Πολιτιστικό Πρόγραμμα 2013 17ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου

Εκπαιδευτικοί Υλοποίησης:

Αργύρη Ιωάννα – Λέφα Γεωργία

Τάξη Γ’

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο γενικός σκοπός διδασκαλίας της Ιστορίας στην Ελληνική Εκπαίδευση είναι η γνώση του παρελθόντος για την κατανόηση του παρόντος και το σχεδιασμό του μέλλοντος. Τα τελευταία χρόνια, με τη συμβολή των θεωρητικών ιστορικών και των αρμοδίων παιδαγωγών, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην κριτική παρουσίαση του μαθήματος, στη βιωματική σχέση των μαθητών με το γνωστικό περιεχόμενο και στην άμεση εμπλοκή τους στα ζητήματα της τοπικής ιστορίας. Όμως, παρά τις μεθοδικές αυτές προσπάθειες της πολιτείας και της εκπαιδευτικής κοινότητας το πολιτιστικό αγαθό της ιστορικής γνώσης παραμένει δυσπρόσιτο και μάλιστα δυσχεραίνει ή και απογοητεύει συχνά τους μαθητές, κυρίως στο τέλος της σχολικής τους διαδρομής (Γυμνάσιο – Λύκειο).

Μ’ αυτούς τους προβληματισμούς και θέλοντας να συμβάλλουμε στην ομαλή επαφή των παιδιών με τις ιστορικές τους ρίζες, σκεφθήκαμε την εκπόνηση αυτού του πολιτιστικού προγράμματος.

Η αναγνωστική περιήγηση στους μύθους της αρχαίας Αιτωλοακαρνανίας, η αντίστοιχη επίσκεψη στα σωζόμενα μνημεία αυτής της περιόδου, ο απ΄ευθείας θαυμασμός των θεατρικών θησαυρών του Νομού και η ενεργητική πρόσληψη όλων αυτών με ανάλογες εργασίες των παιδιών, αποτέλεσαν τους κεντρικούς άξονες της πολιτιστικής μας ομάδας, που πλαισιώθηκε από όλους τους μαθητές της Γ’ τάξης του Σχολείου μας.

Επειδή η μορφωτική αξία κάθε πνευματικής μελέτης έχει μακροπρόθεσμη ισχύ, πιστεύουμε ότι αυτό το πρόγραμμα που υλοποιήσαμε συνιστά για τα παιδιά ένα πολύτιμο ιστορικό ερέθισμα και μια διαρκή παρώθηση για περαιτέρω καλλιέργεια της ιστορικής

τους ταυτότητας.

Οι υπεύθυνες δασκάλες του προγράμματος

Ιωάννα Αργύρη – Γεωργία Λέφα

Διδακτικοί στόχοι Α) ως προς το γνωστικό αντικείμενο

Οι μαθητές:

Να γνωρίσουν τον πλούτο της Αιτωλοακαρνάνικης μυθολογίας.

Να συνδέσουν τοπωνύμια με την ιστορία της αρχαίας Αιτωλίας και

Ακαρνανίας.

Να ενδιαφερθούν για τα μνημεία που σώζονται στον τόπο τους.

Να εξοικειωθούν με την Αρχαία Ελληνική τέχνη.

Να είναι ικανοί να εντοπίζουν στο χάρτη μνημεία του νομού.

Να γνωρίσουν, να νιώσουν περήφανα και έτσι να αγαπήσουν

περισσότερο τον τόπο τους.

Να μάθουν να σέβονται και να εκτιμούν τις δραστηριότητες των

ανθρώπων που έζησαν παλιότερα στην περιοχή τους.

Να καλλιεργήσουν την παρατηρητικότητά τους και την ερευνητική

τους ικανότητα, γιατί έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν άμεσες

ιστορικές πηγές.

Να διαμορφώσουν πιο ολοκληρωμένη προσωπική, κοινωνική και

εθνική ταυτότητα.

Β) ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

Οι μαθητές:

Να συνεργαστούν και να αλληλεπιδράσουν προκειμένου να

επιτύχουν τους προτεινόμενους στόχους.

Ενεργοποίηση της έμφυτης τάσης τους για διερευνητική και

συνεργατική μάθηση.

Γ) ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών

Οι μαθητές:

Να εξασκηθούν στη χρήση υπολογιστικών εργαλείων (πλοήγηση

στο διαδίκτυο).

Να εθιστούν στην ενεργητική αναζήτηση και επεξεργασία της

πληροφορίας.

Να γίνουν ικανοί α) να αναζητούν, β) να εντοπίζουν, γ) να

αναλύουν, δ) να επεξεργάζονται πληροφορίες στο διαδίκτυο.

ΤΤααξξίίδδιι σσττοο χχθθεεςς ττηηςς

ΑΑιιττωωλλοοαακκααρρννααννίίααςς

Ιστορία (μύθοι,

αρχαιολογικά

μνημεία…)

Γλώσσα (περιλήψεις,

ακροστιχίδες,

διάλογοι…)

Μελέτη (Ο τόπος που

ζούμε, Ο

πολιτισμός των

αρχαίων

Ελλήνων…)

Μαθηματικά (σχήματα,

προβλήματα,

χαράξεις…)

Εικαστικά (ζωγραφική,

δημιουργία

κόμικς)

Πληροφορική

(χρήση του

διαδικτύου)

Με τα παιδιά της Γ’ Τάξης περιηγηθήκαμε στους δρόμους της πόλης

μας και διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν ονομασίες δρόμων σχετικές με την

μυθολογία της περιοχής, την οποία τα παιδιά αγνοούσαν. Επίσης, κατά

την επίσκεψή μας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου τα παιδιά

ενδιαφέρθηκαν για τις προτομές ηρώων που βρέθηκαν στον

Αρχαιολογικό Χώρο της Καλυδώνας. Ύστερα από αυτές τις

διαπιστώσεις, μας δόθηκε η αφορμή να μελετήσουμε βαθύτερα τη

Μυθολογία του τόπου μας μέσα από το συγκεκριμένο Πολιτιστικό

Πρόγραμμα.

« Οι μικροί κανονιέρηδες»

Αλεξάνδρα Αλέξανδρος

Δήμητρα Κλένι Όλγα

Σοφία

« Κεραυνός»

Γιώργος Δημήτρης

Κωνσταντίνος Μαρία

Ρεβέκκα

« Δίας»

Γρηγόρης Ηλίας

Μαριάντα Νίκος Όλγα

Σπυριδούλα

« Η ομάδα του

μέλλοντος»

Βασιλική Δήμητρα Θανάσης Θοδωρής Στέφανος

« Ήρα»

Βαγγέλης Κατερίνα

Κωνσταντίνος Νίκη

Ντίνος

« Αφροδίτη»

Μελίνα Νεκταρία

Λεώνη Κωνσταντίνος

Φώτης

« Αθηνά»

Βασίλης Δήμητρα Ιωάννα

Ραφαέλα Σοφία

Χριστόφορος

« Δίας»

Ανδρέας Ειρήνη Ηλιανή

Μιχάλης

Χρήστος

Δόθηκε ο παρακάτω χάρτης στον οποίο οι μαθητές

συμπλήρωσαν τις αρχαίες πόλεις της περιοχής μας και

παρατήρησαν ότι ο ποταμός Αχελώος χώριζε την Αιτωλία από

την Ακαρνανία.

ΜΜίίαα ααππόό ττιιςς σσηημμααννττιικκόόττεερρεεςς ππόόλλεειιςς ττηηςς ΑΑιιττωωλλίίααςς υυππήήρρξξεε ηη ΑΑρρχχααίίαα ΚΚααλλυυδδώώνναα μμεε ττηηνν οοπποοίίαα σσυυννδδέέεεττααιι οο ΜΜύύθθοοςς ττοουυ ΜΜεελλέέααγγρροουυ κκααιι ττοουυ ΚΚααλλυυδδώώννιιοουυ ΚΚάάππρροουυ.. ΚΚάάθθεε οομμάάδδαα σσυυγγκκέέννττρρωωσσεε ππλληηρροοφφοορρίίεεςς γγιιαα έένναα δδιιααφφοορρεεττιικκόό ττμμήήμμαα ττοουυ μμύύθθοουυ ττιιςς οοπποοίίεεςς εεννώώσσααμμεε

κκααιι σσυυννθθέέσσααμμεε τταα ππααρραακκάάττωω κκεείίμμεενναα.. ΣΣττοο ττέέλλοοςς,, δδώώσσααμμεε σστταα ππααιιδδιιάά οοδδηηγγίίεεςς γγιιαα νναα τταα ααξξιιοοπποοιιήήσσοουυνν δδηημμιιοουυρργγιικκάά..

Ο μύθος της γέννησης του Μελέαγρου Στην Καλυδώνα, βασιλιάς ήταν ο Οινέας,

γυναίκα του η Αλθαία, κόρη του Θέστιου, βασιλιά της

γειτονικής Πλευρώνας και γιος τους ο Μελέαγρος.

Τη μέρα που γεννήθηκε το μωρό,

επιοσκέφτηκαν την Αλθαία οι τρεις Μοίρες, η

Κλωθώ, η Λάχεση και η Άτροπος, οι θεές που όριζαν

το πεπρωμένο των ανθρώπων.

Ενώ η βασίλισσα θήλαζε με τρυφερότητα το νεογέννητο Μελέαγρο, η

Κλωθώ, η Μοίρα που τυλίγει το νήμα της ζωής των ανθρώπων, της αποκάλυψε

ότι ό γιος της θα γινόταν ένας άνδρας με ευγενικά αισθήματα.

Η Λάχεση, η Μοίρα που γνέθει το νήμα της ζωής, πρόσθεσε ότι ο

Μελέαγρος θα διακρινόταν και θα αναγνωριζόταν ως ήρωας.

Η Τρίτη, όμως η Άτροπος, η Μοίρα που κόβει το νήμα της ζωής και ορίζει

το θάνατο των ανθρώπων, προέβλεψε κάτι πολύ δυσάρεστο.

«Ο γιος σου θα ζήσει μέχρι το κούτσουρο που υπάρχει τώρα στην εστία να

καεί τελείως και να γίνει στάχτη» είπε στη βασίλισσα.

Στο άκουσμα αυτών των λόγων, η Αλθαία σηκώθηκε από το κρεβάτι, πήρε

το κούτσουρο από τη φωτιά και, αφού έσβησε τη φλόγα, το τύλιξε και το έκλεισε

σε ένα κουτί το οποίο στη συνέχεια έκρυψε σε μια κρύπτη. Έτσι, ο Μελέαγρος θα

μπορούσε να μεγαλώσει χωρίς κίνδυνο, μαζί με τις αδελφές του. Μία από αυτές, η

Δηιάνειρα, παντρεύτηκε αργότερα τον

ξακουστό Ηρακλή.

Οι τρεις Μοίρες σε χαρακτικό του 16ου αι. Αριστερά, η

Κλωθώ γνέθει το νήμα της ζωής του ανθρώπου. Στο

κέντρο, η Λάχεσις τυλίγει το νήμα μοιράζοντας τους

κλήρους. Δεξιά, η Άτροπος κόβει το νήμα με τα δόντια

της, οριοθετώντας τον θάνατο του ανθρώπου

(Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης).

