7

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ แบงเปน 3 สวน คอ สวนท 1 การทบทวนวรรณกรรมท

เกยวของกบการประมวลและการสงเคราะหความรและการวจย ซงเปนวธการศกษาในการวจยครงน สวนท

2 การทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการจดการเชงกลยทธ ซงเปนประเดนการสงเคราะหความรใน

การวจยครงน และสวนท 3 เปนงานวจยทเกยวของทงในและตางประเทศ

2.1 การประมวลและการสงเคราะหความรและงานวจย

เนองจากการศกษาครงน เปนการสงเคราะหความรดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐของไทยซง

มาจากงานวจยและการสมภาษณนกวชาการดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐ โดยเปนการวจยเชง

คณภาพ ในทน ผวจยจงขอนาเสนอแนวคดเกยวกบการประมวลความร การสงเคราะหความรและ

การสงเคราะหงานวจย ดงน

การประมวลความร เปนการรวบรวมและจดระบบผลงานทศกษา ซงแบงเปน 4 ประเภท ไดแก

ประเภทท 1 เปนการประมวลเพอสรปความกาวหนาและพฒนาการขององคความรในสาขาวชานน

ประเภทท 2 เปนการหาหลกฐานหรอนามาเสรมหรอสนบสนนทฤษฎ

ประเภทท 3 เปนการจดระบบความรจากหลายสาขาเขาดวยกน

ประเภทท 4 เปนการรวบรวมผลงานทตอบปญหาเดยวกนเพอไปใชเปนผลสรปปญหานน ดงท

Cohendet and Meyer-Krahmer (2001, p. 1563) ไดกลาวถงการประมวลความรวาเปนกระบวนการทม

จด มงหมายในการแปลงความรใหอ ย รปของขอความทมคณคา แ ละ Baumard (1999) กลาวถ ง

การประมวลขอมลงานวจยวาเปนการจดระบบขอมลใหเปนสารสนเทศจากมมมองของบคคล รวมทง

Gongmin (2015, p. 449) กลาวถงการวพากษความกาวหนาของการจดการเชงกลยทธตางๆจะสงเสรม

นวตกรรม การคนพบขอผดพลาด และตดตามความกาวหนาของการวจยการจดการเชงกลยทธ ทงน วธการ

ประมวลความร ไดแก การประมวลโดยวธทางคณภาพ (qualitative review) และการประมวลโดยวธทาง

ปรมาณ (quantitative review)

ในการศกษาวจยครงน ไดประมวลความรจากงานวจยดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐของ

ไทย เพอจดระบบความรและใหขอสรปเกยวกบสถานภาพความรดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐวาม

ความกาวหนาอยางไร รวมทงยงเปนสารสนเทศในการสงเคราะหความรดานการจดการเชงกลยทธใน

8

ภาครฐไทยทงดานเนอหาและการศกษา ซงการประมวลความรครงนใชทงการประมวลโดยวธการทาง

ปรมาณและการประมวลโดยวธทางคณภาพ กลาวคอ การประมวลงานวจยกลมตวอยางในประเดนประเภท

ของการวจย วตถประสงคหรอประเดนหลกของการวจย ประชากรและกลมตวอยาง การเกบรวบรวมขอมล

และเครองมอการวจย การวเคราะหขอมล ขนตอนของกระบวนการจดการเชงกลยทธ ตวแบบหรอเทคนค

การจดการเชงกลยทธทใชเปนฐานในการศกษาดวยสถตพรรณนา และการประมวลงานวจยกลมตวอยางใน

ประเดนขอคนพบและขอเสนอแนะโดยวธทางคณภาพดวยการวเคราะหเนอหา

การสงเคราะหความร เปนการรวบรวม การพจารณา และการนาองคประกอบหรอสวนยอยตาง ๆ

ของความรเขามาผสมผสานอยางเปนระบบเพอใหเกดสงใหมหรอโครงสรางทชดเจน สามารถสราง

หลกการหรอแนวคดใหมเพออธบายสงตาง ๆ ได ซงการสงเคราะหความรเปนระดบของการเรยนรดาน

ความรหรอพทธปญญา (cognitive domain) ตามแนวคดของ Bloom (1956) หรอทเรยกวา “Bloom’s

taxonomy” ซงไดแบงระดบของการเรยนรดานความร (cognitive domain) เปน 6 ระดบ ไดแก ระดบท 1

ความร (knowledge) ทเกดจากความจาและการระลกได ซงเ ปนการเรยนรระดบลางสด ระดบท 2

ความเขาใจ (comprehend) ความสามารถในการตความ การแปลความหมาย การสรปอางอง รวมทงสามารถ

ขยายความ หรอเขยนเนอหาทกาหนดใหมไดโดยทไมเปลยนแปลงสาระสาคญ ระดบท 3 การประยกตใช

(application) ความสามารถในการนาความรมาใชในสถานการณทแตกตางจากทไดเรยนรมา หรอ

สถานการณทไมเคยมประสบการณมากอน รวมถงแกไขปญหาตางๆได ระดบท 4 การวเคราะห (analysis)

ความสามารถในการแยกแยะ การจาแนกองคประกอบทสลบซบซอนออกเปนสวน ๆ ทาใหเหน

ความสมพนธระหวางสวนยอยตาง ๆอยางชดเจน ระดบท 5 การสงเคราะห (synthesis) ความสามารถในนา

สวนตางๆ มาประกอบเปนรปแบบใหมได หรอความสามารถในการนาสวนยอยมารวมเขาเปนเรองเดยวกน

เพอใหไดโครงสรางทชดเจนหรอโครงสรางใหม ระดบท 6 การประเมน (evaluation) ความสามารถใน

การวดและการตดสนคณคาของสงตางๆวาอะไรถกหรอผดบนพนฐานของการประมวลจากความรทมและ

เกณฑทชดเจน ทงน ภายหลง Anderson and Krathwohl (2001) ซงเปนศษยของ Bloom ไดทาการปรบปรง

เรยกวา “Bloom’s revised taxonomy” ซงระดบของการเรยนรดานความร ระดบท เปลยนจากคาวา “ความร

(knowledge)” เปน “จา (remembering)” ระดบท 2 เปลยนจากคาวา “ความเขาใจ (comprehend)” เปน

“เขาใจ (understanding)” ระดบท 3 เปลยนจากคาวา “การประยกตใช (application) ” เปน “นาไปใช

(applying)” ระดบท 4 เปลยนจากคาวา “การวเคราะห (analysis) ” เปน “วเคราะห (analysing)” ระดบท

เปล ยนจาก “การสง เคราะห (synthesis)” เ ปน “ประเมน (evaluating)” และระดบท เปล ยนจาก

“การประเมน (evaluation)” เปน “สรางสรรค (creating)” ซงสรางสรรค (creating) เปลยนชอมาจาก

การสงเคราะห (synthesis) (Krathwohl, 2002, p. 214) จงกลาวไดวาการสงเคราะหความรเปนระดบของ

การเรยนรดานความรหรอพทธปญญาขนสง

9

ในการสงเคราะหความรดานการจดการเชงกลยทธในครงน อยบนพนฐานของแนวคดดงกลาว โดย

เปนการนาสวนตางๆของความรดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐของไทยทมาจากงานวจยและ

การสมภาษณนกวชาการผทรงคณวฒดานการจดการเชงกลยทธทไดคดเลอกตามเกณฑทกาหนดไว มา

ผสมผสานอยางเปนระบบ เ พอใหเกดความรใหมหรอโครงสรางทชดเจนในดานเนอหาและดาน

การศกษาวจยของการจดการเชงกลยทธในภาครฐ

การสงเคราะหงานวจย เปนการศกษางานวจยในประเดนเดยวกนแลวนาขอสรปทมาจากงานวจย

ตางๆมาประกอบกนจนเกดความรใหม เพอนาไปใชประโยชนตอไป ดงท จมพล หนมพานช (2557) ได

กลาวถงการสงเคราะหเอกสารวจย หมายถง การสรางความสมพนธระหวางขอเทจจรงเขาหากน จนนาไปส

การเกดเรองราวหรอคาอธบาย ขณะเดยวกนผวจยในฐานะผตความบางครงตองมความพรอมทจะยอมรบ

การเปลยนแปลงการตความของตนหรอมหลกฐานขอเทจจรงใหม ๆ ทปรากฏขนภายหลง และศรยภา

พลสวรรณ (2553, น. 2) ไดกลาววา การสงเคราะหงานวจย (research synthesis or research integration) วา

เปนการหาขอสรปซงเปนองคความรใหมจากงานวจยหลาย ๆ เรองทศกษาปญหาวจยเดยวกน

การสงเคราะหงานวจยจะมลกษณะสาคญอยางนอย ประการ ไดแก (Glass , McGaw, & Smith,

1981)

ประการแรก การนาแนวคด ทฤษฎ และหลกการของศาสตรทหลากหลายในหวขอเรองเดยวกน มา

ทาการสรปใหเหนเปนแนวคด ทฤษฎ ตวแบบใหมขนมา

ประการทสอง การสงเคราะหงานวจยจะเปนการสงเคราะหมาจากผลงานวจยตงแต เรองขนไปใน

หวขอเรองเดยวกน

ประการทสาม การสงเคราะหงานวจยมจดประสงคเพอหาขอสรปรวมจากผลงานวจยตางๆหรอ

กลาวอกนยหนงเปนการตกผลกความคดทไดมาจากผลงานวจยหลายช น เพอใหไดขอสรปรวมในหวขอ

เรองทศกษา

ประการทส เปนการมงหาขอสรปหรอขอเสนอแนะทวไป (generalization) ในหวขอทศกษาโดยใช

เหตผลเชงอปมาน (induction reasoning) ซงการใชเหตผลเชงอปมานเปนวธการศกษาทใชวธการนาขอ

คนพบทไดปรากฏการณตางๆ เปนจานวนมาก มาหาเปนขอสรปทวไป

ตวอยางเชน ในการสงเคราะหงานวจยเรองความสาเรจของการบรหารยทธศาสตร โดยศกษาจาก

หนวยงานตางๆทประสบผลสาเรจ ปจจยหนงทสาคญทพบวามอทธพลตอความสาเรจของการบรหาร

ยทธศาสตรกคอ ผนา ผททาหนาทสงเคราะหงานวจยจะตองหาขอสรปรวมกนใหไดวาผนาแตละหนวยงาน

ทประสบผลสาเรจลวนใชสไตลผนาอยางไร เชน เนนการสรางวสยทศนรวม เนนการมสวนรวมจากผมสวน

ไดเสยในทกขนตอน เนนการบรหารการเปลยนแปลง เนนการจงใจ เปนตน

ประการทหา เปนการคนหาความเปนจรงของปรากฏการณรวมโดยใชระเบยบวธการศกษาทาง

วทยาศาสตร ทไดจากการสงเกตปรากฏการณหรอขอคนพบจากงานวจยช นตางๆ มการนามาใชเหตผลเชง

10

อปมาน รวมถงอาจมการนาขอสรปรวมหรอขอสรปทวไปหรอตนแบบใหมไปทดลองหรอทดสอบ

เพอหาความจรงแทตอไป

อ ทม พ ร จาม ร ม าน ( ) แ ล ะ สว ม ล ว อ งว าณช ( ) ไ ด ก ล าว ถ ง ป ระ เภ ทขอ ง

การสงเคราะหงานวจยไวสอดคลองกนวา มวธการสงเคราะหจาแนกออกเปน ประเภท ไดแก

ประเภทท 1 การสงเคราะหเชงคณลกษณะ (qualitative synthesis) คอ การสงเคราะหเนอหา

สาระเฉพาะสวนทเปนขอคนพบของรายงานการวจย โดยใชวธการสงเคราะหดวยวธการบรรยายจะ

ไดบทสรปรวมขอคนพบของรายงานการวจยทนามาสงเคราะหโดยอาจยงคงสาระของงานวจยแตละ

เรองไวดวย หรออาจจะนาเสนอบทสรปรวมลกษณะภาพรวมโดยไมคงสาระของงานวจยแตละเรองก

ได

ประเภทท การสงเคราะหเชงปรมาณ (quantitative synthesis) คอ การใชระเ บยบวธทาง

สถตเ ปนการนาเสนอขอคนพบจากงานวจยทกเรองในหนวยมาตรฐานเดยวกน และบรณาการขอ

คนพบของรายงานการวจยทนามาสงเคราะหทงหมด พรอมทงแสดงใหเหนความเกยวของระหวาง

ลกษณะงานวจย การสงเคราะหเชงปรมาณจงเปนการวเคราะหผลการวเคราะห (analysis of analysis)

หรอการวเคราะหเชงผสมผสาน (intregrative analysis) หรอการวจยงานวจย (research of research)

ทงน การวเคราะหอภมาน (meta-analysis) เปนเทคนคทนยมใชในการสงเคราะหเชงปรมาณ

โดยการวเคราะหผลทางสถตจากงานวจยหลายเรองทศกษาปญหาเดยวกนเพอหาขอสรปอยางเปน

ระบบและลกซงกวาขอสรปจากงานวจยแตละเรอง โดยลกษณะสาคญของการวเคราะหอภมาน

(Glass, McGaw, & Smith, 1981, Hedges&Olkin, 1985, Johnson, Mullen, & Salas, 1955, Shadish,

1996, นงลกษณ วรชชย และสวมล วองวาณช, 2541, และนงลกษณ วรชช ยและคณะ , 2552) ไดแก

1) การวเคราะหขอมลพหระดบ (multi-level data analysis) ไดแก การวเคราะหขอมลระดบงานวจย

แ ตละเ รอง ก ารวเคร าะหข อมลระดบกล มงานวจ ย แ ละ การ ว เคราะ หข อมลระ ดบการทดสอบ

สมมตฐาน 2) งานวจยทนามาสงเคราะหตองเปนงานวจยทศกษาปญหาเดยวกน 3) การใชวธการท

เปนระบบและปรนยใหไดจานวนงานวจยทมากพอทจะวเคราะหผลทางสถต โดยงานวจยแตละเรอง

เปนหนวยวเคราะห 4) การกาหนดนยามตวแปรเชงปรมาณแทนลกษณะงานวจย วธดาเนนการ และ

ผลการวจย ทงน ผลการวจยแตละเรองจะปรบใหเปนมาตรฐานเดยวกนและนามาเปนตวแปรตามใน

การสงเคราะหงานวจย 5) การเปลยนงานวจยเปนคาดชนมาตรฐาน แ ละวเคราะหขอมล 3 แบบ

ได แก การวเคราะหคาแนวโนมเขาสสวนกลาง คาการกระจาย คาเบ และคาความโดง การวเคราะห

ความสมพนธระหวางผลการวจยในรปดชนมาตรฐานกบตวแปรคณลกษณะ และการพฒนาตวแบบ

ความสมพนธเชงสาเหตและผลของดชนมาตรฐาน

อยางไรกตาม การวเคราะหอภมาน มขอจากดในเรองของงานวจยทมลกษณะคลายคลงกนแต

แตกตางกนในรายละเอยด บางครงการพยายามหาขอสรปใหไดเพอการสงเคราะหเชงปรมาณอาจทา

11

ใหเกดปญหาเรองความนาเชอถอ หรอบางครงงานวจยทจะนาสงเคราะหมการศกษาปญหาแตกตาง

กนกจะไมสอดคลองกบลกษณะของการวเคราะหอภมาน นอกจากน การใหคานยามตวแปรทกวาง

แมวาไดงานวจยมาสงเคราะหจานวนมาก แตมตวแปรกากบจานวนมาก ทาใหการวเคราะหยากยงขน

ในขณะทการใหคานยามตวแปรทแคบทาใหไดงานวจยมาสงเคราะหจานวนนอยและการสรปผลจะ

ไมคอยกวางขวาง

นอกจากน ศรยพา พลสวรรณ (2541) แบงการสงเคราะหงานวจยเปน 5 ลกษณะ ไดแก

1) primary analysis คอ การวเคราะหขอมลจากขอมลดบทผ วจยเกบรวบรวมดวยตนเองแลว

วเคราะหสรปผล ซงวธนจะเกดความคลาดเคลอนตา เนองจากผ วจยเปนผ รวบรวมขอมลดวยตนเอง

2) secondary analysis คอ การวเคราะหขอมลจากขอมลทมผรวบรวมไวแลว ซงผ วจยนามา

วเคราะหเพอตอบปญหาการวจยใหม เชน ขอมลจากสานกงานสถตแหงชาต เปนตน

3) meta - analysis หร อการสงเคราะหงานวจย เ ปนการเกบรวบรวมข อ มลจากงานวจย

เพอทจะอธบายเกยวกบปรากฏการณของขอมลในงานวจยเหลานน มลกษณะคลายคลงกบ secondary

analysis แตขอมลคอรายงานการวจย

4) best evidence analysis เ ปนการวเคราะหขอมลโดยการทา meta – analysis แตใชเฉพาะ

งานวจยทมคณภาพมาทาการวเคราะหสงเคราะห ด งนนจงเกดปญหาวาการใชเฉพาะงานวจยทม

คณภาพจะทาใหไดขอมลเกยวกบปญหาการวจยทงหมดหรอไม เพราะอาจมการละเลยงานวจยบาง

เรองไป หรอในขนของการประเมนคณภาพงานวจยอาจเกดความลาเอยงจากผ วจยได

5) best case analysis คอการทา meta - analysis ทไมไดใชขอมลจากงานวจยแตยอนกลบไป

ใชข อมลดบจากงานวจยเดม ซงมล กษณะคลายๆ กบ secondary analysis แตข อมลเหลานมาจาก

งานวจยหลายๆเรอง โดยสมมตวางานวจยเดมอาจมการวเคราะหขอมลดบผดพลาด หรอใหคาสถต

ผดพลาด ซงวธการนสามารถแกปญหาในประเดนนได

สาหรบกระบวนการสงเคราะหงานวจย (นงลกษณ วรชช ย และศรยพา พลสวรรณ , 2553,

น. 8) ประกอบดวย

1) การกาหนดจดมงหมาย/ปญหาวจย

2) การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและ การสรางกรอบความคด

3) การรวบรวมขอมล ไดแก การระบ การสบคน การประเมน และการบนทก โดยเครองมอ

ทใชในการรวบรวมขอมล เชน แบบประเมนคณภาพงานวจย แบบสรปงานวจย คมอลงรหสงานวจย

และการตรวจสอบคณภาพเครองมอ

ทงน การคดเลอกงานวจยมวธการไดแก การศกษางานวจยทกเรองทสบคนได เลอก

เฉพาะงานวจยทไดพมพเผยแพร การสมตวอยางรายงานการวจย และการเลอกเฉพาะงานวจยทม

คณภาพ

12

4) การวเคราะหขอมลเพอสงเคราะห

5) การสรป อภปรายผล และการเสนอรายงาน

วธการสงเคราะหความรและงานวจ ยทสาคญ คอ การวเคราะหเนอหา (content analysis) ซง

คอ กา รอานและต ความข อสรปแบบอปน ยจาก ขอ มล (ในทน ค อ งานวจยแ ละบทสมภาษณ)

การวเคราะหเนอหามลกษณะสาคญ คอ ความเปนระบบ ความเปนสภาพวตถวสย และองกรอบ

แนวคดทฤษฎ (สภางค จนทวานช 2547, น. 145) โดยมขนตอน ดงน

ประการท 1 ตงกฎเกณฑขนมาสาหรบการคดเลอกเอกสาร และหวขอทจะทาการวเคราะห

ประการท 2 วาง เ คาโครงของขอมล โดยการทารายชอคาหรอข อความในเอกสารทจะมา

วเคราะหแล วแบงไวเปนประเภท ซงการจดประเภทมการดาเ นนการจาแนกประเภทยอย กาหนด

หนวยของการแจงนบ และกาหนดวธแจงนบ

ป ร ะ ก า ร ท 3 คา นง ถ งบ รบท ห รอ ส ภา พแ วดล อ ม ขอ งข อ ม ล ท นาม าว เ ค รา ะห เ พ อ ใ ห

การวเคราะหเปนไปอยางลกซง

ประการท 4 กระทากบเนอหาตามทปรากฏในเอกสารมากกวากระทากบเนอหาทซอนอย เชน

การวดความถของคาหรอขอความในเอกสาร การตความขอความจะทาภายหลงเมอผ วจยสรปขอมล

ประการท 5 การดงความสาคญของสาระอาจใชวธสรปใจความ เนองจากการวดความถอยาง

เดยวอาจนาไปสคาตอบทชดเจนแตไรความหมาย

ด งนน การประมวลและการสงเคราะหความรและงานวจย เปนเครองมอสาคญในการวจย

ครงน โดยการประมวลสถานภาพความรในครงนจะรวบรวมรายงานการวจยดานการจดการเชง

กลยทธเ พอสรปความกาวหนาของความรด านการจดการเชงกลยทธในภาครฐไทย แ ล วนามา

สงเคราะหรวมกบบทสมภาษณของนกวชาการดานการจดการเชงกลยทธโดยเปนการสงเคราะหเชง

คณลกษณะ(qualitative synthesis) และวเคราะหขอมลเชงเนอหา (content analysis) เพอไดประเดน

ใหมๆสาหรบการจดการเชงกลยทธในอนาคตทงดานเนอหาและการศกษาวจย นอกจากน การทใช

การสงเคราะหเชงคณลกษณะ เนองจากการสงเคราะหครงนมจดมงหมายเพอใหไดขอสรปภาพรวม

ของเนอหาสาระทมาจากงานวจยและการสมภาษณนกวชาการดานการจดการเชงกลยทธทคลอบคลม

หลากหลายประเดนมากกวาการนาเสนอขอคนพบจากงานวจยทกเรองดวยหนวยมาตรฐานเดยวกน

การวเคราะหความสมพนธระหวางผลการวจยในรปดชนมาตรฐานกบตวแปรคณลกษณะตางๆ หรอ

การศกษาปญหาเดยวกนตามลกษณะของการสงเคราะหเชงปรมาณ

13

2.2 การจดการเชงกลยทธ

ในทน ผ วจยขอนาเสนอความหมายของกลยทธและการจดการเชงกลยทธ ความสาคญของ

การจดการเชงกลยทธ ข นตอนของกระบวนการจดการเชงกลยทธ และตวแบบหรอเทคนคการจด

การเชงกลยทธ ดงน

2.2.1 ความหมายของกลยทธและการจดการเชงกลยทธ

ในอดตคาวา ‘กลยทธ’ หรอ ‘strategy’ ใชในการทหารมทมาจากคาวา strategos

ในภาษากรก ซงหมายถง การนากองทพ และภายหลงการศกษาดานธรกจในโรงเรยนธรกจของมหาวทยาลย

ฮาวารด (Harvard Graduate School of Business Administration) ในค.ศ. 1912ไดกลาวถงเรองนในวชา

นโยบายธรกจ (business policy) โดย Shaw ผซงไดรบการแตงตงเปน “lecturer on business policy” และ

เรมมหนงสอทเกยวกบกลยทธทางธรกจเผยแพรออกมา เชน “Strategy and Structure” โดย Alfred Chandler

ในป ค.ศ. “Corporate Strategy” โดย Ansoff ในป ค.ศ. 1965 “Business Policy : Text and Cases” โดย

Andrews และคณะ ในป ค.ศ. 1965

ตอมาในชวงทศวรรษท 1950 การบรหารงานภาครฐไดนาแนวคดดงกลาวมาใชใน

การวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ อยางไรกตาม การใหนยามคาวา ‘strategy’ นน ประสบ

ปญหามผใหคานยามและคาแปลแตกตางกนไปทงนกวชาการไทยและตางประเทศ ดงท Ansoff (1987, p.

