2011 Planifikimi dhe Zhvillimi i Territorit - Manual Teknik

NëǀŝƟŶϭϵϵϬ^ŚƋŝƉëria u ƉëƌďĂůůŵĞŶũëŶĚƌǇƐŚŝŵrrëŶũëƐŽƌƚëƐŝƐƚĞŵŝƚƚë ƐĂũƉŽůŝƟŬĞŬŽŶŽŵŝŬĚŚĞƐŽĐŝĂůDŝĚŝƐƚëƚũĞƌĂǀĞŬǇŶĚƌǇƐŚŝŵƵƐŚŽƋërua ĚŚĞŵĞŶũëƐũĞůůũĞƚë re Ŷë mëŶǇƌëŶĞƉëƌĚŽƌŝŵŝƚƚëƚĞƌƌŝƚŽƌŝƚ^ŝƌƌũĞĚŚŽũëŶëǀĂǌŚĚëŶĞƌĞĨŽƌŵĂǀĞŝŶƐƟƚƵĐŝŽŶĂůĞƚëϮϬǀŝƚĞǀĞƚëĨƵŶĚŝƚƉĂƌůĂŵĞŶƟƐŚƋŝƉƚĂƌŵŝƌĂƚŽŝůŝŐũŝŶŶƌ ϭϬϭϭϵĚĂƚëϮϯϬϰϮϬϬϵ“PëƌWůĂŶŝĮŬŝŵŝŶĞdĞƌƌŝƚŽƌŝƚ;ŝŶĚƌǇƐŚƵĂƌͿďĂƟŵŝŝŬëƟũůŝŐũŝĚŚĞŝĂŬƚĞǀĞŶëŶůŝŐũŽƌĞƋë ƌƌũĞĚŚŝŶƉƌĞũƟũƉërbëŶŶũëƐĮĚëƉëƌŝŶƐƟƚƵĐŝŽŶĞƚƉƌŽĨĞƐŝŽŶŝƐƚëƚĚŚĞƋǇƚĞƚĂƌëƚWŝŬëƌŝƐŚƚƉër ƚëůĞŚƚëƐƵĂƌƐĮĚëŶĚŚĞƉëƌƚǭŝĚŚëŶëǌŐũŝĚŚũĞŬŽŵƉůĞŬƐŝƚĞƟƚƋëŵďĂƌƟŶŬëƚŽŝŶƐƚƌƵŵĞŶƚĞůŝŐũŽƌĞŶëĚŽƌëƚëƉƌŽĨĞƐŝŽŶŝƐƚëve ĚŚĞǀĞŶĚŝŵŵĂƌƌëƐǀĞǀũĞŶŶũëŵĂŶƵĂůƚĞŬŶŝŬƉër ƉƌŽĐĞƐĞƚĞƉůĂŶŝĮŬŝŵŝƚĚŚĞƚëŬŽŶƚƌŽůůŝƚƚëǌŚǀŝůůŝŵŝƚŶë ^ŚƋŝƉëri

<ǇŵĂŶƵĂůƐǇŶŽŶƚǭƵũĂƉëƉëƌĚŽƌƵĞƐǀĞŶũë ƉĂŵũĞƚëƋĂƌƚëƚëŐũŝƚŚë ůĞŐũŝƐůĂĐŝŽŶŝƚŶëƚëĐŝůŝŶĚƵŚĞƚƚë mbëƐŚƚĞƚĞŶŐũĂƚë ƉƌŽĐĞƐŝƚƚëƉůĂŶŝĮŬŝŵŝƚŽƐĞƚë;ŬŽŶƚƌŽůůŝƚͿƚëǌŚǀŝůůŝŵŝƚƚëƚĞƌƌŝƚŽƌŝƚ

PLANIFIKIMI DHE ZHVILLIMII TERRITORIT NË SHQIPËRI

Manuali Teknik i Plani!kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

PLAN

IFIK

IMI D

HE

ZHVI

LLIM

I I T

ERRI

TORI

T N

Ë SH

QIP

ËRI

IV Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Planifi kimi dhe Zhvillimi i Territorit në Shqipëri

Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Autorë: Kreuza Leka, Rikard Luka, Rudina Toto, Aida Gjymishka, Dritan ShuƟ na, Aida Ciro, Anisa Qorri, Isida Duka, Rezarta Laçi, Eriselda Çobo, Fatlinda Struga, Enerjeta Murataj dhe Zenel Bajrami.

Të gjitha të drejtat i janë rezervuar Agjencisë Kombëtare për Planifi kimin e Territorit (AKPT) dhe Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t.

Adresa: AKTP, Rruga Muhamet Gjollesha, Tiranë www.akpt.gov.al

Co-PLAN, Rruga Bylis 12, Kashar, Tiranë www.co-plan.org

RedakƟ mi letrar: Naim Balla.

Realizimi grafi k: Stefano Romano, Isida Duka, Zenel Bajrami dhe Rudina Toto.

Shtypur nga: Pegi.

ViƟ i boƟ mit: 2012.

Mbështetur dhe fi nancuar nga: Banka Botërore dhe Programi MATRA për Shqipërinë

ISBN: 978-9928-124-42-5

V

E rëndësishme:

Materialet grafi ke dhe staƟ sƟ kore të përdorura në këtë boƟ m janë marrë nga burime të ndryshme zyrtare dhe publike, si: disa nga bashkitë e Shqipërisë dhe Planet e Përgjithshme Vendore të tyre të përgaƟ tura përpara hyrjes së Ligjit nr. 10119, datë 23.04.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”, i ndryshuar; disa nga ministritë e linjës dhe AKPT; faqe zyrtare elektronike e Organizatës së Kombeve të Bashkuara; legjislacioni shqiptar; faqe elektronike të disa bashkive dhe insƟ tucioneve europiane të planifi kimit të cituara në tekst; projekte të Co-PLAN, U_POLIS, dhe projekte nga individë apo studio të cituara në tekst; autorë tekstesh; faqja elektronike e imazhit satelitor të Google; ortofoto e përpunuar nga www.albinfo.al dhe raste të tjera të cituara në tekst dhe të paraqitura në bibiliografi në e boƟ mit. Çdo përpunim i kryer mbi materialet origjinale grafi ke dhe staƟ sƟ kore të marra nga burimet e mësipërme, është realizuar nga autorët e këƟ j boƟ mi, vetëm për përmbushjen e qëllimeve të Ɵ j, dhe nuk paraqet faktet, këndvështrimet, apo opinionet e burimit zyrtar të informacionit. Rastet hipoteƟ ke të hartuara dhe trajtuara në këtë boƟ m, janë realizuar nga autorët vetëm për përmbushjen e qëllimeve të boƟ mit. Këto raste nuk janë bazuar në dokumente zyrtare dhe nuk paraqesin fakte zyrtare të autoriteteve publike përkatëse të planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit. Planet e Përgjithshme Vendore të cituara në tekst dhe të përgaƟ tura përpara hyrjes së Ligjit nr. 10119, datë 23.04.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”, i ndryshuar, referohen me emrin “Plane Rregulluese”, për shkak të kohës së përgaƟ tjes së tyre. Tabelat e ligjeve të paraqitura në shtojcat e këƟ j manuali shërbejnë për të udhëzuar përdoruesit mbi gjerësinë e legjislacionit të posaçëm që nevojitet në proceset e planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit të territorit. Këto tabela nuk janë fundore dhe paraqesin situatën deri në nëntor 2011. Legjislacioni i posaçëm është vazhdimisht në ndryshim dhe përmirësim. Përdoruesit e manualit duhet të jenë të vëmendshëm ndaj këtyre ndryshimeve në momenƟ n e përdorimit të Ɵ j për qëllime insƟ tucionale, ose personale. Përdoruesit duhet tù referohen gjithmonë burimeve zyrtare mbi aktet ligjore.

VI Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Tabela e përmbajtjes

Parathënie ......................................................................................................................... VIII

Procesi i harƟ mit .................................................................................................................. X

HyrjePërse hartohet ky manual? ................................................................................................. XIIÇështje parimore të planifi kimit dhe zhvillimit të territorit .............................................. .XIIIICila është baza ligjore për planifi kimin dhe zhvillimin e territorit? ................................... XVIISi po ndryshon sistemi i planifi kimit në Shqipëri? ............................................................ XVIIISi përdoret ky manual? .................................................................................................... XXIV

I. PLANIFIKIMI KOMBËTAR : VENDIME STRATEGJIKE PËR SHQIPËRINË1.1 InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit ....................................................................... 261.2 ObjekƟ vat e planifi kimit kombëtar dhe të integruar ..................................................... 271.3 Procesi dhe instrumentet e planifi kimit ........................................................................ 281.4 Shembuj krahasues nga vendet europiane ................................................................... 44

II - PLANIFIKIMI VENDOR: ZHVILLIMI I TERRITORIT NË UDHËKRYQIN URBAN-RURAL2.1 InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit ....................................................................... 472.2 ObjekƟ vat e planifi kimit vendor dhe ndërvendor ......................................................... 532.3 Procesi dhe instrumentet e planifi kimit ........................................................................ 532.3.1 Si të hartojmë dhe miratojmë një poliƟ kë vendore të territorit (PZhTNjV)? .............. 602.3.2 Si të hartojmë dhe miratojmë një plan vendor (PPV)? ............................................... 652.3.3 Si të hartojmë dhe miratojmë një rregullore vendore të PPV? ................................. 1372.4 Shembuj krahasues nga vendet europiane ................................................................. 160

III. PLANI I DETAJUAR VENDOR: NGA PLANIFIKIMI DREJT ZHVILLIMIT DHE KONTROLLIT TË TIJ3.1 ObjekƟ vat dhe roli i planit të detajuar vendor ............................................................ 1643.2 InsƟ tucionet përgjegjëse për harƟ min, miraƟ min dhe zbaƟ min e PDV ....................... 1643.3 Procesi i harƟ mit dhe i miraƟ mit të PDV ..................................................................... 1653.4 Shembuj krahasues nga vendet europiane ................................................................. 178

4. PËRMIRËSIMI I INFRASTRUKTURËS DHE AKSESI NË SHËRBIME4.1 InsƟ tucionet përgjegjëse për sigurimin e infrastrukturave dhe shërbimeve .............. 182

VII

4.2 Qëllimi i sigurimit të infrastrukturave dhe shërbimeve kundrejt zhvillimit për qëllime private .............................................................................................................................. 184 4.3 Si të mbulojmë kostot e infrastrukturave përmes manaxhimit të zhvillimit të tokës .................................................................................................................................................. 1884.4 Roli i konsulƟ mit publik dhe negociatat me zhvilluesit ............................................... 2154.5 Shembuj krahasues nga vendet europiane ................................................................ 216

V. KONTROLLI I ZHVILLIMIT TË TERRITORIT: SI TË ZBATOJMË PLANET DHE TË MANAXHOJMË NË NIVEL PARCELE5.1 InsƟ tucionet përgjegjëse për kontrollin e zhvillimit .................................................... 2195.2 ObjekƟ vat e kontrollit të zhvillimit ............................................................................. 2215.3 Çfarë janë rregulloret e kontrollit të zhvillimit ............................................................ 2215.4 Si mund tì zbërthejmë instrumentet e planifi kimit nga zona në nivel parcele ............ 2235.5 Lejet për punime ......................................................................................................... 2315.6 InspekƟ mi dhe leja e përdorimit ................................................................................. 256

6. PERIUDHA KALIMTARE E ZHVILLIMIT: ÇFARË NDODH DERI NË MIRATIMIN E PLANEVE TË PARA VENDORE PAS HYRJES SË LIGJIT NË FUQI6.1 InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit për zbaƟ min e VKM 480 ............................... 2596.2 Kushte për të zhvilluar përmes VKM 480 ................................................................... 2596.3 Procesi i zhvillimit dhe vendimmarrja në kushtet e VKM 480 ..................................... 2646.4 Negociatat dhe konsulƟ mi publik në kushtet e VKM 480 ............................................ 265

7. SHTOJCA7.1 Lidhja 1: Baza ligjore për planifi kimin e territorit ........................................................ 2667.2 Lidhja 2: Indeksi i pyetjeve .......................................................................................... 3227.3 Lidhja 3: Indeksi i tabelave dhe fi gurave ..................................................................... 3247.4 Lidhja 4:Tabelat e çmimeve dhe kostot ....................................................................... 3287.5 Lidhja 5: Bibliografi a ................................................................................................... 336

VIII Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Parathënie

Të dashur miq dhe kolegë,

Që prej viƟ t 2010, kur Agjencia Kombëtare për Planifi kimin e Territorit është krijuar, jemi përballur me sfi dat e një insƟ tucioni të ri në kushtet e një sistemi të ri planifi kimi hapësinor. Në fakt, duke qenë se korniza e re ligjore e planifi kimit për territorin, na prek të gjithëve, që prej momenƟ t të krijimit kemi ndarë vazhdimisht me ju shqetësimet mbi adopƟ min e prakƟ kave të reja profesionale dhe ligjore. Me krenari, mund të pohoj se kemi mësuar shumë nga procesi intensiv i shkëmbimit të njohurive me ju, por edhe kemi përgaƟ tur instrumente shumë të rëndësishme për punën tuaj. Rregulloret uniforme të planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit të territorit, baza ligjore për Regjistrin e territorit, proceset e trajnimit dhe të informimit, kanë qenë një pjesë shumë e rëndësishme e punës sonë, por në të njëjtën kohë edhe platforma e komunikimit me ju. Veçanërisht përfshirja në proceset e hartimit, e specialistëve nga institucionet publike në nivel qendror, nga të gjitha qarqet, bashkitë dhe komunat e Shqipërisë dhe nga organizatat e qeverisjes, kompanitë dhe agjencitë zhvilluese, ka qenë çelësi për të garantuar legjitimitetin e produktit përfundimtar.

