I ՚ ՚ .I ֊1 ■■ ՝՝

Г -- V -г - ' . . • •

'Ч;

т*

« П Р Я » . ш п р у г ы т з и г

Հ Հ

ШМШ

IԱ ր տ ա ւո պ . Հ . 11, Ь1 . Հ . Գ ի տ ո ւթ յա ն յ ե վ Ա ր վ ե ս տ ի Ի ն ս տ ի տ ո ւտ ի

Տ ե ղ ե կ ա գ ր ի М 2 ~ ի ց ՝ 4

З Ы к Ш 1927

ՊՐՈ Ֆ. ՀԱԿՈՐ Մ Ա ՆԱ ՆԳ ՅԱ Ն

■ԱՅՈհԹեՐ Հհն ա ա ւՈ ւհ $ЪЗЫ111Ч1П» 431ՈւՔՒ ՊԱՏՄՈՒ­ԹՅԱՆ 1

1* Տ ի ր ա կ ա ց ո ւ կ տ ի ո Տ ե ր ք ւեւ| ((պ ա յ ո ւ ա и ի կ » ֊ ք

Ա ն ա ն իա Շ ի ր ա կ ա ց ի ն « մ ա ղ ա ղ ս կշ ո.ոց և չա ւի ո ւց » դ ր վ ա ծ ք ի մ ե շ ո ւ ն ի

« պ ա յո ւա ս ի կ » բ ա ո լլ Հետ ե յա լ Հա տ վա ծ ո ւ ։ ! •

«Գ ր ա մ րսա պ ա ր ս կ ա կ ա ն լե ղ ո ւ ի ն ա ն ո լա ն ե ց им ւ և յ ա ր ծս ւթ ոչ Հ յա ր -

ծ ա թ ո Հ է ) տ պ ա ւո ր ե ցա ւք որ Է ե մ ա ս ն լա հ ր . և ա սա հր դ դ ր ա մ ա ց կշիււ, և

պ ա յո ւա ս ի կ ն ծ լի տ ր Է ։ որ Է л ս ա տ ե ր է որ էին ի в ղ ր ա մ ի 1լ շի ո և թ ի լ »

( տ ես Ա ն ա նիւսյ ի Շ ե ր ա /լո ւ .ն ւո յք Մ ն ա ց ո ր դ ք բ ա ն ի ց ք ի լ ո յս ած՛ ՝Ր. Պ .ք Ս.

Պ հա եր ր . 1 8 7 7 ) եՀԷ 2 8 2 9 ) ։ Ծ ա ն ո թ ո ւ թ յա ն մեՀ '/% Պ ա տ կա ն յա ն ր յ հ ն թ ա ֊

դ ր ո ւ մ և ա ւ!րո ղ9 ա յս Հա տ վա ծ ն ա ղ ճ ա տ վ ա ծ և Հա րկ հ Հ ա մ ա ր ո ւմ ո ւ ղ ղ ե լ ։

«Հ ա տ ո ւա ծ ս ա յս ,---ա ս ո ւմ ե ն ա յ— լի է վ ր ի պ ա կ օ ք և Աս,ո կ ա ր ծ ե ա ց Հ .

Ա լգ ե ր Լա ն ի ։է ի ̂ ա ն կ հ ս» լ թ ւ .ւ ի լի ն և լ և ո չ Շ ի ր ա կ ա ց ւ ո յն . ա հս կ շռ ո ց Ան յ ե ր *

2 6 ։ Մ ե ք ղ ա յս ձև օ ր ի ն ա կ ի ս ։ա մ ք բ ն ա դ ր ի ն ♦— 'հրաւքն է մ ա ս ն լս ։ե ր

Լ ա յն է Ժց դ ա ր ե Հ ա ա ). և ս ա տ ե ր է դ դ ր ա մ ա ց կ շի ,Ն* ^ պ ա յո ւա ս ի կ ն Ժ

լի տ ր էք էսյ ն է ( 9 6 0 ) կ ա մ մ ե ր ձ ա ւո ր ա պ է ս ) ու ս ա ա ե ր ք որ լի ն ի ( 3 8 4 0 , կ ա մ

մ ե ր ձ ա ւո ր ա պ է ս ) 8 դ ր ա մ ա կ շ ի ռ ։ Յ ա ղ ա գ ս պ ա յո ւա ս ի կ ի տ Լս ի Պա ամ»

Ս երէոսիք դ լ. լ է . զ ի ա ն դ է ն ի ն ո ց ա ն է մ ի ո յ մ ի ո յ ա յի ա ս ն ո լ ի ն յ կ ե

պ ա յուա սիկ (ի ձ ե ո ա գ ի ր օ ր ի ն ա կ ի ն ժ ե ր 1 սլա յուա սիկ'^. դր ա ւք ։»

'/ ւ̂ Պ ա տ կա ն յա ն ի ա յս ո ւ ղ ղ ո ւմ ը ւ/ ի ա ն դա ։1 ա յն ս խ ա լ է ։ Ա ն ա ն ի ա Շ ի ~

ր ա կ ա ց ո ւ ր ն ա ղ ի ր ր •//՛է մ ի ա յն ո ւղ ի ղ է ք ա յլ ե էսիստ ո ւշ ա գ ր ա վ ո ւ Հ ե տ ա ք ր -

ք ի ր յ ի վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ե ։ վ ո ր Հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւ թ յո ւ ն ե տ ա լի ս վ ո ր ո շե լո ւ թ ե

«պ ս /յո ւա ս ի կ »- լւ ե թ ե Ե ի ր ա կ ա ց ո ւ էքյուս կ շի ռ ն ե ր ն ա յ ժ մ յ ա ն 1լի լոդրս» Ա ներով։

Շ ի ր ա կ ա ց ո ւ ժ ա մ ա ն ա կ բ ա ղ ժ ա ղ ա ն ո ւ տ ա ր ր ե ր ս ի ս տ ե մ ի կ շ ի ռ ն ե ր կ ա յի ն ք

ո ւս տ ի և խ ի ս տ դ մ վ սւր ե ր վ ո ր ո շե ի թ ե վ ո ր էԷաԸ Ը և տ ա ղ ա ն դ ը Հ ի ժ ք ե ր ն ֊

ղ ո ւ ն վ ե լ Հյ ի ր ա կ ա ց ո ւ դ ր վ ա ծ ք ո ւ մ ։ Վ ե ր ո հ ի շ յա լ Հ ա ա վ ա ծ ր , վ ո ր Հ ա մ ա ր վ ե լ ե

ա ղ ճ ա տ վ ա ծ' վ ո չ մ ի ա յն ա ղ ճ ա տ վ ա ծ չեք ա յլ խ ի ս տ կ ա ր և ո ր ։\ի վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն

եք վ ո ր ո վ լո ւ ս ա բ ա ն վ ո ւ մ ե ն Շ ի ր ա կ ա ց ո ւ բ ո լո ր կ շ ի ռ ն ե ր լ լ ։

Оի րա կա ցու. վ կ ա յո ւ թ յա ն մ ե ^ « դ ր ա մ ր ս ա պ ա ր ս կ ա կ ա ն լե զ ո ւ ի ն ա ն ո ւ »

ա ն ե ց ա ւ և յա ր ծա թ ո ^ 2 տ պ ա ւ ո բ ե ց ա ւ , որ Է հ մ ա ս ն լ տ ե ր » ճ ի ն կ ա տ ի յ ե

1 Ա յս վ հ ր ն ա ղ ր ի ս ո ս կ ' հ յ ո ւ թ հ ր քո/ ա ռ ա յ ժ մ Հ ր ա տ ա ր ա կ վ ո ւ մ ե մ ի փ ո ք ր մ ա ս ը , վ ււր

կ ա ր դ ա ց վ ա ծ ՛ ե Գ ի ա ո ւ թ յ ա ն և \Լ ր վ հ ս տ ի ] *ն ո ա ի ա н ».տ ի ս լա ա մ ա կ ա ն ֊Հ ա ս ա ր ա կ ա գ ի տ ա կ ա ն ր ա մ -

նի նիստում 1927 թ . Հունվարի 29-ին ։ 2 *

- /■ն ա էյ ր ի Հ յա ր ծ՜ա Էէ ո չ » ս լհ տ լ» հ ո ւ ղ ղ ե լ ս յա ր ծ աԷ1 ո ^ 9 ։

շ Հ. ՄԱՆԱՆԳՑԱՆ ֊Ն Յ Ո Ւ Թ Ե Ր ՀԻՆ ՀԱՑ. ՏՆՏ. ԿՅԱՆԲԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

ա ռնվա&յ ա նտ ա րա կույս , Ս ա սա նյա ն ա րծա թ գրաւէր, վոր ի կչիոշ» ինչպ ես Հ ա յտ ն ի յեք մոտ ա վորա պ ես, չորս գր ա մ եր Ь

Յ ե թ ե Սասան յա ն ա ր ծա թ գրաւէր կ ա զ մ ո ւմ եր լիտ րի * / հՀ~ՐԳ մ ա սր ճ մ ի ա ն գա մ ա յն պարզ ե , վ որ Շիրա կա ցու էիարԸ Հռոմեա կա ն սիստեմի լիտ րն եք վոՐԸ* ինչպ ես Հա յտ ն ի յե , րա րելոնա կա ն տաւլա %т1՛ 7ւսօ էէ ասն եր ե Հավասար եր ա յժ մ յա ն կշռով 3 .30 ,4 գրա մի -«

Ա յգ լի 1ոՐԸ Հենց սովորա կա ն եր Բ յո ւզա ն գա կա ն կ ա յս ր ո ւթ յա ն մեԳ ե նրա ճիշտ կշի,լ[ւ պ ետ ք ե ուրեւ/ե ր ն գ ո ւն ե լ վոչ թ ե մոտ 3 2 4 գրա մ, ինչպ ես пЛ Ь% СИ. Б1е111֊с 3 !լ Հ • Որբ ելին 1, ա յլ 3 2 0 )4 գրա մ։

Ս ա սա ն յա ն ա ր ծա թ գրա մրէ լի ն ե լո վ ը-րգ լիտ րք Հավասար ե յե ղ ե ր ո ւր ե էքն, ա սորա կա ն (հ^&Շնու&֊յի ն - և ա տ տ իկյա ն ՛թ ո ւ յլ ЙГЯСЬшО- յի ն ե նրաիսկա կա ն ու. ճիշտ կշիոը յ^ զ ե լ ե 4 .0 8 գ ր ա մ ։

Շիր ա կա ցու լի արի և գր ա մ ի ճշտմամր վորոշվում են ա յն ուՀետ ե ա յժ ­մ յա ն գրաքքեերով1 ինչպ ես նրա ՀիԱեական րոլոր կշիոներր, Գւույնպես ե պ ա րսկա կա ն <էպ ա յուա սիկշ-ր։ Ս տ ա ցվում ե կշիռների վոչ թ ե մոտավոր) ա քլ մ ի ա ն գա մ ա յն ճիշտ Հա շիվը, վոր Հետ և յա լս հ •

1 լիտ ր ՜ = 1 2 ունկ ի = ^ 7 2 գա Հ եկա ն — 8 0 պ արս• գ ր ա մ ճ 3 2 0 у4 գրա մ.1 ո ւն կ ի = 1 /ղ գ լ ի տ ր = 6 գ ա Հ ե կ ա ն = 6 2/„ պ. գրա մ1 2 7 ,2 գր ա մ .1 սիկղ— 1/ ^ լԻ աՐ= 1 / \ ո ւնկի = Р / 2 գ ա Հ .= 1 ձ/ [} պ. գրա մ ' 0 ,8 գրա մ.1 յէ ա Հ ե կ ա ն = ^ ! լի տ ր - = 1 1 Հ ո ւ ն կ ի = 1 4 (1 պ. գրաւՐ 4,53^!., գրա մ.

1 պ. ԳՐա1^Ը= -1^օ Ժ աՐ = 2 /շօ ո ւ ն կ ի —'')10 գա Հեկա ն' 4 ,0 ? զրա մ.1 ս ա տ ե ր = 4 դրա մ' 10% 3 2 գրաւէ, в 1 կեն գի ն ա ր = 1 0 0 լի*սրճ 3 2 կիէ* 0 4 0 գր ա մ •1 տ ա զա ն գ.Հ= 1.25 լ ի տ ր = 9 0 0 0 գա Հ եկա ն = . 4 0 կիր 8 0 0 գրա մ.1 ([պ ա յուա սիկն = 6 0 լ ի տ ր = 1 0 0 0 սա տ հ ր ==4000 պարս, գրա մ {.**կշիո

թ ի ւ .»У 1 0 կ ի լ • 3 2 0 դրա մ։Պարսկական Զ պ ա յո ւա ս ի կ ն ֊ր 9 ինչպ ես տ եսնում ե ն ք . Հավասար ե յ ե ֊

զել 1/շ կ ե ն դ ի ն ա ր ի ։Ս' երե ո и ր ք իւոսելով մա րա ց ապստամ բ ո ւ թ յա ն մա սին ա րա րա կա ն ծա նր

1 Տես Е- А- П ахомов, Монетные клады Азербайджана- Труды Общ. обсл. и изуч* Азербайдж ана* Вып- 3, Баку 1926. Նաև իմ « Հայա и տանի արբունի Հարկերր մարզ­պանության շրջանում», Տեղեկագիր Հ. Ա. Խ. Հ< Я'իա. և Արվ. հնստիտուտի, Յերևան 1020, № 1, եՀ 11 ծ՛անոթ, ։

а Տես З.-А. БесоигйетапсЬе, ТгаМё р га^ и е с1ея րօւճտ օէ шеяигев <Խտ реир]ев аийепн տէ Дее АгаЪеэ. Р а ш յ 909, եշ 22,

8 СЬ. Б1е11Ь յստէաւՑՈ Ցէ 1а стИваМоп Ьугапйие аи "VI 81ес1е. 1 ’ап'н 1 9 0 1 , ե չ 5 3 7 ,

