AUSTOS 2012 Say: 524 Fiyat: 7 TL

YARADANIN iNSANDAN iSTED GZELLKLERDR

KUBAKII TKUBAKII TANRI NANCI ANRI NANCI PERMAKLPERMAKLTRN TRN PENCERESNDEN BAKMAKPENCERESNDEN BAKMAK

Aylk Kltrel ve Siyasi Dergi

Onur Bakan:Dr. Refet Kayseriliolu

Sevgi Yaynlar Tic.Ltd.ti. adnaSahibi ve Genel Yayn Mdr:

Ayegl Kayseriliolu

Yaz leri Mdr:Gngr zyiit

Yayn Kurulu:Gngr zyiitNelda BayraktarHale rkmezgil

Haberleme ve Okur/Abone likileri:

P.K: 227 Beyolu/stanbul

Ynetim Yeri:Ceylan Sk. No: 9/bod.kat

Gzelyal, Pendik/st.

Bask:Hedef Dijital Bask

Taksim Cad. No: 19/ATaksim/stanbul

Fiyat: 7 TLYllk Abone: 75 TL

Yurt D: 90 TL

Cilt: 44 Say: 524 Austos 2012

Yaradann nsandan stedii Gzelliklerdir ........................... 2Dr. Refet Kayseriliolu

Kubak Tanr nanc ........................ 8Ahmet Kayseriliolu

Yabanclamann Almas ................ 14Gngr zyiit

Reenkarnasyon Delilleri ................... 20(Karma ve Reenkarnasyon)eviren ve Derleyen: Zuhal Voigt

Hukuktaki BunalmnTemel Nedenleri ................................ 27Prof. Dr. Sami Seluk

slm ve Bilim .................................... 32Yaln Kaya

PermakltrnPenceresinden Bakmak ................... 38(Yaamn Yapraklar)Nelda Bayraktar

Burnun Etrafnda ............................... 36(Canl Kryon Celsesi)

Dergimizin internet sitesini www.sevgidunyasidergisi.com, www.dostluk.org

adreslerinden ziyaret edebilirsinizKapak Resmi: Kelebek Etkisi

Nastasiya Markovich

NDEKLER

1Sevgili Dostlarnsanln hizmetine, kullanmna ve gelimesine katkda bulunmu ilklere

ve enlere sahip bir milletin yeleri olmak ok isteriz deil mi? Bir eybulunmu, meydana getirilmi, ortaya km ve gelitirilmi, sonra insanlnmal olmu yani insanla armaan edilmi; ite o eyin bulunduu, ortayakt, gelitirildii yerin kendi memleketimiz olmas nasl byk bironurdur... Her alanda byk sanatlar ve dnrler yetitirip insanlnduygusal ve zihinsel ortak geliimine dnya llerinde katkda bulunan birlkenin bireyi olmak nasl kvan vericidir... Olimpiyat oyunlar gibi evrenselplatformlarda, oyunlarn dzenlendii lkeler gururla ve muhteem birsunumla bu onuru ve kvanc alabildiine yaamaktalar. zellikle 2008dein, 2012de ise Byk Britanya (ngiltere) gururla kendi lkelerininilklerini ve enlerini insann btn gzel duygularn coturacak birgrsel anlatmla sundular. phesiz onlar gibi baka lkeler de var; aslndaherkes kendi apnda bir katkda bulunmakta insanlk kumann dokunmas-na. Ama nitelikler ve standartlar ykseldike ve tm dnyada geerli olmakesas alndnda bunu baarabilen lke says gerekten azalmakta. Bulkelerin kendi i dinamikleri, kendilerine ve insana baklar, dnyayakatkda bulunmak isteyen varlklarn enkarne olmak iin oralar tercihetmelerine de sebep olabilir. Biz de lkemizi yle yeil gnllerin zgrceyeerebildikleri bir baheye evirebiliriz. Aslnda bu milleti oluturan ouinsan bunu hemen baarabilecek niteliktedir; gelecee ekil verecek genibir tecrbe birikimi, yaanmlk vardr bu topraklarda... ve bakalar iinarpan, inanl gnller... Yeter ki bu lkeyi ynetme grevini vereceimizkiileri, ekipleri ok dikkatle belirleyelim. Biz u bilgiyi alabilen kiilerinyaad lkenin bireyleriyiz:

Aranzda yar yalnz, yalnz sevgide, yalnz saygda, yalnz birbirinizevermekte olsun. Aksi halde, ortaya koyacaklarnz iin yarmak, anlapbirlemeden yapmak, gerekte sizi bler... Sizi blen her ey bilin ki, sizisanzn telinden, ayanzn trnana dek yava yava siler. Siz silinecekolanlar deil, kalp verecek olanlarsnz... Bunun iin geldiniz ve O sizebunun iin verecek. Bunu becereceksiniz. Size o g, size o gayret verildi.Size verilen geri alnmaz. Ve siz verileni inkr edici deilsiniz.

SEVG DNYASI

En Derin Sevgilerimizle

SEVG DNYASI

Dr. Refet Kayseriliolu

Yaradann nsandanstedii Gzelliklerdir

Yaratanmz'n insandan beklediigzellikleri yapabilmemiz iininsan ykselten Doru YaamaBilgilerini benimsememiz gerekmektedir. Nedir o Doru Yaama Bilgileri?nce O'nun varl, blnmez Birolduu, Eriilmez olduu, insan vetm varolanlar sevgi zndenyaratt gereini bilip, O'na saygve sevgi duymamzdr. O Yceinsanlarn ayn zden yaratlmkardeler olduunu duyurmaktadr.Bizlerin birbirimize kardee sevgiduymamz, iyi davranmamz, iyiliketmemizi, birbirimizin haklarnasaygl olmamz istemektedir.Ykselmenin 5 esasna uyarak (iyilik, doruluk, alma, bilgi vesevgi) ykselmemizi, tm ktlklerden saknarak arnmamz istemektedir.

SEVG DNYASI2

BUGNK NSAN MANZARALARI

Baz insanlar vardr,olumlu bir i yapmazlar,yaptklar yalnzcakskanmak, knamak,yermek ve tandklarherkesi ktlemektir.Onlarla konuurken,daha dorusu onlar din-lerken sanrsnz ki,kendilerinden bakadeerli insan yokturdnyada. Bir de onlardinlediiniz srece, sizde biraz deerlisinizdir.Ama onlar dinlemezse-niz veya tasdik etmez-seniz, sizde de i yoktur.Emin olunuz ki din-lediiniz, onayladnzsrece sizi beendiinibelli eden byle kiiler,arkanzdan sizi dektlemekten gerikalmayacaklardr.Aslnda bu tip insanlarnhastal kendi gnl-lerindedir. in iin kendieksikliklerini ve deer-sizliklerini bilirler, bunla-r rtmek iin bakala-rn ktlerler, gerekirseelme takarlar. Halbukieksikliklerini tamamla-mak iin kendilerini elealsalar, bilgilerini, sevgi-lerini artrsalar, gnl-lerindeki kara duygular

atp herkesin iyiliinidnmeye, deerlerinigrmeye alsalar naslrahat edecekler. Bakala-rnn deerlerini birtakdir etmeye balasalar,gnlleri nasl ferahlaya-cak, nasl huzura ve mut-lulua ulaacaklardr.Bizim Celselerimizde butip insanlara en doru yolbakn nasl gsteriliyor:

"Her eyi elde etmekistiyorsanz, onun enksa yolu kendiniziykseltmektir.Ktlerin zannettiigibi, bakalarnhibir ey yapamazhale getirmek deil."

Bir insann ykselmesiyalnzca bilgide yk-selmesiyle olmaz.Ktlklerin her eidin-den saknmasyla veherkese kar sevgisini,hogrsn, iyiliiniartrmasyla olur.

Dier baz insanlar davardr ki, kendilerini devaynasnda grrler.Bilgileri ve kltrlerivardr ama bunlar tamhazmedememilerdir.Kendilerini herkesten

stn grrler. Herkesinonlar onaylamak, takdiretmek ve vmek zorundaolduklarn sanrlar.Byle yapmayanlar daen ar ekilde knarlar,rezil ederler. Kar tarafbiraz kendini savunacak,onun hatasn syleyecekolsa, kolayca en bykkavgaya tutuurlar. Butip insanlar bazen iyignll ve fedakr ola-bilirler. Zaman zamanyaptklarndan piman daolabilirler. Ama gururlar,benlikleri, ok dknolduklar nefisleri,onlarn srekli krc,horlayc, ezici olmalar-na yol aar.

Bu kklklerdenkurtulmadka dasevilmezler, beenil-mezler ve ykselemezler.Bir insann kendi ben-liine, gururuna bu kadardkn olmas, aslndaonun vesvese verenefazlaca uymasndandr.Yaradan'n en deerlieseri olan insann nndeklebilenler, insankran, ezen, horlayandeil, aksine ycelte-bilenler her yerde veherkese sevilenlerdenolurlar. nsan ycelte-bilen ve insann nnde

3SEVG DNYASI

klebilen kimseler,aslnda Vareden'e enbyk saygy ve sevgiyigstermi olurlar. O'nunda vgsn ve sevgisinikazanrlar.

Baz tip insanlarda da,yegne deer kendikarlar, kendikazanlar, onlara stn-lk ve imkn salayacakolan mevkii, hret, parav.s dir. Onlarn balolduklar bir fikirleri, birhayat grleri, birinanlar yoktur. Amamenfaatleri gerektiriyor-sa inanl ve idealistgrnmekten ekinmez-ler. Onlar karlar iinkolayca her boyayaboyanrlar, gerekirse herahlkszl, her ktlkolayca yaparlar. Hermeslekte ve her kltrseviyesinde byle pren-sipsiz, kt insanlarvardr. Onlar tekmlveya ykselme merdi-veninin ok altkademelerinde olanzavalllardr. Ama onlarkendilerini ok akll veok kurnaz sanrlar.Bylelerinin yolu okuzun, ok skntlar veazaplarla doludur.Bugnk imknlar, kim-seyi aldatmamaldr.

Dnya mr ksadr,sonra ne olacak?!..Yaarken yalnz bugn,bu hayat dnmek ksagrllktr. nsanhayat sonsuzdur. eitlisnanma ve denemeler-den geerek insanndnya okulunu bitirmesigerekmektedir.

Bir de doru yolugrm, Yaradan',Vareden'i, her imknVeren'i tanm, yk-selme yoluna girmiolanlar vardr. Onlarkendilerini ykseltecekDoru Yaama Bilgilerinirenmiler, bir utanonlar gittike daha iyiuygulamaya almak-tadrlar. Zaman zamantkezlemekte ve dmek-tedirler. Ama derhalayaa kalkarak mitleriniyitirmeden yola koyul-maktadrlar. Onlar yolunengellerle, tuzaklarladolu olduunu ncedenbilerek, daima akllarnve dikkatlerini uyanktutmaya almaktadrlar.Vesvese verenin akllar-na devaml, doru gibigrnen ayartc fikirlerigetireceini bilerekdikkatli dnmekte-dirler. Zararl, geriletici,ayartc dnce ve istek-

lerini frenlemeye al-maktadrlar. En bykgvenceleri sevgiliYaradanlardr. Dardakaldklar, tereddtteolduklar ve yanldklaranlarda Rablerine sn-makta ve O'nunyardmn dilemekte-dirler. Her zaman ylediyerek kendileriniglendirmektedirler:"Vesvese vereneuymadan, sevgiyleYaradan'a yakn, O'nuanarak balarm."

Byle doru yoldayrmek abas iindeolanlar, de kalka dagitseler er ge ykselir-ler. Huzura ve mutluluaular, insan kardelerinide hayra ekmek iinsrekli aba iinde onlaraolabildiince rnekolmaya alrlar.

O'NUN STED NELERDR?

Bizi sevgisinden,severek Yaratan'a ynmzle balyz. Birynmzden serbestiz. Oserbest ynmz aklmzve ona bal olan hrirademizdir. Gerektenilk yaratlmzda vesonra dnyada varedili-

SEVG DNYASI4

imizde bizim irade veisteimiz yoktur. Bizesorulmad. O diledi vevaretti. Dnyayageliimizi, gidiimizi,hangi lkede, hangidinde, hangi ailedednyaya geleceimizi bizbelirlemiyoruz. Nezaman, ka yanda, neekilde leceimize bizkarar vermiyoruz.Bazlar kendi yaam-larn veya bakalarnnyaamn ksaltabiliyor-lar, intihar ve katillikle.O da Yce Yer'in onayolamadan gerekleemez.

nc bal olduu-muz yn de, i organ-larmzn dzenli al-masdr. organlarmzbizim emrimize ve istei-mize uyarak almyor-lar. Belli bir otomatizmaiinde her organ kendigrevini yapp duruyor.Kk bir bebekte de,geri zeklda da, normalinsanda da bu otomatiz-ma dzenle iliyor. n-sanlar korku, kzgnlk vezntlerle bazen onlarnalmasn bozuyorlarama bu kt etkilerortadan kalknca organlartekrar grevlerini ayndzenle srdryorlar.

Fakat aklmzlayapacamz davranlarinsana braklmtr. Aklbilgi ve tecrbelerle geli-ir. Bilgilerin ve tecrbe-lerden edinilecek sonu-larn, ki onlar doruluudenenmi bilgilerdir,aklca alnp benimsen-mesiyle insan gereklerigrmeye balar. O ger-eklerin doruluu ze-rinde srekli dnerekde onlar gnlmzce,yani ruhumuzca benim-senir. Biz ancak ruhu-muzun doru bulduu,kabul edip benimsediibilgileri uygularz. Aklndoru dediini ruhumuzbenimsememise onlaruygulayamayz. Demekki hem aklmz dorubilgilerle gelitireceiz,hem de aklmzdaki odorular gnlmzebenimseteceiz. ylecegittike daha iyi, dahagzel davranlara dorugideceiz.