Në vazhdimësi të realizimit të sfi dave tona insƟ tucionale dhe profesionale, AKPT ka punuar me të gjithë aktorët në nivel qendror dhe vendor, për të hartuar dy manuale të rëndësishme, ndoshta të parët të këƟ j lloji në Shqipëri. Këto janë manualet e planifi kimit dhe të zhvillimit të territorit dhe hartohen për vendimmarrësit, profesionistët, zhvilluesit dhe qytetarët. Përmes këtyre dy manualeve duam jo vetëm të përmbushim një detyrim ligjor, por mbi të gjitha të ofrojmë mundësi që të gjitha grupet e interesuara të kenë akses në njohuritë bazë, që ligji i ri i planifi kimit të territorit kërkon prej nesh. Së pari, kjo garanton zbatueshmërinë e ligjit dhe sjelljen tonë ligjore ndaj territorit dhe mënyrës se si e përdorim atë. Së dyƟ , kërkon të garantojë një mendësi të re planifi kimi dhe zhvillimi, si parakusht për zhvillimin e qëndrueshëm në Shqipëri. Së treƟ , kemi dashur të zbehim tërësisht klishenë e krijuar se planifi kimi dhe zhvillimi i territorit janë çështje teknike dhe jashtë sferës së diskuƟ mit qytetar. AbsoluƟ sht, kjo e fundit nuk mund të jetë e vërtetë, për sa kohë të gjithë e krijojmë jetën tonë në territor, marrim vendime për të dhe burimet e Ɵ j, për sa kohë të gjithë kemi nevojë për banesa, rrugë, hapësira të gjelbra, dhe lagje të jetueshme.

Shpresojmë që me këto manuale të kemi përmbushur sado pak pritshmëritë tuaja, por edhe tì jemi përgjigjur nevojës për instrumente që ndihmojnë grupet e interesuara. Sigurisht, jemi ende në fi llim të punës sonë, por rezultatet e çka është bërë deri tani, do të refl ektohen në sjelljen tonë të përbashkët ndaj territorit. Dhe për sa kohë që të gjithë besojmë se duam ta ndryshojmë status quo-në, kam besim se rezultaƟ do të jetë poziƟ v.

Në përfundim, dua të falenderoj dhe të njoh meritat e të gjithë atyre që, kanë punuar ose dhënë një kontribut të rëndësishëm për realizimin e Manualit Teknik dhe të Udhëzuesit për

IX

Qytetarët. PërgaƟ tja e dy manualeve u bë e mundur nga mbështetja e Bankës Botërore, veçanërisht “Governance Partnership Facility”. Procesi për harƟ min e tyre u mundësua nga Programi Matra për Shqipërinë, zbatuar nga organizata shqiptare Co-PLAN dhe insƟ tuƟ IHS në RoƩ erdam, Hollandë. Përgjatë procesit, një kontribut shumë të rëndësishëm dhanë të gjitha ministritë dhe agjencitë publike, përmes jo vetëm komunikimit të drejtpërdrejtë, por edhe komenteve dhe sugjerimeve të dërguara mbi draŌ et e përgaƟ tura. Katër takime u organizuan në nivel kombëtar, me pjesëmarrjen e aktorëve të nivelit qendror, por edhe të të gjitha qarqeve bashkive dhe komunave të Shqipërisë. Këto takime synuan jo vetëm të informonin, por mbi të gjitha të siguronin shkëmbim idesh. Në këtë mënyrë forcohej kupƟ mi vendor mbi instrumentet e reja ligjore, por edhe ushqehej përmbajta teknike e dy dokumenteve. Gjithsesi, e gjithë kjo punë nuk do të ishte materializuar pa përfshirjen e të gjithë stafi t të Agjencisë, dhe veçanërisht të Rikard Luka, Aida Gjymishka, Anisa Qorri, Fatlinda Struga, Rezarta Laçi, Enerjeta Murataj, KujƟ me Haxhihalili dhe Florian Buzali. Gjithashtu, gjej rasƟ n për të vlerësuar mbështetjen teknike të Co-PLAN, dhe konkreƟ sht të Rudina Toto, Dritan ShuƟ na, Eriselda Çobo, Isida Duka, Aida Ciro, Zenel Bajrami dhe Stefano Romano.

Kreuza Leka

Drejtore

XII Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Hyrje

Përse hartohet ky manual?

Në viƟ n 1990, Shqipëria u përball me një ndryshim rrënjësor të sistemit të saj poliƟ k, ekonomik dhe social. Midis të tjerave, ky ndryshim u shoqërua dhe me një sjellje të re në mënyrën e përdorimit të territorit. Si rrjedhojë, në vazhdën e reformave insƟ tucionale të 20 viteve të fundit, parlamenƟ shqiptar miratoi ligjin nr.10119, datë 23.04.2009, “Për Planifi kimin e Territorit” (i ndryshuar). ZbaƟ mi i këƟ j ligji dhe i akteve nënligjore që rrjedhin prej Ɵ j, përbën një sfi dë për insƟ tucionet, profesionistët dhe qytetarët. Pikërisht për të lehtësuar sfi dën dhe për tì dhënë zgjidhje kompleksiteƟ t që mbarƟ n këto instrumente ligjore, në dorë të profesionistëve dhe vendimmarrësve vjen një manual teknik për proceset e planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit në Shqipëri.

Qëllimi i manualit teknik është padyshim, që të ndihmojë përdoruesit e Ɵ j, - profesionistët, vendimmarrësit dhe zhvilluesit, për të kuptuar dhe përdorur në mënyrë efi çiente tri rregullore shumë të rëndësishme të ligjit nr.10119, datë 23.04.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”1. Këto rregullore janë miratuar me Vendim të Këshillit të Ministrave dhe janë përkatësisht: VKM nr. 481, datë 22.6.2011, “Për miraƟ min e rregullores uniforme të instrumenteve të planifi kimit”; VKM nr. 502, datë 13.7.2011, “Për miraƟ min e rregullores uniforme të kontrollit të Zhvillimit të Territorit”; VKM nr. 480, datë 22.6.2011, “Për miraƟ min e rregullores model të planifi kimit”2. Në thelb, tri vendimet e mësipërme përbëjnë edhe objekƟ n kryesor të manualit, i cili, ligjërisht, bazohet në nenin 10 të ligjit nr. 10119, datë 23.4.2009, dhe veçanërisht në gërmën ë të Ɵ j.

Veç detajeve mbi ligjin e planifi kimit dhe tri rregulloret e përmendura më lart, ky manual synon tù japë përdoruesve një pamje të qartë të gjithë legjislacionit, në të cilin duhet të mbështeten gjatë procesit të planifi kimit ose të (kontrollit) të zhvillimit të territorit. Por sigurisht, ligjet nuk janë staƟ ke, ndaj përmes referimit të legjislacionit në tërësi manuali synon të orientojë përdoruesit në procesin e informimit ligjor. Manuali synon gjithashtu që të shpjegojë proceset që qëndrojnë pas rregullave të shkruara në aktet e mësipërme nënligjore. Ky do të jetë një shpjegim teknik, pasi edhe përdoruesit janë të Ɵ llë, por në të njëjtën kohë, i thjeshtë dhe prakƟ k.

HarƟ mi i këƟ j manuali nuk është vetëm një detyrim ligjor. Mbi të gjitha, është adresimi i një nevoje të arƟ kuluar nga përdoruesit gjatë periudhës në të cilën hartohej ligji i planifi kimit, si dhe gjatë procesit konsultaƟ v të harƟ mit të tria rregulloreve të sipërpërmendura. Kjo bazë e re ligjore është konsideruar vazhdimisht si komplekse dhe e vëshƟ rë për tù përvetësuar lehtësisht nga përdoruesit, pasi jo vetëm ndryshon konceptualisht nga instrumentet

1. Për lehtësi, do të referohet në tekst si “ligji i planifikimit”.2. Për lehtësi, do të referohen në tekst me shkurƟ min VKM dhe numrin përkatës, ose si rregulloret bazë.

XIII

e mëparshme ligjore për urbanisƟ kën3, por edhe përmban një terminologji të re për konteksƟ n shqiptar.

Çështje parimore të planifi kimit dhe zhvillimit të territorit

Ligji i planifi kimit është hartuar mbi bazën e disa parimeve shumë të rëndësishme të planifi kimit të territorit, të cilat renditen në nenin 4 të Ɵ j, dhe konsistojnë në:

1. Zhvillimin e qëndrueshëm.2. Bashkërendimi mes autoriteteve të çdo niveli.3. Shumëllojshmërinë e instrumenteve.4. Planifi kimi i detyrueshëm. 5. Vazhdimësinë e instrumenteve.6. Transparenca, pjesëmarrjen dhe aksesin në informacion.7. Shërbimi me një ndalesë dhe pranimi në heshtje.8. Përshtatshmërinë e instrumenƟ t ndaj specifi kave të vendit.9. Delegimin dhe kontrakƟ min.10. SubsidiariteƟ n.11. Harmonizimi dhe përshtatja ndaj sistemeve apo standardeve europiane;

12. Zhvillimi gjithëpërfshirës dhe me shanse të barabarta i territorit.

Sa më lart, si edhe parime të tjera të përcaktuara në bazën ligjore në fuqi në Shqipëri, përbëjnë thelbin mbi të cilin janë zbërthyer edhe tre rregulloret bazë. Këto janë parime të rëndësishme, por edhe sfi duese për autoritetet përgjegjëse të planifi kimit, si edhe për çdo qytetar që merr pjesë në procesin e zhvillimit të territorit.

Nga pikëpamja e zhvillimit të territorit, Shqipëria përballet sot me sfi da të shumëfi shta. Shqipëria ka hyrë në procesin e pakthyeshëm të urbanizimit. Mirëpo, kjo rritje duhet të jetë e studiuar dhe e qëndrueshme: pra, tù shërbejë nevojave të sotme dhe të mos komprometojë nevojat e brezave të ardhshme. Për këtë qëllim, nevojiten parime të reja të zhvillimit (sikurse i përcakton ligji i planifi kimit); njohja dhe zbaƟ mi i koncepteve të reja (për konteksƟ n shqiptar) në planifi kim dhe zhvillim (tashmë të prezantuara ligjërisht nga ligji i planifi kimit dhe aktet e Ɵ j nënligjore); kapacitete insƟ tucionale dhe profesionale për tì zbatuar këto koncepte dhe për të përvetësuar një mendësi të re në zhvillimin e territorit; dhe një sjellje e re qytetare që vendos në fokus jo vetëm pronën individuale, por edhe atë publike, nga e cila në fakt përfi tojmë të gjithë si shoqëri. Ndërkohë që ligji i planifi kimit dhe aktet e Ɵ j nënligjore kërkojnë detyrimisht zbaƟ min e këtyre koncepteve të reja, krijimi i një mendësie të re profesionale dhe sjellje të re qytetare është një proces afatgjatë. Manuali teknik është vetëm një hap i parë për të kontribuar në realizimin e këƟ j procesi.

3. ligji nr. 8405, datë 17.9.1998 “Për Urbanistikën“ (i ndryshuar) dhe aktet nënligjore në zbatim të tij.

XIV Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Figura 2. Zhvillimi urban në Shqipëri 1990 - 2011

Burimi: Arkiva e Co-PLAN

XV

XVI Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Manuali teknik synon gjithashtu tù përgjigjet sado pak dy pyetjeve të tjera shumë të rëndësishme (të të njëjƟ t nivel me parimet) dhe bashkëkohore për Shqipërinë:

x Si mund të sigurohet zhvillimi territorial gjithëpërfshirës dhe me shance të barabarta?

x Si mund të përafrojë sistemi shqiptar i planifi kimit me sistemet europiane?

