МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН …yepp.mn/wp-content/uploads/2017/07/Uuriin-unelgeenii-udirdamj_Self... · ӨӨРИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨЛТ

3

МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫНҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЦОГЦООР НЬ ХӨГЖҮҮЛЭХЭДЧИГЛЭСЭН ӨӨРИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ УДИРДАМЖ

Мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төв,Политехник коллежүүдэд зориулсан гарын авлага

“Сургуулийн удирдлагын чадавхийг бэхжүүлэх” сургалтын хүрээнд Төслийн зөвлөх Эрнст Юнкегийн санал болгосон сургуулийн өөрийн үнэлгээний загварыг Монгол Улсын баруун бүсийн МБС-ын 7 байгууллага Монгол Улсын МБС-ын тогтолцоонд нийцүүлэн сайжруулан боловсруулав.

Швейцарийн хөгжлийн агентлагийн санхүүжилтээр Германы GFA компанийн хэрэгжүүлж байгаа “Монгол Улсын Баруун бүсийн Мэргэжлийн

боловсрол, сургалт” Төсөл

Улаанбаатар хот2015 он

4

МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫНҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЦОГЦООР НЬ ХӨГЖҮҮЛЭХЭДЧИГЛЭСЭН ӨӨРИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ УДИРДАМЖ

Эмхэтгэж боловсруулсан: Эрнст Юнке

Орчуулсан: Самдангийн Болормаа

Энэхүү удирдамжийг зөвшөөрөлгүйгээр олшруулах, дахин хэвлэхийг хориглоно.

5

АГУУЛГА

1. МОНГОЛ УЛСЫН БАРУУН БҮСИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН 7 БАЙГУУЛЛАГАД ХИЙСЭН ТУРШИЛТЫН ҮНЭЛГЭЭ 6

2. ЕВРОПЫН ЧАНАРЫН УДИРДЛАГЫН САНГИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ЖИШИГ ЗАГВАР 6

3. РАДАР ЗҮЙ ТОГТОЛ 8

4. ҮНДСЭН ШАЛГУУРТ СУУРИЛСАН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАХ НЬ 8

5. СУРГУУЛИЙН ХӨГЖЛИЙН ҮЙЛ ЯВЦ 10

6. ӨӨРИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨЛТ БА ХЭРЭГЖИЛТ 10

7. ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЕ ШАТ 19

8. ХАВСРАЛТ 20

ТОВЧИЛСОН ҮГ

ХЯ Хөдөлмөрийн яамМБС Мэргэжлийн боловсрол, сургалтЕЧУС Европын чанарын удирдлагын санАНДМИГХ Ази-Номхон далайн магадлан итгэмжлэл, гэрчилгээжилтийн хорооЧНУ Чанарын нэгдсэн удирдлагаОНСЗ Орон нутгийн салбар зөвлөлИТХ Иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралНХХ Нийгмийн хөгжлийн хэлтэсХХ Хөдөлмөрийн хэлтэсААН Аж ахуйн нэгжТББ Төрийн бус байгууллагаЧУ Чанарын удирдлагаХШҮА Хяналт, шинжилгээ үнэлгээний ажилтан

6

1. МОНГОЛ УЛСЫН БАРУУН БҮСИЙН МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН 7 БАЙГУУЛЛАГАД ХИЙСЭН ТУРШИЛТЫН ҮНЭЛГЭЭ

Монгол Улсын баруун бүсийн МБС-ын 7 байгууллага нь санхүүгийн удирдлага, хүний нөөцийн төлөвлөлт, сургалт болон үйл ажиллагааны зохион байгуулалтын чиглэлээр өргөн хүрээний туршлага хуримтлуулсан билээ.

Түүнчлэн мэргэжлийн чиг баримжаа, хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгаа, мөшгих судалгаа, түншлэл, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх замаар олон сайн туршлагуудыг хуримтлуулсан юм. Энэхүү хуримтлуулсан ололт амжилт, туршлага, үйл ажиллагаагаа цогцоор нь системтэй, тогтвортой хөгжүүлэхэд чанарын баталгаажилт, чанарын удирдлагын цогц арга хэмжээнүүдийг урт хугацаанд авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай юм.

Иймд хүлээн зөвшөөрөгдсөн чанарын стандартын дагуу сургуулийнхаа үйл ажиллагаанд тодорхой давтамжтайгаар өөрийн үнэлгээг хийснээр чанарын удирдлагыг хөгжүүлэх боломж бий болох юм. Европын чанарын удирдлагын сан (ЕЧУС)-гийн үндсэн зарчимд суурилсан Үндсэн шалгуурууд-ыг Баруун бүсийн МБС-ын байгууллагуудын шаардлага, нөхцөлд тохируулан өөрчилж, сургуулийн өөрийн үнэлгээний удирдамжийг боловсрууллаа.

Байгууллагын үйл ажиллагааны чанарыг дээшлүүлэхэд чиглэгдсэн үнэлгээний энэхүү удирдамжид Герман улсын Лауер Саксон болон бусад мужуудын мэргэжлийн сургуулиудад хэрэглэгддэг өөрийн үнэлгээний туршлагыг ашигласан болно. Энэхүү удирдамж нь чанарын удирдлагын тогтолцоог хэрэгжүүлэх, үйл ажиллагааныхаа чанарыг дээшлүүлэх зорилго бүхий сургуулиудад өөрийн үнэлгээг тогтмол хэрэгжүүлэхэд нь дэмжлэг, туслалцаа болохын зэрэгцээ үнэлгээний чухал хэрэгсэл болох ЕЧУС-гийн Үндсэн шалгуурууд-ыг ашиглах зөвлөмж болох юм.

Ази-Номхон далайн магадлан итгэмжлэл, гэрчилгээжилтийн хороо (АНДМИГХ)-ны үнэлгээний хэрэгсэл нь ЕЧУС-ын загварт суурилдаг хэдий ч АНДМИГХ-аас олгодог чанарын гэрчилгээг авахад илүү зориулагдсан байдаг. Тус үнэлгээний хэрэгсэл нь өгөгдсөн хүснэгтийн дагуу тоо, баримт мэдээ цуглуулах замаар хүрсэн үр дүнг нь үнэлж, дүгнэдэг болно.

Харин үндсэн шалгуурт суурилсан энэхүү загвар нь үр дүнг үнэлэхээс гадна үр дүнд хүрэх явц, хэрэгжилтийн байдлыг давхар үнэлдэг учраас чанарын баталгаажилт, чанарын хөгжлийг системтэй, тогтвортой хэрэгжүүлэх нөхцлийг бүрдүүлдэг.

АНДМИГХ-ны үнэлгээ нь үндсэндээ хөндлөнгийн үнэлгээ хийх замаар гэрчилгээ олгодог хэлбэр юм. Харин сургуулийн үйл ажиллагааны чанарыг сайжруулах Үндсэн шалгуурт суурилсан загвар нь байгууллагын дотоод үнэлгээ хийхэд илүү тохиромжтой.

“Өөрийн үнэлгээ”-г сургуулиуд туршсан нь ихээхэн үр дүнтэй ажил болсон. Сургуулиуд үндсэн шалгуурт суурилсан үнэлгээний загвартай болсноор үйл ажиллагааныхаа чанар, нөхцөл байдалд үнэлэлт, дүгнэлт хийх боломжтой юм. Энэ нь сургуулийн чанарыг хөгжүүлэх үргэлжилсэн үйл явцын эхлэл болж байна.

Эхний туршилтаар 7 сургууль үндсэн шалгуурын дагуу тодорхой чиглэлүүдээр үйл ажиллагаагаа үнэлж дүгнэсэн. Туршилтаар энэхүү үндсэн шалгуурт суурилсан загвар нь сургуулиудад хэрэглэхэд тохиромжтой, үр дүнтэй хэрэгсэл болох нь батлагдсан тул сургуулиуд үйл ажиллагааныхаа чанарыг дээшлүүлэх зорилгоор өөрийн үнэлгээ хийхэд цаашид ашиглахыг хүлээн зөвшөөрч, сайшаасан.

2. ЕВРОПЫН ЧАНАРЫН УДИРДЛАГЫН САНГИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ЖИШИГ ЗАГВАР

Европын чанарын удирдлагын сан (ЕЧУС) 1988 онд Европ тивд байгуулагдсан. ЕЧУС нь Чанарын нэгдсэн удирдлага (Total quality managment)–ийн үзэл санааг хэрэгжүүлдэг байгууллагуудын үйл ажиллагааны чанарыг үнэлж, янз бүрийн түвшний гэрчилгээ олгодог бөгөөд хамгийн дээд шагнал нь “Excellence Award” юм.

ЕЧУС–гийн загвар нь байгууллагын нарийн, төвөгтэй зүй тогтолд суурилсан ЧНУ-ын үзэл санааг хэрэгжүүлэх хэрэгсэл болдог.

Тус загварын зорилго нь байгууллагын үйл ажиллагааг үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн, хөгжүүлэхэд чиглэгддэг. “Үйлчлүүлэгч” гэсэн нэр томъёоны талаарх ойлголт янз бүр байдаг учраас сургалтын байгууллагуудын хувьд “үйлчлүүлэгч” гэдэг ухагдахууныг сургуулийн гол сонирхогч талууд (оролцогч талууд) гэж ойлгож болох бөгөөд үйл ажиллагаагаа тэдний хүсэл, тэмүүлэл, хүлээлтэд чиглүүлэх гэсэн утга бүхий үг юм.

Сургууль, сургалтын байгууллагуудын хувьд хамгийн гол оролцогч талууд нь суралцагч, эцэг эхчүүд байдаг учраас тэдний хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлж, үйл ажиллагаагаа хөгжүүлэх ёстой гэж ойлгож болно.

Түүнчлэн ЕЧУС-гийн үзэл санаа нь эзэмшсэн мэдлэгээ үр дүнтэй ашиглах болон шинэ мэдлэг эрэлхийлж буй ажилтнуудын хүсэл сонирхолд чиглэсэн байдаг.

7

Тийм учраас ЕЧУС-гийн үзэл санааны дагуу чанарыг тогтмол хөгжүүлж, сайжруулах зорилго бүхий үргэлжилсэн үйл явц гэж үздэг. Өөрөөр хэлбэл үйл ажиллагааныхаа чанарыг дээшлүүлэх зорилт тавин, чанарын хөгжлийн үйл явцыг хэрэгжүүлж эхэлсэн байгууллага хүлээцтэй байх хэрэгтэй гэсэн үг юм. Учир нь чанарын хөгжлийн үр дүнд хүрэхэд тодорхой хугацаа шаардлагатай болдог ба зарим тохиолдолд нилээн олон жил ч шаардагдах боломжтой.

ЕЧУС-гийн загварын үзэл санаанууд нь сургуулийн манлайлал, удирдлага болон түншлэлийг хөгжүүлж, бэхжүүлэх зэрэг үйл ажиллагаануудад онцгойлон анхаарсан байдаг. Тэдгээр үзэл санаануудыг хэрэгжүүлэхэд чанарын удирдлагын есөн шалгуур бүхий үнэлгээний загварыг ашигладаг. Европын чанарын шагналын болзлыг хангах эсэхийг энэхүү загвараар үнэлэхдээ анх оноогоор үнэлж, дүгнэдэг байсан бол оноогоор үнэлэх нь сургуулиудад төдийлөн тохиромжтой биш гэж үзсэний улмаас өөрчилсөн байна.

Ийнхүү ЕЧУС-гийн загварыг дараах байдлаар танилцуулж байна. Сургуулиудад хэрэглэгддэг нэр томьёог ашиглан боловсруулсан ЕЧУС-гийн жишиг 9 шалгуурыг Зураг 1-д үзүүлэв.Аливаа үйл явц нь үр дүнд чиглэсэн байдаг тул үйл явцын шалгуураас үр дүнгийн шалгуурт хүрэх чиглэлийг сумаар зааж үзүүлсэн. “Шинэчлэл ба сургалт”-ыг байнга, хөгжүүлж, сайжруулах шаардлагатай байдаг учраас үр дүнгээс буцаад үйл явцад чиглэх буюу тасралтгүй эргэх холбоог энэхүү зургаар харуулсан болно. Иймээс гарсан үр дүнд үндэслэн цаашид ямар чиглэлээр сайжруулж, өөрчлөлт хийх шаардлагатай болохыг тодорхойлдог.

Үйл явцын болон үр дүнгийн шалгуур нь тус бүртээ хэд хэдэн дэд шалгууруудаас бүрдэх ба тэдгээр нь олон төрлийн үзүүлэлтүүдээс бүрдэнэ. Үүний зэрэгцээ энэхүү загвар нь амжилттай ажилладаг байгууллага, компани, сургууль ямар байх ёстой вэ гэдгийг тусгайлан заадаггүй. Харин дор танилцуулах РАДАР зүй тогтлыг ашиглан өөрийн үнэлгээг хийснээр ямар үйл ажиллагаа, арга хандлагаар ямар үр дүнд хүрэхийг энгийнээр тодорхойлж болно.

ЕЧУС-гийн загвар нь боломжит шалгуур хэмээн нэрлэгддэг үйл явцын 5, үр дүнгийн 4 шалгуураас тус тус бүрддэг.

ЕЧУС-ын жишиг загвар © EFQM 1999 - 20031 Зураг 1

1 ЕЧУС-гийн үзэл санаанд суурилсан сургуулийн хөгжлийн удирдамжийг сургуулиудад тохиромжтой нэр томьёо ашиглан K. H. Kotter et al боловсруулсан. (see Kotter, K.-H. (2005): Unsere Schule auf dem Weg in die Zukunft. Schulentwicklung nach dem

EFQM- Modell. (Our School on the path to the future. School development according to the EFQM model). 3rd edition. Kastner: Wolnzach)

8

Аливаа байгууллага /сургууль үйл ажиллагаа, арга хандлагаа ЧНУ-ын үзэл санаанд нийцүүлэн ЕЧУС-гийн загварын дагуу үнэлж, хөгжүүлж чадвал амжилтанд хүрэх боломжтой гэж үздэг. Ямар ч байгууллага хүссэн үр дүндээ хүрэхийн тулд байгууллагынхаа амжилтын мөн чанарыг тодорхойлж, тохирох шалгуур, үзүүлэлтүүдийг (тоо, баримт) боловсруулах хэрэгтэй байдаг.

3. РАДАР ЗҮЙ ТОГТОЛ

Энэхүү үнэлгээний загварын үндсэн хэрэгсэл нь доорхи зурагт үзүүлсэн РАДАР зүй тогтлын зарчимд суурилдаг. РАДАР гэдэг нь Деминий боловсруулсан чанарын эргэх үйл явцыг тодорхойлсон үгсийн эхний үсгүүдээс бүрддэг.

РАДАР зүй тогтол Зураг 2

Сургууль эрхэм зорилгодоо суурилан зорилт, хүрэх үр дүнгээ тодорхойлох нь чанарыг хөгжүүлэх үйл ажиллагааны эхний алхам болно. Энэ тохиолдолд зорилт, үр дүн гэдгийг хүрэх тодорхой түвшин, хэм хэмжээ гэж ойлгоно. РАДАР зүй тогтлын ач холбогдлыг таниулах зорилготой энгийн нэг жишээ авч үзье. Жишээ нь: Сургууль ажилтнуудынхаа сэтгэл ханамжийг тодорхой түвшинд хүргэх зорилт тавьжээ. Энэ тохиолдолд “Ажилтантай холбоотой үр дүн” болох Үндсэн шалгуур 7-ын дагуу сургуулийнхаа ажилтнуудын сэтгэл, ханамжийн байдалд үнэлгээ хийх шаардлагатай болно. Ингэхдээ өдөр тутмын үйл ажиллагаатай холбоотой ярилцлага, мэргэжил дээшлүүлэх ажилтнуудын хувь хэмжээ, өвчтэй байсан өдрүүд гэх мэт тоо баримт, мэдээг ашиглан судалгаа хийх боломжтой. Ийнхүү судалгааны үр дүнд сайжруулах шаардлагатай чиглэлүүдийг тодорхойлж, стратегийн зорилт, үйл ажиллагаатайгаа уялдуулах нь илүү үр дүнд хүргэнэ. Түүнчлэн ЕЧУС-ын загварыг ашиглах нь байгууллагынхаа болон бусдын сайн талуудыг олж мэдэх, бусадтай туршлага солилцох, харьцуулалт хийх, түгээх боломж, нөхцлийг бүрдүүлдэг.

Чанарын удирдлагын чиглэлээр туршлага багатай сургуулиудын хувьд өргөн хүрээг хамарсан, нарийн төвөгтэй үзүүлэлтүүдээр үнэлгээ хийхэд хүндрэлтэй байдаг учраас хэрэглэхэд хялбар, ойлгомжтой болгож засварласан энэхүү үнэлгээний загварыг санал болгож байна.

4. ҮНДСЭН ШАЛГУУРТ СУУРИЛСАН ЗАГВАРЫГ АШИГЛАХ НЬ

Үндсэн шалгуурт суурилсан загвар нь зөвхөн үр дүнг үнэлэхэд биш харин тэрхүү үр дүнд хүрэх үйл явц, хэрэгжилтийн байдлыг үнэлж, тодорхойлоход чиглэгддэг. Сургуулийн үйл ажиллагааны чанарыг үнэлэх дотоодын болон гадны хөндлөнгийн үнэлгээний аль аль нь ЕЧУС-гийн зарчимд суурилдаг. Үнэлгээг хийхдээ зохион байгуулалт болон үр дүнг тусгай тайлангаар баримтжуулах нь зүйтэй байдаг.

