TEKNOLOJİK DEĞİŞİM VE PAZARLAMA

İşletmeleri ve insanları değişime zorlayan nedenlerden biriside, bilgi ve iletişim teknolojilerinde ortaya çıkan gelişmelerdir. Teknolojik gelişmelerin bir taraftan işletmelere önemli avantaj getirmesi ile birlikte diğer taraftan, var olan rekabetin daha da artmasına neden olduğuda dikkate alınması gereklidir. İnternetin pazarlama iletişiminde ve faaliyetinde kullanılmaya başlamasından sonra işletmelerin hedef müşterileri ile etkin bir şekilde iletişim kurmasını sağlayan en son teknolojik gelişmelerden biri de mobil iletişim teknolojisidir.

MOBİL İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ

Mobil iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, mobil devrim olarak da ifade edilmektedir. Mobil iletişim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar sonucu, insanlığın ve işletmelerin hizmetine sunulan mobil telefon insanların hareket halindeyken iletişim kurma ihtiyacını karşılayan ve iletişimi sağlayan bir araçtır. Mobil telefonun icadı, iki kişi arasındaki iletişimi kolaylaştırmak ve sabit telefonların yarattığı zaman ve mekân sınırlarını ortadan kaldırmıştır.

Mobil iletişim teknolojileri içinde insanın yaşam kalitesini arttıran önemli hizmetler sunmaktadır. Örneğin; metin mesajlaşma olarak tanımlanan sms ile yazılı bilgilerin gönderilmesi, mms ile sesli, resimli ve görüntülü bilgi alış-verişi yapılmaya başlanmıştır. Bu gelişmeler mobil telefonları, taşınabilir bir eğlence, üreticiler çok kanallı alış-veriş yapma, bilet satın alma gibi mal ve hizmet pazarlamasında yararlanılan araçlar haline gelmiştir.

MOBİL İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ, MOBİL TELEFON VE PAZARLAMA

Pazarlama bölümü çalışanlarının, tutundurma faaliyetleri çerçevesinde en çok önem verdikleri konulardan birisi, potansiyel müşterileri ile yer ve zaman kısıtları olmadan iletişim kurabilmektedir. Mobil telefonların bu isteği kısıtlı da olsa, diğer tutundurma araçlarına göre daha etkin bir şekilde karşılaması, pazarlama bölümü çalışanları için mobil telefonların önemini gittikçe arttırmıştır.

Mobil pazarlama, mobil telefonların geleneksel reklam, satış ve pazarlama kanallarına alternatif olarak değerlendirilmesi ile ortaya çıkmıştır. Mobil telefonların, pazarlama faaliyetleri için önemli olmasının nedenleri;

Müşterilerin mobil telefonlarını her zaman, her yerde yanında taşıması Her zaman açık olması Müşteriler ile bire bir ilgilenmenin daha fazla ilgi çekmesi Müşterilerin gönderilen mesajları kaydederek daha sonra yanıtlayabilmeleri Müşteriler ile bire bir sesli ve görüntülü iletişim kurma imkânı vermesi Müşteriler için uygunluk ve pazarlama yöneticileri için etkinlik sağlaması olarak

sıralanabilir.

Mobil iletişim teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler sonucu mobil telefonlar;

Taşınabilir bir eğlence aracı Perakendeci ve üreticilerin bir pazarlama aracı Çok kanallı alış-veriş aracı Yön bulma Bilet satın alma ve rezervasyon Mobil internet bağlantısı kurma araçları haline gelmesiyle çok önemli iletişim ve

pazarlama kanalı olarak kullanılabilecektir.

MOBİL PAZARLAMA

Mobil pazarlama, işletme ile ilgili tüm çıkar gruplara faydası olacak şekilde mobil telefonlar aracılığıyla malların, hizmetlerin ve fikirlerin tutundurulması sürecinde yararlanılan kablosuz enteraktif bir pazarlama aracı ve mobil telefonlar yoluyla hedef müşterilerle pazarlama iletişiminin kurulması ve tutundurma yönlü mesajların gönderilmesi olarak tanımlanabilir. Mobil pazarlama denildiğinde ilk olarak toplu sms gönderimi akla gelmektedir.

