1 So Van de Ve Ty Gia Hoi Doai Va Chinh Sach Ty Gia Hoi Doai o VN

8/8/2019 1 So Van de Ve Ty Gia Hoi Doai Va Chinh Sach Ty Gia Hoi Doai o VN

1/37

A - LI M U

T gi hi oi l mt phm tr kinh t tng hp c lin quan ncc phm tr kinh t khc v ng vai tr nh l mt cng c c hiu lc,

c hiu qu trong vic tc ng n quan h kinh t i ngoi ca minc, ng thi l yu t cc k quan trng i vi chnh sch tin t qucgia. bao thi nay, loi ngi v ang tip tc ng trc mt vn c tm quan trng c bit ny v c gng tip cn n, mong t m ra mtnhn thc ng n t xc nh v a vo vn hnh trong thc tmt t gi hi oi ph hp, nhm bin n tr thnh mt cng c tch cctrong qun l nn kinh t mi nc.

T gi hi oi, nh cc nh kinh t thng gi l mt loi "gi cagi" , b chi phi bi nhiu yu t v rt kh nhn thc, xut pht t tnhtru tng vn c ca bn thn n. T gi hi oi khng phi ch l ci g

ngm m tri li, l ci m con ngi cn phi tip cn hng ngy,hng gi, s dng n trong mi quan h giao dch quc t, trong vic s lnhng vn c th lin quan n cc chnh sch kinh t trong nc vquc t. V do vy, nhn thc mt cch ng n v s l mt cch phhp mt cch t gi hi oi l mt ngh thut.

Trong iu kin nn kinh t th gii ngy nay, khi m qu trnh quct ho bao trm tt c cc lnh vc sn xut kinh doanh v trong cucsng, th s gia tng ca hp tc quc t nhm pht huy v s dng nhngli th so snh ca mnh lm cho vic qun l i sng kinh t ca t

nc v l mi quan tm c bit ca chnh ph cc nc trong qu trnhphc hng v pht trin kinh t. Vit Nam l mt trong nhng nc nhvy.

Xut pht t nhng l do trn y, Em chn ti ca mnh l "Mts vn v t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi Vit Nam".Tp n c chia lm 2 phn chnh.

Nhng vn l thuyt chung ( chng I )

Nhng chnh sch t gi hi oi Vit Nam ( chng II )

Do ra, chng I s chim phn ln tp n. chng II. V ems c gng trnh by v th hin nhng g cp trong chng I.

Di y em xin trnh by ni dung n ca mnh.


2/37

2

NI DUNGCHNG I: Nhng vn l thuyt chung

I. T gi hi oi v s hnh thnh t gi hi oi1. T gi hi oi:

Hu ht mi quc gia hay mt nhm quc gia lin kt (nh lin minhChu u) u c ng tin ring ca mnh. Vit nam c tin ng (VN)Trung quc c Nhn dn t (CNY), M c Dollar (USD).

Mi lin h kinh t gia cc nc, cc nhm nc vi nhau m trcht l quan h mua bn trao i u t dn n vic cn c s trao i ngtin ca cc nc khc nhau vi nhau, ng tin ny i ly ng ftin kia,t ta c th ni rng: t gi hi oi l gi c ca mt n v tin t camt nc tnh bn tin t ca mt nc khc. Thng thng, thut ng "Tgi hi oi" c ngm hiu l s lng n v tin ni t cn thit mua mt n v ngoi t, tuy nhin M v Anh c s dng theo nghangc li: s lng n v ngoi t cn thit mua mt ng USD hocng bng Anh; v d: M 0,8 xu/USD.

Cc nh kinh t thng cp n hai loi t gia hi oi:

- T gi hi oi danh ngha (en): y l t gi h oi c bitn nhiu nht do ngn hng nh nc cng b trn cc phng tin thngtin i chng hng ngy.

- T gi hi oi thc t (er) c xc nh er = en * Pn/Pf

Pn: ch s gi trong ncPf: ch s gi nc ngoiT gi hi oi thc t loi tr c s nh hng ca chnh lch

lm pht gia cc nc v phn nh ng swsc mua v sc cnh tranh camt nc.

2. S hnh thnh t gi hi oi

a- Cu v tin trn th trng ngoi hiC cu v tin ca nc A trn th trng ngoi hi khi dn c t cc

nc khc mua hng ho v dc v c sn xut ra ti nc A. Mt ncxut khu cng nhiu th cu i vi ng tin nc cng ln trn thtrng ngoa hi.

ng cu v mt loi tin l hm ca t gi hi oi ca n xungd pha bn phi, iu ny cho thy nu t gi hi oi cng cao th hngho ca nc y cng tr ln t hn i vi nhng ngi n\c ngoi v thng ho xut khu hn


3/37

3

b- Cung v tin trn th trng ngoi hi nhn dn nc A mua c cc sn phm sn xut ra nc B

h phi mua mt lng tin ln ca nc B, bng vic dng tin nc A tr. Lng tin ny ca nc A khi y bc vo th trng quc t.

ng cung v tin l mt hm ca t gi hi oi ca n, dc lntrn v pha phi. T gi hi oi cng cao th hng ho nc ngoi cng rv hng ho ngoi c nhp khu ngy cng nhiu.

Cc t gi hi oi c xc nh ch yu thng qua cc lc lngth trng ca cung v cu. Bt k ci g lm tng cu v mt ng tinhoc lm gim cung ca n u c xu hng lm cho t gi hi oi tngln. Bt k ci g lm gim cu v mt ng tin hoc lm tng cung ngtin y trn cc th trng ngoi hi s hng ti lm cho gi tr trao i

ca n gim xung hnh v di, ta thy c t ga hi oi cn bng Loca ng Vit Nam v ng USD M thng qua giao im S v D.

L USD

S

Lo

D

Qo Q()

2. Phn loi t gi hi oiTrong thc t tu tng ni tng lc khi quan tm n mt kha cnh

no ca t ga hi oi ngi ta thng gi n tn n loi t gi .Do vy cn thit phi phn loi t gi hi oi.

Da vo nhng cn c khc nhau ngi ta chia ra nhiu loi t gikhc nhau:

a- Cn c vo phng tin chuyn ngoi hi, t gi c chia ra lmhai loi


4/37

4

-T gi in hi m t ga mua bn ngoi hi m ngn hng c trchnhim chuyn ngoi hi bng in( telegraphic transfer-T/T)

-T gi th hi: l t gi mua bn ngoi hi m ngn hng c trchnhim chuyn ngoi hi bng th ( mail transfen M/T)

b- Cn c vo ch qun l ngoi hi, t gi hi oi chia ra ccloi

- T gi chnh thc: l t gi do nh Nc cng b c hnh thnhtrn c s ngang gi vng.

-T gi t do l t gi hnh thnh t pht trn th trng do quan hcung cu qui nh .

- T gi th ni l t gi h nh thnh t pht trn th trng v nhnc khng can thip vo s hnh thnh v qun l t gi ny.

- T gi c nh l t gi khng bin ng trong phm vi thi gian

no .

c- Cn c vo phng tin thanh ton quc t, t gi c chia ra ccloi:

- T gi sc l t gi mua bn cc loi sc ngoi t.- T gi hi phiu tr tin ngay l t gi mua bn cc loi hi phiu

c k hn bng ngoi t.- T gi chuyn khon l t gi mua bn ngoi hi trong vic

chuyn khon ngoi hi khng phi bng tin mt, bng cch chuyn khonqua ngn hng.

- T gi tin mt l t gi mua bn ngoi hi m vic chuyn trngoi hi bng tin mt.

d- Cn c vo thi im mua bn ngoi hi:

- T gi m ca: l t gi vo u gi giao dch hay t gi mau bnngoi hi ca chuyn giao dch u tin trong ngy.

- T gi ng ca: l t gi vo cui gi giao dch hay t gi muabn ngoi hi ca chuyn giao dch cui cng trong ngy.

- T gi giao nhn ngay: l t gi mua bn ngoi hi m vic giaonhn ngoi hi s c thc hin chm nht trong 2 ngy lm vic.

- T gi giao nhn c k hn: l t gi mua bn ngoi hi m vicgiao nhn ngoi hi s c thc hin theo thi hn nht nh ghi tronghp ng(c th l 1,2,3 thng sau).


5/37

5

e- cn c vo nghip v kinh doanh ngoi hi ca ngn hng t gichia ra lm hai loi:

- T gi mua: l t gi m ngn hng mua ngoi hi vo.- Tg a bn: l t gi m ngn hng bn ngoi hi ra.

II- Nhng nhn t nh hng ti t gi hi oi:

1- Cn cn thng mi: trong cc iu kin khc khng i nu nhpkhu ca mt nc tng th ng cung v tin ca nc y s dch chuynv pha bn phi, t gi hi oi gim xung; nu xut khu tng th ngcu v tin ca nc y s dch chuyn sang tri t gi hi oi tng l n.

2- T gi lm pht tng i: nu t l lm pht ca mt nc caohn t l lm pht ca mt nc khc th nc s cn nhi tin hn mua mt lng tin nht nh ca nc kia. iu ny lm cho cung tindch chuyn sang phi v t gi hi oi gim xung.

3- S vn ng ca vn: khi ngi nc ngoi mua ti sn ti chnh,li sut c nh hng mnh. Khi li sut ca mt nc tng ln mt cchtng i so vi nc khc th cc ti sn ca n to ra t l tin li caohn v c nhiu ngi dn nc ngoi mun mua ti sn y. iu ny lmcho ng cu v tin ca nc dch chuyn sang phi v lm tng tgi hi oi ca n. y l mt trong nhng nh hng quan trng nht tit gi cc nc pht trin cao.

4- D tr, phng tin thanh ton, u c: tt c u c th lm dchchuyn ng cung v cu tin t. u c c th gy ra nhng thay i lnv tin, c bit trong iu kin thng tin lin lc hin i v cng nghmy tnh hin i c th trao ddi hng t USD gi tr tin t mi ngy.

Trn y l 4 nguyn nhn c bn gy ln s dch chuyn ngcung v cu trn th trng ngoi hi. S dch chuyn ny n lt n sgy ra nhng dao ng ca t gi hi oi, v nh vy phn ng dychuyn, nhng bin ng ca t gi hi oi li tc ng n nn kinh ttrong nc.

III- Tc ng ca t gi hi oi n nn kinh t

1-Thc trng tc ng ca t gi i vi cc lnh vc ti chnh, ngnsch thi gian qua.

1.1-Thc trng quan h gia t gi vi ngn sch:


6/37

6

Mi s bin ng ca cc loi t gi u tc ng trc tip ti thuchi ngn sch. Trc nm 1990 nh nc thc hin chnh sch t gi ktton ni b, mc t gi nh nc cng b thng c nh trong thi giantng i di. thi im cng b mc t gi thp hn nhiu so vi mcgi trn th trng v tnh hnh sc mua ca ng tin tnh chung thi k

1985-1988, 1rp mua trn di 1.500VND hng xut khu, 1USD trndi 3.000VND, trong khi t gi kt ton ni b thanh ton trong quanh xut nhp khu giu mc 150VND/Rp v 225VND/USD. Nhn chung1Rp hng xut khu phi b l 1.350VND v 1USD phi b 2.775VND.Kim ngch xut khu ca nm 1987l 650 triu R-USD trong khu vcng Rp 500 triu v khu vc ng USD 150 triu, Ngn sch nh nc phi b l 900 t. i vi cc ngnh, cc a phng cng giao nhiuhng xut khu thc hin ngha v vi bn, th ngn sch nh nc cngphi b l nhiu. Ngn sch nh nc khng b l hoc chm tr trongvic thanh ton th cng n gia cc doanh nghip v cc ngnh cng tng

v cng thiu vn tip tc kinh doanh. i vi hng nhp, th khi vt tnguyn liu thit b v nc nh nc ng ra phn phi cho cc ngnhtrong nn kinh t quc dn vi mc gi thp (ph hp vi mc t gi 150VN/Rp v 225VND/USD nu trn). Nh vy, cc ngnh, cc aphng c phn phi cc loi vt t,nguyn liu th c hng phngi thp cn ngn sch nh nc li khng thu c chnh lch gi. Victhc hin c ch t gi kt ton ni b trong thanh ton xut - nhp khu vb l hng xut khu l:

- Nu thc hin nghim trng ngha v giao hng xut khu cho bn c th a hng nhp v p ng nhu cu ca nn kinh t quc dn, thmc l ca ngn sch cho hng xut khu ln gy tr ngi cho vic iuhnh ngn sch - Nu tr hon cho vic thc hin ngha v giao hng xutkhu nhng trong khi vn yu cu bn giao hng nhp cho ta theo tin, th vic b l hng xut khu c gim mc nht nh, nhngngha v n ca ta vi bn li tng ln ng k.

