1

1. ประเภทของทรพยสทธ 1.1 กรรมสทธ ไดแก สทธในความเปนเจาของในทรพยสน ซงผมกรรมสทธในอสงหารมทรพยและสงหารมทรพยยอมมสทธดงตอไปนตอทรพยสนของตนเอง(ม. 1336)

1. สทธใชสอยทรพย 2. สทธจ าหนายทรพยสน 3. สทธไดดอกผลแหงทรพยสน 4. สทธตดตามเอาทรพยสนคนจากผทไมมสทธจะยดถอได 5. มสทธขดขวางมใหผอนสอดเขาเกยวของกบทรพยสนนนโดยมชอบดวย

กฎหมาย เจาของทรพยยอมมสทธดงกลาวขางตนตอทรพยสนของตนเองยกเวนแตจะถกจ ากดการใช

สทธภายใตบทบญญตของกฎหมาย แดนแหงกรรมสทธ ส าหรบสงหารมทรพยนนขอบเขตการใชสทธในความเปนเจาของทรพยยอมจ ากด

เฉพาะตวทรพย สวนอสงหารมทรพยเนองจากมพนทเขามาเกยวของจงอาจมปญหาวาแดนแหงกรรมสทธในอสงหารมทรพยนนมขอบเขตเพยงใดซงในเรองนกฎหมายไดก าหนดแดนแหงกรรมสทธไวในมาตรา 1335 วา แดนแหงกรรมสทธทดนนน กนทงเหนอพนพนดนและใตดนดวย ดงนนเจาของทดนจงมสทธในทดนมใชเฉพาะแตพนดนเทานนยงรวมถงทงเหนอพนดนและใตพนดนดวย สวนจะมระยะทางเพยงใดกสดแตวาเจาของจะสามารถใชประโยชนไดเพยงใดนนเองแตทงนอาจจะถกจ ากดสทธภายใตบทบญญตแหงกฎหมาย เชน สามารถกอสรางสงปลกสรางไดไมเกน พ.ร.บ.ควบคมอาคาร อนญาต นอกจากนยงถกจ ากดสทธภายใตประมวลกฎหมายแพงและพาณชยอกดวย

ขอจ ากดแดนแหงกรรมสทธ 1. มาตรา 1339 “เจาของทดนจ าตองรบน าไหลตามธรรมชาตจากทดนสงมาในทดนของตน น าไหลตามธรรมดามายงทดนต าและจ าเปนแกทดนนนไซร ทานวาเจาของทดนซงยสงกวา

จะกนเอาไวไดแตเพยงทจ าเปนแกทดนของตน” มาตรานเปนขอจ ากดแหงแดนกรรมสทธของเจาของทดนแปลงต าและแปลงสงพรอมกน

โดยเจาของทดนแปลงต าตองใหเจาของทดนแปลงสงมสทธทจะปลอยใหน าไหลผานทดนของตนลงสทดนแปลงต าได และขณะเดยวกนเจาของทดนแปลงสงจะกนเอาน าไวใชแตเพยงผเดยวไมได ตองปลอยน าใหเจาของทดนแปลงต าใชน าดวย

2

2. มาตรา 1340 “เจาของทดนจ าตองรบน าซงไหลเพราะการระบายจากทดน สงมาในทดนของตน ถากอนทระบายนนน าไดไหลเขามาในทดนของตนตามธรรมดาอยแลว เจาของทดนต าอาจ เรยกรองใหเจาของทดนสงท าทางระบายน าและออกคาใชจายในการนนเพอ ระบายน าไปใหตลอดทดนต าจนถงทางน าหรอทอน าสาธารณะ ทงนไมลบลางสทธแหงเจาของทดนต าในอนจะเรยกรองคาทดแทน”

มาตรานเปนขอจ ากดแดนแหงกรรมสทธของเจาของทดนแปลงต าทจะตองรบน าจากการระบายจากทดนแปลงสงมายงทดนของตน ถาตามธรรมดาน าไดไหลอยกอนแลว น าไหลเพราะการระบาย ไดแก น าซงไหลเพราะการระบายของบคคล และน าในทนหมายถง น าตามธรรมชาตเทานนมใชน าใชแลวหรอน าโสโครก

กรณการระบายจากทดนแปลงสงท าใหทดนแปลงต าไดรบความเสยหาย เจาของทดนแปลงต ามสทธเรยกรองเจาของทดนแปลงสงท าทางระบายน าและออกคาใชจายเพอระบายน าไปใหตลอดทดนต าจนถงทางน าหรอทอน าสาธารณะ

ค าพพากษาฎกาท 412/2525 แมจะฟงวาทดนของโจทกสกวาทดนของจ าเลยโดยธรรมชาต โจทกกไมอาจขอใหจ าเลยเปดทางระบายน าได เพราะกรณทเจาของทดนจ าตองรบน าซงไหลเพราะระบายจากทดนสงมาในทดนของตนตาม ป.พ.พ. มาตรา 1340 นน หมายความถงน าตามธรรมชาตเชนน าฝนเปนตน หาใชน าใชแลวหรอน าโสโครกดงเชนกรณของโจทกไม

3. มาตรา 1341 “เจาของอสงหารมทรพยจะท าหลงคา หรอการปลกสรางอยางอนท าใหฝนตกลงยงทรพยสนซงอยตดตอกนไมได”

มาตรานเปนแดนแหงกรรมสทธของเจาของทดนทจะตองไมกระท าการปลกสรางสงกอสรางใดๆอนเปนเหตท าใหน าฝนตกไปยงทรพยสนของผอนทอยตดตอกน มาตรานมไดกลาวถงการกอสรางสงปลกสรางวาจะกระท าชดเขตทดนไดเพยงใด การจะกระท าการดงกลาวไดหรอไมถกก าหนดไวในกฎหมายอน เชน พระราชบญญตควบคมอาคาร เปนตน

4. มาตรา 1342 “เจาของทดนจะขดบอ สระ หลมรบน าโสโครก หรอหลมรบป ยหรอขยะมลฝอยนนในระยะสองเมตรจากแนวเขตทดนไมได

คหรอการขดรองเพอวางทอน าใตดนหรอสงอนซงคลายกนนน ใกลแนวเขตทดนกวาครงหนงแหงสวนลกของคหรอรองนนไมได ยกเวนแตจะท าหางแนวเขตหนงเมตรขนไป ถาการกระท าดงกลาวไวในสองวรรคกอน ใกลแนวเขตไซร ทานวาตองใชความระมดระวงตามควร เพอปองกนมใหดนหรอทรายพงลง หรอมใหน าหรอสงโสโครกซมเขาไป มาตรานกลาวถงแดนแหงกรรมสทธของเจาของทดนไว 2 กรณ กลาวคอ 4.1 แดนแหงกรรมสทธในเรองการขดบอ สระ หลมรบ น าโสโครก หรอหลมรบป ยหรอขยะมลฝอยวา จะกระท าในระยะสองเมตรจากแนวเขตทดนไมได ซงเปนบทบญญตหามเดดขาดไมวา บอ สระ หรอหลมนนจะมความลกเทาใดกตาม

3

4.2 แดนแหงกรรมสทธในเรองการขดค หรอรองเพอวางทอน าใตดน หรอสงอนซงคลายคลงกนวา จะขดใกลแนวเขตทดนเกนกวาครงหนงแหงสวนลกของคหรอรองไมได เชน คมความลก 1 เมตร กจะขดใกลแนวเขตทดนนอยกวา 50 เซนตเมตร ไมได แตถาไดท าหางแนวเขตทดนเกน 1 เมตรจะขดค หรอรองลกเทาใดกได การกระท าทง 2 ประการแมเจาของทดนจะไดกระท าตามทกฎหมายบญญตแตกจะตองใชความระมดระวงตามควรเพอปองกนมใหดนหรอทรายพงลงมา หรอมใหน าหรอสงโสโครกซมเขาไป ค าพพากษาฎกาท 1046/2505 จะขดหลมสวมในระยะ 2 เมตรจากแนวเขตทดนไมได แมจะไดใชความระมดระวงตามควร เพอปองกนมใหทรายพงลง หรอมใหน าหรอสงโสโครกซมไดกตาม

ค าพพากษาฎกาท 1607/2518 ถงสวมจะแขงแรงถกสขลกษณะอยางไรกสรางในระยะ 2 เมตรจากแนวเขตทดนตดตอกนไมได และไมตองน าสบวาเปนละเมด ศาลพพากษาใหกลบหลมนนได ค าพพากษาฎกาท 1350/2525 จ าเลยขดหลมสวมหางเขตทดนโจทก 15 เซนตเมตรตองหามตาม ป.พ.พ. มาตรา 1342 ไมวาจะใชความระวงอยางใด โจทกกขอใหกลบได ไมเปนการใชสทธไมสจรต

5. มาตรา 1343 เจาของทดนจะ ขดดนหรอบรรทกน าหนกบนทดนเกนควรจนอาจ เปนเหตอนตรายแกความอยม นแหงทดนตดตอไมได เวนแตจะไดจดการเพยงพอเพอ ปองกนความเสยหาย

6. มาตรา 1347 “เจาของทดนอาจตดรากไมซงรกเขามากจากทดนตดตอและเอาไวเสย ถากงไมยนล าเขามา เมอเจาของทดนไดบอกผครอบครองทดนตดตอใหตดภายในเวลาอนสมควรแลว แตผนนไมตด ทานวาเจาของทดนตดเอาเสยได”

ขอจ ากดแดนแหงกรรมสทธมาตรานกลาวถอเรองรากไมและกงไมรกล า ดงน 6.1 ในกรณทมรากไมรกเขามาจากทดนตอตด เจาของของทดนมสทธตดรากไมท