Yaratanmz'n insan-dan bekledii gzellikleriyapabilmemiz iin insanykselten Doru YaamaBilgilerini benimseme-miz gerekmektedir. Nediro Doru Yaama Bilgi-leri? nce O'nun varl,blnmez Bir olduu,

Eriilmez olduu, insanve tm varolanlar sevgiznden yaratt gere-ini bilip, O'na sayg vesevgi duymamzdr. OYce, insanlarn aynzden yaratlmkardeler olduunuduyurmaktadr. Bizlerinbirbirimize kardeesevgi duymamz, iyidavranmamz, iyiliketmemizi, birbirimizinhaklarna sayglolmamz istemektedir.Ykselmenin 5 esasnauyarak (iyilik, doruluk,alma, bilgi ve sevgi)ykselmemizi, tmktlklerden saknarakarnmamz istemektedir.

nsanlar bunlar yapn-ca dnyada ne kavga, neharp, ne ldrme, ne d-manlk, ne kin ve nefret,ne de ayrlk kalr. nsan-lar birbirini sevmenin,birbirine iyilik etmenin,birbirini takdir edipyceltmenin ve birbirinetam gvenmenin huzurve mutluluuna ular. Ozaman insanlar kendileri-ni, dier insanlardan ayrveya stn grme gafle-tine dmezler. Herkeseksiklerini gidermeabas iindedir. Kimsekimseyi kskanmaz, kna-

5SEVG DNYASI

maz, ktlemez, zararvermeyi istemez. ylebir toplumda kimse gururve kibrin esiri olarakbakalarna tepeden bak-maz, kzmay, incitmeyigze alamaz. Byledavranlarn byklkdeil kklk ve gerilikolduunu bilir. O sevi-yeye, o stn bilgi vegr mertebesine gelmiolanlar, karlarn hereyin stnde tutmazlar.Srekli kendilerini eit-mek, artmak ve ykselt-mek abas iindedirler.nsan kardelerine de buyolda destek olmay,katkda bulunmay kutsalbir ibadet olarak grrler.

O, NSANDAN GZELLKLER STYOR

Bir zel celsede O'nuninsandan istedikleri veinsann yapt yanllarok gzel dile getiril-mitir:

"O, gzellikleriyaratann insanolun-dan istedii, sadecegzelliklerdir... O, ilk"Ol!.." emrini verdivereli, insan kendieliyle koyuyor nne,her engeli. Ve insan,yeryzne ayak bastbasal, imdi zerinderahata dolatnzka yerinden yaral.nk insann istediive yapt, imdi yal-nzca zlm ve felketgetiriyor. Onun sonu-cu da seflettir elbet.Halbuki O, sizden iyi-lii, gzellii, doru-luu istemektedir. Onuyapabilmek iinizdirve imdi sizin buradaiiniz, onu yaptrmak-tr da..."

O'nun insandan istediigzellikler; insann yk-selmesi, arnmas, zarar-szl renmesi, evre-sine yararl olmasdr.

Bunlar yapabilmekiin de insann gerilik-ten, ilkellikten,

kabalktan kurtul-mas gerekmektedir.

Cahil, geri, ilkel ve bilgi-siz insanlar evrelerine

zarar verirler. Yaadklarortam kirletirler, krarlar,ykarlar. Ne zamankiyaptklar yanllarnzarar kendilerine dner,o zaman akllar balar-na gelmeye balar. Amabu bazen ok ge ola-bilir.

Allah insanlarn akl-laryla ve denemeleriyledorular kendilerininbulmasn istemitir.Fakat bunun ok zamanalacan ve baz nlene-mez felketlere yol aa-can bildii iin dezaman zaman insanlaraglyzl elileriaraclyla doru yolu,doru davranlargsteren bilgileri gnder-mitir. Gnmzde isebu tarz yol gsteren bil-giler, yine O'nun izniyleyce grevli varlklarcatm insanlara gnde-rilmektedir. Bunlar yenibir din meydanagetirmek iin deil,btn insanlar ykselt-mek ve bir etmek iingelmektedir. Bu bilgilerinsanlarn karde olduk-larn, kardee, dostadavranmalar gerektiinive mutlaka tm insan-larn birlie ulamalargerektiini sylyor. Bu

SEVG DNYASI6

bilgiler bir eli veyapeygamber vastasylagelmiyor. Bu bilgilerindoruluunu gren veonlar uygulamayaalan gruplara geliyor.Ayrca bu bilgiler,onlarn doruluunugrp benimseyen veuygulamaya alanherkesi grevli sayyor.Siz bunlarn doruluunugryor ve ondan fay-dalanyorsanz, insankardelerinize de onlarretip uygulatmayaaln diyor.

Dnyann bugnkhalini biliyoruz. Doaldengeler birok yerdebozuldu. Su, toprak ve

hava kirlendi. Canllarkitleler halinde yok olu-yor. Ormanlar azalyor,seller, frtnalar, hortum-lar felket halini ald.Felkete urayanlarnferyatlar ka kiiningnln szlatyor?nsanlar doru olarakyalnz kendilerini dn-meyi gryorlar. O yz-den her yerde aldatma,yalan, ikiyzllk vektln her eidi art-m durumda. Dinlerinou hedefinden sapm,ekle balanm, biryn merasim halinegelmi vaziyette.Hibirisi ktlkleri,bozulmay, kokumaydurduracak gc gstere-

miyor. te tablo bu!..

te bu devirde, buortama gelen bilgiler deinsana insanln hatr-latyor. "Aklnz banzaaln, artk uyann, doruyola gelin" deniyor."Dnya size her eyi iletemiz ve mkemmel biryaam ortam olarak tes-lim edildi, onu yaanmazhale getirmeyin" deniyor.Doru Yaama Bilgileridediimiz bu bilgiler, in-sana gzellikleri reti-yor, mutluluun ve yk-selmenin kaplarn a-yor. Elbette onlar alp,benimseyip, uygulayan-lara ve kardelerine uy-gulatmaya alanlara...

7SEVG DNYASI

SEVG DNYASI8

LK K YILIN ANA BALIKLARI

Dergimizde Tanr inanc konusunu yldan beri incelemekteyim. lk iki yl-daki yazlarmda nce iki nl tp pro-fesr, eski stanbul mfts, Vatikan'nTrkiye temsilcisi bir Hristiyan dinadam ve bir felsefe doentiyle Tanr'ya

niin inandklar konusundaki rpor-tajlarm sizlerle paylamtm. Sonrada canllardaki harika dzenlerden,matematik profesrlerini bile artanolaanst igdlerden, fotosentez-den, suyun ulu aalarn en yksektepelerine kma hnerinden uzunca szetmitim.

Ahmet Kayseriliolu, Psikolog

Kubak Tanr nanc

Resim: Vasily Polenov

9SEVG DNYASI

Olaanstlk sadece biyolojide deilki. Kuran'n bir kul sz olamaya-cann kantlarndan, yakn tarihlerdebulduumuz baz bilimsel gereklerinKuran'da 1400 yl ncesinden mucizeviifadelerle nasl apak bildirildiindende sz ederek, insan eliyle bozulmadtakdirde semavi dinlerin de Tanrinancmz perinlediini kantlamayaalmtm.

lhi dzenin insanla hediyesisadece dinler deil ki. Her birimizinyaayageldii parapsikolojik olaylar daTanr'ya inancmz konusunda bizlereyeni ipular sunup durmakta. Bunedenle zellikle 19. yzyln ikinciyarsnda en nl bilim adamlarncayaplm ve kitaplarda yaynlanm ruh-sal fenomenleri epeyce geni akla-malarla sizlere aktarmtm.

Btn bunlara ramen gnmzinsann inan konusunda en ok tatminedecek kantlar bilimlerde bulabile-ceimizi dndmden, bu defa can-llar leminden deil fizik ve kimyadanrneklere ynelmitim. Fizikoimikkanunlarn evrende canll oluturmakiin nasl ince ince planlandnn, sankikuyumcu terazisi duyarlnda akllardurduracak bir hnerle nasl ortaya kon-duunun rneklerini sizlerle tart-mtm.

Tek sesli mzikle yetinme ksrlnadmemek en dorusu. yleyse inankart dnceleri de alabildiine tart-mamz gerekir. Hele u son yllardaateizm, tanry yok sayma bir moda gibi

salgn haline gelmiken, onlar naslgrmezden gelebiliriz? 2006 ylndayaymlanp tm dnyada en ok satan-larn banda gelen Richard Dawkins'in"Tanr Yanlgs" kitabn katldm vekatlmadm tm ynleriyle incele-meye bu nedenle baladm. Neredeyseson bir yldr bu kitabn dndrdk-lerini sizlerle paylatm. Nihayet geensaymzdaki bu dizinin 11. blm ilede noktay koydum. Artk sra canllarnolumas, gelimesi ve insann varedi-lii konusundaki kendi dncelerimisizlere aktarmaya geldi.

Eski okuyucularmz hatrlarlar. nce-ki iki yln yazlarnn zetlerini yaptk-tan sonradr ki, Tanr Yanlgs'nabalamtm. imdi de bu 11 yaznnksa bir zetini yaptktan sonra yenidiziye balamay daha yararl buluyo-rum.

11 AYIN ZET

Sadece lkemizde deil, tm dnyadaateizmi savunmak tehlikelerle dolu.Dawkins de kkten dincilerden ne kfrve tehditler alm. Kitabnda bunlardanac ac yaknr. Gerekte Tanr inancnnazdan kan szlerle deil,davranlarla lldnden habersizfanatik kiilere bunu nasl anlatabilirizki?!.. yi, doru, alkan, bilgili vesevgi dolu kii diliyle ne derse desin,ruhunun en i katmanlarnda O'nunla birolduundan bu davranlar sergileyipduruyor. Buradaki ironi u ki, nefanatiklere ne de ateizmi savunan amaiyi karakterli kimselere, ikisine de,

SEVG DNYASI10

inancn temel ltnn dncelerdeil davranlar olduunu kabul ettire-bilmek ayn derecede zor!.. Ama bizonlara aldrmadan, dncelerini ala-bildiine eletirecek olsak da, hmanistderneinin 2. Bakan ve dostlarncaok sevimli bir kiilie sahip olduuanlatlan Dawkins'e saygda asla kusurilemeyeceimizi yaz dizimizin ilkindeaka belirtmitik. Kald ki, onun bakakitaplarnda naklettii canllar le-mindeki bilgilerden de ne kadar okyararlandmdan kendisine gyabndadefalarca teekkrlerimi bile sundum.

10 blmlk "Tanr Yanlgs kitabnnneredeyse 9 blm Musevi veHristiyan dinlerinin tenkitleriyle dolu.Tevrat ve ncil'e sonradan insan eliyleeklenmi pasajlarn, temiz akl sahip-lerini yzyllar boyunca nasl aknladrdn zaten biliyorduk. Dncezgrlnn alabildiine genilediignmz dnyasnda bu tenkitlerdoaldr ki, daha iddetli bir tonda srpgidiyor. Dawkins'in bu konudaki tenkit-lerini aktarmakla yetinmemi, ben debunlara eklemeler yapmaktan kendimialamamtm.

Tenkitler sadece kutsal kitaplarlasnrl deil. Tarihte ve gnmzde dinkisvesi altnda ilenmi ve ilenmekteolan ahlkszlklar, aklszlklar vezlmler de bu kitabn balca konu-larndan biri. Bunlara da yazlarmdayenilerini eklemitim. Bylece dinlerintrl hner ve karlarla bir fesat ve kinhaline dntrlmesiyle insanlnnasl felketten felkete srklendiinin

ac rneklerini bir kez daha hatr-lamtk.

Buraya kadar yazarla ayn dnce veduygular paylatk ama bu madalyonunsadece bir yzyd. Bu nedenlepeygamberlik kurumunu yeniden mer-cek altna almamz gerekiyordu.

"Ya hi peygamber gelmeseydi" acabadaha iyi bir dnyaya m kavuurduksorusunun cevab zerinde durmutuk.Kutsal kitaplardaki bozulmalar, yanlyorum ve davranlarla dinleri kinhaline getirenler var ama, hepsi bu deilki. Kutsal kitaplardaki k saan tve tavsiyeleri nasl grmezden gelebili-riz. Bunlardan nemli bazlarnyeniden incelemitik. Ayrca tarihboyunca dinlerin uygarla yaptolumlu katklar doru kaynaklardanyeniden zetlemitik. Ve sonunu rehbervarln u sz ile noktalamtk:

"O, insan iine gndermi olmasaydhabercilerini, belki insan bugne bilevarmadan birbirini yok ederdi."

YA BUNLARA NE DEMEL?

Dawkins'in dinlerdeki sadece olumsuzynleri grp gzellikleri skaladnbylece vurguladktan sonra eletirileri-mi ok nemli boluklar zerine ynelt-mitim.

Kitapta "doal seilim" kuramylaTanrsz ve amasz bir yaam olumassavunuluyor. Darwin'in yorumu byle.Peki ama kuram onunla beraber ortaya

11SEVG DNYASI

koyan Russel Wallace'nin yorumunaneden hi deinilmiyor? En azndanyanllanmyor. nk Wallace'nin bukonudaki dncesi aynen yle:

"Ben o kadar tam ve inanm birmateryalist idim ki, ruhani bir varla aitkafamda hibir yer bulunamazd. Fakatolgular inatdr ve olgular bana galipgelmilerdir. Spiritizma fenomenleri,dier btn bilimlerin olgular kadarmspettir."

Wallace, Darwin'le birlikte olutur-duklar evrim kuramn kullanarakAllah'n canllar yaratp gelitirdiinisavunuyordu.

Dawkins kitabnn 4. Blmndeinanszlnn biyolojik temellerinianlatr. Her eyi evrim teorisi ve zellik-le doal seilim kuram ile aklamayaalr. Yaratc, planlayc, kurgulaycbir baka etkene gerek duymadan can-llarn ve bizlerin doal nedenlerleoluup yeryzn doldurduumuzusavunur. Ama isterdik ki, Wallace yoru-munun temelinde olan parapsikolojikfenomenleri de incelesin. En azndantenkidini yapsn. Bouna mitlenmeye-lim. 19. yzyln ikinci yarsnda kendilkesindeki olaanst parapsikolojikalmalardan tek kelimeyle bile szetmez.

Kutsal metinleri eletirirken, bizimondan Kuran' inceleyip onu da mercekaltna almasn istememiz belki aryakaard. Ama sadece biyoloji ile yetin-memesini, fizikteki, kimyadaki muhte-

em doa kanunlarnn nasl bir tesa-dfn eseri olabileceini aklamasnbeklemek yerden ge hakkmz. Teksatr bile yok. Bu nedenle kendisine:

"Her yeri aramadan yok denemez"diye hitap etmekte tamamen haklyz.

Sonraki yazlarmzda dinler ile evrimteorisinin aslnda elimediini,Tevrat'n yanl yorumlanmasndandolay, bir ayrlk var gibi gzktnanlatmaya almtm. Hele sl-miyet'le yorum tarznda bile eliki yok.Prof. Sleyman Ate'in "Kuran KerimeGre Evrim Teorisi" yazsndan alntlaryaparak slm bilginlerinin Darwin'dennce evrimle ilgili dnceler ilerisrdklerini sizlerle paylamtm.

Ama insann yaratlmasna gelince iatallayor. Tanr eliyle topraktanyaratlan dem ve ondan yaratlanHavva m; yoksa gemiteki ortak biratadan doal etkenlerle ortaya kverenbir insan m sz konusu?!..