T gi qui nh thp nn cc t chc kinh t v c nhn c ngoi tkhng bn ngoi t cho ngn hng, v lm nh vy s b mt li. Cc tchc i din nc ngoi hoc c nhn nc ngoi cng khng chuyn tinti khon ngn hng chi tiu m thng a hng t nc ngoi vo

hoc s dng ngoi t tin mt trc tip trn th trng. Do c ch t gica thi k ny tr thnh mt yu t to cho ngoi t b th ni, mua bntrn th trng trong nc. Thc t ny va gy thit hi v kinh t choNh nc va lm pht sinh thm nhng tiu cc trong i sng x hi.ng thi n tc ng tr li t gi kt ton ni b v lm cho t gi giang ni t gia cc ng ngoi t din bin phc tp thm. T t nh hnhtrn cho thy, trc nm 1989 t gi hi oi gia ng Vit Nam v ngoit do nh nc qui nh khng tnh n bin ng gi trn th trng ang


7/37

7

b trt ng nghim trng, nn lm cho mc b l hng xut khu trongngn sch qu ln, gy kh khn trong vic iu hnh v qun l ngn schv thc hin ngha v giao hng m ta cam kt vi nc ngoi, ngoi tb ri lon, Nh nc khng iu hnh v qun l c.

T gi hi oi b bp mo so vi thc t khin cho thu chi ngnsch Nh nc khng phn nh ng ngun thu t nc ngoi v cckhon cp pht ca ngn sch Nh nc cho nn kinh t quc dn v chocc hot ng khc c s dng ngoi t.

Vic to ra mt t gi chnh thc tng l gi gi tr ng Vit Namso vi ngoi t k hoch ho v n nh kinh t, nhng thc cht l yxut khu Vit Nam vo ng ct, khng khuyn khch sn xut hng xutkhu v y mnh hng xut khu, h qu l cn cn thng mi b nhpsiu nghim trng, ngn sch Nh nc phi gnh chu thm cc thua thit.

Khi buc phi th ni v ph gi mnh lm cho chi ph ca ccdoanh nghip tng ln ng k v li nhun b gim, do mc thu t thuli tc ca cc t chc kinh t cho ngn sch Nh nc cng b nh hng.Mt khc, cc khon chi tiu cho cc c quan v t chc c Nh nccp cng c tng ln tng ng vi mc mt gi ca ng ni t. Tnhhnh tc ng n yu t lm tng bi chi ngn.

T nm 1989, cng vi cc ci cch kinh t, ti chnh, tin t, Nhnc b ch t gi trc y (t gi kt ton ni b) , gim cn bnb l cho hot ng xut - nhp khu v thc hin chnh sch gi st vi t

gi th trng. Ngn hng nh nc cng b t gi chnh thc ca VN vicc ngoi t mnh, nht l vi USD trn c s cc ngn hng thngmi xy dng v cng b t gi hng ngy vi bin chnh lch cho php(khong 5%) so vi t gi chnh thc.

V mt ngn sch Nh nc, chnh sch mt t gi hi oi st vith trng khin cho vic tnh ton thu chi Ngn sch Nh nc phn nhtrung thc v chnh xc hn, khng b bp mo. T gi gp phn lmcho cng tc k hoch ho vay n v tr n nc ngoi t ngn sch Nhnc thun li hn v c c s vng chc hn.

* Mc d c nhng thnh cng rt ng k trong lnh vc t gi vqun l ngoi t, nhng vn cn mt s hn ch lm nh hng khngtt n qun l, iu hnh ngn sch, l

- Ngun ngoi t khng c qun l cht ch, cn b bung lng khin cho lc lng ngoi t ca Nh nc tng chm v cha tng xngvi mc tng ca cn cn thng mi, mt c s ca s n nh thu chingn sch Nh nc l qu ngoi t cha c tng cng.


8/37

8

- V t gi hi oi chnh thc theo st t gi th trng nu khngn nh th khng nhng ngn sch b ng m vic tnh ton thu chi Ngnsch bng ngoi t theo khng kp thi dn ti khng st vi thc t thtrng, iu hnh Ngn sch Nh nc khng trnh khi lng tng, nht ltrng hp b thiu ht khi tr n n hn i phi gii quyt.

1.2: Thc trng quan h t gi v n nc ngoi

T gi c mi quan h hu c vi n nc ngoi v cng tc qun ln. Trc nm 1979, Vit Nam c s dng 20t Yn Nht tng ng 92triu USD (t gi 216 Yn = 1USD). Ngy 6/11/1992 chnh ph Nht mli tn dng vi Vit Nam v cho Vit Nam vay 20 t Yn, tng ng159 triu USD (t gi 126 Yn= 1USD). Ngoi ra, vo thi im 1987 trv trc cn c cc khon vay cc cng ty ca Nht 20 t Yn, tngng 125 triu USD ( t gi 160 Yn= 1USD). u nm 1995, ng Y nln gi, 1USD ch cn 90 Yn l nh vy, xt v gc t gi th trong thigian qua s tng gi ca ng Yn Nht, lm tng thm gnh nng ngc qui ra USD, lm thit thi cho ngi i vay.

Tng t nh t nh hnh trn, vic s dng vn vay ca cc doanhnghip nc ta lin quan n nhiu yu t, trong t gi c tc ngmnh n kh nng thanh ton ca cc doanh nghip. Trong cc nm 1989-1990 c 81 doanh nghip vay n nc ngoi theo phng thc t vay t trvi doanh s vay l 5722 triu Yn l 10,9 triu USD, t gi lc ny l 130Yn=1USD, do tng vay n bng ng Yn quy ra USD l 44 triuUSD. n nm 1995, do cha tr c n m ng yn li tng gi, nn n

gc vay tng t 44 triu USD ln 58 triu USD (cha tnh n yu t lisut tin vay v t gi gia ng Vit nam v USD). Do tng hp nhiuyu t, rong c yu t v t gi, nn i b phn trong s 81 doanhnghip vay vn theo phng thc ny u b sc p ca c hai loi t gi.

- T gi gia Yn v USD (i b phn doanh s vay ca cc doanhnghip k trn l vay ng Yn cu cc cng ty Nht trong khi ngYn tng gi).

- T gi gia ng Vit nam v USD (trong khi ng Vit nam bgim gi).

S bin ng ca t gi cng cc vi yu t ngoi hi, nhng n c ngh a c bit ring ca n i vi vic huy ng vn, thc hin cngnghip ho, hin i ho, thu chi ngn sch nh nc, n nh kinh t v xhi. Ngc li, vc n nc ngoi nu khng qun l tt v khng s dngc hiu qu s tr thnh gnh nngk i vi nn kinh t hin ti v tnglai, c khi cn nh hng n nn c lp v ch quyn quc gia.


9/37

9

V vay n chnh ph phi c quy ch cht ch quy nh c vay vtrch nhm,ngha v v quyn hn ca cc php nhn kinh t v php nhncng quyn trc cc khan vay v khan tr n. Hin nay chng ta c quinh Nh nc vay Nh nc tr, doanh nghip vay doanh nghip tr, Nhnc khng gnh h n doanh nghip.

Thiu vn phi vay, nhng khng phi ai cho vay vi iu kin nocng chp nhn c. Phi thy rng, nu t gi hi oi ng Vit Nam h,ng ngoi t tng, th khon tr n ca Ngn sch Nh nc ca doanhnghip s phi tng , nhng xut khu hng ho, dch v li c li, lmt bi ton kh, phi tnh xem li ch do xut khu mang li cho phttrin kinh t c b li c thit hi ca s tin Ngn sch Nh nc vdoanh nghip phi tr n cao hn khng?

V l , chng ta phi tnh to m phn vi cc ch n khi vay,khng th chp nhn bt c iu kin no v khng th khng ngh nvic tr gi, c bit phi ch trng n cc vn chnh tr ca cc khonvay. Phi thy c rng cc ch n cho vay l ly li ch khng philm vic ngha. Vn l e ch lm th no gii quyt hi ho gia lich ca bn cho vay v bn vay. Vic qunl n khnghc quy nh trchnhm m cn phi lun ch ti hiu qu s dng khon vay. V vy qunl u t s dng cc khon vay cho cc cng trnh, mc tiu l mt vicc tm quan trng c bit. Cc c quan ti chnh v ngn hng phi cbit ch ti vn ny-vay cho mc tiu no c qun l theo mc tiu.

V vin tr: vin tr khng hon li khng nhiu, nhng cng phic qun l cht ch. Nhng khon vin tr cu nc ngoi cho chnhph v cc cp chnh quyn phi c a vo ngn sch nh nc cni v s dng, khng hnh thnh qu ring. Tuy cc khon ny ngn schkhng phi tr li nhng l mt ngun kh quan trng gp phn gii quytcc vn ca t nc.

Nhng khon ti tr ca cc t chc quc t v c nhn cho cc dn ngoi ngn sch v cc t chc x hi cng phi c chuyn vo ngnsch qun l v ch cp pht bng tin Vit nam theo t gi chnh thc thi im s dng, khng cp pht bng ngoi t.

p ng yu cu trn, chnh ph cn thnh lp mt t chc trctip qun l n, vin tr. C quan ny khng nhng nm cc khon n,vin tr, ti tr ca chnh ph, cc cp chnh quyn, m c cc khon nca cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t nhm thc hin yu cuqun l v m ca nh nc trong iu kin kinh t m. Ch xt ring trongcn cn vay li, cn cn thanh ton quc t, th khng phi ch c n chnh


10/37

10

ph mi nm trong m ngay c n ca cc doanh nghip t nhn cc canc cng phi a vo. Bi v, vn a vo d ai s dng th vn l choc nn kinh t v khi tr, d ai tr cng phi ly mt phn GDP tr nm vic lin quan n li ch quc gia, trc tip tc dng n s cnbng ca cn cn thanh ton. l quc gia c s n nc ngoi ln nu so

vi GDP, trong tng lai cn phi vay v ng thi phi tr n n hn vvy vi vic h nh thnh chin lc vay v tr n c ngha chin lc toln.

1.3 Thc trng tc ng cu t gi n li sut v tri phiu chnhph.

T gi ngoi hi c lin quan cht ch n li sut v c tc dngiu chnh li sut. Trong nn kinh t th trng khi ng ni t mt gikhi lng ni t cung ng ngoi th trng ln i hi phi iu chnh

tng li sut, trong trng hp ny lm tng chi ngn sch v thanh ton lisut huy ng ni t. Khi ng ni t ln gi nh nc phi iu chnhgim mc li sut, iu ny s gim chi ngn sch v thanh ton li suthuy ng ni t, nu khng iu chnh mc li sut th nhng nh sn xutkihn doanh s bn ngoi t cho ngn hng ly ni t gi vo ngn hnghoc mua tri phiu chnh ph hng li sut cao. iu ny s tc ngxu n sn xut-kinh doanh trong khi ngn sch phi tip tcthanh tonli sut v huy ng tin gi. Kinh nghim ca mt s nc chu (nhMalaixia, Thi lan, Indonexia) cho thy vic s l hi ho phi hp iuhnh li sut v t gi ngoi hi lm cho t gi gi c bin n nhv tin t khng c bin ng mnh.

Do ng USD mt gi mc cao, nn hin nay M ang y mnhxu hng nng cao li sut. Vic lm ny s lm tng li sut tin vay bngngoi t USD, v do s tc ng trc tip n cc khon vay n ca Vitnam. Vi din bin ny i hi chng ta cn c sch lc chn ng tinvi mc li sut thch hp, nhm m bo cho vic s dng vn vay thiu qu.

