15_

D. Rohde, N. Bojeti, D. Dekovi, D. Marjanovi, N. Pavkovi, D. Pavli, M. torga

KATEDRA ZA OSNOVE KONSTRUIRANJA

OBLIKOVANJE POMOU RAUNALA Podloge za vjebe

Zagreb, 2005.

PREDGOVOR

Oblikovanjepomouraunala Podlogezavjebe

Katedrazaosnovekonstruiranja I

SADRAJ

1. VJEBA ..........................................................................................................................................2 1.1 MODELIRANJEPOKLOPCA............................................................................................2

1.1.1 Postupakmodeliranjapoklopca....................................................................................2 1.1.2 Skiciranjekvadrata ..........................................................................................................3 1.1.3 Modeliranjekvadra .........................................................................................................3 1.1.4 Skiciranjekrunice70mm ............................................................................................4 1.1.5 Modeliranjevaljka ...........................................................................................................4 1.1.6 Skiciranjekrunice50mm ............................................................................................4 1.1.7 Izradaprovrtaoduzimanjemmaterijalaekstruzijom.................................................5 1.1.8 Izradazaobljenja ..............................................................................................................5 1.1.9 Izradaljuske .....................................................................................................................6

2. VJEBA ..........................................................................................................................................7 2.1 MODELIRANJEOJNICE....................................................................................................7

2.1.1 Postupakmodeliranja .....................................................................................................7 2.1.2 Skiciranjeprofilazaekstrudiranje.................................................................................8 2.1.3 Ekstrudiranjeprofila .......................................................................................................8 2.1.4 Skiciranjekrunice15mm ............................................................................................8 2.1.5 Skiciranjeotvorenogprofilazaoduzimanjematerijalaekstrudiranjem..................9 2.1.6 Oduzimanjematerijalaekstrudiranjem........................................................................9 2.1.7 Odreivanjenagibabonihploha .................................................................................9 2.1.8 Izradarebara ..................................................................................................................10 2.1.9 Odreivanjenagibaunutranjihploharebara ..........................................................10 2.1.10 Izradazaobljenja........................................................................................................10 2.1.11 Zrcaljenje ....................................................................................................................11

2.2 MODELIRANJEMATICE ................................................................................................12 2.2.1 Postupakmodeliranjamatice.......................................................................................12 2.2.2 Skiciranjeiekstrudiranjeesterokuta .........................................................................13 2.2.3 Skiciranjeprofilavanjskoguzdunogpresjekamatice ............................................13 2.2.4 Rotacijaprofila ...............................................................................................................13 2.2.5 Skiciranjeprofilaunutranjeguzdunogpresjekamatice.......................................14 2.2.6 Kreiranjepomoneravnine..........................................................................................14 2.2.7 Skiciranjeprofilaskoenjanaesterostranojprizmi.................................................14 2.2.8 Izradazaobljenja ............................................................................................................15 2.2.9 Izradaskoenjanaunutranjem50mmivanjskombridu80mm.......................15

3. VJEBA ........................................................................................................................................16 3.1 MODELIRANJENOSAA...............................................................................................16

3.1.1 Postupakmodeliranjanosaa ......................................................................................16 3.1.2 Modeliranjevaljka .........................................................................................................17 3.1.3 Skiciranjeprofilapoprenogpresjekanosaa............................................................17 3.1.4 Skiciranjeputanjeprofila..............................................................................................18 3.1.5 Projekcijaprofilapoputanji .........................................................................................18 3.1.6 Skiciranjekrunice80mm ..........................................................................................18 3.1.7 Modeliranjekrnjegstoca.............................................................................................19 3.1.8 Izradaprovrtaoduzimanjemvolumenavaljka.........................................................19 3.1.9 Zaobljavanjebridova.....................................................................................................20 3.1.10 Skoavanjebridova ...................................................................................................20

Podlogezavjebe Oblikovanjepomouraunala

II Katedrazaosnovekonstruiranja

3.2 MODELIRANJETANKOSTJENOGKUITA ............................................................ 21 3.2.1 Postupakmodeliranjakuita ..................................................................................... 21 3.2.2 Skiciranjekrivuljeprveputanje(vodilje) ................................................................... 22 3.2.3 Skiciranjekrivuljedrugeputanje(vodilje) ................................................................ 22 3.2.4 Kreiranjepomoneravnine ......................................................................................... 23 3.2.5 Skiciranjeprofilapoprenogpresjeka........................................................................ 23 3.2.6 Skiciranjeputanje.......................................................................................................... 23 3.2.7 Modeliranjegibanjemprofilapoputanji................................................................... 24 3.2.8 Izradazaobljenja ........................................................................................................... 24 3.2.9 Izradaljuske................................................................................................................... 24 3.2.10 Skiciranjekrunice20mmioduzimanjematerijalaekstruzijom..................... 25 3.2.11 Zrcaljenjeznaajkimodela ...................................................................................... 25 3.2.12 Skiciranjeiekstrudiranjedvijukrunica............................................................... 25 3.2.13 Zrcaljenjemodela...................................................................................................... 26 3.2.14 Izradaskoenja.......................................................................................................... 26

4. VJEBA ....................................................................................................................................... 27 4.1 MODELIRANJERUICEPREKIDAA........................................................................ 27

4.1.1 Postupakmodeliranjaprekidaa ................................................................................ 27 4.1.2 Skiciranjelukaimodeliranjepolovicevaljka............................................................ 28 4.1.3 Modeliranjeprofilahvataljke ...................................................................................... 28 4.1.4 Ukoavanjeploha.......................................................................................................... 28 4.1.5 Izradazaobljenjaizmeuploha.................................................................................. 29 4.1.6 Izradazaobljenjabridova ............................................................................................ 29 4.1.7 Izradazaobljenjavarijabilnogradijusa ...................................................................... 29 4.1.8 Zrcaljenjemodela.......................................................................................................... 30 4.1.9 Izradazaobljenja ........................................................................................................... 30

4.2 MODELIRANJEPRIRUBNICE ....................................................................................... 31 4.2.1 Postupakmodeliranjaprirubnice ............................................................................... 31 4.2.2 Skiciranjeimodeliranjevaljka150x5mm................................................................ 32 4.2.3 Kreiranjedodatnihravnina ......................................................................................... 32 4.2.4 Skiciranjekrunica........................................................................................................ 32 4.2.5 Modeliranjerotacionogtijela....................................................................................... 33 4.2.6 Izradatankostjenogmodela ........................................................................................ 34 4.2.7 Izradaskicerebra.......................................................................................................... 34 4.2.8 Izradarebra.................................................................................................................... 34 4.2.9 Izradakrunogobrascarebra ..................................................................................... 36 4.2.10 Izradazaobljenjabridovarebara............................................................................ 36 4.2.11 Izradaprovrta6mmimodeliranjeprovrta......................................................... 37 4.2.12 Izradakrunogobrascaprovrta ............................................................................. 37

5. VJEBA ....................................................................................................................................... 38 5.1 KREIRANJESKLOPAPOKLOPCAIKUITA.......................................................... 38

5.1.1 Postupaksklapanjapoklopcaikuita ...................................................................... 38 5.1.2 Smjetanjedijelovausklop.......................................................................................... 39 5.1.3 Kreiranjevezemeubridovima ................................................................................. 39 5.1.4 Kreiranjevezemeubonimplohama...................................................................... 40 5.1.5 Kreiranjevezemeugornjimplohama ..................................................................... 40

5.2 Modeliranjeisklapanjezatvaraa................................................................................... 41 5.2.1 Modeliranjepozicije1zatvaraa................................................................................. 42 5.2.2 Modeliranjepozicije2i3zatvaraa ........................................................................... 43


Katedrazaosnovekonstruiranja III

5.2.3 Modeliranjepozicije4 ...................................................................................................44 5.2.4 Modeliranjepozicije5 ...................................................................................................45 5.2.5 Sklapanjedijelova..........................................................................................................46

6. VJEBA ........................................................................................................................................47 6.1 Izrada2Dcrtea(Drawing) ..............................................................................................47

6.1.1 Ovavjebaobuhvaa ....................................................................................................47 6.1.2 KoritenjesastavnicakreiranihuprogramskompaketuACAD2002 ...................48 6.1.3 Otvaranjecrteanaosnovupredloka(DrawingTemplate) ..................................49 6.1.4 Pripremapredloka.......................................................................................................49 6.1.5 Promjenasvojstavacrtea ............................................................................................50 6.1.6 Kreiranjecrtea(Drawing)...........................................................................................50 6.1.7 Kotiranjecrtea ..............................................................................................................51 6.1.8 Mijenjanjedimenzija .....................................................................................................52 6.1.9 Novilist(DrawingSheet).............................................................................................53 6.1.10 Ureivanjecrtea ......................................................................................................53

6.2 Kreiranjepopisadijelovausklopu(BillofMaterials) ..................................................54 6.2.1 Uovojvjebiseprikazuje.............................................................................................54 6.2.2 Postavljanjeopcijacrtea..............................................................................................55 6.2.3 Ubacivanjepopisadijelova...........................................................................................56 6.2.4 Promjenasadrajasastavnicedijelova .......................................................................57 6.2.5 Oznaavanjepozicijadijelovausklopu .....................................................................57

7. Vjeba8 ........................................................................................................................................58 7.1 MODELIRANJEISPUNEGRANE................................................................................58

7.1.1 Koracimodeliranja ........................................................................................................58 7.1.2 Skiciranjekrunice50mmimodeliranjecijevi........................................................59 7.1.3 Skiciranjedviju krunica 40mm i 35mm kao profil zadodavanjematerijalaprekoputanje ..............................................................................................................................59 7.1.4 Skiciranje3Dskicekaoputanje ...................................................................................59 7.1.5 Modeliranjecijevi ..........................................................................................................60 7.1.6 Pretvorbabridamodelauelementskice....................................................................60 7.1.7 Oduzimanjematrijalaekstrudiranjem........................................................................61 7.1.8 Skiciranjeiekstrudiranjecijevi ....................................................................................61 7.1.9 Skiciranjeiekstrudiranjeprirubnice...........................................................................62 7.1.10 Izradalinearnogobrasca ..........................................................................................62

7.2 MODELIRANJEOPLATE ................................................................................................63 7.2.1 Koracimodeliranjaoplate ............................................................................................63 7.2.2 Skicaiizradaosnoveoplate .........................................................................................64 7.2.3 Izradaskiceprirubnice .................................................................................................64 7.2.4 Izradaprirubnicapoobodu .........................................................................................64 7.2.5 Izradaprirubniceizbrida.............................................................................................65 7.2.6 Izradadrugeprirubnicenabridu................................................................................66 7.2.7 Izradapobrida................................................................................................................66 7.2.8 Izradajezika..................................................................................................................66 7.2.9 Skoavanjekuteva .........................................................................................................67 7.2.10 Savijanjejezika .........................................................................................................67 7.2.11 Oduzimanjematerijalaekstruzijom .......................................................................67 7.2.12 Izravanavanjelima....................................................................................................68

