتشارات- 4-7-1

فضایی برای تکثیر و فروش جزوات اموزشی و کمک اموزشی که در محوطه دانشکده دیده می شود.در ان میز دستگاه کپی و وسایل و

تجهیزات زیراکس و چاپ قرار دارد.عملکرد ان بیشتر محدود به استفاده دانشجویان همان دانشکده است اما قابلیت پاسخگویی به

نیاز های افراد خارج از محیط دانشکده معماری )دانشکده های دیگر( را نیز دارد.در مورد مصالح محدودیت خاصی برای این فضا متصور

87قاسمي پويا،)نشده اند. 1394،)

بوفه- 4-7-2 مکانی با تعریف کاربری متفاوت از سلف.به این معنا کــه در ان چــای، قهــوه،غـذا هــای سـرد و... ســرو می شــود و نـیز دارای فضـای بـرای استراحت بین دو کالس و مالقــات هــای کوتــاه می باشــد. در ان بایــد فضایی همچون اشــپزخانه،یخچــال،فضــای مــیز و صــندلی و... در نظــر گرفته شود. نور ان باید به صورت طبیعی و مصنوعی تامین شود و در

ضمن بهتر است دید مناسبی به فضای اطراف داشته باشد.

اداري- 4-8دانشگاه- 4-8-1 رئيس اتاق

این بخش در واقع مرکز برنامه ریزی،هماهنگی و اتخاذ تصمیمات اجرایی برای موسسه می باشد. با توجه به این که تقریبا تمام

مدیران موسسات اموزش عالی داری مدارک باالی تحصیلی می باشند و از انجایی که این فضا ، فضایی رسمی و اداری ست ، الزم

است در طراحی ان عالوه بر در نظر گرفتن نیاز به فضا هایی مانند: بخش انتظار مراجعه کنندگان ، اتاق منشی ، اتاق جلسه ، بایگانی

اسناد مدیریتی و صورت جلسه ها ، سرویس بهداشتی و... به فرم و

نور فضا نیز توجه کافی شود. به عنوان مثال برای طراحی اینگونه فضا ها باید از طرح های فانتزی و... خودداری کرد. نور گیری این فضا به صورت طبیعی و مصنوعی انجام میگیرد.نور طبیعی باید از سمت شرق و شمال و نور مصنوعی نیز باید به صورت المپ های

87قاسمي پويا،)فلورسنت و از سقف تامین گردد. 1394،)

معاون- 4-8-2 اتاق از نظر فرم کمابیش شبیه به اتاق مدیریت میباشــد بــا این تفــاوت کــهــیز ــدیریت و ن این بخش باید دارای ارتباطی خوب و منطقی با بخش م

به اتاق مدیران گروه داشته باشد.

گروه- 4-8-3 مدير فضا بــه عنــوان فضــایی ارتبــاطی میــان دانشــجویان و مــدیرگروه می باشد که ضمنا در ان کار های اداری نظیر تعــیین واحــد و... نــیز انجــام

میشود.

آموزشي- 4-8-4 معاون به نسبت مدیر ،معاون و مــدیر گــروه نیازمنــد فضــایی محــدود تــر می باشد. نکته مهم در لکه گذاری این فضا ارتبــاط راحت بین مــدیریت و معــاون موسســه و مــدیر گــروه می باشــد.در بیشــتر مــوارد مــدیریت

اموزشی و پژوهشی در یک فضا سامان داده می شوند.

4-8-5) ( حسابداري- ماليــالی ــای م ــده ه ــانی پرون ــد از : بخش بایگ ــای این فضــا عبارتن ــاز ه نی دانشجویان ، بخش بایگانی پرونده های مالی دانشگاه ، بایگانی پروندهــا های مالی اساتید و... که باید به خوبی از انها محافظت شود.این فض باید به گونه ای طراحی شود که بیشترین فضا را برای قفسه بنــدی و

(87،1394)قاسمي پويا، زونکن ها در نظر گرفته شده باشد.

انتظامات- 4-8-6 و حراست در ایــران بایــد این قســمت بایــد عالوه بــر بخش هــایی کــه عهــده دارــکیل ــایی جهت تش ــد، دارای فض ــگاه می باش ــراری نظم در دانش برق کمیته های انظباطی باشد. در بعضــی مــوارد این بخش بــه دو قســمت دختران و پسران ) خواهران و برادران ( تقسیم میشود کــه در مــوارد خاص امکان رسیدگی به مشکالت و تخلفات هر دو گروه وجود داشــته باشد.بخش نگهبانی نیز به نوعی در این زیرمجموعه قرار می گیرد که نیازند فضایی برای استراحت نگهبانانی ســت کــه در شــیفت شــب در دانشگاه حضور دارند.از طرفی باید به ورود و خروج نیز احاطه کافی

داشته باشد.

فیزیکی- 4-9 برنامه

برنامه فيزيكي

(m2متراژ )زير فضاهانام فضا

كالس هـــــــايآموزش نظري

كالس درس )براي ظرفيت هاي متفاوت(m2200

كالس ســـــــــــــــــــــــــــــــــــــــمينار

256

(m2 56)

كالس هـــــــاي آموزشــــــــــي

عملي

كالس طــــــــــــــــــــــــــــــــــــــراحيm2371

كارگـــــــــــاه مـــــــــــاكت ســـــــــــازيm2100

471

جلــــد10000قفســــه كتابهــــا بــــراي كتابخانه m2130

فضـــــــــــــــــــاي مطالعـــــــــــــــــــهm2149

بخش تكثــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــيرm29

ــــــــــــــــــان فضـــــــــــــــــــاي كاركـنm218

ـــــــــــــــــترل پيشــــــــــــــــــخوان كـنm210

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــامپيوتر بخش ـكm25/9

325

فضـــــــــــــــــــاي نشســـــــــــــــــــتنآمفي تئاترm280

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــاق پخش اـتm25

پشـــــــــــــــــــــت صـــــــــــــــــــــحنهm228

113

180نمايشگاهي

اداره گــــــروهمعماري

ــــــــــــاق مـــــــــــــدير گـــــــــــــروه اـتm220

اتـــــــــــــــــــــاق منشـــــــــــــــــــــيm216

دفـــــــــــتر گـــــــــــروه معمـــــــــــاريm228

64

ــمينارحوزه رياست ــاق سـ ــكده+اتـ ــاق رئيس دانشـ اتـm253

اتـــــــــــــــــــــاق منشـــــــــــــــــــــيm227

اتــــــــــاق معــــــــــاون دانشــــــــــكدهm230

110

بخش اداريدانشكده

دفـــــــــــــــــــــتر اســـــــــــــــــــــاتيدm225

ــجويي ــ ــي دانش ــ ــدمات آموزش ــ اداره خm220

اداره خــــــــــــــدمات عمــــــــــــــوميm217

امــــــــــور دفــــــــــتري و بايگــــــــــانيm212

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــامپيوتر بخش ـكm217

بخش ثبت نـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــامm220

157

امــــــــــور فــــــــــارغ التحصــــــــــيالنm217

صــــــــــــــــــدور گواهينامــــــــــــــــــهm217

مســــــــــئول امــــــــــور عمــــــــــوميm212

ــتراحت(بخش خدماتي ــاق اسـ ــه عالوه اتـ ــاني )بـ نگهبـm228

انتشـــارات )بـــه عالوه انبـــار وســـايل(m248

البيm284

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــات اطالـعm212

اتــــــــــاق اســــــــــتراحت خدمــــــــــهm214

186

ســــــــــرويس غــــــــذاخوري،

كافه تريا

آشـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــپزخانهm232

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــه بوـفm217

ســـــــــــــــــرويس بهداشـــــــــــــــــتيm29

فضـــــــــــــــــــاي نشســـــــــــــــــــتنm2198

250

ـــــــــــــــــد: )آبدارخانه ـــــــــــــــــداد و اـح (4تـعm232

32

ســــــــــرويسبهداشتي

(13تعـــــــــــــــــداد واحـــــــــــــــــد: )m2125

125

(2تعــــــــــــــــــداد واحــــــــــــــــــد: )انبارهاm212

24

تأسيساتm250

50

استانداردها-4-10نياز- 4-10-1 مورد فضاهاي و ابعاد

پلكان-4-10-2 در بيشتر راه پله هاي معمولي رابطة ميان خيزپله و گــام بــه عبــارت

G1است از : R نمايانگر خيز يا ارتفاع پلــه بــوده وR در اين رابطه 2 mmاندازة آن براي افراد عـادي كمـتر يـا مسـاوي اسـت و بـراي190 mmافراد مسن و ناتوان قــادر بــه حــركت بيش از نيســت. بــراي170

mmپله هاي خارجي اندازه ــانگرG بهتر است. در رابطه فوق 145 نماي باشد و براي افراد ناتوان قادر بــهmm240گام پله است )نبايد كمتر از

باشــد: بــراي پله هــاي خــارجيmm250حــركت و مســن نبايــد كمــتر از تــرجيح داده مي شــود.( متوســط ســرعت قــدم زني درmm370اندازه