Ο καλυδώνιος κάπρος Στην Αιτωλία, την περιοχή

όπου βρισκόταν η Καλυδώνα, η

Άρτεμη, η θεά του κυνηγιού, ήταν

μία από τις πιο αξιοσέβαστες

θεές, Προς τιμήν της

διοργανώνονταν λαμπροί

εορτασμοί και οι βωμοί της ήταν πάντα γεμάτοι από θυσίες και προσφορές. Εκείνη

τη χρονιά, όμως, κατά τη διάρκεια των εορτασμών του θερισμού, ο βασιλιάς

Οινέας και πατέρας του Μελέαγρου έκανε ένα μοιραίο λάθος. Όπως κάθε χρόνο,

ο βασιλιάς έπρεπε να κάνει θυσίες προς τιμήν της θεάς, αλλά την ημέρα της

γιορτής, για κάποιο παράξενο λόγο, το ξέχασε. Η Άρτεμη θύμωσε τόσο πολύ με αυτή την προσβολή, που αποφάσισε να

εκδικηθεί. Έστειλε έναν πελώριο άγριο κάπρο, τεραστίων διαστάσεων με

φοβερούς χαυλιόδοντες, που ρήμαζε τα βασιλικά κτήματα, αφάνιζε τα ζώα και

τρομοκρατούσε τους ανθρώπους.

Κανείς από τους πολλούς και άξιους κυνηγούς της χώρας δεν μπορούσε να

σκοτώσει το ζώο, που ήταν γιγάντιο και πάρα πολύ άγριο. Ακόμα και το

βασιλόπουλο, ο Μελέαγρος, ο οποίος ήταν άπιαστος στο τόξο και είχε διακριθεί

σε ένα σωρό αγώνες κυνηγιού, δεν είχε καταφέρει τίποτα.

Τότε ο Οινέας κάλεσε τους πιο ονομαστούς ήρωες της Ελλάδας να έρθουν

με βέλη, τόξα και ακόντια για να πάρουν μέρος στο κυνήγι του φοβερού

αγριογούρουνου που ρήμαζε την Καλυδώνα, του Καλυδώνιου Κάπρου. Τρόπαιο για

το νικητή θα ήταν το κεφάλι και η δορά, το γδαρμένο δηλαδή δέρμα του κάπρου.

Από τη γειτονική Πλευρώνα έρχονται οι γιοι του Θέστιου και αδερφοί της

Αλθαίας, ο Ίφιππος και ο Πλήξιππος και θείοι του Μελέαγρου, από τη

Λακεδαίμονα οι Διόσκουροι, Κάστωρ και Πολυδεύκης, ο βασιλιάς της Φθίας

Πηλέας με τον Ιάσονα, απ΄τη Βοιωτία

ο Ιόλαος, απ΄την Αθήνα ο Θησέας και

άλλοι πολλοί ήρωες ώσπου φτάνουν

τους τριάντα πέντε (35) και

φιλοξενούνται εννέα (9) μέρες απ΄τον

Οινέα. Ανάμεσά τους και μια γυναίκα,

η Αταλάντη, που καταγόταν απ΄την

Αρκαδία.

Η παρουσία της σε μια τόσο

επικίνδυνη αποστολή ήταν παράξενη,

αλλά η Αταλάντη δεν ήταν μια

συνηθισμένη γυναίκα.

Αταλάντη, η κυνηγός

Η Αταλάντη ήταν μια γυναίκα όμορφη και

ατρόμητη. Λέγεται πως ήταν κόρη του Ίασου και

πως ο πατέρας της, την ημέρα της γέννησής της,

μαθαίνοντας πως απέκτησε κορίτσι

απογοητεύτηκε φρικτά από τα νέα. Ήθελε τόσο

πολύ να αποκτήσει αγόρι, που πήρε το

νεογέννητο κοριτσάκι και, τυλιγμένο όπως ήταν

στα σπάργανα ακόμα, το εγκατέλειψε στο βουνό

Παρθένιο.

Αυτό ήταν το ιερό βουνό της Άρτεμης.

Όταν η θεά είδε το κοριτσάκι, αποφάσισε να το

πάρει υπό την προστασία της και το

εμπιστεύτηκε στις φροντίδες μιας αρκούδας, που

το έθρεψε με το γάλα της.

Αργότερα, την Αταλάντη την υιοθέτησαν

κάποιοι κυνηγοί που τη μεγάλωσαν σύμφωνα με

τις παραδόσεις τους. Έτσι η κοπέλα έμαθε από

μικρή να χρησιμοποιεί το τόξο και τα βέλη και να

προστατεύεται μόνη της από τα άγρια θηρία του

βουνού αλλά και να τρέχει πάρα πολύ γρήγορα.

Όταν έγινε δεκαπέντε ετών, αποφάσισε να αφήσει τους κυνηγούς που τη

μεγάλωσαν και να αντιμετωπίσει μόνη της τους κινδύνους του δάσους.

Όταν η Αταλάντη έφτασε σε ηλικία γάμου, πολλοί, ήταν αυτοί που θέλησαν

να την παντρευτούν, γιατί ήταν πολύ όμορφη, με κατάξανθα μαλλιά και κορμί

δυνατό και λυγερό. Εκείνη, όμως, δεν ήθελε να παντρευτεί και, προκειμένου να

γλιτώσει από έναν αναγκαστικό γάμο, πρότεινε στους μνηστήρες που ζητούσαν το

χέρι της μια δοκιμασία: να παραβγούν μαζί της στο τρέξιμο. Αυτός που θα τη

νικούσε θα γινόταν άντρας της. Αν όμως νικούσε αυτή, ο αντίπαλός της θα

έπεφτε νεκρός από τα βέλη της.

Όσους είχαν το θάρρος να την ανταγωνιστούν σε αυτό τον παράξενο αγώνα

η Αταλάντη τους άφηνε να ξεκινήσουν πρώτοι και, αφού εκείνοι είχαν διανύσει

μερικές εκατοντάδες μέτρα, ξεκινούσε κι εκείνη να τρέχει.

Κάθε φορά, όμως, οι άτυχοι μνηστήρες έβλεπαν την Αταλάντη να τους

φτάνει, να τους περνάει και να τους περιμένει στο τέρμα με το τόξο της

στραμμένο πάνω τους.

Πολλοί είχαν βρει τέτοιο θάνατο μέχρι που ο Ιππομένης ξεπέρασε την

Αταλάντη στο τρέξιμο με τέχνασμα που του υπέδειξε η θεά Αφροδίτη. Η θεά του

χάρισε τρία χρυσά μήλα από τον Κήπο των Εσπερίδων. Κατά τη διάρκεια του

αγώνα, καθώς ο Ιππομένης έχοντας ξεκινήσει πρώτος προηγούνταν, έριχνε πίσω

του από ένα χρυσό μήλο κάθε φορά που η Αταλάντη τον πλησίαζε. Εκείνη

σταματούσε να το μαζέψει και καθυστερούσε, με τον τρόπο αυτό ο Ιππομένης

κατάφερε να κερδίσει τον αγώνα.

Οι δυο νέοι στη συνέχεια πέρασαν την πρώτη νύχτα του γάμου τους στο

ιερό δάσος της Κυβέλης. Η Κυβέλη, όμως, θύμωσε πολύ για τη βεβήλωση του

ιερού της δάσους από τους δύο ερωτευμένους και αποφάσισε να τους τιμωρήσει

μεταμορφώνοντάς τους σε λιοντάρια που από εδώ και στο εξής θα έσερναν τον

άρμα της.

Όλα αυτά, όμως, συνέβησαν πολύ καιρό μετά τη μέρα που η Αταλάντη πήρε

μέρος στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου

Ο αγώνας του Ιππομένη και της Αταλάντης, 1762-65, Oil (Λούβρο, Παρίσι)

Το κυνήγι του καλυδώνιου κάπρου Ο κάπρος που έστειλε η Άρτεμη στην Καλυδώνα θυμωμένη από τον βασιλιά της,

τον Οινέα, έκανε μεγάλες καταστροφές στα κτήματα, στα ζώα, στους ανθρώπους

της περιοχής και κανείς δεν μπορούσε να τον εξολοθρεύσει.

Το βασιλόπουλο, ο Μελέαγρος, γυρεύει βοήθεια απ΄τις άλλες πολιτείες.

Έτσι μαζεύονται στην Καλυδώνα ένα πλήθος από ήρωες και ανάμεσά τους τα

αδέλφια της μάνας του Αλθαίας, γιοι του βασιλιά Θέστιου απ΄τη γειτονική

Πλευρώνα, όπου ζούσαν οι Κουρήτες.

Απ΄τους πρώτους που έφτασαν στο κάλεσμα του Μελέαγρου ήταν και η

Αταλάντη, δεινή σκοπεύτρια της Αρκαδίας η οποία μεγάλωσε με το γάλα μιας

αρκούδας και έγινε πραγματικά ατρόμητη.

Οι ήρωες, όμως, δεν καταδέχονται να πάρει μέρος στο κυνήγι μια γυναίκα,

όσο αντρειωμένη κι αν είναι. Τόση ήταν η αναστάτωσή τους, που άρχισαν να

μαλώνουν μεταξύ τους και για εννέα μέρες κανείς τους δεν απομακρύνθηκε από

το παλάτι.

Τη δέκατη μέρα, όμως ο Μελέαγρος αποφάσισε πως το κυνήγι έπρεπε να

ξεκινήσει. Άλλωστε, ο νεαρός, αν και ήταν παντρεμένος με την Κλεοπάτρα, είχε

ερωτευτεί την Αταλάντη από την πρώτη στιγμή. Ήταν ο μόνος που είχε

συνειδητοποιήσει πως αυτό το κορίτσι ήταν ατρόμητο και υπερήφανο και πως θα

αποδεικνυόταν πολύτιμη στο κυνήγι.

Πολλοί ήρωες πληγώνονται, άλλοι πέφτουν κάτω θανάσιμα ώσπου η

Αταλάντη χτυπά με επιτυχία το αγρίμι στην πλάτη και κατορθώνει να το

πληγώσει. Ο Μελέαγρος τρέχει να τη βοηθήσει και αποτελειώνει το

τραυματισμένο αγριογούρουνο με ένα βέλος. Οι δύο άξιοι κυνηγοί είχαν, λοιπόν,

καταφέρει να σωθεί η Καλυδώνα.

Ο Μελέαγρος νιώθοντας δυνατή αγάπη για την Αταλάντη αποφασίζει να της

χαρίσει το δέρμα και το κεφάλι του κάπρου

και αυτή με τη σειρά της να τα αφιερώσει

στον ναό της Αθηνάς Αλέας στην Τεγέα.

Η χειρονομία, όμως, αυτή φαίνεται

πως έθιξε τους αδελφούς της Αλθαίας, που

μαζί με τους Κουρήτες είχαν πάρει μέρος

στο κυνήγι. Οι θείοι του νέου, της το

αρπάζουν με τη βία, οπότε στα παράπονα

της Αταλάντης, ο Μελέαγρος αντιδρά

θυμωμένα και πάνω στην παραφορά του

θυμού του και τη διαμάχη, σκοτώνει τους

θείους του.