8. VJEBA ........................................................................................................................................69 8.1 MODELIRANJEOPRUGE ...............................................................................................69


IV Katedrazaosnovekonstruiranja

8.1.1 Koracimodeliranjaopruge.......................................................................................... 69 8.1.2 Skiciranjelukauiceopruge........................................................................................ 70 8.1.3 Skiciranjegornjeprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza ............................................ 70 8.1.4 Skiciranjedesneprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza............................................. 70 8.1.5 Kreiranjekrivuljeizdvijuprojekcija .......................................................................... 71 8.1.6 Kreiranjedodatneravnine........................................................................................... 71 8.1.7 Skiciranjekrunicekaoosnovezazavojitukrivulju................................................ 72 8.1.8 Kreiranjezavojitekrivulje............................................................................................ 72 8.1.9 Kreiranjedodatneravnine........................................................................................... 72 8.1.10 Skiciranjedesneprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza......................................... 73 8.1.11 Skiciranjeprednjeprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza ..................................... 73 8.1.12 Kreiranjekrivuljeizdvijuprojekcija...................................................................... 73 8.1.13 Skiciranjelukauiceopruge ................................................................................... 74 8.1.14 Kreiranjekompozitnekrivulje................................................................................ 74 8.1.15 Kreiranjedodatneravnine....................................................................................... 75 8.1.16 Kreiranjekrunicekaoosnoveprofilazadodavanjematerijalapoputanji..... 75 8.1.17 Dodavanjematerijalapoputanji ............................................................................ 75

8.2 KREIRANJERAZLIITIHKONFIGURACIJAMODELAOPRUGE........................ 76 8.2.1 Koracikreiranjarazliitihkonfiguracijamodelaopruge ........................................ 76 8.2.2 Dodavanjejednadbiizmeudimenzijamodela..................................................... 77 8.2.3 Povezivanjedimenzijasrazliitimvrijednostimaunutartablice .......................... 77

9. VJEBA ....................................................................................................................................... 78 9.1 MODELIRANJEMASKEMOBITELA ........................................................................... 78

9.1.1 Koracimodeliranjamaskemobitela........................................................................... 78 9.1.2 Skiciranjelukaikreiranjepovrine ............................................................................ 79 9.1.3 Skiciranjereferentnihelipsi ......................................................................................... 79 9.1.4 Skiciranjeprofilazaodrezivanjepovrine ................................................................ 80 9.1.5 Odrezivanjepovrine ................................................................................................... 80 9.1.6 Kreiranjedodatneravnine........................................................................................... 81 9.1.7 Kreiranjeravnepovrine ............................................................................................. 81 9.1.8 Skiciranjekrivuljekaoprofila1zakreiranjepovrinepoputanji ......................... 82 9.1.9 Skiciranjekrivuljekaoprofila2zakreiranjepovrinepoputanji ......................... 82 9.1.10 Kreiranjepovrinepoputanji ................................................................................. 82 9.1.11 Skiciranjelukaradijusa100mmzakreiranjepovrinerotiranjem .................... 83 9.1.12 Kreiranjepovrinerotiranjem................................................................................. 83 9.1.13 Odrezivanjepovrina............................................................................................... 83 9.1.14 Skrivanjeipovezivanjepovrina ........................................................................... 84 9.1.15 Skiciranjelukaradijusa80mm................................................................................ 84 9.1.16 Kreiranjepovrinepopunjavanjem........................................................................ 84 9.1.17 Povezivanjepovrina ............................................................................................... 85 9.1.18 Zrcaljenjeipovezivanjepovrina........................................................................... 85 9.1.19 Dodavanjematerijalazadebljenjempovrina ...................................................... 86 9.1.20 Kreiranjeotvoraoduzimanjemmaterijalaekstrudiranjem ................................ 86 9.1.21 Skiciranjeelipse......................................................................................................... 86 9.1.22 Kreiranjelinearnogobrascaunutarskice.............................................................. 87 9.1.23 Kreiranjeotvorazagumbeoduzimanjemmaterijalaekstrudiranjem .............. 87

10. VJEBA ................................................................................................................................... 88 10.1 Modeliranjeisklapanjearke .......................................................................................... 88

10.1.1 Koracimodeliranjaisklapanjaarke..................................................................... 88


Katedrazaosnovekonstruiranja V

10.1.2 Kreiranjeosnovnogdijela ........................................................................................89 10.1.3 Ekstrudiranjeprofilaskice .......................................................................................89 10.1.4 Kreiranjeuice ...........................................................................................................89 10.1.5 Izradaprovrtazasvornjak.......................................................................................90 10.1.6 Izradaprovrtazavijkesravnomglavom..............................................................90 10.1.7 Dodavanjevezaizmeukotapomoujednadbi ................................................90 10.1.8 Zrcaljenjeprovrtazavijke........................................................................................91 10.1.9 IzradaskiceLayoutforcuts .......................................................................................91 10.1.10 Izradaprveskicezaodrezivanjeuica...................................................................93 10.1.11 Izradadrugeskicezaodrezivanjeuica ................................................................94 10.1.12 Razmjetajdijelova(PartsConfigurations) ...........................................................95 10.1.13 Sklapanjedijelovausklop........................................................................................95 10.1.14 Kreiranjenovogdijelaunutarsklopa .....................................................................97

11. VJEBA..................................................................................................................................100 11.1 Modeliranjereetke(3DSketching) ..............................................................................100

11.1.1 Uovojvjebipokazateseuvodu3Dskiciranje...............................................100 11.1.2 Kreiranjeokvirareetkekoristei3Dskicu .....................................................101 11.1.3 Kreiranjedrugepolovicereetke(Mirror)...........................................................103

12. VJEBA..................................................................................................................................104 12.1 KREIRANJESLOENIJEGSKLOPA............................................................................104

12.1.1 Koracisklapanja ......................................................................................................104 12.1.2 Smjetanjenosaa ....................................................................................................105 12.1.3 Smjetanjedijelovazgloba .....................................................................................105 12.1.4 Smjetanjepodsklopausklop ...............................................................................109 12.1.5 Rotiranjedijelovasklopa........................................................................................109


Katedrazaosnovekonstruiranja 1

UVOD

Da bi se jednostavnije pratile vjebe prikazuje se u tablici 1. konvencija ooznaavanjukojasekoristiupodlogama.

Tablica1.Konvencijaooznaavanju

Oznaka Opis(FRONT) Nacrtnaravnina(TOP) TlocrtnaravninaGlavneravnine

(RIGHT) Bokocrtnaravnina(Dimension)(Rectangle)(Constraints)

Alati

(Extrude)itd.

Alatikojisekoristezacrtanje2Dskica,kreiranjevolumena,davanjeogranienja,atributaitd.

Plane1Pomoneravnine

Layoutforcuts

Oznaavanjepomonihravnina,osi,toaka,koordinatnihsustavaiostalihznaajkikojekreirakorisnik.

Ekstrudiranje

Izrazkojiseinaekoristikaoimetehnologijezaizradupoluproizvoda(profilarazliitihoblika,cijeviisl.)najeeuindustrijipolimera.Predstavljakreiranjevolumenatranslatacijom2Dprofilausmjeruosiokomitenaravninuprofila.

CtrlTipkovnica

Tab

Tipkenatipkovnicikojejepotrebnopritisnutidabiseizvrilaodreenaakcija.


2 Katedrazaosnovekonstruiranja

1. VJEBA

1.1 MODELIRANJEPOKLOPCA

Tijekomprvevjebeizraditeseraunalnimodeldijelapremaslici1.Poklopacjegeometrijski jednostavan dio koji e semodelirati kombinacijom kvadra i valjaka.Kvadratikrugprojicirateseusmjerunormalenaravninu(FRONT)tetakotvoritikvadar i valjke. Pri projekciji profila (ekstruziji) nastali volumeni se mogumeusobnododavatiilioduzimati.

Slika1.Modelpoklopca

1.1.1 Postupakmodeliranjapoklopca

Skiciranjekvadrata120x120mmkaobazekvadrakojiesemodelirati. Modeliranjekvadra. Skiciranjeidefiniranjepoloajakruga70mmnapovrinikvadrakaoosnove

zaekstrudiranje. Modeliranjevaljka. Skiciranjeidefiniranjepoloajakruga50mmnapovrinivaljkakaoosnove

zaoduzimanjematerijalaekstruzijom. Zaobljavanjebridovaiplohe. Izradatankostjenogmodela(ljuske)t=2mm.



1.1.2 Skiciranjekvadrata

Unacrtnojravnini(FRONT)potrebno jenacrtatietverokut(Rectangle)sdonjimlijevim vrhom koji se nalazi u ishoditu i dimenzijama (Dimension) 120x120mm.etverokutsedefinirazadavanjemslijedeihogranienja(Constraints):

poetnatokavertikalne(a)ihorizontalne(b)stranicekoincidirasishoditem(Coincident),

straniceetverokutasumeusobnookomiteiparalelne, dimenzijedefinirajuduinustranica.

Slika2.Skicakvadrata120x120mm

1.1.3 Modeliranjekvadra

Projekcijom nacrtanog kvadrata u pozitivnom smjeru normale na ravninu(FRONT)za30mmmodeliramokvadar(Extrude),slika3.

Slika3.Modeliranjekvadra



1.1.4 Skiciranjekrunice70mm

Naodabranojstranicikvadrapremaslici4.nacrtatisredinjicu (CenterLine)podijagonali kvadrata i krunicu (Circle) promjera 70mm na sjecitu dijagonalakvadrata. Pri tome sredinjica slui kao referentna linija za odreivanje poloajasredita krunice. Potrebno je odrediti ogranienje koincidencije pozicije sreditakrunice i polovita (Midpoint) dijagonale. Time je povezano sredite krunice isreditekvadrata.

Slika4.Skicakrunice

1.1.5 Modeliranjevaljka

Projekcijom kruga za 25mm u smjeru normale na pozitivnoj strani ravnineskiciranjamodelirativaljkastidiopoklopca,slika5.


Na ravnoj plohi valjka nacrtati krunicu promjera 50mm uz definicijukoncentrinosti(Concentric)sbridomvaljka70mm.

Slika5.Skicakruga



1.1.7 Izradaprovrtaoduzimanjemmaterijalaekstruzijom

Nacrtana krunica odreuje bazu valjka prodora koji e se kreirati projekcijombazeunegativnomsmjeruioduzimanjemvolumena(ExtrudedCut),takodaprolazikrozcijelimodel(ThroughAll),slika6.

Slika6.Provrtizraenoduzimanjemmaterijalaekstruzijom

1.1.8 Izradazaobljenja

Izraditizaobljenja (Fillet)konstantnogradijusaR=5mmnaoznaenimbridovimamodela,slika7.