9

Үндсэн долоон шалгуур Зураг 3

Үндсэн шалгуурт суурилсан загвар нь чанарын үндсэн 7 шалгуураас бүрдэнэ. Үүнд:

1. Сургуулиа удирдах (L)2. Ажилтнуудаа удирдах (S)3. Сургуулиа хөгжүүлэх (DS)4. Сургалтын үйл ажиллагаа (EP) 5. Нөөцийн зохицуулалт (R)6. Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх (C)7. Үр дүн, ололт амжилтыг үнэлэх (RA)

Сургууль үнэлгээ хийхдээ зөвхөн мэдээлэл цуглуулах бус, үндсэн шалгууруудтай холбоотой үйл явц, хэрэгжилтийн байдалд үнэлэлт, дүгнэлт өгөхөд анхаарах хэрэгтэй.

Өөрийн үнэлгээг хийхдээ үнэлгээний хуудас ашиглана. Үнэлгээ нь үндсэн шалгуур (чанарын хүрээ)-уудаас бүрдэх ба үндсэн шалгуур тус бүр дэд шалгууруудаас, дэд шалгуур нь үзүүлэлтүүдээс тус тус бүрдэнэ. (Үнэлгээний хуудасны жишээг Зураг 4-т үзүүлэв)

Үндсэн шалгуур, дэд шалгуур, үндсэн үзүүлэлт Зураг 41. Үндсэн ажил: “Сургуулиа удирдах“ (L)

Сургуулийн удирдлага –бүх оролцогч талуудтай хамтран–сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.

L 1 Санал, зөвлөмжийг хянаж, нягтлах

Өөрчилж, сайжруулах санал, зөвлөмжүүдийг цуглуулж, шаардлагатай тохиолдолд хэрэгжүүлж, улмаар илүү үр дүнтэй болгохын тулд үнэлж, дүгнэх.

Үндсэн шаардлагууд:

1. Санал хүсэлтийг хүлээн авах, баримтжуулах

2. Санал авах, гарсан асуудлыг шийдвэрлэх

3. Гарсан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд хэрэгжүүлэх ажил болгож өгөх

10

5. СУРГУУЛИЙН ХӨГЖЛИЙН ҮЙЛ ЯВЦ

Сургуулиуд чанарын удирдлагын цогц тогтолцоог бүрдүүлж, үйл ажиллагааныхаа чанарыг сайжруулахдаа дараах үе шат бүхий арга хэлбэрийг ашигладаг.1. Мэдээллийн үе шат2. Чадавхижуулах үе шат3. Өөрийн үнэлгээний үе шат4. Хэрэгжүүлэх үе шатАжилтнуудын оролцоо, мэргэжлийн чадавхи, өөрийн үнэлгээний цар хүрээ, зарцуулсан хөрөнгө, хүний нөөц зэргээс хамаараад үе шат бүрийн үйл ажиллагааны цар хүрээ сургуулиудад харилцан адилгүй байна.Тодорхой, хүлээн зөвшөөрөгдсөн “чанарын стандарт” болон өмнөх туршлагаас сургуулийн чанарын удирдлагын тогтолцоог хөгжүүлэхэд чухал нөлөөтэй болох нь нотлогдсон хүчин зүйлсээс хамаарч үнэлгээний үндсэн шалгуурыг тодорхойлдог. Зургаа болон долоодугаар шалгуур үзүүлэлт нь суралцагч, эцэг эх, ажилтны сэтгэл ханамжийн байдлыг хэмжих хэрэгсэл болдог. “Үр дүн, ололт амжилтыг үнэлэх” үндсэн шалгуурыг Хөдөлмөрийн яам МБС-ын байгууллагуудад тохируулан өөрчлөн, ашиглах боломжтой. Энэхүү удирдамж нь өөрчилж болохгүй зүйл биш, харин шаардлагатай үед нэмж, хасч, засч сайжруулах боломжтой баримт бичиг юм.Зураг 5-д үзүүлснээр Өөрийн үнэлгээг сургуулийн хөгжлийн зорилт, үйл явцтай нягт уялдуулан ашиглах шаардлагатай.

Сургуулийн хөгжлийн үе шат Зураг 5

Сайжруулах шаардлагатай нөхцөл байдал, арга хэмжээнүүдийг үнэлж, тогтоох нь чанарын удирдлагын тогтолцоог бүрэн хэрэгжүүлж, сургуулийн үйл ажиллагааны чанарыг сайжруулахад тийм ч хангалттай биш гэдгийг өмнөх туршлагууд харуулсан. Иймээс өөрийн үнэлгээний үр дүнг сургуулийнхаа цаашдын зорилго, стратегид уялдуулж, тусгасны дагуу ажил хэрэг болгон, хэрэгжүүлэх нь чухал юм.

6. ӨӨРИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨЛТ БА ХЭРЭГЖИЛТ

Сургуулийнхаа үндсэн зорилгод нийцсэн үнэлгээний шалгууруудыг боловсруулахдаа РАДАР зүй тогтлын шаардлагуудыг бүгдийг нь хамруулах эсэхийг шийдвэрлэх замаар өөрийн үнэлгээний цар

11

хүрээг тодорхойлох хэрэгтэй. Энэхүү үйл явц нь дараах алхмуудад хуваагддаг. Үүнд:

Алхам 1: Сургуулийн удирдлага нь (ажилтнуудын хурлаар) багш нарт мэдээлэл өгөх, танилцуулах (ажилчдын хурал)Алхам 2: Өөрийн үнэлгээний явцын төлөвлөлт (сургуулийн удирдлага/чанарын ажилтан, удирдах зөвлөл)Алхам 3: Өөрийн үнэлгээний цар хүрээг тодорхойлох (Үндсэн шалгуур бүрээр, эсвэл заримыг нь сонгох) (сургуулийн удирдлага/чанарын ажилтан, удирдах зөвлөл)Алхам 4: Үнэлгээний баг байгуулах (сургуулийн удирдлага/чанарын ажилтан, удирдах хороо), Үндсэн шалгуурын үзүүлэлтүүдээс хамаарч, Үндсэн шалгуур бүрийн үнэлгээний баг ойролцоогоор 4 хүний бүрэлдэхүүнтэй байх. Алхам 5: Эхлээд нэг үндсэн шалгуураар үнэлгээ хийж, турших.Алхам 6: Шаардлагатай материалуудыг бэлтгэх (өөрийн үнэлгээний хуудас – хавсралтаар) (сургуулийн удирдлага/чанарын ажилтан, удирдах хороо)Алхам 7: Өөрийн үнэлгээг хэрэгжүүлэх (Үндсэн шалгуурын багууд):

1. Юуны өмнө, үндсэн шалгуур болон холбогдох үнэлгээний шалгах хуудсыг анхааралтай уншиж, танилцана. 2. Үнэлгээ хийхдээ үнэлгээний шалгах хуудасны дагуу гүйцэтгэнэ. Нэмэлт үзүүлэлтүүдийг боловсруулж, турших боломжтой. (“өөрийн үнэлгээний хуудас” тараана).

Өөрийн үнэлгээ хийх явцад анхаарах зүйлс:

Өөрийн үнэлгээ нь шийдэлд хүрэх биш, харин өнөөгийн бодит нөхцөл, байдлыг үнэлж, тодорхойлох зорилготой. Үнэлгээний үр дүнд цаашид сайжруулах чиглэлүүдээ тодорхойлох ба ач холбогдлоор нь эрэмбэлнэ. Нөөц боломжоосоо хамаарч нэн тэргүүний ач холбогдолтой гэж үзсэн чиглэлүүдээсээ эхлэн шаардлагатай арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлнэ.

3. Өөрийн үнэлгээний хуудсыг бэлтгэх:

3.1. Үндсэн шалгуур 1-7

А) Үндсэн шалгуур 1-7-д заасан дэд шалгуур, үзүүлэлтүүдийн дагуу РАДАР зүй тогтлын тусламжтайгаар үнэлгээ хийснээр чанарын стандарт буюу шалгууруудтай холбоотой сургуулийн өнөөгийн байдлын зураглалыг гаргах боломжтой (бодит нөхцөл байдал, харин гэнэтийн нөхцөл байдал, өөрчлөлт хамаарахгүй). Холбогдох мэдээллийг хүмүүстэй хийх ярилцлага, тэдний үзэл бодол, баримт бичиг, статистик тоо мэдээ зэргээс авах боломжтой ба үйл явц, үр дүнг тайлбартайгаар баримтжуулж, хадгалах шаардлагатай.

Б) Үнэлгээний хуудсанд 4 өнгөөр тодотгож харуулсан арга хандлагыг (РАДАР) ашиглан үнэлгээ хийснээр юу нь сайн байгаа болон юуг сайжруулах шаардлагатай болохыг тодорхойлно. Үүнд:

• Хүрэх зорилт, хүлээгдэж буй үр дүнг тодорхойлсон эсэх. Тэдгээр нь үндэслэл сайтай, тодорхой, ойлгомжтой, зорилтот бүлгүүдэд тохирсон, хэрэгжих боломжтой байна (R=Үр дүн)

• Тэдгээр зорилго, зорилт, үр дүнд хүрэхэд тодорхой төлөвлөлт, арга хандлага байгаа эсэх (A=Арга, хандлага)

• Тэрхүү төлөвлөлт, арга хандлагыг хэрэгжүүлэхэд системтэй арга хэмжээ, үйл ажиллагаа авч хэрэгжүүлдэг эсэх. (D=Хэрэгжилт)

• Тэдгээр арга хэмжээ, үйл ажиллагаануудад байнга хяналт, үнэлгээ хийж, сайжруулдаг эсэх (A&R= Хяналт, үнэлгээ)

12

Өөрийн үнэлгээний хуудас Хүснэгт 1

1. Үндсэн ажил: “Сургуулиа удирдах“ (L)

Сургуулийн удирдлага–бүх оролцогч талуудтай хамтран–сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.


Санал, зөвлөмжүүдийг цуглуулж, шаардлагатай бол хэрэгжүүлж, улмаар илүү үр дүнтэй болгохын тулд үнэлж, дүгнэх.

Үндсэн үзүүлэлтүүд: Өөрийн үнэлгээ

Хүрэх зорилтууд /хүлээсэн

үр дүнг тодорхойлох

R

Тэдгээр зорилтод хүрэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө

боловсруулах A

Арга хэмжээг хэрэгжүүлэх

D

Хэрэгжилтэд хяналт,

үнэлгээ хийхA&R

L 1


2. Санал авах, гарсан асуудлыг шийдвэрлэх

3. Гарсан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд хэрэгжүүлэх үүрэг өгөх

“Сургуулиа удирдах“ гэсэн үндсэн шалгуурын “Санал, зөвлөмжийг хянаж, нягтлах” дэд шалгуурын үндсэн гурван үзүүлэлтүүд нэг юмуу хэд хэдэн арга хандлагад (РАДАР) хэрэгжиж байгаа нь батлагдвал “зөв” (√) гэсэнтэмдэглэгээтавихбуюуэнэньдавууталболохюм. (улаан,бор,шар,ногоон).Харинхэрэгждэггүй буюу үнэлгээ нь хангалтгүй байх тохиолдолд (х) тэмдэглэгээ тавьсан бол энэ нь сайжруулах шаардлагатай чиглэл болно. (зөвхөн улаан эсвэл бор гэх мэт).

В) Үнэлгээний хуудсыг бөглөхдөө дараахь асуудлуудыг анхаарах нь зүйтэй. Үүнд:

• “Хариуцах хүн” гэсэн нүдэнд тухайн шалгуурын хүрээнд үнэлгээ хийх ажлыг хариуцах хүнийг бичнэ. (жишээ нь, сургуулийн удирдлага, зохицуулагч нар, багш нар гэх мэт).

• “Баримтжуулалт” гэсэн хэсэгт өөрийн үнэлгээг хийхэд шаардлагатай нөөц материал, тоо баримт, хурлын дүгнэлт, дүрэм журам, сургалтын хөтөлбөр, харьцуулалт хийх байгууллагуудын жагсаалт зэргийг бичнэ.

• “Давуу талууд” гэсэн хэсэгт ижил төстэй зүйлүүдийг нягталж, дүгнэснээр давуу талуудыг тодорхойлж бичнэ.

• “Сайжруулах боломжууд” гэсэн сүүлийн эгнээнд сайжруулах чиглэл, үйл ажиллагааг товч байдлаар оруулна.

13

Өөрийн үнэлгээ (жишээ) Хүснэгт 2

Үндсэн шалгуур 6: “Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх“ (C)Түншлэлийн харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх

C 3 Түншлэгчидтэй хамтран ажиллахААН, байгууллага, иргэд, ТББ-уудтай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах.

Үндсэн шаардлагууд:Өөрийн үнэлгээ

Хүрэх зорилт/

Хүлээгдэж буй үр дүнг

тодорхойлох

Тэдгээр зорилтод хүрэх

арга хэмжээ, хэрэгжилтийг

төлөвлөх

Авах арга хэмжээ Хэрэгжилтийг

хянаж, үнэлэх

C 3

1. Түншлэгчдийн хамтран ажиллах чиглэл, үүрэг,

хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд нээлттэй

байлгах.

√ √ √ √

2. Түншлэгчдийн төлөөллөөс бүрдсэн зөвлөгөө өгөх зөвлөл

байгуулсан байх.√ √ √ √

3. Түншлэгчидтэй амжилттай хамтарч ажилласан туршлагыг

бүртгэж, мэдээлэх.√ √ √ √

Хариуцах хүн Д.Өнөрхүү, Л.Ууганцэцэг, Б.Алтаншоо, Н.Жамбалнямбуу

Баримтжуулалт

Түншлэгчидтэй байгуулсан хамтын ажиллагааны гэрээ, суралцагчдыг дадлагажуулах гурвалсан гэрээ, сургуулийн 2014-2015 оны хичээлийн жилийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, тайлан, мэргэжил бүрээр хийсэн дадлагын ажлын удирдамж, хөтөлбөр, багш, суралцагчдын ур чадварын уралдааны удирдамж, тайлан, багш, суралцагчдын бүтээлийн үзэсгэлэнгийн удирдамж, хөтөлбөр, тайлан, улирлын болон төгсөлтийн шалгалтын протокол, ЧСС-ын хөтөлбөр, сургалтын төлөвлөгөө, шалгалт шүүлгийн хуваарь, тушаалууд, хамтран зохион байгуулсан уулзалт, хэлэлцүүлэг, зөвлөлгөөн, сургалтын тайлангууд, концертын бичлэг, оны шилдэг түншлэгч шалгаруулах журам, мэргэжлийн зөвлөлийн ажиллах журам, ажлын төлөвлөгөө

Давуу талуудХамтын ажиллагааны гэрээнүүд, оны шилдэг түншлэгч шалгаруулах журам, хамтран зохион байгуулж хэвшсэн ажлууд

Сайжруулах боломжуудХамтын ажиллагааны мэдээллийг олон нийтэд түгээх

ажлыг төлөвлөн зохион байгуулахМэргэжлийн зөвлөгөө өгөх зөвлөлийн тоог олшруулах

Хүснэгт 2-т “Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх“ үндсэн шалгуур болон “Түншүүдтэй хамтарч ажиллах” дэд шалгуурын хүрээнд хийсэн үнэлгээний хуудсыг жишээ болгон танилцууллаа. Энэхүү үнэлгээний хуудас нь сургуулийн удирдлагын түншлэлийг хөгжүүлэх, дэмжих явцыг үнэлэхэд чиглэгдсэн. Хэрэв РАДАР зүй тогтолын хамгийн сүүлийн үзүүлэлт болох хяналт, үнэлгээний үр дүн хангалтгүй байх зарим тохиолдолд ч давуу тал гарч болно. Учир нь тодорхой зорилт тавьж, түүнийг хэрэгжүүлэх арга хандлага, төлөвлөлт боловсруулж, холбогдох арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг хэдий ч хяналт, үнэлгээнд зарцуулах хөрөнгө, санхүү дутмаг зэргээс үнэлгээ хийгдэхгүй байх боломжтой. Хүснэгт 2-т үнэлгээгээр сайжруулах шаардлагатай чиглэлүүдийг тодорхойлсон ба РАДАР зүй тогтлын зарим үзүүлэлтүүд

14

хэрэгждэггүй буюу сайжруулах шаардлагатай гэсэн үнэлгээ гарсан байна. Ийнхүү үнэлгээний үр дүнгээс анхаарах шаардлагатай чиглэлүүдийг тодорхойлсноор сургуулийн удирдлага, багш нар сургуулийн зөвлөлтэй хамтран цаашид авч хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаануудыг төлөвлөж, зохион байгуулж, үр дүнг нь үнэлэх байдлаар ажиллах юм.

Өөрийн үнэлгээ (жишээ) Хүснэгт 3


Сургуулийн удирдлага –бүх оролцогч талуудтай хамтран– сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.

L 4 Байгууллагын ажлын явцыг сайжруулахСургуулийн үйл ажиллагааны зохион байгуулалтыг тодорхойлж, тогтмол хянаж, сайжруулах.

Үндсэн шаардлагууд:Өөрийн үнэлгээ

Хүрэх зорилт /Хүлээгдэж буй үр дүнг

тодорхойлох

Тэдгээр зорилтод хүрэх

арга хэмжээ, хэрэгжилтийг

төлөвлөх



L 4

1. Одоогийн үйл ажиллагаануудаа хэрэгжүүлэх явц, дүрэм, журмыг тодорхойлсон байх.

2. Ажиллагсадын үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог дэмжих хангах.

3. Ажиллагсадын ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн сайжруулах.

X X

Хариуцах хүмүүс Багш нар, ажилтан ажилчид

Баримтжуулалт • Хамт олноороо хэлэлцэж баталсан 26 орчим журам заавар мөрдөгдөж байна.

Давуу талууд • Холбогдох дүрэм журмууд хамтын гэрээ зэргийг хамтран боловсруулж, сургуулийн зөвлөлийн хурлаар баталгаажуулдаг

Сайжруулах боломжууд• Хамт олны оролцоог жигдрүүлэх • Хяналтыг сайжруулах • Эргэх холбоотой ажиллах

Г) Үнэлгээний үр дүнг нэгтгэл хуудсанд бөглөж бичнэ. Жишээ нь:Үндсэн шалгуур (L)-ын хүрээнд хийсэн үнэлгээний үр дүнгийн нэгтгэл

15

Хүснэгт 4

1. Үндсэн даалгавар: „Сургуулиа удирдах“ (L)

Сургуулийн удирдлага –бүх оролцогч талуудтай хамтран –сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.