รกล าเขามาไดโดยไมจ าตองบอกผเปนเจาของทดนกอน และมสทธทจะเอารากไมนนไวเสยได โดยไมเปนความผดแตอยางใด

6.2 ในกรณทมกงไมยนล าเขามา เจาของทดนจะตดกงไมนนทนทท านองรากไมไมได จะตองบอกผคอรบครองทดนใหจดการตดกงไมนนกอนโดยใหเวลาพอสมควร ถาผครอบครองทดนไมไดจดการตดในเวลาอนควร เจาของทดนทกงไมยนรกล ามสทธตดกงไมนนโดยไมเปนความผดแตอยางใด

7. มาตรา 1349 “ทดนแปลงใดมทดนแปลงอนลอมอยจนไมมทางออกถงทาง สาธารณะไดไซร ทานวาเจาของทดนแปลงนนจะผานทดนซงลอมอยไปส ทางสาธารณะได

4

ทดนแปลงใดมทางออกไดแตเมอตองขามสระ บง หรอทะเลหรอมทชน อนระดบทดนกบทางสาธารณะสงกวากนมากไซร ทานวาใหใชความในวรรคตนบงคบ

ทและวธท าทางผานนน ตองเลอกใหพอควรแกความจ าเปนของผมสทธจะผาน กบทงใหค านงถงทดนทลอมอยใหเสยหายแตนอยทสดทจะเปนได ถาจ าเปนผทมสทธผานจะสรางถนนเปนทางผานกได

ผมสทธผานตองใชคาทดแทนใหแกเจาของทดนทลอมอยเพอความเสยหายอนเกดแตเหตทมทางผาน คาทดแทนนนนอกจากคาเสยหายเพราะสรางถนน ทานวาจะก าหนดเปนเงนรายปกได”

ขอจ ากดแดนแหงกรรมสทธในมาตราน เรยกวา “ทางจ าเปน” เปนขอจ ากดทเจาของทดนตองยนยอมใหเจาของทดนแปลงอนใชทดนของตนเองเปนทางไปสทางสาธารณะ

หลกเกณฑการขอเปดทางจ าเปน ไดแก การททดนแปลงใดมทดนแปลงอนลอมอยจนไมมทางออกถงสาธารณะ หรอมทางออกไดแตตองขามสระ บง หรอทะเล หรอมทชนอนระดบทดนกบทางสาธารณะสงกวากนมาก เจาของทดนแปลงนนมสทธขอใหเจาของทดนแปลงขางเคยงเปดทางจ าเปนเพอตนจะไดใชทางนนออกสสาธารณะได และเจาของทดนทลอมอยมสทธเรยกรองคาทดแทนในการใชทางผานได โดยอาจคดกนเปนรายปกได

กรณทมพฤตการณเปลยนไปท าใหทางจ าเปนไมเปนประโยชนอกตอทดนทถกลอมอกตอไป เจาของทดนสามารถเรยกรองใหเพกถอนลกษณะทางจ าเปนได

ทางจ าเปนถามไดก าหนดไวเปนประการอน นอกจากบคคลซงเปนเจาของทดนทถกลอมแลวบคคลอนกมสทธใชทางจ าเปนดวย เชน บคคลในครอบครว ญาตพนอง และบรวารของเจาของทดนทถกลอม

ทางจ าเปนนเกดขนเพอประโยชนแก ทดนทถกลอมมใชเพอเจาของ ดงนนการเปลยนเจาของทดนทถกลอมไมเปนเหตใหทางจ าเปนสนสดลง 1.2 กรรมสทธรวม หมายถง บคคลตงแตสองคนขนไปเปนเจาของทรพยสนเดยวกน โดยปกตเจาของรวมจะมสวนในทรพยสนรวมนนเพยงใดยอมเปนไปตามสวนแหงความเปนเจาของทรพยสนนน หากไมสามารถพสจนแสดงความเปนเจาของไดวามสวนเทาใดแลว กฎหมายใหสนนษฐานไวกอนวาผเปนเจาของรวมมสวนเทากน สทธของเจาของรวมทมตอทรพยสน

1. ใชสทธเกยวแกกรรมสทธในทรพยสนรวมตอสบคคลภายนอก เชน เจาของรวมแตผเดยว มสทธฟองขบไลผทอาศยหองอนเปนเจาของรวมได

2. มสทธใชทรพยสนรวมไดในเมอไมขดตอสทธของเจาของรวมคนอน และมสทธไดดอกผลตามสวนของตนจากทรพยสนนน

5

ฎกาท 221/2482 เจาของทดนรวมกนจะหามมใหเจาของรวมอกคนหนงเขาเกยวของในทดนมได

3. มสทธจ าหนาย จ านอง หรอกอใหเกดภาระตดพนทรพยสนรวมแตเฉพาะสวนของตนได แตจะจ าหนาย จ าน า จ านอง หรอกอใหเกดภาระตดพนทรพยทงหมดไมได เวนแตจะไดรบความยนยอมจากเจาของรวมหมดทกคน

ฎกาท 227/2493 เจาของรวมเอาทดนไปจ านอง โดยเจาของรวมคนอนมไดรเหนยนยอม สญญาจ านองไมผกพนสวนกรรมสทธของผอน คงใชบงคบไดเฉพาะสวนของเจาขอรวมได

ฎกาท 1232/2491 เจาของรวมท าสญญาแบงทดนทตนมกรรมสทธรวมใหแกผอน โดยเจาของรวมคนอนมไดรเหนยนยอมดวย ดงน ผซอจะขอใหบงคบตามสญญามได

4. มสทธเรยกใหแบงทรพยสนในโอกาสอนควร เวนแตจะมนตกรรมระหวางเจาของหามมใหแบงทรพยสนชวระยะเวลาหนงซงไมเกนสบป หรอมวตถประสงคทจะไมแบงเปนการถาวร

หนาทของเจาของรวมตอเจาของรวมดวยกน 1. เจาของรวมตองชวยกนออกคาจดการ คาภาษอากร คารกษา และคาใชทรพยสน

รวมกน 2. เจาของรวมตองชวยกนช าระหนสนเกยวกบทรพยสนรวม

1.3 สทธครอบครอง หมายถง สทธทจะยดถอทรพยสนไวเพอตน ซงการจะไดสทธครอบครองจะตองประกอบดวยหลกเกณฑ 2 ประการคอ 1. มการยดถอทรพยสน โดยจะยดถอดวยตนเองหรอใหบคคลอนยดถอแทนกได 2. มเจตนายดถอทรพยสนนนไวเพอตนเอง แตไมจ าตองมเจตนาเปนเจาของ เชน ผยมทรพยสนของผอน มการยดถอเพอประโยชนของตนเอง กลาวคอ เพอใชประโยชนในระหวางทยมทรพย ผลของการมสทธครอบครอง 1. ผมสทธครอบครองมสทธใหปลดเปลองการรบกวนการครอบครองโดยมชอบดวยกฎหมาย 2. ผมสทธครอบครองมสทธเรยกเอาการครอบครองคนจากผทแยงการครอบครองโดยมชอบ 3. ผมสทธครอบครองมสทธไดดอกผล 4. ผมสทธครอบครองมสทธโอนสทธครอบครองได

6

1.4 ภาระจ ายอม มาตรา 1387 อสงหารมทรพยอาจตองตกอยในภาระจ ายอม อนเปนเหตใหเจาของตองรบกรรมบางอยาง ซงกระทบถงทรพยสนของตน หรอตองงดเวนการใชสทธบางอยางมอยในกรรมสทธ ในทรพยนน เพอประโยชนแกอสงหารมทรพยอน

หลกเกณฑ 1. มอสงหารมทรพยสองอสงหารมทรพย 2. อสงหารมทรพยทงสองจะตองเปนของเจาของตางคนกน 3. อสงหารมทรพยหนงจ าตองรบกรรมบางอยาง หรอถกตดสทธบางอยางเพอ

ประโยชนแกอสงหารมทรพยอน การไดมาซงภารจ ายอมอาจไดมาโดย 3 วธดงตอไปน

1. โดยนตกรรม คอ การไดมาโดยการตกลงระหวางเจาของทดนซงเปนภารทรพยและสามยทรพยโดยอาจจะมการใหคาตอบแทนหรอไมกไดขนอยกบขอตกลง

2. โดยอายความ (ดเรอง การไดทางภาระจ ายอมโดยอายความ) 3. โดยผลแหงกฎหมาย เชน การปลกโรงเรอนรกล าเขาไปในทดนของบคคลอน

โดยสจรต มสทธจดทะเบยนภารจ ายอมเหนอทดนเฉพาะสวนทรกล าได สทธหนาทของเจาของสามยทรพย

1. เจาของสามยทรพยไมมสทธจะท าการใดใหเกดภาระเพมขนแกภารยทรพย 2. เจาของสามยทรพยมสทธท าการใดๆเพอรกษาและใชภารจ ายอมไดโดยเสย

คาใชจายของตนเอง สทธและหนาทของเจาของภายทรพย

1. เจาของภารยทรพยจะท าการใดอนเปนเหตใหประโยชนแหงภารจ ายอมลดหรอเสอมความสะดวกไมได

2. เจาของภารยทรพยมสทธขอใหยายภาระจ ายอมไปยงสวนอนของภารยทรพยได ในเมอไมท าใหความสะดวกของเจาของสามยทรพยลดนอยลงไป และตองเปนการเกดประโยชนแกเจาของภารยทรพยดวย

ลกษณะของภารจ ายอม 1. ภารจ ายอม ยอมตกตดไปกบสามยทรพยเวนแตจะตกลงไวในสญญากอตงภาร

จ ายอมไวเปนอยางอน 2. ภารจ ายอมยอมตกตดไปกบภารยทรพยเสมอ การเปลยนเจาของภารยทรพย

จะโอนไปยงของผใด

7

3. การแบงแยกภารยทรพยหรอสามยทรพย หากสวนทแบงแยกยงตดภารจ ายอมอย หรอภารจ ายอมยงเปนประโยชนแกสามยทรพยสวนทแบงแยกอย ภาระจ ายอมกไมสนไปเพราะการแบงแยกภารยทรพย หรอสามยทรพย