28) ไดกลาวถงเรองนไววากลยทธมความเปนนามธรรมและความเปนพลวตรวมทงมการพฒนาอยาง

ตอเนอง การใหนยามกลยทธจงมการดาเนนการไปอยางตอเนอง อยางไรกตาม ในทน ผวจยไดสงเคราะห

และเสนอความหมายของคาวา ‘strategy’ หรอ ‘กลยทธ’ บนแนวคดพนฐานทสาคญ 4 ประการ ไดแก

ประการท 1 กลยทธเปนการกาหนดวธดาเนนงานเพอบรรลเปาหมาย ดงท Wright et al

(1992, p. 15) กลาววา กลยทธ หมายถง แผนของผบรหารระดบสงทจะนาไปสผลลพธตางๆ ทสอดคลองกบ

ภารกจและเปาประสงคขององคการ Certo and Peter (1991, p.17) ใหความหมาย กลยทธ หมายถง วธ

ด าเ นนงานทม นใจไดวาจะนาไปสความสาเรจตามวตถประสงคขององคการ Herrman (2005) ไดให

ความหมายกลยทธ วาเปนการวางแผนและการจดการใหองคกรเตบโต ซงประกอบดวย การตดสนใจ

เกยวกบวตถประสงคระยะยาวขององคกร และผลของกจกรรมตาง ๆ ในขณะท เกรยงศกด เจรญวงศศกด

(2553) กลาวถง กลยทธวา หมายถง วธการหรอแผนการทคดขนอยางรอบคอบ มลกษณะเปนขนเปนตอน ม

ความยดหยนพลกแพลงไดตามสถานการณ มงหมายเพอเอาชนะคแขงขนหรอเพอหลบหลกปญหาอปสรรค

ตางๆ จนสามารถบรรลเปาหมายทตองการ และ Porter (1980) กลาวถงคาวากลยทธวาไดเรมถกนามาใชใน

แงของธรกจอยางแพรหลาย ความหมายหนงซงเปนทยอมรบและใชกนอยางแพรหลายไดแก กระบวนการ

ในการกาหนดเปาหมายทแนชดของธรกจทงในระยะสนและระยะยาว การสรางและพฒนาวถทางในทาง

14

ปฏบต ตลอดจนการระดมและจดสรรทรพยากรขององคกรธรกจเพอใหสามารถบรรลถงเปาหมายทไดถก

กาหนดไวอยางมประสทธผล

ประการท 2 กลยทธเปนการตดสนใจทคานงถงสภาพแวดลอม Paul (1983, p. 57 อาง

ถงในวฒนา วงศเกยรตรตน, 2546, น. 18) ใหความหมายกลยทธในภาครฐบาลวา หมายถง ชดของทางเลอก

ระยะยาวเกยวกบเปาประสงคเชงปฏบตการและนโยบายรวมทงแผนปฏบตการของแผนงานของรฐบาล ซง

องคการภาครฐบาลกาหนดโดยคานงถงปจจยทสาคญสองประการ ไดแก วตถประสงคของแผนงานท

รฐบาลกาหนดไว และสงแวดลอมทมอทธพลตอการดาเนนงานของแผนงาน และเฉลมพงศ มสมนย (2556)

กลาวถง กล ยทธ หมายถง การวางแผนงานสการปฏบตเพอบรรลเปาหมาย ภายใตการวเคราะห

สภาพแวดลอมทเหมาะสมหรอการวเคราะหเชงกลยทธ กลาวคอ เปนการวเคราะหจดออน จดแขง โอกาส

และภยคกคาม (อปสรรค) ในกรอบระยะเวลาทตองการ ทงน เพอประกอบการวางแผนในการใชวธการและ

ทรพยากรเพอบรรลเปาหมายสงสด

ประการท 3 กลยทธเปนวธดาเนนงานทแตกตางจากวธดาเนนงานเดมๆและมการใช

ความคดเปนพเศษ Luecke and Collis (2005) กลาวถงกลยทธวาเปนแผนการทมงสรางองคการใหม

ความไดเปรยบในการแขงขนเหนอคแขงจากความแตกตางทเปนเอกลกษณ กลยทธเปนเรองของความเขาใจ

ในสงทองคการจะทา ในสงทองคการตองการจะเปน และมงเนนไปทแผนการในการบรรลเปาหมายทตงไว

ณฏฐพนธ เขจรนนท (2552, น.16) ไดใหความหมายกลยทธในเชงธรกจ หมายถง รปแบบหรอแผนการทมง

สรางองคการใหมความไดเปรยบในการแขงขนเหนอคแขง จากความแตกตางทเปนเอกลกษณ โดย

การมงเนนไปทแผนการในการบรรลเปาหมาย และวรช วรชนภาวรรณ (2554, น.75-79) กลาววา กลยทธ

หมายถง การดาเนนงานของหนวยงานทใชทงศาสตรและศลปแยบคาย เพอกาหนดทศทางชดเจน

สอดคลองสถานการณ พรอมใชทรพยากรเกดประโยชนสงสด

ประการท 4 กลยทธเปนวธการทนาไปสการเปลยนแปลงทดขน Thompson, Peteraf,

Gamble and Strickland (2012) ไดกลาวถง strategy หมายถง แผนการบรหารจดการใหสามารถแขงขนอยาง

ประสบความสาเรจและดาเนนการใหไดรบกาไรสงกวาคาเฉลยอตสาหกรรมโดยอยบนพนฐานของ

การบรณาการการจดเรยงตวเลอกในการพจารณา

จากแนวคดพนฐานทสาคญดงกลาว ผวจยจงใหความหมาย กลยทธ หมายถง วธดาเนนงาน

ทแตกตางจากวธการเดมๆ มการใชความคดเปนพเศษในการกาหนดทศทางการดาเนนงานใหสอดคลองกบ

สภาพแวดลอมเพอนาไปสการเปลยนแปลงทดขน ซงความแตกตางระหวางกลยทธในภาครฐและองคการ

ในภาคเอกชนหรอภาคธรกจ คอ ภาคเอกชนหรอภาคธรกจใหความสาคญกบการสรางความไดเปรยบ

ทางการแขงขน ในขณะทภาครฐใหความสาคญกบการพฒนาเพอตอบสนองความตองการของประชาชน

15

นอกจากน มนกวชาการบางสวนใชคาวา ‘กลยทธ’ ในการบรหารภาคเอกชน และใชคาวา ‘ยทธศาสตร’ ใน

การบรหารภาครฐ

สาหรบความหมายของ ‘strategic management หรอ การจดการเชงกลยทธ หรอการบรหาร

ยทธศ าสตร ’ ผ วจ ยไดสงเคราะหและใหความหมายบนแนวคดพนฐานสาคญ 2 ประ การ ไดแก

ประการท 1 การจดการเชงกลยทธ เปนการตดสนใจกาหนดเปาหมายและวธดาเนนงานทนาไปส

ความสาเรจตามวตถประสงคทไดกาหนดไว Wright et al (1992, pp. ) กลาววา การจดการเชงกลยทธเปน

กระบวนการตอเนองในการกาหนดภารกจและเปาประสงคขององคการภายใตบรบทของสงแวดลอม

ภายนอกขององคการ การกาหนดกลวธทเหมาะสม การปฏบตงานตามกลวธทกาหนดไว การใชอานาจ

หนาทในการควบคมกลยทธ เพอทาใหมนใจวากลวธขององคการทนามาใชสามารถนาไปสความสาเรจตาม

เปาประสงคทกาหนดไว เชนเดยวกบ Pearce and Robinson (2005) กลาววา การจดการเชงกลยทธเปนชด

ของการตดสนใจ และการกระทาทกอใหเกดผลลพธในการจดสรางแผนและการปฏบตตามแผนทได

ออกแบบมาเพอกอใหเกดการบรรลเปาประสงคขององคการ Robbin and Coulter (2007) กลาวถง

การจดการเชงกลยทธ หมายถง กจกรรมพนฐานทองคการดาเนนการ โดยผานการวางแผน การจดองคการ

ภาวะผนา การควบคม และการวเคราะหปจจยทงภายในและภายนอก เพอใหองคการสามารถกาหนดกลยทธ

อยางเหมาะสม และสมชาย ภคภาสนววฒน ( ) กลาวถง “การวางแผนเชงกลยทธ” (strategic planning)

หรอ “การบรหารเชงกลยทธ”(strategic management) หรอ “การคดอยางกลยทธ”(strategic thinking) วา

แนวคดในดานกลยทธดงกลาวน นบวนจะมความสาคญมากขนทกทโดยเฉพาะในชวงทประเทศไทยกาลง

อยในขนตอนของการปรบตวอยางรนแรง เพอรองรบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมในทางเศรษฐกจ

การเมองและสงคม ทงในระดบโลก ภมภาค และภายในประเทศ ความจรงแลว “การวางแผนเชงกลยทธ”

(strategic planning) เปนสวนหนงของ“การบรหารเชงกลยทธ”(strategic management) ทงน เนองจากวา

องคประกอบของการบรหารเชงยทธศาสตรนน สวนแรกจะเปนเรองของการวางทศทางการบรหารหรอ

ทศทางกลยทธ (strategic direction) ซงกเปนเรองของการวางแผน และอกสวนหนงนนเปนเรองการดาเนน

กลยทธเพอทจะบรรลสเปาหมายหรอแผนทศทางทไดกาหนดไวนนเอง การบรหารเชงกลยทธหมายถง

กระบวนการในการตดสนใจเชงกลยทธ (strategic decision)

ประการท 2 การจดการเชงกลยทธ เปนกระบวนการบรหารทเกยวของกบการวางแผนกลยทธ

การนาแผนกลยทธไปปฏบต และการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ ทศพร ศรสมพนธ (2548, น. 75-

79) ไดกลาวถง การบรหารเชงกลยทธ (strategic management) วา เปนกระบวนการทมการบรณาการรวมกน

ของการวางแผนเชงกลยทธ (strategy formulation) ทครอบคลมถงการพจารณาวสยทศนและภารกจของ

องคการ การกาหนดวตถประสงคขององคการ การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก และขดสมรรถนะ

ภายใน การวเคราะหและเลอกกลยทธ การนากลยทธไปปฏบต (strategy implementation) ทประกอบดวย

16

การกาหนดเปาหมายการดาเนนงาน การวางแผนปฏบตการ และการสนบสนนกลยทธ โครงสราง วฒนธรรม

บคลากร เทคโนโลยสารสนเทศและกระบวนงาน รวมทงการควบคมและประเมนผลเชงกลยทธ (strategy

control & evaluation) ซงประกอบดวย การตรวจสอบผลการดาเนนงาน และการตดตามสถานการณและ

เ งอนไขตาง ๆ ณฏฐพนธ เขจรนนท (2552, น .17) ไดกล าวถง strategic management วา หมายถง

กระบวนการทประกอบดวยการวเคราะหสภาพแวดลอมและขอมลสาคญของธรกจทใชในการประกอบ

การตดสนใจ การวางแนวทางการดาเนนงาน และควบคมการปฏบตงานเชงกลยทธขององคการ เพอทจะ

สรางความมนใจวาองคการสามารถทจะดาเนนการไดอยางสอดคลองกบสภาพแวดลอมและสถานการณท

เกดขน ตลอดจนสามารถมพฒนาการและสามารถแขงขนในอตสาหกรรมไดอยางประสทธภาพ

ชยสทธ เฉลมมประเสรฐ ( ) กลาววา การบรหารเชงกลยทธ หมายถง การดาเนนงานเพอให

บรรลจดมงหมายหรอเปาประสงคตามพนธกจ (mission) หรอภารกจขององคกร โดยสรางความสมพนธ

ระหวางองคกรใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม โดยเฉพาะผทไดผลประโยชนจากองคกร (stakeholders)

นบเปนปจจยสาคญทมผลตอการตดสนใจ และการกาหนดนโยบายขององคกร ซงประกอบดวย ผบรการ

(customer) พนกงาน (employee) ชมชนในทองท (community) ผ ถอหน (stakeholders) องคกรประชาชน

(civil society) ฯลฯ การบรหารเชงกลยทธเปนศาสตรและศลปในการดาเนนการใน กจกรรมทเกยวของกน

คอ การวางแ ผนกลยทธ (strategic planning) การปฏบตตามกลยทธ (strategic implementation) และ

การควบคมและประเมนผลกลยทธ (strategic control and evaluation) และวฒนา วงศเกยรตรตน ( ) ได

แบงกระบวนการจดการเชงกลยทธ (strategic management process) ออกเปน ข นตอน ประกอบดวย

การวเคราะหสภาพแวดลอม (environment analysis) การจดวางทศทางขององคกร(establishing organization

direction) การกาหนดกลยทธ (strategy formulation) การปฏบตงานตามกลยทธ (strategy implementation)

การควบคมกลยทธ (strategic control) โดยวธการตดตามผลการปฏบตงานและวธการประเมนผลสาเรจของ

องคกร

ดงนน ผวจยจงขอใหความหมายการจดการเชงกลยทธ หมายถง กระบวนการตดสนใจทาง

การบรหารในการกาหนดเปาหมายและวธดาเนนงานซงสงผลตอผลการปฏบตงานในระยะยาว

ประกอบดวย การวางแผนกลยทธ การนาแผนกลยทธไปปฏบต และการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ

2.2.2 ความสาคญของการจดการเชงกลยทธ

ความสาเรจของการนาแนวคดการจดการเชงกลยทธมาประยกตใชหรอการจดการเชง

กลยทธใหประสบความสาเรจขนอยกบการสนบสนนของผบรหารและความรวมมอของบคลากรและผม

สวนไดสวนเสย ซงควรตระหนกและเหนความสาคญของเรองดงกลาว ความสาคญของการจดการเชง

กลยทธสรปไดดงน

1) การจดการเชงกลยทธทาใหมทศทางการดาเนนงาน เมอทราบวามกลยทธอะไร ทา

17

ใหมทศทางการดาเนนงาน มความเขาใจทตรงกนในการดาเนนงาน ลดโอกาสการเกดความขดแยงและ

การแตกแยกอนเนองจากการขาดทศทางการดาเนนงานหรอทศทางการดาเนนงานไมชดเจน

2) การจดการเชงกลยทธทาใหบคลากรมขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน

เนองจากบคลากรปฏบตงานอยางมเปาหมายและการปฏบตงานระหวางฝายตางๆเปนไปโดยราบรน เชน

เมอผบรหารและบคลากรของหนวยงานตางๆในองคการทราบกลยทธขององคการ ทาใหการประสานงาน

หรอการขอความรวมมอในการดาเนนงานตามกลยทธเปนไปไดงายและราบรนขน อนจะสงผลใหบคลากร

มขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน เปนตน

3) การจดการเชงกลยทธทาใหเกดการทางานเปนทม เนองจากการนากลยทธไป

ปฏบตใหประสบความสาเรจจาเปนตองอาศยความรวมมอจากฝายตางๆ ทาใหฝายตางๆมโอกาสแลกเปลยน

ความคดเหน ประสบการณ และทราบหนาทความรบผดชอบของแตละฝายสงผลใหเกดการทางานทม

4) การจดการเชงกลยทธชวยตอบสนองความตองการของผมสวนไดสวนเสย

เนองจากกระบวนการจดการเชงกลยทธมการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก

องคการกอนกาหนดทศทางการดาเนนงาน ซงโดยทวไปจะนาความคดเหน ความตองการของผมสวนได

สวนเสยมาพจารณาดวย ดงนน จงทาใหองคการสามารถตอบสนองความตองการของผมไดสวนเสยได

5) การจดการเชงกลยทธนาไปสการเปลยนแปลงทสอดคลองกบสภาพแวดลอมทง

ภายในและภายนอก เนองจากกระบวนการจดการเชงกลยทธมการวเคราะหสภาพแวดลอมทงภายในและ

ภายนอกและการตดตามประเมนผลกลยทธตางๆทาใหสามารถกาหนดทศทางการดาเนนงานไดถกตอง

เหมาะสมกบสภาพแวดลอมและสถานการณทมเปลยนแปลงอยางรวดเรว และยงชวยในการจดการ

เปลยนแปลงหรอพฒนาองคการอยางตอเนองอกดวย อนจะสงผลตอการลดความเสยงหรอความไมแนนอน

ทอาจเกดขนกบองคการและทาใหองคการอยรอดในระยะยาว

6) การจดการเชงกลยทธทาใหเกดการทางานแบบบรณาการ กลยทธทชดเจน

จะทาใหฝายตางๆเขาใจสถานการณและแนวทางการดาเนนงานทตรงกน ทาใหเกดการบรณาการการทางาน

รวมกน เชน การทองคการกาหนดกลยทธการบรหารทรพยากรบคคลไวในแผนกลยทธขององคการ ทาให

หนวยงานดานทรพยากรบคคลตางๆทราบทศทางการบรหารทรพยากรบคคลขององคการทชดเจน และ

สามารถเตรยมดาเนนการในสวนทเกยวของได เชน ฝายสรรหาควรจะสรรหาบคลากรในแตละปจานวน

เทาใด และคณภาพอยางไร ฝายฝกอบรมจะตองเตรยมจดโครงการฝกอบรมบคลากรใหมอยางไรให

เหมาะสมสอดรบกบจานวนและคณภาพของบคลากรทสรรหาไดในแตละป เปนตน

7) การจดการเชงกลยทธทาใหการบรหารมระบบและประสทธภาพ ทศทางทชดเจน

สามารถชวยลดการทางานซาซอนและทาใหงานตางๆเปนระบบมากขน เนองจากฝายตางๆรบรงานของฝาย

อนวาใครมหนาทรบผดชอบอะไร อยางไร เพอผลกดนใหกลยทธประสบความสาเรจ เชน ในบางองคการม

การตงคณะกรรมการจดการเชงกลยทธทาใหฝายตางๆทราบหนาทความรบผดชอบของฝายอนๆ มโอกาส

18

แลกเปลยนความคดเหนเกยวกบปญหา อปสรรค ขอจากดในการดาเนนการตามกลยทธ และรวมกนหา

แนวทางแกไข นอกจากน ในการประเมนผลกลยทธมการวดความสาเรจดานประสทธผลภาพ เชน

การลดตนทนทงในเชงเวลาและคาใชจาย เปนตน ทาใหการบรหารมระบบและมประสทธภาพยงขน

8) การจดการเชงกลยทธทาใหเกดการบรรลเปาหมายทกาหนดไว เนองจาก

การจด การเ ช ง กลย ทธเ ปน เค รอ งม อ ทสาคญในการกาห นดทศ ทางอ งค การ ให ส อ ดคลองกบ

สภาพแวดลอมเพอนาไปสการเปลยนแปลงทดขน จงเออใหองคการดาเนนงานได บรรลเปาหมาย

รวมทงมผลการปฏบตงานหรอมศกยภาพสงขน และสรางความไดเปรยบในการแขงขนในระยะยาว

ดงนน จะเหนไดวาการจดการเชงกลยทธมความสาคญตอองคการในทกระดบทงระดบ

บคคล ระดบกลม และระดบองคการ รวมทงสามารถนาไปประยกตใชในการบรหารภาครฐทงใน

ระดบประเทศ ภมภาค ทองถน ชมชน หรอองคการภาครฐตางๆ

2.2.3 ขนตอนของกระบวนการจดการเชงกลยทธ

การทจะนาแนวคดการจดการเชงกลยทธมาประยกตใชใหเกดการดาเนนงานบรรลเปาหมายท

กาหนดไว ควรเขาใจกระบวนการจดการเชงกลยทธ ประกอบกบขนตอนในกระบวนการจดการเชง

กลยทธเปนประเดนในการวจยครงน ผวจยจงไดสงเคราะหขนตอนหลก ไดแก การวางแผนกลยทธ

การนาแผนกลยทธไปปฏบต และการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธในรายละเอยด และสรป ดง

