EYLL 2011 Say: 513 Fiyat: 5 TL

Mutlu Evliliin Srlar

Lojong MetinleriHilik Sizi Bilgelie Gtrr

NDEKLER

Aylk Kltrel ve Siyasi Dergi

Onur Bakan:Dr. Refet Kayseriliolu

Sevgi Yaynlar Tic.Ltd.ti. adnaSahibi ve Genel Yayn Mdr:

Ayegl Kayseriliolu

Yaz leri Mdr:Gngr zyiit

Yayn Kurulu:Gngr zyiitNelda BayraktarHale rkmezgil

Haberleme ve Okur/Abone likileri:

P.K: 227 Beyolu/stanbul

Ynetim Yeri:Ceylan Sok. No: 9/bod.kat

Gzelyal - Pendik/st.

Bask:Hedef Digital Bask

Taksim Cad. No:19/ATaksim/stanbul

Fiyat: 5 TLYllk Abone: 60 TL

Yurt D: 70 TL

Dnyadan Dmanlk Kalkar m? ....... 2Dr. Refet Kayseriliolu

Tanr Yanlgs ...................................... 6Ahmet Kayseriliolu

Mutlu Evliliin Srlar .......................... 14Gngr zyiit

Lojong Metinleri ................................. 25Derleyen: Nihal Grsoy

Ahlk Kavramnn Kaynaklar ............ 32Yaln Kaya

Bilinli Yaplan Riteller ..................... 37(Eski Gnnn Son Saatleri)Thom Hartman/Arn nan

Suyun Hafzas Var ........................... 40 Derleyen: ule Kayseriliolu

Hilik Sizi Bilgelie Gtrr ............... 42Erol Yurderi

Ne Kadar yilik,O Kadar Salk m? ........................... 45(Arivden)Nelda Bayraktar

Cilt: 43 Say:513 Eyll 2011

1Sevgili DostlarBir yardm kampanyas daha balad ve yrtlyor. ler acs ocuk

resimleriyle insanlarn yrekleri eziliyor. Bunlar grenler eitli yerlerdekiyardm merkezlerine koup biraz olsun ilerini rahatlatmaya, vicdanlarnsusturmaya alyorlar. Yardm, din, rk, millet ayrm yaplmadan, insanlkadna yaplrsa, nasl olursa olsun makbldr, deerlidir. Zaten milletimiz,lkedeki onca aibeli, hatt kesin yolsuzlua bulam yardm kampanyalar-na ramen, topluca harekete geip, usanmadan vermesini bilen, seven,merhametli bir millet. Yardm yapanlar minnetle selmlyoruz, imknolduu halde yapmayanlar, yapamayanlar anladmz dnyoruz.rnein u soru onlarn da aklna geliyordur: Neden Somali bu durumdada, Kenya ya da bir baka Afrika lkesi bu kadar ezik ve sefil deil? Nedenmslman lkelerin nfuslar bu kadar fazla iken, dnya retimine katklarok az? Neden hep bu lkeler ieride birbirlerini yiyip tketmeye, huzursuz-lua bu kadar aklar? Bu tr sorularn cevaplar bazlar iin ok basit:Dardan mslman olmayan glerin bu lkeleri kartrmas, smrmesi.Zaten bu tr cevaplar suluyu kendinden darda arayanlarn ortakkanlar. Klielemi, forml gibi cevaplarla yetinmeyenlerdenseniz, bykresme cesaretle bakmanz gerek. O zaman sorunlar yava yava zlebilir.Bunun iin de islm dnyasnn aklc ve sakin bir ekilde, birbirini sula-madan zeletiri yapmas, srf mslman diye kendilerini dierlerindenstn grmemesi, hatalarnn sonularn bakalarna, kadere (Allah istedi)yklememeleri nemlidir. Madem son inen mealeyi tayorlar, o mealeyelyk olmalar gerekir.

Somali, senelerdir kendini ynetenlerce unufak edilmi, imdi de kuraklnvurduu aresiz insanlarn diyar, elbet ki imdi tm szlerin tesinde. Dn-ya insanlar yava yava topluca bir beden olduklarn, birinin can yanarsahepimizin de cannn yanacan anlyorlar. Bir yerde sknt, alk, zulmvarsa, baka yerdekiler gnn gn edip byle bir ey yokmu gibi yaaya-mazlar. Yaar grnenler bile ruhlarnn derinliklerinde o strab alglarlar.yleyse ie uradan balayabiliriz: Alar var, alar dnn. Karnnzdoyururken aznzn tadn, midenizin boluunu dnmeyin. Baka alardnn. Onun iin birlein, bir yerde toplayn. Yok etmeyin, var edin.

SEVG DNYASI

En Derin Sevgilerimizle

SEVG DNYASI

2Dr. Refet Kayseriliolu

Dnyadan Dmanlk Kalkar m?

ZDEN LE ERDEM KONUUYOR

Hi bir ey, hi bir iyiey ktlkle yaplmaz.Eer biz dmanlortadan kaldrmakistiyorsak, ki bu iyi bireydir, bunu iyilikleyapmak lzmdr.Ktlk ktlklenlenemez. Byleyaparsak ktlkleridaha da sivriletirmi,keskinletirmi, yeniktlk tohumlaratm oluruz.

SEVG DNYASI

Erdem - Hep iyilik-lerden, dostluktan,sevgiden bahsediyor-sunuz mit ederim ki,dnyadan ktlklerive dmanlklarkaldrabilirsiniz.Halbuki insanlardakibu miza olduka,kskanlklar, hasetler,ktlkler, herkestenok alma hevesleri srergider. Bunu nasldeitirebilirsiniz?nsann yaratl byle.

zden - nsannyaratlnda bencillikolduu phesiz. Bubencillik ve bu nefsanarzular da eitli kt-lklerin sebebi olmu-tur. Onun iin bazncler, btn arzularyok etmekle gayeyeulalacan dn-mlerdir "BUDDHA"bunlardan birisidir.

Erdem - Neticede deen kutsal meslek olarakbakalarna avuamay dilenmeyisemilerdir. Arzukalmaynca mcadele-ler, ykselmeler dur-mu, bazlar esir ve

kle lkeler halinegelmilerdir.

zden - Sylediinizdoru...

Arzular veihtiyalar eitlimcadelelerin,aratrmalarn vebulularn,dolaysyla ilm veruh derlemelerinkayna olmutur.Esasen onlaralzm olmasayd,Tanr insanlar oarzu ve meyillerledolu olarak yarat-mazd.

Erdem - Btnktlklerin kayna daarzular ve ihtiraslarolduuna gre, ktlk-leri nasl kaldrabile-ceksiniz?

zden - Size birhikye ile cevap vere-ceim. Kirpiler dk-leri zaman birbirlerinesokulurlarm. Fakatdikenleri karlklolarak batt iin

hemen uzaklarlarm.Biraz sonra yncetekrar sokulurlar amadaha yava olarak.Bylece bir ileri bir gerigiderek hem birbirineen yakn, hem de diken-leri batmayacak mesa-fede dururlarm. teinsanlarn da arzularnen az zarar verecek birnoktada tutmalar icapeder.

Erdem - Nasl? Bununasl yapacaksnz?Mademki arzular iler-lemeleri ve dnyada iyibir ekilde yaamaytemin eden faktrdr.Arzular nlemeyealmak da sakat ne-ticeler dourmaktadr.yleyse ne yapacak-snz?

zden - Siz en u birarzu nleme, hatt yoketme rneini vererek,yani Budistleri elealarak konuuyorsunuz.Arzular bakalarnazarar vermeyecekseviyede tutmak da var.

Erdem - Ama bendebu iddetli arzu, yani

SEVG DNYASI3

ihtiras olmazsa ben yenibulular, yeni eserlermeydana getirmepeinde komam. Buda tekml yavalatr.Ben bir ileri hamle ileok ykselmeye ba-laynca da bir oklarbunu hazmedemez veonlar bana dmankesilirler. Ve benimelimdekini almak iinare aratrrlar. Ya banabir tuzak kurarak, ya daeitli ayak oyunlar ile,iftiralarla bana engelolmaya alrlar.Gryorsunuz ki benimkazancm onlarn d-manln ekiyor,elimdekileri almalarise, beni onlara dmanyapyor. yleyse budmanl naslkaldracaksnz?

zden - Hi bir ey,hi bir iyi ey ktlkleyaplmaz. Eer biz d-manl ortadan kaldr-mak istiyorsak, ki bu iyibir eydir, bunu iyilikleyapmak lzmdr.Ktlk ktlklenlenemez. Byleyaparsak ktlkleridaha da sivriletirmi,keskinletirmi, yeni

ktlk tohumlar atmoluruz.

Erdem - yiliklerlektl naslnlersiniz?

zden - yiliin, ken-disinden bakalarndnmenin, gene kendihayrna olduunu oahsa gstermek lzm.Bir ahsn arzulareitli isteklerinin tatmi-ni, ihtiyalarnn en iyigiderilmesi deil mi?

Ben ona diyorum ki:"Arkada senbakalarnn iyiliini vehayrn dnmedenisteklerini ve ihti-yalarn tam tatminedemezsin ve huzuriinde olamazsn."Bunu da bir bir gs-teriyor ve ona ispatediyorum.

En basit bir misalolarak "Anlamazlklariyilikle mi halletmek,yoksa kavgayla m hal-letmek daha hayrldr?"diye sorar ve onundnmesini teminederim.

Erdem - Adam sizinbu lflarnza kulakla-rn tkam, sizin sz-lerinizin sinek vzltskadar bile onun zerin-de tesiri olmuyor. Siznasihatle bir adamndzeldiini grdnzm hi?

zden - Hi birtecrbesi olmayan, ha-yatn bir ka sillesiniyememi kimseyisadece rnek vererekyola getirmek zordur.

ylelerine kthareketlerinin ktneticelerini bizzatyaatmak arttr.Ama unu biliniz kibugnk insanlnekseriyeti bir ok actecrbeler geir-milerdir ve onlarhayatta eitli sille-ler yemilerdir. Vehanyay konyayanlamlardr.

Birok ktdavranlarnn ktneticelerini yaa-mlardr. Yahut dabakalarnn hayatnda

SEVG DNYASI4

grmlerdir. Biz onlarayaadklar veyagzlemini yaptklareylerin bilincini vere-ceiz. Dorusununbakalarn dnmekteolduunu gstereceiz.

Erdem - Byle tecr-beleri geirmemi olan-lara pek bir ey yapa-mayacaksnz yleyse.

zden - Bu gngelien dnyada hi

kimsenin dmanl,bencillii, yalnz kendikarlarn dnmesisrp gidemez.

Yeni sosyal akmlarferde o derece hrriyetvermeyecektir. O, yakendiliinden insan-lnn gereini yapa-caktr ya da bakalarveya olaylar onu hizayagetirecektir, hem dekt bir ekilde..

Ve bu dnyada

dmanlk bitecektir,mutlaka sevgi galipgelecektir.

5SEVG DNYASI

Ahmet Kayseriliolu, Psikolog

Tanr Yanlgs

SEVG DNYASI6

Bu saydan itibaren, tannm ngiliz profesr RichardDawkins'in 2006'da "The God Delusion" ismiyle yaymlad; biryl sonra da Kuzey Yaynlarnca "Tanr Yanlgs" adyla dilimizekazandrlan, ateizmi (tanr tanmazl) savunan kitabndakatldm ve reddettiim fikirler zerinde duracam. Ayrcakitapta anlatlanlarn bana dndrdklerini de sizlerle paylaa-camdan yazlarm birka say srecek.

7SEVG DNYASI

TARTIMA SZLE OLUR SLAHLA DEL

ki yldr dergimizde Tanr nanckonusunu incelemi, inancmn temel-lerini ana balk altnda sunmutum:

1- Evrende madde ve canllardakibyk dzen

2- Dinler ve peygamberler araclylagelen bilgilerin insanst karakterdeolmas.

3- Bizzat tank olduumuz ve dnyaapndaki bilim adamlarnca gerek-letirilmi olan parapsikolojik bykruhsal deneyler.

Bu saydan itibaren, tannm ngilizprofesr Richard Dawkins'in 2006'da"The God Delusion" ismiyle yaym-lad; bir yl sonra da Kuzey Yaynla-rnca "Tanr Yanlgs" adyla dilimizekazandrlan, ateizmi (tanr tanmazl)savunan kitabnda katldm ve reddet-tiim fikirler zerinde duracam.Ayrca kitapta anlatlanlarn bana d-ndrdklerini de sizlerle paylaaca-mdan yazlarm birka say srecek.

Etolog (hayvan davranlarn incele-yen bilgin) ve evrimci biyolog RichardDawkins Oxford niversitesinde 13 ylprofesrlk yaptktan sonra 2008'deemekliye ayrld. Ama onun asl hretihenz gen saylacak yalarnda 1976ylnda yaymlad " The Selfish Gene"kitabyla balad. Ve getiimiz yllarda"Gen Bencildir" adyla Tbitak tarafn-dan evirisi yapld. Bu kitaptan sonrada Dawkins pe pee yaymlad eser-

lerle hretini pekitirdi. Hepsinde deDarwin izgisinde deiik canl tr-lerinin birbirinden ve kendiliindenolutuunu savundu. Onu asl zirveyeykselten 2006'daki "The God Delu-sion" oldu. 31 dilde milyonlarca okuyu-cuya ulaan, Trkesi de birok baskyapan bu kitaptan sonra; esasen ngil-tere'de TV belgeselleriyle ok kiininyakndan tand Dawkins, dnyannen nde gelen dnrleri arasnda yeri-ni ald. Tabii yansra dinine smskbal pek oklarnn nefretini deBunedenle bu yazmda kitabn ana konu-suna fazla girmeyecek; kart fikirleretutucu dindarlarn her yerde nasl kin vedmanlkla cevap verdiklerinin rnek-leri zerinde duracam. Uygar san-dmz bat dnyasnda bile bu byle.

Tahmin edeceiniz gibi lkemizde deKuzey Yaynlarnn sahibi Erol Kara-aslan'a ikyet zerine: "Halk kin vedmanla tahrikten" dava ald.Neyse ki, "Dnce zgrl" kara-ryla beraat ettiinden dolay kitaptanmahrum kalmadk. Kartlar olmadanhibir dncenin geliemeyeceini,gdk kalmaya, ksrla mahkm ola-can tam olarak benimsersek, bu trikyetlerle zamanmz byle boa har-camayz. Unutmayalm ki Tanr, blisi,eytan bile hzl gelimemiz iin varet-ti.

DN'LER.. DN'LER.. DN'LER...