การระงบสนไปของภารจ ายอม 1. เมอนตกรรมกอตงภารจ ายอมไดก าหนดระยะเวลาของภารจ ายอมไว และเมอ

ครบก าหนดเวลาดงกลาวภารจ ายอมยอมระงบสนลง 2. เมอเจาของภารยทรพยและสามยทรพยตกลงระงบภารจ ายอม 3. เมอภารยทรพยหรอสามยทรพยสลายไปทงหมด 4. เมอทงภารยทรพยและสามยทรพยตกเปนของเจาของเดยวกน 5. เมอไมมการใชภารจ ายอมถงสบป 6. เมอภารจ ายอมหมดประโยชนแกสามยทรพย หรอมประโยชนเหลออยนอยมาก

ไมคมกบภาระทภารยทรพยตองรบกรรม

1.5 สทธอาศย หมายถง สทธทจะอยในโรงเรยนของบคคลอนโดยไมตองเสยคาเชา ลกษณะของสทธอาศย จะตอเปนการอยในโรงเรอนของผอนเพออยอาศย ไมใชวตถประสงคอน เชน เพอท าการคา การท าธรกจ และตองเปนการอยอาศยอยในโรงเรอนเทานนไมใชอาศยอยในทดน การไดมาซงสทธอาศย สทธอาศยจะไดมาโดยทางนตกรรมเทานน กลาวคอ โดยการตกลงระหวางเจาของโรงเรอนกบผซงไดจะไดสทธอาศย และจะตองไมมการใหคาตอบแทนแกเจาของโรงเรอน ถามการใหคาตอบแทนจะมลกษณะเปนการเชาทรพยไมใชสทธอาศย ลกษณะของสทธอาศย

1. สทธอาศยถามไดจ ากดการใชสทธวาเพอประโยชนแกผอาศยเฉพาะตว บคคลในครอบครวและในครวเรอนของผอาศยจะอยดวยกได

2. สทธอาศยไมสามารถโอนไดโดยทางมรดก หมายความวา ผทรงสทธอาศยตายทายาทของผทรงสทธอาศยไมสามารถใชโรงเรอนนนตอไปอกได

3. สทธอาศยนนถาผใหสทธอาศยมไดหวงหามไวโดยชดแจง ผอาศยจะเกบเอาดอกผลธรรมดา หรอผลแหงทดนมาใชเพยงทจ าเปนแกความตองการของครวเรอนกได

หนาทของผทรงสทธอาศย

8

1. ผทรงสทธอาศยจะใชทรพยสนทอาศยเพอการอยางอนนอกจากทใชกนตามประเพณนยมปกตไมได

2. ผทรงสทธอาศยจ าตองสงวนทรพยทอาศยเชนวญชนจะพงสงวนทรพยสนของตน และตองบ ารงซอมแซมเลกนอยดวย

3. ผทรงสทธอาศยตองยอมใหผใหอาศย หรอตวแทนเขาตรวจดทรพยสนทอาศยเปนครงคราว

4. ผทรงสทธอาศยจะดดแปลงตอเตมทรพยทอาศยไมได เวนแตจะไดรบอนญาตจะผใหอาศยกอน มเชนนนตองรบผด

5. ผทรงสทธอาศยตองรบผดในความสญหายหรอบบสลาย อนเกดแกทรพยสนทอาศยเนองจากความผดของผทรงสทธอาศยหรอของบคคลผอยกบผทรงสทธอาศย

ความระงบของสทธอาศย 1. เมอนตกรรมกอสทธอาศยมไดก าหนดระยะเวลาการใหสทธอาศยเอาไว ผให

อาศยมสทธบอกเลกสทธอาศยเมอใดกไดโดยตองบอกเลกลวงหนาตามสมควร 2. ถานตกรรมกอตงสทธอาศยก าหนดระยะเวลาการใหสทธอาศยเอาไว เมอครบ

ก าหนดระยะเวลาดงกลาวสทธอาศยยอมระงบลง 3. เมอผทรงสทธอาศยถงแกความตาย 4. เมอโรงเรอนทใหอาศยสลายไปทงหมด

1.6 สทธเหนอพนดน หมายถง สทธทบคคลหนงไดเปนเจาของโรงเรอน สงปลกสรางหรอสงเพาะปลกบนดนหรอใตดนนน ลกษณะของสทธเหนอพนดน

1. สทธเหนอพนดนจะกอใหเกดขนไดเฉพาะแตทดนเทานน 2. ผทรงสทธเหนอพนดนมเพยงกรรมสทธในโรงเรอนหรอสงปลกสรางหรอสง

เพาะปลกบนดนเทานน ไมมฐานเปนเจาของทดน 3. โรงเรอน สงปลกสราง หรอสงเพาะปลกจะปลกสรางโดยเจาของทดนหรอผทรง

สทธเหนอพนดนเปนผเพาะปลกกได 4. โรงเรอน สงปลกสราง หรอสงเพาะปลกไมตกเปนสวนควบกบทดนเพราะถอวา

ผทรงสทธเหนอพนดนมสทธในการปลกสรางลงไปตาม ป.พ.พ. ม. 146 5. สทธเหนอพนดนไมระงบเพราะเหตโรงเรอน สงปลกสรางหรอสงเพาะปลก

สลายไป

9

6. การไดมาซงสทธเหนอพนดนจะไดมาโดยทางนตกรรมเทานนโดยจะก าหนดระยะเวลาการใหสทธเหนอพนดนหรอไมกได ถาก าหนดจะก าหนดไดสงสดไมเกนสามสบปหรอตลอดอายของเจาของทดน หรอผทรงสทธเหนอพนดน

7. สทธเหนอพนดนสามารถโอนตอไปไดทงโดยทางนตกรรมและทางมรดก

ความระงบสนไปของสทธเหนอพนดน 1. เมอสนระยะเวลาในการใหสทธเหนอพนดน 2. เมอผใหสทธเหนอพนดนบอกเลกสทธเหนอพนดนในกรณทไมมการก าหนด

ระยะเวลาในการใหสทธเหนอพนดนเอาไว 3. เมอมนตกรรมการกอตงสทธเหนอพนดนก าหนดใหสทธเหนอพนดนระงบลง

ดวยความตายของผทรงสทธเหนอพนดน 1.7 สทธเกบกน หมายถง สทธทจะเขาครอบครอง ใช และถอเอาประโยชนจากอสงหารมทรพยของผอน โดยไมมการก าหนดหรอจ ากดลกษณะของการใชประโยชน ถามการจ ากดลกษณะการใช เชน ใหใชประโยชนเฉพาะอยอาศยเทานนจะมลกษณะเปนสทธอาศย และถามการใหคาเชาหรอคาตอบแทนการใชประโยชนกจะมลกษณะเปนการเชาทรพย ลกษณะของสทธเหนอพนดน

1. ผทรงสทธเหนอพนดนมสทธเหนอทรพยสนนนทงหมดยกเวนสทธในการจ าหนายจายโอนทรพยสน

2. สทธเกบกนจะกอใหเกดเหนออสงหารมทรพยใดๆกไดไมวาจะเปน ทดน หรอโรงเรอน

3. สทธเหนอพนดนจะเกดขนไดแตโดยทางนตกรรมเทานนและผทรงสทธเกบกนจะเสยคาเชาหรอประโยชนอยางใดหรอไมกได

4. สทธเกบกนระงบเมอผทรงสทธเกบกนตาย หนาทและความรบผดของผทรงสทธเกบกน

1. ผทรงสทธเกบกนตองสงมอบทรพยคนแกเจาของเมอสทธเกบกนระงบลง 2. ผทรงสทธเกบกนตองรบผดถาทรพยสนนนสลายหรอสญหายไปเพราะ

ความผดของตน 3. ผทรงสทธเกบกนตองรกษาทรพยสนเสมอกบทวญชนพงรกษาทรพยสนของ

ตนเอง

10

4. ผทรงสทธเกบกนตองออกคาใชจายในการจดการทรพยสนตลอดจนเสยภาษอากรกบตองใชดอกเบยหนสน ซงตดพนทรพยสนนนในระหวางทสทธเกบกนยงมอย

สทธหนาทของเจาของทรพยสน เจาของทรพยสนมสทธคดคานมใหผทรงสทธใชทรพยสนไปในทางทมชอบดวยกฎหมายหรอใชในทางทไมสมควร ความระงบสนไปของสทธเกบกน

1. เมอครบก าหนดระยะเวลาในการกอตงสทธเกบกน 2. เมอทรพยสนภายใตสทธเกบกนสลายไปทงหมด และเปนการพนวสยทจะ

กลบคนดได 3. เมอตกลงระงบสทธเกบกนกอนครบก าหนด

1.8 ภารตดพนในอสงหารมทรพย ไดแก กรณทเจาของอสงหารมทรพยมความผกพนทจะตองช าระหนจากอสงหารมทรพยนนเปนคราวๆใหแกบคคลหรอตองยอมใหผอนไดใชหรอถอเอาประโยชนจากอสงหารมทรพยนน ลกษณะของภารตดพน

1. ผรบประโยชนมเพยงสทธทจะไดรบประโยชนหรอไดรบช าระหนเทานน ไมมสทธครอบครองในทรพยสน

2. ประโยชนหรอหนซงผรบประโยชนจะไดรบจะตองมลกษณะเปนการช าระเปนคราว ถาช าระหนงวดเดยวคราวเดยวเชนน มใชภารตดพนในอสงหารมทรพย

