7/28/2019 1B van de 2 phat giao.doc

1/3

VAN E 2: Trnh bay nhng van e ve ly luan ao c nhan sinhcua Phat giao An o nguyen thuy:

ieu kien a ly cua An o:An o la mot ban ao ln- mot tieu luc a, nam mien Nam chau A,

hai mat ong Nam va Tay Nam giap An o Dng. Pha Bac la day Himalaya hungv an ng theo mot vong cung dai 2.600 km, trong o co ti hn 40 ngon cao tren7.000m, quanh nam tuyet phu, c coi la nhng tru tri. S hiem tr cua nuinon ay a ngan cach moi lien he cua An o vi the gii ben ngoai.

Tiep xuong pha di la vung ong bang song An-Hang. Song An chay vepha Tay vi 4 nhanh song chnh, song Hang tuy bat nguon gan ben song Annhng chay theo hng ngc lai, ve pha ong o ra vnh Bengale. Song Hang ladong song linh thieng cua An o. No chay qua thanh pho Vanarasi t ngan inay a tr thanh ni hanh hng thieng lieng cua ngi An o.

Nhn chung ieu kien thien nhien cua An o rat phc tap. Tnh a dang khacnghiet cua ieu kien t nhien va kh hau An o luon la nhng the lc enang len i song va ghi dau an am net trong tam tr ngi An o co.

ieu kien lch s, kinh te, chnh tr, van hoa cho viec ra i Phatgiao:

S xuat hien t tng Phat giao gan lien vi hoan canh lch s, kinh te,chnh tr- xa hoi cua An o co ai. ay la thi ky che o no le kieu phngong a phat trien vi s phan biet ang cap khac nghiet va nha nc quanchu chuyen che trung ng tap quyen la s hu toi cao ve ruong at va thandan. Ve mat t tng, i song tinh than xa hoi luc nay b thong tr bi quaniem duy tam, ton giao trong thanh kinh Veda va ao Balamon. Khong nhng thechung con la c s triet ly cho che o phan chia ang cap va cac ao luat cuanha nc. Ve mat chnh tr xa hoi, xa hoi c phan chia thanh 4 ang cap:ang cap Balamon c knh trong, ton sung; ang cap vua chua, tng lnh cai trva thau tom ruong at; ang cap dan t do phai lao ong nuoi cac ang captren, ngoai ra phai nop thue, i lnh; tang lp thap nhat, no le phai phuc dch 3ang cap tren, chu moi s cc kho va hoan toan le thuoc vao cac ang captren S thong tr khac nghiet ve mat kinh te, chnh tr, t tng tren a lamnay sinh nhng mau thuan sau sac trong i song xa hoi va tat yeu dan ens phan khang cua quan chung lao ong oi hoi mot s t do, cong bang xahoi. ay chnh la nhng nhu cau cua hien thc lch s, lam xuat hien cac trngphai t tng mi An o trong thi ky nay. Nhn chung , triet hoc- ton giao thky nay c chia lam hai he thong: chnh thong va khong chnh thong. He thongchnh thong tha nhan uy the cua kinh Veda, bien ho cho giao ly Balamon, bao veche o ang cap xa hoi, gom 6 trng phai: Samkhya, Vedanta, Nyaya, VaisesikaMimansa, Yoga. He thong khong chnh thong phu nh uy the kinh Veda, phe phangiao ly Balamon, len an che o ang cap xa hoi, gom 3 trng phai: Lokayata,Phat giao, ao Jaina.

Cac van e ve ly luan ao c nhan sinh cua Phat giao An onguyen thuy:

Phat giao la mot trao lu t tng ln An o co ai, xuat hien vao the

ky th VI trc CN, ngi sang lap la Phat To Thch Ca Mau Ni. Phat To ten thatla Siddhattha, ho la Gautama, con vua Suddhodama tr v bo toc Sakya. Ong sinh ngay 8thang 4 khoang nam 563 trc CN. Xet ve mat triet hoc, Phat To la ngi khaisang ra mot trng phai t tng mi vi mot phng phap t duy mi. Ong langi au tien phu nhan than thanh, i tm s giai thoat ngay chnh vban thancon ngi. Ong tranh nhng van e qua tru tng va sieu hnh e nhan manhnhng van e ao c nhan sinh. Xuat pah1t t con ngi e giai thch noi khocua chnh con ngi, Phat To keu goi va khi gi ban chat thanh thien,t bi, bacai cua con ngi. Ong coi o la cu canh, la ong lc duy nhat e giai thoat.Cac t tng triet hoc cua Phat To ve c ban la giai thch can nguyen cua monoi kho nao va vach ra con ng e giai thoat chung. Hoc thuyet cot loi Tdieu e, gom: Kho e, Tap e, Diet e va ao e.

7/28/2019 1B van de 2 phat giao.doc

2/3

+Kho e la ly luan ve nhng noi kho ro rang the gian. Theo c Phat,con ngi co 4 cai kho ln: sinh, lao, benh, t; tiep sau, ngi than yeu b xacach goi la Ai biet ly kho; ke oan thu lai thng hay gap goi la Oan tang hoikho; ieu mong cau lai khong toai nguyen goi la Cau bat ac kho: chap trcvao 5 yeu to Sac, Tho, Tng, Hanh, Thc, b no nung nau kho s, goi la Nguam thnh kho.