10 blmden oluan kitabn "Tanrneredeyse kesin olarak neden yoktur"

SEVG DNYASI8

blm hari dierlerinde hemenhemen sadece dinlerin gemite,gnmzde insanlara verdii zararlar vekutsal kitaplardaki akla, manta veahlka aykr mesajlar zerinde durul-mu. Kitabn onda dokuzunu oluturanbu sayfalardaki yazarn tenkitlerinin pekouna katlyorum ama eksik incele-meleri nedeniyle peygamberler ve kut-sal kitaplar hakknda yapt yorumlar-daki yanllar da epeyce ok. Btnbunlar zerinde yeterince duracaz.Ama ncelikle tanrtanmazlara, dineletirmenlerine ve komnistlere ya-plan kitaptaki svgler, hakaretler vetehditlerden baz alntlar yapacam.Ve yurdumuzda gemite bir dinigazetede yaplan bu trl bir yayn vehemen gn gnne ldrlen,yaralanan genlerin, o kanl pazarn acansn sizlerle tekrar paylaacam.Ama asl deinmek istediim konu bun-lar deil. "Seni gidi Allahsz, imansz,kafir diye!.." pein pein damgalayageldiimiz kiilerin; kendileri bilefarknda olmasalar, gerekte belki dehepimizden fazla inan sahibi olabile-cekleri zerinde durmak benim iin okdaha nemli. Gerek inancn lt,azdan kan szler mi, yoksadavranlar m? Bunu ok gemi yllar-daki bir soruma rehber varln verdiicevaptan net olarak anlayacaz.

"SEN DELK DEK ETMEK STERDM!.."

ABD'de ateizmi savunan bir filminyazar ve ynetmenine Internet yoluyla

gnderilen "Biz kahkaha atarken senyan" balkl Aralk 2005 tarihli mek-tuptan baz satrlar: "Elime bir bakalp seni delik deik etmek isterdim. Veorganlarn gzmn nnde yeresalrken sevin lklar atardm. Birgn benim gibi olan dierlerinin bunabenzer eylemler sergilemekten haz du-yacamz kutsal bir savan fitiliniatelemek zeresin." (S:200)

Bu da Dinden Kurtulu Vakf'nn dergibayazarna: "eytana tapan pislikler!Ltfen ln ve cehenneme gidin. Heyahbap, bu din zgrl dediiniz eybir halta benzemiyor. Bu yzdensiziler ve lezbolar tedbiri elden brak-mayn ve nerelerde dolatnza dikkatedin. nk Tanr sizi her zaman gr-yor. Eer bu lkenin kurulmasna sebepolan temelleri ve bu lkeyi sevmiyorsa-nz s olup gidin cehenneme kadar yo-lunuz var. Sessizce ekip gitmeyeceiz.Eer gelecekte iddet uygulamaya ihti-ya duyarsak buna siz sebep olmu ola-caksnz. Tfeimi doldurdum bile."(S:202)

Dawkins, kktendincilerin ok bololduu ABD'de yaamadna kret-mekle beraber, kendisinin de bu kadarkana susam olmamakla beraber, artenkitlerden kurtulamadndan yleyaknr:

"Belki de ben Amerika'da yaa-madm iin bana gnderilen fkemektuplar yukardakilerle tamamenayn nitelikte deildir. Ancak elbette

9SEVG DNYASI

Hristiyanln kurucusunun dikkatedeer merhametini de yanstmadklaraikrdr. Aadaki bir ngiliz tp dok-torundan gelen 2005 Mays tarihli mek-tup aka kin dolu olmasnn yanndaedepsiz demenin hafif kalaca bir s-lpla bana saldryor:

'Kitaplarnz, Oxford'daki itibarnz,hayatta sevdiiniz her ey ve u zamanakadarki tm baarlarnz bounaymAyrca sizin dnya grnz insanlarendieye, uyuturucu bamllna, id-dete, nihilizme, hedonizme ve ncdnya savana srkler Boandnzm? Yapayalnz msnz? Gay misiniz?Sizin gibiler asla mutlu olmamlardr,aksi halde mutluluun ya da hibireyin anlam olmad gibi dn-celerinizi ispatlamaya almakta bukadar diretmezdiniz." (S:203)

KANLI PAZAR

Hakaretler, tehditler ne yazk ki herzaman satrlarda donup kalmyor. Aka-binde nice kanlar, gzyalar sel gibiakmakta gecikmiyor. 16 ubat 1969'da

ABD 6. filosunu protesto etmek iinTaksim Meydannda toplanan solcugenler; Dolmabahe Cami'sinde ko-yunlarnda sopalarla sabah namaznklan bir grup tarafndan tekbirlerlesaldrya uramlard. ki gen ld-rlm, birou da yaralanmt, buinsafszlarn eliyle. Yllar sonra kendiside imam-hatip mezunu bir dini btnolan Ahmet Hakan; o gn ve kkr-tclarn 28 Kasm 2007'de HrriyetGazetesindeki yazsnda baknz nasllnetliyordu:

"Eer yam elverseydi o Pazar gnkalbim 6. filo iin deil, 6. filoyuprotesto eden solcu genler iin atard.Bugnlerde Deniz Gezmi ve arka-dalarna az dolusu kfrler yadranMehmet evket Eygi gibilerin, o gn-lerde din-iman adna yaptklar propa-gandann ve kkrtmann etkisi altnagirip galeyana gelmezdim Aklmnerdii andan itibaren orada olmadmhalde, orada olup bitenler nedeniylesululuk duydum. Ne zaman o kanlPazar gnnden sz alsa yzmkzarrd"

SEVG DNYASI10

Ahmet Hakan'n Taksimdeki o kanlpazardan slm adna utan duyarakbyk bir vicdan azabyla Mehmetevket Eygi'yi sulamas bouna deil-di. nk 16 ubat 1969'un yani o kanlgnn sabahnda, Mehmet evketEygi'nin yurtdndan gnderdii "Ci-hada Hazr Olunuz" balkl BugnGazetesinde yaynlanan ke yazsnda-ki u satrlard onu kkrtclkla sula-masna neden olan:

"Stalin ve benzeri Deccaller'in pi-leri olan kzl veletler sokaklara d-klp, Trkiye'yi ykmak isterlersebtn Mslmanlar karlarnda bul-maldrlar.

Ey Mslmanlar, ey Mslmanlar!mannz tehlikede, dininiz tehlikede,Kur'annz tehlikede, camiler tehli-kede Din-iman elden gidecek. Kalknehli slm davrann nallah kzlkfirlerin, Deccal ua dinsizlerintepelerine birer intihar ua gibiineceiz"

SADUYUNUN SES

Tozun topran, sap ile samann bir-birine kart o zor gnlerde, Ms-lmanlar arasnda saduyunun sesini,dinleyenleri az da olsa, gerek birmmin felsefe doenti Nurettin Topudile getiriyordu. Hem de ne saa ne solayalpalanmadan, Fatiha sresindeki sratmstakimden (doru yoldan) ayrl-madan. te onun her dnem iin geer-li olacak dnceleri:

"Milletin dertlerini bir tarafa bra-karak, komnizmi boazlayacaz diyeyaplan rpnmalar vehim avclndanileri gidemez Genliin kalbine yak-lap da, onu dikkatle yoklamayan, sadekin tohumlar serpip tehdit silah kul-lananlarn, genlie ve bu vatann gele-ceine ihanet ettiklerine kaniyimBizim ahlkmz hrmet, hizmet vemerhamet prensiplerini kendinde bir-letiren ak ahlkdr Bilimin, sana-tn, ahlkn ve hepsinin gayesinde knklar olmay ideal edinecek bir nesilyetitirmeliyiz." (Ahlk Nizam nsz)

Ve o kanl pazar izleyen Mart 1969'daSevgi Dnyas'nda Taksimde oturduuiin kanl olaylarn tan olanarkadamz, aynen Nurettin Topu gibiyreinin yangnn u satrlarla dilegetiriyordu:

".Buras birka yzyl ncesinin birsava meydan deildi. Bu devir, insan-larn sadece ellerindeki topuz ve kl-lara gvendikleri, haklarn zorla alnddevir de deildi. Ve bu insanlar aynatadan, ayn rktan, ayn kandan gelmednyada birbirlerine en yakn olmalaricabeden yurttalard. Belki de biri die-rinin komusu veya uzaktan akrabasidi. "Evet karde kardei vurmutuite Taksim Meydannda." Arkadamzrehber varln aadaki szleriylebitirmiti yazsn:

"O size severek yaratt. Elbet kihuzurunuzu ister. Ama siz kendiayanzla er yolunda giden-

11SEVG DNYASI

siniz. Ama siz birbirinizin gz-n karrsnz. Ama siz birbiri-nizin kuyusunu kazarsnz.Grmyor musunuz, grmyormusunuz ki, O yalnz veriyor, Oyalnz seviyor, O yalnz yarat-yor!.. Siz, neden, niin yok etmekiin ve yok olmak iin urayor-sunuz?!..

Ve hl neden ayr ayrsnz?Ve hl niin birbirinize yznzdnk? Ve hl niin kan kusma-dasnz? Ve hl niin aslnzinkr ediyorsunuz?"

KM ALLAHLI, KM ALLAHSIZ?

ok nceki yllarda topluca yap-tmz bir celsede rehber varlaBertrand Russell hakknda bir soruyneltmitim.

Neden Bertrand Russell?1950'li 60'l yllarda ngilizlerin

byk filozof, matematiki ve dnrBertrand Russell bata olmak zere,birok aydn insann bitip tkenmeyenbar abalar ve nkleer tehlikeye karuyarlar olmasayd, belki bir oumuzbir atom savann kurbanlar olacak vebugnleri gremeyecektik. ki byknkleer g ABD ve Sovyet Rusyaarasndaki 1962 Kba Krizinin kazaszbelsz atlatlmasnda mutlaka odnrlerin nceki gayretlerinin bykkatks olmutur. Eer sava ksayd

lkemiz bir numaral hedefti. Kba'yakar bir misilleme olarak SovyetlerinAnkara veya stanbul'a atom bombasatmas durumunda alnacak sivil savun-ma tedbirlerini planlamak iin nnhkmeti btn gecesini vermiti.

Russell'a teekkr ve minnetimiz sa-dece bundan ibaret deildi. Deiik ko-nularda yaynlad kitaplar hepimizegeni dnce ufuklar amt. Buncahayrlarna ramen kendisi Tanryainanszl en azndan agnostiklii(bilinemezcilii) savunuyordu kitap-larnda. Ayrca papazlarla radyo tart-malarnda da bu dncelerini kamu-oyuyla aka paylayordu. O gnlerdeTanr inancnn nemi hakknda younbilgiler veren rehber varla bu ikilemiaydnlatmas iin soru yneltmitim.Soru ve cevab aynen aktaryorum:

Soru - Uzun uzun dndve menfaat kaygs olmad hal-de inanmayanlar, buna rameninsanlara ok faydal olanlarvar, Bertrand Russell gibi. Bu-nun nedenlerini ltfeder misiniz?

Cevap - Onlarn inanmayalar-dan olduunu nereden biliyorsu-nuz? Syledikleri szlere deil,YAPTIKLARI HAREKETLEREbaknz.

nancn ltnn szler deil; iyilik,doruluk, alma, bilgi ve hepsini iinealan sevgi dolu davranlar, eylemlerolduu bu cevapta aka ortaya konu-yordu.

Dnyaya tek defa gelip gidiyor deilizki Gemi yaamlarmzda ruhu-muzun kazandklar kaybolmaz, gelecekhayatlarmzda tm davranlarmzayn verir. imdi dilleri ile inanszlsavunan kiiler mutlaka nceki yaam-larndan birinde Tanr inancn gnlle-rine tam benimsetmi olmallar ki,davranlar hep hayrda oluyor. Onlarpein hkmlerle kfirlikle sulaya-camza davranlarna bakmak endorusu. Kendi zeletirimizi yaparkende en byk ltmz bence bu olmal.

Sz "Tanr Yanlgs" kitabnn yaza-rna getirmek istiyorum. Her trltenkit, itham ve tehdidi gze alaraksaygszlk etmeden inanszlnn

nedenlerini aka ortaya koymasndaayplanacak ne var?

Onu yakndan tanyan, gemi yazla-rmda tantmn yaptm "Tanrnnyks" kitabnn yazar RobertWinston 404. sayfada baknz ne diyor:

"Profesr Dawkins'i birok se-bepten tr takdir ederim. Oson derece insancl biridir. Ve buonu eletiren dindar insanlartarafndan bazen unutulmakta-dr. Dawkins ayn zamanda yaa-yan en byk dnrlerdenbiridir."

Ayrca Dawkins'in insancl, hmanistbir insan olduunu "ngiliz Hmanist

SEVG DNYASI12

Birlii"nin bakan yardmcln dabiliyoruz.

En iyisi onu da szleri ile deil,davranlar ile deerlendirelim. Szle-rine szlerle cevap verelim; ktlemelerve tehditlerle deil. Gelecek yazlar-mzda da biz bunu yapacaz.

GREVMZ: AYDINLANMA VE AYDINLATMA

Ama Amerika'daki pek ok eydenhabersiz ezici ounluk onu bu lleregre nasl deerlendirebilir, onlardanbunu nasl bekleyebiliriz ki?!.

te kitabnn 319. sayfasndaAmerika'daki dinsel bilgi cahilliiniapak gzler nne seren bir kamuoyuaratrmasnn arpc sonular.

Katolik ve Protestanlarn drtte Tevrat'tan bir peygamber ad bilesyleyememiler. te ikisinden fazlasda dadaki vaaz da kimin verdiini bilebilmiyor. Hatr saylr miktarda insanMusa'y, sa'nn 12 havarisinden birisanyor.

Grlyor ki "Doru Yaam Bilgileri"ile davranan ve olaylar deerlendiren-ler dnyamzda ne yazk ki ok aznlk-ta. Pes mi edeceiz bu durumda hem dednyamz ala susuzlua yok oluadrt nala giderken.

Rehber varln :"Sesimiz duyulmayacak, sz-

mz dinlenmeyecek diye korku-nuz varsa, siz sesinizi kullan-masn, sz sylemesini henzbilmiyorsunuz demektir. Dorusz, en kk sesle bile sylense,bir anda her yana ular. Dorusyleyeceiniz, sizin iin engzel ulatrcdr, yle biliniz."

dnn nda bkmadan usan-madan: Aydnlanacaz, aydnlanacaz,aydnlanacazVe yeterli hale ge-lince, usuz bucaksz deryalarda karde-lerimiz yollarn armasnlar diyedeniz fenerleri gibi aydnlatacaz,aydnlatacaz, aydnlatacaz

Tek aremiz bu!..

Gelecek sayda: Dinler Tanr inancmz Azaltyor mu?

13SEVG DNYASI

SEVG DNYASI14

Gngr zyiit

Mutlu EvliliinSrlar

Gerekten de evliliimize ok zen gsterdik. Yalandmzzamanda Yaratan'mz evimize bir nur verdi. ok mutluyuz. okkr. Yzlerimiz krt. Nurhan'n yznn krkl hi nemlideil benim iin. Baklar nemli. Gzlerdeki mn nemli.Nurhan'n baklar bugne kadar hi deimedi ne gzel.