Өөрчилж, сайжруулах санал, зөвлөмжүүдийг цуглуулж, шаардлагатай бол хэрэгжүүлж, улмаар илүү үр дүнтэй болгохын тулд үнэлж, дүгнэх.

Хүрэх зорилтууд

/хүлээсэн үр дүнг тодорхойлох

Тэдгээр зорилтод хүрэх арга хэмжээ, хэрэгжилтийг төлөвлөх


Хэрэгжилтэд хяналт, үнэлгээ хийх

L 11. Санал хүсэлтийг хүлээн авах, баримтжуулах. X X + X

2. Санал авах, гарсан асуудлыг шийдвэрлэх. + + + X3. Гарсан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд хэрэгжүүлэх ажил болгож өгөх. X + + X

L 2 Санал, гомдлыг шалгаж, шийдвэрлэх

Санал, гомдлыг бүртгэж, даруй шийдвэрлэх арга хэмжээ авах.

L 2

1. Гомдлыг хүлээж авах бүртгэх баримтжуулах. + + + +2. Гарсан гомдлыг ХШҮА-р ахлуулсан баг захирлын зөвлөлд танилцуулах. X X X X3. Гарсан гомдлыг нэгтгэн холбогдох нэгжүүдэд сайжруулах үйл ажиллагааны даалгаар болгож өгөх.

X X + X

L 3 Байгууллагын бүтцийг сайжруулах

Сургуулийн байгууллагын бүтэц, ажлын байрны тодорхойлолт, гүйцэтгэх үүргүүдийг тодорхойлж, боловсруулах ба шаардлагатай сайжруулалтуудыг тогтмол хийх.

L 3

1. Хөдөлмөрийн сайдын тушаалаар батлагдсан бүтцийн загвараар сургуулиуд орон тоо бүтцээ тодорхойлох үйл ажиллагааны явц үр дүнг харгалзан бүтцэд орох саналыг хэлэлцэн хүсэлтийг холбогдох газарт хүргэх

+ + + +

2. Бүтцийн нягтралыг тооцож төсөв санхүүтэй уялдуулах + + + +

3. Гүйцэтгэж буй ажлын үр дүнг харгалзан удирдлагуудын хариуцах ажлыг өөрчлөх шийдвэр гаргах ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсронгуй болгох.

+ + + +

L 4 Байгууллагын ажлын явцыг сайжруулах

Сургуулийн үйл ажиллагааны зохион байгуулалтыг тодорхойлж, тогтмол хянаж, сайжруулах.

L 4

1. Одоогийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх явц, дүрэм, журмыг тодорхойлсон байх. + + + +2. Ажиллагсадын үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог дэмжих хангах. + + + +3. Ажиллагсадын ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн сайжруулах. + + + X

16

L 5 Сургуулийн бүх үйл ажиллагаа ба хөгжил нь хүний эрх жендэрийн тэгш байдалд нийцүүлсэн байх

Үйл ажиллагааны бүх үе шатанд төлөвлөгөө, хэрэгжилт, үнэлгээ болон байгууллагын бүтэц харилцаа болон хамтын ажиллагаанд хүний эрх, жендэрийн тэгш эрхийн зарчимд нийцүүлэн хэрэгжүүлэх.

L 5

1. Сургуулийн засаглал нь хүний эрхийн зарчимд нийцсэн байна + + + +2. Шийдвэр гаргахад оролцоог хангасан байх ёстой + + + +3. Сургуулийн орчин хүний эрхийн стандартын үнэлгээ хийх X X X X4. Сургуулийн мэдээ тоо баримтыг хүйсээр ялгаж авах шаардлага тавих ба авсан тоо баримтандаа дүгнэлт хийх

+ + + +

5. Жендэрийн тэгш эрхийг хангах үйл ажиллагааг хангах хөтөлбөр боловсруулж үйл ажиллагаа төлөвлөх (12.2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

+ + + +

6. Үйл ажиллагааны тайланд жендэрийн тэгш эрхийн талаарх мэдээлэл оруулах (12.3 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

+ + + +

7. Жендэрийн мэдрэмжтэй болгох сургалтыг удирдлага болон багш нарт явуулах (12. 2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

+ X + X

8. Захирлын үйл ажиллагааг үнэлэхэд жендртэй холбоотой шалгуур үзүүлэлтэй байх (12.3. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

X X X X

9. Үйл ажиллагааны чанарын хүрээний бүхий л ажиллагаанд жендэрийн шалгуур үзүүлэлтийг тусгах

X X X X

10. Сургуулийн хөгжлийн бодлого болон элсэлтийн журманд жендэрийн тэгш байдлыг тусгах.

+ + + +

L 6 Сургалтын чанарыг сайжруулах

Сургуулийн удирдлага сургалтын чанарыг тодорхой хуваарийн дагуу тогтмол үнэлж, сургалтыг сайжруулахад үр дүнг нь ашиглах.

L 6

1. Сургуулийн удирдлага сургалтын явцтай танилцаж, багш нарт зөвлөгөө өгөх. + + + +2. Сургуулийн удирдлага сургалтын чанарын талаарх мэдээлэлтэй байх. + + + +3. Сургуулийн удирдлага сургалтыг сайжруулах ажлуудыг хэрэгжүүлэх + + + +

4. Сургалтын чанарын ахицаар багш нарыг урамшуулах, хариуцлага тооцох. + + + X

17

L 7 Оролцогч талуудыг оролцуулах

Сургуулийн удирдлага тодорхой зохицуулалттайгаар (сургалтын шаардлагын дагуу) сургалтын үйл ажиллагаанд оролцогч талуудыг оролцуулахыг зорино.

L 7

1. Сургуулийн удирдах зөвлөл, МБС-ын ОНС Зөвлөл, Сурган хүмүүжүүлэх зөвлөлүүд нь эрх зүйн шаардлагад нийцсэн үйл ажиллагаатай байна.

+ + + X

2. Сургуулийн удирдлага оролцогч бүх талуудаас эргэх холбоог хэрэгжүүлдэг байна. + + + X3. Сургуулийн удирдлага сургуулийн бүх бүтцийн үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог хангана.

+ + + +

“СУРГУУЛИА УДИРДАХ” ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ДАГУУ ХИЙСЭН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН

НЭГТГЭЛИйнхүү үнэлгээний үр дүнгийн нэгтгэлд үндэслэн цаашид сайжруулах боломжуудыг тодорхойлж гаргана. Жишээ нь: “Сургуулиа удирдах“ үндсэн шалгуурын хүрээнд хийсэн үнэлгээний үр дүнд сайжруулах боломжууд буюу цаашид анхаарах чиглэлүүдийг тодорхойлсон жишээг танилцуулья. Үндсэн шалгуур (L)-ын хүрээнд сайжруулах боломжууд буюу анхаарах чиглэлүүд

Хүснэгт 5

д/д Сайжруулах боломжууд Хариуцах эзэн Арга хэмжээ

1

Хамт олноос санал хүсэлт албан ёсоор хүлээн авч баримтжуулах Чулуун /ХШҮА/

• Санал хүсэлт хүлээн авч баримтжуулж, сан бүрдүүлнэ.

• Холбогдох хүмүүст мэдээлэх • Шийдвэрлүүлэх хугацаатай холбогдох хууль дүрмийг

судлах• Шийдвэрлэх арга замаа тодорхойлох • Хариу мэдээлэл өгөх • Нэгдсэн дүнг тайланд тусгах

2

Саналыг хүлээн авч гаргасан асуудлыг шийдвэрлэх, журам боловсруулах, төлөвлөгөө гаргаж хэрэгжүүлэх Үнэлгээний баг

• Санал цуглуулна \ асуулгаар, бичгээр, амаар\ • Нэгтгэх • Төлөвлөгөө гаргана • Журмыг боловсруулах

3

Гаргасан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд үйл ажиллагаанд даалгавар болгож өгөх Үнэлгээний баг

• Асуудлыг нэгтгэх • Холбогдох газар, хүмүүст хүргэх • Үр дүнг тооцно • Хариу мэдээллээр хангах

2.1 Гомдлыг хүлээн авах бүртгэх баримтжуулах Чулуун /ХШҮА/

• Бүтээлийн дэвтэр бий болгож хөтлөх • Нууцлалын стандартыг мөрдөнө• Холбогдох хүмүүст мэдээлэх \төлөвлөх\• Хариу мэдээлэл өгөх

2.2Гаргасан гомдлыг ХШҮА-аар ахлуулсан баг захирлын зөвлөлд танилцуулах Багийн ахлагч

• Төлөвлөгөө гаргана • Захирлын зөвлөлд танилцуулах• Шийдвэр гаргуулах • Хариу мэдээлэл өгөх

2.3

Гаргасан гомдлыг нэгтгэн холбогдох нэгжүүдэд сайжруулах үйл ажиллагааны даалгавар болгож өгөх Чулуун \ХШҮА\

• Гомдлыг нэгтгэнэ • Төрөлжүүлнэ • Нэгжүүдэд хүргэнэ • Хэрэгжилтэд хяналт тавина

18

3.1

Хөдөлмөрийн сайдын тушаалаар батлагдсан бүтцийн загвараар сургуулийн орон тоо бүтцээ тодорхойлох, хүсэлтийг холбогдох газарт хүргэх Үнэлгээний баг

• Бодит байдалд шинжилгээ хийж тодорхойлох • Дүн шинжилгээ хийх • Саналаа захирлын удирдах зөвлөлд оруулж

хэлэлцүүлэх • Асуудлыг шийдвэрлүүлэх

3.2 Бүтцийн нягтралыг тооцож төсөв санхүүтэй уялдуулах Чулуун /ХШҮА/

• Орон тоо, ажлын байрны тодорхойлолт, чиг үүрэг, гүйцэтгэх ачаалал зэрэгт дүн шинжилгээ хийх

• Боломжийг тодорхойлох • Хэрэгжилтэнд хяналт тавих

4.1Одоогийн үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэх явц, дүрэм журмыг тодорхойлсон байх Чулуун

/ХШҮА/

• Дүрэм журмуудыг хамт олны хурлаар хэлэлцэн батлуулах,

• төлөвлөгөө гаргах, хэрэгжүүлэх • хэрэгжилтэд хяналт тавих, гаргах • хянах, үр дүнг тооцох

4.2 Ажилчдын үйл ажиллагаанд оролцох оролцоо

Чулуун

/ХШҮА/

• оролцоонд хяналт тавин үр дүнг тооцох• хариу мэдээллээр хангах

4.3Ажлын байрны тодорхойлолт

Чулуун

/ХШҮА/

• ажлын байрны торхойлолтыг дахин боловсруулж хэрэгжүүлэх

• а\байрны тодорхойлолтонд хяналт тавих • хэрэгжилтийг тооцох

5.2Шийдвэр гаргахад орлцоог хангах

Үнэлгээний баг

• шийдвэр гаргахад хамт олны оролцоог идэвхжүүлнэ• саналуудыг нэгтгэж, шийдвэрт тусгуулах • шийдвэрийн хэрэгжилтийг хянах • хариу мэдээллээр хангах

5.3

Хүний эрхийн стандартын үнэлгээ Үнэлгээний баг

• Хүний эрхийн стандарт, түүний хэрэгжилтийн талаар сургалт зохион байгуулна.

• Стандартыг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг гаргах • Хэрэгжилтэд хяналт тавих, үнэлгээ, дүгнэлт гаргах

5.5Тэгш эрхийг хангах Багийн ахлагч

• Хуулийг сурталчлах, нээлтэй хэлэлцүүлэг хийх• Хөтөлбөр төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлэх • Хэрэгжилтийг хянах • Мэдээллийг түгээн дэлгэрүүлэх

5.7 Жендэрийн мэдрэмжтэй болгох сургалтыг удирдлага болон багш нарт явуулах Багийн ахлагч

• Жендэрийн тэгш байдлыг хангах, хуулийн сургалт зохион байгуулна

• Жендэрийн тэгш байдлыг хангах, хэтийн төлөвлөгөө боловсруулах зорилт дэвшүүлж, төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлэх

• Хэрэгжилтэд хяналт тавих

5.9

Үйл ажиллагааны чанарын хүрээний бүхий л ажиллагаанд жендэрийн шалгуур үзүүлэлтийг тусгах

• Жендэрийн шалгуур үзүүлэлт гаргах • Мэдээллээр хангах • Үр дүнгийн гэрээний үйл ажиллагаанд жендэрийн

шалгуурыг тусгах

5.10 Элсэлт Сургалтын алба • Элсэлтийн хяналтын тоонд жендэрийн харьцааг тусгах

6.4Сургалтын чанарын ахицаар багш нарыг урамшуулах, хариуцлага тооцох Сургалтын алба

• Сургалтын ахицыг үнэлэх журам боловсруулах • Багш нарыг урамшуулах, хариуцлага тооцох асуудлыг

нээлттэй хэлэлцэх журамд тусгах • Журмын хэрэгжилтэнд хяналт тавих, үр дүнг

тооцуулах

7.1Сургуулийн албан ёсны бүтцүүдийн үйл ажиллагаа эрх зүйн шаардлагад нийцэх ёстой

Үнэлгээний баг• Үндсэн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө гаргуулах,

батлагдсан байх • ҮЗ-ийн шийдвэрт хэрэгжилтийг хянах

19

7.2 Сургуулийн удирдлага Үнэлгээний баг • Сургуулийн УЗ-ийн мэдээллийг үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэх байдалд хяналт тавьж үнэлгээ өгнө

7.3

Сургуулийн удирдлага оролцогч талуудад хамааралтай сургуулийн үйл ажиллагаануудын талаарх мэдээллийг тэдэнд цаг тухайд нь мэдээлж, хүргүүлж байхад анхаарна. Үнэлгээний баг

• Сургуулийн УЗ болон бусад баг салбарт хүргэсэн мэдээллийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж үр дүнг тооцно

7.4 Сургуулийн удирдлага сургалтын албан ёсны оролцогч талуудын оролцоог хангахад анхааруулна Үнэлгээний баг

• Хүрэх зорилт, зорилгоо тодорхойлох • Төлөвлөгөө гаргах • Идэвх оролцоог тооцох, шалгуур гарган тооцох

Д) Жишээ татан танилцуулга, мэдээлэл хийж, ярилцлага өрнүүлэх.

7. ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮЕ ШАТ

Алхам1:Эцэслэнтодорхойлох(ойролцоогоор1-1⁄2өдөр)

Зөвшилцлийн уулзалт: Шалгах хуудасны шалгуур бүрийн үр дүнг үндэслэн давуу тал болон сайжруулах шаардлагатай чиглэлүүдийг эцэслэн тодорхойлно. Оролцогчид: сургуулийн удирдлага, тухайн шалгуурыг хариуцсан баг, суралцагчид, холбогдох бусад хүмүүс (хамгийн ихдээ 20-25 хүн) гэх мэт өргөн хүрээг хамарсан байх боломжтой.

1. Үнэлгээний үр дүнг анхааралтай харна уу.• Ямар үр дүнгүүдэд та сэтгэл ханамжтай байж, ямар үр дүнгүүд нь танд гайхширал төрүүлсэн бэ?

2. Дараах шалтгаануудын улмаас хамгийн чухал гэж үзсэн сайжруулах боломжуудыг сонгоно уу. (Хамгийн ихдээ 5-ыг сонго):• Танай сургуульд хамгийн чухал гэж үзсэн учраас;• Энэхүү сайжруулалтыг хийснээр бусад сайжруулах боломжуудад чухал нөлөө үзүүлэх учраас.

3. Сонгож авсан сайжруулах боломж, чиглэлүүдийг хэрэгжүүлэхэд тохирох зорилт, төлөвлөлт, арга хэмжээнүүдийг тодорхойлно.4. Тэдгээр зорилт, арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой төсөл боловсруулж, хэрэгжүүлэх.

Алхам 2: (ойролцоогоор 1 өдөр)

Сургуулийнхаа эрхэм зорилгод нийцүүлэн өөрийн үнэлгээний үр дүнд суурилан үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах. Тэрхүү үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг сургуулийнхаа хөтөлбөр (мастер төлөвлөгөө)-т тусгах. Оролцогчид: сургуулийн удирдлага болон сургуулийн удирдлагаас тодорхойлсон нэмэлт хүмүүс (хамгийн ихдээ 20-25 хүн)

Тогтмол, үе шаттай чанарын хөгжлийн үйл явцыг эхлүүлэх. Энэ нь тогтсон хуваарь гаргаж, сургуулийн өөрийн үнэлгээг жил бүр тогтмол явуулж, үр дүнг нь сургуулийн хөгжлийн үйл явцад ашиглах гэсэн үг юм. (Зураг 5 “Сургуулийн хөгжлийн үе шат“-ыг харна уу). Энэ нь 7 үндсэн шалгуурын дагуу үйл ажиллагаандаа тогтмол үнэлгээ хийж, чанарыг нь сайжруулах зорилготой юм.