روي پله ها كمتر از كريدوريا سالن اســت: بـه طــور كلي ســرعت قــدم زني موقع پايين آمدن از پله ها بيشتر از موقع بــاال رفتن اســت. امــا در صورت ازدحام بيشتر جمعيت سرعت پايين آمــدن ممكن اســت كمــتر باشد. تعــداد پله هــاي كــاذب بـا افــزايش انـدازه گــام پلــه، كــاهش پيــدا مي كند، احتمال حادثه موقع پايين رفتن از پله هــا بيشــتر از مواقــع بــاال

(87،1394رفتن است. )قاسمي پويا،

شيبدار- 4-10-3 مسيرهاي و راهروها عوامل موثر بــر ســرعت قــدم زني در مســيرهاي تــراز )در درون يــا

بيرون ساختمان( عبارتند از : منظور از حركت .جنس و سن شكل .به صورت تنها يا گروهي )دماي هوا )سريعتر در هواي سرد سطح كف داشتن بار يا در حال بي باري؛ تراكم جمعيت الگوي جريان رفت و آمد

سرعت قــدم زني در تــوي جمعيت مــتراكم، ميــان دو حــد بيشــينه و كمينــه تغيــير مي كنــد و مي توانــد مســاوي مقــدار متوســط باشــد. حــد

2mشــرايط رفت و آمــد يــا حــركت آزاد در كريــدورها، تقريبــا معــادل P)شخص( است؛ تراكم جمعيت توانايي افــراد را بـراي قــدم زني3/0

عادي و سبقت گرفتن از ديگران محدود مي كند. در تــراكم يــا دانســيتة2m/p4/1كه معموال به عنوان تراكم ماكزيمم طــراحي اســت( بيشــتر(

افــراد بــا ســرعتي كمــتر از ســرعت طــبيعي خــود راه رفتــه و انــدكي احساس نــاراحتي مي كننــد. طــول كوتــاه شــيب در مســيرهاي شــيبدار كوتاه در روي پياده روهاي مسطح به ندرت بر سرعت راه روي افــراد تــأثير مي گــذارد؛ همين موضــوع بــراي مســيرهاي شــيب دار بــا شــيب

% نــيز صــادق اســت. مســيرهاي بــا شــيب تنــد5مســاوي يــا كمــتر از مي تواند سرعت را به طور قابل توجهي كاهش دهد: بــه عنــوان مثــال

% ســرعت حــركت2% است به اندازه 10مسيرهايي كه داراي شيب % مــيزان ســرعت را15افراد را كاهش مي دهد. مســيرهاي بــا شــيب

% كاهش مي دهــد. بــه طــور كلي بــراي كســب اطالعــات در مــورد40 افــراد پــير. نــاتوان. در سراشــيبي خيلي آهســته تر از ســربااليي را

%( 8مي روند )شيب كمتر يا مساوي

دربها- 4-10-4 در ترافيك سنگين، سرعت حركت افراد از دربها بستگي به وضعيت افراد )مانند پير يا جوان بودن و يا داشتن بار بــر دوش( و تــراكم رفت

و آمد در طرفين درب دارد بــراي ترافيك هــا يــا جريــان رفت و آمــد دوطرفه و سنگين، وجود دو درب مجزا مطلوب است.

هوا- 4-10-5 كيفيت هواي تازه در يك دهكده عاري از آلــودگي متشــكل از مقــدار زيــادي نيــتروژن، اكســيژن، بخــار آب و مقــادير كمي گازهــاي ديگــر مي باشــد. مقدار بخار آب هوا پيوسته در حــال تغيــير اســت. هــواي بــيرون ممكن است به واسـطة مـواد آالينـده حاصـل از فراينــدهاي صـنعتي، احـتراق سوختهاي فسيلي در ماشين هاي گرمايش يا حمل و نقل، گرد و غبار و غير آلوده شود. هواي دروني نيز ممكن است آلوده شــود. نــرخ توليــد مواد آالينده به طور نسبي برحسب فعاليتي كه انجــام مي گــيرد متغــير است. انواع بو، به ويژه بوي بد مــواد حاصــل از دود تنبــاكو، مشــكالت بخصوصي را به وجود مي آورد: تعداد زيادي از مواد شيميايي به مقدار كم، اما با نسبت هاي متغير از اين طريق وارد هوا مي شــوند. تالشــهاي انجام گرفته براي تعــيين و انـدازه گيري انـواع بـود بـه طــور شــيميايي،

(59،1382معموال ناموفق بوده است. )آهنچيان،

ديد- 4-11 راندمان عمل ديدن بستگي به درك كلي فضا دارد؛ كــه شــامل كيفيت نــور و كل مقدار آن مي شود در شاخص هايي بـراي نمـايش جـوانب گونـاگون روشنايي تعريف شده است. اين شاخص ها تفاوت ميان روشــنايي روز

و نور مصنوعي را مشخص مي كند.

مصنوعي- 4-11-1 روشنايي مقدار نور )الومينانس( و درخشــش و همچــنين بازتابهــاي حاصــل ازــبي سطوح در معرض نور، عوامل مهمي هستند. نوع كار و اهميت نس آن در مقابل روشن سازي زمينه و كل فضــا، مقــدار روشــنايي الزم را تعيين مي كند. روشنايي طراحي، به عبــارت ديگــر، متوســط روشــنايي الزم براي كارهاي عادل در جدول نشان داده شده است. قابليت ديده شدن جسم يا كار مورد نظر بستگي به جهت و مقدار نور تابيده به آن دارد. سايه هاي تند و زننده، و درخشــش منــابع نــور و روشــن و بســيار

روشن و بازتاب آن نامطلوب است. درخشش مي تواند مــوجب اختالل در ديد گــردد. امــا انــدكي ســايه، بــه درك بافتهــا و شــكل اشــياء كمــكــري مي كند. درخشش نامطلوب، كه از يك نورافكن يا هر منبع نور ديگ كه نسبت به زمينة كلي بسيار روشــن اســت، حاصــل مي شــود. درجــه نامطلوبي درخشش به واســطة انــديس درخشـش مشــخص مي شــود، مقادير پيشينة پيشنهاد شده توسـط نـوع كــار مـورد نظــر تعـيين شــده است. هر قدر كار مورد نظر خسته كننــده تــر باشــد بــه همــان نســبتمقــدار كمــتري بــراي درخشــش قابــل قبــول خواهــد بــود. )آهنچيــان،

59،1382)

روز- 4-11-2 روشنايي پنجره ها در ســاختمان دو نقش مهم بصــري را بــه عهــده دارنــد؛ كــه عبارت از عبور دادن نور حاصل از روشنايي روز به داخــل ســاختمان و ايجاد امكان براي ديدن بيرون و درون ساختمان، پنجره هــا بــاعث ورود انرژي خورشيدي بــه داخــل ســاختمان مي شــود : اين انــرژي بــه طــورــاس ــطة انعك ــه واس ــاب اتمســفر و ب ــذب و بازت ــط ج ــتقيم، توس مس سطوحي كه در معرض نور خورشيد قرار گرفته انــد، كســب مي شــود. پنجره ها منبع اتالف گرمــا نــيز هســتند. انتخــاب پنجره هــاي مناســب در طراحي معماري اهميت اساسي دارد. روشــنايي روز، بـه عنــوان منبــع نور، داراي كميت هاي جهتي متعددي است. مقدار آن برحسب شرايط

)نســبت ســطوح روشــنايي روز درDFبيرون تغيير مي كند و بر حسب داخل و خارج ساختمان( مشخص مي شود. براي تامين روشنايي جهت

تعريــف مي شــود. اين مقــدار بــر اســاسDFكارهــاي مختلــف حــداقل درصدهاي مربوط به يكسال كاري معمولي كه در آن روشنايي موجــود

از ميزان الزمه براي كار مورد نظر تجاور مي كند، تعيين مي گردد.

رنگ- 4-12 رنگ در ساختمان هم كمكي براي ديدن و هم وسيله اي براي معمــارــوب و ــگ خ ــد رن ــرك مي باش ــايند و مح ــاهري خوش ــدن ظ جهت آفريــراي روشنايي خوب دو موضوع وابسته به هم هستند. روش معمولي ب توصيف رنگها به واسطة اسامي قراردادي مورد نارضايتي قرار گرفته است. چندين سيستم براي طبقه بنــدي رنگهــا وجــود دارد. يكي از اين

عامل3 استاندارد شده است كه بر اساس CLFسيستمها به واسطة فيزكي )طول، موج، درجة خلوص، لومينانس( بوده و به طور وســيعيــا اين سيســتم در ــورد اســتفاده اســت. ام ــگ م در آزمايشــگاه هاي رن مقايســه بــا سيســتم مانســل آمريكــا بــراي طــراحي معمــاري، چنــدان مناســب نيســت. سيســتم مانســل آمريكــا بــر اســاس مقــدار )مــيزان روشنايي(، كرما )اشباع رنگ يا ميزان تيرگي آن( و نوع رنگ مي باشد.