Tm li: t nhng vn phn tch trn y v thc trng Vit namcho thy, tnh hnh ta chnh quc gia (c bit l ngn sch nh nc) vch ngoi t, t gi c quan h bin chng qua li ht sc cht ch, mtmt t nh hnh ti chnh (m biu hin tp trung l ngn sch nh nc) lmt nhn t hng u quyt nh n s la chn t gi, phng n iuchnh t gi, mt khc ch qun l ngoi hi, t gi cng c nh hnght sc mnh m, ton din n qun l. Nn ti chnh quc gia thng quanhiu knh, di nhiu hnh thc v gc khc nhau, chnh v vy khi tvn la cn chnh sch, phng n iu chnh t gi s l sai lm


11/37

11

nghim trng nu nh khng cp, phn tch thc trng ti chnh hinhnh ca quc gia.

1.4 T gi hi oi i vi iu chnh hot ng kinh t i ngoi.

Cc nc ang pht trin thng thit k chnh sch t gi hi oinhm duy tr sc cnh tranh quc t mc ph hp vi v th cn cnthanh ton quc t lu bn. Bng cch tng gi cc hng thng mi hoc so vi cc hng ho khng thng mi ho c; s ph gi ngthi chuyn dch cu tng th c li cho cc cho cc hng ho khngthng mi ho c, v cung tng th c li cho cc hng ho thng miho c, v do gim bi d cu i vi hng ho thng mi hoc (tc l ci thin c v th ca cn cn vng lai). Ngoi tc dng cachnh sch chuyn i chi tiu, ph gi cng gim cu tng th thng quanh hng ca khi lng ti sn, mt s tng gi ni a s lm cho sph gi ng tin ni a thp hn gi tr thc ca ti sn ti chnh v gimhp th.

Do vai tr ct yu ca t gi hi oi i vi vic duy tr sc cnhtranh i vi bn ngoi t gi c th lm thay i vt ra khi im cnbng ca n. Bi v im cn bng ny c xc ng ni sinh, chnh scht gi hi oi cn lu n cc tc ng ca cc cn sc khc nhau l nim cn bng ca t gi thc. Phn ny cp n cc tip cn khc nhautrong vic xc nh im cn bng t gi thc v nghin cu tc dng cacc cn sc bn trong v bn ngoaig ln im cn bng , sau s tptrung vo chnh sch c th nhm duy tr sc cnh tranh trong qu trnh

iu chnh.

Xc nh t gi hi oi cn bng:

Ni chung c hai tip cn xc nh t gi hi oi thc "cnbng". Tip cn n gin v ph bin nht l da vo khi nim t gi theosc mua so snh. Nguyn l trung tm ca t gi so snh sc mua l t thccn bng t l vi cc mc gi tng i gia mt nc vi i tc ngoithng ca m nh, tc l i vi sc mua so snh gia cc ng tin ccquc gia. Nh vy t gi sc mua so snh c coi l ch s thch hp chocn bng t gi gi cc ng tin vi t l lm pht quy nh t l thay ica t gi danh ngha theo thi gian. Vic p dng t gi so snh sc muabao gm vic s dng t gi hi oi hin hu tnh mt bng gi tngi theo cc i lng tin t thng dng. Bt c s sai lch no ca t githc so vi gi tr gc ca n s c coi l du hiu t gi i lch rakhi gi tr t gi so snh sc mua cn bng.

Tip cn khc, c sc hp dn hn l nh ngha t gi hi oi thcnh l gi so snh tng i gia hng ho mu dch v hng ho khng


12/37

12

mu dch ho c, n a ra thc o cc ng lc quyt nh s phnphi ngun lc gia hai khu vc trng yu ny ca nn kinh t: nu gi nia ca hng ho thng mi hoa so vi hng ho khng thng mi hoc th ngun lc s c phn phi li sang khu vc hng ho thngmi ho v cn cn ngoi thng s c ci thin. Theo ngha , th im

cn bng ca t gi thc s tng ng vi gi so snh gia hng hothng mi ho v hng ho khng thng mi ho em li ng thi scn bng ni v cn bng ngoi. Cn bng ni c ngha l th trng hngho khng thng mi ho c thanh ton lin tc, cn bng ngoi cngha l thm ht cn cn vng lai c ti tr mt cch bn vng t lungvn nc ngoi vo.

Ngoi ch s gi thc t th vn cn c cc vn tim tngln quann bin ng ch s v sc cnh tranh vi bn ngoi. Mt s nghin cugn y ch ra s thay i ch s t gi thc quan c c th l biu hinca s thay i im cn bng ca t gi thc do cc loi cn sc trongnc v nc ngoi gy ra (v d: s tc ng cu chnh lch mc tngnng sut, thay i iu kin ngoi thng, ci cch thu quan, thay itrong iu hnh ngn sch chnh ph, s tng ln ca li sut thc quc t)ln cn bng ca t gi thc.

Chnh lch v mc pht trin, tin b trong cng ngh c tcng quan trng n im cn bng ca t gi thc, v d: nu nng sutlao ng tng nhanh hn trong khu vc hng ho thng mi ho so vikhu vc hng ho khng thng mi ho, th gi so snh gia hng hokhng thng mi ho s tng do s tng ng nht ca tin lng trong chai khu vc. Vi gi hng ho thng mi ho th trng quc t quy nhth t gi hi oi thc cn bng s gim. vy t gi thc cn bng ccnc c tc tng nng sut thp cc nc ang pht trin thng chucc cn sc v iu kin ngoi thng. Gi s iu kin ngoi thng xui v s gim gi tng i ca hng xut khu, s xu i ny to nn dtha cung i vi hng ho khng thng mi ho v d tha cu i vihng ho thng mi ho, lm cho cn cn vng lai xu i. Mt cn bngcn cn vng lai c iu chnh li qua vic gim gi tng i ca hngho khng thng mi ho-tc l tng t gi thc v dch chuyn cung nia t hng ho khng thng mi ho sang hng ho xut nhp khu.

Phn tch v tc ng ca ci cch thu nhp khu cho thy: gimthu nhp khu thng l tng ng vi tng t gi thc cnbng. v phng din nh tnh th tc ng ca t do ho nhp khu cng gingnh vic ci thin iu kin ngoi thng (do gim gi xut khu). Thunhp khu thp hn s gim gi tng i ca hng nhp khu, to nn sd tha cu i vi hng ho ny, v d tha cung i vi hng ho xutkhu. a v cn bng th gi tng i ca hng ho khng thng mi


13/37

13

ho s gim. Nh vy phn ng i vi vic gim thu nhp khu l t gihi oi thc s tng ln.

T gi thc cn bng cng b tc ng ca cc bin php ngn sch,ngay c khi thiu ht ngn sch khng thay i th s thay i trong c cu

thu chi ngn sch cng lm cho t gi thc cn bng thay i, V d: nuchnh ph cho hng thnh phn chi tiu sang hng ho thng mi ho sgim v t gi thc s tng. Cng nh vy, mt s thay i c cu thu stc dng ti t gi thc cn bng bng cch gy nn s dch chuyn cahnh vi u t-tit kim ca nn kinh t. V nguyn tc, nhiu s kt hpca bin php ngn sch s cho cng mt kt qu cn bang ngn sch tngth, nhng vi mi s kt hp s cho mt t gi thc cn bng. V vyim cn bng ca t gi hi oi thc khng ch nh do v th ngn schquy nh, m cn do c cu chi v thu ca chnh ph quy nh.

Mt s tng ln li xut quc t s tc ng n im cn bng cat gi hi oi thc thng qua hai knh: th nht, di ch t gi cnh th li xut trong nc tng ln gi c mc so snh vi li xutquc t, do lm gim chnh lch gia u t v tit kim. Mt s cithin cn cn vng lai nh vy s gy nn vic gim t gi thc cn bng.Th hai, ph thuc vo vic nc l ch n hay con n rng, mt s cithin hoc xu i phn nh s thay i tng ng cu s thay i v thchuyn giao cc nhn t thu nhp, tc ng ny s thc y thm vic gimt gi thc cn bng l khng r rng, nu mt nc l con n ln. Tcng ca li xut quc t cao hn cng ph thuc vo phn ng ngn schca chnh ph. Nu chnh ph lm trung ho tc ng ca ngn sch l n s

thay i li xut bng cch gim chi tiu hng ho thng mi ho, th tgi thc cn bng s c xu hng gim trong di hn. mt khc, t gi thccn bng s tng nu vic tr li xut c ti tr bng cch tng thu, hocnu km theo vic gim chi tiu chnh ph i vi hng ho khng thngmi ho.

T gi hi oi thc, sc cnh tranh quc t v lm pht:

Trong khi t gi thc c th chnh lch ra khi im cn bng v mts cc cn sc gy nn th nguyn nhn ch yu ca vivj xu i sc cnhtranh i vi bn ngoi hu ht cc nc ang pht trin l t l lm phtni a cao km theo vic duy tr ch t gi t gi danh ngha c nh.Cc tip cn ngn nga s xu i ca sc cnh tranh quc t l thc hinquy tc t gi thc.

Nh vy quy tc t gi c th ngn nga c s xut hin mt cni ln v lu di ca cc gi c tng i v do trnh c mt cnbng ngoi, bng cch cho t gi danh ngha c iu chnh thng


14/37

14

xuyn v theo liu lng tng i nh. Ngi ta lp lun rng: t gi hioi thc t c th gi c mc ng n, khng gy ra ci gi iuchnh phi tr cho nn kinh t, v do che lp c vn ph gi c thni ln trn chin trng chnh tr. Hn th na, ngi ta cn khng nhquy tc t gi thc cung cp mt mc cho d on. bi v n cung cp cho

nhng ngi tham gia th trng thng tin b ch v chiu hng c thxy ra cc gi tng i v do trnh c cc quyt nh sn xut datrn cc d on mong i sai lch.

Tuy vy, vic chp nhn quy tc t gi thc cng gy ra mt s vn nh: xc nh im cn bng ca t gi thc l khng d dng v lthuyt, ch cha ni v mt thc tin v mt s kh khn nghim trng cth phi tnh n nu ch t ga t sai. V vy, trong khi pht biu quy tct gi thc thf phi cho php c mt sai s so vi im cn bng ca tgi thc do cc cn sc bn ngoi hoc trong nc gy ra. Nu cn sc ltm thi, th c th kin tr quy tc t gi thc. Nu cn sc l lu di th ssai bit ln ca t gi thc so vi im cn bng c th lm gim sc cnhtranh quc t.

Cc nghin cu gn y cho thy: cc quy tc t gi thc c th tonn s khng an tm, i vi h qu cn bng v m, d n c tc ng ttv mt cn bng ngoi. Vic thc hin ch t gi thc, tc l buc phitheo ui ch phn thc m li s dng cc cng c i lng danh nghavi gi c ni a. V vy cc cn sc i vi lm pht trong nc c thmang tnh cht lu di, v trong mt s trng hp c th dn n lm pht,v pha cnh khc, trong nn kinh t nh, cung tin t c th b gia tng dongun bn ngoi tng ln, th mt s bng n gi cng c th xy ra ngayc khi chnh sch tn dng khng bnh chng.

Chnh sch h tr i vi cc bin ng ca gi thng qua iu chnhtin t v t gi s tc ng n qu trnh hnh thnh tin lng trong nnkinh t. Theo chnh sch th ngi lao ng s khng quan tm nhiun tc ng ln cng n vic lm ca vic nh ra tin lng danh nghacao hn, v cc cng ty c kh nngchuyn chi ph tin lng cao hnsang gi cao hn, v vy s tng lng s phn nh y trong tin lngv tng gi c tip tc theo . Tc ng ln tng sn phm ca cc chnh

sch h tr ti chnh v t gi hi oi s ph thu vo ngun gy nn binng. Nu cn st cung thng tr, th bin ng ca tng sn phm s tngln do ch s ho y t gi hi oi. Ngc li, nu cn st cu thngtr th cc chnh sch h tr s lm n nh tng sn phm.