20

8. ХАВСРАЛТ

1-7- Р ҮНДСЭН ШАЛГУУР

1-7- Р ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ХУУДАС БА ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТОЙМ

Үнэлгээний хуудас 1: Сургуулиа удирдах (L) Үр дүнгийн нэгтгэл 1: Сургуулиа удирдах (L)Үнэлгээний хуудас 2: Ажилтнуудаа удирдах (S) Үр дүнгийн нэгтгэл 2: Ажилтнуудаа удирдах (S) Үнэлгээний хуудас 3: Сургуулиа хөгжүүлэх (DS) Үр дүнгийн нэгтгэл 3: Сургуулиа хөгжүүлэх (DS) Үнэлгээний хуудас 4: Сургалтын үйл ажиллагаа (EP) Үр дүнгийн нэгтгэл 4: Сургалтын үйл ажиллагаа (EP) Үнэлгээний хуудас 5: Нөөцийн зохицуулалт (R) Үр дүнгийн нэгтгэл 5: Нөөцийн зохицуулалт (R) Үнэлгээний хуудас 6: Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх (C) Үр дүнгийн нэгтгэл 6: Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх (C)Үнэлгээний хуудас 7: Үр, дүн ололт амжилтыг үнэлэх (RA) 139Үр дүнгийн нэгтгэл 7: Үр, дүн ололт амжилтыг үнэлэх (RA)

21

ҮНДСЭН АЖЛУУД 1-7

1. ҮНДСЭН ШАЛГУУР “СУРГУУЛИА УДИРДАХ (L)

Сургуулийн удирдлага- бүх оролцогч талуудтай хамтран- сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг нэвтрүүлж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.

L 1 Санал, зөвлөмжийг хянаж, нягтлахӨөрчилж, сайжруулах санал, зөвлөмжүүдийг цуглуулж, шаардлагатай бол хэрэгжүүлж, улмаар илүү үр дүнтэй болгохын тулд үнэлж, дүгнэх. Үндсэн шаардлага:1. Санал хүсэлтийг хүлээн авах, баримтжуулах;2. Санал авах, гаргасан асуудлыг шийдвэрлэх;3. Гаргасан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд ажил болгож хариуцуулах;

L 2 Санал, гомдлыг шалгаж, шийдвэрлэхСанал, гомдлыг бүртгэж, даруй шийдвэрлэх арга хэмжээ авах.Үндсэн шаардлага:1. Гомдлыг хүлээж авах бүртгэх баримтжуулах;2. Гарсан гомдлыг ХШҮА-р ахлуулсан баг захирлын зөвлөлд танилцуулах;3. Гарсан гомдлыг нэгтгэн холбогдох нэгжүүдэд сайжруулах үйл ажиллагааны даалгавар болгож өгөх;

L 3 Байгууллагын бүтцийг сайжруулахСургуулийн байгууллагын бүтэц, ажлын байрны тодорхойлолт, гүйцэтгэх үүргүүдийг тодорхойлж, боловсруулах ба шаардлагатай тохиолдолд тогтмол сайжруулах, боловсронгуй болгох.Үндсэн шаардлага:1. Хөдөлмөрийн сайдын тушаалаар батлагдсан бүтцийн загвараар сургуулиуд орон тоо бүтцээ

тодорхойлох, үйл ажиллагааны явц үр дүнг харгалзан бүтцэд орох саналыг хэлэлцэн хүсэлтийг холбогдох газарт хүргэх;

2. Бүтцийн нягтралыг тооцож төсөв санхүүтэй уялдуулах;3. Гүйцэтгэж буй ажлын үр дүнг харгалзан удирдлагуудын хариуцах ажлыг өөрчлөх шийдвэр гаргах,

ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсронгуй болгох;

L 4 Байгууллагын ажлын явцыг сайжруулахСургуулийн үйл ажиллагааны зохион байгуулалтыг тодорхойлж, тогтмол хянаж, сайжруулах. Үндсэн шаардлага:1. Одоогийн үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлэх явц, дүрэм, журмыг тодорхойлсон байх; 2. Ажиллагсдын үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог дэмжих;3. Ажиллагсдын ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн сайжруулах;

L 5 Сургуулийн бүх үйл ажиллагаа ба хөгжил нь хүний эрх жендэрийн тэгш байдалд нийцүүлсэн байхҮйл ажиллагааны бүх үе шатанд төлөвлөгөө, хэрэгжилт, үнэлгээ болон байгууллагын бүтэц харилцаа болон хамтын ажиллагаанд хүний эрхийн болон жендэрийн тэгш эрхийн зарчимд нийцүүлэн хэрэгжүүлэх.

Үндсэн шаардлага 1. Сургуулийн засаглал нь хүний эрхийн зарчимд нийцсэн байна;2. Шийдвэр гаргах дээр оролцоог хангасан байх ёстой;3. Сургуулийн орчин хүний эрхийн стандартын үнэлгээ хийх;4. Сургуулийн мэдээ тоо баримтыг хүйсээр ялгаж авах шаардлага тавих ба авсан тоо баримтандаа

анализ хийх;5. Жендэрийн тэгш эрхийг хангах үйл ажиллагааг хангах хөтөлбөр боловсруулж үйл ажиллагаа

төлөвлөх (12.2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль);6. Үйл ажиллагааны тайланд жендэрийн тэгш эрхийн талаарх мэдээлэл оруулах ( 12.3 Жендэрийн эрх

тэгш байдлыг хангах тухай хууль);7. Жендэрийн мэдрэмжтэй болгох сургалтыг удирдлага болон багш нарт явуулах (12. 2 Жендэрийн эрх

тэгш байдлыг хангах тухай хууль);8. Захирлын үйл ажиллагааг үнэлэхэд жендртэй холбоотой шалгуур үзүүлэлтэй байна. (12.3.

22

Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль);9. Үйл ажиллагааны чанарын хүрээний бүхий л ажиллагаанд жендэрийн шалгуур үзүүлэлтийг тусгах;10. Сургуулийн хөгжлийн бодлого болон элсэлтийн журманд жендэрийн тэгш байдлыг тусгаж өгөх;

L 6 Сургалтын чанарыг сайжруулахСургуулийн удирдлага сургалтын чанарыг тодорхой хуваарийн дагуу тогтмол үнэлж, сургалтыг сайжруулахад үр дүнг нь ашиглах.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн удирдлага сургалтын явцтай танилцаж, багш нарт зөвлөгөө өгөх;2. Сургуулийн удирдлага сургалтын чанарын талаарх мэдээлэлтэй байх;3. Сургуулийн удирдлага сургалтыг сайжруулах ажлуудыг хэрэгжүүлэх;4. Сургалтын чанарын ахицаар багш нарыг урамшуулах хариуцлага тооцох;

L 7 Оролцогч талуудыг оролцуулахСургуулийн удирдлага тодорхой зохицуулалттайгаар (сургалтын шаардлагын дагуу) сургалтын үйл ажиллагаанд оролцогч талуудыг оролцуулахыг зорино.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн удирдах зөвлөл, МБС-ын ОНСЗөвлөл, Сурган хүмүүжүүлэх зөвлөлүүд нь эрх зүйн

шаардлагад нийцсэн үйл ажиллагаатай байна. 2. Сургуулийн удирдлага оролцогч бүх талуудаас эргэх холбоог хэрэгжүүлдэг байна. 3. Сургуулийн удирдлага сургуулийн бүх бүтцийн үйл ажиллагаанд оролцогч талуудын оролцоог

хангана.

2 ҮНДСЭН ШАЛГУУР„АЖИЛТНАА УДИРДАХ“ (S)

Сургууль ажилтныхаа ажлын явц, хөгжлийн асуудлыг хариуцдаг байх. Ингэснээр ажилтны чадавхи, бүтээлч байдлыг дэмжиж, хариуцлагын соёлыг бий болгодог.

S 1 Ажилтны хэрэгцээг тодорхойлох Сургууль ажилтныхаа хувийн хэргийн бүрдэлтийг хөтөлж, одоогийн болон ирээдүйн сургалтын хэрэгцээний шаардлагуудыг байнга, системтэйгээр судалж, хүний нөөцийн хөгжлийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Ажилтны талаарх мэдээлэл, хэрэгцээний судалгаатай байх;2. Хүний нөөцийн төлөвлөлттэй байх;

S 2 Ажилд авахСургуульд шинээр ажилтан авахдаа системтэй үйл ажиллагаа явуулдаг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Ажлын байрны хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлдог байх;2. Ажилтанг сонгон шалгаруулж авах журамтай байх;

S 3 Ажилтнуудыг үйл ажиллагаанд оролцуулахСургуулиас багш, ажилтныг шинэ үүрэг, ажил гүйцэтгэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх ба бэлтгэх

Үндсэн шаардлага:1. Шинэ ажилтнуудыг дадлагажуулдаг байх;2. Хөгжлийн хөтөлбөрт хамруулдаг байх;

S 4 Ажилтныг хөгжүүлэх, чадавхижуулахСургууль ажилтнуудаа хөгжүүлэх арга хэмжээнүүдийг системтэй авч хэрэгжүүлэх, мэргэжил, сургалтын шаардлагын дагуу багш, ажилтнуудын мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх.

Үндсэн шаардлага:

23

1. Хүний нөөцийн хөгжлийн хөтөлбөртэй байх;2. Хүний нөөцийн хөгжлийн асуудал хариуцсан ажилтантай байх;

S 5 Ажилтны ажил, үүргийн хуваарилалтБагш, ажилтны хөгжлийн хэрэгцээ болон сургуулийн бодлого, зорилтыг тэнцвэртэй байдлаар харгалзан үзэж, ажилтанд ажил, үүрэг хуваарилна.

Үндсэн шаардлага:1. Ажилтнуудын ажлын жилийн төлөвлөгөө гарсан байх; 2. Багш, ажилтан бүрийн ур чадваруудыг тодорхойлон баримтжуулсан байх; 3. Сургалтын онцлог, шаардлагад тулгуурлан ажилтны ажил, үүрэг тодорхойлогддог байх;4. Багш, ажилтны хувь хүний чадавхи, хөгжлийн зорилтуудыг төлөвлөлтөндөө анхаарсан байх;

S 6 Ажилтанд анхаарал тавихСургууль ажилтны нийгмийн хамгааллын арга хэмжээнүүдийг тогтмол авч хэрэгжүүлдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургууль ажилтнуудын эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг анхаарч, шаардлагатай арга хэмжээнүүдийг

авч хэрэгжүүлдэг байх; 2. Сургуулийн удирдлага ажилтнуудтай ярилцаж, санал хүсэлтийг сонсдог байх; 3. Ажилтнуудтай ярилцаж, санал хүсэлтийг нь авснаар хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар дотоод

журамд тусгасан байх;

3 ҮНДСЭН ШАЛГУУР ”СУРГУУЛИА ХӨГЖҮҮЛЭХ“(DS)

Өөрийн сургуулийн алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендерийн тэгш байдлыг хангасан хөгжлийн зорилт, стратегийг боловсруулж, сайжруулах арга хэмжээ авч, үр дүнг нь үнэлдэг байх.

DS 1 Алсын хараа, эрхэм зорилгыг тодорхойлсон байх Өөрийн сургуулийн эрхэм зорилго, зорилтын ач холбогдол, үр бүтээмжийг тасралтгүй үнэлж, шаардлагатай бол сайжруулдаг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Алсын хараа, эрхэм зорилго нь хамт олон, суралцагчид, эцэг эх, түншлэлийн байгууллагын хүмүүсээр

хэлэлцүүлсэн байх эрх бүхий хүн /байгууллагаар/ батлагдсан байх;2. Сургуулийн дотоод асуудлыг шийдвэрлэхдээ эрхэм зорилго, зорилтод нийцүүлдэг байх;3. Сургуулийн алсын хараа, эрхэм зорилгыг тодорхойлохдоо салбарын ба орон нутгийн бодлоготой

уялдуулсан байх;4. Байгууллагын үнэт зүйл, соёлыг тодорхойлсон байх;5. Алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендерийн тэгш байдлыг хангасан байх;6. Алсын хараа, эрхэм зорилгыг түгээн дэлгэрүүлсэн байх;

DS 2 Стратегийн зорилтуудыг оновчтой дэвшүүлсэнЭрхэм зорилго болон оролцогч талуудын хэслт сонирхол, эрэлт, хэрэгцээнд үндэслэн сургуулийн зорилт, стратегийг боловсруулж, хяналт үнэлгээ хийх ба тогтмол сайжруулж, шинэчлэх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн зорилт, стратегийг тодорхойлсон байх;2. Сургуулийн зорилт, стратеги эрхэм зорилгод суурилсан байх;3. Сургуулийн зорилт, стратегийг боловсруулахдаа оролцогч талуудтай хамтран ажиллах талаар

тусгасан байх;

DS 3 Сургуулийн хөгжлийн хөтөлбөрийг боловсруулж шинэчлэх /Сургуулийн хөгжлийн төлөвлөгөөг боловсруулах/Сургууль хөгжлийн хөтөлбөрөө тогтмол шинэчлэн, сайжруулдаг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Эрх бүхий байгууллагаар батлуулсан хөгжлийн хөтөлбөртэй байх;

24

2. Сургалт болон бусад үйл ажиллагааны хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулсан байх;

3. Стратегийн зорилтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд жендерийн асуудлыг төлөвлөх;

DS 4 Гэрээ байгуулахСургуулийн стратегийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн зорилгын гэрээг тогтмол, системтэйгээр байгуулж,

хэрэгжүүлдэг байх. 1. Үндсэн шаардлага:2. Сургуулийн гэрээ, хэлэлцээр байгуулдаг байх;3. Гэрээнүүд нь стратегийн төлөвлөлт, зорилттой уялддаг байх;4. Сургууль доторх гэрээ нь гадагшаа чиглэсэн зорилгын гэрээнүүдтэй уялдаатай байх (ХЯ);

DS 5 Хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлэх Сургуулийн стратегийн зорилтод хүрэх болон суралцагчдын сургалтын амжилтыг сайжруулахад чиглэсэн хөгжлийн төслүүдийг системтэйгээр авч хэрэгжүүлж, үр дүн, ололт амжилтыг нь түгээж хэрэгжүүлдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлдэг байх;2. Хөгжлийн төслүүдийн үр дүнг түгээж, хэрэгжүүлэг байх;

4 ҮНДСЭН ШАЛГУУР “СУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА“(EP)

Үндэсний боловсролын зорилт, суралцагчдын суралцах хүсэлтэй байгаа чиглэл, мэргэжлийн боловсролд хамтран ажиллах түншлэгчдийн хүсэл, сонирхол зэрэг нь сургуулийн үйл ажиллагааны үндсэн цөм юм. Энэ нь суралцагч бүрт хамгийн боломжит, чанартай боловсролыг тэнцвэртэй байдлаар олгохыг зорьдог.

EP 1 Төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу сургалтыг зохион байгуулдаг, хөтөлбөрийг тогтмол сайжруулдаг байх.Сургалтыг хөтөлбөрийн дагуу явуулах ба тогтмол сайжруулдаг байх. Үндсэн шаардлага:1. Сургалтууд батлагдсан төлөвлөгөөтэй байх;2. Батлагдсан сургалтын хөтөлбөртэй, түүнийг сайжруулдаг байх;

EP 2 Сургалтын багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр хангахСургалтанд хэрэглэгдэх багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжтэй байх ба тогтмол сайжруулдаг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Мэргэжлийн чиглэл, шаардлагын дагуу сургалтын зорилтыг хэрэгжүүлэх багаж хэрэгсэл, тоног

төхөөрөмж, материал, хэрэглэгдэхүүнтэй байх; 2. Сургалтын материал, хэрэглэгдэхүүнийг шинэчилж, сайжруулдаг байх;

EP 3 Хичээл төлөвлөхХичээлийг сургуулийн төлөвлөгөө, хөтөлбөр болон бусад шаардлагатай зохицуулалтуудын дагуу төлөвлөдөг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Багш сургалтын хөтөлбөрийн дагуу агуулга, арга зүй, хэрэглэгдэхүүний төлөвлөлтийг бүтээлчээр

хийдэг байх;2. Төлөвлөлтийн дагуу нэгж хичээлээ бэлтгэсэн байх;3. Багш нар сургалтандаа төрөл бүрийн арга зүйг ашиглахаар төлөвлөдөг байх;

EP 4 Сургалт явуулахХүлээн зөвшөөрөгдсөн заах арга зүйг ашиглан сургалт явуулах. Үндсэн шаардлага:

1. Хичээлийн журналд сургалтын явц, гүйцэтгэлийг тэмдэглэдэг байх;

25

2. Сургалтын хөтөлбөрийн шаардлага, төлөвлөлтийн дагуу сургалтыг явуулах;3. Сургалтанд заах арга зүйн зарчмын дагуу хүлээн зөвшөөрөгдсөн олон аргыг ашигласан байх;

EP 5 Багшийн сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэхСургууль сургалтын чанарыг тогтмол, системтэйгээр үнэлж, (сургалтын онцлогоос хамаарч янз бүр байна) сайжруулах арга хэмжээ авдаг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Багшийн сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх тодорхой шалгуур үзүүлэлттэй байх;2. Сургалтын чанарын үнэлгээний үр дүнг тодорхойлдог байх;

EP 6 Гүйцэтгэлийг үнэлэхСуралцагч бүрийн гүйцэтгэлийг сургалтын үеэр тогтсон шалгуурын дагуу тогтмол ажиглаж, үнэлж байх.

Үндсэн шаардлага:1. Суралцагчдыг гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээний багцыг боловсруулсан байх;2. Гүйцэтгэлийн үнэлгээний стандартыг суралцагсдад нээлттэй байлгах;3. Гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээг хэрэгжүүлдэг байх;4. Албан ёсны үнэлгээ хийх дүрэм, журамтай байх;

EP 7 Гүйцэтгэлийн түвшинг мэдээлэхСургалтын хүрэх үр дүн, суралцагчдын түвшин, сургалтыг амжилттай дүүргэхэд үнэлгээний арга механизмын талаар суралцагчид (эцэг эхэд хамааралтай байж болно) бүрэн мэдээлэлтэй байх.

Үндсэн шаардлага:1. Багш нар гүйцэтгэлийн түвшинг суралцагчдад (шаардлагатай бол эцэг эх, түншүүдэд) тогтмол

мэдэгддэг байх;2. Суралцагчдын гүйцэтгэлийн түвшингээс хамаарч цаашдын сургалтын хэрэгцээг тодорхойлдог байх;

EP 8 Суралцагч бүрийн чадамжийг дээшлүүлэхСургууль сургалтын хүрээнд суралцагч бүрийн сургалтын болон чадамжийн хөгжлийн түвшинг тодорхойлж, бүртгэж, суралцагчдад мэдээлж байх.