Bu ok nemli atma ve tartmaileriki yazlarmzn konusu olacak.

Tanr Yanlgs dizisinde Nisansaymzda: "Evet, ama yetmez" balaltnda Darwin teorisini incelemi veteoriyi destekleyen biyolojik kantlarzerinde tek tek durmutum. Sadece bukadar da deil. Son 40 yldr genmhendislerince DNA zerinde nemuhteem hnerler sergilendiini, kesi-ci ve birletirici enzimlerle yepyeni gendizilimlerine nasl kavutuumuzu hay-

ranlkla incelemitik. "Rekombinasyon"denilen bu ilemlerde DNA'nn deie-bilirlik, plastiklik rneini grm,bunun evrimi ve doal seilimidestekleyen ok nemli bir kant olduuzerinde durmutuk.

Sra artk Dawkins'in kitabnn "Tanrneredeyse kesin olarak neden yoktur"balkl 4.blmne gelmiti. ahsenevrim teorisine inanan biri olarak, hercanl trnn balangta tek tekyaratldn ne sren ve evrimi redde-den yaratl teorisine yakn durmammmkn olabilir mi? Peki, bu ikisinindnda bir nc yol yok mu? Elbettevar. Evrimin ikinci teorisyeniWallace'nin yorumu: Hem evrim hemde tasarm. Yani bu kanunu kullanarakdnyada yaamn gelimesini salayanilhi dzen. Bu nedenle her eyiotomatik alan doal seilimle akla-maya alan Dawkins'den, 530 milyonyl nceki 10 milyonluk ksa Kambriyendnemindeki canllardaki patlamatarzndaki eitlenmenin kendiliindennasl oluabildiini aklamasn bek-lerdik. Ayrca dnyamzdaki 10 milyon-luk canl trnn her birinin kendinezg deiik organlarnn nasl olua-bildiini, birbirinden ok farkl igd-lerin nasl birdenbire ortaya kver-diini de. Maalesef kitapta bunlar yok.Ya ne var? Kolayndan Yaradanclarnrtlmesi, bilim d iddialarna say-falar boyunca cevaplar verilmesi. Veok skt yerlerde de yleyseAllah' kim yaratt? sorularyla konuyubiyoloji d felsefi bir plana tayp,deyim yerindeyse topu taca atvermesi.

Darwin'in doal seilimle oluamazdiye itiraf ettii gzdeki olaanstdzeni, Dawkins'in daclarn trl h-nerlerle zirveye ulamas rneiyleaklamaya yeltenmesini ok kolayn-dan bir tutum diye deerlendiriyorum.Ayrca bu konuda Darwin'den fazlaDarwinci bir gayretkelikle bu szkarsnn etkisi altnda sylemi ola-can iddia edecek kadar ileri gider.Gz dahil tm karmak organlarn birtasarmc olmadan kendiliinden olua-bilecei iddiasndan bir adm bile geriatmaz. sterdim ki, biyokimya profesrBehe'nin kitabndan aktardm gr-menin olumas ve kann phtlama-sndaki birbirini izleyen pek okbiyokimyasal srecin doa kanunlarnkullanan bir zek ie karmakszn naslortaya kabileceini bilimsel olarakbize aklasn. Tabii zirveye trmanandac nahif rnekleriyle deil.

Dizimizin son yazsnda da Tanrinancmzn bilimlerdeki aklana-mayan olaylara, bilgi boluklarnadayanmadn vurgulamaya altm.Tam tersine bildiklerimizi derindncelerle akl ve mantk terazisindetartarak inanca varyoruz.

Yazar parapsikolojiye inananlar birnevi delilikle suladndan, 1882'deLondra'da nl bilim adamlarnn biraraya gelerek SPR adyla kurduklarRuhsal Aratrmalar Derneinin para-psikolojik bulgularndan yeniden szetme gereini duydum. Onlarn bilimselkontrol yntemlerini titizlikle uygulayphile ve arlatanlk kaplarn smsk

SEVG DNYASI12

kapatarak oluturduklar drt drtlkparapsikolojik fenomenleri de ince-lemesini varsa yanllarn bulmasnbeklerdik. Bylece sadece din kita-plarnda sonradan oluturulmu yan-llara, fanatik dindarlarn akld dav-ranlarna ve Darwin'in doal seilimyntemine dayanarak Tanr'nn yok-luunu savunma ksrlna dmezdi.

Iskalanan sadece bu da deil. a-damz fizik, kimya bilginlerinin kita-plarndan kendisinin de bazlarnaktard doa kanunlarndaki sonderece ince matematikle ortaya konmusabiteler konusu. yle ki, evreninbalangcndaki ilk bir saniyede bilepatlama hz milyarlarca bir oranndafazla veya eksik olmu olsayd, nebugnk evrenimiz ne de canllar mey-dana gelebilecekti. Doa kanunlarndabu ve benzeri pek ok sabite byle ince-likle ortaya konduu iindir ki varoldukve yaayabiliyoruz. Btn bunlarn arkaplannda yaratc Yce Bir Zek vehneri yok sayp, her eyi doa ile ak-lamaya almak iin ya bunlara hideinmemek ya da krk dereden sugetirip, speklasyon stne speklasyonyaparak kendimizi alabildiine zorla-mamz gerekiyor.

Tanr Yanlgs eletirisinin en sonun-da yazarn her sktnda ileri srd"Peki Tanr'y kim yaratt?" sorusu ze-rinde durduk. O'nun anlama smadnama tm anlamlarn da O'nda bulun-duunu, Varedilmeden Vareden, Alma-dan Veren, benzersiz, esiz olduunubelirttik. Zamanla beraber sebepleri de

yaratan O Yce'nin varl iin birsebebe muhta olmas dnlebilir mi?

Ama kim ne derse desin insann herdncenin, her szn aksini savunma-da alabildiine zgr olduunu bir dahavurgulamak iin dizimizi u szlerlesona erdirmeyi bir grev bildik:

"nsan sorgulayc bir aklla yaratl-dndan ve kendisine her eyi dn-mekte sonsuz bir zgrlk sunulduun-dan kim ne derse desin bu ve benzerisorular sonuna kadar hep insanlngndeminde kalacaktr. Bu insannhakkdr ve kimse bu sorgulama hakknonun elinden almaya muktedir olamaya-caktr!.."

Gelecek sayda balayacam yer-yznde canlln oluumu ve geliimiile ilgili yaz dizime, nce hangi metod-la ie koyulacam, yani sonuca ula-mak iin hangi yolu izleyeceimi pei-nen belirtmekle balayacam. Kolayanlalsn diye bunun iin temsili ikirnek olay ortaya koyacam. Sonra dailk canlnn nasl varolduu, prokaryotekirdeksiz bakteri hcrelerinden orga-nelli karyot hcrelere geiteki evrim-sel sramann hangi zeknn eseriolduundan ve deiik biyoloji bilgin-lerinin Kambriyen Patlamas hakknda-ki dncelerinden sz edeceim.

13SEVG DNYASI

SEVG DNYASI14

in kitaplarnn "puta tapma" de-dikleri ey, yabanclamann eneski biimlerinden biridir. Put-

latrma; Yaradan'a deil de, yaratlanaen yce deeri verip ona tapma, yaa-mann anlam olarak onu esas almadr.Yani Tanr olmayana, Tanrymasnadeer bimedir. Burada insan, tm g-lerini kullanarak bir put yapar, sonra

tutar, kendi yaratt bu puta tapar. Enderin zlemlerini ve dileklerini, korku-larn ve umutlarn putlatrd, Tanrsand nesneye yanstr. Gcn haya-linde ar abartt tanrsal nitelikleryaktrd, gerekte ona ne yarar nezarar dokunacak bir eylerden yardmdiler. ylece kendi gcn bo yereharcar, tketir.

Yabanclamann AlmasGngr zyiit, Psikolog

D

15SEVG DNYASI

nsann ok tuhaf taraflar vardr.Bunlarn iinde en tuhaflarndan biri,Russell'in dedii gibi bize yararl olaneyleri tapnrcasna ycelterek, buyolla onun yararn da ortadan kaldr-maktr. Buyurun bir rnek: Hindistan'-da insanlar alktan krlrken, kutsalsaylan ineklerin caddelerde dolamaskomik ama gerek. Burada yabancla-ma, Tanr olmayana Tanr diye bo yeretaplmas ve gnln gerek Tanr'yakapal kalmasdr.

nsanlarn kendilerine hizmet etmesiiin yetki verdii yneticilerin, kendi-lerini seen, o yere getiren insanlarahizmet sunacak yerde, bu yetkiyi ayr-calk sayp, buyurmann verdii stn-lk duygusuna yaslanarak insanlarkendi karna hizmet ettirmesi dierbir yabanclama rnei. Burada insan,kendi egemenlik hakkna yabanc-lamtr.

Para ekonomisinin geerli olduu,yani her eyin para ile llp biildiibir dzen dnelim. Daha dorusuyaadmz hayat yle bir gz-mzn nne getirelim. Burada insan,emei alnp satlabilen bir mal duru-muna indirgenmitir. Nitekim muha-sebe defterinde, mala denen para ile,insana denen cret, ayn alacak hane-sine ilenir. Byle bir dzende insankendisi iin bir deer retmez, sadecegeimi iin cret retir. rettii deerise, onun elinden alnr. Burada yaban-clama, emein yarattklarna sahipolamamas, rettiklerinin yitirilmesidemektir.

Yalnz geim iin, a ve aktakalmamak iin btn gn skc,tekdze ve iblm gerei hep aynii yapmak zorunda kalan insan, al-mann kendisine de yabanclamtr.Gerekten byle bir almada insanvarln sakatlayan bir taraf vardr.nsan elik bir makinenin etten bir ekparas durumuna drlmtr.almas onu yceltmez, ypratr. Onakendini gerekletirme ynnde birzenginlik katmaz. Tersine, insan kiili-inin ok ynl gelimesini ve birbtn olarak deerlendirilmesini srek-li olarak engeller. Burada yabancla-ma, insann kendi kiiliinden uzakla-masdr.

nsanln tarih boyunca kazandmaddi manevi birikimin ayrcalkl biraznln elinde, ounluun zararnakullanlmas ise, insan insanlayabanclatrr.

Gerekte, yabanclamann hertrnn kkeninde puta tapma, put-latrma olgusu yatmaktadr. nsan,neyi putlatrrsa ona en byk deeriverir ve dier her eyi ona gre deer-lendirir. Buyurmak tutkusu iindeyanp tutuan iin, yetke (iktidar) putolmutur.

Her eye sahip olma, her eyi satnalma al eken biri mala veya onunsoyut simgesi olan paraya tapmaktadr.ehvetin elinde oyuncak olan iinkadn ya da erkek taplacak birernesnedir. Alksz edemeyenler iin n,nnde eilecekleri Tanrdr. Kimi tm

SEVG DNYASI16

umutlarn balad, her eyi kendisin-den bekledii nl bir kiiyi putlatrr,kimi bireye veya bireyin zgrcegelimesine en stn deeri verir.Dieri "Toplum bireyden ve her eydendeerlidir" der, toplumu Tanrlatrr.Sonunda her birinin Tanrs fos kar veonlar yar yolda brakr. Bu bir bakma"Tanrdan baka Tanr yoktur" sznntersine yoldan bir dorulanmasdr.

Demek ki Tanr'ya, kendine vegiderek dier insanlara yabanclaaninsan, yabanc bir varlk olarak, kendibilincine varamam, henz kendisiolamamtr. Bu ise bizi yabancla-mann almas veya yabancszla-mann salanmas sorunu ile karkarya getirir.

Neydi yabanclama? nsann kendigcnn veya emeinin bakalaarakona dman bir g olarak geri dn-mesi. Denetimimizden kurtulan birgcn bask aracna dnmesi. Bunugidermenin aresi: Bilgi ve bilinbirikimi. Bilgi olayn nedenlerinibildirecek, bilin ise olay iindekiinsann yapmas gerekeni, yani grevi-ni gsterecek. ylece, yabanclamayayol aan g, kaynanda yakalanp,denetim altna alnarak insann yararnakullanlacak. Bu balamda, yabancla-mann almas, onun her tr ile ilgilinedenleri iyi bilmeyi ve o gc denet-leyip, hayrmza evirecek bilinligiriimlerde bulunmay gerektirir.

nce yabanclamay nleyen i ved engelleri sralamakla balayalm

ie. engeller: nsann en derin zlemiolan Tanr gereksinmesinin doru birekilde doyurulamay. O yzdenmanevi bir boluk iinde kalnmas.Ruh ynmzn ve insann znkuran kudretlerin ileyi ilkelerininyeterince bilinmeyii. Yani insannkendini ve Tanr'y tam tanmamas.Nereden geldiini, nereye gideceini,bu dnyada ne yapacan bilmemesi.Bu temel sorulara anlaml karlklargetiren doru, kendi iinde tutarl, a-da bir inan sisteminin ve hayatgrnn bulunmay. Gnln artl-mas ynnde bir eitimin verilmeyii.Ve kirli bir gnln geree perde ola-cann bilinmeyii. zet olaraksylersek, bugn insann trajedisi, ken-dini, yolunu ve iini bilmeyii, varolunedenine kar ilgisiz durmas, onuinsan edecek, insanstne eritirecek,dier insanlarla sevgi birlii kurmasnve gnlnde Tanry duymasn sala-yacak bilgi ve bilinten yoksun olmas.

D engellere gelince, bunlar arasndasiyasal gcn bask arac olarak kulla-nlmasn, retim glerinin yetersizli-ini, o yzden insann geim iin btngn almak zorunda oluunu, parannputlatrld para ekonomisini, malnkullanm deeri deil de deiim dee-ri olarak ele alnd mal ekonomisini,cret dzenini ve insan tek tip iebalayan i blmn sayabiliriz.

imdi gelelim bu engelleri amakiin yaplmas gereken bilinli giriim-lere. Ve nce i engelleri alalm ele. Birkere, balangta, her eyi ona gre

17SEVG DNYASI

lp deerlendireceimiz stn birilkemiz ve insan btnyle kavrayan,gemi ve geleceiyle kuatan, onunvarolu nedenini doru olarak saptayansalam, tutarl bir hayat grmzolmas gerekir. Bize gre, bu en stnilke, bizi ve her eyi yoktan yaratan,sevgisinden vareden Tanr'dr. Engerek otorite O'dur. Sade O'na kullukedilir ve yalnz O'ndan yardm dilenir.nk her eyi bilen ve her eye gcyeten de yalnz O'dur.