* Տես I. А- Орбели, Вопросы и решения вардапета Анании Ширакца» Петро­град 1918, եչ 65»

5 Бесот-йетапске, եչ 24,в / * ն կ ա տ ի ե ա ռ ն վ ա ծ ՛ ա ս ո ր ա կ ա ն տ է ս է Տ Ր - ^ , ՛Լ՛՛րէ՛ 7.1՛" V ^ 1 'Ր "Բ 1 6 , 3 2 զ ր ա մ է

Ա ն ա ն ի ա Էթ Է ր ա կ ա ց ո լ մ ո ա ( ե Հ 2 7 ) Հ ի շ ա տ ա կ վ ա ծ ե ն ա և մ ի 'Ա -րիշ ո ա տ հ ր էէրսա Ե բ ր ա յ ե ց ւ ո յ » ,

վ ո ր ը կ ա զ մ ո ւ մ ե ո ւ ն կ ի ի մ ա ս ը , ո ւ ր հ մ ե ճ 3 , 4 ղ ր ա մ ւ Ս ա տ ե ր ն ե ր ի ա յս տ ա ր բ ե ր ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ,

վ ոՐ շ փ ո/ ? ե ց ր ե լ ե ՜Ր, Պ ա տ կ ա ն յա ն ի ն և Հ ի մ ք ծ ա ռ ա յ ե լ ն ր ա վ ե ր ո հ ի շ յա լ ս խ ա լ յ ե ն Է հ ս դ ր ո ւ է ! յ ա ն ։

ՏԵՂԵԿԱԳԻՐ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՅԵՎ ԱՐՎԵՍՏԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ 3

Հա րկա պ ա հա նջութ յա ն պա տ ձա ոով, Հիշում ե ն ո ւ յն ա յս Ա պ ա յոլա ս ի կ $»ը Հ և ֊ սէևյալ Հա տ վա ծում, ա'Բանզի ոչ կա րա ցին Հա մբերել դ ա ռն և դ ժ ն դ ա կ ծ ա ռ ա յ- ո ւթ ե ա ն ն և Հա րկին ծ ա ն ր ո ւթ ե ա ն ն * որ ի վ ե ր ա յ ն ո ց ա , դի ա ն դ ր էն ի ն ո ֊ ցա նե մ ի ո յ մ ի ո յ ամի ա ռ ն ո ւի ն յ կ ե պ ա յուա սի կ դրաւ1. և որ ոՀն կա րէր տա լ, ա ռն ուի ն ը ն դ մ ի ո յ մ ի ո յ դրա մի մա րդ մ ի , և ի րա ց ր ա րձին դՀեծելու թ ի ւ ն և զ ի շխ ա ն ո ւթ ի ւն ա շխ ա րՀին» (Պ ե տ ե ր բ . 1 8 7 9 , դ լ. լէ , եֆ 1 4 4 ) ։

«Պ ա յո ւա ս ի կ »*ը վերև տ ր վա ծ Հաշվով Հա վասար եր 4С 00 Ս ա ս ա նյա ն ա ր ծ ա թ ղ ր ա մ ի ^= ֊16 կիլ* 3 2 0 զրա մ) ուրեէքն1 Մ ա րա ստ ա նի Հա րկը , լի ն ե լո վ յ կ հ «պ ա յո ւա ս ի կ », ա նո ւմ ե 3 6 5 X 4 0 0 0 = : 1 .4 6 0 .ООО У ասան յա ն ա ր ծ ա թ դրա մ, իսկ նրա կ շ ի ռ ը ^ = 3 6 5 }Հ 1 6 ,Յ Տ ձ 0 = ֊5 9 5 6 կիլոդր* 8 0 0 դրա մ։

«Պ ւս յո ւա ս ի կ յօ ֊ի կշիո \է$ նա և նրա դրա մա կա ն ք ա ն ա կ ը , ինչպ ես տ ե ս ֊ ն ո ւ մ ե ն ք , շատ պ արզ վորոշվում ե ։

« Պ ա յուա սիկս-ի ո ւ Ս ա սա նյա ն ա ր ծա թ դրա մի կշի ռներ ի ճշտ ումը կ ա ր ֊ ևոր ո ւ ուշա գրա վ ե ա յն տ1*սակետից, վոր Հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ե տ ա լիս լո ւ­ս ա բա ն ելո ւ ա րա բա կա ն ա ղ բ յո ւր ն ե ր ի ա յն վկա յ ո ւթ յութէն եր ը , վոր վ ե ր ա բ ե ր ֊ վ ո ւմ են Ս ասան յա ն Պարսկաստան ի յ եկա մ ո լա ն եր ի ն ո ւ Հա րկ եր ին ։

է)րինա1լ Տա բա րիի մոտ Հա նդիպ ում են մի ք ա ն ի ա նդա մ դրա մա կա ն խոշոր գումա րների Հաշիէքներ, վոր ոնց մեՀ Հիշա տակվա ծ ե, ի մ կ ա ր ծի ք ո վ , Հ են ց ն ո ւ յն ա յս « պա յո ւա ս ի կ ո • ր , վոր N О б Ы с к в - ^ թ ա ր գ մ ա ն ե լ ե 1$6Աէ61

Տա բա րիի ա յդ վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի ց յե ր և ո ւ մ ե, վոր «պ ա յո ւ ա ս ի կ » ֊ն ի բր և դրա մա կա ն մեծ կշիռ ն ո ւ յն ք ա ն տ ա րա ծվա ծ ո ւ սովորա կա ն ե յե զ ե լ Ս ա ս ա ֊ ն յ ՚ս ն Պա րսկա ստ ա նում, ինչպ ես «կ ե ն դ ի ն ա ր » ֊ը Բ յո ւգա նդ ա կ ա ն կ ա յս ր ո ւ­թ յա ն մ եֆ ։

Տա բա րիի պ ա տ մելով , Խոս րով Պա րվեզն ի ր թ ա դա վո ր ութ յա ն 1 8 ֊ րդտ ա րում ( 6 0 7 /8 թ վ ի ն ) կա րգա դրել եր Հաշվել պ ետ ա կա ն ա մբոդՀ մ ո ւտ ք ը ,վոր ստ ա ցվել եր ի ր յե ր կ ի ր ն ե ր ի Հա րկեր ի ց և յ եկ ա մ ո ւտ նե ր ի ուրիշ բո լո րա ղ բ յո ւր ն ե ր ի ց ։ «Ն րա ն ղ ե կ ո ւց ա ն ո ւմ ե ն ,— վ կ ա յո ւմ հ Տ ա ր ա ր ի ն ,— վոր ա յդտ ա րո ւմ նրա յե կ տ մ ո ւտ ն և ր ը Հ ո ղ ա յի ն Հա րկից ո ւ մ յո ւս ա ղ բ յո ւր ն ե ր ի ց կ շ ֊ռ ո ւ մ են կտ րվա ծ փողո վ 4 2 0 մ ի լի ո ն „1ա էե զձ 1“ և ա յդ գո ւմ ա ր ը , Հա շվելով

10 „Й 1 Г Ь я т “ -С 7 „н й Ы Щ Й !", ա նոււ! հ 6 0 0 միլիոն „Дн-Ъ я т " : Ն ա Հ ր ա մ ա յո ւմ^ ա յդ փողը տ ա նել գա ն ձա տ ո ւն , վոր ի ն ք ը կ ա ռ ո ւցե լ եր Տ ի ղ բ ո ն ո ւմ և ա ն ֊վա նել Բ ա Հա ր... Խոս ր ո վ ։ հ ո ւ յն տ եղը բ ե ր ո ւմ են Հին դրաւքն եր ով, վոր կ տ ֊

րևլ ե յի ն Հա զկերա ի վորղի Պերոզը ևՊ երոզի ՛ի ր ՛էի Կա վա զը, 1 2 .0 0 0 В в Т ^ в Р

յո ւր ա ք ա ն չյո ւր 1]еи1е1 -ը կտ րվա ծ վա ղով 4 0 0 0 2 ուր Լ',Ям' ը նդ ա մ ե ն ը4 8 միլիոն Ո11էեդՅ,1" , վոր 7 աո. 1 0 Հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յա մ բ ա ն ո ւմ ե 6 8 .6 7 / . 428Л"

1

+ 7 , + յ լ п(]1гЬ ат“ л 3:3

Т 1 ь К о е Ы е к е - Ь յե ն թ ա գ բ ո ւ մ ե, վոր 11Աէ1ւ(]3,1-ն ա յս տ ե ղ , Հ ա վ ա ֊

1 Տես Т1х. К о е1 с1 ек е , Т а Ь а п , б е з с М с М в с1ег Р е г а е г ս ո ճ А г а Ъ в г г и г

2е1Ь й е г З а в а ш й е п , Ь е у й е п 1 8 7 9 , ե չ 3 5 5 , 3 7 в և 3 7 7 ,з Տաբարիի գերմաներեն թարգմանության մհֆ ա սլված- և 40,000, վոր սլարղասլեո

վրիպակ եւ

յ Տես Т Ь . К о е Ы е к е , Т а Ь а п , եչ 3 5 * - 3 5 0 ,

4 Հ. ՄԱՆԱՆԳՑԱՆ— ՆՅՈՒԹԵՐ ՀԻՆ ՀԱՅ. ՏՆՏ. ԿՅԱՆԲԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

ն ո ր ե ն , պ եա ք ե Հա սկա նա լ իբրև. Ս ա սա նյա ն ա ր ծա թ ղրա մի կշ[ւռ։ Ա յս յե ն թ ա դ ր ո ւ թ յո ւԱ ը Հա ստ ա տ վում ե^ ի մ /լա րձքով, Զպա յո ւա ս է*կ» կշոի վերոհիշյա լ վորոշմա մբ։ Տա բա րիի վ կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ի 1ս41էօ1-/>

կշիռը էկա րվա ձ գր ա մ ով» 401>0 я ]цШ к]Й 1" ե * , իսկ Շ իրա կա ցու մոտ , ինչպ ես տ ես ա նք, (Сպ ա յուա սի կ» *լլ ^ է 4 0 0 0 դրա մի կշիո. և թ ի ւ » ։ Ա յս Հա մեմա ­տ ո ւ թ յո ւ ն ի ց կարելի յ ե Հետ և ցն ե լ, վոր В е Т Й в !» ^ Համ ա պ ա տ ա ս իւ ան լի ն ե ­լո վ Զ պ ա յո ւա ս ի կ »•ի ն , „ п й Й Щ Й ^ - ^ ևս գո ր ծ ե ա ծվա ծ ն ո ւ յն վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ­ն ե ր ո ւմ Ս ասան յա ն ա րծա թ դրա մի կշոի իմա ստ ով։

(լՊ ա յուա ս ի կ »-ի ո ւ Ս ա սա նյա ն ա ր ծա թ դրա մի կշիռները , ինչպ ես տ ե­ս ա ն ք , ա յժ մ յա ն գրաէքէէերով Հավասար ե յի ն , ա ոա ջինը' 1 6 է̂[ղ ո,1Ս’ ЗН ) ,ս , . ,իսկ յե ր կ ր ո ր դ ը 4 ,0 8 դ ր • ։ ՈւրեԱե' ա յս կշիռների Հա մա ձա յն Ս ա սա նյա ն Պարսկաստանի ը նդ Հա նո ւր յե կ ա մ ո ւա ը 6 0 6 /7 թվի^1 պ ետ ք ե ր ն դ ո ւն ե լ 4 2 0 .0 0 0 *0 0 0 ^ 4 յ 0 8 = 1 * 7 1 3 .6 0 0 կիլոգրա մ Ս ասան յա ն ա րծա թ դ ր ա մ կամ 1 0 5 .0 0 0 Զպ ա յուա սիկ9 ։

ՀիՏէեվելով դրա մա գետ ] }0քէՏՇ11-/' Հա ղորդած տ վ յա լն ե ր ի վրա և ը ն դ ո ւ­ն ելո վ Ս ասան յա ն դ ր ա մ Է։ ա ր ծա թ ի ա րժ եքը մոտ 7 0 ս լֆ ե ն ն ի ն դ կա մ 8 6 սա ն­տ ի մ , իսկ ա րա բա կա նինը (Հ ն ա գ ո ւ յն շրՀան ի ) ճ մոտ 4 0 ս լֆ ե ն ն ի ն դ կամ 5 0 սա նտ ի մ ճ Т к . К оеЫ вке-Ъ Ս ա սա նյա ն Պարսկաստանի րնդՀա նուր քեկամու­տը 6 0 *1 8 թ վ ի ն Հա շվում եճ Ս ա սա նյա ն Զդրա մ»-ովճ մոտ 2 0 4 մ ի լի ո ն մարկ կամ 3 6 0 մ ի լի ո ն ֆ ր ա ն կ , ի սկ ա րա բա կա ն Զդրամ])- ով * մ ի ա յն 2 4 0 միլիոն մ ա րկ կա մ 3 0 0 միլոն ֆ ր ա ն կ 2г Ա յս յև ր կ ո ւ Հա կասա կան թ վ և ր ի ց КобЫ вкв-Ъ Հա վա նա կա ն ե Հա մ ա ր ո ւմ ա ոա ջինը ։

АгЫшг ՇհււտէՑոտօո-^ Իր „ Լ ՛ա ք ա * йев в а ш а ш Л е в " (К оЬ еикауп 1 9 0 7 , ե չ5 8 ) աշիյատոէ թ յա ն մե^ Հի&եվել և ՜և յո լգ ե կ ե յի ն ո ւ յն ա յս Հաշիվների վրա , սա կ ա յն ա ռա նց վորևե րացտտրու թ յա ն գ ե ր ա դ ա ս ո ւթ յո ւն ե ա վել յե ր կ ր ո ր դ թ վ ի ն , ը ն դ ո ւն ե լո վ ա րա բա կա ն դ ր ա մ ի ա ր ծա թ ի ա ր ժ ե ք ը 5 0 սա նտ իմ *5/