Për tìu përgjigjur edhe këtyre pyetjeve, manuali teknik do të zbërthejë konceptet “gjithëpërfshirëse” dhe “shanset e barabarta” në zhvillimin e territorit; do të shpjegojë instrumente të ndryshme që përdoren për të materializuar këto koncepte; dhe shpesh herë do të hyjë në prakƟ kën e zbaƟ mit të tyre. Zhvillimi gjithëpërfshirës (inclusive) i qyteteve është një nga çështjet më të diskutueshme në prakƟ kën e sotme botërore të planifi kimit hapësinor dhe të zhvillimit të territorit. Ndërsa Shqipëria ka eksperienca shumë të mira në këtë drejƟ m në lidhje me zonat informale, i mungon prakƟ ka e zbaƟ mit të instrumenteve inovaƟ ve në manaxhimin e tokës. Këto instrumente, të përdorura sipas metodologjive të prakƟ kuara në projektet e përmirësimit të zonave informale, do të ishin një risi jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për përpjekjet ndërkombëtare për krijimin e impulseve të reja për zhvillimin e qëndrueshëm në erën e urbanizimit global.

Në manual nuk do të mungojnë edhe shembujt krahasimorë nga prakƟ ka europiane në fushën e planifi kim dhe zhvillimit të tokës. Kjo do të na ndihmojë jo vetëm të njohim prakƟ ka të mira që mund tì përvetësojmë dhe replikojmë, por edhe të kuptojmë pozicionin insƟ tucional që ka Shqipëria krahasuar me sistemet europiane të planifi kimit. Aktualisht, Shqipëria është duke konsoliduar prakƟ kën e planifi kimit, përfshirë këtu edhe sjelljen insƟ tucionale ndaj pronës. PrivaƟ zimi i tokës dhe i banesave mundësoi krijimin e tregut të pronës, që u përball me konfl ikƟ n e “pronësisë së shumëfi shtë”, si dhe me kritere dhe çmime të caktuara zyrtarisht në legjislacion. Ndërkohë nuk u krijuan mundësi për funksionimin efi çient të mekanizmave të tregut të tokës (përfshirë ndikimin përmes taksave dhe mekanizmave rregullatore). Një situatë e Ɵ llë, rezultoi në deformim të tregut të tokës dhe të pasurive të paluajtshme në përgjithësi (situata është ende e Ɵ llë), çka ndikoi drejtpërdrejt në pamundësinë për tìu përgjigjur sistemit të planifi kimit. Në funksion edhe të integrimit europian, Shqipëria ka tani mundësinë të përmirësojë parametrat e tregut të tokës dhe rrjedhimisht të përmirësojë gjithë situatën e zhvillimit urban/të territorit. Kjo realizohet përmes një baze të re ligjore dhe studimit të sistemeve të planifi kimit në europë, me qëllim përafrimin prakƟ k. Duke qenë se planifi kimi është një fushë e decentralizuar deri sa i përket poliƟ kave europiane (nuk ka një direkƟ vë të detyrueshme, por vetëm udhëzuese si edhe poliƟ ka të tjera që në mënyrë të tërthortë ndikojnë tek planifi kimi4), Shqipëria mund vetëm të studiojë rastet e vendeve të ndryshme. Pra, ne nuk mund të adoptojmë një sistem unik europian (ose të një shteƟ të vetëm), por mund të mësojmë nga elementet më të mira të sistemeve dhe prakƟ kave të ndryshme europiane.

4. Përveç “Perspektivës europiane për Zhvillim Hapësinor” që është një dokument politik udhëzues dhe i lidhur drejtpërdrejt me planifikimin e territorit, politika të tjera të rëndësishme janë ajo e kohezionit/zhvillimit rajonal, dhe sektorëve, si mjedisi, bujqësia, turizmi etj.

XVII

Cila është baza ligjore për planifi kimin dhe zhvillimin e territorit?

Për tìu përgjigjur kësaj pyetjeje, në fund të manualit do të gjeni lidhjen 1, e cila liston në mënyrë të detajuar legjislacionin kryesor, të cilit duhet tì referohet një profesionist, zyrtar apo vendimmarrës i përfshirë në procesin e planifi kimit apo të zhvillimit të territorit.

Duke qenë se baza ligjore është vazhdimisht në ndryshim (dhe në Shqipëri kjo ndodh në mënyrë mjaft intensive), aktet e përmendura në lidhjen 1 paraqesin situatën përkatëse ligjore deri në nëntor 2011. Qëllimi i lidhjes 1 është të japë një ide mbi tërësinë e akteve, me të cilat duhet të përballeni për të zgjidhur një problem zhvillimi në territor. Por, kujdes, ligjet janë të ndryshueshme. Ju gjithmonë duhet të jeni të vëmendshëm dhe të mirë informuar për statusin e ndryshimeve ligjore para se të realizoni punën apo të merrni vendimin përfundimtar mbi një çështje të caktuar.

Duke qenë se planifi kimi është shumëdimensional dhe ndërdisiplinor dhe zhvillimi i territorit ndërthur interesa ekonomike me aspekte mjedisore dhe sociale, tërësia e legjislacionit që duhet tì referoheni është tejet e gjerë. ShkurƟ misht, baza ligjore e nevojshme për planifi kimin dhe zhvillimin e territorit përmban:

x Kushtetutën dhe Kodin Civil, si dhe kode të tjera të rëndësishme.

x Ligjin bazë që orienton dhe rregullon një proces planifi kimi dhe/ose zhvillimi territori është ligji nr. 10119, datë 23.4.2009, “Për planifi kimin e territorit”, i ndryshuar. Ky ligji ka hyrë në fuqi me efekte të plota në datën 30 shtator 2011.

x Aktet kryesore nënligjore për planifi kimin e territorit janë të gjitha ato që janë hartuar apo hartohen si rezultat i zbaƟ mit të ligjit. Këtu përmendim:

o VKM nr. 1190, datë 13.11.2009, “Për mënyrën e organizimit dhe të funksionimit të Agjencisë Kombëtare të Planifi kimit të Territorit”.

o VKM nr. 459, datë 16.6.2010, “Për miraƟ min e standardeve të përbashkëta gjeodezike dhe GIS”.

o VKM nr. 460, datë 16.6.2010, “Për organizimin dhe funksionimin e regjistrit të planifi kimit të territorit”.

o VKM nr. 481, datë 22.6.2011, “Për miraƟ min e rregullores uniforme të instrumenteve të planifi kimit”; VKM nr. 502, datë 13.7.2011, “Për miraƟ min e rregullores uniforme të kontrollit të zhvillimit të territorit”; VKM nr. 480, datë 22.6.2011, “Për miraƟ min e rregullores model të planifi kimit”.

o VKM nr. 87, datë 7.2.2012, “Për përbërjen e Këshillit Kombëtar të Territorit“.

o Akte të tjera nënligjore që pritet të hartohen/miratohen në lidhje me: rregulloren e ndërƟ mit (gërma a, neni 7 dhe neni 25); instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit (pika 39, neni 3 dhe pika 4, neni 70); strukturën e unifi kuar të raporƟ t vjetor të zhvillimeve në territor (pika 5, neni 80).

XVIII Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

x Ligjet dhe aktet nënligjore që mbulojnë:

o Çështje themelore, kushtetuese dhe administraƟ ve, si: të drejtat mbi pronën; organizimi dhe funksionimi i organeve të qeverisjes vendore; taksat vendore; procedurat administraƟ ve etj.

o Çështje që lidhen drejtpërdrejt me pronësinë dhe tokën, si: administrimi dhe mbrojtja e tokës; privaƟ zimi dhe tregu i tokës; toka bujqësore, pyjore dhe kullosore; inventarizimi, regjistrimi dhe transferimi i pronave të paluajtshme të shteƟ t; procedurat dhe funksionimi i zyrës dhe procesit të regjistrimit të pasurive të paluajtshme; kthimi dhe kompensimi i pronave; vendbanimet informale, urbanizimi dhe integrimi i tyre.

o Çështje të ndryshme sektoriale, si: arsimi, shëndetësia, bujqësia, pyjet dhe kullotat, ujërat, energjia, fauna dhe fl ora, hidrokarburet dhe minierat, licensat dhe lejet, mjedisi, ndërƟ mi, siguria dhe shëndeƟ , mbrojtja kundër zjarrit dhe emergjencat civile, partneriteƟ publik-privat dhe ndërmarrjet, strehimi, transporƟ , insfrastrukturat, komunikimi elektronik, trashëgimia kulturore, turizmi etj.

Sa herë që në ruƟ nën e punës suaj ju duhet të zgjidhni një çështje që lidhet me planifi kimin dhe zhvillimin e territorit, në nivel rajoni, qyteƟ , komuniteƟ /lagjeje apo ndërtese, është mirë që veç ligjit dhe akteve nënligjore për planifi kimin e territorit të konsultoheni edhe me legjislacionin përkatës sektorial apo administraƟ v, si edhe me Kushtetutën dhe Kodin Civil. Juristët e insƟ tucionit tuaj mund t`ju mbështeƟ n duke ju dhënë konsulencën e nevojshme ligjore apo duke ju orientuar se ku duhet të fokusoheni në morinë e ligjeve dhe arkivave ligjore.Duke qenë se planifi kimi i territorit është natyrshëm ndërdimensional, është e pamundur që ligji përkatës dhe aktet nënligjore të Ɵ j të mbulojnë të gjitha aspektet e veçanta të punës suaj. Si rezultat, shumë përgjigje për pyetjet tuaja mbi territorin do tì gjeni në akte të tjera ligjore dhe nënligjore.Mos harroni se, shumë rregulla dhe procedura të bazës ligjore në fuqi për zhvillimin e territorit ju, si specialistë në komuna, bashki dhe qarqe, i detajoni vetë më tej në instrumentet tuaja të planifi kimit – plane dhe rregullore. Këto instrumente janë “ligjet tuaja lokale”, por gjithmonë në përputhje me bazën ligjore në fuqi. Përmes tyre, ju shprehni autonominë tuaj vendore në fushën e planifi kimit të territorit.

Si po ndryshon sistemi i planifi kimit në Shqipëri?

Ndryshimi i sistemit të planifi kimit në Shqipëri ka nisur që në viƟ n 1998, me miraƟ min e ligjit nr. 8405, datë 17.9.1998 “Për urbanisƟ kën”, i ndryshuar. Që nga kjo datë dhe deri në viƟ n 2010, ky ligj i është nënshtruar një serie amendimesh (mbi 10 të Ɵ lla), për përshtatjen e Ɵ j gjithnjë e më shumë ndaj realiteƟ t urban në ndryshim. Për zbaƟ min e ligjit të urbanisƟ kës,

XIX

u hartua dhe miratua edhe rregullorja e urbanisƟ kës, përkatësisht Vendimi i KM nr. 722, datë 19.11.1998, “Për miraƟ min e rregullores së urbanisƟ kës”. Si ligji i urbanisƟ kës, edhe rregullorja përkatëse përmbanin një seri elementesh poziƟ ve që formuan kornizën insƟ tucionale për planifi kim dhe zhvillim hapësinor në më shumë se 10 vite në vazhdim. Megjithatë, ligji i urbanisƟ kës nuk ishte në gjendje ta adresonte në mënyrë të plotë planifi kimin dhe zhvillimin urban, pasi nuk ishte pjesë e një reforme të sistemit urban, dhe mbi të gjitha sepse nuk arriƟ të ishte në përputhje të plotë me ndryshimin poliƟ k, ekonomik dhe shoqëror që pësoi Shqipëria. Veçanërisht, ky ligj nuk arriƟ të adresonte në mënyrë të plotë çështjen e zhvillimit dhe manaxhimit të tokës, dhe kjo u refl ektua edhe në proceset planifi kuese të ndërmarra në kuadër të këƟ j ligji. Megjithatë, nuk duhet të harrojmë se ligji nuk ishte e vetmja arsye që në Shqipëri përballemi rëndom me zhvillim jo të qëndrueshëm të territorit. Në fakt, ajo që ka çaluar më tepër ka qenë zbaƟ mi jo i drejtë ose i munguar i ligjit, dhe fakƟ që ky i fundit nuk ishte i mirëkoordinuar me pjesën tjetër të legjislacionit sektorial. Kjo e fundit madje ka minuar në disa raste fuqinë e ligjit të urbanisƟ kës.

Zhvillimi urban/hapësinor/territorial është ndërdimensional dhe si i Ɵ llë baza ligjore përkatëse nuk mund të funksinojë e vetme.

TOKA

ZHVILLIMI

SHOQËRIA

INDIVIDET

VendndodhjaLloji i përdorimit

• Konsumon tokë për qëllime publike.

• Rregullon përdorimin.

• Përshtatje

• Toka si faktor në prodhim

• Barazi sociale dhe ekonomike

Kostot & Përfitimet

Institucionet & Instrumentet

Përdoruesit e Tokës

Figura 3. Sistemi i planifi kimit para viƟ t 1990 – marrëdhëniet midis aktorëve dhe komponentëve.