Varoluumuzun nedenini ise, yineTanr'nn glyzller kanal ilebildirdii bilgilerden renebiliriz. Zirayarattn, en iyi onu yaratan Tanrbilir. yleyse ilk n yaplmas gereken,insann manevi boluunu dolduracak,doru, akla ve manta uygun, adabir Tanr inanc vermek ve gnllerdeO'nun sevgisini yeertmek. Sonra daTanr'nn insan iin dileinin neolduunu, yani buyruklarn bildirmek.Ve onun gzel rneklerini vermek.Bylece insan, Tanr'dan bakasna,yani puta tapmaktan kurtarmak, o yn-deki yabanclamann kkn kurut-mak. nsana geni bir ufuk, manevi birgr as kazandrmak. Ona lmszbir ruh ynmzn bulunduunu kant-laryla gstermek. Ruhlarn dnyayaolgunlamak iin geldiini, gele-ceimizin imdiki davranlarmzabal olduunu, ne ekersek onu bie-ceimizi retmek. Ve insanlardakendine, topluma ve Tanr'ya karsorumlu bir kiilik gelitirmek. Varoluamacnn insanstn bulmak, tekdnceyi elde etmek (Tanr'nn dilei

ile kendi dileimizi bir etmek) ve bir-lie ulamak olduunu, Tanr'nn biz-den bunu istediini bildirmek. Gerekteyabanclamann kesin olarak son bul-mas, insann insanstne varmas veikisinin bir olmas demektir. yle ki,bizim be duyu organ ile algladmzmadde evreni maddenin belli bir halin-den yaplmtr. Bir de karanlkdediimiz, n yokluu sandmz,aslnda iinde grmediimiz yedi rengi,duymadmz yedi sesi ve daha bakakudretleri barndran, maddenin birbaka halinden yaplm, ama henzalglayamadmz ayr bir maddeevreni daha var. Ancak biz be art(iyilik, doruluk, almak, bilgi vesevgi) tam benimsediimiz zamankaranln gizi bize kendini aacak,grmediimiz renkleri, duymadmzsesleri grp duyacak ve baka niceglere erieceiz. Biz bugn mad-denin bir halini, dolaysyla gereiyarm olarak biliyoruz. Be duyuorgan ile farkna vardklarmza, beart tam benimsediimizde farknavaracaklarmz eklenince, ite o vakitgerei btn olarak grp bileceiz. Ozaman ite, yuvarla tam greceiz.

Elbet ki byle bir dzenin yer-lemesinde eitime ok i decek.Okullarda sadece belli bilimler veteknik konular deil, hayata anlamveren deer yarglar ve ana yaam bil-gileri verilecek. nsanlara sadece kurukuru bilgi verilmekle kalnmayacak,fakat bilgelik de alanacak. Akl vegnl eitimi dengeli ve uyumlu birekilde yrtlecek. Kk yatan

SEVG DNYASI18

balayarak gnllere Tanr ve nsansevgisi tohumlar ekilecek. nsanlar,dini, dili, rk, ulusu ne olursa olsun birbtn olarak deerlendirilecek ve hepsikarde bilinecek. renciler dnyavatanda olarak eitilip yetitirilecek.Onlara zgr ve bamsz dnebilmeyetenei kazandrlacak. ylece krinanlara, banaz grlere saplanpkalmalar nlenecek. Be art, eitiminve kazandrlmak istenen alkanlk-larn anayasas olacak. nsan varl,beden, zihin ve ruh olarak ok ynlekilde deerlendirilip gelitirilecek.Bu eitimin da dnk yz, her eyehakkn verme ve sayg duyma demekolan adalet, ie dnk yz ise zgr-lk ve insan varlnn zgrce gelimegarantisi olacak.

D engellere gelince, siyasal yaban-clamaya are olacak, gerektiindeyneticileri deitirme olana veren,eletiriye ak zgrlk ve oulcudemokratik dzeni ilk koul olarakbelirtmek gerek nce. Yine yle birdzende birey, ynetime ve ynetiminkararlarna daha dorudan katlabile-cek. Ayrca, siyasal ve ekonomik gcnister devlette, ister zel kurululardaolsun, tek elde toplanmas nlenecek,sz konusu glerin toplum iinde den-geli ve uyumlu bir ekilde dalmassalanacak. Baz yasal kurulu ve me-kanizmalarla devlet denetlenip dizgin-lenecek. Uyank, haklarnn ve sorum-luluklarnn bilincinde bir kamuoyuyaratlacak. Bu arada, en iyi bilge kii-leri ynetici olarak szecek bir siyasalmekanizma oluturulacak ya da yneti-

cilerle bilge kiilerin ibirlii salana-cak. Bu dzende devlet bir bask aracolmaktan kacak, insanlarn serbestegelimesine ve kendi aralarnda zgr-ce kabullenilmi disiplinin yerleme-sine yardmc olacak. Ve giderek toplu-mun kendi kendini ynetme yeteneikazanmasna zemin hazrlanacak.

Herkesin birbirini sevmeye altve karde olarak grmeye alt birdzende, smrye yer olmayacakelbette. Hem buna gerek de kalmaya-cak bir yerde. Dnya birliine dorugidildiinde, dnya apndaki birrgtn denetiminde silhszlanmasalanacak, dnya bar gerekleecek.Silhszlanmadan elde edilen gelirle,sefaletin, yoksulluun ve cehaletin yokedilmesine kar sava alacak.

Ayrca, o dzende insan, geimi iinbtn bir gn alma zorunluluunatutsak bir krek mahkmu olmaktan dakurtarlacak. Bilim ve teknolojinininsanln tm hizmetine koulmasyla,makinelerin, bilgisayarlarn ve siber-netiin devreye girmesiyle, gnein venkleer gcn enerji kayna olarakinsann hayrna kullanlmasyla insan-drt saat almakla geimini sala-yabilecek. "Zorunlu emek" zamannngiderek azalmasyla "zgr zamana"kavuan insan, o zaman gnlnndilediince, kendi zndeki deerlerigerekletirmek iin kullanacak.Kendini her trl bilgi ve becerideyetkinletirmek, yeteneklerini sporda,sanatta, bilimde, dinde, felsefededeerlendirmek iin tm olanaklar ona

ak olacak. Parann, ekonomik hayatnorkestra efi olmad bu ortamdagereksinmelere gre hizmet sunulacak.Mallar da deiim deeri olarak deil,kullanm deeri olarak muamele gre-cek. Herkes yeteneine gre toplumahizmetini sunacak, rzklar kardeepaylalacak, herkesin gereksinmelerien iyi ekilde karlanacak. retimherkese yetecek kadar bol olduundanve dil bir biimde datldndankimse kimseyle ekimeye girmeyecek.Ayrca, kazanlan hayat gr ileinsanlar mutluluun almada deil, ver-mede olduunu bilecek. Mlkiyet vesahip olma igds dizginlenip, yapcve yaratc gdlere nclkverilecek. Ve insanca ynlerinigelitirenler toplumda daha oksaygnlk grecek. Yine yle birekonomide insan sakatlayan,tek ie hapseden bir i blmolmayacak. nsan diledii veyrtebildii kadar ok iiyapabilecek. Zaten bezdirici,bktrc ileri makinelerstleneceinden, insana onlarngzetimi ve denetimi kalacak.O da gnde en ok -drt saat.Ve ocuklarn oyuncaklarylaoynamasna benzer bir oyunhavas iinde. Birlikte allandost insanlarn ie kattklarsevin ve scaklk da cabas. demokrasisinin ve zynetiminyerlemesiyle alanlar emek-lerinin rnn kendileridevirecek, kendi ynetimleriile ilgili kararlar yine kendileriverecekler.

yle bir dzende insan ilikileri de,bir sanat dzeyine ykselecek. Yarolacak yine elbette. Ama iyilikte,sevgide, saygda ve birbirine vermede.nsan davranlarnda kiisel kardeil, Tanr rzas gzetilecek. Her itehizmet ruhu esas olacak. Daha dorusuo dzende insanlar kendi gerek kar-lar ile bakalarnn karlarnn birbiriile uyutuunu grecekler.

Her ynde gelimi, yaratc iek-lerini atrm, renk renk, mis kokuluinsanlarla dnya bakml bir iekbahesine benzeyecek. Gkyzndekiuyum ve dzen yeryzne inecek.

19SEVG DNYASI

ki Yandaki Ekya

Antakya'da 1935 senesinde Dahham adverilen bir bebek, enesinin altnda kana-yan byk bir et beni ile dodu. Kanamadoumdan birka gn sonra hl devamettiinde, anne ve babas onu hastaneyegtrerek yaray diktirdiler. Dahham'ndoumunun ncesindeki gecede, babas,birka gn nce lm olan uzak akrabalarCemil Hayk'n evlerine geldiini ryasndagrmt. Cemil Hayk evrede ismi bili-nen ve korkulan bir ekya idi ve Franszpolisiyle yapt bir atmada l olarakele gemiti. lmcl kurunun kafasnagirdii yer ise, tam da Dahham'n kanayanet beninin bulunduu yerdi.

Ama ailenin kk Dahham'la ilgiliaknl, ocuk iki yana gelip konu-maya baladnda ve adnn Cemil Haykolduunu iddia ettiinde iyice artt.Dahham, kendisine verilen ismi reddediyor,kendisine Cemil denmesini istiyordu veCemil Hayk'n yaamnn, bilmesine

imkn olmayan detaylarn anlatyordu.Geceleri ise Fransz polisiyle yapt at-mann kabuslaryla urayordu. Dahhampolisten ve askerden nefret ediyor, sokaktaonlar grd yerde ta atyordu. Elinegeirdii sopalar tfek olarak kullandoyunlar icad ediyordu. Bir keresinde baba-snn tfeini alp askerlere ate etmeyekalkmt. Sonradan tant CemilHayk'n aile fertlerine kar ise byksevgi gsteriyordu. Dahham sonradangerekten Cemil ismini kulland ve CemilFahrici olarak yaamna devam etti.

Cemil Hayk yaamnda, kzkardelerinetecavz eden iki erkei ldrm, yakalan-m, daha sonra kamaya muvaffak olarakAntakya ve Samanda yrelerindekidalara kmt. Yolcular soyup ekyalkyaparak yayordu. O senelerde bu blgeFransz igaline uraynca, Cemil'in peineFransz polisi dt. Sonuta Fransz polisiCemil'i ve yannda bulunan erkek kardei-ni, bir ihbar zerine saklandklar evdekuatt ve evi atee verdi. Kurtulu

SEVG DNYASI20

Karma ve Reenkarnasyon - VI

Reenkarnasyon Delilleri Benler, zler, Organ Eksiklikleri veya Sakatlklar, Hastalklareviren ve Derleyen: Zhal Voigt

olmadnanlayanCemil ncekardeinivurdu vesonratfeininnamlusunuenesinedayayarakayak par-maklarylatetii ektive kendisinildrd.Eve giriponlar bu

halde bulan polis, daha sonra cesetleriniAntakya'da tehir etti.

Reenkarnasyonun zlerinde Bir Yaam

Yukardaki olay, Kanada asll ABD'lireenkarnasyon aratrcs Ian Stevenson'unalmalarndan alnmtr. Stevenson tmdnya zerinde gemi yaamlarn hatr-layan 2600 kadar ocuk zerinde yaptaratrmalarn, sonradan kitaplar ve rapor-lar halinde yaymlad. Trkiye'de debulunup baka birok olayla birlikte Cemil

Fahrici olayn da aratran Stevenson, son-radan Cemil'in bann zerinde baka biriz daha kefetmi ve bu izin, CemilHayk'n enesinden giren kurunun kafa-tasn terkettii yerde olduunu da gzlem-lemitir. Hatt Cemil Hayk'n ld at-maya katlm olan bir Fransz polisi de,Hayk'n cesedinde, kurunun kafatasnparalayarak ba zerinden kt birkasantimetrelik bir alan bulunduunu teyidetmitir.

Stevenson, bu aratrmalarn eitli lke-lerde yapt. Kendi ifadesine gre, gemiyaamlar hatrlama olay, reenkarnasyondncesinin yaygn olduu blgelerdedaha sk grlmekte. Bu dncenin kabulgrmedii, bilime aykr sayld toplum-larda ise, bu eit olaylarn su yzne k-mad, bastrld, unutulduu, unutturul-duu ise akla yakn olacak bir aklama.

Stevenson'un toplad olaylar dahaziyade Hinduizm, Budizm dinlerininyaygn olduu Gney Asya'da; Trkiye veLbnan'da ii ve Alevilerin yaad bl-gelerde; Bat Afrika'da; Kuzey Amerika'nnkuzeybatsnda ve daha az ska olarak daAvrupa ve Kuzey Amerika'da grlmekte.

Stevenson aratrd olaylar byk birtitizlikle snflara ayrd, ortaya ktklarblgelere gre; lm raporu, belge veahitlerle onaylanabilme durumlarna gre;doan ocuklarn bedenlerinde nceki ya-amlarndaki olaylara dayanan fiziki zel-liklere, bedeni arzalara veya gemi hasta-lklarna gre tasnif etti. Olaylar arasndakibenzerlikleri ve aykrlklar tespit etti.

ocuklarn genelde konumaya baladk-lar zaman gemi yaamlarn anlatmaya

21SEVG DNYASI

Cemil Fahrici (Dahham) nin boynundaki iz (Kurunun girdii yerde- 1967)

Cemil Haykn banda kurunun yolu ve giri k yerleri

da baladklarn, bu durumun genelde yedisekiz yalarna kadar srdn ve bazistisnalar dnda, zamanla bu anlarn kay-bolduunu farketti. Tespit ettii baka birzellik de, bu ocuklarn hatrladklargemi yaamlarnn, ounlukla ani veyaiddete maruz kalarak son bulduu.

Fiziki yaamdan ayrlan bir insannld tarihle, yeni bir bedenle dnyayaamna balama tarihi arasnda geenzaman da, Stevenson'un aratrmalarnagre eitli. Bu zaman seneler srdgibi, bir ocuk bedeninin anne karnndameydana gelmesi iin gerekli olan ortalamadokuz aylk sreden daha ksa da olabili-yor. Bu ok artc sonutan, yenidenbedenlenme srecindeki bedensiz varln,anne karnndaki ceninle gerek balan-

tsn, yani bedenlenme olayn, dllenmeanndan doum zamanna kadar kendisetii herhangi bir anda gerekletire-bildii anlalyor..

Ian Stevenson, yaadmz adareenkarnasyon olaylarn aratran tannmisimler arasnda en nemlilerinden biridir.Aratrmalar eitli niversiteler tarafndanyrtlm ve ele alm olduu olaylarbilimsel metodlarla aklanm olduuhalde, kendisi reenkarnasyonu ispat ede-bildiini iddia etmez, ancak rnek olaylar-dan sz eder.

skoya asll bir avukatn olu olarakKanada'da domu olan Stevenson,skoya'da ve Montreal'da tp okuduktansonra, 1945 de ABD ye giderek Amerikanvatanda olmu ve dahiliyeci olarakbalad mesleine psikiyatri profesrolarak devam etmitir.