Mobil telefonlar, mobil pazarlama içinde önemli bir tutundurma aracı olmasından dolayı satış, reklam, satış geliştirme, halkla ilişkiler ve doğrudan pazarlama faaliyetlerinin daha etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlamaktadır. Örneğin; mağazanın önünden geçerken hedef müşterilerin mobil telefonlarına gelen indirim kuponları veya kampanyalar hakkında gönderilen bilgiler o anda pazarlama mesajını alan kullanıcıların satın alma davranışlarını önemli oranda değiştirebilecektir.

MOBİL PAZARLAMANIN ÖNEMİ

İşletmelerin yeni markalar, artan ürün çeşitliliği ve yeni mal ve hizmetler ile ilgili bilgileri potansiyel müşterilerine ulaştırması için iletişim kurması gereklidir. Bu iletişim; doğru hedef kitleye etkin biçimde ulaşmak, doğrudan ve geri dönüşü daha yüksek bir yapıda hazırlanabilmesini katkıda bulunabilecektir.

Mobil pazarlamanın öneminin artmasıyla beraber, mobil pazarlama derneği kurulmuştur. Bunun amacı; mobil telefonlar aracılığıyla ortaya çıkan sürdürülebilir. Büyümenin önündeki engelleri ortadan kaldırmak, pazarı geliştirmek, işletmeler ve aracılar ile mobil kanallar kurmak, en iyi mobil pazarlama uygulamalarının gerçekleştirilmesine yardımcı olmak için tasarlanmış bir organizasyondur.

Mobil pazarlamanın önemi; işletmelerin pazarlama faaliyetlerini etkileyen internette pazarlama çalışmalarından üstünlüğü ortaya konularak da açıklanabilir.

Mobil Pazarlama Stratejisi

MOBİL PAZARLAMANIN YARARLARI

Mobil telefonlar işletmeler için önemli bir pazarlama haline gelmiştir. Çok sayıda Japon perakendeci, restoran, üretici ve farklı sektörlerdeki işletmeler mobil mesajlar aracılığıyla kayıtlı üyelerini fiyat değişikliklerini kampanya bilgilerini vermek ve indirim kuponlarını vermek için mobil telefonlardan yararlanmaktadır. Örneğin; bu kuponlar Japonya’ da restoran sahipleri tarafından her ay birkaç milyon kullanıcıya ulaşmaktadır. Mobil pazarlama işletmelerin yaptıkları kampanyalarının etkin olmasını ve ürünlerinin kullanım alışkanlıkları ile ilgili daha etkin bilgilerin alınmasını da kolaylaştırır.

MOBİL PAZARLAMA

İşletmelerin mobil pazarlama faaliyetlerinde başarılı olabilmeleri için hedef müşterilerle etkin bir iletişim kurulması yanında 4P yani ürün, fiyat, tutundurma ve dağıtım oluşturulması ve mobil kampanyaların hazırlanması gerekir.

MOBİL PAZARLAMA STRATEJİSİNİN TEMEL ADIMLARI

1. Müşterilerin tanımlanması2. Mobil pazarlama ve alışverişe yönelik tutumların

belirlenmesi3. Müşterilere gönderilecek mesajların

hazırlanması4. Ölçme, değerlendirme gibi tedbirlerin alınması gerekir.

MOBİL TİCARET

Müşterilerin Tutumları Müşterilere Hangi Mesajlar Ne? Verilecek?

Mesajlar Ne

Zaman ve Sıklıkla Gönderilecek?

Müşteriler Kim? Hangi Faaliyette Yapılacak Nerede?

Ölçme Ve Denetim Nasıl? Ne?

MOBİL TİCARET MODELLERİ

B2B İşletmeden işletmeye ( yükleme boşaltma, nakliye, stok kontrolü gibi hizmetle sunar)

B2C İşletmeden müşteriye (kargo işletmeleri arasında gerçekleşir.)

C2C Gelecekte müşterilerden müşterilere yönelik gerçekleştirilebilecektir. (Müşterilerden kendi aralarındaki ticari faaliyetleri kapsar.)

2. el kullanılmış mallarla ilgili satış teklifleri yine mobil telefonlar aracılığı ile gerçekleştirirler.

