1)Šta je to proces konstruisanja? Put do stvaranja novog proizvoda. Počinje idejom a završava ispitnim prototipom. Prezultat procesa konstruisanja je projekat u čijem je sastavu prikaz strukture konstruktivnog oblika, analize, proračuni i upustva za izradu i exsploataciju.2)Primjena računara u procesu konstruisanja i proizvodnji – SL (01)3)Objesniti uži i širi smisao skracenice CAD (Computer-Aided Desing) znaci kosntruisanje pomoču računara. Skračenica CAD u užem smislu podrazumijeva grafičko prikazivanje-izradu crteža dijelova, dok se širi smisao smisao dobija na osnovu samog naziva CAD, a odnosi se na sve operacije u konstruisanju vezane za grafičko modeliranje.4)Dati uprošten prikaz strukture koja redhodi i slijedi iza grafičkog modeliranja [Proračuni,optimiziranje ili exspertni sistemi]-[grafičko modeliranje]---(izrada crteža) (primjena FEM i druge analize) (CAM);5)Objasniti značenje skračenica CAM, CAE, CIM CAM-(Computer-Aided Manifacturing) znači primjenu računara u proizvodnji i upravljanju proizvodnjom, kao i u obradi zadatka koji se odnose na tok materijala i tok informacija u proizvodnji. CAE – (Computer-Aided Engineering) znači zajednički termin za primjenu računara u konstrukciji, pripremi proizvodnje i same proizvodnje, odnosno podrazumijeva primjenu računara u svim oblastima poslovanja od planiranja do isporuke novog proizvoda. CIM – (Computer Integrated Manifacturing) znači integrisano računarsko učešće u cjelokupnom proizvodnom procesu od ideje, razvoja, konstrukcije, radnog planiranja,planiranja proizvodnje, upravljanja, montaže, kontrole kvaliteta i isporuke. 6)Šta su to Ekspertni sistemi Obuhvataju prikupljanje podataka,obradu istih, donošenje odluke itd. Na osnovu istih znanja koja su programirana ili ih sistem stiče na definisan način. Ono čime se expertni sistemi odlikuju je samostalnost u prikupljanu informacija, transformacija podataka, donošenje odluke i nastavljanje procesa na osnovu donijete odluke bez interakcije čovjeka eksperta. ES viseg niva do „znanja“ dolaze analizim informacija, poredjenjem i otkrivanjem. 7)Faze u procesu konstruisanja (definicija problema) -1.Koncipiranje idejnog rješenja;- 2.Dimenzionisanje i Oblikovanje;- 3.Analiza stanja dijelova i sklopova;- 4.konstrukciona razrada.8) Sta se razrjesava u fazi KONCIPIRANJA IDEJNOG RIJESENJA?Razrjesaju se osnovni principi rada buduce konstrukcije.Polazna osnova je opsta funkcija za cije je izvrsavanje masinska konstrukcija i namijenjena9) Sta predstavlja faza DIMENZIONISANJA I OBLIKOVANJA?Ovu fazu cini konkretizacija oblika i dimenzija dijelova i sklopova zamisljenih u prvoj fazi . Bira se materijal, nacin izrade dijelova i na bazi proracuna odredjuju se polazne dimenzije za definisanje oblika dijelova10) Obasniti šta se radi u fazi ANALIZA STANJA DJELOVA I SKLOPOVA?U ovoj fazi kada je konstrukcioino rjesenje definisano, pristupa se provjeri svih aspektata ispravnog izvrsavanja funkcije. Analiziraju se uslovi rada, sigurnost, pouzdanost, kapacitet, vibracija, buka, geometrijski karakteristika dijelova i sklopova, uslovi odrzavanja, izrade i montaze itd.Ove analize trreba da opravdavaju dato konstrukcijono rejsenje i ukaze na znacajne elemente vazne za izradu, a narocito eksploataciju. U ovoj fazi verifikuju se predlozeno rjesenje.