ภาพท 2.1

ภาพท 2.1 กระบวนการจดการเชงกลยทธ

ทมา : ผวจย

2.2.3.1 การวางแผนกลยทธ

การวางแผนกลยทธ (strategic planning) หมายถง การตดสนใจเพอกาหนดทศทางใน

อนาคตทปรารถนาและแนวทางดาเนนงานเพอบรรลสภาพการณทกาหนดขน ซงเกยวของกบประเดน

สาคญ ไดแก การกาหนดพนธกจ การกาหนดวสยทศน การกาหนดเปาประสงค การวเ คราะห

สภาพแวดลอม และการกาหนดกลยทธ

1) การกาหนดพนธกจ (mission) หมายถง การกาหนดหนาทและขอบเขตการดาเนนงาน

ทงน พนธกจควรมลกษณะ ดงน

การวางแผน

กลยทธ

การนาแผน

กลยทธไปปฏบต

การควบคมและ

ประเมนผลแผน

กลยทธ

19

(1) สอดคลองกบหนาทความรบผดชอบตามกฎหมาย หรอระเบยบของ

การจดตงองคการ

(2) แสดงถงสงทองคการตองดาเนนการ เหตผลวาทาไมจงมองคการ

(3) แสดงถงแนวทางการตอบสนองความตองการผรบบรการ

(4) แสดงถงเอกลกษณขององคการ

ตวอยางเชน พนธกจของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2557, น. 46-47)

1) พฒนาระบบการศกษาทางไกลและสงเสรมการเรยนรตลอดชวตโดยมง

ผลตบณฑตทกระดบเพอตอบสนองตอการพฒนาประเทศ

2) วจย สงเสรม และพฒนาองคความรดานการศกษาทางไกลและองคความร

ดานการพฒนาประเทศทยงยน

3) บรการวชาการโดยพฒนาทรพยากรมนษย ชมชน และองคกรสถาบนใน

สงคม เพอนาไปสสงคมแหงการเรยนรสงคมฐานความร

4) อนรกษ สงเสรม พฒนา และเผยแพรศลปวฒนธรรมของชาต

5) พฒนาองคกรสการเปนมหาวทยาลยเปดชนนาของโลก

ดงนน มหาวทย าล ยสโขทยธรรมาธราชจงตอ งดา เนนการ พฒนาร ะบบ

การศกษาทางไกลผลตบณฑต วจย บรการวชาการ อนรกษ สงเสรม พฒนาศลปวฒนธรรม และพฒนา

องคกรใหเปนมหาวทยาลยเปดชนนาของโลก เปนตน

2) การกาหนดเปาประสงค (goal) หมายถง การกาหนดจดหมายปลายทางหรอผลสาเรจ

ในอนาคต ทงน เปาประสงคควรมลกษณะดงน

(1) พจารณาจากพนธกจขององคการ

(2) เปรยบไดกบเสนชยทตองการไปใหถง

นอกจากน ควรสอสารเปาประสงคใหผมสวนไดสวนเสยทงภายในและภายนอก

องคการไดรบทราบ เพอเปนจดหมายรวมกนในการดาเนนงานใหบรรลเปาประสงค

ตวอยางเชน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชกาหนดเปาประสงค (มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช, 2557, น. 45) ไดแก

20

ตารางท 2.1 พนธกจและเปาประสงคของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

พนธกจ เปาประสงค

พฒนาระบบการศกษาทางไกล

และสงเสรมการเรยนรตลอดชวต

โดยมงผลตบณฑตทกระดบเพอ

ตอบสนองตอการพฒนาประเทศ

- เพอผลตบณฑตทมคณธรรมนาความร และจดการศกษาใหม

คณภาพไดมาตรฐานตอบสนองตอการพฒนาสงคมและประเทศ

- เพอพฒนามหาวทยาลยใหเปนมหาวทยาลยเปดทางไกลชนนาท

ไดรบการยอมรบในระดบสากล โดยใชเทคโนโลยททนสมยในการ

พฒนาระบบการเรยนการสอนทางอเลกทรอนกส

- เพอใหมระบบบรการการศกษาและนกศกษาทเขาถงไดสะดวก

รวดเรว และระบบสนบสนนนกศกษาใหมผลสมฤทธทางการเรยน

เพมขน

วจย สงเสรม และพฒนาองค

ความรดานการศกษาทางไกลและ

องคความรดานการพฒนาประเทศ

ทยงยน

- เพอผลตงานวจยและงานสรางสรรคทตอบสนองตอยทธศาสตร

มหาวทยาลยและนาไปใชประโยชนตอการพฒนาสถาบน สงคม

และการพฒนาประเทศอยางยงยน

- มระบบกลไกการบรหารงานวจยและการจดการความรดาน

การวจยทมประสทธภาพและประสทธผล

บรการวชาการโดยพฒนา

ทรพยากรมนษย ชมชน และ

องคกรสถาบนในสงคม เพอ

นาไปสสงคมแหงการเรยนรสงคม

ฐานความร

- เพอขยายโอกาสทางการศกษาและพฒนาทรพยากรมนษยใหม

คณภาพสามารถตอบสนองตอการพฒนาประเทศอยางยงยน

- เพอบรการวชาการวชาชพแกสงคมเพอใหเกดสงคมแหงการเรยนร

อนรกษ สงเสรม พฒนา และ

เผยแพรศลปวฒนธรรมของชาต

- เพอพฒนาอทยานการศกษาและสงเสรมศลปวฒนธรรมภมปญญา

ทองถนเปนเอกลกษณของชาตทมความสมดลและความสมพนธอนด

ระหวางวฒนธรรมทหลากหลาย

- เพอบรณาการกจกรรมดานศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถน

กบการเรยนการสอน วฒนธรรมองคกรของมหาวทยาลย

พฒนาองคกรสการเปน

มหาวทยาลยเปดชนนาของโลก

- มระบบการบรหารจดการทไดคณภาพมาตรฐานเพอมงสการเปน

มหาวทยาลยเชงยทธศาสตร ภายใตหลกธรรมาภบาลในทกภาคสวน

- มความมนคงทางการเงนทจะทาใหมหาวทยาลยสามารถพฒนาได

อยางยงยน

21

ตารางท 2.1 (ตอ)

พนธกจ เปาประสงค

- มระบบบรหารทรพยากรบคคลทตอบสนองตอการบรหารจดการ

ทมประสทธภาพและบคลากรสามารถปฏบตงานไดอยางมความสข

- มระบบเทคโนโลยสารสนเทศทไดมาตรฐานและทนสมยสาหรบ

ใชในการบรหาร การบรการ และการจดการเรยนการสอนทางไกล

ทตองทนสมยหลากหลาย ผเรยนสามารถเลอกใชไดตามอธยาศย

- มโครงสรางพนฐานทางดานสาธารณปโภคและสาธารณปการท

เปนมาตราฐานและเพยงพอ

ทมา : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2557, น. 45

3) การกาหนดวสยทศน (vision) หมายถง การกาหนดทศทางทมงไปสและอะไรทจะเปนใน

อนาคต กลาวอกนยหนงคอ ถามวสยทศน ผมสวนเกยวของจะทราบวาองคการมงไปสอะไร กาลงเดนทาง

ไปทางไหน ทาใหเกดพนธะผกพนในการปฏบตงานตามวสยทศนนน

ทงน วสยทศนควรมลกษณะ ดงน

(1) ทาทาย สรางแรงดลใจ การกาหนดวสยทศนไมควรเปนสงทเปนอยแลวใน

ปจจบนหรอปฏบตไดโดยงาย ควรเปนสงททาทายหรอสรางแรงดลใจ

(2) ปฏบตได การกาหนดวสยทศนไมควรยากจนเกนไป หรอกลาวอกนยหนง

ควรทาทาย แตปฏบตได ดงคากลาวทวา “วสยทศนทไมสามารถปฏบตไดอาจเปนเพยงความเพอฝน”

(3) วดได การกาหนดวสยทศนควรวดผลทเกดขนได กลาวคอ สามารถเกบ

รวบรวมขอมลและวดผลไดวาบรรลวสยทศนหรอไม อยางไร ไมวาจะเปนการวดผลในเชงปรมาณหรอ

การวดเชงคณภาพ

(4) เปนทยอมรบ การกาหนดวสยทศนควรไดรบการยอมรบหรอเปนสงท

เหนพองรวมกนโดยเฉพาะอยางยงผมสวนไดสวนเสยกลมตางๆ

(5) เปนความคาดหวงในอนาคต การกาหนดวสยทศนควรมาจากความคาดหวง

ในอนาคตของผมสวนไดสวนเสยกลมตางๆ

(6) เวลาเหมาะสม การกาหนดวสยทศนคควรคานงถงระยะเวลาใน

การดาเนนงานตามวสยทศนดวยวาเหมาะสมหรอไม เพยงใด

22

ตวอยางเชน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชกาหนดวสยทศน

(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2557, น. 45) คอ

“มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เปนมหาวทยาลยเปดชนนาของโลกทใชระบบการศกษา

ทางไกลใหการศกษาตลอดชวตสาหรบทกคน”

ดงนน บคลากรในมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชจะทราบทศทางทมหาวทยาลยมงไปใน

อนาคต เกดพนธะผกพนในการผลกดนใหมหาวทยาลยเปนมหาวทยาลยชนนาของโลกในการใชระบบ

การศกษาทางไกล และเปดโอกาสใหคนทกกลมไดมโอกาสศกษาทางไกลกบมหาวทยาลย เปนตน

4) การวเคราะหสภาพแวดลอม

ในระบบเปด (open systems) องคการมความเ กยวของกบสภาพแวดลอมภายนอกอยาง

หลกเลยงไมได หรอกลาวอกนยหนงคอ การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมหรอสถานการณตางๆม

ผลกระทบตอการดาเนนงานขององคการ ในขณะเดยวกน การดาเนนงานขององคการกสงผลกระทบตอ

สภาพแวดลอมและสามารถตอบสนองตอความเปลยนแปลงในสภาพแวดลอมไดเชนกน

การวเคราะหสภาพแวดลอม (environmental analysis) หมายถง การพจารณาจดแขง-จดออน

ภายในและโอกาส-ภยคกคามจากภายนอก ซงเปนเงอนไขทมอทธพลตอการบรรลความสาเรจ การวเคราะห

สภาพแวดลอมทาใหเรารจกองคการของเราเองมากขน และการจดการเชงกลยทธใหประสบความสาเรจ

ขนอยกบการวเคราะหหรอประเมนสภาพแวดลอมทถกตอง โดยทวไปการวเคราะหสภาพแวดลอมจะนา

ความคดเหนของผมสวนไดเสย ซงคอ ปจเจกบคคลหรอกลมตางๆทมผลกระทบและไดรบผลกระทบจาก

การดาเนนงานขององคการและการคาดการณแนวโนมในอนาคตมาใช โดยแบงการวเคราะหสภาพแวดลอม

เปน 2 ประเภท ไดแก การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน และการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน (internal environmental analysis) หมายถง การวเคราะหหรอ

การประเมนสภาพแวดลอมภายในหรอสงทสามารถควบคมได (controllable factors) การวเคราะห

สภาพแวดลอมภายในพจารณาไดจาก ความสามารถหลก (core competence) หมายถง สงทกระทาไดดกวา

องคการอนหรอคแขงขน โดยปกตเปนกลมทกษะ หรอความเชยวชาญในการกระทากจกรรม และทาให

องคการเกดความไดเปรยบทางการแขงขน เชน องคการบางแหงมความสามารถหลกดานการใหบรการท

เปนเลศ ซงกลายเปนจดแขงททาใหองคการมความไดเปรยบทางการแขงขน เปนตน ทงน ทรพยากร

(resources) เปนสวนหนงของความสามารถหลกขององคการ ซงหมายถง ปจจยนาเขาซงสงผลตอผล

การปฏบตงานขององคการ ประกอบดวย ทรพยากรทจบตองได (tangible resources) เชน งบประมาณ วสด

อปกรณ และเทคโนโลย เปนตน และทรพยากรทจบตองไมได (intangible resources) เชน ขอมลขาวสาร

ลขสทธ และทรพยสนทางปญญา เปนตน หากองคการใดมทรพยากรทจบตองไมไดทมคณคา หายาก ไมพบ

ในองคการอน และไดรบการจดการอยางด จะนามาซงความไดเปรยบทางการแขงขนขององคการ โดย

23

องคการจะมการวเคราะหทรพยากรภายในองคการ เชน การวเคราะหการเงน การวเคราะหทรพยากรมนษย

การวเคราะหการปฏบตงาน และการวเคราะหทรพยากรอนๆในองคการ เปนตน

ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ส ภ า พ แ ว ด ลอ ม ภ า ย น อ ก (external environmental analysis) ห ม า ย ถ ง

การวเคราะหหรอการประเมนสภาพแวดลอมภายนอก สงทไมสามารถควบคมได หรอควบคมไดยาก

(uncontrollable Factors) ซงการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก การวเคราะหตลาด การวเคราะห

อตสาหกรรมการวเคราะหคแขงขน การวเคราะหการเมอง การวเคราะหกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของ

การวเคราะหเศรษฐกจมหภาค การวเคราะหสงคม การวเคราะหแรงงาน การวเคราะหเทคโนโลย และ

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกประเทศหรอสภาพแวดลอมระดบสากล เชน การเปดเสรทางการคา

และการรณรงคสทธมนษยชน เปนตน

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส ภยคกคาม (strength- weakness- opportunity- threat or

SWOT Analysis) หมายถง การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส ภยคกคาม เพอสรปขอเทจจรงและ

คาดการณสภาพแวดลอมซงไดจากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก กลาวคอ

โอกาสและภยคกคามเปนผลจากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกขององคการทสงผลดานบวกและดาน

ลบตอการดาเนนงานขององคการ ในขณะทจดแขง จดออนเปนผลจากการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน

องคการทเปนดานบวกหรอดานลบ ซงเปนขอมลพนฐานทสาคญในการวางแผนกลยทธและกาหนดกลยทธ

ใหประสบความสาเรจตอไป ดงแนวความคดของซนวทกลาวไววา “รเขา รเรา รบรอยครง ชนะรอยครง”

ซง “รเรา” คอ รจดแขงและจดออนของตนเอง และ “รเขา” คอ รโอกาสและภยคกคามจากภายนอกนนเอง

5) การกาหนดกลยทธ (strategy) หมายถง การพจารณาเลอกวธดาเนนงานทเหมาะสม เพอให

เกดการดาเนนงานบรรลเปาประสงคทกาหนดไว ซงกลยทธ หมายถง วธดาเนนงานทแตกตางจากวธการ

เดมๆ มการใชความคดเปนพเศษในการกาหนดทศทางการดาเนนงานใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมเพอ

นาไปสการเปลยนแปลงทดขน การกาหนดกลยทธจะสามารถแปรเปลยนสถานการณใหเปนประโยชนได

ไมวาขณะนนจะอยในสถานการณใด ไมวาจะเปนชวงไดเปรยบหรอเสยเปรยบกตาม นอกจากน ม

นกวชาการบางสวนใชคาวา ‘กลยทธ’ ในการบรหารภาคเอกชน และใชคาวา ‘ยทธศาสตร’ ในการบรหาร

ภาครฐ

ตวอยางเชน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชกาหนดยทธศาสตร (มหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราช, 2557, น. 45) ไดแก

ยทธศาสตรท : เพมศกยภาพบณฑต / กาลงคนของประเทศ ใหมขดความสามารถใน

การแขงขนสระดบสากล

ยทธศาสตรท : พฒนาความเขมแขงทางวชาการ และยกระดบมาตรฐานการศกษาส

สากลตามอตลกษณของสถาบน

ยทธศาสตรท 3 : ยกระดบคณภาพการใหบรการการศกษาสสากล

24

ยทธศาสตรท : พฒนาวจยเพอสนบสนนการเรยนการสอนทางไกลและการพฒนา

ประเทศ

ยทธศาสตรท : พฒนาคณภาพการใหบรการวชาการแกสงคมและมงขยายโอกาสทาง

การศกษาและการศกษาตอเนองตลอดชวต

ยทธศาสตรท : สงเสรมทานบารงศลปวฒนธรรมและพฒนาอทยานการศกษา เพอ

เผยแพรและธารงไวซงเอกลกษณของชาตอยางยงยน

ยทธศาสตรท : พฒนาระบบบรหารจดการไปสการบรหารจดการทด

ยทธศาสตรท : สรางความเขมแขงของระบบบรหารทรพยากรบคคล วฒนธรรม

องคกร และมงสความเปนสากล

ยทธศาสตรท : นาไอซทมาใชขบเคลอนมหาวทยาลยในทกพนธกจ

(ICT – driven university)

ยทธศาสตรท : พฒนาโครงสรางพนฐานดานกายภาพทเออตอการทางานและ

การเรยนร

สาหรบประเดนกลยทธ หรอประเดนยทธศาสตร (strategy issue) หมายถง กลมของ

กลยทธหรอประเดนหลกของวธดาเนนงานซงไมควรมมากเกนไป เนองจากจะทาใหประเดนกระจดกระจาย

ขาดทศทางการดาเนนงานทชดเจน ดงนน ควรมประเดนกลยทธอยระหวาง 3-5 ประเดน

ทงน สานกคดการกาหนดกลยทธ แบงได 3 กลมใหญ ดงน

กลมท 1 แนวคดเชงขอเสนอ (prescriptive) มงเนนนาเสนอแนวทางทเหมาะสมในการกอ

ตวของกลยทธ (Mintzberg and Lampel, 1998) ไดนาเสนอ 3 สานก

(1) สานกออกแบบ (design school) สานกธรกจฮาวารด (Harward business

school) มงเนนความสาคญของผนาในการกาหนดกลยทธ โดยผ นาเปนผมความตระหนกรแลวนาไปส

กระบวนการคดวเคราะหหาจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคาม เพอหาความเหมาะสมในการกาหนด

กลยทธจากขดความสามารถขององคการกบความเปนไปไดจากภายนอกในการดาเนนงานขององคการ

กระบวนการคดเนนความไมเปนทางการ

(3) สานกวางแผน (planning school) มรากฐานมาจากทฤษฎระบบ และระบบ

เครอขาย กลยทธเปนผลผลตจากกระบวนการทเปนทางการ นกวางแผนมบทบาทในการกาหนดกลยทธสง

และใหความหมายสภาพแวดลอมในลกษณะทคงท และควบคมได

(4) สานกการกาหนดตาแหนง (positioning school) มงเนนการกาหนดตาแหนง

ทดทสด และเนอหาของกลยทธมากกวากระบวนการ โดยวเคราะหเพอใหไดกลยทธหลก นกวเคราะหม

บทบาทในการกาหนดกลยทธสง

กลมท 2 แนวคดเชงพรรณนา (descriptive) 3 สานก

25

(1) สานกผประกอบการ (entrepreneurial school) มงเนนกระบวนการจดการ

เชงกลยทธจากผนาทเขมแขง มวสยทศน และนวตกรรม สามารถจดการสภาพแวดลอมได กลยทธควร

ประยกตใหเหมาะสมกบวสยทศน

(2) สานกความคด (cognitive school) มรากฐานมาจากจตวทยาทเชอวามนษยใช

เหตผลในการกาหนดกลยทธและใหความสาคญกบจตใจของมนษย

(3) สานกการเรยนร (learning school) มรากฐานมาจากจตวทยา มงเนน

การกอตวของกลยทธจากสงทไมคาดฝน การเรยนรรวมกน และการส งสมประสบการณของบคลากรอยาง

ตอเนอง กลยทธจะมการเปลยนแปลงจากการเรยนร

(5) สานกการเมอง (political school) ไดรบอทธพลจากรฐศาสตร การกอตว

จากความขดแยงและการใชอานาจ การกอตวของกลยทธมากจากการเจรจาตอรอง หรอความรวมมอใน

การไดตาแหนงสาคญเพอเปนผกาหนดกตกา การรกษาอานาจเปนสงสาคญในการกาหนดกลยทธ

(6) สานกวฒนธรรม (cultural school) มรากฐานมาจากมานษยวทยา

การกอตวของกลยทธมาจากมมมองรวมกน กลาวถงความสาเรจของการดาเนนงานตามกลยทธขนอยกบ

กลยทธกลายเปนวฒนธรรมองคการ

(7) สานกสภาพแวดลอม (environment school) กลาวถงการกอตวของ

กลยทธในลกษณะเชงรบตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม สภาพแวดลอมเปนปจจยสาค ญใน