1957'den itibaren Virginia niversitesin-den nce ef Psikiyatr olarak grev yapan,daha sonra Psikiyatri Profesr olarak dersveren ve emekliliinden sonra da AratrmaProfesr olarak devam eden Stevenson,2007 ylnda uzun bir hastalktan sonrayaama veda etmitir.

Reenkarnasyonla karlamas 1950'li yl-larda balayan Stevenson, 1964'den sonrahemen tamamyla bu konu ile ilgilendi,dnyann eitli blgelerinde ortaya kmve belgelenmi olaylarn peine dt, ilgiliocuklarla, aileleriyle, ahitlerle grt.lm veya hastane raporlar varsa toplad,baz olaylarn zerinden yllar gemisebile, olayn artk bym olan kahraman-larn inceledi ve reenkarnasyon zerinebelge ve delil saylabilecek ne varsa

SEVG DNYASI22

Dr. Ian Stevenson (31 Ekim 1918 - 8 ubat 2007)

biraraya getirdi. Aadaki blmlerde, bel-geledii olaylardan birkan ele alacaz.

Katil Gelin

Sunitha Singh adl kz ocuu, 1967senesinde Hindistan'da Uttar Pradesh'ebal Mainpuri blgesinde dnyaya geldi.Ebeveyni bebein gsnn sa tarafndasa kolunu da tamamen kaplayan kocamankrmz bir et beni halinde bir leke bulun-duunu grdler. Boynunda ve bu byklekenin etrafnda da daha kk baka ben-ler vard. Bir iki sene sonra bebek konu-maya baladnda, bykannesi bir gnonu komu kye gezmeye gtrmt. Su-nitha orada gen bir adam grd ve birdenonun olu Ranvir olduunu iddia etti. Son-ra bu kyde yaam olduunu, gelinininkendisini ldrdn anlatmaya balad.

Sunitha'nn tarifi, bu kyde yaam olanve evinde klla ldrlm olan RamDulari isimli bir kadna uyuyordu. RamDulari olu Ranvir ve geliniyle ayni kydeoturuyordu ve olu Ranvir, mesleidolaysyla sk seyahat ediyordu. Kars iseonun yokluunda baka erkeklerle yatpkalkyordu. Bunu renen ve duruma karkan kaynvalidesini, gelin sonuta kiralkkatil tutarak ldrtt. Katiller gece RamDulari'nin evine girerek olay bir soygungibi gsterdiler. Polis delil bulamam vekimseyi tevkif edememiti ama azmet-tiricinin gelin olduu dedikodusu da kydeyaylmt. Sunitha bu kyde tesadfen eskigelinini de grdnde, "O beni tekrarldrecek!" diyerek korkuyla bykanne-sine snd.

Stevenson bu olay aratrdnda, RamDulari'nin lm raporunu da buldu.

Raporda yazlanlardan, kadndaki klyaralarnn, Sunitha'nn boynundaki vegsndeki benlerin bulunduu yerdeolduu ortaya kyordu. Ayrca RamDulari'nin cansz bedeni ykanmadanyaklmt. Sunitha'daki gse ve kolayaylm kocaman krmzlk, kurumukann izlerinden meydana gelmiti.

Eksik Parmaklar

Ma Myint Thein 12 Ekim 1956'da,Myanmar'da Okingone Kynde bir kzocuu olarak dnyaya geldi. Ma Myint'iniki elinin parmaklarndan ikisi tamamenyoktu ve yedi tanesi de birinci veya ikincibouma kadar gelimiti. Yalnzca sol baparmak normaldi. Babas, daha MaMyint'in annesi hamile deilken bir ryagrmt. (Stevenson'un aklamalarnagre, genelde byle ocuklarn doumununncesinde, ebeveynden biri haberci bir ryagrmekte.) Ryada U Sein Maung isimlibir tand, onun ocuu olarak domakistediini bildiriyordu. Oysa Ma Myint'inbabas, bu tandnn lm olduunu oana kadar duymamt. Ama ryann ertesign Maung'un bir gn nce kllaldrlm olduunun haberini ald.Maung bisikletiyle kyne dnerken, katil-leri tarafndan yolu kesilmi veldrlmt.

Maung kamyonuyla ehirleraras ticaretyapyordu. Ama evde fazla kalmamasevliliini kt etkiliyordu. Kars bir de,Maung'un baka bir ehirde bir sevgilisiolduunu rendiinde, duruma daha fazladayanamayp intihar etmiti. Karsnn inti-harndan Maung'un ldrlmesine kadarbe yl gemiti. Olay soygun olamazd,nk katiller Maung'un bisikletini ve

23SEVG DNYASI

zerinde tad mcevherlerialmamlard. Bir zaman sonra, lenkarsnn annesinin Maung'u ldrtthaberleri ortalkta dolamaya balad.Stevenson cinayetten sonra Maung'un cese-dini gren iki ahitle grt. ahitler,Maung'un iki el parmaklarnn kl darbe-siyle koparlm ve bann da hemenhemen bedenden ayrlm halde olduunuifade ettiler.

Ma Myint olduka ge olarak, be yan-dayken gemi hayatndan sz etmeyebalad. Adnn Maung olduunu, gneydekars ve iki ocuuyla yaam olduunuanlatt ve nasl ldrldn tarif etmeyebalad. Uzun bir bakla (kulland dahkelimesi her cins kesici ba anlatyor)ldrldn, ilk darbeyi karlamak iinellerini kaldrd iin, ilk anda parmak-larnn kesildiini anlatyordu. Kolunda birsaat, bir altn bilezik ve parmanda biryzk tadn hatrlyordu. Herhalde bunesneler, Maung'un bilincini kaybetmedennce grd son eylerdi.

Ma Myint, Maung'un ldrld yerdenher geiinde korkudan titriyordu veMaung'u ldrtenin, kaynvalidesiolduundan da emindi. Ayrca Ma Myint,

bir kz olmay hi istemiyor, erkek kyafet-leri tamaktan holanyor ve konumala-rnda erkeklerin kulland sz ve deyim-leri kullanyordu. Daha sonralar, zamanladurumuna alt ve yirmi yalarnda ikenevlenerek iki normal ocuk sahibi oldu.

Kulaktan Giren Kurun

1958 senesinde, Antakya'ya balSarkonak kynde Semih Tutumudnyaya geldi. Doduunda Semih'in sakulann yerinde ekilsiz bir et topabulunuyordu. Ayrca yznn sa yars datam olarak gelimemiti. Semih'in dou-mundan iki gn nce annesi ryasnda, bakanlar iinde bir adam grd. Adamkulana ate edildiini anlatt ve artkonun yannda kalmak istediini bildirdi. Buadam Sarkonak'a iki kilometre mesafedekiHatun Ky'de oturan Selim Fesli idi.Semih'in annesi bu kiiyle hi karla-mam ama ldn duymutu.

ifti olan Selim Fesli, btn gnaltktan sonra, akam stleri evinegitmeden nce tarlasnda bir mddetuzanp dinlenmeyi adet edinmiti. Komutarlann sahibi sa Dirbekli, bir gn alacakaranlkta avlanmakta iken, tarlada yatancismi tavan zannederek ate etti. Amakomusunu vurduunu anlaynca korkusun-dan oradan kat. Selim'i yaral halde bulankyller onu skenderun hastanesinekaldrdlar. Ama Selim alt gn sonra has-tanede ld. lm raporunda, ban sayan ve n tarafnda kurun yaras bulun-duu ve lmn beynin hasar grmesindenmeydana geldii yazyordu.

Semih bir buuk yanda iken konumayabalad ve ilk szleri "sa Dirbekli" ismi

SEVG DNYASI24

Ma Myint Thein'in elleri

oldu. Semih bu kiiden, kendisini ldreninsan olarak bahsediyordu ve kendisi iinde Selim Fesli adn kullanyordu. sa'nndorudan kulana ate ettiini sylyordu.Daha sonra karsndan ve alt ocuundansz etti, hepsini isimleriyle tanyordu. Drtyandayken, yalnz bana Hatun Ky'egitti ve Selim'in ailesini bularak kendisinitantt. Onlara kar babalarym gibidavranyordu ve aile de kendisini kabullen-miti. Selim'in ocuklar evlenirken, Semihbiriktirdii paralardan onlara hediye etti.

Semih, sa Dirbekli'den nefret ediyordu.sa olaydan sonra yakalanm ve kazaolduu tarznda ifade vererek iki senehapisle kurtulmutu. Hapisten sonrakyne dnd ve rak ticaretiyle ura-maya balad. i icab bazen Sarkonak'ayolu dyordu ama Semih grd yerdeona ta yadryordu. Onun Selim'i bilerekldrdnden emindi ve ona olan d-manca duygularn bastramyordu. Onunrak ielerini krmak, hatt kafasn kopar-mak, onu ldrerek intikamn almak iste-diini saklamyordu. Onunla dokuz yan-dayken tanm ve olay incelemekte olan

Stevenson'un veyardm-clarnn,olayngemihayattakald,imdi iseartkSemiholarakbaka birhayatolduu

ynndeki telkinleri de ie yaramyordu.Semih hl bir ocuk olduu halde, saonun tehditlerini ciddiye alarak Sarkonak'agelmekten ve onunla karlamaktan kan-maya balamt. Semih ancak 18 yandaaskere gittikten ve orada kendisine yardmeden bir plastik cerrahi ustasnn, sakulana yapt ameliyatla olduka normalbir grnm kazandrmasndan sonra, sahakkndaki intikam duygularndan kurtula-bilmiti.

ldren Ellerin Cezas

imdiye kadar ele aldmz rneklerde,iddete maruz kalarak lenlerin, bir sonrakihayatlarnda engelli veya beden arzalaryladomu olduunu grdk. Zaten kt birkaderle yaama veda edenlerin, bir de son-raki hayatlarnda mazlum durumundaolmalar, bazlarmzn adalet duygumuzurencide edebilir. Oysa bu kiilerin gemihayatlarn hatrlayarak anlatmalar ve birde bedenlerinde bu hayatn delil saylabile-cek izlerini tayor olmalar, herhalde nce-likle, insanlarn dikkatini reenkarnasyonkonusuna ekebilmek, onlar dndre-bilmek iindir. Ama manevi lemin insan-larn renmesi iin deiik metodlarvardr. Bu yzden, sonraki hayatlarndaengelli olarak doanlar sadece mazlumlardeildir. Bakalarna ktlk etmi olanlar,katiller de bir sonraki hayatta eylemlerininizlerini bedenlerinde tayabilirler. Buna birrnek de aadaki olaydr:

H.A. Wijeratne 17 Ocak 1947 de, SriLanka'da Uggalkaltota kynde dnyayageldi. Doduunda ebeveyni, gsnnsa tarafnda ve sa kolundaki deformas-yonu derhal farketti. Gsndeki ana kasmevcut deildi ve sa kolu sol kolundan

25SEVG DNYASI

Semih Tutumu'un kula (Kasm 1967)

ok daha ksayd. Sa elinin ksack kalmparmaklar, bir rdek aya gibi deriparalar ile birbirine balyd. (Polandsendromu) Wijeratne konumaya baladzaman, kendi kendine konutuunu farke-den annesi neler sylediine kulak verdi vehayretle, nceki yaamnda karsnldrd iin sakat bir kolla dnyayageldiini sylediini duydu. Anne Huratalduyduklarn kocasna anlattnda, kocashi armad. Ei kendisine, olunun, lenerkek kardei Ratran Hami olduunainandn, nk kardei lmeden nce,onun olu olarak dnyaya geleceini ken-disine haber vermi olduunu anlatt. BabaTileratne, o esnada henz bekard ve buyzden sonradan evlendii karsnnryadan haberi olmamt.

Tileratne'nin erkek kardei 1929 sene-sinde, Podi Menike isimli bir kzla nian-lanm ve sonra Sri Lanka detlerine grednleri de yaplmt. Ama dndensonra Menike fikrini deitirdi ve evliliigerekletirmeyi ve Ratran Hami ile birlik-te onun kyne gitmeyi reddetti. Kyneyalnz dnen Ratran Hami, dnborlarn dedi, kendisine bir bak edindive Menike'nin kyne giderek kz ldrd.Etraftan yetienler onu yakalad, Ratranyargland ve idama mahkm edilerekasld. Mahkemede gelin tarafnn kendi-sine saldrdn ve nefis mdafaas yap-tn savunmutu. Wijeratne ise, gemiyaamndaki suunu kabul ediyor vekarsn ldrd iin sakat doduunuifade ediyordu.

Stevenson bu olay seneler boyu takipetti. Wijeratne 1969 ylnda Stevenson'ayazd bir mektupta, kt davranan eleri

ldrmek yerine, onlardan boanmanndaha iyi olduu kanaatine vardnbildiriyordu. Daha sonra okudu, retmenoldu, evlendi ve Stevenson'un ondan aldson haber 1982 ylnda, salkl ve mutluolduu eklindeydi.

Ruhun Gc

Stevenson, gemi hayatlarda yaananiddet sonucu kaybedilen organlarn veyalme sebep olan yara, hastalk veyaameliyat izlerinin, bir sonraki yaamdaedinilen bedende anormal organlar veyaeitli izler olarak ortaya kmasnn sebe-binin; ruh gcnn, maddeyi ekil-lendirmesi olduunu belirtiyor.

Maddi yaama herhangi bir iddet sonucuani bir biimde veda etmek durumundakalan bir varlk, bu esnada bir ok, bir trav-ma geiriyor. Bu travmann kendisindebrakt izlenim, bir sonraki bedeniniekillendirirken etkili oluyor ve yenibedende, geirdii travmay ifade edenekiller veya izler halinde tezahr ediyor.Baz hallerde de, varln yeni bedeninikastl olarak eski bedenine benzettiinidnebiliriz. Bu gibi durumlarda, varlkveya varlklar, maddi yaamda bulunanlarndikkatini, bilerek ruhun lmszlne vedefalarca bedenlenebildiine ekmekte-dirler.

Gelecek sayda Stevenson'un ilginaratrmalarndan rneklere devam ede-ceiz.

Alntlar: Reenkarnasyon Delilleri/ IanStevenson

SEVG DNYASI26

27SEVG DNYASI

ir topluluun/halkn toplum; bir toplu-mun ulus; bir ulusun uygar ulus ola-bilmesi iin kimi koullar tamas ve

srelerden gemesi gerekir. nsan ynndanoluan bir topluluk, ancak yurt, tarih, dil bilin-cine ulatnda bir topluma, bir ulusa dne-bilir. Bu ulus, eer hukuk bilincine ulaa-bilirse, ite o zaman da uygar bir ulus olur.