11) Vrste konstrukcija (nabrojati)?Vrste konstrukcija su: Ponovljene, sa cvrstim principom, prilagodjene, varijantne i nove konstrukcije.12) Principi u metodama za trazenje konstrukcionog rijesenja?Principi su : analiza prirodnih sistema (npr. bioloskih), analiza poznatih tehnicki sistema, analogija i teorija slicnosti, intuicija, metodika pronalazenja novih ideja itd. 13) Sta je to Metodika pronalazenja principskih rijesenja?To je skup postupaka dolazenja do rijesenja korak po korak. Cilj tih postupaka je formiranje „tehnologije“ za dolazenje do rjesenja koje nece biti zavisna od intuicije i nadarenosti pojedinaca iako je to vrlo pozeljno i korisno. Druga komponenta metodickog pristupa je pomjeranje procesa razmisljanja pri koncipiranju u sferu apstraktnog.14) Sta je opsta funkcija msinskog sisitema i kako se predstavlja ?Opsta funkcija je apstraktno opisana zavisnost izmedju ulaznih i izlaznih velicina sistema odnosno opis zeljenog procesa u sistemu. U listu zahtjeva daje se kratak opis sta treba buduci sistem da radi. Opstu funckiju pogodno je prdstaviti crnom kutijom u kojoj je nepoznati tehnicki proces koji se odvija na osnovu ulaznih materijala i energije i podataka. Rezultat procesa su obradeni materijal, energija i podaci. Svi ulazi i izlazi ne moraju postojati, a moze ih biti i vise vrsta Slika15) Sta je parcijalna funkcija masinskog sistema?Parcijalna funkcija u ukupnoj strukturi funkcije cine prvi nizi hijerarhiski nivo ispod opste funkcije. Izrazavanje parcijalnih funkcija obezbjedjuje seizvrsavanje opste funkcije.Svaka parcijalna funkcija predstavlja neku radnju koja treba izvrsiti ukljucujuci i komande, kontrolu, detekciju i sl.16. Šta je to elementarna funkcija mašinskog sistema?Elementarne funkcije izvršavaju se u okviru parcijalnih, tj. predstavljaju sljedeci nivo u funkcionisanju masinskog sistema. Svaka od parcijalnih funkcija ostvaruje se izvrsavanjem elementarnih funkcija.19. Po kojim kriterijima se vrši izbor optimalne varijante (navesti)?Kriteriji po metodi vrednovanja svrstani su u dvije grupe: tehnicki i ekonomski. Kao tehnicki kriterijumi mogu biti ukljuceni parametri svrstani u sljedece grupe: 1. Ispravnost i kvalitet izvrsavanja predvidjene funkcije, 2. Sigurnost ili pouzdanost u radu, 3. Ergonomicnost, 4. Troskovi odrzavanja. Ekonomski kriteriji vezani su uglavnom za troskove proizvodnje.20. Vrednovanje po tehnickim kriterijumima, izraz i pojasnjenje?Vrednovanje po tehnickim kriterijumima vrsi se subjektivnim ocjenjivanjem rjesenja. Ako je vrednovanjem usvojeno n kriterijuma, svako od rjesenja ocjenju se po svakom od njih ocjenama p od 0 do 4. Za svako od varijantnih rjesenja utvrdjuje se prosjecna ocjena i upoređuje sa idealnom. Ako su ocjene i-tog varijantnog rjesenja p1 , p2 ,…, pn po svakom od n kriterijuma i ako je najvisa ocjena

pmax, tehnicka dobrota tog rjesenja je: X i=p1+ p2+…+ pnn∙ pmax

.

21. Vrednovanje po ekonomskim kriterijumima, izraz i pojasnjenje?Vrednovanje po ekonomskim kriterijumima vrsi se u odnosu na ukupne troskove proizvodnje. Te troskove cine torskovi izrade (H), troskovi razvoja, troskovi prodaje i sl. Ne osnovu trzisne cijene proizvoda tog tipa određuju se dopusteni troskovi izrade H dop. Ekonomska dobrota i-tog rdjesenja

moze se u tom slucaju izraziti kao: Y i=0,7 ∙ H dop

H gdje je 0,7 ∙ H dop dato smjernicama VDI i

predstavlja troskove izrade idealne varijante koja se definise radi poređenja.22.Objasniti mogucnost primjene racunara u fazi koncipiranja idejnog rjesenja.