Evliliklerinin 50. Yl'n "AltnJbile" olarak bizim evde ailece kut-lamtk. Aralarndaki ak sanki yenitanmlar gibiydi. Oysa 50 yl bera-berdiler. likileri sevgi, sayg ve gventemeli zerine kurulmutu. Birbirlerinekar her an dikkatli bir zen iindeydi-ler. Sayg, ilgi ve vg ile sevgilerinisrekli besliyorlard. O yzden iliki-leri solmuyor, her dem taze, canl vediri duruyordu. Aradan 12 yl dahageti. Sevgileri, yine srd gitti. Birgn yuvarlak bir masa etrafnda -mz oturduk ve mutlu evliliin srlarnrenmek zere sohbete koyulduk. Birmzisyen ve neyzen olan YavuzAabey, ald saz eline ve sevgiyidillendirmeye balad.

Yavuz Yektay: "Biz evlilie 19yalarnda ocuk denecek yalardabaladk, ama ii ciddi tuttuk. Bu cid-diyet elbette yazl kaideler gibi de-ildi. rnein eim Nurhan bana"Yavuz'um her yan tadn karalm"dedi. Yalannca da salncakl iskemleistediini syledi, ama hlen isteme-diine gre demek ki hl yalanmad.Ben ise kaide olarak birbirimize hiyalan sylemeyelim dedim. Biz birbi-rimizi 13 yandan beri tanyoruz."

Gngr zyiit: "O zaman beraber-liiniz 60 yl geti deil mi?"

Yavuz Yektay: "Evet Nurhan"Syleme" diyor, ama 65 yl oldu diye-bilirim."

Gngr zyiit: "Baka ne gibievlilik yasalarnz vard?"

Yavuz Yektay: "Evlilik kaidelerimizebir de birbirimize ksmemek maddesi-ni koyduk. Biliyorsunuz ksmemeyeimkn yok nk "gurur" var. Neysebunu 50 yldr temizlediimize inan-yoruz. Gurur engelini amak gerektenok zor."

Nurhan Yektay: "Yok canm hlvar. Bu i o kadar kolay olmuyor."

Yavuz Yektay: "Yahu hanm neyapalm? Bazen yksek ses yapyoruzo zaman krlveriyor. Peki, ne yapmaklzm? O zaman dakikadan fazlaks kalmayacaz dedik."

Gngr zyiit: "ok gzel."Yavuz Yektay: "Aslnda ayn evin

iinde onunla birlikte ks de kalsamyine de ok mutluyum, nk aynortamda nefes alyorum. Bu okgzel."

Nurhan Yektay: "Anlat anlat heye-canl oluyor."

Yavuz Yektay: "Bir de imdi genlerelektrik falan gibi eyler sylyorlar."

Gngr zyiit: "Nasl elektrik?"Yavuz Yektay: "Yani elektrik aldm -

verdim. Elektrii iyi ya da kt falangibi konuuyorlar, ama benim bundananladm pek bir ey yok."

"Toplantlarda hi dikkat etmedinizmi hemen gider yanna otururdum."

Nurhan Yektay: "SorduklarndaYavuz nerde?"

Gngr zyiit: "Tabi ki NurhanHanm nerdeyse o da oradadr."

Yavuz Yektay: "Ama bazen gekalnca arkada oturmak zorunda

15SEVG DNYASI

kalrdm. O zaman ok kt olurdu.te biz evlilii ok ciddi tuttuk amabizim bir ansmz vard. ansdemeyeyim de Yaratan izin verdidiyeyim. O da uydu: ok gzel bir kzolduu iin kendi kendime bu kadargzel bir kz benim gibi adama nedenyz verdi derdim."

Nurhan Yektay: "Ya btn snfard."

Yavuz Yektay: "Meerse o da diyor-mu ki: "Yahu ne kadar bilgili adam".

Nurhan Yektay: "Bir dakika laf benalaym. Snfta her eyde banba gibiortaya kard. Her eyi de bilirdi. Amasnfta btn erkek ocuklarla daarkadatm. Hepsini ok iyi tanrdm."

Yavuz Yektay: "Bundan erkekarkadalaryla iyi diyalog kurabilen kzocuklarnn evlilikte de baarlolduu sonucunu karabiliriz.Utangalk her zaman baa dert."

Nurhan Yektay: "Hatt birka daevlenme teklif etmiti. Bir keresindeyine evlenme teklifi aldmdaarkadama elimi uzatarak: "Ver elinitokalaalm ve seninle gzel gzelarkada kalalm" dedim. O ocuk damaallah Siyasal Bilgiler Fakltesi'nibitirdi. Evlendikten sonra eini degetirdi bizlerle tantrd. Eskiden olan-lar anlatt ve:"Nurhan'n mertliinigryor musun hanm" dedi. Allahselmet versin iyi bir ift oldular."

Yavuz Yektay: "Okulda ben fenblmn setim edebiyat okumakistemiyorum."

Nurhan Yektay: "Tabi sen edebiyatok iyi biliyorsun ya"

Yavuz Yektay: "Aklm fen blmn-

de kald tabi Nurhan orada. Allah rah-met eylesin Reat isminde bir hocamzvard. Bir gn bana "Siz gidiniz efen-dim edebiyat blmnde okuyunuz"dedi. Beni geri dndrd ama canmpek de gitmek istemiyor. Koridordamatematik hocama rastladm halimisordu anlattm. "yle ey olur mu?Reat Bey nereden karyor?" gibilaflar syledi ama aslnda o da beni fenblmne pek lyk grmyor. Aldbeni edebiyat snfna gtrd. Dersbalam ieri girdik. "Hocam kusurabakmayn dersinizi bldk. Ben Ya-vuz'un iki yl retmenliini yaptm.Matematii benden iyi bilir. Bu sebeplefen snfnda okumasna gerek yok,edebiyat blmnde okusun" dedi.Tabii btn snf bana bakyor. Nurhanda ne kadar bilgili ocukmu diyednyor. Bana hayranm. Aslnda,yaklak on sene kadar yani otuzyamza kadar, birbirimizi tam olaraktanyamadmz iin birbirimizehayranmz. Sonuta evlendiimizzaman her birimiz yksek bir insanlaevlendik kymetini bilelim diye itenie dnyormuuz. Bu tabi aslndaok iyi oldu. nk farkna varmadanevlilikte saygy rendik. Eee tabiuzun kslklerimiz olmad. Yani iyi birbalang yapm olduk."

Nurhan Yektay: "Aile iyi eitmiYavuz'u."

Yavuz Yektay: "Ben kzlarmazamannda ailelerle tanmadan evlen-me karar vermeyin demitim."

Gngr zyiit: "Sizin aileniznasld Nurhan Hanm?"

SEVG DNYASI16

Nurhan Yektay: "Aaa ben babamnstne baba tanmam. Be alt sevgiyuma iinde babam, annem, ikiablam ve bunlardan baka iki kii dahaevde bulunuyordu. Annem gelingeldiinde babadan kalan bir a var-m evde bir de Jandarma kumandannbir tand, ben onlarla bydm. Birtane tokat yediimi hatrlamam."

Gngr zyiit: "Babanz yksekses yapar myd evde?"

Nurhan Yektay: "Ne demek yksekses imknsz bir ey."

Yavuz Yektay: "Evet doru hi tankolmadm. Ben deil kzmak evde azcksesimi ykselterek bile konusamhemen Nurhan'n gz yaarrd. "Banabarma" derdi. mkn var m bar-maya."

Nurhan Yektay: "Tabii bazenbarverirsin."

Yavuz Yektay: "Yok yahu ite imdisizlerle konutuum ses tonuyla sanaseslenirim."

Gngr zyiit: "Evet, evet ben hiduymadm bardn."

Nurhan Yektay: "te ben byle birsevgi iinde yetitim."

Gngr zyiit: "Asker biri olmas-na ramen yumuak huylu bir insan-m."

Yavuz Yektay: "Evet ben de aynendevam ettirdim. Babas bana ok gzelbir ey syledi. Artk evleniyoruz."

Gngr zyiit: "19 yanda."Yavuz Yektay: "Nurhan "Bizimki

gerek sevgi" der."Nurhan Yektay: "Para yok i yok

nasl 'evet' demiim ki?"Yavuz Yektay: "Evet hibir eyim

yok. imdiki aklm olsa Ama ite bugerek sevgi."

Gngr zyiit: "Peki o gn nedemiti kaynpederiniz?"

Yavuz Yektay: "Olum kzma yllar-ca gzm gibi baktm bir gn olsunincinmesini istemedim. Sana teslimediyorum ne olur ona iyi bak dedi.Sylerken de gzleri yaarmt. Nekadar byk bir emanettir bu."

Nurhan Yektay: "Babam Yavuz'a"Yavuzum" derdi, Yavuz da "Babacm"derdi."

Yavuz Yektay: "Hi merak etmeyin"dedim. "Ben lnceye kadar onagzm gibi bakacam" Bugne kadarszm tuttum.

Gngr zyiit: "Hi barmakarmak olmad."

Yavuz Yektay: "Ne demek hakaret,kt sz falan. En ufak krc bir szedahi dikkat ettik."

Nurhan Yektay: "Ben az ncebabamn stne baba tanmam dedimama Emcet babam, kendi babamgemitir."

Gngr zyiit: "Kaynpederiniz."Nurhan Yektay: "Evet."Yavuz Yektay: "Gngr Bey size ok

benzerdi. Hatt ilk tantmz sralar-da Nurhan'la bunu konuurduk."

Nurhan Yektay: "ok iyi bir ailesivard."

17SEVG DNYASI

Yavuz Yektay: "Biz yedi kardetik.Bir gn aramzda hr-gr olmazd."

Nurhan Yektay: "Evet meselakardei Rauf'u, olum ok sever. Onaamcalktan te bir sevgisi saygsvardr."

Yavuz Yektay: "Babam, (Anneminismi Saadet'tir) anneme "Saadetim"derdi. Annem de "Emced"im derdi.Karlkl byk bir sevgileri vard."

Nurhan Yektay: "Bir gn hepberaber efendileri geiriyoruz. Yanikaynpederim bir yolculua kacak.Kaynvalidem bana "Koca yleuurlanr" diyerek: "Efendi yolunhayrl ola" dedi ve sarlarak ikiyanandan pt."

Yavuz Yektay: "Biz byklerinyannda ocua st bile verilemeyenbir zamandaydk."

Nurhan Yektay: "Evet zamann ter-biye anlay yleydi. Ben de "Tabanneciim yle yaparm" dedim. Yaniekil bir "a" da grld gibi uygula-mal olarak renmi olduk."

Gngr zyiit: "Bir sre onlarlabirlikte yaadnz m?"

Nurhan Yektay: "Evet bir sene hepberaber yaadk. Hatt en kkocuumu kendi evinde dourmamistedi kaynvalidem. yle karl bir gnsancm tuttu ki bizimle birlikte o dadouma hastaneye kadar gelmiti. Banahem orada hem evde prensesler gibibakt. Ama ben de ok neeliydim. Hisurat asmazdm. Belki beni ondan okseverdi."

Gngr zyiit: "lk ocuunuz

doduunda ka yandaydnz."Yavuz Yektay: "te yirmi ya da

yirmi bir yalarndaydk. Tabi ilkocuum Yldz bugn 56 yanda."

Gngr zyiit: "Peki NurhanHanm siz Rauf Yekta Bey'i grdnzm?"

Nurhan Yektay: "Hayr, ama stan-bul'a evlerine gitmitik. O da yleoldu. Milliyet Gazetesi'nden bizlerelisan tahsili kmt. Yani ekiliten."

Yavuz Yektay: "300 lirayd ne paray-d ama."

Gngr zyiit: "Londra'ya gidecekyerde stanbul'a gittiniz yle mi?"

Yavuz Yektay: "Tab 10 gn stan-bul'da gezdik. stelik 150 lira dacebimizde kald."

Nurhan Yektay: "Bir dakika Yavuz.O da yle oldu: Paray almak iinEskiehir'den stanbul'a gittik. Bylecekaynvalidemin kaynvalidesine yaniRauf Yekta Bey'in kkne. Bykannebana hal-hatr sorarken yle diyordu:"Nurhan Hanm kzm efendim nasl-snz? Afiyettesiniz inallah?" dahasonra kaynvalidemi yoklayarak:"Saadet Hanm kzm sizi zyorlarm? Bir hatalar var m efendim?"Grmcesine: "Talia Hanm ylealak bir salncak kurunuz ben Yldzkzm uyutacam. Yavuz'la Nurhankzm stanbul'da rahat gezsinler"derdi. Yavuz'cuum ama o yalardaben kibarlktan ok skldm."

Yavuz Yektay: "Babaannem 80yalarndayken bir gn bana "Hi top-uumu yere basmadm Yavuz" dedi.

SEVG DNYASI18

Evlenirken dedeme "Bu kz saraydangeliyor. Azami ihtimam gsteriniz"demiler. Neyse o zamanlar hanmlartopuklarn hi yere basmazlarm. Hepayakucuna basarak yrrlermi. Ter-biye ve kibarlk anlaylar yleymibir zamanlar. Nurhan bir de bana:"Senin ailen benim ailem, benim ailemsenin ailen" demitir. Sen ailendekilerenasl hitap ediyorsan ben de aynenhitap edeceim. Sen de aynsn yap"demitir: "Ama ailelerden hibirisi debize karmasn" derdi."

Nurhan Yektay: "Tabi bu da okgzel oldu. Mesel kaynvalidemanneme nasl hrmet ederdi bilseniz?"Benim biricik gelinim Nurhan" derdianneme."

Gngr zyiit: "Naslevlenme teklif etti Yavuz Bey."

Nurhan Yektay: "Darkyordum. Beraber kalmdedi. Birlikte minibsebinecektik birden "dan" diyesyledi. Ben o anda ne evetdedim ne de hayr. Sadeceannem beni sana vermezdedim. Yani ipsiz sapsz biradamsn demek istemitim."

Yavuz Yektay: "Gelen oto-bse bindirdim tam giderkentekrar syledim."

Nurhan Yektay: Bana "Senistersen olur" dedi. Ama ailembizi hep gzetti. O yllardabirok evde bulunmayanamar makinesi, buzdolabgibi ne varsa hep alp alpevimize gnderdiler. HepsindenAllah raz olsun. rnek bir

kaynpeder kaynvalideydiler."Yavuz Yektay: "Gerekten de evlili-

imize ok zen gsterdik.Yalandmz zamanda Yaratan'mzevimize bir nur verdi. ok mutluyuz.ok kr. Yzlerimiz krt.Nurhan'n yznn krkl hinemli deil benim iin. Baklarnemli. Gzlerdeki mn nemli.Nurhan'n baklar bugne kadar hideimedi ne gzel. Ama laf aramzdaben olsam kzm 19 yanda birinevermem dorusu. Nasl bana gvendi-ler hl inanamyorum."