Cc nghin cu v h qu ca quy tc t gi thc vo n nh gi chmi bt u gn y v c t. Aam v Gros(1966) nghin cu vn bngcch s dng mt s m hnh phn tc n gin vi cc gi thit khc nhau


15/37

15

lin quan n c cu hng ho, tnh cng nhc ca gi lng, t do luchuyn vn. H kt lun rng: chnh sch tin t c th mt kh nng kimsot lm pht nu t t gi danh ngha theo quy tc t gi thc v nu sau li tm cch kim sot lm pht, th s mt kh nng kim sot din binkinh t v m khc, h cng lp lun rng: nu t gi hi oi thc nng

qu mc so vi im cn bng th lm pht chc chn s cao hn.

Hot ng ca quy tc t gi thc v chnh sch ngn sch lin quancht ch vi nhau Lizondc(1989) a ra lc mi quan h gi in tindo thiu ht ngn sch v tc ph gi t gi. Trong , gi tr cn bnglu bn ca t gi thc l hm khng ch bin thc nu trn m cn ca tl lamj pht trong nc. i lng sau quyt nh tng thu c ca chnhph thng qua thu lm pht, nlt n li tc ng ln gi tr ti sn cat nhn v chi tiu trong di hn, v do ln im cn bng ca t githc. Mi mt ch t gi thc gy ra mt t l lm pht ni a v di hn,khi cc iu kin khc khng thay i. Bn cnh cn lu khng phitt c cc ch t gi thc l kh thi v khng phi tt c cc quy tc t giu a nn kinh t n ch, ngay nh nu ch l kh thi.

Kinh nghim cc nc lm pht cao lm tng s phn i vicchp nhn cc quy tc t gi thc. Nhiu nc trn tri qua tnh trng tl lm pht cao trong thp k trc m c trng "mt bng cao". Lm phtnhy tng bc n cc thi k lm pht cao hn nhng li tng i nnh. Trong mt s trng hp th bc nhy nh vy lin quan n phgi tng t, tip theo l "c nh" da vo cc quy tc t gi so snh scmua. Trong cc n lc ln hn, gn y h c nh t gi danh ngha cung cp mt mc neo danh ngha. iu ny cng khng kt lun rng: gnc nh da trn c s t gi so snh sc mua l gy nn lm pht cao,nhngnthc tin cho thy nguy c ngy cng cao.

Tuy vy, cng cn nhn thy mt s li th ca quy tc t gi thc,v d: t gi thc s khng cho php chnh lch xa im cn bng, v vykhng phi lo lng trc s mt n nh ca gi ni a.

Tm li, mt khi ch mc tiu t ra i vi t gi thc vn cnng, th tim nng gy lm pht do s dng ch mc tiu t gi thc gyra c th c k m hm bng cch s dng cc chnh sch ngn sch vtin t tht cht, tip cn ny s ngn nga s xut hin bin ng gy mtn nh ca gi c, ngay c khi nu t gi danh ngha c iu chnh duy tr sc cnh tranh quc t. Khi khng bit chc chn gi tr cn bngca t gi thc th khng nn qu ch trng vo vic t ra ch mc tiu tgi thc, ngya c khi nu cc chnh sch ngn sch v tin t c s dngmt cch thn trng. Gnh nng ca iu chnh t nht l mt phn do ccchnh sch ti chnh chu, hn l hon ton dn cho iu chnh t gi. Theo


16/37

16

ngha th cn phi ch rng cc chnh sch nh vy bn thn chng cth chu tc ng bi ch t gi hi oi m chnh ph a ra.

phn tch tc ng ca t gi hi oi ti nn kinh t ta a ra

khi nim kh nng cnh tranh. Kh nng cnh tranh = ePo/P

trong : Po: gi sn phm ngoi tnh theo ga thi trng nc ngoi.P: gi sn phm cng loi sn xut trong nc tnh theo

ng ni t.

e:t gi hi oi ca ng tin nc ngoi tnh theo ngni a.

Vi P v Po khng i khi E tng , EPo s tng. Gi ca sn phm

nc ngoi tr nn t tng i so vi gi ca sn phm trong nc vngc li, gi ca sn phm trong nc tr nn r, tng i so vi snphm nc ngoi. Sn phm trong nc do c kh nng cnh tranh caohn xut khu s tng ( X tng ), nhp khu gim i (IMgim), iu nylm cho xut khu rng (NX= X_IM) tng ln. V AD=C+I+G+NV nnNX tng ln lm cho AD dch phi, trn hnh v ta thy sn lng cn bngQ tng ln t l tht nghip gim.

AD'

P ASLR ASSR

AD

Q* QNh vy s thay i t gi hi oi danh ngha v do t gi hi

oi thc t s tc ng n cn bng cn cn thng mi, do tc ngn sn lng, vic lm gi c.

Hy m rng tc ng ca t gi hi oi vi cn cn thanh ton, y c mi quan h gia li xut v t gi hi oi.


17/37

17

Khi li sut tng ln, ng tin ni a tr nn c gi tr hn, t gihi oi ca ng ni a tng ln, trong iu kin t bn vn ng mtcch t do th t bn nc ngoi s trn vo th trng trong nc, gi nhcn cn thng mi l cng bng th cn cn thanh ton l thng d.

Nh vy t gi hi oi l mt bin c rt quan trong, tc ng ns cn bng ca cn cn thng mi v cn cn thanh ton, do tc ngn sn lng, vic lm cng nh s cn bng ca nn kinh t ni chung.Chnh v vy, mt s nc trn th gii vn cn duy tr t gi hi oi cnh, cn phn ln cc nc theo ui chnh sch t gi hi oi th ni cqun l nhm gi cho t gi hi oi ch bin ng trong mt phm vi nhtnh, n nh v pht trin nn kinh t.

IV. Cc ch t gi hi oi

Hin nay, trn th gii v ang tn ti nhiu loi ch t gi hi

oi bin tng t hai h nh thc c bn l c nh v th ni. Trong thgii m s ph thuc ln nhau cng tng, vic la chn mt ch ngoihi ph hp vi bi cnh quc t, iu kin c th tng bc v p ngiu chnh kinh t v m, nht l vi cc nc ang thc hin chuyn ic ch thc s l vn nan gii.

1. T gi hi oi c nh bn v vng

Theo ch bn v vng,t gi hi oi c qui nh cn c vohm lng vng ca cc ng tin. Trong iu kin kinh t th trng hini, khi thng mi quc t tng ln cng vi hot ng u c, ch bnv vng ny khng p ng c nhu cu pht trin v cc nc thi pdng t nm 1971.

2. T gi hi oi k hoch bao cp

Loi t gi hi oi ny c p dng ti cc nc X hi ch nghathi k kinh t k hoch ho tp trung. T gi hi oi k hoch bao cpthng chnh lch nhiu ln so vi t gi hi oi th trng, khng c vaitr l cng c iu tit v m i vi xut nhp khu, loi t gi hi oiny c p dng ti Vit Nam trc nm 1989

3. T gi hi oi th ni t do

Theo ch t gi hi oi ny, mc t gi hi oi c quyt nhhon ton bi cc lc lng cung cp cu v ngoi t. Trong h thng nychnh ph gi thi th ng, cho th trng ngoi t nh gi gi trca ngoi t - loi t gi hi oi ny t c p dng v cc th trng tin


18/37

18

t thng khng hon ho v do vy lun cn c vai tr can thip ca nhnc

4. T gi hi oi th ni c iu tit

Theo ch ny, chnh ph khng cam kt duy tr mt t l c nhvi ngoi t, m th ni ng tin ca mnh v c bin php can thip mikhi th trng tr nn (mt trt t) , hoc khi t gi hi oi i chch xamc thch hp loi t gi hi oi ny hin ang c p dng ti cc ncT Bn Ch Ngha, ni m lm pht t thp, cc th trng pht trin trnh cao.

5. T gi hi oi n nh c iu tit

Theo ch ny, chnh ph khng ngoi t tri ni t do, m canthip vo th trng ngoi t bng cch mua bn ngoi t nhm n nh t

gi qui nh. Sau mi thi gian nht nh, mc t gi hi oi li c iuchnh cho ph hp v duy tr n nh.

* Lun c la chn ch t gi hi oi

S qun l ti u ca t gi hi oi ph thuc vo cc mc tiu kinht ca cc nh hoch nh chnh sch, vo ngun gc ca cc cn sc ivi nn kinh t v c trng c cu ca nn kinh t ang xt. V vy cc githit khc nhau v nhn t c th dn n s thay i v mc ti uca ch t gi hi oi. Vn tiu chun ti u v nguyn tc cn phic c th ho. Trong thc t cc phn tch hin i tp trung vo tiu

chun tng i hp ca n nh kinh t v m, c nh ngha l cc tiusai phng ca tng sn phm thc, mt bng gi hoc tiu dng thc trccn st ngu nhin c tnh cht tm thi.

Mt kt qu quan trng ca nghin cu l thuyt l ni chung t gihi oi c nh cc oan ln t gi hon ton linh hot u khng phi lti u i vi n nh kinh t v m. Tht vy mt mc tng i ca slinh hot li c nhiu kh nng thnh cng hn trong vic n nh nn kinht khi cn phn ng li cc cn sc ngu nhin. Cc t gi hi oi " cqun l " hoc " c nh linh hot" tr thnh ch t gi ph bin nht

cc nc ang pht trin, loi cn sc m nn kinh t thng phi i phtr thnh vn ct li cn xem xt khi nh liu t gi hi oi c nhhay iu chnh. Cc nghin cu trc y nhn dng mt s tiu chunqun l phn ng li cc cn sc trong nc. Cc cn sc ni a i hip dng. T gi hi oi c nh hay linh hot ph thuc vo cn sc ltin t hay thc t khi cn sc l tin t th quan im xa nay l duy tr tgi c nh s co hiu lc hn trong vic n nh tng sn phm. V cungtin t l bin ni sinh di ch t gi hi oi, cc t bin t rong th


19/37

19

trng tin t ni a n gin s c hp th bi thay i ca d trngoi t m khng nh hng n cc iu kin cung cu ca th trnghng ho, l ni quy nh mc bin ng kinh t. i li khi cn sc l thc t th t gi hi oi cn phi c iu chnh n nh tng sn phmbng cch to nn (hoc gim) cu bn ngoi. Ni chung, theo mc tiu ca

chnh sch nhm vo n nh tng sn phm trc cc cn sc tm thi tht gi hi oi cn phi c iu chnh khi cn sc xut pht t b n ngoihoc t th trng.

Cc yu cu khi la chn ch t gi hi oi: mt s tiu chunquy nh t gi ph thuc vo bn cht ca cn sc ln nn kinh t cngnh c trng c cu ca nn kinh t. Tuy vy trong thc t kh m pdng cho cc trng hp c th. Cc kh khn khng nhng ln quann cc vn thc tin, s nhn bit ngun gc cc cn sc v cc ctrng c cu m cn lin quan n mu thun tim tng gia cc mc tiuchnh sch khc nhau. Tiu chun la chn mt ch t gi hi oithch hp cn ph thuc vo cc mc tiu chnh sch do chnh ph t ra.Cc nghin cu v cc li th ca t gi hi oi c nh v linh hot hunh l dnh cho trng hp mt nn kinh t nh khng tri qua lm phtcao v ni chung trng thi cn bng ngoi v chu tc ng ca cc cnsc tm thi. Cn bng tp trung vo n nh tng sn phm, thay cho cnbng cn cn thanh ton quc t lm chc nng hp th cc cn sc, trittiu tc ng ca cc thay i t bin ln trn tng sn phm. Tuy vy,mu thun ca chnh sch c th xy ra khi cn cn thanh ton quc t cngc coi l mc tiu chnh sch. Mu thun ny c bit r nt cc ncang pht trin, l nhng nc thng thiu d tr ngoi t. Nu v tr cncn thanh ton quc t to nn s hn ch th t gi hi oi cn phi cdng nh l cng c to mc tiu cn cn thanh ton quc t thay icho n nh tng sn phm. Mt khc khi lm pht l vn ni ln hngu th t gi hi oi c th l chc nng h tr cho vic n nh mt bnggi c.