3. ภาระในการใหประโยชนหรอช าระหนจะตองเกยวกบทรพยสนโดยตรง มใชเกยวกบตวบคคล

4. ภารตดพนจะกอใหเกดขนไดแตโดยทางนตกรรมเทานนไมสามารถเกดขนโดยผลของกฎหมาย

5. ภารตดพนไมสามารถโอนใหแกบคคลอนไดไมวาโดยทางนตกรรมหรอโดยทางมรดก

6. ภารตดพนนนหากก าหนดระยะเวลาเอาไวจะก าหนดสงสดไดไมเกนสามสบปหรอตลอดอายของเจาของทรพยสนหรอผรบประโยชน

สทธของผรบประโยชน ผรบประโยชนมสทธเรยกรองใหใหเจาของทรพยสนหนใหแกตนเองได ถาไมช าระกมสทธขอใหศาลสงใหเอาทรพยสนออกขายทอดตลาดและเอาเงนทขายไดจาใหผรบประโยชนตามจ านวนทควรได

11

ความระงบสนไปแหงภาระตดพน 1. เมอผรบประโยชนตายเวนแตนตกรรมกอตงภารตดพนจะใหโอนทางมรดกได 2. เมออสงหารมทรพยนนสลายไปทงหมด 3. เมอผรบประโยชนและเจาของทรพยสนกลายเปนบคคลคนเดยวกน 4. เมอครบก าหนดระยะเวลาตามนตกรรมกอตงภารตดพนในอสงหารมทรพย 5. เมอผรบประโยชนและเจาของทรพยท านตกรรมระงบภารตดพนตอกน

12

2. การไดมาซงสงหารมทรพย อสงหารมทรพย หรอทรพยสทธเหนอทรพยดงกลาว

มการไดมาอย 2 ทาง คอ ก. ไดมาโดยทางนตกรรม เชน การซอขาย การให ข. ไดมาโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม(โดยทางทมใชนตกรรม) เชน การไดมาโดยทาง

มรดก การไดมาโดยผลของกฎหมาย (หลกสวนควบ การครอบครองปกปกษ), การไดมาโดยค าพพากษาของศาล

2.1 การไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางนตกรรม ม.1299 ว.1 มาตรา 1299 ว.1 “ภายในบงคบแหงบทบญญตในประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน ทานวาการไดมาโดยนตกรรมซงอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยนนไมบรบรณ เวนแตนตกรรมจะไดท าเปนหนงสอและไดจดทะเบยนการไดมากบพนกงานเจาหนาท”

หลกเกณฑการไดมา กฎหมายก าหนดวาการไดมาโดยทางนตกรรมนน จะตองท าเปนหนงสอและจด

ทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทจงจะท าใหบคคลนนมสทธในอสงหารมทรพย หรอทรพยสทธในอสงหารมทรพย

-ท าเปนหนงสอ ไดแก ท าเปนลายลกษณอกษรลงลายมอชอระหวางคกรณ -จดทะเบยน ไดแก ไปด าเนนการจดทะเบยนลงในเอกสารสทธในทดน

ผลของการไมท าตามหลกเกณฑ “......ทานวาการไดมาโดยนตกรรมซงอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธอนเกยวกบอสงหารมทรพยนนไมบรบรณ.........”

–“ไมบรบรณ” หมายถง ไมบรบรณเปนทรพยสทธ (หรอไมเกดทรพยสทธ) ขอสงเกต แมวาบคคลนนยงไมเกดสทธในอสงหารมทรพย หรอทรพยสทธใน

อสงหารมทรพย แตอาจจะเกดบคคลสทธขนระหวางบคคลได(ทงนตองพจารณาแบบการไดมาซงบคคลสทธประกอบดวย)

13

ตวอยาง

จนทรซอทดนจากองคารโดยท าเพยงหนงสอสญญาซอขายแตไมไดไปจดทะเบยนโอนทส านกงานทดน เชนน ก.) จนทรจะไดกรรมสทธในทดนซงซอจากองคารหรอไม ข.) จนทรจะเรยกรองใหองคารโอนทดนใหตนไดหรอไม

ก. จนทรองคารท าสญญาซอขายทดนดวยประสงคจะใหจนทรไดกรรมสทธในทดน หรอใหกรรมสทธในทดนเปลยนมอจากองคารไปยงจนทร แตเนองจากเปนการไดมาโดยทางนตกรรม(การซอขาย) เมอจนทรและองคารไมไดท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอเจาพนกงานทดน ดงนนจนทรจงยงไมไดกรรมสทธในทดนทซอจากองคาร(กรรมสทธในทดนยงคงเปนขององคาร)

ข. จนทรจะเรยกรององคารใหโอนทดนไดหรอไมนน กอนอนตองท าความเขาใจกอนวา การเรยกรองใหองคารโอนทดนใหนนเปนการใชสทธในฐานะทตนเปนผซอ ซงจะตองพจาณาวาสญญาซงท าขนนนมผลสมบรณไมเปนโมฆะ ถามผลเปนโมฆะกไมสามารถทจะเรยกรองใหท าตามสญญาได ซงในเรองนสญญาซอขายอสงหารมทรพยนนกฎหมายก าหนดวา จะตองท าสญญาซอขายเปนหนงสอ(ลายลกษณอกษร)และจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ดงนนเมอสญญาซอขายระหวางจนทรกบองคารท าเพยงหนงสอซอขายแตไมไดจดทะเบยน จงเปนโมฆะ

อนงแมวาจนทรจะไมไดกรรมสทธในทดนดวยเหตผลขางตน แตจนทรอาจจะไดมาซงกรรมสทธในทดนแปลงดงกลาวไดโดยจนทรและองคารท าใหถกตองตามทบญญตไวในมาตรา 1299 ว.1 อกครงหนง หรอจนทรเขาครอบครองทดนแปลงดงกลาวตามหลกเกณฑในมาตรา 1382 ซงเปนการไดมาโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม

ตวอยาง ฟาใหมวงซงเปนลกพลกนองอยอาศยในบานและทดนของตนเองไดตลอดไป

จนกวามวงจะถงแกความตายโดยไมตองเสยคาเชา หากตอมาฟาจะขายทดนจงตองการใหมวงออกจากบานและทดน เชนน มวงจะเรยกรองใหฟาปฏบตตามขอตกลงทเคยใหไวไดหรอไม

ขอตกลงระหวางฟากบมวงเปนการตกลงซงมผลท าใหมวงไดมาซงสทธในการไดอยอาศยในทดนของฟาโดยไมตองเสยคาเชาซงมลกษณะเปนสทธอาศยโดยทางนตกรรม ซงฟากบมวงไมไดท าเปนหนงสอและจดทะเบยนสทธอาศยตอพนกงานเจาหนาท ดงนนมวงจงไมไดทรพยสทธเปนสทธอาศยในทดนของฟา แมวามวงจะไดเขาครอบครองบานของฟาแลวกตาม มวงคงมเพยงสทธครอบครองในทดนเทานนมใชมสทธอาศย

มวงจะมเรยกรองใหฟาปฏบตตามขอตกลง(บคคลสทธ)ไดหรอไมนนตองพจารณาจากกฎหมายวาไดก าหนดใหการตกลงใหสทธอาศยเชนกรณขางตนตองท าเปนหนงสอ หรอจดทะเบยนหรอไม มากกวาการตกลงกนดวยวาจา ซงการตกลงใหสทธอาศยนกฎหมายมไดก าหนดใหตองท าเปนหนงสอหรอจดทะเบยน ดงนนการตกลงระหวางฟากบมวงดวยวาจาดงกลาวจงสามารถ

14

ทจะใชบงคบ ซงตางจากการตกลงซอขายอสงหารมทรพยซงกฎหมายก าหนดวาจะตองมหนงสอสญญาซอขายและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทดวย ซงหากมไดท าแลวนตกรรมยอมตกเปนโมฆะ

ตวอยาง

แดงตกลงใหเงนด าปละ12,000 บาทเพอตอบแทนการทด ายนยอมใหแดงปกเสาไฟและโยงสายไฟผานทดนของด าตลอดอายของแดง โดยท าความตกลงกนเปนหนงสอ ภายหลงทตกลงกนไมกป ด าไดขายทดนใหแกขาว เชนน ขาวจะตองใหแดงปกเสาไฟตอไปหรอไม

ขอตกลงระหวางแดงกบด าเปนขอตกลงซงท าใหแดงไดสทธใชทดนของแดงในการปกเสาไฟอนมลกษณะเปนภาระจ ายอม ดงนนเมอมไดท าเปนหนงสอและจดทะเบยนภาระจ ายอมตอพนกงานเจาหนาทจงไมสมบรณเปนภาระจ ายอม ขอสงเกต การไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางนตกรรมซงจะตองจดทะเบยนการไดมา มเชนนนจะไมบรบรณตามความในมาตรา 1299 ว.1 นนใชบงคบกบการไดมาซงอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธในอสงหารมทรพยของเอกชนเทานน ไมใชบงคบกบการไดมาซงทรพยสนของแผนดน ค าพพากษาฎกาท 3656/2529 จ าเลยท าหนงสออทศทดนของจ าเลยใหทางราชการเพอใหท าถนนและคลองสงน า แมมไดจดทะเบยนการโอนตอพกงานเจาหนาทกถอไดวาเปนการสละทดนใหเปนสาธารณสมบตของแผนดน ส าหรบผลเพอใชรวมกนตาม ป.พ.พ. มาตรา 1304 การอทศทดนของจ าเลยมผลสมบรณตามกฎหมายโดยไมจ าตองมการจดทะเบยน ค าพพากษาฎกาท 843/2523 การอทศทดนใหใชเปนทางสาธารณะ ยอมเปนการสละทดนใหเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชรวมกนตาม ป.พ.พ.มาตรา 1304 กรณเชนนหาจ าตองจดทะเบยนอยางการโอนใหแกเอกชนไม การทโจทกซอทดนรวมทงทพพาท ซงเจาของเดมไดอทศใหเปนทางสาธารณะแลว แมทพพาทอยในเขตโฉนดทดนทโจทกซอ โจทกไมมสทธจะยดถอเอาทพพาทเปนของตนเองได