Bu uygar toplum, uygar ulus anlay, eitlitoplumlarda ve dillerde kresel boyutlu birzdeyile dile getirilmitir: Latince'de "justitiaest fundamentum regnorum", Arapa'da "eladl- essas-l mlk", Trke'de "adaletmlkn temelidir". Peki, Trk toplumu, ulusu;barn, kardeliin, gvenliin ve btnerdemlerin, mlkn temeli olan adalet dze-

Hukuktaki BunalmnTemel NedenleriProf. Dr. Sami Seluk

Prof. Dr. Niyazi ktem'in ok deerli doentlik tezi yenidzenleme ile "Fenomenoloji ve Hukuk" balyla bu ylkitap olarak yaymland.

Yargtay'n unutulmaz bakanlarndan, grevde iken herylki a konumalar zlemle beklenilen Prof. Dr. SamiSeluk'un kitabn nsz olarak kaleme alddnceleri; hukukta neredeyse her gn yaamaktaolduumuz bunalmlarn temel nedenlerine tam bir aklkgetirmektedir.

Sayn ktem'den aldmz nazik izin ile yaymladmz,bal bize ait olan bu nszden ok yararlanacanzagnlden inanyoruz.

B

SEVG DNYASI28

nine neden bir trl ulaamamaktadr? NedenTrkiye srekli bir adalet, hukuk, yargbunalm yaamaktadr? Neden yarg, hemtopluma yetmiyor, sorunlar zemiyor, hemde kendini yenileyemiyor?

Oysa Atatrk'n gerekletirdii hukukdevrimi byk bir iddia ve ama ile yola k-mt. Nitekim bu ama, svire'den alnan,toplumsal ve bireysel ilikilerde derin birdeiimi gerekletirecek olan Trk YurttalarYasas'nn (T. Medeni Kanunu) gerekesindeyle dile getirilmiti: "acl uygarlalmak ve benimsemek kararyla yryen Trkulusu, acl uygarl kendisine deil, acluygarln gereklerine her ne pahasna olursaolsun kendisi ayak uydurmak zorundadr."

Gerekede yer alan bu tmceler; Atatrkdevriminin dolaysyla hukuk devrimininamacn ok arpc biimde aklamaktadr.Yerleik dzene geememi, okuryazar oranok dk, kentleememi bir topluma enyksek uygarlk deerlerini yakalam birtoplumun Yasa's ve dolaysyla hukuku uygu-lanmak suretiyle, toplum acl uygarlatanacaktr. Ancak bu yaplrken, bu hukukasla toplumun dzeyine indirilmeyecek; ter-sine toplum bu hukukun dzeyine ykseltile-cek; bylece Bat yasalar ve dolaysyla Bathukuku acI uygarlk deerlerini yakalama-da devrimci bir kaldra ilevi grecektir.

Bu amala Trk Yurttalar Yasas'nn yansra Batdan birok temel yasa daha aln-mtr. Atatrk, seimlerini doru yapm vebu amaca ulamak iin hukuku kullanmtr.Bu kkl ve anszn yaplan bir kltr ala-ma (haraset-i kltr, acculturation) ya dareti alama (endoctrinement) olgusudur.Ancak onca abaya karn bu ama gerek-leememitir. Yaananlarla yzleenler, bu

baarszl aka gryorlar ve dile getiri-yorlar.

Yansyan u olgular hemen gze arpmak-tadr. Olaylar arasnda hibir zaman bire birrtme, akma, zdeleme olamaz. Tersigr, eyann doasna ve mantk yasalarnaaykrdr. Bu doa ve mantk yasalarnbilmek iin derinlemesine bilgiye de gerekyoktur. Ama Trkiye'de derin aratrmalarnrn olmayan ksa mrl ve stelik az okbenzer olaylarla ilgili grler, "rnek/emsalyargsal gr" (itihat) olarak alglanmakta,gnmzde Trk hukukusu, bunlarn bol-luunun gevetici rahatln ve kolayclnyaamakta, yaratp oalacak yerde, olumsuzbir durgun ikinlik (stagflasyon) olgusununiinde yitip gitmekte, gerelerine, malzeme-lerine bile egemen olamamaktadr. Binlerceyarg kararnn alt alta dizilmesiyle her ylyaymlanan derleme kitaplar, bilimsel incele-melerin yerini almakta; uygulamaclar hazr,komprime ve birbirini rten olaylara ilikinkararlarn ardna derek yargsal hkmleroluturmaya bou bouna abalamaktadrlar.Bunun sonucu olarak, yaymlanan bilimselyaptlara hi bir deer verilmemekte; adetakt parann iyi paray kovmas gibi bir olguyaanmaktadr. Oysa reti, o kurumun,kavramn, kuraln nasl uygulanacan ak-layan somut ve bilimsel neriler ierir. Batdauygulama ile retinin ou kez ayn dorul-tuda yrmesinin nedeni budur. O yzdenBatda bilimsel yaptlar, ok bask yapmaktave uygulamacnn vazgeilemez gereci ol-maktadr. lkemizde yaanan bu ters durum,tam bir ksr dngdr ve hukukta katla-maya, sk sk patinajlara, srmelere, zamanyiyip tketen tekdzeliin onarlmaz israfnayol amakta, karlatrmal hukuktan yarar-lanmay da nleyerek, hukuku batl kkenin-den koparmakta ve aile ii evlilik hastalk-

29SEVG DNYASI

laryla sakatlam bulunmaktadr.

Ksaca son zmlemede Trk uygula-masnda hukukun insan, ruh ve bilim boyutuyitmi, eyleme (reification) balamtr.

Bu trden olgular yeni amazlar kkrt-maktadr. Bunlarn en kt sonucu da uolmaktadr: Trkiye, yasa kotarrken, yorumyaparken, bilimi uygulamaya aktaracak yerde,uygulamay bilimselletirme abalarnnolumsuz ve bo rneklerini sergilemektedir.

Yaanan znde tam anlamyla birbunalmdr. Buna karlk, 19. yzyln son-larna doru Bat hukukunu benimsemeyeabalayan Japonya, sadece yasay deil,hukuku da gvdesiyle ve kkeniyle almasnbaard iin hukuk devriminde ve uygula-masnda ok baarl olmutur. Japon hukukdevrimi rnei iyi alglanmaldr.

Kanmca bu bunalmn temelinde Bathukukundaki kurumlarn, ilkelerin, zelliklede kavramlarn doru alglanmamas vedolaysyla uygulamaya doru yanstlama-mas gerei yatmaktadr. Japonya bunu yaa-mamtr. nk hukukun i dilini oluturankavramlarn ierik ve snrlarn dorubelirleyebilmek iin onlarn ounu Japoncayeterliyse evirmi, deilse olduu gibi alm,dahas yazmaya yetmeyince abecesine yeniharfler eklemitir. Ayrca batl yasalar uygu-lamaya gemeden nce batl hukuk vekavramlarn zmseyen hukukular yetitir-mitir.

Trkiye bunlar yapmamtr. Bu nedenlede hukukun gvdesine szamam, kklerineinememitir. Dahas Trk insannn uygula-masna sunulan yasalar; Aydnlanma yzylfelsefesinin kk, gvdesi olan hukuk deil, o

felsefenin ve hukukun sadece meyveleridir.Felsefenin besledii kk ve gvde Batdakalm; meyvesinin tketilmesi ise doulucave dolaysyla yetersiz olmutur.

Aydnlanma felsefesini yaamad vezmsemedii iin Trk insan ve hukukusu,gnmzde bile her alanda ve hukukta ive-cen, kolayc, geici ve gnbirlik zmlerleyetinmekte; kklere ve derinlere inememekte-dir. Toplumun bellei, sylencelere (mitos)dayanmaktadr. Sz ve mono toplumundan,yaz ve dia toplumuna tam anlamyla geile-memekte; grler, inanlar kuaktan kuaabakalamlara urayarak aktarlmaktadr.Kukuculuk, Kartezyen usavurma, diyalektik-le beslenemeyen bir kltr kuatlmlyaanmaktadr. Bu kuatma, toplumsal geli-menin dinamizmi olan eletiri ve tartmakltrnn gelimesini engellemektedir.Geimli olmak ile hazr grlere uyumculukve eletiriden kanma zde saylmakta;eletirinin kamu ahlakna giren bir toplumsaldev olduu unutulmakta; eletirivazgeilebilir bireysel bir hak olarakgrlmektedir. Dolaysyla eletiri ve eletirelbakn retecei zmler, birilerinin hatriin srgit ertelenmektedir.

retimde yaananlar da ayn dorul-tudadr. Her aamadaki retimde; kuku-lanan, sorgulayan, derinlere inen, sy-lencelere (mitos) deil, her kez yazl/somutgereklere (logos) dayanan, tartan kuaklaryetitii, "duygu youn, mitos toplumu"ndan"akl-youn, logos toplumu"na geildiibugn de sylenemez.

Trkolog Martin Hartmann'n 1909'daki uszleri, grnen o ki, bugn de geerlidir:"Eletiriye kapallk, Trklerin deitirmelerigereken eski yetersizliklerinden biridir".

SEVG DNYASI30

Bu genel deerlendirmelerden konumuzadnersek, sylemek zorundayz ki, hukuk,bkp usanmakszn tartmak demektir.Ancak bu, ezbere, bellee dayanan bir tart-ma deil, kitap, ariv gibi yazl kaynaklarayaslanan bir tartmadr. Hukukularmz bualkanl edinmedike, batl (acl)yasalarn douluca uygulanmas srecektir.te btn bunlar; yntemler, akmlar, batldnce dnyasna felsefeyle girdi.

"Felsefe, demiti, Nietzsche, plak bir tan-ra olmal; bilginler monologu, gizli bir okulgizemi ve akademik yallarla akademikgenler arasnda olup biten zararsz, tehlikesizbir gevezelik olmamaldr".

Ne var ki, zellikle lkemizde felsefegereksiz bir kurgu, hatta bo lakrdlar beiolarak grlmtr. Bu huyumuzdan bugnde vazgemi deiliz.

Bat kkenli yasalarmz yanl uygula-mamzn temelinde yatan neden de kanmcabudur.

te biz Trkler bunalmn temelinde yatanfelsefe kltrnn yetersizliinden ucun ucunsz ederken, Aydnlanma felsefesi geridebraklp alrken Husserl, 20. yzyln ilkyarsnda Avrupa dnyasnda yaanan birbaka bunalmdan yola kyor ve zmaknsal fenomenolojinin kurulmasndabuluyordu.

Husserl' e gre ilk felsefe, metafizik deil,kendi hakllatrmasn mutlak kanttankaran bir kuramdr.

Husserl, doalc nesnelcilik ile aknsalznelcilik (sbjektivizm) arasnda andayaanan kartl irdelemektedir. Evrensel venesnel olma iddiasyla matematik ve fizik

bilimlerine zg yaklam eksenine oturtulandnemindeki bilim anlayn sorgulamak-tadr. Ona gre, Galilei doay matematik-letirmi, doalc yaklamyla bilimin ilevi-ni teknikletirmi, ancak znellii dlam,bilimin anlamnn iini boaltmtr. Bununsonucunda yaam dnyas unutulmutur.Avrupa biliminin gelimesinde aklclk venesnelciliin katklar olmakla birlikte, onagre Avrupa temel mant (ratio) zerindeAvrupa'nn zn, "manevi biimi"ni etkinklmak gerekir. Husserl, ikici (dalist) yak-lamn doa bilimi anlaynn ve o dnemdefizie baml aklcln oluumundaki belir-leyici ilevini, doalc tutum ile dnmsel(reflexion) tutumu ayrarak yaam dnyasnnaknsal fenomenolojik felsefeye gidecek yo-lunu aratrmtr. Husserl, yaam dnyasnyounluklu olarak zmlemeye girimitir.Doalcl, zelde doalcln bysnekaplan insanbilimlerini ve bunlara yaklaantarihselcilii de acmaszca eletirmitir.

O, Avrupa insanlnn kurulmas ile mo-dern felsefenin kurulmas arasndaki koutlu-u vurgulamakta, felsefede yaanan bunalm,felsefe dnyasnn birimleri olarak btn a-da bilimlerin bunalm olarak grmektedir.Dnre gre, ayn durum olgucu (pozitif)bilimler asndan da geerlidir.

Onun l, yaananlar karsnda somutolaylardan, olgulardan, gereklerden (realite)yola klarak ve btn bunlar derinlemesineincelenmeksizin, kklerde yatan etkenlerkavranmakszn zmlemeler yaplp yapl-mayacann sorgulanmasn yanstmaktadr.Dnre gre, salkl zmlere ulamakiin gn yzne kanlarla, grnmlerleyetinmemek gerekir. Burada ortaya kansorun udur: Derinde yatan etkenlere ulamakiin bilimin kkenine nasl inilecektir?

31SEVG DNYASI

Bilimin gc, snrlar, evrensel kurallarbuna yeterli midir?

Sanyorum, bu sorulara Husserl'in yantnyle zetlemek olanakldr: Fenomenoloji,biimsel yaamn gnbirlik ve tekdzeliiiinde kendi gereksinmelerini karlamayaabalayan sradan insanlara deil; dnen,bilge, aydn beyinlere seslenen bir z felsefe-sidir.

te tam bu noktada deerli kardeim Prof.Niyazi ktem, 1980'li yllara girilirken Trkhukuk dnyasn uyandracak ve canlandra-cak olan bir konuyu doentlik tezi olaraksemiti: Fenomenolojinin hukuk dnyasnayansma biimi. Bu adan hukukun zsorunu.

Sayn ktem, kaynaklara inmekle yetinme-di. Bunun iin yurt dna gitti. Fransa'dafenomenolojinin usta dnrleriyle tartt.Poulantzas sad. Onunla grt. Aynkonuyu irdeleyen Amselek sad. Onunlagrmekle kalmad. Deiik sonularaulatklar iin o srad Franszca'syla -kikendisi, bu gerein dile getirilmesine herzamanki alakgnlllyle ve yalnllylakar ksa da Amselek'le uzun uzun tartt.

Felsefe bilinli soru sorma sanatdr.Nitekim "Felsefeyi felsefe yapan" diyorduKarl Jaspers, "onun doruyu aramasdr,doruya sahip olmas deil... Felsefe, yoldaolmak demektir. Felsefenin sorular, yant-larndan daha nemlidir, temeldir; her yantbir soru dourur." Bu nedenle Amselek iledeerli ktem'in benzer sorulara baka bakayantlar vermeleri elbette doaldr.