V- S can thip ca nh nc vo t gi hi oi:

Vic thc hin mt ch t gi linh hot va phi c s kim sotvi mt mc t gi gi l t gi chnh thc c cng b bi ngn hng

nh nc, cng vi mt bin quy nh cho cc mc t gi giao dch trnth trng so vi t gi chnh thc i hi chnh ph ni chung v ngnhng nh nc ni ring cn phi c s can thip iu phi th trng duy tr bin quy nh trong hot ng can thip cn phi ch mt svn sau:

+ Ngn hng nh nc lun phi xc nh m nh l mt thnh phnch cht, thng trc ca cc giao dch trn th trng lin ngn hng.


20/37

20

+ Trong cng tc iu hnh h thng t gi hi oi ni chung v thtrng ngoi hi ni ring, ngn hng nh nc cn c s phn tch r rnggia hai chc nng: chc nng ngn hng i din cho nh nc vi chcnng can thip th trng. Trong chc nng ngn hng i din cho nhnc l thc hn cc chc nng giao dch nhm thanh ton cc kh on

thu chi ca nh nc v giao dc tng tch lu ngoi t theo mc tiu. cnchc nng can thip th trng l nhm iu chnh t gi hi oi trn thtrng.

+ Ngn hng nh nc phi khng ngng ch trng vic xy dng vtng cng b khung ca th trng ngoi t lin ngn hng bng vic tngs lng thnh vin trn th trng. Tng bc cho cc t chc tn dngkhng phi l ngn hng thng mi tham gia y cc nghip v nh khn hon i mc d c th gii hn vic cc giao dch ny ch c thchin vo cc ngn hng thng mi v ngn hng nh nc.

+ Ngn hng nh nc v cac b ngnh phi c k hoch d tnhtrc cc giao dch ca mnh mt cch c th v khng cc thnh phnkinh t khc bt ra khi th trng chnh thc bng cch cc giao dch canh nc khng ch c thc hin trn th trng ngoi t lin ngn hngm cn phi m rng giao dch trn khu vc t do ca th trng.

+ Ch trng hn n vic hon thin v pht trin cc cng c cath trng ngoi t m trc mt l cc nghip v ang hin tn ti nh ccnghip v mua bn c k hn ngoi t hon i...bng cc bin php c thnh: ngn hng nh nc, c quan c trch nhim; t chc bo co bi

dng nghip v ngn hng, nghin cu ng dng khoa hc cng nghngn hng, nn gp rt t chc cc lp bi dng v bn cht v k thutcc nghip v hi oi ni ring v nhm c no ni chung khi mic a vo s dng m bo mt s nhn thc ng v bn cht cngnh k thut nghip v khi thc hin.

+ Vic can thip ca ngn hng nh nc v nhm vo iu phi ccquan h cung cu trn th trng ch khng nn c s can thip su vo ccnghip v mang tnh k thut ca th trng.

+ Nng cao nng lc cho cc tc nhn tham gia th trng ngoi tlin ngn hng thng qua mt s bin php c th nh: t mnh trng tmvo vic khng ngng i mi h thng thanh ton ca cc ngn hng vcc t chc tn dng v quan trng l ngn hng nh nc c v c chthanh ton v trang thit b k thut hn ch v thanh ton qua nhiu :

trung gian m trc ht l h thng thanh ton ni b ca chinhs ccngn hng, cc t chc tn dng.


21/37

21

+ B sung vo c ch iu hnh t gi mi mt ni dung ht scquan trng vo u nm, ngn hng nh nc vo cng b t gi hi oidanh ngha hng nm, hng qu trn c s iu chnh mc t gi giao dchthc t bnh qun ca th trng ngoi t lieen ngn hng c xc lp theoc ch mi. Da vo cc c quan chc nng c y cn c xc lp

cn i ln, v m ca nn kinh t.

+ Mc ch can thip ca ngn hng trung ng khng hon tonging nhau, iu ny ph thuc vo tnh hnh, chin lc ca minc, ngay mt quc gia th mc ch can thip mi thi k cng khcnhau. thc hin iu chnh t gi hi oi v ang tn ti nhiuphng php khc nhau, sau y l mt vi phng php ph bin:

1- Phng php li sut chit khu:

y l phng php thng c s dng iu chnh t gi hi

oi trn th rng. Vi phng php ny, khi t gi hi oi t n mc"bo ng" cn phi can thip th ngn hng trungng nng cao li sutchit khu. Do li sut chit khu tng, li sut cho vay trn th trng cngtng ln. kt qu l vn vay ngn hn trn th trng th gii s dn vo thu li cao hn. Nh th m s cng thng v nhu cu ngoi t s bt i, tgi hi oi khng c c hi tng na. Vo nm 1971 n nm 1973USD ri vo khng hong. Tng thng M Nich-xn phi p dngnhng bin php khn cp cu nguy cho USD bang cch tng li sutchit khu ln rt cao thu ht vn ngn hn trn th trng tin t quct. Tuy nhin chnh sch li sut chit khu cng c nhng hn ch nht

nh, v quan h gia li sut v t gi ch l quan h tc ng qua li gintip, ch khng phi quan h trc tip nhn qu.

2- Cc nghip v th trng hi oi:

Thng qua cc nghip v mua bn ngoi t iu chnh t gi hi oil mt trong nhng bin php rt quan trng ca nh nc gi vng sn nh sc mua ca ng tin quc gia. y l bin php trc tip tcng vo t gi hi oi.

y l hot ng mang tnh ch quan, do vy vi la chn cc thi

im cn mua bn ngoi t trn th trng vi t gi no t c mctiu iu chnh c ngha quyt nh. nm c mt cch y tnhhnh cung cu ngoi t trn th trng, nag nay nhiu nc trn th gii v ang t chc cc th trng ngoi t lin ngn hng.

thc hin c hiu qu bin php ny, mt trong nhng iu kinkhng th thiu c cho bt k quc gia no l cn phi thng xuyn cmt lng d tr ngoi t d sc can thip vo thi trng khi cn thit.


22/37

22

3- Qu d tr bnh n hi oi:

Trong iu kin tnh hnh gi c th trng lun khng n nh, thmch xy ra nhng bin ng ln, cc nc thng s dng qu d tr bnhn hi oi nh l mt trong nhng cng c iu chnh t gi hi oi.

Ngun vn hnh thnh qu thng l:+ Pht hnh tri khon kho bc bng tin quc gia.

+ S dng vng lp qu d tr bnh n hi oi. Theo phngphp ny, khi cn cn thanh ton quc t b thm ht, qu s a vng rabn thu ngoi t v cn bng cn cn thanh ton.

4- Vn ph gi ng tin:

Ph gi ng tin l vic nng cao hoc ham thp sc mua ca ngtin i vi cc ngoi t. Kt qu ca ph gi ng tin s nh hng trctip n t gi hi oi. Trn th gii, vic ph gi ng tin thng cs dng nhng nc c tim lc kinh t di do, nhng phi i u visuy thoi kinh t i i vi lm pht trm trng.

Trn y l mt s cng c m nh nc s dng tc ng v o tgi hi oi nhm mc ch cao nht: duy tr s n nh ca t gi hi oi,n nh sc mua ca ng tin, kim ch v y li lm pht, gp phn vovic thc hin cc mc tiu kinh t x hi d kin.

CHNG II: Chnh sch t gi hi oi Vit nam

I- Nhn li c ch iu hnh t gi VIt nam

Trong quan h vi cc nc thuc khi XHCN trc y, t gi caVit nam c tnh theo ng Rp clearing(sau ny i l rp chuynkhon- transferable ruble) ng tin ghi s dng trong thanh ton mu dchgia cc nc thuc khi XHCN t quy nh vi nhau lm sao cho tikhon cc bn, sau khi trao i ngoi thng theo khi lng c quynh trong hip nh k kt vo u nm th cui nm khng cn s d.c trng ca ch t gi Vit nam trong thi k ny l c nh, bcl nhiu mt bt hp l, n khng nhng khng th hin vai tr iu tit tgi hi oi trong vic cn bng cn cn thanh ton, iu tit ti sn xutm cn km hm cc hot ng kinh t i ngoi ca nc ta l nghuynnhn dn n tnh trng tr tr kinh t trong mt thi gian di.

T nm 1989 tr v sau cho n nay, nh nc ta c nhng chtrng v gii php i mi trong quan h i ngoi, v chnh sch t gi tng bc xo b c ch c quynngoi thng, cho php cc t chckinh t c php xut nhp khu trc tip vi nc ngoi. S lng cc


23/37

23

cng ty c trc tip kinh doanh xut nhp khu khng ngng tng ln,cng vi vic m rng ngoi thng ch t gi cng c nhng thay icn bn; chuyn sang c ch qun l kinh t mi bn thn c ch iu hnht gi hi oi c nhanh chng thay i ph hp vi bi cnh thc t.T mt c ch a t gi, mang nng tnh ch quan bao cp, xa ri vi th

rng; t gi hi oi c iu chnh theo cc quan h v iu kin cacc quy lut kinh t th trng. C ch mt t gi linh hot, c s iu titca nh nc pht huy c vai tr va l mt phm tr kinh t vnng theo quy lut cung cu ca nn kinh t va l mt cng c iu tit vm quan trng ca nh nc. Nh nc p dng chnh sch t gi linhhot c s qun l ca nh nc nhng vic iu hnh ca nh nc trongtng nm c khc nhau, ta c th chia ra 3 giai on:

1- Giai on th ni t gi: 1989-1993Trong giai on ny, t gi hi oi VND/USD th hin qua bng 1

di y:Bng 1: T gi v lm pht ca Vit nam qua cc nm 1989-1993

T gi USD/VNDNm

Gi chnh thc

nh nc

Ga th trng t

do

Tng gim %Lm pht

1989 4.200 4.570 +8,80 +34,70

1990 6.650 7.550 +13,50 +67,50

1991 12.720 12.550 - 0,02 +68,00

1992 10.720 10.550 - 0,02 +17,50

1993 10.835 10.736 - 0,01 +5,20

Bng s liu trn cho chng ta thy, t gi VND/USD qua cc nmc bin ng ln xung. Tuy nhin tng qut m ni, trong khong thigian ny, t gi VND/USD c khuynh hng tng v c nh nc iuchnh st vi gi th trng t do, iu ny chng t nh nc bt u thni t gi, quan h cung cu ngoi t c quan tm y hn, tuynhin s th ni t gi :

+ Kch thch tm l u c ngoi t, nhm mc ch hng chnhlch gi.

+ Tnh trng t gi thng xuyn t bin v thiu ngoi t gynn nhng cn sc USD lm mt n ddnh nn kinh t.


24/37

24

+ Qun l ngoi t ca chnh ph khng t c kt qu nh mongmun.

+ Nh nc khng kim sot c lu thng ngoi t.

Tnh trng leo thang ca gi ng la kch thch tm l d trla. Ngoi t vn khan him li khng c dng cho hot ng xutnhp khu m cn b bun bn vng vo gia cc t chc trong nc. Mic gng qun l ngoi t ca chnh ph t em li kt qu, thm ch cnhng quyt nh ca chnh ph v qun l ngoi t b mt hiu lcngay khi va mi cng b. Giai on ny, ngn hng khng kim sot clu thng ngoi t.

Trc tnh hnh , t nm 1992 chnh ph chn con ng thayi cch qun l ngoi t v i mi c ch iu hnh t gi hi oiVND/USD. Ni dung chnh ca nhng thay i v chnh sch v c ch

nu trn l:

+ Thay th bin php hnh chnh, bt buc cc n vkinh t qucdoanh c ngoi t phi bn cho ngn hng theo t gi n nh bngf binphp kinh t: m trung tm giao dch ngoi t cho cc doanh nghip vngn hng trao i mua bn ngoi t vi nhau theo gi tho thun.

+ Bi b hnh thc quy nh t gi nhm hng trong thanh ton ngoithng gia ngn sch vi cc t chc kinh t tham gia xut nhp khu.Thay vo , trn c s t gi h nh thnh ti cc phin giao dch ngoi t,ngn hng nh nc cng b t gi chnh thc.

C ch hnh thnh v qun l t gi hi oi mm do nh vy cngvi s can thip iu tit ca ngn hng nh nc i vi lng ngoi tmua bn ti cc phin giao dch gii to c tm l u c ngoi t,ngn c xu hng tng qu mc gi la M trn th trng. T thng3/1992 gi USD bt u gim.