15

2.2 การไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม ม.1299 ว.2 การไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรมในหวขอนจะกลาวถงเฉพาะการไดมาโดยการครอบครองปรปกษหรออายความและในเรองทงอกรมตลงเทานน

1. การไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยการครอบครองปรปกษ ม. 1382

หลกเกณฑ 1. ครอบครองทรพยของบคคลอน

การครอบครองปรปกษจะเกดขนไดเฉพาะการครอบครองทรพยสนของบคคลอนเทานน เพราะเปนการแยงกรรมสทธในทรพยของบคคลอน หากเปนทรพยของบคคลนนเองไมวาทงหมดหรอแตบางสวนในทรพยบคคลนนไมอาจจะอางวาตนครอบครองปรปกษไมได

2. ครอบครองดวยเจตนาเปนเจาของ บคคลผครอบครองทรพยสนของผอนจะอางวาตนเองไดกรรมสทธ

โดยการครอบครองปรปกษจะตองครอบครองทรพยสนนนดวยเจตนาทจะเปนเจาของ ดงนนการครอบครองใดซงผครอบครองขาดเจตนาดงกลาวแมจะไดครอบครองทรพยสนนนนานเทาใดบคคลนนกไมไดกรรมสทธในทรพยนนไปได เชน ผเชา ผยม ผรบฝากทรพย บคคลเหลานครอบครองทรพยสนของบคคลอนโดยขาดเจตนทเปนเจาของ แมเจาของทรพยจะหลงลมหรอยงมไดเรยกรองใหสงมอบทรพยสนคนเปนระยะเวลานาน กไมอาจจะไดกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษในทรพยดงกลาวได ยกเวนแตจะไดเปลยนเจตนาการยดถอตอเจาของทรพยวาตนไมมเจตนาจะยดถอทรพยเพอเจาของนนอกตอไปไมวาจะโดยชดแจงหรอโดยปรยาย เชน ผเชาปฏเสธไมจายคาเชาแกผใหเชาโดยอางวาเปนทรพยของตนเอง เชนนจงจะถอไดวาผเชาครอบครองทรพยสนเพอประโยชนของตนเองมใชประโยชนของผใหเชาอกตอไป

3. ครอบครองโดยสงบ กลาวคอ ไมถกเจาของทดน หรอบคคลอนขบไล หรอไมมขอ

พพาทอนเกยวกบทดนซงไดครอบครองอย หากระหวางทครอบครองอยนนผครอบครองถกเจาของทดนฟองรองใหออกจากทดนเชนนไมเรยกวาครอบครองโดยสงบ

4. ครอบครองโดยเปดเผย ผครอบครองไดครอบครองทดนอยางเปดเผยแสดงออกตอบคคล

โดยทวไปวาตนครอบครองทดนเพอประโยชนของตนเองดวยเจตนาเปนเจาของ ซงกรณนพจารณา

16

ไดจากพฤตการณทผครอบครองแสดงออกตอบคคลโดยทวไป เชน อยกนใชประโยชนในทดนนนอยางเปนเจาของเปนเวลานาน

5. ครอบครองตดตอกนครบ 10 ป ผครอบครองจะไดการกรรมสทธโดยการครอบคอรงปรปกษจะตอง

ครอบครองทดนของบคคลอนดวยเจตนาเปนเจาของโดยสงบ และเปดเผยตดตอกนตลอดเปนระยะเวลา 10 ป หากการครอบครองไมตดตอกน เชน ครอบครองทดนของอนมา 7 ป ตอมายายไปอยทอ นเสย 1 ปแลวกลบมาอยตออก 3 ปเชนน ระยะเวลาการครอบครองจะตองเรมนบใหมจะนบระยะเวลา 7 ปรวมเขาไปไมได เมอผครอบครองไดครอบครองทดนของผอนจนครบหลกเกณฑแลวสทธในทดนยอมเปนกรรมสทธของผครอบครองปรปกษ

อนงส าหรบทดนทมเพยงสทธครอบครองนน หากมบคคลอนแยงการครอบครอง(ยดถอ และยดถอเพอตน)จากเจาของทดน เจาของทดนจะตองฟองเอาคนซงการครอบครองภายใน 1 ป มเชนนนจะไมสามารถฟองเอาคนได (สทธในทดนเปนของผครอบครองปรปกษ) ดงทบญญตใน มาตรา 1375

มาตรา 1375 “ถาผครอบครองถกแยงการครอบครองโดยมชอบดวยกฎหมายไซร ทานวาผครอบครองมสทธจะไดคนซงการครอบครอง เวนแตอกฝายหนงมสทธเหนอทรพยสนดกวา.... การฟองคดเพอเอาคนซงการครอบครองนน ทานวาตองฟองภายในปหนงนบแตเวลาถกแยงการครอบครอง”

ตวอยาง ใบไดเขาท าประโยชนในทดน น.ส. 3 ซงเปนของไม เนองจากไมไมเขาท ากน เชนนถาไมไมฟองเอาคนซงการครอบครองภายใน 1 ป นบแตวนทใบไดเขาท าประโยชน ไมจะฟองเรยกทดนคนไมไดซงมผลเทากบวาสทธในทดนเปนของใบ

2. การไดทางภาระจ ายอมโดยอายความ การไดภาระจ ายอมนอกจากจะไดมาโดยทางนตกรรมแลว อาจไดมาโดยทางอายความซง

เปนการไดมาโดยทางอนนอกจากทางนตกรรมอกทางหนงดวยซงการไดภาระจ ายอมโดยอายความนนมหลกเกณฑดงตอไปน

1. ครอบครองทรพยสนของผอน(ใชทางเดนบนทดนบคคลอน) 2. ดวยเจตนาจะใหไดภาระจ ายอม 3. โดยสงบ 4. โดยเปดเผย 5. ใชทางเดนตดตอกนมาครบ 10 ป

การไดภาระจ ายอมโดยอายความนนไมจ าตองจดทะเบยนการไดมาตอพนกงานเจาหนาท กสามารถจะยกการไดมานนตอสบคคลภายนอกผเสยคาตอบแทน และจดทะเบยนโดยสจรตได

17

ฎ 1470/2403 จ าเลยจะยกการรบโอนกรรมสทธโดยสจรตขนเปนขอตอสเพอใหภาระจ ายอมทมอยในทดนตองสนไปเพราะเหตทไมไดมการจดทะเบยนภาระจ ายอมหาไดไม

ฎ 805/2518 ทดนของโจทกมทางภาระจ ายอมผานทดนของจ าเลยมากกวา 10 ป จ าเลยซอทดนจากการขายทอดตลาดของศาลโดยสจรตจะอางมาตรา 1299 มายนโจทกมได เพราะมาตรา 1299 หมายถงการไดสทธในทรพยสทธอนเดยวกน มใชภาระจ ายอมกบกรรมสทธ ทดนของโจทกยงคงเปนสามยทรพยอย แมโจทกจะจดทะเบยนเปนเจาของหลงจากทมการจดทะเบยนซอกตาม

3. การไดกรรมสทธในทงอกรมตลง ทงอกรมตลง ไดแก ทดนงอกออกไปจากตลง ซงเกดตามธรรมชาต และเวลาน าขน

ตามปกตทวมไมถง ขอสงเกต ก. การเกดขนของทงอกจะตองเกดขนโดยธรรมชาต กลาวคอเกดจากการทบถม

ของตะกอนดน หน กรวด ทราย ทถกพดพามากบน าจนเพมพนขนแลวงอกเขาไปหาล าน า หากเกดจากการท าทางน านนตนเขนเชนนไมถอวาเปนทงอก

ข. ทดนแปลงใดเกดทงอกรมตลง ทดนแปลงนนเปนสวนควบกบทดนแปลงทเกดทงอก โดยเจาของทดนไมตองไปจดทะเบยนสทธและรงวดเปลยนแปลงลกษณะของทดน ดงนนจงไมอยใตบงคบมาตรา 1299 ทจะตองจดทะเบยนการไดมาตอพนกงานเจาหนาท

ค. กรณมทงอกรมตลงงอกตดตอกบทดนหลายเจาของ เจาของทดนแปลงใดจะมสทธในทงอกเพยงใด กฎหมายใหถอเอาเสนตงฉากจากแนวตลงเดมกอนงอก ตรงจดของเขตทดนแตละเจาของวดตงฉากออกไปจนสดทงอกนน

ข. ทงอกรมตลงจะตองงอกจากทดนของผมกรรมสทธหรอสทธครอบครอง โดยไมมทางหลวง ถนนหลวง หรอรองน า คนระหวางทดนกบทงอก

ค. ทงอกรมตลง งอกจากทดนทมกรรมสทธ สทธในทงอกนนกมกรรมสทธดวย ถางอกจากทดนทมเพยงสทธครอบครอง สทธในทงอกนนกมเพยงแตสทธครอบครอง

ขอก าหนดทางกฎหมายเกยวกบการไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธใน

อสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม การไดมาซงอสงหารมทรพย และทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม จะตองจดทะเบยนการไดมาตอพนกงานเจาหนาท ตวอยาง น าครอบครองปรปกษทดนของไมจนไดกรรมสทธ เชนน น าตองด าเนนการเปลยนชอในโฉนดทดนจากไมมาเปนน า(ฟองศาลใหมค าพพากษาวาตนไดกรรมสทธ โดยการครอบครองปรปกษ แลวน าค าพพากษาไปด าเนนการเปลยนชอตอเจาพนกงานทดน)