XX Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Nisur nga sa u përmënd më lart, rreziku i zbatueshmërisë ekziston edhe për ligjin e planifi kimit (nr. 10119). Megjithatë, para se të thellohemi në kupƟ min e bazës së re ligjore për planifi kimin, le të shohim se çfarë ndryshimi konceptual synon të sjellë ajo. Së pari, baza e re ligjore për planifi kimin e territorit kërkon të refl ektojë maksimalisht transformimin shoqëror dhe ekonomik në Shqipëri. Duke qenë se një sistem planifi kimi përkthehet në zhvillim të tokës, pra në interesa dhe treg, është i detyruar të refl ektojë elementet e sistemit shoqëror, dhe si rrjedhojë edhe ndryshimin që ka ndodhur në Shqipëri. Figura e mëposhtme tregon se si ka ndryshuar sistemi i planifi kimit në Shqipëri si rezultat i ndryshimeve të sistemit që përshkruhen në tabelën 1 në vijim.

TOKA

ZHVILLIMI

SHOQËRIA

INDIVIDËT

Kërkesa & ofertaVendndodhja

Lloji i përdorimit

• Konsumon tokë për qëllime publike.

• Rregullon përdorimin.• Balancon përdorimet.

• Përshtatje dhe përfitim nga progresi

• Konflikt për hapësirë dhe burime• Skarcitet & inealsticitet vs. Bollëk &

ndryshim• Toka si faktor në prodhim

• Konkurencë apo Barazi sociale

• Konsumojnë tokë individualisht për qëllime private.

• Konkurrencë për tokë dhe të drejta

• Hendeku: pritshmëri - reagim - kontribute - përshtatje

• Konflikt kohor për brezat

Kërkesa & ofertaKostot & PërfitimetTeknologjia & koha

Kultura & informacioni

Institucionet & Instrumentet

PronarëtZhvilluesit

Përdoruesit e Tokës

Spekulatorët

Legjenda:

– Faktorët e sistemit të planifi kimit

– Çfarë qëndron pas faktorëve

Figura 4. Sistemi i planifi kimit pas viƟ t 1990 - marrëdhëniet midis aktorëve dhe komponentëve

– Marrëdhëniet midis faktorëve

XXI

Ndryshimet midis fi gurës 3 dhe 4 tregojnë për një rritje të kompleksiteƟ t të problemaƟ kës që adreson sistemi i planifi kimit. Në një situatë të Ɵ llë, është shumë normale që edhe baza ligjore për planifi kimin të jetë më komplekse dhe të kërkojë që profesionistët dhe zhvilluesit dhe vendimmarrësit të përdorin më shumë instrumente për planifi km dhe zhvillim të territorit dhe sigurisht edhe më bashkëkohore.

Tabela 1 jep një paraqitje shumë të përmbledhur të ndryshimeve kryesorë midis ligjit dhe akteve nënligjore të urbanisƟ kës (me fi llesë në viƟ n 1998,) ligjit dhe akteve nënligjore për planifi kimin (me fi llesë në viƟ n 2009). Më shumë për këto ndryshime do të kuptoni ndërkohë që do të shfl etoni manualin nëpër kapitujt e Ɵ j.

Tabela 1. Çfarë ndryshimesh madhore ka sjellë ligji nr. 10119, datë 23.4.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”?

Sipas ligjit 8405 Sipas ligjit 10119

1. Ka sjellë akte të reja nënligjore

Rregullorja e urbanisƟ kësVKM per organizimin dhe funksionimin e KRrTRSH5

Rregullorja uniforme e instrumenteve të planifi kimit; Rregullorja uniforme e kon-trollit të zhvillimit; Rregullorja model e planifi kimit.VKM për përbërjen e KKT6.Rregullorja e ndërƟ mit.VKM për organizimin dhe funksionimin e AKPT.VKM për instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit.VKM per formaƟ n e RaporƟ t të Territorit.VKM per Regjistrin e Territorit.

2. Kërkon ndryshim të koncepƟ t themelor të prakƟ kës së planifi kimit

UrbanisƟ ka përcakton rregullat e vendosjes dhe të arkitekturës së ndërƟ meve në terri-tor (sipas nenit 2 të ligjit)

Zhvillimi i qëndrueshëm i territorit përmes planifi kimit dhe kontrollit të zh-villimit (sipas nenit 4 të ligjit).

3. Ka sjellë ndryshime në insƟ tucione dhe rishikime të rolit të tyre

Quhen “Organe” dhe janë: Quhen “Autoritete” dhe janë:

5. Këshilli i Rregullimit të Territorit të Republikës së Shqipërisë.6. Këshilli Kombëtar i Territorit.

XXII Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Këshilli i Rregullimit të Territorit të Republikës së Shqipërisë (KRrTRSH).Ministria përkatëse (aktualisht e emërtuar si e Punëve Publike dhe TransporƟ t).Drejtoria e planifi kimit në ministrinë përkatëse.InsƟ tuƟ i Studimeve dhe ProjekƟ meve UrbanisƟ ke (ISPU).Këshilli i Rregullimit të Territorit të Bashkisë ose Komunës ose Qarkut (KRrT).Drejtoria e UrbanisƟ kës (në bashki, komunë, qark).

Këshilli Kombëtar i Territorit (KKT).Ministritë.Agjencia Kombëtare e Planifi kimit të Ter-ritorit (AKTP).Këshilli i bashkisë, komunës ose qarkut.Drejtoria e Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit (në bashki, komunë, qark).

4. Ndryshon procesi, prakƟ ka dhe si rezultat edhe instrumentetAdministrimi i tokës për ndërƟ me mbështetet në këto instrumente:

Planifi kimi i territorit dhe kontrolli i zhvil-limit në territor mbështetet në këto in-strumente:

Masterplani .Plani strategjik.Studimi rajonal dhe mjedisor.Plani Rregullues i Përgjithshëm. Studimi UrbanisƟ k Pjesor (SUP).

Lloji: PoliƟ ka, Plane dhe Rregullore.Niveli: Kombëtar, i Integruar, Vendor, Ndërvendor.Klasifi kimi: i Përgjithshëm, Sektorial, Ndërsektorial.Plan i Detajuar Vendor (PDV) që hartohet për nënnjësitë strukturore të përzgjed-hura nga bashkia/komuna dhe zonat me prioritet zhvillimi7.

5. Ndryshon mënyra e planifi kimit të përgjithshëm në nivel vendorQuhej “Plan i Përgjithshëm Rregullues”, kishte vlefshmëri kohore 15-20 vjet, harto-hej vetëm për zonën brenda vijës kufi zuese të ndërƟ mit dhe jepte konsiderata për zo-nën suburbane, miratohej nga KRrT, Këshil Vendor, Qarku dhe KRrTRSh.

Quhet “Plan i Përgjithshëm Vendor” për planifi kimin e territorit (i paraprirë nga poliƟ ka) (PPV), ka vlefshmëri kohore të detyrueshme 10 vjet dhe rishikohet 2 vjet para mbylljes së afaƟ t, hartohet për gjithë ose një pjesë të territorit admin-istraƟ v të bashkisë/komunës, miratohet nga nga Këshilli i bashkisë/komunës/qar-kut dhe sipas rasƟ t KKT, ka zbaƟ m të fa-zuar të detyrueshëm.

7. Shiko shpjegimet më poshtë në manual.

XXIII

Plani i P ërgjithshem Kombëtar

Çështje dhe zonat e rëndësisë kombëtare

Plane Sektoriale Kombëtare

Plani i Integruar

leje zhvillimileje zhvillimidhe ndërtimileje ndërtimi

leje infrastrukture

deklarimparaprak

PDV

Plane Ndërsektoriale Kombëtare

Plani i përgjithshëm vendor

ose ndërvendor

Figura 5. Hierarkia në planifi kim dhe zhvillim sipas ligjit 10119

XXIV Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

6. Krijon koncepƟ n e zhvillimit që është më i gjerë se sa ai i ndërƟ mit dhe si rezultat, ndryshon instrumentet

Leja e sheshit të ndërtimit.Leja e ndërtimit.Leja e shfrytëzimit.

Leja e zhvillimit.Leja e ndërtimit.Leja e zhvillimit dhe e ndërtimit.Leja e infrastrukturës.Deklarimi paraprak.Leja e përdorimit.Rregulloret e kontrollit të zhvillimit.Instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit:

1. Pezullimi i zhvillimit.2. ServituƟ publik.3. Rezervimi publik.4. E drejta e transferimit.5. E drejta e preferimit.6. E drejta e lënies.

Procese të ankimimit, vëzhgimit, inspe-ktimit.

Si përdoret ky manual?

Ky manual është organizuar në 7 kapituj, që vijojnë si më poshtë:

1. Planifi kimi kombëtar: vendime strategjike për Shqipërinë.

2. Planifi kimi vendor: zhvillimi i territorit në udhëkryqin urban-rural.

3. Plani i detajuar vendor – nga planifi kimi drejt zhvillimit dhe kontrollit të Ɵ j.

4. Përmirësimi i infrastrukturës dhe aksesi në shërbime.

5. Kontrolli i zhvillimit: si të zbatojmë planet dhe të manaxhojmë në nivel parcele.

6. Periudha tranzitore e zhvillimit: çfarë ndodh deri ne miraƟ min e planeve të para vendore pas hyrjes së ligjit në fuqi.

7. Shtojca.

Tre kapitujt e parë kanë një strukturë të ngjashme:

x InsƟ tucionet përgjegjëse;

x ObjekƟ vat;

x Procesi dhe instrumentet;

x Shembuj krahasues nga vendet Europiane

Këta kapituj trajtojnë nivele të ndryshme (kombëtar, i integruar, vendor, ndërvendor) dhe

XXV

instrumente të ndryshme (poliƟ kë, plan, rregullore) planifi kimi, si edhe PDV – plani i detajuar vendor. Në të tre kapitujt e parë është synuar që proceset të sqarohen në tërësinë e tyrë sa u përket: objekƟ vave, procedurave, insƟ tucioneve përgjegjëse, hapave, instrumenteve që krijohen apo rishikohen, vendimmarrjes dhe aspekteve metodologjike.

Kapitulli i katërt trajton çështje të infrastrukturave dhe shërbimeve. Ky nuk është një kapitull shterues, meqenëse vetë ministritë do të hartojnë instrumentet e tyre të planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit. Kapitulli merret me disa çështje themelore fi nanciare dhe të ekuilibrit publik-privat për infrastrukturat dhe shërbimet.

Kapitulli i pestë trajton rregulloret e kontrollit të zhvillimit dhe procesin e zhvillimit në tërësi. KoncepƟ i zhvillimit (si dukuri e njohur tek ne) është një risi për legjislacionin e planifi kimit në Shqipëri.

Kapitulli i gjashtë sqaron punën e bashkive dhe komunave për zhvillimin e territorit, në mungesë të planeve të përgjithshme vendore dhe gjatë harƟ mit të tyre, duke përdorur rregulloren model të planifi kimit. Po në këtë kapitull trajtohen edhe dispozitat tranzitore të ligjit të planifi kimit.

Kapitulli i shtatë “Shtojca” përmban dokumente ose tekste që detajojnë më tej se çfarë është sqaruar në manual, për këdo që kërkon të hulumtojë në thellësi.

Çfarë thotë ligji?

Kujdes, kushtojini vëmendje çështjes në fjalë pasi mund të përsëritet shumë herë, ose mund të jetë çelësi që zgjidh problemet tuaja. Ky është një shënim i rëndësishëm.

Kjo është një kërkesë shumë e fortë dhe ju nuk duhet ta anashkaloni.

Pyetje.

Kujdes! Ju mund ta lexoni/përdorni këtë manual në dy mënyra:

x Duke iu referuar kapitujve dhe/ose seksioneve përbërëse të tyre.

x Duke iu referuar pyetjeve (simboli P) që janë ngritur dhe gjejnë përgjigje nëpër tekst. Në lidhjen 2 të këƟ j manuali do të gjeni indeksin e pyetjeve.

Ky manual hartohet për profesionistë, vendimmarrës dhe zhvillues. Si i Ɵ llë, edhe pse synon të jetë i thjeshtë, është mjaŌ ueshëm teknik dhe respekton terminologjinë e ligjit, të akteve nënligjore dhe të bazës ligjore në përgjithësi. Është një instrument informues, por edhe për ngritje kapacitetesh – si të përshtaƟ m njohuritë tona për planifi kimin në zbaƟ m të ligjit 10119.

Veç shpjegimit të proceseve, çdo kapitull përmban shembuj dhe raste konkrete, të përshk-ruara me ł alë, grafi kisht ose përmes fotografi ve. Sa herë që një çështje bëhet tejet e rëndë-sishme, vëmendja juaj do të tërhiqet përmes disa simboleve të përshkruara si më poshtë:

1.1 InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit

Sipas nenit 5 të Ligjit nr.10119, datë 23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit“ , autoritetet kombëtare të planifi kimit të territorit janë:

1. Këshilli i ministrave.

2. Këshilli Kombëtar i Territorit (KKT).

3. Agjencia Kombëtare e Planifi kimit të Territorit (AKPT).

4. Çdo ministri, organet në varësi të tyre apo të Këshillit të Ministrave dhe organe të tjera publike qendrore që kanë përgjegjësi dhe detyra në fushën e planifi kimit.