Sonuta onca abann rn ve her tmcesizet bir zdeyii yanstan elinizdeki yaptortaya kt. Bu yapt bir kez okumayagrn.

Sarslacaksnz.

ine girebilmek iin yeniden daha birdikkatle okuyacak ve derin dncelere dala-caksnz.

Trk hukukunda yaanan bunalmn neden-lerine eilmek gereini duyacak, ilk satrlardadeindiim sorulara yantlar aramak zorundakalacaksnz. Topluma kar sorumluluunuzartacak, eksikliklerinizi duyumsayacak,gcnz ve umudunuzu artracaksnz.

Bunlar ben youn biimde yaadm. Onukitaplmn rastgele bir kesinde deil, birszlk gibi, hep alma masamn zerindetuttum. Deiik tarihlerde yeni batan oku-yarak yanstlan grlerle dnmeyealtm.

Kitabn yeni basks yaplrken, benden birnsz yazmam istediinde ise, dostluu ayr-calkl klan ve beni talandran bu nerisin-den dolay byk mutluluk ve kran duy-dum.

Trk hukuku, Prof. Niyazi KTEM'egnlden borludur, "minnettardr" .

mitky / Ankara ubat 2012Prof. Dr. Sami SELUK Eski Yargtay Bakan Bilkent niversitesi retim yesi

SEVG DNYASI32

Giri

inde bulunduumuz ada, bir toplumungeliebilmesi ve ada uygarlklar arasndayerini alabilmesi onun bilim ve teknolojidekigcne dayanmaktadr. Oysa gelmi gemiuygarlklar arasnda bilimden en az yararla-nan ve hatt onu yadsyan lkelerin bandaslm lkeleri gelmektedir.

Yukardaki sav kantlamak iin derinaratrmalar yapmaya pek de gerek yok.Dnya bilim evrelerinde bir lkenin bilimselgelimiliinin bir lt saylan scientificcitation index (bilimsel alnt gstergesi)saylarna bir gz atmak yeterlidir.

Gnmzde slm dnyasndaki biliminiinde bulunduu durumu dipsiz bir kuyuya

benzeten aratrmaclarnsays az deil. Gerektende Bat uygarlnn tekno-loji harikas rnlerini, ba-ta elektronik rnler olmakzere tm sava malzemele-rini bir dolu para deyerekalp kullanan slm lkeleri,konu bilime gelince neden-se bilim kart davraniine giriveriyorlar.

zellikle dinsel gelenekve greneklere kr krne

bal baz slm dnrleri gnmz Batbilimini slm iin en byk dman olarakgryorlar. Bununla da yetinmeyip birzamanlar slm bilimini en st dzeyekaran kimi bilginleri ve filozoflar da su-lamaktan geri kalmyorlar.

Bilim ancak, huzur iinde alabilecek,gerekli deneysel ve ktphane alt yapsylatam olarak desteklenmi ve birbirlerinin eser-lerini aka eletirebilecek yeterli saydabilim insannn oluturaca bir toplumdageliebilir.

Gnmz slm dnyasnda bu artlar ye-rine getirilmekten ok uzaktr. stelik kimievreler dinsel gerekelere dayal bir slmbilim tanm yapmaya alyorlar. Bu tr birbilimi yoktan var ederek onu slm lkelerine

slm ve Bilim - IYaln Kaya

33SEVG DNYASI

empoze etmeye kalkmann Mslmanlkelerinde bilime byk zarar verdiindende kuku duyulmaz. Bir tek evrensel bilimvardr ve sorunlar ile zellikleri ya da yn-temleri de evrensel niteliklidir. Bir Hindu bili-mi, Yahudi bilimi, Konfys bilimi ya daHristiyan bilimi olmad gibi slm bilimidiye de bir ey olamaz.

Burada zellikle altn izerek vurgulamakistediim bir konu daha var. Bat klsaylan -bilime byle bir k yaktrmannyanll bir yana braklrsa- bilimi taklitederek veya kopya ekerek lkelerinde uygu-lamaya kalkan slm lkelerinin gelimegsterecekleri konusunda ciddi endieler szkonusudur.

Siz Bat bilimini ve teknolojisini lkenizeithal ederek ancak yapay bir model retebi-lirsiniz. thal edeceiniz bu rnle topluma,bilim denilen etkinliin bir baka ve nemliyn olan "bilimsel dnme yntemi" adverilen yntemi benimsetme konusundabaarl olacanz sylenemez.

Olgulara dayal, nesnel, her trl dogma venyargdan uzak bu bilimsel dnme ynte-mi, ister istemez toplumun yelerinin, dog-malara dayal din konulardaki dncele-rinde "acaba" ile balayan boluklar yarata-caktr. Laik bir etkinlik olduu su gtrmezolan bilimi yadsyan kktendincilerin enbyk korkular da bu olsa gerek.

Gene de teknolojiye dnk pratik isteklerve gereksinimler nedeniyle gerek biliminMslman lkelerde yeniden canlanmasndabir etken olabileceini umut edebiliriz. slmve bilim konusunda lkemizde yaplan ara-trmalarn says ok deildir. Konu zerinde

yazlan ve dergilerde yaynlanan makaleler deise genellikle ilenen konular, slm'n bilimkart olmad, aksine kutsal kitap Kur'an'nbirok yetinde ve slm'n peygamberi Hz.Muhammed'in hadislerinde bilim ieriklibirok vurgulamann yer aldn ne srmek-ten teye gememektedir.

slm'n bilimle olan ilikisini anlama,amzda o denli byk bir nem tayor veyeryznde yaayan insanlarn bete birini okadar ok ilgilendiriyor ki byle bir aratr-maya kalkmak her aydn iin bir grevnitelii tayor.

Yaz dizisinin ilerdeki blmlerinde biliminne olduu konusunda baz tanmlar yapmayagirieceiz. Kimi yerde de bilimi kmse-yen, hatt onu ktleyen baz sylemlere deyer vereceiz.

Bilimin deeri zerinde eskiden beri yaplagelen deiik dnce atmalar gnmzdede srp gidiyor. Bir yandan bilimi bilgiyegiden tek yol, yaamn yol gstericisi olarakgren kesimler var, dier taraftan da tam ter-sine bilimden kukulanan, korkan onu deer-siz ve de giderek zararl sayan kesim var.

Bu ikinci kesime gre bilim bir yandanyaam koullarnda dzenlemeler, rahatlklarsalarken dier yandan da insanln felketi-ni hazrlayan bir aratrma tekniidir. Bu tep-kinin yer yer din, ahlk, sanat, metafizik gibieitli kaynaklara dayand bilinmektedir.

Bilime gsterilen tepkiler u 4 noktadatoplanmaktadr:

1. Bilimin teknolojideki uygulamalarnnyol at endstriyel dzen insanln yzyl-

SEVG DNYASI34

lardan beri sregelen entelektel, moral vesanat deerlerinin kaybolmasna yol amak-tadr...

2. Bilim daha gnenli, mutlu bir yaamsalamak yannda insanln toptan yokolmas gibi bir tehlikeyi de tamaktadr.

3. Bilim maddecidir ya da maddeci birdnya grne yol aacak niteliktedir. Bu dabir anlamda evrensel dzeni Tanrsal deildoada ikin olan bir baka gle aklamakdemek olur ki insan yaratan Tanr'y dola-ysyla Tanr'y yanstan insan varlnnnemini yadsmak demektir.

4. Bilimsel aklamalar ou kez insanyaantsnn dnda kalan ya da yaantmznnesnel ve genel yanlarn kapsayan olgulardr.Bundan dolay yaantmzn scak ve canlieriini oluturan znel, bireysel deeryarglar bilim dnda kalmakta bu nedenlede insanlar kendini tanma olanan kaybet-mekte, kendine yabanclamaktadr.

Bilime getirilen bu eletirilerin tmnekatlmak olanakl deil. Bir defa bilim neinsanln tm sorunlarn zme savndadrne de dinin, sanatn, edebiyatn, etiin yerinialma urandadr. Elbette bilim insanlarnbireysel ya da toplumsal sorunlarn zmekde ister ama buna olanak yoksa bu biliminhatasndan deil bilimsel yntemlerin bukonularda elverili olmamasndan kaynak-lanr. Asrlardan beri sregelen bo inanlarve dogmalar eer rtebilmise bu da bili-min insanlk iin salad ok nemli biryarar kabul edilmelidir.

Bilim insanln etik, moral deerleriniyadsmay hi de amalamam sadece alarboyu deer saylan bo inanlar ykmtr.Bu nedenle asrlardr bilim ile inan sistem-leri arasnda srp giden iten ie veya ak-tan aa bir atma hep olagelmitir. Bilimin

salad teknik olanaklar insanlarn gnenve mutluluu iin deil de birbirini boazla-mak ya da doay yok etmek iin gene insan-lar tarafndan kt amalarda kullanlrsa bubilimin deil insanolunun suudur. Aklnkt amala kullanan insanoluna bilim neyapabilir ki?

Modern bilimin oluumu slm dnem dedahil olmak zere eitli alarda para parada olsa gereklemitir. Bilimin en bykdevrimi 16. yzyl Avrupas'nda geekleti.Gzlem, deney sonular olarak kuramlarnortaya konulmas bu yzylda balamsaylr. Orta a Hristiyanlk teolojisininetkisinden kurtulan zgr dncenin nder-lii bilimsel devrimlerin mjdecisidir.Descartes ile balayan kartezyen geometriksistem, Newton'un kuramlar ile ilk mekanikevren modelini ve bilimsel yasalar dourdu.lgin olan udur ki bilimin temellerindekikkl deiiklikleri yapan, modern biliminyntemlerinin kurucular genellikle, sonderece dindar kiiler arasndan kmtr.Galileo, Newton, Descartes, Tanr'nn var-ln yadsyan kiiler deildiler. Evrenindeil yaratlmas, varl bile onlar iin birmucize olarak kabul edilmiti.

Bu mucizenin dier yn ise evrendeki tmnesne ve olgularn ayni doa yasalar ile yn-lendiriliidir. Bilimin bu yasalarla ilgili zelhibir aklamas olmad gibi bunlarnTanr'dan kaynaklandn sylemek gibi birsav da yoktur. Ciddi bir bilim adamnnevreni yaratan ve dzene sokan bir Tanr'nnvarlna inanma zgrl vardr; ama birgezegenin seyrini deitirmek, bir tutulmayertelemek, evrensel dzenin kurallarnkeyfince deitiren bir Tanr'ya inanmasdnlemez. Olaylara karan bir Tanr'nnsunduu ikilem bilim adamnn gsleye-

35SEVG DNYASI

meyecei ve bilimsel aratrmay olanaksz-latran trdendir.

Bilim bize, doann glerine egemenolmay, bilimsel yasalar deitirerek deilonlar bilerek doa glerini yenecek nlem-leri almay retti. Ancak 20. yzyln kuan-tum fizii ve grelilik kuramlar bizlere bi-limsel kesinliin bir hayal olduunu retti.Son yllarda modern bilimin kendi silhlarile kendini vurduu, bir anlamda intihar ettiiyolunda bir eilim gzlenmektedir. Modernfizikteki son gelimeler baz kiilere batmaktaolan bilim gemisinin artk terk edilmesi ge-rektii dncesini verdi. Bilim yerine kurtu-luu Dou kkenli ekollerde aramak ve Taoistbilim, slm bilim gibi olgulara gvenmekgibi tutumlar sergilediler. Modern bilimlerde-ki son gelimeler ve onun doru ekildeyorumlanmas iin yaplan tartmalar, bilim-den kurtulmak isteyen kimselerin kulanaho bir ses gibi geliyor. Eer bir gn kuantumfiziinin yerini daha gelimi bir kuram ala-caksa bu Thomas Kuhn'un vurgulad gibibilimin z yapsndan kaynaklanan vezlm sorunlarn yardmyla olacaktr.

Bilimi salt Bat uygarlklarna mletmek deyanltr. Bilim Avrupa'da kendine olsa olsabitek bir saha bulmutur; yoksa Hint, in,slm uygarlklarnn bilime salad enginkatklar yadsmak olana yoktur. Unutmaya-lm ki bilim aacnn eitli kltrlere uzanankkleri vardr. Bilimin balangcna koyduu-muz Helen-yon uygarlklar hi yoktan bireyler mi yarattlar?

eitli Asya uygarlklarnn rn. Msr,Hint, Asur, Smer, Fenikelilerin bilgilerinden,kltr miraslarndan hi mi yararlanmadlar?Gerekten bilim btn insanln mal veevrensel kltrel mirasn bir parasdr. ou

aratrcya gre slm'n ana ilkelerinden biribilimdir. Kutsal Kur'an'n ilk vahiy szc"oku" dur. Ancak bu "oku" emrini tek banaalarak, bilgilenmek iin eline ne geerse oku,ren gibi bir anlam yanllna dmemekgerek. Belki yz, belki bin kez duymuuzdur.Nerde ve ne zaman kitap okuma, ilim vs,zerine konuuluyorsa, muhakkak u dasylenir: "Yce dinimiz de okumaya byknem vermitir." Nitekim, Kuran'n ilk emri"ikra" e deyile "oku!" olmutur.

"Oku!" emrinden kast nedir? Okuma-yaz-ma bilmek midir? Mesela Hz. Peygamber buemre muhatap olur olmaz okuma yazmakurslarna m gitmitir? Deilse "oku!" em-rinden ald ders nedir? Hem bu emir, neokuduun, nasl okuduun nemli deil, yeterki oku anlamna m gelir?

Btn bu sorularn cevaplarn bulmak iinne tarih, ne bilimsel kitaplar kartrmakgerekiyor; ne de uzun uzun dnmek, sadece"ikra" ile balayan bu yetin dier , hattiki kelimesini okumak "ikra" yani "oku"emriyle kastedilenin ne olduunu anlamayayetiyor: "ikra bismi Rabbik." Yani "Rabbininadyla oku". Bir sonraki kelime de okununca,"okumaktan" kastn ne olduu aka anla-lyor: "kra bismi Rabbikellezi halk." "yani,yaratan Rabbinin adyla oku"

Kur'an'da okumak, bilmek, renmekszckleri ska yinelenir. rnein Zmersuresi 9. yet yle der: Yoksa o gece saat-lerinde kalkan secdeye kapanp kyamdurarak daima vazifesini yapan hreti sayarve rabbinin rahmetini umar kimse gibi olurmu? Hi bilenlerle bilmeyenler msavi olurmu? Burada da bilenlerle bilmezlerin eitolmadklar, din vecibelerini bilenlere birayrcalk tannd vurgulanmaktadr.

