_.....~l~~~/!?~~c:ijaJ!~~ l!sp"C:~!~ !~/.~~oJj~!~/f~~~ f!c:{i!~~~.~/!~ij~ .~........ ..... . __ .. .

ADRZAJ

O\OR ................................................................................................... 11

POJ:\.!\1 MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE .............................. 13

PREDMET, CILJEVII ZADACI MALOLJETNICKE ELlNKVENCIJE KAO NAUCNE DISCIPLINE ............................. 17

~IETODOLOGIJA MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE ........... 19

~letodologija istrazivanja maloljetnicke delinkvencije .. 21H.H.H H H. Projekat istrazivanja ..... ... ..... ... .. .... ......... ... ...... ..... ... .... .. .. 24H H H . ;r\UCNI I DRUSTVENI ASPEKTI MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE .................................................................................. 31 PRAVNI ASPEKTI MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE 40... .HH H "eounarodne regulative maloljetnicke delinkvencije .. 40HH ........... H ......

Pravni aspekti maloljetnicke delinkvencije u RS 48.H H.H ...... H.HH H H. Pravne osnovne polozaja djece u sukobu sa zakonom 51HHHHH H."H .. H .. PEDAGOSKI I PSIHOSOCIJALNI ASPEKTI POREMECAJA U PONASANJU ..... .... ....... .. H 56 H.H H.H HH H FENOMENOLOGlJA MALOLJ ETNICKE DELINKVENCIJE ...... 59 Fenomenoloska istrazivanja i pracenja maloljetnicke delinkvencije .................................. 59H HH HH ...... . ...... H H.

Razliciti aspekti definisanja poremecenog ponasanja djece i maloljetnika ................... ..... .. ................ H 65 H .................. HH H ......

Mjerila normalnog i patoloskog ..... 66H.H H H H .. H .. . H HH. Riziko obiljezja djece i maloljetnika - pretpostavka preddelinkventnog i delinkventnog ponasanja .... ... .. HH 74....... H H HH

Znacajne determinante djece s poremecajima u ponasanju 78HH..... H Modaliteti preddelinkventnog i delinkventnog ponasanja .... 82H ... . ..... H Problemi prilagooavanja i poremecaji Iicnosti i ponasanja kod djece i maloljetnika 84H ..............HH H .... ........ .. H H ......... H

Socijalno i emocionalno lose prilagooavanje " ... ............. ... ...H"H 87.. . . . ...... PROCESI, POTREBE I MOGUCNOSTI ADAPT ACIJE U SOCIJALNOJ GRUPI .... 89H H H.H H ... . . ..... .. HH ..... H ... . .... . H"'H.H .

Adaptivne teskoce ..................... .... ...................... ............. 89H

Prof. dr sci. med. Aleksalldar Milic

Adaptivno i maladaptivno dozivljavanje,

reagovanje i ponasanje ... .......... ... .... ....... ......... ... ....... .. ....... ....... ....... .... ... 90

Nedrustvena (disocijalna) ponasanja

Identitet i self koneepti - samoproejenjivanje,

...... ...... ..... .. ........... .... ... .. ........ ..... . 92

Simptomatologija i znakovi maladaptivnog ponasanja .... ... ..... .. ... ..... . 92

samoopravdavanje i zastita ....... ....... .............. ....... ....... ... ...... ... .. ..... ....... 96

Pojam i znacaj mehanizama odbrane .......................... ........ .... .. .... .... ... . 98

Razvoj psiholoskih odbrambenih mehanizama ................................... 101

Identifikacija i identitet ........... .... .... .......... .... ....... .. ... .............................. 104

Smetnje prilagodavanja u mladalackom dobu .......... ...... ..... .... ........ .... 107

Vaspitno za nemarena djeea i malolj etnici ......... ...................... ...... ........ 109

Vaspi tno zapustena djeca i maloljetnici .. ... ... ............. ... .... ..... ...... ... .... .. 1 1 1

Delinkventno dijete i maloljetni delin kvent ........... ..... ....... .... ... ... ...... ... 113