การกาหนดกลยทธ การกาหนดกลยทธจงไมมความแนนอนและไมมวธทดทสดเพยงวธเดยว ความเปนผนา

ไมมบทบาทสาคญ

กลมท 3 แนวคดรปแบบเฉพาะ (configuration school) มงเนนการเปลยนรป เมอองคการ

ถกรบกวนจะมการกาหนดกลยทธเพอเปลยนรปไปไมสนสด การกาหนดกลยทธเนนการคงไวซงลกษณะ

เฉพาะตวขององคการ และการปรบตวใหสามารถดารงอยได กลมนผสมผสานรปแบบตางๆของกลมท 1

และกลมท 2 เปนกรณเพอใหเกดกระบวนการทเหมาะสมกบกรณเฉพาะเรองใดเรองหนง (Mintzberg and

Lampel, 1998, อางถงในไพบลย โพธสวรรณ, 2551, น.19-23)

2.2.3.2 การนาแผนกลยทธไปปฏบต

การนาแผนกลยทธไปปฏบต (strategic implementation) หมายถง การดาเนนงานตามแผน

กลยทธเพอใหเกดการบรรลเปาประสงคทกาหนดไว ขนตอนนถอไดวามความสาคญตอความสาเรจของ

การจดการเชงกลยทธอยางมาก เนองจากกลยทธทไดลงมอทาเปรยบเสมอนความฝนทบรรลความจรง ซง

การนาแผนกลยทธไปปฏบตมขนตอนสาคญ ดงน

1) การจดทาแผนปฏบตการ แผนปฏบตการ (action plan) หมายถง แผนทแปลงแผน

กลยทธสการปฏบต ซงประกอบดวย แผนงาน โครงการตางๆทจะผลกดนใหแผนกลยทธไปสการปฏบต

26

การจดทาแผนปฏบตการเปรยบเสมอนการจดทาคมอการปฏบตงานในระยะสนทมเปาประสงคสอดคลองกบ

แผนกลยทธ ซงผทมบทบาทสาคญในการจดทาแผนปฏบตการ คอ ผบรหารระดบตนและผปฏบตงาน

ในแผนปฏบตการจะมโครงการ (project) หมายถง งานทมลกษณะเฉพาะ มจดเรมตน

และสนสดทแนนอน ซงระบกจกรรม ทรพยากร และรายละเอยดอนๆ ทจาเปน เชน โครงการฝกอบรมให

ความรแกบคลากรกาหนดกจกรรม เชน การบรรยาย การปฏบต การประเมนผล เปนตน รวมถงทรพยการท

ใช เชน งบประมาณ ระยะเวลา เปนตน ซงโครงการควรสามารถตอบคาถามสาคญ ไดแก ทาอะไร ทาทาไม

ทาเพออะไร ทาอยางไร ทาเมอไหร ใชเทาไหร ใครทา ทาเพอใคร ทาทไหน ดงนน โครงการจงม

สวนประกอบสาคญ ไดแก

(1) ชอโครงการ (ทาอะไร) หมายถง การระบชอของโครงการตามลกษณะและ

วตถประสงคของโครงการนน

(2) หล กการและเหตผล (ทาทาไม) หมายถง การระบความเปนมา สถานการณ

สภาพปญหา ความตองการ หรอความสาคญของโครงการ

(3) วตถประสงค (ทาเพออะไร) หมายถง การระบผลทคาดหมายวาจะเกดขนเมอ

เสรจโครงการ

(4) กจกรรม (ทาอยางไร) หมายถง การระบขนตอ นแ ละรายละเอยดของ

การปฏบตงานตงแตเรมตนถงส นสดโครงการ

(5) ระยะเวลา (ทาเมอไหร) หมายถง ระยะเวลาทใชในการดาเนนงานของแตละ

กจกรรมและระยะเวลารวมของโครงการทงหมด

(6) งบประมาณ (ใชเทาไหร) หมายถง การระบคาใชจายของโครงการตาม

หมวดหมคาใชจายและยอดรวมงบประมาณโครงการทงหมด

(7) ผ รบผดชอบ (ใครทา) หมายถง การระบชอบคคล ทมงาน หรอหนวยงานท

รบผดชอบในการบรหารโครงการและรปแบบของการจดองคกรโครงการ

(8) กลมเปาหมาย (ทาเพอใคร) หมายถง การระบบคคล กลมบคคล องคการท

ไดรบผลประโยชนจากโครงการ

(9) สถานท (ทาทไหน) หมายถง การระบสถานทปฏบตงานโครงการ

ทงน หากโครงการไดรบการอนมตและจดสรรทรพยากร เพอรองรบการนาแผนกลยทธไป

ปฏบต กจะเออตอความสาเรจของแผนกลยทธ นอกจากน ในแผนปฏบตการยงอาจมแผนงาน (program) ซง

หมายถง กลมของโครงการททมเปาประสงคเดยวกน ซงความสาเรจของโครงการภายใตแผนงานเดยวกนจะ

มผลตอความสาเรจของแผนงานดวย 2) การพฒนาองคการเพอนาแผนกลยทธไปปฏบต การนาแผนกลยทธไปปฏบตใหเกด

ผลสาเรจตามเปาประสงคทกาหนดไว จาเปนตองมการพฒนาองคการดานอนๆควบคไปดวย เนองจากกลยทธ

27

ตางๆเปนเรองใหมทมความแตกตางจากงานประจาปกต และเปนงานเชงพฒนา จงตองอาศยการปรบเปลยน

ปจจยตางๆภายในองคการ เพอรองรบการนาแผนกลยทธไปสการปฏบต

(1) ดานการจดองคการ กลยทธตางๆในแผนกลยทธจาเปนตองมบคคลหรอ

หนวยงานรบผดชอบ ดงนน ตองกาหนดผรบผดชอบกลยทธตางๆน ซงควรหารอหรอตกลงรวมกน

ระหวางหนวยงานตางๆในองคการ เพอใหเกดการยอมรบและรวมมอการผลกดนกลยทธตางๆไปส

การปฏบต โดยทวไปการกาหนดผรบผดชอบแบงเปน 3 กรณ ดงน

กรณท 1 กลยทธทมหนวยงานรบผดชอบงานดานนนโดยตรงเพยงหนวยงานเดยว

ส าม า ร ถ ม อ บ ห ม าย ใ หหน วย งา นดง ก ล าว ร บ ผ ด ช อ บ ก ลย ทธ ดงก ล า ว ได เ ล ย เ ช น ก ล ยทธ

การประชาสมพนธเชง รก กาหนดใหสานกประชาสมพนธรบผดชอบ เ นองจาก เปนหนาทและ

ความรบผดชอบหลกของสานกประชาสมพนธ เปนตน

กรณท 2 กลยทธทมหนวยงานเกยวของหลายหนวยงาน ควรมอบหมาย

ผ รบผดชอบโดยแบงเปนหนวยงานทรบผดชอบหลกและหนวยงานทเกยวของ กลาวคอ หนวยงานท

รบผดชอบหลก คอ เจาภาพหลกหรอหนวยงานทรบผดชอบหลกในการนากลยทธดงกลาวไปปฏบต

ในขณะทหนวยงานทเกยวของ คอ หนวยงานอนๆทสนบสนนในการนากลยทธไปปฏบต

กรณท 3 กลยทธทไมมหนวยงานเดมรบผดชอบโดยตรงหรอหนวยงานงานเดมม

ภาระงานมากอาจไมสามารถผลกดนกลยทธดงกลาวไปสการปฏบตได อาจมการจดตงหนวยงานใหม

เกดขน เพอรองรบกลยทธดงกลาว เชน การจดตงสานกกลยทธการพฒนาบคลากร เพอรองรบกลยทธ

การพฒนาบคลากร เนองจากบางองคการมแตฝายการเจาหนาท ซงรบผดชอบงานดานบคลากรหลายเรอง

แตไมมหนวยงานดานการพฒนาบคลากรโดยตรง ซงทาใหยากแกการผลกดนกลยทธการพฒนาบคลากร

ไปสการปฏบต เปนตน ซงขอดของการจดตงหนวยงานใหม คอ ลดความขดแยงในองคการอนเนองจาก

การเกยงกนทางานหรอบางหนวยงานมภาระงานมากเกนไป แตมขอจากด คอ บางกรณไมสามารถจดตง

หนวยงานใหมขนได เนองจากไมมทรพยากรเพยงพอ เชน ไมไดขออตรากาลงหรอของบประมาณไว

ลวงหนา เปนตน และการตงหนวยงานใหมบางครงอาจทาใหเกดความซาซอนในหนาทความรบผดชอบ

ระหวางหนวยงานใหมกบหนวยงานเดม

(2) ดานระบบงาน เพอรองรบกลยทธใหมๆ เชน การลดขนตอนการทางานเพอ

รองรบกลยทธการพฒนาคณภาพการบรการ เปนตน

(3) ดานทรพยากรมนษย ควรพฒนาทรพยากรมนษยทงดานอตรากาล งและ

สมรรถนะเพอใหมบคลากรทเพยงพอตอภาระงานตามกลยทธและสามารถปฏบตงานตามกลยทธไดอยางม

ประสทธผล ประสทธภาพ

(4) ดานวฒนธรรม ควรปรบวฒนธรรมเพอใหสอดคลองกบกลยทธ เพอทาให

บคลากรมความเชอและคานยมทเออตอความสาเรจของแผนกลยทธ

28

ตวอยางเชน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชการมการกาหนดวฒนธรรมองคการ

(STOU culture) เพอใหสอดคลองกบแผนยทธศาสตรระยะ ป (พ.ศ. 2556-2560) ไดแก

S = synergy หมายถง รวมแรงใจ

T = transparency หมายถง ใฝคณธรรม

O = originality หมายถง นาสงใหม

U = ubiquitous learning หมายถง เรยนรไดทกททกเวลา

(มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2557, น. 46)

ทงน ในบางกรณมการนาเทคนค ‘ขอเสนอการเปลยนแปลง (blueprint for change)’ มาใช

เ พอเตรยมความพรอมในการนาแผนกลยทธไปปฏบต ซง เ ปนแ ผนการดา เ นนการเพอรอง รบ

การเปลยนแปลง รวมทงสนบสนนใหเกดการปรบตวและลดผลกระทบทอาจเกดขนจากการนาแผนกลยทธ

ไปปฏบต

ดงนน ขนตอนการนาแผนกลยทธไปปฏบตจงเปนขนตอนทสาคญมาก หรอกลาวอกนย

หนงคอ “แผนกลยทธตางๆจะไมมความหมายเลย หากไมมการนาไปปฏบต”

2.2.3.3 การควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ

ในหวขอน ผวจยจะกลาวถง 3 เรอง คอ การควบคมแผนกลยทธ การตดตามแผนกลยทธ

และการประเมนผลแผนกลยทธ

การควบคมแผนกลยทธ (strategic controlling) หมายถง การกากบ

การดาเนนงานเพอใหมการนาของแผนไปปฏบตบรรลผลสาเรจตามเปาประสงคทกาหนดไว ในการควบคม

แผนกลยทธ มสงทจาเปนตองควบคมอย 3 ประการ ไดแก การควบคมเวลา (time control) การควบคม

คาใชจาย (cost control) และ การควบคมคณภาพ (quality control) (Stewart in Richard and Nielander (Eds),

1969, pp. 812 - 815) กลาวคอ 1) การควบคมเวลา แผนกลยทธมเวลาทเรมตนและส นสด ถาไมเสรจภายใน

เวลาทกาหนดแลวกจะสงผลตอความสาเรจของแผน จงควรควบคมเวลาในกจกรรม โครงการ แผนงาน

กลยทธตางๆ ใหแลวเสรจในระยะเวลาทกาหนด 2) การควบคมคาใชจาย เนองจากความสาเรจของแผน

กลยทธตางๆขนอยปจจยสาคญประการหนงคอ ทรพยากรทางการเงน ดงนน จงควรควบคมคาใชจายของ

กจกรรม โครงการ แผนงาน กลยทธตางๆในแผนกลยทธ 3) การควบคมคณภาพ หมายถง การควบคมผลงาน

ใหไดมาตรฐานทตองการ ซงการควบคมแผนกลยทธอาจใชเทคนคการควบคม เชน การวเคราะหขายงาน

เปนตน

ก าร ตดตาม แ ผ นก ลยทธ (strategic monitoring) ห ม าย ถ ง ก า ร ตรว จส อบ

ความกาวหนาของผลการปฏบตงานตามแผน ซงถาพบปญหาอปสรรคในการนาแผนกลยทธไปปฏบตหรอ

ความเบยงเบนจากแผนกลยทธทกาหนดไว ควรดาเนนการปรบปรงแกไขกอนส นสดระยะเวลาของแผน ดงนน

29

การตดตามแผนกลยทธ จงเปนเครองมอสาคญของผ บรหารในการกากบดแลแผนกลยทธ การสราง

ความเชอมนวาการดาเนนงานเปนไปตามทศทางทกาหนดไว และทาใหผบรหารมขอมลสารสนเทศใน

การปรบปรงแกไขปญหาทเกยวของกบการนาแผนไปปฏบต รวมถงการทบทวนกลยทธตางๆใหเหมาะสม

สอดคลองกบสถานการณมากขนในอนาคต

การตดตามแผนกลยทธควรดาเนนการเปนระยะๆ เชน ทกเดอน ทกไตรมาส

(3 เดอน) ทกครงป หรอทกป เปนตน เพอใหผรบผดชอบไดเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหเปรยบเทยบ

ผลการปฏบตงานกบเปาหมายทกาหนดไวในแตละชวงเวลาอยางตอเนอง โดยจดทาเปนรายงานเพอนาเสนอ

ผบรหารหรอทประชมผบรหาร ซงการรายงานผลการตดตามแผนกลยทธเปนระยะๆนจะชวยกระตนใหเกด

การผลกดนแผนกลยทธไปสการปฏบตของหนวยงานทรบผดชอบ และรวมกนปรกษาหารอถงประเดน

ปญหาทเกดขนในระหวางการดาเนนการตามแผน รวมถงการกาหนดแนวทางการแกไขรวมกนเพอใหแผน

กลยทธบรรลเปาประสงคทกาหนดไวตอไป

การประเมนผลแผนกลยทธ (strategic evaluation) หมายถง การวดความสาเรจของ

การนาแผนไปปฏบตโดยเปรยบเทยบกบเปาหมายทกาหนดไว การประเมนผลแผนกลยทธจะทาใหทราบวา

ไดดาเนนงานตามแผนกลยทธทกาหนดไวหรอไม อยางไร ผลการปฏบตงานบรรลเปาประสงคของแผน

กลยทธหรอไม อยางไร อะไรคอปญหาอปสรรคทเกดขน อนจะทาใหองคการมขอมลในการปรบปรงแผน

กลยทธ นอกจากน องคการยงมขอมลในการใหรางวลและสงจงใจแกบคลากรในกรณทมการนาแผนกลยทธ

ไปปฏบตบรรลผลสาเรจอกดวย

ปจจบนประเทศตางๆไดกาหนดใหองคการภาครฐตองมการประเมนผลแผน

กลยทธ เชน สหรฐอเมรกาไดประกาศใช ‘Government Performance Review Act (GPRA)’ซงกาหนดใหหนวย

ราชการทกแหงตองจดทาแผนกลยทธและการประเมนผลองคกร สาหรบประเทศไทยมการประกาศใช

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ซงในมาตรา กลาวถง

การบรหารกจการบานเมองทดวา ตองมการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมาเสมอ

การประเมนผลแผนกลยทธมขนตอนทสาคญ ดงน

1) การกาหนดตวชวดและคาเปาหมาย ตวชวด หมายถง หนวยวดความสาเรจของ

การดาเนนงาน ซงการประเมนผลแผนกลยทธจากตวชวดระดบตางๆจะทาใหทราบวาองคการดาเนนงานได

บรรลเปาหมายหรอไม อยางไร การกาหนดตวชวดแบงไดหลายมต ในทน ผวจยของแบงเปน 2 มต ไดแก

(1) มตดานการเกบขอมล ประกอบดวย ตวชวดเชงปรมาณ คอ ตวชวดท

เกบขอมลเปนตวเลขได เชน จานวนรายงานการฝกอบรมและจานวนรายการของงานทดาเนนการลาชา เปน

ตน และตวชวดเชงคณภาพ คอ การกาหนดตวชวดทเกบขอมลเชงพรรณนา เชน คณภาพของรายงาน

การฝกอบรม เปนตน

30

(2) มตดานสาเหตและผล ประกอ บดวย ตวชว ดนา ( lead indicator)

หมายถง ตวชวดทเปนสาเหต สามารถนาไปใชพยากรณแนวโนมของตวชวดตามได และตวชวดตาม (lag

indicator) หมายถง ตวชวดทเปนผล เชน ตวชวดนา คอ ความพงพอใจตอการบรการของผรบบรการ ตวชวด

ตาม คอ อตราการเพมของยอดขาย เปนตน

สาหรบคาเปาหมาย หมายถง ตวเลขหรอคาของตวชวดทบงบอก

ความสาเรจของการดาเนนงาน

2) การจดเตรยมองคการหรอบคคลทรบผดชอบ การกาหนดองคการหรอบคคลท

รบผดชอบในการตดตามและประเมนผลแผนกลยทธ เชน ฝายตดตามและประเมนผล ฝายนโยบายและแผน

สานกกลยทธ เปนตน โดยควรใหความสาคญกบการมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลของหนวยงาน

รบผดชอบกลยทธและผมสวนไดสวนเสยทกฝายดวย

3) การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลใหสอดคลองกบตวชวดท

กาหนดไว ซงอาจเปนขอมลทตยภมจากรายงานประจาป รายงานการวจย ฐานขอมลของหนวยงาน หรอ

ขอมลปฐมภมจากแบบ สอบถาม การสมภาษณ การสงเกตการณ

4) การวดผล การนาขอมลทเกบรวบรวมมาวเคราะหเปรยบเทยบกบตวชวดและ

คาเปาหมายทกาหนดไว ซงระยะเวลาของการวดผลทเหมาะสมขนอยกบตนทนในการเกบรวบรวมขอมล

ความไวตอการเปลยนแปลง และความสาคญของตวชวดในแผนกลยทธ

5) การนาเสนอผล การนาเสนอผลการประเมนตอผบรหารและผมสวนไดสวน

เสยกลมตางๆ เพอใชเปนขอมลในการปรบปรงแกไขปญหาอปสรรคทเกดขน หรอปรบปรงแผนกลยทธ ซง

สามารถนาเสนอผลไดหลายรปแบบ ไดแก (1) การนาเสนอผลเปนคาคะแนนเปรยบเทยบระหวางตวชวดคา

เปาหมายกบผลการปฏบตงาน (2) การนาเสนอผลเปนกราฟเพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางตวชวดคา

เปาหมายกบผลการปฏบตงานในแตละชวงเวลา และ (3) การนาเสนอเปนสตางๆ เหมอนสญญาณไฟจราจร

(traffic light) โดยกาหนดใหแตละสแทนคาคะแนนในระดบตางๆ ตวอยางเชน สเขยวแก แทนคาคะแนน

4.50 – 5.00 (สงกวาคาเปาหมายอยางมาก) สเขยวออน แทนคาคะแนน . - 4.49 (ทาไดสงกวาคา

เปาหมาย) สเหลอง แทนคาคะแนน 2.50 – 3.49 (ทาไดเทากบคาเปาหมาย) สชมพ แทนคาคะแนน . -

2.49 (ทาไดตากวาคาเปาหมาย) สแดง แทนคาคะแนน . – 1.49 (ทาไดตากวาคาเปาหมายอยางมาก)

ทงน ผ วจยมขอสงเกตวาการประเมนผลควรสอดคลองกบองคประกอบตางๆใน

แผนกลยทธ บรบทขององคการหรอพนท และเชอมโยงกนทกระดบในลกษณะ “จกซอว” ของภาพเดยวกน

ดวย ตวอยางเชน องคการมวสยทศน คอ มงสการเปนองคการนวตกรรม (innovation organization) ตวชวด

ของหนวยงานภายในองคการและบคลากรแตละระดบ ควรเชอมโยงไปสการบรรลวสยทศนดงกลาว เชน ม

ตวชวดเกยวกบการพฒนานวตกรรม เปนตน ในทน ผวจยขอยกตวอยางแผนยทธศาสตรกรมการขนสงทาง

บก พ.ศ. 2559 – 2563 มวสยทศน คอ เปนองคการแหงนวตกรรมในการควบคม กากบ ดแลระบบการขนสง

31

ทางถนนใหมคณภาพและปลอดภย และประเดนยทธศาสตรท 3 พฒนาการใหบรการรปแบบอจฉรยะ ม

ตวชวดระดบความสาเรจในการพฒนานวตกรรมทวทงองคการ (กรมขนสงทางบก, 2558) เปนตน

2.2.4 ตวแบบหรอเทคนคการจดการเชงกลยทธ

ในทน ผวจยขอนาเสนอตวแบบหรอเทคนคการจดการเชงกลยทธ ซงเปนประเดนการวจย

ครงน โดยจาแนกตามขนตอนหลกในกระบวนการจดการเชงกลยทธตามทไดนาเสนอไวในขอท 2.2.3

ประกอบดวย ตวแบบและเทคนคการวางแผนกลยทธ ตวแบบและเทคนคการนาแผนกลยทธไปปฏบต

และตวแบบและเทคนคการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ ดงน

2.2.4.1 ตวแบบและเทคนคการวางแผนกลยทธ

ผ วจยไดแบงเปนตวแบบเทคนคการวางแผนกลยทธเปน 2 เ รองใหญๆ คอ

ตวแบบหรอเทคนคการวเคราะหสภาพแวดลอมและตวแบบหรอเทคนคการกาหนดกลยทธ

1) ตวแบบหรอเทคนคการวเคราะหสภาพแวดลอม

ตวแบบหรอเทคนคการวเคราะหสภาพแวดลอมทใชในการวเคราะหหรอ

ประเมนสภาพแวดลอม ไดแก ต วแบบ PEST analysis ตวแบบ 5 พลง ( five forces model) เทคนค