Slika7.Zaobljenjebridova

Izraditi zaobljenja konstantnog radijusaR=2mm svih bridova odabrane prednjestranicekvadraidvabridanavaljku,slika8.

Slika8Zaobljenjebridovastraniceivaljka



1.1.9 Izradaljuske

Izpunogmodelanapravititankostjenimodel(Shell)debljine(Thickness)t=2mm.Potrebnojeodreditistranicumodelakojanijedioljuske,slika9.

Slika9.Izradaljuske



2. VJEBA

2.1 MODELIRANJEOJNICE

Trebaizraditiraunalnimodeldijelapremaslici10.Profilgornjepolovicemodelau nacrtnoj ravnini (FRONT) projicirati e se u smjeru normale, te odrezivanjem iskoavanjem dobiti potreban oblik od kojeg e se izraditi tankostjeni model.Zaobljavanjemplohaibridovadobitesekonanioblik,slika10.

Slika10.Modelojnice

2.1.1 Postupakmodeliranja

Skiciranjeprofilakaoosnovezaekstrudiranje. Ekstrudiranjeprofila. Skiciranjeidefiniranjepoloajakrunice15mmkaoosnovezaekstrudiranje. Oduzimanjematerijalaekstrudiranjemkrunicekrozcijelimodel. Skiciranjeotvorenogprofilazaoduzimanjematerijalaekstrudiranjem. Odreivanjekosinevanjskihplohamodela. Izradarebaradebljine10mm. Odreivanjekosineunutarnjihplohamodela. Zaobljavanjebridova. Zrcaljenjemodela.



2.1.2 Skiciranjeprofilazaekstrudiranje

Unacrtnojravnini(FRONT)potrebnojenacrtatiprofilkoritenjemduina(Line),krunih lukova (Centerpoint Arc) sa sreditem u ishoditu uz ogranienje da jestranicaprofilasnagibom15tangentna(Tangent)navanjskiluk,slika11.

Slika11.Skicaprofilazaekstrudiranje

2.1.3 Ekstrudiranjeprofila

Ekstrudirati profil u smjeru normale na sredinju ravninu u pozitivnom inegativnomsmjeru(Midplane),takodaukupnairinamodelabude80mm.

Slika12.Ekstrudiranjeprofilauobasmjera


Slika13.Skicakrunice

Na donjoj plohi modela skicirati krunicu 15mm sa sreditem udaljenim odlijevog brida za 15mm, slika 13.Napraviti provrt oduzimanjem volumena valjkaekstrudiranjemkruga15mmkrozcijelimodel.



2.1.5 Skiciranjeotvorenogprofilazaoduzimanjematerijalaekstrudiranjem

Nadonjojplohimodelapotrebnojenacrtatiotvoreniprofiltakodajeduinapodnagibom7koincidentnasgornjimdesnimvrhom,nakojusenastavljatangentniluk(Tangent Arc). Ogranienja tangentnosti i koincidencije prikazana su na slici 14.Nacrtanuduinu i lukpotrebno jezrcaliti (SketchMirror)oko sredinjicekoja idekrozishodite.

Slika14.Skicazaoduzimanjematerijalaekstrudiranjem

2.1.6 Oduzimanjematerijalaekstrudiranjem

Projekcijomnacrtanogotvorenogprofilaokomitonatlocrtnuravninukreirateseploha kojom emo presjei kreiranimodel, te oduzeti sav volumen izvan plohe,slika15.

Slika15.Oduzimanjematerijalaekstruzijom

2.1.7 Odreivanjenagibabonihploha

Potrebnojeukositi(Draft)boneoplojemodelaza7uzimajuibazumodelakaopoetnuravninu(NeutralPlane),slika16.

Slika16.Skoavanjeplohamodela



2.1.8 Izradarebara

Rebra debljine 10mm e semodelirati tako da se izmodela odstranjuje gornjaploha,slika17.

Slika17.Izradarebara

2.1.9 Odreivanjenagibaunutranjihploharebara

Slika18.Skoavanjeunutranjihploha

Potrebnojeukositi(Draft)3unutranjeploheljuskeza7uzimajuigornjuplohumodelazaneutralnuravninu,slika18.


Na prethodno skoenim plohama potrebno je izraditi zaobljenja (Fillet)konstantnog radijusa R=2mm na svim bridovima koji se nalaze na presjecitu sasusjednimplohamamodela,slika19.

Slika19.Izradazaobljenjaploha



ZatimjepotrebnoizraditizaobljenjaR=3mmnaprikazanimbridovima,slika20.

Slika20.Izradazaobljenjabridova

2.1.11 Zrcaljenje

Cjelokupnimodeldobitesezrcaljenjem(Mirror) izraenepolovicemodelaokoravninesimetrijekojajeodreenadonjom(tlocrtnom)plohommodela,slika21.

Slika21.Zrcaljenjemodela



2.2 MODELIRANJEMATICE

Treba izraditi raunalni model matice prema slici 22. Model je sastavljen odesterostraneprizmeiosnosimetrinogtijeladobivenogdodavanjemioduzimanjemtijelanastalihrotacijomprofilaokouzduneosimatice.

Slika22.Modelmatice

2.2.1 Postupakmodeliranjamatice

Skiciranjeesterokuta. Modeliranjeesterokutneprizme. Skiciranjeprofilavanjskogpresjekamatice. Kreiranjetijelarotacijomprofila. Skiciranjeprofilaunutranjegpresjekamatice. Kreiranjetijelarotacijomprofilasoduzimanjem. Kreiranjedodatneravnine. Skiciranjeprofilakaoosnovezaoduzimanjematerijalarotiranjem. Zaobljavanjeoduzimanjemmaterijalarotiranjem. Izradazaobljenja. Izradaskoenja.



2.2.2 Skiciranjeiekstrudiranjeesterokuta

U tlocrtnoj ravnini (TOP) potrebno je nacrtati esterokut s promjerom upisanekonstrukcijskekrunice120mmkoristeipoligon (Polygon) sa est stranica, tegaekstrudirati za 20mm u smjeru normale na pozitivnoj strani ravnine skiciranja,slika23.

Slika23.Skicaesterokuta

2.2.3 Skiciranjeprofilavanjskoguzdunogpresjekamatice

U nacrtnoj ravnini (FRONT) potrebno je nacrtati dva zatvorena profila isredinjicukrozishodite.Dimenzijeiogranienjaprikazanisunaslici24.

Slika24.Skicaprofilazadodavanjematerijalarotiranjem

2.2.4 Rotacijaprofila

Rotacijom(RevolvedBoss)profilaokosredinjiceza360dobitesetijelokaonaslici25.

Slika25.Dodavanjematerijalarotiranjem



2.2.5 Skiciranjeprofilaunutranjeguzdunogpresjekamatice

Unacrtnojravnini(FRONT)potrebnojenacrtatizatvoreniprofilkoritenjemcrta,tangentnoglukailukadefiniranogstritoke(3PtArc)isredinjicukrozishodite,slika 26. Rotacijom profila za 360 odreuje se volumen upljine matice koji seoduzima (RevolvedCut)od tijelamaticedabisedobilo tijelokaonadesnojstranislike26.

Slika26.Skicaprofilaioduzimanjematerijalarotiranjem

2.2.6 Kreiranjepomoneravnine

Kreiratipomonuravninu(Plane)rotacijomnacrtneravnine(FRONT)za30okoosimodela(TemporaryAxes).

Slika27.Pomonaravnina

2.2.7 Skiciranjeprofilaskoenjanaesterostranojprizmi

U kreiranoj pomonoj ravnini skicirati trokut ije su katete koincidentne sbridovimamodelaisredinjicu.Trokutemorotiratiza360uzoduzimanjeodtijelaesterokutneprizme,slika28.



Slika28.Skicaprofilaioduzimanjematerijalarotiranjem


PotrebnojeizraditizaobljenjakonstantnogradijusaR=3mmna2brida,slika29.

Slika29.Izradazaobljenja

2.2.9 Izradaskoenjanaunutranjem50mmivanjskombridu80mm

Potrebnojeizraditiskoenja2x45naoznaenimbridovima,slika30.

Slika30.Skoenibridovi



3. VJEBA

3.1 MODELIRANJENOSAA

Nosasesastojioddvaupljavaljka(ijesuosizakrenuteza90udvijeravnine)meusobnospojenihsavijenimrebrastimprofilomuoblikuslovaTkaonaslici31.

Slika31.Modelnosaa

3.1.1 Postupakmodeliranjanosaa

Skiciranjekrunice100mmkaoosnovezaekstrudiranje. Ekstrudiranjekruga. Skiciranjeprofilazadodavanjematerijalapoputanji. Skiciranjeputanjezadodavanjematerijala. Dodavanjematerijalapoputanji. Skiciranjekrunice80mmidefiniranjepoloajakrunicekaoosnoveza

ekstrudiranje. Ekstrudiranjekrugasukoenjem. Izradaprovrta70mmi50mmoduzimanjemmaterijalaekstruzijom. Izradazaobljenja. Izradaskoenja.



3.1.2 Modeliranjevaljka

Unacrtnojravnini(FRONT)potrebnojenacrtatikrunicu100mmsasreditemuishoditu. Ekstrudirati skiciranu krunicu u smjeru normale na pozitivnoj straniravnine skiciranjaza120mm (Direction1) iu smjerunormalenanegativnoj straniravnineskiciranjaza50mm(Direction2),modeliratemovaljakkaonaslici32.

Slika32.Ekstrudiranjevaljka

3.1.3 Skiciranjeprofilapoprenogpresjekanosaa

Ubokocrtnojravnini (RIGHT)upozitivnomsmjerunormalepotrebno jenacrtatiprofilizishoditakoristeiduineizaobljenja(SketchFillet)kojesetrebajuzrcalitiokosimetralekojaprolazikrozishodite,slika33.Profilomeujedioravninekojiegibanjempoputanjiodreditirebrastotijelonosaa.

Slika33.Skiciranjeprofila



3.1.4 Skiciranjeputanjeprofila

U tlocrtnoj ravnini (TOP) potrebno je nacrtati i pozicionirati skicu putanje kojapoinjeuishoditu,slika34.

Slika34.Skicaputanje

3.1.5 Projekcijaprofilapoputanji

Gibanjemploheprofilapoputanji (Sweep)odreivanjemskiceprofila (Profile) iskiceputanje(Path)modeliramotijelonosaa,slika35.

Slika35.Dodavanjematerijalapoputanji


Utlocrtnojravnini(TOP)potrebnojenacrtatikrunicu80mmsasreditemkojejekoincidentnosbridomprofila,slika36.

Slika36.Skicakrunice



3.1.7 Modeliranjekrnjegstoca

Projekcijomkrugauobasmjeraodravnineskiciranja(MidPlane)takodaukupnavisinaekstruzijeiznosi100mmuzskoenjepremaunutraza5modeliratemodrugivaljkastidionosaakojeginedvakrnjastoca,slika37.