MOBİL HİZMET ALANLARI

MobilTicaret

Alışveriş Eğlence BilgiHizmetler

Mobil Reklamlar

Bankacılık

Temel olarak mobil telefonlar; iletişim kurma, metin mesajları gönderme veya alma resim/fotoğraf alma veya gönderme müzik indirme veya dinleme gibi hizmetler vermektedir. Özellikle son dönemlerde mobil telefonlar aracılığıyla çeşitli yarışma programlarında

MobilÜyelikler

Oyun ve Bahis, Oynama, Müzik

Video

Haber Alma e-posta

desteklenen adaylar için SMS yoluyla oy göndermeleri gibi bir araç olarak kullanılmaya başlanmıştır.

MOBİL ALIŞ-VERİŞ

Bir mal veya hizmetin mobil telefonlar aracılığıyla alınıp satılması mobil alış-veriş olarak tanımlanabilir.

Japonya’ da 2003 yılında mobil telefonlar ile 2 milyar dolarlık alış-veriş yapılmıştır. Küçük ekranlı ve klavyeli mobil telefonlar ile arama motorları yardımıyla mobil mal ve hizmetlere ulaşmak çok zor olmasına rağmen, mobil telefonlarla yapılan alış-verişlerin önemli bir kısmı gönderilen mobil mesajlar ile sağlanmaktadır. Bununla birlikte, mobil internetin yaygınlaşması, mobil telefonların özelliklerinin artması ve 3. Nesil mobil iletişim teknolojilerinden kullanım oranlarının artmasıyla birlikte mobil alış-veriş potansiyelinin de artması beklenmektedir.

MOBİL REKLAM

Mobil reklam, hedef müşteri grup/gruplarının bulunduğu yer, zaman ve ilgilerine göre kişiselleştirilmiş bilgilendirici, hatırlatıcı veya ikna edici mobil reklam mesajlarının gönderilmesi olarak tanımlanabilir. Mobil reklamlar mobil telefon kullanıcılarının zaman kazanması ve daha uygun fiyatlarla mal ve hizmet satın almasını da sağlayabilecektir. Mobil reklamlar katalog ve broşür ile yapılan reklamlara göre basım ve dağıtım maliyetleri karşılaştırıldığında maliyet yönünden daha avantajlı, internet reklamlarına göre ise daha yüksek maliyetlidir.

MOBİL REKLAMCILIĞIN KAVRAMSAL MODELİ

Mobil pazarlama bünyesinde mobil reklamların başarılı olabilmesi için mesajların içeriğinin başarılı bir şekilde hazırlanması ve hedef müşterilere göre mesajların kişiselleştirilmesi çok önemlidir. Mobil reklamların içeriği, veri tabanında müşteri ile ilgili bilgilere göre hedef kitleye daha fazla fayda sağlayacak şekilde hazırlanmalı ve uygun zamanda gönderilmelidir. Hedef müşterinin kullandığı mobil telefon özellikleri de dikkate alınmalıdır. Buna göre, görüntülü reklamlar eski model telefonlara gönderilmemeli, mobil telefonun özelliğine göre mesajların uzunluğu, süresi belirlenmeye çalışılmalıdır. Mobil pazarlamada ve reklamda sunulan mal ve hizmetleri, kullanıcıların isteklerine ve konumlarına uygun olmak zorundadır.

MOBİL REKLAM (SMS VE MMS) TÜRLERİ

Televizyon ve radyo reklamları, basın ilanları, açık hava reklamları, ofisleri, broşürleri 160 karakterlik SMS veya görüntülü MMS reklamlarından daha renkli, ilgi çekici, anlatıcı, ikna edici görülmesine rağmen özellikle mobil reklamların çift yönlü enteraktif bir iletişim ortamı sağlaması, SMS ve MMS reklamları ile geleneksel reklam araçları arasında önemli farklılıkların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Aynı zamanda MMS reklamları sadece hedef müşteri kitlesine yönelik yazılı, sesli ve görüntülü bilgilendirme yapma imkânının bulunmasından gelecekte televizyon reklamlarının yerini alma potansiyeline sahip olabileceklerdir.