Odluke o rasporedu i povezivanju funkcija i izvrsilaca donosi konstruktor, a u kombinaciji sa racunarom dobija sve potrebne podatke o ovim elementima. Uloga racunara svodi se na obradu tih podataka odnosno na izracunavanje pokazatelja o dobroti rjesenja.23. Na koja pitanja konstruktor treba odgovriti u fazi dimenzionisanje i oblikovanje (nabrojati)?1. pitanje u vezi sa nacinom izrade, 2. Materijal, 3. Određivanje dimenzija dijelova, 4. Oblikovanje dijelova sa raznim ogranicenjima i stanjima, 5. Kvalitet, tacnost, tolerancije, hrapavost i sl.24. Kriterijumi za dimenzionisanje dijelova (nabrojati).1. ogranicenja vezana za izvrsavanje funkcije, 2. Obezbjeđenje potrebna cvrstoce, 3. Postizanje zadovoljavajuce krutosti, 4. Zadovoljenje zakonskih i ekonomskih ogranicenja.25) Zašto se optimiziranje dimenzija vrši iteracionim postupcima Matematičku međuzavisnost kojom bi se definisala funkcija cilja za optimiranje teško je postaviti. U nedostatku ovog modela optimiranje se vrši iteracionim postupkom koje će u potrebnoj mjeri zadovoljiti postavljena ograničenja.26) Koje bitne odlike se mogu izdvojiti pri modeliranju maš. dijelova pomoću računara U prvom redu to je mogućnost modeliranja oblika što znači komponovanje oblika od prostijih elementarnih, spregnuto sa dimenzionisanjem koje se zasniva na odgovarajućim matematičkim modelima. Mogućnost translacije, rotacije, presjecanja, proiciranja i dr. značajno obogaćuje ovaj način prikazivanja. Druga komponenta oblikovanja pomoću računara je „ pamćenje“ oblika tj mogućnost formiranja biblioteka oblika koji se ponavljaju. To omogućava da se konstruisanje svede na odabiranje i komponovanje mašinskih sklopova i širih struktura od već razrađenih i sačuvanih oblika dijelova. Oni koji se prvi put pojavljuju, naknadno se razvijaju obogaćujući pri tome biblioteku dijelova.

Treća komponenta je crtanje pomoću računara. Razrađeni modeli tj prostorni oblici dijelova sklopova u skladu sa propisima tehničkog crtanja prevode se u ravanske projekcije i pomoću plotera prenose na papir – crtaju. Crtež se kompletira kotama, tablicama, po potrebi dopunjuje tektom idr.

27) Šta su geometrijske a šta perspektivne transformacijeGeometrijske transformacije omogućavaju pomjeranje geometrijskog predmeta u cilju njegovog boljeg posmatranja i povezivanja sa drugim dijelovima. Perspektivne transformacije omogućavaju prikazivanje trodimenzionalnog predmeta njegovim projekcijama u željenoj ravni ili plotera.28) Translacija u 2D prikazu

Tačka A u x-y ravni može biti pomjerena na novu poziciju A’ dodavanjem veličine translacije na koordinate tačaka. Za svaku tačku A(x,y) koja se pomjera na novu tačku A’(x’,y’) možemo napisati x'= x + Dx i y’ = y + Dy gdje su Dx – vrijednosti pomjeranja po x osi, Dy – vrijednosti pomjeranja po y osi. Ako se definišu vektori A=[x,y], A’=[x’, y’] i T=[Dx, Dy] onda možemo napisati : A’=A+T ili u razvijenom obliku : [x’,y’]=[x,y]+[Dx,Dy] U cilju homogenizacije i jedinstvenog prikaza

prethodni izraz se može napisati u vidu proizvoda: A’=A*T Da bi ovo postigli morali smo vektore kolone za A i A’ proširiti za jedan član tj 1. Pa ćemo imati: A=[x,y,1] i A’=[x’,y’,1] i matrica translacije izgleda ovako:

T=[ 1 0 00 1 0Dx Dy 1] .

29) Skaliranje u 2Di 3D transformaciji Tačke kao krajnje tačke vektora mogu biti skalirane za Sx dužinu po x osi i za Sy dužinu op y osi u nove tačke: x’=x*Sx i y’=y*Sy Ako sa S obilježimo matricu skaliranja onda je za neku tačku A i A’ jednačina u vektorskom obliku:

A'=A∗S=[ x' , y ' ,1 ]=[ x , y ,1 ]∗[Sx 0 0

0 Sy 00 0 1] Razlikuje se uniformno skaliranje, kada je Sx=Sy

i diferencijalno skaliranje kada je Sx razlićito od Sy. Pri 3D skaliranju jednačina je:

[ x ' , y ' , z ' ,1 ]= [x , y , z ,1 ]∗¿ ]

0 0 0 1

30) Rotacija tačke u 2D prikazu Tačke kao krajnje tačke vektora mogu biti rotirane za neki ugao ‘alfa' oko koordinatnog početka: Sa slike se može vidjeti da je x '=rcos(α+β ) i y '=rsin(α+β ) Primjenom trigonometrijskih formula

imamo da je x '=xcosα− ysinα i y '=xsinα+ ycosα Jednačina rotacije je: A’=A*R gdje je A’[x’,y’,1], A[x,y,1] i R matrica rotacije. Izraz za rotaciju u razvijenom obliku može se zapisati kao:

[ x ' , y ' ,1 ]= [x , y ,1 ]∗[ cosα sinα 0−sinα cosα 00 0 1]