2-р нүүрт

ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ Б.ЦЭВЭЭН ШУТИС-ИЙН “ХҮНДЭТ ПРОФЕССОР” БОЛЛОО

Хөдөлмөрийн ГавьяаныУлаан Тугийн одонт “ДЦС-4”ТӨХК-ийн Гүйцэтгэх захиралБ.Цэвээнд Монгол УлсынШинжлэхУхаан,ТехнологийнИхсургуулийн“Хүндэтпрофессор”цол олгох ёслолын ажиллагаа2014 оны 03-р сарын 27-ныөдөр ШУТИС-ийн эрдмийнзөвлөлийн танхимд боллоо.Б.Цэвээн нь Эрчим хүчнийсалбарт жирийн инженерээскомпанийн гүйцэтгэх захиралхүртэлхажлуудыг30гаруйжилтасралтгүй, үр бүтээлтэй хийж

байна. Тэрээр Монгол улсын Эрчим хүчний салбартшинэ дэвшилтэт техник технологи үйлдвэрлэлднэвтрүүлэхболонихсургууль-үйлдвэрлэлийнхамтынажиллагааг өргөжүүлэхэд оруулж буй үнэтэй хувьнэмрийгөндрөөрүнэлжэнэхүүцолыголголоо. Гүйцэтгэх захиралБ.Цэвээн танд компанийнхамтолныөмнөөсбаярхүргэж,таныцаашдынажилдөндөрамжилтхүсэж,сайнсайханбүхнийгдэвшүүлье.

2014 оны 03-р сарын 26-ны өдрийн10.00 цагаас Дөл танхимд ТурбоагерегатТ-120/130-130-8МО)ТГ№7-ийнтөслийнажлынталааргүйцэтгэгч, захиалагчталуудынуулзалтболов. Уулзалтанд захиалагч талаас:Ц.Баярбаатар - ЭХЯ-ны ЭХБХГ-ын дарга,Я.Пүрэвжав - ЭХХТ-ийн захирал, “ДЦС-4”ТӨХК талаас: Гүйцэтгэх захирал Б.Цэвээн,Тэргүүн дэд захирал бөгөөд ерөнхий инженерМ.Амарбаясгалан, Бизнес үйлчилгээний дэдзахирал С.Амарсайхан, Төслийн зохицуулагчД.Батчулуун, алба, хэлтэс, цехийн дарга нар,төслийн инженерүүд, сонирхсон ИТА нар,Гүйцэтгэгч талаас: ОХУ-ын “ЭСК СОЮЗ”компанийндэдерөнхийлөгчЛ.Л.Раецкий,“ЭСКСОЮЗ”компанийнтөслийнтехникийнзахиралВ.Л.Калиновский, “ЭСК СОЮЗ” компанийнтөслийн удирдагч С.Н.Стребличенко, “ЭСКСОЮЗ”компанийнМонголдахьтөлөөлөгчийнахлагчВ.М.Черняев, “ЭСКСОЮЗ”компанийнМонгол дахь салбарын ерөнхий инженерА.К.Янкаускас, “ЭСК СОЮЗ” компанийнХАБ-ын инженер Б.Лхагвасүрэн, ОХУ-

ТУРБОАГЕРЕГАТ №7-ИЙН ТӨСЛИЙН АЖЛЫН ТАЛААР ГҮЙЦЭТГЭГЧ, ЗАХИАЛАГЧ

ТАЛУУДЫН УУЛЗАЛТ БОЛОВ

№4 (36) 2014 оны 4-р сар

Хуурайгаар үнс зайлуулах МАК технологийн танилцуулга

Компанийн 2014 оны III сарын ТЭЗҮ-үүд Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны талаархи мэдээлэл

Хуурайгаар үнс зайлуулах МАК технологийн танилцуулга /үргэлжлэл/

Даралтихэсдэгхүмүүстзөвлөхнь

6-р нүүрт5-р нүүрт

БҮТЭЭГЧ-ХҮН

/нийтлэл/4-р нүүрт3-р нүүрт

Үргэлжлэл 2-р нүүрт

“ДЦС-4” ТӨХК-ний алба, хэлтэс, цех, нэгж,хэсгүүдэдажилдаанэвтрүүлжхэрэгжүүлсэн ажил,оюуныбүтээл, шинэ техник, технологи, дэвшилтэд арга, саналсанаачилгаараахийсэнажлыгсурталчилах,тэднийбүтээлчидэвхи санаачлагыг өрнүүлэх зорилготой илтгэлийнуралдаан2014оны6-рсарын6-ныөдөрболно.Уралдааныудирдамжийг компанийн Inbit-ийн Publicфолдероос татажавнауу.