18

ตวอยาง เขยวไดมรดกจากเปนทดนแปลงหนงจากบดา เชนน เขยวจะตองด าเนนการขอรบโอนทดนจากเจาพนกงานทดนเสยกอน (เปลยนชอในโฉนดทดนจากบดาเขยวมาเปนชอเขยว)

ผลของการไมทยงมไดจดทะเบยน 1. ผไดมาซงอสงหารมทรพย หรอทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางอนฯ

จะเปลยนแปลงทางทะเบยนยงไมได จากตวอยาง

ถาน าจะขายทดนทตนไดครอบครองปรปกษจากไมตอไปใหฟา น าจะกระท าไมไดตองไปฟองศาลเปลยนชอ ไมเปนของน าเสยกอนแลวน าจงจะโอนใหฟาตอได น าจะขอใหเจาพนกงานเปลยนชอในเอกสารจากไมเปนฟาทนทไมได จากตวอยาง เขยวไดมรดกจากเปนทดนแปลงหนงจากบดา ถาเขยวจะขายทดนทเปนมรดกนนใหแกฟา เขยนตองรบโอนทดนจากเจาพนกงานทโดยเปลยนชอผมกรรมสทธในทดนจากบดาเขยวมาเปนเขยวกอนแลวเขยวจงจะโอนขายตอไปใหฟาได

2. สทธอนยงมไดจดทะเบยนนน มใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทนและโดยสจรต และไดจดทะเบยนสทธโดยสจรต (แมยกกตอสไมได) ตวอยางเชน น าครอบครองปรปกษทดนของไมจนไดกรรมสทธ ในระหวางทน ายงไมไดด าเนนการเปลยนชอมาเปนของตนเอง ไมไดโอนขายทดนดงกลาวใหไฟ เชนนจงมปญหาวาระหวางน ากบไฟ ใครมไดกรรมสทธในทดนดงกลาว เพราะกรรมสทธในทดนไดเปลยนมอจากไมมายงน า เมอน าไดครอบครองปรปกษทดนของไมครบสบป สวนไฟนนเปนผมชอทางทะเบยนเพราะรบโอนมาจากไม ปญหาลกษณะดงกลาวจะไมเกดขนหากน าด าเนนการเปลยนแปลงทางทะเบยนขอใหศาลมค าสงวาตนไดกรรมสทธในทดนของไม และน าไปจดทะเบยนตอเจาพนกงาน กอนทไมจะโอนขายทดนใหแกไฟ

ปญหาลกษณะขางตนกฎหมายไดก าหนดวธการพจารณาวาระหวางผไดอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม(น า) กบบคคลภายนอก(ไฟ)วา บคคลใดจะไดสทธในอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธในอสงหารมทรพยนนไปตาม ม.1299 ว. 2 “มใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทนและโดยสจรต และไดจดทะเบยนสทธโดยสจรต” ซงพจารณาจากบคคลภายนอกนนวามมลกษณะดงตอไปนหรอไม

19

ก. มฐานะเปนบคคลภายนอก ไดแก บคคลใดซงมไดเปนบคคลหนงบคคลใดดงตอไปน

–ผทรงทรพยสทธเดม –ทายาทของผทรงทรพยสทธเดม –เจาหนของผทรงทรพยสทธเดม

ตวอยาง น าครอบครองปรปกษทดนของไมจนไดกรรมสทธ (แตยงไมมการเปลยนแปลงทางทะเบยน) เมอไมทราบวาน าครอบครองทดนของตนเองอยจงใชสทธในฐานะเจาของกรรมสทธฟองขบไลน าออกจากทดน เชนน น ายอมสามารถตอสไมไดวากรรมสทธในทดนเปนของตนไมใชของไม เพราะน าไดกรรมสทธมาโดยการครอบครองปรปกษเมอครบสบป อกทงไมมไดมฐานะเปนบคคลภายนอกซงกฎหมายหามมใหน ายกเอาการครอบครองปรปกษของตนเองขนตอส ตวอยาง น าครอบครองปรปกษทดนของไมจนไดกรรมสทธ (แตยงไมมการเปลยนแปลงทางทะเบยน) ตอมาไมถงแกความตายกงซงเปนลกของไมพบวาน าครอบครองทดนอนเปนทรพยมรดกของบดาตน จงฟองขบไลน าออกจากทดน เชนนน ายอมสามารถตอสกงไดเชนเดยวกบทตอสไมได เพราะกรรมสทธในทดนมใชของไมบดากงตงแตเมอน าไดครอบครองปรปกษครบสบปแลว ดงนนจงไมใชทรพยมรดกของไมทตกทอดแตกง ดงนนกงจงมไดมฐานะเปนบคคลภายนอกทกฎหมายหามน ายกเอาการครอบครองปรปกษของตนเองขนตอส

ข. บคคลภายนอกไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทน การไดมาโดยเสยคาตอบแทน ไดแก ไดมาอนมใชเปนการไดมาโดยเสนหา

ซงอาจเปนคาตอบแทนทเปนเงน ทรพยสน หรอประโยชนในลกษณะอยางอนเชน ตองมการใชราคาทรพย เสยคาใชทรพย คาใชภาระจ ายอม ตองจายคาภาระตดพน เปนตน ซงคาตอบแทนอนบคคลภายนอกไดเสยไปนนกฎหมายมไดก าหนดวาจะตองมากนอยเพยงใด แตการทคาตอบแทนมจ านวนทไมสอดคลองกบสงทควรจะเปน กเปนสงทสะทอนถงความสจรตของบคคลภายนอกไดเชนเดยวกน ตวอยาง น าครอบครองปรปกษทดนของไมจนไดกรรมสทธ (แตยงไมมการเปลยนแปลงทางทะเบยน) ตอมาไมโอนทดนแปลงดงกลาวใหแกกรวดโดยเสนหา ตอมากรวดทราบวาน าครอบครองทดนดงกลาวจงฟองขบไลน าออกจากทดน เชนน น าสามารถตอสกรวดไดวากรรมสทธในทดนเปนของตนไมใชของไม ดงนนกรวดจงไมมกรรมสทธในทดนดงกลาว แมวากรวดจะเปนบคคลภายนอกแตกรวดมไดเสยคาตอบแทนแกไมจงไมไดรบความเสยหายอยางใดๆ

ค. บคคลภายนอกไดสทธมาโดยสจรตและไดจดทะเบยนสทธโดยสจรต

20

สจรต หมายถง ไมทราบวาบคคลทโอนสทธใหตนนนไมมสทธ หรอมสทธบกพรองในอสงหารมทรพยหรอทรพยสทธในอสงหารมทรพยนน ซงความสจรตของบคคลภายนอกนนพจารณาทงขณะท านตกรรมเพอใหไดมาและขณะจดทะเบยนสทธ ถาขณะใดขณะหนงไมสจรตกเรยกวาเปนผไดมาโดยไมสจรต นอกจากนศาลฎกายงไดวนจฉยเปนบรรทดฐานวา “ความสจรต”ยงมความหมายไปถง บคคลภายนอกจะตองไดใชความระมดระวงดวย หากไมไดใชความระมดระวงแมจะไดมาโดยไมทราบวาบคคลทโอนสทธใหตนนนไมมสทธหรอมสทธบกพรองแลวกไดชอวาเปนผไมสจรตเชนเดยวกน

ฎ 270/2495 เหนมผปลกบานหรอครอบครองทดนอยแตไมสอบถามวาผนนครอบครองในฐานะใด แลวซอทดนไปถอวาไมสจรต

ฎ 2422/2532 กอนซอทดน ผซอมาดทดนพบบดาของผครอบครองปรปกษ บดาของผครอบครองปรปกษบอกวาเชาทดนจากเจาของ หากผซอซอทดนพพาทจะขอเชาอยตอไป ยงไมพอฟงวาผซอรวามผครอบครองปรปกษ ถอวาผซอสจรต

2.3 การไดมาซงสงหารมทรพยและทรพยสทธเหนอสงหารมทรพยโดยทางนตกรรม กอนอนพงอยาลมวาทรพยสทธเหนอสงหารมทรพยนนมเพยง 2 ประการเทานน คอ กรรมสทธ และสทธครอบครอง ไมเหมอนทรพยสทธเหนออสงหารมทรพย ดงนนการไดมาซงทรพยสทธเหนอสงหารมทรพยจงมเพยงแตการไดมาซง กรรมสทธ และสทธครอบครองในสงหารมทรพยเทานน การไดมาซงกรรมสทธในสงหารมทรพยโดยทางนตกรรม การไดมาซงกรรมสทธในสงหารมทรพยโดยทางนตกรรมกฎหมายมไดก าหนดวธการไดมาวาจะตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนอยางเชนการไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธดงเชนทบญญตไวในมาตรา 1299 ว. 2 ดงนนการไดมาซงกรรมสทธในสงหารมทรพยบคคลจงไดมาเมอไดท านตกรรมตอกน เชน เมอคสญญาไดตกลงซอขาย ให และแลกเปลยนตอกน

ยกเวนแตเปนการไดมาโดยทางนตกรรมลกษณะหนงลกษณะใดดงตอไปน 1. เปนการไดมาซงสงหารมทรพยพเศษ คอ เรอทมระวางตงแตหาตน

ขนไป แพ และสตวพาหนะ ดงเชนทบญญตไวในมาตรา 456 และ525 2. กฎหมายก าหนดวธการไดมานอกเหนอจากการตกลงกนของ