ناحيــة رنگي بــوده و هــر10مقياس رنگ در سيســتم مانســيل شــامل كدام از اين نواحي داراي زير تقسيماتي است نــواحي رنــگ اصــلي بــه وسيله حروف اول اسم رنگها، و موقعيت آنها در ناحية مربوط توســط

RPاعداد مشخص مي شود؛ مانند ــه7.5 كه نمايانگر رنگ قرمز مايل ب ( عامــل درجــه خاكســتري بــهUKارغواني مي باشد. در روش بريتانيــا )

گــروه5جاي عامل مقدار يا مــيزان روشــنايي جــايگزين شــده اســت. مشخص عبارتنــد از خاكســتري تقريبــا خاكســتري، خاكســتري روشــن؛ تقريبا روشن، روشــن : بــراي اســتفاده در طــراحي روشــنايي، از روي مقدار مانسيل مي توان ضريب انعكــاس معــادل و تقريــبي را بــه طــور

(59،1382مستقل از رنگ يا كروما تعيين كرد. )آهنچيان،

روش}}}}ناييطراحي

نوع كار

سيركوالسيون 935/13150

كار اتفاقي كوتاه مدت 5806/182001

كار منظم )افراد جوان( 8709/2730012

كار منظم مانند كار اداري4515/465002

كار خسته كننده مانند كــار نقشــه6773/697502 كشي

كار ظريف مانند ريسندگي 9031/9210002

ــا3546/13915002 كار بسيار ظريف مانند حكاكي بدست

كار دقيق ماننــد بررســي دســتگاه7093/2783500بسيار ظريف

درصـورت فقـدان پنجــره توصـيه مي شـود كـه از محوطـة1مجاور در طبقه باالتر استفاده شود.

موقعيت كه انعكاس سطوح به طور نــامعمول كم بــوده و2 يا اشكالي در كار باشد: توصيه مي شــود كــه از طبقــه بــاالتر

براي انجام كارهاي كوتاه مدت استفاده شود.

سيركوالسيون- 4-13 يا گردش مسير و دسترسي بــراي گــردش و رفتن )دسترســي( مــردم، كالســكه ها، ويلچرهــا، چرخدســتي هاي بــاركش و غــيره بــه ســاختمان ها بــه و همچــنين بــراي حركت اتومبيل هاي شخصي، كاميون ها و وانت بار توزيــع كننــدة كــاال و غيره الزم است مسيرها و فضاهايي ساخته شود. همچنين براي پــارك كردن كوتاه مدت يا دراز مدت فضا الزم است براي پارك وسايطي كهــه ــه و دوچرخ ــيكلت، دوچرخ ــور س ــد، موت ــتند مانن ــرخ هس داراي دوچ

موپد( به فضاهاي جداگانه اي احتياج است. –موتوردار

سخنراني- 4-14 سالن هاي و تئاترها بهرة سالن هاي سخنراني و تئاتر به طور سنتي نسبت به هزينه اي كه

دارند و از نظر تأمين فضاهاي مورد نياز پايين است؛ بنابراين الزم است طوري طراحي شوند كه براي منظورها و كارهاي ديگري نيز

مورد استفاده قرار گيرند. اين نوع فضاها مي توانند براي سخنراني، توليدات صحنه اي، نمايشي و سينمايي مناسب باشند. تئاتر بزرگ

مي تواند به فضاهاي كوچكتري تقسيم شده و گروههايي )حاضريني( با تعداد مختلف را جاي دهد. همچنين با بهره جويي از سيستمهاي

نشمين توكشيدني مي توان سالن هاي بزرگ سخنراني را به سالن انجمن يا ورزشگاه تبديل نمود. تعداد وسعت اين نوع فعاليت ها

همچنين ميزان نياز به فضاهاي فرعي مجاور )مانند اتاق آماده سازي، اتاق پروژكتور، كارگاه ها، اتاق تعويض لباس، استوديوها و انباري ها( را تعيين مي نمايد. اگر در سياست مديريت سالن اين برنامه وجود داشته

باشد كه در تعطيالت سالن مورد نظر را در اختيار ساير سازمان ها گذاشته و از اين راه درآمدي داشته باشد، الزم است استانداردهاي

باال هم از نظر فضاي سالن و هم از نظر شرايط محيط در نظر گرفته است )بر2M 0.46مي شود. حداقل مساحت براي هر شخص معادل

اساس صندلي هاي متحرك و بدون بازو و با فاصلة مركز بهMM450اين فاصله بر اساس صندلي هاي ثابت باز و دار با فاصلة .) 59آهنچيان، ) است.2M0.6 معادل MM500مركز به 1382،)

معرفی روند طراحی و فصل پنجم:ارایه طرح پیشنهادی

-ایده اولیه طراحی1-5 ايده شكل دهنده به عنوان مفهومي تلقي مي شود كه طــراح بــه وســيله آن مي تواند به طرحش شكل دهد. و مي تواند از اين ايده ها بــراي ســاماندهي تصــميم

ها براي رعايت سبك و ايجاد آگاهانه فرم استفاده كرد. ايده ها تفکــراتي معين هســتند کــه از مشــاهدات مــدارک و انديشــه بــراي مــا حاصل مي شوند. در معماري ايده هاشامل مسائل مختلفي مي شــوند ماننــدــک واحــد ، روش چگونگي جهت گيري ساختمان ها، جانمايي يک آشپزخانه در ي هاي بهره گيري از جريان طبيعي هوا ، ارزش انرژي و حفــظ و صــرفه جــوييــاي ــبترين راه هـ ــام مناسـ ــل بين اجسـ ــالح ، دوام ، تعامـ در آن ، اهميت مصـــابراين ســاختمان و ــا چيزهــاي از اين قبيــل . بن برقــراري تــرتيب فضــايي و ي

طراحي آن شامل بسياري تصميمات کوچک است و طبيعتا کسب مهارت و ارتقا آن در جهت توليد ايده ها و کانسپت هايي کــه توانــايي پاســخگويي بــه اين گســتره وســيع از امــور را داشــته باشــد از اهميت بســزايي برخــوردار اســت.

(76،1386)یاراحمدی، فرانک لويد رايت نمونه خوبي از معمــاراني اســت همــواره ايــده هــاي زيــادي براي اجراي کارها داشته انــد. جــان اســتوارت در کتــابي تحت عنــوان خانــه هــا

ايده رايت در باب طراحي و35ـ( Wrights usonion Houseاوسانيان اثر رايت )ــرتيب ــه همين ت ــت. ب ــرده اس ــل ک ــک را نق ــکوني کوچ ــازل مس ــاخت من س

Apattenکريستوفر الکسندر و همکارانش در کتــاب رمــان الگوهــا )   Language) ايده مختلف در باره رفتار و واکنش انسان ها نسبت به محيــط1000بيش از

ــده هــاي رايت و هاي مختلف را در چهارچوب الگويي ذکر کرده اند. اين هــا )اي الکسندر( در مجموع در حکم چيزي مانند کتاب مقدس ايده ها براي طراحــان ساختمان هستند. البته چــه نظريــات رايت و چــه الگوهــاي الکســندر هيچ کــدام حالت به هم پيوسته اي ندارند. مثال اگر چه همه ايده هاي رايت را بــه وضــوح مي توان در کارهايتکميل شده او مشاهده کرد اما او آنها را به صــورت جمالت و کلمات مستقل از هم ارائه کرده و برقراري ارتبــاط مفهــومي بين آنهــا بــر

عهده شخص طراح ، سازنده است. تصورات : تصورات تنهــا بــه زيــادي بــا ايــده هــا دارنــد بــه جـز اينکــه تصــورات قطعيت ندارند به طور پيش فرض تصورات مقايسه بــا ايــده هــا از اســاس و

تکامل و اغلب اهميت کمتري برخوردارند.ــد نقشــي در شــکل دادن ممکن اســت تصــور شــود کــه تصــورات نمي توانن کانسپت ها داشته باشند. اين نتيجه گيري درستي نيســت. هــر ايــده يــا تصــور تازه مي تواند سبب گشايش شــود. بخش کوچکــتري از افــراد اين توانــايي را دارند تا با استفاده از سينکتيک و يا ساير روش هاي توليد انديشه به ارائه ايــده هاي متنوع براي مسائل بپردازند. ايده هايي که اگر چــه ظــاهرا بي معــني و بي ارتباط و گاهي موهومي به نظر آيند ولي در واقع مرحله آغازين اهميت روند تحليل مسائل را مي سازند. در معماري هم گاهي عناصر يــک کانســپت ايده آل را به هيچ عنوان نمي توان در يک جا جمع کرد. در اين صورت شايد

استفاده از تصورات براي رسيدن به کانسپت به عنوان تکنيکي اساسي براي شکل دادن کانسپت و البته در نتيجه عدم تجربه کافي در طراحي و کانسپت

ضروري باشد. دانشجويان مي توانند هنگــامي کــه قصــد شــکل دادن–سازي (13،1390)آنوین، کانسپي را دارند ابتدا تصورات خود را شکل دهند.