Ա դոլֆ Կրեմերը, վոր ոգտ վել ե Իրն Խ որդա դբեՀի և Կոդա մա յի աղ­ճա տ վա ծ վ կ ա յո ւ թյ ո ւն ն ե ր ի ց , Ս ա սա ն յա ն Պարսկաստանի ընդՀա նու ր յ եկա ­մուտ ը 6 0 6 /7 թ վ ի ն յե ն թ ա դ ր ո ւ մ ե 4 2 0 — 6 0 0 միլիոն , ,(1п’11ШИ“ , ա նուշա դիր թ ո ղն ե Լով ,,ւաէեզս1“ -/. և „ Ш г Ь а г а “ - /- 7 ֊ք ա ռ 1 0 -ը Հ ա ր ա ր ե ր ո ւթ յո ւն ը 4 2 0 մ իլիոն , , т Ш щ а ! “ — 6 0 0 մ ի լի ո ն , , й Ш т т ‘ ‘ (С и Ш и ’й е а Ы и Ш е (1ստ О п е п Ь в и п 1 е г

й е н С Ь а Ш е и , М е п 1 8 7 5 , ե չ 2 5 7 ) ,

ւ Տես Ու. Кое1с1еке, ТаЬап, եչ 3 5 5 ‘ „еЬепйакт тггйеи аис]1 ап йИегеи Мйпгеп уоп Регби, Տօեո <.1еы ^ й е§ егй , սււճ \топ К а\тШ , Տօհււ (1ստ Р ё г б г , ջթքւճջէ, 1 2 ,0 0 0 Веи1е1 §еЪгасМ, ]ейег ВеиЬе1 շս 4 0 0 0 МШща] ш цетпп^еш СгеШе, ако ւա цапгеп 4 8 МПНопеп МШща]“ . եչ 3 7 6 1 „ап քթւոԱոշէաւ 6е1й 2 0 0 .0 0 0 БеиЪе1, епШаНепй 8 0 0 МШктеп МШща1“ . եչ 3 7 7 „ап տս՜

тЦп21е т Сге1й 4 0 0 .0 0 0 ВеиОД епШаШтй 1 6 0 0 МШюпеп Л^ЙщаЬ"2 Տես Тк. КоеМеке, ТаЬап, եչ 3 5 5 ձ ա ն . 1 ,3 Հ ա չ վ ե լո վ գ ա ն ձ ա տ ո ւ ն տ ա ր վ ա ծ ա մ ր ո գ ֆ ղ ո ւ մ ա ր լլ 4 6 Н մ ի լի ո ն մ ււխ ա լ, А Г . С Ь п М ь б П г

Տ 6П ֊ն ա յ գ ա մ բ ո գ ̂ գ ո ւ մ ա ր ի ա ր ժ ե ք ը Հ ա վ ա ս ա ր հ Հ ա մ ա ր ո ւ մ մ ո ա ա վ ո ր ա ո լ հ н 3 3 6 մ ի լի ո ն

ֆ ր ա ն կ ի ։ Ո ւ ր ե Ձ ե * 6 0 6 / 7 թ վ ի ս լե տ ա կ ա ն ը ն գ Հ ա ն ո ւ ր յե 1 լա մ ա .տ ը ն ա ը Ա գ ո ւ ն ո ւ մ հ մ ո տ 3 0 0

մ ի լ ի ո ն ֆ ր ա ն կ , ի ս կ Պ ե ր ո ղ ի ո ւ խ ա վ ա տ ի ժ ս ւ մ ա ն ա էլն հ ր ի ւ յ է /հ ա ց ա ծ Հ ի ն գ ր ա ք /հ ե ր ի ա ր ժ ե ք ը մ ո տ 3 6 մ ի լ ի ո ն ֆ ր ա ն կ ։

ՏԵՂԵԿԱԳԻՐ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՈԼՎ ԱՐՎԵՍՏԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ 5

Վ երոՀիշյա լ յե ն թ ա գ ր ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ր , ի մ կ ա ր ծի ք ո վ , վիճելի յե ն , վորով- Հեսւև չե ն Հա մա պ ա տ ա սխ ա նում վերև ճշտված կշիռների Հաշիւ/սե ր ի ն ։

Տա բտ րիի վ կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ ե^ 6 *11Աէ1ւգ8»1* Հ՜Ա» ինչպ ես տ ես ա նք , գ ո ր ծ հ ա ծվա ծ վորսլես կշիո. Ս ա սա նյա ն ա ր ծա թ „(ЦгЬяШ*է"ի ։ Պարսկական ա յգ ոտ1է]պյ11“ -/»; րոտ յե ր և ո ւ յթ ի ն , ա նսովոր եր ա րա րա կա ն ժա մա նա կներ րո ւմ , ուստ ի ա նՀրա ժեշտ ե Հա մա րվել վ երոՀիշյա լ գ ո ւմ ա ր ն երր Հաշվել նա և ա՛րար ա էլ ան ,,(Нг1)ат“ - " '/ , վ ՚՚ր ի կ ի ՛ ՛ր յև ղ ե լ հ 7/ յօ .,ա\է\սփ\“ ՚Հ ի ա վ ե լո վ Բ ե ֊լա ղորիի վ կ ա յո ւ թ յա ն 'հ ' ,ո Թ* 1 յյոլդհկԼն մսէ ա նա ցո լ յէյ 0 ա նում , էէո ր կա- յի ն տ ա րրեր ոճՄ\19ՏՌԱ-ն ե ր , վորոնց կշիոր Հավասար հ յե ղ ե լ 1 կա մ 4/ յ կա մ 1Д

„ւաՕւզծւ1"-/»1» Ց ե վ ի ր ՛՛ք I ա րա լ՚ա կսւն ո ր ի ն ա կան „1աէ1ւդ&1“ -/ը I ինէսչես Հ ա յ- նի յն , « ավասար եր ա յժ մ յա ն 5^Д գրա մի, որինա !լա ն „(И гЬ аш 'Ч я՝ 3 >ց ° Ղև

գրա մի (-=-*/$ .,ա1է11(}քւ1“ ^ և ԱրԴրԱդԻքԻ иЛ1Г11ата -^ % 2 , 8 3 * դրա մի ( — * ! շ „աւէհ(]ո1ս^ Ղւ

Տա րա րիի վ կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւմ դ իմ կ ա ր ծ ի ք ո վ ք ի նկա տ ի յ ե տ ոնվա ծ Հ և ն յ ա յս վերջին Հ ն ա գ ո ւյն ժա մա նա կի Ար գ լմ ե լի ք ի „сПгЬмШ “ ՜ Ц) վ որ ի Հ,ս- րա րերու թ յո ւ ն ր Ս ա սա նյա ն „1)ПШ(|(11ь-/г կամ ա րծա թ գր ա մ ի Հա նդեպ գ ր ե ­թ ե 7-ր աո 10-ն եճ 2 ,8 3 * !զ ։ 4 ,0 8 *

Նոր ա յս յե ն թ ա գ ր ո ւթ յա մ ր վոչ մ ի ա յն վ ե ր ա ն ո ւ։! ե մա րկերով ո ւ փ րա նկնե րով Հաշված գո ւմ ա ր ն եր ի ա նՀա սկա նա լի տ ա րրերու թ յո ւ ն ր , ա յլ և ստ ա ցվ ո ւմ ե Ս ա սա նյա ն Պա րսկա ստա նի 6 0 0 յ 7 թ վ ի ը ն գ Հա ն ո ւր մ ո ւտ ք ի Հա­մ՜ ար տ ա րրեր գո ւմ ա ր ։ Ը ն դ ո ւն ե լո վ „ШШЩЙ!**»/* վորպ ես Ս ասան յա ն դ ր ա մ մ ա քուր ա ր ծա թ ի ց և նրա կշիոը՝ 4 ,0 8 գ ր ա մ 1 ա յդ գրաւէե ա ր ծա թ ի իր պ ա ր ո ւնա կո ւթ յա մ ր Հա մա պ ա տ ա սխա ն պ ետ ք ե Հա մա րենք ա յժ մ յա ն ա ր­ծ ա թ ււուրլու 2 կոպեկին ։ Ս ա սա նյա ն Պա րսկա ստա նի յե կ ա մ ո ւտ ը 0 0 0 )7 թ վ ի ն կլի նի ա յո Հաշվով է 2 0 .0 0 0 .0 0 0 X 2 2 ։ / . ^ 9 ' } .ձ 0 0 .0 0 0 արձ ա թ ռ ո ւր լի է

հր տպես, յ եկ/и մ՛ուար կա րոգ եր ա յդ գ ո ւմ ա ր ի ց մի վա քր պակաս լի ­ն ե լ, յ ե թ ե Ս ա սա նյա ն արծ и։ թ գրաւ/ս ո ւն ե ց ա ծ լի ն ե ր մ ա ք ո ւր ած ա թ Է։ Հետ վորոշ տոկոս խ ա ռ ն ո ւր դ ՝՝՝։

2 . (Г (1»է1|ուոփ<;իւ>

(I Ապուոիշին րա որ Հ ա նգի պ ո ւմ և Հքիրակավանի 1 2 2 8 թ վ ի ա րձա նա ­գ ր ո ւթ յա ն Հետ ևյա լ Հա տ վա ծում . ([Ես ա թա րա կ Իւա նԷ և Խոշակս վրա ց և Հ ա յւո ց թ ագոՀի վա սն յա րկա ր կ ե ն դ ա ն ո ւթ ե ա ն Հա րա զա տ ա ց մ երոց մա ն գա ֊ տ որթ ս։ խ ուցէս 7յաՀնշաՀի և ամիր սպ ա սա լար Ա ւա գին թ ո գ ա ք գգեղիս 7յի- րակա ղա պ ուոիշի ե լ գ^էրսաՀին ր ա ժ ն յո ր գ ե ց է յ ո[ ՚դ ի ք ագատ ի րա ժէն՝» (տ ես Կ. Կոստ ա նեա նց, Վիմա կա ն տ ա րեգիր, Ս .-Պ ետ եր ր ո ւր դ 1 9 1 3 , եՀ 71 յ»

1 Т аЬ аП , Դ 2 5 5 , ծ ա ն ո թ . 1 ։

2 Տես յ. А. БесонгйешапсЬе, Тгы№ ргя1вдие (Խտ роМв շէ тевигаз (Խտ реар1ея ашяепв օէ Лея АгаЬея, Рапв 1909, եչ 25, 2 6 , 27, 28 և *7,

3 <է Հ ա յա ս տ ա ն ի ա ր ք ո ւ ն ի Հ ա ր կ ե ր ր մ ա ր զ պ ա ն ո ւ թ յա ն շ ր ջ ա ն ո ւ մ » ն ա խ ո ր դ ի մ ա շ ի ւ ա տ ո ւ -

թ յ ա ն մ ե 9 Ս ա ս ա ն յա ն ա ր ծ ա թ դ ր ա մ ի դ ր ա մ ա կ ա ն տ ր ժ ե ք լ ւ յ ե ս Հ ա վ ա ս ա ր ե յ ի Հ ա մ ա ր ե լ մ ո ա ա —

վ ո ր ա ս լե ս ա յ ժ մ յ ա ն 2 5 կ ո պ ե կ ի ն ( ե ^ 1 1 ) ւ ի ն չ պ ե ս տ ե ս ն ո ւ մ ե ն ք , ն ր ա ա ր ժ ե ք ն ա ր ծ ա թ 2 6

կ ո պ ե կ ի ս սլ ա Կա " ե ե ։սս. ա ո ա վ ե լ ! ։ Հ ա վ ա ս ա ր ե 2 2 ֊ ք 3 կ ո պ ե կ ի , յ ե թ ե Ս ա ս ա ն յա ն ա յ դ դրա ւքը

յ ե ն թ ա դ ր ե ն ք մ ա ք ո ւ ր ա ր ծ ա թ ի ւր

6 Հ. ՄԱՆԱՆԳՅԱՆ ֊Ն Յ Ո Ւ Թ Ե Ր ՀԻՆ ՀԱՅ. ՏՆՏ. ԿՅԱՆՔԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

Ա յս բա ռ ը , ինչպ ես Հա յտ ն ի յե յ դեռևս բտ վ ա բա բ 1լհրպով մ եկնվա ծ չե 1 ։Մ • Նմինն « ա պ ուռ ի շի» Հա մա րել հ իր թ ա ր դ մ ա ն ո ւթ յա ն մ ե չ դ քուղի

ա նո ւն ճ АпЛ’р вШ 2* Հ » *Լևոնդ Ալիշանր ոԵ ի ր ա կի » մ եչ ն ո ւ յն րա ոի մասին ո ւն ի Հետ և յա լ յե ն թ ա դ ր ո ւ թ յո ւ ն ը «ք ա ն ղ ի ը ն դ ՀրսաՀի յի շ ի ճ թ ո ւի ն ո յն պ էս Հ ր ո յ Հարկ նշա նա կել ըստ ապ (չ ո ւ ր ) ա րա բա ցի րա ո ի » 3* Տ» Կարստը վ Դա­տ ա ստ ա նա գիրք Ս մբա տ ի» իր ա շխ ա տ ո ւթ յան մ ե չ (Сա պ ուոիշի և ՓրսաՀինբ ա ժ ն » թ ա ր գմ ա ն ե լ ե ЧКЯПЯ1 1111(1 Տ сЫвиЗвПгоИԱ41

Պ րոֆ. Հր . Ա ճա ոյա նի «Հ ա յե ր է ն ա րմա տ ա կա ն բա ռա ր ա ն ո ւմ » ( Երևան 1 9 2 6 թ ՝ ) «ա պ ուռիշի» բա ռ ի ն տ րվա ծ ե Հետ և յա լ բա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ը ա ռու7» ն ո ր ա գ յո ւտ բ ա ռ . . . բա ռս գտ ա ւ ա ռա ծին ան դա մ Մ ա ռ, СбОрН. МЯТ. К аш ;. 17 , 1 9 4 , որ հ կ ց ո ւմ կ սլրս, йЬп2 в դո յ լ ։ Հրա մա ն, ա րտ ա քնո ցЯ ր ա- ռ ի ն . սա կա յն ոչ ձևով Է նմ ա ն և ոչ ն շա ն ա կ ո ւթ ե ա մ բ» ։