Уралдаанзохионбайгуулахкомисс

“ДЦС-4” ТӨХК-ийн ажиллагсадын дунд илтгэлийн

уралдааны зарлаж байна

04 (36) 2014 оны 4-р сар 2 ЭРЧИМ МЭДЭЭ

ын “РОТЕК” компанийн техникийн захиралК.И.Олег,“РОТЕК”компанийнтөслийнудирдагчС.А.Дмитрий, ОХУ-ын ХПКИ “ТЭП-СОЮЗ”компанийн ерөнхий инженер Т.В.Валерий,ХПКИ “ТЭП-СОЮЗ” компанийн зохиогчынхянагч С.А.Александр, “ХАСУ-МЕГАВАТТ”компанийн ерөнхий захирал Ж.Түмэн-Аюуш,“ХАСУ-МЕГАВАТТ” компанийн ерөнхийинженер С.Гансүх нар оролцов. Уулзалтаар“Төслийн Зураг төсөл хийх ажлын графикийн

гүйцэтгэл, ажлын баримт бичгийг үйлдвэрлэлдхүлээлгэх өгөх, зохиогчийн хяналтын ажлынтухай”, “Төслийн ажлын графикийн гүйцэтгэлбуюуүндсэнтоноглолынижбүрэннийлүүлэлтэдхийсэн дүн шинжилгээ (турбин+генератор)”,“Бэлтгэн нийлүүлэгчийн графикийн гүйцэтгэл,туслахтоноглолболонматериалыннийлүүлэлт”,“ДЦС-4ТӨХКдээртехникийнаюулгүйбайдлыншаардлагыгхангахажлынтөлөвбайдал.Зөрчил,зааварчилгааны тоо бүртгэл, гүйцэтгэгчийнзүгээс тэдгээрийг биелүүлсэн байдал. БүтээнбайгуулалтынталбайдБУА-ынаюулгүйбайдлыгхангахажлынерөнхийхандлага”,“ЭСКСОЮЗ”корпорацийн хийж гүйцэтгэсэн ажлын талаар,“Хасу-Мегаватт” компанийн хийж гүйцэтгэсэнажлын талаар, Тоног төхөөрөмжийн угсралтынбэлтгэл ажлын талаар, “төлөвлөгөө, үндсэндаалгавар”-ийн талаар хэлэлцэж дүгнэлт гаргав.Цаашидсарбүрхамтарсануулзалтхийжасуудлаахарилцаншийдвэрлэжбайхаартогтов.

Төслийн инженер А.Батзориг

Мак системийн тодорхойлолт: МАС(МагалдиAsh Cooler) буюуМагалдигийнҮнсХөргөгч нь тоосон нүүрс шатаадаг зуухнуудын шлакийгердийн аргаар хөргөн, анхдагч болон хоёрдогч шатныбутлуураар дамжуулан, вакуумаар тээвэрлэж, шлакийнбункерт хадгалан түүнээсээ механикаар зайлуулдагсистемюм.МАСсистемнь:

1. МАКдамжуулагч(МАСэкстрактор)2. Урьдчилсанбутлуур3. Анхдагчбутлуур4. Хоёрдогчбутлуур5. Вакуумтээвэрлэхсистем6. Шлакхадгалахбункер7. Доргионбуулгагч8. Холинбуулгагчгэсэнүндсэнэдангиудаасбүрдэнэ.

1. МАС дамжуулагч (МАС экстрактор) МАК системийн найдвартай ажиллагааныгол онцлог нь Магалдигийн Супербэлт экстракторыгашигласанд оршино. Магалдигийн супербэлт ньчанаржуулсан гангаар хийгдсэн, хувьсах хурдныредуктороор хөтлөгддөг. Торон тууз ба хөтлөгч дамрындээр суурилуулсан пневматик татах системийнтусламжтайгааражилладаг.