2- Giai on c nh t gi 1993 - 1996:Bng 2: Lm pht v t gi Vit nam qua cc nm 1993-1996

Nm T giUSD/VND So snh %nm trc Tc lmpht1993 10.835,00 100,00% 5,2%

1994 11.050,00 +1,98% 14,4%

1995 11.040,00 0% 12,7%

1996 11.060,00 +0,18% 4,5%


25/37

25

(s liu ly t tp san khoa hc ngn hng thng 7/1995 n thng 12/1995v t s 1/1996 n thng 12/1996 v t thng 1/1997 n thng 12/1997)

Do t gi chnh thc ca nh nc v t gi th trng t do trongthi gian ny khng chnh lch nhi nn chng ta chn t gi chnh thc

ca nh nc lm c s tnh ton. qua bng s liu (bng2), chng ta thytc tng t gi hi oi chm hn tc tng ca lm pht v ph thucvo quan h cung cu ngoi t, vo cm cc nhn t i ngoi.

Vic duy tr t gi n nh trong thi gian di (1993 - 1996_ khng khuyn khch c xut khu lm cho ngoi thng km phttrin biu hin c th qua bng 3 sau y:

Bng 3: S liu xut nhp khu qua cc nm (n v tnh: triu USD)

Nm Xut khu Nhp khu So snh1 2 3 4 =3 - 2

1993 2.985 3.924 - 939

1994 4.054 5.825 - 1.771

1995 5.448,9 8.155,4 - 2.706,5

1996 7.255 11.143 - 3.888

(s liu ly t ngun thi bo kinh t Si gn ca UBND Thnh ph HCMqua cc nm 1996-1997-1998)

Tnh trng nhp siu lin tc trong giai on ny tc ng xu

n xut khu v khuyn khch nhp khu, gy thm ht cn cn thngmi dn ti t nh trng hc phi tiu gim d tr ngoi hi quc gia, hcphi vay n nc ngoi b p cn cn thanh ton. Tuy c cu nhpkhu c thay i, t trng nhp my mc thit b cng ngh ny cng tng,nhng nhp siu vn ko di lm t nc ln su vo n nn, kh khncho nn ti chnh quc gia.

Tr li bng 2, ta thy qua 4 nm pht trin kinh t t nc (1993 -1996) tc lm pht tng tng cng l 36,8% trong khi t gi VND sovi USD ch tng 2% a n thc t gi bn hng ni a tng trn

30% so vi hng nhp ngoi. Hng nhp ngoi tr nn r hn v cnhp vo th trng nc ta vi s lng ln cnh tranh vi hng ni a,th hin qua s gia tng thm ht cn thng mi quc t ca nc ta trongnhng nm 1993-1996 t nhp siu 939 triu USD nm 1993 ln 1,7 tUSD nm 1994 ln 2,7 t USD nm 1995 ln 3,8 t USD nm 1996 .

ng trc tnh hnh , ngay t nm 1997 cho n nay nh nc c nhng ch o:


26/37

26

+ Ch o x l n qu hn t nm 1994, hn ch kp thi tnh trngm LC thanh ton trn lan v cui nm 1996 thng qua khng ch mc mLC At Sight l ch yu, hn ch m LC tr chm, xem xt cho nhp khunhng mt hng cn thit ch yu l nhng mt hng v t liu sn xut,da vo huy ng vn trung v dai hn ngy cng c nng cao v huy

ng vn bng mi bin php thng qua mc k qu bt buc.

+ iu hnh t gi linh hot theo tn hiu ca th trng.

3- Qu trnh i ti mt chnh sch t gi hi oi t ch theo c chth trng (1992 - 1997)

Vo thi im cui nm 1992, do kt qu s can thip ca ngn hngnh nc vo th trng ngoi t, t gi VND/USD dn dn n nh khincho lng ngoi t ca cc doanh nghip c gii to khi yu t u c,hng mnh vo kinh doanh xut nhp khu. ng thi ngoi t t bn

ngoi vonhiu nn kinh doanh cung cu ngoi t o ngc so vi cngk mi nm, gi Dola gim mnh, mc gi ph bin trn th trng t nhnH ni nm 1993 l 10.300 n 10.400.

Tnh trng gi USD gim mnh nh hng xu n xut khu vkch thch nhp khu qu mc, nn ngn hng nh nc li phi can thipnhm tng gi ng USD. Trong hu ht cc phin giao dch ca qu I nm1993, h thng ngn hng phi mua Dola vo nhm ngn chn xu hnggim gi ca ng tin ny. T thng 3/1993 USD ln gi dn v duy trxu hng ln gi mt cch n nh ( y ni v t gi danh ngha

VND/USD).

Thng 10/1994 khi th trng ngoi t pht trin n mt giaion nht nh, xt trn kha cnh phm vi cng nh c cu t chc, haitrung tm giao dch ngoi t khng cn ph hp. S lng ngn hng thamgia vo giao dch tng nhanh. Phm vi v cng giao dch cng ngycng pht trin v m rng. Trc t nh hnh mi Ngn hng Nh nc cho php th trng ngoi t lin Ngn hng ra i, thay th hot ng cahai trung tm giao dch. Bi th trng lin Ngn hng c qui m ln hnv mang tnh th trng khch quan, linh hot hn, t gi hi oi v cch iu hnh ca Ngn hng Nh nc cng cng st vi thc t hn.

ng thi qua th trng, Ngn hng Nh nc c th bt nm c nhucu tng th ca nn kinh t v ngoi t trong tng thi k, iu tit kpthi t gi hi oi. Ngn hng Nh nc thng qua th trng linNgn hng nm bt tn hiu ca t gi hi oi, s dng t gi chnhthc cng b hng ngy v bin qui nh t gi giao dch cho cc Ngnhng thng mi lm cng c h tr, can thip v iu ho hng t gi thtrng theo mc tiu ca chnh sch t gi v chnh sch tin t. Thc lc


27/37

27

ca Ngn hng Nh nc v ngoi t cng tng ln, t gi phn nhtng i khch quan sc mua ca ng tin Vit Nam v quan h cung -cu ngoi t ca nn kinh t, iu kin cho php Ngn hng Nh ncdn dn ni hn i vi c ch iu hnh t gi. Thc t t gi chnh thc c iu chnh ngy mt linh hot, theo st vi thc t v bin giao

dch cho cc Ngn hng thng mi c m rng lin tc ( t # 0,5% ,+_ 0,1% n #5% so vi t gi chnh thc )

* Tm li t nm 1989, t gi hi oi k hoch bao cp b xo bv chuyn sang trng thi ni cho n cui nm 1991. T nm 1992 nnay, t gi hi oi c h nh thnh theo phng php n nh c iuchnh, nhn chung, t gi hi oi c nhng bc tin ln so vi trc:chnh lch gia t gi hi oi qui nh v t gi hi oi th trng ngycng nh ( iu chng t kh nng chi phi ca Ngn hng trung ngi vi t gi hi oi ), mc t gi hi oi phn nh gi tr ngoi t vquan h cung cu.

Qua qu trnh iu hnh t gi hi oi v thc t nn kinh t ncta, chng ta c th khng nh tnh hp l tng i khch quan ca chnhsch t gi v c ch iu hnh trong thi gian qua l ph hp vi qu trnhvn ng v pht trin ca nn kinh t, ph hp vi thc t Vit Nam. Tuynhin, vi xu hng ngy cng pht trin ca nn kinh t theo hng thtrng cn xem xt k li v hn ch trong c ch iu hnh t gi hinnay a ra gii php ti u trong thi gian ti.

4. Giai on iu hnh t gi linh hot c s iu tit ca Nh nc

t nm 1997 n nay.Giao dch trn th trng ngoi t lin Ngn hng cng nh th

trng ngoi t ni chung b gim st. Thc t su thng cui nm 1997nhu cu mua ngoi t lun cao hn nhu cu bn ngoi t v hot ng cath trng lc ngng tr. Doanh s mua 6 thng cui nm 1997 t 2,5 tUSD, gim 5% so vi 6 thng u nm 1997, doanh s bn t 2,6 t USDgim 1% so vi 6 thng u nm 1997, nhiu doanh nghip khng muac ngoi t phi mua vi gi cao v chu l rt ln do t gi tng tbin. Ngoi t tng gi mnh lm tng nhu cu vay vn VN do li xutthp hn v khng chu ri ro v t gi gy mt cn i cung cu VNtrn th trng.

Nh nc ta m rng lin giao dch ca cc Ngn hng thngmi t 1% n 5% ri n 10%. Nhng gii php ny cng kp thi gpphn gim sc p i vi t gi hi oi VN

Nm 1997 d n LC ngn hn ch cn gn 700 triu US so vi 1,4t US vo thng 6 nm 1996. Tuy nhin cuc khng hong tin t khu


28/37

28

vc chu nh hng gy sc p VN do yu t u c ca th tng, y t gi th trng t do tng mnh c lc ln n 14600VN/US

Nhn li chng ng qua c th ni rng nm 1997 l nm c

ngh a c bit quan trng trong tin trnh i mi v pht trin ca hthng Ngn hng Vit Nam, mt nm vi nhng kh khn v th thch trnhu ht cc lnh vc Mc d c nhng tn tht mt mt nhng hot ngNgn hng vn tip tc t c nhng thnh tu quan trng, to thcy s pht trin ca h thng Ngn hng Vit Nam trong nhng nm tiptheo. Nhng kt qu ni bt ny c th hin qua mt s ni dung.

Gp phn kim ch lm pht mc thp.,Nhng vn m bo duytr tng trng kinh t mc nht nh.

- Ngn hng nh nc ch ng tham mu cho chnh ph trong

vic iu hnh lng tin cung ng trong tng thi k thch hp nhm png tt nht yu cu ca nn kinh t.

Chnh sch t gi c iu chnh tng bc linh hot, mt mtto iu kin cho gi tr VN phn nh tng i xc thc cung cu ngoit, gp phn kim ch lm pht, mt mt p ng kh nng h tr xutkhu mc d gi cao xu gim 42% du th gim 30% giy da v may mccng ang gim mnh, ring mt hng go trong nm qua b thin tai, l ltdo cn bo s 5 gy ra nhng ta vn c gng khc phc v nhanh chngduyd tr vic xut khu go

-Nguyn nhn nhp siu trong thi gian qua l do Ngn hng iuchnh t gi b ng cng, ng l t gi c tc ng ln n xut nhpkhu bi n l gi c ca hot ng mua ( nhp khu ) v hot ng bn 9xut khu ). T gi ng ( trn thc t l gim so vi bin ng gi trongnc ) lm cho bn cng r m mua cng r. Bn r s khng khuyn khchbn, mua r s khuyn khch mua. Mua th c khuyn khch, bn th bhn ch, do a n t nh trng nhp siu. Ngoi ra cn nguyn nhnkhc na l nh hng xut khu yu, t nh trng nhp lu trn lan, trnthu cha c qun l cht.

Bc qua nm 1998, nhng thng trc v sau Tt, t nh hnh t gihi oi trong nc ngy cng tr nn phc tp, gi USD mi ngy mttng, thm ch c ngy thay i gi vi ln iu ny nh hng tiu ccn i sng kinh t x hi. Nhiu doanh nghip c gng gi ngoi t trongti khon ch tng gi kim chnh lch. Mt s doanh nghip khc cnhu cu ngoi t tr n, mua thit b hoc L/C n hn thanh ton nhngli khng gim vay v s t gi ngoi t tng t bin s khng tr c n.ng ngoi t ng bng, Ngn hng khng mua khng bn v cho vay


29/37

29

bng ngoi t c. Trc t nh hnh , chnh ph c mt quyt nhng nhm kim sot ngoi t trn lnh th Vit Nam bng vic ban hnhquyt nh 37/1998/ Q- TTg ( ngy 14/2/1998 ) " v mt s bin phpqun l ngoi t " y l mt bc thnh cng ln ca nh nc ta trongvn qun l v kim sot ngoi t, nhanh chng lm gim cn st t gi

ngoi t. Gi USD th trng t do hn mt thng nay gim n mcthp, bnh qun l 13.020 VN/USD. T gi th trng t do, th trng ct chc ( th trng lin ngn hng , ngn hng ) st li gn nhau. Hinnay ngn hng kim sot c trn 90% lng ngoi t giao dch trnth trng, thu ht t nhiu ngun mt lng ngoi t tng thm.