+Tap e la ly luan ve nhng nguyen nhan dan en noi kho ni cuocsong con ngi. Noi kho o nam ngay trong con ngi. V khong nhan thc c sbien oi vo thng, vo nh cua van vat theo luat nhan qua mi la thng hangva chan thc, khong nhan thc c cai toi, co ma khong, nen ngi ta lamtng, ngo nhan rang cai g cung la thng nh, ta ton tai mai mai, cai g cungcua ta, do ta, do vay con ngi c khat ai, tham duc va e thoa man long tham,san, si ay ngi ta phai co hanh ong e chiem oat, tao nen nhng ket qua,gay nen nghiep bao; ma1c vao vong be kho, uoi theo cai ao anh trien mienkhong dt, chu kiep luan hoi trong tam gii (duc gii, sac gii, vo sac gii) valuc ao (tri, nhan gian, suc sinh, atula, nga quy va a nguc).

+Diet e la giai thoat luan va cung la ly tng luan cua Phat giao. Laly luan ve kha nang tieu diet c noi kho ni cuoc song the gian e at tiNiet ban. Con ng e giai thoat khoi noi kho la phai pha bo c s memuoi, dt bo c s ngo nhan do vo minh, m toi bi the gii hien tng, aoanh thng bien che lap, at ti s sang to ban nhien, nhan ra chan ban cuamnh bang con ng tu luyen hanh ong ao c va tu luyen tri thc.

+ao e la ly luan ve con ng diet kho, giai thoat. Noi dung c ban cuano the hien trong thuyet Bat chanh ao ngha la tam con ng ung an, ola: chnh kien (Hieu biet ung), chnh t duy (suy ngh ung), chnh ng (li noi chanthat), chnh nghiep (hanh ong ung an), chnh menh (song mot cach chan chnh),chnh tinh tan (thang tien muc ch a chon), chnh niem (ghi nh nhng ieu hay lephai), chnh nh (tap trung t tng vao mot ieu chnh ang). Ngoai ra, Phat giaocon khuyen chung sinh thc hanh ngu gii (khong sat sinh, khong trom cap,khong ta dam, khong noi doi, khong am tu); ren luyen t ang (t, bi, h, xa)

Nh tren a noi, hoc thuyet giai thoat luan la nhng van e nhan sinh, aoc. Cot loi cua hoc thuyet nay la luat nhan qua (hettu-phala). Cac hoc giaphng Tay thng goi la: Li keu goi tham tram ve nhan sinh, ao c conngi.

Kinh Phat noi rang:Nhat thiet phap, nhan duyen sinh ngha la tat ca vanphap eu do nhan duyen sinh ra. Tra li cau hoi con ngi lam g e giai thoatkhoi be kho cuoc i nay? Giao ly Phat day: con ngi phai thc hien bang chnhcuoc i nhan c cua mnh e thoat khoi luat nh nhan qua. Luat nhan quach tac dung trong vong luan hoi, co the xet vai tro cua no theo hai mat: tnhien va xa hoi.

1) Ve mat t nhien:The gii hien tng eu co nhan duyen cua no. Nhan la nguyen nhan, la

nang lc tiem an cua moi s sinh thanh, bien oi. Khong co g la khong co

nguyen nhan ca. Duyen la ieu kien ho tr nhan trong viec sinh thanh. S khonao: sinh, benh, lao, t co nguyen nhan t s xao ong va phan lap cua chankhong; no mang tnh tat nhien, khong the tranh c neu con ngi con la motthc the y thc.

2) Ve mat xa hoi:S kho nao, ai, o, biet ly co nguyen nhan t ngu uan (sac, thu, tng,

hanh, thc). T ngu uan ma xuat hien s phan oi cua cac mat oi lap: thien& ac, tot & xau, yeu & ghet, hanh phuc va kho au. ay la long tham, san, si.

Tham, san, si duc vong gay ra nghiep chng va luan hoi. ay la mot vongquan khep kn t a nguc, tran gian en coi tri. Nghiep chng phu thuoc vaoban than cuoc song tu luyen tri thc, ao c, lc hanh cua moi ngi. Cuoc imoi ngi eu do tien kiep quyet nh. ay la nhng nguyen nhan xa hoi va

7/28/2019 1B van de 2 phat giao.doc

3/3

ngi co the tranh c bi cuoc song c hanh cua mnh. Nhng nhan duyen tnhien va xa hoi eu khi phat t s vong ong cua y thc. Nhng quan niemsai lam ve cai toi, cai t nga cua y thc dan en hanh ong sai trai.

Muon t bo vong luan hoi, nhan qua, con ngi trc het phai tu nhan tchc, t bi, bac ai. Cuoc song c hanh qua nhieu tien kiep khac nhau se la ieukien tien quyet e ti canh tr Niet ban. Vay khi con trong vong luan hoi, conngi phai song theo ton ch t bi, h xa xet ve mat ly luan ay ch la bienphap thc hien theo muc ch giai thoat. Nhng tren bnh dien ao c, ay lanhng van e nhan sinh ao c. Gia tr nhan ban cua Phat giao chnh la chonay.

Y ngha lch s:Phat giao la mot trao lu t tng ln An o, trai qua nhng thang tram

lch s, Phat giao tr thanh mot ton giao the gii va a ang anh hng manhme ti i song van hoa tinh than cua nhieu dan toc phng ong. Xet ve mattriet hoc, Phat giao c coi la s triet ly tham tram ve vu tru va con ngi.Vi muc ch nham giai phong con ngi khoi moi kho au bang chnh cuoc songc o cua con ngi, Phat giao a nhanh chong chiem c tnh cam va niem tincua ong ao quan chung lao ong. No tr thanh bieu tng cua long t bi, bacai trong ao c truyen thong cua cac dan toc chau A.