Slika37.Ekstrudiranjesaskoenjem

3.1.8 Izradaprovrtaoduzimanjemvolumenavaljka

Treba izraditi dva provrta (70mm i 50mm) oduzimanjem volumena valjkakoristeikruniceskiciranenaplohama,slika38.Zadatiogranienjekoncentrinosti(Concentric)krunice70mmsvanjskimbridomvaljka ikrunice50mmskrnjimstocem.Visinaprojekcijekrugaodreenajevisinommodelranihvaljaka,aodreujesefunkcijomekstrudiranjakrozcijelimodel(ThroughAll),slika38.

Slika38.Oduzimanjematerijalaekstrudiranjem



3.1.9 Zaobljavanjebridova

IzraditizaobljenjakonstantnogradijusaR=3mmnavanjskimbridovima,slika39.

Slika39.Zaobljavanjebridova

3.1.10 Skoavanjebridova

Izraditiskoenja3mmpodkutomod45naunutarnjimbridovima,slika40.

Slika40.Skoenibridovi



3.2 MODELIRANJETANKOSTJENOGKUITA

Dvavaljkaspojenaetverostranimprizmatinimprofilompromjenjivogpresjekastri ravnine simetrije. Tijela emomodelirati gibanjem profila poprenog presjekanosaa po dvije putanje odreene presjekom nosaa u uzdunim ravninamasimetrije. Gibanje profila po putanjama kreiranim u meusobno okomitimravninamaomoguitiepromjenupresjeka,slika41.

Slika41.Modelkuita

3.2.1 Postupakmodeliranjakuita

Skiciranjekrivuljeprveputanje(vodilje). Skiciranjevodiljedrugeputanje(vodilje). Kreiranjedodatneravnine. Skiciranjeprofilazadodavanjematerijalapoputanji. Skiciranjeputanjezadodavanjematerijala. Dodavanjematerijalapoputanji. Izradazaobljenja. Izradatankostjenogmodeladebljine2mm. Skiciranjekrunice20mmkaoosnovezaoduzimanjematerijala

ekstrudiranjem. Oduzimanjematerijalaekstrudiranjem. Zrcaljenjesvihznaajkimodela. Skiciranjedvijukrunica20mmi6mmkaoosnovezadodavanjematerijala

ekstrudiranjem. Dodavanjematerijalaekstrudiranjem. Zrcaljenjesvihznaajkimodela. Izradaskoenja.



3.2.2 Skiciranjekrivuljeprveputanje(vodilje)

Unacrtnojravnini(FRONT)nacrtatiprvuvodilju(Line,Centerline,CenterpointArc, Sketch Trim, Sketch Fillet) koja e sluiti za voenje profila poprenogpresjeka.Dimenzijeproizlazeizcrteapremaslici42.

Slika42.Skicaprvevodilje

3.2.3 Skiciranjekrivuljedrugeputanje(vodilje)

Utlocrtnojravnini(TOP)nacrtatidruguvodiljukojaesluitizavoenjeprofilapoprenogpresjeka.Dimenzijeproizlazeizcrteapremaslici43.

Slika43.Skicadrugevodilje



3.2.4 Kreiranjepomoneravnine

KreiratipomonuravninuPlane1kojajeparalelnaiudaljena70mmunegativnomsmjerunormaleodbokocrtneravnine(RIGHT),slika44.

Slika44.Kreiranjepomoneravnine

3.2.5 Skiciranjeprofilapoprenogpresjeka

UkreiranojravniniPlane1skiciratietverokutijijedonjilijevivrhkoincidentansvodiljom2,apolovitegornjestranicesprvomvodiljom,slika45.

Slika45.Skicaprofila

3.2.6 Skiciranjeputanje

U tlocrtnoj ravnini (TOP) skicirati horizontalnu duinu odreenu udaljenouprofilaodishodita.Duinapredstavljaputanjugibanjapoprenogprofila,slika46.

Slika46.Skicaputanje



3.2.7 Modeliranjegibanjemprofilapoputanji

Gibanjemprofila (Profile)poprenogpresjekapoputanji (Path)modelirati esetijeloijijepoprenipresjekodreenvodiljama1i2(GuidelineCurves),slika47.



IzraditizaobljenjabridovakonstantnogradijusaR=2mm,slika48.


3.2.9 Izradaljuske

Izraditiljuskudebljine2mmodstranjivanjemtrijuplohanamodelu,slika49.

Slika49.Izradatankostjenogmodela



3.2.10 Skiciranjekrunice20mmioduzimanjematerijalaekstruzijom

Unacrtnoj ravnini (FRONT) skicirati krunicu i oduzeti volumen valjka koji enastatigibanjemkrugauobasmjeranormalenaravninuskiciranja,krozcijelimodel,slika50.


3.2.11 Zrcaljenjeznaajkimodela

Zrcalitimodelokodonjeplohemodela,slika51.


3.2.12 Skiciranjeiekstrudiranjedvijukrunica

U dodatnoj ravnini nacrtati dvije krunice 6mm i 20mm temodelirati valjkevisine5mmgibanjemkrugovauprikazanomsmjeru,slika52.

Slika52.Skicaiekstrudiranjedvijukrunica



3.2.13 Zrcaljenjemodela

Zrcalitimodelokobokocrtneravnine(RIGHT),slika53.

Slika53.Zrcaljenjeznaajkimodela

3.2.14 Izradaskoenja

Izraditiskoenja1x45,slika54.

Slika54.Izradaskoenja



4. VJEBA

4.1 MODELIRANJERUICEPREKIDAA

Jednostavno tijelomodelirat e se konstrukcijom valjka i nepravilnog tetraedra.Povrineeseugladitiprijelaznimzaobljenjimaiskoenjem,slika55.

Slika55.Modelprekidaa

4.1.1 Postupakmodeliranjaprekidaa

Modeliranjepolovicevaljka. Modeliranjeprofilahvataljke. Ukoavanjeplohahvataljke. Izradazaobljenjaizmeuploha. Izradazaobljenjabridova. Izradazaobljenjavarijabilnogradijusa. Zrcaljenjemodela.



4.1.2 Skiciranjelukaimodeliranjepolovicevaljka

Unacrtnojravnini(FRONT)nacrtatiduinuilukradijusaR=15mmsasreditemuishoditu,slika56.Ekstrudiratipolukrugza10mmusmjerunormalenapozitivnojstraniravnineskiciranja.

Slika56.Skicaiekstrudiranjepolovicevaljka

4.1.3 Modeliranjeprofilahvataljke

Ubokocrtnoj ravnini (RIGHT)nacrtatiprofilhvataljkekoji e segibatiu smjerunormalenapozitivnojstraniravnineskiciranjaza5mm,slika57.

Slika57.Skicaiekstrudiranje

4.1.4 Ukoavanjeploha

Ukositi (Draft) 3 plohe za 10 u prikazanom smjeru, gdje je bokocrtna ravnina(RIGHT)neutralnaravnina,slika58.

Slika58.Ukoavanjeploha



4.1.5 Izradazaobljenjaizmeuploha

Zaoblitibrid izmeudvijuploha (Face fillet)uzzadravanje jednogbrida,slika59.

Slika59.Izradazaobljenjaizmeuploha

4.1.6 Izradazaobljenjabridova

Izraditi tri zaobljenjakonstantnih radijusa (5mm, 2mm i 0,5mm)naprikazanimbridovima, slika60.Preporua se izradazaobljenja redoslijedomodveeg radijusapremamanjim.

Slika60.Izradazaobljenjabridova

4.1.7 Izradazaobljenjavarijabilnogradijusa

Na prikazanim bridovima izraditi zaobljenje varijabilnog radijusa (Variableradius)zadanogupettoaka,slika61.

Slika61.Izradazaobljenjavarijabilnogradijusa



4.1.8 Zrcaljenjemodela

Zrcalitimodelokobokocrtneravnine(RIGHT),slika62.



Izraditi zaobljenje konstantnog radijusa R=5mm na bridovima prikazanim naslici63.




4.2 MODELIRANJEPRIRUBNICE

Rotaciono simetrino tijelo promjenjivog presjeka s prstenastom ploom(prirubnicom)irebrastimojaanjimapoobodu,slika64.

Slika64.Modelprirubnice

4.2.1 Postupakmodeliranjaprirubnice

Skiciranjeimodeliranjevaljka150x5mm. Kreiranjedodatnihravnina. Skiciranjekrunicaudodatnimravninama. Modeliranjerotacionogtijela. Izradatankostjenogmodela. Izradarebara. Izradazaobljenjabridova. Izradaprovrta6mmimodeliranjeprovrta. Izradakrunogobrascaprovrta.



4.2.2 Skiciranjeimodeliranjevaljka150x5mm

Unacrtnoj ravnini (FRONT)nacrtatikrunicu150 iekstrudiratikrugu smjerunormalenapozitivnojstraniravnineskiciranjaza5mm.

Slika65.Ekstrudiranjekruniceuplou

4.2.3 Kreiranjedodatnihravnina

Kreirati dodatnu ravninu Plane1 paralelnu s nacrtnom ravninom (FRONT) iudaljene 20mm od prednje plohe ploe. Zatim kreirati ravninu Plane2 udaljenu30mmodravninePlane1 iravninuPlane3udaljenu40mmodravninePlane2(slika66).

Slika66.Kreiranjedodatnihravnina

4.2.4 Skiciranjekrunica

Uravniniprednjeploheploenacrtatikrunicu130mmsasreditemuprojekcijiishodita. U ravnini Plane1 nacrtati koncentrinu krunicu 90mm.U ravninamaPlane2iPlane3nacrtatikoncentrinekrunice70mm,slika67.



Slika67.Skicekrunica

4.2.5 Modeliranjerotacionogtijela

Rotacionosimetrinotijelomodeliratipovezivanjem(Loft)etirinacrtanekrunicekojepredstavljajuprofile(Profiles),slika68.

Slika68.Dodavanjematerijalaprekoprofila



4.2.6 Izradatankostjenogmodela

Izraditi ljusku debljine 5mm uz oduzimanje prednje i stranje plohe modela,slika69.

Slika69.Izradatankostjenogmodela

4.2.7 Izradaskicerebra

Utlocrtnojravnini(TOP)nacrtatiduinuijesukrajnjetokeodreeneslikom70.

Slika70.Skicarebra

4.2.8 Izradarebra

Prethodnonacrtanaduinasluit ekaoosnovaza izradu rebradebljine10mm.Povrina odreenaduinom iprojekcijom isteduine na ljusku gibat e se zapo5mm u oba smjera na radijalnu ravninu povrine. Pri tome e sustav zadatitangencijalnizadorprofilauljusku,slika71.