МАС дамжуулагч (ерөнхий зураг)1) Зуух2) Шилжүүлэх хэсэг – Механик

лац–Нержхамгаалалт3) Цэвэрлэхгинж4) Сүүлхэсэг5) Дундхэсэг6) Нуглараххэсэг

7) Бүрхүүлүүд8) Толгойхэсэг9) Ремениймотор10) Цэвэрлэхгинжниймотор11) Томүнсийгмэдрэххаалт12) Хаяххэсэг

Зуухны цахилгаан шүүлтүүрээр ялгасан үнсийг хуурайгаар авч ашиглах технологи МАК-ийн танилцуулга

04 (36) 2014 оны 4-р сар 3 ЭРЧИМ МЭДЭЭ

ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ МЭДЭЭЛЭЛ

2014 оны 3-р сарын Техник Эдийн Засгийн Үзүүлэлт

1. Төлөвлөгөөний биелэлт: Диспетчерийн графикийн төлөв-лөгөөгөөр Цахилгаанэрчимхүчинд100,8%, Дулааныэрчимхүчинд100,0%биеллээ. Энэ сард СПОТ арилжааны зах зээлээсцахилгаан эрчим хүч худалдан аваагүй, 356,750мян.кВтц ЦЭХ худалдан 37084,903 мян. төгрөгнийавлагатайболсон.

Үйлдвэр санхүүгийн төлөвлөгөөгөөр ЦЭХ-нийтүгээлттөлөвлөлтөөс2215.770мян.кВтц-аардавж,100.8%-иарбиелсэн.Өнгөрсөнонымөн үетэй харьцуулахад 7965,210 мян.кВтц-аарбуюу2,89%-иарөссөнбайна. ДЭХ-ний түгээлт төлөвлөлтөөс 13582.Гкал-аар буурч 96,2%-иар биелсэн. Өнгөрсөн оны мөнүеэс11547Гкалбуюу3,24%-иарбуурсан.

2. Үндсэн тоноглолын ажиллагаа 1-рсарынгоримажиллагаанд8зуух,6турбиноролцсонбөгөөдэнэхугацаандзуух9удаа,турбин3удаазогссон. Зуухнуудынзогсолтньтөлөвлөгөөтбусгоримажиллагаагаар6удаа,төлөвлөгөөт3удаа,аваариар1удаатустусзогссонбайна.Турбинуудийнзогсолтнь төлөвлөгөөт бус 2 удаа, төлөвлөгөөт 1 удаазогссон байна. Харин станцын туслах тоноглол,дулаанжуулалтын тоног төхөөрөмжүүдэд станцынажиллагаанд хүндрэл учруулах саатал, гэмтэлгараагүйбайна.

3. Түлшний зарцуулалт Мазутын зарцуулалт Энэсард100тнмазуттүлэхтөлөвлөгөөтэйгээс113тн-ыгтүлж13тнмазутхэтрүүлсэн.Зуухыгхүйтэнбайдлаас 6 удаа, халуунаас 1 удаа галласан. Нэгудаагийнхүйтэнгаллагаанд18тнмазутзарцуулсан.

Нүүрсний зарцуулалтТүлсэннүүрснийхэмжээггаргавал: -Багануурынуурхайнтөлөвлөгөөт142,9тн-с142,6тн-г, -Шивээ-Овооуурхайнтөлөвлөгөөт165,0тн-с168,1тн-г, -Нийттөлөвлөгөөт307,9тн-с310,7тннүүрстүлж-2,8тннүүрснийзөрүүгарсанбайна. Жишмэл түлшний зарцуулалт Жишмэл түлшний хувийн зарцуулалтыгтөлөвлөгөөнөөс Цахилгаанд -1,386гр/кВтц-аар, Дулаанд-0,72кг/Гкал-аартус,тусбууруулжнийт641тжтхэмнэсэн.

4. Горим параметрийн даалгаварын биелэлт ЭХЗГ-аас батлагдсан ДХЦЭХ-нийзарцуулалтыг 0,04%-иар буюу 130,540 мян.кВтц-аархэмнэсэн. НэгжбүтээгдэхүүндоногдохЦЭХ-ггүйцэтгэлдноогдох төлөвлөгөө, өнгөрсөн оны мөн үеийнгүйцэтгэлтэйтус,тусхарьцуулахадстанцындотоодциклийгнөхөххимийнцэвэрлэсэнуснызарцуулалтыг1,09%буюу16429тн-оорхэмнэжээ.

ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТАЛААРХИ МЭДЭЭЛЭЛ

2014 оны 03-р сард станцын хэмжээнийаваари,1,2-рзэргийнсааталгараагүй,үндсэнтоноглолын зогсолт 12 бүртгэгдсэнээс зуух9 удаа, турбин 3 удаа тус тус зогссон. ХүнийбуруутайүндсэнтоноглолынзогсолтГАРААГҮЙ. Үндсэнтоноглолынзогсолтболонтуслахтоноглолын гэмтэлд тоног төхөөрөмжийнгэмтлийн акт: ТДЦ-1 /50,о мян₮/, ЦЦ-1/23.346,642мян₮/,СХА-1/150,омян₮/,бүгд–3/23.411,642мян₮/,мазутзарцуулалтынакт:ЗЦ-3/63.010,394 мян₮/, бүгд-3, тоног төхөөрөмж,сэлбэгматериалыгашиглалтаасхасахакт:ТДЦ-

2/13.390,575мян₮/,ЦЦ-5/1.134,37мян₮/,ЭЗХ-1,бүгд -8 /14.165,4мян₮/,нийт14ширхэгакттогтоогдлоо.Үүнд: Тоног төхөөрөмжийн гэмтлийн акт - 3ширхэг Мазутзарцуулалтынакт-3ширхэг Тоног төхөөрөмж сэлбэг материалыгашиглалтаасхасахакт-8ширхэг Өнгөрсөн хугацаанд гарсан зөрчилдоголдолд тогтоогдсон 14 актны1 буюу4.34%нь хувь хүмүүсийн хайхрамжгүй, тоноглолдтавих хяналтыг сулруулсан, анхааралболгоомжгүй ажилласнаас, 1 буюу 4.34% ньгадныбайгууллагаасшалтгаалангарсанбайна.

04 (36) 2014 оны 4-р сар 4 ЭРЧИМ МЭДЭЭ

/эхлэл нь 2-р нүүрт/

MAC-Maгалди Үнс Хөргөгч ЭкстракторДоорхзүйлсбагтана:• Супербэлтэкстрактор• Нарийнүнсийгбуцаажаваххамагчгинж• МагалдигийнСупербэлтбаХамахгинжнийхөтлөгчүүд

ньдараахзүйлсээсбүрдэнэ:o Гурван-фазынасинхронцахилгаанхөдөлгүүрo Редукторo Конвейрыг хувьсах хурданд ажиллуулах

зориулалтбүхийдавтамжхувиргагчo Хамгаалаххаалт

• Тодорхойлолт:• Супербэлтийнурт(C-Cзай):22.700мм• Супербэлтийн ашигтайөргөн:1.200мм• Хамгийниххазайлтынхэмжээ:30°• МАСэкстракторынхамгийнголзүйлньзуухнаасунах

үнсийг хүлээн авч гаргадаг 1200 мм бодит өргөнтэйпатентлагдсанМАГАЛДИСУПЕРБЭЛТюм.

• М а г а л д исупер туузнь бүрэннягтруулсанМАС-ийн ихбиеийн доторбайрлах башууд агаарүлээх, үнсэсвэл хийг а д а г ш

алдагдахаас сэргийлдэг. МАС-ийн корпус болонМагалди Супер тууз нь зуухны доод хоолойгоорнэвтрэн гарахболомжтойаливаанаалдамхай үнсийгнэвтрүүлэхээрхийгдсэн.

• Мөн МАС нь түүний корпусын шалан дээр байрлахМагалди супер туузны доор суурилуулсан хамахгинжтэй байдаг. Хамах гинж нь их биеийн ёроолднарийнширхэгтэйүнсовоорохооссэргийлэхүүрэгтэй.Хамахгинжньэктракторыншаландээрхуримтлагдсантоосон үнсийг МАС-ийн толгойн хэсэг рүү хаманурсгаж,эндээсээанхдагчбутлууррууөгөххусуураархоорондоо холбогдсон хажуугийн хоёр гинжнээсбүрддэг.

2. Урьдчилсан бутлуур Урьдчилсанбутлуурньзуухнаасихтомхэмжээтэйшлак унаж, бутлагчийн дээд талд бутралтгүй тогтсонтохиолдолд автоматаар ажилладаг байна. Энэхүүхацартмаягийнурьдчилан-бутлахтөхөөрөмжньанхдагчбутлуурын дээд талд байрлана. Урьдчилсан бутлагч ньмаштомхэмжээтэйбөөнюмыгбутлахчадвартайгидравликажиллагаатайтөхөөрөмжбөгөөдМАСэкстракторынгараххоолойд том хэмжээний бөөн юм илэрсэн тохиолдолдажиллагаандордог.Дараахзүйлсбагтана:

•ГидравликудирдлагынтөхөөрөмжТодорхойлолт:

•Хацартбутлуурмаягийн•Орохталынфланцынхэмжээсүүд1.340x1.100мм

Урьдчилсан-бутлуур нь анхдагч бутлуурын дээд талд,МАСгаргаххоолойндоторбайрладагмаштомхэмжээтэйбөөн шлакийг бутлах зориулалттай гидро-хөтлөгчтэйтөхөөрөмжюм.Урьдчилсан-бутлуурньгидростанцболонхолбогдоххолбоосхоолойнуудаасбүрдэнэ.