в Հա յա ստ ա նի ա ր ք ո ւ ն ի Հա րկերը մա րզպ ա ն ո ւթ յա ն շրջա նում» վերո- Հիշյա լ ի մ ուսուԱ եա սիրութ յտ ն մ ե չ (ե չ 2 1 ] յե ս լա վ ա գ ո ւյն ն ե յի Համարել յե ղ ա ծ լո ւս ա բ ա ն ո ւթ յո ւ ն ն ե ր ի ց 3 . հարստի յե ն թ ա դրու թ յո ւ ն ը , վե րա պ ա - Հ ո ւթ յա մ բ ք իՀա րկե, վոր նրա բ ա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ը ևս չի կա րելի ը ն դ ո ւն ե լ ի բ ր և Հա ստ ա տ ուն ո ւ վեր ջնա կա ն։

Ւնձ թ վ ո ւ մ ե ա յժ մ ) վ որ «ա պ ուո իշի» բա ռը վորևե կապ չո ւն ի « ա ռա ի > վոչ ե լ « չր ի ոս դ ո յլի » Հետ ։ Ա ռա ջա րկում ե մ ա յդ բա ռի Հետ և յա լ նոր մ եկ- ն ո ւ թ յո ւ ն ը ։

« Ա պուռի շի» պ ետ ք ե կա րդա լ, ի մ կա ր ծի ք ո վ , « ա պ ուռ իշիսյ ի սկ ճա­պ ո ւռ » մ ի ջնա դ ա րյա ն « յա պ ո ւր » Հա րկն եք վոր պ ա Հա ն^վել ե ա նա սունների ո ւ ա պ ր ա նքների ա նցուդա րձի Համար Հա տուկ տ եղ երո ւմ ։ «Ց ա պ ո ւր » բա ռ ն ա յդ իմա ստ ով գ ո ր ծ ե ա ծվա ծ Լևոն *հ~ի 1 2 8 8 թ վ ի Հրովա րտ ա կում • «Ե ւ յա պ ո ւր որ տա ն ը ն դ յ Ա յ աս ո ւ ը ն դ Կուկլակյ ն ա յ ա յսպ ես լի ն ն ա յ է որ տան ի պրիսիԱև ի յը ղ տ ա յ բ ե ռ ն նոր դ ր ա մ ք ս ա ն ո ւ Հ ի ն գ , և ի պ րիսմէ կտա А ի յը ղ տ ա յբ ե ռ ն ն որ դ ր ա մ ք ս ւս ն ո ւՀ ի ն գ ք և ի լեղա կն ո ւ յա խ ա յխ ի ր ն զա րդ ի ոչըղոչըղէն ու դ ը եջպ լէն ո ւ ի պ ա ղղա մէնք ի յա յ լ ն ի յա մ ե ն ն տան ի յը ղ ­տ ա յբ ե ռ ն ն որ դ ր ա մ ք ս ա ն ո ւ Հ ի ն գ յ տա ն ի չո ր է բ ե ռ ն նոր դ ր ա մ տա սն և ի ն ն է և ի յի շ բ ե ռ ն նոր դ ր ա մ տասն ո ւ վ ե ց » (Տ ե ս Լ&11§101Տ V ., Լէ5 է1՚$-

я о г (Խտ с Ь а гЬ е з с Г А г т ё ш е օ ս с а й п к и г е с!е 1а с к а п с е Н е п е г о у а 1 е Д ез Н о и -

р е т е п з , У е ш в е 1 8 6 3 , ե չ 1 5 7 ) ։ Պ րոֆ * Հր . Ա ճա ոյա նն իր «Հ ա յե ր է ն ա րմա ­տա կա ն բ ա ռ ա ր ա ն ո ւմ } «ա պ ո ւր » բա ռ ը մ ե կ ն ե լ եք ի բր և վ ա խ ա ռ ո ւթ յո ւն ա րա բե ր են ից 1 й ա րա բ. 'Я1ШГ «ա ն ց ն ի լ} բ ա ռ ի ց ք ճիշտ ինչպ ես որ ն ո յն Հարկի լա . ձևը р а & з а з ш т բ ա ռ ն ն շա նկ ո ւմ է « ա ն ց ք » (ե չ 4 6 1 ) ''։

« Թ ողա ք ՂԳ^դՒա Շիրա կա զա պ ուռ 6 [ա յս ի ն ք ն * զապա ր իշո\

I Տ ե ս ի մ ա զ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ը ' <ГՀ ա յա ս տ ա ն ի ա ր ք ո ւ ն ի Հ ա ր վ ե ր ր մ ա ր զ պ ա ն ո ւ թ յա ն շ / ւ ^ ա -

նումՏյ Հ . V• Խ. Հ. Գ ի տ ո ւ թ յա ն ե Ա ր վ ե ս տ ի ի ն ս տ ի տ ո ւ տ ի Տ ե ղ ե կ ա դ ի ր , № 1( Յ ե ր հ ա ն 1926 թ <(եչ 21—22։

3 Армянския надписи, М осква 188Ն ե չ 5 1 ։

3 Հ ի ր ա կ , Վ ե ն ե տ ի կ 1 8 8 1 , ե չ 9 1 ։

4 յ . К аг^, ветрабйзсЬег Ко<1ех, Տէոտտեաք 1905, В . Н, եչ 234,II Հ ա յե ր է ն ա ր մ ա տ ա կ ա ն բ ա ռ ա ր ա ն , Հ ա տ . Ս,, Ե ր ե ւ ա ն 1 9 2 6 ։

® Ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւ թ յա ն ր ն թ ե ր լ յվ ա ձ ն ա ղ ճ ա տ վ ա հ ՛ չ /г ա ր ղ յո ք ա ր տ ա գ ր ո ւ թ յա ն մ ա մ ա ն ա կ » լ ա վ տ ղ ո ւ յն ն ե , ա ն շ ո ւ շ տ ։ տ ի շո 9 ք վ ո ր կ ա ր ո ղ ե թ ե ր և ս Լ ի ն ե լ ճ ի շ տ ր ն թ հ ր ք յվ ա ձ ր ւ

ՏԵՂԵԿԱԳԻՐ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ Յ Ե Հ ԱՐՎԵՍՏԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ 7

սլ Լ տ ք ե, Հա վան որ ենք Հա սկա նալ ա յ ն իմա ստ ով, վոր 1 2 2 8 թվի՛ն Ի վա նե ա թ ա բեկը ե նրա կինը Խռչակը Շիրա կ ւլյո լւլն ա զա տ ել են ի շա բե ռ ն ե ­րի « յա ,դ ո ւր » Հա րկից։ Վոր մ ի ջնա դ ա րյա ն ])0<ևւէ10աՈ և Հարկըգ ո յո ւ թ յո ւ ն հ ո ւն ե ցե լ վոչ մ ի ա յն Կ ի լիկիա յում , ա յլ և բ ո ւ ն Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ 1 2 2 8 թ վ ի ն , ա յդ Հա ստ ա տ վում ե, ուոհՏ1հ, Հե տ ա ք ր ք ի ր ա յս վ կ ա յո ւ թ յա մ բ , յե թ ե Аր նոր լո ւս ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը Հա մա րվի ը ն դ ո ւն ե լի ։

3 . (Г 2 ը փ ա է* ш г л , «где փ ա յ քաւ* չ

Ա յս ա նձ ա ն ո թ բուռը г/ործ ե աձվաձ Սերեոսի և Սաեվւանոս Ասողիկի Հ ա մա սլ ա ա ա սիէ ա ն Հա տ վա ծներում\ վ ո[՛ վ եր ա բեր վ ո ւմ են ա յսսլես կոչվա ծ «Պարսիւ/ է/ողովին Տ> ա

1. « Պ ա տ մ ո ւթ ի ւն ՍեբԷոսի եպ իսկոպ ոսի ի Հերա № > > « րա տ , '/*. Պատ •կա ն յա ն ի , Ս. Պ ետ երրուրդ 1 8 7 9 , 1 2 2 . «Իսկ ո ր ք ղՓա ղկեգ ոն ի ն և գՎ րա գ

ե զՍ ղ ո ւա նի ց կ ա թ ո ւղ ի կ ո ս ն , ե ա յլ ր ա ղ ո ւմ եպ իսկոպ ոսունք ի Յ ո ւն ա ց կող— մ ա ն է , և ի շխ ա ն ք1 ո ր ք եկեա լ էի ն ի ծ ա ռ ա յո ւթ ի ւն ոլա րսից թ ա գ ա ւո ր ի ն , որով և Հըվւա յքա րն իսկ Հր ա մ ա յե ա ց տա լ 1),

2 . «Սաեվւանոս ի Տա ր Օ^ւեցւ ո յ Ա ոողկա ն, Պ ա տ մ ո ւթ ի ւն տ ի եզեր ա կա ն Ъ • Հրատա Ստ. Մ ա լխ ա սյա ն ց ի , Ա. Պ հտ երրուրդ 1 8 8 5 ք եֆ 9 6 . «Ի ս կ ո ր ք զ ՜Ր ա ղ ֊ կեդոնին Ի վ եր ի ո յ ե Աղ ու ան ի ց կա թողիկոսն ք որ էր ի Փա յտ ա կա ր ա ն ք ի դրա ն ա ր ք ո ւն ի յ էւ ա յլք ոմ ա նք եպ իսկոպ ոսունք ե ե ր ի ց ո ւն ք ք աղա ք ա ց , որ ի Յ ո ւն ա ց կողմա նէ, !ւ ի շխ ա ն ք , ո րք եկեա լ էի ն ի ծ ա ռ ա յո ւ թ ի ւ ն թ ա գ ա ւո ր ի ն Պարսիցք որոց գէվւա քա րն իսկ Հրա մ ա յեա ց տ ա լ» ։

Ստեվւան Մ ա լխ ա ս յա ն ի Հրատարակա Ь Ա սողիկի ծ ա ն ո թ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ո ւ մ (ե չ 9 6 ե 35 1 —3 ) 2 ) առաչ ե ն ր եր վ ա ծ ա յգ ա ն ծ ա ն ո թ րա ո ի ձեռա գրա կա նտ ա ր ր եր րն թ երցվա ծ ն ե ր ը .

1) Ասողիկի ա ոա ջին տ պ ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե չ ( Փ ա րիզ 1 8 5 9 } /# ̂ 9 7 ) « զվէտ- ք ա ր ն » , ձ) Ц Յ ե ղ յա ն ց ի ձ ե ռ ա գ ր ո ւմ 1 « ղչչվւ ա քա րն » ք 3 ) Ո րոսսեի ձ ե ռ ա գ ր ո ւմ 4 (ք գֆըվւաքածառճ է

Կարապետ վրգսլ- Շ ա Հնա ղ ա ր յա ն ց ը է Ա սողիկի ա ռտ ո ւն տ պ ա գ ր ո ւթ յա ն Հրա տ ա րա կիչըյ յհ *հթ ա ղբել ե ա ռա նց վորեե Հ ի մ ք ի 9 վոր С փ ա քա ր » րտ ոըն շա նա կո ւմ ե գա ց ե ճ «ռո ճ ի կ , թ ո շա կ » ( Փ ա րիզ 1 8 5 9 , ե չ 2 1 1 ծ ա ն . 5 9 ) ։

Ասողիկի ֆ ր ա ն ս ե ր ե ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա ն մ ե չ Ե. յո ւ լոր յե ն , Հետեելովք ըստ յե ր ե ո ւ յթ ի ն , 4 . ք/աՀնաղար յւս ն ց ի ն է ն ո ւ յն բա ռ ը թ ա ր գ մ ա ն ե լ Ь рГ0У18!0118

(„ւ1 1еиг 6է քօսոա՛ օԽտ ргспчвюпв", Ей. О икитег, ШяЬпге пшуегвеПе раг Ейетше йе Багоп, ргепнёге рагЫе, Р а ш 1 8 8 3 , եչ 1 2 6 և ծ ա ն . եչ1 9 2 ) ւ

Ա երեոսի պ ա տ մ ո ւթ յա ն ա ռա ծին և յե ր կ ր ո ր դ տ պ ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ի ն չ ­պես ե Պետերրու ր գի (հ ի տ ո ւթ յա ն ց Ա կա գեմ ի ա յի ԴՐէագ [ ՚Ր ո ր ի ն ա կը, ո ւն ե ն « չըվւայքարնՏ> ը ն թ ե ր ց վ ա ծ ը (Կոսւոա նղնու պոլիս 1 8 5 1 ե Ս• Պ ետ երրուրգ 1 8 7 9 , ե չ 1 2 2 ) , վոր ի Հա վա նա կա ն ն շ ա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը լո ւս ա բա ն վ ա ծ ե Պատկան յա ն ի Հետե յա լ ծ ա ն ո թ ո ւ թ յա ն մ ե չճ «թ ո ւ Էէ էի ^^լ պ ա րսիկ բ ա *ն р ак аг կա մ рГйкаГ, որ նշա նա կէ զՀտ րկա պ ա Հա նչն ե ղտ ու ր иг Հա րկա ց ի պ էտս կա լուա ծ ա տ եա րցն ( // /* ր էո ս , 1 8 7 9 , հջ 122 ձ ա*հ ■ ) ։

տ Հ. ՄԱՆԱՆԳՅԱՆ— ՆՅՈՒԹԵՐ ՀԻՆ ՀԱՅ. ՏՆՏ. Կ ՅԱՆԻ Ի ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

'Բ. Պատկա՛ն յա՛հ ի ստ ուգա բա նա կա ՛ն Ա՛յո բ ա ղ դ ա տ ո ւթ յո ւն ը կարևոր ե և, ա նտ ա ր ա կույս , ա վելի ՀիւՈւավոր Լ ք ա ն մ յո ւ ս քմա Հա ճ յե ն թ ա դ ր ո ւթ յո ս ն - ներըւ

Ը ն դ ո ւն ե լո վ «վւա յքա ր ւ> րա ոի ծա գումը պ ա րսկերեն |1;'ս1\քս՜-/>ւ/, անհա­վա նա կա ն չի չի ն ի , իմ կ ա ր ծի ք ո վ , այդ բա ռ ը Համապատասխան Համարել <էպեկար, բ ե կ ա ր Տ -ի ն , վոր քննոէ թ յա ն ե ա ռնվա ծ « Հա յա ստ ա նի ա րքո ւն ի Հա րկերը մ ա ր զ պ ա ն ո ւթ յա ն շրջա նումս իմ նա խ որդ աշիէատոէ թ /ան մե9( ե չ 3 2 — 3 7 ) .