คสญญา ดงเชนทบญญตไวตาม ม. 523

21

การไดมาซงสทธครอบครองในสงหารมทรพยโดยทางนตกรรม การไดสทธครอบครองในสงหารมทรพยโดยทางนตกรรมอาจจะเปนการไดมาโดย

การยม การเชา เปนตน เนองจากสทธครอบครองนนตองอาศยพฤตการณทบคคลยดถอตวทรพย(ครอบครอง)และยดถอเพอประโยชนของตนเอง ดงนนการทบคคลจะไดมาซงสทธครอบครองนนจงมใชอาศยการไดมาโดยการท านตกรรมเพยงประการเดยวอยางเชนการไดมาซงกรรมสทธ การท านตกรรมเปนเพยงใหเจาของทรพยเดมสงมอบการครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายใหแกตนเทานน

เชน ด าเชารถยนตจากบรษทแหงหนง โดยบรษทไดสงมอบกญแจรถใหแกด าแลว เชนนด ายอมมสทธครอบครองเหนอรถยนตเพราะด าไดเขาครอบครองรถ(ครอบครองกญแจ)แลว แตหากบรษทยงไมไดสงมอบการครอบครองรถใหแกด า เชนนด ายงไมเกดสทธครอบครองในรถยนต จากตวอยางขางตนจะพจารณาไดวาการจะมสทธครอบครองในทรพยใดนนอาศยการยดถอและยดถอเพอประโยชนของผยดถอเปนประการส าคญ มไดเกดขนโดยนตกรรมอยางเชนกรรมสทธ ดงนนบคคลใดกตามทมการยดถอทรพยใดเพอประโยชนของตนบคคลนนยอมมสทธครอบครองในทรพยนนแมแตขโมยซงลกทรพยของผอน กมสทธครอบครองทรพยทลกมาเพยงแตถาเจาของเขาตดตามเอาคนขโมยไมอาจจะสเจาของไมไดเทานน แตส าหรบบคคลอนขโมยยอมมสทธในทรพยดกวาเพราะมสทธครอบครอง 2.4 การไดมาซงสงหารมทรพยและทรพยสทธในสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรม ส าหรบการไดมาซงกรรมสทธในสงหารมทรพยโดยทางอนทมใชทางนตกรรมนนมวธการไดมาหลายวธเชนเดยวกนการไดมาซงอสงหารมทรพยไมวาจะเปนการไดมาโดยการครอบครองปรปกษ(อายความ) ไดมาโดยทางมรดก และการไดมาโดยผลของกฎหมาย ส าหรบการไดมาโดยการครอบครองปรปกษนนอาศยหลกเกณฑการครอบครองปรปกษเชนเดยวกบการครอบครองปรปกษอสงหารมทรพยเพยงแตก าหนดเวลาในการจะเปน 5 ป ไมวาจะเปนสงหารมทรพยธรรมดา หรอสงหารมทรพยพเศษ การครอบครองปรปกษสงหารมทรพยธรรมดานนเมอผครอบครองปรปกษไดครอบครองตามหลกเกณฑของกฎหมายแลวกรรมสทธในสงหารมทรพยยอมตกเปนของผครอบครองปรปกษ โดยไมตองเปลยนแปลงทะเบยน(เพราะไมมทะเบยนใหเปลยนแปลง) เจาของสงหารมทรพยเดมจะตดตามเอาคนซงทรพยของตนเองมได สวนสงหารมทรพยพเศษผไดมาโดย

22

การครอบครองปรปกษจะตองจดทะเบยนการไดมากลาวคอจะตองฟองคดตอศาลเพอใหศาลสงวาตนเองมกรรมสทธในทรพยนนและน าค าพพากษาของศาลไปจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาทมเชนนน จะด าเนนการเปลยนแปลงใดๆเกยวกบสงหารมทรพยพเศษนนไมได และกฎหมายหามมใหผไดมาฯนนยกการไดมาของตนเองตอสบคคลภายนอกผไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทนและไดจดทะเบยนสทธโดยสจรตเชนเดยวกบการไดมาซงอสงหารมทรพยและทรพยสทธในอสงหารมทรพยโดยทางอนนอกจากทางนตกรรมตาม ม.1299 ว.2 และ ม.1301

การไดมาซงสงหารมทรพย และทรพยสทธในสงหารมทรพยในพฤตการณพเศษ 1. การไดมาซงกรรมสทธในทรพยสนหาย มาตรา 1323 ถง 1325

ทรพยสนหาย ไดแก ทรพยสนอนผเกบไดไมทราบ หรอไมมเหตอนควรทราบวาเจาของทรพยสนนนยงตดตามอย ถาผเกบไดทราบหรอมเหตอนควรทราบวาเจาของยงตดตาม เชนนไมเรยกวาทรพยสนหาย ดงนนจงไมน าบทบญญตใน ม. 1323 ถง 1325 มาใชบงคบ

ฎกาท 448/2488 เกบของไดในถนนหลวงโดยไมรวาเจาทรพยตดตามอย ฎกาท 657/2493 เกบสรอยคอซงจ าเลยนาจะรวาเปนของทเจาของเพงท าตกและ

เจาของยงอยในบรเวณนน ถาไมหยบไปเสยเจาของคงหาพบ (ไมใชทรพยสนหาย) สทธหนาทของผเกบทรพยสนหาย 1. ผเกบทรพยสนหายไดตองแจงแกผของหายหรอเจาของ และสงแกผของหาย

หรอเจาของ หรอต ารวจนครบาลหรอพนกงานเจาหนาทอน 2. ผเกบทรพยสนหายมหนาทรกษาทรพยสนไวจนกวาจะสงมอบตามขอ 1. 3. ผเกบทรพยสนหายมสทธเรยกรองเอารางวลรอยละสบแหงคาทรพยสนภายใน

ราคาพนบาท ถาราคาสงกวานนขนไปเรยกไดอกรอยละหาในจ านวนทเพมขน 4. ถาผเกบทรพยสนหายไดปฏบตในขอ 1. แลว และผมสทธจะรบทรพยสนนน

มไดเรยกเอาภายในหนงปนบแตวนเกบได ทานวากรรมสทธในทรพยสนหายตกเปนกรรมสทธแกผเกบได

ทรพยสนหายจะตกเปนกรรมสทธแกผเกบไดตอเมอไดปฏบตตามขนตอนทกฎหมายก าหนดตาม ม. 1323-1325 จะเอาเปนของตนไมได หากเอาไปมความผดตามกฎหมายอาญา (ประมวลกฎหมายอาญา ถาเปนทรพยสนหายเอาไปเสยเปนความผดฐานยกยอกของตกหาย ถาไมใชทรพยสนหาย เอาไปเสยเปนลกทรพย)

2. การไดกรรมสทธในทรพยทเกยวกบการกระท าความผด มาตรา 1327

23

ทรพยทเกยวกบการกระท าความผด อาจะเปนทรพยในลกษณะหนงลกษณะใดดงตอไปน

1. ทรพยซงไดใชกระท าความผด เชน อาวธปน อาวธมด 2. ทรพยไดมาโดยการกระท าความผด เชน เงนซงไดมาจากการวงราว 3. ทรพยทเกยวกบการกระท าความผด เชน สนคาทละเมดลขสทธ สทธบตร

ทรพยซงเกยวกบการกระท าความผดถาเจาพนกงานไดยดและสงแกรฐ กฎหมายก าหนดวาทรพยนนตกเปนของแผนดน ถาเจาของไมไดเรยกเอาคนภายใน 1 ป นบแตวนสง หรอเมอมค าพพากษาอนถงทสด ถาไมทราบตวเจาของใหขยายเปน 5 ป

ในกรณทไมมการสงทรพยนนแกแผนดน ซงอาจเปนเพราะเจาพนกงานจบผกระท าความผดไมได หรอตามหาทรพยไมเจอ ผกระท าผดหรอผรบโอนซงรวาเปนทรพยทไดมาโดยการกระท าความผดจะไดกรรมสทธกแตโดยการครอบครองปรปกษตาม ม.1382 แตระยะเวลาในการครอบครองปรปกษนนกฎหมายใหใชอายความคดอาญา หรอระยะเวลา 5 ป สดแตวาระยะเวลาใดจะยาวกวากนกใหใชอนนนดงทก าหนดไวใน ม.1383 เชน แดงชงทรพยรถจกรยานยนตของด า เชนนแดงจะตองครอบครองปรปกษรถจกรยานยนตของด าเปนระยะเวลา 15 ปไมใช 5 ปเพราะความผดฐานชงทรพยก าหนดอายความในการด าเนนคดอาญาไว 15 ป

3. การไดกรรมสทธโดยการซอทรพยสนโดยสจรตจากการขายทอดตลาดตาม

ค าสงศาล มาตรา 1330 มาตรา 1330 “สทธของบคคลผซอทรพยสนโดยสจรตในการขายทอดตลาดตาม

ค าสงศาล หรอค าสงของเจาพนกงานรกษาทรพยในคดลมละลายนน ทานวามเสยไป ถงแมภายหลงจะพสจนไดวาทรพยสนนนมใชของจ าเลย หรอลกหนโดยค าพพากษา หรอผลมละลาย”

โดยปกตผทจะจ าหนายทรพยสนใดจะตองเปนเจาของทรพยสนนน หากมไดมฐานะเปนเจาของผซงรบโอนทรพยสนไมอาจะไดกรรมสทธในทรพยนนไปไดตามสภาษตกฎหมายทวา “ผรบโอนไมมสทธดกวาผโอน” แตเรองดงกลาวมขอยกเวนหากเปนการซอทรพยจากการขายทอดตลาดแลวแมวาทรพยนนจะมใชของลกหนกตามผซอทรพยจากการขายทอดตลาดตามค าสงของศาลจะไดรบความคมครอง คอ ไดกรรมสทธในทรพยนนไปโดย การขายทอดตลาด ไดแก การขายทอดตลาดตาม ป.พ.พ. วาดวยการขายทอดตลาด มาตรา 509 ถง มาตรา 517 ซงเปนการขายตามค าสงของศาล หรอเจาพนกงานพทกษทรพยในคดลมละลาย