Nurhan Yektay: "Evet Yavuz'cuumbir dakika. Kaynpederler istemeyegeldiklerinde ok kalabalk gelmilerdi.Benim iimi halamn ei enitem hal-

19SEVG DNYASI

letti. Bana "Sen gerekten bu ocuuistiyor musun?" diye sorduunda ancakbam sallayabilmitim. Annem birazzld hatt daha sonra biraz ayldbayld, ama Yavuz'u benden oksevdi."

Yavuz Yektay: "Ka ay nianlkalmtk."

Nurhan Yektay: " ay. Ama banaher gn mektup yazp yolluyor."

Gngr zyiit: "Nereden yazyor."Yavuz Yektay: "Ankara'dan, ben

Ankara'da okuyorum. O da evde evlilikhazrlklar yapyor. Nasl mektuplarbiliyor musunuz sayfalar dolusu?"

Gngr zyiit: "Baka mutluluadair neler syleyebilirsiniz. Hi skntekmemisiniz, anladm kadarylaNurhan Hanm'm ailesi bir haylidestek olmu."

Yavuz Yektay: "Evet dorusu okyardmlar oldu."

Nurhan Yektay: "ok skntlarmzoldu ama sevgiyle yendik bunlar."

Yavuz Yektay: "Evet parasz gnle-rimiz ok oldu, ama bu kadn bendenhibir ey istemedi."

Nurhan Yektay: "nk kendigetirirdi."

Yavuz Yektay: "Mesel bir vitrininnnden geerken "Aaa ne gzel terlik-ler" derdi. Ertesi gn eve gelirken tane birden alrdm. Hep birbirimizemuhabbet gsterecek frsatlar ararbulurduk."

Nurhan Yektay: "Bir gn birahbabmz "Siz her zaman bylemisiniz, yoksa bizim yanmzda m

byle yapyorsunuz?" demilerdi. Bende "Yalnzken daha ok" dediimdeardlar."

Yavuz Yektay: "Evet her zaman bir-birimize ilgi gsterirdik."

Gngr zyiit: "vg takdir nekadar nemli deil mi?"

Yavuz Yektay: "Evet vg takdir. 57senelik evliyiz her gn beendiimtaraflarn syler dururum. Mesel mut-faa girdii zaman hemen yardmnakoarm. Hem biliyor musunuz ben darmutfaklar ok severim. Ben aslndailgi gstermiyorum. lgiyi duyuyorum.imde hissediyorum. Ama kzmasnaok baylyorum. Btn kzacak yan-larn biliyorum. deta bir dmeyebassam hemen bana kzmaya balyor.ok seviyorum bana kzmasn. Elimdedeil bazen zellikle kzdrveriyorum"

Gngr zyiit: "Nurhan ablaYavuz abi rak ya da benzeri iki itiizamanlar saptmaz myd? Sizi kzdra-cak bir eyler yapar myd?"

Nurhan Yektay: "Asla!... Hi sesimkmad. Hibir zaman ne terbiyesinibozdu ne de vakarn. Dar arkada-laryla ksa ya da herhangi bir yeregiderken mutlaka gidecei yeri haberverirdi."

Gngr zyiit: "Peki bir de Yavuzaabeyin mzie dknl var.Evliliinizde bu hi sorun oldu mu?"

Nurhan Yektay: "Valla doru demekyalan olmaz. Bazen musikiyikskandm zamanlar oluyordu.Benimle mi evlendin, musikiyle mi

SEVG DNYASI20

yani, ney'le mi derdim. Zaten babam-dan biliyordum o da ud alard.Evimizde zaman zaman paalar falanda gelir hep birlikte mek ederlerdi.Ben gen bir kzm o zamanlar tangolarok popler onlar dinlmek istiyorum.Hayr ne mmkn!.. Dede Efendi'ler,Sadullah Aa'lar falan diz dvmeler,kulam iyice dolmu bu musikiyle.Evlenmiim bu sefer de Yavuz popo-sunu dnyor, radyonun iine gireceknerdeyse. Elinde de bir kt kalemnota, gfte yazyor. Daha neler nelerdergilere, gazetelere mektuplar yazyor.Ders almas lzm babama szverdim. niversite bitecek."

Yavuz Yektay: "Sen bana ders al-ma dersen benim canma minnet al-mam dedim. Ama al desen de al-mam dedim nk ders almak hihouma gitmezdi. Benim tek aklmdaolan Nurhan ve musikiydi. Ama zekikadnd "Tamam Yavuz sen merak etmeben her ii yaparm sen sadece ders-lerinle ura sigara imek istediinzaman i. stersen imdi sigarangetireyim" derdi. O zamanlar sigaraiiyordum. Saklard sigaralar evde.Zaten paramz fazla yok idareliolmamz gerekiyor. yle her canmektiinde sigara iemezdim. Dersiyarm brakarak dolanp durmayabalaynca "Ne dolanp duruyorsun"derdi. "Sigara ieceim" deyince "Durbakalm evde bir tane buluruz sen oturdersine bak" derdi."

Nurhan Yektay: "O zamanlar baslders kitab pek yoktu. Yavuz'un far-makoloji dersinin notlar vard. O not-larn tamamn baka bir deftere otur-

dum tekrar yazdm. Yazarken dearalara parantezler aarak "imdi sigaramolas" gibi kk mesajlar yazdm."

Yavuz Yektay: "Embriyoloji al-yorum on-onbir sayfa falan olmu biryere geliyorum birden gzme bir not"Zum (Yavuzum'un ksaltlm) okyorulmusundur imdi sigara molas"ohh ne kadar ok sevinirdim."

Nurhan Yektay: "Ahh!. zor adamsnzor zor"

Gngr zyiit: "Ama mesleinizi(veteriner hekim) yapmamsnz yledeil mi?"

Nurhan Yektay: "Evet askerlik yl-larndan sonra kaynpederim anidenlnce onun iini devam ettirmekzorunda kaldlar."

Yavuz Yektay: "Babam ldktensonra kardeim Rauf'la birlikte iisrdrmeye altk."

Gngr zyiit: "Ne iiydi bu?"Yavuz Yektay: "Traktr satyorduk.

Yani ziraat makineleri ve yedekparalar falan."

Gngr zyiit: "50'li yllarda da oi ok iyiydi deil mi?"

Yavuz Yektay: "Servis iimiz devard ve Rauf servisin bandayd. Amadaha 12 yandayken Eskiehir'in en iyiustasyd. Koca koca tamirciler gelirondan akl sorarlard. Babam o yllarnen iyi ziraatlarndan biriydi. Hatt ikitane de buday tohumu gelitirmiti.Tabi imdiki kt amal insanlarnyapt gibi genleri bozarak deil.Hlen de bu tohum kullanlr. Demek

21SEVG DNYASI

ki hayrl bir i yapm. Drt be lisanahkimdi. Ana dili gibi konuurdu.zellikle Almanca ve Franszca's okmkemmeldi. Bunda GalatasarayLisesi'nde okumasnn da rol vard."

Nurhan Yektay: "Ben cenazesinezntden gidememitim."

Yavuz Yektay: "Din konularnzerinde o yllarda fazla durmazdk.Yani sizin anlayacanz "light"Mslman'dk."

Nurhan Yektay: "Hayr Yavuz benkabul etmiyorum o tabiri."

Gngr zyiit: "Nasl "light"Yavuz Bey."

Yavuz Yektay: "te light sigara, colagibi bir ey. Ama anatomi derslerinegirmeye baladmzda o zamanlarbuna terih dersi derdik. nsan vcu-dunu inceledike mkemmelliikarsnda Allah'a hayran olmayabaladm. Bir karncay dahi yaratabilirmisiniz?"

Nurhan Yektay: "Din terbiyesikonusunda ailemden benim aldmterbiye farklyd."

Yavuz Yektay: "Tamam Nurhan amasenin teslimiyetin biraz daha ge oldu.Sen iki kere ikiden yola karak Allah'avardn. Ben ise daha 12 yalarndaykenMevlev Ayinleri'ne gidiyordum. BanaYavuz Dede bile diyorlard."

Nurhan Yektay: "Doru, bendendaha fazla din bilgisiyle har-neirolarak yetimitir Yavuz. Ama bizler deak,sak deildik. Eskiehir'de pan-tolon giyen tbbiyeden Asuman'la birtek ben vardk. O yllarda kadnlar pan-tolon giyemezdi."

Yavuz Yektay: "Evet bylece bir ye-re kadar bir mr geirmi olduk. Amason on be ylmz ok farkl oldu.Doru Yaama Bilgileri'ni aldktansonra daha mesut olduk. Evimize aydaortalama 150 misafir geliyor. Hepsiniseviyoruz. Onlar da bizi seviyorlar. Vehibir gnmz bo deildir. Zateniyilere deil ktlere yalvarn demiyormu? yiler her eyden nce yolda olan-lardr. Sonra sizden ok rnek aldk."

Gngr zyiit: "ok teekkrederim. Nurhan Hanm biraz da sizanlatn bakalm. Nasl gitti bu beraber-lik?"

Nurhan Yektay: "Ben hep arayagirdim kusuruma bakmadnz deil mi?ok iyi gitti elbette. Sayg hemen hereyin temeli oluyor evlilikte. Hl pal-tosunu tutmay ok severim."

Gngr zyiit: "Misafirlerinizinarkasndan iekler getirmesi nasloluyor Yavuz Bey'in?"

Nurhan Yektay: "Aa o da baka birgzellii Yavuz'un. Misafirlerimiziarladmz akamn ertesinde Yavuzeve iek gnderirdi. Ya da kendigelirken bir kucak dolusu getirirdi."

Yavuz Yektay: "Tabii misafirlerimizeiyi davranan kadna ben hayranm.Erkeinin yzn aartr. Eve bereketgetirir. Bu yzden kendisine her zamanteekkrlerimi byle sundum."

Nurhan Yektay: "Misafiri ok seve-rim. Vermeyi, ikram etmeyi ok seve-rim."

Yavuz Yektay: "Bir de evliliktegven ok nemlidir. Evlendikten ok

SEVG DNYASI22

ksa bir zaman sonra benim gvenimikazand. Ben de ayn ekilde ona yledavrandm."

Nurhan Yektay: "Gngr Bey yalnzbir kere beni ok kskand."

Gngr zyiit: "Nasl yani?"Nurhan Yektay: "Ellerimi. Kayn-

pederim ald karsna Yavuz'u, iyi birt verdi. "Senin karna itimadn yokmu?" diye kt."

Yavuz Yektay: "Tabi ocuk denilecekyatayz o zamanlar."

Gngr zyiit: "Atatrk sava yl-larnda retmenler toplants yaplma-sn ister. Tartmalardan sonra o zama-nn zor koullar altnda toplant ger-ekletirir. Ve onu da arrlar, gelir.Bakar ki kadnlar bir tarafta erkeklerbir tarafta. Toplanty da Hamdullah

Suphi Bey bakanlk ediyor. Ko-numasnn sonunda yle demi:"Efendiler ok teekkr ediyorumhanm retmenlerimizi de ar-m, ama neden ayr oturtmusu-nuz. Sizin kendinize gveniniz miyok, yoksa Trk kadnn fazile-tine mi inanmyorsunuz" demi.Tarih 1922 imdi neyi tartyoruzsylemeye dilim varmyor. NeyseNurhan Hanm o gn ne oldu dasizi kskand Yavuz Bey?"

Nurhan Yektay: "Otobste enarka srada oturuyoruz. Ellerinisok cebine dedi. Ben de ne yapa-ym hemen ellerimi cebime sok-tum. Babam yani kaynpederimduydu ama hi sesini karmad"

Gngr zyiit: "O da m vard oto-bste."

Nurhan Yektay: "Evet. Eve geldik-ten sonra Yavuz'u ald karsna."

Gngr zyiit: "Bard m?"Nurhan Yektay: "Yok yok, hayr hi

barmazd. Yine sakin bir ses tonuylaok gzel bir t verdi. Tam birOsmanl terbiyesiydi verdii. Allahrahmet etsin."

Gngr zyiit: "Son olarak her iki-nize de unu sormak istiyorum: Evlili-inizde en mutlu olduunuz anlar ne-lerdi. Ya da sizi en ok ne mutlu etti?"

Nurhan Yektay: "Her zamankrediyoruz. Birounu biliyorsunuzite ne aclar ektik. Bir evldmzgenlik andayken kaybettikAma nerede en mutlu oldunuz

23SEVG DNYASI

derseniz Yani ben her an mutluolmasn bildim."

Yavuz Yektay: "Aslnda mutsuzolduumuz zamanlar ok az oldu desekdaha iyi. Yani, evlilik hayatmzda mut-suzluk pek bize uramad. Ama Nur-han'dan ok ey rendim. Erkeklii,kocal falan hep ondan rendim.Otuz yamda ancak onun seviyesineulatm. imdi dnyorum da ondokuz yama kadar bana annemlestannem baktlar byttler. Ondansonra da Nurhan bana bakt eitti."

Nurhan Yektay: "Aman Yavuzneden byle sylyorsun?"

Gngr zyiit: "Peki hangi konu-larda atrdnz?"

Nurhan Yektay: "Aaa ite orasmhim. imdi o ok yavatr. Ben hzlhareket etmesini severim."

Yavuz Yektay: "Para idaresindenanlamam."

Nurhan Yektay: "Evet ok idare-sizdir."

Yavuz Yektay: "Ben de kazandmparay hemen ona getirir teslimederdim. Sonra ondan harlk alrdm."

Nurhan Yektay: "Ama yle birdzenbazlkla alr ki sormayn. aktr-madan yolunu yapar."

Yavuz Yektay: "Tabi o kadar olacakbtn huyunu suyunu biliyorum."

Nurhan Yektay: "Bir de her eyi okhafife alr."

Yavuz Yektay: "Hayr hanm hafifealmak deil. Gngr Bey, ben bir za-manlar bir kitap okumutum. Yaratan,gkteki melekler gibi, dnyada yaayan

insanlarn da en, neeli mzik severolmasn istediini yazyordu kitapta."

Nurhan Yektay: "Ay imdi sen bunumu tatbik ediyorsun? Meselhastaln hep hafife alyorsun, hiciddiye almyorsun"

Yavuz Yektay: "imdi insanlarzmenin ne faydas var ki?"

Gngr zyiit: "Nurhan hanmmoralini yksek tutuyor da ondan sizeciddiye almyormu gibi grnmesin?"