کانسپت ها و ايده ها:ــادي کانسپت ها از اين نظر که تفکراتي حاصل از ادراک ما هستند تشابه زي با ايده ها دارند. با اين تفاوت که کانسپت ها داراي يک ويــژگي خــاص خــود هستند. و آن اين که اين تفکرات معطوف به راه هاي گرد آوري چنــد عتصــر و ويژگي در يــک کــل دارد هســتند. در معمــاري کانســپت همچــنين تعــيين کننــده چگونگي تاثير گذاري جنبه هاي مختلف نيازمندي هاي بنا بر طــراحي و ســاختــاري ــت و کانســپت در معم ــاص اس ــه خ ــک انديش ــاع در ي ــق اجتم آن از طري موضوعي هدفمند است . نتيجه تالش متمرکــز و خالقانــه در يکپارچــه کــردن

(76،1386عناصري به ظاهر نا متشابه. )یاراحمدی، اروسارينن و ادوارد لترتــبي بــارنز دو معمــار آمريکــايي هســتند کــه همــواره بــا

کانسپت ها در ارتباط بوده اند. سارنين چنين پيشنهاد مي کند : هويت يا بيان تنها زماني قابل انتقال مي شود که کل بنا به صورت يک تعبير جامع درآيد. مانند هر اثر هنري يــک کانســپت ســاده و قـوي بايــد بــر کــل کــار غالب باشد و تمام اجزا مي بايست به شکل فعــال بخشــي از اين حــالت کلي باشد. اين مساله در مورد و اساسي ترين و ابتدايي ترين عناصر مانند پالن يا سيســتم ســازه گــرفت تــا متــاخرترين آنهــا ماننــد رنــگ ديوارهــاي داخلي يــا دستگيره هاي در صادق است. به عقيــده من اين هــدف يعــني بوجــود آمــدن اين تعبير جامع واالترين و مشکل ترين اهداف است و البتــه بايــد بيش از هــر

(13،1390چيز ما را به خود مشغول دارد. )آنوین،بارنز هم ديدگاهي مشابه ارائه مي دهد:

در هــر پــروژه اي فرديــتي ذاتي نهفتــه اســت و در حــالت ايــده آل يــک تفکــر قدرتمند مرکــزي ســاير فعــاليت هــا را ايتــا يــا روان اين تفکــرات در ارتبــاط بــا

انسان در فضا است.

موزه –- ایده اصلی باغ 2-5 موزه، نمایش دادن و استفاده از شرایط سایت–پیش فرض اصلی پروژه باغ

پیشین و تبدیل آن به منظر جدیدی بوده است. برای این منظور، ساختارهای مورفولوژیکی، توپوگرافی و توپولوژی موجود مورد استفاده قرار گرفت.

طراحان خطوط این طرح کلی را ردیابی کردند و توانستند یک شبکه مجازی ایجاد کنند که برای طراحی عناصر خاصی از فضا استفاده می شد. به رغم

آشفتگی بصری، به نظر می رسد همه چیز به خوبی سازماندهی شده است وطراحان توانستند به طراحی هندسی سایت موجود دسترسی پیدا کنند.

طبیعت هندسی خطوط نامنظم که مرزهای سطوح مشخصی هستند، به عناصر طبیعت اشاره

دارند. می توان ارتباطاتی را با اشکالی مانند شاخه ها، آبراهه ها، برگها، رودخانه ها و شکافها یافت. امکان کنترل هر یک از مناطق مختلف برای ایجاد

آرایشی جدید از فضا وجود داشت. این خطوط نامنظم بر توپوگرافی نیز منطبق هستند، به طوری که این خطوط گسترش می یابند و باریک می شوند و همچنین

با یکدیگر تقاطع داشته و ترکیب می شوند. سطوح و حجم متقاطع چوب با دیوارهای بتنی و مسیرهای سنگی، ریتم آرام و

منزوی پوشش گیاهی را در هم شکسته و به طور همزمان، به عنوان وزنه تعادلی به شمار می روند که فضا را به خوبی متعادل می کنند. در نتیجه باغی به

دست می آید که بر اساس انتخاب تصادفی یا عالیق شخصی نیست، بلکه فضایی است که همه چیز در جای خود است و تعادلی منطقی دارد.

(76،1386)یاراحمدی،نواحی جداگانه

طراحان منظر نه تنهــا یــک فضــای قابــل اســتفاده بلکــه یــک تــرکیب هماهنــگ ازــاده طبیعت برای تکامل انسان ایجاد کردند. خطوط نامنظم نه تنها مســیرهای پی روی را ایجاد می کنند، بلکه به مناطق استراحت نیز تبدیل می شوند. هر عنصری از باغ، مانند درختان، گیاهان، سنگها و سطوح آبی، به نظـر می رسـد کـه بـا یـک سرعت مشابه حرکت می کنند و شــما بــا پیــاده روی در میــان این فضــا بــر روی

مسیر بتنی به آن پی می برید.

نوارهایی در این فضا شامل درختــان و دیوارهــای عمــودی و بســیاری از منــاطق دیگر مجزا از قبیل شاخه های منشعب توری مانند و سطوحی بــا پوســت درخت است که به زمین جنگل اشاره می کنند. از آنجــایی کـه ســنگریزه هــای ســفید بــا گذشت زمان توسط آب ساییده می شوند، یادآور رودخانه ای هستند که گویی در

(55،1389این فرآیند دخیل بوده است. )بمانیان،

پوشش گیاهی موزه در فضاهای هندسی نامنظم انفرادی کاشته شده–پوشش گیاهی این باغ

و گیاهان با ارتفاع کم، غالب هستند، اگر چه بوته ها و درختان نیز وجود دارند. درختچه ها بیشتر در نزدیکی آب و درختان در فضاهای پیرامونی رشد می کنند.

در مورد گیاهان چند ساله، هر گونه از گیاه فضایی مجزا را پر می کند که قطعهزمینی با رنگ یکنواخت ایجاد می کند.

در میان رنگها، سایه هایی به رنگ سبز، قرمز و آبی غالب هستند. بقیه فضا توسط چمن سبز تیره، پر پشت و کوتاه پوشیده شده است که پس زمینه ای

برای مسیر ساخته شده از بتن روشن است. چنین کنتراستی باعث می شود که مسیر در برابر پیش زمینه برجسته شود و بر اثر ترکیب با دیگر فضاها، همچون

نوعی چهل تکه رنگارنگ به نظر برسد.مبلمان

کل ترکیب توسط اشیاء معمارانه کوچک و در شب توسط بازی نور و سایه تکمیل شده است. تمامی منطقه با نیمکتها، صندلیهای تکی و سطلهای زباله

مجهز شده است. این مبلمانها از بتن و چوب ساخته شده اند تا ترکیبی سازگار موزه ساخته شود. میزها و صندلیهایی نیز بر تراس چوبی–با باقی پروژه باغ

مرتفع قرار دارند. در باغ نیز عناصری مجسمه ای وجود دارند. در پایین صندلیهای تکی، چراغهایی نصب شده است که در شب جلوه زیبایی ایجاد

می کنند؛ به ویژه در نزدیکی ورودی موزه که این صندلیها به تعداد زیادی پراکنده(55،1389شده اند. )بمانیان،

عالوه بر این، تیرهای چراغ برق منفردی نیز طراحی و اجــرا شــدند. در تابســتان فعالیتهای اجتماعی بسیاری در این محل انجام می شود و همچنین زمینهای بــازی سازماندهی شده ای برای کودکان وجود دارد کــه توســط مــردم مــورد اســتقبال

قرار گرفته اند. علیرغم فضای نه چنــدان زیــاد و تنــوع گســترده زمین، طراحــانمکانی جالب طراحی کرده اند که توجه مخاطبین را جلب می کند.

-سناريوهاي کانسپچوال ) مفهومي (5-3ــه با توجه به اينکه هر نوع بنايي مي تواند صدها نياز خاص خود داشته باشــد ک اين تازه غير از نيازها و اهدافي اســت کــه شــخص معمــاربر آن مي افزايــد.ــري دستيابي به کانسپت واحد که همه اين عناصر را به هم همبسته ســازد ام بلند همتا و البته بلند پروازانه است. معماران درمقاالت و نوشته هايي مربوطــرات مهم و به کانسپت هاي طراحي خود مساله گره زدن فاکتورهاي و تفکتاثير گذار در طراح به هم را در نوعي اشيا يا سناريئي کوتاه مطرح مي کنند. وقتي هدف از ايجاد يک کانسپت فوق در پروژه ترکيب اعضا مختلف در يک کل واحد باشد ، يک معمار مي تواند در نهايت پروژه خــود را صــورت ترکيــبي ازــراحي چندين کانسپت را مربوط به اعضاي مختلف سند اين نوع بينش در ط

ــه) ــزايش مداران ــارت اســت ازincrementalرا اف ــدگاه عب ــد. اين دي ( مي نامن پرداختن به هر بخش به صورت مجزا بــا توجــه بــه نيــاز آن و بــه تالشــي بــراي

يافتن يک کانسپت کلي. بخش ديدگر ديدگاه متوجه معمار و توجه او به گستردگي محتــواي کانســپت

است. مارتين اگر چه به خاطر عالقه وافرش به حضــور کانســپت مشــهور اســت. امــا همواره فقط به شکلي کلي در باره کانسپت ساختمان هايش صحبت کرده. براي مثال در اطهار نظر در مورد ساختمان مرکزي شرکت جان ديگــر اگــر چه حکمت انديشه هاي نهفته در پروژه را ارئه مي کند امــا نتوانــد کمکي بــه پاسخ دادن ديگران سواالت اساسي معمــاري بلنــد ســواالتي از قبيــل اين کــه ساختمان چند پاره شده يا اينکه چرا ساختمان در دو سوي يک گودال قــرار

گرفته؟ مارتين اغلب فقط براي يک يا دو جنبه کار کانسپت ارائه مي کنــد و ســاخت و رشد ســاير جنبــه هــا را بــه شــرايط وا مي گــذارد. ديــدگاه دســتيابي بــه يــک