Урьдчилсанбутлуур 1)Байгууламж 2)Гүйхзам 3)Гидравликцлиндэрүүд 4)Бутлахшүд 5)Гадаадлацныхавтан 6)Холболтынфланц 7)Дээддоодхамгаалалт 8)Нэмэлтхамгаалалт 9)Өргөхөдашиглахдэгээ A–Амнээгдсэн B–Амхаагдсан A’–Амнээгдсэн B’–Амхаагдсан

3. Анхдагч бутлуур 54 инчийн дан-бултай анхдагч бутлуур нь томовор хэмжээтэй үнсийг хамгийн ихдээ ойролцоогоор80 мм-ийн хэмжээтэй болгон бутлаж гаргадаг. Дан бултбутлуурньбайжболохтомхэмжээтэйхөвсгөрматериалыгболовсруулахаар хийгдсэн. Үнс бутлуур руу унамагцэргэлдэхнударганшүдньтомхэмжээнийүнсийгдөшнийхавтандшахантайрчхуваадаг. Тахийсан дөшний хавтан нь нударга, үнс,хавтангийнхоорондоххарьцахбүхөнцөгтперпендикулярхүч үүсгэдэг. Бутлагдсан үнс нь ротор болон дөшнийхоорондох завсраар доод урсгалын тоноглол рууунадаг. Нударга эргэж самнуур хавтантай харьцсанаарнударганаас бутлагдсан үнсийг үр дүнтэй цэвэрлэдэг.Элэгддэгэдангиуд(шүд,дөшнийхавтангэхмэт)-ыгудаанэдэлгээг хангахуйц өндөр температур болон элэгдэлдтэсвэртэйматериалаархийсэн.

Дараахзүйлсбагтана:•Цахилгаанхөтлөгч•Суурь•Бутлагчийнорохбагарахфланцынхолбоосууд

Тодорхойлолт:•Данголтбутлуур•Орохталынфланцынхэмжээсүүд1.340x1.100мм•Гарахүнснийхамгийниххэмжээ80мм

Урьдчилсанбутлуур1)Байгууламж2)Гүйхзам3)Гидравликцлиндэрүүд4)Бутлахшүд5)Гадаадлацныхавтан6)Холболтынфланц

7)Дээддоодхамгаалалт8)Нэмэлтхамгаалалт9)ӨргөхөдашиглахдэгээA–АмнээгдсэнB–АмхаагдсанA’–АмнээгдсэнB’–Амхаагдсан

Үргэлжлэл нь дараагийн дугаарт

04 (36) 2014 оны 4-р сар 5 ЭРЧИМ МЭДЭЭ

БҮТЭЭГЧ-ХҮН 19-рзууныэцэс,20-рзууныэхэн үеийн гайхамшигтинженер В.Г. Шуховгадаадынхны хэлбэрийгдуурайхаас татгалзан,Ломоносов, Менделеев,Казаков, Кулибин нарынуламжлал дээр үндэслэнцэвэр орос маягийнхэв загварыг зохиожэхэлжээ.Түүнийгбүтээгч-хүн, «орос Леонардо»гэхчилэн нэрлэдэг байв.Шухов хэдэн зуун бүтээлгаргасан ч патент авсаннь 15-хан байдаг. Энэбүхний араас хөөцөлдөжявдаггүй байсан нь орос

хүнийзангэлтэй.

В.Г. Шухов 1853 оны 8 сарын 16-нд КурскийнБелгородхошууныГрайворонхотодтөржээ.11настайдааПетрбургийн гимназид орж тодорхой шинжлэх ухаанд,ялангуяа математикт авъяастай нь тодорч Пифагорийнтеоремийг өөрийн бодож олсон аргаараа баталж ихээхэналдаршсан юм. Гайхширсан багш нь түүнийг магтсан чмуу дүн тавьжээ. Тэрээр “зөв байна гэхдээ л зохисгүйбайна”гэжхэлжээ.ГэвчШуховсургуулиамашамжилттайтөгссөнюм.