Arada byle tatl tatl birbirlerinetaklmalar, satamalar ilikilerine renkkatyor. Onlarn bu mutlu beraberlikleriyeni evlilere rnek oluyor. Ve sevginin62 yllk evlilikte bile srdngstererek zendiriyor. 62 yl evlilikolmak zere, bu mutlu birliktelik tam66 yl srd. Di'li gemi zaman kul-lanyorum. nk Nurhan Sultan (Benyle hitap ederdim.) 6 Austos 2011'debir Ramazan gn aramzdan ayrld.Ona yeni yolunda hayrlar, yceliklerve esenlikler diliyoruz. Dnyamzdanayrlrken ei Yavuz Yekta Bey'in onason sz u oluyor: "Artk tamamenzgrsn. Yeni yolunda zgrce yr."

te aralarndaki bozulmayan sevgi-nin tlsm da buydu belki. Birbirlerininkiisel zgrlklerine sayg duymak.Ve birbirlerini sahiplenmeden sevmek.Bir de ayn yne doru birliktedeimek ve rendiklerini insankardeleriyle paylamak. Ne mutluonlara ki, yaarken birbirlerinin deeri-ni bildiler. Severek, sevdirerek vesevilerek bereketli bir mr srdler

SEVG DNYASI24

SEVG DNYASI25

11. Yzylda yaam olan Tibet'liLangri Thangpa'nn yazd kutsalmetin ve ierii Dalai Lama'nn hayatboyunca kendisine ilham vermi ve Lo-jong diye bilinen bu yazlarn ndakendi anlayn parlatmtr.

Lo-jong retisinin ana ekseni benmerkezci dncelerin tesine gee-bilmek, benliin yaratt hapishanedenve aclardan karak gerek sevgi veefkat duygularn gelitirebilmektir.Tibet'in ruhani lideri Dalai Lama bu

Dalai Lama ve nsann Dnmne Ik Tutan Metodlar

Lojong Metinleri Derleyen: Nihal Grsoy

SEVG DNYASI26

metinden yola karak dnceleri-mizde ve ruhumuzda yapacamzkkl deiimler yardmyla fke,nefret, kskanlk, yalan, sahiplenmeduygusu v.s gibi olumsuz ve ykcdrtlerle ba edebilmek konusundagelitirdii anlay ve metodlar hayatboyunca uygulamaya devam etmi veherkesle paylamtr.

"Her biriniz byk bir potan-siyele sahip olduunuzu ve ken-dinize gven ve biraz abaylaeer isterseniz deiimingerekten mmkn olduunuhissetmelisiniz. Eer imdikiyaam eklinizin ho olmadnya da zor olduunu hissediyor-sanz, o zaman bu olumsuzeylere bakmayn. Olumlu yn,potansiyeli grn ve bir abagsterin." Dalai Lama

Langri Thangpa'nn sekiz ktadanoluan kutsal metnini srasyla, DalaiLama'nn bak asyla anlamayaalalm.

"Dilek tan bile geridebrakan bir azimle

En yksek hedefe ulamak iinBtn hisseden varlklarn

yararna Aziz tutaym onlar her

zaman"

Bu kta Tibete'de ze yaplan birgndermeyle balyor. Gerek Budizminannn eitli okullarnda gereksefelsefi grlerin deiik yaklam-larnda "z" konusu hakknda okaanaliz yaplmasna ramen burada zngeleneksel kii anlamnda kullanldanlalmaldr.

Kiinin kendisine seslendii bu kta-da, efsanevi dilek tayla elde edebile-ceklerinden ok daha fazlasnhisseden, yaayan tm varlklarnyararna dnp altnda, onlarahizmet ettiinde eriebilecei anlatl-yor. yle ya, byle bir ta arzu veisteklerimizin gereklemesi konusun-da deerli olsa da, en yksek ruhsalbymeyi ve eriimi salayamaz.Eer dileimiz yaayan tm varlklaryceltmek, nazik tutmak ise bu dilek,dilek tann yapabileceklerini geridebrakr. nk insan, yaayan tm var-lklarla girdii ilikiler neticesinde ken-disini olgunlatrabilir ve sevgi, efkatgibi en yksek prensipleri uygulaya-bilir.

Hayattayken arzuladmz olumluniteliklerden veya imkanlardanbazlarna sahip olmann koulu dabakalaryla olan ilikilerimizden vegemi yaamlarmzdaki karmikbalarmzdan kaynaklanyordur.Bakalarn nazik tutmak dncesin-den anladmz, bazen bizden daha az

SEVG DNYASI27

ansl olanlara kar hissettiimiz biracma duygusu beslemek olmamaldr.Bunun tam tersini anlarsak bizim iinve dierleri adna yararl olabilir. Budavran, bizim ruhsal ilerlememiz iindierlerinin ne kadar nemli ve elzemolduunun idraki ve kabul esasnaoturmaldr. Bylece onlarn gerekstatsn derinden ravrarz. Bu ekildedndmzde onlarla sayg vesevgi dolu bir iliki kurabiliriz. Sonrakikta yledir:

"Birileriyle ilikiye girdiimdeKendimi ve en aa greyim

hepsinden, Ve yreimin ta derinlik-

lerinden,stn tutaym bakalarn

saygyla."

Burada ne srlen dnce, kiininkendisini bakalarndan aa grmefikri deildir. Kendimizi bolamak,ihtiyalarmz gz ard etmek ya daumutsuz bir vaka olarak hissetmek hideildir. Daha ziyade, yardm etmekiin ne gibi yetilere sahip olduumuzuntamamen farknda olarak, bakalarylailikiye geebildiimiz cesur, fedakr,sevgi ve sayg dolu bir durumdan kay-naklanr.

Gerek tevazuya erimek, ancak buyolla mmkn olabilir. nsan, geldiitekaml seviyesinden dolay uzun

vadeli dnme, doru ile yanl ayrtetme ve karar verme yetisine sahip birvarlktr. Buna ramen olumsuz edim-lerde bulunuyor, ou zaman ayn hata-lar yapmaya devam ediyor.

Doadaki pek ok varl gzlem-lediimizde onlarn sadece ihtiyalardorultusunda yaadn grrz.rnein herhangi bir bcek doru ileyanl arasnda insanlarn yapt gibiayrm yapmaz, ruhsal retilerin kar-makln anlayamaz. Yaptklar kendivarolu seviyesinden kaynaklanr. Bunakarlk insanlarn yaptklarna kararverme yetileri vardr. O zamanhangimiz daha masumuz?

Bu erevede dndmz zaman,alakgnll olmak iin pek ok sebe-bimiz olduunu anlayabiliriz. Evreninbirliini ve btnln anlamak vebar iinde olabilmektir tevazu.nc kta yle der:

"Btn edimlerimde zihnimiaratraym

Ve zihinsel ve duygusalkederler ortaya ktnda

Beni ve bakalarn tehlikeyeattnda kuvvetle onlara

Kar koyup nlerine geeyim"

Burada, tm ruhsal uygulamaclarnve insanlarn yapmas gereken farkn-dalktan sz ediliyor. Hepimiz, olum-

SEVG DNYASI28

suz drtlerimizi, duygu ve dncelerimizi altetmeyi arzulasak da uzunsreli alkanlklarmz ve bunlaragerekli olan panzehiri kimi zaman eldeedememekten, kimi zaman da yeterincegayretle uygulamamaktan onlarnpeinden srkleniyoruz.

Farkndalk haline geldiimizde,tetikte olmamz, kendimizi denetle-memiz ve daha ortaya karken onlaryakalamakta dikkatli davranmamzgerekir. Eer bunu gayretle yaparsakonlara teslim olmayz, kendimizi olum-suzluklara kar korumaya aldmzdaonlarn glenmesine, ortaya kmasnaengel olabiliriz.

"Olumsuzluktan ne anlalmaldr?"Bununla, insann kendisi ve bakalary-la varolu amacnn dnda ilikilerkurmas diyebiliriz. Tm dinlerde veinanlarda insann yn ve yolu belliedilmitir. Sonraki kta yle diyor:

"Naho karakterli varlklargrdm zaman

Youn olumsuzluk ve straplaezilmi,

Aziz tutaym onlar, onlarbulmak zordur zira

Sanki deerli bir hazinekefetmiim gibi!"

Bu kta, belki tavrlar, grnleri,mahrumiyetleri, ekilleri veya bir

hastalk nedeniyle sosyal olarak geriplana itilmi insanlarla ilikiye girmedurumundan sz ediyor. Bu ruhsalolarak insana en ok ivme kazandra-cak davran ve uygulamalardan biri-sidir. Byle insanlarla karlatmzzaman, sanki kymetli bir hazine bul-muasna onlara ihtimam gstermeli-yiz. Sadece hissederek deil, ilikiyegirmeyi ve giriimde bulunmay gzealmak da gerekir.

amzda bunlara bir rnek hayatnmahrum olanlara bakmaya adayan mer-hum Teresa Ana idi. O bu ktada tanm-lanan ideali temsil etmitir. O nedenleruhsal ycelie ulamann gstergesiolan sayg, sevgi, feragat edebilme,kabullenme, hizmet etme, verme,efkat, hogr ve sabr gibi... pek okvasfa sahip olabilenlerin yapabileceikutsal bir itir bu. Elbette herkesinTeresa Ana olmas gerekmiyor ancaketrafmzda, yaammzda mutlaka biryerlerde var olan bu insanlara nasldavranmamz gerektii konusundaideal bir rnek.

Bu insanlar kucaklayarak, bulun-abilecekleri potansiyel katky toplumakazandrmay hedef-lersek, bu ekildeonlar da toplumda bir yerleri ve deer-leri olduunu dnecek, sunulacakbaka potansiyellerini ortaya karmayaalacaklardr. Sonraki ktada yledeniyor:

29SEVG DNYASI

"Bakalar kskanlktan bana Kfr, iftira ve kmsemeyle

davrand zaman Yenilgiyi stleneyim ve Zaferleri bakalarna vereyim"

Kskanlk, insanln en eski vekkl hastalklarndan biri ve bunubal pek ok yanl beraberindegetirebiliyor. Yalan, iftira, gerekleriolduundan farkl alglama, riya... v.sgibi pek ok olumsuzluu krklyor.Kii, karsndakinin her hangi birkonudaki geliimini, baarsn veyasahip olduklarn kabullenemiyor.Kendi deerine ve yapabileceklerinesalam bir zemin oluturmak yerine,kskand kii ve kiileri alaya alma,kmseme, tahrik edici szler sarfetme yolunu tercih ediyor.

Bilge kiiler, byle insanlar adaleteve dorulua davet etseler bile, onlarnkskanlktan alglamalar bozulmuolduundan, nedensiz yere pek oksulamalarda bulunmaya devam eder-ler. Halk arasnda sylenen"Kskanlktan gz kr olmu" deyimibunun gzel bir ifadesidir. O nedenleyaplmas gereken soukkanl birbiimde davranmak, onu hastalkl birkimse gibi hogryle karlaypmcadele yolunu brakmaktr. Teorikolarak geici bir sre zafer kazanmgibi grlebilirler. Siz yenilgiyistlenin. Onun gerei grmesi iin

yapabileceiniz fazla bir ey yok,hogrn ve sabredin ancak bunugerekten yapn. Gerekten yapabilmekiin skunet, sabr, sevgi, hogr vebalama gerekir.

Grdnz gibi bu yenilgi size pekok ey kazandrr. Demek ki, bir an-lamda bu kii ve kiiler ruhsal ret-menlerimiz olma vazifesini stlenmi-lerdir. Sonraki ktada yle deniliyor:

"Yardm ettiim biri veya Byk umutlar beslediim biri, Beni son derece inciterek kt

davrand zaman onu yine de Deerli retmenim sayaym"

Derinlemesine dndmzdebunun byle olduu aka grlyor.O nedenle siz karnzdaki kii veyakiilerin sayesinde btn bu vasflarkazanabilmi ve daima onlarn dadoruyu grp, gerei bulmalar iindilek ve dualarnz srdrebiliyorsanzyaananlardan dersinizi almsnzdr.Yedinci kta irdelediimiz btn uygu-lamalar zetlemektedir. yle diyor:

"zetle, yarar ve sevinsunaym btn analarma,

Hem dorudan hem dolayl, Sessizce stleneyimAnalarmn btn aclarn ve

szlarn"

SEVG DNYASI30

Bu kta "verme ve alma uygulamas"(tong len) olarak bilinen zel bir Budistuygulamay ortaya koyuyor. Uygulamaalma ve verme yoluyla kendimizi ba-kalaryla eitlemeyi ve onlarn yerinekoymay tahayylmzde canlandra-rak kendimizi bakalarnn yerine koy-may esas alr.

Kendimizi bakalarnn yerine koy-mak deyince, motomot kendini baka-sna dntrme ve bakasn kendinedntrme anlamnda alnmamaldr.Bunun olanaksz olduu aka bellidirzaten. Burada kastedilen, kiininnormalde kendisine ve bakalarnakar olan tavrn tersini evirmesidir.Btn olarak bakalarnn refahnakar kaytszzdr. Bakalar iin yapa-bileceklerimiz ou zaman bir duyguveya bir his seviyesinde kalr. Budurum ne kadar kendi refahmza odak-l ve btn ciddiye almadmzngstergesi olduundan ok nemlidir.Burada yaplmas gereken kendimizedknlmzn ve ballmznyounluunu azaltmak ve bakalarnnrefahn ve iyiliini nemli saymayaalacak ekilde durumu tersineevirmektir.

Bu yorumun doru olarak anlal-mas, doru uygulanmas iin arttr.Aksi halde kii kendisini nemsemeye,kendisini deersiz bulmaya balayabilirki, istenilen bunun tam aksidir.

Neticede ruhsal bir yol izlemeninamacnn ve ardndaki motivasyonunyce bir mutlulua ve huzura kavu-mak olduunu unutmamak gerekir.Onun iin kii, tpk kendisinin mutlu-luunun peinde olduu gibi,bakalarnn da mutluluunun peindeolmaldr. Kendisine deer vermeyenher eyine zen gstermeyen, bununiin yeterli bir zemin oluturamayankii ncelikle kendisini sevmiyordur,bakalarn sevip, efkatli ve zenlidavranmas nasl beklenebilir ki?

Uygulama ben-merkezciliinkusurlarn grmemize yardm edecekve bize buna kar koymann yntem-lerini salayacak bir tahayyl etmedir.Bir taraftan normal kiiliimizi vedavranlarmz tahayyl ederkenfarkna varmamz gereken, ou zamankendi amalarna ulamak adna baka-larna aldrmayan yanmz grebilmek-tir. Bunu yaparken bir yandan ihtiyaiinde olanlara odaklanmak, onlarntm aclarn ve skntlarn adeta ken-dinizinmi gibi yaamaya, anlamaya,are bulmaya almak gerekir.

nc olarak da, kendinizi buradakimin menfaatinin daha nemliolduunu deerlendirmeye alan ntrbir dier ahs veya bir gzlemci olarakgrmeniz gerekir. Kendinizi tarafszgzlemci konusunda grebildiinizde,ben-merkezciliin snrlarn da tan-

31SEVG DNYASI

maya balarsnz. Dier varlklarnveya insanlarn refahna ilgi duymannne kadar daha aklc ve adil olduunuancak bu ekilde daha abuk kavraya-biliriz.

Bu noktada artk aydnlanmaya veycelmeye byk bir adm atlmtr.Ben-merkezciliin gc azalm yerinibtnn hayr ve iyiliini stn tutarakalma niyeti ve gayreti almayabalamtr. Son ktada, okuyacak-larmz yledir:

"Btn bunlar kirlenmedenkalsn

Sekiz dnyevi ilginin lekesiyle, Ve ben, btn her eyi

yanlsama bilerek, Yapmadan kurtulaym

esaretten."