ــه و ــق اســکيس اولي ــه روش مخل ــادي ب کانســپت کلي همچــنين متشــابه زي(55،1389وفاداري به آن تا انتها که در بوجود آمد دارد. )بمانیان،

کانسيچوال مضمون کانسپت وسعت بيشتري مي دهد و مــوارد بيشــتري را درــم مي ــ ــروژه پيش چش ــ ــتر از پ ــ ــاوير بيش ــ ــايت تص ــ ــد و در نه ــ آن ميگنجان نهد.................. سناريوي کانسيچوال مي تواند مشخص کند که چگونــه تمــام ايده هاي با اهميتي که ممکن به طــور جداگانــه بيــان کردنــد. مي تواننــد بــه شکل مفصل تــري بــه رشــته تحريــر درآينــد. متــني کــه در ادعــه مي آينــد ازــا ســبک سناريوهاي طوالني تري انتخاب شده اند. که به وسيله معمــاراني ب

هاي مختلف و با گرايش مشابه به کانسپت نوشته شده اند.فرانک لويد رايت مي گويد:

و نه فقط براي خــود–چرا نمي توان معبدي ساخت - حساس تر از احساس که براي انسان ، متناسب کاربري هـاي او ، بـه عنــوان جـايي بــراي آشــنايي و براي اينکه انسان به خاطر خدا هم به خدا بنگرد .يــک مالقــات خانــه و جـاييــا همين حس براي اوقات خويش. فضايي زيبا متناسب اين منظور آفريد و ب

آن را آراست. ساختماني طبيعي براي انسان طبيعي ... چنين فضايي شي در ذهن شــروع بــه شــکل گــيري مي کنــد ، و در آن هنگــام بايد به ايده هاي معمارانه گام نهد و مهم ترين اين است کــه فضــايي چــنين با شکوه را در ذهن حفظ کنيم و بگذاريم تا خــود فضــا کــل عمــارت را شــکل

دهد ، بگذاريم فضاي درون معماري بيرون باشد.

-نظریه کوين روش5-4 ما سعي داريم نــوعي حس ارتبــاط بيــافرينيم ... در موسســه اي کــه مســالهــار خــود هدف مشترک اهميت بسزايي دارد. عده اي از مردم ساعت ها ک را وقــف هــدف مي کننــد .... بگذاريــد بگــوييم آنهــا مشــغول فــراهم کــردن شرايطي بهتر براي دنيايي کــه در آن زنــدگي مي کننــد هســتند . در موسســه فورد آنها خود بخشي از يک دستگاه هستند. دستگاهي معقول که در صـورت هدايت صحيح مي توانــد بــاعث پيشـرفت تـرقي بســياري از منـاطق شــود. پس بايد فرض کنيم با مردمي متعهد سر و کار داريم که مسير خــود را رهــا

کرده اند تا به اين سازمان بپيوندند و اين فقط يک مشــعل ديگــر بــراي آنهــانيست.

نفر با چــنين هــدف مشــترک داريم. در چــنين جامعــه اي اين300اکنون ما حقيقتــا مهم اســت کــه هــر کس از ديگــري بــا خــبر باشــد و اين آنهــا را در

مقصود مشترکشان ياري خواهد داد. ما خانه اي براي آنهايي مي سازيم و يکي از اهداف اصلي ارتقا حس ارتباط

است و با اين طرح آغاز مي کنيم که اين خانه تنها يک ساختمان اداري ســاده نيسـت بلکــه موجـودي

کامال متفاوت است.

الرابي- : 5-5 ادوارد نظریه ما تالش مي کنيم معماري بسازيم که با هنر رقابت نکنند و بتــوانيم اولــويتــي را ها را در جاي صحيح خود بگذاريم. ما مي خواهيم که بازديد کننده نقاش در فضا، مجسمه ها را در مقابل آسمان و حس دائمي را به خاطر بسپارد. اين حس جريان بيش از فرم اهميت دارد. ترتيب قــرار گــيري فضــاها بايــد هدايت کننده باشد. و همواره حس ظريفي از آگاهي نسبت به مقصد وجود داشته باشد. مانند يــک رودخانــه ، همزمــان معمــاري بايــد نســبتا کم حادثــه و

(55،1389بخاشان باشد. )بمانیان، يک سناريوي کانپيچوال مانند نمونه هايي که ذکر شــد محصــول يــک پروســه تکاملي است. پروسه اي که از دل مراحــل رشــد و کانســپت هــا خــود اغلب

حاصل از جرقه هايي در تفکر بينش هستند . اصالح و ابهام زدايي مختلفي عبور کرده. اگـر چـه ممکن اســت قسـمت هـاي مختلف سناريواز قبيل شــرط باشــند امــا ســناريو از تفکــرات و انديشــه هــاي حاصل شده در طول روند طراحي هم براي همبسته کردن هر چه بيشتر آن

(67،1384)وین اتو، ها استفاه مي کند. يک مثال عملي براي تکميــل افزايشــي ســناريوها پروســه طــراحي شــارت است. شارت ) در مدارس معماري( به معني تالشي در آخرين لحظات براي به انجــام رســاندن کارهاســت. اين اصــطالح از لفظي فرانســوي بــه معــني گاري يا چرخ دستي گرفته شده ، و اشاره به گاري ها يــا چــرخ دســتي هــايي

معماري در فرانسه براي حمل طرح هــاي خــود19دارد که دانشجويان قرن به محلي کــه همــه بــاي ارزش يــابي کارهــا در آن جمــع مي شــوند ، از آنهــا استفاده مي کردند طــرح هـاي آنـان اغلب در طــول همين مســير و روي همينــه اتمــام مي رســيد. شــارت همچــنين روشــي اســت کــه ــا ب چــرخ دســتي ه کارفرمايان از آن براي مشارکت دادن افراد و يا سازمان ها هاي مختلــف در روند برنامه ريزي و طراحي پــروژه اســتفاده مي کننــد. يــک شــارت گــروهي يعني يک دوره کاري فشرده که ارائه واصل اخذ و تصميمات را محدود به فرصتي چند روزه مي کند. گروه هاي مختلفي با طرز تفکرهاي متفاوت و اغلب در حــالتي رقــابتي بــا هم در شــکل دادن ايــده و کانســپت يــک پــروژه شرکت دارند. نقش يک طــراح حرفــه اي هماهنــگ کــردن و تقــويت همکــاريــاي ــده ه ــدا اي ــنين دوره اي او ابت ــدگان اســت. در طــول چ اين شــرکت کنن مقــدماتي هــر يــک از اين بخش هــاي شــرکت کننــده را دريــافت مي کنــد و سپس مبحث را به سمت تبيين مسائل مبهم و اساســي هــدايت مي کنــد. و در نهايت مساله اولويت بـدني را مشـخص مي کنــد. يـک رهـبري مـوثر بـه برطرف کردن تضادها و ناهماهنگي هاي موجود کمــک و گــروه کــاري را بــه

نسبت سازماني و اتخاذ تصميمات راهنمايي مي کند.

-سلسله مراتب کانسپت5-6 درک رابطـه تقــدم و تــاخري موجــود بين تصـور ، ايــده ، کانســپت و ســناريوي کانسپچوال در واقع سرآغاز روند دستيابي به کانسپتي مناسب براي يک بنــا

ــرتيب داده مي شــود : تصــور ــه اين صــورت ت ــده –اســت . اين رابطــه ب – اي کانپچوال سازيوي –کانسپت

که بر اساس الگوي افزايش پيچيدگي ، متناسب بودن و عمق فکري است. در مراحل ابتدايي پروژه همواره فرصت براي متصور شدن ايده هــا وجــود دارد خصوصا اگر ذهن توانايي و تمايل پذيرش تفکرات خالقانه غــير عــادي و پر تخيل را که مي توانند. راه حل و گــره گشــاي بســياري از نيازهــا باشــند ، داشته باشد . پس از اين ، معماران زماني کــه بيشــتر بــا پــروژه آشــنايي و از مسـائل آن آگـاهي پيــدا مي کننـد کم کم بــرخي از تصــورات و ايـده هــا را بــا اهميت تر و مناسب تر از بقيه تشخيص مي دهند. سر انجــام شــباهت هــا و

جذابيت هاي بــالقوه و دســته بنــدي ايــده هــا شــکل مي گيرنــد و بــر پايــه اين مالحظات مسير قطعي انجام گرفتن فعاليت هــا در آينــده مشــخص خواهــد

شد.مينيات و انتقاد از خود

مساله بر گزيدن فرمي مناسب براي يک کانسپت در مقايسه بـا نقــدي کـه خود کانسپت در طول شکل گيري آن انجام مي پذيرد. در سطح پايين تري از اهميت قرار مي گيرد. در چنين ديالوگي انتقادي مهم تــرين ســوال مي توانــد چنين باشد که آيا اين ايده مناسب چــنين پــروژه اي هســت؟ در نهــايت خــود کانسپت و راهکاري که ارائه خواهــد کــرد بايــد متناســب بــا نيازهــاي پــروژه و

آميخته با فعاليت هاي بنا باشد. در پرسش از مناسب بودن مورد جالب ديگري هم وجــود د ارد و آن اين کــهــا آنهــا آيا اساسا نيازي به کانسپت ها براي همه انواع ساختمان ها هســتند؟ آي