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (SWOT analysis) เทคนคการวาดภาพสถานการณในอนาคต

(scenario development) เทคนคการคาดการณลวงหนา (forecasting) เทคนคการเปรยบเทยบกบองคการ

ชนนา (benchmarking)

(1) ตวแบบ PEST analysis ตวแบบ PEST analysis ใชในการวเคราะห

สภาพแวดลอมทวไป (general environment) หรอสภาพแวดลอมมหภาค (macro environment) ทมอทธพล

ตอองคการไดในระยะยาว ประกอบดวย

(1.1) การวเคราะหการเมอง (political analysis) เชน เสถยรภาพของ

รฐบาลความขดแยงทางการเมอง และนโยบายของรฐ เปนตน

(1.2) การวเคราะหเศรษฐกจ (economic analysis) เชน สภาพการแขงขน

ทางเศรษฐกจ ขอตกลงดานเศรษฐกจระหวางประเทศ อตราการขยายตวทางเศรษฐกจ การกระจายรายได

เสถยรภาพทางเศรษฐกจ อตราการวางงาน และอตราแลกเปลยน เปนตน

(1.3) การวเคราะหสงคมและวฒนธรรม (social and cultural analysis) เชน

อตราการเจรญพนธ อตราการเตบโตของกาลงแรงงาน ความเปนสงคมผสงวย ความแตกตางของเชอชาต ส

ผว เพศ ภาษา การเปลยนแปลงของสงคมจากสงคมแบบหมบานสสงคมแบบอภมหานคร การเปลยนแปลง

ของบทบาททางเพศจากบทบาทของผชายสบทบาทของผหญง การศกษา คานยมเกยวกบการรกษาสขภาพ

และวตถนยม เปนตน

32

(1.4) การวเคราะหเทคโนโลย (technological analysis) เชน

ความกาวหนาและความหลากหลายทางเทคโนโลยสารสนเทศ การใชเครอขายทางสงคมออนไลน และ

อาชญากรรมทางเทคโนโลยสารสนเทศ เปนตน

(2) ตวแ บ บ 5 พ ลง (five forces model) Porter (1 9 8 0 ) ไ ดนา เ ส นอ

ตวแบบ พลง ( five forces model) ในหนงสอ เ รอง “Competitive Strategy; Techniques for Analyzing

Industries and Competitions” เ พอ ใ ช เ ปน เ ค รอ ง มอ ในการ วเ ค ราะ หส ภาพแ วด ลอ มเ ฉพ าะ หร อ

สภาพแวดลอมทางการแขงขนขององคการ ดงน

(2.1) อานาจตอรองของผขายหรอผจดหาวตถดบ (bargaining power of

suppliers) หมายถง การวเคราะหผลกระทบของผขายหรอผจดหาวตถดบตอการดาเนนงานขององคการ เชน

องคการมผจดหาวตถดบจานวนนอยรายทาใหองคการไมมทางเลอกในการซอวตถดบจากผจดหาวตถดบ

รายอน เปนตน

(2.2) อานาจตอรองของผซอหรอผรบบรการ (bargaining power of

buyers) หมายถง ผซอหรอผรบบรการอาจมสวนผลกดนใหองคการตองพฒนาสนคาและบรการตางๆใหด

ขน และมอานาจในการตอรองราคาสนคาและบรการ

(2.3) ภย คกคามจากผ เ ข ามาใหม (threat of new entrants) หมายถ ง

การวเคราะหผลกระทบของผเขามาใหมมความตองการสวนแบงการตลาดและทรพยากรทาใหเกดภย

คกคามองคการทอยเดม ดงเชน นโยบายการเขาสประชาคมอาเซยนอาจทาใหองคการตางๆไดรบผลกระทบ

จากคแขงทเขามาใหมจากประเทศตางๆในประชาคมอาเซยน เปนตน

(2.4) ภย คกคามจากส นคาทดแ ทน (threat of substitutes) หมายถ ง

การวเคราะหผลกระทบของสนคาหรอบรการขององคการอน เชน องคการอนอาจมสนคาหรอบรการ

ทดแทนองคการของเราได ทาใหผ ซอหรอผรบบรการเปลยนไปใชสนคาหรอบรการดงกลาว เชน สนคา

ประเภทพลาสตกสามารถทดแทนสนคาประเภทไมไดในปจจบน เปนตน

(2.5) การแขงขนในอตสาหกรรม (intensity of rivalry among current

competitors) หมายถง การวเคราะหผลกระทบของการแขงขนระหวางองคการ เชน การแขงขนทสงทาให

องคการตองลดตนทนคาใชจาย และพฒนาคณภาพการบรการ เปนตน สรปไดดงภาพท 2.2

33

ภาพท 2.2 ตวแบบ 5 พลง (five forces model)

ทมา : ปรบจาก Porter, 1980

(3) เทคนคการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส ภยคกคาม (SWOT analysis) เปน

เครองมอทใชในการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก เพอไดขอสรปเกยวกบจด

แขง จดออน โอกาส และอปสรรค ดงน

จดแขง (strength) หมายถง ปจจยตางๆ ภายในทนาไปสความเขมแขง

หรอความไดเปรยบ เ ชน บคลากรสวนใหญมความรและทกษะในการนาเทคโนโลยสารสนเทศมา

ประยกตใช บคลากรโดยเฉลยมการศกษาในระดบปรญญาโท และผ บรหารระดบสงมความสามารถใน

การเจรจาตอรอง เปนตน

จดออน (weakness) หมายถง ปจจยตางๆ ภายในทนาไปสความออนแอ

หรอความเสยเปรยบคแขง เชน การขาดแคลนอตรากาล งคน และโครงสรางองคการไมสอดคลองกบ

พนธกจขององคการ เปนตน

โอกาส (opportunity) หมายถง ปจจยตางๆ ภายนอกทเออประโยชน เชน

สภาพเศรษฐกจทขยายตว และนโยบายของรฐบาลทเออประโยชนตอองคการ เปนตน

ภยคกคาม (threat) หมายถง ปจจยตางๆ ภายนอกทเปนภยคกคามตอ

การดาเนนงาน เชน คานยมทใหความสาคญกบวตถนยมของประชาชน และกฎหมายทเกยวของลาสมย

เปนตน

(4) เทคนคการวาดภาพสถานการณในอนาคต (scenario development) สถานการณ

ในอนาคต (scenario) คอ ภาพสถานการณในอนาคตทพฒนาขนมาเพอใชวเคราะหสภาพแวดลอมและ

ภยคกคามจากผเขามาใหม

อานาจตอรองของ

ผขาย

อานาจตอรองของ

ผซอ การแขงขนใน

อตสาหกรรม

ภยคกคามจากสนคาทดแทน

34

จดการกบความไมนอนของสภาพแวดลอม การวาดภาพสถานการณในอนาคต (scenario development)

หมายถง การวางแผนภายใตสมมตฐานทางเลอกเปนการระบสถานการณในอนาคตทอาจเกดขนไดหลายๆ

สถานการณ แลวทาการพฒนาแผนขนมารบมอกบสถานการณเหลานน ไดแก สถานการณทดทสด (best-

case scenario) คอ สถานการณในอนาคตทดหรอเปนประโยชนตอองคการ สถานการณทแยทสด (worst-

case scenario) คอ สถานการณในอนาคตทแยหรอไมเปนประโยชนตอองคการ หรอสถานการณในอนาคตท

เปนไปได (most possible scenario) คอ สถานการณในอนาคตทควรเปนไปไดมากทสด

การวาดภาพสถานการณในอนาคตจะอยบนพนฐานของคาถามวา “จะเกดอะไรขน

...ถา (what if)” ซงชวยทาใหผบรหารพฒนาแผนทเหมาะสมกบสถานการณไดลวงหนา เชน การทองเทยว

แหงประเทศไทยอาจตงคาถามวา “จะเกดอะไรขนกบการทองเทยวของประเทศไทย ถานกทองเทยวตางชาต

ไมมาเ ทยวประเทศไทย” หรอกรงเทพมหานครอาจต งคาถามวา “จะเกดอะไรขนกบการจราจรใน

กรงเทพมหานคร ถา เกดนาทวมในปน” เปนตน ด งนน การวาดภาพสถานการณในอนาคตจงเปน

เทคนคเชงรก กลาวคอ ไมปลอยใหสถานการณตางๆควบคม แตพยายามหาทางรบมอกบสถานการณไว

กอนดวย ซงจะเปนประโยชนอยางมากในการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

(5) เ ท คนคกา รคาดก ารณ ลวง ห นา ( forecasting) เ ปน เ ค ร อ งมอ ทใชใน

การคาดการณวาปจจยตางๆจะมการเปลยนแปลงอยางไรในอนาคต ซงความถกตองของการคาดการณ

สภาพแวดลอมจะมประโยชนมากในการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก เชน การคาดการณแนวโนม

เศรษฐกจของประเทศ และการคาดการณปรมาณนาฝน เปนตน เครองมอทใชในการคาดการณลวงหนา

ไดแก การใชขอมลจากอดตมาคาดการณถงแนวโนมในอนาคต ( trend extrapolation) การใชสถตใน

การวเคราะห (statistical modeling) การใชขอวจารณหรอความคดเหนของบคคลตางๆ ทมความเชยวชาญใน

ดานนนๆ (judgmental forecasting) การคาดการณโดยอาศยความคดเหนของผเชยวชาญ (delphi technique)

และการระดมสมอง (brainstorming)

(6) เทคนคการเปรยบเทยบกบองคการชนนา (benchmarking) เปนเครองมอทใช

ในการวเคราะหสภาพแวดลอม โดยการเปรยบเทยบกบองคการทมผลการปฏบตทดทสด (the best-in-class

performance) เพอปรบปรงผลการดาเ นนงานตามแนวปฏบตทดทสด (best practices) เปาหมายของ

การเปรยบเทยบ คอ การทาความเขาใจแนวปฏบ ตทดทสดขององคการอน (best practices) สามารถ

ดาเนนการโดยการจดตงทมงาน (form a benchmarking planning team) การเกบรวบรวมขอมลภายในและ

ภายนอก (gather internal and external data) การวเคราะหความแตกตางระหวางตนกบองคการทมแนว

ปฏบตทดทสด (analyze data to identify performance gaps) การจดเตรยมแผนปฏบตการและนาแผนปฏบต

การไปปฏบต (prepare and implement action plan) เพอปรบปรงผลการดาเนนงานตามแนวปฏบตทดทสด

(best practices) ดงภาพท 2.3

35

ภาพท 2.3 การเปรยบเทยบกบองคการชนนา

ทมา : ปรบจาก Shetty, 1993, p.42

นอกจากน ผวจยมขอสงเกตวายงมการประยกตใชตวแบบหรอเทคนคทาง

การบรหารอนๆเพอใชในการวเคราะหหรอประเมนสภาพแวดลอม เชน เกณฑคณภาพการบรหารจดการ

(Malcom Baldridge National Quality Award) กลาวคอ การจดการภาครฐไทยมเกณฑการพฒนาคณภาพ

ก ารบรหารจดการภาครฐ ( Public Management Quality Award, PMQA) ซ งพฒ นามาจาก Malcom

Baldridge National Quality Aword (MBNQA) ของประเทศสหรฐอเมรกา และรางวลคณภาพแหงชาต

(TQA) โดยมวตถประสงคเพอยกระดบคณภาพการปฏบตงานของภาครฐใหสอดคลองกบพระราชกฤษฎกา

วาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. และใหหนวยงานภาครฐนาไปใชเปน

แนวทางในการพฒนาคณภาพการบรหารจดการของหนวยงานสระดบมาตรฐานสากล รวมทงเปนกรอบใน

การประเมนตนเอง ดงนน องคการภาครฐบางแหงจงนาเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐมา

ประยกตใชในการวเคราะหสภาพแวดลอมภายในองคการ ดงตวอยางตอไปน

หมวดท 1 การนาองคการ (LD) ไดแก LD1 กาหนดทศทางการทางานชดเจน

และสอสารเพอถายทอดทศทางการทางาน LD2 เพมอานาจในการตดสนใจ LD3 สงเสรมใหมกระบวนการ

และกจกรรมการเรยนร เพอสรางความผกพน แรงจงใจ LD4 กาหนดตวชวดสาคญและระบบตดตามและ

ประเมนผล LD5 กาหนดนโยบาย organizational governance LD6 มระบบควบคมภายในและบรหาร

ความเสยงทด LD7 มมาตรการจดการผลกระทบทางลบ

การจดตงทมงาน

การเกบรวบรวมขอมลภายในและ

ภายนอก

การวเคราะหความแตกตาง

ระหวางตนกบองคการทม

แนวปฏบตทดทสด

การจดเตรยมแผนปฏบตการและ

นาแผนปฏบตการไปปฏบต

แนวปฏบต

ทดทสด

36

หมวดท 2 การวางแผนเชงยทธศาสตร (SP) ไดแก SP1 มข นตอนจดทา

แผนปฏบตราชการ 4 ป และแผนปฏบตราชการประจาป SP2 นาปจจยภายในและภายนอกมาใชวเคราะห

SP3 วางแผนกลยทธดานการบรหารทรพยากรบคคลใหสอดคลองกบแผนปฏบตราชการ 4 ป และ

แผนปฏบตราชการประจาป SP4 สอสารกลยทธ SP5 ถายทอดตวชวด และเปาหมายระดบองคการ SP6

จดทารายละเอยดโครงการเพอใชในการตดตามผลการดาเนนงาน SP7 จดทาแผนบรหารความเสยงตาม

มาตรฐาน COSO

หมวดท 3 การใหความสาคญกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย (CS) ไดแก

CS1 กาหนดกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย CS2 มชองทางการรบฟงและเรยนรความตองการของ

ผรบบรการ โดยแสดงใหเหนถงประสทธภาพของชองทางการสอสาร CS3 มระบบทชดเจนในการรวบรวม

และจดการขอรองเรยน/ขอเสนอแนะ/ขอคดเหน/คาชมเชย และปรบปรงคณภาพการใหบรการ CS4 ม

การสรางเครอขาย CS5 ใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารราชการ CS6 วดทงความพงพอใจและ

ไมพงพอใจของผรบบรการและผ มสวนไดสวนเสย เพอนาผลไปปรบปรงการใหบรการ CS7 กาหนด

มาตรฐานการใหบรการ แผนภมหรอคมอการตดตอราชการ และค มอการทางานของบคลากรใน

การใหบรการ

หมวดท 4 การวด การวเคราะห และการจดการความร (IT) ไดแก IT1 มระบบ

ฐานขอมลผลการดาเนนงาน IT2 มฐานขอมลเพอสนบสนนการปฏบตงานของกระบวนการทสรางคณคา

IT3 มฐานขอมลเพอสนบสนนการปฏบตงานของกระบวนการสนบสนน IT4 มระบบเทคโนโลย

สารสนเทศ IT5 มระบบการตดตาม เฝาระวง และเตอนภยทบงชถงการเปลยนแปลงทเกดขน IT6 มระบบ

บรหารความเสยงของระบบฐานขอมลและสารสนเทศ IT7 จดทาแผนการจดการความร

หมวดท 5 การมงเนนบคลากร (HR) ไดแก HR1 มการกาหนดปจจยทมผลตอ

ความผาสกและความพงพอใจของบคลากร HR2 มระบบการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร HR3

มการดาเนนการตามแผนกลยทธการบรหารทรพยากรบคคล HR4 มระบบการประกนคณภาพของ

การฝกอบรม HR5 มแผนการสรางความกาวหนา

หมวดท 6 การมงเนนระบบปฏบตการ (PM) ไดแก PM1 กาหนดกระบวนการ

ทสรางคณคาจากกลยทธ พนธกจ และความตองการของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย PM2 จดทา

ขอกาหนดทสาคญของกระบวนการทสรางคณคา PM3 ออกแบบกระบวนการ PM4 มระบบรองรบภาวะ

ฉกเฉน PM5 กาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน PM6 ปรบปรงกระบวนการทสรางคณคาและกระบวนการ

สนบสนน

หมวดท 7 ผลลพธการดาเนนการ เปนผลทเกดขนจากการดาเนนการตามเกณฑ

ในหมวดท 1-6

37

2) ตวแบบการกาหนดกลยทธ

การกาหนดกลยทธทสอดคลองกบสภาพแวดลอมและสามารถนาไป

ปฏบตไดจรง เพอใหเกดการดาเนนงานบรรลเปาประสงคทกาหนดไวจาเปนตองอาศยเทคนควธการ

วเคราะหทเหมาะสม ซงเทคนคทเปนทนยมตงแตอดตจนถงปจจบน คอ “เมทรกซ TOWS หรอ threats-

opportunities - weaknesses- strengths matrix” กลาวคอ เมอไดผลการวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการ

แลว ใหระบจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคามดงกลาวลงในตารางเมทรกซ TOWS และกาหนดกลยทธ

ทเหมาะสมกบสถานการณดงกลาว ซงสรปกลยทธไดดงน

(1) กลยทธเชงรก (SO strategies) หมายถง กลยทธทใชจดแขงประสาน

กบความไดเปรยบในโอกาส หรอใชในสถานการณ “best-case scenario” กลยทธเชงรกเนนการสราง

การเปด การเพม การบก และการขยาย

(2) กลยทธเชงรบ (ST strategies) หมายถง กลยทธทใชจดแขงหลบหลก

ภยคกคาม กลยทธเชงรบเนนการสรางพนธมตร การลดตนทน และการลดระยะเวลาการดาเนนงาน

(3) ก ล ย ท ธ เ ช ง พฒ น า (WO strategies) ห ม า ย ถ ง ก ล ย ท ธ ท ใ ช

ความไดเปรยบในโอกาสมาปดจดออน กลยทธเชงพฒนาเนนการพฒนา การปรบปรง การแกไข และ

การทบทวน

(4) กลยทธเชงถอนตว (WT strategies) หมายถง กลยทธทระมดระวง

จดออนและหลบหลกภยคกคาม หรอใชในสถานการณ “worst-case scenario” กลยทธเชงถอนตวเนน

การถอนตว การปรบเปลยนภายใน การเลก การลด การถายโอน และการรอปรบระบบงาน (re-engineering)

ทงน หากมทรพยากรจากด องคการจะใหความสาคญกบกลยทธเชงรก

กลยทธเชงพฒนา กลยทธเชงรบ และกลยทธเชงถอนตวตามลาดบ รายละเอยดตารางเมทรกซ TOWS ผวจย

ไดสรปไว ดงภาพท 2.4

38

ปจจยภายใน

ปจจยภายนอก

จดแขง (strengths = S)

ระบรายการจดแขงภายใน

ในชองน

จดออน (weaknesses = W)

ระบรายการจดออนภายใน

ในชองน

โอกาส

(opportunities = O)

ระบรายการโอกาสภายนอก

ในชองน

กลยทธเชงรก (SO strategies)

กาหนดกลยทธในชองน

โดยใชจดแขงประสานกบ

ความไดเปรยบในโอกาส

กลยทธเชงพฒนา

(WO strategies)

กาหนดกลยทธในชองนโดยใช

ความไดเปรยบในโอกาสมาปด

จดออน

ภยคกคาม

(threats = T)

ระบรายการภยคกคามอน

มาจากภายนอกในชองน

กลยทธเชงรบ (ST strategies)

กาหนดกลยทธในชองน

โดยใชจดแขงหลบหลก

ภยคกคาม

กลยทธเชงถอนตว

(WT strategies) กาหนดกลยทธ

ในชองน โดยระมดระวงจดออน

และหลบหลกภยคกคาม

ภาพท 2.4 เมทรกซ TOWS

ทมา : ปรบจาก Weihrich, 1982, p. 10

นอกจากน ผวจยขอแบงประเภทของกลยทธทประยกตใชโดยทวไปเปน 2 มมมอง ดงน

มมมองภาคธรกจ Porter (1980) ไดแบงกลยทธธรกจเปน 3 ประเภทและมการเพมเตม

โดยประชาคมธรกจอก 1 ประเภท รวมเปน 4 ประเภท ดงน

(1) กลยทธการสรางความแตกตาง (differentiation strategy) เนนสรางความเปนเอกลกษณ

โดยความแตกตางทาใหเกดความจงรกภกดตอองคการ ทาใหสามารถกาหนดราคาสนคาในระดบสง สวน

ตลาดมาก ความสามารถในการแขงขนเนนการวจยและพฒนา ซงตองใชตนทนสง

(2) การเปนผนาดานตนทน (cost leadership strategy) เนนแสวงหาหรอไดประโยชนจาก

ตนทนและประสทธภาพ มการผลตจานวนมาก สวนตลาดนอย ความสามารถในการแขงขนเนน

กระบวนการผลต และสามารถสรางความไดเปรยบทางการแขงขนในชวงวฏจกรผลตภณฑขนเจรญเตบโต

เตมท ซงจะใชราคาเปนกลยทธในการแขงขน

(3) การมงสวนตลาดเฉพาะสวน (focus strategy) เนนกลมเปาหมายเฉพาะกลมหรอ

ตลาดขนาดเลก โดยสรางความเปนเลศดานการบรการ การตอบสนองความตองการของกลมเปาหมาย

เนองจากอยใกลชดและเขาถงกลมเปาหมาย สวนตลาดนอย ความสามารถในการแขงขนเนนความสามารถ

ทกดานทจะชวยสรางความพงพอใจของกลมเปาหมาย

39

(4) การเขาสตลาดเปนรายแรก (first-mover or preemptive strategy) เนนเลอกทจะเปน

รายแรกในการเขาสตลาดและเปนผพฒนาตลาดขนเอง

ทงน แมวากลยทธดงกลาวจะเปนกลยทธธรกจแตสามารถนามาประยกตใชในการจดการ

เชงกลยทธภาครฐไดเชนเดยวกน ตวอยางเชน กระทรวงกลาโหมของอสราเอล ใชกลยทธการเขาสตลาดเปน

รายแรก (first-mover or preemptive strategy) โดยพฒนาระบบเกราะปองกนภยจากจรวดขปนาวธ เนองจาก