Լեզվա կա ն տ եսա կետ ից պարս. рЭлкЯГ րա ոի տ ա րբեր տ ա ռա դա րձու­թ յո ւ ն ը Հ ա յե ր ե ն ո ւմ 1 էէփայքարՏ, ե սպեկտրս* ա յն ք ա ն ել դժվա ր բա ց ա - տ րելի չեէ Հ ա յտ ն ի յ ե ա րդեն, վոր պարսկական՛ |) I։ к-Ь Հա յերենու մ տա ­ռա դա րձվել են պ ե կ կա մ վւ ե ք . որինա կ1 կուստ ե ք ո ւա ո , պար­տակ և փ ա րտ ա յ, կեղտ ե ք է շ , կերտ ել ե ք ե ր թ ա լ, վնասակար բ ա յց պ ա յք ա ր , պաշտպան բ ա յց վւուչտիպանւ .

(քՓ ա յք ա ր է -ի ն ո ւ յն ա ց ա մը «պ եկ ա ր » Հա րկի Հետ Հա րմա ր ե նա և ա յն տ եսա կետ ից, վոր Ս եբեոսի և Ասողիկի վերոՀիշյա լ Հա տ վա ծները ստ ա նում են նոր ա յս լո լս ա բ ա ն ո լթ յս ւմ ր Հա վա նա կա ն ու Հա սկա նալի իմա ստ ։

Ա եբեոսի և Ասողիկի պ ա տ մելով , «Պ ա րսից ժող ո վ ում » , վոր տեղի յե ր ո ւն ե ց ե լ Պարսից Խոսրով Բ. Պարվեղի ժա մա նա կ ( 5 9 0 — 6 2 8 թ . ) ։ ո լ զ ի ՚լ եր ճա նա չվել Հ ա յո ց Հավատըէ Ժ ՚ողովից Հետո, ա սո ւմ են ն ո ւ յն պ ա տ միչները, Խոսրով Ր ֊ը Հրաման հ տ վել ք ա ն դ ե լ նեստ որա կա ն յ եկեղեցիները ե սպա­ն ե լ նեստ որա կա ն յե պ ի ս կ ո պ ո ս ն եր ի ն ։ Իսկ քա ղկ եդ ոն ա կա նն եր ի ն ՝ Վրաց և Աղվ ա նից կա թ ուղի կոսնե ր ին և Յ ո ւն ա ց կողմիցս յե կ ա ծ յ և ւղի ս էլո ւղո սն եր ին ո ւ ի շխ ա ն ն եր ի ն 1 նա Հր ա մ ա յել հ տալ մ ի ն չև ա ն գ ա մ <է Էըվւ ա յք ա ր ն } ։

Ա յս տ ե ղ ե կ ո ւթ յա ն սլատմաէլան ճ շ տ ո ւթ յո ւն ը կարող ե գո ւնա վ ո ր վա ծ ո ւ վիճելի Հա մա րվել։ Մեղ Հետ ա քր քրո ւմ ե ա յստ եղ վոչ թ ե խ ն ղ ր ի պատ- մական կողմըէ ս *յլ մ ի ա յն <Г չը վ ւա յք ա ր » րա ոի նշա ն ա կ ո ւթ յո ւն ր ։

Ե գ. Դ յո ւ լո ր յե ն Ասողիկի ֆ ր ա ն ս ե ր ե ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա ն մ ե չ կա ր ձում ե է վոր Ասողիկր քա ղ կ եդ ո ն ա կ ա նն եր ի ն վ եր ա ր եր յա լ ա յգ Հա տ վա ծում ու զհ ցել ե ց ո ւ յց տա լ Խոսրով է ' ֊ի ա ն ա Հ ա ո ո ւթ յո ւն ր դեպ ի բոլոր Պա րսկա ստա նին Հպատակ ք ր ի ս տ ո ն յա Հ ա մ ա յն ք ն ե ր ը « իրր թ ե Խոսրով Պարվեղլլ, ճա նա չելով Հ ա յո ց միա բնա կ դ ա վ ա ն ո ւթ յա ն դ և ր ա ղ ա ն ց ո ւթ յո ւն ը իր յե ր կ ր ն ե ր ո ւմ у ըստ յե ր ե վ ո ւյթ ի *ե , բա րեմիտ վ ե ր ա բե ր մ ո ւն ք հ ո ւն ե ց ե լ նա և քա ղկեդոնա կա ն Հո գև ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն Հա նդեպ և Հրա մա յել ե Հ ա յթ Հ ա յթ ե լ ն ր ա ն ց պաշարը( ե չ 1 9 2 , ծ ա ն .) ։

Ւնձ թ վ ո ւ մ եք վ ոբ կ ա րիք կ_կա կա նգ ա ոնել Եղ* 'հ յո ւ լո ր յե ի ա յս բ ո ն ա զբոսիկ բ ա ց ա տ ր ո ւթ յա ն վրա ։

Ս եբեոսի և Ասողիկի Հա մապատասխան Հա տ վա ծներ ում , ինչպ ես տ եսա նք տ րվա ծ են նա խ վորոշ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր Հա լա ծա նքների մա սին նեստ որա ­կա նների դ ե մ և ապա ա կնա րկվա ծ ե } Հա վա նորեն, վ "Հ թ ե Խոսրով Ո ֊ի բ ա ր յա ց ա կ ա մ ո ւթ յո ւն ը քա ղկեդոնա կա նների Հա նդեպ ք ա յլ սրա նց նվա ստ

1 Ց ո թ ե ր ո դ դ դ ա ր ի ա ո ա ջ ի ն տ ա ս ն ա մ յա կ ս ! . I պ ա ր ււի 1լ1ւհ ր ր ն վ ա ճ ե լ ե յ ի ն Բ յո ւ գ ա ն դ ա կ ա ն

Հ ա յա ս տ ա ն ը և կ ա յ ս ր ո ւ թ յ ա ն ա ր և ե լ յ ա ն շ ր խ ո ն ն ե ր լւ ւ

ՏԵՂԵԿԱԳԻՐ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՑԵՎ ԱՐՎԵՍՏԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ 0

ո ւ ս տ ո ր ա դ ա ս վ ի ճ ա կ ը Հ ա յ մ ի ա բ ն ա կ յ և կ ե ղ ե ց ո լ Հ ա մ ե մ ա տ ո ւ թ յ ա մ բ ։ « Ո ր ո վ

և չ ը փ ա յ ք ա ր ն ի ս կ Հ ր ա մ ա յե ա ց տ ա լ է Ս ե բ ե ո ս ի խ ո ս ք ե ր ը , մ ե ր կ ա ր ծ ի ք ո վ ,

ս լ ե ա ք ե Հ ա ս կ ա ն ա ք Հ ե ն ց ա յգչ ի մ ա ս տ ո վ 1 ի ր ր Ա ն վ ա ս տ ա ց ո ւ ց ի չ մ ի փ ա ս տ

ք ա ղ կ ե դ ո ն ա կ ա ն յ ե կ հ ղ ե ց ո լ ն կ ա տ մ ա մ բ ։ Ա ր դ * վ ե ր ա դ ր ե լ ո վ « վ ։տ յ ք ս ։ր յ > ա ն ծ ա ­

ն ո թ ր ա ւ ։ ի ն « ս լ ե կ ա ր է - ի ն շ ա ն ա կ ու թ յ ո ։ ն , մ ե ն ք ի ր ո ք վ ո ր ս տ ա ն ո ւ մ ե ն ք

Ս հ ր ե ո ս ի վ կ ա յ ո ւ է } յ ա ն ի մ ա ս տ ա լ ի ց ո ւ ր ա վ ա ր ա ր մ ի ն ո ր լ ո ւ ս ա բ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ։

Մ ա ր դ պ ա ն ա կ ա ն Հ ա յ ա ս տ ա ն ի ա ր ք ո ւ ն ի Հ ա ր կ ե ր ն ո ւ ս ո ւ մ ն ա ս ի ր ե լ ի ս ' յ ե ս

յ ե ն թ ա ղ բ ե լ ե յ ի վ ո ր Հ ա յ Հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ը ձ ե ո ք ե բ ե ր ա ծ յ ե դ ե լ Հ ա ղ ­

կ ե ր ս ։ Р - ի Հ ա լ ա ծ ա ն ք ն ե ր ի ց Հ ե տ ո Հ ա ր կ ա յ ի ն ի ն չ վ ո ր ա ր տ ո ն ո ւ թ յ ո ւ ն ։ Ն ա

ա ղ ա տ ե յ ե դ ե լ , ը ս տ յ ե ր և ո լ յ թ ի ն , դ լխ ա Հ ա ր կ ի ց , բ ա յ ց պ ա ր տ ա վ ո ր ե յ ե դ ե լ

« տ ա լ յ ա ր ք ո ւ ն ի ս » « Հ ա ս » կ ա մ « ս լ ե կ ա ր » ' ա ր կ ը , վ ո ր յ ե ս յ ե ն թ ա ղ բ ե լ ե յ ի

Հ ո ղ ա յ ի ն Հ ա ր կ ա ւ

Ա րդ' Ս ե ր ե ո ս ի վ կ ա յ ո ւ թ յ ա ն մ հ Հ ' « ո ր ո վ և ղ չ ը վ ւ ա յ ք ա ր ն ՚՜ ի ս կ Հ ր ա -

մ ա յ ե ա ց տ ա ր 1 ա ն Հ ա վ ա կ ա ն չի լ ի ն ի , ի մ կ ա ր ծ ի ք ո վ , մ ե կ ն ե լ ա յ ն ի մ ա ս տ ո վ ,

վ ո ր ք ա ղ կ ե դ ո ն ա կ ա ն յ ե կ ե ղ ե ց ո ւ ց ։դ ա Հ ա ն 9 վ ե լ ե ն ո ւ յ ն ի ս կ «չըփ ա յ ք ա ր տ - ր ,

ա յ ս ի ն ք ն ՝ բ ա ց ի « փ ա յ ք ա ր - ս լ ե կ ա ր » Հ ո ղ ա յ ի ն Յ ա ր կ ի ց ն ա և ա յ ն Հ ա ր կ ե ր ը , վ ո ր

« պ ե կ ա ր » չ ե յի ն ։Յ ե թ և ը ն դ ո ւ ն ե լ ի Հ ա մ ա ր վ ի ն ո ր ա յ ս յ ե ն թ տ դ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը , ա յ գ դ հ պ ք ո ւ ւ Ր

« ։ի ա յ ք ։ս ր Ո - ը կ ա մ « պ ե կ ա ր , բ ե կ ա ր » - ը , վ ո ր մ ա տ ե ն ա գ ր ա կ ա ն Հ ի ն վ կ տ յ ո ւ -

թ յ ո ւ ն ն և ր ո ւ մ ո ւ ն ե ց ե լ ե , Հ ա վ ա ն ո ր ե ն , Հ ո ղ ա յ ի ն Հ ա ր կ ի ն շ ա ն ա կ ո ւ թ յ ո ւ ն , Հ ա ­

մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն պ ի տ ի չ ի ն ի վ ո չ թ ե պ ա ր ս կ ե ր ե ն 1)СкЙГ-/>Ъ; ա յ լ ]Ш]кЯ]“-/>Ь վ ո ր ն ը ս տ 1^. Պ ա տ կ ա ն յ ա ն ի ն շ ա ն ա կ ե լ ե թ և « Հ ա ր կ ա պ ա Հ ա ն ^ » և թ ե « ղ տ ո ւ ր ս

Հ ա ր կ ա ց ի պ է տ ս կ ա լ ո ւ ա ծ ա տ ե ա ր ց ՛ս , ա յ ս ի ն ք ն ' Հ ո ղ ա յ ի ն Հ ա ր կ ։

Ա ն Հ ն ա ր ի ն չ ե , ի մ կ ա ր ծ ի ք ո վ , վ ո ր « վ ւ ա յ ք ա ր , ս լ կ 1 լ ա ր » - ը Հ ո ղ ա յի ն ։ Հ ա ր ­

կ ի ն շ ա ն ա կ ո ւ թ յ ա մ բ |)Я1кЯ1’̂ և « ր ե կ ա ր » - լ ։ պ ա ր տ ա դ ի ր ձ ր ի ա շ խ ա տ ա ն ք ­

ն ե ր ի ի մ ա ս տ ո վ (ЬекаГ) տ ա ր ր ե ր փ ո խ ա ռ ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր լ ի ն ե ն պ ա ր ս կ ե ր ե ն ի ց 1 շ փ ո թ վ ա ծ ի ր ա ր Հ ե տ Հ ե տ ա գ ա յ ո ւ մ Հ ն չ յ ո ւ ն ա կ ա ն ն մ ա ն ո ւ թ յ ա ն պ ա տ ճ ա ռ ո վ ։

4 . ( Դ ՚ա հ հ կ ա Տ է - ց Տ ի ր ա կ ա ց ո ւ թ վ ա բ ա ն ա կ ա ն խ Տ ^ ի լ - 6 ե ք | ւ ւքհչ