فقط براي بخشي از بنا ها مناسب اند؟ در بحث ها و اظهار نظـر هـايي کـه معمـاران و منتقـدين ارائـه داده انــد اين مساله کــه آيــا همــه بناهــا از نظــر کالبــدي و تنــديس گــونگي داراي اهميت هستند يا خير. و اين که ساختمان هايي بايد برجسته تر و چــه ســاختمان هــايي بايــد در پس زمينــه قــرار گيرنــد. مــورد بررســي قــرار گرفتــه. جــورج بــيرد -

اين گونه پاسخ مي دهــد : کانســپت هــا در ســاختمان–معماري در شهر تورنتو هاي کم اهميت تــر انــدازه ســاختمان هــاي برجســته مهم هســتند. او بــر روي پروژه هاي ساده اي را دارد که درآنها رسيدن به کانسپتي مناسب به منظور ايجاد فشردگي و نظم کافي براي ساختن يک معمــاري خــوب امــري حيــاتي بوده ، براي مثال در يکي از پروژه هايش الحاق فضايي جديد بــه يــک خانــه کوچک بوده کانسپت او حفــظ گــرمي نــزديکي فــاز موجــود بوســيله تقــويت

(67،1384حس مسيحيت طرح پيشنهادي اش بود.)وین اتو،

-انواع پنجگانه کانسپت:5-7 به طور کليس پنج نوع کانسپت وجـود دارنـد : کانسـپت هـاي قياسـي )نگـاه بـه

) نگــاه بــهessences اســتعاري ) نگــاه بــه انتزاعــات( جــوهري –ديگــر چيزهــا( ــده(–ماوراي نيازهاي برنامه( برنامه اي ) نگاه به نيازها و اهداف خواسته ش

ايده آل گرا ) نگاه به ارزش هاي مطلق(– از پنج گونه ذکر شده مقايسه احتماال متداول ترين راه شــکل دادن کانســپت ها ســت. مقايســه روابــط عيــني موجــود بين اشــيا را آشــکار مي کنــد. اگــر موضوعي حضور تمام ويژگي هاي مورد نظر را در خودش داشته باشد آنگــاهــل مي تواند به عنوان الگويي براي طراحي پروژه در نظر گرفته شود. تا قب از ظهور مکتب مدرن چه معماران و چه اممکان تصور مي کردند کــه همــهــان شاه کارهاي معماري در شهر بوجود آمده اند. و وظيفه معمار در اين ميــروژه ــراي پ اين بود که در يابد کدام بناي قديمي مي تواند الگويي مناسب ب در حال طراحي باشد. زماني اصلي ترين الگوي قابل قبول براي کليسا ها و کالج ها و دانشگاه ها گوتيک ، براي بانک ها ، دوريک يوناني و براي ساختمان

(33،1385هاي مقر حکومت سنت پيتر در نظر گرفته مي شود. )ندیمی، نمونه هاي بــرخي از اين مقايســه هــا بيش از بقيــه يــافت مي شــوند. يکي از راج ترين آنها الگوي خيابان روستايي يا همان گذري ســر پوشــيده در ميــانــا در ــگاه آلبرت ــاه دانش ــراحي خوابگ ــا در ط ــد گالري ــت. مانن ــا اس ــازه ه مغ ادمونتون است. در اين جا واحد هاي دانشجويان مجرد و دانشجويان مــزدوج در کنــار هم قــرار داده شــده انــد. آپارتمــان هــا در امتــداد يــک گــذر داخلي بــا سقفي مخفي وار که نور را فراهم مي کند قرار گرفتند. در طراحي پروژه صحت و نحوه انجام گيري اين مقايسه مـورد توجـه معمـاران قـرار داشـته است و در اين رابطه در برخي از موارد بهينه سازي هم انجام داده انــد کــه نمونه آن استفاده از پنجره هاي تانــل داري اســت کــه بــه درون گــذر بــاز مي شوند. آنها در مراحل ابتدايي کار دريافتند که ديد پرسپکتيوي امتداد گذر فاقد زندگي و رنگارنگي نمونه هايي است که قبال بررسي کرده اند. چيزي که در تصاوير به جاي مانده اند بندهاي آويز لباس هاي رنگارنــگ در ذهن آنهــا وجــود داشت ولي طرحشان فاقد آن بود. بــه منظــور بازنمــائي اين پويــايي بصــري

آنها پنجره هاي مخصوصي مشرف به گذر طراحي کردند. پنجره هــايي کــه درآنجا پانل هايي مسلب و رنگارنگ و نه شيدکوست بودند و وقتي گشوده

مي شــوند عالوه بــر جريــان هــواي اضــافي بــراي داخــل نمــايي از جريــان حرکت و فعــاليت در گــذر را هم مــورد نظــر معمــاران را بوجــود آورده. يــک

( اثــر ديويــد گلســر از مــارکيس ،Tree-topsنمونــه ديگــر پــروژه تــري تــاپس )ــل ستولر ، گلسر در کاروليناي جنوبي است. در اين پروژه سيستم راهرو ها و پ هاي ارتباطي اي که در ساختمان انبارها در ساواناي جورجيا وجود دارد بــه عنوان الگوي مناسب حل کردن بســياري از مســائل مربــوط بــه جانمــايي و سيرکوالسيون انتخاب شده با وجود اين که سايت پــروژه بــر خالف ســاختمان انبارها تخت و کاربري آن مسکوني است سيستم راهرو ها به خوبي جوابگو

هستند. اين چنين سنجش ها يا مقايســاتي مي تواننــد فقــط بــا توجــه يــک ســاختمان خاص صوت نگيرند. لـويي کـان در مـورد کانسـپت طـراحي اش در سـاختمان تحقيقات پزشکي دانشگاه پنسيلواينا اظهار مي کند که در چند مورد مختلف از مقايسه ها استفاده کرده است. او توضيح مي دهد کــه محققين برقــراري ارتباط و مشـارکت فکـري از نيازهـاي اساسـي بـه شــمار مي رود ، بنـابراين اولين مرکز تحقيقاتي را با جايي براي گردهمايي مالقات و آگاهي از فعـاليتــا روش ــرد . اين کانســپت او مشــابهت بســياري ب ــديگر مقايســه ک ــاي يک ه ساختمان موسسه فورد دارد. کــان همچــنين بــا مشــاهده وضــعيت محققين پزشکي در محوطه دانشگاه پنسيلواينا که همواره به شــکلي نــا مناســب در

سرتاسر محوطه پراکنده بودند ، کانسپت دوم خود را حول تصوير شخصيتي اين افراد شکل داد. او تفکــرات خالقانه و فعاليت هاي اين افراد در آزمايشگاه هــا يشــان را بــا کــار هنرمنــدان

در استوديو هايشان مورد مقايس قرار داد او مي گويد:ــه در کار ساختمان تحقيقات پزشکي من در دانشگاه پنسيلواينا اين واقعيت ک آزمايشگاه هاي علمي در اصل بسيار مشابه استوديو هاي هــنري هســتند را مي توان مشاهده کرد .... اين طرح با مالحظاتي که در مورد فضــاهاي خــاص

ــاتي و خدمات مربوط به آنها دارد بيانگر شخصيت واقي يک آزمايشگاه تحقيقاست.

اگر چه کان توانستند کانسپتي مبتکرانه را از طريق انجام مقايسه اي صــحيح مي60بدست آورد و بــرخي حــتي اين ســاختمان را بنــايي بــا اهميت در دهــه

دانند اما در عمل کاربران آن با مشکالت زيادي روبرو شــده انــد. )نــدیمی،33،1385)

يوناس سالک براي احداث ســاختماني تحقيقــاتي بــه نــام خــود نمونــه هــايــرار داد. او از ــه ق ــورد مطالع ــا م ــا را در سراســر آمريک ســاخته شــده اين بن ســاختمان تحقيقــات پزشــکي دانشــگاه پنســليواينا در زمــان فعــاليت روزانــه بازديد به عمل آورد و با کاربران آن به گفتگو پرداخت و از مشـکالت آن آگـاه شد. علي رغم نکات منفي اش اين ســاختمان تنهــا مــوردي بــود کــه در آن سعي شده بود تا مسائل فلسفي خالقيت و آفــرينش هم مــورد توجــه قــرار گيرد و سرانجام لويي کان براي طراحي موسسه تحقيقــاتي ســالک در ســان

(56،1355ديگو برگزيده شد.)گیدیون، استعارات ، مانند مقايسه ها ، به آشکار کردن روابط بين اشيا مي پردازند. بــا اين تفاوت که اين روابط بيشتر انتزاعي هستند تا عيني در واقع تشبيهات ، استعاراتي هستند که از واژه هايي چون مانند و همانند براي بيان اين روابـط اســتفاده مي کنــد. تشــبيهات و اســتعارات تشــخيص امکــان ارتبــاط ميــان

الگوهاست مقايسه ها روابط عيني را مد نظر قرار دارند.چارز مور در بحــثي مي گويــد: کـه او عالقــه دارد ســاختمان هــا ماننــد ژئــود )

Geodeشبكه اي ( باشد و اين تشبيه خود را در ســناريويي چــنين بســت مي( ) دهد:

در سيحونز آليز اياالت جورجيا آپارتمان هاي ســاحلي بيــانگر چــنين تصــويريــه اي ــا در درون مجموع ــه ام ــيرون عظيم الجث ــتند. در ب ــد( هس ــود مانن )ژئديوارهاي رنگي و تزيين شده شاد است که فضايي دروني را احاطه کرده اند. ژئود نمونه يک اســتعاره کاســچپوال اســت کــه نشــان مي دهــد چگونــه يــکــد ساختمان مي تواند همزمان دو تصوير داشته باشد. يک ســاختمان مي توان در نمـاي بـيرون مناســب بــا ويــژگي هـاي محيــط همسـايگي اش و در درون

تصويري متفاوت مثال مفــرح يــا دراماتيــک بــه اقتضــاي کــاربري اش داشــتهباشد.