การซอทรพยจากการขายทอดตลาด ผซอจะไดรบความคมครองตอเมอไดกระท าการโดยสจรต กลาวคอ มไดรวาไมใชทรพยของลกหน หากรกจะไมไดกรรมสทธในทรพยนน เชน แดงซอทดนของด าซงถกขายทอดตลาดเพอน ามาช าระหนแกธนาคารเจาหน ทงทรวาด าไมไดเปนเจาของทดนแปลงดงกลาวแลวเพราะถกขาวครอบครองปรปกษ เชนนแดงไมไดกรรมสทธในทดน

24

ขาวสามารถรองขอใหศาลเพกถอนการขายทอดตลาดทดนนนไดเพอทขาวจะไดด าเนนการฟองศาลวาตนไดกรรมสทธโดยการครอบครองปรปกษตอไป

อนงการซอทรพยจากการขายทอดตลาดคมครองผซอเฉพาะทรพยซงน ามาขายนนเปนทรพยของเอกชนเทานน หากเปนทรพยของแผนดน แมผซอจะไมทราบวาเปนทรพยของแผนกตามกไมไดรบความคมครอง

ฎกาท 2970/2543 จ าเลยซอทดนทเจาของทดนเดมแสดงเจตนายกทดนพพาทใหเปนทางสาธารณประโยชนและยอมใหประชาชนทวไปใชทดนพพาทเปนทางสญจรไปมาทดนพพาทตกเปนสาธารณสมบตของแผนดนประเภททรพยสนส าหรบพลเมองใชรวมกนตาม ป.พ.พ. มาตรา 1304 (2) โดยไมจ าตองจดทะเบยนกอน แมจ าเลยจะไดซอทดนพพาทจากการขายทอดตลาดของศาลตาม ป.พ.พ. มาตรา 1330 กตาม จ าเลยกไมไดรบความคมครอง

4. การไดเงนตามมาโดยสจรต มาตรา 1331

มาตรา 1331 “สทธของบคคลผไดเงนตรามาโดยสจรตนน ทานวามเสยไป ถงแมภายหลงจะพสจนวาเงนนนมใชของบคคลซงไดโอนใหมา”

มาตรานคมครองผไดเงนตรามาโดยสจรตทจะไมตองคนใหแกเจาของเงนทแทจรง แมวาจะไดมาจากผทมไดเปนเจาของเงนกตาม ตวอยางเชน แดงขายรถจกรยานยนตใหแกด า โดยไมรวาเปนเงนของบรษททด าท างานอย เชนน หากบรษทตามเงนคนจากแดง เชนนแดงไมตองคนเงนใหแกบรษท ในทางกลบกนหากเปนทรพยสนอนผไดรบทรพยสนจะตองคนทรพยสนใหแกเจาของอนแทจรงหากวาตนไดทรพยสนมาจากผทมไดเปนเจาของ ยกเวนแตมกฎหมายก าหนดไวเปนอยางอน เชน การไดกรรมสทธโดยการซอทรพยสนโดยสจรตจากการขายทอดตลาดตามค าสงศาลตามมาตรา 1330 การไดกรรมสทธจากการซอทรพยสนโดยสจรตในการขายทอดตลาดหรอในทองตลาดหรอจากพอคาซงขายของชนดนน มาตรา 1332

5. การไดกรรมสทธจากการซอทรพยสนโดยสจรตในการขายทอดตลาดหรอในทองตลาดหรอจากพอคาซงขายของชนดนน มาตรา 1332

มาตรา 1332 “บคคลผซอทรพยสนมาโดยสจรตในการขายทอดตลาดหรอในทองตลาด หรอจากพอคาซงขายของชนดนน ไมจ าตองคนใหแกเจาของแทจรง เวนแตเจาของจะชดใชราคาทซอมา”

บทบญญตมาตรานคมครอง ผซอจากการซอทรพยจากการขายทอดตลาด ในทองตลาด หรอพอคาซงขายของชนดนน วาไมตองคนทรพยใหแกผเปนเจาของอนแทจรง ยกเวนแต เจาของจะชดใชราคา ดงนนถาเปนการซอในกรณอนผซอไมไดรบความคมครอง ไมได

25

กรรมสทธในทรพยสนทซอจงตองคนทรพยใหแกเจาของอนแทจรงและไมไดรบสงใดชดใช ผซอตองไลเบยจากผขายเอง

ผซอจะไดรบความคมครองทจะตองไปไมตองคนทรพยทซอใหแกเจาของทแทจรงเวนแตเจาของจะชดใชราคา ตอเมอไดซอทรพยในกรณหนงกรณใดดงตอไปน

ก. ซอทรพยจากการขายทอดตลาด ไดแก การขายทอดตลาดตาม ป.พ.พ. วาดวยการขายทอดตลาด ม.509-517 โดยจะเปนการขายทอดตลาดของเอกชน หรอเจาพนกงานของรฐกได

ข. ซอทรพยในทองตลาด ไดแก บรเวณทมการขายของชนดนนๆเปนจ านวนมาก

ค. ซอทรพยจากพอคาซงขายของชนดนน ไดแก บคคลซงด ารงชพดวยการขายของชนดดงกลาว

ฎกาท 6500/2540 โจทกซอรถยนตคนพพาทจากจ าเลยท 1 ซงเปนพอคาประกอบธรกจซอขายรถยนต จ าเลยท 1 จงเปนพอคารถยนตอนถอไดวาเปนพอคาซงขายของชนดนนตาม ป.พ.พ.มาตรา 1332

สวนการทจ าเลยท 1 มไดเปนตวแทนจ าหนายรถยนตคนพพาทกด จ าเลยท 1 มไดประกอบการคารถยนตโดยชอบดวยกฎหมายเพราะไมมทะเบยนการคาทะเบยนพาณชยและใบอนญาตคาของเกากด จ าเลยท 1 มไดจดทะเบยนเปนนตบคคลกด และจ าเลยท 1 ไมมรถยนตคนพพาทอยในความครอบครองทสถานประกอบการของตนในขณะทโจทกตกลงซอกบจ าเลยท 1 กด หาใชเปนเหตใหจ าเลยท 1 ในสถานะดงกลาวเปลยนแปลงไปไม

ฎกาท 493/2536 โจทกเปนนตบคคลประเภทหางหนสวนจ ากด ไดรบอนญาตจากทางราชการใหประกอบธรกจซอขายแลกเปลยนรถยนต โจทกรบซอรถยนตพพาทไวจาก ส. ซงน ามาขายใหแกโจทก ณ ทท าการของโจทกไมไดความวาทท าการของโจทกเปนทองตลาด การทโจทกซงเปนนตบคคลไดรบอนญาตจากทางราชการใหประกอบธรกจซอขายแลกเปลยนรถยนตนนไมไดท าใหทท าการของโจทกมสภาพเปนทองตลาดส าหรบขายรถยนตไปดวย โจทกจงไมไดรบความคมครองตาม ป.พ.พ. มาตรา 1332

ฎกาท 1344/2535 การทจ าเลยซอรถดงกลาวจากผทฉอโกงเอามาขายทรานของจ าเลยในบรเวณชมนมการคารถยนตไมใชซอจากรานคาใดรานคาหนงทอยในชมนมการคารถยนตนน จงไมใชเปนการซอในทองตลาด ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1332 ดงนน จ าเลยจะสจรตหรอไม กไมเปนเหตใหไดรบความคมครองตามบทกฎหมายดงกลาว

ฎกาท 377/2522 ผขายมอาชพซอขายแลกเปลยนรถยนตมา 8-9 ป ตงเปนหางหนสวนจ ากดมรถยนตในราน 30 คนบรเวณใกลเคยงมรานบรการซอขายรถยนตหลายสบรานถอได

26

วาเปนพอคาหรอทองตลาดผซอรถตกลงกบผขายในส านกงานของผซอแลวใหผเชาซอไปรบรถจากรานของผขายแทนผซอผซอไมตองคนรถแกเจาของทแทจรง เวนแตจะไดรบใชราคาทซอ

ตวอยาง แดงไดวงราวสรอยคอทองค าของขาว และน าไปขายใหรานทองของด า โดยด าไมทราบวาเปนสรอยทนายแดงวงราวมา ถาขาวมาตามสรอยคนจากด า เชนนด าจะตองคนสรอยใหขาวหรอไม และจะมสทธเพยงใด เชนน ด าจะตองคนสรอยใหขาวเพราะตนมไดซอจากพอคาทขายของชนดนน และไมมสทธเรยกรองเงนจากขาว

ตวอยาง แดงไดวงราวสรอยคอทองค าของขาว และน าไปขายใหรานทองของด า โดยด าไมทราบวาเปนสรอยทนายแดงวงราวมา ตอมาด าขายตอไปใหเขยวซงมาซอทราน ถาขาวมาตามสรอยคนจากเขยว เชนนเขยวจะตองคนใหขาวหรอไม และจะมสทธเพยงใด เชนน เขยวมสทธทจะไมคนสรอยใหขาวเพราะตนไดซอจากพอคาทขายของชนดนน ยกเวนแตขาวจะเสนอใชราคาแกเขยว

ขอเทจจรงขางตน มผลอยางใดถาสรอยซงแดงน าไปขายใหด านน เปนสรอยทแดงเกบไดบนไหลถนนแหงหนงซงเปนของขาวขณะจอดรถปลดทกขขางทาง เชนน เขยวจะตองคนสรอยใหขาวหรอไม และจะมสทธเพยงใด

@@@@@@@@@@@@@@@@@