Οι Κουρήτες επέστρεψαν Δύο κυνηγοί, ο Μελέαγρος και

οργισμένοι στην πατρίδα τους, την Πλευρώνα. η Αταλάντη, τα κύρια πρόσωπα

Εκεί ετοίμασαν στρατό και αποφάσισαν να της επιχείρησης, εφορμούν με

πάρουν εκδίκηση για την προσβολή. ακόντια κατά του κάπρου. (Παρίσι)

Η εκδίκηση της Αλθαίας

Ο Μελέαγρος, γιος του βασιλιά της Καλυδώνας Οινέα και της Αλθαίας που

ήταν κόρη του βασιλιά της γειτονικής Πλευρώνας διακρίθηκε στο κυνήγι του

Καλυδώνιου κάπρου. Ήλθε όμως σε σύγκρουση με τους θείους του, αδελφούς της

Αλθαίας, όταν αυτοί πήραν από την Αταλάντη το δέρμα του κάπρου που της είχε

χαρίσει ο ίδιος και οργισμένος τους σκότωσε όλους. Οι Πλευρώνιοι – Κουρήτες

ετοίμασαν στρατό και πολιόρκησαν την Καλυδώνα, αποφασισμένοι να πάρουν

εκδίκηση.

Μόλις η Αλθαία μαθαίνει των αδερφών της το φόνο απ’ το χέρι του γιου της

πέφτει στα γόνατα και με μάτια πλημμυρισμένα από δάκρυα αρχίζει γοερά να

χτυπά τη γη με τις παλάμες της και να επικαλείται του θεούς του Κάτω Κόσμου,

τον Άδη και την Περσεφόνη, να δώσουν θάνατο στον Μελέαγρο.

Καθώς η είδηση της φοβερής αυτής κατάρας δεν αργεί να φτάσει στ΄αυτιά

του Μελέαγρου, ο ήρωας χολώθηκε, αποσύρεται απ΄τον πόλεμο, κλείνεται στο

σπίτι του πεισμωμένος κοντά στη γυναίκα του, την Κλεοπάτρα. Η απομάκρυνση

του αντρειωμένου πολεμιστή των Αιτωλών κάνει τους Κουρήτες να

αναθαρρήσουν, να αρχίσουν με αλαλαγμούς και βρόντους νέα επίθεση, οπότε η

πολιτεία κινδυνεύει να πέσει από ώρα σε ώρα. Μοναδική σωτηρία να γυρίσει ο

Μελέαγρος.

Απελπισμένοι πια οι Καλυδώνιοι – Αιτωλοί, στέλνουν σεβάσμιες πρεσβείες

στον ανίκητο ήρωα και τον εξορκίζουν να παραμερίσει το θυμό του. Του κάκου!

Λόγια χαμένα! Ο θυμός του ήρωα δεν μαλακώνει, μα ξανάφτει περισσότερο, ακόμη

πιο δυνατός.

Μόνο την τελευταία στιγμή, όταν πια οι Κουρήτες πατούν τους πύργους της

Καλυδώνας, πυρπολούν την πόλη, απειλούν το σπίτι του, η γυναίκα του

Κλεοπάτρα κατορθώνει να του αλλάξει τη γνώμη ιστορώντας του με δάκρυα στα

μάτια τις συμφορές μιας χαμένης πολιτείας που την πατούν οι αντίπαλοι.

Ο Μελέαγρος συνταράζεται από τα λόγια της, ζώνεται τ΄άρματά του,

βγαίνει στη μάχη και διώχνει τους Κουρήτες. Οι Αιτωλοί σώζονται, όχι όμως ο

ίδιος.

Η Αλθαία έχει αποφασίσει να αποδώσει μόνη της δικαιοσύνη. Μπαίνει στο

παλάτι και τρέχει στο μέρος όπου είχε κρύψει πριν από πολλά χρόνια το

κούτσουρο που όριζε τη ζωή του γιου της. Η οργή και ο πόνος της έχουν θολώσει

το μυαλό της κάνοντάς τη να ξεχάσει ότι είναι μητέρα του Μελέαγρου. Ρίχνει,

λοιπόν, το κούτσουρο στη φωτιά κι εκείνο μέσα σε λίγη ώρα έγινε στάχτη. Εκείνη

τη στιγμή, Ο Μελέαγρος πέφτει νεκρός, όπως ακριβώς είχε προβλέψει η

Άτροπος.

Η μητέρα του Μελέαγρου, μετανοιωμένη για την πράξη της, δίνει τέλος στη

ζωή της, ενώ η γυναίκα του Κλεοπάτρα έσβησε απ΄τη θλίψη. Απαρηγόρητες και οι

αδελφές του θρηνούσαν και μοιρολογούσαν πάνω στο τάφο το θάνατό του.

Συμπονώντας τις αδερφές του η Άρτεμη τις μεταμόρφωσε σε πουλιά, τις

μελεαγρίδες όρνιθες και τις οδήγησε στο νησί της, τη Λέρο.

Οδηγίες εργασίας 1. Να διαβάσετε προσεκτικά το κείμενο.

2. Να γράψετε διαλόγους ανάμεσα στους ήρωες που αναφέρονται στο

κείμενο και να συνθέσετε περιλήψεις.

3. Να αναζητήσετε εικόνες, σχετικές με το θέμα του κειμένου που

μελετάτε.

4. Εμπνευσμένοι από σκηνές του κειμένου ζωγραφίστε τες. (προσθέστε

από κάτω μια λεζάντα)

5. Προσπαθήστε να κατασκευάσετε ακροστιχίδες, μεσοστιχίδες,

κρυπτόλεξα ή σταυρόλεξα με στοιχεία του κειμένου.

Σημείωση: Κάθε μέλος της ομάδας θα αναλάβει να πραγματοποιήσει μερικές από τις παραπάνω εργασίες με επιλογή δική του και μετά από συζήτηση με τα υπόλοιπα μέλη. Επίσης μπορούν περισσότεροι από ένας να πραγματοποιήσουν μια εργασία (πχ. ζωγραφική, ακροστιχίδες, διαλόγους)

Λόγια των ηρώων από πλάγιο σε ευθύ λόγο:

Οι τρεις Μοίρες επισκέπτονται το νεογέννητο Μελέαγρο:

Κλωθώ: «Αυτό το μωρό θα έχει μια καρδιά γεμάτη αγάπη και

καλοσύνη.»

Λάχεση: «Αυτό το μωρό όταν μεγαλώσει θα γίνει ένας γενναίος

άνδρας και ένας περίφημος κυνηγός.»

Άτροπος: «Αυτό το παιδί θα πεθάνει όταν καεί ολόκληρο το ξύλο

που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φωτιά!»

Η Άρτεμη θυμωμένη από τον

βασιλιά Οινέα που ξέχασε να της

κάνει θυσίες αποφασίζει να

εκδικηθεί:

«Θα στείλω στην περιοχή ένα

γιγάντιο αγριογούρουνο που θα

αφανίζει τις σοδειές και θα

καταστρέφει τις περιουσίες!»

Ο Οινέας καλεί τους πιο

ονομαστούς ήρωες της Ελλάδας:

«Γενναίοι μου, σίγουρα ανάμεσά σας

θα υπάρχει κάποιος που μπορεί να

αντιμετωπίσει αυτό το θηριώδες

πλάσμα. Όποιος τα καταφέρει θα

κερδίσει ένα σπουδαίο έπαθλο!

Η όμορφη Αταλάντη για να γλιτώσει από έναν αναγκαστικό

γάμο πρότεινε στους μνηστήρες που ζητούσαν το χέρι της

μια δοκιμασία:

«Αυτός που θα γίνει άντρας μου θα πρέπει να παραβγεί

μαζί μου στο τρέξιμο και να με νικήσει. Αν, όμως, νικήσω

εγώ, ο αντίπαλός μου θα πέσει νεκρός από τα βέλη μου!»

Ο Μελέαγρος προσφέρει το τομάρι και το κεφάλι του κάπρου ως έπαθλο στην Αταλάντη:

-Αυτά σου ανήκουν, Αταλάντη! Εσύ σκότωσες τον κάπρο. Αυτά τα ενθύμια θα θυμίζουν

στους απογόνους σου τον άθλο σου και θα νιώθουν περηφάνια για σένα!

-Σε ευχαριστώ, Μελέαγρε. Αν και δεν ξεχνώ ότι μαζί σκοτώσαμε τον κάπρο.

-(μιλάει ο θείος του Μελέαγρου) Μια στιγμή! Η πράξη σου δεν είναι σωστή, Μελέαγρε! Το

δέρμα και το κεφάλι του κάπρου πρέπει να μείνει στην Καλυδώνα! Δεν είναι δυνατόν να

πάρει όλες τις τιμές ένας ξένος και μάλιστα μια γυναίκα!

-Η πράξη μου είναι πολύ σωστή. Η Αταλάντη χτύπησε πρώτη τον κάπρο και σ’ αυτή ανήκουν

τα τρόπαια!

Θανάσης Κλιάφας

Όταν η Αλθαία μαθαίνει πως τα αδέλφια της σκοτώθηκαν, στρέφει όλη της την

οργή στην Αταλάντη και το γιο της Μελέαγρο:

«Καταραμένη να είσαι, Αταλάντη! Όσο για σένα γιε μου, καταραμένος να είσαι κι

εσύ! Προσεύχομαι στους θεούς να με βοηθήσουν να εκδικηθώ το θάνατο των

αγαπημένων μου αδελφών. Να πεθάνεις με τον πιο αισχρό τρόπο!»

Ακροστιχίδες και κρυπτόλεξα:

Βρίσκω τους ήρωες που πήγαν στην Καλυδώνα για το κυνήγι τον Καλυδώνιου Κάπρου:

Περιλήψεις

ΟΟ μμύύθθοοςς ττηηςς γγέέννννηησσηηςς ττοουυ ΜΜεελλέέααγγρροουυ Στην Καλυδώνα βασιλιάς ήταν ο Οινέας. Η γυναίκα του η Αλθαία γέννησε το Μελέαγρο. Στη γέννηση του ήρθαν και οι τρεις Μοίρες. Η Κλωθώ προέβλεψε πως ο γιος της θα έχει ευγενικά αισθήματα. Η Λάχεση της αποκάλυψε ότι θα γινόταν ήρωας. Η Άτροπος προέβλεψε δυσάρεστα δηλαδή ότι ο Μελέαγρος θα ζούσε μέχρι το κούτσουρο να γίνει στάχτη. Η Αλθαία έσβησε τη φωτιά και πήρε το κούτσουρο το οποίο και έκρυψε σε μια κρύπτη για να μην πραγματοποιηθεί αυτό που είπε η Άτροπος. ΟΟμμάάδδαα ««ΑΑθθηηννάά»»

ΟΟ κκααλλυυδδώώννιιοοςς κκάάππρροοςς Στην Καλυδώνα της Αιτωλίας λατρευόταν με λαμπρούς εορτασμούς η Άρτεμη. Κάποια χρονιά ο βασιλιάς Οινέας ξέχασε να της προσφέρει θυσίες και η θεά θυμωμένη έστειλε έναν κάπρο που ρήμαζε κτήματα και τρομοκρατούσε τους ανθρώπους. Κανείς από τους άξιου κυνηγούς της περιοχής δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει το ζώο. Ο Οινέας κάλεσε τους πιο ονομαστούς ήρωες της Ελλάδας για να αντιμετωπίσουν το ζώο με έπαθλο το κεφάλι και το δέρμα του κάπρου. Τριγύρω του μαζεύτηκαν τριανταπέντε ήρωες και ανάμεσα τους και μια γυναίκα, η Αταλάντη. ΟΟμμάάδδαα ««ΔΔίίααςς»»

ΤΤοο κκυυννήήγγιι ττοουυ ΚΚααλλυυδδώώννιιοουυ κκάάππρροουυ Η Αταλάντη ήταν δεινή σκοπεύτρια η οποία μεγάλωσε από το γάλα μιας αρκούδας και έγινε ατρόμητη. Οι ήρωες δεν καταδέχονταν να πάρει μέρος μια γυναίκα και καθυστερούσαν το ξεκίνημα του κυνηγιού. Ο νεαρός Μελέαγρος που είχε ερωτευτεί την Αταλάντη και πίστευε στις ικανότητες της αποφάσισε να ξεκινήσει το κυνήγι. Τελικά η Αταλάντη κατάφερε να πληγώσει το αγριογούρουνο και ο Μελέαγρος βρήκε την ευκαιρία να το αποτελειώσει με ένα βέλος. Η Καλυδώνα είχε σωθεί. Ο Μελέαγρος αποφάσισε να της χαρίσει το δέρμα και το κεφάλι του κάπρου. Η χειρονομία αυτή έθιξε τους αδελφούς της Αλθαίας οι οποίοι προσπάθησαν να της το αρπάξουν με βία. Ο Μελέαγρος πάνω στο θυμό του τους σκοτώνει. Οι Κουρήτες οργισμένοι επιστρέφουν στην πατρίδα τους, την Πλευρώνα. Εκεί ετοίμασαν στρατό και αποφάσισαν να πάρουν εκδίκηση για την προσβολή που τους έκαναν στην Καλυδώνα.