Үндсэн шаардлага:1. Багш нар суралцагч бүрийн чадамжийн хөгжлийн талаар ярилцаж санал солилцдог байх (холбогдох

хороогоор дамжуулж);2. Суралцагч бүрийн чадамжийн хөгжлийн явц, ахиц дэвшлийг бичиж тэмдэглэдэг байх;3. Суралцагч, түншүүд (эцэг эх хамааралтай байж болно) багш нараас суралцагч бүрийн чадамжийн

талаар мэдээлэл авах боломжтой;

EP 9 Тааруу сурлагатай суралцагчдыг дэмжихСургууль тааруу сурлагатай суралцагчдын сургалтанд системтэй дэмжлэг үзүүлэх.

Үндсэн шаардлага:1. Тааруу сурлагатай суралцагч бүрт тохирсон арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх;2. Суралцахад шаардлагатай монгол хэлний мэдлэг хангалтгүй суралцагчдад тусгайлан дэмжлэг

үзүүлэх;

EP 10 Амжилттай суралцагчдыг дэмжихСургууль амжилттай суралцаж буй болон мэргэжлээрээ авъяас чадвартай, амжилт гаргасан суралцагчдыг дэмжих.

Үндсэн шаардлага:1. Суралцагч бүрийн амжилтыг дэмжих арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх;

EP 11 Хийж, гүйцэтгэх хүсэл, сонирхлыг нь дэмжихСуралцагчдын мэргэжлээрээ суралцах хүсэл, сонирхлыг сургуулиас системтэйгээр дэмжих.


26

1. Суралцагч өөртөө хөдөлмөр эрхлэх болон нийгэмших хандлагыг төлөвшүүлэх шаардлагатайг мэддэг байх;

2. Суралцагчдын сурах хүсэл, сонирхлыг дэмжих үндсэн сургалтаас гадуурх арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх. (жишээ нь тэмцээн, уралдаан, гадаад хэлний богино сургалт гэх мэт);

EP 12 Урьдчилан сэргийлэх ажлуудСургууль суралцагчдын эрүүл мэндийг хамгаалахад урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүд авч хэрэгжүүлэх.

Үндсэн шаардлага:1. Жил бүр суралцагчдад онцгой байдал, яаралтай тусламжийн үед хэрхэн биеэ авч явах талаар

сургалт явуулах;2. Сургууль суралцагчдын эрүүл мэндийг хамгаалахад чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх;

EP 13 Дүрэм, журмын зөрчлийг шийдвэрлэх Сургуулийн дүрэм, журмыг зөрчсөн суралцагчдад хүмүүжлийн арга хэмжээнүүдийг системтэй авч хэрэгжүүлдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургууль холбогдох эрх бүхий байгууллагаар батлагдсан дүрэм, журамтай байна;2. Суралцагчид зайлшгүй хамрагдах сургалтуудад бүрэн оролцоотой хамрагддаг байх явдлыг хангах;3. Сургуулийн баримтлах дүрэм, журам болон зөрчсөн тохиолдолд хариуцах шийтгэлийн талаар

суралцагчид (эцэг эх) мэддэг байх;4. Хүмүүжлийн арга хэмжээнүүдийг хууль эрх зүйн дагуу хэрэгжүүлдэг байх;

EP 14 Ганцаарчилсан зөвлөгөөСургууль суралцагчдын хувийн асуултуудад зөвлөгөө өгч, шаардлагатай дэмжлэгүүдийг санал болгох.

Үндсэн шаардлага:1. Залуучуудын амьдралд бодит нөлөө үзүүлэх үйл ажиллагаа явуулдаг олон нийтийн болон сайн

дурын байгууллагуудтай хамтарч ажиллах;2. Суралцагчдад (эцэг эхэд хамааралтай байж болно) хувийн асуудал/яаралтай тусламж шаардлагатай

үед хэнд хандах талаар мэдээлэл өгдөг байх;

EP 15 Цаашдын боловсрол, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх дэмжлэг үзүүлэх Сургуулиас суралцагчдын цаашдын боловсрол, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагаануудыг өргөн хүрээнд болон тэнцвэртэй байдлаар зохион байгуулах.

Үндсэн шаардлага:1. Ажил, мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалт, арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх;2. Сургууль дээр мэргэжлийн зөвлөгөө авахад хэнд хандах талаар суралцагчдад (эцэг эхчүүдэд)

мэдээлэх;

EP 16 Суралцагчдын мэдээллийг хөтлөхСургууль суралцагчдын мэдээллийн сан байгуулж, сургалтын болон мэргэжлийн гэрчилгээ, баримт бичгийн олголтыг баталгаажуулдаг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Суралцагч сургалтын агуулгыг бүрэн эзэмшсэн байх;2. Сургалтын болон мэргэжлийн гэрчилгээ, баримт бичгүүдтэй холбоотой албан ёсны болон эрх зүйн

шаардлагуудыг мөрдөх;

EP 17 Сургалтын бүлгүүдийг төлөвлөх болон багш нарын ажлын хуваарилалтБоловсролын холбогдох шаардлага, дүрэм журмын дагуу тохирсон мэргэжлийн түвшингээр суралцах анги, бүлгүүд болон багш нарын ажлын хуваарилалтыг оновчтой зохион байгуулах.

Үндсэн шаардлага:1. Суралцагчдын бүлгүүд (ангиуд) болон багш нарыг хуваарилж, төлөвлөгөө гаргах шаардлагатай;2. Сургууль доторх мэдээллийг нээлттэй байлгах;

27

5 ҮНДСЭН ШАЛГУУР “НӨӨЦИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ“(R)

Сургууль өөрийн нөөцийг удирдан зохион байгуулж, нийгэм, эдийн засаг, байгаль орчны тогтвортой байдлыг хангахад анхаарах.

R 1 Санхүүгийн зохицуулалтыг хангахСанхүүгийн нөөц, боломжоо үр бүтээмжтэй, ашигтайгаар удирдан, зарцуулах.

Үндсэн шаардлага:1. Санхүүгийн зохицуулалтын хэрэгжилт хууль эрх зүйн шаардлагад нийцдэг байх;2. Санхүүгийн нөөцийн удирдлагын хэрэгжилт, тайлан ил тод байна;

R 2 Тогтвортой байдлыг хангахСургуулийн үндсэн хөрөнгө, сургалтын материал, ус, цахилгааны тогтвортой, зөв хэрэглээг хангах, тогтмол хяналт тавих, шаардлагатай бол оновчтой арга замыг хайх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн үндсэн хөрөнгө, сургалтын материал, ус, цахилгааны тогтвортой, зөв хэрэглээг хангах

дүрэм, журамтай байх;2. Дээрх дүрэм, журам нь сургууль дотор нээлтэй, ил тод байх;

R 3 Мэдээлэл, туршлагыг түгээхСургууль шаардлагатай мэдээллүүд цуглуулж, сургуулийнхаа хүрээнд мэдээлж, түгээдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургалт болон үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон хэрэгцээтэй мэдээллээр хангадаг байх;2. Ажилтанд шаардлагатай сургалт, захиргаа, санхүүгийн холбогдолтой мэдээллүүд нээлттэй,

хүртээмжтэй байх;3. МБС-ын үйл ажиллагаанд оролцогч талууд хэрэгцээт мэдээллээ авдаг байх;

R 4 Сургалтын орчинг сайжруулахСургалтын шаардлагын дагуу сургуулийн тоног төхөөрөмж, хэрэглэгдэхүүн, багаж хэрэгсэл бүхий сургалтын орчинг бүрдүүлж, шинэчилж байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгслийн талаарх мэдээлэл

гарсан байх;2. Мэргэжил бүрээр сургалтын орчин, нөхцлийн талаарх мэдээлэл гарсан байх;3. Сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгслээр хангаж, шаардлагатай бол шинэчилж

байх;

6 ҮНДСЭН ШАЛГУУР “ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ ХӨГЖҮҮЛЭХ” (C)

Түншлэлийн харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх.

C 1 Орон нутгийн удирдлагатай хамтран ажиллах Орон нутгийн удирдлагатай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажилладаг байх. Үндсэн шаардлага:1. Засаг дарга, ИТХ, МБС-ын Салбар зөвлөл, НХХ, Боловсролын газар, ХХ-ийн удирдлага,

мэргэжилтнүүдийнгүйцэтгэх үүрэг, хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд нээлттэй байлгах;

2. Орон нутгийн удирдлагыг сургалт, олон нийтийн ажилд оролцуулдаг байх;3. Орон нутгийн удирдлагад сургууль дээр зохион байгуулагдах томоохон арга хэмжээнүүдийг

мэдээлдэг, тайлагнадаг байх;4. Сургуулийн хөгжлийн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулахад оролцуулдаг байх;

C 2 Бусад сургуультай хамтран ажиллахБусад сургуультай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах.

28

Үндсэн шаардлага:1. Сургалтын үйл ажиллагааг өргөжүүлэх, харилцан туршлага солилцох, багш, суралцагч солилцох,

тэднийг хөгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах;2. Хамтран ажиллаж буй сургуулиудын хамтын ажиллагааны чиглэл, харилцах хүний холбоо барих

хаягийг нээлттэй байлгах;

C 3 Түншлэгчидтэй хамтран ажиллахААН, байгууллага, иргэд, ТББ-уудтай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах.

Үндсэн шаардлага:1. Түншлэгчдийн хамтран ажиллах чиглэл, үүрэг, хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд

нээлттэй байлгах;2. Түншлэгчдийн төлөөллөөс бүрдсэн зөвлөгөө өгөх зөвлөл байгуулсан байх;3. Түншлэгчидтэй амжилттай хамтарч ажилласан туршлагыг бүртгэж, мэдээлэх;

7 ҮНДСЭН ШАЛГУУР “ҮР ДҮН, ОЛОЛТ АМЖИЛТЫГ ҮНЭЛЭХ“ (RA)

Тогтвортой, тэнцвэртэй үр дүнд хүрч, сургуулиа хөгжүүлэхийн тулд үйл ажиллагаандаа хяналт, үнэлгээ хийж, сайжруулдаг байх.

RA 1 Сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэхСургалтын үйл ажиллагааны төлөвлөлт, хэрэгжилтийн үр дүн, ололт амжилтад үнэлгээ хийдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн статистик мэдээ, мэдээллийг шаардлагын дагуу цуглуулдаг байх;2. Эрх бүхий хүн/ байгууллага сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүнд үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байх.

(жишээ нь төгсөлтийн шалгалтын дүн, хөдөлмөр эрхлэлт);

RA 2 Хүний нөөцийг үнэлэхСургууль хүний нөөцтэй холбоотой асуудлуудад үнэлгээ хийнэ.

Үндсэн шаардлага:1. Сургуулийн статистикт шаардлагатай мэдээ, баримтыг цуглуулдаг байх. (жишээ нь, багшийн

хангамж, багц цаг, өвчтэй байсан өдөр, багш нарын хөдөлмөрийн гэрээ);2. Сургуулийн албан ёсны нэгж/ажилтнууд жил бүр тэдгээр мэдээлэлд хяналт, үнэлгээ хийдэг байх;

RA 3 Хамтын ажиллагааг үнэлэхСургууль хамтын ажиллагааны хөгжлийн үр дүн, ололт амжилтад үнэлгээ хийдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургууль жил бүр хамтын ажиллагааны холбогдох мэдээллүүдийг цуглуулдаг байх;2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр хамтын ажиллагааны үр дүнд үнэлгээ хийдэг байх;

RA 4 Нөөцийн менежментийг үнэлэхСургууль нөөцийн хэрэглээ, ашиглалтын байдалд үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байх.

Үндсэн шаардлага:1. Сургууль жил бүр нөөцийн талаарх мэдээллийг цуглуулах (эд материалын бүртгэлийн жагсаалт гэх

мэт);2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр нөөцийн хэрэглээ, ашиглалтын байдалд үнэлгээ

хийдэг байх;

RA 5 Хүний эрх, жендэрийн тэгш байдлыг үнэлэх

Үндсэн шаардлага:1. Суралцагч, ажилтнуудын хүний эрх, жендэрийн тоон үзүүлэлт, сэтгэл ханамжийн судалгаа, мэдээлэл

цуглуулах;2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр хүний эрх, жендэрийн байдалд үнэлгээ хийдэг байх;

29

1-7 - Р ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ХУУДАС БА ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ


Сургуулийн удирдлага –бүх оролцогч талуудтай хамтран–сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.L 1 Санал, зөвлөмжийг хянаж, нягтлахӨөрчилж, сайжруулах санал, зөвлөмжүүдийг цуглуулж, шаардлагатай бол хэрэгжүүлж, улмаар илүү үр дүнтэй болгохын тулд үнэлж, дүгнэх.

Үндсэн шаардлага:Өөрийн үнэлгээ



R


A


D


A&R

L 1


2. Санал авах, гаргасан асуудлыг шийдвэрлэх

3. Гаргасан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд үйл ажиллагааны ажил болгож өгөх.

Хариуцах хүн


Давуу талууд

Сайжруулах боломж/ чиглэл

30




Санал, гомдлыг бүртгэж, даруй шийдвэрлэх арга хэмжээ авах


Хүрэх зорилт /

Хүлээгдэж буй үр дүнг тодорхойлох




L 2

1. Гомдлыг хүлээж авах бүртгэх баримтжуулах

2. Гарсан гомдлыг ХШҮА-р ахлуулсан баг захирлын зөвлөлд танилцуулах

3. Гарсан гомдлыг нэгтгэн холбогдох нэгжүүдэд сайжруулах үйл ажиллагааны даалгаар болгож өгөх




Сайжруулах боломжууд

31



L 3 Байгууллагын бүтцийг сайжруулах

Сургуулийн байгууллагын бүтэц, ажлын байрны тодорхойлолт, гүйцэтгэх үүргүүдийг тодорхойлж, боловсруулах ба шаардлагатай тохиолдолд тогтмол сайжруулж, боловсронгуй болгох.







L 3


2. Бүтцийн нягтралыг тооцож төсөв санхүүтэй уялдуулах

3. Гүйцэтгэж буй ажлын үр дүнг харгалзан удирдлагуудын хариуцах ажлыг өөрчлөх шийдвэр гаргах ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсронгуй болгох





32


Сургуулийн удирдлага – бүх оролцогч талуудтай хамтран–сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.

L 4 Байгууллагын ажлын явцыг сайжруулах

Сургуулийн үйл ажиллагааны зохион байгуулалтыг тодорхойлж, тогтмол хянаж, сайжруулах.







L 4

1. Одоогийн үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлэх явц, дүрэм, журмыг тодорхойлсон байх.

2. Ажиллагсдын үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог дэмжих

3. Ажиллагсдын ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн сайжруулах





33


Сургуулийн удирдлага – бүх оролцогч талуудтай хамтран– сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.


Үйл ажиллагааны бүх үе шатанд төлөвлөгөө, хэрэгжилт, үнэлгээ болон байгуулгын бүтэц харилцаа болон хамтын ажиллагаад хүний эрхийн болон жендэрийн тэгш эрхийн зарчимд нийцүүлэн хэрэгжүүлэх.







L5

1.Сургуулийн засаглал нь хүний эрхийн зарчимд нийцсэн байна.

2.Шийдвэр гаргах дээр оролцоог хангасан байх ёстой.

3.Сургуулийн орчин хүний эрхийн стандартын үнэлгээ хийх

4.Сургуулийн мэдээ тоо баримтыг хүйсээр ялгаж авах шаардлага тавих ба авсан тоо баримтандаа анализ хийх

5.Жендэрийн тэгш эрхийг хангах үйл ажиллагааг хангах хөтөлбөр боловсруулж үйл ажиллагаа төлөвлөх (12.2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

6.Үйл ажиллагааны тайланд жендэрийн тэгш эрхийн талаарх мэдээлэл оруулах ( 12.3 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

7.Жендэрийн мэдрэмжтэй болгох сургалтыг удирдлага болон багш нарт явуулах (12. 2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

8.Захирлын үйл ажиллагааг үнэлэхэд жендртэй холбоотой шалгуур үзүүлэлтэй байна. (12.3. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

9.Үйл ажиллагааны чанарын хүрээний бүхий л ажиллагаанд жендэрийн шалгуур үзүүлэлтийг тусгах

10.Сургуулийн хөгжлийн бодлого болон элсэлтийн журманд жендэрийн тэгш байдлыг тусгаж өгөх.


34



Сайжруулах боломж/ чиглэл

35





Үндсэн шаардлага: Өөрийн үнэлгээ






L6

1. Сургуулийн удирдлага сургалтын явцтай танилцаж, багш нарт зөвлөгөө өгөх.

2. Сургуулийн удирдлага сургалтын чанарын талаарх мэдээлэлтэй байх.

3. Сургуулийн удирдлага сургалтыг сайжруулах ажлуудыг хэрэгжүүлэх.

4. Сургалтын чанарын ахицаар багш нарыг урамшуулах хариуцлага тооцох.





36


Сургуулийн удирдлага – бүх оролцогч талуудтай хамтран– сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг нэвтрүүлж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.









L7

1. Сургуулийн удирдах зөвлөл, МБС-ын ОНСЗөвлөл, Сурган хүмүүжүүлэх зөвлөлүүд нь эрх зүйн шаардлагад нийцсэн үйл ажиллагаатай байна.

2. Сургуулийн удирдлага оролцогч бүх талуудаас эргэх холбоог хэрэгжүүлдэг байна.

3. Сургуулийн удирдлага сургуулийн бүх бүтцийн үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог хангана.