Po sipas nenit të mësipërm, autoritetet kombëtare të planifi kimit e ushtrojnë rolin e tyre në planifi kimin e territorit në përputhje me ligjin e planifi kimit, me aktet nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, si edhe me bazën ligjore përkatëse të sektorit që çdo autoritet mbulon.

Këshilli i Ministrave vepron në nivel poliƟ k dhe ligjvënës:

x nxit poliƟ ka;

x mbështet plane;





Plani i Integruar


ose ndërvendor

PDV


lejeinfrastrukture

deklarimparaprak

KapitulliI. PLANIFIKIMI KOMBËTAR:VENDIME STRATEGJIKE PËR SHQIPËRINË

1

27

x miraton akte nënligjore (rregulloret e: ndërƟ mit, uniforme të planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit, modele të planifi kimit, regjistrit, raporƟ t të territorit, instrumenteve të veçanta të kontrollit të zhvillimit);

x miraton Planin e Përgjithshëm Kombëtar.

KKT funksionon pranë Këshillit të Ministrave dhe shtrin përgjegjësinë e vet në miraƟ min e:

x instrumenteve kombëtare të planifi kimit (plane, poliƟ ka, rregullore);

x çështjeve dhe zonave të rëndësisë kombëtare (nenet 6 dhe 32 të ligjit të planifi kimit);

x disa instrumenteve vendore dhe ndërvendore të planifi kimit (nenet 8/1, 45 dhe 89 të ligjit të planifi kimit);

x instrumenteve të integruara të planifi kimit (neni 46 i ligjit të planifi kimit);

x disa instrumenteve të kontrollit të zhvillimit (nenet 8, 8/1, 75, 77 dhe 78 të ligjit të planifi kimit dhe nenet 12 dhe 14 të VKM 502).

AKPT funksion si sekretariat i KKT; ka funksione mbështetëse dhe koordinuese për autoritetet e planifi kimit të çdo niveli, sipas përcakƟ meve të nenit 10 të ligjit të planifi kimit, si edhe të VKM nr. 1190, datë 13.11.2009 “Për mënyrën e organizimit dhe të funksionimit të Agjencisë Kombëtare të Planifi kimit të Territorit”. AKPT informohet periodikisht për ecurinë e procesit të harƟ mit të instrumenteve të planifi kimit të territorit. AKPT udhëzon dhe propozon përmirësimet e nevojshme.

Në nenet 5 deri në 11 të ligjit të planifi kimit përcaktohen rolet e autoriteteve kombëtare të planifi kimit. Pikërisht në nenin 11, gërma h, përcaktohet se ministritë dhe organet e tjera publike qendrore sigurojnë dhe zhvillojnë burimet e nevojshme njerëzore e profesionale për planifi kimin dhe zhvillimin e territorit. Kjo nënkupton se çdo ministri apo organ tjetër publik qendror duhet të krijojë një strukturë të brendshme për planifi kimin dhe kontrollin e zhvillimit të territorit. Kjo strukturë mund të jetë një drejtori, sektor, ose edhe disa specialistë, të cilët trajtojnë çështje të planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit të territorit në lidhje me sektorin që kjo ministri ose ky organ mbulon. PërcakƟ mi i strukturës bëhet në përputhje me peshën që detyrat dhe përgjegjësitë e planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit zënë në çdo ministri, apo organ tjetër publik qendror.

1.2 ObjekƟ vat e planifi kimit kombëtar dhe të integruar

ObjekƟ vat e planifi kimit kombëtar janë përcaktuar në pikën 4 të nenit 26 të ligjit të planifi kimit. Qëllimi i planifi kimit të integruar dhe fusha e Ɵ j e veprimit në territor është përcaktuar në nenin 29 të ligjit të planifi kimit. Ndërsa planifi kimi kombëtar, nga vetë emri dhe qëllimi i Ɵ j, ndërmerret në nivelin kombëtar, planifi kimi i integruar ndërmerret sipas rasteve të mëposhtme:

x nga autoritete kombëtare;

x nga një grup autoritetesh vendore;

x nga një grup autoritetesh kombëtare dhe vendore së bashku.

28 Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit

Për nga natyra e procesit dhe qëllimit të Ɵ j, planifi kimi i integruar është një lloj planifi kimi rajonal. Duke qenë se trajton shumë çështje të rëndësisë kombëtare (edhe pse në mjaŌ ras-te këto mund të përshkruhen si të interesit të përbashkët), dhe përfshin një tërësi aktorësh (pra kërkon burime njerëzore dhe fi nanciare të konsiderueshme), shpesh do ta gjejmë të realizuar ose koordinuar nga niveli qendror. Sigurisht, kjo nuk e përjashton aspak rasƟ n që planifi kimi i integruar të jetë një proces i nisur nga autoritetet vendore.

1.3 Procesi dhe instrumentet e planifi kimit

Bazuar në uniformiteƟ n mes instrumenteve të planifi kimit, siç diktohet nga neni 24 i ligjit të planifi kimit, nëse ne kombinojmë tre faktorët: niveli i planifi kimit (seksioni III kreu III i ligjit të planifi kimit), klasifi kimi i instrumenteve (neni 23 i ligjit të planifi kimit) dhe lloji i instrumenteve (seksioni I kreu III i ligjit të planifi kimit), do të përŌ ohet një listë instrumen-tesh. Këto instrumente janë paraqitur në tabelën 2. VKM 481 trajton vetëm instrumentet e përgjithshme për sa i përket strukturës, pasi pritet që çdo ministri të përcaktojë përmes një udhëzimi apo vendimi strukturën e instrumenƟ t sektorial ose ndërsektorial për planifi kimin e territorit. Sikurse përcaktohet në ligjin e planifi kimit, çdo ministri që ka kompetenca apo ndikim në territor duhet të përgaƟ të planin sektorial përkatës të planifi kimit të territorit. P.sh., Ministria e Arsimit dhe e Shkencës mund të hartojë një plan sektorial të territorit për mbulimin me univeristete dhe shkolla profesionale të gjithë vendit. Në të njëjtën mënyrë mund të planifi kojë për spitalet dhe poliklinikat apo insƟ tucionet e veta shkencore, Minis-tria e Shëndetësisë. Ministria e Punëve Publike dhe TransporƟ t mund të hartojë një plan ndërsektorial kombëtar ku të ndërthurë invesƟ met kryesore për rrugët, furnizimin me ujë, largimin dhe trajƟ min e ujërave të zeza, ndërƟ min e landfi lleve dhe riorganizimin e trans-porƟ t publik në nivel qarku (duke ruajtur autonominë vendore sipas ligjit). Në të njëjtën mënyrë mund të planifi kojë për turizmin Ministria e Kulturës etj.

Tabela 2. Instrumente të ndryshme planifi kimi në nivel kombëtar dhe të integruar

Kujdes! Nëse i referohemi nenit 24 të ligjit të planifi kimit, instrumentet e planifi kimit në nivel kombëtar (seksioni III, Kreu III i ligjit të planifi kimit), të ndara sipas llojit dhe klasifi kimit do të jenë si më poshtë:

Lloji i instrumenƟ t

Klasifi kimi PoliƟ kë Plan Rregullore

I përgjithshëm PoliƟ kë e përgjithshme kombëtare përzhvillimin e territorit.

Plan i përgjithshëm kombëtar (PPK).

Rregullore e përgjithshme kombëtare planifi kimi.

Sektorial PoliƟ kë kombëtare sektoriale për zhvillimin e territorit.

Plan kombëtarsektorial (PKS).

Rregullore sektoriale kombëtare planifi kimi.

Ndërsektorial PoliƟ kë kombëtare ndërsektoriale për zhvillimin e territorit.

Plan kombëtar ndërsektorial (PKN)

Rregullore ndërsektoriale kombëtare planifi kimi.

29

Kujdes! Nëse i referohemi nenit 24 të ligjit të planifi kimit, instrumentet e planifi kimit në nivelin e integruar (seksioni III i ligjit të planifi kimit), të ndara sipas llojit dhe klasifi kimit do të jenë si më poshtë:



I përgjithshëm PoliƟ kë e përgjithshme e integruar territoriale.

Plan i integruar i përgjithshëm (PIP).

Rregullore planifi kimi për planin e integruar të përgjithshëm.

Sektorial PoliƟ kë e integruar sektoria-le për zhvillimin e territorit.

Plan i integruar sektorial.

Rregullore planifi kimi për planin e integruar sektorial.

Ndërsektorial PoliƟ kë e integruar ndërsek-toriale për zhvillimin e territorit.

Plan i integruar ndërsektorial.

Rregullore planifi kimi për planin e integruar ndërsektorial.

Ekziston një hierarki midis planit të përgjithshëm kombëtar dhe planeve sektoriale dhe ndërsektoriale. Gjithashtu, planet kombëtare në përgjithësi i përkasin një niveli më të lartë hierarkik, se sa planet e integruara. Autoriteteve kombëtare do duhej të hartonin së pari planin e përgjithshëm kombëtar dhe më pas të hartonin planet sektoriale/ndërsektoria-le. Gjithsesi, në kushtet kur autoritetet kombëtare prej disa vitesh punojnë për të hartuar strategji sektoriale dhe ndërsektoriale, strategjia kombëtare për zhvillim dhe integrim ka kaluar dy herë nëpër ciklin e rishikimit të saj, dhe do të rishikohet sërish, si dhe një seri detyrimesh na vijnë nga insƟ tucionet europiane për të hartuar dokumente strategjike që lehtësojnë procesin tonë të integrimit, është e kuptueshme që nga pikëpamja kohore kjo hierarki në planifi kim të mos ndiqet. Nga ana tjetër, për të shmangur konfl ikte në poliƟ kat dhe planet territoriale dhe për të zbatuar parimin e zhvillimit të qëndrueshëm, autoritetet kombëtare edhe pse do tì hartojnë njëkohësisht instrumentet e tyre të planifi kimit, duhet të bashkëpunojnë ngushtësisht me njëri-tjetrin. Për këtë qëllim, ligji i planifi kimit parashi-kon procese të këshillimit dhe bashkërendimit, kontrollit të përputhshmërisë etj.

Struktura dhe formatet e planeve kombëtare dhe të integruara përcaktohen në nenet 6 dhe 35 të VKM 481. Për sa i përket procesit të harƟ mit dhe miraƟ mit të instrumenteve (kombëtare dhe të integruara), ai vjen drejtpërdrejt nga ligji i planifi kimit: seksionet I, III dhe IV të kreut IV, nenet 15, 17, 53, dhe 89 pika 1. Këto procese/procedura shpjegohen në vazhdim si më poshtë:

1. Procesi për harƟ min e poliƟ kës kombëtare të territorit.

2. Procesi për nismën dhe harƟ min e planit të përgjithshëm kombëtar.

3. Procesi për nismën dhe harƟ min e planit kombëtar sektorial dhe ndërsektorial.

4. Procesi për nismën dhe harƟ min e planit të integruar.


PoliƟ kat Kombëtare të zhvillimit të territorit mund të hartohen njëkohësisht me Planin Kombëtar përkatës.

Në çdo rast, poliƟ ka kombëtare e zhvillimit të territorit hartohet dhe/ose rishikohet sipas procedurës së më poshtme për nismën dhe harƟ min e PPK, dhe rishikohet duke zbatuar procedurën e thjeshtuar vetëm kur plotësohen kushtet, dhe në përputhje me përcakƟ min e nenit 50 të Ligjit 10119 datë 23.04.2009 „Për Planifi kimin e Territorit“.

Nisma për harƟ min e PPK merret nga Ministri përgjegjës për çështjet e planifi kimit të territorit (neni 11 dhe 33 i ligjit 10119). Çdo autoritet tjetër i planifi kimit ose palë e interesuar mund t’i kërkojë, veçmas ose së bashku, Ministrit përgjegjës për çështjet e planifi kimit të territorit marrjen e nismës për harƟ min e PPK.

Ministri përgjegjës për çështjet e planifi kimit të territorit ose palët e interesuara hartojnë një studim, që përcakton faktet dhe analizon problemet për PPK për t’u hartuar. Struktura dhe formaƟ i studimit, si pjesë e kërkesës për harƟ min e PPK, përcaktohet në nenin 6 të VKM 481, në përputhje me nenin 33 të Ligjit nr. 10119, datë 23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit“.

Ndërmarrja e çdo nisme si më lart, shoqërohet me njoŌ imin e palëve të interesuara dhe të dhënat për nismën, studimin e planin e veprimeve dhe boƟ min në Regjistër dhe mjetet tradicionale të informimit.

Nisma për harƟ min e PPK-së së bashku me studimin i paraqitet për miraƟ m KKT-së.KKT-ja pasi shqyrton kërkesën vendos:a. MiraƟ min e nismës.b. MiraƟ min me ndryshime. c. Shtyrjen për shqyrƟ m të mëvonshëm. ç. MosmiraƟ min.

Vendimi i KKT-së botohet në Regjistër.

31

Proceset dhe autoritetet për harƟ min dhe miraƟ min e Planit të Përgjithshëm Kombëtar (PPK)përshkruhen me hapat e procedurës së mëposhtme:

1. PPK-ja hartohet nga grupet e punës me ekspertë, sipas përcakƟ mit të nenit 35 të Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”.

