00400 = ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ภาค 1 บททวไป ลกษณะ 1 บทวเคราะหศพท

มาตรา 1 ในประมวลกฎหมายน ถาขอความมไดแสดงใหเหนเปนอยางอน (1) "ศาล" หมายความวา ศาลยตธรรมหรอผพพากษาทมอำานาจพจารณาคดแพง (2) "คด" หมายความวา กระบวนพจารณานบตงแตเสนอคำาฟองตอศาลเพอขอใหรบรอง คมครอง บงคบตาม หรอเพอการใชซงสทธหรอหนาท (3) "คำาฟอง" หมายความวา กระบวนพจารณาใด ๆ ทโจทกไดเสนอขอหาตอศาลไมวาจะไดเสนอดวยวาจาหรอทำาเปนหนงสอไมวาจะไดเสนอชนตนหรอชนอทธรณหรอฎกาไมวาจะไดเสนอในขณะทเรมคด โดยคำาฟองคำารองขอ หรอเสนอในภายหลงโดยคำาฟองเพมเตมหรอแกไขหรอฟองแยง หรอโดยสอดเขามาในคดไมวาดวยการสมครใจหรอถกบงคบหรอโดยมคำาขอใหพจารณาใหม (4) "คำาใหการ" หมายความวา กระบวนพจารณาใด ๆ ซงคความฝายหนงยกขอตอสเปนขอแกคำาฟองตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายน นอกจากคำาแถลงการณ (5) "คำาคความ" หมายความวา บรรดาคำาฟอง คำาใหการ หรอคำารองทงหลายทยนตอศาลเพอตงประเดนระหวางคความ (6) "คำาแถลงการณ" หมายความวา คำาแถลงดวยวาจาหรอเปนหนงสอซงคความฝายหนงกระทำาหรอยนตอศาล ดวยมงหมายทจะเสนอความเหนตอศาลในขอความในประเดนทไดยกขนอางในคำาคความ หรอในปญหาขอใดทศาลจะพงมคำาสงหรอคำาพพากษา ซงในขอเหลานคความฝายนนเพยงแตแสดง หรอกลาวทบทวน หรอยนยนหรออธบายขอความแหงคำาพยานหลกฐานและปญหาขอกฎหมายและขอเทจจรงทงปวง คำาแถลงการณอาจรวมอยในคำาคความ (7) "กระบวนพจารณา" หมายความวา การกระทำาใด ๆ ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายนอนเกยวดวยคด ซงไดกระทำาไปโดยคความในคดนนหรอโดยศาล หรอคำาสงของศาล ไมวาการนนจะเปนโดยคความฝายใดทำาตอศาลหรอตอคความอกฝายหนง หรอศาลทำาตอคความฝายใดฝายหนงหรอทกฝาย และรวมถงการสงคำาคความและเอกสารอน ๆ ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายน (8) "การพจารณา" หมายความวา กระบวนพจารณาทงหมดในศาลใดศาลหนงกอนศาลนนชขาดตดสนหรอจำาหนายคดโดยคำาพพากษาหรอคำาสง (9) "การนงพจารณา" หมายความวา การทศาลออกนงเกยวกบการพจารณาคดเชน ชสองสถาน สบพยาน ทำาการไตสวน ฟงคำาขอตาง ๆ และฟงคำาแถลงการณดวยวาจา (10) "วนสบพยาน" หมายความวา วนทศาลเรมตนทำาการสบพยาน (11) "คความ" หมายความวา บคคลผยนคำาฟองหรอถกฟองตอศาลและเพอประโยชนแหงการดำาเนนกระบวนพจารณา ใหรวมถงบคคลผมสทธกระทำาการแทนบคคลนน ๆ ตามกฎหมายหรอในฐานะทนายความ (12) "บคคลผไรความสามารถ" หมายความวา บคคลใด ๆ ซงไมมความสามารถตามกฎหมาย หรอความสามารถถกจำากด โดยบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยความสามารถ (13) "ผแทนโดยชอบธรรม" หมายความวา บคคลซงตามกฎหมายมสทธทจะทำาการแทนบคคลไรความสามารถ หรอเปนบคคลทจะตองใหคำาอนญาตหรอใหความยนยอมแกผไรความสามารถในอนทจะกระทำาการอยางใดอยางหนง (14) "เจาพนกงานบงคบคด" หมายความวา เจาพนกงานในสงกดกรมบงคบคดหรอพนกงานอนผมอำานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายทใชอยในอนทจะปฏบตตาม

วธการทบญญตไวในภาค 4 แหงประมวลกฎหมายน เพอคมครองสทธของคความในระหวางการพจารณา หรอเพอบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสง

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย พ.ร.บ.ประมวลกฎหมายวธพจารณา ความแพง (ฉบบท 20) รก.เลม 117 ตอนท 103 ก 13 พ.ย.2543 ลกษณะ 2 ศาล หมวด 1 เขตอำานาจศาล

มาตรา 2 หามมใหเสนอคำาฟองตอศาลใด เวนแต (1) เมอไดพจารณาถงสภาพแหงคำาฟองและชนของศาลแลว ปรากฏวา ศาลนนมอำานาจทจะพจารณาพพากษาคดนนตามบทบญญตแหงกฎหมายวาดวยพระธรรมนญศาลยตธรรม และ (2) เมอไดพจารณาถงคำาฟองแลว ปรากฏวาคดนนอยในเขตศาลนน ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยศาลทจะรบคำาฟอง และตามบทบญญตแหงกฎหมายทกำาหนดเขตศาลดวย มาตรา 3 เพอประโยชนในการเสนอคำาฟอง (1) ในกรณทมลคดเกดขนในเรอไทยหรออากาศยานไทยทอยนอกราชอาณาจกรใหศาลแพงเปนศาลทมเขตอำานาจ (2) ในกรณทจำาเลยไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร (ก) ถาจำาเลยเคยมภมลำาเนาอย ณ ทในราชอาณาจกรภายในกำาหนดสองปกอนวนทมการเสนอคำาฟองใหถอวาทนนเปนภมลำาเนาของจำาเลย (ข) ถาจำาเลยประกอบหรอเคยประกอบกจการทงหมดหรอแตบางสวนในราชอาณาจกรไมวาโดยตนเองหรอตวแทน หรอโดยมบคคลหนงบคคลใดเปนผตดตอในการประกอบกจการนนในราชอาณาจกร ใหถอวาสถานททใชหรอเคยใชประกอบกจการหรอตดตอดงกลาว หรอสถานทอนเปนถนทอยของตวแทนหรอของผตดตอในวนทมการเสนอคำาฟองหรอภายในกำาหนดสองปกอนนน เปนภมลำาเนาของจำาเลย

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 4 เวนแตจะมบทบญญตเปนอยางอน (1) คำาฟอง ใหเสนอตอศาลทจำาเลยมภมลำาเนาอยในเขตศาล หรอตอศาลทมลคดเกดขนในเขตศาลไมวาจำาเลยจะมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกรหรอไม (2) คำารองขอ ใหเสนอตอศาลทมลคดเกดขนในเขตศาล หรอตอศาลทผรองมภมลำาเนาอยในเขตศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 4 ทว คำาฟองเกยวดวยอสงหารมทรพย หรอสทธหรอประโยชนอนเกยวดวยอสงหารมทรพยใหเสนอตอศาลทอสงหารมทรพยนนตงอยในเขตศาล ไมวาจำาเลยจะมภมลำาเนาในราชอาณาจกรหรอไมหรอตอศาลทจำาเลยมภมลำาเนาอยเขตศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 4 ตร คำาฟองอนนอกจากทบญญตไวในมาตรา 4 ทว ซงจำาเลยมไดมภมลำาเนา

อยในราชอาณาจกรและมลคดมไดเกดขนในราชอาณาจกร ถาโจทกเปนผมสญชาตไทยหรอมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร ใหเสนอตอศาลแพงหรอตอศาลทโจทกมภมลำาเนาอยในเขตศาล คำาฟองตามวรรคหนง ถาจำาเลยมทรพยทอาจถกบงคบคดไดอยในราชอาณาจกร ไมวาจะเปนการชวคราวหรอถาวร โจทกจะเสนอคำาฟองตอศาลททรพยสนนนอยในเขตศาลกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 4 จตวา คำารองขอแตงตงผจดการมรดก ใหเสนอตอศาลทเจามรดกมภมลำาเนาอยในเขตศาลในขณะถงแกความตาย ในกรณทเจามรดกไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร ใหเสนอตอศาลททรพยมรดกอยในเขตศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 4 เบญจ คำารองขอเบกถอนมตของทประชมหรอทประชมใหญของนตบคคลคำารองขอเลกนตบคคล คำารองขอตงหรอถอนผชำาระบญชของนตบคคล หรอคำารองขออนใดเกยวกบนตบคคล ใหเสนอตอศาลทนตบคคลนนมสำานกงานแหงใหญอยในเขตศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 4 ฉ คำารองขอเกยวกบทรพยสนทอยในราชอาณาจกรกด คำารองขอทหากศาลมคำาสงตามคำารองขอนนจะเปนผลใหตองจดการหรอเลกจดการทรพยสนทอยในราชอาณาจกรกด ซงมลคดมไดเกดขนในราชอาณาจกรและผรองไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร ใหเสนอตอศาลททรพยสนดงกลาวอยในเขตศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 5 คำาฟองหรอคำารองขอซงอาจเสนอตอศาลไดสองศาลหรอกวานน ไมวาจะเปนเพราะภมลำาเนาของบคคลกดเพราะทตงของทรพยสนกด เพราะสถานททเกดมลคดกด หรอเพราะมขอหาหลายขอกด ถามลความแหงคดเกยวของกน โจทกหรอผรองจะเสนอคำาฟองหรอคำารองขอตอศาลใดศาลหนงเชนวานนกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 6 กอนยนคำาใหการ จำาเลยชอบทจะยนคำารองตอศาลทโจทกไดยนคำาฟองไวขอใหโอนคดไปยงศาลอนทมเขตอำานาจได คำารองนนจำาเลยตองแสดงเหตทยกขนอางองวาการพจารณาคดตอไปในศาลนนจะไมสะดวก หรอจำาเลยอาจไมไดรบความยตธรรม เมอศาลเหนสมควร ศาลจะมคำาสงอนญาตตามคำารองนนกได หามมใหศาลออกคำาสงอนญาตตามวรรคหนง เวนแตศาลทจะรบโอนคดไปนนไดยนยอมเสยกอนถาศาลทจะรบโอนคดไมยนยอม กใหศาลทจะโอนคดนนสงเรองใหอธบดผพพากษาศาลอทธรณชขาดคำาสงของอธบดดผพพากษาศาลอทธรณใหเปนทสด

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534

มาตรา 7 บทบญญตในมาตรา 4 มาตรา 4 ทว มาตรา 4 ตร มาตรา 4 จตวามาตรา 4 เบญจ มาตรา 4 ฉ มาตรา 5 และมาตรา 6 ตองอยภายใตบงคบแหงบทบญญตดงตอไปน (1) คำาฟองหรอคำารองขอทเสนอภายหลงเกยวเนองกบคดทคางพจารณาอยในศาลใดใหเสนอตอศาลนน (2) คำาฟองหรอคำารองขอทเสนอเกยวเนองกบการบงคบคดตามคำาพพากษา หรอคำาสงของศาลซงคำาฟองหรอคำารองขอนนจำาตองมคำาวนจฉยของศาลกอนทการบงคบคดจะไดดำาเนนไปไดโดยครบถวนและถกตองนน ใหเสนอตอศาลทมอำานาจในการบงคบคด ตามมาตรา 302 (3) คำารองตามมาตรา 101 ถาไดเสนอคำาฟองหรอคำารองขอตอศาลใดแลวใหเสนอตอศาลนน ในกรณทยงไมไดเสนอคำาฟองหรอคำารองขอตอศาลใด ถาพยานหลกฐานซงจะเรยกมาสบหรอบคคลหรอทรพยหรอสถานททจะตองตรวจอยในเขตศาลใด ใหเสนอตอศาลนน (4) คำารองทเสนอใหศาลถอนคนหรอเปลยนแปลงคำาสงหรอการอนญาตทศาลไดใหไวกดคำารองทเสนอใหศาลถอนคนหรอเปลยนแปลงคำาสง หรอการอนญาตทศาลไดใหไวกด คำารองทเสนอใหศาลถอดถอนบคคลใดจากฐานะทศาลไดแตงตงไวกดคำารองทเสนอใหศาลมคำาสงใดทเกยวกบการถอนคนหรอเปลยนแปลงคำาสงหรอการอนญาตหรอทเกยวกบการแตงตงเชนวานนกด คำารองขอหรอคำารองอนใดทเสนอเกยวเนองกบคดทศาลไดมคำาพพากษาหรอคำาสงไปแลวกด ใหเสนอตอศาลในคดทไดมคำาสงการอนญาตการแตงตง หรอคำาพพากษานน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 8 ถาคดสองเรองซงมประเดนอยางเดยวกน หรอเกยวเนองใกลชดกน อยในระหวางพจารณาของศาลชนตนทมเขตอำานาจสองศาลตางกนและศาลทงสองนนไดยกคำารองทงหลายทไดยนตอศาล ขอใหคดทงสองไดพจารณาพพากษารวมในศาลเดยวกนนนเสย ตราบใดทศาลใดศาลหนงยงมไดพพากษาคดนน ๆ คความฝายใดฝายหนงจะยนคำาขอ โดยทำาเปนคำารองตออธบดผพพากษาศาลอทธรณ เพอขอใหมคำาสงใหศาลใดศาลหนงจำาหนายคด ซงอยในระหวาง พจารณานนออกเสยจากสารบบความหรอใหโอนคดไปยงอกศาลหนงกไดแลวแตกรณ คำาสงใด ๆ ของอธบดผพพากษาศาลอทธรณเชนวานใหเปนทสด มาตรา 9 ในกรณดงทกลาวในมาตรากอนนน ถาศาลใดศาลหนงไดพพากษาคดแลวและไดมการยนอทธรณคดคานคำาพพากษานน คความฝายใดฝายหนงอาจยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลอทธรณ ขอใหมคำาสงใหงดการพจารณาคดชนอทธรณนนไวกอนจนกวาอกศาลหนง จะไดพพากษาคดอกเรองหนงเสรจแลวกได และถาไดมการอทธรณคดเรองหลงน กใหศาลอทธรณรวมวนจฉยคดทงสองนนโดยคำาพพากษาเดยวกน ถาคดเรองหลงนนไมมอทธรณ ใหบงคบตามบทบญญตแหงมาตรา 146 มาตรา 10 ถาไมอาจดำาเนนกระบวนพจารณาในศาลชนตนทมเขตศาลเหนอคดนนไดโดยเหตสดวสย คความฝายทเสยหายหรออาจเสยหายเพราะการนน จะยนคำาขอฝายเดยวโดยทำาเปนคำารองตอศาลชนตน ซงตนมภมลำาเนาหรออยในเขตศาลในขณะนนกได และใหศาลนนมอำานาจทำาคำาสงอยางใดอยางหนงตามทเหนสมควรเพอประโยชนแหงยตธรรม หมวด 2 การคดคานผพพากษา

มาตรา 11 เมอคดถงศาล ผพพากษาคนหนงคนใดในศาลนนอาจถกคดคานได ใน

เหตใดเหตหนงดงตอไปน (1) ถาผพพากษานนมผลประโยชนไดเสยเกยวของอยในคดนน (2) ถาเปนญาตเกยวของกบคความฝายใดฝายหนง คอวาเปนบพการหรอผสบสนดานไมวาชนใด ๆ หรอเปนพนองหรอลกพลกนองนบไดเพยงภายในสามชน หรอเปนญาตเกยวพนทางแตงงานนบไดเพยงสองชน (3) ถาเปนผทไดถกอางเปนพยาน โดยทไดรไดเหนเหตการณ หรอโดยเปนผเชยวชาญมความรเปนพเศษเกยวของกบคดนน (4) ถาไดเปนหรอเปนผแทนโดยชอบธรรมหรอผแทน หรอไดเปนทนายความของคความฝายใดฝายหนงมาแลว (5) ถาไดเปนผพพากษา นงพจารณาคดเดยวกนนนในศาลอนมาแลว หรอเปนอนญาโตตลาการมาแลว (6) ถามคดอกเรองหนงอยในระหวางพจารณา ซงผพพากษานนเองหรอภรยาหรอญาตทางสบสายโลหตตรงขนไปหรอตรงลงมาของผพพากษานนฝายหนง พพาทกบคความฝายใดฝายหนง หรอภรยาหรอญาตทางสบสายโลหตตรงขนไปหรอตรงลงมาของคความฝายนนอกฝายหนง (7) ถาผพพากษานนเปนเจาหนหรอลกหน หรอเปนนายจางของคความฝายใดฝายหนง มาตรา 12 เมอศาลใดมผพพากษาแตเพยงคนเดยว ผพพากษานนอาจถกคดคานดวยเหตใดเหตหนงตามทกำาหนดไวในมาตรากอนนนไดหรอดวยเหตประการอนอนมสภาพรายแรง ซงอาจทำาใหการพจารณาหรอพพากษาคดเสยความยตธรรมไป มาตรา 13 ถามเหตทจะคดคานไดอยางใดอยางหนงดงทกลาวไวในสองมาตรากอนเกดขนแกผพพากษาคนใดทนงในศาล (1) ผพพากษานนเองจะยนคำาบอกกลาวตอศาลแสดงเหตทตนอาจถกคดคาน แลวขอถอนตวออกจากการนงพจารณาคดนนกได (2) คความทเกยวของอาจยกขอคดคานขนอางโดยทำาเปนคำารองยนตอศาล แตถาตนไดทราบเหตทพงคดคานไดกอนวนสบพยาน กใหยนคำารองคดคาน เสยกอนวนสบพยานนน หรอถาทราบเหตทพงคดคานไดในระหวางพจารณา กใหยนคำารองคดคานไมชากวาวนนดสบพยานครงตอไปแตตองกอนเรมสบพยานเชนวานน เมอไดยนคำารองดงกลาวแลว ใหศาลงดกระบวนพจารณาทงปวงไวกอนจนกวาจะไดมคำาชขาดในเรองทคดคานนนแลว แตความขอนมใหใชแกกระบวนพจารณาซงจะตองดำาเนนโดยมชกชา อนง กระบวนพจารณาทงหลายทไดดำาเนนไปกอนไดยนคำารองคดคานกด และกระบวนพจารณาทงหลายในคดทจะตองดำาเนนโดยมชกชา แมถงวาจะไดดำาเนนไปภายหลงทไดยนคำารองคดคานกด เหลานยอมสมบรณไมเสยไปเพราะเหตทศาลมคำาสงยอมฟงคำาคดคาน เวนแตศาลจะไดกำาหนดไวในคำาสงเปนอยางอน ถาศาลใดมผพพากษาคนเดยวและผพพากษาคนนนถกคดคาน หรอถาศาลใดมผพพากษาหลายคน และผพพากษานนทงหมดถกคดคาน ใหศาลซงมอำานาจสงกวาศาลนนตามลำาดบเปนผชขาดคำาคดคาน ถาศาลใดมผพพากษาหลายคน และผพพากษาทมไดถกคดคานรวมทงขาหลวงยตธรรม ถาไดนงพจารณาดวยมจำานวนครบทจะเปนองคคณะและมเสยงขางมากตามทกฎหมายตองการ ใหศาลเชนวานนเปนผชขาดคำาคดคาน แตในกรณทอยในอำานาจของผพพากษาคนเดยว จะชขาดคำาคดคานหามมใหผพพากษาคนนนมคำาสงใหยกคำาคดคาน โดยผพพากษาอกคนหนงหรอขาหลวงยตธรรมมไดเหนพองดวย ถาศาลใดมผพพากษาหลายคนและผพพากษาทมไดถกคดคานแมจะนบรวมขาหลวงยตธรรมเขาดวย ยงมจำานวนไมครบทจะเปนองคคณะ และเสยงขางมากตามทกฎหมายตองการ หรอถาผพพากษาคนเดยวไมสามารถมคำาสงใหยกคำาคดคานเสยดวยความเหนพองของผพพากษาอกคนหนงหรอขาหลวงยตธรรมตามทบญญตไวในวรรค

กอน ใหศาลซงมอำานาจสงกวาศาลนนตามลำาดบเปนผชขาดคำาคดคาน มาตรา 14 เมอไดมการรองคดคานขน และผพพากษาทถกคดคานไมยอมถอนตวออกจากการนงพจารณาคด ใหศาลฟงคำาแถลงของคความฝายทเกยวของและของผพพากษาทถกคดคานกบทำาการสบพยานหลกฐานทบคคลเหลานนไดนำามา และพยานหลกฐานอนตามทเหนสมควรแลวออกคำาสงยอมรบหรอยกเสยซงคำาคดคานนน คำาสงเชนวานใหเปนทสด เมอศาลทผพพากษาแหงศาลนนเองถกคดคาน จะตองวนจฉยชขาดคำาคดคาน หามมใหผพพากษาทถกคดคานนนนงหรอออกเสยงกบผพพากษาอน ๆ ในการพจารณาและชขาดคำาคดคานนน ถาผพพากษาคนใดไดขอถอนตวออกจากการนงพจารณาคดกดหรอศาลไดยอมรบคำาคดคานผพพากษาคนใดกดใหผพพากษาคนอนทำาการแทนตามบทบญญตในพระธรรมนญศาลยตธรรม หมวด 3 อำานาจและหนาทของศาล

มาตรา 15 หามมใหศาลใชอำานาจนอกเขตศาล เวนแต (1) ถาบคคลผทจะถกซกถามหรอถกตรวจ หรอบคคลผเปนเจาของทรพยหรอสถานทซงจะถกตรวจมไดยกเรองเขตศาลขนคดคาน ศาลจะทำาการซกถามหรอตรวจดงวานนนอกเขตศาลกได (2) ศาลจะออกหมายเรยกคความหรอบคคลนอกเขตศาลกได สวนการทจะนำาบทบญญตมาตรา 31,33,108,109 และ 111 แหงประมวลกฎหมายนและมาตรา 147 แหงกฎหมายลกษณะอาญา มาใชบงคบไดนนตองใหศาลซงมอำานาจในเขตศาลนนสลกหลงหมายเสยกอน (3) หมายบงคบคดและหมายของศาลทออกใหจบและกกขงบคคลใดตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน อาจบงคบไดไมวาในทใด ๆ ในกรณทมการบงคบคดนอกเขตศาลทออกหมายบงคบคด ใหเจาหนตามคำาพพากษายนคำาแถลงหรอเจาพนกงานบงคบคดรายงานใหศาลทจะมการบงคบคดทราบ ในกรณเชนวาน ใหศาลทจะมการบงคบคดตงเจาพนกงานบงคบคดเพอดำาเนนการบงคบคดโดยไมชกชา และใหศาลนนดำาเนนการไปเสมอนหนงเปนศาลทบงคบคดแทนตามมาตรา302 วรรคสาม

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 16 ถาจะตองทำาการซกถาม หรอตรวจ หรอดำาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ (1) โดยศาลชนตนศาลใด นอกเขตศาลนน หรอ (2) โดยศาลแพงหรอศาลอาญา นอกเขตจงหวดพระนครและธนบรหรอโดยศาลอทธรณหรอฎกา ใหศาลทกลาวแลวมอำานาจทจะแตงตงศาลอนทเปนศาลชนตน ใหทำาการซกถามหรอตรวจภายในบงคบบทบญญตมาตรา 102 หรอดำาเนนกระบวนพจารณาแทนได มาตรา 17 คดทไดยนฟองไวตอศาลนน ใหศาลดำาเนนการไปตามลำาดบเลขหมายสำานวนในสารบบความ เวนแตศาลจะกำาหนดเปนอยางอนเมอมเหตผลพเศษ มาตรา 18 ใหศาลมอำานาจทจะตรวจคำาคความทพนกงานเจาหนาทของศาลไดรบไวเพอยนตอศาล หรอสงใหแกคความ หรอบคคลใด ๆ ถาศาลเหนวาคำาคความทไดยนไวดงกลาวแลวนน อานไมออกหรออานไมเขาใจหรอการเขยนฟมเฟอยเกนไป หรอไมมรายการ ไมมลายมอชอ ไมแนบเอกสารตาง ๆ ตามทกฎหมายตองการ หรอมไดชำาระหรอวางคาธรรมเนยมศาลโดยถกตองครบถวน ศาล

จะมคำาสงใหคนคำาคความนนไปใหทำามาใหม หรอแกไขเพมเตม หรอชำาระ หรอวางคาธรรมเนยมศาลใหถกตองครบถวนภายในระยะเวลาและกำาหนดเงอนไขใด ๆ ตลอดจนเรองคาฤชาธรรมเนยมตามทศาลเหนสมควรกได ถามไดปฏบตตามขอกำาหนดของศาลในระยะเวลาหรอเงอนไขทกำาหนดไวกใหมคำาสงไมรบคำาคความนน ถาศาลเหนวาคำาคความทไดนำามายนดงกลาวขางตนมไดเปนไปตามเงอนไขแหงกฎหมายทบงคบไวนอกจากทกลาวมาในวรรคกอน และโดยเฉพาะอยางยง เมอเหนวาสทธของคความหรอบคคลซงยนคำาคความนนไดถกจำากดหามโดยบทบญญตแหงกฎหมายเรองเขตอำานาจศาล กใหศาลมคำาสงไมรบหรอคนคำาคความนนไปเพอยนตอศาลทมเขตอำานาจ ถาไมมขอขดดงกลาวแลว กใหศาลจดแจงแสดงการรบคำาคความนนไวบนคำาคความนนเองหรอในทอน คำาสงของศาลทไมรบหรอใหคนคำาคความตามมาตราน ใหอทธรณและฎกาไดตามทบญญตไวในมาตรา 227,228 และ 247

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2527 มาตรา 19 ศาลมอำานาจสงไดตามทเหนสมควรใหคความทกฝาย หรอฝายใดฝายหนงมาศาลดวยตนเอง ถงแมวาคความนน ๆ จะไดมทนายความวาตางแกตางอยแลวกด อนงถาศาลเหนวาการทคความมาศาลดวยตนเองอาจยงใหเกดความตกลง หรอการประนประนอมยอมความดงทบญญตไวในมาตราตอไปน กใหศาลสงใหคความมาศาลดวยตนเอง มาตรา 20 ไมวาการพจารณาคดจะไดดำาเนนไปแลวเพยงใด ใหศาลมอำานาจทจะไกลเกลยใหคความไดตกลงกน หรอประนประนอมยอมความกนในขอพพาทนน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 20 ทว เพอประโยชนในการไกลเกลย เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายใดฝายหนงรองขอ ศาลจะสงใหดำาเนนการเปนการลบเฉพาะตอหนาตวความทกฝายหรอฝายใดฝายหนงโดยจะใหมทนายความอยดวยหรอไมกได เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายใดฝายหนงรองขอ ศาลอาจแตงตงบคคลหรอคณะบคคลเปนผประนประนอม เพอชวยเหลอศาลในการไกลเกลยใหคความไดประนประนอมกน หลกเกณฑและวธการในการไกลเกลยของศาล การแตงตงผประนประนอม รวมทงอำานาจหนาทของผประนประนอม ใหเปนไปตามทกำาหนดในกฎกระทรวง

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 21 เมอคความฝายใดเสนอคำาขอหรอคำาแถลงตอศาล (1) ถาประมวลกฎหมายนมไดบญญตวา คำาขอหรอคำาแถลงจะตองทำาเปนคำารองหรอเปนหนงสอ กใหศาลมอำานาจทจะยอมรบคำาขอหรอคำาแถลงทคความไดทำาในศาลดวยวาจาได แตศาลตองจดขอความนนลงไวในรายงานหรอจะกำาหนดใหคความฝายนนยนคำาขอโดยทำาเปนคำารอง หรอยนคำาแถลงเปนหนงสอกได แลวแตศาลจะเหนสมควร (2) ถาประมวลกฎหมายนมไดบญญตไววา คำาขออนใดจะทำาไดแตฝายเดยว หามมใหศาลทำาคำาสงในเรองนน ๆ โดยมใหคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ มโอกาสคดคานกอน แตทงนตองอยในบงคบแหงบทบญญตของประมวลกฎหมายนวาดวยการขาดนด (3) ถาประมวลกฎหมายนบญญตไววา คำาของอนใดอาจทำาไดแตฝายเดยวแลวใหศาลมอำานาจทจะฟงคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ กอนออกคำาสงในเรองนนๆ

ไดเวนแตในกรณทคำาขอนนเปนเรองขอหมายเรยกใหใหการ หรอเพอยดหรออายดทรพยสนกอนคำาพพากษา หรอเพอใหออกหมายบงคบ หรอเพอจบหรอกกขงจำาเลยหรอลกหนตามคำาพพากษา (4) ถาประมวลกฎหมายนมไดบญญตไววาศาลตองออกคำาสงอนญาตตามคำาขอทไดเสนอตอศาลนนโดยไมตองทำาการไตสวนแลว กใหศาลมอำานาจทำาการไตสวนไดตามทเหนสมควรกอนมคำาสงตามคำาขอนน ในกรณเรองใดทศาลอาจออกคำาสงไดเองหรอตอเมอคความมคำาขอใหใชบทบญญตอนมาตรา (2),(3) และ (4) แหงมาตรานบงคบ ในกรณเรองใดทคความไมมอำานาจขอใหศาลมคำาสง แตหากศาลอาจมคำาสงในกรณเรองนนไดเอง ใหศาลมอำานาจภายในบงคบบทบญญตแหงมาตรา 103 และ 181 (2)ทจะงดฟงคความหรองดทำาการไตสวนกอนออกคำาสงได มาตรา 22 กำาหนดระยะเวลาทงปวงไมวาทกฎหมายกำาหนดไวหรอทศาลเปนผกำาหนดกด เพอใหดำาเนนหรอมใหดำาเนนกระบวนพจารณาใดๆ กอนสนระยะเวลานนใหศาลคำานวณตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพง และพาณชยวาดวยระยะเวลา มาตรา 23 เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายทเกยวของไดยนคำาขอโดยทำาเปนคำารอง ใหศาลมอำานาจทจะออกคำาสงขยายหรอยนระยะเวลาตามทกำาหนดไวในประมวลกฎหมายน หรอตามทศาลไดกำาหนดไว หรอระยะเวลาทเกยวดวยวธพจารณาความแพง อนกำาหนดไวในกฎหมายอน เพอใหดำาเนนหรอมใหดำาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ กอนสนระยะเวลานนแตการขยายหรอยนเวลาเชนวานใหพงทำาไดตอเมอมพฤตการณพเศษและศาลไดมคำาสงหรอคความมคำาขอขนมากอนสนระยะเวลานน เวนแตในกรณทมเหตสดวสย มาตรา 24 เมอคความฝายใดยกปญหาขอกฎหมายขนอาง ซงถาหากไดวนจฉยใหเปนคณแกฝายนนแลว จะไมตองมการพจารณาคดตอไปอก หรอไมตองพจารณาประเดนสำาคญแหงคดบางขอ หรอถงแมจะดำาเนนการพจารณาประเดนขอสำาคญแหงคดไปกไมทำาใหไดความชดขนอกแลว เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคำาขอ ใหศาลมอำานาจทจะมคำาสงใหมผลวากอนดำาเนนการพจารณาตอไป ศาลจะไดพจารณาปญหาขอกฎหมายเชนวานแลววนจฉยชขาดเบองตนในปญหานน ถาศาลเหนวาคำาวนจฉยชขาดเชนวาน จะทำาใหคดเสรจไปไดทงเรองหรอเฉพาะแตประเดนแหงคดบางขอ ศาลจะวนจฉยชขาดปญหาทกลาวแลวและพพากษาคดเรองนนหรอเฉพาะแตประเดนทเกยวของไปโดยคำาพพากษาหรอคำาสงฉบบเดยวกนกได คำาสงใด ๆ ของศาลทไดออกตามมาตราน ใหอทธรณและฎกาไดตามทบญญตไวในมาตรา 227,228 และ 247 มาตรา 25 ถาคความฝายใดยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองใหศาลสงกำาหนดวธการอยางใด ๆ ทบญญตไวในภาค 4 เพอคมครองสทธของคความในระหวางการพจารณาหรอเพอบงคบตามพพากษาหรอคำาสงใหศาลมคำาสงอนญาตหรอยกคำาขอนนเสยโดยไมชกชา ถาในเวลาทยนขอนนศาลจะชขาดคดไดอยแลว ศาลจะวนจฉยคำาขอนนในคำาพพากษาหรอในคำาสงชขาดคดกได มาตรา 26 ถาศาลไดตงขอถาม หรอออกคำาสงหรอชขาดเกยวดวยการดำาเนนคดเรองใดเรองหนง และคความฝายใดฝายหนงในคดเรองนนคดคานขอถาม หรอคำาสงหรอคำาชขาดนน วาไมชอบดวยกฎหมายกอนทศาลจะดำาเนนคดตอไปใหศาลจดขอถามหรอคำาสงหรอคำาชขาดทถกคดคานและสภาพแหงการคดคานลงไวในรายงาน แตสวนเหตผลทผคดคานยกขนอางองนน ใหศาลใชดลพนจจดลงไวในรายงาน หรอกำาหนดใหคความฝายทคดคานยนคำาแถลงเปนหนงสอเพอรวมไวในสำานวน มาตรา 27 ในกรณทมไดปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนในขอทมงหมายจะยงใหการเปนไปดวยความยตธรรม หรอทเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน

ในเรองการเขยนและการยนหรอการสงคำาคความหรอเอกสารอน ๆ หรอในการพจารณาคด การพจารณาพยานหลกฐาน หรอการบงคบคด เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายทเสยหายเนองจากการทมไดปฏบตเชนวานนยนคำาขอโดยทำาเปนคำารอง ใหศาลมอำานาจทจะสงใหเพกถอนการพจารณาทผดระเบยบนนเสยทงหมดหรอบางสวน หรอสงแกไขหรอมคำาสงในเรองนนอยางใดอยางหนงตามทศาลเหนสมควร ขอคานเรองผดระเบยบนน คความฝายทเสยหายอาจยกขนกลาวไดไมวาในเวลาใดๆกอนมคำาพพากษา แตตองไมชากวาแปดวนนบแตวนทคความฝายนนไดทราบขอความหรอพฤตการณอนเปนมลแหงขออางนน แตทงนคความฝายนนตองมไดดำาเนนการอนใดขนใหม หลงจากทไดทราบเรองผดระเบยบแลว หรอตองมไดใหสตยาบนแกการผดระเบยบนน ๆ ถาศาลสงใหเพกถอนกระบวนพจารณาทผดระเบยบใดๆ อนมใชเรองทคความละเลยไมดำาเนนการพจารณาเรองนนภายในระยะเวลาซงกฎหมายหรอศาลกำาหนดไวเพยงเทานไมเปนการตดสทธคความฝายนน ในอนทจะดำาเนนกระบวนพจารณานน ๆ ใหมใหถกตองตามทกฎหมายบงคบ มาตรา 28 ถามคดหลายเรองคางพจารณาอยในศาลเดยวกน หรอในศาลชนตนสองศาลตางกน และคความทงหมดหรอแตบางฝายเปนคความรายเดยวกน กบทงการพจารณาคดเหลานนถาไดรวมกนแลวจะเปนการสะดวก หากศาลนนหรอศาลหนงศาลใดเหลานนเหนสมควรใหพจารณาคดรวมกน หรอหากคความทงหมดหรอแตบางฝายมคำาขอใหพจารณาคดรวมกนโดยแถลงไวในคำาใหการหรอทำาเปนคำารองไมวาในเวลาใด ๆกอนมคำาพพากษา เมอศาลไดฟงคความทกฝายในคดนน ๆ แลว ถาศาลเปนทพอใจวาคดเหลานนเกยวเนองกน กใหศาลมอำานาจออกคำาสงใหพจารณาคดเหลานนรวมกน ถาจะโอนคดมาจากอกศาลหนง หรอโอนคดไปยงอกศาลหนงทมเขตอำานาจเหนอคดนน ศาลจะมคำาสงกอนทไดรบความยนยอมของอกศาลหนงนนไมได แตศาลทจะรบโอนคดไมยนยอม กใหศาลทจะโอนคดนนสงเรองใหอธบดผพพากษาศาลอทธรณชขาด คำาสงของอธบดผพพากษาศาลอทธรณใหเปนทสด มาตรา 29 ถาคดทฟองกนนนมขอหาหลายขอดวยกนและศาลเหนวาขอหาขอหนงขอใดเหลานนมไดเกยวของกนกบขออนๆ เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความผมสวนไดเสยไดยนคำาขอ โดยทำาเปนคำารองใหศาลมคำาสงใหแยกคดเสยโดยเรว ถาโจทกประสงคจะใหพจารณาขอหาเชนวานนตอไป กใหศาลดำาเนนการพจารณาคดไปเสมอนหนงวาเปนคดอกเรองหนงตางหาก โดยมเงอนไขทศาลจะกำาหนดไวตามทเหนสมควร ถาคดฟองกนนนมขอหาหลายขอ และศาลเหนวาหากแยกพจารณาขอหาทงหมดหรอขอใดขอหนงออกจากกนแลว จะทำาใหการพจารณาขอหาเหลานนสะดวก ไมวาเวลาใด ๆ กอนมคำาพพากษา เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความผมสวนไดเสยยนคำาขอโดยทำาเปนคำารอง และเมอศาลไดฟงคความทกฝายแลว ใหศาลมอำานาจสงแยกขอหาเหลานนทงหมดหรอแตขอใดขอหนงออกพจารณาตางหากเปนเรองๆไป มาตรา 30 ใหศาลมอำานาจออกขอกำาหนดใด ๆ แกคความฝายใดฝายหนงหรอแกบคคลภายนอกทอยตอหนาศาลตามทเหนจำาเปน เพอรกษาความเรยบรอยในบรเวณศาล และเพอใหกระบวนพจารณาดำาเนนไปตามเทยงธรรมและรวดเรว อำานาจเชนวานใหรวมถงการสงหามคความมใหดำาเนนกระบวนพจารณาในทางกอความรำาคาญหรอในทางประวงใหชกชาหรอในทางฟมเฟอยเกนสมควร มาตรา 31 ผใดกระทำาการอยางใด ๆ ดงกลาวตอไปน ใหถอวากระทำาความผดฐานละเมดอำานาจศาล (1) ขดขนไมปฏบตตามขอกำาหนดของศาลตามมาตรากอนอนวาดวยการรกษาความเรยบรอย หรอประพฤตตนไมเรยบรอยในบรเวณศาล (2) เมอไดมคำาขอ และไดรบอนญาตจากศาลใหฟองหรอสคดอยางคนอนาถาแลว

ปรากฏวาไดนำาคดนนขนสศาลโดยตนรอยแลววาไมมมลหรอไดสาบานตวใหถอยคำาตามมาตรา 156 วาตนไมมทรพยสนพอทจะเสยคาฤชาธรรมเนยมได ซงเปนความเทจ (3) เมอรวาจะมการสงคำาคความหรอสงเอกสารอน ๆ ถงตน แลวจงใจไปเสยใหพนหรอหาทางหลกเลยงทจะไมรบคำาคความหรอเอกสารนนโดยสถานอน (4) ตรวจเอกสารทงหมดหรอฉบบใดฉบบหนงซงอยในสำานวนความหรอคดเอาสำาเนาเอกสารเหลานนไปโดยฝาฝนตอบทบญญตมาตรา 54 (5) ขดขนไมมาศาลเมอศาลไดมคำาสงตามมาตรา 19 หรอมหมายเรยกตามมาตรา 277

*หมายเหต มาตรานไดมการแกไขเพมเตมใหมในพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 5) พ.ศ.2499 โดยมาตรา 3 โดยประกาศในราชกจจานเบกษาเลมท 73 ตอนท 21 หนา 278 วนท 13 มนาคม พ.ศ.2499 มาตรา 32 ผใดเปนผประพนธ บรรณาธการหรอผพมพโฆษณาซงหนงสอพมพ หรอสงพมพอนออกโฆษณาตอประชาชน ไมวาบคคลเหลานนจะไดรถงซงขอความหรอการออกโฆษณาแหงหนงสอพมพหรอสงพมพเชนวานนหรอไม ใหถอวาไดกระทำาผดฐานละเมดอำานาจศาลในกรณอยางใดอยางหนง ในสองอยาง ดงจะกลาวตอไปน (1) ไมวาเวลาใดๆ ถาหนงสอพมพหรอสงพมพเชนวามานนไดกลาวหรอแสดงไมวาโดยวธใดๆ ซงขอความหรอความเหนอนเปนการเปดเผยขอเทจจรงหรอพฤตการณอนๆแหงคด หรอกระบวนพจารณาใด ๆ แหงคด ซงเพอความเหมาะสมหรอเพอคมครองสาธารณประโยชน ศาลไดมคำาสงหามการออกโฆษณาสงเหลานน ไมวาโดยวธเพยงแตสงใหพจารณาโดยไมเปดเผย หรอโดยวธหามการออกโฆษณาโดยชดแจง (2) ถาหนงสอพมพหรอสงพมพ ไดกลาวหรอแสดงไมวาโดยวธใดๆ ในระหวางการพจารณาแหงคดไปจนมคำาพพากษาเปนทสด ซงขอความหรอความเหน โดยประสงคจะใหมอทธพลเหนอความรสกของประชาชน หรอเหนอศาล หรอเหนอคความ หรอเหนอพยานแหงคด ซงพอเหนไดวา จะทำาใหการพจารณาคดเสยความยตธรรมไป เชน ก. เปนการแสดงผดจากขอเทจจรงแหงคด หรอ ข. เปนรายงานหรอยอเรองหรอวภาค ซงกระบวนพจารณาแหงคดอยางไมเปนกลางและไมถกตอง หรอ ค. เปนการวภาคโดยไมเปนธรรม ซงการดำาเนนคดของคความหรอคำาพยานหลกฐาน หรอนสยความประพฤตของคความหรอพยานรวมทงการแถลงขอความอนเปนการเสอมเสยตอชอเสยงของคความหรอพยาน แมถงวาขอความเหลานนจะเปนความจรง หรอ ง. เปนการชกจงใหเกดมคำาพยานเทจ เพอประโยชนแหงมาตรานใหนำาวเคราะหศพททงปวงในมาตรา 4 แหงพระราชบญญตการพมพ พทธศกราช 2476 มาใชบงคบ มาตรา 33 ถาคความฝายใดหรอบคคลใดกระทำาความผดฐานละเมดอำานาจศาลใดใหศาลนนมอำานาจสงลงโทษโดยวธใดวธหนง หรอทงสองวธ ดงจะกลาวตอไปน คอ (ก) ไลออกจากบรเวณศาล หรอ (ข) ใหลงโทษจำาคก หรอปรบ หรอทงจำาทงปรบ การไลออกจากบรเวณศาลนน ใหกระทำาไดชวระยะทศาลนงพจารณาหรอภายในระยะเวลาใด ๆ กได ตามทศาลเหนสมควร เมอจำาเปนจะเรยกใหตำารวจชวยจดการได ในกรณกำาหนดโทษจำาคกและปรบนน ใหจำาคกไดไมเกนหกเดอนหรอปรบไมเกนหารอยบาท มาตรา 34 ถาจะตองดำาเนนกระบวนพจารณาทงเรองหรอแตบางสวนโดยทางอาศยหรอโดยรองขอตอเจาหนาทในเมองตางประเทศ เมอไมมขอตกลงระหวางประเทศ

ใดอยางหนง หรอไมมกฎหมายบญญตไวสำาหรบเรองนนแลว ใหศาลปฏบตตามหลกทวไปแหงกฎหมายระหวางประเทศ หมวด 4 การนงพจารณา

มาตรา 35 ถาประมวลกฎหมายนมไดบญญตไวเปนอยางอน การนงพจารณาคดทยนไวตอศาลใด จะตองกระทำาในศาลนน ในวนทศาลเปดทำาการ และตามเวลาทำางานทศาลไดกำาหนดไว แตในกรณมเหตฉกเฉนหรอเปนการจำาเปน ศาลจะมคำาสงกำาหนดการนงพจารณา ณ สถานทอน หรอในวนหยดงานหรอในเวลาใด ๆ กได ใหผพพากษาและเจาพนกงานศาลซงปฏบตงานในวนหยดงาน หรอในเวลาใด ๆนอกเวลาทำาการปกตไดรบคาตอบแทนเปนพเศษ ตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมกำาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 16) พ.ศ.2539 มาตรา 36 การนงพจารณาคดจะตองกระทำาในศาลตอหนาคความทมาศาลและโดยเปดเผย เวนแต (1) ในคดเรองใดทมความจะเปนเพอรกษาความเรยบรอยในศาล เมอศาลไดขบไลคความฝายใดออกไปเสยจากบรเวณศาลโดยทประพฤตไมสมควรศาลจะดำาเนนการนงพจารณาคดตอไปลบหลงคความฝายนนกได (2) ในคดเรองใด เพอความเหมาะสม หรอเพอคมครองสาธารณประโยชน ถาศาลเหนสมควรจะหามมใหมการเปดเผยซงขอเทจจรงหรอพฤตการณตาง ๆ ทงหมด หรอแตบางสวนแหงคดซงปรากฏจากคำาคความหรอคำาแถลงการณของคความ หรอจากคำาพยานหลกฐานทไดสบมาแลว ศาลจะมคำาสงดงตอไปนกได (ก) หามประชาชนมใหเขาฟงการพจารณาทงหมด หรอแตบางสวนแลวดำาเนนการพจารณาไปโดยไมเปดเผย หรอ (ข) หามมใหออกโฆษณาขอเทจจรงหรอพฤตการณตางๆ เชนวานน ในบรรดาคดทงปวงทฟองขอหยา หรอฟองชายช หรอฟองใหรบรองบตร ใหศาลหามมใหมการเปดเผยซงขอเทจจรงหรอพฤตการณใด ๆ ทศาลเหนเปนการไมสมควร หรอพอจะเหนไดวาจะทำาใหเกดการเสยหายอนไมเปนธรรมแกคความหรอบคคลทเกยวของ ไมวาศาลจะไดมคำาสงตามอนมาตรา (2) นหรอไม คำาสงหรอคำาพพากษาชขาดคดของศาลนน ตองอานในศาลโดยเปดเผยและมใหถอวาการออกโฆษณาทงหมดหรอแตบางสวนแหงคำาพพากษานนหรอยอเรองแหงคำาพพากษาโดยเปนกลางและถกตองนน เปนผดกฎหมาย มาตรา 37 ใหศาลดำาเนนการนงพจารณาคดตดตอกนไปเทาทสามารถจะทำาไดโดยไมตองเลอนจนกวาจะเสรจการพจารณาและพพากษาคด มาตรา 38 ถาในวนทกำาหนดนดนงพจารณาศาลไมมเวลาพอทจะดำาเนนการนงพจารณา เนองจากกจธระของศาล ศาลจะมคำาสงใหเลอนการนงพจารณาไปในวนอนตามทเหนสมควรกได มาตรา 39 ถาการทจะชขาดตดสนคดเรองใดทคางพจารณาอยในศาลจำาตองอาศยทงหมดหรอแตบางสวนซงคำาชขาดตดสนบางขอทศาลนนเอง หรอศาลอนจะตองกระทำาเสยกอน หรอจำาตองรอใหเจาพนกงานฝายธรการวนจฉยชขาดในขอเชนนนเสยกอนหรอถาปรากฏวาไดมการกระทำาผดอาญาเกดขน ซงอาจมการฟองรองอนอาจกระทำาใหการชขาดตดสนคดทพจารณาอยนน เปลยนแปลงไปหรอในกรณอนใดซงศาลเหนวาถาไดเลอนการพจารณาไปจกทำาใหความยตธรรมดำาเนนไปดวยด เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความทเกยวของรองขอ ศาลจะมคำาสงเลอนการนงพจารณาตอไปจนกวาจะ

ไดมการพพากษาหรอชขาดในขอนน ๆ แลว หรอภายในระยะเวลาใด ๆ ตามทศาลเหนสมควรกได ถาศาลมคำาสงใหเลอนการนงพจารณาดงกลาวแลวโดยไมมกำาหนด เมอศาลเหนสมควรหรอคความทเกยวของรองขอ ศาลจะมคำาสงใหเรมการนงพจารณาตอไปในวนใด ๆตามทเหนสมควรกได มาตรา 40 เมอศาลไดกำาหนดนดวนนงพจารณาและแจงใหคความทราบแลว ถาคความฝายใดฝายหนงมเหตจำาเปนทจะตองขอเลอนการนงพจารณาตอไปโดยเสนอคำาขอในวนนนหรอกอนวนนน ศาลจะสงใหเลอนตอไปกได แตเมอศาลไดสงใหเลอนไปแลวคความฝายนนจะขอเลอนการนงพจารณาอกไมไดเวนแตมเหตจำาเปนอนไมอาจกาวลวงเสยได และคความฝายทจะขอเลอนแสดงใหเปนทพอใจของศาลไดวา ถาศาลไมอนญาตใหเลอนตอไปอกจะทำาใหเสยความยตธรรม กใหศาลสงเลอนคดตอไปไดเทาทจำาเปน แมจะเกนกวาหนงครง ในกรณทศาลสงใหเลอนการนงพจารณาตอไปตามวรรคหนง ตามคำาขอของคความฝายใด ศาลอาจสงใหคความฝายนนเสยคาปวยการพยานซงมาศาลตามหมายเรยกและเสยคาใชจายในการทคความฝายอนมาศาล เชน คาพาหนะเดนทางและคาเชาทพกของตวความ ทนายความหรอพยานเปนตนตามจำานวนทศาลเหนสมควรคาปวยการหรอคาใชจายดงกลาวใหตกเปนพบ ถาคความฝายทขอเลอนคดไมชำาระคาปวยการหรอคาใชจายตามทศาลกำาหนด ใหศาลยกคำาขอเลอนคดนนเสย คำาขอเลอนคดตามวรรคหนง ถาไมไดเสนอตอหนาศาลดวยวาจากใหทำาเปนคำารองและจะทำาฝายเดยวโดยไดรบอนญาตจากศาลกได

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 41 ถามการขอเลอนการนงพจารณาโดยอางวาตวความ ผแทน ทนายความพยานหรอบคคลอนทถกเรยกใหมาศาลไมสามารถมาศาลไดเพราะปวยเจบ เมอศาลเหนสมควร หรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคำาขอฝายเดยว ศาลจะมคำาสงตงเจาพนกงานไปทำาการตรวจกได และถาสามารถหาแพทยไดกใหตงแพทยไปตรวจดวย ถาผทศาลตงใหไปตรวจไดรายงานโดยสาบานตนหรอกลาวคำาปฏญาณแลว และศาลเชอวาอาการของผอางวาปวยนนไมรายแรงถงกบจะมาศาลไมได ใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการขาดนดหรอการไมมาศาลของบคคลทอางวาปวยนน แลวแตกรณ ศาลอาจสงใหคความฝายทขอใหไปตรวจตามวรรคหนงหรอคความใดไปกบผทศาลตงใหไปตรวจ คความนนจะมอบใหผใดไปแทนตนกได คาพาหนะและคาปวยการของเจาพนกงานและแพทย ใหถอวาเปนคาฤชาธรรมเนยมและใหนำามาตรา 166 มาใชบงคบ

หมายเหต แกไขโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 42 ถาคความฝายใดฝายหนงในคดทคางพจารณาอยในศาลไดมรณะเสยกอนศาลพพากษาคด ใหศาลเลอนการนงพจารณาไปจนกวาทายาทของผมรณะหรอผจดการทรพยมรดกของผมรณะหรอบคคลอนใดทปกครองทรพยมรดกไวจะไดเขามาเปนคความแทนทผมรณะ โดยมคำาขอเขามาเองหรอโดยทศาลหมายเรยกใหเขามาเนองจากคความฝายใดฝายหนงมคำาขอฝายเดยว คำาขอเชนวานจะตองยนภายในกำาหนดหนงปนบแตวนทคความฝายนนมรณะ ถาไมมคำาขอของบคคลดงกลาวมาแลว หรอไมมคำาขอของคความฝายใดฝายหนงภายในเวลาทกำาหนดไว ใหศาลมคำาสงจำาหนายคดเรองนนเสยจากสารบบความ

มาตรา 43 ถาทายาทของผมรณะ หรอผจดการทรพยมรดกของผมรณะหรอบคคลอนใดทปกครองทรพยมรดก ประสงคจะขอเขามาเปนคความแทน กใหยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลเพอการนน ในกรณเชนนเมอศาลเหนสมควร หรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคำาขอศาลอาจสงใหผทจะเขามาเปนคความแทนนน แสดงพยานหลกฐานสนบสนนคำาขอเชนวานนไดเมอไดแสดงพยานหลกฐานดงกลาวนนแลวใหศาลมคำาสงอนญาตหรอไมอนญาตในการทจะเขามาเปนคความแทน มาตรา 44 คำาสงใหหมายเรยกบคคลใดเขามาแทนผมรณะนนจะตองกำาหนด ระยะเวลาพอสมควรเพอใหบคคลนนมโอกาสคดคานในศาลวาตนมไดเปนทายาทของผมรณะหรอมไดเปนผจดการทรพยมรดก หรอผปกครองทรพยมรดกนน ทายาท ผจดการทรพยมรดก หรอบคคลผถกเรยกไมจำาตองปฏบตตามหมายเชนวานนกอนระยะเวลาทกฎหมายกำาหนดไวเพอการยอมรบฐานะนนไดลวงพนไปแลว ถาบคคลทถกศาลหมายเรยกนนยนยอมรบเขามาเปนคความแทนผมรณะใหศาลจดรายงานพสดารไวและดำาเนนคดตอไป ถาบคคลนนไมยนยอมหรอไมมาศาล ใหศาลทำาการไตสวนตามทเหนสมควร ถาศาลเหนวาหมายเรยกนนมเหตผลฟงได กใหออกคำาสงตงบคคลผถกเรยกเปนคความแทนผมรณะแลวดำาเนนคดตอไป ถาศาลเหนวาขอคดคานของบคคลผถกเรยกมเหตผลฟงได กใหศาลสงเพกถอนหมายเรยกนนเสย และถาคความฝายใดฝายหนงไมสามารถเรยกทายาทอนแทจรง หรอผจดการทรพยมรดก หรอบคคลทปกครองทรพยมรดกของผมรณะเขามาเปนคความแทนผมรณะไดภายในกำาหนดเวลาหนงป กใหศาลมคำาสงตามทเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม มาตรา 45 ถาปรากฏตอศาลวาคความฝายหนงตกเปนผไรความสามารถกด หรอผแทนโดยชอบธรรมของคความฝายทเปนผไรความสามารถไดมรณะหรอหมดอำานาจเปนผแทนกด ใหศาลเลอนการนงพจารณาไปภายในระยะเวลาอนสมควร เพอผแทนโดยชอบธรรมหรอผแทนโดยชอบธรรมคนใหม จะไดแจงใหทราบ ถงการไดรบแตงตงของตนโดยยนคำาขอเปนคำารองตอศาลเพอการนน ถามไดยนคำาขอดงกลาวมาแลวใหนำามาตรา56 มาใชบงคบ ถาผแทนหรอทนายความของคความไดมรณะหรอหมดอำานาจเปนผแทนใหศาลเลอนการนงพจารณาไปจนกวาตวความจะไดยนคำารองตอศาลแจงใหทราบถงการทไดแตงตงผแทนหรอทนายความขนใหมหรอคความฝายนนมความประสงคจะมาวาคดดวยตนเองแตถาศาลเหนสมควร หรอเมอคความอกฝายหนงมคำาขอฝายเดยว ใหศาลมอำานาจสงกำาหนดระยะเวลาไวพอสมควร เพอใหตวความมโอกาสแจงใหทราบถงการแตงตงหรอความประสงคของตนนนกได ในกรณเชนวาน ถาตวความมไดแจงใหราบภายในระยะเวลาทกำาหนดไว ศาลจะมคำาสงใหเรมการนงพจารณาตอไปในวนใด ๆ ตามทเหนสมควรกได บทบญญตแหงวรรคกอนนน ใหนำามาใชบงคบแกกรณทผแทนโดยชอบธรรมของผไรความสามารถหมดอำานาจลง เพราะเหตทบคคลนนไดมความสามารถขนแลวดวยโดยอนโลม หมวด 5 รายงานและสำานวนความ

มาตรา 46 บรรดากระบวนพจารณาเกยวดวยการพจารณาและการชขาดตดสนคดแพงทงหลายซงศาลเปนผทำานน ใหทำาเปนภาษาไทย บรรดาคำาคความและเอกสารหรอแผนกระดาษไมวาอยางใดๆ ทคความหรอศาลหรอเจาพนกงานศาลไดทำาขนซงประกอบเปนสำานวนของคดนน ใหเขยนเปนหนงสอไทยและเขยนดวยหมกหรอดดพมพหรอตพมพ ถามผดตกทใดหามมใหขดลบออก แตให

ขดฆาเสยแลวเขยนลงใหมและผเขยนตองลงชอไวทรมกระดาษ ถามขอความตกเตมใหผตกเตมลงลายมอชอหรอลงชอยอไวเปนสำาคญ ถาตนฉบบเอกสารหรอแผนกระดาษไมวาอยางใด ๆ ทสงตอศาลไดทำาขนเปนภาษาตางประเทศ ใหศาลสงคความฝายทสงใหทำาคำาแปลทงฉบบ หรอเฉพาะแตสวนสำาคญโดยมคำารบรองมายนเพอแนบไวกบตนฉบบ ถาคความฝายใดหรอบคคลใดทมาศาล ไมเขาใจภาษาไทย หรอเปนใบหรอหหนวกและอานเขยนหนงสอไมได ใหคความฝายทเกยวของจดหาลาม มาตรา 47 ถาคความหรอบคคลใดยนใบมอบอำานาจตอศาลใหศาลมอำานาจทจะสงใหคความหรอบคคลนน ใหถอยคำาสาบานตววาเปนใบมอบอำานาจอนแทจรง ถาศาลมเหตอนควรสงสยวา ใบมอบอำานาจทยนนนจะไมใชใบมอบอำานาจอนแทจรงกด หรอเมอคความอกฝายหนงยนคำารองแสดงเหตอนควรสงสยวาใบมอบอำานาจนนจะมใชใบมอบอำานาจอนแทจรงกด ใหศาลมอำานาจทจะสงใหคความหรอบคคลทเกยวของนน ยนใบมอบอำานาจตามทบญญตไวตอไปน ถาใบมอบอำานาจนนไดทำาในราชอาณาจกรสยามตองใหนายอำาเภอเปนพยาน ถาไดทำาในเมองตางประเทศทมกงสลสยาม ตองใหกงสลนนเปนพยานถาไดทำาในเมองตางประเทศทไมมกงสลสยาม ตองใหบคคลเหลานเปนพยานคอเจาพนกงานโนตารปบลกหรอแมยสเตรด หรอบคคลอนซงกฎหมายแหงทองถนตงใหเปนผมอำานาจเปนพยานในเอกสารเชนวาน และตองมใบสำาคญของรฐบาลตางประเทศ ทเกยวของแสดงวาบคคลทเปนพยานนนเปนผมอำานาจกระทำาการได บทบญญตแหงมาตรานใหใชบงคบแกใบสำาคญและเอกสารอน ๆ ทำานองเชนวามานซงคความจะตองยนตอศาล มาตรา 48 ในคดทกเรองใหเปนหนาทของศาลตองจดแจงรายงานการนงพจารณาหรอกระบวนพจารณาอน ๆ ของศาลไวทกครง รายงานนนตองมรายการตอไปน (1) เลขคด (2) ชอคความ (3) สถานท วน และเวลาทศาลนงพจารณาหรอดำาเนนกระบวนพจารณา (4) ขอความโดยยอเกยวดวยเรองทกระทำาและรายการขอสำาคญอน ๆ (5) ลายมอชอผพพากษา เมอมกฎหมายบญญตไว หรอเมอศาลเหนเปนการจำาเปนกใหศาลจดบนทก (โดยจดรวมไวในรายงานพสดารหรออกสวนหนงตางหาก) ซงคำาแถลงหรอคำาคดคานในขอสำาคญขอตกลง คำาชขาด คำาสง หรอการอน ๆ หรอกระบวนพจารณาททำาดวยวาจา ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน มาตรา 49 ในสวนทเกยวดวยคำาแถลงหรอคดคานของคความหรอคำาใหการของพยานหรอผเชยวชาญ หรอขอตกลงในการสละสทธของคความนน ใหถอวารายงานของศาลเปนพยานหลกฐานเบองตนได ตอเมอศาลไดอานใหคความหรอบคคลทเกยวของฟง และไดจดลงไวซงขอแกไขเพมเตมตามทขอรองหรอทชแจงใหม ทงคความหรอบคคลนน ๆ ไดลงลายมอชอไวเปนสำาคญ มาตรา 50 ถาคความฝายใดหรอบคคลใดจะตองลงลายมอชอในรายงานใดเพอแสดงรบรรายงานนน หรอจะตองลงลายมอชอในเอกสารใดเพอรบรองการอานหรอการสงเอกสารเชนวานน (1) การลงลายมอพมพนวมอ แกงได หรอเครองหมายอยางอนทไดทำาตอหนาศาลนนไมจำาตองมลายมอชอของพยานสองคนรบรอง (2) ถาคความ หรอบคคลทจะตองลงลายมอชอในรายงานดงกลาวแลว ลงลายมอชอไมได หรอไมยอมลงลายมอชอ ใหศาลทำารายงานจดแจงเหตทไมมลายมอชอเชนนนไวแทนการลงลายมอชอ

มาตรา 51 ใหเปนหนาทของศาลทจะปฏบตดงน (1) ลงทะเบยนคดในสารบบความของศาลตามลำาดบทรบไว กลาวคอตามวนและเวลาทยนหรอเสนอคำาฟองเพอเรมคดตอศาล ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายน (2) ลงทะเบยนคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดทงหมดของศาลในสารบบคำาพพากษา (3) รวบรวมรายงานและเอกสารทสงตอศาลหรอศาลทำาขน กบคำาสงและคำาพพากษาของศาลไวในสำานวนความเรองนน แลวเกบรกษาไวในทปลอดภย (4) คดสำาเนาคำาพพากษา คำาสงชขาดคด แลวเกบรกษาไวเรยงตามลำาดบและในทปลอดภย (5) เกบรกษาสารบบและสมดของศาล เชนสารบบความและสารบบคำาพพากษาไวในทปลอดภย มาตรา 52 เมอคำาพพากษาหรอคำาสงอนเปนเดดขาดถงทสดแลว เรองใดไดมการปฏบตตามหรอบงคบไปแลว หรอระยะเวลาทกำาหนดไวเพอการบงคบนนไดลวงพนไปแลว ใหศาลทเกบสำานวนนนไว จดสงสำานวนนนไปยงกระทรวงยตธรรม เพอรกษาไวหรอจดการตามกฎหมายกระทรวงวาดวยการนน มาตรา 53 ถารายงาน คำาพพากษา คำาสงหรอเอกสารอนใดทรวมไวในสำานวนความซงยงอยในระหวางพจารณาหรอรอการบงคบของศาลสญหายไป หรอบบสลายทงหมดหรอแตบางสวนเปนการขดของตอการชขาดตดสนหรอบงคบคด เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายทเกยวของยนคำาขอโดยทำาเปนคำารอง ใหศาลสงคความหรอบคคลผถอเอกสารนนนำาสำาเนาทรบรองถกตองมาสงตอศาล ถาหากสำาเนาเชนวานนทงหมดหรอบางสวนหาไมได ใหศาลมคำาสงใหพจารณาคดนนใหมหรอมคำาสงอยางอนตามทเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม มาตรา 54 คความกด หรอพยานในสวนทเกยวกบคำาใหการของตนในคดนนกดหรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยโดยชอบหรอมเหตผลอนสมควรกดอาจรองของอนญาตตอศาลไมวาเวลาใดระหวางหรอภายหลงการพจารณาเพอตรวจเอกสารทงหมดหรอแตแบบฉบบในสำานวนเรองนน หรอขอคดสำาเนาหรอขอใหจาศาลคดสำาเนาและรบรอง แตทงน (1) หามมใหอนญาตเชนวานนแกบคคลอนนอกจากคความ หรอพยานในคดทพจารณาโดยไมเปดเผย หรอในคดทศาลไดมคำาสงหามการตรวจหรอคดสำาเนาเอกสารในสำานวนทงหมดหรอบางฉบบเพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอผลประโยชนทวไปของประชาชน ถงแมผขอจะเปนคความหรอพยายามกหามมใหอนญาตดจกน แตทงนไมตดสทธของคความในการทจะตรวจหรอคดสำาเนาคำาพพากษาหรอคำาสงในคดนนหรอการทจะขอสำาเนาอนรบรองถกตอง (2) หามมใหอนญาตใหคความคดถอยคำาพยานฝายตน จนกวาจะไดสบพยานฝายตนเสรจสนแลว เวนแตจะมพฤตการณพเศษทจะใหอนญาต เมอไดใหอนญาตแลว การตรวจ หรอการคดสำาเนานน ใหผขอหรอบคคลซงไดรบการแตงตงจากผขอโดยชอบเปนผคดตามเวลาและเงอนไขซงจาศาลจะไดกำาหนดใหเพอความสะดวกของศาลหรอเพอความปลอดภยของเอกสารนน หามมใหคดสำาเนาคำาพพากษาหรอคำาสง กอนทไดอานคำาพพากษาหรอคำาสงนนและกอนทไดลงทะเบยนในสารบบคำาพพากษา ในกรณทศาลไดทำาคำาอธบายเพมเตมกลดไวกบรายงานแหงคำาสงหรอคำาพพากษาซงกระทำาดวยวาจาตามบทบญญตมาตรา 141 คำาอธบายเพมเตมเชนวานน คความจะขอตรวจหรอขอคดสำาเนาหรอขอสำาเนาเสมอนเปนสวนหนงแหงคำาสงหรอคำาพพากษากได สำาเนาทรบรองนน ใหจาศาลเปนผรบรองโดยเรยกคาธรรมเนยมตามทกำาหนดไวในอตราทายประมวลกฎหมายน ในกรณทผขอตรวจเอกสารหรอขอคดสำาเนาดวยตนเองไมตองเรยกคาธรรมเนยม

ลกษณะ 3 คความ

มาตรา 55 เมอมขอโตแยงเกดขน เกยวกบสทธหรอหนาทของบคคลใดตามกฎหมายแพง หรอบคคลใดจะตองใชสทธทางศาล บคคลนนชอบทจะเสนอคดของตนตอศาลสวนแพงทมเขตอำานาจได ตามบทบญญตแหงกฎหมายแพงและประมวลกฎหมายน มาตรา 56 ผไรความสามารถหรอผทำาการแทนจะเสนอขอหาตอศาลหรอดำาเนนกระบวนพจารณาใด ๆได ตอเมอไดปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยความสามารถและตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน การใหอนญาตหรอยนยอมตามบทบญญตเชนวานน ใหทำาเปนหนงสอยนตอศาลเพอรวมไวในสำานวนความ ไมวาเวลาใด ๆ กอนมคำาพพากษา เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายหนงฝายใดยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองใหศาลมอำานาจทำาการสอบสวนในเรองความสามารถของผขอหรอของคความอกฝายหนง และถาเปนทพอใจวามความบกพรองในเรองความสามารถ ศาลอาจมคำาสงกำาหนดใหแกไขขอบกพรองนนเสยใหบรบรณภายในกำาหนดเวลาอนสมควรทศาลจะสง ถาศาลเหนวาเพอความยตธรรมไมควรใหกระบวนพจารณาดำาเนนเนนชาไป ศาลจะสงใหคความฝายทบกพรองในเรองความสามารถนนดำาเนนคดไปกอนชวคราวกไดแตหามมใหศาลพพากษาในประเดนแหงคดจนกวาขอบกพรองนนไดแกไขโดยบรบรณแลว ถาผไรความสามารถไมมผแทนโดยชอบธรรมหรอผแทนโดยชอบธรรมทำาหนาทไมได ศาลมอำานาจออกคำาสงใหอนญาตหรอใหความยนยอมตามทตองการ หรอตงผแทนเฉพาะคดนนใหแกผไรความสามารถ ถาไมมบคคลอนใดใหศาลมอำานาจตงพนกงานอยการหรอเจาพนกงานฝายปกครองอนใหเปนผแทนได มาตรา 57 บคคลภายนอกซงมใชคความอาจเขามาเปนคความไดดวยการรองสอด (1) ดวยความสมครใจเองเพราะเหนวาเปนการจำาเปน เพอยงใหไดรบความรบรองคมครอง หรอบงคบตามสทธของตนทมอย โดยยนคำารองขอตอศาลทคดนนอยในระหวางพจารณา หรอเมอตนมสทธเรยกรองเกยวเนองดวยการบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสง โดยยนคำารองขอตอศาลทออกหมายบงคบคดนน (2) ดวยความสมครใจเอง เพราะตนมสวนไดเสยตามกฎหมายในผลแหงคดนนโดยยนคำารองขอตอศาลไมวาเวลาใดๆ กอนมคำาพพากษาขออนญาตเขาเปนโจทกรวมหรอจำาเลยรวม หรอเขาแทนทคความฝายใดฝายหนงเสยทเดยวโดยไดรบความยนยอมของคความฝายนน แตวาแมศาลจะไดอนญาตใหเขาแทนทกนไดกตาม คความฝายนนจำาตองผกพนตนโดยคำาพพากษาของศาลทกประการเสมอนหนงวามไดมการเขาแทนทกนเลย (3) ดวยถกหมายเรยกใหเขามาในคด (ก) ตามคำาขอของคความฝายใดฝายหนงทำาเปนคำารองแสดงเหตวาตนอาจฟองหรอถกคความเชนวานนฟองตนไดเพอการใชสทธไลเบย หรอเพอใชคาทดแทนถาหากศาลพจารณาใหคความเชนวานนแพคดหรอ (ข) โดยคำาสงของศาล เมอศาลนนเหนสมควร หรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคำาขอในกรณทกฎหมายบงคบใหบคคลภายนอกเขามาในคดศาลเหนจำาเปนทจะเรยกบคคลภายนอกเขามาในคด เพอประโยชนแหงความยตธรรม แตถาคความฝายใดฝายหนงจะเรยกบคคลภายนอกเขามาในคดดงกลาวแลวใหเรยกดวยวธยนคำารอง เพอใหหมายเรยกพรอมกบคำาฟองหรอคำาใหการ หรอในเวลาใด ๆ ตอมากอนมคำาพพากษาโดยไดรบอนญาตจากศาลเมอศาลเปนทพอใจวาคำารองนนไมอาจยนกอนนนได การสงหมายเรยกบคคลภายนอกตามอนมาตรานตองมสำาเนาคำาขอ หรอคำาสงของศาลแลวแตกรณ และคำาฟองตงตนคดนนแนบไปดวย

บทบญญต ในประมวลกฎหมายนไมตดสทธของเจาหนในอนทจะใชสทธเรยกรองของลกหน และทจะเรยกลกหนใหเขามาในคดดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 58 ผรองสอดทไดเขาเปนคความตามอนมาตรา (1) และ(3) แหงมาตรากอนนมสทธเสมอนหนงวาตนไดฟองหรอถกฟองเปนคดเรองใหมซงโดยเฉพาะผรองสอดอาจนำาพยานหลกฐานใหมมาแสดงคดคานเอกสารทไดยนไว ถามคานพยานทไดสบมาแลวและคดคานพยานหลกฐานทไดสบไปแลวกอนทตนไดรองสอด อาจอทธรณฎกาคำาพพากษา หรอคำาสงของศาลตามทกฎหมายบญญตไว และอาจไดรบหรอถกบงคบใหใชคาฤชาธรรมเนยม หามมใหผรองสอดทไดเปนคความตามอนมาตรา (2) แหงมาตรากอนใชสทธอยางอนนอกจากสทธทมอยแกคความฝายซงตนเขาเปนโจทกรวมหรอจำาเลยรวมในชนพจารณาเมอตนรองสอด และหามมใหใชสทธเชนวานนในทางทขดกบสทธของโจทกหรอจำาเลยเดม และใหผรองสอดเสยคาฤชาธรรมเนยมอนเกดแตการทรองสอด แตถาศาลไดอนญาตใหเขาแทนทโจทกหรอจำาเลยเดม ผรองสอดจงมฐานะเสมอดวยคความทตนเขาแทน เมอไดมคำาพพากษาหรอคำาสงแลว ถามขอเกยวของกบคดเปนปญหาจะตองวนจฉยในระหวางผรองสอดกบคความฝายทตนเขามารวมหรอทตนถกหมายเรยกเขามารวมผรองสอดยอมตองผกพนตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน เวนแตในกรณตอไปน (1) เนองจากความประมาทเลนเลอของคความนนทำาใหผรองสอดเขามาเปนคความในคดชาเกนสมควรทจะแสดงขอเถยงอนเปนสารสำาคญได หรอ (2) เมอคความนนจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง มไดยกขนใชซงขอเถยงในปญหาขอกฎหมายหรอขอเทจจรงอนเปนสารสำาคญซงผรองสอดมไดรวามอยเชนนน มาตรา 59 บคคลตงแตสองคนขนไปอาจเปนคความในคดเดยวกนไดโดยเปนโจทกรวมหรอจำาเลยรวม ถาหากปรากฏวาบคคลเหลานนมผลประโยชนรวมกนในมลความแหงคด แตหามมใหถอวาบคคลเหลานนแทนซงกนและกน เวนแตมลความแหงคดเปนการชำาระหนซงแบงแยกจากกนมได หรอไดมกฎหมายบญญตไวดงนนโดยชดแจง ในกรณเชนนใหถอวาบคคลเหลานนแทนซงกนและกนเพยงเทาทจะกลาวตอไปน (1) บรรดากระบวนพจารณา ซงไดทำาโดยหรอทำาตอคความรวมคนหนงนนใหถอวาไดทำาโดยหรอทำาตอคความรวมคนอน ๆ ดวย เวนแตกระบวนพจารณาทคความรวมคนหนงกระทำาไปเปนทเสอมเสย แกคความรวมคนอน ๆ (2) การเลอนคดหรอการงดพจารณาคด ซงเกยวกบคความรวมคนหนงนนใหใชถงคความรวมคนอน ๆ ดวย มาตรา 60 คความฝายใดฝายหนง หรอผแทนโดยชอบธรรมในกรณทคความเปนผไรความสามารถ หรอผแทนในกรณทคความเปนนตบคคลจะวาดวยตนเองและดำาเนนกระบวนพจารณาทงปวงตามทเหนสมควรเพอประโยชนของตน หรอจะตงแตงทนายความคนเดยวหรอหลายคนใหวาความ และดำาเนนกระบวนพจารณาแทนตนกได ถาคความหรอผแทนโดยชอบธรรมหรอผแทนดงทไดกลาวมาแลวทำาหนงสอมอบอำานาจใหบคคลใดเปนผแทนตนในคด ผรบมอบอำานาจเชนวานนจะวาความอยางทนายความไมได แตยอมตงทนายความเพอดำาเนนกระบวนพจารณาได มาตรา 61 การตงทนายความนนตองทำาเปนหนงสอลงลายมอชอ ตวความและทนายความแลวยนตอศาลเพอรวมไวในสำานวน ใบแตงทนายนใหใชไดเฉพาะคดเรองหนง ๆ ตามทไดยนไวเทานน เมอทนายความผใดไดรบมอบอำานาจทวไปทจะแทนบคคลอนไมวาในคดใด ๆ ใหทนายความผนนแสดงใบมอบอำานาจทวไปแลวคดสำาเนายนตอศาลแทนใบแตงทนาย เพอดำาเนนคดเปนเรอง ๆ ไปตามความในมาตราน มาตรา 62 ทนายความซงคความไดตงแตงนนมอำานาจวาความ และดำาเนนกระบวน

พจารณาใด ๆ แทนคความไดตามทเหนสมควรเพอรกษาผลประโยชนของคความนนแตถากระบวนพจารณาใดเปนไปในทางจำาหนายสทธของคความ เชน การยอมรบตามทคความอกฝายหนงเรยกรอง การถอนฟอง การประนประนอมยอมความการสละสทธหรอใชสทธในการอทธรณหรอฎกา หรอในการขอใหพจารณาคดใหม ทนายความไมมอำานาจทจะดำาเนนกระบวนพจารณาเชนวานไดโดยมไดรบอำานาจจากตวความโดยชดแจง อำานาจโดยชดแจงเชนวานจะระบใหไวในใบแตงทนายสำาหรบคดเรองนน หรอทำาเปนใบมอบอำานาจตางหากในภายหลงใบเดยวหรอหลายใบกไดและในกรณหลงนใหใชบทบญญตมาตรา 61 บงคบ กรณจะเปนอยางไรกตาม ตวความหรอผแทนจะปฏบตหรอแกไขขอเทจจรงททนายความของตนไดกลาวดวยวาจาตอหนาตนในศาลในขณะนนกไดแมถงวาตวความหรอผแทนนนจะมไดสงวนสทธเชนนนไวในใบแตงทนายกด มาตรา 63 บทบญญตแหงมาตรากอนนไมตดสทธตวความในอนทจะตงแตงผแทนหรอทนายความ โดยทำาเปนหนงสอยนตอศาลเพอใหรบเงนหรอทรพยสนซงไดชำาระไวในศาล หรอวางไวยงศาลเปนเงนคาธรรมเนยมหรออยางอนและศาลไดสงใหจายคนหรอสงมอบใหแกตวความฝายนนแตถาศาลนนมความสงสยในความสามารถหรอตวบคคล ผแทน หรอทนายความซงไดรบตงแตงดงกลาวขางตน ศาลมอำานาจทจะสงใหตวความหรอทนายความหรอทงสองคนใหมาศาลโดยตนเองได มาตรา 64 เวนแตศาลจะไดสงเปนอยางอน เมอคดมเหตผลพเศษอนเกยวกบคความฝายใดฝายหนง หรอทนายความฝายใดฝายหนงโดยเฉพาะ คความหรอทนายความอาจตงแตงใหบคคลใดทำาการแทนไดโดยยนใบมอบฉนทะตอศาลทกครงเพอกระทำากจการอยางใดอยางหนงดงตอไปนคอ กำาหนดวนนงพจารณาหรอวนสบพยานหรอวนฟงคำาสงคำาบงคบหรอคำาชขาดใด ๆ ของศาลมาฟงคำาสง คำาบงคบ หรอคำาชขาดใด ๆ ของศาล หรอสลกหลงรบรซงขอความนน ๆ รบสำาเนาแหงคำาใหการคำารองหรอเอกสารอน ๆ ตามทบญญตไวในมาตรา 71 และ 72 และแสดงการรบรสงเหลานน มาตรา 65 ทนายความทตวความไดตงแตงใหเปนทนายในคดจะมคำาขอตอศาลใหสงถอนตนจากการตงแตงนนกได แตตองแสดงใหเปนทพอใจแกศาลวาทนายความผนนไดแจงใหตวความทราบแลว เวนแตจะหาตวความไมพบ เมอศาลมคำาสงอนญาตตามคำาขอนนแลว ใหศาลสงคำาสงนนใหตวความทราบโดยเรวโดยวธสงหมายธรรมดาหรอโดยวธอนแทนแลวแตจะเหนสมควร

หมายเหต แกไขโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 66 ผใดอางวาเปนผแทนโดยชอบธรรมของตวความ หรอเปนผแทนของนตบคคล เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายทเกยวของยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองในขณะทยนคำาฟองหรอคำาใหการ ศาลจะทำาการสอบสวนถงอำานาจของผนนกได และถาเปนทพอใจวาผนนไมมอำานาจหรออำานาจของผนนบกพรอง ศาลมอำานาจยกฟองคดนนเสยหรอมคำาพพากษาหรอคำาสงอยางอนไดตามทเหนสมควร เพอประโยชนแหงความยตธรรม ลกษณะ 4 การยนและการสงคำาคความและเอกสาร

มาตรา 67 เมอประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนบญญตวาเอกสารใดจะตองสงใหแกคความฝายใดฝายหนง หรอบคคลทเกยวของ (เชน คำาคความททำาโดยคำาฟอง คำาใหการหรอ คำารอง หรอคำาขอโดยทำาเปนคำารอง หมายเรยกหรอหมายอน ๆ สำาเนาคำาแถลงการณ หรอสำาเนาพยานเอกสาร ฯลฯ) เอกสารนนตองทำาขนใหปรากฏขอความแนชดถงตวบคคลและมรายการตอไปน

(1) ชอศาลทจะรบคำาฟอง หรอถาคดอยในระหวางพจารณา ชอของศาลนนและเลขหมายคด (2) ชอคความในคด (3) ชอคความหรอบคคลซงจะเปนผรบคำาคความหรอเอกสารนน (4) ใจความและเหตผลถาจำาเปนแหงคำาคความหรอเอกสาร (5) วน เดอน ป ของคำาคความ หรอเอกสารและลายมอชอของเจาพนกงาน คความหรอบคคลซงเปนผยนหรอเปนผสง ในการยนหรอสงคำาคความหรอเอกสารอนใดอนจะตองทำาตามแบบพมพทจดไว เจาพนกงาน คความ หรอบคคลผเกยวของจะตองใชกระดาษแบบพมพนน สวนราคากระดาษแบบพมพนน ใหเรยกตามทรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมจะไดกำาหนดไว มาตรา 68 เพอประโยชนแหงประมวลกฎหมายนใหเรยกนตบคคลตามชอหรอตามชอทจดทะเบยน และภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของนตบคคลนนใหถอเอาสำานกงานหรอสำานกงานแหงใหญซงอยภายในเขตศาลทจะยนฟองคดหรอทคดนนอยในระหวางพจารณา มาตรา 69 การยนคำาคความหรอเอกสารอนใดตอศาลนนใหกระทำาไดโดยสงตอพนกงานเจาหนาทของศาล หรอยนตอศาลในระหวางนงพจารณา มาตรา 70 บรรดาคำาฟอง หมายเรยกและหมายอน ๆ คำาสง คำาบงคบของศาลนนใหเจาพนกงานศาลเปนผสงใหแกคความหรอบคคลภายนอกทเกยวของ แตวา (1) หมายเรยกพยาน ใหคความฝายทอางพยานนนเปนผสงโดยตรงเวนแตศาลจะสงเปนอยางอน หรอพยานปฏเสธไมยอมรบหมาย ในกรณเชนวานใหเจาพนกงานศาลเปนผสง (2) คำาสง คำาบงคบของศาล รวมทงคำาสงกำาหนดวนนงพจารณา หรอสบพยานแลวแตกรณหรอคำาสงใหเลอนคด ถาคความหรอบคคลทเกยวของนนอยในศาลในเวลาทมคำาสงและไดลงลายมอชอรบรไว ใหถอวาไดสงโดยชอบดวยกฎหมายแลว คำาฟองนน ใหโจทกเสยคาธรรมเนยมในการสง สวนการนำาสงนนโจทกจะนำาสงหรอไมกได เวนแตศาลจะสงใหโจทกมหนาทจดการนำาสงสวนหมายเรยก หมายอน ๆคำาสง คำาบงคบของศาลทไดออกตามคำาขอของคความฝายใด ถาศาลมไดสงใหจดการนำาสงดวยกใหคความฝายนนเพยงแตเสยคาธรรมเนยมในการสง ในกรณอนๆ ใหเปนหนาทของศาลทจะจดการสงใหแกคความหรอบคคลทเกยวของ

หมายเหต แกไขโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2527 มาตรา 71 คำาใหการนน ใหฝายทใหการนำาตนฉบบยนไวตอศาลพรอมดวยสำาเนาสำาหรบใหคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ รบไปโดยทางเจาพนกงานศาล คำารองเพอแกไขเพมเตมคำาใหการนน ใหเจาพนกงานศาลเปนผสงใหคความอกฝายหนงหรอคความอนๆ โดยฝายทยนคำารองเปนผมหนาทจดการนำาสง มาตรา 72 คำารองและคำาแถลงการณซงไดยนตอศาลภายในเวลาทกฎหมายหรอศาลกำาหนดไว หรอโดยขอตกลงของคความตามทศาลจดลงไวในรายงานนน ใหผยนคำารองหรอคำาแถลงการณนำาตนฉบบยนไวตอศาลพรอมดวยสำาเนาเพอใหคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของมารบไปโดยทางเจาพนกงานศาล บรรดาคำารองอน ๆ ใหยนตอศาลพรอมดวยสำาเนาเพอสงใหแกคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของ และถาศาลกำาหนดใหเจาพนกงานศาลเปนผสงสำาเนาเชนวานน กใหเจาพนกงานศาลเปนผสงโดยใหคความฝายทยนคำารองเปนผออกคาใชจาย บรรดาเอกสารอน ๆ เชน สำาเนาคำาแถลงการณหรอสำาเนาพยานเอกสารนนใหสงแกคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของโดยวธใดวธหนง

ในสองวธดงตอไปน (1) โดยคความฝายทตองสงนนสงสำาเนาใหแกคความอกฝายหนง หรอคความอน ๆหรอบคคลทเกยวของเองแลวสงใบรบตอศาลพรอมกบตนฉบบนน ๆ ใบรบนนจะทำาโดยวธลงไวในตนฉบบวาไดรบสำาเนาแลว และลงลายมอชอผรบกบ วน เดอน ป ทไดรบกไดหรอ (2) โดยคความฝายทตองสงนน นำาสำาเนายนไวตอศาลพรอมกบตนฉบบแลวขอใหเจาพนกงานศาลเปนผนำาสงใหแกคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของ ในกรณเชนน ผขอตองไปกบเจาพนกงานศาลและเสยคาธรรมเนยมในการสงนนดวย มาตรา 73 ถาคำาคความหรอเอกสารอนใดจะตองใหเจาพนกงานศาลเปนผสงเมอคความผมหนาทตองสงไดรองขอใหพนกงานเจาหนาทดำาเนนการสงโดยเรวเทาทจะทำาได เพอการนพนกงานผสงหมายจะใหผขอ หรอบคคลทผขอเหนสมควรไปดวยเพอชตวคความหรอบคคลผรบ หรอเพอคนหาภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของผรบกได ในกรณทตองสงคำาคความหรอเอกสารอนใดไปตามคำาสงของศาลซงบคคลอนหรอคความไมมหนาทตองรบผดชอบในการสงนน ใหเปนหนาทของพนกงานเจาหนาทของศาลจะดำาเนนการสง มาตรา 73 ทว คำาคความหรอเอกสารทเจาพนกงานศาลเปนผสง ไม วาการสงนนจะเปนหนาทของศาลจดการสงเอง หรอคความมหนาทจดการนำาสงกตาม ศาลอาจสงใหสงโดยทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบ โดยใหคความฝายทมหนาทนำาสงเปนผเสยคาธรรมเนยมไปรษณยากรกรณเชนนใหถอวาคำาคความหรอเอกสารทสงโดยเจาพนกงานไปรษณยมผลเสมอนเจาพนกงานศาลเปนผสง และใหนำาบทบญญตมาตรา 74 มาตรา 76และมาตรา 77 มาใชบงคบโดยอนโลม

*หมายเหต มาตรานไดมการเพมเตมใหมในพ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 8) พ.ศ.2522 โดยมาตรา 3 อ โดยประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 96 ตอนท 64 หนา 6 (ฉบบพเศษ) วนท 28 เมษายน พ.ศ.2522 มาตรา 74 การสงคำาคความหรอเอกสารอนใดโดยเจาพนกงานศาลนนใหปฏบตดงน (1) ใหสงในเวลากลางวนระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตกและ (2) ใหสงแกคความหรอบคคลซงระบไวในคำาคความหรอเอกสาร ณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของคความหรอบคคลนน แตใหอยในบงคบแหงบทบญญตหกมาตราตอไปน มาตรา 75 การสงคำาคความหรอเอกสารอนใดใหแกทนายความทคความตงแตงใหวาคด หรอใหแกบคคลททนายความเชนวานนไดตงแตงเพอกระทำากจการอยางใดๆทระบไวในมาตรา 64 นน ใหถอวาเปนการสงโดยชอบดวยกฎหมาย มาตรา 76 เมอเจาพนกงานศาลไมพบคความหรอบคคลทจะสงคำาคความหรอเอกสารณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของบคคลนน ๆ ถาไดสงคำาคความหรอเอกสารใหแกบคคลใด ๆ ทมอายเกนยสบป ซงอยหรอทำางานในบานเรอนหรอทสำานกทำาการงานทปรากฏวาเปนของคความ หรอบคคลนน หรอไดสงคำาคความหรอเอกสารนนตามขอความในคำาสงของศาล ใหถอวา เปนการเพยงพอทจะฟงวาไดมการสงคำาคความหรอเอกสารถกตองตามกฎหมายแลว ในกรณเชนวามาน การสงคำาคความหรอเอกสารแกคความฝายใดหามมใหสงแกคความฝายปรปกษเปนผรบไวแทน มาตรา 77 การสงคำาคความหรอเอกสารอนใดโดยเจาพนกงานศาลไปยงทอนนอกจากภมลำาเนา หรอสำานกทำาการงานของคความหรอของบคคล ซงระบไวในคำาคความหรอ

เอกสารนน ใหถอวาเปนการถกตองตามกฎหมาย เมอ (1) คความหรอบคคลนนยอมรบคำาคความหรอเอกสารนนไว หรอ (2) การสงคำาคความหรอเอกสารนนไดกระทำาในศาล มาตรา 78 ถาคความหรอบคคลทระบไวในคำาคความหรอเอกสารปฏเสธไมยอมรบคำาคความหรอเอกสารนนจากเจาพนกงานศาลโดยปราศจากเหตอนชอบดวยกฎหมายเจาพนกงานนนชอบทจะขอใหพนกงานเจาหนาทฝายปกครองทมอำานาจหรอเจาพนกงานตำารวจไปดวยเพอเปนพยานและถาคความหรอบคคลนนยงคงปฏเสธไมยอมรบอยอก กใหวางคำาคความหรอเอกสารไว ณ ทนน เมอไดทำาดงนแลวใหถอวาการสงคำาคความหรอเอกสารนนเปนการถกตองตามกฎหมาย มาตรา 79 ถาการสงคำาคความหรอเอกสารนนไมสามารถจะทำาไดดงทบญญตไวในมาตรากอน ศาลอาจสงใหสงโดยวธอนแทนได กลาวคอปดคำาคความหรอเอกสารไวในทแลเหนไดงาย ณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของคความหรอบคคลผมชอระบไวในคำาคความหรอเอกสารหรอมอบหมายคำาคความหรอเอกสารไวแกเจาพนกงานฝายปกครองในทองถน หรอเจาพนกงานตำารวจ แลวปดประกาศแสดงการทไดมอบหมายดงกลาวแลวนนไวดงกลาวมาขางตน หรอลงโฆษณาหรอทำาวธอนใดตามทศาลเหนสมควร การสงคำาคความหรอเอกสารโดยวธอนแทนนน ใหมผลใชไดตอเมอกำาหนดเวลาสบหาวน หรอระยะเวลานานกวานนตามทศาลเหนสมควรกำาหนดไดลวงพนไปแลวนบตงแตเวลาทคำาคความหรอเอกสารหรอประกาศแสดงการมอบหมายนนไดปดไวหรอการโฆษณาหรอวธอนใดตามทศาลสงนนไดทำาหรอไดตงตนแลว

*หมายเหต มาตรานไดมการแกไขเพมเตมใหมในพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 8)พ.ศ.2522 โดยมาตรา 4 โดยประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 96 ตอนท 64 หนา 6 (ฉบบพเศษ) วนท 28 เมษายน พ.ศ.2522 มาตรา 80 การสงคำาคความ หรอเอกสารโดยเจาพนกงานศาลหรอทางเจาพนกงานศาลนน ใหเจาพนกงานศาลสงใบรบลงลายมอชอคความ หรอผรบคำาคความหรอเอกสาร หรอสงรายงานสงคำาคความหรอเอกสารลงลายมอชอเจาพนกงานศาลตอศาลแลวแตกรณ เพอรวมไวในสำานวนความ ใบรบหรอรายงานนนตองลงขอความใหปรากฏแนชดถงตวบคคลและรายการตอไปน (1) ชอเจาพนกงานผสงหมาย และชอผรบหมาย ถาหากม (2) วธสง วน เดอน ป และเวลาทสง รายงานนนตองลง วน เดอน ป และลงลายมอชอของเจาพนกงานผทำารายงาน ใบรบนนจะทำาโดยวธจดลงไวทตนฉบบซงยนตอศาลกได มาตรา 81 การสงหมายเรยกพยานโดยคความทเกยวของนนใหปฏบตดงน (1) ใหสงในเวลากลางวนระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตก และ (2) ใหสงแกบคคลซงระบไวในหมายเรยก ณ ภมลำาเนา หรอสำานกทำาการงานของบคคลเชนวานน แตวาใหอยภายในบงคบบทบญญตแหงมาตรา 76 และ 77 มาตรา 82 ถาจะตองสงคำาคความหรอเอกสารอนใด ไปยงคความหรอบคคลหลายคนใหสงสำาเนาคำาคความ หรอเอกสารทจะตองสงไปใหทก ๆ คน ในกรณทตองสงคำาคความหรอเอกสาร โดยเจาพนกงานศาลหรอทางเจาพนกงานศาลนนใหคความฝายซงมหนาทจดการนำาสงมอบสำาเนาคำาคความหรอเอกสารตอพนกงานเจาหนาทใหพอกบจำานวนคความ หรอบคคลทจะตองสงใหนน มาตรา 83 ถาคความฝายใดจะตองยนตอศาล หรอจะตองสงใหแกคความฝายใดฝายหนง หรอบคคลภายนอกซงคำาคความ หรอเอกสารอนใดภายในเวลาหรอกอนเวลา

ทกฎหมายหรอศาลไดกำาหนดไว และการสงเชนวานจะตองกระทำาโดยทางเจาพนกงานศาล ใหถอวาคความฝายนนไดปฏบตตามความมงหมายของกฎหมายหรอของศาลแลว เมอคความฝายนนไดสงคำาคความหรอเอกสารเชนวานนแกพนกงานเจาหนาทของศาล เพอใหยนหรอใหสงในเวลาหรอกอนเวลาทกำาหนดนนแลว แมถงวาการรบคำาคความหรอเอกสารใหแกคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกนน จะไดเปนไปภายหลงเวลาทกำาหนดนนกด ถาประมวลกฎหมายนบญญตไววาการสงคำาคความ หรอเอกสารอนใดจะตองใหคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกทราบลวงหนาตามระยะเวลาทกำาหนดไวกอนวนเรมตนนงพจารณา หรอสบพยานใหถอวาคความฝายทตองรบผดในการสงนนไดปฏบตตามความมงหมายของกฎหมาย หรอของศาลตามทบญญตไวในวรรคกอนนนได ตอเมอคความฝายนนไดยนคำาคความหรอเอกสารทจะตองสง ใหแกพนกงานเจาหนาทของศาลไมตำากวาสามวนกอนวนเรมตนแหงระยะเวลาทกำาหนดลวงหนาไวนน ในกรณทคความอาจสงคำาคความหรอเอกสารโดยวธสงสำาเนาตรงไปยงคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกไดนน บทบญญตแหงมาตรานมไดหามคความทมหนาทตองสงคำาคความหรอเอกสารดงกลาวแลวในอนทจะใชวธเชนวาน แตคความฝายนนจะตองสงใบรบของคความอกฝายหนง หรอบคคลภายนอกตอศาลในเวลาหรอกอนเวลาทกฎหมายหรอศาลไดกำาหนดไว มาตรา 83 ทว ในกรณทจำาเลยไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกรใหสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดแกจำาเลย ณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของจำาเลยนอกราชอาณาจกร เวนแตในกรณทจำาเลยประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเองหรอโดยตวแทน หรอในกรณทมการตกลงเปนหนงสอวาคำาคความและเอกสารทจะตองสงใหแกจำาเลยนนใหสงแกตวแทนซงมถนทอยในราชอาณาจกรทจำาเลยไดแตงตงไว เพอการนใหสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดแกจำาเลยหรอตวแทนในการประกอบกจการหรอตวแทนในการรบคำาคความและเอกสาร ณ สถานททจำาเลยหรอตวแทนใชประกอบกจการหรอสถานทอนเปนถนทอยของตวแทนในการประกอบกจการหรอของตวแทนในการรบคำาคความและเอกสาร ซงตงอยในราชอาณาจกรแลวแตกรณ ในกรณทมการเรยกบคคลภายนอกซงไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกรเขามาเปนคความตามมาตรา 57 (3) ใหนำาความในวรรคหนงมาใชบงคบโดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 83 ตร การสงคำารองขอฟองคดอยางคนอนาถาคำาคความ คำารอง คำาแถลงหรอเอกสารอนใดนอกจากทบญญตไวในมาตรา 83 ทว ถาผรบไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร แตประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเองหรอโดยตวแทนหรอมตวแทนในการรบคำาคความและเอกสารหรอทนายความในการดำาเนนอยในราชอาณาจกร ใหสงแกผรบหรอตวแทนเชนวานนหรอทนายความ ณ สถานททผรบหรอตวแทนใชประกอบกจการหรอสถานทอนเปนถนทอยของตวแทนหรอภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของทนายความซงตงอยในราชอาณาจกร แลวแตกรณ แตถาผรบมไดประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเอง หรอไมมตวแทนดงกลาวหรอทนายความอยในราชอาณาจกรใหสงโดยวธปดประกาศไวทศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 83 จตวา ในกรณทจะตองสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดตาม มาตรา 83ทว แกจำาเลย ณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของจำาเลยนอกราชอาณาจกรใหโจทก

ยนคำารองตอศาลภายในกำาหนดเจดวนนบแตวนยนคำาฟอง เพอใหศาลจดสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดแกจำาเลย ในกรณเชนวานถาไมมขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเปนภาคกำาหนดไวเปนอยางอน ใหโจทกทำาคำาแปลหมายเรยก คำาฟองตงตนคดและเอกสารอนใดทจะสงไปยงประเทศทจำาเลยมภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานอยเปนภาษาราชการของประเทศนนหรอเปนภาษาองกฤษ พรอมทงคำารบรองคำาแปลวาถกตองยนตอศาลพรอมกบคำารองดงกลาวและวางเงนใชจายตอศาลตามจำานวนและภายในระยะเวลาทศาลกำาหนด ในกรณทศาลเหนสมควร ศาลจะมคำาสงใหโจทกจดทำาเอกสารอนเพมเตมยนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลกำาหนดกได ในกรณทโจทกเพกเฉยไมดำาเนนการตามวรรคหนงหรอวรรคสอง ใหถอวาโจทกทงฟองตามมาตรา 174 ในกรณทมการเรยกบคคลภายนอกซงไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกรเขามาเปนคความตามมาตรา 57 (3) ใหนำาความในวรรคหนง วรรคสอง และวรรคสาม มาใชบงคบโดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 83 เบญจ การสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดตามมาตรา 83 ทว แกจำาเลยหรอบคคลภายนอก ณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของบคคลดงกลาวนอกราชอาณาจกร ใหมผลใชไดตอเมอพนกำาหนดเวลาหกสบวนนบแตวนทไดมการสงและในกรณสงโดยวธอนแทนการสงใหแกจำาเลย หรอบคคลภายนอก ใหมผลใชไดตอเมอพนกำาหนดเวลาเจดสบหาวนนบแตวนทไดมการสงโดยวธอน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 83 ฉ การสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดตามมาตรา 83 ทว แกจำาเลยหรอตวแทนซงประกอบกจการในราชอาณาจกรหรอตวแทนในการรบคำาคความและเอกสาร ใหมผลใชไดตอเมอพนกำาหนดเวลาสามสบวนนบแตวนทไดมการสงโดยชอบดวยกฎหมาย การสงคำาคความหรอเอกสารอนตามมาตรา 83 ตร แตผรบหรอตวแทนหรอทนายความใหมผลใชไดตอเมอพนกำาหนดเวลาสบหาวนนบแตวนทไดมการสงโดยชอบดวยกฎหมาย การปดประกาศตามมาตรา 83 ตร ใหมผลใชไดตอเมอพนกำาหนดเวลาสามสบวนนบแตวนปดประกาศ และมใหนำาบทบญญตมาตรา 79 มาใชบงคบ

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 83 สตต เมอโจทกไดปฏบตตาม มาตรา 83 จตวา แลวถาไมมขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเปนภาคกำาหนดไวเปนอยางอน ใหศาลดำาเนนการสงใหแกจำาเลยหรอบคคลภายนอก โดยผานกระทรวงยตธรรมและกระทรวงตางประเทศ

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 83 อฏฐ ในกรณทจะตองสงหมายเรยกและคำาฟองตงตนคดตามมาตรา 83 ทวแกจำาเลยหรอบคคลภายนอก ณ ภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานของบคคลดงกลาวนอกราชอาณาจกร ถาโจทกยนคำาขอฝายเดยวโดยทำาเปนคำารองและสามารถแสดงใหเปนทพอใจแกศาลไดวาการสงตามมาตรา 83 สตต ไมอาจกระทำาได เพราะเหตทภมลำาเนาและสำานกทำาการงานของบคคลดงกลาวไมปรากฏหรอเพราะเหตอนใดหรอเมอศาลได

ดำาเนนการตามมาตรา 83 สตต เปนเวลาหนงรอยแปดสบวนแลว แตยงมไดรบแจงผลการสง ถาศาลเหนสมควร กใหศาลอนญาตใหสงโดยวธปดประกาศไวทศาลแทน ในกรณเชนวาน ศาลจะสงใหสงโดยวธประกาศโฆษณาในหนงสอพมพหรอโดยวธอนใดดวยกได การสงโดยวธการตามวรรคหนง ใหมผลใชไดตอเมอพนกำาหนดเวลาหกสบวนนบแตวนทปดประกาศไวทศาลและมใหนำาบทบญญตมาตรา 79 มาใชบงคบ

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 ลกษณะ 5 พยานหลกฐาน หมวด 1 หลกทวไป

มาตรา 84 ถาคความฝายใดฝายหนงกลาวอางขอเทจจรงอยางใด ๆ เพอสนบสนนคำาฟองหรอคำาใหการของตน ใหหนาทนำาสบขอเทจจรงนนตกอยแกคความอกฝายทกลาวอาง แตวา (1) คความไมตองพสจน ขอเทจจรงซงเปนทรกนอยทวไปหรอซงศาลไมอาจโตแยงได หรอซงศาลเหนวาคความอกฝายหนงไดรบแลว (2) ถามขอสนนษฐานไวในกฎหมายเปนคณแก คความฝายใดคความฝายนนตองพสจนแตเพยงวาตนไดปฏบตตามเงอนไขแหงการทตนจะไดรบประโยชนจากขอสนนษฐานนนครบถวนแลว มาตรา 85 คความฝายทมหนาทตองนำาสบขอเทจจรง ยอมมทสทธจะนำาพยานหลกฐานใด ๆ มาสบไดภายใตบงคบแหงประมวลกฎหมายน หรอกฎหมายอนอนวาดวยการรบฟงพยานหลกฐานและการยนพยานหลกฐาน มาตรา 86 เมอศาลเหนวาพยานหลกฐานใดเปนพยานหลกฐานทรบฟงไมไดกดหรอเปนพยานหลกฐานทรบฟงได แตไดยนฝาฝนตอบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ใหศาลปฏเสธไมรบพยานหลกฐานนนไว เมอศาลเหนวาพยานหลกฐานใดฟมเฟอยเกนสมควร หรอประวงใหชกชา หรอไมเกยวแกประเดน ใหศาลมอำานาจงดการสบพยานหลกฐานเชนวานน หรอพยานหลกฐานอนตอไป เมอศาลเหนวาเพอประโยชนแหงความยตธรรมเปนการจำาเปนทจะตองนำาพยานหลกฐานอนอนเกยวกบประเดนในคดมาสบเพมเตม ใหศาลทำาการสบพยานหลกฐานตอไป ซงอาจรวมทงการทจะเรยกพยานทสบแลวมาสบใหมดวยโดยไมตองมฝายใดรองขอ มาตรา 87 หามมใหศาลรบฟงพยานหลกฐานใด เวนแต (1) พยานหลกฐานนนเกยวถงขอเทจจรงทคความฝายหนงฝายใดในคดจะตองนำาสบและ (2) คความฝายทอางพยานหลกฐานไดแสดงความจำานง ทจะอางองพยานหลกฐานนนดงทบญญตไวในมาตรา 88 และ 90 แตถาศาลเหนวาเพอประโยชนแหงความยตธรรมจำาเปนจะตองสบพยานหลกฐานอนสำาคญ ซงเกยวกบประเดนขอสำาคญในคดโดยฝาฝนตอบทบญญตของอนมาตราน ใหศาลมอำานาจรบฟงพยานหลกฐานเชนวานนได มาตรา 88 เมอคความฝายใดมความจำานงทจะอางองเอกสารฉบบใดหรอคำาเบกความของพยานคนใด หรอมความจำานงทจะใหศาลตรวจบคคล วตถ สถานท หรออางองความเหนของผเชยวชาญทศาลตง เพอเปนพยานหลกฐานสนบสนนขออาง หรอขอ

เถยงของตนใหคความฝายนนยนตอศาลกอนวนสบพยานไมนอยกวาเจดวนซงบญชระบพยาน โดยแสดงเอกสารหรอสภาพของเอกสารทจะอางและรายชอ ทอย ของบคคลวตถ หรอสถานทซงคความฝายนนระบอางเปนพยาน หรอขอใหศาลไปตรวจ หรอขอใหตงผเชยวชาญแลวแตกรณ พรอมทงสำาเนาบญชระบพยานดงกลาวในจำานวนทเพยงพอ เพอใหคความฝายอนมารบไปจากเจาพนกงานศาล ถาคความฝายใดมความจำานงจะยนบญชระบพยานเพมเตม ใหยนคำาแถลงขอระบพยานเพมเตมตอศาลพรอมกบบญชระบพยานเพมเตมและสำาเนาบญชระบพยานเพมเตมดงกลาวไดภายในสบหาวน นบแตวนสบพยาน เมอระยะเวลาทกำาหนดใหยนบญชระบพยานตามวรรคหนงหรอวรรคสองแลวแตกรณไดสนสดลงแลว ถาคความฝายใดซงไดยนบญชระบพยานไวแลว มเหตอนสมควรแสดงไดวาตนไมสามารถทราบไดวาตองนำาพยานหลกฐานบางอยางมาสบเพอประโยชนของตน หรอไมทราบวาพยานหลกฐานบางอยางไดมอย หรอมเหตอนสมควรอนใดหรอถาคความฝายใด ซงมไดยนบญชระบพยานแสดงใหเปนทพอใจแกศาลไดวามเหตอนสมควรทไมสามารถยนบญชระบพยานตามกำาหนดเวลาดงกลาวได คความฝายนนอาจยนคำารองขออนญาตอางพยานหลกฐานเชนวานนตอศาล พรอมกบบญชระบพยานและสำาเนาบญชระบพยานดงกลาวไมวาเวลาใด ๆ กอนพพากษาคด และถาศาลเหนวาเพอใหการวนจฉยชขาดขอสำาคญแหงประเดนเปนไปโดยเทยงธรรมจำาเปนจะตองสบพยานหลกฐานเชนวานน กใหศาลอนญาตตามคำารอง

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 89 ถาคความฝายใดอนมหนาทนำาพยานมาสบภายหลงประสงคจะสบพยานของตน (ก) เพอหกลางหรอเปลยนแปลงแกไขถอยคำาพยานของฝายทนำาสบกอน ในขอความทงหลายซงพยานเชนวานนเปนผรเหนหรอ (ข)เพอพสจนขอความอยางใดอยางหนงอนเกยวดวยการกระทำา หรอถอยคำาหรอหนงสอซงพยานเชนวานนไดกระทำาขน แมถงวาพยานเชนวานนจะมไดเบกความถงขอเหลานกด ใหคความฝายทตองนำาพยานมาสบภายหลง ถามคานพยานเชนวานนเสยในเวลาทพยานเบกความเพอใหพยานมโอกาสอธบายถงขอความเหลานน ถาคความฝายใดมไดถามคานพยาน ของคความฝายทนำาสบกอนดงกลาวมาขางตนแลว ตอมานำาพยานมาสบถงขอความดงกลาวมาขางตน คความฝายทสบพยานกอนชอบทจะคดคานไดและในกรณเชนวาน ใหศาลปฏเสธไมยอมรบฟงคำาพยานเชนวามานน แตถาคความฝายทนำาสบภายหลงแสดงใหเปนทพอใจของศาลวา เมอเวลาพยานเบกความนนตนไมร หรอไมมเหตอนควรรถงขอความดงกลาวมาแลว หรอถาศาลเหนวาเพอประโยชนแหงความยตธรรม จำาเปนตองสบพยานเชนวาน ศาลจะยอมรบฟงคำาพยานเชนวานกได แตในกรณเชนนคความทไดนำาพยานสบกอนจะเรยกพยานทเกยวของมาสบอกกได หรอเมอศาลเหนสมควรจะเรยกมาสบเองกได มาตรา 90 ใหคความฝายทอางองเอกสารเปนพยานหลกฐานเพอสนบสนนขออางหรอขอเถยงของตนตามมาตรา 88 วรรคหนง ยนตอศาลและสงใหคความฝายอนซงสำาเนาเอกสารนนกอนวนสบพยานไมนอยกวาเจดวน ในกรณทคความฝายใดยนคำาแถลงหรอคำารองขออนญาตอางองพยานหลกฐานตามมาตรา 88 วรรคสองหรอวรรคสาม ใหยนตอศาลและสงใหคความฝายอนซงสำาเนาเอกสารนน พรอมกบการยนคำาแถลงหรอคำารองดงกลาว เวนแตศาลจะอนญาตใหยนสำาเนาเอกสารภายหลงเมอมเหตอนสมควร คความฝายทอางองพยานหลกฐานไมตองยนสำาเนาเอกสารตอศาล และไมตองสงสำาเนาเอกสารใหคความฝายอนในกรณตอไปน

(1) เมอคความฝายใดอางองเอกสารเปนชดซงคความฝายอนทราบดอยแลว หรอสามารถตรวจตราใหทราบไดโดยงายถงความมอยและความแทจรงแหงเอกสารนนเชน จดหมายโตตอบระหวางคความในคดหรอสมดบญชการคา และสมดบญชของธนาคารหรอเอกสารในสำานวนคดเรองอน (2) เมอคความฝายใดอางองเอกสารฉบบเดยวหรอหลายฉบบทอยในความครอบครองของคความฝายอนหรอบคคลภายนอก (3) ถาการคดสำาเนาเอกสารจะทำาใหกระบวนพจารณาลาชาเปนทเสอมเสยแกคความซงอางองเอกสารนน หรอมเหตผลแสดงวาไมอาจคดสำาเนาเอกสารใหเสรจภายในกำาหนดเวลาทใหยนสำาเนาเอกสารนน กรณตาม (1) หรอ (3) ใหคความฝายทอางองเอกสารยนคำาขอฝายเดยวโดยทำาเปนคำารองตอศาล ขออนญาตงดการยนสำาเนาเอกสารนนและขอยนตนฉบบเอกสารแทน เพอใหศาลหรอคความฝายอนตรวจดตามเงอนไขทศาลเหนสมควรกำาหนด กรณตาม (2) ใหคความฝายทอางองเอกสารขอใหศาลมคำาสงเรยกเอกสารนนมาจากผครอบครองตามมาตรา 123 โดยตองยนคำารองตอศาลภายในกำาหนดเวลาตามวรรคหนงหรอวรรคสอง แลวแตกรณ และใหคความฝายนนมหนาทตดตาม เพอใหไดเอกสารดงกลาวมาภายในเวลาทศาลกำาหนด

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 91 คความทงสองฝายตางมสทธทจะอางองพยานหลกฐานรวมกนได มาตรา 92 ถาคความหรอบคคลใดจะตองเบกความหรอนำาพยานหลกฐานชนดใด ๆมาแสดง และคำาเบกความหรอพยานหลกฐานนนอาจเปดเผย (1) หนงสอราชการหรอขอความอนเกยวกบงานของแผนดนซงโดยสภาพจะตองรกษาเปนความลบไวชวคราวหรอตลอดไปและคความ หรอบคคลนนเปนผรกษาไว หรอไดทราบมาโดยตำาแหนงราชการ หรอในหนาทราชการหรอกงราชการอนใด (2) เอกสารหรอขอความทเปนความลบใด ๆ ซงตนไดรบมอบหมายหรอบอกเลาจากลกความในฐานะทตนเปนทนายความ (3) การประดษฐ แบบ หรอการงานอน ๆ ซงไดรบความคมครองตามกฎหมายไมใหเปดเผย คความหรอบคคลเชนวานนชอบทจะปฏเสธไมยอมเบกความหรอนำาพยานหลกฐานนน ๆ มาแสดงได เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทหรอผทเกยวของใหเปดเผยได เมอคความหรอบคคลใดปฏเสธไมยอมเบกความหรอนำาพยานหลกฐานมาแสดงดงกลาวมาแลว ใหศาลมอำานาจทจะหมายเรยกพนกงานเจาหนาท หรอบคคลทเกยวของใหมาศาล และใหชแจงขอความตามทศาลตองการเพอวนจฉยวาการปฏเสธนนชอบดวยเหตผลหรอไม ถาศาลเหนวาการปฏเสธไมมเหตผลฟงได ศาลมอำานาจออกคำาสงมใหคความหรอบคคลเชนวานนยกประโยชนแหงมาตรานขนใช และบงคบใหเบกความหรอนำาพยานหลกฐานนนมาแสดงได มาตรา 93 การอางเอกสารเปนพยานนนใหยอมรบฟงไดแตตนฉบบเอกสารเทานนเวนแต (1) เมอคความทเกยวของทกฝายตกลงกนวาสำาเนาเอกสารนนถกตองแลว จงใหศาลยอมรบฟงสำาเนาเชนวานนเปนพยานหลกฐานแหงเอกสารนนได (2) ถาตนฉบบเอกสารหาไมได เพราะสญหายหรอถกทำาลายโดยเหตสดวสย หรอไมสามารถนำาตนฉบบมาไดโดยประการอน ศาลจะอนญาตใหนำาสำาเนาหรอพยานบคคลมาสบกได (3) ตนฉบบเอกสารทอยในความอารกขา หรอในความควบคมของทางราชการนน

จะนำามาแสดงไดตอเมอไดรบอนญาตของรฐมนตร หวหนากรมกอง หวหนาแผนกหรอผรกษาการแทนในตำาแหนงนน ๆ ทเกยวของแลวแตกรณเสยกอน อนง นอกจากศาลจะไดกำาหนดเปนอยางอนสำาเนาเอกสารหรอขอความทคดจากเอกสารเหลานน ซงรฐมนตร หวหนากรม กอง หวหนาแผนกหรอผรกษาการแทนในตำาแหนงนน ๆ ไดรบรองถกตองแลว ใหถอวาเปนอนเพยงพอในการทจะนำามาแสดง มาตรา 94 เมอใดมกฎหมายบงคบใหตองมพยานเอกสารมาแสดง หามมใหศาลยอมรบฟงพยานบคคลในกรณอยางใดอยางหนงดงตอไปน แมถงวาคความอกฝายหนงจะไดยนยอมกด (ก) ขอสบพยานบคคลแทนพยานเอกสาร เมอไมสามารถนำาเอกสารมาแสดง (ข) ขอสบพยานบคคลประกอบขออางอยางใดอยางหนง เมอไดนำาเอกสารมาแสดงแลววา ยงมขอความเพมเตมตดทอน หรอเปลยนแปลงแกไขขอความในเอกสารนนอยอก แตวาบทบญญตแหงมาตรานมใหใชบงคบในกรณทบญญตไว ในอนมาตรา (2)แหงมาตรา 93 และมใหถอวาเปนการตดสทธคความในอนทจะกลาวอางและนำาพยานบคคลมาสบประกอบขออางวา พยานเอกสารทแสดงนนเปนเอกสารปลอม หรอไมถกตองทงหมด หรอแตบางสวน หรอสญญาหรอหนอยางอนทระบไวในเอกสารนนไมสมบรณหรอคความอกฝายหนงตความหมายผด มาตรา 95 หามมใหยอมรบฟงพยานบคคลใดเวนแตบคคลนน (1) สามารถเขาใจและตอบคำาถามได และ (2) เปนผทไดเหน ไดยน หรอทราบขอความเกยวในเรองทใหการเปนพยานนนมาดวยตนเองโดยตรง แตความในขอนใหใชไดตอเมอไมมบทบญญตแหงกฎหมายโดยชดแจงหรอคำาสงของศาลวาใหเปนอยางอน ถาศาลไมยอมรบไวซงคำาเบกความของบคคลใด เพราะเหนวาบคคลนนจะเปนพยานหรอใหการดงกลาวขางตนไมได และคความฝายทเกยวของรองคดคานกอนทศาลจะดำาเนนคดตอไป ใหศาลจดรายงานระบนาม พยาน เหตผลทไมยอมรบและขอคดคานของคความฝายทเกยวของไว สวนเหตผลทคความฝายคดคานยกขนอางนนใหศาลใชดลพนจจดลง ไวในรายงานหรอกำาหนดใหคความฝายนนยนคำาแถลงตอศาลเพอรวมไวในสำานวน มาตรา 96 พยานทเปนคนหหนวก หรอเปนใบหรอทงหหนวกและเปนใบนน อาจถกถามหรอใหคำาตอบโดยวธเขยนหนงสอ หรอโดยวธอนใดทสมควรได และคำาเบกความของบคคลนน ๆ ใหถอวาเปนคำาพยานบคคลตามกฎหมายน มาตรา 97 คความฝายหนง จะอางคความอกฝายหนงเปนพยานของตนหรอจะอางตนเองเปนพยานกได มาตรา 98 คความฝายใดฝายหนงจะอางบคคลใดเปนพยานของตนกไดเมอบคคลนนเปนผมความรเชยวชาญในศลป วทยาศาสตร การฝมอ การคาหรอการงานททำา หรอในกฎหมายตางประเทศ และซงความเหนของพยานอาจเปนประโยชนในการวนจฉยชขาดขอความในประเดนทงน ไมวาพยานจะเปนผมอาชพในการนนหรอไม มาตรา 99 ถาศาลเหนวาจำาเปนทจะตองตรวจบคคล วตถ สถานท หรอตงผเชยวชาญตามทบญญตไวในมาตรา 129 และ 130 เมอศาลเหนสมควร ไมวาการพจารณาคดจะอยในชนใดหรอเมอมคำาขอของคความฝายใดภายใตบงคบแหงบทบญญตมาตรา 87 และ 88 ใหศาลมอำานาจออกคำาสงกำาหนดการตรวจหรอการแตงตงผเชยวชาญเชนวานนได บทบญญตแหงมาตรานไมตดสทธของคความในอนทจะเรยกบคคลผมความรเชยวชาญมาเปนพยานฝายตนได มาตรา 100 คความฝายใดฝายหนงซงประสงคจะอางองขอเทจจรงใด และขอใหคความฝายอนตอบวาจะรบรองขอเทจจรงนนวาถกตองหรอไมอาจสงคำาบอกกลาวเปน

หนงสอแจงรายการขอเทจจรงนนไปใหคความฝายอนกอนวนสบพยานไมนอยกวาเจดวน ถาคความฝายอนไดรบคำาบอกกลาวโดยชอบแลว เมอคความฝายทสงคำาบอกกลาวรองขอตอศาลในวนสบพยาน ใหศาลสอบถามคความฝายอนวาจะยอมรบขอเทจจรงตามทไดรบคำาบอกกลาวนนวาถกตองหรอไม แลวใหศาลจดคำาตอบไวในรายงานกระบวนพจารณา ถาคความฝายนนไมตอบคำาถามเกยวกบขอเทจจรงใด หรอปฏเสธขอเทจจรงใดโดยไมมเหตแหงการปฏเสธโดยชดแจง ใหถอวายอมรบขอเทจจรงนนแลว เวนแตศาลจะเหนวาคความฝายนนไมอยในวสยทจะตอบ หรอแสดงเหตแหงการปฏเสธโดยชดแจงในขณะนน ศาลจะมคำาสงใหคความฝายนนทำาคำาแถลงเกยวกบขอเทจจรงนนมายนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลเหนสมควรกได บทบญญตแหงมาตรานใหใชบงคบแกเรองเอกสารทงหมดหรอฉบบใดฉบบหนงทคความแสดงความจำานงจะอางองดวยโดยอนโลมแตตองสงสำาเนาเอกสารนนไปพรอมกบคำาบอกกลาว และตองมตนฉบบเอกสารนนใหคความฝายอนตรวจดไดเมอตองการเวนแตตนฉบบเอกสารนนอยในความครอบครองของคความฝายอนหรอของบคคลภายนอก

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.13),(ฉ.14 พ.ศ.2538) มาตรา 101 ถาบคคลใดเกรงวา พยานหลกฐานซงตนอาจตองอางองในภายหนาจะสญหายหรอยากแกการนำามา หรอถาคความฝายใดในคดเกรงวาพยานหลกฐานซงตนจำานงจะอางองจะสญหายเสยกอนทจะนำามาสบหรอเปนการยากทจะนำามาสบในภายหลง บคคลนนหรอคความฝายนนอาจยนคำาขอตอศาลโดยทำาเปนคำารองขอหรอคำารองใหศาลมคำาสงสบพยานหลกฐานนนไวทนท เมอศาลไดรบคำาขอเชนวานน ใหศาลหมายเรยกผขอและคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกทเกยวของมายงศาล และเมอไดฟงบคคลเหลานนแลวใหศาลสงคำาขอตามทเหนสมควร ถาศาลสงอนญาตตามคำาขอแลวใหสบพยานไปตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายนสวนรายงานและเอกสารอน ๆ ทเกยวของกบการนนใหศาลเกบรกษาไว ในกรณทคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกทเกยวของไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกรและยงมไดเขามาในคดนน เมอศาลไดรบคำาขอตามวรรคหนง ใหศาลสงคำาขอนนอยางคำาขออนอาจทำาไดแตฝายเดยว ถาศาลสงอนญาตตามคำาขอแลวใหสบพยานไปฝายเดยว

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 102 ใหศาลทพจารณาคดเปนผสบพยานหลกฐานโดยจะสบในศาลหรอนอกศาล ณ ทใด ๆ กไดแลวแตศาลจะสงตามทเหนสมควรตามความจำาเปนแหงสภาพของพยานหลกฐานนน แตถาศาลทพจารณาคดเหนเปนการจำาเปน ใหมอำานาจมอบใหผพพากษาคนใดคนหนงในศาลนน หรอตงใหศาลอนสบพยานหลกฐานแทนไดใหผพพากษาทรบมอบหรอศาลทไดรบแตงตงนนมอำานาจและหนาทเชนเดยวกบศาลทพจารณาคดรวมทงอำานาจทจะมอบใหผพพากษาคนใดคนหนงในศาลนน หรอตงศาลอนใหทำาการสบพยานหลกฐานแทนตอไปดวย ถาศาลทพจารณาคดไดแตงตงใหศาลอนสบพยานแทน คความฝายใดฝายหนงจะแถลงตอศาลทพจารณาคดวา ตนมความจำานงจะไปฟงการพจารณากไดในกรณเชนนใหศาลทไดรบแตงตงแจงวนกำาหนดสบพยานหลกฐานใหผขอทราบลวงหนาอยางนอยไมตำากวาเจดวน คความทไปฟงการพจารณานนชอบทจะใชสทธไดเสมอนหนงวา

กระบวนพจารณานนไดดำาเนนในศาลทพจารณาคด ใหสงสำาเนาคำาฟองและคำาใหการพรอมดวยเอกสารและหลกฐานอน ๆ อนจำาเปนเพอสบพยานหลกฐานไปยงศาลทไดรบแตงตงดงกลาวแลว ถาคความฝายทอางองพยานหลกฐานนนมไดแถลงความจำานงทจะไปฟงการพจารณา กใหแจงไปใหศาลทไดรบแตงตงทราบขอประเดนทจะสบ เมอไดสบพยานหลกฐานเสรจแลว ใหเปนหนาทของศาลทรบแตงตงจะตองสงรายงานทจำาเปน และเอกสารอน ๆ ทงหมดอนเกยวของในการสบพยานหลกฐานไปยงศาลทพจารณาคด มาตรา 103 ภายใตบงคบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการขาดนดการรองสอด และการขบไลออกนอกศาล หามมใหศาลทพจารณาคดหรอผพพากษาทรบมอบหมาย หรอศาลทไดรบแตงตงดงกลาวขางตนทำาการสบพยานหลกฐานใดโดยมไดใหโอกาสเตมทแกคความทกฝายในอนทจะมาฟงการพจารณาและใชสทธเกยวดวยกระบวนพจารณาเชนวานนตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายน ไมวาพยานหลกฐานนนคความฝายใดจะเปนผอางอง หรอศาลเปนผสงใหสบ มาตรา 104 ใหศาลมอำานาจเตมทในอนทจะวนจฉยวาพยานหลกฐานทคความนำามาสบนนจะเกยวประเดนและเปนอนเพยงพอใหเชอฟงเปนยตไดหรอไม แลวพพากษาไปตามนน มาตรา 105 คความฝายใดไมปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยพยานหลกฐาน กระทำาใหคความอกฝายหนงตองเสยคาฤชาธรรมเนยมหรอคาธรรมเนยมเกนกวาทควรเสย คาฤชาธรรมเนยมทเพมขนนน ใหถอวาเปนคาฤชาธรรมเนยมอนไมจำาเปนตามความหมายแหงมาตรา 166 และใหคความฝายทกอใหเกดขนนนเปนผออกใชให หมวด 2 วาดวยการมาศาลของพยานและการซกถามพยาน

มาตรา 106 ถาคความฝายใดไมสามารถนำาพยานของตนมาศาลไดเองคความฝายนนอาจขอตอศาลกอนวนสบพยาน ใหศาลออกหมายเรยกพยานมาศาลได แตตองใหพยานรลวงหนาอยางนอยสามวน หมายเรยกพยานตองมขอความดงน (1) ชอและตำาบลทอยของพยาน ชอคความและศาล (2) สถานทและวนเวลาซงพยานจะตองไป (3) กำาหนดโทษทจะตองรบในกรณทไมไปตามหมายเรยกและเบกความเทจ ถาศาลเหนวาพยานจะไมสามารถเบกความไดโดยมไดตระเตรยม ศาลจะจดแจงขอเทจจรงซงพยานอาจถกซกถามลงไวในหมายเรยกดวยกได มาตรา 107 ถาศาลเหนวาในการสบสวนหาความจรงจำาเปนตองไปสบพยาน ณสถานทซงขอเทจจรงอนประสงคจะใหพยานเบกความนนไดเกดขนใหศาลหรอผพพากษาทรบมอบหรอศาลทไดรบแตงตงเพอการนนสงหมายเรยกไปยงพยานระบสถานทและวนเวลาทจะไปสบพยานแลวสบพยานไปตามนน มาตรา 108 พยานทไดรบหมายเรยกโดยชอบ ดงทบญญตไวในสองมาตรากอนนนจำาตองไป ณ สถานทและตามวนเวลาทกำาหนดไว แตพยานตอไปนไมจำาตองไปศาลดงกลาวขางตน คอ (1) สมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระราชน พระยพราชหรอผสำาเรจราชการแผนดนไมวาในกรณใด ๆ (2) พระภกษและสามเณรในพทธศาสนา ไมวาในกรณใด ๆ (3) บคคลใด ๆ ทอางวาไมสามารถจะไปศาลดงกลาวขางตน เพราะเจบปวย หรอมขอแกตวอนจำาเปนอยางอน โดยไดแจงเหตนนใหทราบ แลวและศาลเหนวาขออางหรอขอแกตวนนฟงได

ในกรณเหลาน ใหศาลหรอผพพากษาทรบมอบ หรอศาลทไดรบแตงตงเพอการนนสงคำาบอกกลาว หรอในกรณทบญญตไวในอนมาตรา (3) ใหสงหมายเรยกไปยงพยานโดยระบสถานทและวนเวลาทจะไปสบ แลวสบพยานไปตามนน มาตรา 109 เมอพยานคนใดไดเบกความแลว ไมวาพยานนนจะไดรบหมายเรยกหรอคความนำามาเองกด พยานนนยอมหมดหนาททจะอยทศาลอกตอไป เวนแตศาลจะไดสงใหพยานนนรอคอยอยตามระยะเวลาทศาลกำาหนดไว มาตรา 110 ถาพยานคนใดทคความไดบอกกลาวความจำานงจะอางองคำาเบกความของพยานโดยชอบแลว ไมไปศาลในวนกำาหนดนดสบพยานนนศาลชอบทจะดำาเนนการพจารณาตอไป และชขาดตดสนคดโดยไมตองสบพยานเชนวานนได แตตองอยภายใตบงคบบทบญญตแหงมาตราตอไปน มาตรา 111 เมอศาลเหนวาคำาเบกความของพยานทไมมาศาลเปนขอสำาคญในการวนจฉยชขาดคด (1) แตศาลเหนวาขออางวาพยานไมสามารถมาศาลนนเปนเพราะความปวยเจบของพยานหรอพยานมขอแกตวอนจำาเปนอยางอนทฟงได ศาลจะเลอนการนงพจารณาคดไปเพอใหพยานมาศาล หรอเพอสบพยานนน ณ สถานทและเวลาอนควรแกพฤตการณกได หรอ (2) ศาลเหนวาพยานไดรบหมายเรยกโดยชอบแลว จงใจไมไปยงศาลนน หรอไดรบคำาสงศาลใหรอคอยอยแลวจงใจหลบเสย ศาลจะเลอนการนงพจารณาคดไปและออกหมายจบและเอาตวพยานกกขงไวจนกวาพยานจะไดเบกความตามวนทศาลเหนสมควรกได ทงนไมเปนการลบลางโทษตามทบญญตไวในมาตรา 147 แหงกฎหมายลกษณะอาญา มาตรา 112 กอนเบกความ พยานทกคนตองสาบานตนตามลทธศาสนาหรอจารตประเพณแหงชาตของตน หรอกลาวคำาปฏญาณวาจะใหการตามสตยจรงเสยกอนยกเวนแตบคคลตอไปน (1) บคคลทมอายตำากวาสบสป หรอหยอนความรสกผดและชอบ (2) พระภกษและสามเณรในพทธศาสนา (3) บคคลซงคความทงสองฝายตกลงกนวาไมตองใหสาบาน มาตรา 113 พยานทกคนตองเบกความดวยวาจา และหามไมใหพยานอานขอความทเขยนมา เวนแตจะไดรบอนญาตจากศาลหรอเปนพยานผเชยวชาญ มาตรา 114 หามไมใหพยานเบกความตอหนาพยานอนทจะเบกความภายหลง และศาลมอำานาจทจะสงพยานอนทอยในหองพจารณาใหออกไปเสยได แตถาพยานคนใดเบกความโดยไดฟงคำาพยานคนกอนเบกความตอหนาตนมาแลวและคความอกฝายหนงอางวาศาลไมควรฟงคำาเบกความเชนวานเพราะเปนการผดระเบยบ ถาศาลเหนวาคำาเบกความเชนวานเปนทเชอฟงไดหรอมไดเปลยนแปลงไปโดยไดฟงคำาเบกความของพยานคนกอน หรอไมสามารถทำาใหคำาวนจฉยชขาดของศาลเปลยนแปลงไปได ศาลจะไมฟงวาคำาเบกความเชนวานเปนผดระเบยบกได มาตรา 115 พระภกษสามเณรในพทธศาสนา แมมาเปนพยานจะไมยอมเบกความหรอตอบคำาถามใด ๆ กได มาตรา 116 ในเบองตนใหพยานตอบคำาถามเรอง นาม อาย ตำาแหนงหรออาชพภมลำาเนาและความเกยวพนกบคความ แลวศาลอาจปฏบตอยางใดอยางหนงตอไปน (1) ศาลเปนผถามพยานเอง กลาวคอ แจงใหพยานทราบประเดนและขอเทจจรงซงตองการสบแลวใหพยานเบกความในขอนน ๆ โดยวธเลาเรองตามลำาพงหรอโดยวธตอบคำาถามของศาล หรอ (2) ใหคความซกถามและถามคานพยานไปทเดยว ดงทบญญตไวในมาตราตอไปน

มาตรา 117 คความฝายทอางพยานชอบทจะตงขอซกถามพยานไดในทนใดทพยานไดสาบานตนและแสดงตนตามมาตรา 112 และ 116 แลว หรอถาศาลเปนผซกถามพยานกอน กใหคความซกถามไดตอเมอศาลไดซกถามเสรจแลว เมอคความฝายทอางพยานไดซกถามพยานเสรจแลว คความอกฝายหนงชอบทจะถามคานพยานนนได เมอไดถามคานพยานเสรจแลว คความฝายทอางพยานชอบทจะถามตงได เมอไดถามตงพยานเสรจแลว หามมใหคความฝายใดซกถามพยานอกเวนแตจะไดรบอนญาตจากศาล ถาคความฝายใดไดรบอนญาตใหถามพยานไดดงกลาวน คความฝายหนงยอมถามคานพยานไดอก ในขอทเกยวกบคำาถามนน คความทระบพยานคนใดไว จะไมตดใจสบพยานคนนนกได ในเมอพยานคนนนยงมไดเบกความตามขอถามของศาลหรอของคความฝายทอาง แตถาพยานไดเรมเบกความแลว พยานอาจถกถามคานหรอถามตงได ถาพยานเบกความเปนปรปกษแกคความฝายทอางตนมา คความฝายนนอาจขออนญาตตอศาลเพอซกถามพยานนนเสมอนหนงพยานนนเปนพยานซงคความอกฝายหนงอางมา การซกถามพยานกด การซกคานพยานกด การถามตงพยานกด ถาคความคนใดไดตงทนายความไวหลายคน ใหทนายความคนเดยวเปนผถามเวนแตศาลจะเหนสมควรเปนอยางอน มาตรา 118 ในการทคความฝายทอางพยานจะซกถามพยานกดหรอถามตงพยานกดหามมใหคความฝายนนใชคำาถามนำา เวนแตคความอกฝายหนงยนยอมหรอไดรบอนญาตจากศาล ในการทคความฝายทอางพยานจะถามตงพยาน หามมใหคความฝายนนใชคำาถามอนใดนอกจากคำาถามทเกยวกบคำาพยานเบกความตอบคำาถามคาน ไมวาในกรณใด ๆ หามมใหคความฝายใดฝายหนงถามพยานดวย (1) คำาถามอนไมเกยวกบประเดนแหงคด (2) คำาถามทอาจทำาใหพยาน หรอคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกตองรบโทษทางอาญา หรอคำาถามทเปนหมนประมาทพยาน เวนแตคำาถามเชนวานนเปนขอสารสำาคญในอนทจะชขาดขอพพาท ถาคความฝายใดฝายหนงถามพยานฝาฝนตอบทบญญตแหงมาตราน เมอศาลเหนสมควร หรอเมอคความอกฝายหนงรองคดคานศาลมอำานาจทจะชขาดวาควรใหใชคำาถามนนหรอไม ในกรณเชนน ถาคความฝายทเกยวของคดคานคำาชขาดของศาล กอนทศาลจะดำาเนนคดตอไป ใหศาลจดไวในรายงานซงคำาถามและขอคดคาน สวนเหตทคความคดคานยกขนอางนน ใหศาลใชดลพนจจดลงไวในรายงาน หรอกำาหนดใหคความฝายนนยนคำาแถลงเปนหนงสอเพอรวมไวในสำานวน มาตรา 119 ไมวาเวลาใด ๆในระหวางทพยานเบกความหรอภายหลงทพยานไดเบกความแลว แตกอนมคำาพพากษา ใหศาลมอำานาจทจะถามพยานดวยคำาถามใด ๆตามทเหนวาจำาเปน เพอใหคำาเบกความของพยานบรบรณหรอชดเจนยงขน หรอเพอสอบสวนพยานถงพฤตการณททำาใหพยานเบกความเชนนน ถาพยานสองคนหรอกวานนเบกความขดกนในขอสำาคญแหงประเดนเมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคำาขอ ใหศาลมอำานาจเรยกพยานเหลานนมาสอบถามปากคำาพรอมกนได มาตรา 120 ถาคความฝายใดอางวาคำาเบกความของพยานคนใดทคความอกฝายหนงอาง หรอทศาลเรยกมาไมควรเชอฟงโดยเหตผลซงศาลเหนวามมล ศาลอาจยอมใหคความฝายนนนำาพยานหลกฐานมาสบสนบสนนขออางของตนไดแลวแตจะเหนควร มาตรา 121 ในการนงพจารณาทกครง เมอพยานคนใดเบกความแลวใหศาลอานคำาเบกความนนใหพยานฟง และใหพยานลงลายมอชอไวดงทบญญตไวในมาตรา 49

และ 50 หมวด 3 การนำาพยานเอกสารมาสบ

มาตรา 122 เมอคความฝายใดอางองเอกสารฉบบใดเปนพยานหลกฐานและคความอกฝายหนงคดคานเอกสารนนตามทบญญตไวใน มาตรา 125 ถาตนฉบบเอกสารอยในความครอบครองของคความฝายทอางเอกสาร ใหคความฝายนนนำาตนฉบบเอกสารมาแสดงตอศาลในวนสบพยาน ไมวาเวลาใด ๆ กอนมคำาพพากษา ถาศาลไดกำาหนดใหคความฝายทอางเอกสารสงตนฉบบตอศาล โดยทศาลเหนสมควรหรอโดยทคความอกฝายหนงยนคำาขอ ใหคความฝายนนสงตนฉบบเอกสารตอศาล เพอศาลหรอคความอกฝายหนงจะตรวจดไดตามเงอนไขซงจะไดกำาหนดไวในกฎกระทรวงวาดวยการนน หรอตามทศาลจะไดกำาหนด แต (1) ถาไมสามารถจะนำามาหรอยนตนฉบบเอกสารดงกลาวขางตน คความฝายนนอาจยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลในวนหรอกอนวนทกำาหนดใหนำามาหรอใหยนตนฉบบเอกสารนน แถลงใหทราบถงความไมสามารถทจะปฏบตตามไดพรอมทงเหตผล ถาศาลเหนวาผยนคำาขอไมสามารถทจะนำามาหรอยนตนฉบบเอกสารได ศาลจะมคำาสงอนญาตใหนำาตนฉบบเอกสารมาในวนตอไปหรอจะสงเปนอยางอนตามทเหนสมควร เพอประโยชนแหงความยตธรรมกได ในกรณทผยนคำาขอมความประสงคเพยงใหศาลขยายระยะเวลาทตนจะตองนำามาหรอยนตนฉบบเอกสารนน คำาขอนนจะทำาเปนคำาขอฝายเดยวกได (2) ถาการทจะนำามาหรอยนตนฉบบเอกสารตอศาลนน จะเปนเหตใหเกดการสญหายหรอบบสลายหรอมขอขดของโดยอปสรรคสำาคญหรอความลำาบากยากยงใด ๆ คความฝายทอางองเอกสารอาจยนคำาขอฝายเดยว โดยทำาเปนคำารองตอศาลในวนหรอกอนวนสบพยาน แถลงใหทราบถงเหตเสยหายอปสรรค หรอความลำาบากเชนวานน ถาศาลเหนวาตนฉบบเอกสารนนไม อาจนำามายนตอศาลได ศาลจะมคำาสงใหยนตนฉบบเอกสารนนณ สถานทใดตอเจาพนกงานคนใด และภายในเงอนไขใด ๆ ตามทเหนสมควรกได หรอจะมคำาสงใหคดสำาเนาทรบรองวาถกตองทงฉบบหรอเฉพาะสวนทเกยวแกเรองทมายนแทนตนฉบบกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.14 พ.ศ.2538) มาตรา 123 ถาตนฉบบเอกสารซงคความฝายหนงอางองเปนพยานหลกฐานนนอยในความครอบครอบของคความอกฝายหนง คความฝายทอางจะยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลขอใหสงคความอกฝายหนงสงตนฉบบเอกสารแทนการทตนจะตองสงสำาเนาเอกสารนนกได ถาศาลเหนวาเอกสารนนเปนพยานหลกฐานสำาคญ และคำารองนนฟงได ใหศาลมคำาสงใหคความอกฝายหนงยนตนฉบบเอกสารตอศาลภายในเวลาอนสมควรแลวแตศาลจะกำาหนด ถาคความอกฝายหนงมตนฉบบเอกสารอยในครอบครองไมปฏบตตามคำาสง เชนวานน ใหถอวาขอเทจจรงแหงขออางทผขอจะตองนำาสบโดยเอกสารนน คความอกฝายหนงไดยอมรบแลว ถาตนฉบบเอกสารอยในความครอบครองของบคคลภายนอกหรอในครอบครองของทางราชการ หรอของเจาหนาทซงคความทอางไมอาจรองขอโดยตรงใหสงเอกสารนนมาได ใหนำาบทบญญตในวรรคกอนวาดวยการทคความฝายทอางเอกสารยนคำาขอและการทศาลมคำาสงมาใชบงคบโดยอนโลมแตทงนฝายทอางตองสงคำาสงศาลแกผครอบครองเอกสารนนลวงหนาอยางนอยเจดวน ถาไมไดเอกสารนนมาสบตามกำาหนดเมอศาลเหนสมควรกใหศาลสบพยานตอไปตามทบญญตไวในมาตรา 93 (2)

มาตรา 124 ถาคความฝายทอางเอกสารไมยอมนำามาหรอยนตนฉบบเอกสาร หรอถาคความฝายนนไดทำาใหเสยหาย ทำาลาย ปดบง หรอทำาดวยประการอนใดใหเอกสารนนไรประโยชนโดยมงหมายทจะกดกน ไมใหคความอกฝายหนงอางองเอกสารนนเปนพยานหลกฐาน ใหถอวาขอเทจจรงแหงขออางทคความอกฝายหนงจะตองนำาสบโดยเอกสารนนคความฝายทไมนำามาหรอยนเอกสารดงกลาวขางตนนนไดยอมรบแลว มาตรา 125 คความฝายทถกอกฝายหนงอางองเอกสารมาเปนพยานหลกฐานยนตนอาจคดคานการนำาเอกสารนนมาสบโดยเหตทวาไมมตนฉบบหรอตนฉบบนนปลอมทงฉบบหรอบางสวน หรอสำาเนานนไมถกตองกบตนฉบบ โดยคดคานตอศาลกอนการสบพยานเอกสารนนเสรจ ถาคความซงประสงคจะคดคานมเหตผลอนสมควรทไมอาจทราบไดกอนการสบพยานเอกสารนนเสรจวาตนฉบบเอกสารนนไมม หรอเอกสารนนปลอม หรอสำาเนาไมถกตอง คความนนอาจยนคำารองขออนญาตคดคานการอางเอกสารมาสบดงกลาวขางตนตอศาล ไมวาเวลาใดกอนศาลพพากษา ถาศาลเหนวาคความนนไมอาจยกขอคดคานไดกอนนน และคำาขอนนมเหตผลฟงได กใหศาล มคำาสงอนญาตตามคำาขอ ถาคความซงประสงคจะคดคานไมคดคานการอางเอกสารเสยกอนการสบพยานเอกสารนนเสรจหรอศาลไมอนญาตใหคดคานภายหลงนน หามมใหคความนนคดคานการมอย และความแทจรงของเอกสารนน หรอความถกตองแหงสำาเนาเอกสารนนแตทงน ไมตดอำานาจของศาลในอนทจะไตสวนและชขาดในเรองการมอย ความแทจรงหรอความถกตองเชนวานน ในเมอศาลเหนสมควรและไมตดสทธของคความนนทจะอางวาสญญาหรอหนทระบไวในเอกสารนนไมสมบรณหรอคความอกฝายหนงตความหมายผด

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 126 ภายใตบงคบแหงบทบญญตมาตราตอไปน ถาคความทถกอกฝายหนงอางองเอกสารมาเปนพยานหลกฐานยนแกตน ปฏเสธความแทจรงของเอกสารนนหรอความถกตองแหงสำาเนาเอกสารนน และคความฝายทอาง ยงคงยนยนความแทจรง หรอความถกตองแหงสำาเนาของเอกสาร ถาศาลเหนสมควร ใหศาลชขาดขอโตเถยงนนไดทนทในเมอเหนวาไมจำาเปนตองสบพยานหลกฐานตอไป หรอมฉะนนใหชขาดในเมอไดสบพยานตามวธตอไปนทงหมดหรอโดยวธใดวธหนง คอ (1) ตรวจสอบบรรดาเอกสารทมไดถกคดคานแลวจดลงไวซงการมอยหรอขอความแหงเอกสารทถกคดคาน (2) ซกถามพยานททราบการมอยหรอขอความแหงเอกสารทถกคดคานหรอพยานผทสามารถเบกความในขอความแทจรงแหงเอกสาร หรอความถกตองแหงสำาเนา (3) ใหผเชยวชาญตรวจสอบเอกสารทถกคดคานนน ในระหวางทยงมไดชขาดตดสนคด ใหศาลยดเอกสารทสงสยวาปลอมหรอไมถกตองไว แตความขอนไมบงคบถงเอกสารราชการซงทางราชการเรยกคนไป มาตรา 127 เอกสารมหาชนซงพนกงานเจาหนาทไดทำาขนหรอรบรองหรอสำาเนาอนรบรองถกตองแหงเอกสารนน และเอกสารเอกชนทมคำาพพากษาแสดงวาเปนของแทจรงและถกตองนน ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนของแทจรงและถกตอง เปนหนาทของคความฝายทถกอางเอกสารนนมายนตองนำาสบความไมบรสทธหรอความไมถกตองแหงเอกสาร มาตรา 127 ทว ตนฉบบพยานเอกสารหรอพยานวตถอนสำาคญทคความไดยนตอศาลหรอทบคคลภายนอกทไดยนตอศาล หากผทยนตองใชเปนประจำาหรอตามความจำาเปนหรอมความสำาคญในการเกบรกษา ศาลจะอนญาตใหผทยนรบคนไป โดยใหคความตรวจด และใหผทยนสงสำาเนาหรอภาพถายไวแทน หรอจะมคำาสงอยางใด

อยางหนงตามทเหนสมควรกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 หมวด 4 การตรวจและการแตงตงผเชยวชาญโดยศาล

มาตรา 128 ถาพยานหลกฐานทศาลจะทำาการตรวจนนเปนบคคลหรอสงหารมทรพยซงอาจนำามาศาลได ใหคความฝายทไดรบอนญาตใหนำาสบ พยานหลกฐานเชนวานนนำาบคคลหรอทรพยนนมาในวนสบพยาน หรอวนอนใดทศาลจะไดกำาหนดใหนำามา ถาการตรวจไมสามารถกระทำาไดในศาล ใหศาลทำาการตรวจ ณ สถานท เวลา และภายในเงอนไข ตามทศาลจะเหนสมควรแลวแตสภาพแหงการตรวจนน ๆ

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 129 ในการทศาลจะมคำาสงใหแตงตงผเชยวชาญดงกลาวในมาตรา 99 โดยทศาลเหนสมควรหรอโดยคความฝายใดฝายหนงรองขอนน (1) การแตงตงผเชยวชาญเชนวานนใหอยในดลพนจของศาลแตศาลจะเรยกคความมาใหตกลงกนกำาหนดตวผเชยวชาญทจะแตงตงนนกได แตศาลจะบงคบบคคลใดใหเปนผเชยวชาญไมได นอกจากบคคลนนไดยนยอมลงชอเปนผเชยวชาญไวในทะเบยนผเชยวชาญของศาลแลว (2) ผเชยวชาญทศาลแตงตงอาจถกคดคานได และตองสาบานหรอปฏญาณตนทงมสทธทจะไดรบคาธรรมเนยมและรบชดใชคาใชจายทไดออกไปตามทกำาหนดไวในกฎกระทรวงวาดวยการนน มาตรา 130 ผเชยวชาญทศาลแตงตงอาจแสดงความเหนดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได แลวแตศาลจะตองการ ถาศาลยงไมเปนทพอใจในความเหนของผเชยวชาญททำาเปนหนงสอนน หรอเมอคความฝายใดเรยกรองโดยทำาเปนคำารอง ใหศาลเรยกใหผเชยวชาญทำาความเหนเพมเตมเปนหนงสอ หรอเรยกใหมาศาลเพออธบายดวยวาจา หรอใหตงผเชยวชาญคนอนอก ถาผเชยวชาญทศาลตงจะตองแสดงความเหนดวยวาจา หรอตองมาศาลเพออธบายดวยวาจา ใหนำาบทบญญตในลกษณะนวาดวยพยานบคคลมาใชบงคบโดยอนโลม ลกษณะ 6 คำาพพากษาและคำาสง หมวด 1 หลกทวไปวาดวยการชขาดตดสนคด

มาตรา 131 คดทยนฟองตอศาลนน ใหศาลปฏบตดงน (1) ในเรองคำาขอซงคความยนในระหวางการพจารณาคดนน โดยทำาเปนคำารองหรอขอดวยวาจากด ใหศาลมคำาสงอนญาตหรอยกเสยซงคำาขอเชนวานน โดยทำาเปนหนงสอหรอดวยวาจากได แตถาศาลมคำาสงดวยวาจาใหศาลจดคำาสงนนไวในรายงานพสดาร (2) ในเรองประเดนแหงคดใหศาลวนจฉยขขาดโดยทำาเปนคำาพพากษาหรอคำาสงหรอใหจำาหนายคดเสยจากสารบบความ ตามทบญญตไวในลกษณะน มาตรา 132 ใหศาลมคำาสงใหจำาหนายคดเสยจากสารบบความได โดยไมตองมคำาวนจฉยชขาดในประเดนเรองนน และใหกำาหนดเงอนไขในเรองคาฤชาธรรมเนยมตามทเหนสมควร (1) เมอโจทกทงฟอง ถอนฟอง หรอไมมาศาลในวนนดพจารณา ดงทบญญตไวใน

มาตรา 174 มาตรา 175 และมาตรา 193 ทว (2) เมอโจทกไมหาประกนมาใหดงทบญญตไวในมาตรา 253 และ 288 หรอเมอคความฝายใดฝายหนง หรอทงสองฝายขาดนดดงทบญญตไวในมาตรา 198,200 และ201 (3) ถาความมรณะของคความฝายใดฝายหนงยงใหคดนนไมมประโยชนตอไป หรอถาไมมผใดเขามาแทนทคความฝายทมรณะดงทบญญตไวในมาตรา 42 (4) เมอศาลไดมคำาสงใหพจารณาคดรวมกนหรอใหแยกกน ซงเปนเหตใหตองโอนคดไปยงอกศาลหนงดงทบญญตไวในมาตรา 28 และ 29

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 133 เมอศาลมไดจำาหนายคดออกจากสารบบความดงทบญญตไวในมาตรากอนใหศาลชขาดคดนนโดยทำาเปนคำาพพากษาหรอคำาสงในวนทสนการพจารณา แตเพอการทจะพเคราะหคดตอไปศาลจะเลอนการพพากษาหรอการทำาคำาสงตอไปในวนหลงกไดตามทเหนสมควร เพอประโยชนแหงความยตธรรม มาตรา 134 ไมวาในกรณใด ๆ หามมใหศาลทรบฟองคดไวปฏเสธไมยอมพพากษาหรอมคำาสงชขาดคดโดยอางวาไมมบทบญญตแหงกฎหมายทจะใชบงคบแกคด หรอวาบทบญญตแหงกฎหมายทจะใชบงคบนนเคลอบคลมหรอไมบรบรณ มาตรา 135 ในคดทเรยกรองใหชำาระหนเปนเงน หรอมการเรยกรองใหชำาระหนเปนเงนรวมอยดวย ไมวาเวลาใด ๆ กอน มคำาพพากษาจำาเลยจะนำาเงนมาวางศาลเตมจำานวนทเรยกรองหรอแตบางสวนหรอตามจำานวนเทาทตนคดวาพอแกจำานวนทโจทกมสทธเรยกรองกได ทงน โดยยอมรบผดหรอไมยอมรบผดกได มาตรา 136 ในกรณทจำาเลยวางเงนตอศาลโดยยอมรบผด ถาโจทกพอใจยอมรบเงนทจำาเลยวางโดยไมตดใจเรยกรองมากกวานนและคดไมมประเดนทจะตองวนจฉยตอไปอกใหศาลพพากษาคดไปตามนนคำาพพากษานนเปนทสด แตถาโจทกไมพอใจในจำานวนเงนทจำาเลยวางและยงตดใจทจะดำาเนนคดเพอใหจำาเลยตองรบผดในจำานวนเงนตามทเรยกรองตอไปอกจำาเลยมสทธถอนเงนทวางไวนนได โดยใหถอเสมอนวามไดมการวางเงนหรอจำาเลยจะยอมใหโจทกรบเงนนนไปกได ในกรณหลงนโจทกจะรบเงนไปหรอไมกตามจำาเลยไมตองเสยดอกเบยในจำานวนเงนทวาง แมวาจำาเลยมความรบผดตามกฎหมายจะตองเสย ทงน นบแตวนทจำาเลยยอมใหโจทกรบเงนไป ในกรณทจำาเลยวางเงนตอศาลโดยไมยอมรบผด จำาเลยจะรบเงนนนคนไปกอนทมคำาพพากษาวาจำาเลยไมตองรบผดไมได การวางเงนเชนวานไมเปนเหตระงบการเสยดอกเบย หากจำาเลยมความรบผดตามกฎหมายจะตองเสย มาตรา 137 ในคดทเรยกรองใหชำาระหนอยางอนนอกจากใชชำาระเงนจำาเลยชอบทจะทำาการชำาระหนนนได โดยแจงใหศาลทราบในคำาใหการหรอแถลงโดยหนงสอเปนสวนหนงตางหากกได ถาโจทกยอมรบการชำาระหนนนเปนการพอใจเตมตามทเรยกรองแลวใหศาลพพากษาคดไปตามนน และคำาพพากษานนใหเปนทสด ถาโจทกไมพอใจในการชำาระหนเชนวานน โจทกชอบทจะดำาเนนคดนนตอไปได มาตรา 138 ในคดทคความตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกนในประเดนแหงคดโดยมไดมการถอนคำาฟองนน และขอตกลงหรอการประนประนอมยอมความกนนนไมเปนการฝาฝนตอกฎหมาย ใหศาลจดรายงานพสดารแสดงขอความแหงขอตกลงหรอการประนประนอมยอมความเหลานไว แลวพพากษาไปตามนน หามมใหอทธรณคำาพพากษาเชนวาน เวนแตในเหตตอไปน (1) เมอมขอกลาวอางวาคความฝายใดฝายหนงฉอฉล (2) เมอคำาพพากษานนถกกลาวอางวาเปนการละเมดตอบทบญญตแหงกฎหมาย

อนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน (3) เมอคำาพพากษานนถกกลาวอางวามไดเปนไปตามขอตกลงหรอการประนประนอมยอมความ ถาคความตกลงกนเพยงแตใหเสนอคดตออนญาโตตลาการ ใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยอนญาโตตลาการมาใชบงคบ มาตรา 139 เมอคดสองเรองหรอกวานนขนไปไดพจารณารวมกนเพอสะดวกแกการพจารณา ศาลจะพพากษาคดเหลานนเรองใดเรองหนงซงเสรจการพจารณาแลว จงพพากษาเรองอน ๆ ตอไปภายหลงกได หมวด 2 ขอความและผลแหงคำาพพากษาและคำาสง

มาตรา 140 การทำาคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล ใหดำาเนนตามขอบงคบตอไปน (1) ศาลจะตองประกอบครบถวนตามบทบญญตแหงกฎหมายวาดวย เขตอำานาจศาลและอำานาจผพพากษา (2) ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 13 ถาคำาพพากษาหรอคำาสงจะตองทำาโดยผพพากษาหลายคน คำาพพากษาหรอคำาสงนนจะตองบงคบตามความเหนของฝายขางมาก จำานวนผพพากษาฝายขางมากนน ในศาลชนตนหรอศาลอทธรณตองไมนอยกวาสองคน และในศาลฎกาไมนอยกวาสามคน ในศาลชนตน และศาลอทธรณ ถาผพพากษาคนใดมความเหนแยงกใหผพพากษาคนนนเขยนใจความแหงความเหนแยงของตนกลดไวในสำานวน และจะแสดงเหตผลแหงขอแยงไวดวยกได ในศาลอทธรณหรอศาลฎกาถาอธบดผพพากษาศาลอทธรณ หรอประธานศาลฎกาแลวแตกรณ เหนสมควรจะใหมการวนจฉยปญหาใดในคดเรองใดโดยทประชมใหญกไดหรอถามกฎหมายกำาหนดใหวนจฉยปญหาใดหรอคดเรองใดโดยทประชมใหญ กใหวนจฉยโดยทประชมใหญ ภายใตบงคบแหงมาตรา 13 ทประชมใหญนน สำาหรบศาลอทธรณใหประกอบดวยอยางนอยผพพากษาหวหนาคณะไมนอยกวา 10 คน สำาหรบศาลฎกาใหประกอบดวยผพพากษาทกคนซงอยปฏบตหนาท แตตองไมนอยกวากงจำานวนผพพากษาแหงศาลนน และใหอธบดผพพากษาศาลอทธรณหรอประธานศาลฎกาแลวแตกรณ หรอผทำาการแทน เปนประธาน คำาวนจฉยของทประชมใหญใหเปนไปตามเสยงขางมาก และถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานแหงทประชมออกเสยงเพมอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด ในคดซงทประชมใหญไดวนจฉยปญหาแลว คำาพพากษาหรอคำาสงตองเปนไปตามคำาวนจฉยของทประชมใหญและตองระบไวดวยวาปญหาขอใดไดวนจฉยโดยทประชมใหญผพพากษาทเขาประชมแมมใชเปนผนงพจารณา กใหมอำานาจพพากษาหรอทำาคำาสงในคดนนได และเฉพาะในศาลอทธรณใหทำาความเหนแยงไดดวย (3) การอานคำาพพากษาหรอคำาสง ใหอานขอความทงหมดในศาลโดยเปดเผยตามเวลาทกำาหนดไวในประมวลกฎหมายน ตอหนาคความทงสองฝายหรอฝายใดฝายหนงในกรณเชนวาน ใหศาลจดลงไวในคำาพพากษาหรอคำาสงหรอในรายงานซงการอานนนและใหคความทมาศาลลงลายมอชอไวเปนสำาคญ ถาคความไมมาศาล ศาลจะงดการอานคำาพพากษาหรอคำาสงกไดในกรณเชนวานใหศาลจดแจงไวในรายงานและใหถอวาคำาพพากษาหรอคำาสงนนไดอานตามกฎหมายแลว เมอศาลทพพากษาคด หรอทไดรบคำาสงจากศาลสงใหอานคำาพพากษาหรอคำาสงไดอานคำาพพากษาหรอคำาสงตามบทบญญตในมาตรานวนใดใหถอวาวนนนเปนวนทพพากษาหรอมคำาสงคดนน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

(ฉบบท 13) พ.ศ.2535 มาตรา 141 คำาพพากษาหรอคำาสงของศาลใหทำาเปนหนงสอ และตองกลาวหรอแสดง (1) ชอศาลทพพากษาคดนน (2) ชอคความทกฝายและผแทนโดยชอบธรรมหรอผแทนถาหากม (3) รายการแหงคด (4) เหตผลแหงคำาวนจฉยทงปวง (5) คำาวนจฉยของศาลในประเดนแหงคดตลอดทงคาฤชาธรรมเนยม คำาพพากษา หรอคำาสงนนตองลงลายมอชอผพพากษาทพพากษาหรอทำาคำาสงหรอถาผพพากษาคนใดลงลายมอชอไมได กใหผพพากษาอนทพพากษาหรอทำาคำาสงคดนนหรออธบดผพพากษาแลวแตกรณ จดแจงเหตทผพพากษาคนนนมไดลงลายมอชอและมความเหนพองดวยคำาพพากษาหรอคำาสงนน แลวกลดไวในสำานวนความ ในกรณทศาลมอำานาจทำาคำาสงหรอพพากษาคดไดดวยวาจา การทศาลจะตองทำารายงานเกยวดวยคำาสงหรอคำาพพากษานน ไมจำาตองจดแจงรายการแหงคดหรอเหตผลแหงคำาวนจฉย แตเมอคความฝายใดแจงความจำานงทจะอทธรณหรอไดยนอทธรณขนมา ใหศาลมอำานาจทำาคำาชแจงแสดงรายการขอสำาคญ หรอเหตผลแหงคำาวนจฉยกลดไวกบบนทกนนภายในเวลาอนสมควร มาตรา 142 คำาพพากษาหรอคำาสงของศาลทชขาดคดตองตดสนตามขอหาในคำาฟองทกขอ แตหามมใหพพากษาหรอคำาสงใหสงใด ๆ เกนไปกวาหรอนอกจากทปรากฏในคำาฟอง เวนแต (1) ในคดฟองเรยกอสงหารมทรพย ใหพงเขาใจวาเปนประเภทเดยวกบฟองขอใหขบไลจำาเลย ถาศาลพพากษาใหโจทกชนะคดเมอศาลเหนสมควรศาลจะมคำาสงใหขบไลจำาเลยกได คำาสงเชนวานใหใชบงคบตลอดถงวงศญาตทงหลายและบรวารของจำาเลยทอยบนอสงหารมทรพยนน ซงไมสามารถแสดงอำานาจพเศษใหศาลเหนได (2) ในคดทโจทกฟองเรยกทรพยใด ๆ เปนของตนทงหมด แตพจารณาไดความวาโจทกควรไดแตสวนแบง เมอศาลเหนสมควรศาลจะพพากษาใหโจทกไดรบแตสวนแบงนนกได (3) ในคดทโจทกฟองขอใหชำาระเงน พรอมดวยดอกเบยจนถงวนฟอง เมอศาลเหนสมควรศาลจะพพากษาใหจำาเลยชำาระดอกเบยจนถงวนทไดชำาระเสรจตามคำาพพากษากได (4) ในคดทโจทกฟองเรยกคาเชาหรอคาเสยหายอนตอเนองคำานวณถงวนฟอง เมอศาลเหนสมควร ศาลจะพพากษาใหชำาระคาเชาและคาเสยหายเชนวาน จนถงวนทไดชำาระเสรจตามคำาพพากษากได (5) ในคดทอาจยกขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนขนอางไดนนเมอศาลเหนสมควรศาลจะยกขอเหลานนขนวนจฉยแลวพพากษาคดไปกได (6) ในคดทโจทกฟองขอใหชำาระเงนพรอมดวยดอกเบย ซงมไดมขอตกลงกำาหนดอตราดอกเบยกนไว เมอศาลเหนสมควรโดยคำานงถงเหตสมควรและความสจรตในการสความหรอการดำาเนนคด ศาลจะพพากษาใหจำาเลยชำาระดอกเบยในอตราทสงขนกวาทโจทกมสทธไดรบตามกฎหมาย แตไมเกนรอยละสบหาตอปนบตงแตวนฟองหรอวนอนหลงจากนนกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 143 ถาในคำาพพากษาหรอคำาสงใด มขอผดพลาดเลกนอยหรอขอผดหลงเลกนอยอน ๆ และมไดมการอทธรณหรอฎกาคดคานคำาพพากษาหรอคำาสงนน เมอศาลทไดพพากษาหรอมคำาสงนนเหนสมควรหรอเมอคความทเกยวของรองขอ ศาลจะมคำาสงเพมเตมแกไขขอผดพลาดหรอขอผดหลง เชนวานนใหถกกได แตถาไดมการ

อทธรณหรอฎกาคดคานคำาพพากษาหรอคำาสงนน อำานาจทจะแกไขขอผดพลาดหรอขอผดหลงนน ยอมอยแกศาลอทธรณหรอศาลฎกาและแตกรณ คำาขอใหแกไขขอผดพลาดหรอขอผดหลงนน ใหยนตอศาลดงกลาวแลว โดยกลาวไวในฟองอทธรณหรอฎกา หรอโดยทำาเปนคำารองสวนหนงตางหาก การทำาคำาสงเพมเตมมาตราน จะตองไมเปนการกลบหรอแกคำาวนจฉยในคำาพพากษาหรอคำาสงเดม เมอไดทำาคำาสงเชนวานนแลว หามไมใหคดสำาเนาคำาพพากษาหรอคำาสงเดม เวนแตจะไดคดสำาเนาคำาสงเพมเตมนนรวมไปดวย มาตรา 144 เมอศาลใดมคำาพพากษา หรอคำาสงวนจฉยชขาดคดหรอในประเดนขอใดแหงคดแลว หามมใหดำาเนนกระบวนพจารณาในศาลนนอนเกยวกบคดหรอประเดนทไดวนจฉยชขาดนน เวนแตกรณจะอยภายใตบงคบบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวย (1) การแกไขขอผดพลาดเลกนอยหรอขอผดหลงเลกนอยอน ๆ ตามมาตรา 143 (2) การพจารณาใหมแหงคดซงไดพจารณาและชขาดตดสนไปฝายเดยวตามมาตรา209 และคดทเอกสารไดสญหายหรอบบสลายตามมาตรา 53 (3) การยน การยอมรบ หรอไมยอมรบ ซงอทธรณหรอฎกาตามมาตรา 229 และ247 และการดำาเนนวธบงคบชวคราวในระหวางการยนอทธรณหรอฎกาตามมาตรา254 วรรคสดทาย (4) การทศาลฎกาหรอศาลอทธรณสงคดคนไปยงศาลลาง ทไดพจารณาและชขาดตดสนคดนน เพอใหพพากษาใหมหรอพจารณาและพพากษาใหมตามมาตรา 243 (5) การบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงตามมาตรา 302 ทงนไมเปนการตดสทธในอนทจะบงคบตามบทบญญตแหงมาตรา 16 และ 240วาดวยการดำาเนนกระบวนพจารณาโดยศาลอนแตงตง มาตรา 145 ภายใตบงคบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการอทธรณฎกาและการพจารณาใหม คำาพพากษาหรอคำาสงใด ๆ ใหถอวาผกพนคความในกระบวนพจารณาของศาลทพพากษาหรอมคำาสงนบตงแตวนทไดพพากษาหรอมคำาสงจนถงวนทคำาพพากษาหรอคำาสงนนไดถกเปลยนแปลง แกไข กลบหรองดเสย ถาหากม ถงแมศาลจะไดกลาวไวโดยทวไปวาใหใชคำาพพากษาบงคบแกบคคลภายนอกซงมไดเปนคความในกระบวนพจารณาของศาลดวยกด คำาพพากษาหรอคำาสงนนยอมไมผกพนบคคลภายนอก เวนแตทบญญตไวในมาตรา 142(1),245 และ 274 และในขอตอไปน (1) คำาพพากษาเกยวดวยฐานะหรอความสามารถของบคคล หรอคำาพพากษาสงใหเลกนตบคคล หรอคำาสงเรองลมละลายเหลานบคคลภายนอกจะยกขนอางอง หรอจะใชยนแกบคคลภายนอกกได (2) คำาพพากษาทวนจฉยถงกรรมสทธแหงทรพยสนใด ๆ เปนคณแกคความฝายใดฝายหนงอาจใชยนแกบคคลภายนอกได เวนแตบคคลภายนอกนนจะพสจนไดวาตนมสทธดกวา มาตรา 146 เมอมคำาพพากษาหรอคำาสงอนเปนทสดของสองศาลซงตางชนกนตางกลาวถงการปฏบตชำาระหนอนแบงแยกจากกนไมไดและคำาพพากษาหรอคำาสงนนขดกน ใหถอตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลทสงกวา ถาศาลชนตนศาลเดยวกน หรอศาลชนตนสองศาลในลำาดบชนเดยวกนหรอศาลอทธรณ ไดพพากษาหรอมคำาสงดงกลาวมาแลวคความในกระบวนพจารณาแหงคดทมคำาพพากษาหรอคำาสงนน ชอบทจะยนคำารองขอตอศาลทอยในลำาดบสงขนไปใหมคำาสงกำาหนดวาจะใหถอตามคำาพพากษา หรอคำาสงใด คำาสงเชนวานใหเปนทสด มาตรา 147 คำาพพากษาหรอคำาสงใด ซงตามกฎหมายจะอทธรณหรอฎกาหรอมคำาขอใหพจารณาใหมไมไดนน ใหถอวาเปนทสดตงแตวนทไดอานเปนตนไป

คำาพพากษาหรอคำาสงใด ซงอาจอทธรณ ฎกาหรอมคำาขอใหพจารณาใหมไดนน ถามไดอทธรณ ฎกาหรอรองขอใหพจารณาใหมภายในเวลาทกำาหนดไวใหถอวาเปนทสดตงแตระยะเวลาเชนวานนไดสนสดลงถาไดมอทธรณ ฎกา หรอมคำาขอใหพจารณาใหมและศาลอทธรณหรอศาลฎกาหรอศาลชนตนซงพจารณาคดเรองนนใหมมคำาสงใหจำาหนายคดเสยจากสารบบความตามทบญญตในมาตรา 132 คำาพพากษาหรอคำาสงเชนวานนใหถอวาเปนทสดตงแตวนทมคำาสงใหจำาหนายคดจากสารบบความ คความฝายหนงฝายใดอาจยนคำาขอตอศาลชนตนซงพจารณาคดนนใหออกใบสำาคญแสดงวาคำาพพากษาหรอคำาสงในคดนนไดถงทสดแลว มาตรา 148 คดทไดมคำาพพากษาหรอคำาสงถงทสดแลวหามมใหคความเดยวกนรอรองฟองกนอก ในประเดนทไดวนจฉยโดยอาศยเหตอยางเดยวกนเวนแตในกรณตอไปน (1) เมอเปนกระบวนพจารณาชนบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล (2) เมอคำาพพากษา หรอคำาสงไดกำาหนดวธการชวคราวใหอยภายในบงคบทจะแกไขเปลยนแปลงหรอยกเลกเสยไดตามพฤตการณ (3) เมอคำาพพากษาหรอคำาสงนนใหยกคำาฟองเสยโดยไมตดสทธโจทกทจะนำาคำาฟองมายนใหม ในศาลเดยวกนหรอในศาลอน ภายใตบงคบแหงบทบญญตของกฎหมายวาดวยอายความ หมวด 3 คาฤชาธรรมเนยม สวนท 1 การกำาหนด การชำาระคาฤชาธรรมเนยม และการดำาเนนคดอนาถา

มาตรา 149 ภายใตบงคบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการดำาเนนคดอนาถา และวาดวยความรบผดชนทสดของคความในเรองคาฤชาธรรมเนยม คาธรรมเนยมศาลในการยนคำาฟอง ฟองอทธรณหรอฎกา หรอในการดำาเนนกระบวนพจารณาอยางอน ตามทระบไวในตารางทายประมวลกฎหมายนหรอในมาตรา 150 นน ใหคความผยนคำาฟองฟองอทธรณหรอฎกาหรอดำาเนนกระบวนพจารณานน ๆ หรอคความฝายทศาลระบไวในคำาสงในกรณทกระบวนพจารณานนไดกระทำาโดยคำาสงศาลเปนผชำาระแตถาคความฝายซงระบไวหรอคความอกฝายหนงไมยอมชำาระคาธรรมเนยม สำาหรบกระบวนพจารณาเชนวานนศาลจะมคำาสงใหงดการดำาเนนกระบวนพจารณานนไว หรอจะสงใหเรยกคาธรรมเนยมศาลจากคความทงสองฝาย หรอแตฝายเดยวกได คาธรรมเนยมศาลนน ใหชำาระหรอนำามาวางศาลเปนเงนสดหรอเชคซงธนาคารรบรอง โดยเจาพนกงานศาลออกใบรบรองให คำารองขอฟองหรอตอสความอยางคนอนาถา คำาฟองหรอฟองอทธรณหรอฎกา หรอคำาใหการหรอคำาแกอทธรณ หรอฎกาซงไดยนตอศาลพรอมดวยคำาขอฟองหรอตอสความอยางคนอนาถา ตลอดจนการดำาเนนกระบวนพจารณาในชนไตสวนอนาถา ไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลและวางเงนศาล เวนแตศาลจะไดยกคำาขอนนเสย

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 9) พ.ศ.2527 มาตรา 150 ในคดทคำาขอใหปลดเปลองทกขนน อาจคำานวณเปนราคาเงนไดใหโจทกเสยคาขนศาลในศาลชนตนตามจำานวนทนทรพยทเรยกรองหรอราคาทรพยสนทพพาท คาขนศาลในชนอทธรณหรอฎกานน ถาจำานวนทนทรพยทเรยกรองหรอราคาทรพยสนทพพาทกนในชนอทธรณหรอฎกา เปนอยางเดยวกบในศาลชนตนใหผอทธรณหรอผฎกาเสยตามจำานวนทนทรพย หรอราคาเชนเดยวกบในศาลชนตน แตถาผอทธรณหรอผฎกาไดรบความพอใจแตบางสวนตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลลางแลว และจำานวนทนทรพยหรอราคาทรพยทพพาทในชนอทธรณหรอฎกาตำากวาในศาลชนตน ใหผอทธรณ

หรอผฎกาเสยคาขนศาลตามจำานวนทนทรพยหรอราคาตำานน เมอไดชำาระคาขนศาลแลว ถาทนทรพยแหงคำาฟองหรอฟองอทธรณหรอฎกาทวขนโดยการยนคำาฟองเพมเตมหรอโดยประการอนใหเรยกคาธรรมเนยมศาลเพมขนตามทบญญตไวในตารางทายประมวลกฎหมายน และใหโจทกนำามาชำาระภายในเจดวนนบแตวนทพนกงานเจาหนาทไดแจงใหทราบ ถาเนองจากศาลไดมคำาสงใหพจารณาคดรวมกนหรอใหแยกคดกนคำาฟองใด หรอขอหาอนมอยในคำาฟองใดจะตองโอนไปยงศาลอน หรอจะตองกลบยนตอศาลนนใหมหรอตอศาลอนเปนคดเรองหนงตางหาก ใหโจทกไดรบผอนผนไมตองเสยคาขนศาล ในการยนหรอกลบยนคำาฟองหรอขอหาเชนวานนเวนแตจำานวนทนทรพยหรอราคาทรพยแหงคำาฟองหรอขอหานนจะไดทวขน ในกรณเชนนคาธรรมเนยมศาลเฉพาะททวขน ใหคำานวณและชำาระตามทบญญตไวในวรรคกอน มาตรา 151 ในกรณทศาลมคำาสงไมรบคำาฟองหรอในกรณทมการอทธรณหรอฎกาหรอมคำาขอใหพจารณาใหม ถาศาลไมยอมรบฟองอทธรณหรอฎกา หรอคำาขอใหพจารณาใหม หรอศาลอทธรณหรอศาลฎกามคำาสงใหยกอทธรณหรอฎกา โดยยงมไดวนจฉยประเดนแหงอทธรณหรอฎกานนใหศาลมคำาสงใหคนคาธรรมเนยมศาลทงหมด เมอไดมการถอนคำาฟอง หรอเมอศาลไดตดสนใหยกคำาฟองโดยไมตดสทธโจทกทจะฟองคดใหม หรอเมอคดนนไดเสรจเดดขาดลงโดยสญญา หรอการประนประนอมยอมความ ใหศาลมอำานาจทจะสงคนคาธรรมเนยมศาลทงหมดหรอบางสวนแกคความทเกยวของซงไดเสยไวในเวลายนคำาฟองไดตามทเหนสมควร ถาศาลอทธรณหรอศาลฎกามคำาสงใหสงสำานวนความคนไปยงศาลลางเพอตดสนใหมหรอเพอพจารณาใหมทงหมดหรอแตบางสวนตามทบญญตไวในมาตรา 243 ศาลอทธรณหรอศาลฎกามอำานาจทจะยกเวนมใหคความตองเสยคาธรรมเนยมศาลในการดำาเนนกระบวนพจารณาใหม หรอในการทจะยนอทธรณหรอฎกาคดคานคำาพพากษาใหมของศาลลางไดตามทเหนสมควร

*หมายเหต มาตรานเฉพาะวรรคสองไดมการแกไขเพมเตมใหมในพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 7) พ.ศ.2521 โดยมาตรา 3 โดยประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 95 ตอนท 73 หนา 1(ฉบบพเศษ) วนท 31 มนาคม 2521 ซงแกไขใหมลาสด มาตรา 152 ภายใตบงคบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยความรบผดชนทสดของคความในเรองคาฤชาธรรมเนยม และนอกจากศาลจะไดกำาหนดไวเปนอยางอน คาปวยการพยานตามทระบไวในตารางตอทายประมวลกฎหมายนและคาปวยการผเชยวชาญทศาลตง ใหชำาระตามคำาสงศาล เมอพยานไดเบกความแลวหรอเมอศาลไดตงผเชยวชาญแลวโดยคความฝายทอางพยานหรอฝายทมคำาขอใหศาลตงผเชยวชาญหรอโดยคความฝายเดยวหรอหลายฝายทศาลระบ ตามทบญญตไวในมาตรา149 มาตรา 153 ภายใตบงคบบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยความรบผดชนทสดของคความในเรองคาฤชาธรรมเนยม (1) การชำาระเงนคาธรรมเนยมกองหมาย ในการสงเอกสารแทนคความฝายใดโดยคความฝายนนรองขอหรอโดยคำาสงศาลนน ใหใชบทบญญตแหงมาตรา 149วรรคแรกบงคบโดยอนโลม (2) ภายใตบงคบบทบญญตแหงมาตรา 154 คาธรรมเนยมในการบงคบคดตามทบญญตไวในตารางตอทายประมวลกฎหมายน ใหหกออกจากเงนทไดจากการขายทรพยของลกหนตามคำาพพากษากอนจายเงนจำานวนอน ทจะตองจายจากเงนทไดนน มาตรา 154 ถาจะตองเสยคาใชจายเพอปฏบตตามวธการเพอคมครองสทธของคความในระหวางการพจารณา หรอเพอบงคบใหเปนไปตามคำาพพากษาหรอคำาสง

และเจาพนกงานบงคบคดไมมเงนพอทจะเสยคาใชจายนน เจาพนกงานบงคบคดชอบทจะเรยกใหเจาหนตามคำาพพากษา วางเงนไมเกนรอยบาทไดโดยพลน ถาเจาพนกงานบงคบคดเหนวาจำานวนเงนทวางไวนนจะไมพอกชอบทจะบอกกลาวเปนหนงสอไปยงเจาหนตามคำาพพากษาใหวางเงนอก ตามจำานวนทเหนสมควร แตถาเจาหนตามคำาพพากษาเหนวา การวางเงนอกนนไมจำาเปนหรอมากเกนไป กอาจยนคำาขอตอศาลโดยทำาเปนคำารองภายในกำาหนดสองวนนบตงแตไดรบบอกกลาว ขอใหศาลกำาหนดจำานวนเงนทจะวางอกหรอสวนของจำานวนเงนซงเจาหนตามคำาพพากษาไมยอมเสยแกเจาพนกงานบงคบคดนนได ถาเจาหนตามคำาพพากษา ไมวางเงนตามทบญญตไวในวรรคแรกแหงมาตรานโดยพลน หรอไมยนคำาขอภายในเวลาทกำาหนดไวในวรรคสองหรอไมปฏบตตามคำาสงของศาล เจาพนกงานบงคบคดชอบทจะงดปฏบตตามวธการดงกลาวแลวจนกวาเจาหนตามคำาพพากษาไดปฏบต ตามบทบญญตแหงมาตราน มาตรา 155 ถาคความคนใดอางวาเปนคนยากจนไมสามารถเสยคาธรรมเนยมศาลในศาลชนตน หรอชนอทธรณ หรอชนฎกา เมอศาลไดไตสวนเปนทเชอไดวาคความนนเปนคนยากจน ไมมทรพยสนพอจะเสยคาธรรมเนยมกใหศาลอนญาตใหคความนนฟอง หรอตอสคดอยางคนอนาถาได แตการขอเชนวาน ถาผขอเปนโจทกผขอจะตองแสดงใหเปนทพอใจศาลดวยวาคดของตนมมลทจะฟองรอง หรอในกรณอทธรณหรอฎกา ศาลเหนวามเหตผลอนสมควรทจะอทธรณหรอฎกา แลวแตกรณ เมอคความคนใดไดรบอนญาตใหฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถาแลว ยนคำาขอวาความอยางคนอนาถาในชนอทธรณหรอฎกา แลวแตกรณตอมาใหถอวาคความนนยงเปนคนยากจนอย เวนแตจะปรากฏตอศาลเปนอยางอน มาตรา 156 ผใดมความจำานงจะฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถาใหยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลชนตนทจะฟอง หรอไดฟองคดไวนนพรอมกบคำาฟอง คำาฟองอทธรณ คำาฟองฎกา คำารองสอด หรอคำาใหการแลวแตกรณ และสาบานตวใหคำาชแจงวาตนไมมทรพยสนพอจะเสยคาธรรมเนยมศาล ถาบคคลนนตกเปนคนยากจนลงภายหลง จะยนคำาขอในเวลาใด ๆ กได เมอพนกงานเจาหนาทไดจดถอยคำาสาบานของผขอฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถาแลว ใหศาลจดสงสำาเนาถอยคำาเชนวานนไปใหคความอกฝายหนงพรอมดวยสำาเนาคำาขอฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถา และถาโจทกเปนผยนคำาขอเชนวานนใหสงสำาเนาคำาฟองไปดวย แตถาเปนกรณของฟองคดอยางคนอนาถาซงจำาเลยไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร ใหดำาเนนการตามมาตรา 83 ตร เมอศาลไดฟงคความทกฝายและทำาการไตสวนตามทเหนสมควรแลว ใหศาลมคำาสงอนญาตหรอยกคำาขอนนเสยเวนแตในกรณขอฟองคดอยางคนอนาถาซงจำาเลยไมมภมลำาเนาอยในราชอาณาจกร ใหศาลพจารณาคำาขอนนอยางคำาขออนอาจทำาไดแตฝายเดยว ถาศาลอนญาตตามคำาขอคำาสงอนญาตนนใหเปนทสด ถาศาลมคำาสงอนญาตใหยกเวนคาธรรมเนยมศาล ใหแตเฉพาะบางสวนหรอมคำาสงใหยกคำาขอเสยทเดยว ผยนคำาขออาจยนคำารองขอตอศาลใหพจารณาคำาขอนนใหม เพออนญาตใหตนนำาพยานหลกฐานมาแสดงเพมเตมวาตนเปนคนยากจนกได ในกรณทศาลมคำาสงอนญาตใหยกเวนคาธรรมเนยมศาลใหแตเฉพาะบางสวน หรอมคำาสงใหยกคำาขอเสยทเดยว ถาเปนการขอฟองหรอตอสคดในชนศาลชนตน ผขออาจอทธรณคำาสงนนตอศาลอทธรณไดภายในกำาหนดเจดวน นบแตวนมคำาสง ถาเปนการขอฟองหรอตอสคดในชนอทธรณหรอฎกาผขออาจอทธรณคำาสงนนไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกา แลวแตกรณโดยยนคำาขอเปนคำารองตอศาลชนตนภายในกำาหนดเดยวกน คำาสงของศาลอทธรณเชนวานใหเปนทสด

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

(ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 157 เมอศาลอนญาตใหบคคลใดฟองหรอตอสความอยางคนอนาถาบคคลนนไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลในการดำาเนนกระบวนพจารณาในศาลนนคาธรรมเนยมเชนวานใหรวมถงเงนวางศาลในการยนฟองอทธรณหรอฎกา ถาเปนกรณทศาลอนญาตในระหวางการพจารณาการยกเวนไมตองเสยคาธรรมเนยมศาลนน ใหใชบงคบแตเฉพาะคาธรรมเนยมศาลและเงนวางศาลทจะตองเสยหรอวางภายหลงคำาสงอนญาตเทานน สวนคาธรรมเนยมศาล หรอเงนวางศาลทเสยหรอวางไวกอนคำาสงเชนวานนเปนอนไมตองคน มาตรา 158 ถาศาลเหนวา คความอกฝายหนงจะตองเปนผรบผดเสยคาฤชาธรรมเนยมทงหมด หรอแตบางสวนของคความทงสองฝายใหศาลพพากษาในเรองคาฤชาธรรมเนยม โดยสงใหคความอกฝายหนงนนชำาระตอศาลในนามของบคคลผฟองหรอตอสความอยางคนอนาถาซงคาฤชาธรรมเนยมทผฟองหรอตอสความอยางคนอนาถานนไดยกเวนทงหมดหรอแตบางสวนตามทศาลเหนสมควร มาตรา 159 ถาปรากฏตอศาลวา บคคลผฟองหรอตอสความอยางคนอนาถานนมทรพยสนพอจะเสยคาฤชาธรรมเนยมได โดยมอยแลว ในเวลาทมคำาขอฟองหรอตอสความอยางคนอนาถากด หรอมขนภายหลงกอนศาลวนจฉยชขาดกด ใหศาลมคำาสงใหยดหรออายดทรพยสนเชนวาทงหมดหรอแตบางสวนไวรอคำาวนจฉยชขาดในเรองฤชาธรรมเนยมในกรณเชนวาน ถาศาลเหนวา คาฤชาธรรมเนยมจะเปนพบแกคความทงสองฝายใหศาลมคำาสงใหเอาชำาระคาฤชาธรรมเนยมทผฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถาไดยกเวนจากทรพยสนทยดหรออายดทรพยดงทกลาวไวในวรรคแรก ตามจำานวนทศาลเหนสมควร ถาศาลเหนวาคความอกฝายหนง จะตองชำาระคาฤชาธรรมเนยมทงหมดหรอแตบางสวนแทนผฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถา ใหศาลมคำาสงใหคความฝายหนงนนชำาระคาฤชาธรรมเนยมตอศาล ในนามของผฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถา แตถาคความอกฝายหนงนนไมปฏบตตามคำาสงใหศาลเอาชำาระคาฤชาธรรมเนยมนนจากทรพยสนทยดหรออายดดงทกลาวไวในวรรคแรก ตามจำานวนทศาลเหนสมควร ถาศาลเหนวา ผฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถาจะตองชำาระคาฤชาธรรมเนยมทงหมดหรอแตบางสวน แทนคความอกฝายหนง ใหศาลมคำาสงใหเอาชำาระคาฤชาธรรมเนยมนนจากทรพยสนทยดหรออายด ดงทกลาวไวในวรรคแรก สวนคาฤชาธรรมเนยมทผฟองหรอตอสคดอยางคนอนาถาไดยกเวนนนใหเอาชำาระจากทรพยทเหลอ ถาหากมตามจำานวนทศาลเหนสมควร มาตรา 160 ถาผใดรบอนญาตใหฟองหรอตอสความอยางคนอนาถาประพฤตตนไมเรยบรอย เชนดำาเนนกระบวนพจารณาในทางกอความรำาคาญถงขนาด หรอกระทำาความผดฐานละเมดอำานาจศาล หรอจงใจประวงความเรองนน ศาลจะถอนอนญาตเสยในเวลาใด ๆ กได และบคคลเชนวานนจำาตองรบผดเสยคาฤชาธรรมเนยม สำาหรบกระบวนพจารณาภายหลงทศาลไดถอนอนญาตนนแลว สวนท 2 ความรบผดในคาฤชาธรรมเนยม

มาตรา 161 ภายใตบงคบบทบญญตหามาตราตอไปน ความรบผดชนทสดสำาหรบคาฤชาธรรมเนยมของคความในคด ยอมตกอยแกคความฝายทแพคดแตอยางไรกดไมวาคความฝายใดจะชนะคดเตมตามขอหาหรอแตบางสวนศาลมอำานาจทจะพพากษาใหคความฝายทชนะคดนน เสยคาฤชาธรรมเนยมทงปวง หรอใหคความแตละฝายเสยคาฤชาธรรมเนยมสวนของตน หรอตามสวนแหงคาฤชาธรรมเนยมทงปวงซงคความทงสองฝายไดเสยไปกได ตามทศาลจะใชดลพนจ โดยคำานงถงเหตสมควรและความสจรตในการสความหรอการดำาเนนคดของคความทงปวง

ถามไดระบคาฤชาธรรมเนยมชนดใดไวโดยเฉพาะ คาฤชาธรรมเนยมนนใหรวมถงคาปวยการพยาน คาทนายความ คาธรรมเนยมในการสงเอกสารและบงคบคด และคาฤชาธรรมเนยมหรอคาธรรมเนยมอน ๆ บรรดาทกฎหมายบงคบใหเสย คดทไมมขอพพาท ใหฝายเรมคดเปนผเสยคาฤชาธรรมเนยม มาตรา 162 บคคลทเปนโจทกรวมกนหรอจำาเลยรวมกนนนหาตองรบผดรวมกนในคาฤชาธรรมเนยมไม หากตองรบผดเปนสวนเทา ๆ กน เวนแตจะไดเปนเจาหนรวมหรอลกหนรวม หรอศาลไดมคำาสงเปนอยางอน มาตรา 163 ถาคดไดเสรจเดดขาดลงโดยการตกลงหรอการประนประนอมยอมความหรออนญาโตตลาการ คความแตละฝายยอมรบผดในคาฤชาธรรมเนยมในสวนการดำาเนนกระบวนพจารณาของตน เวนแตคความจะไดตกลงกนไวเปนอยางอน มาตรา 164 ในกรณทวางเงนตอศาลตามมาตรา 135,136 นน จำาเลยไมตองรบผดในคาฤชาธรรมเนยมแหงจำานวนเงนทวางนนอนเกดขนภายหลง ถาโจทกยอมรบเงนทวางตอศาลเปนการพอใจเตมตามทเรยกรองแลวจำาเลยตองเปนผรบผดในคาฤชาธรรมเนยม ถาโจทกยอมรบเงนทวางตอศาลนนเปนการพอใจเพยงสวนหนงแหงจำานวนเงนทเรยกรอง และดำาเนนคดตอไป จำาเลยตองรบผดในคาฤชาธรรมเนยม เวนแตศาลจะไดพพากษาใหโจทกแพคด ในกรณเชนนโจทกตองเปนผรบผดในคาฤชาธรรมเนยมทงสนอนเกดแตการทตนไมยอมรบเงนทวางตอศาลเปนการพอใจตามทเรยกรอง มาตรา 165 ในกรณทมการชำาระหนดงบญญตไวในมาตรา 137 ถาโจทกยอมรบการชำาระหนนนเปนการพอใจเตมตามทเรยกรองแลว จำาเลยตองเปนผรบผดในคาฤชาธรรมเนยมเวนแตศาลจะเหนสมควรมคำาสงเปนอยางอน ถาโจทกไมพอใจในการชำาระหนเชนวานน และดำาเนนคดตอไปคาฤชาธรรมเนยมใหอยในดลพนจของศาล แตถาศาลเหนวาการชำาระหนนนเปนการพอใจเตมตามทโจทกเรยกรองแลว คาฤชาธรรมเนยมทงสนอนเกดแตการทโจทกปฏเสธไมยอมรบชำาระหนนน โจทกตองเปนผรบผด มาตรา 166 คความฝายใดทำาใหตองเสยคาฤชาธรรมเนยมในกระบวนพจารณาใดๆทไดดำาเนนไปโดยไมจำาเปน หรอทตองดำาเนนไปเพราะความผดหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรง คความฝายนนตองรบผดในคาฤชาธรรมเนยมนน โดยมพกคำานงวาคความฝายนนจกไดชนะคดหรอไม มาตรา 167 คำาสงในเรองคาฤชาธรรมเนยมนน ไมวาคความทงปวงหรอแตฝายใดฝายหนง จกมคำาขอหรอไมกด ใหศาลสงลงไวในคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดหรอในคำาสงจำาหนายคดออกจากสารบบความแลวแตกรณแตถาเพอชขาดตดสนคดใดศาลไดมคำาสงอยางใดในระหวางการพจารณาศาลจะมคำาสงเรองคาฤชาธรรมเนยมสำาหรบกระบวนพจารณาทเสรจไปในคำาสงฉบบนนหรอในคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดกไดแลวแตจะเลอก ในกรณทมขอพพาทในเรองทไมเปนประเดนในคด ใหศาลมคำาสงในเรองคาฤชาธรรมเนยมสำาหรบขอพพาทเชนวานในคำาสงชขาดขอพพาทนน ในกรณทมการพจารณาใหม ใหศาลมอำานาจทจะสงเรองคาฤชาธรรมเนยมสำาหรบการพจารณาครงแรก และการพจารณาใหมในคำาพพากษาหรอคำาสงได มาตรา 168 ในกรณทคความอาจอทธรณหรอฎกาคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลไดนน หามมใหคความอทธรณหรอฎกาในปญหาเรองคาฤชาธรรมเนยมแตอยางเดยวเวนแตอทธรณหรอฎกานนจะไดยกเหตวา คาฤชาธรรมเนยมนนมไดกำาหนดหรอคำานวณใหถกตองตามกฎหมาย มาตรา 169 เมอมคำาวนจฉยชขาดในเรองคาฤชาธรรมเนยมแลวใหจาศาลในศาลชนตนทำาบญชแสดงคาฤชาธรรมเนยมทคความทกฝายไดเสยไปโดยลำาดบ และจำานวนทคความฝายใดฝายหนงหรอทงสองฝายจะตองรบผดตามคำาวนจฉยชขาด

ของศาล คความหรอบคคลทเกยวของอาจขอสำาเนาบญชเชนวานนได ภาค 2 วธพจารณาในศาลชนตน ลกษณะ 1 วธพจารณาสามญในศาลชนตน

มาตรา 170 หามมใหฟองพจารณาและชขาดตดสนคดเปนครงแรกในศาลหรอโดยศาลอนนอกจากศาลชนตนเวนแตจะมกฎหมายบญญตไวชดแจงเปนอยางอน ภายใตบงคบแหงบทบญญตในภาคนวาดวยคดไมมขอพพาท คดมโนสาเรคดขาดนด และคดทมอบใหอนญาโตตลาการชขาด การฟองการพจารณาและชขาดตดสนคดในศาลชนตน นอกจากจะตองบงคบตามบทบญญตทวไปแหงภาค 1 แลว ใหบงคบตามบทบญญตในลกษณะนดวย มาตรา 171 คดทประมวลกฎหมายนบญญตวาจะฟองยงศาลชนตน หรอจะเสนอปญหาตอศาลชนตนเพอชขาดตดสนโดยทำาเปนคำารองขอกไดนน ใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยสทธและหนาทของโจทกและจำาเลย และวธพจารณาทตอจากการยนคำาฟองมาใชบงคบแกผยนคำาขอ และคความอกฝายหนงถาหากม และบงคบแกวธพจารณาทตอจากการยนคำารองขอดวยโดยอนโลม มาตรา 172 ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 57 ใหโจทกเสนอขอหาของตนโดยทำาคำาฟองเปนหนงสอยนตอศาลชนตน คำาฟองตองแสดงโดยแจงชดซงสภาพแหงขอหาของโจทกและคำาขอบงคบทงขออางทอาศยเปนหลกแหงขอหาเชนวานน ใหศาลตรวจคำาฟองนนแลวสงใหรบไว หรอใหยกเสย หรอใหคนไปตามทบญญตไวในมาตรา 18 มาตรา 173 เมอศาลไดรบคำาฟองแลว ใหศาลออกหมายสงสำาเนาคำาฟองใหแกจำาเลยเพอแกคด และภายในกำาหนดเจดวนนบแตวนยนคำาฟอง ใหโจทกรองขอตอพนกงานเจาหนาทเพอใหสงหมายนน นบแตเวลาทไดยนคำาฟองแลวคดนนอยในระหวางพจารณา และผลแหงการน (1) หามไมใหโจทกยนคำาฟองเรองเดยวกนนนตอศาลเดยวกน หรอตอศาลอน และ (2) ถามเหตเปลยนแปลงเกดขนในพฤตการณอนเกยวดวยการยนฟองคดตอศาลทมเขตศาลเหนอคดนน เชนการเปลยนแปลงภมลำาเนาของจำาเลยการเปลยนแปลงเชนวานหาตดอำานาจศาลทรบฟองคดไวในอนทจะพจารณาและชขาดตดสนคดนนไม หมายเหต แกไขโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 174 ในกรณตอไปนใหถอวาโจทกไดทงฟอง คอ (1) ภายหลงทไดเสนอคำาฟองแลว โจทกเพกเฉยไมรองขอตอพนกงานเจาหนาทเพอใหสงหมายเรยกใหแกคดแกจำาเลยและไมแจงใหศาลทราบเหตแหงการเพกเฉยเชนวานนภายในกำาหนดเจดวน นบแตวนยนคำาฟอง (2) โจทกเพกเฉยไมดำาเนนคดภายในเวลาตามทศาลเหนสมควรกำาหนดไวเพอการนนโดยไดสงคำาสงใหแกโจทกโดยชอบแลว

หมายเหต แกไขโดย พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 175 กอนจำาเลยยนคำาใหการ โจทกอาจถอนคำาฟองไดโดยยนคำาบอกกลาวเปนหนงสอตอศาล ภายหลงจำาเลยยนคำาใหการแลว โจทกอาจยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลชนตน

เพออนญาตใหโจทกถอนคำาฟองได ศาลจะอนญาตหรอไมอนญาตหรออนญาตภายในเงอนไขตามทเหนสมควรกได แต (1) หามไมใหศาลใหอนญาตโดยมไดฟงจำาเลยหรอผรองสอด ถาหากมกอน (2) ในกรณทโจทกถอนคำาฟอง เนองจากมขอตกลงหรอประนประนอมยอมความกบจำาเลย ใหศาลอนญาตไปตามคำาขอนน มาตรา 176 การทงคำาฟองหรอถอนคำาฟองยอมลบลางผลแหงการยนคำาฟองนนรวมทงกระบวนพจารณาอน ๆ อนมมาตอภายหลงยนคำาฟอง และกระทำาใหคความกลบคนเขาสฐานะเดมเสมอนหนงมไดมการยนฟองเลย แตวาคำาฟองใด ๆ ทไดทงหรอถอนแลว อาจยนใหมไดภายใตบงคบแหงบทบญญตของกฎหมายวาดวยอายความ มาตรา 177 เมอไดสงหมายเรยกและคำาฟองใหจำาเลยแลว ใหจำาเลยทำาคำาใหการเปนหนงสอยนตอศาลภายในสบหาวน ใหจำาเลยแสดงโดยชดแจงในคำาใหการวา จำาเลยยอมรบหรอปฏเสธขออางของโจทกทงสนหรอแตบางสวน รวมทงเหตแหงการนน จำาเลยจะฟองแยงมาในคำาใหการกได แตถาฟองแยงนนเปนเรองอนไมเกยวกบคำาฟองเดมแลว ใหศาลสงใหจำาเลยฟองเปนคดตางหาก ใหศาลตรวจดคำาใหการนนแลวสงใหรบไว หรอใหคนไป หรอสงไมรบตามทบญญตไวในมาตรา 18 บทบญญตแหงมาตราน ใหใชบงคบแกบคคลภายนอกทถกเรยกเขามาเปนผรองสอดตามมาตรา 57(3) โดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 13) พ.ศ.2535 มาตรา 178 ถาจำาเลยฟองแยงรวมมาในคำาใหการ ใหโจทกทำาคำาใหการแกฟองแยงยนตอศาลภายในสบหาวนนบแตวนทไดสงคำาใหการถงโจทก บทบญญตแหงมาตรากอนใหใชบงคบแกคำาใหการแกฟองแยงนโดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ. แกไขเพมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 13) พ.ศ.2535 มาตรา 179 โจทกหรอจำาเลยจะแกไขขอหา ขอตอส ขออาง หรอขอเถยง อนกลาวไวในคำาฟองหรอคำาใหการทเสนอตอศาลแตแรกกได การแกไขนน โดยเฉพาะอาจเปนการแกไขในขอตอไปน (1) เพม หรอลด จำานวนทนทรพย หรอราคาทรพยสนทพพาทในฟองเดม หรอ (2) สละขอหาในฟองเดมเสยบางขอ หรอเพมเตมฟองเดมใหบรบรณโดยวธเสนอคำาฟองเพมเตม หรอเสนอคำาฟองเพอคมครองสทธของตนในระหวางการพจารณา หรอเพอบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสง หรอ (3) ยกขอตอสขนใหมเปนขอแกขอหาเดมหรอทยนภายหลง หรอเปลยนแปลงแกไขขออางหรอขอเถยงเพอสนบสนนขอหาหรอเพอหกลางขอหาของคความอกฝายหนง แตหามมใหคความฝายใดเสนอคำาฟองใดตอศาล ไมวาโดยวธฟองเพมเตมหรอฟองแยง ภายหลงทไดยนคำาฟองเดมตอศาลแลวเวนแตคำาฟองเดมและคำาฟองภายหลงนจะเกยวของกนพอทจะรวมการพจารณาและชขาดตดสนเขาดวยกนได มาตรา 180 การแกไขคำาฟองหรอคำาใหการทคความเสนอตอศาลไวแลว ใหทำาเปนคำารองยนตอศาลกอนวนชสองสถานหรอกอนวนสบพยานไมนอยกวาเจดวน ในกรณทไมมการชสองสถาน เวนแตมเหตอนสมควรทไมอาจยนคำารองไดกอนนน หรอเปนการขอแกไขในเรองทเกยวกบความสงบเรยบรอยของประชาชนหรอเปนการแกไขขอผดพลาดเลกนอย หรอขอผดหลงเลกนอย

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 181 เวนแตในกรณทคำารองนนอาจทำาไดแตฝายเดยว (1) หามไมใหมคำาสงยอมรบการแกไข เวนแตจะไดสงสำาเนาคำารองใหแกคความอกฝายหนงทราบลวงหนาอยางนอยสามวน กอนกำาหนดนดพจารณาคำารองนน (2) หามมใหศาลพพากษาหรอมคำาสงชขาดในประเดนทคความไดแกไขคำาฟองหรอคำาใหการ เวนแตคความอกฝายหนงจะไดมโอกาสบรบรณในอนทจะตรวจโตแยงและหกลางขอหาหรอขอตอสใหมหรอขออางหรอขอเถยงใหมทกลาวไวในคำารองขอแกไขนน มาตรา 182 เมอไดยนคำาฟอง คำาใหการ และคำาใหการแกฟองแยงถาหากมแลวใหศาลทำาการชสองสถานโดยแจงกำาหนดวนชสองสถานใหคความทราบลวงหนาไมนอยกวาสบหาวน เวนแตในกรณดงตอไปน (1) จำาเลยคนใดคนหนงขาดนดยนคำาใหการ (2) คำาใหการของจำาเลย เปนการยอมรบโดยชดแจงตามคำาฟองโจทกทงสน (3) คำาใหการของจำาเลยเปนคำาใหการปฏเสธขออางของโจทกทงสนโดยไมมเหตแหงการปฏเสธ ซงศาลเหนวาไมจำาเปนตองมการชสองสถาน (4) ศาลเหนสมควรวนจฉยชขาดคดใหเสรจไปทงเรองโดยไมตองสบพยาน (5) คดมโนสาเรตามมาตรา 189 หรอคดไมมขอยงยากตามมาตรา 196 (6) คดทศาลเหนวามประเดนขอพพาทไมยงยากหรอไมจำาเปนทจะตองชสองสถาน ในกรณทไมตองมการชสองสถาน ใหศาลมคำาสงงดการชสองสถานและกำาหนดวนสบพยาน ถาหากม แลวใหสงคำาสงดงกลาวใหคความทราบตามมาตรา 184เวนแตคความฝายใดจะไดทราบหรอถอวาไดทราบคำาสงดงกลาวแลว คความอาจตกลงกนกะประเดนขอพพาทโดยยนคำาแถลงรวมกนตอศาลในกรณเชนวาน ใหกำาหนดประเดนขอพพาทไปตามนน แตถาศาลเหนวาคำาแถลงนนไมถกตองกใหศาลมอำานาจทจะมคำาสงยกคำาแถลงนน แลวดำาเนนการชสองสถานไปตามมาตรา 183

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 182 ทว (ยกเลก)

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 183 ในวนชสองสถาน ใหคความมาศาล และใหศาลตรวจคำาคความและคำาแถลงของคความแลวนำาขออางขอเถยงทปรากฏในคำาคความและคำาแถลงของคความเทยบกนด และสอบถามคความทกฝายถงขออาง ขอเถยง และพยานหลกฐานทจะยนตอศาลวาฝายใดยอมรบหรอโตแยงขออาง ขอเถยงนนอยางไร ขอเทจจรงใดทคความยอมรบกนกเปนอนยตไปตามนนสวนขอกฎหมายหรอขอเทจจรงทคความฝายหนงยกขนอางแตคความฝายอนไมรบและเกยวเนองโดยตรงกบประเดนขอพพาทตามคำาคความ ใหศาลกำาหนดไวเปนประเดนขอพพาทและกำาหนดใหคความฝายใดนำาพยานหลกฐานมาสบในประเดนขอใดกอนหรอหลงกได ในการสอบถามคความตามวรรคหนง คความแตละฝายตองตอบคำาถามทศาลถามเองหรอถามตามคำาขอของคความฝายอน เกยวกบขอเทจจรงทคความฝายอนยกขนเปนขออาง ขอเถยง และพยานหลกฐานตาง ๆ ทคความจะยนตอศาล ถาคความฝายใดไมตอบคำาถามเกยวกบขอเทจจรงใด หรอปฏเสธขอเทจจรงใดโดยไมมเหตผลอนสมควรใหถอวายอมรบขอเทจจรงนนแลว เวนแตคความฝายนนไมอยในวสยทจะตอบ หรอแสดงเหตผลแหงการปฏเสธไดในขณะนน

คความมสทธคดคานวาประเดนขอพพาทหรอหนาทนำาสบทศาลกำาหนดไวนนไมถกตองโดยแถลงดวยวาจาตอศาลในขณะนนหรอยนคำารองตอศาลภายในเจดวนนบแตวนทศาลสงกำาหนดประเดนขอพพาท หรอหนาทนำาสบ ใหศาลชขาดคำาคดคานนนกอนวนสบพยาน คำาชขาดคำาคดคานดงกลาวใหอยภายใตบงคบมาตรา 226

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 183 ทว (ยกเลก)

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 183 ตร ในกรณทคความทกฝายหรอฝายใดฝายหนงไมมาศาลในวนชสองสถาน ใหศาลทำาการชสองสถานโดยใหถอวา คความไมมาศาลไดทราบกระบวนพจารณาในวนนนแลว และคความกำาหนดประเดนขอพพาทหรอหนาทนำาสบโดยขดตอบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ทงไมมสทธทจะยนคำาขอตามมาตรา 40 ขอเลอนวนสบพยานทศาลกำาหนดไวดวย เวนแตคความนนยนคำารองตอศาลในวนสบพยานไดนน เปนเพราะเหตสดวสยและมเหตจำาเปนทจะตองขอเลอนวนสบพยาน ศาลจะอนญาตใหเลอนวนสบพยานออกไปกได แตถาการยนคำารองเชนวานนเปนเหตสดวสยตามทกลาวอางไดไมวาคความนนจะมาศาลในวนสบพยานทศาลสงเลอนไปหรอไมกตามใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาตอไปโดยคความไมมสทธเรยกหรอนำาพยานของตนเขาสบ แตอาจสาบานตนใหการเปนพยานเองกบถามคานพยานของคความฝายอนได ในการทคความไมมาศาลในวนชสองสถานตามวรรคหนง ใหเลอนการยนพยานหลกฐานของคความทกฝายตามมาตรา 183 วรรคหนง และการสอบถามคความถงขออางขอเถยง และพยานหลกฐานตามมาตรา 183 วรรคหนง ในประเดนขอพพาททศาลกำาหนดไวตามวรรคหนงไปดำาเนนการในวนสบพยานแทนถาคความทกฝายหรอแตละฝายเพยงบางคนมาศาลในวนสบพยาน หากศาลทำาการสอบถามคความตามทไดกลาวขางตนแลว เหนวาประเดนขอพพาท หรอหนาทนำาสบทกำาหนดไวเดมควรจะตองเปลยนแปลงไป ใหศาลกำาหนดประเดนขอพพาทหรอหนาทนำาสบเสยใหมและถาศาลเหนสมควร จะมคำาสงใหเลอนการสบพยานออกไปกได แตใหถอวาวนสบพยานทศาลกำาหนดไวเดมตามวรรคนยงคงเปนวนสบพยานตามความหมายแหงมาตรา 1(10) ในกรณตามวรรคสอง ถาคความฝายใดมไดยนพยานหลกฐานตามมาตรา 183วรรคหนง ใหนำามาตรา 183 ทว วรรคสอง มาใชบงคบแกคความฝายนนโดยอนโลมถาคความทกฝายหรอฝายใดฝายหนงไมมาศาล ใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาตอไปตามบทบญญตวาดวยการพจารณาโดยขาดนด

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 13) พ.ศ.2538 มาตรา 183 จตวา (ยกเลก)

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 14) พ.ศ.2538 มาตรา 184 ในกรณทมการชสองสถาน ใหศาลกำาหนดวนสบพยานซงมระยะเวลาไมนอยกวาสบวนนบแตวนชสองสถาน ในกรณทไมมการชสองสถาน ใหศาลออกหมายกำาหนดวนสบพยานสงใหแกคความทราบลวงหนาไมนอยกวาสบวน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

(ฉบบท 13) พ.ศ.2535 มาตรา 185 ในวนนดสบพยาน เมอศาลเหนสมควร หรอเมอคความฝายใดฝายหนงมคำาขอ ศาลจะอานใหคความฟงซงคำาฟองคำาใหการและคำาใหการแกฟองแยง ถาหากมหรอรายงานพสดารแหงการชสองสถานแลวแตกรณ และคำารองขอแกไขเพมเตม (ทไดยนตอศาลและสงไปใหแกคความแลวโดยชอบ) กได ภายใตบงคบแหงบทบญญตสามมาตราตอไปน ใหศาลสบพยานตามประเดนในขอพพาทตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยพยานหลกฐาน และฟงคำาแถลงการณดวยวาจาของคความทงปวง มาตรา 186 เมอสบพยานเสรจแลว ใหศาลอนญาตใหโจทกแถลงการณดวยวาจากอนแลวจงใหจำาเลยแถลงการณดวยวาจาทบทวนขอเถยงแสดงผลแหงพยานหลกฐานในประเดนทพพาท ตอจากนใหศาลอนญาตใหโจทกแถลงตอบจำาเลยไดอกครงหนง นอกจากนหามไมใหคความแถลงการณดวยวาจาอยางใดอกเวนแตจะไดรบอนญาตจากศาล กอนพพากษาคด ไมวาคความฝายใดจะไดแถลงการณดวยวาจาแลวหรอไม คความฝายนนจะยนคำาแถลงการณเปนหนงสอตอศาลกได แตตองสงสำาเนานน ๆ ไปยงคความอน ๆ มาตรา 187 เมอไดสบพยานตามทจำาเปนและคความไดแถลงการณ ถาหากมเสรจแลว ใหถอวาการพจารณาเปนอนสนสด แตตราบใดทยงมไดมคำาพพากษา ศาลอาจทำาการพจารณาตอไปอกไดตามทเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม มาตรา 188 ในคดทไมมขอพพาท ใหใชขอบงคบตอไปน (1) ใหเรมคดโดยยนคำารองขอตอศาล (2) ศาลอาจเรยกพยานมาสบไดเองตามทเหนจำาเปนและวนจฉยชขาดตามทเหนสมควรและยตธรรม (3) ทางแกแหงคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลนนใหใชไดแตโดยวธยนอทธรณหรอฎกาเทานน และใหอทธรณฎกาไดแตเฉพาะในสองกรณตอไปน (ก) ถาศาลไดยกคำารองขอ ของคความฝายทเรมคดเสยทงหมดหรอแตบางสวนหรอ (ข) ในเหตทมไดปฏบตตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการพจารณาหรอพพากษาหรอคำาสง (4) ถาบคคลอนใดนอกจากคความทไดยนฟองคดอนไมมขอพพาทไดเขามาเกยวของในคดโดยตรงหรอโดยออม ใหถอวาบคคลเชนวามานเปนคความและใหดำาเนนคดไปตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยคดอนมขอพพาทแตในคดทยนคำารองขอตอศาลเพอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงใหคำาอนญาตทผแทนโดยชอบธรรมไดปฏเสธเสย หรอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงถอนคนคำาอนญาตอนไดใหไวแกไรความสามารถนนใหถอวาเปนคดไมขอพพาท แมถงวาผแทนโดยชอบธรรมหรอผไรความสามารถนนจะไดมาศาล และแสดงขอคดคานในการใหคำาอนญาตหรอถอนคนคำาอนญาตเชนวานน ลกษณะ 2 วธพจารณาวสามญในศาลชนตน หมวด 1 วธพจารณาคดมโนสาเร มาตรา 189 คดมโนสาเร คอ (1) คดทมคำาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคำานวณเปนราคาเงนไดไมเกนสามแสนบาท (2) คดฟองขบไลบคคลใด ๆ ออกจากอสงหารมทรพยอนมคาเชาหรออาจใหเชาไดในขณะยนคำาฟองไมเกนเดอนละสามหมนบาท

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย พ.ร.ฎ.กำาหนดจำานวนเงนในคดมโนสาเร พ.ศ. 2546

ใหไว ณ วนท 13 ตลาคม พ.ศ. 2546 ประกาศใชบงคบเมอพนกำาหนดหกสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา (รก. เลม 120 ตอนท 107 ก วนท 30 ต.ค. 46)-----------------------------------------------ขอความเดมกอนแกไขโดย พ.ร.ฎ. กำาหนดจำานวนเงนในคดมโนสาเร พ.ศ. 2546 มาตรา 189 คดมโนสาเร คอ (1) คดทมคำาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคำานวณเปนราคาเงนไดไมเกนสหมนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา (2) คดฟองขบไลบคคลใด ๆ ออกจากอสงหารมทรพยอนมคาเชาหรออาจใหเชาไดในขณะยนคำาฟองไมเกนเดอนละสพนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 190 จำานวนทนทรพยหรอราคาอนพพาทกนในคดนนใหคำานวณดงน (1) จำานวนทนทรพยหรอราคานนใหคำานวณตามคำาเรยกรองของโจทกสวนดอกผลอนมถงกำาหนดเกดขนในเวลายนคำาฟองหรอคาธรรมเนยมศาลซงอาจเปนอปกรณรวมอยในคำาเรยกรอง หามมใหคำานวณรวมไปดวย (2) ในกรณมขอสงสยหรอมขอโตแยง จำานวนทนทรพยหรอราคานนใหศาลกะประมาณตามทเปนอยในเวลายนฟองคด (3) คดอนเกยวดวยทรพยสนทมขอหาหลายขอ อนมจำานวนทนทรพยหรอราคาไมเกนสหมนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา ใหรวมจำานวนทนทรพยหรอราคาเหลานนเขาดวยกน แตถาขอหาเหลานนจะตองเรยกรองเอาแกจำาเลยหลายคน ถงแมวาถารวมความรบผดของจำาเลยหลายคนนนเขาดวยกนแลวจะไมเปนคดมโนสาเรกตาม ใหถอเอาจำานวนทเรยกรองเอาจากจำาเลยคนหนง ๆ นนเปนประมาณแกการทจะถอวาคดนนเปนคดมโนสาเรหรอไม

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง(ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 190 ทว ในคดมโนสาเร ใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาไปตามบทบญญตในหมวดน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 190 ตร ในคดมโนสาเร ใหศาลมอำานาจทจะออกคำาสงขยายหรอยนระยะเวลาตามทกำาหนดไวในประมวลกฎหมายนหรอตามทศาลไดกำาหนดไว หรอระยะเวลาทเกยวดวยวธพจารณาความแพงอนกำาหนดไวในกฎหมายอน เพอใหดำาเนนหรอมใหดำาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ กอนสนระยะเวลานนได เมอมความจำาเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 190 จตวา ในคดมโนสาเร ใหโจทกเสยคาขนศาลในศาลชนตนเทากบจำานวนคาขนศาลทเรยกเกบในคดทมคำาขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคำานวณเปนราคาเงนได คาขนศาลในชนอทธรณหรอฎกานน ใหผอทธรณหรอผฎกาเสยตามจำานวนทนทรพย หรอราคาทรพยสนทพพาทกนในชนอทธรณหรอฎกา แลวแตกรณ

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 191 วธฟองคดมโนสาเรนน โจทกอาจยนคำาฟองเปนหนงสอหรอมาแถลงขอหาดวยวาจาตอศาลกได ในกรณทโจทกยนคำาฟองเปนหนงสอ หากศาลเหนวาคำาฟองดงกลาวไมถกตองหรอขาดสาระสำาคญบางเรอง ศาลอาจมคำาสงใหโจทกแกไขคำาฟองในสวนนนใหถกตองหรอชดเจนขนกได ถาโจทกมาแถลงขอหาดวยวาจาดงกลาวแลว ใหศาลบนทกรายการแหงขอหาเหลานนไวอานใหโจทกฟง แลวใหโจทกลงลายมอชอไวเปนสำาคญ

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 192 เมอศาลเหนวาคดทฟองไมใชคดมโนสาเรและศาลนนมเขตอำานาจทจะพจารณาคดนนอยางคดสามญได ถาคดนนไดฟองโดยคำาแถลงดวยวาจา กใหศาลมคำาสงใหโจทกยนคำาฟองเปนหนงสออยางคดสามญ แตถาคดนนไดยนคำาฟองเปนหนงสออยแลวหามมใหศาลออกหมายเรยกอยางอนนอกจากทบญญตไวสำาหรบคดสามญ ถาคดนนไมเปนคดมโนสาเรตอไปเนองจากไดมคำาฟองเพมเตมยนเขามาภายหลงและศาลนนมเขตอำานาจทจะพจารณาคดนนอยางคดสามญได กใหศาลดำาเนนการพจารณาไปอยางคดสามญ ในกรณใดกรณหนงดงกลาวมาแลว ถาศาลไมมเขตอำานาจพจารณาคดนนอยางคดสามญ ใหศาลมคำาสงคนคำาฟองนนไปเพอยนตอศาลทมเขตอำานาจ ในกรณทจำาเลยฟองแยงเขามาในคดมโนสาเรและฟองแยงนนมใชคดมโนสาเร หรอในกรณทศาลมคำาสงใหพจารณาคดสามญรวมกบคดมโนสาเร ใหศาลดำาเนนการพจารณาคดมโนสาเรไปอยางคดสามญ แตเมอศาลพจารณาถงจำานวนทนทรพยลกษณะคด สถานะของคความ หรอเหตสมควรประการอนแลวเหนวา การนำาบทบญญตในหมวดนไปใชบงคบแกคดในสวนของฟองแยงหรอคดสามญเชนวานนจะทำาใหการดำาเนนคดเปนไปดวยความรวดเรวและเปนธรรมแกคความทกฝาย กใหศาลมอำานาจพจารณาคดในสวนของฟองแยงหรอคดสามญนนอยางคดมโนสาเรได คำาสงอยางใดอยางหนงของศาลตามวรรคส ไมกระทบถงคาขนศาลทคความแตละฝายตองชำาระอยกอนทศาลจะมคำาสงเชนวานน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 193 ในคดมโนสาเร ใหศาลกำาหนดวนนดพจารณาโดยเรวและออกหมายเรยกไปยงจำาเลย ในหมายนนใหจดแจงประเดนแหงคดและจำานวนทนทรพยหรอราคาทเรยกรอง และขอความวาใหจำาเลยมาศาลเพอการไกลเกลย ใหการ และสบพยานในวนเดยวกน และใหศาลสงใหโจทกมาศาลในวนนดพจารณานนดวย ในวนนดพจารณา เมอโจทกและจำาเลยมาพรอมกนแลว ใหศาลไกลเกลยใหคความไดตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกนในขอทพพาทนนกอน ถาคความไมอาจตกลงกนหรอไมอาจประนประนอมยอมความกนไดและจำาเลยยงไมไดยนคำาใหการใหศาลสอบถามคำาใหการของจำาเลย โดยจำาเลยจะยนคำาใหการเปนหนงสอ หรอจะใหการดวยวาจากได ในกรณยนคำาใหการเปนหนงสอใหนำามาตรา 191 วรรคสอง มาใชบงคบโดยอนโลม ในกรณใหการดวยวาจา ใหศาลบนทกคำาใหการรวมทงเหตแหงการนนไว อานใหจำาเลยฟง แลวใหจำาเลยลงลายมอชอไวเปนสำาคญ ถาจำาเลยไมใหการตามวรรคสาม ใหศาลมอำานาจใชดลพนจมคำาสงไมยอมเลอนเวลาใหจำาเลยยนคำาใหการ และดำาเนนการพจารณาคดตอไป โดยถอวาจำาเลยขาดนดยน

คำาใหการ

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 193 ทว ในคดมโนสาเร เมอโจทกไดทราบคำาสงใหมาศาลตามมาตรา 193แลว ไมมาในวนนดพจารณาโดยมไดรองขอเลอนคดหรอแจงเหตขดของทไมมาศาลใหถอวาโจทกไมประสงคจะดำาเนนคดตอไป ใหศาลมคำาสงจำาหนายคดออกเสยจากสารบบความ เมอจำาเลยไดรบหมายเรยกใหมาศาลตามมาตรา 193 แลวไมมาในวนนดพจารณาโดยมไดรองขอเลอนคดหรอแจงเหตขดของทไมมาศาล ใหถอวาจำาเลยขาดนดพจารณาและใหบงคบตามมาตรา 202 และถาจำาเลยไมไดยนคำาใหการกอนหรอในวนนดดงกลาวใหถอวาจำาเลยขาดนดยนคำาใหการดวย

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 193 ตร เมอศาลไดรบคำาใหการของจำาเลยตามมาตรา 193 วรรคสาม หรอจำาเลยตกเปนผขาดนดยนคำาใหการตามมาตรา 193 วรรคส หรอมาตรา 193 ทว แลวใหศาลดำาเนนการพจารณาคดตอไปโดยเรว โดยจะกำาหนดใหคความฝายใดนำาพยานมาสบกอนหรอหลงกได และใหศาลสอบถามคความฝายทจะตองนำาพยานเขาสบวาประสงคจะอางองพยานหลกฐานใดแลวบนทกไว หรอสงใหคความจดทำาบญชระบพยานยนตอศาลภายในระยะเวลาตามทเหนสมควร

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 193 จตวา ในคดมโนสาเร เพอประโยชนแหงความยตธรรมใหศาลมอำานาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควร ในการสบพยานไมวาจะเปนพยานทคความฝายใดอางหรอทศาลเรยกมาเอง ใหศาลเปนผซกถามพยานกอน เสรจแลวจงใหตวความหรอทนายความซกถามเพมเตมได ใหศาลมอำานาจซกถามพยานเกยวกบขอเทจจรงใด ๆ ทเกยวเนองกบคด แมจะไมมคความฝายใดยกขนอางกตาม ในการบนทกคำาเบกความของพยาน เมอศาลเหนสมควร จะบนทกขอความแตโดยยอกไดแลวใหพยานลงลายมอชอไว

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 193 เบญจ ในคดมโนสาเร ใหศาลนงพจารณาคดตดตอกนไปโดยไมตองเลอนเวนแตมเหตจำาเปน ศาลจะมคำาสงเลอนไดครงละไมเกนเจดวน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 194 คดมโนสาเรนน ใหศาลมอำานาจออกคำาสงหรอคำาพพากษาดวยวาจาดงทบญญตไวในมาตรา 141 มาตรา 195 นอกจากทบญญตมาแลวใหนำาบททวไปแหงประมวลกฎหมายนและบทบญญตในคดสามญมาใชบงคบแกการพจารณา และการชขาดตดสนคดมโนสาเรดวย มาตรา 196 ในคดสามญซงโจทกฟองเพยงขอใหชำาระเงนจำานวนแนนอนตามตวเงนซงการรบรองหรอการชำาระเงนตามตวเงนนนไดถกปฏเสธหรอตามสญญาเปนหนงสอซงปรากฏในเบองตนวาเปนสญญาอนแทจรงมความสมบรณและบงคบไดตามกฎหมาย

โจทกจะยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลพรอมกบคำาฟองขอใหศาลพจารณาคดนนโดยรวบรดกได ถาศาลเหนวาคดนนปรากฏในเบองตนวาเปนคดไมมขอยงยาก ไมวาโจทกจะไดยนคำาขอตามวรรคหนงหรอไม กใหศาลมคำาสงใหนำาบทบญญตในหมวดนวาดวยวธพจารณาคดมโนสาเร เวนแตมาตรา 190 จตวา มาใชบงคบแกคดเชนวานนไดภายในบงคบตอไปน (1) ใหศาลออกหมายเรยกไปยงจำาเลย แสดงจำานวนเงนทเรยกรองและเหตแหงการเรยกรองและใหจำาเลยมาศาลและใหการในวนใดวนหนงตามทศาลเหนสมควรกำาหนดโดยมใหเปนการเสยหายแกการตอสคด (2) ถาจำาเลยมาศาล ใหศาลจดคำาแถลงของจำาเลยลงไวในรายงานพสดาร และถาศาลไดพจารณาคำาแถลงและคำาใหการของจำาเลยแลว เหนวาจำาเลยไมมเหตตอสคดนนกใหศาลพจารณาพพากษาคดนนโดยเรวเทาทพงกระทำาได แตถาปรากฏตอศาลวาจำาเลยอาจมขอตอสอนสมควร กใหศาลดำาเนนการพจารณาไปโดยไมชกชา และฟงพยานหลกฐานทงสองฝายกอนพพากษา (3) ถาจำาเลยไดรบหมายเรยกของศาลแลวไมมาศาลตามกำาหนดนด ใหศาลมคำาสงโดยไมชกชาวาจำาเลยขาดนดพจารณา แลวใหศาลพจารณาคดไปฝายเดยว และพพากษาโดยเรวเทาทพงกระทำาได คดอนอยภายใตบงคบแหงบทบญญตมาตราน หามมใหศาลอนญาตตามคำาขอของจำาเลยเพอเลอนเวลายนคำาใหการ หรอเพอเลอนคด เวนแตจำาเลยจะแสดงใหเปนทพอใจแกศาลวา คำาขอของตนมเหตผลด และสนนษฐานไดในเบองตนวาจำาเลยมขอตอสคดอนสมควร หรอเมอศาลเหนวาโดยพฤตการณนอกเหนอไมอาจบงคบไดเปนการพนวสยทจำาเลยจะมาศาล หรอยนคำาใหการกอน หรอในวนทกำาหนดไวได ถาในระหวางการพจารณาปรากฏวาคดไมตกอยภายใตบงคบแหงมาตรานศาลอาจมคำาสงเพกถอนคำาสงเดม แลวดำาเนนการพจารณาตอไปตามขอบงคบแหงคดสามญได

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 หมวด 2 การพจารณาโดยขาดนด สวนท 1 การขาดนดยนคำาใหการ

มาตรา 197 เมอจำาเลยไดรบหมายเรยกใหยนคำาใหการแลว จำาเลยมไดยนคำาใหการภายในระยะเวลาทกำาหนดไวตามกฎหมายหรอตามคำาสงศาลใหถอวาจำาเลยขาดนดยนคำาใหการ

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 198 ถาจำาเลยขาดนดยนคำาใหการใหโจทกมคำาขอตอศาลภายในสบหาวนนบแตระยะเวลาทกำาหนดใหจำาเลยยนคำาใหการไดสนสดลง เพอใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดใหคนเปนฝายชนะคดโดยขาดนด ถาโจทกไมยนคำาขอตอศาลในกำาหนดระยะเวลาดงกลาวแลว ใหศาลมคำาสงจำาหนายคดนนเสยจากระบบความ ถาโจทกยนคำาขอตอศาลภายในกำาหนดระยะเวลาดงกลาวแลว ใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดโดยขาดนดไปตามมาตรา 198 ทว แตถาศาลมเหตสงสยวาจำาเลย

จะไมทราบหมายเรยกใหยนคำาใหการ กใหศาลมคำาสงใหมการสงหมายเรยกใหมโดยวธสงหมายธรรมดาหรอโดยวธอนแทน และจะกำาหนดเงอนไขอยางใดตามทเหนสมควรเพอใหจำาเลยไดทราบหมายเรยกนนกได

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 198 ทว ศาลจะมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดใหโจทกเปนฝายชนะคดโดยจำาเลยขาดนดยนคำาใหการมได เวนแตศาลเหนวาคำาฟองของโจทกมมลและไมขดตอกฎหมายในการน ศาลจะยกขนอางโดยลำาพงซงขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนกได เพอประโยชนในการพพากษาหรอมคำาสงชขาดคดตามวรรคหนง ศาลอาจสบพยานเกยวกบขออางองของโจทกหรอพยานหลกฐานอนไปฝายเดยวตามทเหนวาจำาเปนกไดแตในคดเกยวดวยสทธแหงสภาพบคคล สทธในครอบครวหรอคดพพาทเกยวดวยกรรมสทธในอสงหารมทรพย ใหศาลสบพยานหลกฐานโจทกไปฝายเดยวและศาลอาจเรยกพยานหลกฐานอนมาสบไดเองตามทเหนวาจำาเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม ในการกำาหนดจำานวนเงนตามคำาขอบงคบของโจทก ใหศาลปฏบตดงน (1) ในกรณทโจทกมคำาขอบงคบใหจำาเลยชำาระหนเปนเงนจำานวนแนนอนใหศาลมคำาสงใหโจทกสงพยานเอกสารตามทศาลเหนวาจำาเปนแทนการสบพยาน (2) ในกรณทโจทกมคำาขอบงคบใหจำาเลยชำาระหนเปนเงนอนไมอาจกำาหนดจำานวนไดโดยแนนอน ใหศาลสบพยานหลกฐานโจทกไปฝายเดยว และศาลอาจเรยกพยานหลกฐานอนมาสบไดเองตามทเหนวาจำาเปน ถาจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการไมมาศาลในวนสบพยานตามมาตราน มใหถอวาจำาเลยนนขาดนดพจารณา ถาโจทกไมนำาพยานหลกฐานมาสบตามความในมาตรานภายในระยะเวลาทศาลกำาหนด ใหถอวาคดของโจทกไมมมล และใหศาลยกฟองของโจทก

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 198 ตร ในคดทจำาเลยบางคนขาดนดยนคำาใหการ ใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดโดยขาดนดยนคำาใหการระหวางโจทกกบจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการนนไปกอนและดำาเนนการพจารณาคดระหวางโจทกกบจำาเลยทยนคำาใหการตอไปแตถามลความแหงคดนนเปนการชำาระหนซงแบงแยกจากกนมได ใหศาลรอการพพากษาหรอมคำาสงชขาดคดโดยขาดนดยนคำาใหการไวกอนเมอศาลดำาเนนการพจารณาสำาหรบจำาเลยทยนคำาใหการเสรจสนแลวกใหศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดไปตามรปคดสำาหรบจำาเลยทกคน ในกรณทจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการไมมาศาลในวนสบพยานของคความอนมใหถอวาจำาเลยนนขาดนดพจารณา

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 199 ถาจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการมากอนศาลวนจฉยชขาดคดและแจงตอศาลในโอกาสแรกวาตนประสงคจะตอสคด เมอศาลเหนวาการขาดนดยนคำาใหการนนมไดเปนไปโดยจงใจหรอมเหตอนสมควร ใหศาลมคำาสงอนญาตใหจำาเลยยนคำาใหการ

ภายในกำาหนดเวลาตามทศาลเหนสมควรและดำาเนนกระบวนการพจารณาใหมตงแตเวลาทจำาเลยขาดนดยนคำาใหการ ในกรณตามวรรคหนง ถาจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการมไดแจงตอศาลกดหรอศาลเหนวาการขาดนดยนคำาใหการนนเปนไปโดยจงใจหรอไมมเหตอนสมควรกด ใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาตอไป ในกรณเชนน จำาเลยอาจถามคานพยานโจทกทอยระหวางการสบไดแตจะนำาสบพยานหลกฐานของตนไมได ในกรณทจำาเลยมไดยนคำาใหการภายในกำาหนดเวลาตามวรรคหนง หรอศาลไมอนญาตใหจำาเลยยนคำาใหการตามวรรคสอง หรอศาลเคยมคำาสงใหพจารณาคดใหมตามคำาขอของจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการตามมาตรา 199 ตร มากอน จำาเลยนนจะขอยนคำาใหการตามมาตรานอกหรอจะรองขอใหพจารณาคดใหมไมได

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 199 ทว เมอศาลพพากษาใหจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการแพคดศาลอาจกำาหนดการอยางใด ตามทเหนสมควรเพอสงคำาบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงใหแกจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการโดยวธสงหมายธรรมดาหรอโดยวธอนแทนหรอศาลจะใหเลอนการบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงเชนวานนไปภายในระยะเวลาทศาลเหนสมควรกได การบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงแกจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการนนใหบงคบตามมาตรา 273 มาตรา 292 และมาตรา 317 มาตรา 199 ตร จำาเลยซงศาลมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดใหแพคดโดยขาดนดยนคำาใหการ ถามไดยนอทธรณคำาพพากษาหรอคำาสงนน จำาเลยนนอาจมคำาขอใหพจารณาคดใหมได เวนแต (1) ศาลเคยมคำาสงใหพจารณาคดนนใหมมาครงหนงแลว (2) คำาขอใหพจารณาคดใหมนนตองหามตามกฎหมาย

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 199 จตวา คำาขอใหพจารณาคดใหมนน ใหยนตอศาลภายในสบหาวนนบจากวนทไดสงคำาบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงใหแกจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการแตถาศาลไดกำาหนดการอยางใด ๆ เพอสงคำาบงคบเชนวานโดยวธสงหมายธรรมดาหรอโดยวธอนแทน จะตองไดมการปฏบตตามขอกำาหนดนนแลว ในกรณทจำาเลยทขาดนดยนคำาใหการไมสามารถยนคำาขอภายในระยะเวลาทกำาหนดโดยพฤตการณนอกเหนอไมอาจบงคบได จำาเลยนนอาจยนคำาขอใหพจารณาคดใหมไดภายในกำาหนดสบหาวน นบแตวนทพฤตการณนนไดสนสดลงแตกรณจะเปนอยางไรกตามหามมใหยนคำาขอเชนวานเมอพนกำาหนดหกเดอนนบแตวนทไดยดทรพยหรอไดมการบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงโดยวธอน คำาขอตามวรรคหนงใหกลาวโดยชดแจงซงเหนทจำาเลยไดขาดนดยนคำาใหการและขอคดคานคำาตดสนชขาดของศาลทแสดงใหเหนวาหากศาลไดพจารณาคดนนใหมตนอาจเปนฝายชนะ และในกรณทยนคำาขอลาชา ใหแสดงเหตแหงการทลาชานนดวย

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 199 เบญจ เมอศาลไดรบคำาขอใหพจารณาคดใหมแลว หากเหนสมควรศาลจะมคำาสงใหงดการบงคบคดไวกอนกได ในกรณเชนนใหศาลแจงคำาสงใหเจาพนกงาน

บงคบคดทราบ ในการพจารณาคำาขอใหพจารณาคดใหม ถามเหตควรเชอวาการขาดนดยนคำาใหการนนมไดเปนไปโดยจงใจหรอมเหตอนสมควร และศาลเหนวาเหตผลทอางมาในคำาขอนนผขออาจมทางชนะคดได ทงในกรณทยนคำาขอลาชานน ผขอไดยนภายในระยะเวลาทกำาหนด ใหศาลมคำาสงอนญาตตามคำาขอในกรณเชนนถามการอทธรณหรอฎกาคำาพพากษาหรอคำาสงทใหคความฝายทขาดนดยนคำาใหการแพคด ใหศาลแจงคำาสงดงกลาวใหศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลวแตกรณทราบดวย เมอศาลไดมคำาสงอนญาตตามคำาขอใหพจารณาคดใหมตามวรรคสอง คำาพพากษาหรอคำาสงของศาลโดยจำาเลยขาดนดยนคำาใหการและคำาพพากษาหรอคำาสงอน ๆ ของศาลอทธรณหรอศาลฎกาในคดเดยวกนนน และวธการบงคบคดทไดดำาเนนไปแลวใหถอวาเปนอนเพกถอนไปในตว และใหศาลแจงใหเจาพนกงานบงคบคดทราบ แตถาเปนการพนวสยทจะใหคความกลบคนสฐานะเดมดงเชนกอนบงคบคดได หรอเมอศาลเหนวาไมจำาเปนทจะบงคบเชนนน เพอประโยชนแกคความหรอบคคลภายนอกใหศาลมอำานาจสงอยางใด ๆ ตามทเหนสมควร แลวใหศาลพจารณาคดนนใหมตงแตเวลาทจำาเลยขาดนดยนคำาใหการ โดยใหจำาเลยยนคำาใหการภายในกำาหนดเวลาตามทศาลเหนสมควร คำาสงศาลทอนญาตใหพจารณาคดใหม ใหเปนทสด แตในกรณทศาลมคำาสงไมอนญาตผขออาจอทธรณคำาสงดงกลาวได คำาพพากษาของศาลอทธรณใหเปนทสด ถาจำาเลยขาดนดยนคำาใหการโดยจงใจ หรอไมมเหตอนสมควรเปนเหตใหคความอกฝายหนงตองเสยคาฤชาธรรมเนยมมากกวาทควรจะตองเสยคาฤชาธรรมเนยมทเพมขนนนใหถอวาเปนคาฤชาธรรมเนยมอนไมจำาเปนตามความหมายแหงมาตรา 166

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 199 ฉ ในการทโจทกมไดใหการแกฟองแยงของจำาเลยภายในระยะเวลาทกำาหนดไวใหนำาบทบญญตในสวนท 1 น มาใชบงคบเพยงเทาทเกยวกบฟองแยงเชนวานนโดยอนโลม

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) สวนท 2 การขาดนดพจารณา

มาตรา 200 ภายใตบงคบมาตรา 198 ทว และมาตรา 198 ตร ถาคความฝายใดฝายหนงไมมาศาลในวนสบพยานและไมไดรบอนญาตจากศาลใหเลอนคดใหถอวาคความฝายนนขาดนดพจารณา ถาคความฝายใดไมมาศาลในวนนดอนทมใชวนสบพยาน ใหถอวาคความฝายนนสละสทธการดำาเนนกระบวนพจารณาของตนในนดนน และทราบกระบวนพจารณาทศาลไดดำาเนนไปในนดนนดวยแลว

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 201 ถาคความทงสองฝายขาดนดพจารณา ใหศาลมคำาสงจำาหนายคดนนเสยจากสารบบความ

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 202 ถาโจทกขาดนดพจารณา ใหศาลมคำาสงคดนนเสยจากสารบบความเวนแตจำาเลยจะไดแจงตอศาลในวนสบพยานขอใหดำาเนนการพจารณาคดตอไป กใหศาลพจารณาและชขาดตดสนคดนนไปฝายเดยว

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 203 หามมใหโจทกอทธรณคำาสงจำาหนายคดตามมาตรา 201 และมาตรา 202แตภายใตบงคบบทบญญตแหงกฎหมายวาดวยอายความ คำาสงเชนวานไมตดสทธโจทกทจะเสนอคำาฟองของตนใหม

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 204 ถาจำาเลยขาดนดพจารณา ใหศาลพจารณาและชขาดตดสนคดนนไปฝายเดยว

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 205 ในกรณดงกลาวมาในมาตรา 202 และมาตรา 204 ถายงไมเปนทพอใจของศาลวาไดสงหมายกำาหนดวนนดสบพยานไปใหคความฝายทขาดนดทราบโดยชอบแลว ใหศาลมคำาสงเลอนวนสบพยานไปและกำาหนดวธการอยางใดตามทเหนสมควร เพอใหมการสงหมายกำาหนดวนนดสบพยานใหมแกคความฝายทขาดนดพจารณาโดยวธสงหมายธรรมดาหรอโดยวธอนแทน ถาไดกระทำาดงเชนวามาแลวคความฝายนนยงไมมาศาลกอนเรมสบพยานในวนทกำาหนดไวในหมายนน กใหศาลดำาเนนคดนนไปดงทบญญตไวในมาตรา 202 หรอมาตรา 204 แลวแตกรณ

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 206 คความฝายใดฝายหนงจะรองตอศาลใหวนจฉยชขาดคดใหตนเปนฝายชนะโดยอาศยเหตแตเพยงวาคความอกฝายหนงขาดนดพจารณานนหาไดไมใหศาลวนจฉยชขาดคด ใหคความทมาศาลเปนฝายชนะตอเมอศาลเหนวาขออางของคความเชนวานมมลและไมขดตอกฎหมาย ในการน ศาลจะยกขนอางโดยลำาพงซงขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนกได เพอประโยชนในการวนจฉยชขาดคดตามวรรคหนง ใหนำาบทบญญตมาตรา 188 ทววรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบแกคดของคความทมาศาลโดยอนโลม ในระหวางการพจารณาคดฝายเดยว ถาคความฝายทขาดนดพจารณามาศาลภายหลงทเรมตนสบพยานไปบางแลวและแจงตอศาลในโอกาสแรกวาตนประสงคจะดำาเนนคดเมอศาลเหนวาการขาดนดพจารณานนมไดเปนไปโดยจงใจหรอมเหตอนสมควร และศาลไมเคยมคำาสงใหพจารณาคดใหมตามคำาขอของคความฝายนนกอนตามมาตรา 199 ตรซงใหนำามาใชบงคบกบการขาดนดพจารณาตามมาตรา 207 ดวย ใหศาลมคำาสงให

พจารณาคดนนใหม ในกรณเชนนหากคความนนขาดนดพจารณาอก จะขอใหพจารณาคดใหมตามมาตรานไมได ในกรณตามวรรคสาม ถาคความฝายทขาดนดพจารณามไดแจงตอศาลกดหรอศาลเหนวาการขาดนดพจารณานนเปนไปโดยจงใจหรอไมมเหตอนสมควรกด หรอคำาขอใหพจารณาคดใหมนนตองหามตามกฎหมายกดใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาตอไป แต (1) หามมใหศาลอนญาตใหคความทขาดนดพจารณานำาพยานเขาสบถาคความนนมาศาลเมอพนเวลาทจะนำาพยานของตนเขาสบแลว (2) ถาคความทขาดนดพจารณามาศาลเมอคความอกฝายหนงไดนำาพยานหลกฐานเขาสบไปแลว หามไมใหศาลยอมใหคความทขาดนดพจารณาคดคานพยานหลกฐานเชนวานน โดยวธถามคานพยานของคความอกฝายหนงทไดสบไปแลว หรอโดยวธคดคานการระบเอกสาร หรอคดคานคำาขอทใหศาลไปทำาการตรวจหรอใหตงผเชยวชาญของศาล แตถาคความอกฝายหนงนำาพยานหลกฐานเขาสบยงไมบรบรณใหศาลอนญาตใหคความทขาดนดพจารณาหกลางไดแตเฉพาะพยานหลกฐานทนำาสบภายหลงทตนมาศาล (3) ในกรณเชนนคความทขาดนดพจารณาไมมสทธทจะรองขอใหพจารณาคดใหม

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 207 เมอศาลพพากษาใหคความฝายทขาดนดพจารณาแพคดใหนำาบทบญญตมาตรา 199 ทว มาใชบงคบโดยอนโลม และคความฝายนนอาจมคำาขอใหพจารณาคดใหมได ทงน ใหนำาบทบญญตมาตรา 199 ตร มาตรา 199 จตวา และมาตรา199 เบญจ มาใชบงคบโดยอนโลม

หมายเหต แกไขครงสดทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ร.จ. เลม 117 ตอนท 19 ก 14 มนาคม 2543) มาตรา 208 คำาขอใหพจารณาใหมนน ใหยนตอศาลภายในสบหาวนนบจากวนทไดสงคำาบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงใหแกจำาเลย แตถาศาลไดกำาหนดการอยางใด ๆ เพอสงคำาบงคบเชนวาน โดยวธสงหมายธรรมดาหรอโดยวธอนแทน จะตองไดมการปฏบตตามคำากำาหนดนนแลว อนง ถาคความทขาดนดไมสามารถยนคำาขอภายในระยะเวลาทบญญตไวขางบนนโดยพฤตการณนอกเหนอไมอาจบงคบได คความฝายนนอาจยนคำาขอใหพจารณาใหมไดภายในกำาหนดสบหาวนนบแตวนทพฤตการณนนไดสนสดลง แตกรณจะเปนอยางไรกตาม หามมใหยนคำาขอเชนวานเมอพนกำาหนดหกเดอนนบแตวนทไดยดทรพยหรอไดมการบงคบตามคำาพพากษาหรอคำาสงโดยวธอน คำาขอเชนวามานใหกลาวโดยละเอยดชดแจง ซงเหตทคความไดขาดนดและขอคดคานคำาตดสนชขาดของศาล และในกรณทยนคำาขอลาชา เหตแหงการทลาชานนดวย มาตรา 209 การยนคำาขอใหพจารณาใหมนน ถาศาลเหนวาคำาขอนนถกตองตามบทบญญตแหงสองมาตรากอนน และมเหตสมควรเชอวาคความฝายทขาดนนมาศาลไมได และในกรณทยนคำาขอลาชานนคความทขาดนดไดยนภายในระยะเวลาทกำาหนด ใหศาลมคำาสงอนญาตตามคำาขอและใหงดการบงคบคดไวและแจงใหเจาพนกงานบงคบคดทราบดวย คำาพพากษาหรอคำาสงของศาลโดยคความขาดนดและคำาพพากษาหรอคำาสงอน ๆ ของศาลสงในคดเดยวกนนน และวธการบงคบคดทไดดำาเนนไปแลวนน ใหถอวาเปนอนเพกถอนไปในตว แตถาเปนการพนวสยทจะใหคความกลบคนสฐานะเดมดงเชนกอนบงคบคดได หรอเมอศาลเหนวาไมจำาเปนทจะบงคบเชนนนเพอประโยชนแกคความ หรอบคคลภายนอก ใหศาลมอำานาจสงอยางใดๆ

ตามทเหนสมควร เมอไดอนญาตตามคำาขอใหพจารณาใหมดงทกลาวขางตนแลว ใหศาลพจารณาคดนนใหมตงแตเวลาทขาดนด ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ถาคความฝายหนงขาดนดยนคำาใหการหรอขาดนดพจารณาโดยจงใจหรอไมมเหตอนสมควร เปนเหตใหคความอกฝายหนงตองเสยคาฤชาธรรมเนยมมากกวาทควรจะตองเสย คาฤชาธรรมเนยมทเพมขนนน ใหถอวาเปนคาฤชาธรรมเนยมอนไมจำาเปนตามความหมายแหงมาตรา 166 และคความฝายนนตองเปนผเสย หมวด 3 อนญาโตตลาการ

มาตรา 210 บรรดาคดทงปวงซงอยในระหวางพจารณาของศาลชนตนคความจะตกลงกนเสนอขอพพาทอนเกยวกบประเดนทงปวงหรอแตขอใดขอหนงใหอนญาโตตลาการคนเดยวหรอหลายคนเปนผชขาดกได โดยยนคำาขอรวมกนกลาวถงขอความแหงขอตกลงเชนวานนตอศาล ถาศาลเหนวาขอตกลงนนไมผดกฎหมาย ใหศาลอนญาตตามคำาขอนน มาตรา 211 ถาในขอตกลงมไดกำาหนดขอความไวเปนอยางอนการตงอนญาโตตลาการใหใชขอบงคบดงตอไปน (1) คความชอบทจะตงอนญาโตตลาการไดฝายละคน แตถาคดมโจทกรวมหรอจำาเลยรวมหลายคน ใหตงอนญาโตตลาการเพยงคนหนงแทนโจทกรวมทงหมด และ คนหนงแทนจำาเลยรวมทงหมด (2) ถาคความจะตงอนญาโตตลาการคนเดยวหรอหลายคนดวยความเหนชอบพรอมกนการตงเชนวานใหทำาเปนหนงสอ ลงวน เดอน ป และใหคความลงลายมอชอไวเปนสำาคญ (3) ถาตกลงกนใหคความฝายหนง หรอบคคลภายนอกเปนผตงอนญาโตตลาการ การตงเชนวาน ใหทำาเปนหนงสอ ลงวน เดอน ป และลงลายมอชอของคความหรอบคคลภายนอกนน แลวสงไปใหคความอน ๆ (4) ถาศาลไมเหนชอบดวยบคคลทคความตงหรอทเสนอตงเปนอนญาโตตลาการ ใหศาลสงใหคความตงบคคลอนหรอเสนอบคคลอนตงเปนอนญาโตตลาการถาคความมไดตงหรอเสนอใหตงบคคลใดเปนอนญาโตตลาการ ใหศาลมอำานาจตงบคคลใดเปนอนญาโตตลาการไดตามทเหนสมควร แลวใหศาลสงคำาสงเชนวานไปยงอนญาโตตลาการทตงขนและคความทเกยวของโดยโดยทางเจาพนกงานศาล มาตรา 212 ขอความในหมวดนมไดใหอำานาจศาลทจะตงบคคลใดเปนอนญาโตตลาการโดยมไดรบความยนยอมจากบคคลนน มาตรา 213 เมอบคคลหรอคความทมสทธ ไดตงอนญาโตตลาการขนแลว หามมใหบคคลหรอคความนนถอนการตงเสย เวนแตคความอกฝายหนงจะไดยนยอมดวย อนญาโตตลาการทตงขนโดยชอบนน ถาเปนกรณทศาลหรอบคคลภายนอกเปนผตงคความฝายใดฝายหนงจะคดคานกไดหรอถาเปนกรณทคความฝายหนงเปนผตง คความอกฝายหนงจะคดคานกได โดยอาศยเหตดงทบญญตไวในมาตรา 11 หรอเหตทอนญาโตตลาการนนเปนผไรความสามารถหรอไมสามารถทำาหนาทอนญาโตตลาการไดในกรณทมการคดคานอนญาโตตลาการดงวาน ใหนำาบทบญญตวาดวยการคดคานผพพากษามาใชบงคบโดยอนโลม ถาการคดคานอนญาโตตลาการนนฟงขน ใหตงอนญาโตตลาการขนใหม มาตรา 214 ถาในขอตกลงมไดกำาหนดคาธรรมเนยมอนญาโตตลาการไว อนญาโตตลาการชอบทจะเสนอความขอนตอศาลโดยทำาเปนคำารอง และใหศาลมอำานาจมคำาสงใหชำาระคาธรรมเนยมตามทเหนสมควร มาตรา 215 เมอไดตงอนญาโตตลาการขนแลว ถาในขอตกลงหรอในคำาสงศาลแลวแตกรณ มไดกำาหนดประเดนขอพพาทไวใหอนญาโตตลาการกำาหนดประเดนขอ

พพาทเหลานนแลวจดลงในรายงานพสดารกลดไวในสำาเนาคดอนญาโตตลาการ มาตรา 216 กอนทจะทำาคำาชขาด ใหอนญาโตตลาการฟงคความทงปวงและอาจทำาการไตสวนตามทเหนสมควรในขอพพาทอนเสนอมาใหพจารณานน อนญาโตตลาการอาจตรวจเอกสารทงปวงทยนขนมาและฟงพยานหรอผเชยวชาญซงเตมใจมาใหการ ถาอนญาโตตลาการขอใหศาลสงคำาคความหรอบรรดาเอกสารอนๆในสำานวนเชนวานมาใหตรวจดใหศาลจดการใหตามคำารองขอนน ถาอนญาโตตลาการเหนวาจำาตองดำาเนนกระบวนพจารณาอยางใดทตองดำาเนนทางศาล (เชนหมายเรยกพยาน หรอใหพยานสาบานตน หรอใหสงเอกสาร) อนญาโตตลาการอาจยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาล ใหศาลดำาเนนกระบวนพจารณาเชนวานนถาศาลเหนวากระบวนพจารณานนอยในอำานาจศาลและพงรบทำาใหไดแลว ใหศาลจดการใหตามคำาขอเชนวานโดยเรยกคาธรรมเนยมศาล ตามอตราทกำาหนดไวสำาหรบกระบวนพจารณาทขอใหจดการนนจากอนญาโตตลาการ ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 215 และมาตราน อนญาโตตลาการมอำานาจทจะดำาเนนตามวธพจารณาใด ๆ ตามทเหนสมควรกได เวนแตในขอตกลงจะกำาหนดไวเปนอยางอน มาตรา 217 ถาในขอตกลงมไดกำาหนดไวเปนอยางอน คำาชขาดของอนญาโตตลาการนนใหอยภายในบงคบตอไปน (1) ในกรณทมอนญาโตตลาการหลายคน ใหชขาดตามคะแนนเสยงฝายขางมาก (2) ถาคะแนนเสยงเทากน ใหอนญาโตตลาการตงบคคลภายนอกเปนประธานขนคนหนง เพอออกคะแนนเสยงชขาดถาอนญาโตตลาการไมตกลงกนในการตงประธานใหยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลใหมคำาสงตงประธาน มาตรา 218 ใหนำาบทบญญตมาตรา 140,141 และ 142 วาดวยคำาพพากษา และคำาสงของศาลมาใชบงคบแกคำาชขาดของอนญาโตตลาการโดยอนโลม ใหอนญาโตตลาการยนคำาชขาดของตนตอศาลและใหศาลพพากษาตามคำาชขาดนน แตถาศาลเหนวาคำาชขาดของอนญาโตตลาการขดตอกฎหมายประการใดประการหนงใหศาลมอำานาจทำาคำาสงปฏเสธไมยอมพพากษาตามคำาชขาดนนแตถาคำาชขาดนนอาจแกไขใหถกตองไดศาลอาจใหอนญาโตตลาการหรอคความทเกยวของแกไขเสยกอนภายในเวลาอนสมควรทศาลจะกำาหนดไว มาตรา 219 ถาในขอตกลงมไดกำาหนดขอความไวเปนอยางอนในกรณทไมอาจดำาเนนตามขอตกลงเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการชขาด เพราะบคคลภายนอกซงรบมอบหมายใหเปนผตงอนญาโตตลาการมไดตงอนญาโตตลาการขน หรออนญาโตตลาการทตงขนคนเดยวหรอหลายคนนนปฏเสธไมยอมรบหนาทหรอตายเสยกอนหรอตกเปนผไรความสามารถ หรอดวยเหตประการอนไมอาจทจะปฏบตหนาทของตนไดกอนใหคำาชขาดหรอปฏเสธหรอเพกเฉยไมกระทำาตามหนาทของตนภายในเวลาอนสมควรถาคความไมสามารถทำาความตกลงกนเปนอยางอน ใหถอวาขอตกลงนนเปนอนสนสด มาตรา 220 ถามขอพพาทเกดขนเนองจากการดำาเนนตามขอตกลงเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการชขาด หรอมขอพพาทกนวาขอตกลงนนไดสนสดลงตามมาตรากอนแลวหรอหาไม ขอพพาทนนใหเสนอตอศาลทเหนชอบดวยขอตกลงดงกลาวแลว มาตรา 221 การเสนอขอพพาทใหอนญาโตตลาการชขาดนอกศาลใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยอนญาโตตลาการ

หมายเหต ความเดมถกยกเลกและใหใชความใหมแทนโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง(ฉบบท 11) พ.ศ.2530 มาตรา 222 หามมใหอทธรณคำาสงศาลซงปฏเสธไมยอมพพากษาตามคำาสงชขาดของ

อนญาโตตลาการ หรอคำาพพากษาของศาลตามคำาชขาดของอนญาโตตลาการ เวนแตในเหตตอไปน (1) เมอมขออางแสดงอนญาโตตลาการหรอประธานมไดกระทำาการโดยสจรต หรอคความฝายใดฝายหนงใชกลฉอฉล (2) เมอคำาสงหรอคำาพพากษานนฝาฝนตอบทกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชน (3) เมอคำาพพากษานนไมตรงกบคำาชขาดของอนญาโตตลาการ ภาค 3 อทธรณและฎกา ลกษณะ 1 อทธรณ

มาตรา 223 ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 138,168,188 และ 222 และในลกษณะนคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลชนตนนนใหยนอทธรณตอศาลอทธรณ เวนแตคำาพพากษาหรอคำาสงนนประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนจะไดบญญตวาใหเปนทสด มาตรา 223 ทว ในกรณทมการอทธรณเฉพาะปญหาขอกฎหมาย ผอทธรณอาจขออนญาตยนอทธรณโดยตรงตอศาลฎกา โดยทำาเปนคำารองมาพรอมคำาฟองอทธรณเมอศาลชนตนซงมคำาพพากษาหรอคำาสงไดสงรบอทธรณและสงสำาเนาคำาฟองอทธรณและคำารองแกจำาเลยอทธรณแลว หากไมมคความอนยนอทธรณตอศาลอทธรณตามมาตรา223 และจำาเลยอทธรณมไดคดคานคำารองดงกลาวตอศาลภายในกำาหนดเวลายนคำาแกอทธรณ และศาลชนตนเหนวาเปนการอทธรณเฉพาะปญหาขอกฎหมาย ใหสงอนญาตใหผอทธรณยนอทธรณโดยตรงตอศาลฎกาได มฉะนนใหสงยกคำารองในกรณทศาลชนตนสงยกคำารองใหถอวาอทธรณเชนวานนไดยนตอศาลอทธรณตามมาตรา 223 คำาสงของศาล ชนตนทอนญาตหรอยกคำารองในกรณนใหเปนทสด เวนแตในกรณทศาลชนตนสงยกคำารองเพราะเหนวาเปนการอทธรณในปญหาขอเทจจรง ผอทธรณอาจอทธรณคำาสงศาลชนตนไปยงศาลฎกาภายในกำาหนดสบหาวน นบแตวนทศาลชนตนไดมคำาสง ถาศาลฎกาเหนวาอทธรณตามวธการในวรรคหนงเปนอทธรณในปญหาขอเทจจรงใหศาลฎกาสงสำานวนไปใหศาลอทธรณวนจฉยชขาดตอไป

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 224 ในคดทราคาทรพยสนหรอจำานวนทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณไมเกนหาหมนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา หามมใหคความอทธรณในขอเทจจรง เวนแตผพพากษาทนงพจารณาคดนนในศาลชนตนไดทำาความเหนแยงไว หรอไดรบรองวามเหตอนควรอทธรณได หรอถาไมมความเหนแยงหรอคำารบรองเชนวาน ตองไดรบอนญาตใหอทธรณเปนหนงสอจากอธบดผพพากษาศาลชนตนหรออธบดผพพากษาภาคผมอำานาจ แลวแตกรณ บทบญญตในวรรคหนงมใหใชบงคบในคดเกยวดวยสทธแหงสภาพบคคลหรอสทธในครอบครวและคดฟองขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคำานวณเปนราคาเงนได เวนแตในคดฟองขบไลบคคลใด ๆ ออกจากอสงหารมทรพยอนมคาเชาหรออาจใหเชาได ในขณะยนคำาฟองไมเกนเดอนละสพนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา การขอใหผพพากษาทนงพจารณาคดในศาลชนตน รบรองวามเหตอนควรอทธรณไดใหผอทธรณยนคำารองถงผพพากษานนพรอมกบคำาฟองอทธรณตอศาลชนตน เมอศาลไดรบคำารองเชนวานน ใหศาลสงคำารองพรอมดวยสำานวนความไปยงผพพากษาดงกลาวเพอพจารณารบรอง

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 225 ขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทจะยกขนอางในการยนอทธรณนน คความจะตองกลาวไวโดยชดแจงในอทธรณ และตองเปนขอทไดยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาลชนตน ทงจะตองเปนสาระแกคดอนควรไดรบการวนจฉยดวย ถาคความฝายใดมไดยกปญหาขอใดอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนขนกลาวในศาลชนตนหรอคความฝายใดไมสามารถยกปญหาขอกฎหมายใด ๆ ขนกลาวในศาลชนตนเพราะพฤตการณไมเปดชองใหกระทำาได หรอเพราะเหตเปนเรองทไมปฏบตตามบทบญญตวาดวยกระบวนพจารณาชนอทธรณ คความทเกยวของยอมมสทธทจะยกขนอางซงปญหาเชนวานนได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 226 กอนศาลชนตนไดมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดตดสนคด ถาศาลนนไดมคำาสงอยางใดอยางหนงนอกจากทระบไวในมาตรา 227 และ 228 (1) หามมใหอทธรณคำาสงนนในระหวางพจารณา (2) ถาคความฝายใดโตแยงคำาสงใด ใหศาลจดขอโตแยงนนลงไวในรายงาน คความทโตแยงชอบทจะอทธรณคำาสงนนไดภายในกำาหนดหนงเดอนนบแตวนทศาลไดมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดตดสนคดนนเปนตนไป เพอประโยชนแหงมาตราน ไมวาศาลจะไดมคำาสงใหรบคำาฟองไวแลวหรอไม ใหถอวาคำาสงอยางใดอยางหนงของศาลนบตงแตมการยนคำาฟองตอศาล นอกจากทระบไวในมาตรา 227 และ 228 เปนคำาสงระหวางพจารณา

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 227 คำาสงของศาลชนตนทไมรบหรอใหคนคำาคความตามมาตรา 18 หรอคำาสงวนจฉยชขาดเบองตนตามมาตรา 24 ซงทำาใหคดเสรจไปทงเรองนน มใหถอวาเปนคำาสงในระหวางพจารณาและใหอยภายในขอบงคบของการอทธรณคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดตดสนคด มาตรา 228 กอนศาลชขาดตดสนคด ถาศาลมคำาสงอยางใดอยางหนงดงตอไปน คอ (1) ใหกกขง หรอปรบไหม หรอจำาขงผใด ตามประมวลกฎหมายน (2) มคำาสงอนเกยวดวยคำาขอเพอคมครองประโยชนของคความในระหวางการพจารณา หรอมคำาสงอนเกยวดวยคำาขอเพอจะบงคบคดตามคำาพพากษาตอไป หรอ (3) ไมรบหรอคนคำาคความตามมาตรา 18 หรอวนจฉยชขาดเบองตนตามมาตรา 24 ซงมไดทำาใหคดเสรจไปทงเรอง หากเสรจไปเฉพาะแตประเดนบางขอ คำาสงเชนวาน คความยอมอทธรณไดภายในกำาหนดหนงเดอนนบแตวนมคำาสงเปนตนไป แมถงวาจะมอทธรณในระหวางพจารณา ใหศาลดำาเนนคดตอไปและมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดตดสนคดนนแตถาในระหวางพจารณาคความอทธรณคำาสงชนดทระบไวในอนมาตรา (3) ถาศาลอทธรณเหนวาการกลบหรอแกไขคำาสงทคความอทธรณนนจะเปนการวนจฉยชขาดคด หรอวนจฉยชขาดประเดนขอใดทศาลลางมไดวนจฉยไว ใหศาลอทธรณมอำานาจทำาคำาสงใหศาลลางงดการพจารณาไวในระหวางอทธรณ หรองดการวนจฉยคดไวจนกวาศาลอทธรณจะไดวนจฉยชขาดอทธรณนน ถาคความมไดอทธรณคำาสงในระหวางพจารณาตามทบญญตไวใน มาตราน กใหอทธรณไดในเมอศาลพพากษาคดแลวตามความในมาตรา 223 มาตรา 229 การอทธรณนนใหทำาเปนหนงสอยนตอศาลชนตนซงมคำาพพากษา

หรอคำาสงภายในกำาหนดหนงเดอน นบแตวนทไดอานคำาพพากษาหรอคำาสงนน และผอทธรณตองนำาเงนคาธรรมเนยมซงจะตองใชแกคความอกฝายหนงตามคำาพพากษาหรอคำาสงมาวางศาลพรอมกบอทธรณนนดวย ใหผอทธรณยนสำาเนาอทธรณตอศาลเพอสงใหแกจำาเลยอทธรณ (คอฝายโจทกหรอจำาเลยความเดมซงเปนฝายทมไดอทธรณความนน) ตามทบญญตไวในมาตรา 235 และ 236 มาตรา 230 คดตามมาตรา 224 ถาคความอทธรณในขอเทจจรง ใหศาลชนตนตรวจเสยกอนวาฟองอทธรณนนจะรบไวพจารณาไดหรอไม ถาผพพากษาทไดพจารณาคดนนมความเหนแยง หรอไดรบรองไวแลวหรอรบรองในเวลาทตรวจอทธรณนน วามเหตอนควรอทธรณในปญหาขอเทจจรงนนได กใหศาลมคำาสงรบอทธรณนนไวพจารณาในปญหาขอเทจจรงดงกลาวแลว ถาไมมความเหนแยงหรอคำารบรองเชนวานน ใหศาลมคำาสงไมรบอทธรณในปญหาขอเทจจรงทกลาวแลว ในกรณเชนนถาอธบดผพพากษาหรออธบดผพพากษาภาคมไดเปนคณะในคำาสงนน ผอทธรณชอบทจะยนคำารองตอศาลถงอธบดผพพากษาหรออธบดผพพากษาภาคภายในเจดวน เมอศาลไดรบคำารองเชนวานน ใหศาลสงคำารองนนพรอมดวยสำานวนความไปยงอธบดผพพากษาหรออธบดผพพากษาภาค เพอมคำาสงยนตามหรอกลบคำาสงของศาลนน คำาสงของอธบดผพพากษาหรออธบดผพพากษาภาคเชนวาน ใหเปนทสด บทบญญตแหงมาตราน ไมหามศาลในอนทจะมคำาสงตามมาตรา 232 ปฏเสธไมสงอทธรณในเหตอน หรอในอนทศาลจะมคำาสงใหสงอทธรณนนไปเทาทเปนอทธรณในขอกฎหมาย มาตรา 231 การยนอทธรณยอมไมเปนการทเลาการบงคบ ตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลชนตน แตคความทยนอทธรณอาจยนคำาขอตอศาลอทธรณไมวาเวลาใด ๆ กอนพพากษา โดยทำาเปนคำารองชแจงเหตผลอนสมควรแหงการขอ ใหศาลอทธรณทเลาการบงคบไว คำาขอเชนวานน ใหผอทธรณยนตอศาลชนตนไดจนถงเวลาทศาลมคำาสงอนญาตใหอทธรณ ถาภายหลงศาลไดมคำาสงเชนวานแลว ใหยนตรงตอศาลอทธรณ ถาไดยนคำาขอตอศาลชนตนกใหศาลรบสงคำาขอนนไปยงศาลอทธรณในกรณทมเหตฉกเฉนอยางยง เมอศาลชนตนไดรบคำาขอไวกใหมอำานาจทำาคำาสงใหทเลาการบงคบไวรอ คำาวนจฉยชขาดของศาลอทธรณในคำาขอเชนวานน ถาผอทธรณวางเงนตอศาลชนตน เปนจำานวนพอชำาระหนตามคำาพพากษารวมทงคาฤชาธรรมเนยมในการฟองรองและการบงคบคด หรอไดหาประกนมาใหสำาหรบเงนจำานวนเชนวานจนเปนทพอใจของศาล ใหศาลทกลาวมาแลวงดการบงคบคดไวดงทบญญตไวในมาตรา 295 (1) เมอไดรบคำาขอเชนวาน ศาลอทธรณจะอนญาตใหทเลาการบงคบไวในกรณทมเหตฉกเฉนกไดโดยมตองฟองคความอกฝายหนง แตในกรณเชนวานใหถอวาคำาสงนเปนการชวคราว จนกวาศาลจะไดฟงคความอกฝายหนงในภายหลง ถาศาลมคำาสงใหทเลาการบงคบไวตามทขอ คำาสงนอาจอยภายใตบงคบเงอนไขใด ๆ หรอไมกได ศาลจะมคำาสงใหผอทธรณทำาทณฑบนวาจะไมยกยายจำาหนายทรพยสนของตนในระหวางอทธรณ หรอใหหาประกนมาใหศาลใหพอกบเงนทตองใชตามคำาพพากษาหรอจะใหวางเงนจำานวนนนตอศาลกได ถาผอทธรณไมปฏบตตามคำาสงนน ศาลจะสงใหยดหรออายดทรพยสนของผอทธรณนนกได และถาทรพยสนเชนวานน หรอสวนใดสวนหนงเปนสงหารมทรพย ศาลอาจมคำาสงใหเอาออกขายทอดตลาดกไดถาปรากฏวาการขายนนเปนการจำาเปน และสมควรเพราะทรพยสนนนมสภาพเปนของเสยไดงายหรอวาการเกบรกษาไวในระหวางอทธรณนาจะนำาไปสความยงยากหรอจะตองเสยคาใชจายเปนจำานวนมาก มาตรา 232 เมอไดรบอทธรณแลว ใหศาลชนตนตรวจอทธรณและมคำาสงใหสงหรอ

ปฏเสธไมสงอทธรณนนไปยงศาลอทธรณตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ถาศาลปฏเสธไมสงใหศาลแสดงเหตทไมสงนนไวในคำาสงทกเรองไป ถาคความทงสองฝายไดยนอทธรณ ศาลจะวนจฉยอทธรณทงสองฉบบนนในคำาสงฉบบเดยวกนกได มาตรา 233 ถาศาลยอมรบอทธรณและมความเหนวาการอทธรณนนคความทศาลพพากษาใหชนะจะตองเสยคาฤชาธรรมเนยมเพมขนใหศาลมอำานาจกำาหนดไวในคำาสงใหผอทธรณนำาเงนมาวางศาลอก ใหพอกบจำานวนคาฤชาธรรมเนยมซงจะตองเสยดงกลาวแลว ตามอตราทใชบงคบอยในเวลานน กอนสนระยะเวลาอทธรณ หรอภายในระยะเวลาตามทศาลจะเหนสมควรอนญาตหรอตามแตผอทธรณไมนำาเงนจำานวนทกลาวขางตน มาวางศาลภายในกำาหนดเวลาทอนญาตไวกใหศาลยกอทธรณนนเสย มาตรา 234 ถาศาลชนตนไมรบอทธรณ ผอทธรณอาจอทธรณคำาสงศาลนนไปยงศาลอทธรณโดยยนคำาขอเปนคำารองตอศาลชนตนและนำาคาฤชาธรรมเนยมทงปวงมาวางศาลและนำาเงนมาชำาระตามคำาพพากษา หรอหาประกนใหไวตอศาลภายในกำาหนดสบหาวนนบแตวนทศาลไดมคำาสง

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 235 เมอศาลชนตนไดรบอทธรณแลว ใหสงสำาเนาอทธรณนนใหแกจำาเลยอทธรณภายในกำาหนดเจดวนนบแตวนทจำาเลยอทธรณยนคำาแกอทธรณหรอถาจำาเลยอทธรณไมยนคำาแกอทธรณภายในกำาหนดเจดวนนบแตระยะเวลาทกำาหนดไวในมาตรา237 สำาหรบการยนคำาแกอทธรณไดสนสดลง ใหศาลสงอทธรณและคำาแกอทธรณ ถาหากมพรอมทงสำานวนและหลกฐานตาง ๆ ไปยงศาลอทธรณ เมอศาลอทธรณไดรบฟองอทธรณและสำานวนความไวแลว ใหนำาคดลงสารบบความของศาลอทธรณโดยพลน มาตรา 236 เมอคความยนคำารองอทธรณคำาสงศาลทปฏเสธไมยอมรบอทธรณ ใหศาลสงคำารองเชนวานนไปยงศาลอทธรณโดยไมชกชาพรอมดวยคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดของศาลชนตนและฟองอทธรณถาศาลอทธรณเหนเปนการจำาเปนทจะตองตรวจสำานวน ใหมคำาสงใหศาลชนตนสงสำานวนไปยงศาลอทธรณ ในกรณเชนนใหศาลอทธรณพจารณาคำารอง แลวมคำาสงยนตามคำาปฏเสธของศาลชนตน หรอมคำาสงใหรบอทธรณคำาสงนใหเปนทสด แลวสงไปใหศาลชนตนอาน เมอไดอานคำาสงศาลอทธรณใหรบอทธรณแลว ใหศาลชนตนสงสำาเนาอทธรณแกจำาเลยอทธรณ และภายในกำาหนดเจดวน นบแตวนทจำาเลยอทธรณยนคำาแกอทธรณหรอนบแตระยะเวลาทกำาหนดไวในมาตรา 237 สำาหรบการยนคำาแกอทธรณไดสนสดลงใหศาลสงคำาแกอทธรณไปยงศาลอทธรณหรอแจงใหทราบวาไมมคำาแกอทธรณ เมอศาลอทธรณไดรบคำาแกอทธรณหรอแจงความเชนวาแลว ใหนำาคดลงสารบบความของศาลอทธรณโดยพลน มาตรา 237 จำาเลยอทธรณอาจยนคำาแกอทธรณตอศาลชนตนไดภายในกำาหนดสบหาวนนบแตวนสงสำาเนาอทธรณ ไมวาในกรณใด ๆ หามมใหศาลแสดงวา จำาเลยอทธรณขาดนดเพราะไมยนคำาแกอทธรณ มาตรา 238 ภายใตบงคบมาตรา 243(3) ในคดทอทธรณไดแตเฉพาะในปญหาขอกฎหมายนน การวนจฉยปญหาเชนวาน ศาลอทธรณจำาตองถอตามขอเทจจรงทศาลชนตนไดวนจฉยจากพยานหลกฐานในสำานวน มาตรา 239 อทธรณคำาสงนนจะตองพจารณากอนอทธรณคำาพพากษาเทาทสามารถจะทำาได แมถงวาอทธรณคำาพพากษานนจะไดลงไวในสารบบความของศาลอทธรณกอนอทธรณคำาสงนนกด มาตรา 240 ศาลอทธรณมอำานาจทจะวนจฉยคดโดยเพยงแตพจารณาฟองอทธรณคำาแกอทธรณ เอกสารและหลกฐานทงปวงในสำานวนความซงศาลชนตนสงขนมา

เวนแต (1) ศาลอทธรณไดนดฟงคำาแถลงการณดวยวาจาตามทบญญตไวในมาตรา 241แตถาคความฝายใดหรอทงสองฝายไมมาศาลในวนกำาหนดนดศาลอทธรณอาจดำาเนนคดไปได และคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลอทธรณนนไมใหถอเปนคำาพพากษาโดยขาดนด (2) ถาศาลอทธรณไมเปนทพอใจในการพจารณาฟองอทธรณ คำาแกอทธรณและพยานหลกฐานทปรากฏในสำานวน ภายใตบงคบแหงมาตรา 238 และเฉพาะในปญหาทอทธรณ ใหศาลมอำานาจทจะกำาหนดประเดนทำาการสบพยานทสบมาแลว หรอพยานทเหนควรสบตอไป และพจารณาคดโดยทว ๆ ไปดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายนสำาหรบการพจารณาในศาลชนตน และใหนำาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการพจารณาในศาลชนตน มาใชบงคบดวยโดยอนโลม (3) ในคดทคความอทธรณในปญหาขอกฎหมาย ถาศาลอทธรณเหนวาศาลชนตนยงมไดพจารณา หรอวนจฉยปญหาขอเทจจรงอนเปนสารสำาคญในประเดน ใหศาลอทธรณมอำานาจทำาคำาสงใหศาลชนตนพจารณาปญหาขอเทจจรงเชนวานน แลวพพากษาไปตามรปความ มาตรา 241 ถาคความฝายใดประสงคจะมาแถลงการณดวยวาจาในชนศาลอทธรณใหขอมาในตอนทายคำาฟองอทธรณหรอคำาแกอทธรณแลวแตกรณและใหศาลอทธรณกำาหนดนดฟงคำาแถลงการณดวยวาจานน เวนแตศาลอทธรณจะพจารณาเหนวาการแถลงการณดวยวาจาไมจำาเปนแกคด จะสงงดฟงคำาแถลงการณเสยกได ในกรณทศาลอทธรณนดฟงคำาแถลงการณดวยวาจาคความอกฝายหนงชอบทจะไปแถลงการณดวยวาจาในชนศาลอทธรณไดดวย ถงแมวาตนจะมไดแสดงความประสงคไว การแถลงการณดวยวาจา ผขอแถลงเปนผแถลงกอน แลวอกฝายหนงแถลงแกแลวผขอแถลง แถลงไดอกครงหนง ถาขอแถลงทงสองฝายใหผอทธรณแถลงกอนถาทงสองฝายอทธรณและตางขอแถลง ใหศาลอทธรณพจารณาสง มาตรา 242 เมอศาลอทธรณไดตรวจสำานวนความและฟงคความทงปวงหรอสบพยานตอไปดงบญญตไวในมาตรา 240 เสรจแลวใหศาลอทธรณชขาดตดสนอทธรณโดยประการใดประการหนงในสประการน (1) ถาศาลอทธรณเหนวา อทธรณนนตองหามตามกฎหมาย กใหยกอทธรณนนเสยโดยไมตองวนจฉยในประเดนแหงอทธรณ (2) ถาศาลอทธรณเหนวา คำาวนจฉยของศาลชนตนถกตอง ไมวาโดยเหตเดยวกนหรอเหตอน กใหพพากษายนตามศาลชนตนนน (3) ถาศาลอทธรณเหนวา คำาชขาดของศาลชนตนไมถกตองใหกลบคำาพพากษาของศาลชนตนเสย และพพากษาในปญหาเหลานนใหม (4) ถาศาลอทธรณเหนวา คำาวนจฉยของศาลชนตนถกแตบางสวนและผดบางสวนกใหแกคำาพพากษาศาลชนตนไปตามนนโดยพพากษายนบางสวนกลบบางสวน และมคำาพพากษาใหมแทนสวนทกลบนน มาตรา 243 ใหศาลอทธรณมอำานาจดงตอไปนดวยคอ (1) เมอคดปรากฏเหตทมไดปฏบตตามบทบญญต แหงประมวลกฎหมายนวาดวยคำาพพากษาและคำาสง และศาลอทธรณเหนวามเหตอนสมควรกใหศาลอทธรณมคำาสงยกคำาพพากษาหรอคำาสงศาลชนตนนนเสย แลวสงสำานวนคนไปยงศาลชนตนเพอใหพพากษาหรอมคำาสงใหม ในกรณเชนนศาลชนตนอาจประกอบดวยผพพากษาอนนอกจากทไดพพากษาหรอมคำาสงมาแลว และคำาพพากษาหรอคำาสงใหมนอาจวนจฉยชขาดคดเปนอยางอน นอกจากคำาพพากษาหรอคำาสงทถกยกได (2) เมอคดปรากฏทมไดปฏบตตามบทบญญต แหงประมวลกฎหมายนวาดวยการพจารณา หรอมเหตทศาลไดปฏเสธไมสบพยานตามทผอทธรณรองขอและศาลอทธรณเหนวามเหตอนสมควร กใหศาลอทธรณมคำาสงยกคำาพพากษาหรอคำาสงศาลชนตนนน

แลวกำาหนดใหศาลชนตนซงประกอบดวยผพพากษาคณะเดม หรอผพพากษาอน หรอศาลชนตนอนใดตามทศาลอทธรณจะเหนสมควรพจารณาคดนนใหมทงหมดหรอบางสวนและพพากษาหรอมคำาสงใหม (3) ในกรณทศาลอทธรณจำาตองถอตามขอเทจจรงของศาลชนตนถาปรากฏวา (ก) การทศาลชนตนวนจฉยขอเทจจรงนนผดตอกฎหมาย ศาลอทธรณอาจฟงขอเทจจรงใหมแทนขอเทจจรงของศาลชนตน แลวมคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดตดสนคดไปตามนน หรอ (ข) ขอเทจจรงทศาลชนตนฟงมาไมพอแกการวนจฉย ขอกฎหมายศาลอทธรณอาจทำาคำาสงใหยกคำาพพากษาหรอคำาสงศาลชนตนนนเสย แลวกำาหนดใหศาลชนตนซงประกอบดวยผพพากษาคณะเดม หรอผพพากษาอน หรอศาลชนตนอนใด ตามทศาลอทธรณเหนสมควรพจารณาคดนนใหมทงหมดหรอบางสวน โดยดำาเนนตามคำาชขาดของศาลอทธรณแลวมคำาพพากษาหรอคำาสงวนจฉยชขาดคดไปตามรปความทงนไมวาจะปรากฏจากการอทธรณหรอไม ในคดทงปวงทศาลชนตนไดมคำาพพากษา หรอคำาสงใหมตามมาตรานคความชอบทจะอทธรณคำาพพากษาหรอคำาสงใหมเชนวานไปยงศาลอทธรณไดตามบทบญญตแหงลกษณะน มาตรา 244 ศาลอทธรณจะอานคำาพพากษานนเองหรอจะสงไปใหศาลชนตนอานกได ในกรณเหลานใหศาลทอานคำาพพากษามคำาสงกำาหนดนดวนอานสงใหแกคความอทธรณทกฝาย มาตรา 245 คำาพพากษาหรอคำาสงชนอทธรณใหมผลเฉพาะระหวางคความชนอทธรณ เวนแตในกรณตอไปน (1) ถาคำาพพากษาหรอคำาสงทอทธรณนนเกยวดวยการชำาระหนอนไมอาจแบงแยกได และคความแตบางฝายเปนผอทธรณซงทำาใหคำาพพากษาหรอคำาสงนนมผลเปนทสดระหวางคความอน ๆ ถาศาลอทธรณเหนวาควรกลบคำาพพากษาหรอคำาสงทอทธรณ ใหศาลอทธรณมอำานาจชขาดวาคำาพพากษาหรอคำาสงศาลอทธรณใหมผลระหวางคความทกฝายในคดศาลชนตนดวย (2) ถาไดมการอนญาตใหผรองสอดเขามาในคดแทนคความฝายใด คำาพพากษาศาลอทธรณยอมมผลบงคบแกคความฝายนนดวย มาตรา 246 เวนแตทไดบญญตไวดงกลาวมาขางตน บทบญญตแหงประมวลกฎหมายนวาดวยการพจารณาและชขาดตดสนคดในศาลชนตนนน ใหใชบงคบแกการพจารณาและการชขาดตดสนคดในชนอทธรณไดโดยอนโลม ลกษณะ 2 ฎกา

มาตรา 247 ในกรณทศาลอทธรณไดพพากษาหรอมคำาสงในชนอทธรณแลวนน ใหยนฎกาไดภายในกำาหนดหนงเดอนนบแตวนทไดอานคำาพพากษาหรอคำาสงศาลอทธรณนน และภายใตบงคบบทบญญตสมาตราตอไปนกบกฎหมายอนวาดวยการฎกา ใหนำาบทบญญตในลกษณะ 1 วาดวยอทธรณมาใชบงคบดวยโดยอนโลม มาตรา 248 ในคดทราคาทรพยสนหรอจำานวนทนทรพยทพพาทกนในชนฎกาไมเกนสองแสนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา หามมใหคความฎกาในขอเทจจรง เวนแตผพพากษาทไดนงพจารณาคดนนในศาลอทธรณไดมความเหนแยงหรอผพพากษาทไดนงพจารณาคดในศาลชนตนกด ศาลอทธรณกด ไดรบรองไวหรอรบรองในเวลาตรวจฎกาวามเหตสมควรทจะฎกาได ถาไมมความเหนแยงหรอคำารบรองเชนวานตองไดรบอนญาตใหฎกาเปนหนงสอจากอธบดผพพากษาศาลอทธรณ บทบญญตในวรรคหนงมใหใชบงคบในคดเกยวดวยสทธแหงสภาพบคคลหรอสทธในครอบครว และคดฟองขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคำานวณเปนราคาเงนได เวนแต

ในคดฟองขบไลบคคลใด ๆ ออกจากอสงหารมทรพยอนมคาเชาหรออาจใหเชาได ในขณะยนคำาฟองไมเกนเดอนละหนงหมนบาทหรอไมเกนจำานวนทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา คดเกยวกบการบงคบวงศญาตทงหลายและบรวารของผถกฟองขบไล ซงอยบนอสงหารมทรพยซงคความในคดฟองขบไลนนตองหามฎกาขอเทจจรงตามวรรคสองถาศาลอทธรณพพากษายนตามคำาพพากษาหรอคำาสงศาลชนตน หรอเพยงแตแกไขเลกนอย ไมวาศาลจะฟงวาบคคลดงกลาวสามารถแสดงอำานาจพเศษใหศาลเหนไดหรอไม หามมใหฎกาในขอเทจจรงเวนแตจะไดมความเหนแยงหรอคำารบรอง หรอหนงสออนญาตใหฎกาตามทบญญตไวในวรรคหนง การขอใหผพพากษาทนงพจารณาคดในศาลชนตน หรอศาลอทธรณรบรองวามเหตสมควรมจะฎกาได ใหผฎกายนคำารองถงผพพากษานนพรอมกบคำาฟองฎกาตอศาลชนตน เมอศาลไดรบคำารองเชนวานน ใหสงคำารองพรอมดวยสำานวนความไปยงผพพากษาดงกลาวเพอพจารณารบรอง

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 249 ขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทจะยกขนอางในการยนฎกานนคความจะตองกลาวไวโดยชดแจงในฎกา และตองเปนขอทไดยกขนวากนมาแลวโดยชอบในศาลชนตนและศาลอทธรณ ทงจะตองเปนสาระแกคดอนควรไดรบการวนจฉยดวย การวนจฉยวาขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทเปนสาระแกคดขอใดไมควรไดรบการวนจฉยจากศาลฎกา ใหกระทำาโดยความเหนชอบของรองประธานศาลฎกาซงประธานศาลฎกามอบหมาย แตทงนไมกระทบถงอำานาจของประธานศาลฎกาตามมาตรา 140 วรรคสอง ถาคความฝายใดมไดยกปญหาขอใดอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนขนกลาวในศาลชนตนหรอศาลอทธรณ หรอคความฝายใดไมสามารถยกปญหาขอกฎหมายใด ๆ ขนกลาวในศาลชนตนหรอศาลอทธรณเพราะพฤตการณไมเปดชองใหกระทำาได หรอเพราะเหตเปนเรองทไมปฏบตตามบทบญญตวาดวยกระบวนพจารณาชนฎกา คความทเกยวของยอมมสทธทจะยกขนอางซงปญหาเชนวานนได

หมายเหต การแกไขโดยพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง(ฉบบท 12) พ.ศ.2534 มาตรา 250 (ยกเลกทงมาตรา)

หมายเหต ยกเลกโดยมาตรา 26 แหงพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 5) พ.ศ. 2499 (ราชกจจานเบกษา เลมท 73 ตอนท 21 หนา 278) มาตรา 251 ถาคความซงแพคดในศาลชนตนไดอทธรณและศาลอทธรณไดพพากษากลบใหตนชนะในขอสารสำาคญอยางใดอยางหนง คความฝายนนจะยนคำาขอตอศาลชนตนใหถอนการยดหรออายดทรพยสนหรอคนเงนจำานวนทวางไวตอศาลในขอนน ๆ กได มาตรา 252 ถาคความยนคำารองอทธรณคำาสงทไมยอมรบฎกาใหศาลชนตนสงคำารองเชนวานนไปยงศาลฎกาพรอมกบฎกา และคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดของศาลชนตนและศาลอทธรณ ถาศาลฎกาเหนจำาเปนจะตองตรวจสำานวน ใหมคำาสงใหศาลลางสงสำานวนนนไปยงศาลฎกา ภาค 4 วธการชวคราวกอนพพากษาและการบงคบตามคำาสงศาล ลกษณะ 1

วธการชวคราวกอนพพากษา หมวด 1 หลกทวไป

*มาตรา 253 ถาโจทกมไดมภมลำาเนาหรอสำานกทำาการงานอยในราชอาณาจกรและไมมทรพยสนทอาจถกบงคบคดไดอยในราชอาณาจกรหรอถาเปนทเชอไดวา เมอโจทกแพคดแลวจะหลกเลยงไมชำาระคาฤชาธรรมเนยมและคาใชจาย จำาเลยอาจยนคำารองตอศาลไมวาเวลาใด ๆ กอนพพากษาขอใหศาลมคำาสงใหโจทกวางเงนตอศาลหรอหาประกนมาใหเพอการชำาระคาฤชาธรรมเนยมและคาใชจายดงกลาวได ถาศาลไตสวนแลวเหนวา มเหตอนสมควรหรอมเหตเปนทเชอได แลวแตกรณ กใหศาลมคำาสงใหโจทกวางเงนตอศาลหรอหาประกนมาใหตามจำานวนและภายในระยะเวลาทกำาหนด โดยจะกำาหนดเงอนไขใด ๆ ตามทเหนสมควรกได ถาโจทกมไดปฏบตตามคำาสงศาลตามวรรคสอง ใหศาลมคำาสงจำาหนายคดออกจากสารบบความ เวนแตจำาเลยจะขอใหดำาเนนการพจารณาตอไปหรอมการอทธรณคำาสงศาลตามวรรคสอง

*หมายเหต มาตรานความเดมถกยกเลกโดยมาตรา 3 แหง พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 ซงประกาศในราชกจจาฯ เลม 112 ตอนท 54 ก. ลงวนท 28 ธนวาคม พ.ศ.2538 มผลใชบงคบถดจากวนประกาศในราชกจจาฯ ** เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมบทบญญตของประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงวาดวยการชวคราวกอนพพากษาเสยใหม โดยกำาหนดใหจำาเลยมสทธยนคำารองขอใหโจทกวางเงนตอศาลหรอหาประกนมาใหเพอการชำาระคาฤชาธรรมเนยมในชนอทธรณหรอชนฎกาไดดวย ทงนเพอความเปนธรรมแกจำาเลยในกรณทปรากฏขอเทจจรงในชนการพจารณาของศาลอทธรณหรอศาลฎกาวาโจทกจะหลกเลยงไมชำาระคาฤชาธรรมเนยมและปรบปรงวธการชวคราวกอนพพากษาใหคมถงการขอใหระงบแกไข หรอเพกถอน การดำาเนนการทางทะเบยนทเกยวกบทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลยหรอทเกยวกบการกระทำาทถกฟองรอง กบแกไขผลบงคบของคำาสงศาลตามคำาขอในวธการชวคราวกอนพพากษาในสวนทเกยวกบทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลย ใหมผลใชบงคบไดทนทรวมทงแกไขเพมเตมบทบญญตอนทเกยวของใหสอดคลองกนดวย เพอใหมาตรการในการคมครองโจทกในระหวางการพจารณาของศาลและการบงคบชำาระหนตามคำาพพากษาของศาลเปนไปโดยมประสทธภาพ ตลอดจนเพมเตมหลกเกณฑใหจำาเลยมสทธจะขอใหศาลสงใหโจทกชดใชคาสนไหมทดแทนอนเนองมาจากการถกบงคบโดยวธการชวคราว และการพจารณาคำาขอดงกลาว เพอใหการคมครองสทธของจำาเลยชดเจนยงขน จงจำาเปนตองตราพระราชบญญตน มาตรา 253 ทว ในกรณทโจทกไดยนอทธรณหรอฎกาคดคานคำาพพากษาถามเหตใดเหตหนงตามมาตรา 253 วรรคหนง จำาเลยอาจยนคำารองตอศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลวแตกรณไมวาเวลาใด ๆ กอนพพากษา ขอใหศาลมคำาสงใหโจทกวางเงนตอศาลหรอหาประกนมาใหเพอชำาระคาฤชาธรรมเนยมและคาใชจายดงกลาวได ในระหวางทศาลชนตนยงมไดสงสำานวนความไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกา คำารอง

ตามวรรคหนงใหยนตอศาลชนตน และใหศาลชนตนทำาการไตสวนแลวสงคำารองนนพรอมดวยสำานวนความไปใหศาลอทธรณหรอศาลฎกาสง ใหนำาความในมาตรา 253 วรรคสองและวรรคสาม มาใชบงคบแกการพจารณาในชนอทธรณและฎกาโดยอนโลม"

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 254 ในคดอน ๆ นอกจากคดมโนสาเร โจทกชอบทจะยนตอศาลพรอมกบคำาฟอง หรอในเวลาใด ๆ กอนพพากษาซงคำาขอฝายเดยว รองขอใหศาลมคำาสงภายในบงคบแหงเงอนไขซงจะกลาวตอไป เพอจดใหมวธคมครองใด ๆ ดงตอไปน (1) ใหยดหรออายดทรพยสนทพพาท หรอทรพยสนของจำาเลยทงหมดหรอบางสวนไวกอนพพากษา รวมทงจำานวนเงนหรอทรพยสนของบคคลภายนอกซงถงกำาหนดชำาระแกจำาเลย (2) ใหศาลมคำาสงหามชวคราวมใหจำาเลยกระทำาซำาหรอกระทำาตอไปซง การละเมดหรอการผดสญญา หรอการกระทำาทถกฟองรองหรอมคำาสงอนใดในอนทจะบรรเทาความเดอดรอนเสยหายทโจทกอาจไดรบตอไปเนองจากการกระทำาของจำาเลย หรอมคำาสงหามชวคราวมใหจำาเลยโอนขายยกยายหรอจำาหนายซงทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลย หรอมคำาสงใหหยดหรอปองกนการเปลองไปเปลาหรอการบบสลายซงทรพยสนดงกลาว ทงน จนกวาคดจะถงทสดหรอศาลมคำาสงเปนอยางอน (3) ใหศาลมคำาสงใหนายทะเบยน พนกงานเจาหนาท หรอบคคลอนผมอำานาจหนาทตามกฎหมาย ระงบการจดทะเบยน การแกไขเปลยนแปลงทางทะเบยนหรอการเพกถอนการจดทะเบยนทเกยวกบทรพยสนทพพาท หรอทรพยสนของจำาเลยหรอทเกยวกบการกระทำาทถกฟองรองไวชวคราวจนกวาคดจะถงทสด หรอศาลมคำาสงเปนอยางอน ทงนเทาทไมขดหรอแยงตอบทบญญตแหงกฎหมายทเกยวของ (4) ใหจบกมและกกขงจำาเลยไวชวคราว ในระหวางระยะเวลานบแตศาลชนตนหรอศาลอทธรณไดอานคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดคดหรอชขาดอทธรณ ไปจนถงเวลาทศาลชนตนไดสงสำานวนความทอทธรณหรอฎกาไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลวแตกรณ คำาขอตามมาตรานใหยนตอศาลชนตน ใหศาลชนตนมอำานาจทจะสงอนญาตหรอยกคำาขอเชนวาน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 255 ในการพจารณาอนญาตตามคำาขอทยนไวตามมาตรา 254 ตองใหเปนทพอใจของศาลวา คำาฟองมมลและมเหตเพยงพอทจะนำาวธคมครองตามทขอนนมาใชไดตามหลกเกณฑดงตอไปน (1) ในกรณทยนคำาขอใหศาลมคำาสงตามมาตรา 254 (1) ตองใหเปนทพอใจของศาลวา (ก) จำาเลยตงใจจะยกยายทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของตนทงหมดหรอแตบางสวนไปใหพนจากอำานาจศาล หรอจะโอน ขายหรอจำาหนายทรพยสนดงกลาวเพอประวงหรอขดขวางตอการบงคบคามคำาบงคบใด ๆ ซงอาจจะออกบงคบเอาแกจำาเลยหรอเพอจะทำาใหโจทกเสยเปรยบ หรอ (ข) มเหตจำาเปนอนใด ตามทศาลจะพเคราะหเหนเปนการยตธรรมและสมควร (2) ในกรณทยนคำาขอใหศาลมคำาสงตามมาตรา 254(2) ตองใหเปนทพอใจของศาลวา (ก) จำาเลยตงใจจะกระทำาซำาหรอกระทำาตอไปซงการละเมด การผดสญญา หรอการกระทำาทถกฟองรอง (ข) โจทกจะไดรบความเดอดรอนเสยหายตอไปเนองจากการกระทำาของจำาเลย

(ค) ทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลยนนมพฤตการณวาจะมการกระทำาใหเปลองไปเปลาหรอบบสลายหรอโอนไปยงผอน หรอ (ง) มเหตตาม (1) (ก) หรอ (ข) (3) ในกรณทยนคำาขอใหศาลมคำาสงตามมาตรา 254 (3) ตองใหเปนทพอใจของศาลวา (ก) เปนทเกรงวาจำาเลยจะดำาเนนการใหมการจดทะเบยนแกไขเปลยนแปลงทางทะเบยน หรอเพกถอนทางทะเบยนการจดทะเบยนเกยวกบทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลยหรอทเกยวกบการกระทำาทถกฟองรอง ซงการดำาเนนการดงกลาวจะกอใหเกดความเสยหายแกโจทก หรอ (ข) มเหตตาม (1) (ข) (4) ในกรณทยนคำาขอใหศาลมคำาสงตามมาตรา 254 (4) ตองใหเปนทพอใจของศาลวาเพอทจะประวงหรอขดขวางตอการพจารณาคดหรอการบงคบตามคำาบงคบใด ๆซงอาจจะออกบงคบเอาแกจำาเลยหรอเพอจะทำาใหโจทกเสยเปรยบ (ก) จำาเลยซอนตวเพอจะไมรบหมายเรยกหรอคำาสงของศาล (ข) จำาเลยไดยกยายไปใหพนอำานาจศาลหรอซกซอนเอกสารใด ๆ ซงพอจะเหนไดวา จะใชเปนพยานหลกฐานยนจำาเลยในคดทอยในระหวางพจารณาหรอทรพยสนทพพาท หรอทรพยสนของจำาเลยทงหมดหรอแตบางสวนหรอเปนทเกรงวาจำาเลยจะจำาหนาย หรอทำาลายเอกสารหรอทรพยสนเชนวานน หรอ (ค) ปรากฏตามกรยาหรอตามวธทจำาเลยประกอบการงานหรอการคาของตนวาจำาเลยจะหลกหน หรอพอเหนไดวาจะหลกหนไปใหพนอำานาจศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 256 ในกรณทยนคำาขอใหศาลมคำาสงตามมาตรา 254 (2)หรอ (3) ถาศาลเหนวาหากใหโอกาสจำาเลยคดคานกอนจะไมเสยหายแกโจทก กใหศาลแจงกำาหนดวนนงพจารณาพรอมทงสงสำาเนาคำาขอใหแกจำาเลยโดยทางเจาพนกงานศาล จำาเลยจะเสนอขอคดคานของตนในการทศาลนงพจารณาคำาขอนนกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 257 ใหศาลมอำานาจทจะสงอนญาตตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 ไดภายในขอบเขตหรอโดยมเงอนไขอยางใดกได แลวแตจะเหนสมควร ในกรณทศาลมคำาสงอนญาตตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (2) ใหศาลแจงคำาสงนนใหจำาเลยทราบ ในกรณทศาลมคำาสงหามชวคราวมใหจำาเลยโอน ขาย ยกยาย หรอจำาหนายซงทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลย ศาลจะกำาหนดวธการโฆษณาตามทเหนสมควรเพอปองกนการฉอฉลกได ในกรณทศาลมคำาสงหามชวคราวมใหจำาเลยโอน ขาย ยกยาย หรอจำาหนายซงทรพยสนทพพาท หรอทรพยสนของจำาเลยทกฎหมายกำาหนดไวใหจดทะเบยน หรอมคำาสงใหนายทะเบยน พนกงานเจาหนาทหรอบคคลผมอำานาจหนาทตามกฎหมาย ระงบการจดทะเบยน การแกไขเปลยนแปลงทางทะเบยน หรอการเพกถอนการจดทะเบยนทเกยวกบทรพยสนดงกลาว หรอทเกยวของกบการกระทำาทถกฟองรองใหศาลแจงคำาสงนนใหนายทะเบยน พนกงานเจาหนาท หรอบคคลอนผมอำานาจหนาทตามกฎหมายทราบ และใหบคคลดงกลาวบนทกคำาสงของศาลไวในทะเบยน ไมวาในกรณใด ๆ กอนทจะศาลจะออกหมายยด หมายอายด หมายหามชวคราวหมายจบหรอคำาสงใดๆ ศาลจะสงใหผขอนำาเงนหรอหาประกนตามจำานวนทเหนสมควร

มาวางศาลเพอการชำาระคาสนไหมทดแทน ซงจำาเลยอาจไดรบตามมาตรา 263 กได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 258 คำาสงศาลซงอนญาตตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (1) นน ใหบงคบจำาเลยไดทนทแลวแจงคำาสงนนใหจำาเลยทราบโดยไมชกชาแตจะใชบงคบบคคลภายนอกซงพสจนไดวาไดรบโอนโดยสจรตและเสยคาตอบแทนกอนการแจงคำาสงใหจำาเลยทราบมได คำาสงศาลซงอนญาตตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (2) นนใหบงคบจำาเลยไดทนทถงแมวาจำาเลยจะยงมไดรบแจงคำาสงเชนวานนกตาม เวนแตศาลจะไดพเคราะหพฤตการณแหงคดแลวเหนสมควรใหคำาสงมผลบงคบเมอจำาเลยไดรบแจงคำาสงเชนวานนแลว คำาสงศาลซงอนญาตตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (3) ทเกยวกบทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลยนน มผลใชบงคบไดทนท ถงแมวานายทะเบยน พนกงานเจาหนาทหรอบคคลอนผมอำานาจหนาทตามกฎหมายจะยงมไดรบแจงคำาสงเชนวานนกตาม เวนแตศาลจะไดพเคราะหพฤตการณแหงคดแลวเหนสมควร ใหคำาสงมผลบงคบเมอบคคลดงกลาวไดรบแจงคำาสงเชนวานนแลว คำาสงศาลซงอนญาตตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (3) ทเกยวกบการกระทำาทถกฟองรองใหมผลใชบงคบแกนายทะเบยน พนกงานเจาหนาทหรอบคคลอนผมอำานาจหนาทตามกฎหมาย ตอเมอบคคลดงกลาวไดรบแจงคำาสงเชนวานนแลว หมายจบจำาเลยทศาลออกตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (4) ใหบงคบไดทวราชอาณาจกร การกกขงตามหมายจบเชนวาน หามมใหกระทำาเกนหกเดอนนบแตวนจบ

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 258 ทว การทจำาเลยไดกอใหเกด โอน หรอเปลยนแปลงซงสทธในทรพยสนทพพาท หรอทรพยสนของจำาเลยภายหลงทคำาสงของศาลทหามโอน ขาย ยกยายหรอจำาหนาย ซงออกตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (2) มผลใชบงคบแลวนน หาอาจใชยนแกโจทกหรอเจาพนกงานบงคบคดไดไมถงแมวาราคาแหงทรพยสนนนเกนกวาจำานวนหนและคาฤชาธรรมเนยมในการฟองรองและการบงคบคด และจำาเลยไดจำาหนายทรพยสนเพยงสวนทเกนจำานวนนนกตาม การทนายทะเบยน พนกงานเจาหนาท หรอบคคลผมอำานาจหนาทตามกฎหมายรบจดทะเบยนหรอแกไขเปลยนแปลงทางทะเบยนหรอเพกถอนการจดทะเบยนทเกยวกบทรพยสนทพพาทหรอทรพยสนของจำาเลยภายหลงทคำาสงของศาลซงออกตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (3) มผลใชบงคบแลวนนหาใชยนแกโจทกหรอเจาพนกงานบงคบคดไดไม เวนแตผรบโอนจะพสจนไดวาไดรบโอนโดยสจรต และเสยคาตอบแทนกอนทนายทะเบยน พนกงานเจาหนาท หรอบคคลอนผมอำานาจหนาทตามกฎหมายจะไดรบแจงคำาสง การทนายทะเบยน พนกงานเจาหนาท หรอบคคลอนผมอำานาจหนาทตามกฎหมายรบจดทะเบยนหรอแกไขเปลยนแปลงทางทะเบยน หรอเพกถอนการจดทะเบยนทเกยวกบการกระทำาทถกฟองรองภายหลงทบคคลดงกลาว ไดรบแจงคำาสงของศาลซงออกตามคำาขอทไดยนตามมาตรา 254 (3) แลวนนยงไมมผลใชบงคบตามกฎหมายในระหวางใชวธการชวคราวกอนพพากษา หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538

มาตรา 259 ใหนำาบทบญญตลกษณะ 2 แหงภาคนวาดวยการบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงมาใชบงคบแกวธการชวคราวกอนพพากษาดวย โดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 260 ในกรณทคำาพพากษาหรอคำาสงชขาดตดสนคดมไดกลาวถงวธการชวคราวกอนพพากษาทศาลไดสงไวในระหวางการพจารณา (1) ถาคดนนศาลตดสนใหจำาเลยเปนฝายชนะคดเตมตามขอหาหรอบางสวนคำาสงของศาลเกยวกบวธการชวคราวในสวนทจำาเลยชนะคดนน ใหถอวาเปนอนยกเลกเมอพนกำาหนดเจดวนนบแตวนทศาลมคำาพพากษาหรอคำาสง เวนแตโจทกจะไดยนคำาขอฝายเดยวตอศาลชนตนภายในกำาหนดเวลาดงกลาวแสดงวาตนประสงคจะยนอทธรณหรอฎกาคำาพพากษาหรอคำาสงนน และมเหตอนสมควรทศาลจะมคำาสงใหวธการชวคราวเชนวานนยงคงมผลใชบงคบตอไป ในกรณเชนวาน ถาศาลชนตนมคำาสงใหยกคำาขอของโจทก คำาสงของศาลใหเปนทสด ถาศาลชนตนมคำาสงใหศาลใหวธการชวคราวยงคงมผลใชบงคบตอไป คำาสงของศาลชนตนมผลใชบงคบตอไปจนกวาจะครบกำาหนดยนอทธรณหรอฎกา หรอศาลมคำาสงถงทสดไมรบอทธรณหรอฎกาแลวแตกรณ เมอมการอทธรณหรอฎกาแลว คำาสงของศาลชนตนใหมผลใชบงคบตอไปจนกวาศาลอทธรณหรอศาลฎกาจะมคำาสงเปนอยางอน (2) ถาศาลนนศาลตดสนใหโจทกเปนฝายชนะคด คำาสงของศาลเกยวกบวธการชวคราวยงคงมผลตอไปเทาทจำาเปนเพอปฏบตตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาล

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 261 จำาเลยหรอบคคลภายนอกซงไดรบหมายยดหมายอายดหรอ คำาสงตามมาตรา 254 (1) (2) หรอ (3)หรอจะตองเสยหายเพราะหมาย ยด หมายอายด หรอคำาสงดงกลาว อาจมคำาขอตอศาลใหถอนหมาย เพกถอนคำาสง หรอแกไขเปลยนแปลงคำาสง หมายยดหรอหมายอายดซงออกตามคำาสงดงกลาวได แตถาบคคลภายนอกเชนวานนขอใหปลอยทรพยสนทยดหรอคดคานคำาสงอายดใหนำามาตรา 288 หรอมาตรา 312แลวแตกรณมาใชบงคบโดยอนโลม จำาเลยซงถกศาลออกคำาสงจบกมตามมาตรา 254 (4) อาจมคำาขอตอศาลใหเพกถอนคำาสงถอนหมายหรอปลอยตวไปโดยไมมเงอนไขหรอใหปลอยตวไปชวคราวโดยมหลกประกนตามจำานวนทศาลเหนสมควรหรอไมกได ถาปรากฏวาวธการทกำาหนดไวในมาตรา 254 นน ไมมเหตผลเพยงพอหรอมเหตอนสมควรประการอน ศาลจะมคำาสงอนญาตตามคำาขอหรอมคำาสงอนใดตามทเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรมกได ทงนศาลจะกำาหนดใหผขอวางเงนตอศาล หรอหาประกนมาใหตามจำานวนและภายในระยะเวลาทเหนสมควรหรอจะกำาหนดเงอนไขใดๆตามทเหนสมควรกได แตในกรณทเปนการฟองเรยกเงน หามไมใหศาลเรยกประกนเกนกวาจำานวนเงนทฟองรวมทงคาฤชาธรรมเนยม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 262 ถาขอเทจจรงหรอพฤตการณทศาลอาศยเปนหลกในการมคำาสงอนญาตตามคำาขอในวธการชวคราวอยางใดอยางหนงนนเปลยนแปลงไป เมอศาลเหนสมควรหรอเมอจำาเลยหรอบคคลภายนอกตามทบญญตไวในมาตรา 261 มคำาขอศาลทคดนนอยในระหวางพจารณา จะมคำาสงแกไขหรอยกเลกวธการเชนวานนเสยกได ในระหวางระยะเวลานบแตศาลชนตนหรอศาลอทธรณไดอานคำาพพากษาหรอ

คำาสงชขาดคดหรอชขาดอทธรณไปจนถงเวลาทศาลชนตนไดสงสำานวนความทอทธรณหรอฎกาไปยงศาลอทธรณหรอศาลฎกา แลวแตกรณ คำาขอตามมาตรานใหยนตอศาลชนตน และใหเปนอำานาจของศาลชนตนทจะมคำาสงคำาขอเชนวานน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 263 ในกรณทศาลไดมคำาสงอนญาตตามคำาขอในวธการชวคราวตามลกษณะน จำาเลยซงตองถกบงคบโดยวธการนน อาจยนคำาขอตอศาลชนตนภายในสามสบวนนบแตวนทคำาพพากษาของศาลทมคำาสงตามวธการชวคราวนนขอใหมคำาสงใหโจทกชดใชคาสนไหมทดแทนแกตนไดในกรณดงตอไปน (1) คดนนศาลตดสนใหโจทกเปนฝายแพ และปรากฏวาศาลมคำาสงโดยมความเหนหลงไปวาสทธเรยกรองของผขอมมล โดยความผดหรอเลนเลอของผขอ (2) ไมวาคดนนศาลจะชขาดตดสนใหโจทกชนะหรอแพคด ถาปรากฏวาศาลมคำาสงโดยมความเหนหลงไปวาวธการเชนวานมเหตผลเพยงพอโดยความผดหรอเลนเลอของผขอ เมอไดรบคำาขอตามวรรคหนง ศาลมอำานาจสงใหแยกการพจารณาเปนสำานวนตางหากจากคดเดม และเมอศาลทำาการไตสวนแลวเหนวาคำาขอนนรบฟงไดกใหมคำาสงใหโจทกชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกจำาเลยไดตามจำานวนทศาลเหนสมควร ถาศาลทมคำาสงตามวธการชวคราวเปนศาลอทธรณหรอศาลฎกา เมอศาลชนตนทำาการไตสวนแลวใหสงสำานวนใหศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลวแตกรณ เปนผสงคำาขอนนถาโจทกไมปฏบตตามคำาสงศาล ศาลมอำานาจบงคบโจทกเสมอนหนงวาเปนลกหนตามคำาพพากษา แตในกรณทศาลมคำาสงใหโจทกชดใชคาสนไหมทดแทนตาม (1) ใหงดการบงคบคดไวจนกวาศาลจะมคำาพพากษาถงทสดใหโจทกแพคด คำาสงของศาลชนตนหรอศาลอทธรณตามวรรคสอง ใหอทธรณหรอฎกาไดตามบทบญญตวาดวยการอทธรณหรอฎกา

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 264 นอกจากกรณทบญญตไวในมาตรา 253 และมาตรา 254 คความชอบทจะยนคำาขอตอศาล เพอใหมคำาสงกำาหนดวธการเพอคมครองประโยชนของผขอในระหวางการพจารณาหรอเพอบงคบตามคำาพพากษาเชน ใหนำาทรพยสนหรอเงนทพพาทมาวางตอศาลหรอตอบคคลภายนอกหรอใหตงผจดการหรอผรกษาทรพยสนของหางรานททำาการคาทพพาท หรอใหจดใหบคคลผไรความสามารถอยในความปกครองของบคคลภายนอก คำาขอตามวรรคหนงใหบงคบตามมาตรา 21 มาตรา 25 มาตรา 227 มาตรา 228มาตรา 260 และ มาตรา 262

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 265 ในกรณทศาลยอมรบเอาบคคลเปนประกนตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายนและบคคลนนแสดงกรยาซงพอจะเหนไดวาจะทำาใหโจทกเสยเปรยบ หรอจะหลกเลยง ขดขวางหรอกระทำาใหเนนชาซงการปฏบตตามหนาทของตน ใหนำาบทบญญตแหงหมวดนมาใชบงคบโดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 หมวด 2

คำาขอในเหตฉกเฉน

มาตรา 266 ในกรณมเหตฉกเฉนเมอโจทกยนคำาขอตามมาตรา 254 โจทกจะยนคำารองรวมไปดวยเพอใหศาลมคำาสงหรอออกหมายตามทขอโดยไมชกชากได เมอไดยนคำารองเชนวามาน วธพจารณาและชขาดคำาขอนนใหอยภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 267 มาตรา 268 และมาตรา 269

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 267 ใหศาลพจารณาคำาขอเปนการดวน ถาเปนทพอใจจากคำาแถลงของโจทกหรอพยานหลกฐานทโจทกไดนำามาสบหรอทศาลไดเรยกมาสบเองวา คดนนเปนคดมเหตฉกเฉน และคำาขอนนมเหตผลสมควรอนแทจรงใหศาลมคำาสงหรอออกหมายตามทขอภายในขอบเขต และเงอนไขไปตามทเหนจำาเปนทนท ถาศาลมคำาสงใหยกคำาขอ คำาสงเชนวานใหเปนทสด จำาเลยอาจยนคำาขอโดยพลน ใหศาลยกเลกคำาสงหรอหมายนนเสย และใหนำาบทบญญตแหงวรรคกอนมาใชบงคบโดยอนโลม คำาขอเชนวานอาจทำาเปนคำาขอฝายเดยวโดยไดรบอนญาตจากศาล ถาศาลมคำาสงยกเลกคำาสงเดมตามคำาขอ คำาสงเชนวานใหเปนทสด การทศาลยกคำาขอในเหตฉกเฉน หรอยกเลกคำาสงทไดออกตามคำาขอในเหตฉกเฉนนนยอมไมตดสทธโจทกทจะนำาเสนอคำาขอตามมาตรา 254 นนใหม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 268 ในกรณทมคำาขอในเหตฉกเฉน ใหศาลมอำานาจทจะใชดลพนจวนจฉยวาคดนนมเหตฉกเฉนหรอไม สวนวธการทศาลจะกำาหนดนน หากจำาเปนตองเสอมเสยแกสทธของคความในประเดนแหงคด กใหเสอมเสยเทาทจำาเปนแกกรณ

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 269 คำาสงศาลซงอนญาตตามคำาขอในเหตฉกเฉนนน ใหมผลบงคบตามทบทบญญตไวในมาตรา 258 และมาตรา 258 ทวอนง ศาลจะสงใหโจทกรอการบงคบไวจนกวาศาลจะไดวนจฉยชขาดคำาขอใหยกเลกคำาสงหรอจนกวาโจทกจะไดวางประกนกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 มาตรา 270 บทบญญตในหมวดนใหใชบงคบแกคำาขออน ๆ นอกจากคำาขอตามมาตรา254 ไดตอเมอประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนบญญตไวโดยชดแจง

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 15) พ.ศ.2538 ลกษณะ 2 การบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสง หมวด 1 หลกทวไป

มาตรา 271 ถาคความหรอบคคลซงเปนฝายแพคด (ลกหนตามคำาพพากษา) มไดปฏบตตามคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลทงหมดหรอบางสวนคความหรอบคคลซงเปนฝายชนะ (เจาหนตามคำาพพากษา) ชอบทจะรองขอใหบงคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน

ไดภายในสบปนบแตวนมคำาพพากษาหรอคำาสง โดยอาศยและตามคำาบงคบทออกตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน มาตรา 272 ถาศาลไดพพากษาหรอมคำาสงอยางใดซงจะตองมการบงคบคด กใหศาลมคำาบงคบกำาหนดวธทจะปฏบตตามคำาบงคบในวนทอานคำาพพากษาหรอคำาสง และใหเจาพนกงานศาลสงคำาบงคบนนไปยงลกนตามคำาพพากษา เวนแตลกหนตามคำาพพากษาไดอยในศาลในเวลาทศาลมคำาบงคบนน และศาลไดสงใหลงลายมอชอไวเปนสำาคญ

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 273 ถาในคำาบงคบไดกำาหนดใหใชเงน หรอใหสงทรพยสนหรอใหกระทำาการหรองดเวนกระทำาการอยางใด ๆ ใหศาลระบไวในคำาบงคบนนโดยชดแจง ซงระยะเวลาและเงอนไขอน ๆ อนจะตองใชเงน สงทรพยสน กระทำาการหรองดเวนกระทำาการใด ๆ นน แตถาเปนคดมโนสาเร ศาลไมจำาตองใหเวลาแกลกหนตามคำาพพากษาเกนกวาสบหาวนในอนทจะปฏบตตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน ถาศาลไดพพากษาหรอมคำาสงโดยขาดนด ใหศาลใหเวลาไมตำากวาเจดวนแกคความฝายทขาดนดในอนทจะปฏบตตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน ระยะเวลาทระบไวนน ใหเรมนบแตวนทลกหนตามคำาพพากษาไดลงลายมอชอไวในคำาบงคบ หรอวนทไดสงคำาบงคบใหแกลกหนตามคำาพพากษา แลวแตกรณ เวนแตศาลจะไดกำาหนดไวโดยชดแจงวาใหนบตงแตวนใดวนหนงในภายหลงตอมาตามทศาลจะเหนสมควรกำาหนดเพอประโยชนแหงความยตธรรม นอกจากนใหศาลระบไวโดยชดแจงในคำาบงคบวาในกรณทมไดมการปฏบตตามคำาบงคบเชนวานภายในระยะเวลาหรอภายในเงอนไขทไดกำาหนดไว ลกหนตามคำาพพากษาจะตองถกยดทรพยหรอถกจบและจำาขงดงทบญญตไวในหมวดน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 274 ถาบคคลใด ๆ ไดเขาเปนผคำาประกนในศาลโดยทำาหนงสอประกนหรอโดยวธอน ๆ เพอการชำาระหนตามคำาพพากษาหรอคำาสงหรอแตสวนใดสวนหนงแหงคำาพพากษาหรอคำาสงนน คำาพพากษาหรอคำาสงเชนวานนยอมใชบงคบแกการประกนนนไดโดยไมตองฟองผคำาประกนขนใหม มาตรา 275 ถาเจาหนตามคำาพพากษาจะขอใหบงคบคดใหยนคำาขอฝายเดยวตอศาลเพอใหออกหมายบงคบคด คำาขอนนใหระบโดยชดแจง (1) คำาพพากษาหรอคำาสงซงจะขอใหมการบงคบคดตามนน (2) จำานวนทยงมไดรบชำาระตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน (3) วธการบงคบคดซงขอใหออกหมายนน มาตรา 276 ถาศาลเหนวาคำาบงคบทขอใหบงคบนนไดสงใหแกลกหนตามคำาพพากษาหรอลกหนตามคำาพพากษาไดลงลายมอชอไวเปนสำาคญแลวและระยะเวลาทศาลไดกำาหนดไวเพอใหปฏบตตามคำาบงคบนนไดลวงพนไปแลวและคำาขอนนมขอความระบไวครบถวนใหศาลออกหมายบงคบคดใหทนทหมายเชนวานใหศาลแจงใหเจาพนกงานบงคบคดทราบ เวนแตเจาหนตามคำาพพากษานนจะไดนำาหมายไปใหแกเจาพนกงานเองสวนลกหนตามคำาพพากษานน ใหสงสำาเนาหมายใหตอเมอศาลไดมคำาสงใหเจาหนตามคำาพพากษาเปนผจดการสง แตถามไดมการสงหมายดงกลาวแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดมหนาทตองแสดงหมายนน ในกรณออกหมายบงคบคดแกทรพยสนอยางใดอยางหนงโดยเฉพาะ ถาศาลสงสยวาไมสมควรยดทรพยสนนน ศาลจะมคำาสงใหผขอยดวางเงนตอศาลหรอหาประกนมา

ใหตามจำานวนทศาลเหนสมควรในเวลาทออกหมายกได เพอปองกนการบบสลายหรอสญหายอนจะพงเกดขนเนองจากการยดทรพยผด ในกรณทออกหมายบงคบคดใหลกหนตามคำาพพากษาสงมอบทรพยสน กระทำาการหรองดเวนกระทำาการอยางใดอยางหนง หรอใหขบไลลกหนตามคำาพพากษา ใหศาลระบเงอนไขแหงการบงคบคดลงในหมายนนตามมาตรา 213 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ใหศาลกำาหนดการบงคบคดเพยงเทาทสภาพแหงการบงคบคดจะเปดชองใหทำาไดโดยทางศาลหรอโดยทางเจาพนกงานบงคบคด

หมายเหต แกไขเพมเตมวรรคสามโดย พ.ร.บ.ประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพง (ฉบบท 20) รก.เลม 117 ตอนท 103 ก 13 พ.ย.2543 มาตรา 277 ถาเจาหนตามคำาพพากษาเชอวาลกหนตามคำาพพากษามทรพยสนทจะตองถกบงคบมากกวาทตนทราบแลว เจาหนตามคำาพพากษาอาจยนคำาขอฝายเดยวโดยทำาเปนคำารองตอศาล ขอใหศาลทำาการไตสวนและออกหมายเรยกลกหนตามคำาพพากษาหรอบคคลอนทเชอวาอยในฐานะทจะใหถอยคำาอนเปนประโยชนมาในการไตสวนเชนวานน เมอมคำาขอเชนวาน ใหศาลทำาการไตสวนตามกำาหนดและเงอนไขใด ๆ ทเหนสมควร ในคดมโนสาเร หากศาลเหนเปนการสมควร ศาลจะออกหมายเรยกลกหนตามคำาพพากษาหรอบคคลอนมาไตสวนเกยวกบทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษากอนออกหมายบงคบคด แลวจดแจงผลการไตสวนไวในหมายบงคบคดดวยกได

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542 มาตรา 278 ภายใตบงคบบทบญญตแหงภาคนวาดวยอำานาจและหนาทของเจาพนกงานบงคบคด นบแตวนทไดสงหมายบงคบคดใหแกลกหนตามคำาพพากษาหรอถาหมายนนมไดสงนบแตวนออกหมายนนเปนตนไป ใหเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจในฐานะเปนผแทนเจาหนตามคำาพพากษาในอนทจะรบชำาระหนหรอทรพยสนทลกหนนำามาวางและออกใบรบให กบมอำานาจทจะยดหรออายดและยดถอทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาไว และมอำานาจทจะเอาทรพยสนเชนวานออกขายทอดตลาดทงมอำานาจทจะจำาหนายทรพยสน หรอเงนรายไดจากการนน และดำาเนนวธการบงคบทว ๆ ไป ตามทศาลไดกำาหนดไวในหมายบงคบคด ใหเจาพนกงานบงคบคดเปนผรบผดในการรกษาไวโดยปลอดภย ซงเงนหรอทรพยสนหรอเอกสารทงปวงทยดมาหรอทไดชำาระหรอสงมอบใหแกเจาพนกงานตามหมายบงคบคด ใหเจาพนกงานบงคบคดทำาบนทกแลวรกษาไวในทปลอดภย ซงวธการบงคบทงหลายทไดจดทำาไป และรายงานตอศาลเปนระยะ ๆ ไป มาตรา 279 เจาพนกงานบงคบคดจะตองดำาเนนการบงคบคดแตในระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตกในวนทำาการงานปกตเวนแตในกรณมเหตฉกเฉนโดยไดรบอนญาตจากศาล ในกรณทจะดำาเนนการบงคบคด เจาพนกงานบงคบคดยอมมอำานาจเทาทมความจำาเปนเพอทจะคนสถานทใด ๆ อนเปนของลกหนตามคำาพพากษาหรอทลกหนตามคำาพพากษาไดปกครองอยเชน บานทอย คลงสนคา โรงงาน และรานคาขาย ทงมอำานาจทจะยดและตรวจสมด บญช หรอแผนกระดาษ และกระทำาการใด ๆ ตามสมควรเพอเปดสถานทหรอบานทอยหรอโรงเรอนดงกลาวแลว รวมทงตนรภย ตหรอทเกบของอน ๆ ถามผขดขวาง เจาพนกงานบงคบคดชอบทจะรองขอความชวยเหลอจาก

เจาพนกงานตำารวจเพอดำาเนนการบงคบคดจนได มาตรา 280 เพอประโยชนแหงบทบญญตในภาคน บคคลตอไปนใหถอวามสวนไดเสยในวธบงคบคดอนเกยวดวยทรพยสนอยางใดอยางหนง หรอสทธเรยกรองของลกหนตามคำาพพากษา (1) เจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา และในกรณทมการอายดสทธเรยกรองลกหนแหงสทธเรยกรองนน (2) บคคลอนใดซงชอบทจะใชสทธอนไดจดทะเบยนไวโดยชอบหรอทไดยนคำารองขอตามทบญญตไวในมาตรา 288,289 และ 290 อนเกยวกบทรพยสนหรอสทธเรยกรองเชนวามานน เวนแตคำารองขอเชนวานจะไดถกยกเสยในชนทสด มาตรา 281 บคคลผมสวนไดเสยในวธการบงคบคดอาจมาอยดวยในเวลาบงคบคดนน แตตองไมทำาการปองกนหรอขดขวางแกการบงคบคด บคคลทกลาวนนอาจรองขอสำาเนาบนทกทเจาพนกงานบงคบคดทำาขนทงสนหรอแตบางฉบบอนเกยวดวยวธการบงคบคดนนโดยเสยคาธรรมเนยมตามทกำาหนดไว มาตรา 282 ถาคำาพพากษาหรอคำาสงใดกำาหนดใหชำาระเงนจำานวนหนงภายใตบงคบแหงบทบญญตหามาตราตอไปน เจาพนกงานบงคบคดยอมมอำานาจทจะรวบรวมเงนใหพอชำาระตามคำาพพากษาหรอคำาสงโดยวธยดหรออายดและขายทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาตามบทบญญตในลกษณะน คอ (1) โดยวธยดและขายทอดตลาดสงหารมทรพยอนมรปราง และอสงหารมทรพย (2) โดยวธอายดสงหารมทรพยอนมรปรางและอสงหารมทรพยรวมทงสทธทงปวงอนมอยในทรพยเหลานน ซงบคคลภายนอกจะตองสงมอบหรอโอนมายงลกหนตามคำาพพากษาในภายหลง และเมอไดสงมอบหรอโอนมาแลวเอาทรพยสนหรอสทธเหลานนออกขายหรอจำาหนาย ในกรณเชนวานเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจจะยดบรรดาเอกสารทงปวงทใหสทธแกลกหนในอนทจะไดรบสงมอบหรอรบโอนทรพยสนหรอสทธเชนวามานน (3) โดยวธอายดเงนทบคคลภายนอกจะตองชำาระใหแกลกหนตามคำาพพากษาในภายหลง แลวเรยกเกบตามนน ในกรณเชนวาน เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจทจะยดบรรดาเอกสารทงปวงทใหสทธแกลกหนตามคำาพพากษาในอนทจะไดรบชำาระเงนเชนวานน (4) โดยวธยดเอกสารอน ๆ ทงปวง เชนสญญากระทำาการงานตาง ๆ ซงไดชำาระเงนทงหมดหรอแตบางสวนแลว ซงการบงคบตามสญญาเชนวานอาจทวจำานวนหรอราคาทรพยของลกหนตามคำาพพากษา และเพอทจะนำาบทบญญตแหงมาตรา 310(4)มาใชบงคบ เพอประโยชนแหงมาตราน ทรพยสนทเปนของภรรยาหรอทเปนของบตรผเยาวของลกหนตามคำาพพากษา ซงตามกฎหมายอาจถอไดวาเปนทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษา หรอเปนทรพยสนทอาจบงคบเอาชำาระหนตามคำาพพากษาไดนนเจาพนกงานบงคบคดอาจยดหรออายดและเอาออกขายไดตามทบญญตไวขางบนน มาตรา 283 ถาจะตองยดหรออายดและขายทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาตามความในมาตรากอน เจาพนกงานบงคบคดชอบทจะยดหรออายดหรอขายบรรดาทรพยสนทเจาหนตามคำาพพากษาอางวาเปนของลกหนตามคำาพพากษาภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 284 และ 288 ถาเจาพนกงานบงคบคดไมยดทรพยอนจะตองยดภายในเวลาอนควรตองทำา โดยปราศจากความระมดระวงหรอโดยสมรเปนใจกบลกหนตามคำาพพากษาหรอบคคลใดซงเปนเจาของทรพยทจะตองยด หรอเพกเฉยไมกระทำาการโดยเรวตามสมควร เจาหนตามคำาพพากษาผตองเสยหายเพราะการนน อาจยนคำารองตอศาลขอใหปลดเปลองทกขถาศาลไตสวนเปนทพอใจวาขออางนนเปนความจรง กใหศาลมคำาสงวาเจาพนกงานผนนตกอยในความรบผด จำาตองชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกเจาหนตามคำาพพากษา

ไมเกนกวาจำานวนตามคำาพพากษา ถาเจาพนกงานไมชำาระคาสนไหมทดแทนตามคำาสงของศาล ศาลอาจออกหมายบงคบเอาแกทรพยสนของเจาพนกงานผนนได แตถาเจาพนกงานมความสงสยในการยดหรออายดทรพยสนทเจาหนตามคำาพพากษาไดนำาชดงกลาวแลว ซงบคคลอนนอกจากลกหนตามคำาพพากษาหรอบคคลซงเปนเจาของทรพยทยดนนมชอเปนเจาของในทะเบยน เจาพนกงานนนชอบทจะงดเวนยดหรออายดทรพยสนนน และรองตอศาลใหกำาหนดการอยางใด ๆ เพอมใหตนตองรบผดในคาสนไหมทดแทนดงกลาวมาแลว มาตรา 284 เวนแตจะไดมกฎหมายบญญตไว หรอศาลจะไดมคำาสงเปนอยางอนหามไมใหยดหรออายดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาเกนกวาทพอจะชำาระหนใหแกเจาหนตามคำาพพากษาพรอมทงคาฤชาธรรมเนยมในการบงคบคด อนงถาไดเงนมาพอจำานวนทจะชำาระหนแลว หามไมใหเอาทรพยสนทยดหรออายดออกขายทอดตลาดหรอจำานำาดวยวธอน ความรบผดตอลกหนตามคำาพพากษาหรอตอบคคลภายนอกเพอความเสยหาย ถาหากม อนเกดจากการยดและขายทรพยสนโดยมชอบ หรอยดทรพยสนเกนกวาทจำาเปนแกการบงคบคดนนยอมไมตกแกเจาพนกงานบงคบคด แตตกอยแกเจาหนตามคำาพพากษา เวนแตในกรณทเจาพนกงานบงคบคดไดกระทำาการฝาฝนตอบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน มาตรา 285 ทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาตอไปน ยอมไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด (1) เครองนงหมหลบนอน หรอเครองใชในครวเรอนโดยประมาณรวมกนราคาไมเกนหาพนบาท ในกรณทศาลเหนสมควรศาลจะกำาหนดทรพยสนดงกลาวทมราคาเกนหาพนบาทใหเปนทรพยสนทไมตองอยในความรบผดแหงการบงคบคดกได ทงนโดยคำานงถงความจำาเปนตามฐานะของลกหนตามคำาพพากษา (2) เครองมอ หรอเครองใชทจำาเปนในการเลยงชพหรอประกอบวชาชพโดยประมาณรวมกนราคาไมเกนหนงหมนบาท แตถาลกหนตามคำาพพากษามคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลขออนญาตยดหนวงและใชเครองมอหรอเครองใชอนจำาเปนเพอดำาเนนการเลยงชพหรอการประกอบวชาชพอนมราคาเกนกวาจำานวนราคาดงกลาวแลว ใหศาลมอำานาจทจะใชดลพนจอนญาตหรอไมอนญาตภายในบงคบแหงเงอนไขตามทศาลเหนสมควร (3) วตถ เครองใช และอปกรณทจำาเปนตองใชทำาหนาทแทน หรอชวยอวยวะของลกหนตามคำาพพากษา (4) ทรพยสนอยางใดทโอนกนไมไดตามกฎหมาย หรอตามกฎหมายยอมไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด ทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาอนมลกษณะเปนของสวนตวโดยแทเชนหนงสอสำาหรบวงศตระกลโดยเฉพาะ จดหมายหรอสมดบญชตาง ๆ นน อาจยดมาตรวจดเพอประโยชนแหงการบงคบคดได ถาจำาเปนแตหามมใหเอาออกขายทอดตลาด ประโยชนแหงขอยกเวนทบญญตไวในมาตราน ใหขยายไปถงทรพยสนตามวรรคหนงอนเปนของภรยาหรอของบตรผเยาวของลกหนตามคำาพพากษาซงทรพยสนเชนวานตามกฎหมายอาจถอไดวาเปนทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษา หรอเปนทรพยสนทอาจบงคบเอาชำาระหนตามคำาพพากษาได คำาสงของศาลตามวรรคหนง (1) และ (2) ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณได และคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 286 ภายใตบงคบบทบญญตแหงกฎหมายอนสทธเรยกรองเปนเงนของลกหนตามคำาพพากษาตอไปน ไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด

(1) เบยเลยงชพซงกฎหมายกำาหนดไว และเงนรายไดเปนคราว ๆ อนบคคลภายนอกไดยกใหเพอเลยงชพเปนจำานวนตามทศาลเหนสมควร (2) เงนเดอน คาจาง บำานาญ บำาเหนจ และเบยหวดของขาราชการหรอลกจางของรฐบาล และเงนสงเคราะหหรอบำานาญทรฐบาลไดจายใหแกคสมรสหรอญาตทยงมชวตของบคคลเหลานน (3) เงนเดอน คาจาง บำานาญ คาชดใช เงนสงเคราะหหรอรายไดอนในลกษณะเดยวกนของพนกงาน ลกจาง หรอคนงานนอกจากทกลาวไวใน (2) ทนายจางจายใหแกบคคลเหลานนหรอคสมรส หรอญาตทยงมชวตของบคคลเหลานนเปนจำานวนตามทศาลเหนสมควร (4) เงนฌาปนกจสงเคราะหทลกหนตามคำาพพากษาไดรบอนเนองมาแตความตายของบคคลอน เปนจำานวนตามทจำาเปนในการดำาเนนการฌาปนกจศพตามฐานะของผตายทศาลเหนสมควร ในการกำาหนดจำานวนเงนตาม (1) และ (3) ใหศาลกำาหนดใหไมนอยกวาอตราเงนเดอนขนตำาสดของขาราชการพลเรอนในขณะนน ทงนโดยคำานงถงฐานะในทางครอบครวของลกหนตามคำาพพากษาและจำานวนบพการและผสบสนดานซงอยในความอปการะของลกหนตามคำาพพากษาดวย ในกรณทเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจออกคำาสงอายดตามมาตรา 311 วรรคสองใหเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจกำาหนดจำานวนเงนตาม (1) (3) และ (4) และใหนำาความในวรรคสองมาใชบงคบแกการกำาหนดจำานวนเงนตาม (1) และ (3) โดยอนโลม แตถาเจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยในการบงคบคดไมเหนดวยกบจำานวนเงนทเจาพนกงานบงคบคดกำาหนด บคคลดงกลาวอาจยนคำารองตอศาลภายในสบหาวนนบแตวนทไดทราบถงการกำาหนดจำานวนเงนเชนวานน เพอขอใหศาลกำาหนดจำานวนเงนใหมได ในกรณทพฤตการณแหงการดำารงชพของลกหนตามคำาพพากษาไดเปลยนแปลงไปบคคลตามวรรคสามจะยนคำารองใหศาลหรอเจาพนกงานบงคบคด แลวแตกรณ กำาหนดจำานวนเงนตาม (1) และ (3) ใหมกได คำาสงของศาลทเกยวกบการกำาหนดจำานวนเงนตามมาตรานใหอทธรณไปยงศาลอทธรณไดและคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 287 ภายใตบงคบแหงบทบญญตมาตรา 288 และ 289 บทบญญตแหงประมวลกฎหมายน วาดวยการบงคบคดแกทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษานนยอมไมกระทบกระทงถงบรมสทธหรอสทธอน ๆ ซงบคคลภายนอกอาจรองขอใหบงคบเหนอทรพยสนนนไดตามกฎหมาย มาตรา 288 ภายใตบงคบบทบญญตแหงมาตรา 55 ถาบคคลใดกลาวอางวาจำาเลยหรอลกหนตามคำาพพากษาไมใชเจาของทรพยสนทเจาพนกงานบงคบคดไดยดไว กอนทไดเอาทรพยสนเชนวานออกขายทอดตลาด หรอจำาหนายโดยวธอน บคคลนนอาจยนคำารองขอตอศาลทออกหมายบงคบคดใหปลอยทรพยสนเชนวานน ในกรณเชนน ใหผกลาวอางนนนำาสงสำาเนาคำารองขอแกโจทกหรอเจาหนตามคำาพพากษา และจำาเลยหรอลกหนตามคำาพพากษาและเจาพนกงานบงคบคดโดยลำาดบ เมอเจาพนกงานบงคบคดไดรบคำารองขอเชนวาน ใหงดการขายทอดตลาดหรอจำาหนายทรพยสนทพพาทนนไวในระหวางรอคำาวนจฉยชขาดของศาลดงทบญญตไวตอไปน เมอไดยนคำารองขอตอศาลแลว ใหศาลพจารณาและชขาดตดสนคดนนเหมอนอยางคดธรรมดา เวนแต (1) เมอเจาหนตามคำาพพากษาไดยนคำาขอโดยทำาเปนคำารอง ไมวาในเวลาใด ๆ กอน

วนกำาหนดชสองสถานหรอกอนวนสบพยานหากมพยานหลกฐานเบองตนแสดงวาคำารองขอนนไมมมลและยนเขามาเพอประวงใหชกชาศาลมอำานาจทจะมคำาสงใหผกลาวอางวางเงนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลจะกำาหนดไวในคำาสงตามจำานวนทศาลเหนสมควร เพอเปนประกนการชำาระคาสนไหมทดแทนแกเจาหนตามคำาพพากษาสำาหรบความเสยหายทอาจไดรบเนองจากเหตเนนชาในการบงคบคดอนเกดแตการยนคำารองขอนน ถาผกลาวอางไมปฏบตตามคำาสงของศาล ใหศาลมคำาสงจำาหนายคดออกจากสารบบความ (2) ถาทรพยสนทพพาทนนเปนสงหารมทรพยและมพยานหลกฐานเบองตนแสดงวาคำารองขอนนไมมเหตอนควรฟง หรอถาปรากฏวาทรพยสนทยดนนเปนสงหารมทรพยทเกบไวนานไมไดศาลมอำานาจทจะมคำาสงใหเจาพนกงานบงคบคดขายทอดตลาดหรอจำาหนายทรพยสนเชนวานโดยไมชกชา คำาสงของศาลตามวรรคสอง (1) และ (2) ใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 289 ถาบคคลใดชอบทจะบงคบการชำาระหนเอาจากทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาทเจาพนกงานบงคบคดไดยดไวหรอชอบทจะไดเงนทขายหรอจำาหนายทรพยสนเหลานนไดโดยอาศยอำานาจแหงการจำานองทอาจบงคบไดกดหรออาศยอำานาจแหงบรมสทธกด บคคลนนอาจยนคำารองขอตอศาลทออกหมายบงคบคดใหเอาเงนทไดมานนชำาระหนตนกอนเจาหนอน ๆ ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ในกรณทอาจบงคบเอาทรพยสนซงจำานองหลดผรบจำานองจะมคำาขอดงกลาวขางตนใหเอาทรพยสนซงจำานองนนหลดกได ในกรณจำานองอสงหารมทรพยหรอบรมสทธเหนออสงหารมทรพยอนไดไปจดทะเบยนไวนน ใหยนคำารองขอกอนเอาทรพยสนนนออกขายทอดตลาด สวนในกรณอน ๆ ใหยนคำารองขอเสยกอนสงคำาบอกกลาวตามทบญญตไวในมาตรา 319 ถาศาลมคำาสงอนญาตใหเอาทรพยทจำานองหลด การยดทรพยทจำานองนนเปนอนเพกถอนไปในตว ในกรณอน ๆ ทศาลมคำาสงอนญาตตามคำารองขอเจาหนตามคำาพพากษาชอบทจะไดรบแตเงนทเหลอ ถาหากม ภายหลงทหกชำาระคาธรรมเนยมการบงคบจำานองและชำาระหนผรบจำานองหรอเจาหนบรมสทธแลว มาตรา 290 เมอเจาพนกงานบงคบคดไดยดหรออายดทรพยสนอยางใดของลกหนตามคำาพพากษาไวแทนเจาหนตามคำาพพากษาแลวหามไมใหเจาหนตามคำาพพากษาอนยดหรออายดทรพยสนนนซำาอก แตใหเจาหนตามคำาพพากษาเชนวานมอำานาจยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองตอศาลทออกหมายบงคบใหยดหรออายดทรพยสนนน เพอใหศาลมคำาสงใหตนเขาเฉลยในทรพยสนหรอเงนทขายหรอจำาหนายทรพยสนนนได ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ไมวาในกรณใด ๆ หามมใหศาลอนญาตตามคำาขอเชนวามาน เวนแตศาลเหนวาผยนคำาขอไมสามารถเอาชำาระไดจากทรพยสนอน ๆ ของลกหนตามคำาพพากษา เจาพนกงานผมอำานาจตามกฎหมายวาดวยภาษอากรในอนทจะสงยด หรออายดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาเพอชำาระคาภาษอากรคาง ใหมสทธเฉลยในทรพยสนทเจาพนกงานดงกลาวไดยดหรออายดไวกอนแลวเชนเดยวกบเจาหนตามคำาพพากษาตามความในวรรคหนง แตถาเจาพนกงานมไดยดหรออายดไวกอน ใหขอเฉลยไดภายในบงคบของบทบญญตวรรคสอง ในกรณทยดทรพยสนเพอขายทอดตลาดหรอจำาหนายโดยวธอน คำาขอเชนวานใหยนกอนสนระยะเวลาสบสวนนบแตวนทมการขายทอดตลาดหรอจำาหนายทรพยสนนน ในกรณทอายดทรพยสน ใหยนคำาขอเสยกอนสนระยะเวลาสบสวนนบแตชำาระเงนหรอสงทรพยสนตามทอายดไว

ในกรณยดเงนใหยนคำาขอเสยกอนสนระยะเวลาสบสวนนบแตวนยด เมอไดสงสำาเนาคำาขอใหเจาพนกงานบงคบคดแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดงดการจายเงนหรอทรพยสนตามคำาบงคบไวจนกวาศาลจะไดมคำาวนจฉยชขาด เมอศาลไดมคำาสงประการใดและสงใหเจาพนกงานบงคบคดทราบแลว กใหเจาพนกงานบงคบคดปฏบตไปตามคำาสงเชนวานน ในกรณทเจาหนตามคำาพพากษาผยดสละสทธในการบงคบคด หรอเพกเฉยไมดำาเนนการบงคบคดภายในเวลาทเจาพนกงานบงคบคดกำาหนด ผขอเฉลยหรอผยนคำารองตามมาตรา 287 หรอตามมาตรา 289 มสทธขอใหดำาเนนการบงคบคดตอไป คำาสงอนญาตของศาลตามวรรคแปดใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 291 เมอศาลไดยกคำารองขอเฉลยเสยโดยเหตทยนไมทนกำาหนด ผขอเฉลยคำารองตอศาลไดอกครงหนงกอนทจะมการสงคำาบอกกลาวตามทบญญตไวในมาตรา 319เพอขอใหศาลมคำาสงอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (1) ใหผยนคำาขอมสทธไดรบชำาระจากเงนทเหลอภายหลงทไดชำาระใหแกเจาหนผยดแลว (2) ในกรณทศาลมคำาสงใหถอนการยด หรอเจาหนผยดสละสทธในการบงคบคดใหถอวาผขอเปนเจาหนผยดตอไปตงแตวนทไดยนคำารองและใหดำาเนนการบงคบคดไปตามนน คำาสงอนญาตของศาลตามมาตรานใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 292 เจาพนกงานบงคบคดตองงดการบงคบคดไวในกรณ ตอไปน (1) ถาคำาพพากษาหรอคำาสงใดไดกระทำาไปโดยขาดนด และไดมการขอใหบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน หากลกหนตามคำาพพากษาไดยนคำาขอใหพจารณาใหมเมอศาลไดสงคำาสงใหงดการบงคบคดไปยงเจาพนกงานบงคบคดตามทบญญตไวในมาตรา 209 แตทงนไมตดสทธเจาหนตามคำาพพากษา ในอนทจะขอตอศาลใหมคำาสงกำาหนดวธการชวคราวเพอคมครองอยางใด ๆ ตามทเหนสมควร (2) ถาศาลไดมคำาสงใหงดการบงคบคดไว เมอศาลไดสงคำาสงนนไปใหเจาพนกงานบงคบคดทราบ ในกรณเชนนใหเจาพนกงานบงคบคดงดการบงคบคดไวภายในระยะเวลาหรอเงอนไขตามทศาลจะไดกำาหนดไว (3) ถาเจาหนตามคำาพพากษาไดแจงเปนหนงสอไปยงเจาพนกงานบงคบคดวาตนตกลงงดการบงคบคดไวชวระยะเวลาทกำาหนดไวหรอภายในเงอนไขอยางใดอยางหนงโดยไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากลกหนตามคำาพพากษาและบคคลภายนอกผมสวนไดเสยในการบงคบคด (4) เมอเจาหนตามคำาพพากษาไมปฏบตตามขอความแหงมาตรา 54 ใหเจาพนกงานบงคบคดสงคำาบอกกลาวงดการบงคบคดนน ใหแกเจาหนตามคำาพพากษาและบคคลภายนอกผมสวนไดเสย เวนแตจะไดงดการบงคบคดตามคำาขอของบคคลเหลานนเอง

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย มาตรา 3 แหง พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพง (ฉบบท 21) พ.ศ. 2547 (รก. เลม 122 ตอนท 3 ก ลงวนท 8 มกราคม 2548****************************************************************************ขอความเดมกอนแกไข (ฉบบท 21)

มาตรา 292 เจาพนกงานบงคบคดตองงดการบงคบคดไวในกรณ ตอไปน (1) ถาคำาพพากษาหรอคำาสงใดไดกระทำาไปโดยขาดนด และไดมการขอใหบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงนน หากลกหนตามคำาพพากษาไดยนคำาขอใหพจารณาใหมเมอศาลไดสงคำาสงใหงดการบงคบคดไปยงเจาพนกงานบงคบคดตามทบญญตไวในมาตรา 209 แตทงนไมตดสทธเจาหนตามคำาพพากษา ในอนทจะขอตอศาลใหมคำาสงกำาหนดวธการชวคราวเพอคมครองอยางใด ๆ ตามทเหนสมควร (2) ถาศาลไดมคำาสงใหงดการบงคบคดไว เมอศาลไดสงคำาสงนนไปใหเจาพนกงานบงคบคดทราบ ในกรณเชนนใหเจาพนกงานบงคบคดงดการบงคบคดไวภายในระยะเวลาหรอเงอนไขตามทศาลจะไดกำาหนดไว (3) ถาเจาหนตามคำาพพากษาไดแจงเปนหนงสอไปยงเจาพนกงานบงคบวาตนตกลงงดการบงคบคดไวชวระยะทกำาหนดไวหรอภายในเงอนไขอยางใดอยางหนง (4) เมอเจาหนตามคำาพพากษาไมปฏบตตามขอความแหงมาตรา 54 ใหเจาพนกงานบงคบคดสงคำาบอกกลาวงดการบงคบคดนน ใหแกเจาหนตามคำาพพากษาและบคคลภายนอกผมสวนไดเสย เวนแตจะไดงดการบงคบคดตามคำาขอของบคคลเหลานนเอง มาตรา 293 ลกหนตามคำาพพากษาอาจยนคำาขอทำาเปนคำารองตอศาลใหงดการบงคบคดไว โดยเหตทตนไดยนฟองเจาหนตามคำาพพากษาเปนคดเรองอนในศาลเดยวกนนนซงศาลยงมไดวนจฉยชขาด และถาหากตนเปนฝายชนะจะไมตองมการขายทอดตลาดหรอจำาหนายทรพยสนของตนโดยวธอน เพราะสามารถจะหกกลบลบหนกนได ถาศาลเหนวาขออางของลกหนตามคำาพพากษามเหตฟงไดและถางดบงคบคดไวไมนาจะเปนทเสยหายแกเจาหนตามคำาพพากษา ศาลอาจมคำาสงงดการบงคบคดไวภายในระยะเวลาและเงอนไขตามทเหนสมควร คำาสงของศาลตามมาตรานใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 294 ถาไดงดการบงคบคดไวตามทบญญตในประมวลกฎหมายนใหเจาพนกงานบงคบคดดำาเนนการบงคบคดตอไป เมอศาลไดสงคำาสงใหดำาเนนคดตอไปยงเจาพนกงานบงคบคดแลว โดยศาลเปนผออกคำาสงเอง หรอโดยเจาหนตามคำาพพากษายนคำาขอใหดำาเนนการบงคบคดตอไป เนองจากระยะเวลาทใหงดการบงคบคดนนไดลวงพนไปแลว หรอเนองจากมไดปฏบตตามเงอนไขทศาลหรอเจาหนตามคำาพพากษาไดกำาหนดไว แลวแตกรณ หรอเนองจากศาลทคดนนอยในระหวางพจารณาในชนอทธรณหรอฎกาไดพพากษายนตามคำาพพากษาทอยในระหวางบงคบคด แตถาคำาพพากษาทอยในระหวางบงคบคดนน ศาลอทธรณหรอศาลฎกาพพากษายนแตบางสวน เจาพนกงานบงคบคดจะดำาเนนการบงคบคดตอไปยงหาไดไม ถาปรากฏวาเงนทรวบรวมไดกอนงดการบงคบคดนนพอทจะชำาระเจาหนตามคำาพพากษาไดแลว ถาไดงดการบงคบคดตามทบญญตไวในมาตรา 154 ใหเจาพนกงานบงคบคดดำาเนนการบงคบคดตอไปโดยพลน เมอเจาหนตามคำาพพากษาไดปฏบตตามขอความทกลาวไวในมาตรานนแลว มาตรา 295 ใหเจาพนกงานบงคบคดถอนการบงคบคดในกรณ ตอไปน (1) เจาพนกงานบงคบคดถอนการบงคบคดนนเอง หรอถอนโดยคำาสงศาลแลวแตกรณ เมอลกหนตามคำาพพากษาไดวางเงนตอศาลหรอตอเจาพนกงานบงคบคดเปนจำานวนพอชำาระหนตามคำาพพากษาพรอมทงคาฤชาธรรมเนยมแหงคด หรอคาธรรมเนยมในการบงคบคดหรอไดหาประกนมาจนเปนทพอใจของศาล สำาหรบจำานวนเงนเชนวาน (2) ถาเจาหนตามคำาพพากษาไดแจงไปยงเจาพนกงานบงคบคด เปนหนงสอวา

ตนสละสทธในการบงคบคดนน (3) ถาคำาพพากษาในระหวางบงคบคดไดถกกลบในชนทสด หรอหมายบงคบคดไดถกยกเลกเสย เมอศาลทออกหมายบงคบคดไดสงคำาสงใหแกเจาพนกงานบงคบคดแตถาคำาพพากษาในระหวางบงคบคดนน ไดถกกลบแตเพยงบางสวน การบงคบคดอาจดำาเนนตอไปจนกวาเงนทรวบรวมไดนนจะพอชำาระแกเจาหนตามคำาพพากษา มาตรา 295 ทว ถาเจาหนตามคำาพพากษาเพกเฉยไมดำาเนนการบงคบคดภายในระยะเวลาทเจาพนกงานบงคบคดกำาหนด ใหเจาพนกงานบงคบคดขอใหศาลสงถอนการบงคบคดนนเสย

หมายเหต แกไขโดย พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 295 ตร ในกรณทมการยดทรพยสนซงมใชตวเงน หรอในกรณยดหรออายดเงนหรออายดทรพยสนแลวไมมการขายหรอจำาหนายเนองจากเจาพนกงานบงคบคดถอนการบงคบคดนนเองหรอถอนโดยคำาสงศาล และผขอใหยดหรออายดไมชำาระคาธรรมเนยมเจาพนกงานบงคบคด ใหเจาพนกงานบงคบคดขอหมายบงคบคดแกทรพยสนของผนนเพอชำาระคาธรรมเนยม ในกรณเชนวาน ใหถอวาเจาพนกงานบงคบคดเปนเจาหนตามคำาพพากษาในสวนทเกยวกบคาธรรมเนยมนน และใหเจาพนกงานบงคบคดบงคบคดไดเอง โดยไดรบยกเวนคาธรรมเนยมทงปวงเพอประโยชนในการบงคบคดนน

หมายเหต พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 296 ในกรณทคำาบงคบ หมายบงคบคด หรอคำาสงศาลในชนบงคบคดฝาฝนตอบทบญญตแหงลกษณะน เมอศาลเหนสมควรไมวาในเวลาใดกอนการบงคบคดไดเสรจลง หรอเมอเจาพนกงานบงคบคดรายงานตอศาล หรอเมอเจาหนตามคำาพพากษาลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยในการบงคบคดซงตองเสยหายเพราะเหตดงกลาวยนคำารองตอศาล ใหศาลมอำานาจทจะสงเพกถอนหรอแกไขคำาบงคบ หมายบงคบคด หรอคำาสงดงกลาวทงหมดหรอบางสวนหรอมคำาสงอยางใดตามทศาลเหนสมควร ภายใตบงคบมาตรา 309 ทว วรรคสอง ถาเจาพนกงานบงคบคดดำาเนนการบงคบคดฝาฝนตอบทบญญตแหงลกษณะน เมอศาลเหนสมควรไมวาในเวลาใดกอนการบงคบคดไดเสรจลง หรอเมอเจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลภายนอกผมสวนไดเสยในการบงคบคดซงตองเสยหายเพราะเหตดงกลาวยนคำารองตอศาลใหศาลมอำานาจทจะสงเพกถอนหรอแกไขกระบวนวธการบงคบคดทงปวงหรอวธการบงคบใด ๆ โดยเฉพาะ หรอมคำาสงกำาหนดวธการอยางใดตามทศาลเหนสมควร การยนคำารองตามมาตรานอาจกระทำาไดไมวาในเวลาใดกอนการบงคบคดไดเสรจลงแตตองไมชากวาสบหาวนนบแตวนททราบขอความหรอพฤตการณอนเปนมลแหงขออางนน แตทงนผยนคำารองตองมไดดำาเนนการอนใดขนใหมหลงจากไดทราบเรองฝาฝนตอบทบญญตแหงลกษณะนแลว หรอตองมไดใหสตยาบรรณแกการกระทำานน และในกรณเชนวาน ผยนคำารองจะขอตอศาลในขณะเดยวกนนนใหมคำาสงงดการบงคบคดไวในระหวางวนจฉยชขาดกได เพอประโยชนแหงมาตรานใหถอวาการบงคบคดไดเสรจลง เมอไดมการดำาเนนการดงตอไปน (1) ในกรณทคำาบงคบหรอหมายบงคบคดกำาหนดใหสงมอบทรพยสนการกระทำาหรองดเวนการกระทำาอยางใด เมอไดมการปฏบตตามคำาบงคบหรอหมายบงคบคดทใหสงมอบทรพยสนกระทำาการหรองดเวนกระทำาการอยางนนแลว แตถาการปฏบตการตามคำาบงคบหรอหมายบงคบคดดงกลาวอาจแยกไดเปนสวน ๆ เมอไดมการปฏบต

ตามคำาบงคบหรอหมายบงคบคดในสวนใดแลว ใหถอวาการบงคบคดไดเสรจลงเฉพาะในสวนนน (2) ในกรณทคำาบงคบหรอหมายบงคบคดกำาหนดใหใชเงน เมอเจาพนกงานบงคบคดไดจายเงนตามมาตรา 318 มาตรา 319 มาตรา 320 มาตรา 321 หรอมาตรา 322แลวแตกรณ แลวแตถาทรพยสนทถกบงคบคดมหลายรายการเมอเจาพนกงานบงคบคดไดจายเงนทไดจากการขายทอดตลาดทรพยสนรายการใดแลว ใหถอวาการบงคบคดไดเสรจลงเฉพาะทรพยสนรายการนน ในการยนคำารองตอศาลตามมาตราน หากมพยานหลกฐานเบองตนแสดงวาคำารองนนไมมมลและยนเขามาเพอประวงใหชกชา เมอศาลเหนสมควรหรอเมอเจาหนตามคำาพพากษาหรอบคคลอนทอาจไดรบความเสยหายเนองจากการคำารองดงกลาวรองขอศาลมอำานาจทจะสงใหผยนคำารองวางเงนหรอหาประกนตอศาลตามจำานวนและภายในระยะเวลาทศาลเหนสมควรกำาหนด เพอเปนประกนการชำาระคาสนไหมทดแทนแกเจาหนตามคำาพพากษาหรอบคคลนนได ถาผยนคำารองไมปฏบตตามคำาสงศาล ใหศาลมคำาสงยกคำารองนนเสยคำาสงของศาลทออกตามความในวรรคนใหเปนทสด ในกรณทศาลไดมคำาสงยกคำารองทยนไวตามวรรคหนงและวรรคสองถาเจาหนตามคำาพพากษาหรอบคคลอนทไดรบความเสยหายเนองจากการยนคำารองดงกลาวเหนวาคำารองนนไมมมลและยนเขามาเพอประวงใหชกชาบคคลดงกลาวอาจยนคำารองตอศาลภายในสามสบวนนบแตวนทมคำาสงยกคำารองเพอขอใหศาลมคำาสงใหผยนคำารองนนชดใชคาสนไหมทดแทนแกตนไดในกรณเชนวาน ใหศาลมอำานาจสงใหแยกการพจารณาเปนสำานวนตางหากจากคดเดม และเมอศาลไตสวนแลวเหนวาคำารองนนรบฟงไดใหศาลมคำาสงใหผยนคำารองนนชดใชคาสนไหมทดแทนแกเจาหนตามคำาพพากษาหรอบคคลทไดรบความเสยหายดงกลาวตามจำานวนทศาลเหนสมควร ถาผยนคำารองนนไมปฏบตตามคำาสงศาล ศาลมอำานาจบงคบผยนคำารองนนไดเสมอนหนงวาเปนลกหนตามคำาพพากษาหมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 296 ทว ในกรณทลกหนตามคำาพพากษาถกพพากษาใหขบไล หรอตองออกไปหรอตองรอถอนสงปลกสรางออกไปจากอสงหารมทรพย ทอยอาศยหรอทรพยทครอบครอง ถาลกหนตามคำาพพากษาไมปฏบตตามคำาบงคบ เจาหนตามคำาพพากษาชอบทจะยนคำาขอฝายเดยวโดยทำาเปนคำารองตอศาลใหมคำาสงตงเจาพนกงานบงคบคดใหจดการใหเจาหนตามคำาพพากษาเขาครอบครองทรพยดงกลาว เมอศาลมคำาสงตงเจาพนกงานบงคบคดตามวรรคหนงแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจดำาเนนการตามทบญญตไวในหามาตราตอไปน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 296 ตร ถาทรพยทตองจดการตามคำาสงศาลนนไมมบคคลใดอยอาศยเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจมอบทรพยนนทงหมดหรอบางสวนใหเจาหนตามคำาพพากษาเขาครอบครองไดทนท และถามความจำาเปน ใหมอำานาจทำาลายสงกดขวางอนเปนอปสรรคในการทจะจดการใหเขาครอบครองไดตามสามควร ในกรณตามวรรคหนง ถายงมสงของของลกหนตามคำาพพากษาหรอของบคคลใดอยในทรพยดงกลาวนน เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจจดการมอบใหเจาหนตามคำาพพากษารกษาไว หรอจดการขนยายไปเกบรกษา ณ สถานทใดโดยใหลกหนตามคำาพพากษาเปนผเสยคาใชจายกได ในการนใหเจาพนกงานบงคบคดทำาบญชสงของไวและแจงหรอประกาศใหลกหนตามคำาพพากษารบคนไปภายในเวลาทเจาพนกงานบงคบคดกำาหนด ถาลกหนตามคำาพพากษาไมรบสงของนนคนภายใน

เวลาทกำาหนด เจาพนกงานบงคบคด โดยไดรบอนญาตจากศาล มอำานาจขายทอดตลาดสงของนนแลวเกบรกษาเงนสทธหลงจากหกคาใชจายไวแทนสงของนน ในกรณทสงของของลกหนตามคำาพพากษา หรอของบคคลใดทอยในทรพยตามวรรคสองมสภาพเปนของสดของเสยได ใหเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจทจะขายไดทนท โดยวธขายทอดตลาดหรอวธอนทสมควร ในกรณสงของนนถกยดหรออายดในการบงคบคด เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจยายสถานทเกบรกษาตามทเหนสมควร คาใชจายในการนใหลกหนตามคำาพพากษาผถกบงคบคดเปนผเสย

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 296 จตวา ถาเจาหนตามคำาพพากษาแจงตอเจาพนกงานบงคบคดวาลกหนตามคำาพพากษาหรอบรวารยงไมออกไปตามคำาบงคบของศาล ใหเจาพนกงานบงคบคดปฏบตดงตอไปน (1) รายงานตอศาลเพอมคำาสงจบกมและกกขงลกหนตามคำาพพากษาหรอบรวารดงกลาวนน และศาลมอำานาจสงจบกมและกกขงไดทนท ในกรณนใหนำามาตรา 300มาใชบงคบโดยอนโลม (2) เมอศาลมคำาสงใหจบกมและกกขงลกหนตามคำาพพากษาหรอบรวารตาม (1) แลวหรอลกหนตามคำาพพากษาหรอบรวารหลบหน ใหเจาพนกงานบงคบคดดำาเนนการมาตรา 296 ตร โดยอนโลม (3) ปดประกาศกำาหนดเวลาใหผทอางวาไมใชบรวารของลกหนตามคำาพพากษายนคำารองแสดงอำานาจพเศษตอศาลภายในกำาหนดเวลาแปดวนนบแตวนปดประกาศถาไมยนภายในกำาหนดเวลาดงกลาว ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนบรวารของลกหนตามคำาพพากษา บคคลทเขามาอยอาศยในทรพยนนในระหวางทเจาพนกงานบงคบคด จดการใหเจาหนตามคำาพพากษาเขาครอบครอง ใหถอวาเปนบรวารของลกหนตามคำาพพากษา

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 296 เบญจ ในกรณทลกหนตามคำาพพากษาตองรอถอนสงปลกสรางออกไปจากทรพยนนดวย เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจจดการรอถอนสงปลกสรางนนและใหมอำานาจขนยายสงของออกจากสงปลกสรางทมการรอถอนนนดวย คาใชจายในการรอถอนและขนยายสงของใหลกหนตามคำาพพากษาเปนผเสย ในการรอถอน ใหเจาพนกงานบงคบคดปดประกาศกำาหนดการรอถอนไว ณ บรเวณนนไมนอยกวาเจดวน และใหเจาพนกงานบงคบคดใชความระมดระวงตามสมควรแกพฤตการณในการรอถอนนน เจาพนกงานบงคบคดไมตองรบผดในการปฏบตหนาทตามมาตรานเวนแตจะไดกระทำาโดยมเจตนารายหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง วสดกอสรางทถกรอถอนรวมทงสงของทขนยายออกจากสงปลกสราง ถาเจาของหรอผครอบครองมไดรบคนไป เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจเกบรกษาไว หรอขายแลวเกบเงนสทธไวแทนตวทรพยนน ถาเจาของมไดเรยกเอาทรพยหรอเงนนนภายในกำาหนดหาป นบแตมประกาศกำาหนดการรอถอนใหทรพยหรอเงนดงกลาวตกเปนของแผนดน ในกรณทสงปลกสรางนนถกยดในการบงคบคด เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจขายทอดตลาดสงปลกสรางนน แลวเกบเงนสทธทเหลอจากหกคาใชจายและคาธรรมเนยมไวแทน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 296 ฉ เจาหนตามคำาพพากษามหนาทชวยเจาพนกงานบงคบคดในการดำาเนนการบงคบคดดงกลาวและทดรองคาใชจายในการนน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 296 สตต ในการปฏบตหนาทของเจาพนกงานบงคบคดตามมาตรา 296 ตรมาตรา 296 จตวา (3) และมาตรา 296 เบญจ เจาพนกงานบงคบคดอาจรองขอความชวยเหลอจากพนกงานฝายปกครอง หรอตำารวจเพอใหสามารถดำาเนนการตามมาตรา 296 ตร มาตรา 296 จตวา(3) และมาตรา 296 เบญจ ได และในการน ใหพนกงานฝายปกครองหรอตำารวจมอำานาจจบกมและควบคมตวผขดขวางไวเทาทจำาเปนในการปฏบตหนาท ของเจาพนกงานบงคบคด

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 297 ภายใตบงคบมาตรา 296 ทว เจาหนตามคำาพพากษาชอบทจะยนคำาขอฝายเดยว โดยทำาเปนคำารองตอศาลไมวาเวลาใด ๆ นบแตระยะเวลาทกำาหนดไวเพอการปฏบตตามคำาพพากษาหรอคำาสงขอใหมการบงคบไดลวงพนไปจนถงเวลาทการบงคบคดไดเสรจสนลง ขอใหศาลมคำาสงจบกมและกกขงลกหนตามคำาพพากษาซงจงใจไมปฏบตตามหมายบงคบคด หามไมใหศาลอนญาตตามคำาขอนน เวนแตจะเปนทพอใจจากพยานหลกฐานซงผรองนำามาสบทศาลเรยกมาสบวา (1) ลกหนตามคำาพพากษาสามารถทจะปฏบตตามคำาพพากษา หรอคำาสงนนไดถาไดกระทำาการโดยสจรต และ (2) ไมมวธบงคบอนใดทเจาหนตามคำาพพากษาจะใชบงคบได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 298 เมอมคำาขอใหจบตวลกหนตามคำาพพากษาโดยเหตจงใจขดขนไมปฏบตตามคำาบงคบ ใหศาลออกหมายเรยกลกหนตามคำาพพากษามาศาล ถาไดออกหมายเรยกตามวรรคหนงแลว ลกหนนนไมมาศาล และมไดแจงเหตอนสมควรในการทไมมาใหศาลทราบ หากศาลเหนวาลกหนตามคำาพพากษาไดรบหมายเรยกแลว ศาลจะออกหมายจบลกหนตามคำาพพากษากไดหรอถาลกหนตามคำาพพากษามาศาล แตแสดงเหตอนสมควรในการปฏบตตามคำาบงคบมได ศาลมอำานาจสงกกขงลกหนตามคำาพพากษานนทนท หรอตงแตวนใดวนหนงทศาลเหนสมควรกำาหนดกได ถาลกหนตามคำาพพากษายงคงขดขนอยจนถงวนนน ถาลกหนตามคำาพพากษาไมไดรบหมายเรยก หรอไดแจงเหตอนสมควรตอศาลในการทไมมานน ใหศาลเลอนการนงพจารณาคำาขอนนไปแตถาศาลเหนวาลกหนตามคำาพพากษาหลกเลยงไมรบหมาย ศาลจะออกหมายจบตามทขอทนทกได ถาลกหนตามคำาพพากษามาศาลและแสดงเหตอนสมควรได ศาลจะมคำาสงใหยกคำาขอหรอมคำาสงเปนอยางอนกได กรณเหลาน ศาลมอำานาจทจะทำาการไตสวนตามทเหนสมควร และลกหนตามคำาพพากษายอมนำาพยานมาสบแกได

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

(ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 299 การจบและกกขงลกหนตามคำาพพากษาตามมาตรา 296 จตวา และมาตรา 298 และการจบกมและควบคมตวผขดขวางตามมาตรา 296 สตต ไมตดสทธทจะดำาเนนคดในความผดอาญา

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 300 ลกหนตามคำาพพากษาทถกจบกมโดยเหตจงใจขดขนคำาบงคบจะตองถกกกขงไวจนกวาจะมประกน หรอประกนและหลกประกนตามจำานวนทศาลเหนสมควรกำาหนดวาตนยนยอมทจะปฏบตตามคำาบงคบทกประการ แตทงน หามไมใหกกขงลกหนตามคำาพพากษาแตละครง เกนกวาหกเดอนนบแตวนจบหรอกกขงแลวแตกรณ ในกรณทผดสญญาประกน ศาลมอำานาจสงบงคบตามสญญาประกนหรอตามจำานวนเงนทศาลเหนสมควรโดยมตองฟองผทำาสญญาประกน

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 301 ในกรณทศาลยอมรบบคคลเปนประกน และบคคลนนจงใจขดขวางการบงคบคดหรอรวมกบลกหนตามคำาพพากษาขดขนไมปฏบตตามคำาบงคบใหนำาบทบญญตแหงมาตรา 297 มาตรา 298 มาตรา 299 และมาตรา 300 มาใชบงคบโดยอนโลม

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 มาตรา 302 ศาลทมอำานาจออกหมายบงคบคดหรอหมายจบลกหนตามคำาพพากษาหรอมอำานาจทำาคำาวนจฉยชขาดในเรองใด ๆ อนเกยวดวยการบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสง ซงไดเสนอตอศาลตามบทบญญตแหงลกษณะนคอศาลทไดพจารณาและชขาดตดสนคดในชนตน ถาศาลอทธรณไดสงคดไปยงศาลชนตนแหงอนทมไดมคำาพพากษาหรอคำาสงทอทธรณนนเพอการพจารณาและพพากษาใหมตามมาตรา 243(2) และ(3) ใหศาลทมคำาพพากษาหรอคำาสงใหมนนเปนศาลทมอำานาจในการบงคบคดเวนแตศาลอทธรณจะไดกำาหนดไวเปนอยางอน ในกรณทศาลไดออกหมายบงคบคดสงไปใหอกศาลหนงบงคบคดแทนใหสงทรพยทยดไดหรอเงนทไดจากการขายทรพยนน แลวแตกรณ ไปยงศาลทออกหมาย เพอดำาเนนการไปตามกฎหมาย

หมายเหต พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉบบท 10) พ.ศ.2527 หมวด 2 วธการยดทรพย อายดทรพย และการจายเงน

มาตรา 303 การยดเอกสารและสงหารมทรพยมรปรางของลกหนตามคำาพพากษานนใหเจาพนกงานบงคบคดจดทำาโดย (1) นำาเอาเอกสารหรอทรพยสนนนมาและฝากไว ณ สถานทใดหรอแกบคคลใดตามทเหนสมควร และแจงการยดนนใหลกหนตามคำาพพากษาทราบ หรอ (2) มอบไวในความอารกขาของลกหนตามคำาพพากษาโดยความยนยอมของเจาหนตามคำาพพากษา หรอมอบไวในอารกขาของบคคลอนใดซงครอบครองทรพยสนนนอย

และแจงการยดใหลกหนหรอบคคลเชนวานนทราบ กบตองกระทำาใหการยดนนเหนประจกษแจงโดยการประทบตราหรอกระทำาโดยวธอนใดทสมควร การยดสงหารมทรพยมรปรางนน ครอบไปถงดอกผลแหงทรพยนนดวย มาตรา 304 การยดอสงหารมทรพยของลกหนตามคำาพพากษานนใหเจาพนกงานบงคบคดจดทำาโดยนำาเอาหนงสอสำาคญสำาหรบทรพยสนนนมา และฝากไว ณ สถานทใดหรอแกบคคลใดตามทเหนสมควร และแจงการยดนนใหลกหนตามคำาพพากษาและเจาพนกงานทดนผมหนาททราบ ใหเจาพนกงานทดนบนทกการยดไวในทะเบยน ถาหนงสอสำาคญยงไมไดออก หรอนำามาแสดงไมไดหรอหาไมพบ ใหถอวาการทไดแจงการยดตอลกหนตามคำาพพากษาและเจาพนกงานทดนนน เปนการยดตามกฎหมายแลว การยดอสงหารมทรพยนน ครอบไปถงเครองอปกรณและดอกผลนตนยของอสงหารมทรพยนนดวย เวนแตจะไดมกฎหมายบญญตไวเปนอยางอน ดอกผลธรรมดาทลกหนตามคำาพพากษาจะตองเปนผเกบเกยวหรอบคคลอนเกบเกยวในนามของลกหนนนเมอเจาพนกงานบงคบคดไดแจงเปนหนงสอใหทราบในขณะทำาการยดวา จะทำาการเกบเกยวเองแลวเจาพนกงานบงคบคดอาจจดใหเกบเกยวดอกผลนนไดเมอถงกำาหนดและทำาการขายทอดตลาดตามบทบญญตในลกษณะน มาตรา 305 การยดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาดงบญญตไวในสองมาตรากอนน มผลดงตอไปน (1) การทลกหนตามคำาพพากษาไดกอใหเกด โอนหรอเปลยนแปลงซงสทธในทรพยสนทถกยดภายหลงทไดทำาการยดไวแลวนน หาอาจใชยนแกเจาหนตามคำาพพากษาหรอเจาพนกงานบงคบคดไดไม ถงแมวาราคาแหงทรพยสนนนจะเกนกวาจำานวนหนตามคำาพพากษาและคาฤชาธรรมเนยมในการฟองรองและการบงคบคด และลกหนตามคำาพพากษาไดจำาหนายทรพยสนเพยงสวนทเกนจำานวนนนกตาม (2) ถาลกหนตามคำาพพากษาไดรบมอบใหเปนผอารกขาสงหารมทรพยมรปรางทถกยด หรอเปนผครอบครองอสงหารมทรพยทถกยดลกหนชอบทจะใชทรพยสนเชนวานนไดตามสมควร แตถาพนกงานบงคบคดเหนวาลกหนตามคำาพพากษาจะทำาใหทรพยทไดรบมอบไวในอารกขา หรอทรพยทอยในครอบครองเสยหาย หรอเกลอกจะเสยหายโดยเจาพนกงานบงคบคดเหนเองหรอเมอเจาหนตามคำาพพากษาหรอบคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคดแกทรพยสนนนรองขอ เจาพนกงานบงคบคดจะระวงรกษาทรพยสนนนเสยเอง หรอตงใหผใดเปนผจดการทรพยสนนนกได มาตรา 306 เมอไดยดสงหารมทรพยมรปรางเหมอนอสงหารมทรพยทงหมดหรอบางสวนของลกหนตามคำาพพากษาแลวใหเจาพนกงานบงคบคดยนคำาขอตอศาลขอใหสงอนญาตใหขายทอดตลาดทรพยสนนน ถาไมมผคดคานในการขายทรพย ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 307 ใหศาลมคำาสงอนญาตตามคำาขอ แลวใหเจาพนกงานบงคบคดแจงใหทราบซงคำาสงขอศาลและวนขายทอดตลาดแกบรรดาผมสวนไดเสยในการบงคบคดแกทรพยสนทจะขายทอดตลาดซงทราบไดตามทะเบยน หรอโดยประการอน คำาสงอนญาตของศาลตามมาตรานใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 307 ถารายไดประจำาปจากอสงหารมทรพยหรอการประกอบอตสาหกรรมพาณชยกรรม หรอกสกรรมของลกหนตามคำาพพากษา อาจเพยงพอทจะชำาระหนตามคำาพพากษา พรอมดวยคาฤชาธรรมเนยมในการฟองรองและการบงคบคด เมอศาลเหนสมควรหรอเมอลกหนตามคำาพพากษารองขอ ศาลอาจมคำาสงตงผจดการอสงหารม-ทรพยหรอการประกอบกจการเหลานนไดและบงคบใหมอบเงนรายไดทงหมดหรอแตบางสวนตอเจาพนกงานบงคบคดภายในเวลาและกำาหนดตามทศาลเหนสมควร แทนการสงขายทอดตลาดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษา

คำาสงของศาลตามมาตรานใหอทธรณไปยงศาลอทธรณไดและคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 308 เมอศาลไดมคำาสงอนญาตใหขายแลวเจาพนกงานบงคบคดอาจขายทอดตลาดทรพยสนทยดไดเมอพนระยะเวลาอยางนอยหาวนนบแตวนทยด การขายนนใหดำาเนนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและกฎกระทรวงวาดวยการนน และตามขอกำาหนดของศาลซงระบไวในคำาสงอนญาตใหขายทรพยสนนน ถาหากม บทบญญตแหงมาตราน ไมใหใชบงคบแกทรพยอนมสภาพเปนของสดของเสยไดซงเจาพนกงานบงคบคดยอมมอำานาจทจะขายไดทนท โดยวธขายทอดตลาด หรอวธอนทสมควร มาตรา 309 ในการขายทอดตลาดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษานนใหเจาพนกงานบงคบคดปฏบตตามขอบงคบตอไปน (1) ในการขายทรพยสนทมหลายสงดวยกน ใหแยกขายทละสงตอเนองกนไป แต (ก) เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจจดสงหารมทรพยซงมราคาเลกนอยรวมขายเปนกอง ๆ ไดเสมอ และ (ข) เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจจดสงหารมทรพยหรออสงหารมทรพยสองสงหรอกวานนขนไป รวมขายไปดวยกนไดในเมอเปนทคาดหมายไดวา เงนรายไดในการขายจะเพมขนเพราะเหตนน (2) ในการขายอสงหารมทรพยรายใหญ และทรพยสนนนอาจแบงแยกออกไดเปนตอน ๆ เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจขายทรพยสนนนเปนตอน ๆ ได ในเมอเปนทคาดหมายไดวาเงนรายไดในการขายทรพยสนบางตอนจะเพยงพอแกพอแกการบงคบคด หรอวาเงนรายไดทงหมดจะเพมขนเพราะเหตนน (3) ในการขายทรพยสนหลายสงดวยกน เจาพนกงานบงคบคดมอำานาจกำาหนดลำาดบทจะขายทรพยสนนน บคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคดแกทรพยสนซงจะตองขาย อาจรองขอใหเจาพนกงานบงคบคดรวมหรอแยกทรพยสน หรอขอใหขายทรพยสนนนตามลำาดบทกำาหนดไว หรอจะรองคดคานคำาสงของเจาพนกงานบงคบคดทสงตามสามอนมาตรากอนนนกได ในกรณทเจาพนกงานบงคบคดไมยอมปฏบตตามคำารองขอหรอคำาคดคานเชนวานน ผรองจะยนคำาขอตอศาลโดยทำาเปนคำารองภายในสองวนนบตงแตวนปฏเสธเพอขอใหมคำาสงชขาดในเรองนนกได คำาสงของศาลใหเปนทสด และใหเจาพนกงานบงคบคดเลอนการขายไปจนกวาศาลจะไดมคำาสง หรอจนกวาจะไดพนระยะเวลาซงใหนำาเรองขนสศาลได มาตรา 309 ทว ในการขายทอดตลาดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษานนกอนทเจาพนกงานบงคบคดจะเคาะไมขายใหแกผเสนอราคาสงสดทเจาพนกงานบงคบคดเหนวาเปนราคาทสมควรขายได เจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคดอาจคดคานวาราคาดงกลาวมจำานวนตำาเกนสมควร ในกรณเชนวาน ใหเจาพนกงานบงคบคดเลอนการขายทอดตลาดทรพยสนไป เพอใหเจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคด ไมวาจะเปนบคคลทคดคานหรอไมกตาม หาผซอทจะเสนอซอในราคาทบคคลดงกลาวตองการมาเสนอซอในการขายทอดตลาดทรพยสนครงตอไป โดยใหผเสนอราคาสงสดตองผกพนกบการเสนอราคาดงกลาวเปนระยะสามสบวนนบแตวนทเสนอราคานน และในการขายทอดตลาดทรพยสนครงตอไป หากมผเสนอราคาสงสดในจำานวนไมสงกวาจำานวนทผเสนอราคาสงสด

ไดเสนอในการขายทอดตลาดทรพยสนครงกอน หรอไมมผใดเสนอราคาเลย ใหเจาพนกงานบงคบคดเคาะไมขายใหแกผเสนอราคาสงสดในการขายทอดตลาดทรพยสนครงกอน แตหากมผเสนอราคาสงสดในการขายทอดตลาดทรพยสนครงตอไปในจำานวนสงกวาจำานวนทผเสนอราคาสงสดไดเสนอในการขายทอดตลาดทรพยสนครงกอน ใหเจาพนกงานบงคบคดเคาะไมขายใหแกผเสนอราคาสงสดในการขายทอดตลาดทรพยสนนน ในกรณทเจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคดเหนวาราคาทไดจากการขายทอดตลาดทรพยสนมจำานวนตำาเกนสมควร และการขายขายทอดตลาดทรพยสนในราคาตำาเกนสมควรนนเกดจากการคบคดกนฉอฉลในระหวางผทเกยวของในการเขาสราคาหรอความไมสจรตหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของเจาพนกงานบงคบคดในการปฏบตหนาท บคคลดงกลาวอาจยนคำารองตอศาลเพอขอใหมคำาสงเพกถอนการขายทอดตลาดทรพยสนตามบทบญญตแหงลกษณะนได และเมอศาลไตสวนแลวเหนวาคำารองรบฟงได ใหศาลมคำาสงอนญาตตามคำารองหรอแกไขหรอมคำาสงกำาหนดวธการอยางใดตามทศาลเหนสมควรใหเสรจภายในกำาหนดเกาสบวนนบแตวนไดรบคำารองนน ใหนำาบทบญญตในวรรคสาม วรรคส วรรคหา และวรรคหกของมาตรา 296มาใชบงคบแกการยนคำารองตามวรรคสองโดยอนโลม คำาสงศาลตามวรรคสองใหเปนทสด

หมายเหต แกไขเพมเตมโดย มาตรา 4 แหง พ.ร.บ. แกไขเพมเตมประมวลกฎหมาย วธพจารณาความแพง (ฉบบท 21) พ.ศ. 2547 (รก. เลม 122 ตอนท 3 ก ลงวนท 8 มกราคม 2548****************************************************************************ขอความเดมกอนแกไข (ฉบบท 21) มาตรา 309 ทว ในการขายทอดตลาดทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษานนกอนทเจาพนกงานบงคบคดจะเคาะไมขายใหแกผเสนอราคาสงสดทเจาพนกงานบงคบคดเหนวาเปนราคาทสมควรขายได เจาหนตามคำาพพากษาลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคดอาจคดคานวาราคาดงกลาวมจำานวนตำาเกนสมควรในกรณเชนวาน ใหเจาพนกงานบงคบคดเลอนการขายทอดตลาดทรพยสนไป และในการขายทอดตลาดทรพยสนครงตอ ๆ ไป หากมผเสนอราคาสงสดในจำานวนไมนอยกวาจำานวนทผเสนอราคาสงสดไดเสนอในการขายทอดตลาดทรพยสนครงกอนใหเจาพนกงานบงคบคดเคาะไมขายใหแกผเสนอราคานนได ในกรณทเจาหนตามคำาพพากษา ลกหนตามคำาพพากษา หรอบคคลผมสวนไดเสยในการบงคบคดเหนวาราคาทไดจากการขายทอดตลาดทรพยสนมจำานวนตำาเกนสมควรและการขายทอดตลาดทรพยสนในราคาตำาเกนสมควรนนเกดจากการคบคดกนฉอฉลในระหวางผทเกยวของในการเขาสราคาหรอความไมสจรตหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของเจาพนกงานบงคบคดในการปฏบตหนาท บคคลดงกลาวอาจยนคำารองตอศาลเพอขอใหมคำาสงเพกถอนการขายทอดตลาดทรพยสนตามบทบญญตแหงลกษณะนและเมอศาลไตสวนแลวเหนวาคำารองนนรบฟงได ใหศาลมคำาสงอนญาตตามคำารองนน ใหนำาบทบญญตในวรรคสาม วรรคส วรรคหา และวรรคหกของมาตรา 296 มาใชบงคบแกการยนคำารองตามวรรคสองโดยอนโลม คำาสงของศาลตามวรรคสองใหอทธรณไปยงศาลอทธรณได และคำาพพากษาหรอคำาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 310 เมอไดมการยดทรพยแลว สทธเรยกรองของลกหนอนมตอบคคลภายนอกนน ใหจดการดงตอไปน (1) ถาเปนพนธบตรและหลกทรพยทเปนประกนซงเปนของลกหนตามคำาพพากษา(ออกใหแกผถอหรอออกในนามของลกหนตามคำาพพากษา) เจาพนกงานบงคบคดจะรองขอตอศาลใหมคำาสงอนญาตใหจำาหนายสงเหลานนตามรายการขานราคาในวนทขายกได หากสงเหลานนไดมรายการขานราคากำาหนดไว ณ สถานแลกเปลยนหรอจะขายโดยวธขายทอดตลาดดงบญญตไวในลกษณะนกได ถามไดทำาคำาขอเชนวานน หรอคำาขอถกยกเสย ใหขายสงเหลานนโดยวธขายทอดตลาด (2) ถาเปนตราสารเปลยนมอ ใหเจาพนกงานบงคบคดรองขอใหศาลมคำาสงอนญาตใหจำาหนายตามราคาทปรากฏในตราสารหรอราคาตำากวานนตามทศาลเหนสมควรกำาหนดถาศาลสงยกคำาขอใหนำาตราสารนนออกขายทอดตลาด (3) ถาเปนสทธเรยกรองอนนอกจากทกำาหนดไวในมาตรา 310 ทว ใหเจาพนกงานบงคบคดรองขอใหศาลออกหมายเรยกบคคลซงตองรบผดในการชำาระหนตามสทธเรยกรองนน ๆ ใหมาศาล ถาบคคลนนมาศาลและยนยอมชำาระหนใหแกเจาพนกงานบงคบคด ใหศาลจดรายงานไว ถาบคคลนนไมมาศาลหรอไมยนยอมชำาระหนดงกลาวแลวเมอเจาหนตามคำาพพากษารองขอใหศาลมคำาสงอนญาตใหเจาหนฟองตามเอกสารทไดยดนน และถาศาลพพากษาในทสดใหเจาหนเปนผชนะคด เจาหนตองใหเจาพนกงานบงคบคดทราบจำานวนเงนทรบชำาระหนจากการนนดวย คำาสงอนญาตของศาลในมาตรานใหเปนทสด

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 310 ทว ถาลกหนตามคำาพพากษามสทธเรยกรองตอบคคลภายนอกใหชำาระเงนจำานวนเงนหรอเรยกใหสงมอบสงของนอกจากทกำาหนดไวในมาตรา 310ใหเจาพนกงานบงคบคดอายดและจำาหนายไปตามทบญญตไวในหามาตราตอไปน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542 มาตรา 311 สทธเรยกรองซงระบไวในมาตรา 310 ทว นนใหอายดไดโดยคำาสงอายดซงศาลไดออกใหตามทเจาหนตามคำาพพากษาไดยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองฝายเดยวและเจาหนไดนำาสงใหแกลกหนตามคำาพพากษาและบคคลซงตองรบผดเพอการชำาระเงนหรอสงมอบสงของนน เมอศาลเหนสมควร ศาลอาจกำาหนดไวในหมายบงคบคดใหเจาพนกงานบงคบคดมอำานาจบงคบสทธเรยกรองตามมาตรา 310 ทว กได ในกรณเชนวาน ใหถอวาคำาสงอายดของเจาพนกงานบงคบคดเปนคำาสงอายดของศาล คำาสงอายดนนอาจออกใหไดไมวาหนของบคคลภายนอกนนจะมขอโตแยงหรอมขอจำากดหรอเงอนไขหรอวาไดกำาหนดจำานวนไวแนนอนหรอไม คำาสงนนตองมขอหามลกหนตามคำาพพากษาใหงดเวนการจำาหนายสทธเรยกรองตงแตขณะทไดสงคำาสงนนให และมขอหามบคคลภายนอกไมใหชำาระเงนหรอสงมอบสงของใหแกลกหนตามคำาพพากษา แตใหชำาระหรอสงมอบใหแกเจาพนกงานบงคบคดณ เวลา หรอภายในเวลาตามทกำาหนดไวในคำาสง

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.18) พ.ศ.2542

มาตรา 312 ถาบคคลภายนอกทไดรบคำาสงอายดทรพยปฏเสธหรอโตแยงหนทเรยกรองเอาแกตน ศาลอาจทำาการไตสวนและ (1) ถาศาลเปนทพอใจวาหนทเรยกรองนนมอยจรง กใหมคำาสงใหบคคลภายนอกปฏบตตามคำาสงอายด หรอ (2) ถาศาลเหนวารปเรองจะทำาใหเสรจเดดขาดไมไดสะดวกโดยวธไตสวน กใหมคำาสงอยางอนใดในอนทจะใหเรองเสรจเดดขาดไปไดตามทเหนสมควร ถาคำาสงอายดทรพยนนไมมการคดคาน หรอศาลไดมคำาสงรบรองดง กลาวแลวและบคคลภายนอกมไดปฏบตตามนน เจาพนกงานบงคบคดอาจรองขอใหศาลออกหมายบงคบคดแกบคคลภายนอกนนและดำาเนนการไปเสมอนหนงวาบคคลนนเปนลกหนตามคำาพพากษา ถาคาแหงสทธเรยกรองซงอายดไวนนตองเสอมเสยไปเพราะความผดของบคคลภายนอก เนองจากการทไมปฏบตตามคำาสงศาลไมวาดวยประการใด ๆ บคคลภายนอกเชนวานนตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนแกเจาหนตามคำาพพากษาเพอความเสยหายใด ๆ ซงเกดขนแกเจาหนนน มาตรา 313 การอายดสทธเรยกรองแหงรายไดเปนคราว ๆ นนรวมตลอดถงจำานวนเงนซงถงกำาหนดชำาระภายหลงการอายดนนดวย ถาสทธเรยกรองของลกหนตามคำาพพากษาซงมตอบคคลภายนอกในอนทจะเรยกใหชำาระเงนจำานวนหนงนน มการจำานองเปนประกน การอายดสทธเรยกรองใหรวมตลอดถงการจำานองดวย แตทงนเจาพนกงานบงคบคดตองแจงคำาสงอายดทรพยนนไปยงเจาพนกงานทดน และใหเจาพนกงานทดนจดแจงไวในทะเบยนทดน มาตรา 314 การอายดสทธเรยกรองดงบญญตไวในสองมาตรากอนนใหมผลดงตอไปน (1) การทลกหนตามคำาพพากษาไดกอใหเกด โอนหรอเปลยนแปลงซงสทธเรยกรองทไดถกอายดภายหลงทไดทำาการอายดไวแลวนน หาอาจใชยนแกเจาหนตามคำาพพากษาหรอเจาพนกงานบงคบคดไดไมถงแมวาราคาแหงสทธเรยกรองนนจะเกนกวาจำานวนหนตามคำาพพากษาและคาฤชาธรรมเนยมในการฟองรองและการบงคบคด และลกหนตามคำาพพากษาไดจำาหนายสทธเรยกรองนนเพยงสวนทเกนจำานวนนนกตาม (2) ถาคาแหงสทธเรยกรองซงอายดไวนนตองเสอมเสยไปเพราะความผดของเจาหนตามคำาพพากษา ๆ ตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนใหแกลกหนตามคำาพพากษาเพอความเสยหายใด ๆ ซงเกดขนแกลกหนนน (3) การชำาระหนโดยบคคลภายนอกตามทระบไวในคำาสงอายดทรพยนนใหถอวาเปนการชำาระหนตามกฎหมาย มาตรา 315 ถาสงของทจะตองสงมอบตามสทธเรยกรองทถกอายดนนไดสงมอบใหแกเจาพนกงานบงคบคดไปแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดนำาออกขายโดยการขายทอดตลาดดงทบญญตไวในลกษณะน ถาการจำาหนายสทธเรยกรองทถกอายดนนกระทำาไดโดยยาก เนองจากการชำาระหนนนตองอาศยการชำาระหนตอบแทน หรอดวยเหตอนใดและการบงคบคดอาจลาชาเปนการเสยหายแกคความทกฝาย หรอฝายใดฝายหนง หรอแกบคคลผมสวนไดเสย เมอคความหรอบคคลเชนวานนหรอเจาพนกงานบงคบคดรองขอ ศาลจะมคำาสงกำาหนดใหการจำาหนายโดยวธอนกได มาตรา 316 ใหเจาพนกงานบงคบคดทำาบญชรายละเอยดแสดงจำานวนเงนทงหมดทไดยดหรอไดมาจากการจำาหนายทรพยสนของลกหนตามคำาพพากษาหรอทไดวางไวกบตน นอกจากนใหเจาพนกงานบงคบคดทำาบญชพเศษสำาหรบทรพยสนแตละรายซงอยในบงคบการจำานองหรอบรมสทธพเศษ ซงไดมการแจงใหทราบโดยชอบแลวตามทกลาวไวในมาตรา 289 ภายใตบงคบมาตรา 44 แหงพระราชบญญตลกษณะลมละลาย และมาตรา 292 ถง295 แหงประมวลกฎหมายนวาดวยการรอหรอการงดการบงคบคดใหเจาพนกงานบงคบคดจดสรรหรอแบงเฉลยเงนนนดงบญญตไวในมาตราตอไปน

มาตรา 317 ในกรณทจะตองบงคบคดตามคำาพพากษาหรอคำาสงซงไดพพากษาหรอสงโดยจำาเลยขาดนดนนหามมใหเฉลยเงนทไดมาจนกวาระยะหกเดอนจะไดลวงพนไปแลวนบแตวนยดทรพย หรออายดทรพยของลกหนตามคำาพพากษา แตถาเจาหนตามคำาพพากษาแสดงใหศาลเปนทพอใจวาลกหนตามคำาพพากษาไดทราบถงคดซงขอใหมการบงคบแลวมใหนำาบทบญญตแหงมาตรานมาใชบงคบ มาตรา 318 ในกรณทมเจาหนตามคำาพพากษาแตคนเดยวขอรองใหบงคบคด และมไดมการแจงใหทราบซงการจำานองหรอบรมสทธเหนอทรพยสนทจำาหนายไดมาดงทบญญตไวในมาตรา 289 เมอไดจดการจำาหนายทรพยสนเสรจ และไดหกคาฤชาธรรมเนยมในการบงคบคดไวแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดจายเงนตามจำานวนหนในคำาพพากษา และคาฤชาธรรมเนยมในการฟองรองใหแกเจาหนตามคำาพพากษา เพยงเทาทเงนรายไดจำานวนสทธจะพอแกการทจะจายใหได มาตรา 319 ในกรณทมเจาหนตามคำาพพากษาหลายคนรองขอใหบงคบคด หรอไดมการแจงใหทราบซงการจำานองหรอบรมสทธเหนอทรพยสนทจำาหนายไดมาดงทบญญตไวในมาตรา 289 เมอไดจดการจำาหนายทรพยสนเสรจและไดหกคาฤชาธรรมเนยมในการบงคบคดไวแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดทำาบญชสวนเฉลยแสดงจำานวนเงนทจายใหแกเจาหนตามคำาพพากษา หรอเจาหนบรมสทธแตละคน จากเงนรายไดจำานวนสทธทพอแกการทจะจายใหตามสทธเรยกรองของเจาหนเหลานน ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย หรอตามประมวลกฎหมายนวาดวยการจายเงนเชนวาน และใหเจาพนกงานบงคบคดสงคำาบอกกลาวไปยงเจาหนเหลานนขอใหตรวจสอบบญชเชนวานน และใหแถลงขอคดคานภายในเจดวนนบแตวนทสงคำาบอกกลาว ถาไมยนคำาแถลงภายในเวลาทกำาหนด ใหถอวาบญชสวนเฉลยนนเปนทสด และใหเจาพนกงานบงคบคดจายเงนใหแกเจาหนเหลานนตามบญช มาตรา 320 ในกรณดงบญญตไวในมาตรากอนน ถามเจาหนคนเดยวหรอหลายคนดงกลาวแลว ยนคำาแถลงคดคานบญชสวนเฉลยตอเจาพนกงานบงคบคดภายในเวลาทกำาหนดไว ใหเจาพนกงานบงคบคดออกหมายเรยกใหเจาหนทกคนมาในเวลา และณ สถานทตามทเหนสมควร แตตองใหทราบลวงหนาไมนอยกวาสามวน เจาหนจะไปตามหมายเรยกเชนวานนดวยตนเอง หรอจะใหผแทนทไดรบมอบอำานาจโดยชอบไป และกระทำาการแทนในกจการทงหลายอนเกยวแกเรองนนกได เมอไดตรวจพจารณาคำาแถลงและฟงคำาชแจงของเจาหนผทมาตามหมายเรยกแลวใหเจาพนกงานบงคบคดทำาคำาสงยนตาม หรอแกไขบญชสวนเฉลยนน แลวใหอานใหเจาหนทมานนฟง และใหเจาหนลงลายมอชอรบทราบไวเปนหลกฐาน และใหสงคำาสงนนไปยงเจาหนผซงมไดมาตามหมายเรยกดวยถาหากม ถาเจาหนคนใดไมพอใจคำาสงของเจาพนกงานบงคบคด เจาหนนนชอบทจะยนคำาขอโดยทำาเปนคำารองคดคานคำาสงนนตอศาลชนตนได ภายในเจดวนนบแตวนทไดอาน หรอทไดสงคำาสงแลวแตกรณแตถาเจาหนทยนคำายนคำาขอนนมไดไปตามหมายเรยกของเจาพนกงานบงคบคด และไมสามารถแสดงเหตผลดในการทไมไปตอหนาเจาพนกงานบงคบคดนน ใหศาลนนยกคำาขอนนเสย คำาสงของศาลทออกตามความในวรรคนใหเปนทสด ถาเจาหนซงไดมาตามหมายเรยกทกคนไดยนยอมตามคำาสงของเจาพนกงานบงคบคดและลงลายมอชอไวเปนพยานหลกฐานในการยนยอมนนแลวและถาเจาหนผไมมา ซงมสทธคดคานคำาสงได มไดยนคำาคดคานภายในเวลากำาหนด ใหถอวาบญชสวนเฉลยนนเปนทสด และใหเจาพนกงานบงคบคดจายเงนใหแกเจาหนตามนน ถาเจาหนผมสทธคดคานคำาสงไดยนคำาคดคาน ดงทบญญตไวขางตนแลว ใหเจาพนกงานบงคบคดเลอนการจายสวนเฉลยไปจนกวาศาลไดมคำาสงแลว หรอทำาการจายสวนเฉลยชวคราว ดงทบญญตไวในมาตราตอไป

บทบญญตมาตราน ใหใชบงคบแกลกหนตามคำาพพากษา ในเรองคาฤชาธรรมเนยมในการบงคบคดดวยโดยอนโลม มาตรา 321 เมอเจาพนกงานบงคบคดเหนวา ถาจะเลอนการจายสวนเฉลยไปจนกวาไดจำาหนายทรพยสนทประสงคจะบงคบทงหมด หรอจนกวาการรองทงหมดทมาสศาลไดเสรจเดดขาดแลว จะทำาใหบคคลผมสวนเฉลยในเงนรายไดแหงทรพยสนทบงคบนนทกคนหรอคนใดคนหนงไดรบความเสยหาย เจาพนกงานบงคบคดมสทธทจะแบงเงนรายไดเทาทพอแกการทจะจายใหดงทบญญตไวในสองมาตรากอนได ในเมอเจาพนกงานบงคบคดไดกนเงนไวสำาหรบชำาระคาฤชาธรรมเนยมทงหมดในการบงคบคดทเกดขน หรอจะเกดขนตอไป และสำาหรบชำาระการเรยกรองใด ๆ ทยงมขอโตแยงไวแลว มาตรา 322 เมอผมสวนไดเสยในการบงคบคดทกคนไดรบสวนแบงเปนทพอใจแลวถายงมเงนทจำาหนายทรพยสนไดเหลออย และเงนทยงเหลอเชนวานนไดถกอายดตามมาตรา 291 หรอโดยประการอนใหเจาพนกงานบงคบคดจำาหนายสวนทเหลอนนตามมาตรา 291 หรอตามคำาสงอายดทรพยแลวแตกรณ ถาเงนรายไดจำานวนสทธทจำาหนายทรพยสนไดมานน ไมตองการใชสำาหรบการบงคบคดตอไปกด หรอมเงนเหลออยภายหลงทไดหกชำาระคาฤชาธรรมเนยมและจายใหแกเจาหนทกคนเปนทพอใจแลวกด ใหเจาพนกงานบงคบคดจายเงนรายไดจำานวนสทธหรอสวนทเหลอนนใหแกลกหน ตามคำาพพากษา และถาทรพยสนของบคคลภายนอกตองถกจำาหนายไป เพอประโยชนแกลกหนตามคำาพพากษาใหจายเงนรายไดจำานวนสทธนนแกบคคลภายนอกตามสทธเรยกรองของบคคลภายนอกทมอยตอลกหนตามคำาพพากษา ถาไดจำาหนายสงหารมทรพยรายใดไปแลวตามมาตรา 288 และไดมคำาพพากษาถงทสดเปนคณแกผเรยกรอง ใหศาลหรอเจาพนกงานบงคบคดจายเงนทจำาหนายไดแกผเรยกรองไป มาตรา 323 บรรดาเงนตาง ๆ ทคางจายอยในศาลหรอทเจาพนกงานบงคบคดถาผมสทธมไดเรยกเอาภายในหาป ใหตกเปนของแผนดน

หมายเหต แกไขครงโดยทายโดย พ.ร.บ.แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (ฉ.17) พ.ศ.2542

ตารางท 1 คาขนศาล (เสยในขณะขนศาล) (1) คดทมคำาขอใหปลดเปลองทกขอนอาจคำานวณเปนราคาเงนได ใหคดคาขนศาลตามทนทรพยดงตอไปน (ก) คำาฟองนอกจากทระบไวใน (ข) และ(ค)ตอไปน ใหเรยกโดยอตราสองบาทหาสบสตางคตอทกหนงรอยบาท แตไมใหเกนสองแสนบาท (ข) คำาฟองขอใหศาลบงคบตามคำาชขาดของอนญาโตตลาการตามมาตรา 221ใหเรยกโดยอตราหนงบาทตอทกหนงรอยบาท ตามจำานวนทอนญาโตตลาการกำาหนดไวในคำาชขาด แตไมเกนแปดหมนบาท (ค) คำาฟองขอใหบงคบจำานอง หรอบงคบเอาทรพยสนจำานองหลด ใหเรยกโดยอตราหนงบาทตอทกหนงรอยบาท ตามจำานวนหนทเรยกรอง แตไมใหเกนหนงแสนบาทตอเมอจำาเลยใหการตอสคด จงเรยกโดยอตราตาม(ก) ในการคำานวณ ถาทนทรพยไมถงหนงรอยบาทใหนบเปนหนงรอยบาทเศษ ของหนงรอยบาท ถาถงหาสบบาทใหนบเปนหนงรอยบาท ถาตำากวาหาสบบาทใหปดทง (2) คดทมคำาขอใหปลดเปลองทกขอนไมอาจคำานวณเปนราคาเงนได (ก) คดทวไปรวมทงคดไมมขอพพาท ใหเรยกเรองละสองรอยบาท

(ข) อทธรณหรอฎกาคำาสงตามมาตรา 227 หรอมาตรา 228 ใหเรยกเรองละสองรอยบาท (3) คดทมคำาขอปลดเปลองทกขอนอาจคำานวณเปนราคาเงนได และไมอาจคำานวณเปนราคาเงนไดรวมอยดวย ใหคดคาขนศาลตมอตราใน (1) แตไมใหนอยกวาอตราใน (2)(ก)หรอ (2)(ข)แลวแตกรณ (4) คดทขอใหชำาระคาเสยหาย คาเลยงด หรอคาเลยงชพกด เงนป เงนเดอน เงนเบยบำานาญ คาบำารงรกษาหรอรกษาหรอเงนอน ๆ กด บรรดาทจายใหกำาหนดในอนาคตนอกจากดอกเบย คาเชาหรอคาเสยหายทศาลมอำานาจพพากษา หรอสงตามมาตรา142 อยแลว ใหคดคาขนศาลหนงรอยบาท ถาคดนนมคำาขอใหชำาระหนในเวลาปจจบนหรอมคำาขอในขอกอน ๆ รวมอยดวย ใหคดคาขนศาลสำาหรบคำาขอในขอนเปนอกสวนหนง ตาราง 2 คาธรรมเนยมอน ๆ ลกษณะแหง ศาลฎกาและ ศาลชนตน ชำาระเมอ กระบวนพจารณา ศาลอทธรณ (1) คายนคำารองขอตามมาตรา 101 ในกรณท เมอยน ยงไมมคดอยในศาล ---- 40 บาท คำารองขอ(2) คายนคำาขอใหออกหมายเรยกหรอหมายอนๆนอกจากคำาขอใหออกหมายเรยกจำาเลยไมวาออกกฉบบ คำาขอละ 20 บาท 10 บาท เมอยนคำาขอ(3)คำายนคำาขออนๆทตองทำาเปนคำารอง 40 บาท 20 บาท เมอยนคำาขอ(4)คาแตงทนายตามมาตรา 61 40 บาท 20 บาท เมอยนใบแตงทนาย (5)คาอางเอกสารเปนพยาน ฉบบละ 10 บาท 5 บาท แตไมเกน 400 บาท 200 บาท เมอสง(6)คาหนงสอประกน 40 บาท 20 บาท เมอทำาหนงสอประกน(7)คาคำาสงทมคำาขอตามมาตรา 296 หรอมคำาขอโดยทางอทธรณคำาสงของเมอยนคำาขอหรอ เจาพนกงานบงคบคด 100 บาท 50 บาท เมอยนคำารอง(8)คาสงประเดนไปสบทศาลอนไมเกยวถงการชำาระคาฤชาธรรมเนยมอนๆทจะตองเสยเนองจากกระบวนพจารณาเพอสบพยานในศาลกอนสงทไดรบแตงตง 40 บาท ประเดนไปสบ(9)คาคดสำาเนาเอกสารตางๆ โดยจาศาลหรอเจาพนกงานบงคบคดเปนผคดใหคดรอยคำาตน 2 บาท ตอไปรอยคำาตอ 50 สตางค คารบรองตามมาตรา 54 และมาตรา 281 ฉบบละ 20 บาท (10)คาคดและรบรองสำาเนาบญช คาฤชาธรรมเนยมตาม มาตรา 168 15 บาท 15 บาท เมอมคำาขอ (11) ใบสำาคญเพอแสดงวาคำาพพากษาหรอคำาสงไดถงท สดแลว 15 บาท 15 บาท ตาราง 3

คาสบพยานนอกศาล ในกรณทพพากษาตองไปสบพยานนอกศาล ใหคดคาปวยการใหผพพากษานายละ วนละสองรอยบาท ถาไมจดพาหนะมาให จะตองชดใชคาพาหนะทเสยไปตามสมควร ตาราง 4 คาปวยการและคาพาหนะพยานกบคารงวดทำาแผนท (1) ใหศาลกำาหนดคาปวยการพยานตามรายไดและฐานะของพยานซงหมายเรยก แตไมใหเกนวนละหนงรอยหาสบบาท กบคาพาหนะเดนทางและคาเชาทพกทเสยไปตามสมควร (2) ในกรณทมการรงวดทำาแผนทโดยใหเจาพนกงานศาลจดทำา ใหศาลกำาหนดคาปวยการใหแกเจาพนกงานศาลในอตราคนละ วนละไมเกนหาสบบาท แตไมเกนหนงรอยบาท กบคาพาหนะและคาเชาทพกของเจาพนกงานศาลทเสยไปดวยตามสมควร ตาราง 5 คาธรรมเนยมเจาพนกงานบงคบคด คาธรรมเนยม จำานวน หมายเหต 1.ขายทอดตลาดหรอจำาหนายโดยวธอนซง รอยละ 5 ของจำานวน ทงน ตองเสยคาทรพยสนทยดหรออายด เงนทขายหรอจำาหนายให ประกาศและคาใช สอยตางหาก 2.จายเงนทยดหรอ รอยละ 3 ครงของจำานวนอายดแกเจาหน เงนทยดหรออายด3.เมอยดทรพยสนซงไมใชตวเงนแลวไมม รอยละ 3 ครงของ สวนการคำานวณราคา การขายหรอจำาหนาย ทรพยสนทยด ทรพยสนทยดหรออายด เพอเสยคาธรรมเนยม ตามหมายเลข 3,4 ใหเจาพนกงานบงคบคด4.เมอยดหรออายด รอยละ 1 ของจำานวน เปนผกำาหนด ถาไมตกลงเงนหรออายดทรพยสน เงนทยดหรอราคาทรพย กนใหคความทเกยวแลวไมมการขาย สนทอายด ของเสนอเรองตอศาล ตามทบญญตไวในมาตรา 2965.ขายโดยวธประมล รอยละ 3 ของราคาระหวางคความ ประมลสงสด ตาราง 6 อตราคาทนาย (1) ใหศาลกำาหนดคาทนายความตามจำานวนทศาลเหนสมควรระหวางอตราขนตำา และอตราขนสง ดงทระบไวในตารางน (2) การทศาลจะกำาหนดคาทนายความใหแกผชนะคดนน ใหพจารณาตามความยากงายแหงคดกบเทยบดเวลาและงานททนายความตองปฏบตในระหวางวาคดเรองนน อตราคา 1 2 3 4 5 6ทนายความ ทนทรพย ทนทรพย ทนทรพย ทนทรพย ทนทรพย คดไมม เกน เกน เกน เกน ทนทรพย

2,000 5,000 10,000 25,00 บาท บาท บาท บาท ไมเกน แตไมเกน แตไมเกน แตไมเกน 2,000 5,000 10,000 25,000 อตราขนตำาไมวาศาลใด 50 บาท 100 บาท 200 บาท 400 บาท 600 บาท 50 บาทอตราขนสงในศาลชนตน 300 บาท 600 บาท 1,000 1,200 รอยละ 5 3,000 ในศาล บาท บาท บาทอทธรณหรอฎกา 200 บาท 300 บาท 500 บาท 600 บาท รอยละ 3 1,500