Bu ktann ilk iki satr gerek biruygulayc olarak olduka kritiktir. Busekiz dnyevi ilgi, genel olarak yaan-tmza hakim olma eilimindeki tavr-lardr. vgden memnun olmak,kmsendiinde sklmak,baardnzda mutlu, baarszolduunuzda zgn olmak, zenginliesevinmek, fakirlikten daralmak... v.s.Bir uygulamac kendi geliimi iinaba sarf ederken eylemlerinin bu gibidncelerle kirlenmemesine zengstermelidir. nk, grneni amakve arkasndaki geree ulamak iin

benliin farkl ve akn bir biimdekendini bulmas gerekmektedir.

Son iki satrda gerekliin sonsuzdoasna dair kavrayn gelitirilme-sine bir gnderme yaplmtr. Bu satr-lar grntlere kanmamamz ve bun-larn ounlukla yanltc olabileceinianlatmaktadr. Gerekliin dahaderinden anlalmasyla, grntlerintesine geebilir ve dnyayla ok dahasalkl, etkili ve gereki bir ekildeiliki kurabiliriz. Kendinizi bir kezbal olduunuz eylerden kur-tardnzda, bamsz bir varlk olarakeylerin yanlsamaya benzer doasnkefedersiniz. Bu nedenle "yanlsama"terimi sizin eyleri alglamanzlaonlarn gerekte nasl olduklar arasn-daki uyumsuzluktur.

Bu noktada, yreimizi ve zihnimizidntrmenin yani aydnlanmannanahtarnn duygu ve dncelerimizinileyi ekline dair kavrayla dorudanilikili olduunu gryor, istersekdncelerimizi eitmenin, kontrol alt-na almann ve dntrmenin mmknolduunu anlyoruz. Gerekli olan zihin-sel disiplin zorlama ile salanamaz. Budnmn gnlden kabullenmeyedayanmas gerekir. Ancak o zamangerekten bir retiyi izlemeye koyula-biliriz. Ruhsal bir yolla bu ekildeilikiye girmek zihnimizi dntr-menin tek yoludur.

SEVG DNYASI32

Ahlk KavramnnKaynaklarYaln Kaya

Ahlk - IV

33SEVG DNYASI

Ara Deerlendirme

Ahlk konusunda yazlan eski felse-fesel metinlerde "neride bulunma"eilimi ar basyordu. nsanlara "iyi vegeerli" davran biimleri nerenfelsefeciler bir eit reformcu rolstleniyorlard. Bu balamda, herkesinzerinde gr birliine varabileceibir ahlk dizgesinin bulunduu, bununbilinebilecei, geerliliinin kant-lanabilecei, bylece de genel bir kabulgrebilecei varsaymlar yatyordu. Butr reete vermeye dayal bu yaklam,ikibin yl akn abalara karn olumlubir sonu vermedi. Hibir felsefeci,genel geer olan, evrensel ve mutlakdenilebilecek bir ahlk kural formlyaratamad. Evrensel olmaya en yaknkural - ki bu kurala Mac Iver "altnkural" adn veriyor- sa ve Kanttarafndan da nerilen ve evrenselliksavnda olan "bakasnn sana yap-masn istemediin eyi sen de bakas-na yapma" kural olarak saptand.

lk bakta "evrensel" ve "altn" gibigzkse de, bu ilkenin bile baz sorun-lar var. Birincisi, bu "altn kural"davranlarmzn ieriini deil bii-mini belirlemektedir. Soyut, biimseldzeyde kald iin de davranlar-mzn zgl nitelikleri konusunda bizebilgi vermemektedir. kinci sorunu iseu: Bu kuraln her toplumda uygulan-mas olanakl deildir. Davran ve tep-kilerde karlkllk anlay btninsanlarn eit olduu varsaym ze-rine kurulmutur. Oysa insanlarneitlii dncesi tarihsel gelimenin

ok ge bir aamasnda ortaya kmolan yeni bir grtr.

Ahlkn Kaynaklar

Ahlk konusunda aratrma yapandnrler ahlkn kayna olarak temel olguyu ne karrlar.

1. Ahlkn tanrsal ve akn (transan-dan) kkenli olmas,

2. Ahlkn birey kkenli olmas, 3. Ahlkn toplumsal kkenli olmas. imdi srasyla bu temel kayna

inceleyelim.

1. Ahlkn tanrsal ve aknkaynakl-kkenli olmas:

Ahlk kurallarnn somut olgulardankarlamayacan, mutlak ve evrenselbir nitelik tamas gerektiini dnentm idealist filozoflar ile teologlarahlk akn bir kaynakta aramanngerekli olduunda dn birliiiindedirler. Ahlk normlarn aknveya tanrsal bir kaynakta aramannbaz skntlar da vardr kukusuz.

Onu akn bir kaynakla temellendirenbir kii ne denli bilgili, zeki ve iknaedici olursa olsun, tartmasnn zndemutlaka inanca yer vermek zorundakalacaktr. stelik temel nermelerdenbir ksm tartmasz ve kantsz olarakkabul edilmek zorundadr. Bu durumbelki de uzun dnemde ahlktan okahlkszln nedeni olabilir. Ahlkkurallarnn mutlak-evrensel olduunusavunmak, bir noktada uygulanmasolanaksz kurallar topluma zorla ben-

SEVG DNYASI34

imsetmek anlamna gelmektedir.

Toplumlarda karlatmz ikiyz-lln ve yozlamann nedenlerindenbiri de bu olmaktadr. Ahlkndayandrlmak istendii inan, akla vebilime deil; duyguya, metafiziksezgiye ve telkinlere dayand iineletiriye kar son derece duyarldr.Bu nedenledir ki akn ahlk anlay,gnmzde geerli olan demokratikynetim sistemlerinin zne tersdt gibi; eletiriyi dlad veinsan akln olmasa da olur bir eolarak grd iin, insancl ahlka daters dmektedir. stelik, demokrasiyive insancl ilke olarak dlayan birahlk anlaynn mutlak ve evrenselolduunu ne srmesi, kendi iindede elikili bir durum yaratmaktadr.

Ahlk, insanlar ve toplumlar dahaolumlu, yaratc, dayanmac ve mutluortamlara tayabilecek kurallar getir-melidir. nsanlara totaliterce ynetilme,bas-k, sava ve dmanlk getiren,dnceyi snrlayan, ikiyzll veyozlamay bir aamada doallatrankurallar, ahlk kural olarak deer-lendirmek olanakl deildir. nsan akl-na uygun kantlarla desteklenmeyecekher ahlk nermesi, sonuta ahlks-zln kaynana dnebilmektedir.Bunun rneklerini dinde, toplumyaamnda ve siyasette binlerce yldrbol bol yaad insanlk. Kukusuz kimutlak-evrensel ahlk anlayn aknkaynaklara dayandrarak yola kankiiler bu ii kt bir amala yap-madlar. sa, insanlk tarihinin grd

en zverili, yumuak ve insancl tipler-den birisiydi. Ama ne var ki insanlarca,Tanr'nn olu idi ve babasnn adnakonuuyordu. O zaman sa'nnsyledii en iyi niyetli szler bilefanatik inananlarca en acmasz zlmaletlerine dntrlebildi.

zetle denilebilir ki insanst kay-naklara dayanan her ahlk kural, heran insanlar zerinde bask kurmann birarac haline getirilebilir. Ahlkn sonu-ta ahlkszla dnmemesi, ycelt-meyi amalad insanlar ezmemesiiin insancl temellere dayanmaszorunludur.

20. yzyln nemli dnrlerindenFransz filosofu Henri Bergson (1859-1941) "Ahlk ile Dinin ki Kayna"adl kitabnda iki tr ahlk anlayndansz eder. Birinci tr ahlka Bergson,kapal ahlk adn verir. Kiisel olma-yan, toplum basklarndan doan, oto-matizm biimini alm tabulardan kuru-lan ve kiisel durumlar gz nndebulundurmayan ahlktr bu sz edilen.

Bergson bir de ak ahlk kavramnayer verir. Ona'a gre insanlara zg,esnek, deiik kiilikleri hesaba katanve bylece evrensel bir ar biimineykseltilebilecek bir ahlk tr akahlktr. Sekinlerin, kahramanlarn,nderlerin ahlk olan bu ak ahlk,nyarg ve grenekleri ykarak, aslndabir zgrlk yarats, yaamn heryaratc gelimesinde kendini belirten,onu ileri gtren yaam atlmna balyeni dzen kurar.

35SEVG DNYASI

Dinsel inanlar gnmzde kkten-dincilik biimine dnerek/dntr-lerek, ada kazanmlara srt evirerekgemiin deerlerine sk skya sarl-makla yeniden kapal ahlkn savunu-culuunu yapmaktadr. Ak bir top-lumda kapal ahlk sisteminin yrme-yeceini ne sren amz dnrlerikonunun dikkatle irdelenmesi gereininaltn iziyorlar.

2. Ahlkn birey kaynakl-kkenli olmas:

Bireyden ya da doru deyile insandoas hakkndaki eitli varsaymlar-dan yola kan felsefeciler, bilimadamlar ahlkn kaynan bireysellik-te bulduklarn ne srerler ne var ki,birbirlerinden ok farkl sonularavarrlar. nsan doasn belirleyen ennemli unsurun "akl" olduunu ilerisren Aristoteles gibi dnrekarlk, insan aslnda "haz"zn yn-lendirdiini, insann "tembel" ve "hain"bir yaratlta olduunu, "yaratc"ynnn ar bastn, "saldrgan" ve"ykc" olduunu, "igdsel olarakahlk kurallarn bildii"ni vb. ilerisren yzlerce dnr ve yazar kt.

Ahlk felsefesinin tarihsel sretekigeliimini incelediimizde Epikuros,Luther, Machiavelli, Hobbes,Rousseau, Hegel, Marx, Mill, Freud,Dewey, Fromm, Rogers, Maslow,Lorenz ...ve daha birok dnrn,insan doasna ilikin bir dolu eylersylediklerini, ne var ki hibirisininsylediini bir dierininkini tutmad-

n grmekteyiz. Toplum bilimciler,ahlk konusunda her istedikleri grdestekleyecek kantlar toplamaktanasl zorluk ekmedilerse, insan mode-lini dayanak olarak alan dnrler detarihten, toplumdan, gnlk yaamdan,eitli psikolojik yaklamlardan yarar-lanarak kendi modellerinin geerliliinikantlamaya almlardr.

Eski Helen dncesinde insanlar,eylemlerinin yaratt "sonulardan"sorumlu tutuluyordu. Hristiyananlaynda ise, insanlar yalnzcaeylemlerinden deil "niyetlerinden"tr de sorumlu tutulur, gnahkrsaylr oldular. Aziz Augustinus'a greinsann kty semesi, ruhundaki bireksiklikten kaynaklanmaktayd. "yiama, bu eksikliin sorumlusu kimdir,Tanr deil mi?" sorusuna verdii yantise olduka kaamakt:

"Eksiklik, olmayan bir eydir, dolay-syla yaratlm olamaz ve Tanr'nn buite bir sorumluluu yoktur!" Tanr, buszlerle bir bakma aklanm oluyordu.

Antik Helen ve Roma Stoaclarnagre insanlar doalar gerei eittirler.nsanlarn doutan eit olduklar bii-mindeki Stoa ilkesi balangtaHristiyanla da yerlemiti. Ne var kitoplumda etkin ve buyurucu bir konu-ma getikten sonra Hristiyanln bututumu deiecektir. rnein Protestanreformcusu Luther'e gre insan zndekt bir yaratktr, doru olan semeyetisinden yoksundur. stelik Tanrkarsnda zgr bir istenci de olamaz.

SEVG DNYASI36

Reformcu Calvin'e gre iki tr insanvard. Tanr'nn lutfu stnde olanlar veebedi lnete uram olanlar.

Daha sonraki yllarda doast g-lerin egemen olduu Orta a'dan,doal glerin egemen olduu bir aageildi. Rnesans sonras, insan doashakknda olumsuz varsaymlardan yolaksalar da Machiavelli, Hobbes gibidnrler ahlksal ve siyasal anlay-lar dinsel grn etkisinden kurtar-mak iin youn aba harcadlar. Dahasonraki yllarda Hume, insan daha azbencil daha ok zgecil davranlarsergileyen bir yaratk olarak tanmlad.

Rnesans ve Aydnlanma ile balayangelime iinde, byk ldeHristiyanla bal Bat ahlk sistem-leri nemli deiikliklere urad, katkurallardan uzaklalarak zgrlkve aklc bir ahlk anlayna ynelindi.

Spinoza, Hegel, Goethe, Marx veFromm, insan doasnn en belirleyiciynn, insann retkenlii'nde buldu-lar. Freud'a kalrsa insann belirleyicizellii libido adn verdii bir tryaam gc ile cinsel igdleri idi.Lorenz'e gre insan doas; akl, iyi,kt gibi niteliklerle deil, ancakvaroluunu niteleyen baz temel elik-ilerle tanmlanabilmektedir. Yukardakilisteye Thomas Hill Green, BernardBosanqueti, Francis Bradley, HenrySidgwick gibi idealist ve sezgicilerle;Franz Brentano, Nicolai Hartmann,Max Scheler gibi olgucular da ekle-mek olanakldr.

Grld gibi, bireyi k noktasolarak alan ahlk anlaynn sonsuzdenilebilecek kadar ok eitlilii var.stelik bireyden hareketle ahlk norm-larna ulamak isteyenler hem aknlkyanls ahlkbilimcilerin hem detoplumbilimci ahlklarn dtbaz amazlarla karlamaktadrlar. Birdefa bireyin, sezgileriyle veya igd-leriyle baz eyleri nsel (a priori)olarak bulabileceini varsayarak yolakmann mantksal ve bilimsel kant-lanma zorluu bakmndan, Tanr'ya yada tanrsal bir kaynaa dayanarak ahlkyargs gelitirmekten pek bir farknnbulunduu sylenemez.

Bireyden yola kanlarn karlatbir baka sorun da dier ahlksal kay-naklardan daha ok eitlilik sergileme-si olmutur. Bylece, evrensellikle g-relilik arasnda sregelen tartmaya birzm getirilmedii gibi, sorun birazdaha karmaklam grnmektedir.Aslnda bu denli temel, karmak veok boyutlu bir sorunun, byl birformlle, bir kalem darbesiyle zl-mesini beklemek abes olurdu. Hele2500 yl sren bir entelektel serveninulat tkanmlk noktasndan sonrabyle sihirli zmlerle ortaya kmayaalmann byk bir cesaret ii olduuda ortada. Bununla birlikte, en azndaninsanln bilgi hazinesinde binlerceyldr birikmi malzemenin daha iyideerlendirilmesi, yeni almlaragidilebilmesi olanakl olacaktr.

nmzdeki sayda "ahlkn toplum-sal kaynakl oluu" tezine deineceiz.