Ան անիւս Հյիրսւկաըու. ((Յա դադս Հ ա ր ւյ մ ա ն և լո ւծ մ ա ն Я գ ր վ ա ծ ք ո ւմ Հորս ա նգա մ Հանգ քալում ե (X գ ա Հեկա ն» -ր % ի ր ր ե ա ժա մա նա կվա գր ա մ ( Հ ա ր ֊ у ո լ էք ե գ) մա ք մեք ժ թ ) " ։

Հ • П ր ր ե լ ի ն ի ր Հ ր ա տ ա ր ա կ ա թ յ ա ն մ ե ֆ им յ գ « դ ա Հ ե կ ա ն յ > ֊ ր Հ ա մ ա ր ե լ ե

արծաթ գրամ' „серебряная монета денарий14 (եչ 04)։Հ . Ո ր ր ե լ ի ի ա յ ս յ ե ն թ ա դ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ր , ի մ կ ա ր ծ ի ք ո վ ք Հ ա վ ա ն ա կ ա ն չ ե ։

Է թ ի ր ա կ ա ց ո ւ թ վ ա բ ա ն ա կ ա ն խ ն դ ի ր ն ե ր ո ւ մ ( է դ ա Հ ե կ ա ն յ> - ը վ ո չ թ ե ա ր ծ ա թ

դ ր ա մ հ , ա յ լ գ ո ր ծ ե ա ծ վ ա ծ բ յ ո ւ գ ա ն դ ա կ ա ն վ ո ս կ ի դ ր ա մ ի Հ ա մ ա ր , ,[ ո ր1 ՛

1 «Հա յա ս տ ա նի ա ր քո ւն ի Հար էլերը ւքարզսլանութ յա ն շր ջա ն ո ւմ », ե 9 3 1 , 3 4 ե 3 5 ։“ Ս ե ր ե ո ս ի ա ո ա ջ ի ն Ա յե ր կ ր ո ր դ տ ս լա դ ր ա թ յ ո ւ ն ն ե ր ն ո ւ ն ե ն , ի ն չ պ ե ս տ ե ս ա ն ք , & Հ ր ­

էի ա յ ք ա ր ն я ը ն թ ե ր ց վ ա ծ ը , ի ս կ Ս յա դ ի կ ի յե ր կ ր ո ր դ տ ս լ ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ճ (է դ չ փ ս ւ ք ա ր ն » ։ / » ն կ ա տ ի

ա ռ ն ե լ ո վ ն ո ւ յ ն ր ա ո ի վ ե ր և ա ոա Փ ր հ ր վ ա ե ձ ե ռ ա գ ր ա կ ա ն ա ա ր ր ե ր ա 1 լէ ւե ր ր ճ յ ե ս լ ա վ ա գ ո ւ յ ն

ե մ Հ ա մ ա ր ո ւ մ « զ չ ը / ի տ յ ք ա ր ն » ր ն Է 1 ե ր ւ յվ ա ձ ր ։

8 Տ ւ ՚ս I. А . О рбели , В оп росы и реш ения п а р д а п е та Анании Ш п р ак ц а, П е тр о ­гр ад 1В 1 Н , ւ,չ 1 8 , 22, 23, 2Տ։

10 Հ. ՄԱՆԱՆԴ՝ՅԱՆ-ՆՅՈՒԹ1>'Ր ՀԻՆ ՀԱՅ. ՏՆՏ. ԿՑԱՆԲԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

կշիոը Հյիրա կա ցու ժա մա նա կ պ ետ ք ե լի ն ե ր , ի ր ո ք 4 մեկ «դա Հեկա նն, ա յս ­ի ն ք ն ' 4 գրսւմ 53 * ք3 սա նտ իգրա մ։ Ա յդ վոսկի դրա մր, ինչսլես Հա յտ նի յե , ա նվա նվում եր Տ01ւճԱՏ9 11 ОНИ N111Я, сШГ6И8 և ղան ա զա ն դա րա շրջա ններում ո ւն ե ց ե լ ե նա և ա յլև ա յլ տա րրեր ա ն ո ւն ն ե ր ո ւ յերբեւ/ն նա և տ ա րրեր կշիռ։

Ան ան իա Շ իր ա կա ց ի ն Հենց ի ^ ք ը &Ց աղագս կշ ո ույ և չաւիուլյՈ իր գր ­վ ա ծ ք ո ւմ ա սում ե 9 « ն ո մ ի ս մ ա յ րստ Հ ռ ո վ մ ա յե ց ւո ց դա Հեկա նն ա նուա նին (Ս . Պհ 18 7 7 , ե չ 2 8 ) ։ Վ ենիտ իկի ձ եռ ա գի ր ն եր ի ց р ո րին ակր գա Հ եկան ի մա սին ու.նի Հետ և յա լ Հա վելվա ծը.

«Գ ա Հեկա նն մ ի ոսկի Է, ո ր ո յ կշիոն յա մ ե ն ա յն ա զինս մ ի ւ նու յ ն Լ ,և թ ե ո ւր ե ք գտ ա նիցի սլա կաս, ա րտ ա քոյ քա նա Կին ո ս կ ւո յն Է- զոր գաղտա ն ո ւղ գ ա յք ա րարեալ են 0 (տ ես Հա ր. վա րդ. Ա վ դ ե ր յա ն , « Р ա պ ա տ րութիւն չավէուէյ և կշռոց ն ա խ ն եա ցն , Վ ենետ իկ 7 8 - 1 * ե չ 2 7 ծ ա ն ո թ • ,2)*

Եւ-է ի ր ո ք , մեր Հին մ ա տ ե ն ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե չ (Гդ ա Հեկա ն»-ը մեծ մաստմր գո ր ծ ե ա ծվա ծ վոսկի դրա մի իմա ստ ով։

Հ ի ն Կտակարանի Հա յեր են թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա ն մ եչ « գա Հ եկ ա ն » են թ ա ր գ ­

մ ա նվա ծ բն ա գր ի 01ւ1՝յքՏ11Տ-' ̂ և НОПИВШЯ-^О *1ՈՐ վոսկի գր ա մ ե ն 1։ « 7 'աՀե-կա ն))-լւ ա ր ծ ա թ (ЗбПЯПОП-/* իմաստով Հա նդիսլում ե , գլխ ա վորա պ ես, Ավե­տ ա րա նի թ ա գ մ տ ն ո ւթ յա ն մ ե ^ ։ Ըստ յե ր ե ո ւ յթ ի ն , Ա վետ ա րա նի ա յդ «դ ա Հեկ ա ն ն-ին (ЙеПаПОП) և վեր ա բեվ ու մ Շ իր ա կա ց ո ւն վերա գրվա ծ Վ ենետ իկի դ և Ъ որինա կների վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ը « ըստ ժա մա նա կին դա Հեկա նն կ ш иш — ր իոն Էր. և դա Հեկա նն Էր ա ր ծա թ ի " » ։ Ս ա կա յն «դա Հեկա ն » - ի տ յս վևր- չ ի ն ն շան ա կ ո ւ թ յ ո ւնը ի բ ր և ա րծա թ Депапоп, վոր Հա նդիպ ում ե ա ռա վելա ­պես թ ա ր գմ ա ն ական գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ե չ, բա ցա ռ իկ հ ո ւ ա րտ ա սովոր։

«*Է ա Հեկա ն»-ը , ինչպ ես տ ես ա նք , Հիշա տ ա կվա ծ ե նա և Ա նտնիա Շ ի ֊ րա կա ցու թ վ ա բա ն ա կ ա ն Հա րցուկներում ։ Հ ե տ ա ք ր ք ի ր ե, ա ռա նձնա պ ես, նրա ԺԵ ~րդ Հա րցումը.

«Զ ի մի կ ա յր ինձ ա զ ն ի ւ9 վա ճա ռեցի և գ ն ո ց ն ՀՈՐՐՈՐԳ մա սինն կո­ւթ/ան գ ն ե ց ի , ե ա ւթ ն ե ր ո բ դ մա սինն ա յծ ե ա ն , և մետ ա սա ներորդ մա սինն ե զ ն ի , և եր ե ք Հա րեւր և ո ւ թ ետ ա սն դա Հեկա ն ի ոչխա րս սւոի։ Արդ գիտեմւ թ է ր ն գ ա մ են ա յն ք ա ն թ դա Հեկա ն լի ն ի » {տԱս В(ШрОСЫ И рвШвНЯЯ, ե չ 2 3 ) ։ Հա րցմա ն լո ւծ ո ւմ ի ց ի մ ա ն ո ւմ ե ն ք , վոր ա զն ի վ ձին վա ճա ռվել ե 6 1 6 «գ ա - Հ ե կ ա ն )) ֊ի ։ Ա յդ գ ն ի ԷՈՐՐՈՐԳ մասով ( = 1 5 4 դա Հեկա ն) գ ն վ ա ծ են յև զ ե լ կովեր, * I~ա բդ ո վ ( ՜ 8 8 դաՀեկփ)' ա յծ ե ր , ^ /ղ ^բդ ո վ ( = 5 6 գ տ Հ ե կ .)ճ յե զ ն ե ր և 3 1 8 «դ ա Հեկա ն ն-ի % վ ո չխ ա ր նե ր ։

ւ Գ ա է ե կ ։ա ն = 1 ս ո յ * ս ո ш И и Ծ ն ն . 7 .7 ;. 2 8 , խ Ե . 2 2 , Թ ի լ ք Հ . 1 4 , 2 0 , 2 0 , Տ Օ Գ ' թ ա գ .

Ժ . 1 6 , Գ . թ ա գ Ե 5 , Ա . Մ ն ա ց . Ի Թ . 7 , Ր . Մ ն ա ց , Թ - 1 5 , 1 0 , Ն ե ե մ ի է . 7 1 , — դ ա Հ ե 1 լա ն =

пот! яша* шИи Ս,, Մ ակ, ԺԵ, 0։Հ / , ? , 1լ տ ա կ ա ր ա ն ի մ և շ « դ ա Հ ե կ ա ն » հ թ ա դ մ ա ն վ տ ծ ն ա և Հ ո ւ ն ա ր ե ն (ЛгЛС'ЛппО-?# Հ ե տ ե -

յ ա լ Հ ա տ վ ա ծ ո ւ մ , « և ե դ և ի ր ր և դ ա դ ա ր ե ց ի ն ա մ ե ն ա յն ո ւ ղ տ ք ն յ ը մ պ ե լ ո յ , և է ս ա ա յր ն գ ի ն դ ս

ո ս կ ի ս մ ի մ ի ւ լս տ դ ա Հ ե կ ա ն ի ձ ո ւ լ ո յն Լ Ծ ն ն . 1**1'• 2 2 } * 'Ա յս ս ւհ զ « դ ա Հ ե կ ա ն » - / ւ կշ ո ի ի մ ա ս տ ո վ հ ,

ր ա յ ց թ ա դ մ ա ն ո ւ թ յ ս ւ ն ը ճ ի շ տ չ ե ք վ ո ր ո վ Հ ետ և. Д г & С Ь м б - ^ ! ի ր կ շ ռ ո վ տ ա ր բ ե ր ե ր € դ ա Հ ե կ ա ն ն - ի ց *

3 Չ*աՀ եկան= Депагюп шИи Մ ատթգ ԺԸ, 28, /'• 2, 9, 10, 13, /*/*• 10, Մ արկ, ՏՀ, 37,ԺՐ. 151 ԺԳ. 5, Դսուկ. է. 41, ժ. 35, ի, 24, ՑովՀ. Զ. 7։

3 Տե ՛ս Հ ա ր . Ս է վ դ ե ր յտ ն , « Բ ա ց ա տ ր ո ւ թ ի ւ ն չ ա վ ւ ո լ ց ե ն » , ե ֆ 38 $ ն ա և Ա ք1ււսնիա յի Շ ի ր ա ֊

կ ո ւ ն ւ ո յ , Մ ն ա ց ո ր դ ք ր ա ն ի ց , V . Պ հ տ հ ր ր է 1 8 7 7 , եֆ 3 3 г

ՏԵՂԵԿԱԳԻՐ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՅԵՎ ԱՐՎԵՍՏԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ 11

Ց ե թ ե ը ն դ ո ւն ե ն ք <Г դա Հհկա ն » - ն իր լ։ և ա ր ծա թ դ ր ա մ և նրա կշիռը մ եկ (С դա հեկա ն Տ) ։ ա յն եճ 4 .5 3 * ք.̂ գ ր ա մ *, յե ղ ն ելէի դեմ ա ն Համար կըստ ա ցվի ը նդ ա մ են ը 5 6 (Гղա Հեկա նն, վոր ա յժ մ յա ն դրա մով պ եա ք ե լի ն ի մոա 1 4 ա րծա թ՜ ռ ո ւր լի “։

Արդ յե ն թ ա դ ր ե լո վ յե ղ ն ե ր ի ա յս դ ի ն ը , մոտ ա վորա պ ես, իրա կա նին Հա մա պ ա տ ա սխ ա ն1 Հա րկա դրվա ծ ե ն ք լի ն ե լո ւ յե ղ ր ա կ ա ց ն ե լ, վոր յե ղ ի դ ի նը Ծ իրա կա ցու ժա մա նա կ յե դ ե լ ե մի ք ա ն ի ռ ո ւր լի ։

Բ ոլորովին ա յլ Հ ե տ և ո ւթ յո ւն կստ ա ցվի, յե թ ե « դ ա Հ ե կ ա ն » ֊ն ը ն դ ո ւ­ն ե ն ք ա յստ եղ ի բ ր և վոսկի դրա մ։