Slika71.Izradarebra



4.2.9 Izradakrunogobrascarebra

Potrebno je izraditikruni obrazac (CircularPattern) rebrakreirajuiukupno 4rebraunutar360okoosi(TemporaryAxes)ploe,slika72.

Slika72.Prikazrebara

4.2.10 Izradazaobljenjabridovarebara

IzraditizaobljenjanagornjimbridovimarebaraskonstantnimradijusomR=5mm,slika73.




4.2.11 Izradaprovrta6mmimodeliranjeprovrta

U ravnini prednjeploheA nacrtati krunicu 6mm s ogranienjemda je njenosredite vertikalno s ishoditem i udaljeno od njega 70mm. Izraditi provrtoduzimanjemmaterijalakrozcijelimodel.

Slika74.Izradaprovrta

4.2.12 Izradakrunogobrascaprovrta

Potrebnojeizraditikruniobrazac(CircularPattern)provrtakreirajuiukupno8provrtaunutar360okoosi(TemporaryAxes)ploe,slika75.

Slika75.Izradakrunogobrascaprovrta



5. VJEBA

5.1 KREIRANJESKLOPAPOKLOPCAIKUITA

Sklop prikazan na slici 76 sastoji se od dva dijela: modela poklopca koji jemodeliran u prvoj vjebi i kuita koje je potrebno uitati iz standardne mapeprimjerakojasenalaziuprogramskompaketuSolidWorks.

Slika76.Skloppoklopcaikuita

5.1.1 Postupaksklapanjapoklopcaikuita

Smjetanjedijelovausklop. Kreiranjevezemeubridovima. Kreiranjevezemeubonimplohama. Kreiranjevezemeugornjimplohama.



5.1.2 Smjetanjedijelovausklop

Dijelove(Part)poklopacikuitesmjestitiusklop(Assembly)takodajeishoditepoklopca koincidentno s ishoditem sklopa (Origin). Poklopac mora biti fiksan(Fixed),akuitepomino(Float),slika77.

Slika77.Dijelovisklopa

5.1.3 Kreiranjevezemeubridovima

Odabranebridovepovezati(Mate)relacijomkoincidentnosti.Poloajkuitatimenije definiran jer jo postoje stupnjevi slobode koji se trebaju ograniiti novimvezama,slika78.

Slika78.Povezivanjebridovarelacijomkoincidentnosti



5.1.4 Kreiranjevezemeubonimplohama

Odabrane plohe povezati relacijom koincidentnosti tako da se nalaze u istojravnini,slika79.

Slika79.Povezivanjeploharelacijomkoincidentnosti

5.1.5 Kreiranjevezemeugornjimplohama

Odabraneplohepovezatirelacijomkoincidentnosti,slika80.

Slika80.Povezivanjeploharelacijomkoincidentnosti



5.2 Modeliranjeisklapanjezatvaraa

3

2

1

4

5

28

Slika81.Sklopzatvaraa,njegovidijeloviicrtesklopa



5.2.1 Modeliranjepozicije1zatvaraa

AA

A-A

8,5

3316

3

11M20

6,5

22 Slika82.Modelicrtepozicije1



5.2.2 Modeliranjepozicije2i3zatvaraa

92

19,532

12,7

22

8

5,5

R6

3

27R6,35

5

6,4

1935

R6,35

8

Slika83.Modelicrtepozicije2i3(pozicija3sedobije

zrcaljenjemInsertMirrorPart)



5.2.3 Modeliranjepozicije4

50,8

38,12822

15,5 1616

9,67

2R1

R2

R0,2556

,5

R6,35

Slika84.Modelicrtepozicije4



5.2.4 Modeliranjepozicije5

2530

M6

11

6,35

5

89

Slika85.Modelicrtepozicije5



5.2.5 Sklapanjedijelova

Slika86.Sklopzatvaraa

Pri sklapanju sklopa prvo se odreuje poloaj nepominog dijela. Koordinatnisustavnepominogdijela (pozicija1)poklapa se skoordinatnim sustavom sklopa.Nakon toga seu sklopdodajepozicija4,zatimpozicija2,3,5. (Mate,Concentric,Coincident)



6. VJEBA

6.1 Izrada2Dcrtea(Drawing)

Slika87.

6.1.1 Ovavjebaobuhvaa

KoritenjesastavnicakreiranihuprogramskompaketuACAD2002. Otvaranjepredloka(DrawingTemplate). Pripremapredloka(DrawingTemplateFormat). Promjenasvojstavakota. Kreiranjecrtea(Drawing). Pomicanjepogleda. Kotiranjecrtea. Mijenjanjedimenzija. Otvaranjenovoglista(DrawingSheet).



6.1.2 KoritenjesastavnicakreiranihuprogramskompaketuACAD2002

Ukoliko se eli koristiti sastavnica koja je spremljenau .dxf formatu tada trebapokrenutiSolidWorks i otvoritipostojeidokument (Open).Udijalokom okvirukoji se pojavi odabrati format papira koji se eli koristiti, nakon ega se pojavidijalokiokvirukojemseopcijeodreujupopotrebi,slike88.i89.

Prilikomsnimanja,formatpapirasemoesnimitikaopredloaknaosnovukojegsemoeizraivatitehnikadokumentacija.

Slika88.

Slika89.



6.1.3 Otvaranjecrteanaosnovupredloka(DrawingTemplate)

Temeljem postojeeg predloka kreirati novi crte (New, Drawing), odabratiopciju (Templates) nakon ega se otvoridijaloki okvir gdje treba odabrati opciju(Customsheetformat)tepronaipredloak(Browse),slika90.

Slika90.Prozorzaodabirformata

6.1.4 Pripremapredloka

Ukoliko seelinetopromijenitinapredloku (npr. tekstu sastavnicikoji trebabiti isti na svakom crteu) u podruju crtea kliknuti desnu tipkumia, odabratiopciju (Edit Sheet Format, Properties) nakon ega se moe promijeniti izgled isadrajsastavniceiokvira.

Osimpromjene izgleda formatamogue jepromijeniti i ostalepostavke koje setiukota,teksta,pogledaitd.(Tools,Options).

Kadaseelispremitipredloaku izborniku (File)odabereseopcija (SaveSheetFormat)nakonegasepojavidijalokiokvirukojemsepronalazimjestogdjeesesnimitipredloak,slika91.

Slika91.Prozorzaspremanjeformata



6.1.5 Promjenasvojstavacrtea

Kadaseelepromijenitipostavkekojeodreujuizgledelemenatacrtea(nprkota,jedinica, strelica itd.)u izborniku (Tools)odabere seopcija (Options)pri emu seotvaradijalokiokvirukojemsenalazipopisopcijakojejemoguepromijeniti,slika92.

Slika92.Prozorzapodeavanjeosnovnihpostavki

6.1.6 Kreiranjecrtea(Drawing)

Nakon to se otvori novi crte (Drawing) projekcije 2D crtea na osnovupostojeeg3Dmodelamoguejedobitinadvanaina:

1. Tako da se otvori dio/sklop za koji se radi crte. U izborniku (Window) odabrati opciju (Tile Window Horizontally), a zatim lijevom tipkom mia povui dio/sklop iz stabla modela u podruje crtea pri emu program automatski kreira tri standardne projekcije.

2. Tako da se otvori dio/sklop za koji se radi crte. U izborniku (Window) odabrati opciju (Tile Window Horizontally), u traci s alatima (Drawing) odabrati alat (Named View), a zatim lijevom tipkom mia povui dio/sklop iz stabla modela u podruje crtea. Pri tome se otvara s lijeve strane izbornik u kojem se odabire pogled (orijentacija projekcije), slika 94.

Ukolikoseprilikomubacivanjaprojekcijanacrtepojavidijalokiokvir,slika93.unjemu se moe ukljuiti ili iskljuiti prikaz tangenti koje predstavljaju prijelaz szaobljenjanaravnepovrine.

Slika93.Dijalokiokvirzaprikazilibrisanjetangenti



Slika94.Okvirzaizbororijentacijepogleda

KaoprimjerprikazanesutriprojekcijemodelaPoklopac.sldprt,slika95.

Slika95.Projekcijepoklopca

Da bi se pojedina projekcija mogla pozicionirati na crteu treba odabrati projekciju lijevom tipkom mia, a zatim ga pomicati kada pokaziva promijeni oblik (Pan).

6.1.7 Kotiranjecrtea

Kotiraticrtemoguejenadvanaina:1. Dodavanjem svih kota na crte koje su kreirane pri izradi skica tijekom

modeliranja dijela : U izborniku (Insert) odabrati (Model Items) pri emu se otvara dijaloki okvir, slika 96. u kojem se odabiru opcije (Dimensions, Import items into all views, Eliminate duplicate model dimensions),

2. Samostalno dodavanje kota na projekcije: U tu svrhu koristi se alat (Dimension) pri emu se kotiranje obavlja tako da se lijevom tipkom mia odaberu bridovi i potvrdi smjetaj kote. Ukoliko je kotni broj pri tome u zagradi potrebno je u izborniku (Tools, Optons, Document Properties, Dimensions) iskljuiti opciju (Add parentheses by default), slika 97.



Slika96.Dijalokiokvir(InsertModelItems)

Slika97.Kotiranje

6.1.8 Mijenjanjedimenzija

Promjenom neke od dimenzija bilo na crteu bilo na modelu automatski sereflektirana svedokumentekoji sadredio/sklopnakojem jedolodopromjene.Ukoliko se promjena dimenzije eli napraviti u crteu dvostruko kliknuti lijevomtipkommia na dimenziju i u dijalokom okviru (Modify) promijeniti veliinu, azatimobnoviticrte(Rebuild),slika98.

Slika98.Mijenjanjedimenzija



6.1.9 Novilist(DrawingSheet)

Dodatinovi listu istomdokumentucrteamogue jepreko izbornika (Insert)ukojemseodabireopcija(Sheet)priemuseotvaradijalokiokvir,slika99.

Slika99.Prozorzaotvaranjenovoglista(DrawingSheet)

6.1.10 Ureivanjecrtea

Osimstandardna tripogledanacrte jemoguepostavitidetaljkarakteristinogmjestananekojodpostojeihprojekcija(DetailView),projiciranipogled(ProjectedView),pomonipogled (AuxiliaryView),presjekpostojeegpogledaspresjenomravninom (Section View), djelomini presjek postojeeg pogleda (BrokenoutSection).

Dabisecrtepopuniosvimpotrebnimznakovimaobrade,osima,znakovimazazavarivanje itd., koriste se alati u alatnoj traci (Annotation). Za promjenu vrste idebljinacrtakoristesealatiualatnojtraci(LineFormat).

Kaoprimjer,slika100.prikazanjecrtepoklopca.