อหรานและซเรย ซงใหการสนบสนนกลมเฮสบลเลาะในเลบานอน ไดพฒนาความสามารถดานจรวด

ขปนาวธระยะไกล ทาใหมความจาเปนทจะตองมการพฒนากลยทธดงกลาวขน เปนตน

มมมองภาครฐ Rubin (1988 อางถงใน Nutt & Backoff, 1992, pp. 66-72) ไดแบงกลยทธ

ภาครฐเปน 4 ลกษณะ ดงน

ลกษณะท 1 ตานาน (sagas) ตองการอนรกษ ปกปองไมใหคานยมเปลยนแปลงไปตาม

สภาพแวดลอมทงภายในและภายนอก ไดแก

(1) กลยทธเชงฟนฟ (restorative strategy) เพอฟนฟสงทสญเสยหรอสญหายขน

ใหม

(2) กลยทธเชงปฏรป (reformative strategy) เพอปรบนโยบายหรอขอบงคบท

ไมเหมาะสม

(3) กลยทธเชงอนรกษ (conservative strategy) เพออนรกษคานยมหรอคณคา

ทอาจถกคกคาม

ลกษณะท 2 การคนควา (quests) มงเนนคนหาคณคาทจะเกดขนในอนาคต ผลสาเรจของ

การดาเนนงานขนอยกบความสามารถของผนาทจะทาใหผปฏบตงานยอมรบและปฏบตตามวสยทศนทได

กาหนดไว

(1) กลยทธวาระใหม (new agenda strategy) การสรางความสมดลของฝาย

สนบสนนและคดคานการเปลยนแปลง

(2) กลยทธวสยทศนหลก (grand vision strategy) เปนกลยทธเชงรก โดยกาหนด

ภาพทตองการไวลวงหนา

(3) กลยทธทางเลอก (alternative course strategy) เปนกลยทธในภาวะวกฤต ตอง

ระดมทรพยากรเพอแกไขวกฤต มความสาคญและเรงดวน

ลกษณะท 3 การผจญภย (venture) เปนการคาดการณสงทจะเกดขนและผลกระทบจากสง

ทเกดขนนาไปสการเตรยมความพรอม การจดทาแผนฉกเฉน (contingency plan) เพอรองรบเหตฉกเฉน

กลยทธลกษณะนยากทจะกาหนดผลลพธชดเจน

(1) กลยทธเชงเปาหมาย (target strategy) การพฒนาความพรอมสาหรบรองรบ

เหตดวนทอาจเกดขน

40

(2) กลยทธเชงความพยายาม (trial strategy) การมอบหมายงานชวคราวเพอ

รองรบปรมาณงานทมากเกนกวาดาเนนการในภาวะปกต

(3) กลยทธความเปนปกแผน การสรางขอตกลงชวคราวระหวางฝายตางเพอรวมกน

แกไขประเดนฉกเฉนทเกดขน มหลายฝายเปนผรบผดชอบ หนาทอาจเหลอมลากนไมชดเจน

ลกษณะท 4 การพนน (parlay) เปนการใชโอกาสทมอยเพอสรางโอกาสทดกวาใน

สภาพแวดลอมทมความผนผวนและซบซอน

(1) กลยทธหลกเลยง (hedging strategy) การเสนอแนวทางดาเนนงานโดยหลกเลยง

การจดลาดบความสาคญเพอสนองตอบตอปญหาหรอความตองการทมความสาคญใกลเคยงกน กลยทธนใช

ในการเสนอของบประมาณของหนวยงาน

(2) กลยทธคดงาง (leveraging strategy) การอาศยเครอขายทางสงคมเพอเปนพลง

ตอรอง เพอตนเองหรอหนวยงานของตน

(3) กลยทธกาวหนา (advancing strategy) การมองผลทจะเกดขนในวนขางโดยตอง

อาศยการลงทนจานวนมากในปจจบนเพอเปนผนาในอนาคต

ทงน ผวจยมขอสงเกตวาตวอยางกลยทธจากมมมองภาคธรกจทไดนาเสนอใหความสาคญ

กบทศทางการดาเนนงานเพอความไดเปรยบในการแขงขน ในขณะทกลยทธจากมมมองภาครฐให

ความสาคญกบประเดนทหลากหลายเพอใหทศทางการดาเนนงานสอดคลองกบสภาพแวดลอม

2.2.4.2 ตวแบบและเทคนคการนาแผนกลยทธไปปฏบต

ในทน ผวจยขอนาเสนอตวแบบและเทคนคทใชในการนาแผนกลยทธไปปฏบตหรอ

การขบเคลอนแผนกลยทธ ไดแก ตวแบบ 7S (7S model/McKinsey 7-S framework) หลกการองคการ

เชงกลยทธ (the strategy-focused organization) เทคนคขอเสนอการเปลยนแปลง (blueprint for change)

และการบรหารการเปลยนแปลง (change management)

1) ตว แ บ บ 7S (7S model/McKinsey 7-S framework) บ ร ษท ท ปร ก ษ า McKinsey ม

Waterman, Robert, Peters, Thomas and Phillips ไดเสนอตวแบบ 7S (7S model/McKinsey 7-S framework)

ซงสามารถนามาใชในการขบเคลอนแผนกลยทธสการปฏบต (Waterman, 1982, pp. 69-73) โดยพฒนา

องคการเพอรองรบการนาแผนกลยทธไปปฏบตในดานตางๆ ซงผวจยขอนาเสนอและยกตวอยางโดยสรป

ดงน

(1) กลยทธ (strategy) การนาแผนกลยทธไปปฏบตควรศกษากลยทธตางๆในแผน

กลยทธวามลกษณะอยางไรและสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงมากนอยเพยงใด เพอเตรยมความพรอมใน

การนาแผนกลยทธไปสการปฏบต

41

(2) โครงสราง (structure) ในบางกลยทธจาเปนตองมการปรบโครงสรางอานาจ

หนาทตางๆเพอนากลยทธไปสการปฏบต เชน “กลยทธการจางเหมาบรการ” อาจสงผลใหมการยบเลกบาง

หนวยงานในองคการเนองจากสามารถจางเหมาบรการหนวยงานภายนอกมาดาเนนการแทนได เปนตน

(3) ระบบ (systems) บางกรณอาจจาเปนตองปรบระบบงานเพอรองรบการนา

กลยทธไปปฏบต เชน “กลยทธการสรางองคการเสมอนจรง” ทาใหองคการตองปรบระบบทางานของ

องคการโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศแทนแรงงานคนมากขน เปนตน

(4) รปแบบการบรหาร (style) แบบแผนการบรหารหรอสไตลการบรหารม

ความสาคญตอการนากลยทธไปปฏบตใหประสบความสาเรจ เชน “กลยทธการจดการความรและการสราง

องคการแหงการเรยนร” ผบรหารองคการควรเปนตนแบบในการถายทอดและแลกเปลยนความรกบบคลากร

ในองคการอยางสมาเสมอเพอผลกดน“กลยทธการจดการความรและการสรางองคการแหงการเรยนร”

สการปฏบต เปนตน

(5) บคลากร (staff) การนาแผนกลยทธไปปฏบตควรมการจ ดบคลากรใน

การปฏบตงานตางๆใหมความเหมาะสมสอดคลองกบการนากลยทธตางๆไปปฏบต เชน การเพมอตรากาลง

เพอใหมบคลากรเพยงพอตอการปฏบตงานตามกลยทธ เปนตน

(6) ทกษะ (skills) การนาแผนกลยทไปปฏบตควรเตรยมการพฒนาบคลากรใหม

ความรและทกษะทเพยงพอตอการปฏบต เชน การพฒนาความรและทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศแก

บคลากรเพอผลกดนใหกลยทธดานเทคโนโลยสารสนเทศบรรลเปาหมาย เปนตน

(7) คานยมรวมกน (shared values) การปรบคานยมและวฒนธรรมขององคการให

มความสอดคลองกบกลยทธขององคการ เชน เ พอให “กลยทธการพฒนาคณภาพการบรการ” ประสบ

ความสาเรจ องคการควรเสรมสรางใหคานยมรวมของบคลากรในเรอง ‘จตบรการ (service mind)’ เปนตน

กลาวโดยสรปไดวาปจจยภายในองคการทง 7 ดานมความสมพนธเกยวของซงกน

และกนและเปนกลไกสาคญในการผลกดนแผนกลยทธขององคการไปปฏบตไดประสบความสาเรจ ตาม

ภาพท 2.5

42

ภาพท 2.5 ตวแบบ 7S (7S model/McKinsey 7-S framework) ของบรษททปรกษา McKinsey

ทมา : ปรบจาก Waterman, 1982, pp. 69-73.

2) หลกการองคการเชงกลยทธ (the strategy-focused organization)

การนาแผนกลยทธไปปฏบตสามารถใชหลกการองคการเชงกลยทธ (the strategy-

focused organization) ซงม ประการ ไดแก (Kaplan & Norton, 2001, pp. 9-16)

(1) การแปลงกลยทธไปสการดาเนนงาน (translate the strategy to operational

terms)

(2) การปรบอ งคการใหส อ ดคลอ งกบกลยทธ ทถกกาหนดขน ( align the

organization to the strategy)

(3) การทาใหกลยทธเปนเรองทเกยวของกบงานของทกคนในแตละวน (make

strategy everyone’s everyday job)

(4) การทาใหกลยทธมลกษณะเปนกระบวนการทมความตอเนอง (make strategy a

continual process)

(5) การกระตนการเปลยนแปลงใหเกดขนแกผนาทางการบรหารขององคการ

(mobilize change through executive leadership)

ผ วจยมขอสงเกตวาหลกการดงกลาวมความสอดคลองกบการขบเคลอนกลยทธ

ดวยตวแบบ S (7 S model/McKinsey 7-S framework) โดยเฉพาะอยางย ง หลกการปรบองคการให

สอดคลองกบกลยทธทถกกาหนดขน (align the organization to the strategy) การทาใหกลยทธเปนเรองท

เ กยวของกบงานของทกคนในแตละว น ( make strategy everyone’s everyday job) แ ละการกระตน

การเปลยนแปลงใหเกดขนแกผ นาทางการบรหารขององคการ ( mobilize change through executive

กลยทธ

ทกษะ

โครงสราง

คานยมรวม

บคลากร

ระบบ

รปแบบการบรหาร

43

leadership) ซงสอดคลองกบการปรบโครงสราง ระ บบ ทกษะ บคลากร คานยมรวม และรปแบบ

การบรหารของตวแบบ 7S

3) เ ท ค น ค ขอ เ ส น อ ก า ร เ ป ล ย นแ ป ล ง ( blueprint for change) แ ล ะ ก า ร บ ร ห า ร

การเปลยนแปลง (change management)

ฝายบรหารและสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ไดกาหนดใหสวน

ราชการตองมการจดทาขอเสนอการเปลยนแปลง (blueprint for change) จงมการนาเทคนค “ขอเสนอ

การเปลยนแปลง (blueprint for change)” และ “การบรหารการเปลยนแปลง (change management)” มาใช

เพอนาแผนกลยทธไปปฏบตในองคการภาครฐมากขน การบรหารการเปลยนแปลง (change management)

เปนการวางแผนเพอสนบสนนใหเกดการเปลยนแปลง การยอมรบ และลดผลกระทบทเกดขนจาก

การเ ปลยนแ ปลง กระ บวนบรหาร การ เปลยนแปลง ประ กอ บดวย 1 ) การละลาย (unfreezing)

2) การเปลยนแปลง (changing) และ 3) การทาใหคงอย (refreezing) ดงนน การบรหารการเปลยนแปลงจง

เปนการวางแผน การเปลยนแปลงองคการอยางเปนระบบ สาหรบขอเสนอการเปลยนแปลง (blueprint for

change) เปนเทคนคหนงของการวางแผนเพอการบรหารการเปลยนแปลงทองคกรนามาใชเพอเตรยม

ความพรอมขององคกรและปรบตวใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม โดยจดทาแผนการดาเนนการเพอรองรบ

การเปลยนแปลง รวมทงสนบสนนใหเกดการปรบตวและลดผลกระทบทอาจเกดขนจากการนาแผนกลยทธ

ไปปฏบต ดงนน ขอเสนอการเปลยนแปลงจงกระตนใหองคการภาครฐพฒนาตนเอง และสามารถนาแผน

กลยทธไปปฏบตไดประสบความสาเรจยงขน

2.2.4.3 ตวแบบและเทคนคการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ

ในทน ผวจยขอแบงตวแบบและเทคนคการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธเปน 2 ดาน

ไดแก ดานการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ และดานการประเมนนโยบายและแผน

ดานการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ

1) เทคนคการวดผลแบบสมดล (balanced scorecard : BSC)

ในอดตการประเมนผลหรอวดผลแผนกลยทธมปญหาเรองไมมเทคนคหรอวธการ

ทเหมาะสมทจะใชวดผลหลายๆดาน จงใหความสาคญกบการวดผลดานการเงนเพยงดานเดยว ภายหลง

Kaplan and Norton (2001) ไดนาเสนอเทคนคการวดผลแบบสมดล (balanced scorecard : BSC) เพอเปน

เครองมอในการเชอมโยงกลยทธเขากบการปฏบตงาน และใชในการวดผลการปฏบตงานวาสอดคลองกบ

วสยทศนหรอไม อยางไร โดยครอบคลม 4 มมมอง ไดแก

(1) มม มองดานการเงน (finance perspective) เ ชน มลคาเ พ มทางเศรษฐกจ

การทากาไร การเตบโต และการลดตนทนคาใชจาย เปนตน

44

(2) มมมองดานลกคา (customer perspective) เชน ความพงพอใจของผรบบรการ

และผมสวนไดสวนเสย เปนตน

(3) มมมองดานกระบวนการภายใน (internal process) เชน การพฒนาการผลต

และการลดขนตอนการใหบรการ เปนตน

(4) มมมองดานการเรยนรและเตบโต (learning and growth) เชน การพฒนาระบบ

ฐานขอมล และการบรหารความรในองคการ เปนตน ดงภาพท 2.6

ภาพท 2.6 เทคนคการวดผลแบบสมดล (balanced scorecard : BSC)

ทมา : ปรบจาก Kaplan and Norton, 2001

ทงน ผ วจยมขอสง เกตวา การนาเทคนคการว ดผลแบบสมดลมาใชใน

การประเมนผลแผนกลยทธควรคานงถงความชดเจนของวสยทศน การสอสารเปาหมายและตวชวดในตาราง

สมดลไปทวทงองคการ นอกจากน หากองคการวดผลแบบสมดล (balanced scorecard) ทกระดบตงแต

ระดบองคการ (corporate BSC) มาสระดบสวนงาน (division BSC) และระดบฝายงาน (department BSC)

จะทาใหผลสาเรจตามเปาหมายของทกระดบจะสงผลตอความสาเรจตามเปาหมายขององคการ ปจจบนจงม

การนาการวดผลแบบสมดลมาใชในการประเมนหลายระดบ ดงเชนงานวจยของ Northcott and Smith

(2011) เกยวกบการวดผลการปฏบตงานของผ บรหารในประเทศนวซแลนดดวยการวดผลแบบสมดล พบ

มมมองดานการเงน

เปาหมาย การวด

มมมองดานลกคา

เปาหมาย การวด

มมมองดานกระบวนการภายใน

เปาหมาย การวด

มมมองดานการเรยนรและเตบโต

เปาหมาย การวด

วสยทศน

45

ตวชวดผลการปฏบตงานหลกของคณะกรรมการการบรหารองคการ ไดแก ( ) ดานผลลพธเชงกลยทธ เชน

ผลตอบแทนจากการลงทน เปนตน ( ) ดานผมสวนไดสวนเสย เชน จานวนขอรองเรยนจากบคลากร ชมชน

ลกคา และการประเมนคณภาพของการเปดเผยขอมลโดยผมสวนไดสวนเสยหรอผเชยวชาญ เปนตน

( ) ดานกระบวนการภายใน เชน จานวนวกฤตการณและการประเมนการตอบสนองวกฤตการณ และผล

การจดอนดบพฤตกรรมการบรหาร เปนตน ( ) ดานการเรยนรและการเตบโต เชน จานวนและคณภาพของ

การพฒนาทกษะของผบรหาร เปนตน รวมทงสามารถนาเทคนคการวดผลแบบสมดลมาใชรวมกบแผนท

เ ชงกลยทธ (strategy map) เพอใหบคลากรทราบแนวทางการนาแผนกลยทธไปปฏบต ควบคม และ

ประเมนผลแผนกลยทธดวยตวชวดตางๆไดอยางชดเจน กลาวอกนยหนงคอ เทคนคการวดผลแบบสมดล

สามารถใชในการสอสารและการควบคมการนากลยทธตางๆไปปฏบตดวย

2) เทคนคการกาหนดเกณฑและตวชวดในการประเมนผล

ในตางประเทศ เกณฑการประเมนผลตามทรรศนะของ Dunn (1994) ไดรบ

ความนยมในการนามาใชในการประเมนผลนโยบายและแผนตางๆ ซงไดแก

(1) ประสทธผล (effectiveness) คอ การตอบคาถามเกยวกบผลเปนไปตาม

เปาประสงคหรอไม ซงเปนการใชเหตผลทางเทคนควชาการ

(2) ประสทธภาพ (efficiency) คอ การตอบคาถามเกยวกบความพยายาม

หรอพลงทใชในการบรรลเปาประสงค ซงเปนการใชหลกเหตผลทางเศรษฐกจ เชน จานวนคาใชจายตอ

หนวย ผลตอบแทนรวม และอตราสวนคาใชจายตอผลตอบแทน เปนตน

(3) ความพอเพยง (adequacy) คอ การตอบคาถามเกยวกบความสามารถ

ในการแกไขปญหาทเกดขน

(4) ความเปนธรรม (equity) คอ การตอบคาถามเกยวกบตนทนและ

ผลตอบแทนทไดรบกระจายไปสกลมตางๆอยางเปนธรรมหรอไม

(5) การตอบสนองความตองการ (responsiveness) คอ การตอบคาถาม

เกยวกบผลวาตอบความตองการ และสรางความพงพอใจตอกลมเปาหมายหรอไม เชน การวดจากแบบ

สารวจความพงพอใจของกลมเปาหมาย เปนตน

(6) ความเหมาะสม (appropriateness) คอ การตอบคาถามเกยวกบผลวาม

คณคาแทจรงตามวตถประสงคหรอไม

สาหรบในประเทศไทย วรเดช จนทรศร(2541) ไดกลาวถงเกณฑในการประเมน

ประสทธผล โดยดจากผลลพธจากการดาเนนงานตลอดจนการเปลยนแปลงของประชากรกลมเปาหมาย

ประกอบดวยตวชวด 4 ประการ คอ

46

(1) ระดบการบรรลเปาหมาย เปนตวชวดวาบรรลเปาหมายดานใดบางและ

การบรรลเปาหมายสงผลตอประชากรเปาหมายอยางไร โดยสามารถวดการเปลยนแปลงในเชงปรมาณและ

คณภาพของประชากรเปาหมาย เชน การบรรลเปาหมายทางเศรษฐกจและสงคมอาจดจากการเพมรายไดตอ

หวตอคนเปนตน

(2) ระดบการมสวนรวม เปนตวชวดระดบความสาเรจโดยใหความสาคญ

กบมตการมสวนรวม สามารถอธบายความสมพนธเชงสาเหตและผลไดวาการมสวนรวมของประชาชน

สงผลตอระดบความสาเรจมากนอยเพยงไร และจะปรบปรงสงเสรมการมสวนรวมไดอยางไร ระดบการม

สวนรวมสามารถวดจากจานวนประชากร ความถ ระดบ และกจกรรมการมสวนรวม

(3) ระดบความพงพอใจ เปนเกณฑวดระดบการยอมรบ โดยอาจพจารณา

จากสดสวนของประชากรเปาหมายทพงพอใจกบบรการของรฐ สดสวนของครวเรอนทพอใจการปฏบต

หนาทของเจาหนาท ระดบความพงพอใจในมาตรการ

(4) ความเสยงของโครงการ เปนตวชวดประสทธผลเพอดความเสยงใน

การบรรลเปาหมายดานหนงหรอเปาหมายรวม ซงสามารถประเมนคาความเสยงไดจากการเปลยนแปลง

สภาวะแวดลอมทงในดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และสงแวดลอมทงในระยะสนและระยะยาว

ในขณะท กลา ทองขาว (2548, น. 180-181) ไดกลาวถงองคประกอบ 4 ประการท

ใชเพอพฒนาเปนตวบงชความสาเรจหรอความลมเหลวของนโยบายและแผน คอ ระดบการบรรล

วตถประสงคหรอเปาหมายในเวลาทกาหนด การไดรบประโยชนโดยตรงของกลมเปาหมาย ความตอเนอง

ของการปฏบตภายหลงนโยบายสนสด และการนาวธการทใชไดผลไปใชในทอนๆ

ทงน จะสงเกตไดวา “การวดประสทธผลหรอระดบการบรรลเปาประสงค” เปน

เกณฑทนกวชาการทกทานนาเสนอเพอนามาใชในการประเมนผล และเกณฑและตวชวดในการประเมนผล

ทผวจยไดนาเสนอขางตนเปนเทคนคกวางๆทสามารถนามาประยกตใชในการจดการเชงกลยทธในภาครฐ

ทกระดบ

ดานตวแบบการประเมนผลนโยบายและแผน

ตวแบบทใชในการประเมนผลนโยบายและแผน ทาใหทราบวานโยบายและแผนประสบ

ความสาเรจหรอลมเหลว และมขอมลในการปรบปรง แกไข หรอยตนโยบายสาธารณะนน มหลายมมมอง

ในทน จะกลาวถงตวแบบการประเมนผลนโยบายและแผน ประกอบดวย มมมองดานประสทธผล มมมอง

ดานเศรษฐศาสตร และมมมองดานวชาชพ

(1) มมมองดานประสทธผล

การประเมนประสทธผลนโยบายและแผนวาสามารถวดประสทธผลของ

ไดจากตวแบบการบรรลเปาประสงค(goal-attainment model) ตวแบบผลกระทบขางเคยง(side-effects

47

model) ตวแบบอสระจากเปาประสงค(goal-free evaluation model) ตวแบบประเมนผลรวม (comprehensive

evaluation model) ตวแบบตอบสนองความตองการ(client-oriented model) และตวแบบผมสวนไดสวนเสย

หรอตวแบบผมผลประโยชนรวม ตามภาพท 2.7

ภาพท 2.7 ตวแบบการประเมนผลประสทธผล

ทมา : ปรบจาก Vedung, 1997, p. 36.