37

“СУРГУУЛИА УДИРДАХ” (L) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ


Сургуулийн удирдлага – бүх оролцогч талуудтай хамтран–сургуулийнхаа бүтэц, үйл ажиллагааны явцыг үнэлж, шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг хийж, хэрэгжүүлнэ. Энэ нь байгууллагын үнэт зүйл, ёс зүйн загвар болно.


Өөрчилж, сайжруулах санал, зөвлөмжүүдийг цуглуулж, шаардлагатай бол хэрэгжүүлж, улмаар илүү үр дүнтэй болгохын тулд үнэлж, дүгнэх.

Хүрэх зорилтууд /хүлээсэн үр дүнг тодорхойлох




L 11. Санал хүсэлтийг хүлээн авах, баримтжуулах

2. Санал авах, гаргасан асуудлыг шийдвэрлэх

3. Гаргасан асуудлыг нэгтгэж холбогдох нэгжүүдэд үйл ажиллагааны үүрэг болгож өгөх.


Санал, гомдлыг бүртгэж, даруй шийдвэрлэх арга хэмжээ авах

L 2

1. Гомдлыг хүлээж авах бүртгэх баримтжуулах

2. Гарсан гомдлыг ХШҮА-р ахлуулсан баг захирлын зөвлөлд танилцуулах

3. Гарсан гомдлыг нэгтгэн холбогдох нэгжүүдэд сайжруулах үйл ажиллагааны даалгаар болгож өгөх

L 3 Байгууллагын бүтцийг сайжруулахСургуулийн байгууллагын бүтэц, ажлын байрны тодорхойлолт, гүйцэтгэх үүргүүдийг тодорхойлж, боловсруулах ба шаардлагатай сайжруулалтуудыг тогтмол хийх.

L 3


2. Бүтцийн нягтралыг тооцож төсөв санхүүтэй уялдуулах

3. Гүйцэтгэж буй ажлын үр дүнг харгалзан удирдлагуудын хариуцах ажлыг өөрчлөх шийдвэр гаргах ажлын байрны тодорхойлолтыг боловсронгуй болгох

L 4 Байгууллагын ажлын явцыг сайжруулахСургуулийн үйл ажиллагааны зохион байгуулалтыг тодорхойлж, тогтмол хянаж, сайжруулах.

L 41. Одоогийн үйл ажиллагаануудаа хэрэгжүүлэх явц, дүрэм, журмыг тодорхойлсон байх.

2. Ажиллагсдын үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог дэмжих

3. Ажиллагсдын ажлын байрны тодорхойлолтыг шинэчлэн сайжруулах


Үйл ажиллагааны бүх үе шатанд төлөвлөгөө, хэрэгжилт, үнэлгээ болон байгуулгын бүтэц харилцаа болон хамтын ажиллагаад хүний эрхийн болон жендэрийн тэгш эрхийн зарчимд нийцүүлэн хэрэгжүүлэх.

38

L 5

1.Сургуулийн засаглал нь хүний эрхийн зарчимд нийцсэн байна.

2.Шийдвэр гаргах дээр оролцоог хангасан байх ёстой.

3.Сургуулийн орчин хүний эрхийн стандартын үнэлгээ хийх

4.Сургуулийн мэдээ тоо баримтыг хүйсээр ялгаж авах шаардлага тавих ба авсан тоо баримтандаа анализ хийх

5.Жендэрийн тэгш эрхийг хангах үйл ажиллагааг хангах хөтөлбөр боловсруулж үйл ажиллагаа төлөвлөх (12.2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

6.Үйл ажиллагааны тайланд жендэрийн тэгш эрхийн талаарх мэдээлэл оруулах ( 12.3 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

7.Жендэрийн мэдрэмжтэй болгох сургалтыг удирдлага болон багш нарт явуулах (12. 2 Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

8.Захирлын үйл ажиллагааг үнэлэхэд жендртэй холбоотой шалгуур үзүүлэлтэй байна. (12.3. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хууль)

9.Үйл ажиллагааны чанарын хүрээний бүхий л ажиллагаанд жендэрийн шалгуур үзүүлэлтийг тусгах

10.Сургуулийн хөгжлийн бодлого болон элсэлтийн журманд жендэрийн тэгш байдлыг тусгаж өгөх.



L 6

1. Сургуулийн удирдлага сургалтын явцтай танилцаж, багш нарт зөвлөгөө өгөх.

2. Сургуулийн удирдлага сургалтын чанарын талаарх мэдээлэлтэй байх.

3. Сургуулийн удирдлага сургалтыг сайжруулах ажлуудыг хэрэгжүүлэх.

4. Сургалтын чанарын ахицаар багш нарыг ухамшуулах хариуцлага тооцох.



L 7

1. Сургуулийн удирдах зөвлөл, МБС-ын ОНСЗөвлөл, Сурган хүмүүжүүлэх зөвлөлүүд нь эрх зүйн шаардлагад нийцсэн үйл ажиллагаатай байна.

2. Сургуулийн удирдлага оролцогч бүх талуудаас эргэх холбоог хэрэгжүүлдэг байна.

3. Сургуулийн удирдлага сургуулийн бүх бүтцийн үйл ажиллагаанд оролцох оролцоог хангана.

39

“Сургуулиа удирдах“ (L) үндсэн шалгуурын хүрээнд сайжруулах боломжууд

Дэд д-ын №

Зөвшилцлийн уулзалтын үеэр сонгосон боломжит

сайжруулалтууд Төслийг хариуцах хүн Арга хэмжээ

2. Үндсэн шалгуур “Ажилтнуудаа удирдах” (S)

Сургууль ажилтнуудынхаа ажлын явц, хөгжлийн асуудлыг хариуцдаг байх. Ингэснээр ажилтнуудын чадавхи, бүтээлч байдлыг дэмжиж, хариуцлагын соёлыг бий болгодог.

S 1 Ажилтнуудын хэрэгцээг тодорхойлох

Сургууль ажилтнуудынхаа хувийн хэргийн бүрдэлтийг хөтөлж, одоогийн болон ирээдүйн сургалтын хэрэгцээний шаардлагыг байнга, системтэйгээр судалж, хүний нөөцийн хөгжлийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлдэг байх.




R


A


D

Хэрэгжилтэд х я н а л т , үнэлгээ хийх

A&R

S 1

1. Ажилтнуудын талаарх мэдээлэл, хэрэгцээний судалгаатай байх.

2. Хүний нөөцийн төлөвлөлттэй байх.





40



S 2 Ажилд авах

Сургуульд шинээр ажилтан авахдаа системтэй үйл ажиллагаа явуулдаг байх.



Х ү л э э г д э ж буй үр дүнг тодорхойлох


Авах арга хэмжээ

Хэрэгжилтийг хянаж, үнэлэх

S 2

1. Ажлын байрны хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлдог байх

2. Ажилтанг сонгон шалгаруулж авах журамтай байх





41



S 3 Ажилтныг үйл ажиллагаанд оролцуулах

Сургуулиас багш, ажилтны шинэ үүрэг, ажил гүйцэтгэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх ба бэлтгэх







S 3

1. Шинэ ажилтнуудыг дадлагжуулдаг байх

2. Хөгжлийн хөтөлбөрт хамруулдаг байх





42

2.Үндсэн шалгуур “Ажилтнуудаа удирдах” (S)


S 4 Ажилтныг хөгжүүлэх, чадавхижуулах

Сургууль ажилтнуудаа хөгжүүлэх арга хэмжээнүүдийг системтэй авч хэрэгжүүлэх, мэргэжил, сургалтын шаардлагын дагуу багш, ажилтнуудын мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх.







S 4

1. Хүний нөөцийн хөгжлийн хөтөлбөртэй байх.

2. Хүний нөөцийн хөгжлийн асуудал хариуцсан ажилтантай байх.





43

2.Үндсэн шалгуур “Ажилтнуудаа удирдах“ (S)


S 5 Ажилтны ажил, үүрэг

Багш, ажилтны хөгжлийн хэрэгцээ болон сургуулийн бодлого, зорилтыг тэнцвэртэй байдлаар харгалзан үзэж, ажилтанд ажил, үүрэг хуваарилна.







S 5

1. Ажилтнуудын жилийн ажлын төлөвлөгөө гарсан байх.

2. Багш, ажилтан бүрийн ялгаатай ур чадваруудыг тодорхойлон баримтжуулсан байх.

3. Сургалтын онцлог, шаардлагад тулгуурлан ажилтны ажил, үүрэг тодорхойлогддог байх.

4. Багш, ажилтнуудын хувь хүний чадавхи, хөгжлийн зорилтуудыг төлөвлөлтөндөө анхаарсан байх.





44



S 6 Ажилтандаа анхаарал тавих

Сургууль ажилтны нийгмийн хамгааллын арга хэмжээнүүдийг тогтмол авч хэрэгжүүлдэг байх.







S 6

1. Сургууль ажилтнуудын эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг анхаарч, шаардлагатай арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх.

2. Сургуулийн удирдлага ажилтнуудтай ярилцаж, санал хүсэлтийг сонсдог байх.

3. Ажилтнуудтай ярилцаж, санал хүсэлтийг нь авснаар хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар дотоод журамд тусгасан байх





45

“АЖИЛТНУУДАА УДИРДАХ” (S) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ



S 1 Ажилтнуудын хэрэгцээг тодорхойлох

Сургууль ажилтнуудынхаа хувийн хэргийн бүрдэлтийг хөтөлж, одоогийн болон ирээдүйн сургалтын хэрэгцээний шаардлагуудыг байнга, системтэйгээр судалж, хүний нөөцийн хөгжлийн арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх.






S 1

1. Ажилтнуудын талаарх мэдээлэл, хэрэгцээний судалгаатай байх.

2. Хүний нөөцийн төлөвлөлттэй байх.

S 2 Ажилд авах

Сургуульд шинээр ажилтан авахдаа системтэй үйл ажиллагаа явуулдаг байх.

S 21. Ажлын байрны хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлдог байх


S 3 Ажилтнуудыг үйл ажиллагаанд оролцуулах

Сургуулиас багш, ажилтнуудыг шинэ үүрэг, ажил гүйцэтгэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх ба бэлтгэх

S 31. Ажлын байрны хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлдог байх


S 4 Ажилтнуудаа хөгжүүлэх, чадавхижуулах

Сургууль ажилтнуудаа хөгжүүлэх арга хэмжээнүүдийг системтэй авч хэрэгжүүлэх, мэргэжил, сургалтын шаардлагын дагуу багш, ажилтнуудын мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх.

S 4 1. Хүний нөөцийн хөгжлийн хөтөлбөртэй байх.

2. Хүний нөөцийн хөгжлийн асуудал хариуцсан ажилтантай байх.

S 5 Ажилтуудны ажил, үүрэг

Багш, ажилтны хөгжлийн хэрэгцээ болон сургуулийн бодлого, зорилтыг тэнцвэртэй байдлаар харгалзан үзэж, ажилтанд ажил, үүрэг хуваарилна.

S 5

1. Ажилтнуудын ажлын жилийн төлөвлөгөө гарсан байх.

2. Багш, ажилтан бүрийн ялгаатай ур чадваруудыг тодорхойлон баримтжуулсан байх.

3. Сургалтын онцлог, шаардлагад тулгуурлан ажилтны ажил, үүрэг тодорхойлогддог байх.

4. Багш, ажилтнуудын хувь хүний чадавхи, хөгжлийн зорилтуудыг төлөвлөлтөндөө анхаарсан байх.

46

S 6 Ажилтнууддаа анхаарал тавих

Сургууль ажилтнуудын нийгмийн хамгааллын арга хэмжээнүүдийг тогтмол авч хэрэгжүүлдэг байх.

S 6

1. Сургууль ажилтнуудын эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг анхаарч, шаардлагатай арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх.

2. Сургуулийн удирдлага ажилтнуудтай ярилцаж, санал хүсэлтийг сонсдог байх.

3. Ажилтнуудтай ярилцаж, санал хүсэлтийг нь авснаар хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар дотоод журамд тусгасан байх

“АЖИЛТНУУДАА УДИРДАХ“ (S) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ХҮРЭЭНД САЙЖРУУЛАХ БОЛОМЖУУД

Дэд д-ын №

Зөвшилцлийн уулзалтын үеэр сонгож авсан боломжит


47

3. Үндсэн шалгуур “Сургуулиа хөгжүүлэх“(DS)

Өөрийн сургуулийн алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендерийн тэгш байдлыг хангасан хөгжлийн зорилт, стратегийг боловсруулж, сайжруулах арга хэмжээ авч, үр дүнг нь үнэлдэг байх.

DS 1 Алсын хараа, эрхэм зорилгыг тодорхойлсон байх

Өөрийн сургуулийн эрхэм зорилго, зорилтын ач холбогдол, үр бүтээмжийг тасралтгүй үнэлж, шаардлагатай бол сайжруулдаг байх.


Өөрийн үнэлгээ



R


A


D

The implementation is monitored and evaluated

A&R

DS 1

1. Алсын хараа, Эрхэм зорилго нь хамт олон, суралцагчид, эцэг эх, түншлэлийн байгууллагын хүмүүсээр хэлэлцүүлсэн байх эрх бүхий хүн/ байгууллагаар батлагдсан байх.

2. Сургуулийн дотоод асуудлыг шийдвэрлэхдээ эрхэм зорилго, зорилтод нийцүүлдэг байх.

3. Сургуулийн алсын хараа, эрхэм зорилгыг тодорхойлохдоо салбарын ба орон нутгийн бодлоготой уялдуулсан байх

4. Байгууллагын үнэт зүйл, соёлыг тодорхойлсон байх

5. Алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендерийн тэгш байдлыг хангасан байх

6. Алсын хараа, эрхэм зорилгыг түгээн дэлгэрүүлсэн байх





48

3. Үндсэн шалгуур “Сургуулиа хөгжүүлэх” (DS)

Сургуулийнхаа алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендэрийн тэгш байдлыг хангасан хөгжлийн зорилт, стратегийг боловсруулж, сайжруулах арга хэмжээ авч, үр дүнг нь үнэлдэг байх.

DS 2 Стратегийн зорилтуудыг оновчтой дэвшүүлсэн

Эрхэм зорилго болон оролцогч талуудын хүсэл, сонирхол, эрэлт хэрэгцээнд үндэслэн сургуулийн зорилт, стратегийг боловсруулж, хяналт үнэлгээ хийх ба тогтмол сайжруулж, шинэчлэх.








DS 2

1. Сургуулийн зорилт, стратегийг тодорхойлсон байх.

2. Сургуулийн зорилт, стратеги Эрхэм зорилгод суурилсан байх.

3. Сургуулийн зорилт, стратегийг боловсруулахдаа оролцогч талуудтай хамтран ажиллах талаар тусгасан байх.





49


Сургуулийнхаа алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендерийн тэгш байдлыг хангасан хөгжлийн зорилт, стратегийг боловсруулж, сайжруулах арга хэмжээ авч, үр дүнг нь үнэлдэг байх.

DS 3 Сургуулийн хөгжлийн хөтөлбөрийг боловсруулж шинэчлэх /Сургуулийн хөгжлийн төлөвлөгөөг боловсруулах/

Сургууль хөгжлийн хөтөлбөрөө тогтмол шинэчлэн, сайжруулдаг байх.








DS 3

1. Эрх бүхий байгууллагаар батлуулсан хөгжлийн хөтөлбөртэй байх.

2. Сургалт болон бусад үйл ажиллагааны хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулсан байх.

3. Стратегийн зорилтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд жендерийн асуудлыг төлөвлөх





50

3. Үндсэн шалгуур “Сургуулиа хөгжүүлэх”(DS)


DS 4 Гэрээ байгуулах

Сургуулийн стратегийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн зорилгын гэрээг тогтмол, системтэйгээр байгуулж, хэрэгжүүлдэг байх.








DS 4

1. Сургуулийн гэрээ, хэлэлцээр байгуулдаг байх.

2. Гэрээнүүд нь стратегийн төлөвлөлт, зорилттой уялддаг байх.

3. Сургууль доторх гэрээ нь гадагшаа чиглэсэн зорилгын гэрээнүүдтэй уялдаатай байх (ХЯ).





51



DS 5 Хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлэх

Сургуулийн стратегийн зорилтод хүрэх болон суралцагчдын сургалтын амжилтыг сайжруулахад чиглэсэн хөгжлийн төслүүдийг системтэйгээр авч хэрэгжүүлж, үр дүн, ололт амжилтыг нь түгээж хэрэгжүүлдэг байх.








DS 5

1. Хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлдэг байх.

2. Хөгжлийн төслүүдийн үр дүнг түгээж, хэрэгжүүлэг байх.





52

“СУРГУУЛИА ХӨГЖҮҮЛЭХ” (DS) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ



DS 1 Алсын хараа, эрхэм зорилгыг тодорхойлсон байх

Сургуулийнхаа эрхэм зорилго, зорилтын ач холбогдол, үр бүтээмжийг тасралтгүй үнэлж, шаардлагатай бол сайжруулдаг байх.






DS 1

1. Алсын хараа, Эрхэм зорилго нь хамт олон, суралцагчид, эцэг эх, түншлэлийн байгууллагын хүмүүсээр хэлэлцүүлсэн байх эрх бүхий хүн/ байгууллагаар батлагдсан байх.

2. Сургуулийн дотоод асуудлыг шийдвэрлэхдээ эрхэм зорилго, зорилтод нийцүүлдэг байх.

3. Сургуулийн алсын хараа, эрхэм зорилгыг тодорхойлохдоо салбарын ба орон нутгийн бодлоготой уялдуулсан байх

4. Байгууллагын үнэт зүйл, соёлыг тодорхойлсон байх

5. Алсын хараа эрхэм зорилго, үнэт зүйлс нь хүний эрх жендерийн тэгш байдлыг хангасан байх

6. Алсын хараа, эрхэм зорилгыг түгээн дэлгэрүүлсэн байх

DS 2 Стратегийн зорилтуудыг оновчтой дэвшүүлсэн

Эрхэм зорилго болон оролцогч талуудын хүлээлтэд үндэслэн сургуулийн зорилт, стратегийг боловсруулж, хяналт үнэлгээ хийх ба тогтмол сайжруулж, шинэчлэх.