ΟΟμμάάδδαα ««ΑΑφφρροοδδίίττηη»»

ΗΗ εεκκδδίίκκηησσηη ττηηςς ΑΑλλθθααίίααςς Μόλις η Αλθαία μαθαίνει το χαμό των αδελφών της, πέφτει στα γόνατα και παρακαλά τους θεούς του Κάτω Κόσμου να δώσουν θάνατο στο Μελέαγρο. Καθώς ο ήρωας μαθαίνει το νέο, οργισμένος αποσύρεται απ’ τον πόλεμο. Μόνο την τελευταία στιγμή, καθώς οι Κουρήτες φτάνουν στο σπίτι του, ο ήρωας αλλάζει γνώμη και βγαίνει στη μάχη και σώζει την Αιτωλία. Η Αλθαία όμως αποφασίζει να κάψει το κούτσουρο που όριζε τη ζωή του γιου της. Το ρίχνει στη φωτιά ξεχνώντας πως είναι η μητέρα του. Εκείνο γίνεται στάχτη και ο Μελέαγρος πέφτει νεκρός όπως είχε προβλέψει η Άτροπος! Λίγο αργότερα η Αλθαία δίνει τέλος στη ζωή της μετανιωμένη για την πράξη της. ««ΗΗ οομμάάδδαα ττοουυ μμέέλλλλοοννττοοςς»»

Η Αρχαία Καλυδώνα στα μουσεία του κόσμου.

Τα παιδιά στην αίθουσα των υπολογιστών μέσα από το διαδίκτυο θαύμασαν υπέροχα

έργα τέχνης μεγάλων ζωγράφων και γλυπτών που έχουν εμπνευστεί από τους Καλυδώνιους μύθους και τα οποία στολίζουν μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο.

Στη συνέχεια, εντόπισαν στο χάρτη τις χώρες που φιλοξενούν τα παραπάνω έργα και συμπλήρωσαν αντίστοιχο φυλλάδιο που τους μοιράσαμε.

Η αρχαία Καλυδώνα στα Μουσεία του Κόσμου

1. Οινέας (Μόναχο ……………) 2. Ο Καλυδώνιος κάπρος. ( Βενετία …………..) 3. Το κυνήγι του Μελέαγρου και της Αταλάντης (Βιέννη …………) 4. Αναπαράσταση του μύθου της Αλθαίας (Βενετία …………….) 5. Αχελώος (Μωσαϊκό πατώματος) (Ζεύγμα ……………………) 6. Το κυνήγι του Μελέαγρου (Μαδρίτη ………………..) 7. Μελέαγρος και Αταλάντη (Χάβρη ……………….) 8. Ο Μελέαγρος παρουσιάζει στην Αταλάντη το κεφάλι του Καλυδώνιου Κάπρου (Βερολίνο ………………) 9. Το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου (Λούβρο …………….) 10. Μελέαγρος και Αταλάντη (Αμβέρσα ……………….) 11. Μελέαγρος (Παρίσι ………………….) 12. Μελέαγρος και Αταλάντη (Βερολίνο ………………) 13. Το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου ( Ρώμη ……………. 14. Μελέαγρος και Καλυδώνιος Κάπρος (Βατικανό ………………) 15. Αταλάντη, Μελέαγρος, Τυδέας (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο –Αθήνα)

ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι θεοί αναμιγνύονται στις πράξεις των ανθρώπων.

Στην ιστορία του Μελέαγρου μεγάλο ρόλο έπαιξε η ανάμιξη ποιας θεάς;

Βάλε Χ στο σωστό:

Ήρας Αθηνάς Άρτεμης Δήμητρας

2. Ακόμη πίστευαν πως κάποιοι θεοί έτρεφαν φιλικά αισθήματα για κάποιους

ανθρώπους και τους βοηθούσαν ενώ άλλους τους αντιπαθούσαν και τους αντιμάχονταν.

Στη στήλη Α σού δίνονται οι θεές. Στη στήλη Β οι άνθρωποι με τους οποίους

σχετίστηκαν φιλικά ή εχθρικά. Αντιστοίχισε σωστά:

Α Β

α) Ήρα 1. Μελέαγρος

β) Αθηνά 2. Ηρακλής

γ) Άρτεμη 3. Οδυσσέας

3. Εκτός από το Μελέαγρο που αντιμετώπισε τον Καλυδώνιο Κάπρο κι άλλοι ήρωες –

ημίθεοι απέκτησαν τη φήμη τους αντιμετωπίζοντας κάποιο ζώο με υπερφυσικές

δυνάμεις. Σου δίνονται στη στήλη Α τα ονόματα των ηρώων και στη στήλη Β τα ονόματα

των μυθικών ζώων. Μπορείς να αντιστοιχίσεις;

Α Β

α) Ηρακλής 1. Μινώταυρος

β) Θησέας 2. Καλυδώνιος Κάπρος

γ) Μελέαγρος 3. Λέων της Νεμέας

4. Ο Μελέαγρος ήταν δυνατό παλικάρι. Και όπως όλα τα γενναία παλικάρια της εποχής

του έλαβε μέρος στ__ _____________ ___________ .

Συμπλήρωσε το σωστό διαλέγοντας από της λέξεις της παρένθεσης.

(Τρωικός πόλεμος, Σικελική εκστρατεία, Αργοναυτική εκστρατεία)

5. Να υπογραμμίσεις τη σωστή απάντηση:

Πατρίδα του Μελέαγρου ήταν : Η Πλευρώνα

Η Καλυδώνα

Η Μακύνεια

6. Υπογράμμισε τη σωστή απάντηση:

Η πατρίδα του Μελέαγρου βρισκόταν στην αρχαία

Ακαρνανία

Αιτωλία

Ιλλυρία

Αιτωλοακαρνανία

7. Κάπρος σημαίνει: άγριος ταύρος

άγριος χοίρος

άγριο λιοντάρι

8. Για να δεις αν θυμάσαι την ιστορία που διάβασες, συμπλήρωσε τα κενά:

Ο Μελέαγρος ήταν γιος του _________ που ήταν __________ στην αρχαία

____________ . Μητέρα του ήταν η __________ κόρη του _________, βασιλιά της

αρχαίας ___________ . Ο Μελέαγρος είχε πολλές αδελφές. Μια απ΄αυτές ήταν η

_____________ σύζυγος του μεγάλου ήρωα __________ . Σαν μεγάλωσε ο

___________ πήρε μέρος στην ___________ _________ .

Όταν επέστρεψε στην πατρίδα του συνάντησε ένα μεγάλο κακό: η θεά _______

εξοργισμένη, επειδή ο πατέρας του ο ________ είχε ξεχάσει να της προσφέρει θυσία,

είχε στείλει ένα φοβερό ζώο, τον ___________ _____ που προξενούσε καταστροφές.

Για να τον αντιμετωπίσει ο Μελέαγρος κάλεσε σε βοήθεια ήρωες απ΄όλα τα μέρη της

Ελλάδας. Ανάμεσά τους ήταν και η ____________ .

Στο τέλος ο ___________ σκοτώνει το φοβερό ζώο.

9. Στο μύθο που διάβασες σημαντικό ρόλο έπαιξε και η Μοίρα. Οι αρχαίοι Έλληνες

πίστευαν πως θεοί και άνθρωποι υπακούουν στη Μοίρα. Μάλιστα για τους αρχαίους η

Μοίρα δεν ήταν μια άλλα … τρεις! Αυτή που έκλωθε το νήμα της ζωής λεγόταν

____________ .

Αυτή που μοίραζε τα καλά και τα κακά που σ΄έναν άνθρωπο θα λάχουν λεγόταν

____________ .

Κι αυτή που όριζε το θάνατο και δεν υπήρχε τρόπος να αλλάξει λεγόταν

____________ .

10. Εκτός από το Μελέαγρο, κι άλλος ένας ήρωας πολύ γνωστός, χολώθηκε,

αποσύρθηκε από τη μάχη και δέχονταν «πρεσβείες» για να ξαναγυρίσει στον πόλεμο.

Ποιος ήταν ο ήρωας και ποιος ήταν ο πόλεμος; Θυμάσαι την αιτία της οργής του; Τι

συνέβη και ξαναγύρισε στη μάχη;

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

______________________________________________________________

ΜΠΡΑΒΟ! ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΕΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ!

Πριν την επίσκεψη στον Αρχαιολογικό Χώρο της Καλυδώνας δόθηκε το παρακάτω πληροφοριακό φυλλάδιο στους μαθητές για να

ενημερωθούν σχετικά με το τι θα έβλεπαν.

ΚΑΛΥΔΩΝΑ

Μια απ΄τις αρχαιότερες πόλεις της Αιτωλίας, χτισμένη πάνω σε δυο λόφους στους

πρόποδες του όρους Αράκυνθος και δυτικά του ποταμού Εύηνου.

Απόκτησε γρήγορα κύρος, αφού η θέση της ήταν τέτοια που μπορούσε να ελέγχει το θαλάσσιο

δρόμο που οδηγούσε στο Ιόνιο και την Αδριατική. Διέθετε μάλιστα και λιμάνι, το οποίο

ταυτίζεται με το Κρυονέρι.

Σύμφωνα με τη μυθολογία ιδρυτής της θεωρείται ο Καλυδώνας, γιος του γενάρχη της

Αιτωλίας Αιτωλού. Η πόλη έχει συνδεθεί με έναν από τους πιο γνωστούς μύθους της

αρχαιότητας, αυτόν της Θήρας του Καλυδώνιου Κάπρου, τον οποίο κατάφερε να εξοντώσει ο

Μελέαγρος, γιος του βασιλιά της Καλυδώνας Οινέα, με τη βοήθεια της Αταλάντης.

Αναφέρεται από τον Όμηρο σαν μια απ΄τις πέντε σπουδαιότερες πόλεις της Αιτωλίας, που

έλαβαν μέρος στην Τρωική εκστρατεία με σαράντα πλοία υπό τον βασιλιά Θόα.

Περιήγηση στο χώρο της Καλυδώνας

Στους χώρους των ανασκαφών, με την υπέροχη δουλειά του Δανού καθηγητή αρχαιολογίας dr.