(1.1) ตวแบบการบรรลเปาประสงค

ตวแบบการบรรลเปาประสงค เปนการประเมนวาผลทไดรบ

จากนโยบายและแผนตรงกบเปาหมายทตงไวหรอไม

(1.2) ตวแบบผลกระทบขางเคยง

ตวแบบผลกระทบขางเคยงเปนการประเมนผลการบรรลผลใน

พนทเปาหมายและมผลกระทบขางเคยงหรอไม อยางไร

ตวแบบ

ประสทธผล

เปาประสงค ตวแบบผลกระทบขางเคยง

ผล

วเคราะห

เชงระบบ

ตอบสนอง

ความ

ตองการ

ลกคา

ความสนใจ

ของผมสวน

ไดสวนเสย

ตวแบบอสระจากเปาประสงค

ตวแบบประเมนผลรวม

ตวแบบตอบสนอง

ความตองการ

ตวแบบผมสวนไดสวนเสย

(อเมรกา)

ตวแบบ policy

commission (สวเดน)

ตวแบบการบรรลเปาประสงค

48

(1.3) ตวแบบอสระจากเปาประสงค

ตวแบบอสระจากเปาประสงคเปนการประเมนวานโยบาย

และแผนนาไปสผลอะไร โดยไมจากดเพยงการบรรลเปาประสงคของนโยบายและแผนนน

(1.4) ตวแบบประเมนผลรวมหรอประเมนผลรวบยอด

ตวแบบการประเมนผลรวมหรอประเมนผลรวบยอดเปน

การประเมนผลตามแนววเคราะหเชงระบบโดยผสมผสานการประเมนบรบท ปจจยนาเขา กระบวนการและ

ผลผลต ไดแก ตวแบบประเมนผลซปป (CIPP evaluation model) (Stufflebeam, 1973) ประกอบดวย

(1.4.1) การประเมนบรบท (context evaluation) เปนการประเมน

สภาวะแวดลอมของนโยบายและแผน เชน สภาพทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรม ความจาเปน

หรอความตองการของกลมเปาหมาย และความเหมาะสมของพนท เปนตน

(1.4.2) ก า ร ป ร ะ เ ม น ป จ จ ย นา เ ข า (input evaluation) ห ร อ

การประเมนความพยายาม เปนการประเมนทรพยากรตางๆของนโยบายสาธารณะ เชน ความรและทกษะ

ของบคลากร ความพอเพยงของบคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ และเทคโนโลย เปนตน

(1.4.3) การปร ะเ มนกระบวนการ (process evaluation) เ ปน

การประเมนการดาเนนนโยบายและแผนวาเปนไปตามขนตอนทกาหนดไวหรอไม อยางไร

(1.4.4) ก า ร ป ร ะ เ ม น ผ ล ผ ล ต (product evaluation) เ ป น

การประเมนผลหลงส นสดนโยบายและแผนวาผลเปนไปตามวตถประสงคทกาหนดไวหรอไม เชน

การบรรลผลในแงของเวลา ปรมาณ และคณภาพ เปนตน

ทงน ตวแบบประเมนผลซปป (CIPP evaluation model) เปน

ตวแบบทไดรบความนยมนามาใชในการประเมนผลนโยบาย แผน และโครงการในประเทศไทย

(1.5) ตวแบบตอบสนองความตองการ

ตวแบบตอบสนองความตองการเปนการประเมนวานโยบายและ

แผนตอบสนองความตองการ ความกงวล ความปรารถนา หรอความคาดหวงของผรบบรการหรอไม

(1.6) ตวแบบผมสวนไดสวนเสยหรอผมผลประโยชนรวม

ตวแบบผมสวนไดสวนเสยหรอผมผลประโยชนรวม เปน

การประเมนวานโยบายและแผนตอบสนองความตองการของผมสวนไดสวนเสยหรอผมประโยชนรวม

หรอไม อยางไร ทงน ตวแบบอเมรกนเหนอ (the north america model) ผ มผลประโยชนรวมจะไดรบ

การหารอ และมอทธผลตอรปแบบ เกณฑตดสนคณคา และประเดนอนๆของการประเมนผล แต

การประเมนผลจะดาเนนการโดยผประเมนอสระในขณะทตวแบบผมสวนไดสวนเสยสวเดน (the swedish

stakeholder model) ผมผลประโยชนรวมดาเนนการประเมนและรบผดชอบตอผลการประเมนนน

49

(2) มมมองดานเศรษฐศาสตร

มมมองดานเศรษฐศาสตรมตวแบบสาคญ ไดแก

(2.1) ตวแบบผลตภาพ (productivity model)

ตวแบบผลตภาพเปนการวดผลตภาพของนโยบายและแผนจาก

อตราสวนระหวางผลผลตตอปจจยนาเขา ตวอยางเชน

จานวนครงของการบรการทสงมอบใหผรบบรการ = ผลตภาพของคาใชจายในการใหบรการ

คาใชจายของการบรการ

(2.2) ตวแบบประสทธภาพ (efficiency model)

ตวแบบประสทธภาพเปนการวดประสทธภาพของนโยบายและ

แผนจากอตราสวนระหวางผลตอบแทนทไดรบตอคาใชจาย หรอประสทธผลตอคาใชจาย ตวอยางเชน

ผลประโยชนทเปนตวเงน = ตนทนและผลประโยชน (cost-benefit)

คาใชจาย

หรอ

ผลเชงปรมาณทไมใชตวเงน = ตนทนและประสทธผล (cost-effectiveness)

คาใชจาย

(3) มมมองดานวชาชพ

ตวแบบวชาชพ (professional models) หรอการประเมนโดยผเ ชยวชาญ

(peer review) ใชในกรณทวตถประสงคมความซบซอนมากและมเทคนคยงยากซบซอนมากจนตอง

ใหมออาชพทมความรความชานาญเฉพาะดานเปนผ ประเมน เชน การประเมนโดยสถาปนกผ

พพากษา นกวชาการแพทยสตวแพทย และวศวกร เปนตน

ทงน พจารณาไดวา เทคนคหรอตวแบบการประเมนผลเพยงเทคนคหรอตวแบบ

เ ดยวบางครงไ มส ามารถตดสนความสา เ รจห รอ ล ม เ หลวขอ ง การ จดกา รเ ชงกลยทธได อ ย าง

ครอบคลม และการจดการเชงกลยทธแตละเรองมลกษณะเฉพาะแตกตางกน เชน การประเมนผล

การจดการเชงกลยทธในระดบโครงการนยมนาตวแบบการประเมนผลรวมหรอประเมนผลรวบยอด

เนองจากสามารถเกบรวบรวมขอมลบรบท ปจจยนาเขา กระบวนการและผลผลตไดอยางชดเจนเปน

รปธรรมกวาการประเมนระดบอน ด งนน การประเมนผลการจดการเชงกลยทธควรประยกตใช

เ ทคนคหรอ ต วแบบการประเมนผลใหสอดคลองกบล กษณะของกลยทธ ประเดน และระดบท

ตองการประเมน

50

กลาวโดยสรปไดวาการจดการเชงกลยทธเปนกระบวนการตดสนใจทางการบรหารใน

การกาหนดเปาหมายและวธด า เนนงานซงสงผลตอผลการปฏบตงานในระยะยาวขอ งองคการ

ประกอบดวย การวางแผนกลยทธ การนาแผนกลยทธไปปฏบต และการ ควบคมและประเ มนผล

แผนกลยทธ ในทนผวจยจงแบงกระบวนการจดการเชงกลยทธประกอบดวย 3 ขนตอนหลก ไดแก

การวางแผนกลยทธ การนาแผนกลยทธไปปฏบต และการควบคมและประเมนผลแผนกลยทธ โดย

ในแ ตละขนตอ นมต วแบบหรอ เทคนคทใช เ ปนฐานในการศกษา ได แ ก ต วแ บบแ ละเทคนคท

เ กยวข องกบการวางแผนกลยทธ เชน ต วแ บบ PEST analysis และต วแบบ 5 พล ง ( five forces

model) เทคนคการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค (SWOT analysis) เทคนคการวาด

ภาพสถานการณในอนาคต (scenario development) เทคนคการคาดการณลวงหนา (forecasting)

เทคนคการเปรยบเทยบกบองคการชนนา ( benchmarking) และเ กณฑคณภาพการบรหารจดการ

( Malcom Baldridge National Quality Award) เ ม ท รก ซ TOWS แ น ว ค ด ก า ร กา ห น ด ก ล ย ท ธ

ประเภทตางๆ เปนตน ตวแบบและเทคนคทเกยวของกบการนาแผนกลยทธไปปฏบต เชน ตวแบบ

7S (7S model/McKinsey 7-S framework) ห ล ก ก า ร อ ง ค ก า ร เ ชง ก ล ย ท ธ ( the strategy-focused

organization) เ ท ค น ค ข อ เ ส น อ ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ( blueprint for change) แ ล ะ ก า ร บ ร ห า ร

การเปลยนแปลง (change management) เปนตน และตวแบบและเทคนคทเกยวของกบการควบคม

และประเมนผลแผนกลยทธ เชน เทคนคการบรหารสมดล (balanced scorecard : BSC) เทคนค

การกาหนดเกณฑและตวชวด และตวแบบการประเมนผลนโยบายและแผน เปนตน

แ ละจากแ นวคดเ กยวก บการ จ ดการเชงกลยทธทกลาวมาขางต น ผ ว จ ยมข อ ส ง เกตวา

การจดการเชงกลยทธในภาครฐไทย ไดมการนาแนวคดการจดการเชงกลยทธมาประยกตใชอยาง

เ ปนรปธรรมมากขนเมอมการประกาศใชพระราชกฤษฎกาวาดวยหล กเกณฑแ ละวธการวาดวย

การบรหารกจการบานเมองทด พ .ศ. กาหนดใหสวนราชการดา เนนการจ ดทาแผนปฏบต

ราชการ ป และแผนปฏบตราชการประจาป เพอใหเกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ ประกอบกบ

การพฒนาการบรหารภาครฐและการประเมนองคการภาครฐตามกรอบรางวลคณภาพการบรหาร

จ ดก ารภาครฐ (Public Management Quality Award, PMQA) มความเกยวข องกบการจดการเชง

กลยทธ โดยเฉพาะอยางย งในหมวดท การวางแผนยทธศาสตร

51

2.3 งานวจยทเกยวของ

เนองจากปจจบนยงมงานวจยทเกยวของกบการสงเคราะหความรโดยเฉพาะอยางยงการสงเคราะห

ความรดานการจดการเชงกลยทธโดยตรงทงในและตางประเทศจานวนจากด และสวนใหญเปน

การสงเคราะหความรเฉพาะดาน ผ วจยจงขอแบงงานวจยทเกยวของเปน 2 กลมคอ การสงเคราะหความร

เฉพาะดาน และการสงเคราะหความรดานการจดการเชงกลยทธ

2.3.1 การสงเคราะหความรเฉพาะดาน

ดานการจางเหมาบรการเทคโนโลยสารสนเทศ ผลการศกษาของ Lacity, Khan, Yan, and

Willcocks (2010) เรอง A Review of the IT Outsourcing Empirical Literature and Future Research Directions

มวตถประสงคเพอศกษาคนพบเชงประจกษเกยวกบการตดสนใจจางเหมาบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ

และการผลลพธของการจางเหมาบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ รวมทงชองวางขององคความรทควร

พจารณาเปนประเดนการวจยในอนาคต ซงผวจยไดรวบรวมขอมลจากบทความเกยวกบการจางเหมาบรการ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศ (IT outsourcing, ITO) จานวน 168 เรอง จาก 50 วารสารทตพมพเผยแพร

ระหวางป ค .ศ . 1992-2010 พบตวแปรทเกยวของกบการจางเหมาบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ

ประกอบดวย ตวแปรตาม (dependent variables) จานวน 36 ตวแปร ตวแปรอสระ (independent variables)

จานวน 188 ตวแปร และความสมพนธระหวางตวแปรอสระและตวแปรตามจานวน 741 ความสมพนธ ซง

ผวจยนามาพฒนาเปนตวแบบการจางเหมาบรการเทคโนโลยสารสนเทศ จานวน 2 ตวแบบ คอ ตวแบบ

การตดสนใจจางเหมาบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ และตวแบบผลลพธของการจางเหมาบรการดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ ซงตวแบบการตดสนใจจางเหมาบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศ (ITO decisions

model) ประกอบดวย ตวแปรแรงจงใจในการจางเหมาบรการ คณลกษณะของธรกรรม คณลกษณะของผ

บรการขององคการ และตวแบบผลลพธของการจางเหมาบรการ (ITO outcomes model) ประกอบดวย

ตวแปรสมรรถนะของผบรการและผจดหา คณลกษณะของความสมพนธ สญญาจาง คณลกษณะของ

การตดสนใจ และคณลกษณะของธรกรรม สาหรบประเดนการวจยในอนาคตควรวจยการจางเหมาบรการ

ดานเทคโนโลยสารสนเทศเกยวกบแรงจงใจเชงกลยทธ อทธพลของสภาพแวดลอมการสรางตวแบบตางๆ

การขยายองคความร และการพฒนาทฤษฎฐานราก (grounded theory)

ดานการยอมรบทางสงคมตอความสมพนธระหวางคนผวดาและคนผวขาว ซง Barr

(2000) ศ ก ษ า เ ร อ ง A Research Synthesis of the Social Acceptance of Relationships between Black and

White Individual ซงมวตถประสงคเพอศกษาความแตกตางระหวางคนผวขาวและคนผวดาตอการยอมรบ

ความสมพนธระหวางคนผวขาวและคนผวดา โดยไดสงเคราะหความรจากฐานขอมลทางสงคมศาสตร 6

ฐาน ไดแก PsychINFO, Socioogical Abstracts, Social Work Abstracts, Uncover, POPLINE และ EBSCO

host จานวน 16 เรอง เอกสารบทความ จานวน 14 เรอง และการเกบขอมลจากผวจยในพนท จานวน 1 เรอง

52

รวม 31 เรอง ชวงป ค.ศ. 1968-2000 พบวา คนผวดายอมรบความสมพนธระหวางคนผวขาวและคนผวดา

มากกวาคนผวขาว และความแตกตางของการยอมรบทางสงคมจะมากขนในคของชาวผวดาและหญงผวขาว

ดานการศกษา อภชย พนธเสน และคณะ (2558) ไดวจย เรอง การสงเคราะหงานวจยวาดวย

ปญหาและขอเสนอแนะในกระบวนการจดการศกษาไทย : ประเดนปญหาคณภาพการศกษา ( -2558)

เพอรวบรวมและจดหมวดหมงานศกษาวจยทเกยวของกบการศกษาของไทยระหวางป 2535-2557 ทบทวน

การศกษาในชวงป 2535-2558 ทเกยวกบปรชญาการศกษา ปญหาการศกษา ผลสมฤทธและผลตอบแทนจาก

การลงทนในการศกษา สงเคราะหผลการศกษาวาดวยจดออนของระบบการศกษาไทย ประเมนผล

การปฏรปการศกษาของไทยวาลมหลวจรงหรอไม เพราะอะไร และมปจจยอะไรททาใหเปนเชนนน และ

เพอสงเคราะหขอเสนอเชงนโยบายและขอเสนออนๆจากงานวจย รวมทงการวเคราะหผลจากการสงเคราะห

เพอใหเกดเปนขอเสนอแนะเชงนโยบาย ตลอดจนขอเสนอแนะอนๆ และเพอเสนอแนะแนวทาง

การศกษาวจยในอนาคตเพอใหเกดการขยบขบเคลอนจดคานงดเพอแกไขปญหาการศกษาไทย โดยเกบ

รวบรวมขอมลงานวจย วทยานพนธ รวมทงขอเขยนและบทความ ป 2535-2558 จานวน 7,410 เรอง พบวา

ปญหาทไมมการกระจายอานาจการศกษาแทจรงมสาเหตมาจากการรวมอานาจทสวนกลาง ความสามารถ

และความรบผดชอบของผบรหารสถานศกษา คณภาพและความสามารถของคร ตลอดจนหนวยงานทม

หนาทในการควบคมคณภาพมาตรฐานคร หวใจของการปฏรปการศกษาอยทการกาหนดใหผเรยนเปน

ศนยกลางของการเรยนร แตความพรอมในการเตรยมครไมมประสทธภาพ เทคโนโลยสารสนเทศไมได

นามาประยกตใชใหเกดผลอยางแทจรง ระบบอปถมปในระบบราชการไทยเปนปจจยบนทอนประสทธภาพ

ในการบรหารการศกษา งานประกนคณภาพทารายผบรโภคทางออม แนวทางแกไข ไดแก การรวมมอ

ระหวางเครอขายสถานศกษากบสถาบนอดมศกษาในฐานะพเลยง การรวมมอของทกฝายเพอเชอมโลกของ

การทางานกบโลกของการศกษาเขาดวยกน

นาถนาร ชนะผล (2558) ไดวจย เรอง การสงเคราะหงานวจยทเกยวกบการพฒนาองคการ

ทางการศกษาสการเปนองคกรแหงการเรยนร เพอศกษาลกษณะขอมลพนฐาน และสงเคราะหงานวจยระดบ

ดษฎบณฑตเกยวกบการพฒนาองคกรทางการศกษาสการเปนองคการแหงการเรยนร ประชากร คอ งานวจย

ระดบดษฎบณฑตสาขาบรหารการศกษาและสาขาทเกยวของกบการศกษา จานวน 13 เรองตพมพเผยแพร

ระหวางป พ.ศ. 2547-2555 ใชวธการสมแบบเจาะจงเฉพาะสวนทสบคนไดจากฐานขอมล ThaiLiS เครองมอ

ทใชเปนแบบบนทกขอมล สถตทใชคอ ความถ รอยละ และวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการวเคราะห

เนอหา ไดขอคนพบ คอ งานวจยทนามาสงเคราะหสวนใหญเปนงานวจยแบบผสมผสานวธ พนทการศกษา

ไดแก สถานศกษาในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สานกงานเขตพนทการศกษา

สถานศกษาระดบวทยาลย และระดบมหาวทยาลย งานวจยสวนใหญไมมการกาหนดสมมตฐาน วธการสม

ตวอยางทเลอกมาใชมากทสด คอ วธการสมแบบหลายขนตอน เครองมอทใชสวนใหญเปนแบบสอบถาม

สถตทใชสวนใหญจะใชคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และใชโปรแกรม LISREL การพฒนาองคกรทาง

53

การศกษาสการเปนองคกรแหงการเรยนร พบวา องคกรทางการศกษาสวนใหญจะมความเปนองคกรแหง

การเรยนรในระดบมาก ปจจยและแนวทางการพฒนาตามระดบขององคกรทางการศกษา ไดแก องคกร

ทางการศกษาในสงกดสานกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน พบองคประกอบของรปแบบองคกรแหง