Slika100.Crtepoklopca



6.2 Kreiranjepopisadijelovausklopu(BillofMaterials)

Slika101.Crtestablicomdijelovaipozicija

6.2.1 Uovojvjebiseprikazuje

Postavljanjeopcijacrtea. Ubacivanjepopisadijelova(BillofMaterials). Promjenasadrajasastavnicedijelova. Prikazivanjeoznakapozicijadijelovausklopu.



6.2.2 Postavljanjeopcijacrtea

Otvoritinovicrte iubaciti izometrijskiprikazsklopaujoint.sldasmnaA3 formatpapira,slika101.

Slika102.Ubacivanjeizometrijskogprikazasklopa

Uizborniku(Tools,Options)podopcijom(SystemOptions,Drawings)provjeritidalijeodabranaopcija(AutomaticupdateofBOM),slika103.

Slika103.Dijalokiokvir(SystemOptions)



Podopcijom(DocumentProperties,Detailing)postavitiopcije,slika104.i105.

Slika104.Dijalokiokvir(DocumentProperties)

Slika105.Dijalokiokvir(DocumentProperties)

6.2.3 Ubacivanjepopisadijelova

Uizborniku(Insert)odabratiopciju(BillofMaterials)priemusepojavidijalokiokvir, slika 106.U njemu se odabere standardni predloak bomtemp.xls to otvaradijalokiokvirkojisluizasmjetajpopisadijelovanacrte,slika107.



Slika106.Dijalokiokvir(SelectBOMTemplate)

Slika107.Dijalokiokvir(BillofMaterialsProperties)

6.2.4 Promjenasadrajasastavnicedijelova

Da bi sepromijenio sadraj sastavnice (Bill ofMaterials)desnom tipkommiakliknutinasastavnicuiodabratiopciju(EditBillofMaterials).NakontoseotvoriExceltablicaunjojjemoguemijenjatitekstpremapotrebi,slika108.

Slika108.Sastavnica(BillofMaterials)

6.2.5 Oznaavanjepozicijadijelovausklopu

Zaoznaavanjepozicijanasklopnomcrteukoristisealat(Balloon)izalatnetrake(Annotation).Nakontosepromijenesvepostavkepremapotrebidobijesesklopnicrte,slika101.



7. Vjeba8

7.1 MODELIRANJEISPUNEGRANE

Potrebno je modelirati pojednostavljen model ispune grane motornih vozila.Modelsesastojiodcijevinakojusuzavareneetirigranekojepovezujuglavnucijevi cilindremotora.Veza ispunih grana i cilindara ostvaruje se vijanim spojevimaprekoprirubnica.

Slika109.Modelispunegrane

7.1.1 Koracimodeliranja

Skiciranjeiekstruduranjecijevi50mm. Skiciranjedvijukrunica40mmi35mmkaoprofilazakreiranjesavijene

cijevi. Skiciranje3Dskicezaputanjuzakreiranjesavijenecijevi. Kreiranjesavijenecijevipoputanji. Skiciranjepretvorbombridaudioskiceioduzimanjematerijala

ekstrudiranjemdopovrinecijevi. Skiciranjepretvorbombridovaiekstrudiranjedopovrinecijevi. Skiciranjeiekstrudiranjeprirubnice. Izradalinearnogobrasca.



7.1.2 Skiciranjekrunice50mmimodeliranjecijevi

Ubokocrtnojravnini(RIGHT)potrebnojenacrtatiiodreditipoloajkruga50mmiekstrudiratiga600mmusmjerunormalenanegativnojstraniravnineskiciranja(usuprotnomsmjeruodosiX)sdebljinomstjenke(ThinFeature)5mm,slika110.

Slika110.Skicaiekstrudiranjecijevi

7.1.3 Skiciranjedvijukrunica40mmi35mmkaoprofilzadodavanjematerijalaprekoputanje

U ravnini prednjeg pogleda (FRONT) skicirati krunicu 40mm sa sreditemuishoditu i kreirati iz nje jo jednu s udaljenou (Offset Entities) 5mm premaunutra,slika111.

Slika111.Skicaprofila

7.1.4 Skiciranje3Dskicekaoputanje

Kreirati3D skicu (3DSketch)koristeikrivulju (Spline)kroz tri toke (Point) skoordinatamaprikazanimutablici2,slika112.3Dskicaebitiputanjazadodavanjematerijalapoputanji.

Tablica2Koordinatetoaka3Dskice

X Y Z

Toka1 0 0 0

Toka2 30 20 150

Toka3 100 90 160



Slika112.3Dskicaputanje

7.1.5 Modeliranjecijevi

Izraditisavijenucijevgibanjempoprenogpresjekapoputanji(Sweep)gdjeskicaskrunicamaodreujepoprenipresjek,a3Dskicaputanju,slika113.

Slika113.Modeliranjesavijenecijevi

7.1.6 Pretvorbabridamodelauelementskice

Skicirati na donjoj ravnoj plohi savijene cijevi krunicu koristei pretvorbuelemenata(ConvertEntities),uovomsluajuunutarnjegbrida,slika114.



Slika114.Pretvorbabridaudioskice

7.1.7 Oduzimanjematrijalaekstrudiranjem

Oduzetimaterijal ekstrudiranjem kreirane krunicedounutranjeplohe (Up toSurface)ravnecijevi50mm,slika115.


7.1.8 Skiciranjeiekstrudiranjecijevi

Skiciratinadonjojravnojplohisavijenecijevikoristeipretvorbuobabridacijeviudvijekrunicekojetrebaekstrudiratidovanjskeploheravnecijevi50mm,slika116.

Slika116.Ekstrudiranjecijevi



7.1.9 Skiciranjeiekstrudiranjeprirubnice

Unacrtnojravnini(FRONT)skiciratiprirubnicukoritenjempretvorbebrida,crte,lukova, krunice i zrcaljenja. Tako nacrtan profil ekstrudirati 10mm u smjerunormalenegativnestraneravnineskiciranja,slika117.

Slika117.Skicaiekstrudiranjeprirubnice

7.1.10 Izradalinearnogobrasca

Potrebno je izraditi linearni obrazac (Linear Pattern) etiriju znaajki modela(Sweep, Extruded Cut, Extruded Boss) u smjeru osi ravne cijevi s ukupno etiriinstance meusobno udaljene 130mm, ujedno je u opcijama potrebno ukljuiti(Geometrypattern),slika118.

Slika118.Izradalinearnogobrasca



7.2 MODELIRANJEOPLATE

Slika119.Modeloplate

7.2.1 Koracimodeliranjaoplate

Skiciranjeiizradaosnoveoplateizlima. Skiciranjeiizradaprirubnice. Izradaprirubnicaizbridova. Izradapobrida. Izradajezika. Skoavanjekutovajezika. Savijanjejezika. Skiciranjekruniceioduzimanjematerijalaekstruzijom. Izravnavanjeoplate.



7.2.2 Skicaiizradaosnoveoplate

Utlocrtnojravnini(TOP)nacrtatipomoucrtaskicu.Koristeiopcijuzakreiranjemodelaodsavijenoglima(SheetMetal)izskiceizraditiosnovu(BaseFlange)oplatevisine 100mm, debljine (Thicness) 2mm i radijusa savijanja (Bend Radius) 2mm,slika120.

Slika120.Skicaikreiranjeoplate

7.2.3 Izradaskiceprirubnice

Na prikazanoj plohi potrebno je skicirati horizontalnu crtu duljine 20mm kaoosnovuzamodeliranjeprirubnice,slika121.

Slika121.Skicaprirubnice

7.2.4 Izradaprirubnicapoobodu

Kreirati prirubnice (Miter Flange) iz skiciranog profila po donjim bridovima.Prirubnicaimaisteznaajkekaoiostataklima,slika122i123.



Slika122.Izradaprirubnicepoobodu

Slika123.Konaniizgledprirubnica

7.2.5 Izradaprirubniceizbrida

Izodabranogbridakreiratiprirubnicu(EdgeFlange)duljine20mmuprikazanomsmjeru,slika124.

Slika124.Izradaprirubnicenabridu



7.2.6 Izradadrugeprirubnicenabridu

Izodabranogbridakreiratiprirubnicu (EdgeFlange)duljinedoodabranogvrhasusjedneprirubnice,slika125.

Slika125.Izradadrugeprirubnice

7.2.7 Izradapobrida

Izraditipobrid(Hem)naprethodnokreiranojprirubniciduljine(Lenght)20mmi irine procjepa (Gap distance) od 3mm, slika 126.

Slika126.Izradapobrida

7.2.8 Izradajezika

Na odabranoj plohi oplate nacrtati etverokut i iz njega kreirati jeziak (Tab),slika127.

Slika127.Izradajezika



7.2.9 Skoavanjekuteva

Odstranitikuteve(BreakCorner)skoavanjem(Chamfer)za5mm,slika128.

Slika128.Skoavanjekuteva

7.2.10 Savijanjejezika

Skiciratihorizontalnucrtunaodabranojplohiisaviti(SketchedBend) jeziakza90 tako da je ploha ispod crte fiksna, a pod opcijom (Bend position) odabrati(MaterialOutside),slika129.

Slika129.Savijanjejezika

7.2.11 Oduzimanjematerijalaekstruzijom

Skiciratikrunicunavanjskojplohioplateioduzetimaterijalekstrudiranjemkrozcijelimodel,slika130.




7.2.12 Izravanavanjelima

Pomouopcijeizravnavanja(Flattened)izravnatioplatu,slika131.

Slika131.Izravanavanjelima



8. VJEBA

8.1 MODELIRANJEOPRUGE

Slika132.Modelopruge

8.1.1 Koracimodeliranjaopruge

SkiciranjeskiceUsica1uiceopruge. SkiciranjegornjeprojekcijekrivuljeUlaz_TOP. SkiciranjedesneprojekcijekrivuljeUlaz_RIGHT. KreiranjekrivuljeUlazizprojekcija. Kreiranjezavojitekrivulje. SkiciranjedesneprojekcijekrivuljeIzlaz_RIGHT. SkiciranjeprednjeprojekcijekrivuljeIzlaz_FRONT. KreiranjekrivuljeIzlazizprojekcija. SkiciranjeskiceUsica1uiceopruge. Kreiranjekompozitnekrivuljekaoputanje. Skiciranjekrunicekaoprofila. Dodavanjematerijalapoputanji.



8.1.2 Skiciranjelukauiceopruge

U nacrtnoj ravnini (FRONT) nacrtati skicu naziva Usica1 s lukom sredita uishoditu.Dimenziju radijusapovezati (Linkvalue) sdimenzijomRadijus_usice=30mm,slika133.

Slika133.Skicalukauiceopruge

8.1.3 Skiciranjegornjeprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza

U tlocrtnoj ravnini (TOP) nacrtati skicu naziva Ulaz_TOP s lukom od 90 ipoetnom tokom u ishoditu. Dimenziju radijusa povezati (Link value) sdimenzijomRadijus_usice,slika134.