II. Li th v hn ch trong c ch iu hnh

1. Li th

C ch iu hnh t gi trn qui nh t gi chnh thc to iu kin

cho Ngn hng trung ng d dng kim sot, iu tit c th trng hioi. Trc ht l th trng ngoi t trn Ngn hng. Bin giao ngquanh t gi chnh thc l mt cng c hu hiu trong sut giai on vaqua gii hn ny m chng ta t s n nh tng i ca t gi hioi trong nhng nm qua, gp phn khng nh t mc tiu n nh vtng trng cho nn kinh t

- Thng qua t gi ca cc Ngn hng thng mi trong bin quinh. Ngn hng Nh nc c th d dng nm bt c din bin cung -cu ngoi t thc t ca nn kinh t, nhn bit c xu hng vn ng ca

t gi hi oi c k hoch iu chnh kp thi. Qui nh chnh lch giat gi mua v t gi bn cho cc Ngn hng Thng mi, mt mc no , hn ch kh nng u c t gi ca cc Ngn hng trnh trnghp t gi mua v t gi bn qu chnh lch.

- C ch t gi thng nht to ra mt mi trng php l vngchc cho cc hot ng kinh t - thng mi trong tng ho cc mi quanh ca nn kinh t. ng thi t gi chnh thc to ra c mt c s phpl, mang tnh ch quyn cho ng tin Vit Nam trong cc quan h ingoi.

2. Hn ch

- C ch cng b t gi chnh thc hng ngy theo phng php hinti, i lc t ra c nhiu kh khn trong vic hng th trng, vn ngtheo mc tiu Ngn hng Trung ng t ra. Bi " Nht c nht ng "ca Ngn hng trung ng, c bit trong lnh vc t gi - mt lnh vc cck nhy bn, u to cho th trng nhng yu t tm l tc thi. Trcnhng bin ng ca t gi th trng, vic thay i t gi chnh thc mt


30/37

30

chng mc no khng th gii quyt ngay lp tc bin cho phpcc Ngn hng Thng mi hot ng kinh doanh. Bi l nu thay i tgi chnh thc ln s gy ra nhng yu t tm l sai lch v chnh sch caNgn hng Trung ng. Bn cnh , Ngn hng trung ng cng khngth thay i bin quy nh gii hn t gi mua bn ca cc Ngn h ng

Trung ng thng xuyn c.

- Vic qui nh mt mc t gi chnh thc nh hin nay. Khi mcchnh lch tng i ln vi t gi giao dch ca cc Ngn hng Trungng, v t gi th trng t do, khng c ngh a thc t. Mt mt schnh lch trn gy ra nhng yu t tm l, khng tch cc bi khng phingi dn no cng hiu c c ch qun l t gi hi oi ca ta. Mtkhc, khi t gi giao dch ca cc Ngn hng Thng mi v t gi thtrng t do n nh trong bin qui nh, th vic cng b t gi chnhthc hng ngy cch xa mc t gi trung bnh, trn thc t khng th hinvai tr qun l ca n.

- Vic qui nh mt mc t gi chnh thc nh hin nay, khi mcchnh lch tng i ln vi t gi giao dch ca cc Ngn hng Thngmi v t gi th trng t do, khng c ngha thc t. Mt mt, s chnhlch trn gy ra nhng yu t tm l khng tch cc bi khng phi ngidn no cng hiu c c ch qun l t gi hi oi ca ta. Mt khc, khit gi giao dch ca cc Ngn hng thng mi v t gi th trng t do nnh trong bin qui nh th vic cng b t gi chnh thc hng ngycch xa t gi trung bnh, trn thc t khng th hin vai tr ca n.

- Vic s dng t gi chnh thc nh hin nay tnh thu xut nhpkhu t ra cn c nhiu im cha hp l, cha th hin c vai tr qunl v m v iu tit i vi hot ng xut nhp khu. Bi l khi t gichnh thc cch bit vi t gi giao dch ca cc Ngn hng Thng mi vt ga th trng t do, th t gi tnh thu s b hn ch rt ln trong vai triu tit li nhun thu c t hot ng xut khu, nhp khu. Chnh lchv t gi ny s to ra bt bnh ng trong quan h thng mi, mt strng hp khng to c li th trong cnh tranh i ngoi v khuynkhch xut khu.

- Vi bin giao dch trong phm vi 5% hin nay vic qui nhmc chnh lch gia t gi mua v bn t ra cha hon ton hp l i vicc Ngn hng Thng mi. Th nht, khi th trng hi oi c tnh chtng, lun thay i, trong khi cc giao dch li lin tc din ra, nn quinh mc chnh lch ch th hin mt qun l danh ngha, cc Ngn hngThng mi kh c th tun th ng qui nh ny c. Th hai, khungqui nh chnh lch nh vy l tng i cht ch i vi hot ng kinhdoanh. Bi l cc Ngn hng Thng mi phi xc nh chnh lch t


31/37

31

gi mua, bn phi tu theo vo cung - cu ca mi Ngn hng, tu thucvo kh nng d tnh v li nhun v kh nng ca mi Ngn hng. Thccht qui nh chnh lch t gi mua bn qu cht ch nh vy khngkhuyn khch hot ng trn th trng theo ng cc quan h ni ti can v phn no khng to ra mt mi trng cnh tranh hon ho trong

kinh doanh

IV: Mc tiu nhim v v nh hng ca chnh sch t gi hi oi

1. Mc tiu

Khi qut li c s hoch nh v xc nh mc tiu ca chnhsch t gi hi oi ca Vit Nam giai on ti bao gm.

- Hin trng kinh t - ti chnh nc ta ( trong quan trng nht ltnh hp l ca t gi hin hnh, thc trng ngn sch, ti chnh, tin t, th

trng ti chnh, lm pht , cn cn thanh ton quc t...), tuy c cithin mt bc cn bn, song vn cn nhiu yu t bt n v xu hng tiptc ln gi ca Vit Nam ng tng i r nt.

- Trin vng kinh t tuy sng sa, song mc tiu v phc v chinlc Vit Nam l rt nng n, i hi bn lnh iu chnh kinh t v mphi ht sc nng ng, vng vng qun trit y cc mc tiu nhhng u tin.

Hin trng kinh t i ngoi, c bit l chin lc m ca nhanhtrong bi cnh quc t y bin ng v din bin tht thng. Song yu

cu ca quan h kinh t i ngoi phi c hiu qu n nh v vng chc.

Tuy nhin nng cao lun c cho vic la chn mc tiu, xc nhnhim v c th ca chnh sch t gi hi oi chnh xc hn, t lachn gii php, cng c iu chnh t mc tiu ra cn nhn thy.

Th nht, i tng, phm vi iu chnh, tc ng trc tip cachnh sch nm trong lnh vc tin t , cc quan h ti chnh, tin t trongv ngoi nc gia cc ch th kinh t. Tuy nhin, nh hng iu chnhca chnh sch t gi hi oi c nh hng n nhiu vn kinh t v mkhc ( n nc ngoi, ngoi thng FDI, huy ng vn ni a, chiuhng vn ng ca cc dng vn ). Song y l cc h qu gin tip vhiu ng thc t ca s nh hng ni trn cn ph thuc nhiu chnh sch,yu t khc.

Th hai, vi t cch v mt i ngoi ca chnh sch tin t tuy cnhng c th ring song h thng mc tiu ca chnh sch t gi hi oiphi xut pht t nh hng ph hp vi cc mc tiu c bn ca chnh


32/37

32

sch tin t tng giai on pht trin ( tng ng vi mc tiu, nhim vkinh t chin lc giai on 1996-2000 ) tng chng nhanh, bn vng ,cng nghip ho v hin i ho th chnh sch tin t c hai mc tiu trunggian c bn: Mt l, kim ch vng chc lm pht mc thp, ko lmpht xung mt con s. Hai l pht trin h thng ti chnhtin t nhm

nng cao t l tch lu v u t cho nn kinh t

Xt v di hn, trin khai chnh sch t gi hi oi l hng vomc tiu c bn ca chnh sch tin t, chnh sch kinh t

* Nhng mc tiu ch yu ca chnh sch t gi trong giai on2001-2005 bao gm

1. Mc tiu trc tip: thng xuyn xc lp v duy tr t gi hi oicn bng, n nh da trn sc mua thc t ca Vit Nam ng vi ccngoi t, tng quan cung cu trn th trng

2. Mc tiu chin lc: khng ngng nng cao uy tn ca VitNamng trn c s n nh vng chc gi tr ca n, s tng ng hp lgia gi tr i ni v i ngoi.

3. Phi hp vi chnh sch qun l ngoi hi v y li cn bn hichng la ho nn kinh t trn c s to ra y tin kinh t, phpch Vit Nam ng thc hin trn vn chc nng ca m nh v tngcng vai tr trong i sng kinh t, nht l trong lu thng thanh ton vvi phng cch l phng tin tch lu ti sn.

4. To ra cc tin cn v m rng hnh thc, ni dung phmvi chuyn i ca VitNam ng

5. Tng d tr ngoi t ln mc thch hp v vi c cu d tr ngoit hp l p ng yu cu pht trin ca nn kinh t.

S d vn uy tn ca Vit Nam ng c nhn mnh bi n c ngh a ht sc to ln trn nhiu phng din kinh t , chnh tr, i ni vi ngoi, ng thi gn vi hng lot vn mang tm chin lc. Trnphng din l thuyt ln thc t, s mt uy tn ca ng bn t bt kquc gia no bao gi cng l nguyn nhn ca cc bin ng kinh t, tichnh v li nhiu hu qu tiu cc kh lng. R rng mt ng tinmt uy tn tt yu s lm tn thng n tch lu, u t ni a, loi b shp dn vi FDI, tng nguy c lm pht, chi ph li xut huy ng cao, nutrm trng c th b tc b chc nng, b y ra khi h thng thanh tonto iu kin cho hi chng la ho...L mt nc mi ra khi khnghong kinh t trm trng, siu lm pht, uy tn ca Vit Nam ng trongdn chng cha cao, hiu ci gi phi tr cho vic ng tin b mt uy


33/37

33

tn giai on va qua. Do vy vic nhn thc y vn nng cao uy tnca ng tin quc gia cng chnh l mt tc nhn trc tip vo chin lcvn, chin lc tng trng nhanh , bn vng ca nc ta.

i vi mt quc gia, ch quyn tin t l ti quan trng, tnh trng

la ho nhng nm qua Vit Nam gy nhiu h qu tiu cc, song trcy chng ta cha c iu kin s l trit vn ny. Sau khi nnkinh t ra khi khng hong h thng ti chnh tin t c ci thinmt bc c bn, cc tin cn v cho thc hin ch quyn tin t xut hin. Hn na, vic xy dng ch quyn tin t cn l yu cu i hicp bch t yu cu pht trin kinh t ca Vit Nam giai on ti. Nn kinht b la ho nghim trng, c ngha l chnh sch tin t ca quc gia b ph thuc v hnh vo chnh sch tin t ca M, s bin ng ca USDtrn th trng quc t, ng thi khng cho php nm, tnh ton kim sotc khi lng tin t trong lu thng, ni t b tc ot chc nng, cbit l phm vi iu chnh ca Ngn hng Trung ng b thu hp nghimtrng iu chnh lm pht kh khn, t hiu qu. Loi b t nh trng laho, thc hin ch quyn tin t tc l to iu kin hoch nh chnh schtin t c lp t ch, c c s vng chc, ng thi cho php kim sothiu qu vn lm pht. Chnh v tm quan trng nh vy nn vn chquyn tin t c xc nh. Tuy nhin vic loi b nn la ho l vn phc tp, phi c s phi hp ca nhiu chnh sch v mc tiu t ra vch c th t c thng qua vic ci thin cc chc nng ca VitNamng. iu ny i hi cn theo ui mt chnh sch ti chnh tin t linhhot, c tc dng thc y h thng ci cch ti chnh Ngn hng. Khi shp dn ca Vit Nam ng c m bo, nhu cu tch lu ti sn, thanhton bng USD chc chn s gim i ng k

Trong kinh t th trng th s chuyn i ca ng tin l yu tkhng th thiu, tuy nhin s khc nhau l ch mc , phm vi v hnhthc chuyn i. i vi cc nc ang chuyn i sang c ch th trngth s chuyn i ca ng bn t c ngha rt ln, ngoi nhng li chkinh t trong thanh ton, ti u ho s dng ngoi t, thu ht FDI...th schuyn i ca ng tin cn c vai tr quan trng trong vic a nn kinht ho nhp vo h thng bun bn a phng, tham gia cc khi kinh tv thc y s chuyn chia c cu kinh t theo hng m ca. Nhng nm

gn y c mt s chuyn gia kinh t khng nh, nhng iu kin VND tr thnh ng tin chuyn i trn lnh th Vit nam c bn hit v ngh chnh ph cng b chnh thc.