การเรยนร ปจจยการบรหารทมอทธพลตอการเรยนร ปจจยการบรหารทสามารถพยากรณองคกรแหง

การเรยนร ปจจยทมอทธพลตอการเปนองคกรแหงการเรยนร และการประเมนองคกรแหงการเรยนร องคกร

ทางการศกษาทเปนสานกงานเขตพนทการศกษา พบปจจยทสงผลตอการเปนองคกรแหงการเรยนรและ

สามารถพยากรณองคกรแหงการเรยนรได การพฒนานวตกรรมทงในระดบบคคล ระดบกลมและระดบ

องคกร และกลยทธการกระจายอานาจสงเสรมความเขมแขงใหกบสานกงานเขตพนทการศกษา องคกร

ทางการศกษาในระดบวทยาลย พบปจจยทางการบรหารทสงผลตอการเปนองคกรแหงการเรยนร รปแบบ

ขององคประกอบทมความเหมาะสมและแนวทางในการพฒนาปจจยทางการบรหารทสงผลตอการเปน

องคกรแหงการเรยนร สวนวทยาลยเทคนคพบรปแบบขององคประกอบทเหมาะสมและพบแนวทางการนา

รปแบบองคกรแหงการการเรยนรไปใชในการพฒนา องคกรทางการศกษาระดบมหาวทยาลยพบ

องคประกอบทสงผลตอพฒนาสการเปนองคกรแหงการเรยนร

โสภนา สดสมบรณ (2549) ไดสงเคราะหวทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหาร

การศกษาในประเทศไทย เพอทราบหมวดหมของวทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

เพอทราบองคความรทไดจากขอคนพบในการสงเคราะหวทยานพนธ และเพอนาเสนอขอเสนอแนะเชง

นโยบายจากผลการวจย โดยเกบรวบรวมขอมลจากวทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหาร

การศกษาระหวางปการศกษา 2529-2548 จานวน 117 เรอง ขอมลถกเกบรวบรวมโดยแบบบนทกขอมล และ

วเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการวเคราะหเนอหา พบวา วทยานพนธระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหาร

การศกษามการทาวทยานพนธดานองคการมากทสด องคความรทไดจากวทยานพนธสรปไดเปน 15 ดาน

ไดแก ทกษะของผบรหาร พฤตกรรมของผบรหาร ประสทธภาพของผบรหาร ผบรหารการศกษาผ หญง

อานาจหนาท ภาวะผ นา แรงจงใจในการทางานการเปลยนแปลงขององคการ ประสทธผลขององคการ

เศรษฐศาสตรการศกษา งบประมาณทางการศกษา การเมองและนโยบายการศกษา การวเคราะหนโยบาย

การประกนคณภาพการศกษา และการวจยทางการศกษา และไดใหขอเสนอแนะเชงนโยบายทางการศกษา

เพอนาไปประยกตใชในการพฒนาการศกษาในอนาคต ไดแก ดานผบรหาร องคการ การเมองและนโยบาย

และเศรษฐศาสตรและการเงน และภกด รกษาพนธ (2547) ไดวจย เรอง การสงเคราะหการเรยนการสอน

ภาษาไทยเพอศกษาสภาพขอมลพนฐานของการวจย และสงเคราะหงานวจยเชงปรมาณและเชงอภมานของ

วทยานพนธดานการเรยนการสอนภาษาไทย โดยเกบรวมรวมขอมลจากวทยานพนธมหาวทยาลย 9 แหง ใน

ป 2533-2545 จานวน170 เลม ขอมลถกเกบรวบรวมโดยแบบประเมนคณภาพของงานวจย และแบบสรป

รายละเอยดของงานวจย และวเคราะหขอมลเชงปรมาณพบวา วทยานพนธทผลตขนในมหาวทยาลยศรนคร

นทรวโรฒประสานมตรมจานวนมากทสด มการทาวจยเกยวกบการเรยนการสอนมากทสดในป พ.ศ. 2542

54

ใชระเบยบวธวจยเชงทดลองมากทสด กลมตวอยางทใชมากทสด เปนนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 2

และสงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตมากทสด

ดานพฒนาสงคม พระมหาชาตชาย พมจนทร (2553) ไดวจย เรอง การสงเคราะห

องคความรเกยวกบแนวคด บทบาท และการประยกตใชพทธธรรมในการพฒนาสงคม : วธวทยาการวจย

อภมานเชงคณภาพ มวตถประสงคเพอสารวจและสงเคราะหงานวจยทางสงคมศาสตรและสวสดการสงคม

เกยวกบแนวคด บทบาท และการประยกตใชพทธธรรมเพอการแกไขปญหาและพฒนาปจเจกบคคล กลมชน

ชมชน และสงคม โดยเกบรวบรวมขอมลจากงานวจยทางสงคมศาสตร สงคมสงเคราะห และสวสดการ

สงคมระหวางป พ.ศ. 2530-2550 จานวน 39 เรอง พบวา งานวจยสวนใหญมเปาหมายในการทาความเขาใจ

หลกพทธปรชญาทมตอชวตและสงคม รวมทงการวจยเพอนาเสนอบทบาทหนาทของพระสงฆนกพฒนา

ดวยการประยกตใชพทธธรรมใหสอดคลองกบสถานการณทางสงคม โดยประเดนการออกแบบการวจย

พบวา นกวจยตองใหความสาคญทงเรองความชดเจนในการกาหนดเปาหมายในการวจย ความสอดคลอง

ระหวางโจทย วตถประสงค และวธการวจย รวมถงความชดเจนของกรอบมโนทศนในการวจย และความถก

ตองตรงประเดนของผลการวจย โดยใหขอเสนอแนะเกยวกบทศทางการวจยวา ควรศกษาวจยความสมพนธ

ระหวางการพฒนาเชงพทธกบการพฒนาสงคมทวๆไป ควรศกษาเปรยบเทยบบทบาทและการปฏบตงานทม

ความแตกตางกนระหวางศาสนาพทธกบศาสนาอนๆ ในบรบทสงคมไทย และควรศกษาวจยความเปนไปได

ทพระสงฆนกพฒนาไดมการปรบประยกตการวจยอยางมสวนรวม (PAR) ในฐานะทเปนเครองมอ

การเปลยนแปลงทางสงคม

ดานคณธรรมจรยธรรม สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (2551) ไดวจย เรอง

การสงเคราะหงานวจยเกยวกบคณธรรมจรยธรรมในประเทศไทยและตางประเทศ (Research Synthesis on

Ethics and Morality in Thailand and Aboard) เพอแสวงหา ประมวล และคดเลอกงานวจยทงในประเทศไทย

และตางประเทศทเกยวของกบคณธรรมจรยธรรมของบคคล จดหมวดหมและประเภทของรายงานการวจย

ในหลายแบบ หลายมต นาผลการวจยมาสงเคราะหและวเคราะหเกยวกบปจจยเชงเหตและผลของคณธรรม

จรยธรรม ใหข อเสนอแนะประเดนหวขอและแนวทางตางๆทควรมการทาวจยดานคณธรรมจรยธรรมท

สาคญจาก 2 วธรวมกน คอ จากขอเสนอแนะการวจยของนกวจยและนกพฒนาทางดานน และจาก

การเปรยบเทยบงานวจยกลมสาคญตางๆระหวางงานวจยในประเทศไทยและตางประเทศทประมวลมา เพอ

เปนพนฐานในการเสนอแนะหวขอประเดน กลมงานวจย และหรอโครงการวจยสาคญทขาดไปและทควรม

การสงเสรมใหมการทาวจยในประเทศไทย ซงเปนงานวจยในประเทศไทย 230 เรอง และงานวจยของ

ตางประเทศ จานวน 120 เรอง ขอคนพบ ไดแก การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน ใชเหตผลและเปน

ประชาธปไตย จะสงเสรมใหเดกมวนยในตนเองมากขน และลดพฤตกรรมกาวราวลง เดกทมสตปญญาด

มาก มประสบการณทางสงคมสงและมสขภาพจตดมาก มกมพฒนาการดานเหตผลเชงจรยธรรมมากกวาผท

มสตปญญาดนอย มประสบการณทางสงคมตา และมสขภาพจตดนอย นอกจากน ผลการวจยยงพบวามขอ

55

ปฏบต 3 ประการ ททาใหครประสบความสาเรจในการปลกฝงจรยธรรมแกนกเรยน ไดแก การอบรมส งสอน

แบบรบสนบสนน การใหรางวลหรอลงโทษอยางมเหตผล และการทาตนเปนแบบอยางทดทางจรยธรรม ใน

สวนพฤตกรรมการทางานของขาราชการพบวา ขาราชการทมลกษณะชาตนยมมาก มกมใจรกทจะทางาน

พรอมทจะปฏบตงานอยางทมเท

ดานนโยบายและแผน มการสงเคราะหภาพรวมและการสงเคราะหบางนโยบาย ไดแก

ลกษณา ศรวรรณ (2556) วจย เรอง การสงเคราะหองคความรดานนโยบายสาธารณะในประเทศไทย ม

วตถประสงคเพอประมวลสถานภาพองคความรและสงเคราะหองคความรดานนโยบายสาธารณะในประเทศ

ไทย ซงเปนการวจยเชงคณภาพ โดยการเกบรวบรวมขอมลจากรายงานการวจย วทยานพนธ สารนพนธ

การศกษาคนควาดวยตนเองระดบบณฑตศกษาสาขารฐประศาสนศาสตร ทพมพเผยแพรในชวงป พ.ศ.

ถง ป พ.ศ. จานวน เรอง และวเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหาและสถตพรรณนา

ผลการวจยพบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนงานวจยเชงคณภาพ ประเภทนโยบายดานการเมอง การบรหาร

และศกษาในประเดนแนวทางการพฒนานโยบายสาธารณะ ปจจยทมผลตอการนานโยบายสาธารณะไป

ปฏบต และการประเมนบรบท ปจจยนาเขา กระบวนการ และผลผลต และประเดนการวจยในอนาคต

ไดแก ควรศกษาวจยใหครอบคลมขนตอนหรอวงจรนโยบายสาธารณะ ควรศกษาวจยการมสวนรวมของ

ประชาชนในการตดสนใจเกยวกบทางเลอกนโยบายสาธารณะในระดบชาต ควรพฒนาตวแบบนโยบาย

สาธารณะทเหมาะสมกบบรบทไทยและใชองคความรเชงสหวทยาการ ควรวจยประเมนผลนโยบาย

สาธารณะในหลายมตนอกเหนอจากการประเมนผลรวบยอด ควรใหความสาคญกบการวจยแบบผสมผสาน

และการวจยทสงผลตอการพฒนาองคความรและการพฒนากระบวนการนโยบายสาธารณะ ควรใชขอมล

ทงเชงอตวสยและภววสยและเกบรวบรวมขอมลจากหลายแหลง ควรใหความสาคญกบการตอบคาถามวา

กระบวนการนโยบายสาธารณะตอบสนองความตองการของประชาชนหรอไม อยางไร และควรศกษาวจย

เปรยบเทยบในพนทหรอชวงเวลาอน

ศนสา ทดลา (2550) วจย เรอง การสงเคราะหการวจยทางการอดมศกษาเพอนาเสนอ

แนวทางเชงนโยบายการวจยทางการอดมศกษา ซงมวตถประสงคเพอวเคราะหสถานภาพงานวจยทาง

การอดมศกษา สงเคราะหงานวจยทางการอดมศกษาทสอดคลองกบแผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา

ฉบบท 1-9 และนาเสนอแนวทางเชงนโยบายการวจยทางการอดมศกษา โดยแหลงขอมล คอ วทยานพนธ

และรายงานการวจยทเกยวของกบการอดมศกษา เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบบนทก

ขอมลลกษณะงานวจย ประกอบดวยขอมลเกยวกบลกษณะงานวจย ผวจย วธวทยาการวจย ผลการวจย และ

แบบประเมนคณภาพงานวจย วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา พบวา เนอหาสาระของงานวจย

ครอบคลมทกประเดนของหลกการอดมศกษา งานวจยสอดคลองกบแผนฯ ครอบคลมหลกการอดมศกษา

เกอบทกดาน ยกเวนดานการระดมทรพยากรเพอขยายงานบรการ และแนวทางเชงนโยบายสาหรบ

แผนพฒนาฯในอนาคตม 5 ยทธศาสตร และศภมาส วรยะสกลพนธ (2549) วจย เรอง การสงเคราะหงานวจย

56

เกยวกบนโยบายกองทนหมบาน มจดมงหมายเพอสงเคราะหงานวจยเกยวกบนโยบายกองทนหมบาน

ระหวางป พ.ศ. 2544-2548 โดยการเกบรวมรวมขอมลจากวทยานพนธ 21 เลม ททาเสรจสนระหวางป 2544

– 2548 ตวแปรหลกทศกษา คอ ปททาวจยเสรจ ภาคทมการศกษาวจย สาขาวชา ประเภทของการวจย

ประเดนทศกษาวเคราะห กลมตวอยางการเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล ขอมลถกเกบรวบรวม

โดยแบบบนทกขอมลจากรายงานวจย และวเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใชการแจกแจงความถและ

การวเคราะหเนอหา พบวาการดาเนนงานนโยบายกองทนหมบานทผานมายงประสบปญหาในการบรหาร

จดการ กลมประชากรยงขาดความรความเขาใจในการบรหารจดการปจจยทมความสาคญสงสดตอ

การตดสนใจเขาเปนสมาชกกองทน คอ บทบาทของผนาชมชนปจจยดานบคคล การบรหารจดการ และ

ความเขมแขงของชมชน ลวนเปนปจจยทมความสมพนธกบความคดเหนดานประสทธผลในการปฏบตงาน

ของคณะกรรมการกองทนหมบานการบรหารจดการดวยคณคาและภมปญญาตนเอง คอ ปจจยสาคญของ

การดาเนนงานการไดรบเงนกจากกองทนหมบานทาใหครวเรอนทไดรบเงนกและไมไดรบเงนก ยงม

ลกษณะทางเศรษฐกจเหมอนกนการสรางการมสวนรวมในการดาเนนงานกองทนหมบาน ตองอาศยทง

ปจจยสวนบคคลทเหมาะสม และนโยบายและมาตรการจากภาครฐทเออตอประชาชนและความสาเรจใน

การดาเนนงานจะตองมาจากชมชนทมผน าและสมาชกทมจตสานกสาธารณะและมภาครฐหรอภาคสวน

ภายนอกทมเงอนไขและกลไกทเออตอการดาเนนงาน

2.3.2 การสงเคราะหความรดานการจดการเชงกลยทธ

Jaroslaw (2011) ไดศกษา เรอง The Analysis and Synthesis of Strategic Management

Research in the Third Sector from Early 2000 through to Mid-2009 เพอวเคราะหและสงเคราะหงานวจย

การจดการเชงกลยทธในภาคทสาม จากบทความวจยรวมสมยระหวาง ค.ศ. ถง จานวน เรอง

พบภาวะความยากลาบากของการจดการเชงกลยทธในองคการทไมแสวงหากาไร ประเดน ไดแก

ทาอยางไรใหแนวคดและเทคนคการจดการเชงพานชยสามารถปรบใชในภาคทไมแสวงหากาไร ถงเวลา

หรอยงทจะมกรอบความคดใหมเกยวของกบการจดการเชงกลยทธขององคการไมแสวงหากาไร ทฤษฎ

อะไรทสามารถอธบายองคการทไมแสวงหากาไรไดอยางมประสทธภาพ และภาวะความยากลาบากเกยวกบ

การกาหนดกลยทธเกดขนเมอตองเลอกระหวางความตองการทจะใชกลยทธเชงการแขงขนและกลยทธ

ความรวมมอในภาคทสาม

Stone, Bigelow, and Crittenden (1999) ไดวจย เรอง Research on Strategic

Management in Nonprofit Organizations : Synthesis, Analysis, and Future Directions เพอสงเคราะหและ

วเคราะหการจดการเชงกลยทธในองคการไมแสวงหากาไร ซงเปนสงเคราะหจากบทความ 66 เรอง ตงแตป

ค.ศ. 1979-1999 พบวา มชองวางทางองคความรระหวางการกาหนดกลยทธและการนากลยทธไปปฏบต

ดานการกาหนดกลยทธ พบวา งานวจยเกยวกบการกาหนดกลยทธคอนขางแคบโดยสวนใหญเกยวของกบ

การรบและกระบวนการตดสนใจกาหนดกลยทธ มองคการไมแสวงหากาไรจานวนมากไมนาการวางแผน

57

กลยทธมาใช องคการทนาแผนกลยทธมาใชเกดจากปจจยดานขนาดองคการ ลกษณะของฝายบรหาร และ

ขอตกลงเกยวกบการเปาหมายองคการหรอการสนบสนนทน ผลลพธของการวางแผนทเปนทางการ

เปลยนแปลงไปตามพนธกจ โครงสราง และบทบาทของฝายบรหาร และความสมพนธระหวางการวางแผน

กลยทธทเปนทางการและผลการปฏบตงานไมชดเจนขนอยกบผมสวนรวมในกระบวนการ ดานเนอหาของ

กลยทธ พบวา ยงมชองวางระหวางกลยทธและผลการปฏบตงานตามกลยทธ ปจจยทกาหนดกลยทธ คอ

ลกษณะของสภาพแวดลอมดานทรพยากรและความสมพนธกบผใหทน การใหความสาคญกบปจจยกาหนด

ความตองการของผรบบรการนอย และองคการทไมแสวงหากาไรมความพยายามใชกลยทธทงทแขงขนและ

รวมมอ ดานการนากลยทธไปปฏบต พบวา มงานวจยจานวนนอยทใหความสาคญกบการนากลยทธไป

ปฏบตในบรบทขององคการไมแสวงหากาไร ปจจยสาคญของการนากลยทธไปปฏบต คอ พฤตกรรมของ

ผนา โครงสรางอานาจหนาท คานยม ระบบความสมพนธระหวางองคการหรอเครอขายเปนปจจยสาคญทม

ผลตอผลลพธของการนากลยทธไปปฏบต และยงขาดแคลนการวจยเกยวกบผลของการจดการเชงกลยทธ

และสงทเกดขนระหวางกาหนดกลยทธและผลการปฏบตงานยงเปนสงทเปนปรศนา (black box)

ทงน ผ วจยมขอสงเกตวา การทงานวจยทเกยวของกบการสงเคราะหความรมจานวนจากด

อาจเกดจากการสงเคราะหความรตองใชระยะเวลาในการไดมาซงกลมตวอยาง และผวจยมขอสงเกตวา

งานวจยทเกยวของสวนใหญสงเคราะหความรจากแหลงขอมลทหลากหลายทงเอกสารและบคคล เชน

เอกสารบทความ เอกสารงานวจย ฐานขอมล ผ วจยในพนท วทยานพนธระดบบณฑตศกษา และขอเขยน

ตางๆ เ ปนตน สาหรบการสงเคราะหความรจากงานวจย สวนใหญใชการวจยเชงคณภาพและใช

การวเคราะหเนอหารวมกบการวเคราะหดวยสถตพรรณนา

จากการทบทวนวรรณกรรมขางตน การสงเคราะหความรเปนระดบของการเรยนรดาน

ความรหรอ พทธ ปญญา ( cognitive domain) ตามแ นวคด ของ Bloom (1956) ซ ง เ ปนการรวบรวม

การพจารณา และการนาองคประกอบหรอสวนยอยตาง ๆ ของความรเขามาผสมผสานอยางเปนระบบเพอให

เกดสงใหมหรอโครงสรางทชดเจน สามารถสรางหลกการหรอแนวคดใหมเพออธบายสงตาง ๆ ได การวจย

ครงนจงอยบนพนฐานของแนวคดการสงเคราะหความรดงกลาว รวมกบแนวคดการประมวลความร

การสงเคราะหงานวจย การจดการเชงกลยทธ และงานวจยทเกยวของกบการสงเคราะหความร ผ วจยได

กาหนดประเดนการประมวลสถานภาพความรดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐของไทยจากงานวจย

ไดแก ประเภทของการวจย วตถประสงคหรอประเดนหลกของการวจย ประชากรและกลมตวอยาง การเกบ

รวบรวมขอมลและเครองมอการวจย การวเคราะหขอมล ขอคนพบ และขอเสนอแนะ ขนตอนของ

กระบวนการจดการเชงกลยทธ ตวแบบหรอเทคนคทใชเปนฐานในการศกษา เพอใหไดขอสรปสถานภาพ

ความรดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐของไทย และนามาสงเคราะหรวมกบบทสมภาษณของ

นกวชาการดานการจดการเชงกลยทธ โดยเปนการสงเคราะหเชงคณลกษณะ(qualitative synthesis) และ

58

วเคราะหผลดวยการวเคราะหเนอหา เพอใหไดความรดานการจดการเชงกลยทธในภาครฐทงดานเนอหาและ

การศกษาวจยในประเดนใหมๆหรอโครงสรางทชดเจนและครอบคลม สรปตามภาพท 2.8

ภาพท 2.8 สรปกรอบแนวคดการวจย

การประมวลสถานภาพความรดานการจดการ

เชงกลยทธในภาครฐของไทยจากงานวจย

-ประเภทของการวจย

-วตถประสงคหรอประเดนหลกของการวจย

-ประชากรและกลมตวอยาง

-การเกบรวบรวมขอมลและเครองมอการวจย

-การวเคราะหขอมล

-ขนตอนของกระบวนการจดการเชงกลยทธ

-ตวแบบหรอเทคนคการจดการเชง

กลยทธทใชเปนฐานในการศกษา

-ขอคนพบ

-ขอเสนอแนะ

ความรดานการจดการเชง

กลยทธในภาครฐของไทย

- ดานเนอหา

- ดานการศกษาวจย

การสงเคราะหความรดานการจดการเชง

กลยทธในภาครฐของไทยจากงานวจยและ

การสมภาษณนกวชาการ