Søren Dietz και των μαθητών του υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα. Εκεί αντικρίζει

κανείς:

Το αρχαίο θέατρο που είναι σε πολύ καλή κατάσταση (Έχει ορθογώνια ορχήστρα, το

κοίλο του αποτελείται από είκοσι έξι (26) σειρές εδωλίων, ενώ ελάχιστα τμήματα έχουν

αποκαλυφθεί από το σκηνικό οικοδόμημα και το προσκήνιο)

Το Ηρώο, ένα άλλο σημαντικό μνημείο επίσης. Πρόκειται για τετράπλευρο κτήριο με

αυλή στο κέντρο του, προστώο και είσοδο στη βόρεια πλευρά και μικρά δωμάτια τόσο στη

βόρεια όσο και στην ανατολική. Στο υπόγειο του πιο σημαντικού, του λατρευτικού

δωματίου, υπήρχε τάφος - κρύπτη. Το νεκρικό θάλαμο έφραζε μαρμάρινη θύρα, στο δε

κυρίως λατρευτικό δωμάτιο βρέθηκαν έντεκα μαρμάρινες προτομές θεών και ηρώων

(Μελέαγρος, Ηρακλής, Έρωτας, Δίας, Αφροδίτη , κ.ά.)(εκτίθενται στο Αρχαιολογικό

Μουσείο Αγρινίου)

Το Λάφριο, ιερό αφιερωμένο στην προστάτιδα της πόλης Άρτεμη Λαφρία και τον

Απόλλωνα Λάφριο. Τα κυριότερα μνημεία του είναι ο μεγάλος και ο μικρότερος ναός,

αφιερωμένος στην Άρτεμη και τον Απόλλωνα αντίστοιχα.

Απ’ τις ανασκαφές έχουν βρεθεί αναρίθμητα αντικείμενα ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας, τα

οποία κοσμούν, δυστυχώς, τα ευρωπαϊκά μουσεία. Στο μουσείο μάλιστα του Λούβρου υπάρχει

ένα μεγάλο τμήμα που «φιλοξενεί» τα πιο όμορφα αγάλματα που βρέθηκαν στον χώρο της

αρχαίας Καλυδώνας.Το ίδιο επίσης στα αρχαιολογικά μουσεία της Βαρκελώνης, των Βρυξελλών,

του Άμστερνταμ και του Βερολίνου. Εκτός από αυτό αξιοπρόσεχτο είναι το γεγονός ότι πολλοί

μεγάλοι ζωγράφοι αλλά και γλύπτες έχουν εμπνευστεί απ' τους Καλυδώνιους μύθους και έχουν

δημιουργήσει υπέροχα έργα τέχνης που στολίζουν μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο.

Στα πλαίσια εορτασμού της 18ης Μαΐου ως «Διεθνής Ημέρα Μουσείων» διοργανώθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα «Το ηρώο της Αρχαίας

Καλυδώνας». Οι μικροί μαθητές της Γ’ Δημοτικού του σχολείου μας παρευρέθηκαν σε αυτή την εκδήλωση.

Τα παιδιά άκουσαν τους μύθους της Αρχαίας Καλυδώνας από την άξια μουσειοπαιδαγωγό και εμπνευσμένα ζωγράφισαν διάφορα θέματα. Στο τέλος συμπλήρωσαν φυλλάδιο εργασίας.

ΟΟ πποοττααμμόόςς ΑΑχχεελλώώοοςς κκααττέέχχεειι μμιιαα ξξεεχχωωρριισσττήή θθέέσσηη σσττηηνν εελλλληηννιικκήή μμυυθθοολλοογγίίαα..

ΤΤηηνν ιισσττοορρίίαα ττηηςς πποολλύύππααθθηηςς ααγγάάππηηςς ττοουυ θθεεοούύ ΑΑχχεελλώώοουυ γγιιαα ττηη ΔΔηηιιάάννεειιρραα,, ττηηνν κκόόρρηη ττοουυ

ββαασσιιλλιιάά ττηηςς ΚΚααλλυυδδώώννααςς ΟΟιιννέέαα,, ττηηνν έέμμααθθαανν τταα ππααιιδδιιάά δδιιααββάάζζοοννττααςς ττοο ββιιββλλίίοο ««ΑΑχχεελλώώοοςς οο θθεεόόςς

πποοττααμμόόςς»» ττοουυ ΒΒααγγγγέέλληη ΗΗλλιιόόπποουυλλοουυ..

ΘΘοοδδωωρρήήςς ΣΣαακκααππέέττηηςς

Ακροστιχίδες

Περιλήψεις

Στα πολύ παλιά χρόνια οι άνθρωποι πίστευαν στους υδάτινους θεούς. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο παντοδύναμος θεός Αχελώος. Μια μέρα είδε μια όμορφη κοπέλα, κόρη του θεού Διόνυσου, τη Δηιάνειρα, και την ερωτεύτηκε. Όμως η Δηιάνειρα δεν τον ήθελε και ο Αχελώος άρχισε να την κυνηγά. Τότε εμφανίστηκε ο Ηρακλής, ο οποίος πήγε στον πατέρα της, τον Οινέα και του ζήτησε να την παντρευτεί. Το ίδιο, όμως, απαίτησε και ο θεός Αχελώος υποσχόμενος μεγαλύτερες τιμές. Έτσι άρχισε η πάλη του Ηρακλή με τον Αχελώο για την όμορφη Δηιάνειρα. Ομάδα «Ήρα»

Παλιά στην Αρχαία Ελλάδα πίστευαν σε υδάτινους θεούς. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Αχελώος, ο πιο δυνατός απ’ όλους. Αυτός μεταμορφωνόταν όποτε κινδύνευε σε φίδι και ταύρο. Σ’ ένα βασίλειο κατοικούσε μια βασιλοπούλα η Δηιάνειρα, κόρη της Αλθαίας και του θεού Διόνυσου. Μια μέρα που αυτή πήγαινε βόλτα με το άρμα της, την είδε ο Αχελώος, την αγάπησε και από εκείνη τη μέρα δεν την έβγαζε από το μυαλό του. Τότε εμφανίστηκε ο Ηρακλής ο οποίος ήθελε κι αυτός να την παντρευτεί. Έτσι οι δύο αντίζηλοι αποφάσισαν να παλέψουν για την καρδιά της Δηιάνειρας. Ομάδα «Αθηνά»

Στην Αρχαιότητα οι άνθρωποι πίστευαν στους υδάτινους θεούς των ποταμών, των λιμνών και των πηγών. Ο μεγαλύτερος ποταμός ήταν ο Αχελώος, γιος του Ωκεανού και της Γαίας. Μια μέρα η Δηιάνειρα, η κόρη του βασιλιά Οινέα και της Αλθαίας πήρε το άρμα της να κάνει μια βόλτα και έτυχε να τη δει ο Αχελώος, ο οποίο αμέσως την ερωτεύτηκε. Από κείνη τη μέρα την κυνηγούσε, αλλά αυτή του ξέφευγε. Ο αδερφός της ο Μελέαγρος ζήτησε από τον Ηρακλή να την προστατεύει. Όταν ο Ηρακλής τη γνώρισε από κοντά, την ερωτεύτηκε και ζήτησε το χέρι της. Τότε εμφανίστηκε ο Αχελώος λέγοντας πως θέλει κι αυτός να την παντρευτεί και πως κοντά του θα είναι ευτυχισμένη. Ο Αχελώος και ο Ηρακλής άρχισαν να παλεύουν. Νικητής ήταν ο Ηρακλής, ο οποίος παντρεύτηκε τη Δηιάνειρα. «Μικροί Κανονιέρηδες»

Πριν από την επίσκεψή μας στο Υδροηλεκτρικό Εργοστάσιο Καστρακίου, τα παιδιά συγκέντρωσαν πληροφορίες για τον Αχελώο σήμερα και συνθέσαμε το

παρακάτω πληροφοριακό κείμενο.

ΑΧΕΛΩΟΣ Ο Αχελώος ή Ασπροπόταμος είναι ένα από τα μεγαλύτερα

ποτάμια της Ελλάδας. Πηγάζει στην Ήπειρο, στις νότιες πλαγιές

του όρους Περιστέρι (νότια της Πίνδου) διασχίζει τον κάμπο του

Αγρινίου και διανύοντας μία διαδρομή 200 χλμ. χύνεται εκεί που ο

Πατραϊκός κόλπος συναντά το Ιόνιο πέλαγος. Είναι ο δεύτερος σε

μήκος ποταμός της Ελλάδας. Από τα νερά του ποταμού αρδεύονται

περί τα 370.000 στρέμματα γεωργικής γης.

Για τους αρχαίους Έλληνες ο Αχελώος ήταν ο πατέρας όλων

των ρεόντων υδάτων. Ο ποταμός – Θεός προκαλούσε δέος στους

προγόνους μας, χαρίζοντας άφθονα νερά και επεκτείνοντας

συνεχώς το επιβλητικό του δέλτα. Άλλωστε, η ρίζα της λέξης «Αχ»

σημαίνει «πολύ νερό» (ίδια ρίζα έχουν και η Αχερουσία και ο

Αχέροντας και ο Άραχθος).

Γνωστός είναι ο Αχελώος με την ονομασία Άσπρος ή

Ασπροπόταμος, η οποία εξηγείται: α) από την άσπρη λάσπη της κοίτης του, β) από τις λεύκες,

που λέγονταν αχελωίδες και ήταν δένδρα που φύτρωναν στις όχθες του Αχελώου, γ) από τα

καθαρόασπρα νερά του.

Οι Ακαρνάνες στην αρχαιότητα αγαπούσαν και λάτρευαν τον Αχελώο ως θεότητα. Με τη

μορφή ταύρου παρίσταναν την ορμητικότητά του και με δράκου τον ελικοειδή ρου των νερών

του. Στην Ιλιάδα του ο Όμηρος θεωρούσε ανώτερο του Αχελώου μόνο το Δία «τω Δίι ουδέ

κρείττων». Μαζί του πάλεψε ο ημίθεος Ηρακλής για χάρη της Δηιάνειρας, της κόρης του

βασιλιά της Καλυδώνας Οινέα. Μετά από μεγάλη γιγαντομαχία ο Ηρακλής νίκησε τον Αχελώο,

αφού του έσπασε το ένα κέρατο και τον έριξε στο χώμα. Ο Αχελώος, για να πάρει πίσω το

σπασμένο κέρατο, έδωσε στον Ηρακλή το Κέρας της Αμάλθειας, που ήταν πηγή αφθονίας και

γονιμότητας.

Τα άφθονα νερά του ξεχείλιζαν στο πέρασμά του και γονιμοποιούσαν τη γη των

Ακαρνάνων και Αιτωλών. Η αιτία των έριδων μεταξύ των δύο λαών ήταν η εκάστοτε μεταβολή

της κοίτης του Αχελώου.

Ο Αχελώος αξιοποιείται με διάφορα αρδευτικά και αποχετευτικά έργα. Η σημαντικότερη

όμως αξιοποίησή του, είναι η εκμετάλλευση της υδροδυναμικής ικανότητάς του.

Στα Κρεμαστά έχει κατασκευαστεί το υψηλότερο φράγμα της Ευρώπης και ο

υδροηλεκτρικός σταθμός Κρεμαστών είναι ο μεγαλύτερος της Ελλάδας.

Ο δεύτερος σταθμός είναι του Καστρακίου που τέθηκε σε λειτουργία το 1969.