2. Bashkërendimi e këshillimi i projekƟ t të PPK-së, sipas situatave specifi ke dhe kompleksiteƟ t të Ɵ j, zhvillohen sipas fazave të mëposhtme:a. Këshillimi i idesë ose i pjesëve të veçanta të planit.b. Këshillimi në tërësi i planit.3. AutoriteƟ përgjegjës për harƟ min e instrumenƟ t zgjedh, sipas rasƟ t, nëse do të kryejë bashkërendim dhe këshillim me një apo dy faza.

4. Afatet e shprehjes së qëndrimit nga autoritetet e tjera të planifi kimit dhe palët e interesuara fi llojnë të nesërmen e datës së boƟ mit në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit të projekƟ t përfundimtar të instrumenƟ t kombëtar të planifi kimit nga autoriteƟ përgjegjës për harƟ min e Ɵ j dhe janë, si rregull, si më poshtë:a. 30 ditë, në rasƟ n e bashkërendimit e këshillimit të idesë ose të çdo pjese të veçantë të planit.b. 60 ditë, për bashkërendimin e këshillimin tërësor të planit.5. Çdo autoritet i planifi kimit, sipas sferës së juridiksionit dhe përgjegjësisë së përcaktuar nga legjislacioni në fuqi, ose palë e interesuar ka të drejtë të paraqesë vërejtje apo propozime për projekƟ n e PPK-së gjatë periudhës së bashkërendimit e këshillimit të Ɵ j. Vërejtjet apo propozimet botohen në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.

6. Çdo vërejtje e bërë duhet të jetë e argumentuar dhe të shoqërohet me sugjerime të qarta, në mënyrë që t’i japë mundësi autoriteƟ t përgjegjës për harƟ min e PPK-së të kuptojë përmbajtjen e saj e të mund të bëjë ndryshimet përkatëse për trajƟ min në mënyrë të arsyeshme të vërejtjes.

7. Mosparaqitja e vërejtjeve apo propozimeve brenda afateve të përcaktuara në këtë nen, vlerësohet pranimi i heshtur i projekƟ t të PPK-së, përveç rasteve të pamundësisë për shkaqe të përligjura e të pavarura nga subjekƟ në ł alë, e cila duhet të njoŌ ohet në mënyrë të argumentuar, sipas përcakƟ meve të Kodit të Procedurave AdministraƟ ve, për rivendosjen në afat.

8. Për qëllimet e bashkërendimit e të këshillimit, autoriteƟ përgjegjës për harƟ min e PPK-së shqyrton vërejtjet apo propozimet e autoriteteve të tjera të planifi kimit, palëve të interesuara ose publikut, brenda 30 ditëve nga mbarimi i afateve të përcaktuara në këtë procedurë.

9. Në rastet kur, si pasojë e procesit të bashkërendimit e të këshillimit, vërejtjet apo propozimet e bëra prekin ndjeshëm elemente thelbësore dhe përmbajtjen bazë të projekƟ t të PPK-së, autoriteƟ përgjegjës për harƟ min, kryesisht ose me kërkesë të autoriteteve

PODGORICANISH

SHKUP

JANINE

IGUMENICE

SELANIK

DR-TR-EL

SH-LE

KU-DI

KO-PG

SR-GJ

VL-FR

LU-BR

Ndermarrja e çdo nisme shoqërohet me njoŌ imin e palëve të interesuara në

proces.

Ministri ndërmerr nismën për harƟ min e IKP (PPK)

Çdo Autoritet tjetër mund të propozojë ndërmarrjen e

nismës.

Botohet në Regjistër.

Hartohet Studimi: 1. Përcakton faktet.

2. Analizon problemet. 3. Plani i veprimit.

Vendimi i KKT botohet në Regjistër.

KKT miraton nismën dhe Studimin.

Ngrihet një komitet ndërministror me për-

faqësues të autoriteteve të planifi kimit dhe AKPT.

Proces DIALOGU + Bashkërendimi.

Nis procesi i harƟ mit të IKP (PPK) nga AutoriteƟ

Përgjegjës.

Këshillohet me AKPT dhe palët e interesuara.

Bar

Shengjin

DR-TR

Vlore

Sarande

NishSarajevo

PR

SK

SEL

Instambul

Igumenice

Figura 7. Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të PPK

33

30 ditë - këshillimi i idesë ose të çdo pjese të veçante

të projekƟ t.

60 ditë - këshillimi tërësor i projekƟ t.

30 ditë pas përfundimit të procesit të Bashkërendimit

organizohet seanca e dëgjimit publik.

KKT nuk e miraton projekƟ n.

ProjekƟ Përfundimtar i paraqitet për miraƟ m KKT

(në rasƟ n e PPK).

30 ditë pas perfundimit të dëgjesave publike, AKPT

shqyrton përputhshmërinë me dispozitat ligjore dhe

instumentet në fuqi.

Publikohet në Regjistër brenda 15 ditëve nga

data e miraƟ mit.

KKT miraton ProjekƟ n.

Figura 6. Skema konceptuale, pjesë e analizës për PPK (fq.32-33)

Burimi: Eranda Janku, U_POLIS, 2011.

centr

al ba

lkan r

oute

W- D

IAGONAL

wester

n balk

an ro

ute

S- DIA

GONAL

south

ern b

alkan

route

centr

al ba

lkan r

oute

Ancona/ Rome

Bari/ Sicily/ Napoli

Milan/ Trieste/ EU

Durres/ Tirane/ Elbasan

Sarande/ Corfuz/ Igumenice Athine/ Greek Archipelagos

Skopje/ Tetovo/ SelanikIstambul

Bucharest/ Constanca

Dubrovnik/ Zagreb/ Sarajevo Beograd/ Budapest/ Vienna

Nish/ Sofje/ PristinaBar/ Podgorice/ Kotor

C- DIA

GONAL

E- DIAGONAL

east balkan route

A1- DIAGONAL

adriatic sea route

A2


të planifi kimit dhe/ose propozim të palëve të interesuara, kryen një proces të dytë bashkërendimi ose këshillimi, sipas përcakƟ meve të kësaj procedure. Ai shqyrton vërejtjet apo propozimet dhe ndryshon projekƟ n, ose shpreh qëndrimin e Ɵ j të argumentuar të mospërfshirjes në projekt të vërejtjeve apo propozimeve para paraqitjes së Ɵ j për miraƟ m.

10. Përmbledhja e vërejtjeve apo propozimeve, gjatë procesit të bashkërendimit dhe këshillimit, i bashkëlidhen projekƟ t të PPK-së, të paraqitur për miraƟ m dhe botohet së bashku me të në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.

11. AutoriteƟ përgjegjës për harƟ min e PPK-së brenda 30 ditëve nga përfundimi i afaƟ t të parashikuar në pikën 4 më sipër, organizon një ose më shumë seanca dëgjimi publik për secilën nga fazat e bashkërendimit e këshillimit, pas kryerjes së tyre. Dëgjimi publik kryhet para çdo vendimmarrjeje planifi kuese dhe përsëritet sipas nevojës për informimin e plotë të palëve të interesuara dhe zgjidhjen e konfl ikteve. Në ditën e boƟ mit në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit të projekƟ t të PPK-së, autoriteƟ përgjegjës njoŌ on vendin, datën dhe orën e çdo seance të dëgjimit publik. NjoŌ imi publik kryhet të paktën 30 ditë para një vendimmarrjeje publike e botohet në Regjistër dhe në dy gazeta me qarkullim më të madh ose në organe të tjera të medias.

12. Palët e interesuara e publiku kanë të drejtë, gjatë periudhës nga data e njoŌ imit, deri në datën e përcaktuar të dëgjimit publik, të kenë akses në materialet e informacionet që lidhen me PPK-në, përfshirë përmbledhjen e procesit të bashkërendimit e këshillimit, të kryer sipas kësaj procedure dhe në vërejtjet, propozimet e përfundimet e arritura gjatë këƟ j procesi. Aksesi i tyre sigurohet, paraprakisht, në kohë të mjaŌ ueshme e në mënyrë efekƟ ve nëpërmjet Regjistrit, sipas mjeteve tradicionale të informimit dhe në mjediset e autoriteƟ t përgjegjës, gjatë orarit të Ɵ j zyrtar.

13. Në rastet kur projekƟ i PPK-së rishikohet nga autoriteƟ përgjegjës, në bazë të vërejtjeve e propozimeve të bëra gjatë dëgjimit publik, për çështje thelbësore të përmbajtjes së Ɵ j, autoriteƟ përgjegjës i planifi kimit organizon një dëgjim publik shtesë, sipas përcakƟ meve të mësipërme të përshkruara në këtë procedurë.

14. Përmbledhja e vërejtjeve apo propozimeve gjatë procesit të dëgjimit publik i bashkëlidhen projekƟ t të PPK-së, të paraqitur për miraƟ m dhe botohet së bashku me të në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.

15. Personat fi zikë apo juridikë, që ndodhen në zonën e planifi kimit ose që kanë informacion apo të dhëna për të duhet, kur u kërkohet dhe për aq sa kanë mundësi të bëjnë një gjë të Ɵ llë, t’i japin autoriteƟ t përkatës të planifi kimit ose çdo personi të autorizuar, pa kundërshpërblim, informacionin që disponojnë, i cili mund të nevojitet gjatë procesit të harƟ mit të PPK-së. AutoriteƟ i planifi kimit ose personi i autorizuar sigurojnë ruajtjen e administrimin e informacionit të marrë gjatë procesit të harƟ mit të PPK-së dhe e bëjnë këtë informacion të disponueshëm për publikun.

16. Projekt akƟ së bashku me përmbledhjen e vërejtjeve apo propozimeve, i paraqiten

35

AKPT-së, sipas procedurës së përcaktuar në Rregulloren e Funksionimit dhe të Organizimit të AKPT-së, nga AutoriteƟ Përgjegjës për përgaƟ tje, për shqyrƟ m përfundimtar nga KKT-ja.

17. AKPT-ja, kur ka arsye për të besuar se dispozitat e ligjit të planifi kimit nuk janë zbatuar gjatë harƟ mit të një plani, mund të shqyrtojë, brenda 30 ditëve nga përfundimi i afateve të përcaktuara më sipër për bashkerendimin dhe dëgjimin publik, përputhshmërinë e projekƟ t përfundimtar të PPK-së, të paraqitur për miraƟ m, me dispozitat ligjore e nënligjore në fuqi në fushën e planifi kimit të territorit dhe, së bashku me ministritë përkatëse për instrumentet e planifi kimit në fuqi, ia përcjell KKT-së përfundimet dhe propozimet përkatëse, për trajƟ min e mangësive.

18. Pasi shqyrton projekƟ n e paraqitur KKT-ja vendos:a. MiraƟ min e PPK-së dhe përcjelljen për miraƟ m përfundimtar nga Këshilli i Ministrave.b. MosmiraƟ min dhe kthimin e akƟ t për rishqyrƟ m.

19. Në rasƟ n e kthimit të akƟ t për rishqyrƟ m, AutoriteƟ propozues në bashkëpunim me AKPT-në, kyen procesin e duhur të rishqyrƟ mit.

20. Brenda 15 ditëve nga data e miraƟ mit, PPK, së bashku me materialet shoqëruese, botohen në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.

21. PërcakƟ met e pikave të mësipërme të kësaj procedure zbatohen edhe për kërkesa, që lidhen me ndryshimin ose shfuqizimin e PPK-së, në pjesë të caktuara ose në tërësi.

22. PPK i vihet në dispozicion publikut, në çdo kohë dhe gjatë të gjithë periudhës që qëndron në fuqi. Kushdo ka të drejtë të konsultojë PPK-në e miratuar dhe shtojcat e Ɵ j. Aksesi i publikut sigurohet pranë çdo autoriteƟ përgjegjës të planifi kimit, të AKPT-së dhe në insƟ tucionin e prefekƟ t të qarqeve përkatëse.

Proceset dhe autoritetet për harƟ min dhe miraƟ min e Planit Kombëtar Ndërsektorial (PKN) përshkruhen sipas hapave të procedurës së mëposhtme:

1. HarƟ mi dhe miraƟ mi i PKN-së mbështetet në planet kombëtare, ndërsektoriale dhe sektoriale, në rastet kur këto janë miratuar më parë. Planet kombëtare të llojeve të tjera, sipas përcakƟ meve të ligjit nr.10119, datë 23.4.2009, “Për planifi kimin e territorit”, hartohen e miratohen në përputhje me PKN-në.

2. Nisma për harƟ min e PKN-së merret nga Ministri/Ministrat përgjegjës për sektorët (neni 11, 33 dhe 35 i ligjit 10119). Çdo autoritet tjetër i planifi kimit ose palë e interesuar mund t’i kërkojë, veçmas ose së bashku, Ministrit/Ministrave përgjegjës për sektorët, marrjen e nismës për harƟ min e PKN-së.