Այ ս վերջին յե ն թ ա դ ր ո ւ թ յո ւ ն ը թ վ ո ւ մ ե ի նձ ա վելի ք ա ն Հա վա նա կա ն, վորովՀետ և Նիրա կա ցա . ((Յա ղա դս կշռոց և կա փ ուց յ> դ ր վ ա ծ ք ի վերոՀիշյա լ վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի ց կա րելի յե ր յե ղ ր ա կ ա ց ն ե լ, վոր (էդա Հեկա նս-ը, ինչպ ես Հ ն ա դ ո ւյն Հա յ պ ա տ մա գիրների, ո ր ի ն ա կ, Յ ե ղ ի շե յի , Ա ե բեո ս ի , ՀովՀա ն Մա— մ իկոն յա ն ի մոտ , ն ո ւ յն պ ե ս և Շ իրա կա ցու յհ ր կ ե ր ո ւմ , վոչ թ ե ա ր ծ ա թ , ա յլ վոսկի դրա մ ե, ա մ ե ն ա յն Հա վ ա ն ա կ ա ն ո ւթ յա մ բ , բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն Տ011(1ԱՏ-{*9 վոր Ի իսկա կա ն կշիոը պ ետ ք ե լի ն ե ր մեկ Հգա Հեկա ն », ա յն ե ճ 4 ,0 Я1 յ դ ր ա մ ։

/ ' նկա տ ի ա ռն ելո վ «դ ա Հեկ ա ն » - ի և ա յժ մ յա ն վոսկի ռ ո ւ բ լո ւ կշի ռն ե­ր ը , կա րելի յ ե վորոշել ն ր ա ն ց կ շի ռն ն եր ի Հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յո ւն ը , ը ն դ ո ւն ե լո վ , իՀա րկե, վոր «դ ա Հ ե կ ա ն ս ֊ը ևս էԷա^ Է էլ ^ր և պ ա ր ո ւն ա կ ո ւմ երէ ի ր ո ք , իր մ ե չ 4-,53*/զ դ ր ա մ մ ա ք ո ւր վոսկի ւ

Լիակշիռ և լի ա գի ն (էղաՀեկան Տ> ֊ն Հա մա պ ա տասխա ն կ լի ն ի ա յս Հաշվով 5 ռ ո լ բ , 8 5 վոսկի կոպ եկի, վորովՀետ և ռո ։.ս ա կա ն 15 ռ ո ւբ լի ա ն ո ց ը , պ ա- բ ո ւն ա կ ո ւմ ե իր մ ե չ 1 1 ,6 1 2 գրա մ մ ա ք ո ւր վոսկի։ Բ յո ւգա ն դ ա կ ա ն էիա րը, ինչպ ես Հա յտ ն ի յե , 7 2 ձդա Հեկա նն եր և նրա կշիռը 3 2 6 ,4 գ ր ա մ ՚Հ ուրեւքի կշոի տ եսա կետ ից նրա Հա մա րժեքը ա յժ մ յա ն վոսկէ։ դ ր ա մ ո վ կ լի ^ ՚ի 42 1 ռ ո ւբ լի 6 4 կ ո պ ,։

Ա յսպ ես ե լ Հ են ց Հա շվել են բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն տօև(1ստ-/> ե բ յո ւգ ա ն դ ա ­կա ն վոսկու լի տ ր ի դրա մա կա ն ա ր ժ ե ք ը յե վ ր ո պ ա կ ա ն ն ո ր ա գ ո ւ յն յե ր կ ե ր ո ւմ ։ Ո րինա կ, Էթ ար լ Պ*իլը, մ ա տ նա նիշ ա նելով , վոր Հ ո ւս տ ի ն յա ն կ ա յս ե ր գա Հա - կա լո ւ թ յա ն ժա մ ա ն ա կ պ ետ ա կա ն գա նձա ր ա նո ւմ յե դ ե լ ե 3 2 0 *0 0 0 ֆ ո ւն տ վոսկի1 ա յդ գո ւմ ա ր ը Հա մա պ ա տ ա սխ ա ն ե Համարու մ մոա 3 6 0 .0 0 0 .0 0 0 վոս­կի ֆ րա նկի՛1 ։ ՈւրեԱե1 նա ևս բ յո ւղ ա ն դ ա կ ա ն 1 լիտ ր կամ ֆ ո ւն տ վոսկին Հա վասար ե Հա մա րում մոտ 1125 ֆ ր ա ն կ ի , ա յսինքն»' 42 1 ոուրլու. կոպ եկ-

1 Տե ՛ս վ ե ր և ե չ 3 0 ։

2 4 . 0 8 գ ր ա մ У ш и ա ն յ ա ն ա ր ծ ՛ա թ « գ ր ա մ ր » Հ ա վ ա ս ա ր հ ր , ի ն չ ս լ ե ո տ ե ս ա ն ք , 22%

ա ր ծ ՚ւ թ կ ո պ ե կ ի . ո ւր ե Ա ն ճ 4 .5 3 ^ 1 3 գ ր ա մ ա ր ծ ա թ Հ գ ա Հ ե կ ա ն » ֊ր Հ ա վ ա ս ա ր կ լ ի ն ի մ ո տ 2 5 կ >•—

"Iեկ իք Ի"Կ Տ գ ա Հ ե կ ա ն » ֊ր ճ մ ո տ 1 4 ա ր ծ ա թ ո ո ւ ր լ ո ւ ։

■՜1 Տե ՛ս վ ե ր ե ե չ 3 0 ։

4 СЪаг1е Б1е111, յստէաաո е-է 1а спШвайоп ЪуяапЫпе ап VI 8тес1е, Рап'я1 0 0 1 , եֆ 3 1 0 1 Ն մ ա ն Հ ա շ ի վ ա ն ո ւ մ ե ն ա ե Р ■ М . Տ ւ ^ 6 Տ - ^ ւ 5 3 3 թ վ ի ւչւս շ ն ա դ ր ո ւ յ ա մ ր / • յ ո ։ —

ղ ա ն գ ի ա ն վ ճ ա ր ե լ ո ւ յ ե ր Ս ա ս ա ն յա ն Պ ա ր ս կ ա ս տ ա ն ի ն կ ո վ կ ա ս յա ն ա ն յ յր հ ր ր ե ա մ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե -

ր ր ս լա Հ ս լա ն ե լո ւ Հ ա մ ա ր 1 1 . 0 0 0 Ո յո ։ գ ա ն գ ա կ ա ն ֆ ո ւ ն տ վ ո ս ! լ ի ։ Տ ւ ՚է է Տ - ^ յ ա յ Դ կ ո1 մ ա ր ր Հա ւքս ։ —

ս ա ր ե Հ ա մ ա ր ո ւ մ մ ո տ մ ի լ ի ո ն ֆ ո ւ ն տ ս տ ե ր լ ի ն գ ի , վ " Ր մ ո տ ա /Է ո ր ս /ս /ե ս Հ ա մ ա ո լտ տ տ ս Է ս ա ն

ե վ ե ր ո Հ ի շ յա լ Հ ա շ ի ւ ^ հ ե ր ի ն ։

12 Հ. ՄԱՆԱՆԳՕԱՆ ֊Ն Յ Ո Ւ Թ Ե Ր ՀԻՆ ՀԱՅ. ՏՆ Տ■ ԿՅԱՆՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

ներովւ Շա րլ Գիլէ՛ այս ա շխ ա տ ությա ՛ն ռ ո ւս ե ր ե ն Հրատարակուի) րսն յ/«0 3 5 0 մ իլիոն ֆ ր ա նկը վերա ծվա ծ ե ռուսա կա ն դրաւ!ի . „ИСТУПИВ НЯ ИрбСТОЛЮ стиниан нашел в государственном казначейс!ве огромную запасную сумму в 3 20 .000 фунтов золота, т .е . около 120 миллионов рублей на паши деньги**1:Հա սկա նա լի չեք թ ե ի ն չո ւ թա րգւէա նիչր Հսւրկ հ Համարել վա խել ր նա ղ ի րր ։ Հ ա յտ ն ի յե , վոր ֆրա նսա կա ն 4 0 ֆ րա նկր սլա րռւնա կում ե իր մեՀ նու յ ն ֊ քա ն մ ա քուր վոսկի, վորքա ն ե ռուսա կա ն 15 ռ ո ւր լի ն Լ - 1 1 .6 1 2 զ ր ա մ )։ Ֆ րա ն աս/լան վոսկի ֆ ր ա նկը ^ավասա ր լի ն ե լո վ ^(հ՜['Դ վոսկի ո.ուրլո ւ, 3 6 0 միլիոն ֆ ր ա ն կը Հա մա պ ա տ ա սխ ա ն կբէինի վոչ թ ե էմոտ 1 + 0 միլիոն ո ո ւ ֊ բլուՅՅ, ա յլ 3 6 0 - 0 0 0 .0 0 0 ^ /я = 1 3 5 միլիոն վոսկի ռ ո ւբ լո ւ , վոր իր րե կլոր թ ի վմի ա ն գա մ ա յն Հա մա պ ա տ ա սխ ա նում ե վերև ճշտված- «դ ա Հեկա ն » ֊ի և բ յ ո ւ ­գա նդա կա ն լի ար Ի դրա մա կա ն ա ր ժ ե ք ն ե ր ի ն 2։

Ը ն դ ո ւն ե լո վ լիա կշիռ 0(դա Հեկա ն » ֊ ը , վոր պ /• բ ո ւն ա կ ո ւմ եր իր մեԳ 4.53*1$ դ ր ա մ մ ա քուր վոսկի, Հավասար О 8 5 վոսկի ռո ւլ*լո ւ կա մ 1 5 .0 0 վոսկի ֆ ր ա ն կ ի , ա նՀրա ժեշտ ե ի նկա տ ի ո ւն ե ն ա լ, վոր նրա մԼԳ մա քուր վոսկին կարող եր յերբեւ/ն վ որ ոշ տոկոս պակաս լի ն ե լ 4 .5 3 уа դ ր աէ^իը խա ռ ~ ն ո ւր դ ի (лигатура) պ ա տ ճա ռով *

Ա յդ դ ե պ ք ե ր ո ւմ , բնա կա ն ա բա ր , Համապատասխան տոկոսով պակաս կլի նի նա և «դ ա Հեկ ա ն »-ի ո ւ ա յ Ժ մյ ան վոսկի դրաէքեե ր ի կշռա կա ն մատ- նա նշվա ծ Հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յո ւն ը ։ Մհր յե ղ ր տ կ ա ց ո ւթ յո ւ ն ը , վոր «դ ա Հ ե կ ա ն » ֊ը Հավասար ե Л ռ ո ւբ լի 45 կոպ եկի, վ եր ա բեր վ ո ւմ ե , ուր եւ/և, էիակ շէո 111 յն «դա Հեկա ն ի ն , վոր ի մ ե չ մ ա քուր վոսկու քա նա կ ը 4.53^13 գրա մ եր ։

Ъ . <г11»и սււփ ո6 յ> յ հ վ <Г ա ս ս| սւ г |а ո 6 »

Կշիռների վ ե ր ա բե ր յա լ Վ ենե տիկի Հեռա դիրներ ի դ և Ъ ո ր ինա կնե ր բ , վ ո բո նը թ վ ա Հա մ ա բները նշա նա կվա ծ չե ն Հ , Ա վ գ ե բյա ն ի ա շխ ա տ ո ւթ յա ն մեջ, ո ւն ե ն Հետ և յա լ ու շա գբա վ Հա տ վտ հները.

ւ Տես Ш арль Д иль Ю стиниан и византийская цивилизация в VI веке* С.П ет. 1908, եը 318։ Ն ո ւ յ ն սւյ ո Հ ա շի ւքն ո ւ ն ի ն ա և ռ ո ւ ս ր յ ո ւ զ ա ն դ ա դ /г ս ։ 3. Կ ո ւ լտ կ ո վ ս 1 լի ն .тИи Кулаковский Ю., История Византии, т . 1, Киев 1913, եչ 521. „(А н астаси й ) дока­зал блестящ ее состояние финансов империи тем, что оставил в наследие своему преемнику огромный фонд в количестве 320 ты сяч ф унтов золота, т . е. около 120 мильонов рублей на наши деньги ."

2 Ֆ * Ո ւ ս պ ե ն ս վ ի ն , խ ո ս ե լո վ Հ ո ւ ս տ ի ն յ ա ն կ ա յս ե ր С1Л1 ն ո վ ե լ լ ա յ ի մ ա ս ի ն , վ ո ր ո վ կ ա ր ­

գ ա դ ր վ ա ծ ե յ ե ղ ե լ ո ւ ղ ա ր կ ե լ տ ե ղ ե ր ը Հ ա ր կ ե ր ի մ ա ն ր ա մ ա ս ն ց и ւ ց ա 1լ1ւ հ ր չ լճ սւււա ^ ե ր ե ր ո ւ մ

տ ո ւ գ ա ն ք ն ե ր ի գ ո ւ մ ա ր ն ե ր շ , վ ո ր վ ճ ա ր ե լ ո ւ ե յ ի ն զ ա ն ց ա ռ ո ւ պ ա շ տ ո ն յա ն ե ր ը , _ ^ е С Л И В у С Т с1 "

новленный нами срок означенныя подробныя росписи податей не будут разосланы по местам , то стоящ ие во главе префектур чины подвергаю тся пене в 30 золоты х литр, начальники провинций в 20 литр են" [տես История Византийской Имиерии, т. I, П ет., եչ 693)։

Ծանոթության մեչ 30 վոսկի էիս՚րը նա Համապատասխան ե Համարում մոտ 10 ООО ոուրլու։ Ա,յս Հաշվով բյուգանդական լիտրը Հավասար կլինի ՅՅՅ^ի ոուրլու, ի"կ ПОШ1ВШ11—

էլամ տ01'1(1ստ-ք 4 ռուր. 63 կոպ.։ ՛Ի՛նչ փաստերի ու դիտողութ յո։*է։նհրի վրա յե ՀիւՐւվսւծ այս Հաշիվրճ ծանոթության մեչ րնտվ բացատրված չե։ Նույն աշխատաթյան մի ուրիշ Հատվա՛­ծում ԴասԷ П О т 1 в т а ֊^ կամ Հււլհր սլ Ար Տ-ր Հավասար ե Համարված մոտ 4- 5 ոո։ րլու.տես И ст. Виз, Имп., եչ 809։

ՏԵԴ.ԵԿԱԳԻՐ Գ ԻՏՈ Ւ Թ ՅԱ Ն ՅԵ Վ Ա ՐՎԵՍ ՏԻ Ի Ն Ս ՏԻ ՏՈ Ւ ՏԻ 13 _ — .■ — --- —:— *

1 • «Տ ա ղ ա ն դ ն կ շռ ո յ ա նո ւն կ որ կ 6 |ւե [[,ա Ր ❁ ^ 6|>Ь լի ա րն ի ն ն ո. ասա ր ի ո ն ըստ Հ ա մ ա ր ո յ*.»