SEVG DNYASI36

Mcadele suresi 9. yet:"Kendilerine ilim verilenlerin stn dere-

celeri vardr." derken ilim szcn kullan-maktadr. lim szcnn bizim anladmzbilim szc olmad slm ulemas tarafn-dan zellikle vurgulanmaktadr. Benzerszckler dinin yaycs, Allah'n elisiMuhammed'in hadislerinde de ska yinelenir.

"limin ibadet edene stnl, ayn tekiyldzlara oranla parlakl gibidir."

"Bir saat ilme almak bir gece ibadettenhayrldr"

"limlere balann, onlar dnyann k-lardr"

"Beikten mezara kadar ilim iste" "En deerli sadaka, Mslmann ilim

renip onu Mslman kardeine retme-sidir ."

"lim in'de bile olsa gidip reniniz."

Tm bu sylemlerde yer alan "lim" ve"ilim" szckleriyle neyin amaland akabelirtilmedike bu sylemlerin gnmz bil-ginleri ile gnmz bilimini kastettiini nesremeyiz. Nitekim Seyit Hseyin Nasr adlranl bilgin yle diyor:

"Tm bu yazlardaki ana tuzak, Arapa ilimszcnn bilim ve laik eitim anlamnageldiini ne srmekten kaynaklanmaktadr.Bu anlamda bir ilim tanm yapmak yanltr,nk kutsal kitaptaki ilim szc maddecibilgiyi deil, tanrsal bilgiyi amalar, bunedenle modern bilim slm' yiyip bitiren birkanserdir. Mslman bilim adamlar; bireyolarak neye inanrlarsa inansnlar, modernbilim, Rnesans'tan beri iine oturtulduu,laik ve hmanist kalptan arndrlmadka,modern bilim adamlar olarak almalarnnslm'n entelektel evreninin ieriini boalt-masn engelleyemezler."

Geleneksel bilgiler ilk slm retmenininbizzat Peygamber'in kendisi olduu ynn-dedir. slmiyet'in balangcndan 750'li yl-lara kadar olan dnemde cami ve mescitlerilim yaplan yerler olarak varlklarnkorurken daha sonraki yllarda, varlkl snfnortaya kmas ile zel dersler, saraylardaHalife ocuklar, ehzadeler iin nem kazan-maya balar. Bu aamada ilim ve limszcklerinin dinle zdeleme srecinegirdiini saptarz. Ama buna ramen dahauzun yllar 16. yzyla dein pozitif bilimleresaygyla baklmas ve bunlarla uraanlara dalim denilmesi srdrlmtr.

slm'n lk Yllarnda Bilim.

slamiyet'in balang yllarnda Arap ya-rmadasnda, gebe ya da yerleik Arapkabileleri arasnda bilim denebilecek herhangibir ize rastlamyoruz. Sadece ilerde bilim diliolabilecek yetkinlikte, kk yaps dolaysylaszck tretmeye ok elverili bir Arapadilinden bahsedebiliriz. slmiyet'ten ncekiArap dili iire yatkn, gzel ve kandrc gzelsyleyiin egemen olduu bir dildir, amadilde bilimsel terim hemen hemen hi yoktur.

slmiyet'in balang dnemleri iin Batbilim dnyasnda ileri srlen ilgin birsulama vardr.

Bu da skenderiye kitapevinin yaklmaskonusudur. Bilindii gibi skenderiyekitabevinin Serapium ismindeki ksm 4.yzylda piskopos Theophilus tarafndan yak-trlmt. Dier ksmnn da Halife merzamannda, Msr fatihi Amr-bn-l- As'ndanmas zerine mer'in yle emir verdiive bu nedenle yakld eklindedir: "Eerkitabevindeki kitaplarn bilgileri Kur'an'da

37SEVG DNYASI

varsa kitaplara gerek yok, eer Kur'an'dayoksa saygn ve gerek deildirler."

Bu sylemler 1200'l yllarda Hristiyankkenli tarihiler tarafndan yazlmtr, oysakonuyu daha yakn tarihlerde aratran Avru-pal oryantalistler bu bilgileri yalanlamtrlar.

8. yzyl balarnda da slm'da bilimdenilebilecek bir eye rastlanmyor. SadeceMuaviye'nin torunu Halid'in el kimyaya(simya) merak sald ve bu konuda evirileryaptrd iddia ediliyor. 8. yzyln ortasn-dan balayarak Abbasiler dneminde,Helence ve Hinteden eviri yoluyla tp vefelsefe eserlerinin elde edilmesi ile slmdnyasnda bir hareket balyor. AbbasiHalifesi Me'mun zamannda ortaya kanMu'tezile felsefesi etkisi ile olsa gerek ortayakan zgr dnce sonucu slm dnyasbilim retmeye balyor. Badat'ta kurulanBeyt-l-Hikme adl bilim merkezi tm Helenfelsefe ve bilimsel eserlerin bir eviri yerioluyor. inde byk bir kitapl ve de gzle-mevi olan bu merkez Batda, uzun yllarsonra doacak olan akademilerden bile stnkonumdadr. Mu'tezile felsefesi yandalarilhiyat (dinbilim) yaparken bilimin temelineuygun olarak bir yasallk, nedensellikkkn aldklar halde kartlar olanE'ariler, baka trl dnyor ve din bilimerevesi iinde belki ilk defa olarak dinlebilim arasnda bir atma ortaya koyuyorlar.

Btn bu kart felsefi dncelere ramenBadat'ta Beyt-l-Hikme, Kahire'de Dar-l-ulm, daha sonra Seluklu devletinde alanNizamiye medreselerinde pozitif bilimaratrmalar hi durmayacaktr. lk dnemslm bilginleri gzleme, deneye ve uygula-maya nem verdikleri halde 16. yzylda buyollar kapatlyor. Akl yoluyla Kur'an, Hadis

bilgileri deerlendirilirken eriatn kat ve serthkmleri karsnda aklc yol terk ediliyor.Bu gidi, medrese skolastii ya da akaiddenilen dogmalar batana saplanan bir srecibalatyor.

slmiyet'in bu altn alarna baz aratr-maclar slm rnesans yaktrmasn dayaparlar. slm rnesansnn nde gelen bilginve filozoflar hakknda detayl bilgiler vermekok uzun sreceinden sadece isim olarakbahsedelim.

Bat'da Geber olarak bilinen Cabir bn-iHayyan ilk slm simyacsdr. El-Harezm,cebir ve aritmetikte, El-Kindi geometri, k(optik) konularnda, Ebu Bekir-r-Raz tp vefelsefede, Farab felsefede, Ebu Reyhan elBirun Hint felsefesi, matematik, fizik, astro-nomide, Avicenna olarak Bat'da tannan bn-i-Sina, felsefe, tp ve matematik, el kimyadane kyorlar. bn-l-Heysam matematikte,optikte, son olarak ta Endlsl bn-r-Rtfelsefe, tpta; daha sonralar Semerkant'taUlu bey gzlemevinde Cemid-el-K, AliKu, Kad zade Rum gibi bilginler slm'nbilim mealesini tayorlar.

slm bilim ve dncesi ierisinde yer alannemli bir topluluk da sz konudur. Topluluk,hvan-s -Safa denilen bilgin grubudur. 52fasikllk bir ansiklopedi yaynlam olan bukurum Basra'da kurulmu gizli bir dernektir.Bu gizli dernein smailiye mezhebine balolduu, felsefelerinin de gnostik (bilinirci) biryap tad, Aristoteles felsefesinden okPlatoncu ve Pythagoras' bir izgi tadnbiliyoruz. Bu dernein zel olarak yaynladbrorler sonradan Badat'ta kan Mu'tezilekart ayaklanma srasnda yaklmsa daierdii bilgiler elden ele geerek spanya'yakadar ulamtr.

SEVG DNYASI38

ncelikle permakltr denilen vene yazk ki benim de haberdarolmakta ge kaldm

dndm olgunun ne olduunu ak-lamam gerekiyor. Zira Mays aynn sonhaftasnda Trkiye PermakltrAratrma Enstitsnde dzenlenen ikignlk giri kursuna sevgili kardeimKazm nderim ile birlikte katlm veburada rendiklerimizi nceden bildik-lerimizle birletirince, dnyannsrdrlebilir geleceiyle ilgili aydnlkbir yolun aldn grmtk.

teden beri doann korunmas gerek-tiine, zerinde rahata dolatmznbize verilmi bir hediye olduuna, O'nun

sevgisinden varedilmi kullar olarakaslnda bir sorumluluk stlenmiolduumuza, her baktmz yerde O'nugrmeye almamz ve O'nun eserlerinebyk bir sayg ve sevgiyle yakla-mamz, korumamz ve saknmamzgerektiine inananlarz. rendiklerimizsayesinde hatr saylr sayda bir kitleninyeryzne ve insana zen gstermenin,zaman, para ve malzeme fazlasn ise buamalar iin kullanmak gerektiineinandklarn ve bunun iin aktif abalariinde olduklarn grdk. stelik bukiilerin dnya apnda gzel birrgtlenme iinde olmalar da dnyannmakus geleceinin deiebileceini veyadaha hayrl bir yne doru evrilebile-

PermakltrnPenceresinden Bakmak

Yaamn Yapraklar

Derleyen: Nelda Bayraktar

Aada "Permakltre Giri" kursunda verilen bilgilerle bukonunun babas saylan Bill Mollison'un Permakltre Giri isimlikitabndan derlenen bilgileri (dier kaynaklardan elde edilenlebilgilerle birlikte) bulacaksnz.

39SEVG DNYASI

ceini gstermesi bakmndan iimize suserpti. Bu adan baknca gzel gnll,hayrl, sorumluluk sahibi k iilerininher koldan harekete getiklerini, kimi-lerinin kendilerini gnllerde yer yap-maya, ruhlarn artmaya, insanlarla birlikolmaya adadklarn, kimilerinin isezerinde rahata dolaabilelim diyeyaratlm olan bu gzel gezegenimizinsrekliliini salamaya ve onu daha uzunyaatmaya ynelik hizmetler yaptklarngrmek olduka umutlandrcyd.

Permakltr, 'Permanent Culture" yani"Kalc Kltr" demektir. Dnyaya,topraa, canl trlerine ve eitliliine,atmosfere, ormanlara, mikro yaam alan-larna, hayvanlara, sulara ksacas canlveya cansz tm varlklara zen gstere-cek biimde doa tasarm yapmak anla-mna gelir. Bu balamda permakltreetik temelli srdrlebilir sistem tasarmbilimidir diyebiliriz. Dnyaya zengstermek ayn zamanda insana zengstermektir, bylece gda, barnma,eitim, tatmin edici bir i ve keyifli insanilikilerine olan ihtiya da giderilmiolur. nsana zen gstermek, biz insanlardnyadaki canllarn kk bir ksmnolutursak da, btn canllar zerindebelirleyici etkilere sahip olduu iinnemlidir. Temel ihtiyalarmzkarlayabilirsek, dnyaya zarar verenykc eylemlerde bulunmamza da gerekkalmaz. Bylece insan hem zararszlrenmi olur, hem iyiletirici faali-yetlerde bulunur hem de aktif bir koruyu-culuk stlenmi olur. Dnya kaynaklarntutumlu bir ekilde kullanmay ve gei-mini doru bir ekilde salamay renir.

Permakltr felsefesini dnyada ilk kezortaya koyan Bill Mollison 1960 ve70'lerde kendi bana, daha sonra daarkada David Holmgren ile birlikte bukavram, daha da gelitirerek yeni ufuklaraan "Permakltr 1" "Permakltr 2"kitaplaryla dnyaya duyurmular.

Avustralya'da "Yzyln Ekolojisti" ilanedilen Mollison, permakltr "doalekosistemlerin eitliliine, istikrarna veesnek direnliliine sahip verimli tarm-sal ekosistemlerin bilinli tasarm vebakm" ve "doa ile insann uyumlu birekilde btnlemesi" olarak tanmlyorve unlar sylyor: "Permakltrtasarm uzun sreli ve dncesizceyaplan igcnden ok, zamana yaylmve aklc gzlemden kar. zetle, butasarm enerji ve su tasarrufunu, srdr-lebilir yerel gda retimini ve blgeselkendine yeterlilii amalar." Mollison'unekillendirdii biimiyle permakltr,bize gda, enerji, barnak ve dier ihtiya-larmz salayan, bu arada da dnyannkaynaklarn koruyan "srdrlebilir birdnyay gzetme" sistemidir.

Bu felsefeye gnl vermi birisi kendi-sine daima u sorular sorar: "htiya-larm karlarken doaya zarar vermek-ten ziyade yarar salayabiliyor muyum?Sistemimi bunu salayacak ekilde d-zenledim mi? Bunlar baardktan sonraartan (bu artan rnmz, paramz ya dazamanmz olabilir) dierlerinin de bunugzetebilmesi iin vakfediyor muyum?"

oumuz iinde bulunduumuz dnyadzeni ve hlihazrda yaygn olarak kul-

SEVG DNYASI40

lanlan ekonomik, politik, zira, vb sis-temlerde yolunda gitmeyen bir eylerolduunun farkndayz. Dnyamz ve bizinsanlar, kirlilik, savalar, alk, adalet-sizlik gibi sorunlarla bouuyoruz.nsanolunun sonunu getirebilecek temel sorunun nem srasna gre toprakkayb, ormanszlama ve kirlilik olduusyleniyor. Bunlardan en nemlisi olantoprak kaybnn en byk sebebi ise neyazk ki tarm. Bugn dnyada en oktarm yaplan bitkiler buday, msr,pirin, soya ve patates. Bunlarn tarmsebebiyle ylda hektar bana 500 tontoprak kaybediliyor. Bu kadar topranoluma sresi ise 40-80 yl. Dnyamzartk modern ziraatn, monokltrelormancln ve dncesiz yerleimtasarmnn verdii zarar kaldramayacakduruma geldi ve yakn gelecekte enerjiisrafnn ya da insan kaynakl kirlilik veiklim deiiklii nedeniyle bildiimizekliyle uygarln sonunu greceiz. Busebeple nmzdeki 20 ylndndmzden ok farkl olabilecei-ni, belki de baz devletlerin ktnbile grebileceimizi syleyebiliriz. Enbyk sorunumuz toprak kayb ise onukaybetmeden hayatmz devam ettir-menin yollarn aramalyz. Hemihtiyalarmz kazanmak hem de toprakazanmak olmal amacmz. Kaybedilentopraktan kastettiimiz kaybedilen miner-aller deil, topran iinde yaayan bak-teriler ve mantarlar gibi canllar. Bugnnmze gelen ve 1 kalori enerji verenbir besin iin 10 kalori enerji harcanyor.Bunu yapmak iin gemiten gne ener-jisi alyoruz. 1 saat araba srerken h