DS 2

1. Сургуулийн зорилт, стратегийг тодорхойлсон байх.

2. Сургуулийн зорилт, стратеги Эрхэм зорилгод суурилсан байх.

3. Сургуулийн зорилт, стратегийг боловсруулахдаа оролцогч талуудтай хамтран ажиллах талаар тусгасан байх.

DS 3 Сургуулийн хөгжлийн хөтөлбөрийг боловсруулж шинэчлэх/ Сургуулийн хөгжлийн төлөвлөгөөг боловсруулах/

Сургууль хөгжлийн хөтөлбөрөө тогтмол шинэчлэн, сайжруулдаг байх.

DS 3

1. Эрх бүхий байгууллагаар батлуулсан хөгжлийн хөтөлбөртэй байх.

2. Сургалт болон бусад үйл ажиллагааны хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулсан байх.

3. Стратегийн зорилтыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд жендерийн асуудлыг төлөвлөх

53

DS 4 Гэрээ байгуулах

Сургуулийн стратегийг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн зорилгын гэрээг тогтмол, системтэйгээр байгуулж, хэрэгжүүлдэг байх.

DS 4

1. Сургуулийн гэрээ, хэлэлцээр байгуулдаг байх.

2. Гэрээнүүд нь стратегийн төлөвлөлт, зорилттой уялддаг байх.

3. Сургууль доторх гэрээ нь гадагшаа чиглэсэн зорилгын гэрээнүүдтэй уялдаатай байх (ХЯ).

DS 5 Хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлэх

Сургуулийн стратегийн зорилтод хүрэх болон суралцагчдын сургалтын амжилтыг сайжруулахад чиглэсэн хөгжлийн төслүүдийг системтэйгээр авч хэрэгжүүлж, үр дүн, ололт амжилтыг нь түгээж хэрэгжүүлдэг байх.

DS 5

1. Хөгжлийн төслүүдийг хэрэгжүүлдэг байх.

2. Хөгжлийн төслүүдийн үр дүнг түгээж, хэрэгжүүлэг байх.

“СУРГУУЛИА ХӨГЖҮҮЛЭХ“ (DS) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ХҮРЭЭНД САЙЖРУУЛАХ БОЛОМЖУУД

Дэд д-ын №



54

4. Үндсэн шалгуур “Сургалтын үйл ажиллагаа” (EP)


EP 1 Төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу сургалтыг зохион байгуулдаг, хөтөлбөрийг тогтмол сайжруулдаг байх.

Сургалтыг хөтөлбөрийн дагуу явуулах ба тогтмол сайжруулдаг байх.








EP1

1.Сургалтууд батлагдсан төлөвлөгөөтэй байх.

2.Батлагдсан сургалтын хөтөлбөртэй, түүнийг сайжруулдаг байх.





55



EP 2 Сургалтын багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр хангах

Сургалтанд хэрэглэгдэх багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжтэй байх ба тогтмол сайжруулдаг байх.








EP2

1. Мэргэжлийн чиглэл, шаардлагын дагуу сургалтын зорилтыг хэрэгжүүлэх багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, материал, хэрэглэгдэхүүнтэй байх.

2. Сургалтын материал, хэрэглэгдэхүүнийг шинэчилж, сайжруулдаг байх.





56



EP 3 Хичээл төлөвлөх

Хичээлийг сургуулийн төлөвлөгөө, хөтөлбөр болон бусад шаардлагатай зохицуулалтуудын дагуу төлөвлөдөг байх.








EP3

1. Багш сургалтын хөтөлбөрийн дагуу агуулга, арга зүй, хэрэглэгдэхүүний төлөвлөлтийг бүтээлчээр хийдэг байх.

2. Төлөвлөлтийн дагуу нэгж хичээлээ бэлтгэсэн байх.

3. Багш нар сургалтандаа төрөл бүрийн арга зүйг ашиглахаар төлөвлөдөг байх.





57



EP 4 Сургалт явуулах

Хүлээн зөвшөөрөгдсөн заах арга зүйг ашиглан сургалт явуулах.








EP4

1. Хичээлийн журналд сургалтын явц, гүйцэтгэлийг тэмдэглэдэг байх.

2. Сургалтын хөтөлбөрийн шаардлага, төлөвлөлтийн дагуу сургалтыг явуулах.

3. Сургалтанд заах арга зүйн зарчмын дагуу хүлээн зөвшөөрөгдсөн олон аргыг ашигласан байх





58



EP 5 Багшийн сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх

Сургууль сургалтын чанарыг тогтмол, системтэйгээр үнэлж, (сургалтын онцлогоос хамаарч янз бүр байна) сайжруулах арга хэмжээ авдаг байх.








EP5

1. Багшийн сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх тодорхой шалгуур үзүүлэлттэй байх

2. Сургалтын чанарын үнэлгээний үр дүнг тодорхойлдог байх.





59



EP 6 Гүйцэтгэлийг үнэлэх

Суралцагч бүрийн гүйцэтгэлийг сургалтын үеэр тогтсон шалгуурын дагуу тогтмол ажиглаж, үнэлж байх.








EP6

1. Суралцагчдыг гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээний багцыг боловсруулсан байх.

2. Гүйцэтгэлийн үнэлгээний стандартыг суралцагсдад нээлттэй байлгах.

3. Гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээг хэрэгжүүлдэг байх.

4. Албан ёсны үнэлгээ хийх дүрэм, журамтай байх.





60



EP 7 Гүйцэтгэлийн түвшинг мэдээлэх

Сургалтын хүрэх үр дүн, суралцагчдын түвшин, сургалтыг амжилттай дүүргэхэд үнэлгээний арга механизмын талаар суралцагчид (эцэг эхэд хамааралтай байж болно) бүрэн мэдээлэлтэй байх








EP7

1. Багш нар гүйцэтгэлийн түвшинг суралцагчдад (шаардлагатай бол эцэг эх, түншүүдэд) тогтмол мэдэгддэг байх.

2. Суралцагчдын гүйцэтгэлийн түвшингээс хамаарч цаашдын сургалтын хэрэгцээг тодорхойлдог байх.





61



EP 8 Суралцагч бүрийн чадамжийг дээшлүүлэх

Сургууль сургалтын хүрээнд суралцагч бүрийн сургалтын болон чадамжийн хөгжлийн түвшинг тодорхойлж, бүртгэж, суралцагчдад мэдээлж байх.








EP8

1. Багш нар суралцагч бүрийн чадамжийн хөгжлийн талаар ярилцаж санал солилцдог байх (холбогдох хороогоор дамжуулж).

2. Суралцагч бүрийн чадамжийн хөгжлийн явц, ахиц дэвшлийг бичиж тэмдэглэдэг байх.

3. Суралцагч, түншүүд (эцэг эх хамааралтай байж болно) багш нараас суралцагч бүрийн чадамжийн талаар мэдээлэл авах боломжтой.





62



EP 9 Тааруу сурлагатай суралцагчдыг дэмжих

Сургууль тааруу сурлагатай суралцагчдын сургалтанд системтэй дэмжлэг үзүүлэх.








EP9

1. Тааруу сурлагатай суралцагч бүрт тохирсон арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх

2. Суралцахад шаардлагатай монгол хэлний мэдлэг хангалтгүй суралцагчдад тусгайлан дэмжлэг үзүүлэх.





63



EP 10 Амжилттай суралцагчдыг дэмжих

Сургууль амжилттай суралцаж буй болон мэргэжлээрээ авъяас чадвартай, амжилт гаргасан суралцагчдыг дэмжих.








EP101. Суралцагч бүрийн амжилтыг дэмжих арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх.





64



EP 11 Хийж, гүйцэтгэх хүсэл, сонирхлыг нь дэмжих

Суралцагчдын мэргэжлээрээ суралцах хүсэл, сонирхлыг сургуулиас системтэйгээр дэмжих.








EP11

1. Суралцагч өөртөө хөдөлмөр эрхлэх болон нийгэмших хандлагыг төлөвшүүлэх шаардлагатайг мэддэг байх.

2. Суралцагчдын сурах хүсэл, сонирхлыг дэмжих үндсэн сургалтаас гадуурх арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх. (жишээ нь тэмцээн, уралдаан, гадаад хэлний богино сургалт гэх мэт).





65



EP 12 Урьдчилан сэргийлэх ажлууд

Сургууль суралцагчдын эрүүл мэндийг хамгаалахад урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүд авч хэрэгжүүлэх.








EP12

1. Жил бүр суралцагчдад онцгой байдал, яаралтай тусламжийн үед хэрхэн биеэ авч явах талаар сургалт явуулах.

2. Сургууль суралцагчдын эрүүл мэндийг хамгаалахад чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх.







EP 13 Дүрэм, журмын зөрчлийг шийдвэрлэх

Сургуулийн дүрэм, журмыг зөрчсөн суралцагчдад хүмүүжлийн арга хэмжээнүүдийг системтэй авч хэрэгжүүлдэг байх.








EP13

1. Сургууль холбогдох эрх бүхий байгууллагаар батлагдсан дүрэм, журамтай байна.

2. Суралцагчид зайлшгүй хамрагдах сургалтуудад бүрэн оролцоотой хамрагддаг байх явдлыг хангах.

3. Сургуулийн баримтлах дүрэм, журам болон зөрчсөн тохиолдолд хариуцах шийтгэлийн талаар суралцагчид (эцэг эх) мэддэг байх.

4. Хүмүүжлийн арга хэмжээнүүдийг хууль эрх зүйн дагуу хэрэгжүүлдэг байх.





66



EP 14 Ганцаарчилсан зөвлөгөө

Сургууль суралцагчдын хувийн асуултуудад зөвлөгөө өгч, шаардлагатай дэмжлэгүүдийг санал болгох.








EP14

1. Залуучуудын амьдралд бодит нөлөө үзүүлэх үйл ажиллагаа явуулдаг олон нийтийн болон сайн дурын байгууллагуудтай хамтарч ажиллах.

2. Суралцагчдад (эцэг эхэд хамааралтай байж болно) хувийн асуудал/ яаралтай тусламж шаардлагатай үед хэнд хандах талаар мэдээлэл өгдөг байх.





67



EP 15 Цаашдын боловсрол, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх дэмжлэг үзүүлэх

Сургуулиас суралцагчдын цаашдын боловсрол, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагаануудыг өргөн хүрээнд болон тэнцвэртэй байдлаар зохион байгуулах.








EP15

1. Ажил, мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалт, арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх.

2. Сургууль дээр мэргэжлийн зөвлөгөө авахад хэнд хандах талаар суралцагчдад (эцэг эхчүүдэд) мэдээлэх.





68



EP 16 Суралцагчдын мэдээллийг хөтлөх

Сургууль суралцагчдын мэдээллийн сан байгуулж, сургалтын болон мэргэжлийн гэрчилгээ, баримт бичгийн олголтыг баталгаажуулдаг байх.








EP16

1. Суралцагч сургалтын агуулгыг бүрэн эзэмшсэн байх.

2. Сургалтын болон мэргэжлийн гэрчилгээ, баримт бичгүүдтэй холбоотой албан ёсны болон эрх зүйн шаардлагуудыг мөрдөх.





69



EP 17 Сургалтын бүлгүүдийг төлөвлөх болон багш нарын ажлын хуваарилалт

Боловсролын холбогдох шаардлага, дүрэм журмын дагуу тохирсон мэргэжлийн түвшингээр суралцах анги, бүлгүүд болон багш нарын ажлын хуваарилалтыг оновчтой зохион байгуулах.








EP17

1. Суралцагчдын бүлгүүд (ангиуд) болон багш нарыг хуваарилж, төлөвлөгөө гаргах шаардлагатай.

2. Сургууль доторх мэдээллийг нээлттэй байлгах.





70

“СУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА” (EP) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ



EP 1 Төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн дагуу сургалтыг зохион байгуулдаг, хөтөлбөрийг тогтмол сайжруулдаг байх.

Сургалтыг хөтөлбөрийн дагуу явуулах ба тогтмол сайжруулдаг байх.






EP 1 1.Сургалтууд батлагдсан төлөвлөгөөтэй байх.

2.Батлагдсан сургалтын хөтөлбөртэй, түүнийг сайжруулдаг байх.

EP 2 Сургалтын багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр хангах

Сургалтанд хэрэглэгдэх багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжтэй байх ба тогтмол сайжруулдаг байх.

EP 2

1. Мэргэжлийн чиглэл, шаардлагын дагуу сургалтын зорилтыг хэрэгжүүлэх багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, материал, хэрэглэгдэхүүнтэй байх.

2. Сургалтын материал, хэрэглэгдэхүүнийг шинэчилж, сайжруулдаг байх.

EP 3 Хичээл төлөвлөх

Хичээлийг сургуулийн төлөвлөгөө, хөтөлбөр болон бусад шаардлагатай зохицуулалтуудын дагуу төлөвлөдөг байх.

EP 3

1. Багш сургалтын хөтөлбөрийн дагуу агуулга, арга зүй, хэрэглэгдэхүүний төлөвлөлтийг бүтээлчээр хийдэг байх.

2. Төлөвлөлтийн дагуу нэгж хичээлээ бэлтгэсэн байх.

3. Багш нар сургалтандаа төрөл бүрийн арга зүйг ашиглахаар төлөвлөдөг байх.

EP 4 Сургалт явуулах

Хүлээн зөвшөөрөгдсөн заах арга зүйг ашиглан сургалт явуулах.

EP 4

1. Хичээлийн журналд сургалтын явц, гүйцэтгэлийг тэмдэглэдэг байх.

2. Сургалтын хөтөлбөрийн шаардлага, төлөвлөлтийн дагуу сургалтыг явуулах.

3. Сургалтанд заах арга зүйн зарчмын дагуу хүлээн зөвшөөрөгдсөн олон аргыг ашигласан байх

EP 5 Багшийн сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх

Сургууль сургалтын чанарыг тогтмол, системтэйгээр үнэлж, (сургалтын онцлогоос хамаарч янз бүр байна) сайжруулах арга хэмжээ авдаг байх.

71

EP 5

1. Багшийн сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх тодорхой шалгуур үзүүлэлттэй байх

2. Сургалтын чанарын үнэлгээний үр дүнг тодорхойлдог байх.

EP 6 Гүйцэтгэлийг үнэлэх

Суралцагч бүрийн гүйцэтгэлийг сургалтын үеэр тогтсон шалгуурын дагуу тогтмол ажиглаж, үнэлж байх.

EP 6

1. Суралцагчдыг гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээний багцыг боловсруулсан байх.

2. Гүйцэтгэлийн үнэлгээний стандартыг суралцагсдад нээлттэй байлгах.

3. Гүйцэтгэлд суурилсан үнэлгээг хэрэгжүүлдэг байх.

4. Албан ёсны үнэлгээ хийх дүрэм, журамтай байх.

EP 7 Гүйцэтгэлийн түвшинг мэдээлэх

Сургалтын хүрэх үр дүн, суралцагчдын түвшин, сургалтыг амжилттай дүүргэхэд үнэлгээний арга механизмын талаар суралцагчид (эцэг эхэд хамааралтай байж болно) бүрэн мэдээлэлтэй байх

EP 7

1. Багш нар гүйцэтгэлийн түвшинг суралцагчдад (шаардлагатай бол эцэг эх, түншүүдэд) тогтмол мэдэгддэг байх.

2. Суралцагчдын гүйцэтгэлийн түвшингээс хамаарч цаашдын сургалтын хэрэгцээг тодорхойлдог байх.

EP 8 Суралцагч бүрийн чадамжийг дээшлүүлэх

Сургууль сургалтын хүрээнд суралцагч бүрийн сургалтын болон чадамжийн хөгжлийн түвшинг тодорхойлж, бүртгэж, суралцагчдад мэдээлж байх.

EP 8

1. Багш нар суралцагч бүрийн чадамжийн хөгжлийн талаар ярилцаж санал солилцдог байх (холбогдох хороогоор дамжуулж).

2. Суралцагч бүрийн чадамжийн хөгжлийн явц, ахиц дэвшлийг бичиж тэмдэглэдэг байх.

3. Суралцагч, түншүүд (эцэг эх хамааралтай байж болно) багш нараас суралцагч бүрийн чадамжийн талаар мэдээлэл авах боломжтой.

EP 9 Тааруу сурлагатай суралцагчдыг дэмжих

Сургууль тааруу сурлагатай суралцагчдын сургалтанд системтэй дэмжлэг үзүүлэх

EP 9

1. Тааруу сурлагатай суралцагч бүрт тохирсон арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх

2. Суралцахад шаардлагатай монгол хэлний мэдлэг хангалтгүй суралцагчдад тусгайлан дэмжлэг үзүүлэх.

EP 10 Амжилттай суралцагчдыг дэмжих

Сургууль амжилттай суралцаж буй болон мэргэжлээрээ авъяас чадвартай, амжилт гаргасан суралцагчдыг дэмжих.

EP 10 1. Суралцагч бүрийн амжилтыг дэмжих арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх.

72

EP 11 Хийж, гүйцэтгэх хүсэл, сонирхлыг нь дэмжих

Суралцагчдын мэргэжлээрээ суралцах хүсэл, сонирхлыг сургуулиас системтэйгээр дэмжих.

EP 11

1. Суралцагч өөртөө хөдөлмөр эрхлэх болон нийгэмших хандлагыг төлөвшүүлэх шаардлагатайг мэддэг байх.

2. Суралцагчдын сурах хүсэл, сонирхлыг дэмжих үндсэн сургалтаас гадуурх арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх. (жишээ нь тэмцээн, уралдаан, гадаад хэлний богино сургалт гэх мэт).