Slika134.Gornjaprojekcijakrivulje

8.1.4 Skiciranjedesneprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza

Ubokocrtnojravnini(RIGHT)nacrtatiskicunazivaUlaz_RIGHTslukomod90ipoetnom tokom koja je koicidentna s krajem luka uice. Zavrna tokakoincidentnajesasreditemgornjeprojekcijekrivulje,slika135.



Slika135.Desnaprojekcijakrivulje

8.1.5 Kreiranjekrivuljeizdvijuprojekcija

Kreirati krivulju (Projected Curve) prijelaza naziva Ulaz iz gornje i boneprojekcijetj.izskicaUlaz_TOPiUlaz_RIGHT,slika136.

Slika136.Krivuljakreiranaizprojekcija

8.1.6 Kreiranjedodatneravnine

Kreirati pomonu ravninu Plane1 paralelnu s bokocrtnom ravninom (RIGHT) ikoincidentnuskrajnjomtokomkrivuljeUlaz,slika137.

Slika137.KreiranjepomoneravninePlane1



8.1.7 Skiciranjekrunicekaoosnovezazavojitukrivulju

UpomonojravniniPlane1nacrtatiskicukrunicenazvanuHelix_Kruznicakojojjesreditekoincidenosprojekcijomishodita,slika138.

Slika138.Krunicakaoosnovazazavojitukrivulju

8.1.8 Kreiranjezavojitekrivulje

Izprethodnonacrtanekrunicekreiratizavojitukrivulju (Helix)ukupneduljine200mmkojasesastojiod15,slika139.

Slika139.Zavojitakrivulja


Kreirati pomonu ravninu Plane2 paralelnu s bokocrtnom ravninom (RIGHT) ikoincidentnuskrajnjomtokomkrivuljeHelix,slika140.

Slika140.PomonaravninaPlane2



8.1.10 Skiciranjedesneprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza

U ravniniPlane2nacrtati skicunaziva Izlaz_RIGHT s lukomod90 i ishoditemkoincidentnim sprojekcijom ishodita.Dimenziju radijusapovezati (Linkvalue) sdimenzijomRadijus_usice,slika141.

Slika141.SkicadesneprojekcijeIzlaz_RIGHT

8.1.11 Skiciranjeprednjeprojekcijekrivuljeulaznogprijelaza

U nacrtnoj ravnini (FRONT) nacrtati skicu Izlaz_FRONT s poetnom tokomkoincidentnom sprojekcijom ishodita.Dimenziju radijusapovezati (Linkvalue) sdimenzijomRadijus_usice,slika142.

Slika142.SkicaprednjeprojekcijeIzlaz_FRONT

8.1.12 Kreiranjekrivuljeizdvijuprojekcija

Kreirati krivulju (Projected Curve) prijelaza naziva Izlaz iz prednje i boneprojekcijetj.izskicaIzlaz_FRONTiIzlaz_RIGHT,slika143.

Slika143.KreiranjekrivuljeIzlaz



8.1.13 Skiciranjelukauiceopruge

U nacrtnoj ravnini (FRONT) nacrtati skicu naziva Usica2 s lukom sredita uprojekciji ishodita.Poetna toka lukakoincidentna je skrajnjom tokomkrivuljeIzlaz.Dimenziju radijusapovezati (Linkvalue) sdimenzijomRadijus_usice=30mm,slika144.

Slika144.Skicalukauiceopruge

8.1.14 Kreiranjekompozitnekrivulje

OdprethodnokreiranihskicaUsica1iUsica2tekrivuljaUlaz,HelixiIzlazkreiratikompozitnukrivulju(CompositeCurve)nazivaPutanjakojaesluitikaoputanjazadodavanjematerijalapoputanji,slika145.

Slika145.KrivuljaPutanja




KreiratipomonuravninuPlane3ijajenormalatangentnanakrivulju(NormaltoCurve)skiceUsica1ikoincidentnasnjenomkrajnjomtokom,slika146.

Slika146.PomonaravninaPlane3

8.1.16 Kreiranjekrunicekaoosnoveprofilazadodavanjematerijalapoputanji

U kreiranoj pomonoj ravnini Plane3 nacrtati skicu naziva Profil s krunicomsreditauishodituravnine,slika147.

Slika147.Krunicakaoprofil

8.1.17 Dodavanjematerijalapoputanji

Dodati materijal po putanji (Sweep) gdje e kompozitna krivulja Putanja bitiputanja,aprofilskicaProfil,slika148.




8.2 KREIRANJERAZLIITIHKONFIGURACIJAMODELAOPRUGE

Slika149.Konfiguracijemodelaopruge

8.2.1 Koracikreiranjarazliitihkonfiguracijamodelaopruge

Dodavanjejednadbiizmeudimenzijamodela. Povezivanjedimenzijasrazliitimvrijednostimaunutartablice.



8.2.2 Dodavanjejednadbiizmeudimenzijamodela

Dodati jednadbu za povezivanje dimenzije promjera krunice koja slui zaosnovu za kreiranje zavojite krivulje nazivanog D1 i radijusa uice nazvaneRadijus_usice.DimenzijaD1trebabitidvostrukoveaoddimenzijeRadijus_usice.

Slika150.Skice

Jednadbaglasi:D1@Helix_Kruznica=2*Radijus_usice@Usica1

8.2.3 Povezivanjedimenzijasrazliitimvrijednostimaunutartablice

Dimenziju promjera ice D1 skice Profil, radijusa Radijus_usice skice Usica1 idimenzijeBroj_zavojaiDuljinakrivuljenazvaneHelixprikazanenaslici151.potrebnojepovezatisvrijednostimakaoutablici3.

Slika151.DimenzijekrivuljeHelix

Tablica3Dimenzijeinjihovevrijednostiurazliitimkonfiguracijama

DesignTablefor:Opruga D1@Profil Radijus_usice@Usica1 Broj_zavoja@Helix Duljina@HelixKonfig1 3 60 20 200Konfig2 20 30 6 200Konfig3 10 40 15 160Konfig4 10 40 15 500

Na taj nain kreirat e se dodatne etiri konfiguracije modela opruge nazivaKonfig1,Konfig2,Konfig3iKonfig4prikazanenaslici116.



9. VJEBA

9.1 MODELIRANJEMASKEMOBITELA

Slika152.Modelmaskemobitela

9.1.1 Koracimodeliranjamaskemobitela

Skiciranjelukaradijusa300mmikreiranjepovrineekstrudiranjem. Skiciranjereferentnihelipsi. Skiciranjekrivuljeiprofilazaodrezivanjepovrine. Odrezivanjepovrineskicom. Kreiranjedodatneravnine. Kreiranjeravnepovrine. Skiciranjedvijukrivuljakaoprofilazakreiranjepovrinepoputanji. Kreiranjepovrinepoputanji. Kreiranjepovrinerotiranjemlukaradijusa100mm. Odrezivanjepovrinarotiranompovrinom. Skrivanjeipovezivanjepovrina. Kreiranjepovrinepopunjavanjem. Zrcaljenjepovrina. Dodavanjemmaterijalazadebljanjempovrina. Skiciranjeotvoraioduzimanjematerijalaekstrudiranjem. Kreiranjelinearnogobrascaelipsiunutarskice. Kreiranjeotvorazagumbeoduzimanjemmaterijalaekstrudiranjem.



9.1.2 Skiciranjelukaikreiranjepovrine

Ubokocrtnojravnini(RIGHT)nacrtatiluk(CenterpointArc)radijusaR=300mmsasreditemudaljenimodishoditaza300mmtakodalukprolazikrozishodite.Lukjepotrebno ekstrudirati (Surface Extrude) u smjeru normale na pozitivnoj ravniniskiciranjaza20mm,slika153.

Slika153.Skicalukaiprikazkreiranepovrine

9.1.3 Skiciranjereferentnihelipsi

U nacrtnoj ravnini (FRONT) nacrtati dvije elipse (Ellipse) sa sreditimakoincidentnimslijevimbridomkreiranepovrine,slika154.

Slika154.Skicaelipsi

Nacrtane elipse potrebno je pretvoriti u referentni dio skice (ConstructionGeometry)vrstomcrtetokacrtatoka,slika155.



9.1.4 Skiciranjeprofilazaodrezivanjepovrine

U istoj skici lijevi brid povrine pretvoriti (Convert Entities) uduinu kao dioskice. Nacrtati krivulju (Spline) s poetnom tokom koincidentnom s gornjomkrajnjomtokomprethodnokreiraneduine.Slijedeetritokekrivuljekoincidentnesu sveom elipsom.Definiratinaredne tri tokekrivulje i zatimnacrtati jo etiritokenamanjoj elipsi takoda jezadnja tokakrivuljekoincidentnadonjojkrajnjojtokiduine,slika155.

Slika155.Skicaprofilazaodrezivanje

Desno je prikazana krivulja s pripadnim kutovima nagibima (opcija ShowCurvature),slika155.

9.1.5 Odrezivanjepovrine

Povrinu odrezati (Surface Trim) s kreiranom skicom (Trim tool) tako da sezadri(Piecestokeep)povrinaunutarskice,slika156.

Slika156.Povrinanakonodrezivanja




KreiratipomonuravninuPlane1paralelnusravninom(FRONT) iudaljenomodnjeusmjerunormalenapozitivnojstraniravnine(FRONT)za10mm,slika157.

Slika157.Kreiranjepomoneravnine

9.1.7 Kreiranjeravnepovrine

U ravniniPlane1 skiciratiprofilpretvorbomzaobljenogbridapovrineu skicu spomakom (OffsetEntities)3mm tenacrtatiduinukoincidentnu s ravnimbridompovrine. Uz koritenje odrezivanja (Trim) potrebno je dobiti prikazanu skicu,slika 158.Kreirati ravnu povrinu (Planar Surface) omeenu (Bounding Entities)skiciranimprofilom.

Slika158.Kreiranjeravnepovrine



9.1.8 Skiciranjekrivuljekaoprofila1zakreiranjepovrinepoputanji

U bokocrtnoj ravnini (RIGHT) skicirati krivulju (Spline) kroz tri toke kojoj supoetna izavrna tokakoincidentnesgornjimvrhovimapovrina,asrednja tokadefiniranaprikazanimdimenzijama,slika159.

Slika159.Skicaprofila1

9.1.9 Skiciranjekrivuljekaoprofila2zakreiranjepovrinepoputanji

Ubokocrtnoj ravnini (RIGHT) skicirati (Spline)kroz tri tokekojoj supoetna izavrna tokakoincidentnesdonjimvrhovimapovrina,asrednja tokadefiniranaprikazanimdimenzijama,slika160.

Slika160.Skicaprofila2

9.1.10 Kreiranjepovrinepoputanji

Odzakrivljenihrubovapovrinakreiratikompozitnekrivulje(CompositeCurve).Kreiratipovrinupoputanji(SurfaceLoft)takodasuprofili(Profiles)skiceprofila1i2,avodilje(GuideCurves)zakrivljeniruboviobajupovrina,slika161.