Bilinli YaplanRiteller

Gnlk hayatmzda farkna varma-dan yaptmz sradan ritellerin dn-da, evlilik trenlerimiz, ibadetlerimizveya aramzdan her hangi bir birisi ay-rlp da te aleme getiinde yapt-mz seremoniler gibi bilinlice, niyetederek yaptmz riteller de vardr.

Hemen hemen her insan toplulu-unda bu tarz seremoniler gelenek-lerini devam ettirse bile, moderntoplumlarn baz kesimlerinde bun-larn ou kaybolmu veya tketicifestivalleri denilen formadntrlmtr.

Eski Gn Inn Son Saatleri Yazar: Thom Hartman eviren: Arn nan

37SEVG DNYASI

SEVG DNYASI38

Bunun byle olmas elbet ki en fazlaocuklarmz etkilemektedir. Geriyeokullardan mezun olma trenleriyleorduya kabul trenleri kalmtr. Diniinanc ar basan ailelerde yetienocuklar ailelerinin eskiden beri uygu-ladklar ritelleri yine de devam ettire-bilmekte ancak istisna olmaktan teyegeememektedirler.

Amerikan toplumunun sal ileilgili yaplan istatistikler 15 ila 19 yaarasndaki ocuklarda gzlemlenenintihar vakalarnn 1970 ile 1990 yllararasnda neredeyse iki katna kmolduunu gstermektedir. ntihar vecinayet, Amerikan gen nfusundakilmlerin te birini oluturmaktadr.

Riteller bir toplumu, kltr, aileyiveya bir ilikiyi bir arada tutan veinsanlar birbirine balayan nemli biredir. Modern toplumlarda ne yazk kibu tarz uygulamalar bozulmakta yerinisradan ve farkna varlmadan yaplanriteller oluturmaktadr. u anda oku-duunuz blmn taslan okuyan birarkadam e-posta gndererek unlarsylemiti: "Geen gece ritellerin ar-tk eskisi gibi olmadn dnm-tm. Bu akam kzm okulunda nemlibir organizasyona trenle kabul edildi.Eskiden bu tarz trenlerde konumac-lar kabul edilen kiilerin deerleriyleilgili bir konuma yapmay yelerlerdiama imdi grdm ki bu ok eskidekalm ve sadece fiziken orada bulunanbir grup ocuu elendirmek amacylayaplyor. Sanrm senin kitabnda vur-gulamak istediin tam da bu olsa ge-rek. Bence hepimiz iin neyin nemliolduuyla ilgili deer kayb yayoruz."

"Peygamberin Yolu" isimli kitabmdabir Apai Kzlderili kabilesine mensupolan bir kzn ergenlie gei treniniyazmtm. Bu kz byle bir ritelleaslnda kadnla gei yapyordu. Bubinlerce yldr uygulanan bir riteldi.Benzer riteller, zerinde alma yap-tm tm eski kltrlerin vazgeilmezparalaryd.

Her biri hem bireyler hem de kltr-ler asndan zengin anlamlar ierensaysz ritele tank oldum. Bunlararasnda tamtam alma seremonileri,konuma halkalar, terleme/arnma se-remonileri de vard. En bilinen OrtaAmerika yerlilerine ait ritellerdenbirisi de konuma halkalardr. Butrende kutsal bir obje (bu bir denek,bir kartal ty veya baka bir ey ola-bilir) elden ele dolatrlr. Yalnzcaelinde kutsal obje bulunan kii konua-bilir. Dierleri ise konumacyla sayglbiimde gz temas kurarlar ve azn-dan kan szcklere konsantre olurlar.Bylece kutsal obje elden ele geer veyeler birbirlerinin szn kesmedenveya yorumda bulunmadan, soru sor-madan sralarn beklerler. Eer kiikonuann syledikleriyle tamtamnaayn fikirde ise bunu belli etmekamacyla boazlarndan deiik bironaylama sesi karrlar. Ancak limit-leri sadece buraya kadardr. Konumasras kendisine gelen kii ncelikleYaratcya kreder. Sonra kendisineyaam armaan eden anne ve babasna,kendisini dinlemeye gelen ve konu-tuklarn paylaan dier kiilereteekkr eder. Ancak bundan sonraarzu ettiklerini konuabilir. Byle birtrende kiiler hem sabr hem de sayg

SEVG DNYASI39

duyma deneyiminden geerler. Bu sonderece olaanst ve balayc birdeneyim olur onlar iin.

Eski insanlar ritelin nemini anlarlarve hayatlarn bununla doldururlard.Bylesine bir yaam tarzyla gvensizdnyada kendilerine hem son derecegvenli bir ortam yaratm hem desrekli olarak dnyay dolduran kutsal-l hatrlam olurlard.

RTELLER YENDEN KEFETMEK

Ritel ve seremonileri hayatnza ye-niden ardnzda onlarn yaam-nza kattklar deiiklikleri hemen farketmeye balarsnz. Bunlar zamandanzamana deiebilen veya sizin kefet-mi olduunuz riteller olabilir. Ayrcaeski ritelleri de uygulayabilirsiniz.

rnein eimle birlikte her sabah birka dakika meditasyon yaparz. Evimi-zin yaknnda bulunan bir ormanniindeki mabede giderek dua ederiz. Buyryler esnasnda dikkatli gzlem-ler yaparak, Yaratcyla iletiime gee-riz. Yemee balamadan veya en sevdi-

imiz arab yudumlamadan nce -kr duas yaparz. Sabah yataktan kalk-madan nce eimle sarlr, birbirimizesevgimizi sunarz ve o gn yapacak-larmz konuuruz. Bylece bize hedi-ye edilmi olan yeni gne de sayglar-mz sunmu oluruz. Bunlarn hepsieimle birlikte kefetmi olduumuz vebize kutsal gelen seremonilerdir.

Arkadalarmzla birlikte olduumuz-da ise konuma halkalar olutururuz.Haftalk meditasyon seanslar iinarkadalarmz evimize davet ederiz.Siz de kendi ritellerinizi kendinizoluturabilirsiniz. Bir ka hafta sonrabunlarn yaamnzn doal bir parashaline geldiine tank olursunuz.

Bu tarz riteller sayesinde - yaniyemek ncesi Tanrya kranlarnziletmeniz, ormanda gnlk yryleryapmanz veya mahallenizin en bykcaddesinde yry yaparken kenardagznze arpan imleri, allklarveya aalar fark etmeniz - atalarnz-la manevi balar kurarsnz. Onlarnbilgeliklerini bugne tarsnz.

-BTT-

SEVG DNYASI

Fransz bilim adam Dr JacquesBenveniste, aratrmalarda DNAhcrelerinin belli bir frekansta foton(k) yaydn, farkl hcrelerin farklfrekansta titretiini, farkl titreimdekiiki hcre yan yana geldiinde yeni birfrekans oluturup birlikte bu frekanstatitremeye baladklarn ve elektromanyetik dalgalar ile bir alayanyaratp k hznda yolculuk ettiinikefetmi.

1980`lerde balatt almalarndasuyun hafzas olduunu anlam. Suyabir madde ekleyerek bunu 1 milyon kezsulandrm ve zel bir alet ile arhzda kartrarak o maddenin yok ola-can tahmin etmi ama hl madde-nin suda mevcut olduunu grncedeneylere defalarca milyonlarca kezdaha sulandrarak devam etmi. Ancakne kadar sulandrsa da suyun iine enbata eklenmi olan maddenin yokolmadn tespit etmi. O zaman suyunyklenen maddeyi bir ekilde hafzayakaydettiini anlam. Bir baka dene-yinde suya bir zehir yerine sadece zehi-rin frekansn yklemi ve aynen zehirinkendisi eklenmi gibi iine koyulansinekleri ldrdn tespit etmi.

Benveniste'nin aratrmalarn phe

ile karlayan Queens Belfast niver-sitesi Profesr Madeleine Ennis, Av-rupa lkelerinde yaplan bir aratrmagrubuna katlm. Fransa, talya,Belika ve Hollanda`dan oluan ekipProfesr M. Roberfroid tarafndan koor-dine edilmi. Belika Katolik niver-sitesinde, Benveniste'nin kullandorjinal deneyin daha rafine edilmiinikullanarak, yaplan uygulamayla ilgiliher drt laboratuardaki bilim adamlardeney solsyonlarnn iinde ne ol-duunu bilmeden almlar. Hatt tp-lerin bazlarnda sadece saf su varm.Tm deney bamsz bir bilim adamtarafndan koordine ediliyormu. Bukii tm solsyonlar kodluyor ve bil-giyi topluyormu ama deneylerde bilfiilalmyormu, bu yzden yalan dolanayer kalmam. Yaplan tm deneylerBenveniste'nin sonularn desteklemi.Benveniste buna karlk "12 sene nce-ye, bizim baladmz noktaya gittiler"demi. Benveniste ayrca "Biyo-kimye-vi maddelerin yayd sinyal kaydedilipinternet aracl ile dnyaya yaylabilirve bu sinyal biyolojik hcreleri sankigerekte o madde varm gibi etkileyipdeiim yaratr" demi.

Unutmayalm ki; insan bedeninin

40

Suyun Hafzas VarDerleyen: ule Kayseriliolu

SEVG DNYASI

%85`i sudur. Dncelerimiz ve konu-tuklarmz bedenimizdeki suya kay-dedilir ve o kalitede yaarz. eklimizi,salmz ve hayatmz biz oluturu-ruz. Yaam muhteem bir enerjiseldanstr, frekanslarn uyumu, birlemesi,atmas, i ie gemesi, aa-yukar,saa-sola, zt ynlere dalgalanmasnndans.

"NDE SU OLAN ENNSTNE YAZILMI VEYA SZELSYLENM OLAN SZCKLER,DNCELER, SUYA ALINMIOLAN MZK VEYA OYNATILMIFLM LE SUYUN YAPISALZELL DER."

Masaru EMOTO

Yaratc Japon bilim adam MasaruEmoto`nun almasnda somut kant-larla insann titreimsel enerjisinin,dncesinin, kelimelerin, fikir ve m-ziin, hatt son yapt almalardasuya oynatlan filmlerin dahi suyun mo-lekler yapsn etkilediini ispatetmitir. Su bu gezegendeki yaamnkaynadr. Beden bir snger gibidir vehcre denilen, sv dolu trilyonlarcaodacktan oluur. Yaammzn kalitesisvmzn kalitesi ile direk balanthalindedir. Su son derece uyumlu birmaddedir. Fiziksel ekli kolayca bulun-duu ortama adapte olur. Fakat deiensadece fiziksel ekli deildir, moleklerekli de deiir.

evreden ald enerji veya titreimlersuyun molekler eklini deitirir. Buanlamda su sadece grsel olarak evre-sel durumu yanstmaz, ayn zamanda

molekler anlamda da yanstr. Emoto, grsel anlamda bu molek-

ler deiimi belgelemekte. Su damla-cklarn dondurup, fotoraf ekme ka-pasitesi olan bir karanlk alan mik-roskobu altnda inceliyor. Yaplan al-malar evresel etkilerin suda yarattmolekler deiimi aka ortaya koy-makta. Emoto dnyann deiik kay-naklarndan alnan ve deiik durumlar-da olan suyun kristalize ekillerindebirok byleyici farkllklar kefetmi.Akarsulardan ve kaynaklardan alnan suok gzel geometrik ekilleri olankristal desenler gsterirken, sanayi veyerleimin youn olduu yerlerden aln-m kirli ve toksik su ile su borularnda,depolarda bekletilen durgun sudamtlm olsa bile kesin olarak ekil-sel bozukluk ve rastgele olumu kristalekiller oluturuyor.

Canl ve her duygu ve dncemizetepki veren bir madde olan suyun,evresindeki titreim ve enerjiyi kolay-ca kopyalad aka ortadadr. Su, birey sylendiinde, ona ktarldnda,annda etkilenmekte. Su hcreler arasbilgi al-veriini salar. Bu ekilde varolabiliyoruz.

Sizin gn iinde dndnz vesylediiniz her ey tm hcrelerinizietkiler, nk bedeninizdeki su bunlarnenerjisini kopyalayp hcrelere datr.Dolays ile siz bir bakma dn-dnz ve konutuunuz eyler olur-sunuz, bedeninizi de etkilersiniz. "Benhep hasta olurum." dediinizde iinizdedolaan su o kaliteye brnp bunuhcrelere iletir. Dndklerinizin vekonutuklarnzn kalitesinde yaarsnz.

41

SEVG DNYASI42

nsan zamann tesindeki bilindzeyine hazrlayacak olan iki sihirliszck vardr. Sevgi ve yilik. Fakatbunlarn yannda bir szck daha varki, buna ulamak daha zordur. HLK.Sevgi ve iyiliin bize getirecei duygu.

Nedir hilik? Nasl bir duygudur?Hilik'ten ne anlyoruz? stersenizkonuya nce madde boyutunda hiliihissetmekle balayalm. Eer birgn,yaadnz yeri bir uzaylya tarifetmek durumunda kalsaydnz, ne gibibir cevap verirdiniz? Bilimsel verileredayanarak belki unlar syleyecek-tiniz. "Samanyolu ad verilen

muhteem bir galaksinin, d kenarndayer alan kk bir gne sisteminin,nc gezegeninde yaayan varlk-larz." Ama bu cevap onun iin hibiranlam ifade etmeyecekti. nk sa-manyolu galaksisi 200 milyar gnetenoluuyordu. Ve evrende bizimki gibi,milyarlarca baka galaksi de vard.Bizim iinde bulunduumuz gne sis-temi gibi, milyarlarca gne sistemi biraraya gelerek bir galaksi meydanagetirir. Milyarlarca galaksi de, birarayageldiinde bir evreni oluturur.Sonsuzlukta birok evren dnn ve oevrenler iinde kendinizi!.. Bu duygusizi mutlaka hilie gtrecektir.

Hilik, SiziBilgelie Gtrr Erol Yurderi

43SEVG DNYASI

Bir spiritel bilgi bakn bu sonsuz-luu nasl anlatyor:

"Enini bilmediiniz bir geni-lik, ucunu dnemediiniz biruzunluktasnz. Ve biliniz ki,mutlak imdi sizin iinde bulun-duunuz o yer bile snrldr, birbaka usuz bucakszn iinde.Ve biliniz ki, ylesine uzanmtruzunluklar, genilikler. Ve bilinizki, en bilemeyeceiniz yerin, engremeyeceiniz yerin enstnde yalnz O, yalnz O'nunemri vardr. Ve imdi siz kk-lnz bylece grp,O'ndan, O'nun emrinden pheetmenin ne olduunu dnn."

Sonsuzluk!.. Gne sistemimizi,galaksileri, evrenimizi, sonsuzlukolarak dnelim!.. Hepimiz, sonsu-zluun birer paralaryz. Fakat bizinsanlar, sonsuzluk iinde kk birnokta bile deiliz. Ama evrende biryerimiz var. Ve bir ruh varl olarak,bu sonsuz yolculukta tekml ederek,Yaradan'a doru gidiyoruz.