EP 12 Урьдчилан сэргийлэх ажлууд

Сургууль суралцагчдын эрүүл мэндийг хамгаалахад урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнүүд авч хэрэгжүүлэх.

EP 12

1. Жил бүр суралцагчдад онцгой байдал, яаралтай тусламжийн үед хэрхэн биеэ авч явах талаар сургалт явуулах.

2. Сургууль суралцагчдын эрүүл мэндийг хамгаалахад чиглэсэн арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлэх.

EP 13 Дүрэм, журмын зөрчлийг шийдвэрлэх

Сургуулийн дүрэм, журмыг зөрчсөн суралцагчдад хүмүүжлийн арга хэмжээнүүдийг системтэй авч хэрэгжүүлдэг байх

EP 13

1. Сургууль холбогдох эрх бүхий байгууллагаар батлагдсан дүрэм, журамтай байна.

2. Суралцагчид зайлшгүй хамрагдах сургалтуудад бүрэн оролцоотой хамрагддаг байх явдлыг хангах.

3. Сургуулийн баримтлах дүрэм, журам болон зөрчсөн тохиолдолд хариуцах шийтгэлийн талаар суралцагчид (эцэг эх) мэддэг байх.

4. Хүмүүжлийн арга хэмжээнүүдийг хууль эрх зүйн дагуу хэрэгжүүлдэг байх.

EP 14 Ганцаарчилсан зөвлөгөө

Сургууль суралцагчдын хувийн асуултуудад зөвлөгөө өгч, шаардлагатай дэмжлэгүүдийг санал болгох.

EP 14

1. Залуучуудын амьдралд бодит нөлөө үзүүлэх үйл ажиллагаа явуулдаг олон нийтийн болон сайн дурын байгууллагуудтай хамтарч ажиллах.

2. Суралцагчдад (эцэг эхэд хамааралтай байж болно) хувийн асуудал/ яаралтай тусламж шаардлагатай үед хэнд хандах талаар мэдээлэл өгдөг байх.

EP 15 Цаашдын боловсрол, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх дэмжлэг үзүүлэх

Сургуулиас суралцагчдын цаашдын боловсрол, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагаануудыг өргөн хүрээнд болон тэнцвэртэй байдлаар зохион байгуулах

73

EP 15

1. Ажил, мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалт, арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлдэг байх.

2. Сургууль дээр мэргэжлийн зөвлөгөө авахад хэнд хандах талаар суралцагчдад (эцэг эхчүүдэд) мэдээлэх.

EP 16 Суралцагчдын мэдээллийг хөтлөх

Сургууль суралцагчдын мэдээллийн сан байгуулж, сургалтын болон мэргэжлийн гэрчилгээ, баримт бичгийн олголтыг баталгаажуулдаг байх.

EP 16


2. Сургалтын болон мэргэжлийн гэрчилгээ, баримт бичгүүдтэй холбоотой албан ёсны болон эрх зүйн шаардлагуудыг мөрдөх.


EP 17 Сургалтын бүлгүүдийг төлөвлөх болон багш нарын ажлын хуваарилалт

Боловсролын холбогдох шаардлага, дүрэм журмын дагуу тохирсон мэргэжлийн түвшингээр суралцах анги, бүлгүүд болон багш нарын ажлын хуваарилалтыг оновчтой зохион байгуулах.

EP 17

1. Суралцагчдын бүлгүүд (ангиуд) болон багш нарыг хуваарилж, төлөвлөгөө гаргах шаардлагатай.

2. Сургууль доторх мэдээллийг нээлттэй байлгах.

“СУРГАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА“ (DS) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ХҮРЭЭНД САЙЖРУУЛАХ БОЛОМЖУУД

Дэд д-ын №

Зөвшилцлийн уулзалтын үеэр сонгож авсан боломжит сайжруулалтууд Төслийг хариуцах хүн Арга хэмжээ

74

5. Үндсэн шалгуур “Нөөцийн зохицуулалт” (R)


R 1 Санхүүгийн зохицуулалтыг хангах

Санхүүгийн нөөц, боломжоо үр бүтээмжтэй, ашигтайгаар удирдан, зарцуулах.







R 1

1. Санхүүгийн зохицуулалтын хэрэгжилт хууль эрх зүйн шаардлагад нийцдэг байх.

2. Санхүүгийн нөөцийн удирдлагын хэрэгжилт, тайлан ил тод байна.





75



R 2 Тогтвортой байдлыг хангах

Сургуулийн үндсэн хөрөнгө, сургалтын материал, ус, цахилгааны тогтвортой, зөв хэрэглээг хангах, тогтмол хяналт тавих, шаардлагатай бол оновчтой арга замыг хайх.








R 2

1. Сургуулийн үндсэн хөрөнгө, сургалтын материал, ус, цахилгааны тогтвортой, зөв хэрэглээг хангах дүрэм, журамтай байх.

2. Дээрх дүрэм, журам нь сургууль дотор нээлтэй, ил тод байх.





76



R 3 Мэдээлэл, туршлагыг түгээх

Сургууль шаардлагатай мэдээллүүд цуглуулж, сургуулийнхаа хүрээнд мэдээлж, түгээдэг байх.








R 3

1. Сургалт болон үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон хэрэгцээтэй мэдээллээр хангадаг байх.

2. Ажилтанд шаардлагатай сургалт, захиргаа, санхүүгийн холбогдолтой мэдээллүүд нээлттэй, хүртээмжтэй байх.

3. МБС-ын үйл ажиллагаанд оролцогч талууд хэрэгцээт мэдээллээ авдаг байх.





77



R 4 Сургалтын орчинг сайжруулах

Сургалтын шаардлагын дагуу сургуулийн тоног төхөөрөмж, хэрэглэгдэхүүн, багаж хэрэгсэл бүхий сургалтын орчинг бүрдүүлж, шинэчилж байх.








R 4

1. Сургуулийн сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгслийн талаарх мэдээлэл гарсан байх.

2. Мэргэжил бүрээр сургалтын орчин, нөхцлийн талаарх мэдээлэл гарсан байх.

3. Сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгслээр хангаж, шаардлагатай бол шинэчилж байх.





78

“НӨӨЦИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ” (R) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ



R 1 Санхүүгийн зохицуулалтыг хангах

Санхүүгийн нөөц, боломжоо үр бүтээмжтэй, ашигтайгаар удирдан, зарцуулах.






R 1 1. Санхүүгийн зохицуулалтын хэрэгжилт хууль эрх зүйн шаардлагад нийцдэг байх.

2. Санхүүгийн нөөцийн удирдлагын хэрэгжилт, тайлан ил тод байна.

R 2 Тогтвортой байдлыг хангах

Сургуулийн үндсэн хөрөнгө, сургалтын материал, ус, цахилгааны тогтвортой, зөв хэрэглээг хангах, тогтмол хяналт тавих, шаардлагатай бол оновчтой арга замыг хайх.

R 2

1. Сургуулийн үндсэн хөрөнгө, сургалтын материал, ус, цахилгааны тогтвортой, зөв хэрэглээг хангах дүрэм, журамтай байх.

2. Дээрх дүрэм, журам нь сургууль дотор нээлтэй, ил тод байх.

R 3 Мэдээлэл, туршлагыг түгээх

Сургууль шаардлагатай мэдээллүүд цуглуулж, сургуулийнхаа хүрээнд мэдээлж, түгээдэг байх.

R 3

1. Сургалт болон үйл ажиллагааны онцлогт тохирсон хэрэгцээтэй мэдээллээр хангадаг байх.

2. Ажилтанд шаардлагатай сургалт, захиргаа, санхүүгийн холбогдолтой мэдээллүүд нээлттэй, хүртээмжтэй байх.

3. МБС-ын үйл ажиллагаанд оролцогч талууд хэрэгцээт мэдээллээ авдаг байх.

R 4 Сургалтын орчинг сайжруулах

Сургалтын шаардлагын дагуу сургуулийн тоног төхөөрөмж, хэрэглэгдэхүүн, багаж хэрэгсэл бүхий сургалтын орчинг бүрдүүлж, шинэчилж байх.

R 4

1. Сургуулийн сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгслийн талаарх мэдээлэл гарсан байх.

2. Мэргэжил бүрээр сургалтын орчин, нөхцлийн талаарх мэдээлэл гарсан байх.

3. Сургалтын хэрэглэгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, багаж, хэрэгслээр хангаж, шаардлагатай бол шинэчилж байх.

79

“НӨӨЦИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ“(R) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ХҮРЭЭНД САЙЖРУУЛАХ БОЛОМЖУУД

Дэд д-ын №


80

6. Үндсэн шалгуур “Хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх” (C)

Түншлэлийн харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх

C 1 Орон нутгийн удирдлагатай хамтран ажиллах

Орон нутгийн удирдлагатай зорилго, төлөвлөгөөтэйхамтран ажилладаг байх.








C 1

1. Засаг дарга, ИТХ, МБС-ын Салбар зөвлөл, НХХ, Боловсролын газар, ХХ-ийн удирдлага, мэргэжилтнүүдийнгүйцэтгэх үүрэг, хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд нээлттэй байлгах.

2. Орон нутгийн удирдлагуудыг сургалт, олон нийтийн ажилд оролцуулдаг байх.

3. Орон нутгийн удирдлагуудад сургууль дээр зохион байгуулагдах томоохон арга хэмжээнүүдийг мэдээлдэг, тайлагнадаг байх.

4. Сургуулийн хөгжлийн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулахад оролцуулдаг байх.





81



C 2 Бусад сургуультай хамтран ажиллах

Бусад сургуультай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах








C 2

1. Сургалтын үйл ажиллагааг өргөжүүлэх, харилцан туршлага солилцох, багш, суралцагч солилцох, тэднийг хөгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах.

2. Хамтран ажиллаж буй сургуулиудын хамтын ажиллагааны чиглэл, харилцах хүний холбоо барих хаягийг нээлттэй байлгах.





82



C 3 Түншлэгчидтэй хамтран ажиллах

ААН, байгууллага, иргэд, ТББ-уудтай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах.








C 3

1. Түншлэгчдийн хамтран ажиллах чиглэл, үүрэг, хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд нээлттэй байлгах.

2. Түншлэгчдийн төлөөллөөс бүрдсэн зөвлөгөө өгөх зөвлөл байгуулсан байх.

3. Түншлэгчидтэй амжилттай хамтарч ажилласан туршлагыг бүртгэж, мэдээлэх.





83

“ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ ХӨГЖҮҮЛЭХ” (C) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ



C 1 Орон нутгийн удирдлагатай хамтран ажиллах

Орон нутгийн удирдлагатай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажилладаг байх.






C 1

1. МБС-ын Салбар зөвлөл, ИТХ, Засаг дарга, НХХ, Боловсролын газар, ХХ-ийн удирдлага, мэргэжилтнүүдийнгүйцэтгэх үүрэг, хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд нээлттэй байлгах.

2. Орон нутгийн удирдлагуудыг сургалт, олон нийтийн ажилд оролцуулдаг байх.

3. Орон нутгийн удирдлагуудад сургууль дээр зохион байгуулагдах томоохон арга хэмжээнүүдийг мэдээлдэг, тайлагнадаг байх.

4. Сургуулийн хөгжлийн бодлого, хөтөлбөрийг боловсруулахад оролцуулдаг байх.

C 2 Бусад сургуультай хамтран ажиллах

Бусад сургуультай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах

C 2

1. Сургалтын үйл ажиллагааг өргөжүүлэх, харилцан туршлага солилцох, багш, суралцагч солилцох, тэднийг хөгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах.

2. Хамтран ажиллаж буй сургуулиудын хамтын ажиллагааны чиглэл, харилцах хүний холбоо барих хаягийг нээлттэй байлгах.

C 3 Түншлэгчидтэй хамтран ажиллах

ААН, байгууллага, иргэд, ТББ-уудтай зорилго, төлөвлөгөөтэй хамтран ажиллах.

C 3

1. Түншлэгчдийн хамтран ажиллах чиглэл, үүрэг, хариуцлага, холбоо барих утас, хаягийг сургуульд нээлттэй байлгах.

2. Түншлэгчдийн төлөөллөөс бүрдсэн зөвлөгөө өгөх зөвлөл байгуулсан байх.

3. Түншлэгчидтэй амжилттай хамтарч ажилласан туршлагыг бүртгэж, мэдээлэх.

“ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ ХӨГЖҮҮЛЭХ“ (C) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ХҮРЭЭНД САЙЖРУУЛАХ БОЛОМЖУУД

Дэд д-ын №



84

7. Үндсэн шалгуур “Үр дүн, ололт амжилтыг үнэлэх” (RA)


RA 1 Сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх

Сургалтын үйл ажиллагааны төлөвлөлт, хэрэгжилтийн үр дүн, ололт амжилтад үнэлгээ хийдэг байх.








RA 1

1. Сургуулийн статистик мэдээ, мэдээллийг шаардлагын дагуу цуглуулдаг байх.

2. Эрх бүхий хүн/ байгууллага сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүнд үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байх. (жишээ нь төгсөлтийн шалгалтын дүн, хөдөлмөр эрхлэлт)





85



RA 2 Хүний нөөцийг үнэлэх

Сургууль хүний нөөцтэй холбоотой асуудлуудад үнэлгээ хийнэ.








RA 2

1.Сургуулийн статистикт шаардлагатай мэдээ, баримтыг цуглуулдаг байх. (жишээ нь, багшийн хангамж, багц цаг, өвчтэй байсан өдөр, багш нарын хөдөлмөрийн гэрээ).

2.Сургуулийн албан ёсны нэгж/ажилтнууд жил бүр тэдгээр мэдээлэлд хяналт, үнэлгээ хийдэг байх.





86



RA 3 Хамтын ажиллагааг үнэлэх

Сургууль хамтын ажиллагааны хөгжлийн үр дүн, ололт амжилтад үнэлгээ хийдэг байх.








RA 3

1. Сургууль жил бүр хамтын ажиллагааны холбогдох мэдээллүүдийг цуглуулдаг байх.

2.Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр хамтын ажиллагааны үр дүнд үнэлгээ хийдэг байх.





87



RA 4 Нөөцийн менежментийг үнэлэх

Сургууль нөөцийн хэрэглээ, ашиглалтын байдалд үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байх.








RA 4

1. Сургууль жил бүр нөөцийн талаарх мэдээллийг цуглуулах. (эд материалын бүртгэлийн жагсаалт гэх мэт).

2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр нөөцийн хэрэглээ, ашиглалтын байдалд үнэлгээ хийдэг байх.





88











RA 5

1. Суралцагч, ажилтнуудын хүний эрх, жендэрийн тоон үзүүлэлт, сэтгэл ханамжийн судалгаа, мэдээлэл цуглуулах.

2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр хүний эрх, жендэрийн байдалдүнэлгээ хийдэг байх.





89

“ҮР ДҮН, ОЛОЛТ АМЖИЛТЫГ ҮНЭЛЭХ“ (RA) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮНГИЙН НЭГТГЭЛ



RA 1 Сургалтын үйл ажиллагааг үнэлэх

Сургалтын үйл ажиллагааны төлөвлөлт, хэрэгжилтийн үр дүн, ололт амжилтад үнэлгээ хийдэг байх.






RA 11. Сургуулийн статистик мэдээ, мэдээллийг шаардлагын дагуу цуглуулдаг байх.

2. Эрх бүхий хүн/ байгууллага сургуулийн үйл ажиллагааны үр дүнд үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байх. (жишээ ньтөгсөлтийн шалгалтын дүн, хөдөлмөр эрхлэлт, ЧУ-ын тоо мэдээ)

RA 2 Хүний нөөцийг үнэлэх

Сургууль хүний нөөцтэй холбоотой асуудлуудад үнэлгээ хийнэ.

RA 2

1.Сургуулийн статистикт шаардлагатай мэдээ, баримтыг цуглуулдаг байх. (жишээ нь, багшийн хангамж, багц цаг, өвчтэй байсан өдөр, багш нарын хөдөлмөрийн гэрээ).

2.Сургуулийн албан ёсны нэгж/ажилтнууд жил бүр тэдгээр мэдээлэлд хяналт, үнэлгээ хийдэг байх.

RA 3 Хамтын ажиллагааг үнэлэх

Сургууль хамтын ажиллагааны хөгжлийн үр дүн, ололт амжилтад үнэлгээ хийдэг байх.

RA 3

1. Сургууль жил бүр хамтын ажиллагааны холбогдох мэдээллүүдийг цуглуулдаг байх.

2.Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр хамтын ажиллагааны үр дүнд үнэлгээ хийдэг байх.

RA 4 Нөөцийн менежментийг үнэлэх

Сургууль нөөцийн хэрэглээ, ашиглалтын байдалд үнэлэлт, дүгнэлт хийдэг байх.

RA 4

1. Сургууль жил бүр нөөцийн талаарх мэдээллийг цуглуулах. (жнь: эд материалын бүртгэлийн жагсаалт).

2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр нөөцийн хэрэглээ, ашиглалтын байдалд үнэлгээ хийдэг байх.


RA 5

1. Суралцагч, ажилтнуудын хүний эрх, жендэрийн тоон үзүүлэлт, сэтгэл ханамжийн судалгаа, мэдээлэл цуглуулах.

2. Сургуулийн холбогдох нэгж/ажилтнууд жил бүр хүний эрх, жендэрийн байдалдүнэлгээ хийдэг байх.

90

“ҮР ДҮН, ОЛОЛТ АМЖИЛТЫГ ҮНЭЛЭХ“ (RA) ҮНДСЭН ШАЛГУУРЫН ХҮРЭЭНД САЙЖРУУЛАХ БОЛОМЖУУД

Дэд д-ын №


ТЭМДЭГЛЭЛ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

91

ТЭМДЭГЛЭЛ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

92

Documents

МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН …yepp.mn/wp-content/uploads/2017/07/Uuriin-unelgeenii-udirdamj_Self... · ӨӨРИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТӨЛӨВЛӨЛТ