บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม

งานวจยนผวจยไดท าการศกษาคนควาขอมลและเอกสารทเกยวของในงานวจยดงน

1. การออกแบบการเรยนการสอนผานเวบ 2. การเรยนการสอนผานเวบ 3. การออกแบบเวบไซด 4. หองเรยนเสมอนจรง 5. งานวจยทเกยวของ

1. การออกแบบการเรยนการสอนผานเวบ การออกแบบการการเรยนการสอนผานเวบเปนการออกแบบโดยประยกตใชหลกการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Design) โดยค านงถงคณสมบตของสอประสม และการเรยนรผานเครอขาย จงไดศกษาการออกแบบการเรยนการสอนผานเวบ ดงน ดรสคอล (Driscoll, 2002) ไดกลาวถงการออกแบบการฝกอบรมแบบเวบโดยใช ADDIE Model ประกอบดวย 5 ขนดงน 1. การวเคราะห (Analyze) เปนการวเคราะหใน 3 ดาน คอ ผเขาอบรม งาน (ทกษะและความร) สภาพแวดลอม การวเคราะหจะตองพรอมๆกน 1.1 ผ เขาอบรม การออกแบบเวบตองว เคราะห พนฐานความร เดม ทกษะ และความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง (self-directed) ของผเขาอบรม 1.2 งาน เปนการพจารณาความรหรอทกษะทเหมาะสมทใชในการฝกอบรมผานเวบ 1.3 สภาพแวดลอม เปนการพจารณาขอจ ากดชองสภาพแวดลอมทางกายภาพและเทคนค 2. การออกแบบ (Design) การฝกอบรมผานเวบท าไดหลายวธ อาจอยในรปของวดทศน บทบาทสมมต หรอวธการใดๆทเหมาะสม ซงการออกแบบควรค านงถงเครองมอและการสงผานไปถงผรบ การออกแบบเรมจากการก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม สรางโครงรางของกจกรรมในการน าเสนอ การฝกและงานทมอบหมาย 3. การพฒนา (Develop) การจดท าตนแบบของการฝกอบรม สอ กจกรรม งานทมอบหมายใหในระหวางการฝกอบรม 4. การน าไปใช (Implement) การทดลองน าไปใชกบกลมตวอยาง การแกไขกอนน าไปใชจรง และการน าไปใชจรง 5. การประเมน (Evaluation)

9

การประเมนท าในทกขนตอน ตงแตขนการวเคราะห การออกแบบ การพฒนา จนถงการน าไปใช ซงในแตละขนมกจกรรมประกอบดงภาพ ท 1.1

ภาพท 1.1 การฝกอบรมแบบเวบโดยใช ADDIE Model ของ ดสคอล ทมา: Driscoll, Margaret. Web- based Training; creating e-learning experience. San Francisco: John Wiley &Sons, Inc.2nd ed. 2002.

The ADDIE Model

Analyze

Design

Develop

Implement

Evaluation

Training Information

Goals

Audience

Environment

Infrastructure

Select an e-learning instructional method

Synchronous

Asynchronous

Blended

Knowledge Management &Collaboration

Blueprints

Tools

Team

Pilot

Rollout plan

SME

Rapid prototype

Alpha class

Piloting

10

ลและโอเวน (Lee and Owen, 2000) กลาวถงการออกแบบสอมลตมเดยใช ADDIE Model คอ 1) การวเคราะห (Analysis) แบงเปน 2 สวนคอ การประเมนความตองการ (Needs Assessment) และการวเคราะหสวนหนา (Front-end Analysis) 2) การออกแบบ (Design) 3) การพฒนา (Development) 4) การน าไปใช (Implementation) 5) การประเมน (Evaluation) ดงภาพท 1.2

ภาพท 1.2 การออกแบบสอมลตมเดยใช ADDIE Model ของ ลและโอเวน ทมา: Lee, William W. and Owens, Diana L. Multimedia-Based Instructional Design. San Francisco: Jossey-Bass/Pfeiffer, 2000.

รปแบบการสอนของดคกบแคเรย (Dick and Carey: 1985) เปนการสอนทใชรปแบของการจดระบบ (System Approach Model) ประกอบดวย 3 สวน คอ สวนท 1 การวเคราะห (Analysis) สวนท 2 การพฒนา (Developments) สวนท 3 การประเมน (Evaluation) รปแบบการสอนแบงไดเปน 10 ขนตอนดงน 1. การระบเปาหมายการเรยนการสอน (Identify Instructional Goals) 2. การวเคราะหการเรยนการสอน (Conduct Instructional Analysis) 3. การก าหนดพฤตกรรมและคณลกษณะของผเรยน (Identify Entry Behaviors and Characteristics) 4. การเขยนวตถประสงคทแสดงออก (Write Performance Objectives) 5. การพฒนาเกณฑเพอการทดสอบ (Develop Criterion-Referenced Test Items) 6. การพฒนากลยทธการเรยนการสอน (Develop Instructional Strategy) 7. การพฒนาและเลอกสอการสอน (Develop and Select Instructional Materials) 8. การออกแบบการประเมนผลระหวางด าเนนการ (Design and Conduct Formative Evaluation)

Design

Evaluation

Development

Implementation

Needs Assessment

Front-end Analysis

Analysis

11

9. การออกแบบการประเมนผลหลงการเรยนการสอน (Design and Conduct Summative Evaluation) 10. การปรบปรงการเรยนการสอน (Revised Instruction) ดงภาพท 1.3

ภาพท 1.3 รปแบบการสอนของดคกบแคเรย ทมา: Dick, Walter and Carey, Lou. The Systematic Design of Instruction. London: Scott, Foresman and Company. 1985.

สโตน กบ คอสคเนน (Stone and Koskinen, 2000) ไดเสนอรปแบบการพฒนาการฝกอบรมผาน

เวบ โดยพฒนารปแบบการสอนของดคและแคเรยเปน 6 ขนตอน ดงน 1) การวเคราะห (Analysis) 2) กา ร ว า งแผนกล ย ท ธ (Strategic planning) 3) ก า ร พฒนา (Development) 4) กา รกร ะ จ า ย (Deployment) 5) การประเมนผล (Summative evaluation) 6) การบ ารงรกษา (Maintenance) กจกรรมในแตละขนตอนแสดงดงภาพท 1.4

Identify Instructional Goals

Conduct Instructional Analysis

Identify Entry Behaviors, Characteristics

Write Performance Objectives

Develop Criterion-Referenced Test Items

Develop Instructional Strategy

Develop and Select Instructional Materials

Design and Conduct Formative Evaluation

Design and Conduct Summative Evaluation

Revised Instruction

Analysis Development Evaluation

12

ภาพท 1.4 รปแบบการพฒนาการอบรมผานเวบของสโตน กบ คอสคเนน

ทมา: Stone, David E. and Koskinen, Cinstance L. Planning and Design for High–Tech Web-Based Training. Boston: Artech House. Inc. 2002. คาน (Khan, 1997) ไดใหความหมายของการฝกอบรมผานเวบวา เปนการจดน าความรผานโปรแกรม ไฮเปอรมเดย ดวยการใชประโยชนจากเวบในการออกแบบ เพอใหเกดผเขาฝกอบรมเกดการเรยนรในรปแบบผเรยนเปนศนยกลาง มปฏสมพนธ พรอมจดสงแวดลอมในการเรยนร การฝกอบรมผานเวบ มการด าเนนการตอไปน 1. การพฒนาเนอหา (Content Development) ไดแก ทฤษฎการเรยนการสอน (Learning and Instructional theories) การออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Design) และการพฒนาหลกสตร (Curriculum Development)

1. Analysis

2. Strategic planning

5. Summative evaluation

6. Maintenance

3. Development.

4. Deployment

Needs analysis

Task analysis

Performance objectives

Audience analysis

Technical analysis

Cost/benefit analysis

Management summary

Training Strategy

Instructional design

Financial plan

Time and Action plan

Acceptance criteria

Template

Storyboards

Media

Prototype

Alpha version

Beta version

Change management

Usability testing

Installment

Pilot

Rollout

Instructional evaluation

Financial evaluation

Strategic evaluation

Technical evaluation

Change management

Instructional maintenance

Change management

Technical maintenance

13

2. องคประกอบของสอประสม (Multimedia Component) ไดแก ตวอกษรและ กราฟก (Text and Graphic) การจดการดานเสยง (Audio Streaming) การจดการดานภาพ (Video streaming) การจดการดานกราฟก (Graphical User Interface) และ Compress Technology

3. อปกรณทางอนเทอรเนต Internet Tools ไดแก 1) อปกรณการสอสาร

(Communication Tools) ทเปน Asynchronous และSynchronous 2) Remote Access Tools 3) Internet Navigation Tools 4) Search and Other Tools ไดแก Search Engine Counter Tools

4. คอมพวเตอรและการจดเกบ (Computer and Storage Devices) ไดแก Computer platform running Unit และServers

5. การตดตอและการใหบรการ (Connection and Service Provider) ไดแก Modems, Dial-in and dedicated และGateway Service Provider

6. Authoring Program ไดแก Programming Language, HTML และAuthoring Tools and Systems

7. Servers ไดแก HTTP servers และCommon Gateway Interface CGI 8. Browsers and Other Application ไดแก Text –based browsers, Graphical

browsers, Links และApplication that can be added to Web browsers นอกจากนน Khan ยงกลาววาการฝกอบรมผานเวบควรมลกษณะ ดงน

1. มปฏสมพนธ (Interactive) การปฏสมพนธเปนกจกรรมทส าคญของการฝกอบรมผาน

เวบ การเรยนทางออนไลน ผเรยนควรมการปฏสมพนธกบผสอน ผเรยนอนและสออนๆทางออนไลน ผสอนเปนเพยงผใหการแนะน า สนบสนน โตตอบ และแนะแนวทางกบผเรยนในรปของการสอสารแบบ Asynchronous หรอ Synchronous 2. สะดวกในการใช (Eased of Use) การฝกอบรมผานเวบทมการออกแบบเปนอยางด สามารถตอบสนองความตองการและความอยากเรยนรของผเรยน ดวยการจดสภาพแวดลอมใหผเรยนสามารถเขามาเสาะแสวงหาสงทเขาตองการ 3. ผเรยนสามารถควบคมเองได (Learner-Controlled)

4. การเรยนแบบรวมมอ (Collaborative Learning) การฝกอบรมผานเวบเปนสอในรปของการเรยนแบบรวมมอ ทเปดโอกาสใหผเรยนสนทนา อภปราย และแลกเปลยนความคดเหน ซงจะชวยพฒนาทกษะทางสงคม การสอสาร ความคดวเคราะห การเปนผน า ผตาม และความรวมมอระหวางกน 5. ความเชอถอได (Authentic) การฝกอบรมผานเวบสามารถน าเสนอปญหาในสภาพจรง real world 6. ความช านาญทหลากหลาย (Multiple Expertise) การฝกอบรมผานเวบ เปดโอกาสใหผเรยนสามารถคนหาความรจากผเชยวชาญจากแหลงทหลากหลายทวโลก

14

มนตชย เทยนทอง (2548) กลาวถงการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรแบบมลตมเดย สวนใหญไดประยกตหลกการสอนของ Robert Gagne มาประกอบการพจารณาในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรแบบมลตมเดย โดยยดหลกการน าเสนอเนอหาและจด กจกรรมการเรยนรจากการปฏสมพนธ หล กการสอนทง 9 ประการของ Gagne มดงน

1. เรงเราความสนใจ (Gain attention) 2. บอกวตถประสงค (Specify objective)

3. ทบทวนความรเดม (Activate prior knowledge) 4. น าเสนอเนอหาใหม (Present new information) 5. ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide learning) 6. กระตนการตอบสนองบทเรยน (Elicit response) 7. ใหขอมลยอนกลบ (Provide feedback) 8. ทดสอบความรใหม (Assess performance) 9. สรปและน าไปใช (Review and transfer)

หลกการสอนทง 9 ประการของ Gagne เปนหลกการน าเสนอและการจดกจกรรมการเรยนการสอนจากการมปฏสมพนธ เปนการปรบเปลยนพฤตกรรมใหผเรยนเกดการเรยนรขนภายในตวผเรยนเอง คอการเรยนรดวยตนเอง (Self-Learning) ดงภาพท 1.5

15

Selective perception

Expectancy

Retrieval

Reception

Semantic encoding

Responding

Reinforcement

Retrieval

Generalization

ภาพท 1.5 รปแบบการสอนของ Robert Gagne ท ม า : Gagne, R. (1985). The Conditions of Learning (4th.). New York: Holt, Rinehart & Winston. บปผชาต ทฬหกรณ (2546) กลาวถงการออกแบบการเรยนการสอนผานเวบตองค านงถงหลกการส าคญ 4 ประการคอ 1. ผเรยนเขาเวบไดทกเวลา และเปนผก าหนดล าดบการเขาเวบนนหรอตามล าดบทผออกแบบไดใหแนวทางไว

1. Gain attention

2. Specify objective

9. Review and transfer

3. Activate prior knowledge

4. Present new information 5. Guide learning

6. Elicit response

7. Provide feedback

8. Assess performance

16

2. การเรยนการสอนผานเวบจะเปนไปไดด ถาเปนไปตามสภาพแวดลอมตามแนวคดของนก constructivist คอ การเรยนรอยางมปฏสมพนธและเรยนรรวมกน

3. ผสอนเปลยนแปลงตนเองจากการเปนผกระจายถายทอดขอมลมาเปนผชวยเหลอผเรยนในการคนหา การประเมน และการใชประโยชนจากสารสนเทศทคนมาจากสอหลากหลาย

4. การเรยนเกดขนในลกษณะสหวทยาศกษา และไมก าหนดวาจะตองบรรลจดประสงคการเรยนรในเวลาทก าหนด

จรสศร รตตะมาน (2551) ไดศกษาการพฒนารปแบบการฝกอบรมผานเวบ โดยใชกระบวนการ

ฝกอบรมผานเวบแบบมสวนรวมตามแนวคดการเรยนรดวยการน าตนเอง พบวา ผลการพฒนารปแบบการฝกอบรมผานเวบประกอบดวย 2 ดานคอ 1. องคประกอบของการฝกอบรมผานเวบ 12 องคประกอบ ไดแก 1) การวเคราะหความตองการของผเขารบการฝกอบรม 2) การก าหนดวตถประสงคของการฝกอบรมผานเวบ 3) การออกแบบเนอหาการฝกอบรมผานเวบ 4) การก าหนดวธการและกจกรรมการฝกอบรมผานเวบ 5) การเตรยมความพรอมของสงแวดลอมการฝกอบรมผานเวบ 6) การก าหนดคณสมบตและการเตรยมความพรอมของวทยากร 7) การด าเนนการฝกอบรมดวยกจกรรมบรการของอนเทอรเนต 8) การสรางเสรมทกษะและการจดกจกรรมสนบสนน 9) การก ากบตรวจสอบและตดตามการฝกอบรมผานเวบ 10) การประเมนผลสมฤทธของการฝกอบรมผานเวบ 11) การประเมนการจดกจกรรมการฝกอบรมผานเวบ 12) ขอมลปอนกลบเพอการปรบปรงแกไข 2. กระบวนการฝกอบรมผานเวบ การมสวนรวมของผเขารบการฝกอบรม ในกระบวนการฝกอบรมผานเวบ 3 ขนตอน คอ

2.1 ขนออกแบบแบงออกเปน 5 ขนตอน ดงน 1) การวเคราะหความตองการจ าเปน โดยใหผเขารบการฝกอบรมมสวนรวมในการใหขอมลดานตางๆ เพอใชก าหนดทศทางและการออกแบบการฝกอบรมผานเวบ

2) การสงเคราะห ผจดการฝกอบรมผานเวบตองเลอกชนดของการฝกอบรมผานเวบชนดใดชนดหนงหรอหลายชนดผสมกน ในขนน ผเขารบการฝกอบรมสามารถมสวนรวมไดวา ตองการการฝกอบรมผานเวบชนดใดมากทสด หรอแบบผสม

3) การออกแบบ เปนการออกแบบโดยกวางๆ เชน การปฏสมพนธทกอใหเกดการเรยนร การสงผลปอนกลบ สงส าคญทเปนตวก าหนดการออกแบบคอ ชนดการฝกอบรมผานเวบทถกเลอก และจดมงหมายชองของฝกอบรมโดยน าขอมลมาวเคราะหความตองการจ าเปนมาใชเปนส าคญ

4) การท าพมพเขยว เปนการสรางเอกสารการออกแบบ แผงผงขนตอนการท างาน บทเรยนหรอเนอหาความร และสตอรบอรด เพอใหเหนโครงสรางสารสนเทศทงหมด

17

5) การประเมนผล ดวยการทดสอบวสดทจดท าเปนสวนประกอบของการฝกอบรมผานเวบ เพอใหเกดความเทยงตรง เกดประสทธผล และมความเปนระบบ ในขนน มกจะใหวทยากรเปนผทบทวน เพอจะระบสงทอาจใชสนบสนนเพมเตม

2.2 ขนการพฒนา แบงออกเปน 2 ขนตอน ดงน 1) การพฒนาสอประสม ตองอาศยผเชยวชาญดานเทคนคสรางเปนสอประสมแบบ

ตางๆ ซงอาจเปนภาพ สไลด เสยงประกอบ วดทศน ภาพเคลอนไหว และสอเชงโตตอบหลากหลายรปแบบ ในขนน ผเขารบการฝกอบรมสามารถมสวนรวมไดในกรณทผจดการฝกอบรมเปดโอก าสใหทดลองเขาสระบบชองเวบไซตการฝกอบรมผานเวบ และขอใหแสดงความคดเหน เพอน าไปปรบปรงใหสมบรณยงขน

2) การสรางตนแบบ เปนขนการประกอบสงตางๆทไดพฒนาขนใหเปนตนแบบ เพอเตรยมไปสการน าไปใชงานจรง ซงมกจะใหวทยากรเปนผทดสอบกอนเพอปรบปรงแกไข ในปจจบน มกจะมโครงการน ารองใหผเขารบการฝกอบรมบางสวนไดลองใชงานตนแบบ เพอมผลปอนกลบใหปรบปรงระบบใหเหมาะสมยงขน

2.3 ขนการใชงานและประเมนผล แบงออกเปน 3 ขนตอนดงน 1) การน าไปใช ผเขารบการฝกอบรมมสวนรวมในการฝกอบรมอยางเตมท และสามารถแสดงความคดเหนเกยวกบกจกรรมและเนอหาการฝกอบรมไดตลอดเวลาการฝกอบรมผานทางกระดานขาว การสนทนาสดและอเมล 2) การประเมนผล เปนการประเมนผลการใชหลกสตรการฝกออบรมผานเวบทสรางขน ซงเปนผลทเกดขนกบผเขารบการฝกอบรมโดยตรงวา สามารถบรรลวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตงไวหรอไม ซงผรบการฝกอบรมจะมสวนรวมในชนนอยางเตมท 3) การบ ารงรกษา เปนกระบวนการทตอเนอง เพอปรบปรงเนอหาสารสนเทศใหทนสมย และหลกสตรการฝกอบรมผานเวบใหดขน ในขนนจะใชขอมลทผเขารบการฝกอบรมไดประเมนผลมาด าเนนการ โดยอาจใหผเขารบการฝกอบรมมสวนเสนอแนะ และแสดงความคดเหนเพมเตมผานทางกระดานขางและอเมล หรออาจเขารวมประชมกบผจดการฝกอบรม การออกแบบฝกอบรมผานเวบของนกวชาการดานการเรยนการสอน และการฝกอบรมผานเวบไซตไดประยกตหลกการออกแบบการเรยนการสอนมาใชในการฝกอบรมผานเวบ สรปเปนขนตอนส าคญ ไดแก การวเคราะห การออกแบบและพฒนา การน าไปใช และการประเมนผล ทงนตองค านงถงองคประกอบและคณลกษณะของเวบ และเครองมอสนบสนนอนเทอรเนต จงจะท าใหการออกแบบการฝกอบรมผานเวบมประสทธภาพ 2. การเรยนการสอนผานเวบ

การศกษาทางไกลในระดบอดมศกษา เปนการศกษาทผเรยนจ าเปนจะตองแสวงหาความร เพมพนทกษะและแลกเปลยนเรยนรไดดวยตนเอง โดยการจดการศกษาในระดบอดมศกษานสามารถน าเทคโนโลย

18

สารสนเทศและการสอสารทมการพฒนาไปอยางตอเนองเขามามบทบาทในการเรยนการสอน โดยน าเทคโนโลยมาเปนเครองมอหรอชองทางในการเรยนการสอนทจะท าใหเกดการเรยนรและวธการเรยนแบบใหมทมประสทธภาพเหมาะสมกบผเรยน เหมาะสมกบยคสมย เหมาะสมกบเวลา สง แวดลอม และเหมาะสมในดานปฏสมพนธทางสงคมไดเปนอยางด อกทงเปนการขยายโอกาสทางการศกษา ดงนนแตละสถาบน การศกษาจงไดมการน าเทคโนโลยเขามาชวยในการจดการเรยนการสอนมากขน ซงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเขามามบทบาทมากในการจดการเรยนการสอนกคอ เวลด ไวด เวบ ในระบบเครอขายอนเทอรเนต ซงถนอมพร เลาหจรสแสง (2544) ไดกลาววา เวลด ไวด เวบ เปนบรการบนเครอขายอนเทอรเนตซงไดรบความนยมอยางแพรหลายในปจจบน เรมเขามาเปนทรจกในวงการศกษาในประเทศไทยตงแต พ.ศ. 2538 ทผานมา เวบไดเขามามบทบาทส าคญทางการศกษาและ กลายเปนคลงแหงความรทไรพรมแดน ซงผสอนไดใชเปนทางเลอกใหมในการสงเสรมการเรยนร เพอเปดประตการศกษาจากหองเรยนไปสโลกแหงการเรยนรอนกวางใหญรวมทงการน าการศกษาไปสผทขาดโอกาสดวยขอจ าก ดทางดานเวลาและสถานทโดยการเรยนการสอนผานเวบ

ความหมายของการเรยนการสอนผานเวบ

การเรยนการสอนผานเวบเปนเครองมอส าหรบการจดการเรยนการสอนในรปแบบ e-Learning ซงเปนสวนหนงของ e-Education และเปนสวนยอยของระบบใหญ e-Commerce ส าหรบความหมายของการเรยนการสอนผานเวบนน ไดมผใหนยามไวหลายทาน ดงน

ดรสคอล (Driscoll, 1997) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนผานเวบวา เปนการใชทกษะหรอความรตางๆ ถายโยงไปสทใดทหนงโดยการใชเวลดไวดเวบเปนชองทางในการเผยแพรสงเหลานน

แฮนนม (Hannum, 1910) กลาวถงการเรยนการสอนผานเวบวาเปนการจดสภาพการเรยน การสอนผานระบบอนเทอรเนตหรออนทราเนต บนพนฐานของหลกและวธการออกแบบการเรยนการสอนอยางมระบบ

คารลสนและคณะ (Carlson et al., 19100) กลาววาการเรยนการสอนผานเวบเปนภาพทชดเจนของการผสมผสานระหวางเทคโนโลยในยคปจจบนกบกระบวนการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Design) ซงกอใหเกดโอกาสทชดเจนในการน าการศกษาไปสทดอยโอกาส เปนการจดหาเครองมอใหมๆส าหรบสงเสรมการเรยนรและเพมเครองมออ านวยความสะดวกทชวยขจดปญหา เรองสถานทและเวลา

คาน (Khan, 1997)ไดใหค าจ ากดความของการเรยนการสอนผานเวบ (Web-Based Instruction)ไววาเปนการเรยนการสอนทอาศยโปรแกรมไฮเปอรมเดยทชวยในการสอนโดยการใชประโยชนจากคณลกษณะและทรพยากรของอนเทอรเนตมาสรางใหเกดการเรยนรอยางมความหมายโดยสงเสรมและสนบสนนการเรยนรอยางมากมายและสนบสนนการเรยนรในทกทาง

คลารก (Clark,1996) ไดใหค าจ ากดความของการเรยนการสอนผานเวบวา เปนการเรยนการสอนรายบคคลทน าเสนอโดยการใชเครอขายคอมพวเตอรสาธารณะหรอสวนบคคล และแสดงผลในรปของการใชเวบบราวเซอรสามารถเขาถงขอมลทตดตงไวไดโดยผานเครอขาย

19

รแลน และกลลาน (Relan and Gillani, 1997) ไดใหค าจ ากดความของเวบในการสอนเอาไววาเปนการกระท าของคณะหนงในการเตรยมการคดในกลวธการสอนโดยกลมคอนสตรคตวซมและการเรยนรในสถานการณรวมมอกน โดยใชประโยชนจากคณลกษณะและทรพยากรในเวลดไวดเวบ

พารสน (Parson, 1997) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนผานเวบวา เปนการสอนทน าเอาสงทตองการสงใหบางสวนหรอทงหมดโดยอาศยเวบ โดยเวบสามารถกระท าไดในหลากหลายรปแบบและหลายขอบเขตทเชอมโยงกน ทงการเชอมตอบทเรยน วสดชวยการเรยนรและการศกษาทางไกล

ดรสคอล (Driscoll, 1997) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนผานเวบวา เปนการใชทกษะหรอความรตางๆ ถายโยงไปสทใดทหนงโดยการใชเวลดไวดเวบเปนชองทางในการเผยแพรสงเหลานน

แคมเพลสและแคมเพลส (Camplese and Camplese, 19100) ใหความหมายของการเรยนการสอนผานเวบวาเปนการจดการเรยนการสอนทงกระบวนการหรอบางสวน โดยใชเวลดไวดเวบเปนสอกลางในการถายทอดความรแลกเปลยนขาวสารขอมลระหวางกน เนองจากเวลดไวดเวบมความสามารถในการถายทอดขอมลไดหลายประเภทไมวาจะเปน ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว และเสยง จงเหมาะแกการเปนสอกลางในการถายทอดเนอหาการเรยนการสอน

ลานเพยร (Laanpere, 1997) ไดใหนยามของการเรยนการสอนผานเวบวา เปนการจดการเรยนการสอนผานสภาพแวดลอมของเวลดไวดเวบ ซงอาจเปนเพยงสวนหนงของการเรยนการสอนในหลกสตรมหาวทยาลย สวนประกอบการบรรยายในชนเรยน การสมมนาโครงการกลมหรอการสอสารระหวางผเรยนกบผสอนหรออาจเปนลกษณะของหลกสตรทเรยนผานเวลดไวดเวบโดยตรงทงกระบวนการเลยกได การเรยนการสอนผานเวบนเปนการรวมกนระหวางการศกษาและการฝกอบรมเขาไวดวยกนโดยใหความสนใจตอการใชในระดบ การเรยนทสงกวาระดบมธยมศกษา

ส าหรบประโยชนทางการศกษาแกผเรยนภายในประเทศไทย การเรยนการสอนผานเวบถอเปนรปแบบใหมของการเรยนการสอนทเรมน าเขามาใช ทงนนกการศกษาหลายทานใหความหมายของการเรยนการสอนผานเวบไวดงน

กดานนท มลทอง (2543) ใหความหมายวา การเรยนการสอนผานเวบเปนการใชเวบในการเรยนการสอนโดยอาจใชเวบเพอน าเสนอบทเรยนในลกษณะสอหลายมตของวชาทงหมดตามหลกสตร หรอใชเพยงการเสนอขอมลบางอยางเพอประกอบการสอนกได รวมทงใชประโยชนจากคณลกษณะตางๆของการสอสารทมอยในระบบอนเทอรเนต เชน การเขยนโตตอบกนทางไปรษณยอเลกทรอนกสและการพดคยสดดวยขอความและเสยงมาใชประกอบดวยเพอใหเกดประสทธภาพสงสด

ถนอมพร เลาจรสแสง (2544) ใหความหมายวา การสอนบนเวบ (Web-Based Instruction) เปนการผสมผสานกนระหวางเทคโนโลยปจจบนกบกระบวนการออกแบบการเรยนการสอนเพอเพมประสทธภาพทางการเรยนรและแกปญหาในเรองขอจ ากดทางดานสถานทและเวลา โดยการสอนบนเวบจะประยกตใชคณสมบตและทรพยากรของเวลด ไวด เวบ ในการจดสภาพแวดลอมทสงเสรมและสนบสนนการเรยนการสอน ซงการเรยนการสอนทจดขนผานเวบนอาจเปนบางสวนหรอทงหมดของกระบวนการเรยนการสอนกได

20

ใจทพย ณ สงขลา (2542) ไดใหความหมายการเรยนการสอนผานเวบวาหมายถง การผนวก คณสมบตไฮเปอรมเดยเขากบคณสมบตของเครอขายเวลดไวด เวบ เพอสรางสงแวดลอมแหงการเรยนในมตทไมมขอบเขตจ ากดดวยระยะทางและเวลาทแตกตางกนของผเรยน (Learning without Boundary)

วชดา รตนเพยร (2542) กลาววาการเรยนการสอนผานเวบเปนการน าเสนอโปรแกรมบทเรยนบนเวบเพจโดยน าเสนอผานบรการเวลดไวดเวบในเครอขายอนเทอรเนต ซงผออกแบบและสรางโปรแกรมการสอนผานเวบจะตองค านงถงความสามารถและบรการทหลากหลายของอนเทอรเนต และน าคณสมบตตางๆเหลานนมาใชเพอประโยชนในการเรยนการสอนใหมากทสด

การเรยนการสอนผานเวบ (Web Based Instruction: WBI) เปนการจดการเรยนการสอนอยางเปนระบบในรปแบบการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต โดยอาศยคณสมบตและทรพยากรของเวลดไวดเวบมาเปนสอกลางในการถายทอดความร การเรยนการสอนผานเวบสนบสนนใหผสอนใชเครองมอหรอชองทางบนเวบสงผานความรไปยงผเรยน ชวยในการปฏสมพนธระหวางผเรยนกบเนอหาบทเรยน ผสอนกบผเรยน และผเรยนกบผเรยน ท าใหไรขดจ ากดในเรองระยะทาง เวลา และสงแวดลอม ซงการเรยนการสอนทจดขนผานเวบนอาจเปนบางสวนหรอทงหมดของกระบวนการเรยนการสอนกได เปรยบเสมอนการเรยนในหองเรยนจรงไดเปนอยางด จงท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ มากยงขน

วตถประสงคของการเรยนการสอนผานเวบ แบงการใชออกเปน 3 แบบ คอ 1) ใชเปนสวนเสรม เพอใหผเรยนไดมประสบการณเพมขน 2) ใชเปนสวนเพมเตมเตม เพอใหผเรยนจ าเปนตองเขาไปเรยนร 3) ใชเปนการทดแทนสมบรณแบบ เพอเปนสอหลกในการเรยนการสอนอยางสมบรณ รปแบบ/ประเภทของการเรยนการสอนผานเวบ แฮนนม (Hannum, 19100) ไดแบงรปแบบของการเรยนการสอนผานเวบ ออกเปน 4 ลกษณะ 1. รปแบบการเผยแพร รปแบบนสามารถแบงไดออกเปน 3 ชนด คอ

1.1 รปแบบหองสมด (Library Model) เปนรปแบบทใชประโยชนจากความสามารถการ เขาไปยงแหลงทรพยากรอเลกทรอนกสทมอยหลากหลายโดยวธการจดหาเนอหาใหผเรยนผานการเชอมโยงไปยงแหลงเสรมตางๆ เชน สารานกรม วารสาร หรอหนงสอออนไลนทงหลาย ซงถอไดวาเปนการน าเอาลกษณะทางกายภาพของหองสมดทมทรพยากรจ านวนมหาศาลมาประยกต ใช สวนประกอบของรปแบบน ไดแก สารานกรมออนไลน วารสารออนไลน หนงสอออนไลน สารบญการอานออนไลน (Online Reading List) เวบหองสมด เวบงานวจย รวมทงการรวบรวมรายชอเวบทสมพนธกบวชาตางๆ

1.2 รปแบบหนงสอเรยน (Textbook Model) การเรยนการสอนผานเวบรปแบบนเปนการจดเนอหาของหลกสตรในลกษณะออนไลนใหแกผเรยน เชน ค าบรรยาย สไลด นยาม ค าศพทและสวนเสรมผสอนสามารถเตรยมเนอหาออนไลนทใชเหมอนกบทใชในการเรยนในชนเรยนปกตและสามารถท าส าเนาเอกสารใหกบผเรยนได รปแบบนตางจากรปแบบหองสมดคอรปแบบนจะเตรยมเนอหาส าหรบการเรยนการสอนโดยเฉพาะ ขณะทรปแบบหองสมดชวยใหผเรยนเขาถงเนอหาทตองการจากการเชอมโยงทได

21

เตรยมเอาไว สวนประกอบของรปแบบหนงสอเรยนนประกอบดวยบนทกของหลกสตร บนทกค าบรรยาย ขอแนะน าของหองเรยน สไลดทน าเสนอ วดโอและภาพ ทใชในชนเรยน เอกสารอนทมความสมพนธกบชนเรยน เชน ประมวลรายวชา รายชอในชน กฏเกณฑขอตกลงตางๆตารางการสอบและตวอยางการสอบครงทแลว ความคาดหวงของชนเรยน งานทมอบหมาย เปนตน

1.3 รปแบบการสอนทมปฎสมพนธ (Interactive Instruction Model) รปแบบนจดให ผเรยนไดรบประสบการณการเรยนรจากการมปฎสมพนธกบเนอหาทไดรบ โดยน าลกษณะของบทเรยน คอมพวเตอรชวยสอน (CAI) มาประยกตใชเปนการสอนแบบออนไลนทเนนการมปฏสมพนธ มการให ค าแนะน า การปฏบต การใหผลยอนกลบ รวมทงการใหสถานการณจ าลอง

2. รปแบบการสอสาร (Communication Model) การเรยนการสอนผานเวบรปแบบนเปนรปแบบทอาศยคอมพวเตอรมาเปนสอเพอการสอสาร

(Computer–Mediated Communications Model) ผเรยนสามารถทจะสอสารกบผเรยนคนอนๆ ผสอนหรอกบผ เชยวชาญได โดยรปแบบการสอสารทหลากหลายในอนเทอร เนต ซ งไดแก จดหมาย อเลกทรอนกส กลมอภปรายการสนทนาและการอภปรายและการประชมผานคอมพวเตอร เหมาะ ส าหรบการเรยนการสอนทตองการสงเสรมการสอสารและปฏสมพนธระหวางผทมสวนรวมในการเรยนการสอน

3. รปแบบผสม (Hybrid Model) รปแบบการเรยนการสอนผานเวบรปแบบนเปนการน าเอารปแบบ 2 ชนด คอ รปแบบการเผยแพร

กบรปแบบการสอสารมารวมเขาไวดวยกน เชน เวบไซตทรวมเอารปแบบหองสมดกบรปแบบหนงสอเรยนไวดวยกน เวบไซตทรวบรวมเอาบนทกของหลกสตรรวมทงค าบรรยายไวกบกลมอภปรายหรอเวบไซตทรวมเอารายการแหลงเสรมความรตางๆ และความสามารถของจดหมายอเลกทรอนกสไวดวยกน เปนตนรปแบบนมประโยชนเปนอยางมากกบผเรยนเพราะผเรยนจะไดใชประโยชนของทรพยากรทมในอนเทอรเนตในลกษณะทหลากหลาย

4. รปแบบหองเรยนเสมอน (Virtual classroom model) รปแบบหองเรยนเสมอนเปนการน าเอาลกษณะเดนหลายๆ ประการของแตละรปแบบทกลาว

มาแลวขางตนมาใช ฮลทซ (Hiltz, 1993) ไดนยามวาหองเรยนเสมอนเปนสภาพแวดลอมการเรยนการสอนทน าแหลงทรพยากรออนไลนมาใชในลกษณะการเรยนการสอนแบบรวมมอ โดยการรวมมอระหวางนกเรยนดวยกน นกเรยนกบผสอน ชนเรยนกบสถาบนการศกษาอน และกบชมชนท ไมเปนเชงวชาการ (Khan, 1997) สวนเทอรอฟฟ (Turoff, 1995)กลาวถงหองเรยนเสมอนวา เปนสภาพแวดลอมการเรยน การสอนทตงขนภายใตระบบการสอสารผานคอมพวเตอรในลกษณะของการเรยนแบบรวมมอ ซงเปนกระบวนการทเนนความส าคญของกลมทจะรวมมอท ากจกรรมรวมกน นกเรยนและผสอนจะไดรบความรใหมๆ จากกจกรรมการสนทนาแลกเปลยนความคดเหนและขอมล ลกษณะเดนของการเรยนการสอนรปแบบนกคอความสามารถในการลอกเลยนลกษณะของหองเรยนปกตมาใชในการออกแบบการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต โดยอาศยความสามารถตางๆ ของอนเทอรเนต โดยมสวนประกอบคอ ประมวลรายวชา เนอหาในหลกสตร รายชอแหลงเนอหาเสรม กจกรรมระหวาง ผเรยนผสอน ค าแนะน า

22

และการใหผลปอนกลบ การน าเสนอในลกษณะมลตมเดย การเรยนแบบรวมมอ รวมทงการสอสารระหวางกน รปแบบนจะชวยใหผเรยนไดรบประโยชนจากการเรยน โดยไมมขอจ ากดในเรองของเวลาและสถานท

โดเฮอรต (Doherty, 1910) แนะน าวาการเรยนการสอนผานเวบ มรปแบบของวธการใชใน 3ลกษณะ คอ

1. การน าเสนอ (Presentation) ในลกษณะของเวบไซตทประกอบไปดวยขอความ ภาพกราฟกโดยมวธ การน าเสนอ คอ 1.1 การน าเสนอแบบสอเดยว เชน ขอความ หรอ รปภาพ 1.2 การน าเสนอแบบสอค เชน ขอความกบรปภาพ 1.3 การน าเสนอแบบมลตมเดย คอ ประกอบดวยขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง

2. การสอสาร (Communication) การสอสารเปนสงจ าเปนทจะตองใชทกวนในชวตซงเปนลกษณะ ส าคญของอนเทอรเนต โดยมการสอสารบนอนเทอรเนตหลายแบบ เชน 2.1 การสอสารทางเดยว เชน การดขอมลจากเวบเพจ 2.2 การสอสารสองทาง เชน การสงไปรษณยอเลกทรอนกสโตตอบกน 2.3 การสอสารแบบหนงแหลงไปหลายท เปนการสงขอความจากแหลงเดยวแพรกระจายไป หลายแหลง เชน การอภปรายจากคนเดยวใหคนอนๆไดรบฟงดวยหรอการประชมผานคอมพวเตอร 2.4 การสอสารหลายแหลงไปสหลายแหลง เชน การใชกระบวนการกลมในการสอสารบนเวบ โดยมคนใชหลายคนและคนรบหลายคนเชนกน

3. การท าใหเกดความสมพนธ (Dynamic Interaction) เปนคณลกษณะทส าคญของอนเทอรเนตและส าคญทสด ซงม 3 ลกษณะคอ 3.1 การสบคนขอมล 3.2 การหาวธการเขาสเวบ 3.3 การตอบสนองของมนษยตอการใชเวบ 3. การออกแบบเวบไซต

การออกแบบเวบไซตเปนขนตอนทถอวาส าคญมากขนตอนหนง ดวยท าใหเวบไซตสามารถดงดดความนาสนใจ และเพมชองทางในการด าเนนงานผานโลกออนไลน ซงหลกการและความส าคญในการออกแบบเวบไซตตองค านงถงผเยยมชมเวบไซตเปนส าคญ รวมถง ความเหมาะสมของงานและความสวยงามทเหมาะแกลกษณะของเวบไซตแตละประเภท ปจจยส าคญทผใชตองการจากเวบไซต (ศภกฤษฏ, 2557) กลาววา เนอหาทเปนประโยชน ตรงกบทผใชตองการ ปรบปรงเนอหา และพฒนาเวบไซตอยเสมอ ใชเวลาในการดาวนโหลดนอย แสดงผลเรว และการใชงานทสะดวก เขาใจงาย ซงการท าเวบไซตตองรองรบการใชงานของกลมเปาหมายแตละประเภท ตวอยางเชน การท าเวบไซตเพอการศกษา ดงนนลกษณะของเวบไซตทออกมาควรจะเปนไปอยางเรยบงาย สบายตา การใชงานและหาขอมลตางๆ ไมควรยงยาก ซบซอนมากเกนไปนก

23

การออกแบบเวบไซต การออกแบบเวบไซตทด (ฐตรศญาณ, 2555) คอ การออกแบบใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายและ

ลกษณะของเวบไซต โดยค านงถงความสะดวกในการใชงานของผใชเปนหลก เวบไซตทออกแบบอยางมประสทธภาพ ควรมความเรยบงาย มความสม าเสมอ สะทอนเอกลกษณและลกษณะขององคกรนนได มเนอหาทมประโยชน มระบบ Navigation ทใชงานงาย มลกษณะทนาสนใจและดงดด มโลโกและชอเวบไซตทกหนา เขาถงขอมลไดโดยไมตองเขาเมนทซบซอน สามารถเขาถงขอมลใหไดมากทสดโดยไมตองบงคบใหผใชตองตดตงโปรแกรมเพมเตม หรอเลอกใชบราวเซอรชนดใดชนดหนง สามารถแสดงผลในหนาจอทมความละเอยดตางๆกนได มคณภาพในการออกแบบ เลยงลาย background ทลายตา เลอกส background และส font ใหเหมาะสม ขนาดตวอกษรพอเหมาะ รองรบเวบไซตทอาจมขอมลเพมขนเรอยๆ ลงคตางๆเชอมโยงไปยงหนาทมอยจรง ไมม “broken link” ควรใชเวลาในการดาวนโหลดนอย แสดงผลเรว และหมนปรบปรงเนอหาอยางสม าเสมอ (ธวชชย ศรสเทพ 2544: 14-23; ดวงพร เกยงค า และวงศประชา จนทรสมวงศ 2546: 26-43; Sklar, 2003; Kentie, 2002 อางถงใน เนณภา, 2548) กระบวนการในการพฒนาเวบไซต สามารถแบงไดเปน 5 ขนตอนทส าคญคอ (ธวชชย ศรสเทพ 2544; ดวงพร เกยงค า และวงศประชา จนทรสมวงศ 2546; Geest, 2001 อางถงใน เนณภา, 2548)

ขนตอนท 1 : ส ารวจปจจยส าคญ (Research) เรมตนจากการศกษาหนวยงานเจาของเวบไซต เพอก าหนดเปาหมายของเวบไซตทชดเจน ศกษาผใช เพอใหสามารถระบกลมผใช และความตองการของผใช และศกษาคแขง เพอก าหนดกลยทธในการแขงขน

ขนตอนท 2 : พฒนาเนอหา (Site Content) หลงจากการศกษาขอมลเบองตนและก าหนดวตถประสงคของเวบไซตแลว จะสามารถก าหนดแนวทางในการออกแบบเวบไซต ขอบเขตเนอหาและการใชงาน เพอรวบรวมขอมลและเนอหาของเวบไซตตอไป

ขนตอนท 3 : พฒนาโครงสรางเวบไซต (Site Structure) ในขนตอนน จะน าขอมลทรวบรวมไดมาจดระบบขอมล โดยจดท าแผนผงโครงสรางขอมล และออกแบบระบบ Navigation เพอออกแบบการใชขอมลและแนวทางการทองเวบทจะพฒนา

ขนตอนท 4 : ออกแบบและพฒนาหนาเวบ (Visual Design) ในขนตอนน จะท าการออกแบบลกษณะหนาตาของเวบเพจตามหลกการออกแบบเวบทด มการจดแบงพนทในหนาเวบเพจ และมรปแบบโครงสรางขอมลอยในหนาเวบทออกแบบน ในขนตอนน จะไดเวบเพจตนแบบทจะใชพฒนาเปนเวบไซตตอไป

ขนตอนท 5 : พฒนาและด าเนนการ (Production and Operation) ในขนตอนน จะท าการพฒนาเวบเพจทออกแบบ เปนเวบไซตทสมบรณ จนถงการ upload เวบไซตสเครองแมขายเพอเผยแพรสอนเทอรเนต และก าหนดแนวทางการดแลเนอหาและพฒนาตอไป เทคนคการออกแบบเวบเพจใหแสดงผลไดเรว

24

ปจจบนเวบไซตเกดขนมากมาย และเกดขนใหม ๆ ทกวน ดวยเวบไซตเปนสอทไดรบความนยมอยางมากบนอนเทอรเนต ผใชจงมทางเลอกมากขน และสามารถเปรยบเทยบคณภาพของเวบไซตตาง ๆ ไดเอง เวบไซตทไดรบความสนใจจากผใชสวนใหญมกออกแบบไดเหมาะสมกบเนอหา ตรงกบความตองการในการใชงาน สะดวกและมความสวยงาม ดงนนการออกแบบเวบไซตจงเปนกระบวนการส าคญในการสรางเวบไซตใหเกดความประทบใจแกผ ใช ซงมแนวทางในการตรวจสอบและประเมนคณภาพการออกแบบเวบไซต (ปรชญนนท นลสข, 2546) ตามแนวคดของ ดร.แนนซ อเวอรฮารท 9 ดาน คอ 1. ความทนสมย (Currency) เปนขอมลทใหม ทนตอสถานการณและไดรบการปรบปรงแกไขตามระยะเวลาอยางเหมาะสม และแสดงวนทปรบปรงขอมลครงลาสดอยเสมอ 2. เนอหาและขอมล (Content and Information) ตองมเนอหาและขอมลทเปนประโยชน เนอหาของเวบมความถกตอง เปนไปตามวตถประสงคในการจดท าเวบไซต

3. ความนาเชอถอ (Authority) ผจดท าเวบเปนผทเกยวของโดยตรงกบเนอหาหรอเปนองคกรทรบผดชอบดานนนโดยตรง โดยแสดงความรบผดชอบในเวบอยางชดเจน แสดงใหเหนไดจากสวนทสงวนลขสทธและผรบผดชอบภายในเวบ ซงนยมแสดงไวดานลางของเวบไซต 4. การเชอมโยงขอมล (Navigation) ควรจะแสดงการเชอมโยงไปยงสวนตางๆ ในรปแบบทเขาใจงาย และอานไดอยางชดเจน 5. การปฏบตจรง (Experience) ตองท าใหผเขาชมรสกวาไมเสยเวลา ไมไรประโยชนหรอเวบเพจไมเปนไปตามวตถประสงค 6. ความเปนมลตมเดย (Multimedia) องคประกอบทส าคญของความเปนมลตมเดยภายในเวบไซต คอ เสยง ภาพ กราฟก ภาพเคลอนไหว ควรสอดคลองกบเนอหาภายในเวบ 7. การใหขอมล (treatment) ควรจะเขาถงไดงายและรวดเรว โดยไมมความสลบซบซอน มการจดรปแบบและหมวดหมของขอมลอยางเปนระบบ เพอใหงายตอการตรวจสอบและใชงานขอมล 8. การเขาถงขอมล (Access) สามารถแสดงผลขอมลไดอยางรวดเรว เมอผใชเขาสเวบไซต 9. ความหลากหลายของขอมล (Miscellaneous) เวบควรมความหลากหลายและมเรองทเปนประโยชนมากมายหลายๆ เรอง มความนาเชอถอและตรวจสอบได ขอมลนนกจะไดรบความนยมและแนะน ากนใหเขามาชมอกเรอยๆ ในการออกแบบเวบไซตนนประกอบดวยกระบวนการตาง ๆ มากมาย หากขาดการวางแผน ไมมเปาหมายและแนวทางทชดเจน ยอมประสบปญหาในเวลาตอมา ดงนน การออกแบบเวบไซตอยางถกตองจะชวยลดความผดพลาด และชวยลดความเสยงทจะท าใหเวบประสบความลมเหลว การออกแบบเวบไซตทดตองท างานอยางเปนระบบมการออกแบบและจดระบบขอมลอยางเหมาะสม ก าหนดเปาหมายของเวบไซต ก าหนดกลมเปาหมาย ซงจะเปนขอมลทท าใหสามารถออกแบบเนอหาและการใชงานเวบไซตไดอยางเหมาะสม ตรงกบความตองการของผใชอยางแทจรง โดยทหนาเวบเปนสงส าคญมาก เพราะเปนสอกลางใหผชมสามารถใชประโยชนจากขอมลของระบบงานของเวบไซตนนได ปกตหนาเวบจะประกอบดวย รปภาพ ตวอกษร สพน ระบบเนวเกชน และองคประกอบอน ๆ ทชวยสอความหมายของ

25

เนอหาและอ านวยความสะดวกตอการใชงานบนพนฐานของความเรยบงายและความสะดวกของผใชอนเปนการแสดงถงประสทธภาพในการออกแบบหนาเวบไซตดวย ขณะเดยวกนตองหมนดแลตรวจสอบและพฒนาเวบไซตใหทนสมยอยเสมอ

การออกแบบเวบไซตทมประสทธภาพนนตองค านงถง องคประกอบส าคญดงตอไปน (ศภกฤษฏ, 2557; ฐตรศญาณ, 2555)

1. ความเรยบงาย (Simplicity) หมายถง การจ ากดองคประกอบเสรมใหเหลอเฉพาะองคประกอบหลกกลาวคอในการสอสารเนอหากบผใชนน เราตองเลอกเสนอสงทเราตองการน าเสนอจรง ๆ ออกมาในสวนของกราฟก สสน ตวอกษรและภาพเคลอนไหว ตองเลอกใหพอเหมาะ คอมรปแบบทเรยบงาย ไมซบซอน และใชงานไดสะดวก ไมมกราฟกหรอตวอกษรทเคลอนไหวอยตลอดเวลา ชนดและสของตวอกษรไมมากจนเกนไปท าใหวนวาย

2. ความสม าเสมอ (Consistency) หมายถง การสรางความสม าเสมอใหเกดขนตลอดทงเวบไซต โดยอาจเลอกใชรปแบบเดยวกนตลอดทงเวบไซตกได เพราะถาหากวาแตละหนาในเวบไซตนนมความแตกตางกนมากจนเกนไป อาจท าใหผใชเกดความสบสนและไมแนใจวาก าลงอยในเวบไซตเดมหรอไม เพราะฉะนนการออกแบบเวบไซตในแตละหนาควรทจะมรปแบบ สไตลของกราฟก ระบบเนวเกชน (Navigation) และโทนสทมความคลายคลงกนตลอดทงเวบไซต

3. ความเปนเอกลกษณ (Identity) ในการออกแบบเวบไซตตองค านงถงลกษณะขององคกรเปนหลก เนองจากเวบไซตจะสะทอนถงเอกลกษณและลกษณะขององคกรเชน ถาเปนเวบไซตของทาง ราชการ จะตองดนาเชอถอ จงควรเลอกใชตวอกษร ชดส รปภาพหรอกราฟก ใหเหมาะสม

4. เนอหา (Useful Content) ถอเปนสงส าคญทสดในเวบไซต เนอหาในเวบไซตตองสมบรณและไดรบการปรบปรงพฒนาใหทนสมยอยเสมอ ผพฒนาตองเตรยมขอมลและเนอหาทผใชตองการใหถกตองและสมบรณ เนอหาทส าคญทสดคอเนอหาททมผพฒนาสรางสรรคขนมาเอง มการปรบปรงและเพมเตมใหทนเหตการณอยเสมอและเนอหาไมควรซ ากบเวบไซตอน จงจะดงดดความสนใจ

5. ระบบเนวเกชน (User-Friendly Navigation) เปนสวนประกอบทมความส าคญตอเวบไซตมาก เพราะจะชวยไมใหผใชเกดความสบสนระหวางดเวบไซต ระบบเนวเกชนจงเปรยบเสมอนปายบอกทาง ดงนนการออกแบบเนวเกชน จงควรใหเขาใจงาย ใชงานไดสะดวก ใชกราฟกทสอความหมายรวมกบค าอธบายทชดเจน มรปแบบและล าดบของรายการทสม าเสมอ เชน วางไว ต าแหนงเดยวกนของทกหนา

6. คณภาพของสงทปรากฏใหเหนในเวบไซต (Visual Appeal) ลกษณะทนาสนใจของเวบไซตนน ขนอยกบความชอบสวนบคคลเปนส าคญ แตโดยรวมแลวกสามารถสรปไดวาเวบไซตทนาสนใจนนสวนประกอบตาง ๆ ควรมคณภาพ เชน กราฟกควรสมบรณไมมรอยหรอขอบขนบนไดใหเหน ชนดตวอกษรอานงายสบายตา มการเลอกใชโทนสทเขากนอยางสวยงาม เปนตน

7. ความสะดวกของการใชในสภาพตางๆ (Compatibility) การใชงานของเวบไซตนนไมควรมขอบจ ากด กลาวคอ ตองสามารถใชงานไดดในสภาพแวดลอมทหลากหลาย ผใชสวนใหญสามารถเขาถงไดมาก

26

ทสดเลอกใชบราวเซอรชนดใดกไดในการเขาถงเนอหาสามารถแสดงผลไดทกระบบปฏบตการและความละเอยดหนาจอตางๆ กนอยางไมมปญหาเปนลกษณะส าคญส าหรบผใชทมจ านวนมาก

8. ความคงทในการออกแบบ (Design Stability) ถาตองการใหผใชงานรสกวาเวบไซตมคณภาพ ถกตอง และเชอถอได ควรใหความส าคญกบการออกแบบเวบไซตเปนอยางมาก ตองออกแบบวางแผนและเรยบเรยงเนอหาอยางรอบคอบ สรางความรสกวาเวบไซตคณภาพ ถกตอง และเชอถอได

9. ความคงทของการท างาน (Function Stability) ระบบการท างานตาง ๆ ในเวบไซตควรมความถกตองแนนอน ซงตองไดรบการออกแบบสรางสรรคและตรวจสอบอยเสมอ ลงคตางๆ จะตองเชอมโยงไปหนาทมอยจรงและถกตอง ระบบการท างานตางๆ ในเวบไซตจะตองมความแนนอนและท าหนาทไดอยางถกตอง

การออกแบบโครงสรางเวบไซต (Site Structure Design) โครงสรางเวบไซต (Site Structure) เปนแผนผงของการล าดบเนอหาหรอการจดวางต าแหนงเวบ

เพจทงหมด ซงจะท าใหเรารวาทงเวบไซทประกอบไปดวยเนอหาอะไรบาง และมเวบเพจหนาไหนทเกยวของเชอมโยงถงกน ดงนนการออกแบบโครงสรางเวบไซทจงเปนเรองส าคญ เปรยบเสมอนกบการเขยนแบบอาคารกอนทจะลงมอสราง เพราะจะท าใหเรามองเหนหนาตาของเวบไซทเปนรปธรรมมากขน สามารถออกแบบระบบเนวเกชนไดเหมาะสม และเปนแนวทางการท างานทชดเจน ส าหรบขนตอนตอๆไป นอกจากนโครงสรางเวบไซตทดยงชวยใหผชมไมสบสนและคนหาขอมลทตองการไดอยางรวดเรววธการจดโครงสรางเวบไซตสามารถท าไดหลายแบบ แตแนวคดหลกๆทนยมใชกนมอย 2 แบบ (ผดงเกยรต, 2554) คอ จดตามกล ม เน อหา (Content-based Structure) จดตามกล มผ ชม (User-based Structure) โครงสรางทดจะชวยใหผใชงานเวปไซตสะดวก รวดเรวในการเชอมโยงเนอหา และจดระเบยบเนอหาในการสบคนภายในเวปไซต ซงรปแบบของโครงสรางเวบไซทเราสามารถวางรปแบบโครงสรางเวบไซทไดหลายแบบตามความเหมาะสม ไดแก 1) แบบเรยงล าดบ (Sequence) เหมาะส าหรบเวบไซททมจ านวนเวบเพจไมมากนก หรอเวบไซททมการน าเสนอขอมลแบบทละขนตอน 2) แบบระดบชน (Hierarchy) เหมาะส าหรบเวบไซททมจ านวนเวบเพจมากขน เปนรปแบบทเราจะพบไดทวไป 3) แบบผสม (Combination) เหมาะส าหรบเวบไซททซบซอน เปนการน าขอดของรปแบบทง 2 ขางตนมาผสมกน

การใชสในการออกแบบเวบไซต

สเปนองคประกอบบนหนาเวบทมอทธพลในเรองของอารมณ การสอความหมายทเดนชด สามารถกระตนการรบรทางดานจตใจมนษย สแตละสใหความรสก อารมณทไมเหมอนกน สบางสใหความรสกสงบ บางสใหความรสกตนเตนรนแรง สจงเปนปจจยส าคญอยางยงตอการออกแบบเวบไซต การสรางสสนบนหนาเวบเปนสงทสอความหมายของเวบไซตไดอยางชดเจน การเลอกใชสใหเหมาะสม กลมกลน ไมเพยงแตจะสรางความพงพอใจใหกบผใช แตยงสามารถท าให เหนถงความแตกตางระหวางเวบไซตได สเปนองคประกอบหลกส าหรบการตกแตงเวบ จงจ าเปนอยางยงทจะตองท าความเขาใจเกยวกบการใชส (ดวงพร, 2555; ผดงเกยรต, 2554)

27

ดงนนการเลอกใชโทนสภายในเวบไซตเปนการแสดงถงความแตกตางของสทแสดงออกทางอารมณ มชวตชวาหรอเศราโศก รปแบบของสทสายตาของมนษยมองเหน แบงออกเปน 3 กลม คอ

1. สโทนรอน (Warm Colors) เปนกลมสทแสดงถงความสข ความปลอบโยน ความอบอน และดงดดใจ สกลมนเปนกลมสทชวยใหหายจากความเฉอยชา มชวตชวามากยงขน

2. สโทนเยน (Cool Colors) แสดงถงความทดสภาพ ออนโยน เรยบรอย เปนกลมสทมคนชอบมากทสด สามารถโนมนาวในระยะไกลได

3. สโทนกลาง (Neutral Colors) สทเปนกลาง ประกอบดวย สด า สขาว สเทา และสน าตาล กลมสเหลานคอ สกลางทสามารถน าไปผสมกบสอน ๆ เพอใหเกดสกลางขนมา

สเปนปจจยส าคญอยางหนงทชวยเสรมสรางความหมายขององคประกอบในเวบไซดเปนอยางด สแตละสสามารถสอความหมาย สรางระเบยบใหกบขอความตางๆ แยกสวนระหวางหวเรองกบตวเรอง สรางความสมพนธและความแตกตางของขอความไดเปนอยางด ยอมสงผลใหเวบมความนาเชอถอมากยงขน ฉะนนการใชสอยางเหมาะสมจะสามารถสอความหมายของเวบได ขณะเดยวกนยอมดงดดความสนใจของผเยยมชมและสงเสรมเอกลกษณขององคกรหรอหนวยงานดวย

การใชตวอกษรในการออกแบบเวบไซต

ตวอกษรบนเวบไซตมผลตอลกษณะของเนอหาหลายประการ ดงนนจงควรออกแบบเวบไซตใหสามารถดงความสนใจของผเยยมชมไปยงขอมลทตองการ ดวยการจดขนาดและความสมดลของตวอกษรบนเวบไซดเพอเพมประสทธภาพของเนอหาบนเวบเพจ ดวยการการจดโครงสรางของเนอหาในหนาเวบเพอใหผอานเขาใจไดงาย มการจดระเบยบ สมดลรวมถงการจดแนวของตวอกษรอยางเหมาะสม (ดวงพร, 2555) โดยการน าสายตาของผอานใหมงไปยงเปาหมายดวยการใชตวอกษรขนาดใหญ การดงดดความสนใจดวยอกษรขนาดใหญในการเรมตนประโยคแลวใชตวอกษรขนาดเลกเพอเพมความตอเนองของเนอหา การใชความแตกตางของตวอกษร เชน ขนาดและน าหนก การท าตวเอยง การขดเสนใตเพอเนนใจความส าคญใหเหนเดนชดหรอการวางต าแหนงของค าหรอบรรทดทตางจากปกต ดวยการใชตวอกษรเพอสรางความสมดลในหนาเวบในหลายลกษณะตามแนวนอน ขนาดใหญและขนาดเลก จดกลมขอความเปนสดสวนเหลอมล ากน จดโครงสรางพนทตวอกษรอยางไมเทากนหรอจดแนวตวอกษรในกลมเดยวกน นอกจากน สเปนสวนหนงทมประสทธภาพสงในการน าเสนอบนเวบ โดยจะชวยตกแตงโครงสรางและรปแบบของตวอกษรใหดดยงขนดวย การจดวางตวอกษรในแบบทตางกนบนเวบไซต (เอกเทพ, 2550: 201-203 อางในดวงพร, 2555)

1. การจดตวอกษรแบบชดดานซายหรอเสมอหนา เปนการจดขอความใหอยชดดานซายของเวบเพจในทกบรรทด โดยไมค านงวาแนวขอความดานขวาจะตรงกนหรอไม การจดลกษณะนขอความแตละบรรทดจงยาวไมเทากน ขาดความเปนระเบยบ สวนใหญนยมใชกบหนงสอทอานเพอผอนคลาย เชนหนงสอเดก

28

2. การจดตวอกษรแบบชดดานขวาหรอเสมอหลง เปนการจดขอความใหอยชดดานขวาของเวบเพจในทกบรรทด โดยไมค านงวาแนวขอความดานซายจะตรงกนหรอไม การจดลกษณะนท าใหเกดความรสกไมเปนธรรมชาต แตเรยกความสนใจไดด นยมใชในงานโฆษณาตางๆเชนนตยสาร โปสเตอร

3. การจดแบบกงกลาง เปนการจดต าแหนงขอความใหอยกงกลางหนาเวบ นยมใชกบงานขอความสนๆหรอการจดวางขอความในตาราง ไมเหมาะกบขอความทมขนาดยาว แตสามารถเพมความสนใจไดดพอสมควรเหมาะกบงานโปสเตอรและการดตางๆ

4. การจดแบบเสมอหนาและหลง เปนการจดขอความทงหมดเปนแนวเสนตรงทงดานหนาและหลง คอจดขอความใหอยชดขอบเวบเพจทงสองดาน ท าใหขอมลเปนระเบยบเปนทางการ อานงาย แตมขอจ ากดทส าคญคอ ขอความในบรรทดอาจมการกระจายออกไปจนเกดชองวางระหวางค าได เหมาะกบหนงสอนตยสาร 5. การจดแบบเสมอหนาและหลง แบบอสระเปนการจดขอความทงหมดเปนแนวเสนตรงทงดานหนาและหลง โดยไมสนใจขนาดของชองไฟ นยมใชค าพาดหวตางๆ เชน องคกร นามบตร หรองานออกแบบทมขอความนอยๆ เพราะดมดไซน แตไมนยมใชกบตวอกษรภาษาไทยเนองจากมวรรณยกตและสระ

6. การจดแบบอสระ เปนการจดขอความทไมยดรปแบบตายตว ซงท าใหรสกเปนอสระ ทนสมย ดงดดความสนใจ สะดดตา นยมใชกบงาน ประเภทใบปลว แผนพบ งานเวบไซตแตไมควรใชกบขอความทยาวเกนไป

การสรางความแตกตางของการจดขนาดและความสมดลของตวอกษรบนเวบไซดจะเปนทสะดดตาและดงดดความสนใจจากผอานไดอยางมาก ซงมแนวทางในการเนนขอความไดหลายรปแบบ ทเมอน าไปใชอยางเหมาะสมกจะชวยสรางความนาสนใจใหกบเนอหา และยงชวยเสรมความสวยงามใหกบเวบเพจไดอกดวย

4. หองเรยนเสมอนจรง

ความหมายของ หองเรยนเสมอนจรง การพฒนารปแบบการเรยนการสอนทางไกลใหมประสทธภาพ ตองอาศยเทคโนโลยสารสนเทศ การเชอมโยงเครอขายอนเทอรเนตเขามาชวยในการเรยนการสอน การเลอกใชการเรยนการสอนดวยหองเรยนเสมอนจรงบนเครอขายอนเทอรเนตสถาบนการศกษาตางๆก าลงใหความสนใจและขยายตวมากขนในการเรยนรศตวรรษท 21 นบไดวาเปนรปแบบใหมของการเรยนการสอนในโลกยคไรพรมแดน ซงมการใหนยามความหมายของหองเรยนเสมอน ไวดงน หองเรยนเสมอนจรง (บญเกอ, 2542) หมายถง การจดการเรยนการสอนแบบทเสมอนจรงเปนนวตกรรมการศกษาทสถาบนการศกษาตางๆทวโลกใหความสนใจ เปนโฉมหนาใหมของการศกษาในโลกยคไรพรมแดนทอาจกลาวไดวาผเรยนจะเรยนทไหนกได จะเปนทบานหรอทท างาน โดยไมตองไปนงเรยนในหองเรยนจรงๆ ท าใหประหยดเวลา คาเดนทาง และคาใชจายอนๆได

29

หองเรยนเสมอนจรง (ครรชต , 2540) หมายถง การเรยนการสอนทผานระบบเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงคอมพวเตอรของผเรยนเขาไวกบเครองคอมพวเตอรของผ ใหบรการเครอขาย (File Server) และเครองคอมพวเตอรผใหบรการเวบ (Web Server) อาจเปนการเชอมโยงระยะใกลหรอระยะไกลผานทางระบบการสอสารและอนเทอรเนตดวย กระบวนการสอนผสอนจะออกแบบระบบการสอนไวโดยก าหนดกจกรรมการเรยนการสอน สอตางๆนาเสนอผานเวบไซตประจ าวชา จดสรางเวบเพจในแตละสวนใหสมบรณ ผเรยนจะเขาสเวบไซตประจาวชาและด าเนนการเรยนไปตามระบบการเรยนทผสอนออกแบบไวในระบบเครอขาย มการจาลองสภาพแวดลอมตางๆในลกษณะเปนหองเรยนเสมอน หองเรยนเสมอน (อทย, 2540) หมายถงการใหบรการดานการเรยนการสอนทางไกลผานเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงกนอยทวทกมมโลกเชน Internet WWW โดยจะจดบรเวณ สถานท หองเรยน หองสมด ภาควชาตางๆ ศนยบรการ ตลอดจนคณาจารย นกศกษา กจกรรมทกอยางเหมอนเปนชมชนวชาการจรง แตขอมลเหลานจะอยในศนยคอมพวเตอรตละแหง ผประสงคจะเขารวมในการเปดบรการกตองจองเนอทและเขยนโปรแกรมใสขอมลเขาไป เมอนกศกษาตดตอเขามา โปรแกรมคอมพวเตอรกจะแสดงภาพ เสยง และการเคลอนไหว สามารถโตตอบได สงคมระหวางผเรยนดวยกน ซงเปนสงทตองคดวาหองเรยนเสมอนจะท าใหเกดขนไดอยางไร

หองเรยนเสมอน (สรศกด, 2556) หมายถง การเรยนการสอนทางไกลผานเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงกนทวโลก ซงมการนาเสนอเนอหา กจกรรมตางๆผานทางเวบไซต โดยมการจดการเรยนการสอนเสมอนกบเปนหองเรยนจรงๆ

ประเภทของหองเรยนเสมอนจรง ประเภทการเรยนในหองเรยนแบบเสมอนจรง (อทย, 2540) ไดจ าแนกไว 2 ลกษณะ ดงน 1. จดการเรยนการสอนในหองเรยนธรรมดา แตมการถายทอดสดภาพและเสยงเกยวกบบทเรยน

โดยอาศยระบบโทรคมนาคมและเครอขายคอมพวเตอรไปยงผเรยนทอยนอกหองเรยนนกศกษากสามารถรบฟงและตดตามการสอนของผสอนไดจากเครองคอมพวเตอรของตนเองอกทงยงสามารถโตตอบกบอาจารยผสอน หรอเพอนกศกษาในชนเรยนได หองเรยนแบบนยงอาศยสงแวดลอมทางกายภาพทเปนจรง ซงเรยกวา Physical Education Environment

2. การจดหองเรยนจากโปรแกรมคอมพวเตอรสรางภาพเสมอนจรง เรยกวา Virtual Reality โดยใชสอทเปนตวหนงสอ (Text-Based) หรอภาพกราฟก (Graphical-Based) สงบทเรยนไปยงผเรยนโดยผานระบบโทรคมนาคมและเครอขายคอมพวเตอร หองเรยนลกษณะนเรยกวา Virtual Education Environment ซงเปน Virtual Classroom ทแทจรง การจดการเรยนการสอนทางไกลทงสองลกษณะน ในบางมหาวทยาลยกใชรวมกน คอมทงแบบทเปนหองเรยนจรง และหองเรยนเสมอนจรง การเรยนการสอนกผานทางเครอขายคอมพวเตอรทเชอมโยงกนอยทวโลก เชน Internet, WWW. ขณะนไดมผพยายามจดตงมหาวทยาลยเสมอนจรงขนแลว โดยเชอมโยง Site ตางๆ ทใหบรการดานการเรยนการสอนทางไกล แบบ Virtual Classroom ตางๆ เขาดวยกนและจดบรเวณอาคารสถานท หองเรยน หองสมด ภาควชาตางๆ ศนยบรการตางๆ ตลอดจนคณาจารย นกศกษา กจกรรมทกอยางเสมอนเปนชมชนวชาการจรงๆ แต

30

ขอมลเหลานจะอยทศนยคอมพวเตอรของแตละแหง ผประสงคจะเขารวมในการเปดบรการกจะตองจองเนอทและเขยนโปรแกรมใสขอมลเขาไว เมอนกศกษาตดตอเขามา โปรแกรมคอมพวเตอรกจะแสดงภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว และสามารถโตตอบไดเสมอนหนงเปนมหาวทยาลยจรง ๆ

มโนทศนเกยวกบการเรยนแบบเสมอน (Conceptualization of Virtual Learning)

การเรยนแบบเสมอนจรง (Virtual Learning) จะมคณลกษณะเฉพาะทแตกตางจากการเรยนการสอนแบบปกตโดยทวไป ซงเปนการเรยนโดยใชจดเนนดานเทคโนโลย (Technology – Based) เปนฐานส าคญในการขบเคลอนและปฏบต ดงนนนอกเหนอจากรปแบบทางการเรยนจะแตกตางแลว คณลกษณะเชงกายภาพ เชน หองเรยนและสงอ านวยความสะดวกตางๆกจะมความแตกตางจากหองเรยนทวๆไปดวย

ภาพท 1.6 แสดงมโนทศนในการจดการเรยนการสอนแบบเสมอนจรง ทมา: สรศกด ปาเฮ, 2556 http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?articleid=882843&show=html

ภายใตกระบวนทศน (Paradigm) ของการเรยนการสอนเสมอนจรงดงกลาว จะมคณลกษณะท

เปนองคประกอบส าคญของการเรยนรกอใหเกดสภาพการณของการเรยนการสอนแบบเสมอนจรง ประกอบดวย 5 องคประกอบตอไปน

1. คณลกษณะของการจดการเรยนการสอน (Pedagogical Approach) มการจดการเรยนรหรอใหความรแกผเรยนในสภาพการณของหองเรยนเสมอนทใกลเคยงหรอจาลองสถานการณทเปนจรง

ชนเรยนเสมอน

5. ความไววางใจทมตอทม

4. พลวตของทม

3. การพฒนาทม

2. กระบวนการเรยนการสอน

1. ภารกจงานใน

กระบวนการเรยนการสอน

คณลกษณะของ การจดการเรยนการสอน

คณลกษณะของ การสรางองคความร

คณลกษณะของ การชวยเหลออ านวยความสะดวก

คณลกษณะของ เชงเทคนค

คณลกษณะของ ความรวมมอในการเรยนร

อ

อ

31

2. คณลกษณะในการสรางสรรคองคความร (Intellectual Approach) ซงการเรยนรแบบเสมอนจรงจะชวยเสรมสรางองคความรใหเกดขนกบผเรยนในสถานการณทแตกตางกน

3. คณลกษณะของการชวยเหลอและอ านวยความสะดวก (Facilitative Approach) โดยจดสภาพพนท โครงสรางสงแวดลอม และสอเทคโนโลยตางๆใหมความพรอมทจะชวยเหลอสนบสนนใหเกดบรรยากาศทางการเรยนทเออตอการเรยนแบบเสมอนจรงดงกลาว

4. คณลกษณะเชงเทคนค (Technical Approach) เนองจากการเรยนรลกษณะนตองอาศยเทคโนโลยทมคณภาพและมประสทธภาพคอนขางสงในการน ามาใช ซงสอเทคโนโลยเหลานจะสนบสนนให การเรยนบงเกดประสทธภาพสงสดได

5. คณลกษณะของความรวมมอในการเรยนร (Collaborative Approach) การเรยนแบบเสมอนจรงจะเปนการใชเทคโนโลยในการสรางหรอจ าลองสถานการณ (Simulation) ทางการเรยนรใหเกดขนภายในชนเรยน ดงนนในการเกดปฏสมพนธ (Interactive) ระหวางกลมผเรยนและผสอนจงเปนสงทส าคญยงภายใตความรวมมอหรอการมสวนรวมทางการเรยนทจะตองเกดขนและจะเปนเงอนไขส าคญทกอใหเกดการเรยนรทมประสทธภาพสงสดได

จากคณลกษณะส าคญทง 5 ประการดงกลาวนน นบไดวาเปนปจจยสาคญทจะน าไปสการสรางพลงเพอการขบเคลอนการเรยนรใหเกดขนในชนเรยนเสมอนจรง ภายใตเงอนไขสาคญ 5 ประการประกอบดวย

1. ภารกจงานในการเรยนการสอน (Task) 2. กระบวนการเรยนการสอน (Process) 3. การพฒนาทมงาน (Team Development) 4. พลวตของทมงาน (Team Dynamic) 5. ความไววางใจทมตอกนของทมงาน (Team Trust) การออกแบบหองเรยนเสมอน (Virtual Classroom) สามารถออกแบบใหมลกษณะดงน

(http://www.kmutt.ac.th/av/th/detail.php?t=1&id=6) 1. Learning is Fun ไดน าเทคโนโลยของ JAVA มาเสรมในการเรยนรแบบสนกสนาน และไม

เครยด นกเรยนจะไดเลนเกมทางคณตศาสตร วทยาศาสตรและรายวชาอนๆ ทจะสามารถออกแบบในลกษณะนได

2. Multimedia นกเรยนจะเรยนรบทเรยนจากภาพและเสยง สามารถควบคมขนตอนของของการเรยนรไดดวยปลายนวสมผสของตนเอง

3. Asynchronous learning หมายถง การเรยนทไมจ าเปนจะตองมครผสอนอยกบนกเรยนในเวลาและสถานทเดยวกน ครจะจดท า/รวบรวม "บทเรยนออนไลน" ซงใชเรยนท ไหนกได เวลาใดกได ตามแตผเรยนจะสะดวก บทเรยนมใหเลอกมากมาย และเชอมโยงไปยงบทเรยนอนๆ ทมความเกยวเนองกน

32

4. Electronic Library เปนหองสมดอเลกทรอนกส นกเรยนสามารถคนหาสงทตองการจากแหลงขอมลตางๆ ทวโลกได โดยใช

- Search Engine นอกจากนยงมบรการใหคนหาหนงสอจากหองสมดของมหาวทยาลยตางๆ คนหาค าศพทและอนๆ จาก Web Site ตางๆ

- Information on Demand นกเรยนสามารถเรยกดขอมลสารสนเทศตามทตองการไดจากขอมลตามค าสง ซงไดแก ขาว และสารพนความรตาง ๆ

จากภาพในอนาคตทปรากฏลกษณะของ Virtual Classroom ผนวกกบกระแสความเจรญทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ และความตองการเหนสงคมไทยเปนสงคมแหงการเรยนร แขงขนและรวมมอ มสมรรถภาพ การพฒนากระบวนเรยนรของผเรยนในแงมมของ Virtual Classroom : A New Alternative for Thai Students หรอ หองเรยนเสมอนจรง: ทางเลอกใหมของนกเรยนไทย จงเปนเรองทนาจบตามอง ลกษณะการจดการเรยนการสนอแบบหองเรยนเสมอน

การจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอน เปนการจดการศกษาในลกษณะการสอนทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนต เพอใหเขาใจระบบการจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนมากขนจะกลาวถงการจดการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนใน 2 ลกษณะ ไดแก 1) การจดการศกษาทางไกล และ 2) การจดการศกษาผานเครอขายอนเทอรเนต มรายละเอยด ดงน การศกษาทางไกล (Distance Learning)

การศกษาทางไกลเปนการเปดโอกาสทางการศกษาใหแกผใฝรและใฝเรยนทไมสามารถสละเวลาไปรบการศกษาจากระบบการศกษาปกตไดเนองจากภาระทางหนาทการงานหรอทางครอบครว และเปนการเปดโอกาสใหผทตองการเพมพนหรอปรบปรงความรทมอยใหทนสมยเพอประโยชนในการท างาน สวนค าวาการศกษาทางไกลมความหมายวาระบบการศกษาทผเรยนและผสอนอยไกลกน แตสามารถท าใหเกด การเรยนรไดโดยอาศยสอการสอนในลกษณะของสอประสม กลาวคอการใชสอตางๆ รวมกน เชน ต าราเรยน เทปเสยง แผนภม คอมพวเตอร หรอโดยการใชอปกรณทางโทรคมนาคม และสอมวลชนประเภทวทยและโทรทศนเขามาชวยในการแพรกระจายการศกษาไปยงผทปรารถนาจะเรยนรไดอยางกวางขวางทวทกทองถน การศกษานมทงในระดบตนจนถงระดบสงขนปรญญา (กดานนท , 2543 : 173 อางถงใน http://www.kmutt.ac.th/av/th/detail. php?t=1&id=6)

การศกษาทางไกลเปนการศกษาวธหนงในการศกษาทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน ทอาศยสอสงพมพ สออเลกทรอนกส และสอบคคล รวมทงระบบโทรคมนาคมในรปแบบตางๆ เปนหลกการเรยน การสอน เพอใหผเรยนเรยนรไดดวยตนเองจากสอเหลานน และอาจมการสอนเสรมควบคไปดวย เพอใหผเรยนซกถามปญหาจากผสอนหรอผสอนเสรม โดยการศกษานอาจจะอยในรปแบบของการศกษาอสระ การศกษารายบคคล หรอรปแบบของมหาวทยาลยเปดกได

ลกษณะเฉพาะของการศกษาทางไกล 1. ผเรยนศกษาดวยตนเองเปนสวนใหญและสามารถเลอกเวลาเรยนไดตามสะดวก 2. เปนการศกษาตลอดชวต

33

3. การใหโอกาสเทาเทยมกนในการศกษา 4. สงเสรมการสอสารมวลชน สอในการศกษาทางไกล การเลอกสอเพอใชในการศกษาทางไกลจะตองค านงถงหลกจตวทยาทวา ถาผเรยนตองม

ปฏสมพนธกบสอตลอดเวลานานๆ เขากจะเกดความเบอหนาย ไมสนก เกดความทอแทหมดก าลงใจในการศกษาดวยตนเอง ดงนนสอควรจะเปนสอทมการเสรมแรง ใหก าลงใจ และใหผเรยนสามารถรความกาวหนาของตนเองเปนระยะๆ การใชสอในการเรยนแบบนจงควรอยในลกษณะสอประสม โดยมสอใดสอหนงเปนสอหลก และมสอชนดอนเปนสอเสรม ซงสอทใชในการศกษาทางไกล ไดแก

1) สอหลก คอ สอทบรรจเนอหารายละเอยดตามประมวลการสอนในแตละวชาใน หลกสตร ผเรยนตองศกษาจากสอหลกใหครบตามหลกสตรของวชาจงจะสามารถเรยนรเนอหาไดอยางครบถวน

2) สอเสรม คอ สอทชวยเกบตก ตอเตมความรใหแกผเรยนใหมความรกระจาง หากผเรยนศกษาจากสอหลกแลวยงไมเพยงพอ กสามารถศกษาจากสอเสรมได ซงอาจจะอยในรปแบบของเทปสรปบทเรยน วทย เอกสารเสรม การสอนเสรม การพบกลม หรอเวบไซตตางๆ การจดการเรยนการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต

เทคโนโลยใหมลาสดในวงการคอมพวเตอรในปจจบนทมผลตอการเปลยนแปลงชวตประจ าวนของชาวโลกคอ เทคโนโลยอนเทอรเนต ซงเกดจากการเชอมโยงเครอขายคอมพวเตอรตางๆ ในโลกเขาดวยกน ภายใตกฎเกณฑการตอเชอม (Protocol) อยางเดยวกนทเรยกวา TCP/IP อนเทอรเนตเปนปรากฏการณของค าวา "โลกาภวฒน" (Globalization) ทเปนรปธรรม โลกทงโลกสามารถตดตอสอสารกนได ไมวาจะเพอวตถประสงคใด ในทางการศกษา อนเทอรเนตเปนการเปดกวางของการใหโอกาสในการศกษาหาความรอยางไมเคยมมากอน และเปนการเปดโอกาสทใหเกดความเทาเทยมส าหรบทกคน ทสามารถจะเขาถงเครอขายอนเทอรเนตได ลองนกถงความจรงทวาเดกไทยทอยบนดอยในจงหวดแมฮองสอน กสามารถหาความรจากอนเทอรเนตไดเทาเทยมกนกบเดกอเมรกนทนวยอรค และเทากบเดกญปนทโตเกยว อนเทอรเนตเปนแหลงสะสมความรหรอทบางคนเรยกวา "ขมทรพยความร"เพราะในบรรดาคอมพวเตอรทตอเชอมอยกบอนเทอรเนตนน ตางกมขอมลสะสมไวมากมาย และวธใหบรการบนอนเทอรเนตกท าใหผใชสามารถเขาถงขอมลเหลานนไดอยางงายดาย ถาเจาของขอมลยอมเปดใหเปนขอมลสาธารณะ แตสงทตองระวงคอ ขอมลบนอนเทอรเนตจ านวนมากเปนขอมลทไมมการกลนกรอง ไมมการรบรองความถกตอง ผทตองการใชขอมลจะตองใชวจารณญาณในการเลอกแหลงขอมลทเชอถอไดและน ามาใชเฉพาะข อมลทเปนประโยชนเทานน อาจกลาวไดวาการศกษาในยคอนเทอรเนตนนคอ การเรยนรทจะแยกแยะและกลนกรองขอมลเพอน าขอมลมาเรยบเรยงและจดระบบขนเปนความร ขณะนมงานวจยซงพยายามสรางกระบวนการอตโนมตโดยใชคอมพวเตอร ของการคนหาขอมลจากเครอขายอนเทอรเนตและน ามาเรยบเรยงขนเปนความรตามกฎเกณฑทผใชสามารถระบได ศาสตรใหมแขนงนมชอเรยกวา วศวกรรมความร (Knowledge Engineering) ซงมการบรการ World Wide Web (WWW.) เปนวธการใหบรการขอมลแบบหนงบน

34

เครอขายอนเทอรเนต เปนวธการทพฒนาขนมาเพอความสะดวกตอผใช โดยอาศยสมรรถนะทสงขนมากของคอมพวเตอรในยคน WWW. ใชกฎเกณฑการรบสงขอมลแบบ Hypertext Transfer Protocol (http) ซงมจดเดนทส าคญอย 2 ประการ คอ 1) สามารถท าการเชอมโยงและเรยกขอมลทเกยวของใหเขามาปรากฏได โดยวธการทเรยกวา Hyperlink 2) สามารถจดการขอมลไดหลายรปแบบไมวาจะเปน ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหวเสยง และวดทศนเปนอนเทอรเนตคอ โลกเสมอนจรง (Cyber Space)

อนเทอรเนตเปนสงทปฏวตวถชวตในโลกนอยางกวางขวาง การเปลยนแปลงทเกดขนนนมากยงกวาครงใดๆ ในประวตศาสตรของมนษยชาต เพราะกจกรรมของมนษยทกอยาง ไมวาจะเปนการท ามาหากน การศกษาหาความร การพกผอนหยอนใจลวนเปลยนไปเพราะมเทคโนโลยอนเทอรเนต การซอขายสนคาและบรการเกอบทกอยางจะกระท าผาน อนเทอรเนตในสดสวนทมากขนทกวนดวยอตราการเจรญเตบโตแบบทวคณ สอขาวสารและสอบนเทงตางๆ มอยมากมายบนอนเทอรเนต การศกษาผานอนเทอรเนตก าลงจะกลายเปนรปแบบปกตของการศกษาในอนาคตอนใกล โลกของอนเทอรเนตเปนเพยงโลกเสมอนจรงไมมตวตนใหเราสมผสได แตกเปนโลกทสามารถบนดาลความจรงใหเกดขนเพราะเมอเราสงซอสนคาผานอนเตอรเนตกบรานคาทไมมอาคาร มแตหนารานจ าลองบนเวปไซต สนคากยงสงมาถงเราได เราฝากเงนกบธนาคารบนอนเทอรเนต เรากสามารถใชเงนทฝากไวนนไปซอสนค าได เราลงทะเบยนเรยนกบ "Virtual University" บนอนเทอรเนตเรยนจบเรากไดรบปรญญาซงเปนทยอมรบเชนเดยวกบปรญญาจากมหาวทยาลยทมวทยาเขตจรง กจกรรมเสมอนจรง (Virtual Activities) ตางๆ เหลานนบวนจะมความแพรหลายมากขน และนบวนความแตกตางระหวาง Virtual กบ Realและระหวาง Cyber Space กบ Physical Space จะนอยลงทกทแต Virtual กบ Cyber จะมขอไดเปรยบกวาอยางนอยกในเรองความประหยดคาใชจายและในเรองความไรพรมแดนจะเหนไดวาสงทอยเบองหลงสงเสมอน(Virtual) ทงหลายบนอนเทอรเนตใหผลทเปนจรงไดกคอ เทคโนโลยสารสนเทศ ซงเปนการรวมเอาเทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยโทรคมนาคมเขาดวยกน สงเสมอนตางๆ บนอนเทอรเนต ในยคเทคโนโลยสารสนเทศ ทควรรจก ไดแก http://www.learn.in.th/distance_edu (สบคนจาก http://www.kmutt.ac.th/av/th/detail.php? t=1&id=6)

1. การศกษาเสมอน (Virtual Education) การศกษาแบบเดมตองอาศยสถาบนการศกษาทมตวตนมสถานท มบคลากรคอนขางมาก แมแตการศกษาทางไกลกไมมขอยกเวน แต ดวยเทคโนโลยอนเทอรเนต การจดการศกษาเสมอนขนเปนมตใหมของการศกษาไรพรมแดน สถานศกษาไมตองมวทยาเขต ไมตองมบคลากรมาก ผเรยนจะอยแหงหนต าบลใดกได และจะเลอกเรยนจากสถาบนแบบเสมอนแหงใดกได ผ เรยนไมตองเสยเวลาเดนทางกสามารถเรยนกบสถาบนตางประเทศไดในรปแบบเดมสถาบนการศกษาแตละแหงมหลกสตรของตนเอง นกศกษาจะตองลงทะเบยนเรยนวชาทเปดสอนโดยสถาบนทตนสงกดอยเทานน จะมบางในบางกรณทนกศกษาไดรบอนญาตใหลงทะเบยนเรยนวชาของสถาบนอน แตนนเปนขอยกเวนซงเปนสวนนอย การศกษาเสมอน (Virtual Education) ของอนาคตจะเปดกวางใหนกศกษาเลอกลงทะเบยนเรยนวชาทเปดสอนในตางสถาบนไดมากขนและสะดวกขน ซงจะเปน

35

ผลดทงตอนกศกษาและตอสถาบนเพราะนอกจากจะเปดโอกาสใหนกศกษาไดศกษาหาความรอยางกวางขวางมากขนแลว ยงท าใหสถาบนตางๆ สามารถแบงปนทรพยากรบคคลทหายากและมจ ากด ใหสามารถใชประโยชนรวมกนระหวางสถาบน ซงน าไปสการประหยดคาใชจายอกดวย สงทอยากจะขอย าในทนคอการศกษาเสมอนยงใชอาจารยทเปนมนษยเปนผสรางบทเรยนและเปนผดแลการเรยนการสอน ไมได ใช คอมพวเตอรหรอหนยนตมาท าการสอนอยางทบางคนเขาใจคอมพวเตอร (และอนเทอรเนต) เปนเพยงสอทน ามาใชถายทอดความรจากผสอนสผเรยนเทานนและแมวาในกระบวนการถายทอดนน จะมบางขนตอนทเปนกระบวนการอตโนมต แตตวความรและขนตอนอตโนมตเหลานนกถกสรางขนและถกก าหนดโดยอาจารยทเปนคนจรงๆ ขอดอกประการหนงของการศกษาเสมอนบนอนเทอรเนต คอ ความรไมจ ากดเพยงเทาทสถาบนม แตโลก(อนเทอรเนต)ทงโลกคอแหลงความร และเปนแหลงความรทเชอมโยงกน เพยงใชปลายนวคลกเมาสกสามารถเรยกความรจากแหลงตางๆ ทอยคนละซกโลกมาไดแลว จดเนนของการศกษาจงเปลยนไป ไมไดอยทการแสวงหาความรมาเกบใสตว แตอยทการเรยนรวธการคนหา และแยกแยะขอมลทมอยมากมาย เพอใหไดสงทตองการมาเรยบเรยงใหเปนความรทสามารถน ามาใชประโยชนไดจรง

2. มหาวทยาลยเสมอนจรง (Virtual University) มหาวทยาลยเสมอนจรง คอ มหาวทยาลยทไมม ขอจ ากดในดานเวลาและสถานท ใครเรยนเวลาใดและเรยนจากทไหนกได ในมหาวทยาลยเสมอนจรงไมวาจะเปนหองเรยน หองทดลอง หองสมด หองพบปะสนทนา ลวนเปดตลอดวนๆ ละ 24 ชวโมง สปดาหละ 7 วน นกศกษาของมหาวทยาลยเสมอนจรงไมตองเดนทางไปมหาวทยาลย และไมตองเสยเวลาหาทจอดรถ นกศกษามหาวทยาลยเสมอนจรงไมตองแตงเครองแบบไมตองเสยเวลาเลอกชดเสอผาทจะใส ไปมหาวทยาลย ไมแตงอะไรเลยกยงเรยนทมหาวทยาลยเสมอนจรงได เพราะเรยนอยหนาจอคอมพวเตอร ซงอาจจะอยบนเตยงนอนหรอทไหนในบานหรอทท างานหลงเวลางานกยงเรยนได (ส านกงานพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2543. อางถงใน http://www.kmutt.ac.th/av/th/detail.php?t=1&id=6)

3. สถาบนเสมอนส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ซงเปนหนวยงานของรฐทมบทบาทหนาทในการสงเสรมการน าวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชพฒนาประเทศ และมหนาทในการสนบสนนการผลตบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหมเพยงพอแกความตองการของประเทศทงดานปรมาณและคณภาพ การศกษาเสมอนผานอนเทอรเนตจะเปนแนวทางทเหมาะสมทสดเพอน าไปสการบรรลวตถประสงคดงกลาว สวทช. จงไดจดตงสถาบนเสมอนแหงแรกของประเทศไทยขนมชอวา สถาบนบณฑตวทยศาสตรและเทคโนโลยไทย: สบวท.(Thailand Graduate Institute for Sciences and Technology :TGIST) สบวท. ไดสรางเครอขายความรวมมอ (Consortium) กบมหาวทยาลยตางๆ ทงในประเทศและตางประเทศ โดยใชชอ http://www.learn.in.th ขนเพอจดระบบการเรยนผานอนเทอรเนต ในลกษณะทเปนตลาดนดส าหรบการศกษาผานอนเทอรเนตของประเทศไทย ซงจะเปดโอกาสใหมหาวทยาลยตางๆ ไดแลกเปลยนวชากน และเปนศนยกลางการศกษาตอเนองส าหรบนกวชาชพตางๆ

36

โดยเฉพาะอยางยงในสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2543. อางถงใน http://www.kmutt.ac.th/ av/th/ detail.php?t=1&id=6)

4. มหาวทยาลยอเลกทรอนกส (e-University) เทคโนโลยสารสนเทศโดยเฉพาะเครอขายคอมพวเตอรท าใหระยะทางไมมความหมาย สามารถด าเนนกจกรรมรวมกนบนเครอขายไดมากมาย ระบบคอมพวเตอรท าใหเราสามารถประมวลผลขอมลไดรวดเรว เกบขอมลไดมาก คนหาขอมลไดสะดวก แลกเปลยนขาวสารกนอยางทนททนใดในระบบออนไลน ท าใหระบบการท างานตาง ๆ ขยายตวและใหบรการไดกวางขวาง และขยายตวเขาครอบคลมทกพนทได เราจงเรยกระบบเศรษฐกจแบบนวา Network Economy หรอ New Economy สงคมโลกก าลงเปลยนแปลงเขาส e-Society เปนการใชชวตและด าเนนกจการตางๆ ดวยขอมลขาวสารอเลกทรอนกส กลมประเทศอาเชยนไดบรรลขอตกลงรวมกนในการรวมกลมเพอใหเปนการด าเนนการแบบ e-Asian ประเทศไทยตงกลยทธรบดวยการเตรยมประเทศเขาส e-Thailand โดยเนนใหมกจกรรมการด าเนนการทางดานสงคมอเลกทรอนกสในประเทศเพอเตรยมการใหสงคมไทยเขาส e-Society กจกรรมทตองด าเนนการคอเรงสงเสรมใหภาคเอกชนไดด าเนนธรกจแบบ e-Business และภาคราชการเรงการใหบรการแบบเบดเสรจ (one-stop service ดวย e-Government โดยมกจกรรมเสรมเพอความมนใจในการด าเนนการหลายเรอง เชน เรงออกกฎหมายใน เรอง e-Signature เพอรองรบการใช E-Cash ในอนาคตบทบาททส าคญของมหาวทยาลยจงตองปรบเปลยนและด าเนนการ เพอตองการใหมการเรยนรไดมากและรวดเรว ตนทนต า การผลตบคลากรตองกระท าไดทนกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย กระแสการขาดแคลนก าลงคนทางเทคโนโลยในประเทศพฒนาแลว ท าใหทกประเทศหนมาใหความสนใจระบบการเรยนรแบบใหม เสรมกบระบบเดมทเรยกวา e-Learning มการใช ไอทเพอการศกษากนอยางกวางขวางและมากมาย เพอรองรบระบบการเรยนรทมขอมลขาวสารจ านวนมาก การเรยนรทมประสทธผลสง ลงทนต า และไดผลในเชงการกระจายเขาสมวลชนไดมาก ระบบการด าเนนการในมหาวทยาลยจงตองปรบเปลยนเขาสการด าเนนการแบบ e-University ค าวา e-University หมายถง มหาวทยาลยทใชไอทเขาชวยการด าเนนกจกรรมตางๆ ของมหาวทยาลย โดยเนนการใชเครอขายคอมพวเตอรเชอมโยงใหเกดกจกรรมตางๆ แบบออนไลน ใชขอมลขาวสารจ านวนมาก และมการกระจายการใชงานอยางทวถง 5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ ประภาพร ธวะนต (2544) ไดศกษาเกยวกบการเรยนรผานระบบอเลกทรอนกส เพอการพฒนาทรพยากรมนษยในองคกร พบวา การเรยนรผานระบบอเลกทรอนกสในองคกรเทคโนโลยสารสนเทศในองคกร การบรหารขอมลในองคกร ซงปจจยทมผลตอประสทธภาพในการเรยนรผานระบบอเลกทรอนกสมาใชในการพฒนาทรพยากรมนษยในองคกร คอ วสยทศนขององคกรโครงสรางองคการ การบรหารทรพยากรมนษย โครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยและตวพนกงานและมขอจ ากด คอ เวลา การใชภาษาองกฤษ ลกษณะขอมล และความทนสมยของขอมล การน าการฝกอบรมบนเวบมาใชในองคกรจงควร

37

ทจะพจารณาในประเดนทเปนขอจ ากดโดยเฉพาะเรองของเวลา ซงองคกรควรมการออกแบบบทเรยนการฝกอบรมบนเวบโดยใหมความเปนอสระในดานของเวลาและสถานทในการฝกอบรม เพอชวยลดปญหาดงกลาวลง นอกจากน การพจารณาปจจยในดานของผเรยนกเปนสงส าคญ เนองจากผเขาเรยนในแตละหลกสตรมความสามารถแตกตางกนผออกแบบจงควรสรางหลกสตรทรองรบความสามารถของผเรยนเปนส าคญ การปรบเปลยนขอมลใหทนสมยอยตลอดเวลา กเปนสงส าคญ ควรมการก าหนดระยะเวลาในการน าเสนอบทเรยนแตละหลกสตร และควรตดตามแนวคดใหมๆ ในแตละชวงเวลา เพอท าการปรบบทเรยนใหสอดคลองกบแนวคดใหมเหลานน เพอพฒนาผเรยนใหทนตามแนวคดใหมๆ เสมอ วรนช เจตรพศาลวนช (2544) ท าการศกษาวจยเรองการพฒนารปแบบการฝกอบรมผานเครอขายดวยการเรยนแบบรวมมอแบบกรณศกษา เพอการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณส าหรบพยาบาลวชาชพ พบวา รปแบบการฝกอบรมทพฒนาขน ประกอบดวย 3 สวน คอ 1) องคประกอบการฝกอบรม 10 องคประกอบ 2) วธการฝกอบรม และ 3) กจกรรมการอบรม โดยผลการทดลองใชรปแบบการฝกอบรมทพฒนาขนดงกลาว พบวา หลงการฝกอบรมพยาบาลวชาชพมการคดอยางมวจารณญาณสงกวากอนการฝกอบรม และกลมตวอยางรวมมอท างานกลมผานเวบในสปดาหแรกและสปดาหท 10 ของการฝกอบรมในระดบปานกลาง และไมแตกตางกน รวมทงความคดเหนเกยวกบรปแบบการฝกอบรมทพฒนาขน พบวา กลมตวอยางมความพงพอใจในระดบมาก ในเรอง 1) การจดกจกรรมการรวมมอ 2) การปฏสมพนธกลมผานเวบ 3) การออกแบบรปแบบการฝกอบรม และ 4) ความพรอมของอปกรณคอมพวเตอรและเครอขายอนเทอรเนตในหนวยงาน สปรยา ศรพฒนกลขจร (2548) ศกษาการพฒนารปแบบหองเรยนเสมอนจรงแบบจ าลองสถานการณรวมกบการฝกปฏบต เรอง การผลตรายการโทรทศน ผลการวจยพบวา 1) รปแบบหองเรยนเสมอนจรงแบบจ าลองสถานการณรวมกบการฝกปฏบต วชา การผลตรายการโทรทศน ประกอบดวย บรบท 6 ประการ ปจจยน าเขา 5 ปจจย กระบวนการด าเนนงาน 6 ระบบยอย ผลตผล 1 ประเภท และขอมลยอนกลบ 1 ระบบยอย 2) ชดบทเรยนรปแบบหองเรยนเสมอนจรงแบบจ าลองสถานการณรวมกบการฝกปฏบต เรอง การผลตรายโทรทศนทสรางขนมประสทธภาพ 92.18/91.38 3) ชดบทเรยนทสรางขนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนอยางมนยส าคญท .05 จากการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทเรยนหองเรยนเสมอนจรงแบบจ าลองสถานการณรวมกบการฝกปฏบตกบการเรยนแบบบรรยายประกอบการสาธตรวมกบการฝกปฏบต พบวาแตกตางกนอยางมนยส าคญท .05 4) นกศกษามเจตคตทดตอการเรยนดวยชดบทเรยนทสรางขน ชลาภรณ สวรรณสมฤทธ (2551) ศกษาการพฒนาแบบจ าลองศนยความรทางเทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบครระดบมธยมศกษา ผลการวจยพบวาแบบจ าลองศนยความรทางเทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบครระดบมธยมศกษา มองคประกอบทส าคญ คอ 1) แนวคดและเปาหมาย ไดแก ปรชญา ปณธาน วสยทศน เปาหมาย วตถประสงค ภารกจ และนโยบาย 2) โครงสรางทางกายภาพ ไดแก เทคโนโลยสารสนเทศ อาคารสถานท วสดครภณฑ และงบประมาณ 3) ระบบบรหารและการจดการ ไดแก การวางแผน การจดองคกร บคลากร การอ านวยการ การประสานงาน การจดสรรทรพยากร การรายงาน

38

และการประเมนผล โดยใหผทรงคณวฒรบรองคณภาพและผทรงคณวฒเหนวา แบบจ าลองศนยความรทางเทคโนโลยและสอสารการศกษาส าหรบครระดบมธยมศกษาน อยในระดบด มความเหมาะสมกบสงคมสารสนเทศ และมความเปนไปไดในการน าไปใชจรง 5.2 งานวจยตางประเทศ กรบาคาก (Kurubacak, 2000 อางถงใน สปรยา ศรพฒนกลขจร, 2547) ไดศกษาเจคตของผเรยนตอการสอนบนเวบ จากผเรยนทเรยนวชานโยบายสทธมนษยชน ในมหาวทยาลยมดเวสทเทรนสเตท จ านวน 23 คน และเลอกสมภาษณผเรยนในชนเรยนอก 6 คน ผวจยใชแบบจ าลองการสอนบนเวบของ Bannan และ Milheim ในการตรวจสอบวธการสอน ยทธศาสตรและกจกรรมในรายวชา โดยศกษา 3 ดาน คอ ประสบการณและทกษะทางคอมพวเตอรของผเรยนทเรยนบนเวบ การเผยแพรออนไลนและความสะดวกในการเรยนออนไลน การศกษาพบวาผเรยนสนกกบการเรยนออนไลน การคนพบความคดใหมๆ และการวเคราะหขอความของผเรยนคนอนๆ ในการอภปรายในประเดนตางๆ นอกจากนยงพบวา ผเรยนชอบทจะเปนผรอรบขอมลมากกวาจะเปนผเรยนทกระตอรอรน ผเรยนชอบเรยนคนเดยวดวยทรพยากรทมอยในการเรยนออนไลนมากกวาการท างานเปนกลมหรอเปนค รปแบบของบทเรยนบนเวบแบบใหมทตองการคอ สงสนบสนนตางๆ ทจะชวยฝกผเรยนในการใชเวบและการสอนบนเวบ สนบสนนใหผเรยนไดใชประโยชนจากเวบเปนทรพยากรในการศกษา และพฒนาเวบไปสการศกษาในระดบสงขนตอไป โอช โจ บ (Xiaoshi (Joy) Bi. 2000 อางถงใน ศรรตน เบาใจ , 2545) ไดท าการวจยเรอง Instructional Design Attributes of web-based Courses. จดประสงคของการวจยเชงคณภาพนศกษาเพอคนหาทฤษฎหรอรปแบบใดทนกการศกษา สามารถน ามาใชเพอการออกแบบเพอการเรยนทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนต จงไดด าเนนการศกษาเกยวกบประสบการณของสถาบนการศกษา ผ เรยน ผออกแบบและพฒนา รวมไปถงการจดโปรแกรมการเรยนผานเครอขายเพอใหไดลกษณะของการออกแบบเอกสารการสอนทเปนเวบไซตเพอการศกษา ซงจะเปนพนฐานทจะน าไปสความเขาใจในการสอนผานเครอขายกบการเรยนทางไกลทมความสมพนธกบหลกการสราง ผลการวจยพบวารปแบบของเวบไซตเพอการศกษามความสมพนธกบการออกแบบการสอน การพฒนาเนอหาวชา การสงขอมล และการสงเสรมดานการจดการ สงทเปนสวนประกอบของการออกแบบเวบไซตเพอการสอนจดเปนพนฐานของการออกแบบ การพฒนารปแบบของการสงขอมลในการสอนจากการเรยนแบบเผชญหนาสการเรยนเครอขายไดแก1) การออกแบบเวบไซตเพอการศกษาตองการการท างานเปนทม 2) ผลสมฤทธทางการสอนดวยเทคโนโลยขนอยกบการปฏสมพนธทหลากหลายผลสมฤทธของการใช เทคโนโลย เวบขนอยกบความสามารถของมนทจะตอบสนองวตถประสงคการสอนและผลประโยชนของการเรยนทตองการ 3) สมาชกของสถาบนการศกษาจะพจารณาความส าเรจของสถาบนการศกษานกเรยนทเรยนทางไกลตองการผลยอนกลบจากผสอนหรอผเชยวชาญระหวางเรยน ลม ชน ฮวง เชย ฮยเชยงและฮวง ยมน (Liu Chien-Hung, Chiang Tzu-Chiang, Huang Yuen-Min, 2007) ไดท าการศกษาการน า e-Learning มาใชในการฝกปฏบตมเปาหมายในบรหารจดการเทคโนโลยการเรยนร โดยการฝกอบรมผานเวบ (Web base training) มบทบาทอยางมากตอการออกแบบ

39

การฝกอบรมในสถานทท างาน เนองจากมประโยชนมากกวาการฝกปฏบตในหองเรยนตามแบบแผนดงเดม โดยศกษาเคาโครงหรอกรอบอยางกวางๆ ทจ าแนกความสมพนธระหวางการควบคมผ เรยนและประสทธภาพในการเรยน ซงยงขาดการศกษาในสวนการฝกปฏบต การศกษาครงนมจดมงหมายเพอเตมในสงทขาดของการวจยครงกอนเปนการศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพการฝกปฏบตในหองเรยนตามวธดงเดม (TCT) กบการฝกปฏบตผานการฝอบรมบนเวบ (WBT) กรอบแนวความคดของการวจยมงไปทการเรยนอยางมประสทธภาพผานการฝกปฏบตผานระบบเครอขาย ใชโปรแกรมการศกษาโดยการฝกปฏบตการบรหารจดการระบบปฏบตการของ 2 วทยาลย ศกษาเปรยบเทยบความสมพนธระหวางผควบคม ผเรยน และประสทธภาพของการเรยน ภายใต 5 มต คอ ผลสมฤทธทางการเรยนความพงพอใจของผเรยน การสะสมประสบการณการเรยน เอกสารประกอบการเรยน และการแกปญหา เพอเปรยบเทยบประสทธภาพการเรยน ระหวาง TCT และ WBT โดยไดท าการทดลองและเกบขอมลจากผเรยน 2 วทยาลย ทไดรบการฝกปฏบตผานการบรหารจดการระบบปฏบตการ โดยวเคราะหจากทงหมดจ านวน 288 คน สรปผลได 5 ประเดนคอ 1) ผเรยนทไดรบการเรยนแบบการฝกอบรมผานเครอขาย (WBT) มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาผเรยนทเรยนแบบในหองเรยนแบบดงเดม (TCT) 2) ผเรยนทไดรบการเรยนแบบการฝกอบรมผานเครอขาย (WBT) มการรายงานระดบพงพอใจสงกวาผเรยนทเรยนแบบในหองเรยนแบบดงเดม (TCT) 3) ผเรยนทไดรบการเรยนแบบการฝกอบรมผานเครอขาย (WBT) ไดรบประสบการณมากกวาผเรยนทเรยนแบบในหองเรยนแบบดงเดม (TCT) 4) การฝกอบรมผานเครอขาย (WBT) ใหเอกสารคมอทสมบรณมากกวาแบบในหองเรยนแบบดงเดม (TCT) 5) การฝกอบรมผานเครอขาย (WBT) แกไขปญหาทางชางไดดกวาในหองเรยนแบบดงเดม (TCT) 6. กรอบแนวคดการวจย

1. หองเรยนเสมอนจรงทางเทคโนโลยและสอสารการศกษา เปนการจดการเรยนการสอนรปแบบหนงทน าเทคโนโลยตางๆมาผสมผสานกน ทงทางดานเทคโนโลยการศกษา เทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยการสอสาร เขามาชวยจดการศกษาซงเปนระบบการเรยนการสอนทางไกลผานเครอขายอนเทอรเนต เพอขยายโอกาสทางการศกษาโดยไมจ ากดเวลา สถานท และเนนใหผเรยนไดมปฏสมพนธซงกนและกน

2. การศกษาวจยนมงพฒนารปแบบหองเรยนเสมอนจรงทางเทคโนโลยและสอสารการศกษาทเหมาะสมส าหรบการเรยนในระบบการศกษาทางไกล โดยจะศกษาถงองคประกอบทส าคญของหองเรยนเสมอนจรงทเหมาะสมส าหรบการเรยนทางไกลซงประกอบดวย 5 ดาน ไดแก การวเคราะห การออกแบบ การพฒนา การน าไปใช และการประเมนผล ซงสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนรและความพงพอใจของผเรยนรปแบบหองเรยนเสมอนจรงทางเทคโนโลยและสอสารการศกษาทเหมาะสมในระดบอดมศกษาของไทย สามารถแสดงเปนโครงสรางไดดงภาพท 1.7

40

ภาพท 1.7 องคประกอบของหองเรยนเสมอนจรงทางเทคโนโลยและสอสารการศกษา

1.1 การศกษาสภาพปญหาและความตองการ

1.2 การประเมนผเรยน

1.3 การประเมนแหลงทรพยากร

1.4 การพจารณาสถานการณปจจบน

3.2.1 การสรางเนอหาการเรยนการสอน 3.2.2 การสรางคมอและเอกสารประกอบ การเรยนการสอน 3.2.3 การสรางสออนๆ ทเกยวของ

2.2.1 ออกแบบเนอหา 2.2.2 วธการสอน

2.3.1 การออกแบบการจดวางหนาจอ 2.3.2 ระบบการเดนทางภายเวบไซต 2.3.3 การแสดงผล

2.1 ออกแบบเวบไซต

2.2 ออกแบบการเรยน การสอน

2.3 ออกแบบรายละเอยด

3.1 การสรางเวบไซต

3.2 การสรางสอประกอบ การเรยนการสอน

4.1 การสงเนอหารายวชาผานเครอขายอนเทอรเนต

4.2 การสงเอกสารคมอและเครองมอตางๆ สนบสนนการเรยนร

5.1 การทดสอบบทเรยน

5.2 การตรวจสอบองคประกอบการท างานทงระบบ

3. การสรางและพฒนา ( Development)

4. การน าไปใช (Implementation)

5. การประเมนรปแบบ (Evaluation)

1. การวเคราะห (Analysis)

2. การออกแบบ (Design)