3. Ndërmarrja e çdo nisme sipas përcakƟ mit të pikës 2 të kësaj procedure, shoqërohet me njoŌ imin e palëve të interesuara dhe të dhënat për nismën, studimin e planin e veprimeve dhe boƟ min në Regjistër dhe mjetet tradicionale të informimit.


4. Nisma për harƟ min e PKN-së së bashku me studimin i paraqitet për miraƟ m KKT-së.

5. KKT-ja pasi shqyrton kërkesën vendos:a. MiraƟ min e nismës. b. MiraƟ min me ndryshime.c. Shtyrjen për shqyrƟ m të mëvonshëm.ç. MosmiraƟ min.

6. Vendimi i KKT-së botohet në regjistër.

7. Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të PKN kryhet sipas hapave n¬ vazhdim t¬ p¬rshkruara m¬ lart p¬r procedur¬n e harƟ mit t¬ PPK, dhe harƟ mi i PKN realizohet nga grupet e punës me ekspertë, sipas përcakƟ mit të nenit 35 të Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 “Për planifi kimin e territorit”.

8. KKT kryen miraƟ min përfundimtar të PKN.

Proceset dhe autoritetet për harƟ min dhe miraƟ min e Planit Kombëtar Sektorial (PKS) përshkruhen sipas hapave të procedurës së mëposhtme:

1. HarƟ mi dhe miraƟ mi i PKS-së mbështetet në planet kombëtare, ndërsektoriale dhe sektoriale, në rastet kur këto janë miratuar më parë. Planet kombëtare të llojeve të tjera, sipas përcakƟ meve të Ligjit nr.10119, datë 23.4.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”, hartohen e miratohen në përputhje me PKS-në.

2. Nisma për harƟ min e PKS-së, në rastet kur nuk është përcaktuar me vendim të KKT-së, sipas përcakƟ mit të nenit 32 të Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 “Për planifi kimin e territorit”, merret dhe miratohet me urdhër të Ministrit përgjegjës, i cili miraton planin përkatës të veprimeve harƟ min e projekƟ t të PKS-së .

3. Ndërmarrja e çdo nisme sipas përcakƟ mit të pikës 2 të kësaj procedure, shoqërohet me njoŌ imin e palëve të interesuara dhe të dhënat për nismën, studimin e planin e veprimeve dhe boƟ min në Regjistër dhe mjetet tradicionale të informimit.

4. Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të PKS kryhet sipas hapave në vazhdim të përshkruar më lart për procedurën e harƟ mit të PPK-së, dhe Ministri përgjegjës ngre grupin ministror për harƟ min e PKS, i cili realizon procesin e bashkërendimit në përputhje me sa përcaktohet në nenin 36, dhe pikën 3 të nenit 34 të Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”.

5. KKT miraton përfundimisht PKS-në.

37

Procedurat dhe autoritetet për harƟ min e Planeve të Integruara, janë si më poshtë:

1. Planet e Integruara hartohen sipas kësaj procedure:

a. Çdo Autoritet Planifi kimi i interesuar në harƟ min e Planit të Integruar (PI), i paraqet, Autoritevet të tjera të Planifi kimit të përfshira ose që mund të përfshihen në procesin e harƟ mit te PI-së, kërkesën për marrjen e nismës për harƟ min e PI-së dhe harƟ min e Mar-rëveshjes për krijimin e SubjekƟ t të Kompetencave të Përbashkëta sipas përcakƟ meve të neneve 15 dhe 16 të Ligjit 10119 datë 23.04.2009 “Për planifi kimin e territorit.b. Autoritetet e Planifi kimit, shqyrtojnë kërkesën dhe në rast pranimi, nënshkruajnë Mar-rëveshjen Specifi ke për Krijimin e SubjekƟ t të Kompetencava të Përbashkëta.c. Këshillat e bashkive / komunave / qarqeve, që janë subjekt i gërmës (b) të pikës 1 të kësaj procedure, raƟ fi kojnë Marrëveshjen për krijimin e SubjekƟ t të Kompetencave të Përbashkëta, ndërsa për Autoritetet Kombëtare, raƟ fi kimi bëhet nga Këshilli i Ministrave. ç. Procesi i hartimit dhe miratimit të PI-së, është i njëjtë me atë të përcaktuar në proce-durat për nismën dhe harƟ min/procesin e PPV, të paraqitur më poshtë në manual, për sa kohë nuk përcaktohet ndryshe në këtë procedurë. d. Organet miratuese të Kerkesës për ndërmarrjen e iniciaƟ vës dhe Projekt Planit, janë të gjithë Këshillat e bashkive, komunave dhe/ose qarqeve të përfaqësuara në Marrëveshjen Specifike dhe Këshilli i Ministrave.dh. SubjekƟ i kompetencave të përbashkëta i dërgon ministrisë/ministrive përgjegjëse, PI-në e miratuar dhe projekƟ n përfundimtar të propozimeve përkatëse për ndryshimin e instrumenƟ t kombëtar të planifi kimit, në rastet kur PI-ja duhet të harmonizohet me instrumente kombëtare në fuqi të planifi kimit dhe mund të kërkojë ndryshime, për të siguruar përputhshmëri me sa përcaktohet në to, brenda 15 ditëve nga data e miraƟ mit të PI-së nga këshillat të qeverisjes vendore që preken nga zbaƟ mi i PI-së.e. PI-ja e miratuar jepet për shqyrƟ m e miraƟ m përfundimtar KKT-së, sipas procedurës së përcaktuar në rregulloren për funksionimin dhe organizimin e AKPT-së. ë. Aktet e miraƟ mit dhe planet përkatëse sipas përcakƟ meve të këƟ j neni, botohen në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit brenda 15 ditëve nga data e mira-Ɵ mit.

Në mënyrë të përmbledhur, proceset për harƟ min e planeve, sikurse u paraqitën më lart, ndryshojnë në aspektet e mëposhtme:

x Nisma për PPK-në merret nga Ministri për planifi kimin. PPK-ja realizohet nga një grup ndërministror dhe miraƟ mi përfundimtar bëhet nga KKT-ja dhe më pas nga Këshilli i Ministrave.

x Nisma për PKS-në merret nga Ministri që mbulon sektorin përkatës. PKS-ja realizo-het nga një grup ministror dhe miraƟ mi përfundimtar bëhet nga KKT-ja.


x Nisma për PKN merret nga Minsitri/ministrat që mbulojnë sektorët përkatës. PKS realizohet nga një grup ministror (2-3 sektorët subjekt i PKN-së mund të mbulohen nga një minsitri) ose ndërministror dhe miraƟ mi përfundimtar bëhet nga KKT-ja.

x Nisma për PIP-in (ose PI-në sektoriale/ndërsektoriale) merret nga një prej auto-riteteve të interesuara por i paraqitet për miraƟ m të gjitha autoriteteve që preken nga PIP (në nivel qendror dhe vendor). Veç nismës, miratohet dhe raƟ fi kohet nga palët edhe marrëveshja për krijimin e subjekƟ t të kompetencave të përbashkëta, i cili do të hartojë PIP-in. PIP miratohet nga të gjitha autoritetet e planifi kimit të përfshira në harƟ m (nivel vendor dhe qendror) dhe miraƟ mi përfundimtar bëhet nga KKT-ja.

Veç planeve, instrumente të tjera kombëtare të rëndësishme janë poliƟ kat dhe rregulloret e planifi kimit. VKM-ja 481 trajton për nga struktura dhe formaƟ dhe procesi edhe poliƟ -kat dhe rregulloret kombëtare të planifi kimit, bazuar në nenet 20, 22, 24 dhe 26 të Ligjit nr.10119, dt. 23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”. Pavarësisht hierarkisë detyruese mes instrumenteve: poliƟ ka si niveli më i lartë, plani si zbërthim i poliƟ kës dhe rregullorja e planifi kimit si instrument për zbaƟ min e planit, kur planifi kojmë në nivel kombëtar këto tri instrumente realizohen brenda një procesi. Kjo ndodh pikërisht për shkak të lidhjes së ngushtë që ekziston mes tyre. Gjithashtu, kur disa instrumente kombëtare janë përgaƟ tur më parë, PPK bazohet në to (pika 2, neni 26 i ligjit të planifi kimit), ose mund të koordinojë për të refl ektuar propozimet e veta si ndryshime në instrumentet ekzistuese.

Gjithashtu, një hap shumë i rëndësishëm në procesin e planifi kimit kombëtar (neni 32 i ligjit të planifi kimit) është përcakƟ mi i çështjeve (dhe zonave) të rëndësisë kombëtare. Për sa i përket kësaj të fundit, përcakƟ mi ligjor bëhet në nenin 6 të ligjit të planifi kimit, ndërsa pro-cesi jepet në nenin 32 të po këƟ j ligji. Në fi gurën 8 përmblidhet ky proces. Rëndësia kom-bëtare përcaktohet në mënyrë të pavarur nga instrumentet e tjera kombëtare. Megjithatë, sugjerohet që kur hartohet një plan kombëtar, në procesin e Ɵ j të rishikohen plotësisht ose pjesërisht edhe çështjet e rëndësisë kombëtare.

39

Ministritë ose organe të tjera qendrore apo vendore i propozojnë

AKPT-së ndërmarrjen e nismës

1 Seancë dëgjese publike.

PërgaƟ t PROJEKT AKTIN: 1. Karakterin e ÇRK, kufi jtë,

vendndodhjen. 2. Bazën ligjore.

3. Synimet dhe objekƟ vat. 4. Pezullimin e zhvillimit.

5. AutoriteƟ n e planifi kimit që ngarkohet për harƟ m. 6. Procesin e marrjes së

sygjerimeve.

Botohet në Regjistër.

Vërejtje dhe propozime nga palët e interesuara.

AKPT dhe Ministria perkatëse refl ekto-

jnë vërejtjet, ose japin arsyet e argumenƟ mit

të mosrefl ekƟ mit të vërejtjeve.

Brenda 30-ditëve nga data e organizimit të dëgjimit publik, AKPT i dërgon për miraƟ m

KKT-së PROJEKTAKTIN.

KKT nuk e miraton PROJEKT AKTIN.

Brenda 10 ditëve Vendimi i KKT botohet

në Regjistër.

KKT e miraton PROJEKT AKTIN.

Vendos pezullimine zhvillimit.

AKPT propozon përcak-Ɵ min e një çështje të

rëndësisë kombëtare në planifi kim.

Figura 8. Procesi për përcakƟ min e çështjeve të rëndësisë kombëtare

X muaj - në varësi të metodologjisë dhe burimeve që do të përdoren.

Dëgjesë publike


LUGINA E KIRIT

Figura 10. Skema konceptuale, pjesë e analizës së PI

TOKAT

TOKË E HIRTË KAFE

TOKË ALUVIONALE

KUOTAT E RELIEVIT

52525

SEKSIONI D-D’

SEKSIONI C-C’

MBULESA E TOKËS

PYLL AHU

KULLOTA SHKURRE DRURË FRUTORË

PYJE LISI TOKË BUJQËSORE

41

Zona karstike

Toka Aluvionale Toka te KafenjtaToka te Kafenjta Magnezite

Maja me e larte/ulet

541,7m 35,0m

8 balle9 balle

Zona tektonike

Erozion Miniera Bakri SizmicitetiRreshqitje

Depozitime FlishoreKodra e Shllimit

Shtresa Tokesore dhe Ujorere

dra e Shllimit

Jubani (Ferracuk)))

dddrdd e mmim

acuk)

KKodKKK e She hlleee hhSh

MORFOLOGJIA

TOKAT

RREZIQET

Tropojë

B.Curri

Krumë

KukësFushë Arrëz

Pukë

Vau i Dejës

Shkodër

Fierzë

Peshkopi

Librazhd

Përrenjas

Pozicionimi

Burimi: E. Janku, F. Imami, F. Meçaj, K. Dhrami, M. Disha, U_POLIS, 2011.

LUGINA E DRINIT

Prerje tërthore e korridorit

KORRIDOR I NDËRPRERË TERREN I PAQËNDRUESHËM/ZHURË

KORRIDOR I NDARË NGA DELUVIONET

NDARJE NGA RRUGA KRYESORE

NDËRPRERJE PËR SHKAK TË RRËSHQITJEVE

KORRIDOR I NDËRPRERË NGA SKARPATET

zonë

nat

yror

e

skar

pat

zonë

urb

ane

TARR

ACA

2

skar

pat

zonë

buj

qëso

reTA

RRAC

A 1

shtr

aƟ i

lu

mit

zonë

buj

qëso

reTA

RRAC

A 1

skar

pat

zonë

nat

yror

e

Shtresa tokësore dhe ujore

Pozicionimi

Erozion RrëshqitjeMaja më

e lartëMiniera

bakri SizmiciteƟ

Zona karsƟ ke

Zona tektonike

DepoziƟ me fl ishtore

Toka aluvionale

Toka të kafenjta

Toka të kafenjta

magnezite

MORFOLOGJIA

TOKAT

InterpreƟ mi i korridorit


Plani i Integruar (i Përgjithshëm), sikurse përcaktohet në ligjin e planifi kimit, pëmban një dimension të thellë mjedisor, që i vishet analizave dhe zgjidhjeve ekonomike. Për shkak të këƟ j dimensioni, PI shpesh mund të përzgjidhet të hartohet për zona që përputhen me një ekosistem të rëndësishëm që duhet të ruhet, ose me një pellg ujëmblëdhës (ose një pjesë strategjike të Ɵ j). Struktura e PIP është përcaktuar në nenin 35 të VKM-së 481, bazuar në nenet 24, 29 dhe 46 të ligjit të planifi kimit. Gjithsesi, skemat e kësaj fi gure synojnë të trego-jnë se si mund të realizohen disa nga analizat e rëndësishme në kuadër të PIP.