Τέλος στην περιοχή Στράτος υπάρχει ένα άλλο υδροηλεκτρικό έργο που άρχισε να

λειτουργεί το 1987.

Το δέλτα του αποτελεί έναν αξιόλογο υγρότοπο και βιότοπο. Οι λιμνοθάλασσες, τα

αβαθή νερά, οι λασπότοποι αποτελολύν ιδανικές συνθήκες για την εμφάνιση ποικίλης

βλάστησης της χλωρίδας, αλλά και τους κατάλληλους τόπους φιλοξενίας και εξέλιξης

μοναδικών μορφών ζωής , της πανίδας.

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Η ιστορία του θεάτρου ξεκινάει στην αρχαία εποχή και συνδέεται με τις

θρησκευτικές τελετουργίες. Ουσιαστικά η αρχή του όμως μπορεί να τοποθετηθεί

στην αρχαία Αθήνα τον 5ο αιώνα π.Χ. με τη γέννηση του διθυράμβου. Ο

διθύραμβος ήταν τραγούδι προς τιμήν του Θεού Διονύσου.

Πατέρας του θεάτρου θεωρείται ο Θέσπις κι αυτό γιατί ενώ μέχρι τότε

τραγουδούσε ολόκληρη η ομάδα μαζί (χορός) εκείνος είχε την έμπνευση να βγει

από το χορό και να ανοίξει μαζί τους διάλογο. Έτσι έγινε ο πρώτος θιασάρχης και

ηθοποιός ταυτόχρονα.

Σιγά –σιγά άρχισαν να χτίζονται και τα πρώτα θέατρα κοντά σε ναούς κατά κύριο

λόγο.

Οι μεγαλύτεροι θεατρικοί συγγραφείς στην αρχαιότητα ήταν τρεις:

Ο Αισχύλος, Ο Σοφοκλής, Ο Ευριπίδης που έγραψαν τραγωδίες που παίζονται

μέχρι σήμερα και φυσικά ο Αριστοφάνης που έγραφε κωμωδίες.

Στην τραγωδία οι ηθοποιοί φορούσαν μακριά ρούχα με έντονα χρώματα αι βαριά

διακοσμημένα. Τα παπούτσια τους ήταν πολύ ψηλά και ονομαζότανε «κόθορνοι».

Επίσης, φορούσαν μάσκες από ξύλο ή φελλό που έδειχναν την ηλικία, την

κατάσταση, το συναίσθημα και το φύλο του κάθε χαρακτήρα.

Στην κωμωδία οι ηθοποιοί φορούσαν άνετο κουστούμι και μαλακές παντόφλες για

να μπορούν οι ηθοποιοί να κινούνται εύκολα. Φορούσαν ακόμη κολάν στο χρώμα

του δέρματος, κοντό χιτώνα και μάσκες με έντονο το κωμικό στοιχείο.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ

Tα κύρια μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου ήταν η σκηνή, η ορχήστρα και το

κοίλον, με τα ακόλουθα επιμέρους μέρη:

Η σκηνή: ορθογώνιο, μακρόστενο κτήριο, που προστέθηκε κατά τον 5ο αι. π.Χ.

στην περιφέρεια της ορχήστρας απέναντι από το κοίλον. Στην αρχή ήταν ισόγεια

και χρησιμοποιούταν μόνο ως αποδυτήρια, όπως τα σημερινά παρασκήνια και τα

καμαρίνια.

Το προσκήνιο: μια στοά με κίονες μπροστά από τη σκηνή. Ανάμεσα στα διαστήματα

των κιόνων βρίσκονταν θυρώματα και ζωγραφικοί πίνακες (τα σκηνικά). Τα

θυρώματα του προσκηνίου απέδιδαν τρεις πύλες, από τις οποίες έβγαιναν οι

υποκριτές. Το προσκήνιο ήταν αρχικά πτυσσόμενο, πιθανώς ξύλινο.

Τα παρασκήνια: τα δύο άκρα της σκηνής που προεξέχουν δίνοντάς της σχήμα Π

στην κάτοψη.

Οι πάροδοι: οι διάδρομοι δεξιά και αριστερά από τη σκηνή που οδηγούν στην

ορχήστρα. Συνήθως σκεπάζονταν με αψίδες.

Η ορχήστρα: Η ημικυκλική (ή κυκλική, π.χ. Επίδαυρος) πλατεία στο κέντρο του

θεάτρου. Συνήθως πλακόστρωτη. Εκεί δρούσε ο χορός.

Η θυμέλη: ο βωμός του Διονύσου στο κέντρο της ορχήστρας.

Ο εύριπος: αγωγός απορροής των υδάτων στην περιφέρεια της ορχήστρας από το

μέρος του κοίλου.

Το κοίλον: όλος ο αμφιθεατρικός χώρος (με τα εδώλια, τις σκάλες και τα

διαζώματα) γύρω από την ορχήστρα όπου κάθονταν οι θεατές.

Τα διαζώματα: οριζόντιοι διάδρομοι που χωρίζουν τις θέσεις των θεατών σε

οριζόντιες ζώνες.

Οι σκάλες: κλιμακωτοί εγκάρσιοι διάδρομοι για την πρόσβαση των θεατών στις

θέσεις τους.

Οι κερκίδες : ομάδες καθισμάτων σε σφηνοειδή τμήματα που δημιουργούνται από

τον χωρισμό των ζωνών με τις σκάλες.

Τα εδώλια: τα καθίσματα, οι θέσεις των θεατών.

Η προεδρία : η πρώτη σειρά των καθισμάτων όπου κάθονταν οι επίσημοι.

Ας συμπληρώσουμε μαζί τα κενά στο παρακάτω κείμενο:

Ο επισκέπτης ενός αρχαίου θεάτρου διακρίνει σε αυτό τρία

βασικά μέρη. Το μεγαλύτερο είναι το _______________, το

μέρος δηλαδή που προοριζόταν για τους θεατές. Ακριβώς

απέναντί του υπήρχε η ___________, ο χώρος δηλαδή στον

οποίο κινούνταν οι ηθοποιοί (υποκριτές). Τέλος, ανάμεσα στα

δύο αυτά μέρη υπήρχε η _______________, ένας κυκλικός ή

ημικυκλικός χώρος όπου εκτελούσε τις κινήσεις του (χόρευε) ο

χορός. Η είσοδος του χορού γινόταν από τις ____________.

Οι μαθητές διάβασαν τα παρακάτω βιβλία και ήρθαν σε επαφή με

σπουδαία έργα της αρχαίας τραγωδίας και κωμωδίας.

Ενθουσιάστηκαν

ιδιαίτερα με την κωμωδία

του Αριστοφάνη

«Ειρήνη» και

απεικόνισαν αγαπημένες

τους σκηνές με τους

ήρωες του έργου.

Γιατί είσαι

σκεφτικός,

Τρυγαίε;

Θέλω ν’ ανέβω στον ουρανό.

Ψάχνω να βρω την Ειρήνη που έχει

εξαφανιστεί από τον τόπο μας.

Και πώς θα το καταφέρεις;

Βλέπεις αυτό το σκαθάρι; Το

ταΐζω με γαϊδουροκούραδα κι όταν

μεγαλώσουν τα φτερά του και γίνει

δυνατό, θα με πάει στον ουρανό!

Φύλακα Ερμή! Φώναξε το Δία

γιατί θέλω κάτι να του πω!

Δεν είναι κανείς εδώ! Οι θεοί φύγανε

γιατί έχουν θυμώσει. Όλο μαλώνατε

εκεί κάτω και βάλανε τον Πόλεμο να

σας τιμωρήσει!

Έχει αρπάξει την Ειρήνη και την

έκλεισε σε μια σπηλιά!

Σ’ αυτό το μεγάλο γουδί θα

βάλω μέσα τις πόλεις και τα

χωριά ένα- ένα, θα τα

κοπανάω και θα τα κάνω

σκόνη! Δε θα μείνει τίποτα

πάνω στη Γη! Εγώ, ο

Πόλεμος θα τα κάνω όλα

λιώμα!

Είμαι ο πόλεμος, άρπαξα την

Ειρήνη και τώρα θα πάω να την

κλείσω μέσα σε μια βαθιά σπηλιά!

Στην πόρτα θα κυλήσω μια

μεγάλη κοτρόνα και θα τη

σφραγίσω έτσι που κανείς δε θα

μπορεί να τη βγάλει από κει μέσα!

Είμαι η Ειρήνη! Ευτυχώς

μαζεύτηκαν όλοι οι

άνθρωποι και με

ελευθέρωσαν! Τώρα μπορώ

να πετάξω ψηλά σε πόλεις

και χωριά και ν’ αρχίσουν οι

γιορτές και τα πανηγύρια!

Ο Τρυγαίος με

σπασμένο πόδι

μετά τις

αποτυχημένες

προσπάθειες να

φτάσει στον

ουρανό με σκάλα.

Τελικά βρήκε τη λύση: όταν οι φτερούγες του

σκαθαριού μεγαλώσουν, θα πετάξει μαζί του στον

ουρανό!

Ο Ερμής

υποδέχεται τον

Τρυγαίο στον ουρανό.

Ο πόλεμος έχει βάλει στο γουδί του

τις πόλεις και τα χωριά και

τα κοπανάει για να τα κάνει σκόνη.

Φυλλάδιο Εργασίας

1. Η ιστορία του θεάτρου ξεκινά την αρχαία εποχή. Πού και πότε

τοποθετείται η αρχή του; Βάλε Χ στο σωστό.

Αρχαία Σπάρτη 4ος αιώνας π.Χ.

Αρχαία Αθήνα 5ος αιώνας π.Χ.

Αρχαία Θήβα 5ος αιώνας π.Χ.

2. Οι μεγαλύτεροι θεατρικοί συγγραφείς στην αρχαιότητα ήταν ο

_________, ο _________, ο __________ που έγραφαν

________ που παίζοντα μέχρι σήμερα και φυσικά ο _________

που έγραφε _________.

3. Στη στήλη Α δίνονται οι αρχαίοι θεατρικοί συγγραφείς και στη

στήλη Β έργα τους. Μπορείς να αντιστοιχίσεις;

Αισχύλος Ειρήνη

Ορέστεια

Σοφοκλής Πλούτος

Προμηθέας Δεσμώτης

Αριστοφάνης Οιδίπους Τύραννος

4. Εξήγησε με δικά σου λόγια τι σημαίνουν οι λέξεις:

Διθύραμβος _____________________________________

Κόθορνοι _______________________________________

Θυμέλη ________________________________________

Εδώλια ________________________________________

Κοίλον _________________________________________

ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΡΑΤΟΥ Το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα θέατρο της Αιτωλοακαρνανίας οικοδομήθηκε στην Στράτο στα τέλη 4ου π.Χ. αι. Το κοίλο του διαμορφώθηκε πάνω σε μια φυσική πλαγιά για να αντικρίζει τον Αχελώο ποταμό καθώς διασχίζει την κοιλάδα του.