Э ц г и й н х э эз ө в л ө с н ө ө рВ л а д и м и рМосквагийнэзэнхаанытехникийнсургууль буюуодоогийн Н.ЭБ а у м е н и йн э р э м ж и тМ о с к в а г и й нт е х н и к и й них сургуульд

элсэн орж физик, математикийн үндсэн суурь бэлтгэл,инженерийн бэлтгэлийг олж авахын зэрэгцээ гар урлалдарханыажилдбассуралцажамжсанбайна. ОюутанбайхдааШуховусныуурынуянчанарыгашиглан мазутыггалынхотолдтоосруулдагхэрэгсэл,уурынфорсунказохионбүтээжбүртгүүлжээ.Тэрньмашэнгийнбөгөөдүрдүнтэй,машаятайханболсонбаагууиххимич Д.И.Менделеевтэрхүүбагажнызургийг“Ажүйлдвэрийнүндэсүүд”номынхоохавтсандоруулсанбайдаг.Нобелийншагналыг үндэслэгч Нобелийн ах А.Людвинг Нобель«томоохон нефтийн концерны толгойлогч» Владимираасшуудтүүнийбүтээлийгүйлдвэрлэхпатентийгавсанбайна. 1876 онд В.Шухов сургуулиа алтан медальтайтөгсөв. Академич Пафнутий, Львович Чебышёв залууинженер-механикийнавьяасыголжанзаарантүүндэрдэмшинжилгээ-судалгааны ажил хамтран явуулах аятайхан

санал тавьжээ. Гэвч Владимирт онолын судалгаа буспрактик,зохионбүтээхүйлажиллагаагихээхэнсонирхожбайв.

1876 ондФиладельф руу олон улсын үзэсгэлэндоролцохоор явсан нь түүний хувь заяаг өөрчилсөн явдалболжээ. Тэрээр тэнд орос гаралтай Америкт олон жиламьдарчбайсанА.В.Баригэгчтэйтанилцсанбайна.Тэрээролонулсындэлхийнүзэсгэлэнгийнбарилгынажилд бүхметалл хийцийн ажлыг хариуцан ажиллажГран-примөналтанмедальавчээ.

Тэр жилийнхээзун А.В. Баригэр бүлийнхээхамт Оросд буцанирж газрын тос /нефть/ хадгалах,зөөх, тээвэрлэх,юүлэх системийгзохион байгуулахажилд шаргууорсон байна.Тэрээр ШуховыгОросын газрынтосны үйлдвэрийн

салбарт эрчимтэй хөгжиж буй Баку дахь газрын тоснышинэтөвдфирмийнудирдагчааражиллахыгурьсанбайна.1880 онд Бари Москвад барилгын контор болон зуухныүйлдвэрбайгуулжВ.Г.Шуховыгерөнхийзохионбүтээгч-конструкторээр ажиллахыг урьжээ. Бари үүнд залууандыгааэндүүрээгүйбайлаа. Энэхүү ер бусын албаныболон бүтээлч хамтынажиллагааны дүнд багагүй агуу бүтээлүүд төрсөн юм.“Баринамайгашиглажбайсангэжярьцгаадагюмбилээ.-Тэрүнэн.Гэвчбичгэсэнтүүнийгминийхамгийнзоригтойсаналуудыгбиелүүлэхийгтулгажбасашиглажбайсанюм’’ гэжШуховхожимбичсэнбайдаг. Хагас жилийн дараа В.Г. Шухов дэлхийд анхудааөөрийнбүтээсэнфорсункнийтусламжтайгаарнефтьболовсруулахад хаягдал болж орчин тойрны ус нуурыгбохирдуулж байсан хаягдал мазутыг үйлдвэрийн аргаарбамбарланшатаахаргыгбийболгосонюм. Газрын тос, газрын тосны бүтээгдэхүүнийгхадгалахынтулдШуховшаталсанханабүхийэлсдэвссэнсуурьтайцилиндррезервуарбүтээсэнюм.Тэрхүүхийцньжигдбатбөх,хамгийнбагажинтэйбайв. Резервуардахьшингэнийханандөгөхдаралтгүнээсөгсөжүүнтэйзэрэгцэнхананызузаанболонбөхбатбайдалөснө. Харин гадна ёроол дахь элсэн зөөлөвч шингэнийдаралтыгөөртөөавчрезервуарынёроолыгнимгэнболгожөгнө. Газрын тосыг нэрэх тоног төхөөрөмжийг өндөртемператур, даралтын үйлчлэлээр задлаж аж үйлдвэрийнтоног төхөөрөмжийг боловсруулсан юм. Энэ нь түүнийинженерийнэрчимтэйкарьерындөнгөжэхлэлньбайлаа.