Slika161.Kreiranjepovrinepoputanji



9.1.11 Skiciranjelukaradijusa100mmzakreiranjepovrinerotiranjem

U ravnini (RIGHT) skicirati luk (3 Pt Arc) radijusa R=100mm s poetnom ikrajnjomtokomkoincidentnomsbridomravneplohetesimetralu,slika162.

Slika162.Skicaluka

9.1.12 Kreiranjepovrinerotiranjem

Kreirati povrinu rotiranjem (Surface Revolve) luka oko simetrale za 20 uprikazanomsmjeru,slika163.

Slika163.Kreiranjepovrinerotiranjem

9.1.13 Odrezivanjepovrina

Odrezati povrine (Surface Trim) kreiranom povrinom nastalom rotiranjem(Trimtool)takodasezadre(Piecestokeep)povrine,slika164.

Slika164.Odrezivanjepovrina



9.1.14 Skrivanjeipovezivanjepovrina

Sakriti(HideSurfaceBody)zakrivljenuipovrinunastalurotiranjem,slika165.

Slika165.Skrivanjepovrina

Ostalepovrinepovezatiopcijom(SurfaceKnit).

9.1.15 Skiciranjelukaradijusa80mm

Uravnini(RIGHT)skiciratiluk(3PtArc)radijusaR=80mmspoetnomikrajnjomtokomkoincidentnomsvrhovimaotvorauravnojpovrini,slika166.

Slika166.SkicalukaradijusaR=80mm

9.1.16 Kreiranjepovrinepopunjavanjem

Odabiranjemskiciranoglukairubovaotvoranaravnojpovrini(PatchBoundary)kreiratipovrinupopunjavanjem(SurfaceFill),slika167.



Slika167.Kreiranjepovrinepopunjavanjem

9.1.17 Povezivanjepovrina

SvepovrinepovezatiopcijomSurfaceKnit,slika168.

Slika168.Povezivanjepovrina

9.1.18 Zrcaljenjeipovezivanjepovrina

Zrcaliti (Mirror) povezane povrine (Bodies toMirror) oko bokocrtne ravnine(RIGHT),azatimsvepovrinepovezatiopcijomSurfaceKnit,slika169.

Slika169.Zrcaljenjepovrina



9.1.19 Dodavanjematerijalazadebljenjempovrina

Dodatimaterijalzadebljanjempovrina(Thicken)na1mm,slika170.

Slika170.Dodavanjematerijala

9.1.20 Kreiranjeotvoraoduzimanjemmaterijalaekstrudiranjem

Naravnojpovriniskiciratiotvor30x30mmuzzaobljenjaR=3mmkaoosnovuzaoduzimanjematerijalaekstrudiranjemkrozcijelimodel,slika171.


9.1.21 Skiciranjeelipse

Naravnojpovriniskiciratiiodreditipoloajelipse,slika172.

Slika172.Skicaelipse



9.1.22 Kreiranjelinearnogobrascaunutarskice

Slika173.Linearniobrazacelipsi

Kreirati linearniobrazacelipsiunutarskice (LinearSketchStepandRepeat)s4retka meusobne udaljenosti 10mm i 3 stupca meusobne udaljenosti 10mm uprikazanimsmjerovima,slika173.

9.1.23 Kreiranjeotvorazagumbeoduzimanjemmaterijalaekstrudiranjem

Tako kreirana skica slui za oduzimanje materijala ekstrudiranjem kroz cijelimodel,slika174.




10. VJEBA

10.1 Modeliranjeisklapanjearke

Slika175.Prikazsklopaarke

10.1.1 Koracimodeliranjaisklapanjaarke

KoritenjeskiceLayoutforcuts. Povezivanjekotajednadbama(Equations). Iskljuivanjeznaajki(Suppressingfeatures)zakreiranje(Partconfigurations).

Sklapanjedijelova. Kreiranjenovogdijelaunutarsklopa.



10.1.2 Kreiranjeosnovnogdijela

Otvoriti novi dio i u nacrtnoj ravnini (FRONT) nacrtati vertikalnu crtu duine60mmpoeviodishoditakoordinatnogsustava,slika176.

Slika176.Vertikalnacrtaduine60mm

10.1.3 Ekstrudiranjeprofilaskice

Nacrtanu crtu ekstrudirati (Extrude Boss/Base) na dubinu 120mm simetrino sobziromnaravninu(FRONT)uobasmjera(MidPlane)idebljine5mm(Thickness),slika177.

Slika177.Ekstrudiranjemodela

10.1.4 Kreiranjeuice

Odabratiplohutenanjojnacrtatikrunicussreditemnagornjemdesnomvrhutakodajetangentnanasuprotnibrid,slika178.,azatimdodatimaterijalpoputanji,slika179.

Slika178.Krunicazakreiranjeuice



Slika179.Ekstrudiranjeuice

10.1.5 Izradaprovrtazasvornjak

Na plohi nacrtati krunicu, a zatim oduzetimaterijal ekstrudiranjem (ExtrudeBoss/Base)krozcijeluuicu(ThroughAll),slika180.

Slika180.Izradaprovrtakrozuicu

10.1.6 Izradaprovrtazavijkesravnomglavom

Na prednjoj plohi postaviti dva provrta (Hole Wizard) za vijak M8 premastandardu(AnsiMetric)ikotiratinjihovpoloaj,slika181.

Slika181.ProvrtizavijakM8

10.1.7 Dodavanjevezaizmeukotapomoujednadbi

Ukolikoseelidodativezaizmeunekihkotatakodapromjenomjednedolazidopromjeneostalihkotapremanekojjednadbikoristisealat(Equations)kojisenalaziualatnoj traci (Tools).Pri tome seudijalokomokviruupisujeeljena jednadba,slika182.



Uovomprimjerukota30mm,slika182.trebabitidvostrukomanjaodkote60mm,slika 176., akota 40mm, slika181. triputamanjaodkote 120mmkojapredstavljadubinuekstrudiranja(korak9.1.3).Dabisekoteprikazaleiomoguionjihovodabirodabrati lijevom tipkommia one znaajke koje sudefinirane traenim kotama, azatimudijalokiokvir(NewEquation)upisatijednadbu.

Slika182.Dijalokiokvirizaupisjednadbi

10.1.8 Zrcaljenjeprovrtazavijke

Oko ravnine (FRONT) zrcaliti provrte za vijke (Mirror) tako to se odaberu sastablamodelailisagrafikogpodruja,slika183.

Slika183.Zrcaljenjeprovrtazavijke

10.1.9 IzradaskiceLayoutforcuts

Otvoriti skicu na prednjoj plohimodela, odabrati rub, a zatim kreirati crtu naudaljenosti1mmododabranogruba(OffsetEntities),slika184.

Slika184.Odabirrubazaizraduskice(Layout)

Nacrtatiostalecrtenaskicikoristeialate(ConvertEntities,Extend),slika185.



Slika185.Skicadobivenapretvorbomelemenata

Nacrtatiidimenzioniratidvijevertikalnecrte,slika186.

Slika186.Crtanjevertikalnihcrta

Vertikalne crte zrcaliti oko prethodno nacrtane osi koja prolazi kroz ishoditekoordinatnogsustava,slika187.

Slika187.Zrcaljenjeelemenataskice

Zakote24mmnapisatijednadbuukojojsuone1/5duinemodela(120mm),slika187.Dodavanjeovevezevrisenaistinainkaoiukoraku9.1.7.

Sada jepotrebnozatvoritituskicu iustablumodelapromijeniti joj imeuLayoutforcuts.



10.1.10 Izradaprveskicezaodrezivanjeuica

Otvoritinovuskicunaprednjojplohiosnovnogtijelaarke,azatimkoristeialat(ConvertEntities)kopirativanjskiokvirskiceLayout forcuts.Kopiranjesevritakoto se najprije odabere duina pa opcija (Closed Contour) u okviru (ResolveAmbiguity),slika188.

Slika188.Odabirprveduinezakopiranjeskice

Vertikalne crte potrebno je kopirati koristei alat (Offset Entities) tako da supomaknute1mm,slika189.

Slika189.Kopiranjevertikalnihcrtaspomakom

Orezativiakcrta(Trim),slika190.

Slika190.Odrezivanjevikacrta

Pomoudobiveneskice,kojojustablumodelapromijenimoimeu3Cuts,odrezatimodel(ExtrudedCut)najednuinadrugustranu(ThroughAll),slika191.

Slika191.Prvidioarke



10.1.11 Izradadrugeskicezaodrezivanjeuica

Vratitiseustablumodelakorakunazadpovlaenjemtrake(Rollbackbar) iznadskice3Cuts,aispodskiceLayoutforcuts.

Zatim otvoritinovu skicupod imenom 2Cutsnaprednjojplohi osnovnog tijelaarke,azatimkoristeialate(ConvertEntities)kopirativanjskiokvirskiceLayoutforcutsnaistinainkaousluajuskice3Cuts.

Vertikalnecrtekopiratikoristeialat(OffsetEntities)takodasupomaknute1mm,slika192.

Slika192.Kopiranevertikalnecrtespomakom

Odstranitiviakcrta(Trim),slika193.

Slika193.Odrezivanjevikovacrta

Pomoudobiveneskice2Cuts,odrezatimodel(ExtrudedCut)najednuinadrugustranu(ThroughAll),slika194.

Slika194.Drugidioarke

U stablumodela sakriti (Hide) skicu Layout for cuts (desna tipkamia na imeskice).



10.1.12 Razmjetajdijelova(PartsConfigurations)

U stablumodelapovui traku (Rollbackbar) takoda se ona nalazi ispod svihznaajkikojesukreirane.

Na dnu stabla nalazi se gumb za otvaranje pogleda (ConfigurationManager).Desnom tipkom mia odabrati ime dijela i otvoriti dijaloki okvir (AddConfiguration), a zatim u prozoru (ConfigurationName) upisati imeOuterCuts,slika195.

Slika195.Dijalokiokvir(AddConfiguration)

Nadnustablaotvoritiponovopogled(FeatureManager),azatimdesnomtipkommia odabrati znaajku 2Cuts i opciju (Suppress) nakon ega ta znaajkapoprimisivuboju.

PonovitipostupakdodavanjaimenaInnerCuts(ConfigurationName)zadrugidioarke3Cuts.Nakontogaopetotvoritipogled(FeatureManager),ustablumodelazaznaajku 2Cuts te odabrati opciju (Unsuppress), a za znaajku 3Cuts opciju(Suppress).

10.1.13 Sklapanjedijelovausklop

Otvoritinovi sklop (Assembly),prikazatikoordinatni sustav (View,Origins),azatim ubaciti dio u garafiko podruje sklopa tako da se poklapaju koordinatnisustavidijelaisklopa,slika1

Documents

15_