MOBİL SATIŞ GELİŞTİRME

Tutundurma araçları içinde müşterilerin hemen satın alma kararına vermesi için sunulan kuponlar, hediyeler ve çekilişler gibi satış geliştirme uygulamaları önemlidir. Kupon dağıtımında mobil telefonların kullanılmasının; mobil telefon numaralarını hedef alması, zaman duyarlılığı ve satış noktasında kupon barkodunun okutulmasını sağlaması gibi en az üç avantajı vardır. Mobil telefonlarla satış geliştirme amaçlı dağıtılan kuponların kullanım oranı, diğer kupon dağıtma yöntemlerine göre değerlendirildiğinde; broşürle dağıtılan indirim kuponlarında az (%63.3) ücretsiz dergi (%55) ve mobil internetten (%43.3) dağıtılan kuponlara göre ise daha yüksek bir kullanım oranına sahip olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde televizyon programlarında sunulan yarışmalarda SMS yoluyla oylama yapılması, işletmelere ve GSM operatörlerine o önemli gelirler sağlamaktadır.

MOBİL İNTERNET

Mobil telefonlar kullanıcıları için internet bağlantısını sağlayan küçük bir bilgisayar olarakta değerlendirilmeye başlanmıştır. Mobil ticaret ve pazarlamada sunulan hizmetlerden büyük çoğunlukla mobil internet ile yararlanılmaktadır. Mobil telefon kullanıcıları, bilgisayarı olmadan cephelerinde taşıdıkları telefonların internet bağlantıları ile bankacılık rezervasyon, alış-veriş ve haberleri anında takip etme gibi hizmetlerden önemli bir şekilde yararlanabilmektedirler. Mobil telefonlar ile aynı zamanda internete ulaşma imkânının, e-ticaret ve internette pazarlama faaliyetlerine önemli katkılar yapılması beklenmektedir. Mobil internet kullanımı, Japonya ve Kore’ de geliştirme gösterirken son zamanlarda Avrupa, Asya’ nın kalan kısmı ve daha düşük oranlarda Amerika’ da özellikle eğlence içeriği alanında büyük bir gelişme göstermiştir. Mobil telefon ile internet bağlantısı da mobil pazarlama ve mobil ticaret için önemlidir.

MOBİL PAZARLAMADA KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR VE ENGELLER

Mobil telefon kullanıcılarının mobil ticareti ve alış-veriş beklendiği kadar ilgi ve olumlu tutum göndermemesine neden olan ve mobil pazarlama faaliyetlerini zorlaştıran bazı sorunlar da vardır. Bu sorunlara ve engellere;

1. Mobil telefonların ekranının küçük olması

2. Mesajların yazılması ve okunmasındaki zorluklar3. Mobil görüşmelerinin maliyetinin yüksek olması4. Mobil telefon şarjını kısa sürede tüketmesi5. Geleneksel alış-veril kültüründen geçememe6. Mobil telefonların sağladığı faydalardan kullanıcıların tam olarak haberdar olmaması

Başarılı bir mobil pazarlama ve mobil ticaret uygulamaları için açıklanan engeller ortadan kaldırılarak rahat, güvenli, kolay, etkin ve düşük maliyetli bir ticaret ortamının kurulması gereklidir.

SONUÇ

Teknolojik gelişmelerin en son örneği; mobil telefonların mobil pazarlama faaliyetlerinde kullanılmaya başlanmasıdır. Mobil telefonlar aracılığıyla kişiye özel yazılı, sesli, görüntülü iletişim kurulması satış tekliflerinin her zaman her yerde hedef müşteri kitlesine gönderilmesi imkânının bulunması, mobil pazarlamanın önemini artırmıştır. Mobil pazarlama hedef müşterilerle mobil telefonlar üzerinden iletişim kurmayı ve pazarlama anlayışı içinde değerlendirilebilen ve internet pazarlamasından sonra ortaya çıkan en yeni pazarlama aracıdır.

Başarılı bir mobil ticaret sisteminin geliştirilmesinde;

1) GSM operatörleri sistemin kurulmasına destek olmalı,

2) Mobil pazarlama çerçevesinde yapılan görüşme veya mesaj gönderme ücretleri düşünülmeli,

3) Sistemin müşteriler tarafından benimsenmesi için etkin bir mobil pazarlama karması stratejileri hazırlanmalı,

4) Mobil telefon ekranlarının küçük olmasından dolayı kaynaklanan mal veya hizmetleri bulma sorunların kaldırılmasında mal ve hizmeti sesli olarak arama, önerme ve/veya alışveriş yapmayı kolaylaştıran programlar geliştirilmeli,

5) Yaratıcı ve eğlenmeli hizmetler ve mobil alışveriş ortamı sağlamalı.