Poremeceno ponasanje djeee i malolj et nika ........... .......................... ..... 116

Obliei nasilja nad djecom ... .... ... ...... .. ...................................... ... .......... ... 117

Vrsnjacko nasilje ......... ............. ........ ... ..... ........ ... ..... .... .. .. ... .................... 121

VI EPIDEMIOLOGIJA MALOLJ ETN ICKE DELlNKVENCIJE .... ..... 125

Maloljetna liea kao izvrsioci krivicnih djela na podrucj u RS ... ......... 134

Vrste krivicnih djela maloljetnika po objekt u

napada na podrucju RS .......... ....... ...... ........ .... .. .. ...... ......... ... ....... ... ...... . 136

VII ET IOLOGIJA MALOLJETNICKE DELlNKVENCIJE ................... 139

SPOLJNI SOCIO-KUL TURNI FAKTORI

Utieaj sredstava masovnih komunikacija na

Znacajnije osobine Iicnosti djeee i maloljetnika poremecenog

MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE ...... .... .... ... ... .... .... ......... ... .. .... .. .. 145

Regionalni i klimatski uslovi ... .. ... .......... ... .. ...... ........ ... ..... ....... .... ..... .. . ... 145

Ekonomske p rilike, siromastvo i nezaposlenost ........ ....... .. .. ..... ... ....... .. 146

Urbanizacij a i migracije ....... .. ........ .............. ...... .... ... .. ...... ... .. ......... ....... . 148

Utieaj ratnih i drugih katastrofa na pojavu i razvoj deli nkvencije ..... 150

Psihosocijalna obiljezja porod ice ................................................. ..... ..... 15 7

Skola - znacajan faktor formiranja licnosti ............................ .............. 164

8 j ezanje od skole i delinkvencija ............. ....... ......... .. .......... .. .. .. ... .......... 167

Siobodno vrijeme ............. ... ............ ........... ....... ... .... ................................ 170

maloljetnicku delinkvenciju ...... ....... .... .. ........... .......... ..... .. ........ ....... ..... 174

UNUTRASNJI FAKTORI MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE .. ..... 179

ponasanja - rano otkrivanje ............ .............. .............. ...... ..................... 183

Psiholoske osobine adoleseenata ............................ ................................. 186

Prof dr sci. /lied. Aleksamlar Milii

90 9_ 92

96

9~)

10 1

10-l

107

109

II I

.. 113

116

117

121

125

134

136

.... ... 139

145

145

... .... 146

148

164

. ... .. 150

157

167

170

174

179

183

..... .. 186

... ~t~'iI!(}.s.o.cijaJ!~~ ~~~p.e~!{ ./~I.(~{oJi'!!"f~~~ .~:{i!~~\J.e.'!~ij~ .~.... . ... ... .. ... . . _

metnje prilagodavanja u mladalackom dobu - mladalacke krize .... 191

erni (porijeklo) problema .... .......... .. .......... ... ...... ............................... 194

nove bioloske i psiholoske koncepcije razumijevanja

prob lema djece i maloljetnika .................................. .. ........... .. ............... 196

epa racija, identitet i identitikacija ...... .. ......................................... ...... 205

.;:--;0 OTKRIVANJE OELINKVENTNIH

TE:--J OENCIJA U PONASANJU .................... .. ..... .. ................... ................ 207

Predvidanja poremecaja u ponasanju ......... ..... ..................................... 207

:\Iotivacija delinkventnog ponasanja .................. .. ................................. 21 1

Sklonosti ka delinkventnom ponasanju ..... .. .......... .. ............. ...... ... : ....... 215

Indikatori devijantnog i delinkventnog ponasanja ........... ......... ... ....... . 216

.\Ioth'i preddelinkventnog i delinkventnog ponasanja .................... ..... 220

.\Iotivi kriminalnog pOllasanja ... .... ..................................... .... ....... .. ...... 224

Reaktivni poremecaji prilagodavallja ............... : ..... .... ......................... 227

Poremecaji licnosti - prepsihopatije ......... ... .......... ... ..................... ..... .. . 229