Орчуулагч багш - Н.ОюунЗөвлөх инженер - Г.Галбадрах

/Наука и жизнь 2013.03 сар/

Үргэлжлэл нь дараагийн дугаарт

Академич Владимир Григорьевич Шухов (1853-1939)

Москва хотын усан гудамж

Наталия Лескова

04 (36) 2014 оны 4-р сар 6 ЭРЧИМ МЭДЭЭ

Даралт ихэсдэг хүмүүст зөвлөх нь Даралтихсэхгэдэгньбиедаасанөвчинтөдийгүй,зүрхнийтитэм судасны цусан хангамж, тархины цусан хангамжийгбагасгадаг хүчин зүйл болдог. Даралт ихсэх эмгэгтэй үедтархиныцусхарвалт, зүрхнийшигдээсөвчнөөрөвчлөхэрсдэлболдог. Тиймээс энгийн боловч мөрдөх шаардлагатай доорхзөвөлгөөгбаримталнауу:

1. Артерийн даралтаа тогтмол хянаж байх.Өдөртдаралтыгнэгудаанэглцагтүзэх.Хэвийндаралтнь 90/60-140/90мм.муббайдаг.

2. Зохистой хооллолтын дүрмийг дагах.Хүнийбиеийнтэжээлийнбодис,аминдэм,эрдэсийнхэрэгцээгханган, эрүүл мэндэд эерэг нөлөө үзүүлдэг хооллолтыг зөвзохистой гэнэ. Зохистой хооллолтын үндсэн зарчим нь эрчимхүч энергийн зарцуулалт ба нийлүүлэлт нь тэнцвэртэй байхёстой.Хоолыгхоногт4-5удаа тогтмолнэгцагтидэж,өглөөбаоройнхоолныхоорондынзай10цагаасхэтрэхгүйбайх. Хүнийуургийн өдрийн хэрэгцээ 90-95 грамм /Мах, загас, шувуу,сүүн бүтээгдхүүн, өндөг гээд амьтны гаралтай бүх төрлийнбүтээгдхүүндхүнийбиедшаардлагатайуурагагуулагдажбайдаг.Хариншош,вандуй,буудайзэрэгньургамлынгаралтайуургийнэхүүсвэрболно.

3. Муу зуршлаасаа салах. Тамхитатах,архихэтрүүлэнхэрэглэхньнэнхортой.Тамхиныутаандагуулагддагникотинньхөөрлийннөлөөүзүүлж,зүрхэндүзүүлэхачааллыгнэмэгдүүлэнсудасагшаажартерийндаралтыгнэмэгдүүлэх,мөнсудасныханыгнарийсгадаг.Архинынөлөөгөөр биеэ хянах чадвар алдагдан даралтын ихсэлт ньуламаюултайболдог.

4.Хөдөлгөөнийхөө идэвхийг нэмэгдүүлэх Дасгал хийх явцад амьсгал давчдах, хэт хөлрөх,бие сульдах, зүрхээр өвдөх шинж тэмдэг илэрвэл хөдөлгөөнхориглох буюу ачааллыг багаар нэмэгдүүлэх маягаар дасгалхийж7хоногт3-5удаатогтмолхийх.Зогсолтгүйхурданалхахнь

хамгийн зохистой бөгөөд энгийн, хялбар болно.Нэгминутанд120алхамхийж3-4кмалхахньхангалттайачаалалавна.

5. Илүүдэл жинтэй хүмүүс жингээ хасах Даралт ихэсдэг л бол илүүдэл жингүй байх ёстой.Хоол ундаар авч байгаа илчлэг зарцуулж байгаа энергихоорондоо зохистойгоор тэнцвэртэй байх хэрэгтэй. 100 гр өөх900 ккалори,100 гр гоймон 350 ккалори, 100гр цөцгийн тос400 ккалоригэхмэтилчлэгагуулагдажбайна.70кгжинтэйхүн1цагхурданалхвал300 ккалори,тайваналхвал200 ккалори,усандсэлвэл670ккалори,дугуйунавал500ккалори,унтахад60ккалоритустусзарцуулдагбайна.Ийммаягаартооцожжинхасаххэрэгтэй.