Hng to s chuyn dch hon ton ca mt ng tin l mt qutrnh di tri qua nhiu nc thang mi nc thang chuyn i i hi iukin cn v tng ng. Trong lch s th gii cha c ng tin nobc ngay n ngng ca chuyn i t do v khng phi ng tin no


34/37

34

cng c th vn ti s chuyn i t do c trong nc v ngoi nc.Vi thc lc, a v kinh t nc ta hin nay, trong tng lai gn th vn chuyn i hon ton ch t ra trong phm vi trn lnh th Vit nam. Tuynhin, t c mc tiu ny ngoi cc iu kin v chnh tr (uy tniu hnh qun l ca nh nc) x hi, tm l (uy tn ca VND mnh),

php ch th phi hi t u cc iu kin kinh t, trong quan trng nhtl nn kinh t c cng c thng xuyn v thc lc, pht trin nnh,VND n nh vng chc v mt gi tr, lm pht n nh mc rtthp, d tr ngoi chin lc mnh c cu gi c kinh t ph hp vi ccu quc t, th trng ngoi hi ti chnh hon chnh v pht trin, nnkinh t thc s hi nhp vo th gii. Bn cnh khi cng b chnh thct gi hi oi cn c h thng chnh sch, gii php h tr x l cctnh hung bt trc.

Cui cng, l quc gia c s lng n nc ngoi ln, n n hnngy cng cao, nhu cu ngoi t ca nn kinh t gia tng mnh, trong khid tr ngoi t ca nc ta c khong ba thng nhp khu v vy chnhsch ngoi t cn phi hng vo mc tiu tng d trngoi t mc thchhp vi c cu hp l m bo nhu cu nhp khu, tr n v s canthiphiu qa ca nh nc khi cn thit.

H thng mc tiu ca chnh sch t gi hi oi nu trn c miquan h ni ti thng nht hu c ht sc cht ch vi nhau, trong mctiu ch quyn tin t, chuyn i ch c th thc hin nu VND thc s cuy tn cao, n nh, nc li, khi VND m rng ni dung hnh thc chuyni, mc tiu ch quyn tin t c thc hin s c tc ng rt ln trongvic cng c nng cao uy tn ca VND, tng cng d tr ngoi t qucgia, trong khi thc lc d tr ngoi t li l mt trong cc tin d quantrng m bo duy tr kh nng chuyn i VND, tng cng s iuchnh ca nh nc trong lnh vc ngoi t.

Thc tin nhng nm quav lch s th gii cho thy: cng c nngcao uy tn a v ca ng tin quc gia trong i sng kinh t x hi l conng ng n pht trin t nc.

2- Nhim v ca chnh sch t gi hi oi:

Ty c nhng nt chung, song nhim v ca chnh sch t gi hi oimi nc c nhng c th ring do hon cnh c th v nhng vn m nn kinh t ang tp trung gii quyt. Xut pht t c im ni bt ltnh cht qu chuyn i c ch kinh t din ra ng thi vi qu trnhm rng hp tc quc t, l qua trnh thc hin nhng nhim v chin lckinh t ht sc nng n. V vy, nhim v tng th ca chnh sch t gi hioi ca nc ta trong giai on ti l to ra cc tin cn v thc


35/37

35

hin thnh cng cc nhim v mc tiu t ra, h tr hiu qu cc mctiu kinh t v m khc, c th l:

+ To ra c s khoa hc, lun c vng chc cho s hon thin, thitk c ch qun l, nh hng la chn cc phng n iu chnh hop l

cho php gii quyt hi ho cc mc tiu ca chnh sch t gi v cc mckinh t v m tng giai on pht trin. Tng cng v m bo s qunl hiu qu t pha nh nc i vi lnh vc ngoi hi.

+ Gim n mc thp nht tc ng tiu cc ca cc th trng tichnh quc t v s tn thng i vi nn kinh t trc cc c sc bnngoi qua cc knh t gi, s vn ng ca cc lung ngoi t v vn.

+ To iu kin thun li v phng din thanh ton quan h ngoihi cho hot ng kinh t i ngoi ng thi h tr cho ci cch vchuyn dch c cu kinh t theo hng th trng m.

+ Bn cnh mc tiu di hn l n nh kinh t v m, kim ch lmpht th chnh sch t gi cnc s h tr hp l cho mc tiu khuyn khchxut khu, kim sot nhp khu, yu cu phi hp cc chnh sch. Bn thnt gi l hm s kinh t v m, tc l cng mt lc c nhiu yu t tc ngn n, ngc li n cng tc ng li n nhiu vn kinh t v m khc,v vy t cc mc tiu, nhim v t ra nht l trong thi i quc tho th trng ti chnh ang din ra mnh m, i hi phi c s phi hpht sc ng b v hiu qu cu hng lot chnh sch, gii php kinh t vm, trong quan trng nht l:

- Chnh sch, c ch qun l giao dchngoi hi v c sphp l cho vic iu hnh lnh vc ngoi t.

- Phi hp cht ch, hiu qu, ng b, thng nht ccchnh sch gii php b phn trong lnh vc tin t (chnh sch t gi, lisut, cung ng tin t) nhm tc ng c hiu qu t nhiu hng vo VNDv t c tng quan hp l gia gi tr i ni v i ngoi ca VND.

- Xut pht t c im kinh t hin ti ca t nc ta, xuhng ln gi ca VND, quan h cung cu ngoi t, m bo khng nh

hng n mc tiu kinh t v m khc hc nh hng mc thp, th viciu chnh t gi cn phi c s phi hp hiu qu gia cc chnh sch tint, ti chnh, thu nhp ngoi thng...v d ngn nga xu hng ln gica VND, cn iu chnh c cu chi, thu hp thm ht ngn sch nh nc,nht l vay n nc ngoi v loi b xu hng gia tng lng, thu nhp qucao, hc khuyn khch xut khu cn phi phi hp t gi vi cc giiphp thu, tn dng...


36/37

36

- Hon thin h thng cng c ti chnh, tin t (c gintip v trc tip) vic hin i ho h thng t chc ti chnh c tinhnh song song vi pht trin h thng th trng ti chnh nhm nng caonng lc, m rng phm vi iu chnh v m ca nh nc.

3- nh hng iu chnh t gi hi oi.3.1 Mt s vn cp bch cn x l:

Ttrong lnh vc t ga, t gi trong kinh t th trng nc ta cnnhiu vn v l lun v thc tin cha c nghin cu y . cc nhng nh hng ng n, ch dn ph hp cho cng tc qun l,vic iu chnh t gi hi oi trong giai on ti cng nh xy dng mtchnh sch chin lc t gi hi oi thc s t ch, ph hp vi chinlc pht trin kinh t x hi nc ta v xu hng quc t ho ton cuang din ra su rng cn phi:

+ Tin hnh nghin cu, tng kt kp thi kinh nghim ci cch qunl, iu chnh t gi trong giai on va qua.

+ Nghin cu xy dng c s khoa hc, phng php lun cho vicxc nh t gi hi oi danh ngha, t gi thc t, t gi cn bng trongiu kin c th ca nc ta, chun xc ho, h thng ho d liu kinh t clin quan trc tip n tnh ton iu chnh t gi hi oi(ch s lm pht,h s gim pht, tnh xc thc ca ti khon vng lai, cn cn thanh tonquc t, vn n...) c c s tr li chnh xc t gi hi oi hin ti ph hp cha? nn iu chnh theo hng no? kh nng iu chnh trnthc t ra sao? c bit l lng ho c hu qu ca iu chnh.

+ Theo di, phn tch mt cch c h thng ng thi ca cc thtrng ti chnh quc t, t xc dinh xu hng pht trin cc th trngny trong tng lai lm c s la chn hng t chc, pht trin thtrng ngoi hi Vit nam, p ng yu cu pht trin trong nc, ph hpvi thng l quc t v la chn phng n iu chnh ph hp.

+ Thc tin th gii nht l giai on va qua cho thy: s bin ngca th trng ti chnh quc t v cc ng tin ch cht c nh hng rt

ln n tnh hnh ti chnh tin t ca mt quc gia (thu chi ngn sch nhnc, n v thanh ton n, s vn ng ca cc lung vn u t) v vyvic nghin cu, nh gi ng v tr, vai tr, xu hng pht trin di hncng nh ngn hn ca cc ng tin ch cht c ngha ht sc quantrng.

iu ny c ngh a trc tip n vic la chon ng tin lmphng tin thanh ton trong cc hp ngf thng mi, tn dng, nht l


37/37

phng thc thanh ton theo thi hn tho thun, la chn chin lc vay(vay bng ng tin no?) phng n, k hoch thanh ton n v cui cngl la chn loi ngoi t d tr. Vic iu chnh c cu d tr cho ph hps hn ch cc ri ro do bin ng t gi gy ra. c c c s lun cvng chc cho nnh gi d bo s vn ng ca cc ng tin ch cht,

i hi khng ch theo di s bin ng trn th trng m quan trng lphn tch nh gi ng thc trng, xu hng pht trin kinh t, a v kinht chnh tr ca cc nc hn ti v trong tng lai.

+ Hon thin pht trin v hin i ho cng tc d bo kinh t tichnh c c nhng nh gi st thcphc c cho iu chnh kinh t vm ni chung, iu chnh t gi ni ring.

+ Cui cng, cng tc iu chnh t gi ph hp vi yu cukhch quan ca nn kinh t, i hi phi c nhng gii php tha ng vn sau: hin ti v tng lai gn nn gn VND vi ng USD hay mt gingoi t? Phng n no l hp l?. Trong gii nghin cu v iu hnh nc ta hin c hai kin t ra: kin th nht cho rng: cn hn ch sph thuc qu mc ca VND vo mt ng tin nc ngoi (c th lUSD) do phi xc nh t gi theo gi ngoi t mnh. kin ht haikhng ph nhn xu hng trn v cho rng: trong thi gian ti USD vncn v tr quan trng trn th trng ti chnh quc t, do USD vn lng tin ch yu lm c s xc nh chnh sch t gi ca Vit nam.

Thc ra gia hai kin trn khng c mu thun g ln, theo chngti, mc d trong giai on va qua chng ta cha c quan h ngoi thng

trc tip vi M, song trn 90% cc hp ng thng mi ca ta c tnhton bng USD, hn na do vai tr ca USD trong i sng kinh t nc tav mc tiu ca chin lc n nh ho xt trn phng din l thuyt, thctin th vic gn VND vi USD trong giai on va qua l ph hp, hiuqu, l gii php khn ngoan. Tuy nhin bc vo giai on pht trin mi,a phng ho cao th phng n chuyn sang nh gi theo gi ngoi tmnh, da trn cs m hnh lng v ngoi thng nhiu chiu s c lith hn cho kinh t i ngoa: song d sao chng na trong gi ngoi t ttrng ca USD vn l ln nht. Nhn tng th, vic gn vi gi ngoi t sgim c s ri ro, bp bnh do bin ng ca t gi song phng gy ra,

thch hop vi hin thc l tnh khng thun nht trong thng mi quct, trc ht l s n hi (co gin) gi c khc nhau i vi cung v cutheo cc nhm hng ho khc nhau. Tuy nhin, khi chuyn sang gn vigi ngoi t th vn quan trng l gn vi ng tin no? vi trng s lbao nhiu?. Bn cnh cn thy ht tnh phc tp,

Documents

1 So Van de Ve Ty Gia Hoi Doai Va Chinh Sach Ty Gia Hoi Doai o VN