جوهره ها در واقع چکيــده و متمرکـز شــده جنبــه هــاي مختلــف مســايل پيچيــدهــون هستند و باز تابنده انديشه هاي دروني اين جنبه ها هستند. استنفورد اندرس درباره عالقه لويي کان به جان مايــه هــا و اســتفاده او از اســتعارات چــنين

مي نويسد : کان عالقه مند به فــرم هــا و هســتي اشــيا اســت. بــه جــوهره آنهــا و عناصــر وــور بيانگري آنها ، او مي گويد من همواره به طبيعت پديده ها فکر کنم و به ظه و تبديل آنها به نهايتشان ......... هر ساختماني در واقع پاسخي است بـه آنچــه

برايش انديشيده شده و فضاي آن مشخص کننده جايگاه انسان هاست.ــردان اولين وظيفه هر معمار اين است که برنامه اي را دريافت مي کند و برگ فضايي آنها را ارائه دهد و به اين تــرتيب البي يعــني فضــايي بــراي ورود راهــرو

يعني يک گالري و بودجه يعني اقتصاد. طراحان براي جستجو ي جوهره پروژه و بيان آن در قالب کانسپت روش هــاي بسياري دارند. اين جستجو در واقع تالشي براي رسيدن به ايــده هــايي اســت

که قسمت هاي مختلف يک کانسپتپروژه را به هم مي پيوندد و به عقيده کان ديده هايي که طراح را قادر مي سازد بر شــرايطــک راه ــه ســرانجام برســاند. ي ــد ب ــه باي موجــود مســلط شــود و آنچــه را ک عملکردي )پراگماتيــک( عبــارت اســت از بررســي برنامــه و مشــخص کــردن سلسله مراتب موجود با اين فرض که اصلي ترين مساله )جوهره( آن است کـه در اين سلســله مــراتب در جـاي نخســت باشــد. در نهـايت نتيجــه چـنين بررسي اي مي تواند در غالب تحليلي از برنامه و يــا يــک ديــاگرام گــرافيکي

(76،1355ارائه شود.)گیدیون، تاکيد زياد بر اين جان مايه ها و ريشه هاي اصلي بر خالف يک نگرش فلسفي ديگــر دربــاره خالقيت در معمــاري اســت کــه اتفاقــا در قــرن بيســت هم طرفداران زيادي داشت. اين نگرش بر پايه اين عقيــده قــرار گرفتــه کــه هــر معمار بايد با خالقيت و ذهنيت خاص خود به آفرينش بپردازد .کســاني چــون فرانک لويد رايت يا اروسارنين و والتر گروپيوس ) از موسســين بــا وهــاوس( از

حاميان اين فلسفه بوده اند. گرايش عمـومي بــه اســتفاده از منــابع و نمونــه به جاي نمونه هــاي بــومي هم– چه تاريخي و چه متاخر –هايمعماري پيشين

به عنوان يک طراح فرم ها مجددا60عصر از زمان ظهور لويي کان در دهه مورد توجه قرار گرفت . او صريحا معمـاري روم باســتان و آثــار لوکوربوزيــهــاره ــر چــه او هيچ وقت درب ــر شــمرد. اگ ــام خــويش ب ــابع اصــلي اله را من معاصرينش به صراحت سخني نگفته بود اما در زماني که مشــغول طــراحي ساختمان کتابخانه آکادمي ارکستر بــود از کتابخانــه طــراحي شــده بوســيله هيواستابينز در دانشکده پزشکي هاروارد با عنوان کتابخانه اي بســيار خــوب ياد کرد. با مقايسه بين پالن ها و فضاهاي داخلي ميتوان شباهت هاي زيادي بين آن دو را ديد. نمونه ديگر جستجو براي کانسپت هاي جوهره گرا را مي توان آثار جان پورتمن مشــاهده کــرد. معروفــترين کارهــاي او هتــل هــايي بــا فضاهاي دراماتيــک و مربــع هســتند. در کانســپت کارهــاي او تصــاوير ذهــني و عالقه هاي او توجه به کاربردهاي بنا و هر کجا کــه ممکن بــوده طــراحي کــه ممکن بوده طراحي شهري اي متناســب بــا شــهر موجــود را مشــاهده کــرد.

ــکو–البي هاي چند طبقه هتل هاي او خصوصا در هتل هايت در سان فرانسيس در اصل امکاني عمومي هستند که هم متعلق بــه خــود هتــل و هم متعلــق–

به شهر هستند. درک باالي پورتمن از آنچه که مي تواند توجه مردم را جلب(33،1385نمايد و آنها را به وجود بياورد ، را در جزئيات کار او ديد. )ندیمی،

الرس لروپ روش عملکرد ديگري ارائه مي کند. روش او در واقع ترکيبي از کانســپت مقايســه اي و جــوهره اي اســت. هنگــامي کــه او صــورت مســالهــه ــهور را ک ــه مش ــد نمون ــدا چن ــد ابت ــافت مي کن ــدي را دري ــراحي جدي طــودش خصوصيات موجود در آنها مشابه جنبه هاي مختلف صورت مساله ي خ دست را مشخص مي کند و عکسهايي از اين نمونه هــا کــه هــر کــدام حــداقل يکي از ويژگي هاي مورد نظر او را در خود دارند انتخــاب مي کنــد. ســپس او در چند مرحله به تحليل اين تصاوير مي پردازد. سخت او از روي هر تصوير مجددا طراحي مي کند و به ويرايش آن ها مي پردازد تا ويژگي مد نظــرش را برجسته سازد. اين ويژگي ها بــه تــدريج بــه صــورت فرضــياتي ذهــني اي درسي آيند که هر کدام در حکم يک درس طراحي هستند. اين فرضــيات بــه

هم افــزوده مي شــوند تــا در نهــايت مجموعــه آن هــا هــدايت کننــده طــرح(13،1390پيشنهادي او باشند.)آنوین،

سمبل ها زير مجموعه اي از جوهره ها هســتند . ســمبل هــا بيــانگر اين مطلب هستند که جان مايه ها مي توانند فرم هــا و تصــاوير قابــل درک بــراي عمــوم تجسم يابند. با اين حال چرا بايد کســي تالش کنــد تــا طــرح يــک ســاختمان

فــورد اســتفاده– کــه شــايد نــه چنــدان مهم هم باشــد –رابراي سمبل سازي ــاي قرار دهد؟ پاسخ اين است که سمبل ها در تصاويري هستند که پاســخ هــا بــراي انگــيزه هــاي بصــري ايجــاد مي کننــد. بنــابراين همــواره در ارتبــاط بــاني انتظاراتي هستند که از بنا مي رود. يک ساختمان مي تواند همزمــان مک

براي انجام يک فعاليت و سمبلي براي آن باشد.

همــه کانســپت هــا تصــويرگرجوهره و نمــاد فعــاليت درون ســاختمان نيســتند . کانسپت ها مي توانند حول مسائل عملکردي تري شکل بگيرند . در حالي که توانايي حل صورت مساله هاي کار فرما مايه مباهات بســياري از معمــاران است. اما درحقيقت عده کمي هستند که مي توانند نگرشي عملکردي همــراه با خالقيت به حل اين صورت مساله داشــته باشــند و اکــثرا هنگــام ارائــه راه

حل هاي خالقانه به مسائل ابتدايي کارکرد و توجهي مي کنند.ــا بحث پــيرامون طــرح پيشــنهادي اش بــراي فــوره هــوا فضــا در جيواوبات واشنگتن بر اهميت داشتن اين مطلب کــه در پــروژه هــاي معظم حــل کــردن کدام مســاله اساســي تــر اســت تاکيــد مي کنــد. اهميت اين مســاله زمــاني دو چندان مي شود که فاکتور اقتصادي پروژه حساس افــزايش هزينــه هــا در

(76،1386اثر تورم وجود داشته باشد. )یاراحمدی،

صورت مساله اصــلي در مــوزه هــوا فضــا ســير کوالســيون چگــونگي هــدايتــه جمعيتي بزرگ است و کانسپت ارائه شده عبارت است از يک گذر دو طبق

که تعدادي فضاي بسته نمايشگاهي را به هم مرتبط مي کند . همچنين سه سالن چند طبقه براي نمايش جاذبه هاي اصلي موزه طول مسير قرارداده شده اند. بازديد کنندگان موزه در مــورد تــرتيب بازديــد خود داراي حق انتخاب هستند و البته علت اين اســت کــه مجموعــه موجــود