6. Өдрийн дэглэм сахих, бүрэн дүүрэн амрахыг хичээхДаралт ихсэжбуй хүн хоногт 8-9 цагаасбагагүй унтажамарч,өдөр сэрүүн байж шөнө унтаж амрах гэсэн физиологийнхоногийнхэмнэлийгбаримтлах.Нойрыг хэвийнболгохын тулдунтахынөмнөцэвэрагаарт тайваналхах, хөлөөбүлээн устайсаванд дүрэх, бүлээн устай шүршүүрт орох,унтахын өмнө ихидэхээсзайлсхийх,зурагтыннэвтрүүлэгбагаүзэхзэрэгдэглэмдорох.

7. Стресст орохгүй байх Стресст орохгүй байх боломжгүйч, стрессийг тайлахболомжтой.Голньуурбухимдлаабусдадгаргалгүй,дотрооаравхүртэлтоотоолох,ярианыхаасэдвийгөөрчлөх гэхмэтээртүрамсхийжасуудлыголонталаасньбодох.

8. Эмчийн зөвөлгөөг дагах Эмчийн заасан эмийг яг баримтлан уух, өдөр бүрдаралтааүзэжөөрчлөлтгарвалэмчидхандах.Даралтынэмньүйлчлэх үйлчилгээгээрээ хоорондоо ялгаатай 5 төрөл байдаг.Эмийг тохируулжсонгохыг эмчзөвлөнө.Шаардлагатайүед3төрлийнэмийгчцугхэрэглэжболохбаяаралтайүедзаримэмийгхэлэн доор тавиулж хурдан буулгана. Мөн даралт буулгахаддаралтныэм, хаван хөөх эм, тайвшруулах эм гэх зэргээр эмчсонгожөгнө.

Их эмч С.Удвал

Бид та бүхний санал болгосон материалаас дараа дараагийн дугаарт нийтлэх болно. Мөн ажиллагсдын санал, шүүмж, оновчтой санал зэргийг сурталчлах болно.

Манай сонины талаарх санал хүсэлтээ 2125, 2256 дугаарын утас, cxa@tpp4.energy.mn эсвэл Судалгаа Хөгжлийн Албанд файлаар болон бичгээр өгч болно.

Та бүхэнтэй хамтарч ажиллахад хэзээд бэлэн байх болно.

УРАЛДААНТ ШАЛГАРУУЛАЛТ ЗАРЛАЖ БАЙНА!

Уралдаант шалгаруулалтын гол зорилго нь биднийөдөр тутмын амьдралд тохиолдох бэрхшээлтэй асуудлыгшийдвэрлэх инноваци бүхий техникийн оновчтой шийдлийголох,энэүйлажиллагаандаапатентийнмэдээллийгашиглахыгхөхүүлэндэмжижурамшуулахадоршино. Уралдаант шалгаруулалтанд Монгол Улсын иргэн,байнгыноршинсуугчоюутан,судлаачбазохионбүтээгчнароролцох эрхтэй. Оролцогчид нь дангаараа эсхүл багаарааоролцохболомжтой. УралдаантшалгаруулалтыгДэлхийнОюуныӨмчийнБайгууллага,МонголУлсынОюуныӨмчийнГазар,БНСУ-ынОюуныӨмчийнГазрынхамтранболовсруулсанжурмындагуухоёрүешаттайзохионявуулна. Оролцохыгхүсэгчдийг2014оны5дугаарсарын5-9-нийөдрүүдийн09-17цагийнхоорондОюуныөмчийнгазрын(Мэдээллийнтехнологийнпаркынбайрны4давхар)401тоотодбүртгэнэ.Бүртгүүлэхдээиргэнийүнэмлэхболоноюутныэсхүлажлынгазрынүнэмлэхтэйирнэүү.

Шагнал: I. Эхний шалгаруулалтад тэнцсэн 10 хүртэлоролцогчдодДОӨБ-ын“Батламж”гэрчилгээолгоно. II. Эцсийн шалгаруулалтын эхний 3 байрыг эзэлсэноролцогчдод:1.ДэлхийнОюуныӨмчийнБайгууллагынмедаль2.Мөнгөншагнал:Iдүгээрбайр–US$1,250IIдугаарбайр–US$750IIIдугаарбайр–US$5003.ДэлхийнОюуныӨмчийнБайгууллагындараахзайнысургалтадүнэтөлбөргүйхамрагдахэрх:•DL301Patents•DL318PatentInformationSearch•DL320BasicsofPatentDrafting

Дэлгэрэнгүймэдээллийгwww.ipom.mnсайтнаасавнауу.

МОНГОЛУЛСЫНОЮУНЫӨМЧИЙНГАЗАР