HI PROFIL LICNOSTI MALOLJETNOG DELINKVENTA ................ 233

OONOS LICNOSTII OELINKVENClJE .. ............... ... ............ ...... .......... 235

PSIHOLOSKE OSNOVE OELINKVENTNOG PONASANJA ......... ..... 236

Struktura licnosti delinkventa ..... .......... ....... .. .. ....... ... .... ..... ......... .... .... .. 240

Mentalne - intelektuaille sposobnosti ....................... ...... .............. .......... 241

Inteligencija i kriminalitet ............... ....... ....... .. .. ... ....... .... ..... ........ .......... 245

Osob ine illteligencije, skolski uspjeh i antisocijalno ponasanje .... ... ... 248

Emocije kod djece i maloljetnika - izvor delillkventnog ponasanja ... 249

Procjena licnosti .. ......... ... ....... .. ....... ....... ... .. .... ......... .. ...... ........ .. ....... .. .... . 259

IX PREVENCIJA MALOLJETNICKE DELINKVENCIJE ............. ... ... 277

MOOALITETI I NIVOI PREVENCIJE .................. ... .. .......... ............ .... .. 28 I

Doprinos psihologa prilagodavanju djece ......... ...... ... .... ....... .. .... .......... 289

Psihosocijal na podrska u stresnim situacijama .. ................ .. ................ 291

Metod ika p revencij e maloljetnicke delinkvencije ................................ 292

Osnove programiranja prevencije maloljetnicke delinkvencije .. ..... .. . 294

Po rod ica kao znacajan faktor prevencije .. ... ..... ............... .... .... .. .. .. ....... 303

Skola kao faktor prevencije maloljetnicke delinkvencije .. ............ ...... 304

Slobodno vrijeme kao faktor prevencije

maloljetl1 icke delinkvellcije ........... ... ............ ... ...................... ................. 309

Med iji kao faktor prevencije maloljetnicke delinkvel1cije ................... 311

x ST RATEGIJA, TAKTlKA I METODIKA RADA SA

MALOLJ ETNI M DELINKVENTIMA ................................................ 315

Pro}: dr sci. med. Aleksalldar Milic

__ __ ________ _______ ~!~~/!,!_~~~i/aJ!~~ ~sP"~~!{ _,,-,_~~~q~!~/J~~,: _~~{i!~~!,_~/!~ij~ _~___ _______ ___ _____ _ PSIHOLOSKE DIMENZ IJE I VRIJEDNOSTI KOM UN IKACIJA ....... .. 3 15

Verbalne komunikacije ......... ....... ............ ............. .... ....... .... .. .... .......... ... 317

Neverbalne komunikacije ... .. ... .. .. ... ..................... ............ ....... .. .... .. .. ... .. . 318

Empaticki nivo komunikacija ...... ... ......... ... ... ..... .. .. .... ............. .. .. .. ..... .... 323

Intervju i iformativni r azgovor sa djecom i maloljetnicima .. .... .. ... .. ... 330

RAD SA DJECOM I MALOLJETNICIMA RAZLICITOG

PSIHOSOCIJALNOG I DELINKVENTNOG ST ATUSA

(postupanje sa djecom i maloljetnim delinkventima) .. .. .... .. .. .. .......... .. . 336

Individualni rad sa maloljetnim delinkventima ...... .. .. ..... ..... .......... ...... 338

Komunikacija sa maloljetnicom u bijegu od kuce ... ...... .. .. .... ...... .. .. ... .. 339

Rad sa djevojcicama u bijegu .... ... .... .... ... .. ..... .. .......... .. .. ....... .. ......... ... ... 341

Prakticna uputstva za rad sa djecom

koja trpe iii su pretrpila nasilje ... ................ ...... ........ .. ........ .. ........... .. .... 344

Grupni rad sa djecom i maloljetnicima .................... ... ..... .. .. .. ........ ....... 369

XI PROFESIONALNI STRES I SAGORlJAVANJE ............................... 377

LITERTURA ........................................................................................... 383

Prof. dr sci. med. Aleksalldar Milic