در موزه بزرگ تر چيزي است که بتوان يکباره همه آن را مورد بازديــد قــرار داد. پس از ارزيابي الگــوي سيرکوالســيون موجــود کــه بازديدکننــدگان را بــه جاي جاي موزه هدايت مي کرد مشخص شود که در سال اول موزه دو برابـر مقدار پيش بيني شده بازديد کننــده داشــت. بــدون اين طــرح سيرکوالســيون ساختمان قطعا کارايي موجودش را نمي داشت و احتماال ميليـون هـا بازديـد

کننده را ناميد مي کرد. بــر خالف انــواع قبلي کانســپت هــا کــه در آنهــا معمــار مي بايســت بــه درون پروژه و يت پروژه هاي مشابه بنگرد تا کانسپت مناسب را پيــدا کنــد ، در اين نوع خود معمار مفهومي جديد را به درون پروژه مي برد. اگــر اين کانســپت او انتخاب صحيحي باشد به خاطر بنوعش مورد تعيين قرار مي گـيرد و اگـرــر اين چنين نباشد به خاطر اين پيش فرض غلط صالحيت و شايستگي او زي سوال خواهد رفت. ايده آل ها در واقع نماينده نهايت اهداف و روياهــاي يــک

(66،1390معمار هستند.)انوین، براي مثال کانسپت ايده آل يک معمار مي تواند در رابطــه بــا مصــرف بهينــه انرژي در ساختمان باشد که در اين صورت موارد زير را در ساختمان اجرا کرد : دسته بندي فضاها ، با توجــه بــه نيــاز فضــاها بــه گرمــا ، عــدم طــراحي پنجره در قسمت پشـتي ســاختمان کـه مي تـوان آن را بــه ســمت خـودش

بتدهاي سرد قرار داد: زاويه دار کردن سطوح نصب بــه منظــور نصــب کولکتورهــا و طــراحي بــراي

خود کفايي کل سيستم.ــارميس ون در نمونه تاثير ايده آل ها بر شکل گيري کانسپت را مي توان در ک روهر مشاهده کرد. کانسپت ايده آل ميس بــراي ســاختمان عبــارت اســت از فضايي بزرگ ، باز و جدا نشده که او آن را فضاي جهـاني خوانـد و اين فکــر را براي هر پروژه اي که طــراحي مي کــرد صــحيح مي دانســت. چــنين فضــايي بــراي بناهــايي چــون اتحاديــه هــاي دانشــجويي ، کتابخانــه هــا ، ســاختمان هــاي آموزشــي بســيار مناســب بــودن ايــده آل هــاي مي تواننــد تــاثير مثبت زيــادي داشته باشند و اگر معماران در پروژه ها بــه آنهــا رجــوع نکننــد و از آنهــا در شکل دادن کانسپت ها بهره نگيرند. در واقع کــار را ســخت تــر کــرده انــد.

کمکي نخواهــد– پــروژه جديــد –تجارب قبل آنها و مهارت هاي ذهــني نشــان ــاز و اين کرد و همکاري را مي بايد از مرحله طراحي هاي بسيار ابتدايي آغــايي نه به نفع کارفرما و نه به نفع معمار خواهد بود. معماراني کــه اين توان و انعطاف پذيري را داند که دو پروژه هاي مختلف با ايده آل هــاي متفــاوتيکار کنند در ارائــه خــدمات بــه کارفرمــا ي خــود دراري برتــري هســتند.)حجت،

45،1388) مهم ترين نکته اي که بايد بدانيم اين است که جســتجو بــراي کانســپت هــاي مناسب و به کارگيري آنها در طراحي معماري همواره به خلــق معمــاري اي

خوبي کمک خواهد کرد.

-کانسپت طرح5-8 همانطور که در قبــل گفتــه شــد ، کانســپت هــا ، ایــده هــایی هســتند کــه عناصــر گوناگونی را در یک جا گرد هم می آورند . این عناصر شامل تفکرات ، تصــوراتــای و مشاهدات هستند . اما در معماری کانسپت مسیری است که طی آن نیازه

(76،1386فیزیکی، شرایط محیطی . باور ها به هم می پیوندد. )یاراحمدی،

منابع ابوالفضل اسدي، پايان نامـه كارشناســي ارشــد، مهنــدس خســرو صـحاف،-1

. 86معماري پايدار،زمستان پايــان نامــه » طــراحي مدرســه معمــاري )خيابــان بنفشــه مشــهد(، ســعيد-2

منصوري مقدم، استاد راهنما: مهندس فروزانفر.

تودارو، مایکل ، توسعه اقتصادی جهان ســوم ، ترجمــه غالمعلی فرجــادی ،-3135ص

، " تــاریخ تحــوالت مــدارس ایــران " ، تهــران1386سمیع آذر ، علیرضــا ، -4سازمان نو سازی ، توسعه و تجهیز مدارس.

ــدس خســرو صــحاف،-5 ــان نامــه كارشناســي ارشــد، مهن نجمــه حــامي، پاي1393راهنمايي تيز هوشان.

رحمــانی فریــده ، توســعه پایــدار از تئــوری تــا عمــل ، اطالعــات سیاســی-6.1372-69اقتصادی شماره

دکتر محمد خدا یاری فــر ، دکــتر ســهراب فرامــرزی ، روانشناســی بــالینی-7 .1390کودک و نوجوان ، انتشارات آوای نور ،

مجموعه مقاالت اولین هم اندیشی معنویت و آموزش هنر.-8 زينب بصير نــژاد،پايـان نامــه كارشناســي ارشــد، دكـتر مجيـد زاده،مدرســه-9

.82مطلوب، زمستان ، اصول۱۳۹۲مداحیان, سید محسن؛ کاوه کاویانی پور و مهنوش محمودی، -10

ــان در ــای آموزشــی کودک ــاری فضــاها و عملکرده ــد طــراحی معم و فراینهمایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری. راستای مدل خالقیت،

با-11 بازتاـب ،انتشاراـت ـ" ایراـن معمارـي ـو اقلیـم ـ" ـ، ،کسمایـی مرتضـی .1378همکاري شرکت خانه سازي

وزارت آموزش و پــرورش ـــ ســازمان نوســازي، توســعه و تجهــيز مــدارس-12 كشور ـ دفتر آموزش و پـرورش نظــري پيش دانشــگاهي ضـوابط طــراحي

.83مدارس متوسط نظري )شهري (تابستان قاجار"-13 درعصـر جديـد مدارسـ توسعـه ـو "پيدايشـ اقبالـ، پوياـ، قاسمـي

1394تهران، رساله دوره دكتري دانشكده علوم تربيتي دانشگاه تهران،انجمن-14 ـ، نوجوانـ وـ کودکـ روانپزشکیـ سراسریـ همایشـ سومینـ

.1389 138 مهر 13روانپزشـکی کـودک و نوجـوان ایـران ، متین, آیدین؛ سیده فاطمه جعفــری؛ ســید داود عباســی انــارکلی و شــهرام-15

، بررسی تغییرات اقلیم استان مازندران و تــاثیر آن بــر۱۳۹۱صمدی خادم، دومین کنفــرانس برنامــه ریــزی و مــدیریت محیــط ماکروکلیمــای منطقــه،

، تهران، دانشگاه تهران . زیست سازمان نوسازي، توســعه و تجهــيز مــدارس ـــ دفــتر تحقيقــات و پــژوهش،-16

( 17مجموعه اطالعاتي فضاهاي آموزشي )شماره مقاله توسعه پایدار چیست؟ ســایت هواشناســی و–سعید سیوف جهرمی -17

. 1386فیزیک جو شهریور

شــجاعي، سيدعليرضــا، فضــاهاي آموزشــي قواعــد و معيارهــا، انتشــارات-18.1383سيمايي دانش،

ــي و-19 ــاهاي آموزش ــراحي فض ــاي ط ــول و معياره ــرام، اص ــي زاده، به قاض1393پرورشي.

آهنچيان، محمدرضا، آموزش و پرورش در شرايط پست مدرن، انتشارات-20.1382طهوري،

.1383، تابستان 17مجله معماري ايران » ما «، دوره پنجم، شماره -21 سازمان نوسازي توسعه و تجهيزات مدارس كشور، ضوابط و معيارهاي-22

80فضاهاي آموزشي و پرورشي، اسفند ، اصول۱۳۹۲مداحیان, سید محسن؛ کاوه کاویانی پور و مهنوش محمودی، -23

ــان در ــای آموزشــی کودک ــاری فضــاها و عملکرده ــد طــراحی معم و فراین ، بوکان،همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری راستای مدل خالقیت،

شرکت سازه کویر،انجمن-24 ـ، نوجواـن ـو کودکـ روانپزشکیـ ـن سراسرـی همایشـ سومیـن

1389 138 مهر 13روانپزشـکی کـودک و نوجـوان ایـران ، دکتر محمد خدا یاری فر ، دکتر سهراب فرامرزی ، روانشناسی بالینی کودک و

1390نوجوان ، انتشارات آوای نور ، مهری،منا. فرانک زندی. مقاله بررسی الگوهای معماری-25

پایدار در مدرسه آقا بزرگ کاشان .مشهد:موسسه آموزش1392عالی خاوران .سال

حسين غضنفرپور، »بررسي وضعيت ارتباط اقليم ومسكن در استان-26 كرمان«، دومين سمينار سياستهاي توسعة مسكن در ايران، تهران:

1374.www.archilclub.bloogspot.comسايت -27