Bu gidite iki byk kombinasyonvardr. Bunlar, "kukusuz sonsuzluk"ve "koulsuz sevgi"dir. nk bizinsan varlklarnn ve btn ruh varlk-larnn -hangi boyutta olurlarsa olsun-lar- yryecekleri yollar ve yaayacak-lar tekmller, devaml bu iki kombi-nasyondan geer.

Kukusuz sonsuzluk geometrik birekildir. Ve hep yukarya doru birgidi vardr. Hep bir aama gerektirir.Ve sonsuzluktur. Hibir kukuya yervermez. Koulsuz sevgi de geometrikbir ekildir ve onda da hep yukaryadoru bir gidi vardr. Hep bir aamagerektirir ve sonsuzdur. Unutmayalmki, sonsuzluk da bir noktadr veYARADAN'LA bir olabilir ancak.Fakat tekmllerimiz iin bu iki eklinoluturduu kombinasyon arttr.nk ykseli, z bulu, bu kombi-nasyonu gerektirir. Kukusuz sonsuzlukve koulsuz sevgi. Ancak bunu yaay,bunu idrak ve farkndalk, insanlaristenen uur ve uurluluk dzeyinegetirecektir. Evrenimiz de ok bykbir uurdan olumutur. Ve onu ancakiimizde, zmzde yaayabiliriz. Onuancak uurumuzda yaatabiliriz. Fakatnemli olan O'nun n, bilgisinizmzde ve uurumuzda bul-mamzdr!.. Ve bunu ta iimizde hisset-memizdir. Bu duyguyu, bu uurukoulsuz sevmemizdir.

Evrende hiyerarik bir dzen devardr. Bizlerin zerinde deiik dzen-ler ve planlar yer alr. Bu dzenler veplanlar hep var olmutur ve olacaktr.Btn varlklarn tekml seviyelerinidzenleyen planlar vardr. Bu dzen-lerde ve planlarda yer alan varlklar da,tekmllerinde farkl aamalar yaparak,belirli kaplardan geerek, oralaraulamlardr. Btn bu dzenler veplanlar tekml zincirinin halkalardrve birbirlerine skca kenetlenmilerdir.Bu dzenlerin varlklar dncede, iyi-

SEVG DNYASI44

likte, bilgide ve sevgide belirli birolgunlua erimilerdir. Onlar dahikendilerini sonsuzlukta bir nokta olarakgrmektedir. nk Tanr bilgisinin vesevgisinin sonsuz olduunu grmler,ykseldike kendi kklklerininfarkndaln yaamlardr. Ve buonlarda bir "hilik" duygusu olutur-mutur.

Manevi anlamda hiliin tarifi udur;"Hilik, Tanrnn ycelii ve bilgisikarsnda, O'na hayranlk ve saygduyarak, kendi kklnn farkn-daln yaama halidir." Hilikte bil-ginin getirdii byk bir tevazu davardr. Hilik ayn zamanda byk birbilgeliktir. Ayrca hilikte kendini, yeri-ni ve haddini bilme hali de vardr.

Evet, yaam bir sonsuzluktur. Bunubir bilebilsek!.. Korkularmzdan, kon-trollerimizden, kendimizi "ben"dediimiz duygularmzdan bir kurtara-bilsek! nce kendimizi, sonra herkesi,sonuta hilii sevebilsek!.. Hilikkadar klebilsek, o noktaya vara-bilsek!.. O zaman neler olacan,nerelere varabileceimizi bir gre-bilsek!.. Bunu, imdiki halimizle birkyaslayabilsek, bir karlatrabilsek!.

Bizler buraya doru yol alan varlk-larz. Btn ruhsal almalar bizizmze, Tanr'ya gtrmektedir. Amahereyden nce bilgelie doru bykadmlar attrmaktadr. te burada bul-mamz, ulamamz gereken yer "hilik"olmaldr. te bu hilik, sadece bu hi-lik, bizi bilgelie gtrr.

Tekrar sonsuzlua dnelim.Sonsuzluk, usuz bucakszsonsuzluk!.. Bizler busonsuzlukta sadece birnoktayz, grnmeyecek kadarkk bir nokta, tpk dncegibi, tpk bilgi gibi Dnn!..Tanrnn bykln, gcn,bilgiyi ve sevgiyi dnn!..renilen btn bilgiler ise,kck bir nokta.Bu noktalar hep birlikteoaltalm, bir gibibyltelim. nk bu bilgininve sevginin bymesidir.Hep birlikte bunun bilincinevaralm. nk artk gerekzamandr, uyan zamandr.Bu uyan hep beraberyaayalm!.. Bu yakalayalm!.. Bunun yolu dadorunun yoludur. Tanr'nn,ilhinin, sevginin yoludur.nsan olmann yoludur,birliin yoludur. Ve buradakien byk bilgi ise "hilik"tir.Tanrya, birlie varmann yoluhilikten geer. Bunu saknunutmayalm!..

Modern dnyann insan sonunda iyi-lik kavramn da kendi bencilliinininal yapna yolunda. stelik bununadna da "zgeci/bakac bencillik"diyorlar. Bilim adamlar gnde birkatane alndnda her trl hastalca iyigelen iyilik tabletlerinin (!) peindeler.stelik bunun bir dizi bilimsel aratr-malarn yapmlar bile.

yiliin yayd k hangi devirdeolursa olsun hep gzleri kamatracakdenli gl olmutur.

Modern dnyanninsan sonunda iyilikkavramn da kendibencilliinin malyapma yolunda. ste-lik bunun adna da"zgeci/bakac ben-cillik" diyorlar. Bilimadamlar gnde birkatane alndnda hertrl hastala iyigelen iyilik tablet-lerinin (!) peindeler.stelik bunun bir dizibilimsel aratrmalarn

yapmlar bile. Bu konudaki en ilgiekici aratrmalardan birisi AllanLuks'un "yiliin iyiletirici Gc"adn verdii kitabnda dier insanlarayardm etmenin bedensel ve ruhsalsalk zerine yapt etkileri incelediibir alma. Luks'un almas 3000den fazla gnlly ve 20 adet organi-zasyonu kapsayan bir alma olmu.Bu kiilere ve organizasyonlara biranket almas gndererek iyilik yap-tktan sonra kendilerini nasl hissettik-lerini sormu. almann sonucunda

A R V D E NYAYINCILIKTA 50 YILNisan 2005

Nelda Bayraktar

Ne Kadar yilik,O Kadar Salk m?

iyiliin, kiinin sal zerine bykbir etkisinin olduu, hastalklarn vebedende oluan rahatszlklarn fizyolo-jik ve psikolojik etkilerini azaltttespit edilmi. Bu kiiler iyilik yaptk-tan sonra kendilerini ar derecedezinde hissettiklerini sylemiler.Gerekten de iyilik yapan kiilerinstres seviyeleri dmekte ve beden-lerinde doal ar kesiciler diye tabiredilen endorfinler ykselmektedir.Bylece de kii duygusal adan bykbir rahatla kavumaktadr.

YLK TABLETLER!

Bir baka aratrmac Selye iseHayatn Stresi adn verdii kitabndabirok hastaln temelinde yatan stresiincelemi ve bunu yenmenin tek yolu-nun zgeci/bakac bencillikten getii-ni sylemitir. Dier bir deyile bu,bakalarna iyilik yapmann aslndakiinin kendisine iyilik yapmasanlamna gelmektedir.

Her iki aratrmac da, obezite, uyku-suzluk, ba ve srt arlar, depresyon,grip, artrit ve kanser de dhil olmakzere pek ok rahatszln kt etki-lerinin iyilik yaparak geebildiinikantladklarn sylyorlar. nsanlariyilik yaptklarnda elbet ki sorunlar vearlar tamamiyle gemiyor, ancakkendilerinin dnda olan bir eye odak-landklarnda etkileri azalyor ve dahaaz endie duyuyorlar. Evet, bu aratr-malara kim ne syleyebilir ki? Hepsi

de bilimsel zellik tayan ve uzunsreli analizler sonucunda elde edilmibulgular. stelik bu konuda yaplmolan aratrmalar yalnzca bunlarla dasnrl deil. Dnyann en nl niver-sitelerinde yaplm bir dizi aratrmadaha var ve hepsi de dzenli olarakbakalarna iyilik yapan insanlarnlm oranlarnn dierlerine gre dahaaada olduunu tespit etmi bile.

Kendilerine bir yarar salamayacasrece bakalarna iyilik yapmaktankaan ve her hangi bir etkileimdebulunmaktan bile korkar hale gelmiolan insanolunu, salt kendi salnkorumak adna iyilii birer ila gibialmalar m isteniyor onlardan? yiliibirer tablet gibi alglamayan birokinsan da yaamakta aramzda. O haldebu tarz kiilerin iyilik yapmak arzularya da gdleri nereden geliyor?Aratrmaclar bu konuda da bir dizialmalar yapmlar.

ERNST FEHR'DEN FARKLI BR ARATIRMA

Zrich niversitesinden Ernst Fehr,bir dizi aratrma yaparak insanlarnsonunda elde edecekleri her hangi birmenfaatleri olmamasna ramen nedendier insanlara yardm ettiklerininnedenlerini bulmaya alm. Bunubulmak iin de yardmc bilimadamlaryla beraber rencilere nlmahkm oyununu oynatmlar. Bu oyu-nun kurallarna gre i birlii yaptklar

46A R V D E NYAYINCILIKTA 50 YIL

taktirde daha da gl olabileceklerionlara sylendii halde, birbirlerinihile yaparak kandrmalar iin de gltevikler uygulamlar. Hatta hileyapann daha da fazla para kazanmassz konusu olmu.

Kaliforniya niversitesi profesr-lerinden olan John Tooby ise insanlar-daki cinsel arzuyu rnek gstermekteve ibirlii neticesinde yeni nesillerinortaya kabildiini sylemektedir.Elbet ki cinsler sonuta reme olma-masna ramen yalnzca cinsel drt-leriyle de bir araya gelmektedir. Bukonuda yaplan daha ileri bir almadabir bilgisayar simlasyonu oluturu-larak gruplara nceden seilen rolleroynatlmtr. Buna gre aralarndaserbeste etkileim kurmalar salananbireyler, ya hileciler ya da ibirliiyapanlar grubuna dahil olmulard.Ancak, ilerinde ibirlii yapan birey-lerin olduu gruplarn gelime kaydet-tikleri grld. Ancak bu daha iinbalangcyd. nceden ibirlii yapan-lar ya da hileciler grubunda olanlarayn zamanda baarl davranlar dakopya etmeye programlanmlard.Grup yelerinin 4 ila 256 arasndadeitii simlasyonlarda ekip sencil-liin evrimleebildiini tespit etti. Ohalde bu gruplarda ibirlii naslgelimi ve yaylmt.

Bunun cevab yalnzca gl birkartlkta yatmamaktadr. Gl ibir-likleri ayn zamanda ipi gsleye-

47A R V D E NYAYINCILIKTA 50 YIL

Luks, yapt aratrmann sonunda insanlara ylebir reete kartm:

1. yilik yap yalnz kalma, nk yalnzln en iyi ilacbakalarna yardm etmektir. Ellerini tuttuunuz vesmscak sarldnz bir insan size gzel duygularnaktardnda hayatnzdaki tm olumsuz stres biranda yok olup gider, ite bu yalnzln en gzelilacdr.2. yilik yap, zinde kal. Srekli karamsarlk iinde olanbir ruh lmektedir. Hayatn anlam ve onu canl tutaney bakalarna verdiklerinizdir.3. Kendinize en uygun olan yardm eklini tespit edin.Bu gnll bir kurulu olabilir ya da yardmlarnzkiisel olarak yapmay seebilirsiniz.4. Yardm ettiiniz kiiyle bire bir temas kurmanziinizdeki cokuyu arttracaktr.5. Bir gruba dhil olarak da yardm yapabilirsiniz.Gnlllerin oluturduu bir grup vastasyla dahafazla kiiye ulama ansn elde edebilirsiniz. Bu yn-temi uygulayanlarn elde ettikleri olumlu etkiler net-icesinde daha az doktora gittikleri tespit edilmitir.6. yilii bir alkanlk haline getirin. Yardmlarnzsenenin belli ganlerinde deil her gne yaylacakekilde yapmaya aln. Bylesine bir gnll al-mann bedeninize salayaca faydalar sonsuzdur.7. Yeteneklerinizi devreye sokun. Dier insanlaravardm ederken becerilerinizi ve bilginizi kullanmanzsize farkl deneyimler yaatacaktr. nk byleliklekendinizi daha yararl hissedeceksiniz. Bu da sonutastresinizi azaltacaktr. Bu konuda yapacaklarnzsnrszdr.8. Hznz kendiniz ayarlayn, ie yava balayn vesize uygun olan hz tespit edin. Gnll almalarkiinin enerjisine gre ayarlanmad taktirde gnlyorgunluklarna neden olabilir.9. Dnyay kurtarmaya almayn. Bu inanla yolakarsanz byk bir hayal krklyla karlarsnz.Bir kiinin bile sorumluluunu almayn ve kontrol ede-meyeceiniz artlardan dolay kendinizi sulamayn.10. e yalnz balamayn. Yannzda aileniz ya dasevdiiniz bir arkadanz da olsun.11. Fikrinizi deitirmek iin tereddt etmeyin. ayetiinde bulunduunuz bir yardm projesi size hitapetmiyorsa ve sizi tatmin etmiyorsa hemen birdierinin arayna girin. Mutlaka size uygun olan biryardm faaliyetini bulun. Severek yaptnz iyilikler-den sonra kendinizi enerji dolu hissedeceksiniz.

meyenleri cezalandrmay da gerek-tirmektedir. Aratrma ekibi, simlas-yonlarna cezalandrmay da ekledik-lerinde karlarna "cezalandrc" adnverdikleri yeni bir birey grubu kt.

Cezalandrclar yalnzca dierleriyleibirlii yapmyorlar fakat ayn zaman-da hile yapanlar da cezalandryorlarve bakalarn da buna tevik ediyor-lard. Bylece dengenin ibirliinedoru kaymasna hizmet ediyorlard.Bu kez gruplar arasndaki rekabet ellikiilik gruplarda ibirliinin ortaya k-masna hizmet etmi oldu. Tm bu bul-gular gerek zgeciliin ya da sencil-liin kt bir adaptasyon olmadngstermektedirler. Her halkarda, bizeen yabanc gelen bir insana bile vardmelini uzatmamza neden olan birgdye sahip olduumuz da aikrdr.

YLN III

Dnyann u andaki durumuna bak-tmzda her iki trn rneklerine debolca rastlamamz mmkn. Tsunamifelaketinden sonra birok insannfelaketzedelere yardm elini uzattn,empati gsterdiini hatta bazlarnnfelaket blgesine bizzat gid