Είχε πεταλοειδές σχήμα και χωριζόταν από ακτινωτές κλίμακες σε ένδεκα κερκίδες με τριάντα πέντε σειρές εδωλίων, που μπορούσαν να χωρέσουν 6000 θεατές. Ένδεκα έδρανα της προεδρίας τοποθετημένα στο ξεκίνημα κάθε κερκίδας περιέβαλαν στην πλευρά του κοίλου την ορχήστρα, που χωριζόταν απ’ αυτό μ’ ένα φαρδύ πλακόστρωτο διάζωμα, κάτω από το οποίο υπάρχει αποχετευτικός κτιστός αγωγός για την απομάκρυνση των όμβριων υδάτων . Η κυκλική ορχήστρα (διαμ. 16,50μ.) καθορίζεται στην περιφέρειά της με λίθινο πλαίσιο και ελαφριά ανύψωση. Πάνω σ’ αυτή διακρίνονται τέσσερις βάσεις θρόνων, όπως στην ορχήστρα του θεάτρου της Πριήνης. Το ορθογώνιο σκηνικό οικοδόμημα δεν έχει αποκαλυφθεί ολόκληρο. Δύο επικλινείς διάδρομοι από τις παρόδους οδηγούσαν στη στέγη του προσκηνίου που σχηματιζόταν ροστά από τη σκηνή. Οι οικοδομικές φάσεις του σκηνικού οικοδομήματος και της ορχήστρας δηλώνουν τη χρήση του θεάτρου και κατά τους δύο πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Ομάδα «Κεραυνός»

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΩΝ ΟΙΝΙΑΔΩΝ

Στην Αιτωλοακαρνανία, το μικρό θέατρο της πόλης των Οινιάδων, χτισμένο στην πλαγιά ενός απότομου υψώματος που δεσπόζει ξέχωρα από τον οικισμό, προσφέρει στους θεατές την απαράμιλλη θέα του ποταμού Αχελώου, ως την απόληξή της στη θάλασσα του Ιονίου.

Το λαξευμένο στο βράχο πεταλόσχημο κοίλο του, που πλαισιώνει μια κυκλική ορχήστρα ( διάμ. 14,82 ), χωριζόταν από ένδεκα συνολικά κλίμακες σε εννέα κερκίδες, που είχαν, όπως διαπιστώνεται, στην ανατολική πλευρά είκοσι τέσσερεις σειρές εδωλίων. Στη δυτική πλευρά του

κοίλου αποκαλύφτηκαν μόνο τρεις σειρές κτιστών εδωλίων, ενώ πάνω από αυτές δεν υπήρχαν λαξευμένες σειρές στο βράχο. Είναι πιθανό ότι σε αυτή την πλευρά το κοίλο συμπληρωνόταν με ξύλινες σειρές καθισμάτων. Η κυκλική ορχήστρα πλαισιώθηκε από ένα ρείθρο από πολύχρωμο ασβεστόλιθο, την ίδια εποχή (219 π.Χ.) που κατασκευάστηκε το προσκήνιο. Γύρω σ’ αυτήν μια σειρά από ασβεστολιθικές πλάκες υπογραμμίζουν το περίγραμμά της. Από το πρώτο σκηνικό οικοδόμημα της κλασικής περιόδου (4ος π.Χ. αι. ) ελάχιστα είναι τα αρχιτεκτονικά λείψανα που διατηρούνται. Η σκηνή, ένα απλό ορθογώνιο με μια σειρά

τεσσάρων πεσσών στην όψη και δύο ορθογώνια παρασκήνια στις δύο πλευρές του, αντικαταστάθηκε από μια νεότερη τον 3ο π.Χ. αι. Ήταν διώροφη, είχε σχήμα ορθογώνιο, μήκος 21,80 μ. και συνολικό ύψος 7,40 μ. Διατηρούσε τα δύο παρασκήνια στην κάθε πλευρά της, τα οποία μετά την τοποθέτηση της κιονοστοιχίας του προσκηνίου συνδέθηκαν στην προεξέχουσα όψη τους με πεσσούς τοποθετημένους στις γωνίες της σύζευξης των παλαιών και νέων αρχιτεκτονικών στοιχείων.

Το θέατρο των Οινιάδων είναι το πρώτο θέατρο στην ηπειρωτική Ελλάδα που στον πάνω όροφό του ανοίχτηκαν πέντε θυρώματα, χωρισμένα με πεσσοστοιχία από έξι πεσσούς που υποστήριζαν τη στέγη. Στα ανοίγματα αυτά τοποθετούσαν τα ζωγραφισμένα σκηνικά. Τρεις θύρες ανοιγμένες στην πρόσοψη της σκηνής στο επίπεδο του προσκηνίου, οδηγούσαν στον πάνω όροφο. Επικλινείς προσβάσεις δεν υπήρχαν και το προσκήνιο ήταν πολύ πιο πλατύ από το δάπεδο της σκηνής, ώστε οι ηθοποιοί να μπορούν να εισέρχονται από τις πλαϊνές εισόδους στον όροφο.

Κατά την εποχή της Ρωμαιοκρατίας, η μεγαλοπρεπής κιονοστοιχία του προσκηνίου καταργήθηκε και κατασκευάστηκε ένα άλλο σκηνικό οικοδόμημα που κατέλαβε μέρος της ορχήστρας, ώστε αυτή από κυκλική να έχει το σχήμα του πετάλου, όπως το κοίλο.

Ομάδα «Δίας»

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΠΛΕΥΡΩΝΑΣ

Το θέατρο της Πλευρώνας οικοδομήθηκε σε άμεση γειτνίαση προς τον οχυρωματικό περίβολό

της. Σημαντικό ρόλο στην επιλογή της θέσης του μικρού αυτού θεάτρου έπαιξε η ύπαρξη κοντά στo τείχος ενός φυσικού υψώματος πάνω στο οποίο ανοίχθηκε το κοίλο, αλλά κυρίως η πανοραμική θέα που αντικρίζει ο θεατής, καθώς η μάτια του διασχίζει το ανοιχτό πέλαγος ως τους μακρινούς όγκους των Επτανήσων, τη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά.

Η τοποθέτηση, η δομή και η συνολική μορφή του θεάτρου προσδιορίζονταν σαφώς από το

παρακείμενο τείχος. Το θέατρο οικοδομήθηκε τον 3ο π.Χ. αι. Το κοίλο του, από τοπικό ασβεστόλιθο, είχε δεκαπέντε σειρές εδωλίων και χωριζόταν από έξι κλίμακες σε πέντε κερκίδες. Εξωτερικά καλοκτισμένοι αναλημματικοί τοίχοι από πολυγωνικούς ή ορθογώνιους λιθόπλινθους, συγκρατούν το χωμάτινο πρανές του.

Η ημικυκλική ορχήστρα του έχει διάμετρο 10,70 μ. Οι ευθύγραμμοι τοίχοι των παρόδων του θεάτρου, κάθετοι προς τους αναλημματικούς τοίχους, ορίζουν το σχήμα της. Ένας πύργος της οχύρωσης αποτελεί το κεντρικό σκηνικό οικοδόμημα, καθώς το θέατρο έχει αναπτυχθεί στην προέκταση του άξονά του. Σε κάθε πλευρά του πάνω στο πλάτος του τοίχους ανοίχθηκαν τα παρασκήνια, που προεξείχαν προς την πλευρά της ορχήστρας ενσωματώνοντας την κιονοστοιχία του προσκηνίου. Έξι ημικίονες και δύο πεσσοί στα άκρα τους αποτελούσαν την πρόσοψη του προσκηνίου, που ήταν αρκετά ψηλό (2,50 μ. ύψος ) και παράλληλο προς τους αναλημματικούς τοίχους της παρόδου, σχηματίζοντας ευθύγραμμους διαδρόμους, μια ιδιομορφία που σπάνια συναντάμε στα ελληνικά θέατρα.

«Ομάδα του μέλλοντος»

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΜΑΚΥΝΕΙΑΣ

Το θέατρο της αρχαίας Μακύνειας βρίσκεται στη θέση «Παλιόκαστρο» του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του Δήμου Αντιρρίου. Το θέατρο είναι μονόσφηνο και ίσως χρησιμοποιήθηκε και ως βουλευτήριο. Έχει τοξοειδή ορχήστρα χωρίς οχετό και στενό κοίλο χωρίς διάζωμα, με δεκατέσσερις (14) συνολικά σειρές εδωλίων. Για ένα τόσο μικρό θέατρο δεν προνοήθηκαν κλίμακες ανόδου στο κοίλο. Τα επίσημα ή τιμώμενα πρόσωπα προορίσθηκε να κάθονται στο βόρειο τμήμα της ορχήστρας. Εκεί το τοξοειδές περίγραμμα του κοίλου διακόπτεται κάθετα από τρεις ευθύγραμμες και παράλληλες σειρές εδωλίων με διάκενο περίπου ένα μέτρο, μεταξύ πρώτης και δεύτερης, και εγκάρσιες πλάκες στην τρίτη βορειότερη σειρά ως ερεισίνωτα, που αναμφίβολα αποτελούσαν την προεδρία. Έτσι οι επίσημοι εκτός από τα δρώμενα στη σκηνή έβλεπαν και τους θεατές. Προ των θέσεων των επισήμων υπάρχει λίθινος θρόνος που προοριζόταν για το τιμώμενο πρόσωπο. Στα ανατολικά του θεάτρου βρίσκεται η σκηνή, η οποία όμως έχει καταρρεύσει λόγω της απότομης κλίσης της πλαγιάς στην οποία είναι κτισμένη, ενώ πιθανή είναι και η σταδιακή αφαίρεση του οικοδομικού υλικού και η επαναχρησιμοποίησή του σε νεότερες κατασκευές. Λίγοι θεμέλιοι λίθοι που σώζονται, όχι όμως πάντοτε στην αρχική τους θέση, μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε με επιφύλαξη την εικόνα της σκηνής. Υπολογίζεται ότι οι διαστάσεις της ήταν 21,60 μ. Χ 9,70 μ. Εκτός της σκηνής είναι ορατά και τα θεμέλια των στενών παρόδων του θεάτρου. Παρασκήνια δεν διακρίνονται ούτε άλλα στοιχεία του θεάτρου παρά μόνο ένα τμήμα αναλημματικού γωνιώδη τοίχου κατά τη νότια πλευρά του. Λόγω του εύθρυπτου ψαμμιτολιθικού υλικού της δόμησης του θεάτρου επείγει ο σχολαστικός καθαρισμός και η συντήρηση των κερκίδων και των άλλων λειτουργικών στοιχείων του. Η έρευνα του θεάτρου έγινε κατά το 1988 και 1989 εξ αιτίας αρχαιοκαπηλικής δραστηριότητας που παρατηρήθηκε εκεί. Μόνη επιτρεπόμενη χρήση είναι η απλή επίσκεψη.

«Οι μικροί κανονιέρηδες»

ΠΠααρρααττήήρρηησσεε ττιιςς εειικκόόννεεςς ττωωνν θθεεάάττρρωωνν σστταα κκεείίμμεενναα πποουυ δδόόθθηηκκαανν κκααιι σσυυμμππλλήήρρωωσσεε τταα οορρθθοογγώώννιιαα μμεε ττοο όόννοομμαα ττοουυ κκααθθεεννόόςς..

ΤΤιιςς ππααρρααππάάννωω ππλληηρροοφφοορρίίεεςς,, πποουυ σσυυγγκκέέννττρρωωσσαανν οοιι μμιικκρροοίί μμααθθηηττέέςς γγιιαα τταα υυππέέρροοχχαα ααυυττάά μμννηημμεείίαα ττοουυ ττόόπποουυ μμααςς,, ττιιςς σσυυννδδυυάάσσααμμεε μμεε ττηηνν ύύλληη ττωωνν μμααθθηημμααττιικκώώνν ττηηςς ΓΓ’’ ττάάξξηηςς κκααιι δδηημμιιοουυρργγήήσσααμμεε ττοο ππααρραακκάάττωω ΦΦυυλλλλάάδδιιοο

εερργγαασσίίααςς..