2 . «Մ ո ն ա թ ն - ի ն ն а ասա ր ի ո ն կ* ըստ Հելլենա կա նի ն ղհփաոն կոչիք որ կ ա նօսր է որ կ դ ա ն դ . զոր 'Ւրիսաոս Հինդ ձա գի վա ճա ռ ա սա ց . և ըստ Երրա յե ց ւ ո ց ա սա րիոնճ նու. ա ղո ւթ իւ ն կո չի ։ Ըսա ժամանակէէն դա Հեկա նն կ ասա ր իոն կր» և դա Հեկա նն կր ա ր ծ ա թ ի *» ։

Ա յս Հա տ վա ծներ ում Հիշվա ծ « սւ սար ի ո ն ս ֊ ի ա ռ թ ի վ Հ . Ա վղ Լ ր յա ն ն ո ւ­ն ի Հետ ե յա լ ծ ան ո թ ո ւ թ ի ւ ն ը , <Г«| քօրինա կ) ասսլա րիոն ք որ կ վրիպ ա կ գր չի , ղի պարտ կ լի ն ե լ ա սսա րիոն կա մ ա սա րիոնգ ( / ^ 3 8 ) ։ Հ . Ա վդերյւսնի ա յս ո ւղղ ո ւմ ը , ի մ կ ար ծ ի ք ով, վ իճելի յ ե ։ Հ . Ա վ գ ե ր յա ն ն ո ւշա դ ր ո ւթ յա ն չի ա - ռել ա յնք վ ոՐ <(տ ա ղ ա ն դ »*լг 9 0 0 0 ա սա րիոն *լերք ա յլ 4 3 0 .0 0 0 * Բ նա դրի վ ե -րոՀիշյա լ ուղղումով ստ ա ցվել ե մի Հաշիվ, վոր խ իստ դժվա ր ե բա ց ա տ ր ե լ։

ճիշտ եճ СՀ ա ս ա ր իոն » -ը մա ա ենա դրա կա ն մեր ա ղ բ յո ւր ն ե ր ո ւմ Հ ա ն դ ի - սլում ե տ ա րրեր իմա ստ ա կ կա մ ի բ ր և յե ր կ ո ւ դա րեՀա տ ի կշ/1,լ կա մ ի բ ր և դրամք ր ա յց ա յս վերջին իմա ստ ով} վ ո ր քա ն ի նձ Հ ա յտ ն ի յ ե } նա շատ փ ոքր դ ր ա մ ե} մ ի ն չդ ե ռ վ եր ո Հի շյա լ Հա տ վ ա ծնե ր ո ւմ տ ա ղա նդի ^/^ըւՐՐԳ մա սն ե } ուրեՍն1 Հավասար ե մեկ «դա Հեկա ն »-ի ( = .4 ,6 3 * !^ դ ր ա մ յ’.

Հ ա յե ր ե ն Ա վետ ա րա նի մեխ որինակք Հո ւն ա ր են 2188ЯГШ11-/* փոՔՐ դ ր ա մ ե և թ ա ր գմ ա նվ ա ծ ե «դ ա ն գ » (տ ե ս Մ ա տ թ * Ժ . 2 8 ե Ղաո ւկ . (/*/*, 6')*

Յ ե թ ե « տ ա ղ ա ն դ » ֊ ը ի ն ն ո. «ա ս ա ր ի ո ն » կա մ « ա սսլա րիոն» եր «րոտ Հա մա րոյ» ք Հա վա նա կա ն յ^ ն թ ա դ ր ե ի վ и ր ա յս վերջինը դրա մի ա-ն ո ւն ե ։ «Ը ս տ թ ո ւ ո յ» ե «րսւո Հ ա մա ր ո յ» խ ո ս քեր ո վ կշի ռներ ի վ ե ր ա բե ր յա լ ղր վ ա ծ ք ն ե ր ո ւմ ա կն ա ր կվա ծ 1.ն, ի մ կա րծիքովդ դրա ւ/ներր":

Ա րդ% Հնա րա վոր չ1՞ ա ր դ յո ք ի բ ր և լա վ ա գ ո ւ յն ը ն դ ո ւն ե լ к| որինա կի «ա սսլա րիոն» ը ն թ ե ր ց ո ւա ծ ը ։ Ա յԱ վհրֆին յե % թ ա դ ր ո ւթ յա մ ր Հա սկա նա լի յ ե դ ա ռ ն ո ւմ « տ ա ղ ա ն դ »-ի և «ա ս ս լա ր ի ո ն »-ի կշռա կա ն Հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յո ւն ը , վոր ա յլա սլես մ ո ւ թ ե ո ւ դժ՜վար բա ցա տ ր ե լի ։ 'հրա մա էլան ա յդ նոր միա§Էո- րի գ ո յո ւ թ յո ւ ն ը ա ն ը ն դ ո ւն ե լի Հ_սւ է աէ ի^վա ) վորովՀետ և «ա սսլր իոն » -ն ա նՀա յտ մի բ ա ռ չե բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն Հ ո ւն ա ր ե ն ո ւմ ։

Հ ա յտ ն ի յ ե դ վոր Թ յո ւ ր ք ի ա յո ւ մ գ ո յո ւ թ յո ւ ն ե ո ւն ե ց ե լ «ա սսլր» դրա ­մ ը ։ Ա յս V ասսլր» բա ռ ի ծա գո ւմ ը յե ն թ ա դ ր ո ւ մ են նոր Հո ւն ա ր են « սՏլ)1*0Տ» ՜ի ց ) ՎՈՐ1Լ նշա նա կել ե «ո ս լի տ ա կ »։ 1’ր ր և ա ս լա ցո ւյց ա յս լուսա բ ա ն ո ւ թ յա ն Հ մա տ ­ն ա ց ո ւ յց են անումք վոր ն ո ւ յն «ա սսլր» դրա մը թ ո ւրվ»երենում ա նվա %վԼլ I. նա և {Ա]է&1ւՏ1, ,Լոր է ա րմա տ ն ե Яф ա յս ի ն ք ն ճ « սպ ի տ ա կ»։ 1

Արդճ յե թ ե թ ո ւր ք ե ր ե ն «ա ս պ ր »-ր վ ա խ ա ռ ո ւթ յո ւն ե Հո ւն ա ր են ի ց և

գործ ե ա ծվել ա ր ծա թ դրա մի իմա ստ ովք Հա վա նա կա ն կ[Լ[ի*̂ ի) / '^ կա ր ձ ի ֊

1 Տ ե ս Հ ա ր . վ ա լս լ . 1 Լ վ դ ե ր յա ն , Ր ա ք յա տ ր ո ւ թ յա ն , ե Հ 3 7 - 3 8 . ն ա և « Ս .ն ա ն ի ա յի Շ ի ր ա ֊

կ ո ւ ն ւ ո յ . Մ ն ա ւ յս ր ւ լլւ ր ա ն ի ։ յ » ք ե Հ 3 3 ։

- Ս ո ն ա ի ք կ ա մ մ ո ն ա դ , ի ն չ պ ե ս Հա յ ա ն ի յ ե , դ ո ր ծ ե ա ծ վ ե լ ս ւա ւր ս ն ղ ի ի մ ս ա ս ւա է . ա ե ս է

Ս է հ ա ն ի ա յի ТИի ր ա կ . , ք ք ՚ն ա ւ յո ր դ ր ր ա ն ի ւ յ , 2 0 , ն ա ե Հ . Ա վ դ ե ր յ ա հ , <г Ր ա ւ յա ս ւր ա Էք իւքե չա վ ա /Ա ե

կ շ ո " , յ ն ա խ ն ե ա ց » , А Р 2 6 ‘ ‘ (է Տ ՚ս դ ա ն դ ն Տ |ւ 1 > քիւ/էր ք՜. դ ա ս Է1 ո ։ սդվ» մ ո ն ա դ կ ո չ ե ն » ։

՛՛* Հ մ մ ա ե (Հ ի ր ա կ ա ց ա Հ ե ա ե յա լ Հա ւա քա ծ ր « ս լ ա յ ա ա ս ի կ ն Й քի ա ր ք՝, ո ր ք՜ I I ս ա ս ւե ր ,

ւ*Ր է ի ն ի И դ ր ա մ ի կ շ ի » ե Է1 ի ։ » ( ս , / : , , Ա՛հ ա *!!. Շ ի ր ա կ ա, եֆ 2 0 . Ր ա ւ ր ս ս ւ ր ո ։Էէ ի լ ՛ի , / ւ 9 2 0 ի

1 Տե ՛ս „ О г а п й е Е п с у с 1 о р ё < и е “ Հ ա ն ր ա ղ ի ա ա կ ա ն ր ա ո ա ր / ս ն ո ւ մ „П Я р Г Й " ր ա ո ր ։

14 Հ. ՄԱՆԱՆԴ-ՅԱՆ— ՆՅՈՒԹԵՐ Հ1'Ն ՀԱՅ. ՏՆՏ. ԿՅԱՆ֊ԲԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ

քո վ) յե ն թ ա դ ր ե լ, վոր ն ո ւյ՜ն ա յդ բա ռը Բ յո ւգ ա ն դ ի ա յո ւ մ ևս տ ա րա ծվա ծ և յև դև լ ւ ՚բրե- ա րծա թ դր ա մ ։

9 Ասպար ի ո ն » ը ն թ ե ր ց վ ա ծ ր վերրՀիշ յա լ ձևռաղ իրն Լ ր ո ւմ էլարոդ ւ Հ ւն ց ուշա գրա վ մի վ կ ա յո ւ թ յո ւ ն Հա մա րվել, վոր ա յգ բա ռ ն ի բր և ա րծա թ գրաւէի ա նուն գ ո յո ւ թ յո ւ ն ե ո ւն ե ց ե լ նա և Հա յա ս տ ա ն ո ւմ , Հա վա նորեն, ա յն դարա ­շրջա նում , յե ր ր գրվա ծ են յե գ ե լ (էւյ և ե որինւս1լа Վ ենետ իկի ձեոա գիրն երր ։

Ա յս ձ եռ ա գի ր ն եր ի մա սին Հա ր. վա րդ. Ա վ գեր յա ն ը <13 առա էա բա նու­թ յա ն » ւ1ե$ Հա ղորդում ե Հետ և յա լ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ը .

ք ■) և ե օրիեա կք ը նտ իր են գ ր չո ւթ ե ա մ բ , և միա բա ն ո ւն ի ն զկշիռս և գչա վւս.միա յն երրա կի տ ա րբեր ի ն յա ռ ա ջ ն ո յ ա նտ ի, նա խ ՝ զի Հա մ ա ոօտ ա գո /ն ե ն ք ա ն գնա . երկրորդ՝ չո ւն ի ն ի ճա կա տ ու զա նո ւն Ա նա ն ի ա յի , և ոչ վերնա գիր ի վել ւա յ ի ւր ա ք ա ն չի ւր կշռոց և չա վա ւց* և երրորդճ յա ւե լո ւն ի սկդրա ն ։սնդ դաս սլա րիս ական չա ւիս։ Վասն ո ր ո յ և մ եք ղսոցա ևս դուդդա դիր օրինա կ ա րժա ն Հա մա րեցա ք ա ռա նձին .դնել ի նա խ ա դբուն ս դ ո ր ծ ո ւյս դկնի Ասպա­րիսա կա ն չա վւուց Խ ո ր ե ն ա ց ւո յն » ք(СԲ ա ց ա տ ր ո ւթ ի ւն չա վւուց և կ շռ ո ց». Յ ա ֊ пш ^ш բա ն ո ւ թ ի ւ ն , և^ 5 ) ։

Ինչպ ես յ ե ր և ո ւմ ե ա յս տ եղ ե կ ո ւթ յո ւնի ցս դ և ե ո րինա կներն « ընտ իր են դ ր ժ ո ւթ յա մ բ » , ուստ ի և ա յս ձեռա դիլւնևրը կարող ևն բա վա կա ն Հին լի ն ե լ ։ Արդ ի նկա տ ի ո ւն ե ն ա լո վ նոր Հունա րեն ЗДфГ08*Д ն շա ն ա կ ո ւթ յո ւն ն ի բ ր և (Гսպ իտ ա կ» ք նա և Հ ա ս պ ա ր ի ո ն » ֊ի վերոՀիշյա լ կշիոը Հավասար «դա Հե- կ ա ն » .ի ( — 1/ моо տ ա ղա նդի)՝ կա րելի յե , ի մ կա ր ծի քո վ, յե ն թ ա դ ր ե լ, վոր «ա սպ ա ր իոն » ֊ն ի բր և բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն Հա տ ուկ գր ա մ յե դ ե լ ե, Հա վա նորեն,

ա ր ծա թ գրա մ, ՎորԷ Հ ն ա գ ո ւյն կշիոը Հա մա ձա յն վերոՀիշյա լ վ կ ա յո ւ­թ յո ւ ն ն ե ր ի պ ետ ք ե ը ն դ ո ւն ե լ1 4 5 3 *Д գր ա մ ։

-V'

՚ ■

ԳԱՍ Հքւճճարար Գիտ. Գրաղ.

յւյւ