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

1.Το θέατρο της Μακύνειας είναι το μικρότερο από τα πέντε της Αιτωλοακαρνανίας. Οι

θέσεις του είναι περίπου 700. Το καλοκαίρι δόθηκε η παράσταση «Πλούτος» του

Αριστοφάνη, την οποία παρακολούθησαν 378 άντρες, 253 γυναίκες και 26 παιδιά.

Πόσες θέσεις έμειναν άδειες;

2. Το θέατρο της Μακύνειας έχει 14 σειρές εδωλίων. Το θέατρο των Οινιαδών έχει 2

φορές περισσότερες. Πόσες είναι οι σειρές των εδωλίων του;

3. Το θέατρο Οινιαδών χωράει 4.600 θεατές, ενώ το θέατρο Στράτου 6.000 θεατές .

α) Ποιο θέατρο χωράει περισσότερους και πόσους;

β) Πόσους θεατές χωρούν και τα δύο θέατρα μαζί;

4. Το κοίλο του Αρχαίου Θεάτρου Στράτου χωρίζεται σε 11 κερκίδες. Αν σε κάθε

κερκίδα χωρούν 545 θεατές, να υπολογιστεί πόση είναι η χωρητικότητα όλου του

θεάτρου.

5. Οι μικροί μαθητές της Γ΄τάξης κατά την επίσκεψή τους στο Αρχαίο Θέατρο της

Καλυδώνας, παρατήρησαν την ορχήστρα, η οποία έχει σχήμα …………………………… . Οι

διαστάσεις της είναι περίπου 16μ. μήκος και 14μ. πλάτος. Να υπολογιστεί:

α) Η περίμετρός της

β) Πόσα τετραγωνικά μέτρα είναι όλη η επιφάνειά της.

6.Μια οικογένεια που αποτελείται από 2 γονείς και 3 παιδιά, πήγε στο θέατρο

Οινιάδων. Κάθε κανονικό εισιτήριο κοστίζει 18 ευρώ και κάθε παιδικό εισιτήριο κοστίζει

12 ευρώ. Ο πατέρας της οικογένειας έδωσε στον ταμία του θεάτρου 100 ευρώ. Πόσα

ρέστα θα πάρει;

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ

1.α)Παρατηρήστε προσεκτικά την παρακάτω εικόνα και πείτε ποια σχήματα

μπορείτε να ξεχωρίσετε

β) ποιο μέρος του θεάτρου παριστά το καθένα.

γ) Σχεδιάστε τον άξονα συμμετρίας του σχήματος.

________ κερκίδες

________ ορχήστρα

________ σκηνή

2. Τράβηξε γραμμές με το χάρακα και το διαβήτη σου.

α) Ένωσε Ένωσε Ένωσε

Το Α με το Β Το Ε με το Ζ Το Ι με το Κ

Το Β με το Γ Το Ζ με το Η Το Κ με το Λ

Το Γ με το Δ Το Η με το Θ Το Λ με το Μ

Το Δ με το Α Το Θ με το Ε Το Μ με το Ι

Τι είναι αυτό που έφτιαξες; _____________

β) Ένωσε

το Ν με το Ξ

Το Ξ με το Ο Τι είναι αυτό που έφτιαξες; ____________

Το Ο με το Π

Το Π με το Ν

γ) Με το διαβήτη σου με κέντρο Ο και ακτίνα το ευθύγραμμο τμήμα σχημάτισε

κύκλο.

Τι είναι αυτό που έφτιαξες; _____________

ΠΠρριινν ααππόό ττηηνν εεππίίσσκκεεψψήή μμααςς σσττηηνν ΑΑρρχχααίίαα ΣΣττρράάττοο δδόόθθηηκκεε ττοο ππααρραακκάάττωω εεννηημμεερρωωττιικκόό φφυυλλλλάάδδιιοο..

ΣΤΡΑΤΟΣ

Ακαρνανία ονομάζεται ο τόπος που βρίσκεται δυτικά

της κοίτης του ποταμού Αχελώου. Στο χώρο αυτό βρίσκεται

η πόλη της Αρχαίας Στράτου, που ήταν και πρωτεύουσά

της.

Ετυμολογικά η λέξη σημαίνει σταθμός στρατού,

επειδή εκεί συγκεντρωνόταν ο στρατός είτε για να περάσει

στην απέναντι όχθη του Αχελώου είτε για να υπερασπιστεί

τα σύνορα της Ακαρνανικής γης από τους αντίπαλους

Αιτωλούς.

Προστάτης θεός των Ακαρνάνων ήταν ο Στράτιος Δίας.

Νομίσματα του Κοινού των Ακαρνάνων του οποίου πρώτη πρωτεύουσα ήταν η Στράτος,

φέρουν στη μία πλευρά το κεφάλι του Δία και στην άλλη του ταυρόμορφου Αχελώου, γεγονός

που μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι η Στράτος ήταν ο χώρος όπου ενώθηκε η λατρεία του

ποταμόθεου Αχελώου και του Στρατίου Διός.

Πολλά και αξιόλογα τα μνημεία της αρχαίας πόλης Στράτου που έφεραν στο φως οι

ανασκαφές. Ερείπια σκόρπια, πέτρες πεταμένες εδώ κι εκεί που κουβαλούν την ιστορία, που

κλείνουν μέσα τους το μεγαλείο της φυλής.

Ο Ναός του Στρατίου Διός

Μεγαλοπρεπής ανάμεσα στα μνημεία δεσπόζει ο Ναός του Στρατίου Διός, θεού προστάτη της

πόλεως. Κτίστηκε στην κορυφή ενός λόφου, γεγονός που βοήθησε να μην καταχωθεί ποτέ τελείως.

Είναι δωρικού ρυθμού, περίπτερος. Αυτό σημαίνει πως, το ναό τον περιέβαλλαν έξι (6) κίονες

(κολόνες) στις στενές και έντεκα (11) στις μακριές πλευρές. Ο ναός δεν αποπερατώθηκε ποτέ,

αφού δε βρέθηκε λατρευτικό άγαλμα, παρατηρούνται αρχιτεκτονικές ελλείψεις, απουσιάζουν

γλυπτά και τέλος διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη του βρέθηκαν σε αρχαίο λατομείο της Στράτου.

Αναπαράσταση της προσόψεως του ναού

Ο ναός του Στρατίου Διός. Ο «Παρθενώνας» της Αιτωλοακαρνανίας.

Τα τείχη

Στη δεξιά όχθη του Αχελώου, περνώντας τη γέφυρα, ορθώνονται μισογκρεμισμένα αλλά

περήφανα, τα τείχη της Αρχαίας Στράτου, της σπουδαιότερη, ισχυρότερης και πλουσιότερης

πόλης της Ακαρνανίας. Αυτά αποτέλεσαν το σημαντικότερο στοιχείο της άμυνάς της.

Η περίμετρος των τειχών ξεπερνά τα 7,5 χλμ. Περικλείουν τέσσερις μεγάλους λόφους

και τρεις κοιλάδες. Μέσα σ΄αυτά εκτεινόταν η πόλη της Αρχαίας Στράτου, ενώ τώρα

διακρίνονται τα λείψανα από το θέατρό της.

Τα τείχη έχουν πολυάριθμες οδοντώσεις, 53 τον αριθμό και πολλούς πύργους.

Το τείχος της Αρχαίας Στράτου Πύλη στο τείχος της αρχαίας Στράτου δίπλα στον ποταμό Αχελώο. (παραποτάμια πύλη)

Το θέατρο

Το αρχαίο θέατρο της Στράτου είναι χτισμένο σε μια

χαμηλή κλειστή πλαγιά με θέα τον ποταμό Αχελώο και την κοιλάδα του. Δυστυχώς έχει

καταστραφεί αρκετά από κατοίκους μεταγενέστερης εποχής, οι οποίοι χρησιμοποίησαν το

οικοδομικό του υλικό για το χτίσιμο των σπιτιών τους.

Σώζονται θεμελιώσεις όλων των μερών του, το κοίλο, η ορχήστρα, η σκηνή και το προσκήνιο.

Είναι το μεγαλύτερο σωζόμενο θέατρο της Αιτωλ/νίας, αλλά όχι και σε καλή κατάσταση.

Σώζονται ακέραιες μόνο δυο κερκίδες του κοίλου του, η πρώτη τιμητική σειρά εδωλίων, η κρηπίδα

της περιφέρειας της ορχήστρας και ο σκεπασμένος με πλάκες αποστραγγιστικός αγωγός που ρέει

γύρω – γύρω απ’ την ορχήστρα, έχοντας ως σκοπό την αποστράγγιση του νερού της βροχής.

ΤΤοο ττααξξίίδδιι μμααςς έέφφτταασσεε σσττοο ττέέλλοοςς ττοουυ……

ΜΜάάθθααμμεε ττηη θθααυυμμαασσττήή ιισσττοορρίίαα ττοουυ ττόόπποουυ μμααςς,, εείίμμαασσττεε ππεερρήήφφααννοοιι γγιι’’

ααυυττόόνν κκααιι γγιιαα ττοουυςς ααννθθρρώώπποουυςς πποουυ έέζζηησσαανν εεδδώώ,, χχιιλλιιάάδδεεςς χχρρόόννιιαα ππρριινν..

ΗΗ εεμμππεειιρρίίαα θθαα μμααςς μμεείίννεειι ααξξέέχχαασσττηη……

Βιβλιογραφία

Αιτωλοακαρνανία Αρχαία Θέατρα Μύθοι – Θεοί – Ήρωες, Πολιτισιτκή

Ομάδα 2ου Λυκείου Αγρινίου, εκδόσεις ΙΦΙΤΟΣ, 1999

Τα αρχαία θέατρα της Αιτωλοακαρνανίας, Νομαρχία Αιτωλ/νίας –

ΛΣΤ’ Ε.Π.Κ.Α – Διάζωμα, 2009

Αιτωλοακαρνανία Τόποι- Μνημεία- Ιστορία, Ιστορική Αρχαιολογική

Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, 1995

Εκπαιδευτικό ταξίδι σε αρχαιολογικούς χώρουε του νομού Αιτωλ/νίας,

Χρ. Κολοβός – Θ. Λανόπουλος – Στ. Τσέπας, 2003

Μελέαγρος: Το παλικάρι και ο κάπρος (ένας Αιτωλικός μύθος),

Βησσαρία Ζορμπά- Ραμμοπούλου, εκδόσεις Ακρίτας, 2004

Αχελώος ο θεός ποταμός, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εκδόσεις

Παπαπδόπουλος, 2001

Ελληνική Μυθολογία Τόμος Β’, Εκδόσεις Στρατίκη, 1987

Η Ελληνική μυθολογία για παιδιά, εκδόσεις Σαββάλας, 2005

Ειρήνη Αριστοφάνη, Σοφία Ζαραμπούκα, εκδόσεις Κέδρος

Ορέστεια Αισχύλου (3 τόμοι), Σοφία Ζαραμπούκα, Εκδόσεις Κέδρος,

2001

Προμηθέας Δεσμώτης Αισχύλου, εκδόσεις Σαββάλας, 2003

Πλούτος Αριστοφάνη, Εκδόσεις Σαββάλας, 2003

Διαδίκτυο