DurrësTIRANË

Vore

Fushë KrujëKrujë

Mamurras

Laç

MilotLezhë

Shëngjin

Ulqin

Burrel

Dibër e Madhe

Peshkopi

Tetovë

Shkodër

PODGORICA

PukëFusharrës

Rubik

Rrëshen

Fan

Kukës

SHKUPSHKUP

Prizren

Bajramcurr

Gjakovë

Pejë

Rahovec

Lipjan

Ferizaj

Gjilan

Mitrovicë

Nish

Elbasan

StrugëKavajë

Rrogozhinë

Lushnje

Fier

Vlorë

Berat

Morinë

ësTIRA

Vore

ëK

ç

Rubik

Rrësh

Fa

ovecc

an

Rajon METROPOLITAN.Motorri shqipëtar ekonomik.Porta hyrëse e vendit.

Potencial kulturor-historikVlera peisazhistike.

Zonë ish-industriale.Zonë bregdetare. Qendra kurative me ujëra termale.Zonë bujqësore.

Zonë strategjike infrastrukturore.Potencial natyror. Vlera peisazhistike.Zone ish-industriale.Tradita dhe kultura.

Nyje lidhese ndërmjet dy vendeve.Pasuri minerare të mëdha.Potencial per zhvillimin e industrisë.Potencial turistik. Vlera monumentale.

Potencial kulturor-historik.Vlera arkitekturore.Zhvillim i turizmit malor.Traditë në vreshtari.

Kukës

Prizren

Morinë

Potencial për zhvillimin ekonomik.Motorri i zhvillimit ekonomik të Kosovës.Porta hyrëse e Kosovës.Metropoli kryesor i Kosovës.

Mamurras

Laç

Milot

Vore

PRISHTINË

Durrës

Fushë Krujë

ç

ANALIZA E KORRIDORIT - EVIDENTIMI I POTENCIALEVE DHE POLEVE TË ZHVILLIMIT

Burimi: E. Janku, U_POLIS, 2011.

43

LEZHA

DU

RRËS

TIRANË

KRUJË

KURBIN

MIRD

ITËKU

KËS2 Bashki

1 Bashki

2 Bashki2 Komuna

2 Bashki

3 Bashki16 Komuna

2 Komuna

5 Komuna

14 Komuna

4 Bashki

1 Bashki 9 Komuna

6 Komuna

DURRËS VORË

KAMZË

FUSHË-KRUJË

TIRANË

MIRDITA

KUKËS

MILOT

SHKUP

TROPOLITAN.qipëtar ekonomik.se e vendit.

kulturor-historikazhistike.

ndustriale.detare. rative me ujëra termale.ësore.

egjike infrastrukturore.natyror. azhistike.ndustriale.e kultura.

se ndërmjet dy vendeve.erare të mëdha.

per zhvillimin e industrisë.uristik. umentale.

kulturor-historik.ekturore.urizmit malor.vreshtari.

për zhvillimin ekonomik.hvillimit ekonomik të Kosovës.se e Kosovës.kryesor i Kosovës.

Mamurras

Laç

Milot

Lipjanan

Krujë

TIRANË

“HUB” EUROPEAN

URË

METROPOL BALLKANIK

VRESHTA

QYTETE BINJAKË/ URË

TRASHËGIMI KULTURORE

AGRO INDUSTRI

“HUB” MESDHETAR

Vore

Rubik

Rrëshen

Fan

Prizren

Rahovec

PRISHTINË

NISH

MorinëKukës

Durrës

Fushë Krujë

ç

Burimi: E. Janku, U_POLIS, 2011.


1.4 Shembuj krahasues nga vendet europiane

Figu

ra 1

1. S

truk

tura

hap

ësin

ore

kom

bëta

re: e

kono

mi,

infr

astr

uktu

rë, u

rban

izim

Buri

mi:

Plan

ifi ki

mi H

apës

inor

Kom

bëta

r - K

rijim

i i h

apës

irave

për

zhv

illim

, 200

6 H

olla

ndë

NaƟ

ona

l Gui

delin

es (2

006

NaƟ

ona

l Spa

Ɵ al S

trat

egy

- Cre

aƟ n

g Sp

ace

for D

evel

opm

ent)

, Net

herla

nd

Stru

ktur

a H

apës

inor

e Ko

mbë

tare

për

fshi

n zo

na d

he rr

jete

që

janë

ven

dim

tare

në

funk

sion

imin

e

stru

ktur

ës h

apës

inor

e të

Hol

andë

s. P

ër k

ëto

elem

ente

, qev

eria

qën

dror

e m

bart

një

për

gjeg

jësi

m

ë të

mad

he. K

ëto

elem

ente

për

faqë

sojn

ë pr

ojek

te k

ompl

ekse

dhe

/ose

të s

htre

njta

, të

cila

t kë

rkoj

në p

ërfs

hirje

n e

qeve

risë

qend

rore

. Në

kont

eks!

n ur

ban,

kët

o ja

në e

lem

ente

dhe

pro

jekt

e që

lind

in n

ga z

hvill

imet

në

ekon

omi,

infr

astr

uktu

rë d

he u

rban

izim

; veç

e v

eç d

he b

ashk

aris

ht.

shtr

esa

sipë

rfaq

ësor

e

urba

nizi

mi

topo

grafi

a e

thje

shtu

ar

kufir

i i Z

onës

Eko

nom

ike

Eksk

luzi

ve (Z

EE)

dhe

Zonë

s 12

-milj

e në

De!

n e

Veriu

t

rrje

! ur

ban

kom

bëta

r

rrje

! ur

ban

në s

htet

et fq

inj (

udhë

zues

)

proj

ekte

t kry

esor

e në

niv

el k

ombë

tar

akse

t kry

esor

e të

tran

spor

!t: u

ji

tran

spor

! kr

yeso

r: h

ekur

udha

lidhj

a m

e Zu

irder

zee

/ lid

hja

që m

ungo

n m

e IJz

eren

Rijn

akse

t kry

esor

e të

tran

spor

!t: a

utos

trad

a

lidhj

a m

e au

tost

radë

, që

mun

gon

kurs

det

ar /

lund

rimi

infr

astr

uktu

rë

zona

kry

esor

e ek

onom

ike

zona

kry

esor

e ek

onom

ike

në s

htet

et fq

inje

(udh

ëzue

se)

port

kry

esor

port

inte

ligje

nt

port

-jesh

il

Har

ta B

: Str

uktu

ra H

apës

inor

e Ko

mbë

tare

:ek

onom

i, in

fras

truk

turë

, urb

aniz

im

ekon

omi

45





Plani i Integruar


ose ndërvendor

PDV


lejeinfrastrukture

deklarimparaprak

KapitulliII. PLANIFIKIMI VENDOR:ZHVILLIMI I TERRITORIT NË UDHËKRYQIN URBAN-RURAL

2

“Çdo person fi zik gëzon zotësi të plotë dhe të barabartë për të pasur të drejta dhe detyrime civile, brenda kufi jve të caktuar me ligj.” (neni 1, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).

“Pronarët duhet tù përmbahen rregullave të caktuara në planet rregulluese ose në dispozita të veçanta, për ngritjen e ndërtesave të reja, për rindërƟ min ose ndryshimin e tyre, për largësitë ndërmjet ndërtesave, për çeljen e dritareve, puseve, gropave e të punimeve të tjera të kësaj natyre.” (neni 160, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”)

Ndërkohë që popullsia urbane dhe qytetet në Shqipëri sa vijnë dhe rriten, toka bujqësore është në krizën e humbjes dhe fragmenƟ mit të saj. Pronarët e tokave, veç zgjidhjes së konfl ikteve të herëpashershme mbi pronësinë, janë vazhdimisht duke menduar se si të zhvillojnë tokën për të marrë fi Ɵ min maksimal, pavarësisht nëse prona e tyre ndodhet në një zonë urbane, bujqësore, pyll, kullotë, zonë e mbrojtur, breg ujor etj. Në këtë ekonomi tregu në ndërƟ m, konfl ikte të Ɵ lla sa vijnë dhe shtohen dhe të gjitha janë pjesë e një sfi de madhore për pushteƟ n vendor: Si të tranzitojmë në mënyrë të qëndrueshme nga përdorimet rurale në ato urbane? A duhet të kënaqim vetëm nevojat e pronarëve individë apo edhe të shoqërisë? A mundemi të lejojmë një transformim të vazhdueshëm të tokës bujqësore në urbane? Këto pyetje të rëndësishme, dhe shumë të tjera, gjejnë përgjigje në kapitullin e dytë të këƟ j manuali, si më poshtë vijon.

”1. Në tokat bujqësore të kategorisë së parë, të dytë, të tretë dhe të katërt të boniteƟ t, miraƟ mi i kalimit të sipërfaqeve për ndërƟ me bëhet me vendim të Këshillit të Ministrave, vetëm për rastet e domosdoshme ...

2. Studimet dhe propozimet për ndërtime, sipas pikës 1 të këtij neni, përfshirë edhe zgjerimin e vijave kufizuese të qendrave të banuara, përgatiten dhe paraqiten për miratim nga institucioni shtetëror, që mbulon veprimtaritë ndërtimore dhe, në çdo rast, kanë për bazë zbatimin e detyrimeve, që rrjedhin nga pika 2 e nenit 14 të Ligjit nr. 9244, datë 17.6.2004 “Për mbrojtjen e tokës bujqësore”.

47

3. Ndryshimi i tokave bujqësore të kategorive nga V deri në X të boniteƟ t në kategori të resurseve të tjera, si tokë urbane (truall), si dhe për veprimtari minerare e gjeologjike, për gurore e kariera, bëhet si më poshtë:a) për sipërfaqe deri në 30 ha, me vendim të Këshillit të Ministrave.b) për sipërfaqe mbi 30 ha, me ligj të veçantë.…5. Kalimi i tokës bujqësore në kategori të tokës së pafrytshme dhe anasjelltas bëhet si më poshtë:a) për sipërfaqe deri në 30 ha, me vendim të Këshillit të Ministrave.b) për sipërfaqe mbi 30 ha, me ligj të veçantë.… (Neni 11/1, Ligji nr. 10257, datë 25.3.2010, “Për disa ndryshime dhe shtesa në Ligjin nr. 8752, datë 26.3.2001 “Për krijimin dhe funksonimin e strukturave për administrimin dhe mbrojtjen e tokës”).

“1. Ndalohet veprimtaria ndërƟ more në tokat bujqësore, me përjashƟ m të rasteve të parashikuara në pikën 2 të këtij neni.

2. Propozimi për zgjerimin e vijës kufi zuese8 të ndërƟ mit në hapësirat e tokës bujqësore bëhet në bazë të studimeve rajonale dhe masterplaneve, vetëm kur është vërtetuar dhe argumentuar:

a) mungesa e plotë e sipërfaqeve të tjera fi zike me tokë urbane të lirë, brenda vijave kufi zuese të ndërƟ mit;b) mungesa e sipërfaqeve me tokë urbane, që mund të ripërdoret nëpërmjet prishjes së ndërƟ meve të vjetra dhe kryerjes së ndërƟ meve te reja, në përputhje me rregullat dhe normat urbanistike;c) mungesa e tokave të tjera të pafrytshme ose me vlera më të ulëta pjellorie natyrore, sipas boniteƟ t.… (Neni 14 “Mbrojtja e tokës bujqësore nga ndërƟ met”, Ligji nr.9244, datë 17.6.2004 “Për mbrojtjen e tokës bujqësore”).

2.1 InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit

P.1 Cilat janë insƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit në nivel vendor?

InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit në nivel vendor dhe ndërvendor përcaktohen nga ligji i planifi kimit në nenin 12 të Ɵ j. Sipas ligjit këto insƟ tucione quhen “autoritete vendore të planifi kimit”. Edhe pse quhen autoritete të planifi kimit, këto insƟ tucione realizojnë edhe proceset dhe rregullat për kontrollin e zhvillimit (p.sh., nenet 13, 61, 74, 75, 78 etj. të Ligjit 10119, ose neni 12 në Vendimin 502 “Për miraƟ min e rregullores uniforme të kontrollit të zhvillimit” etj.). Në përputhje me ligjin e planifi kimit, autoritetet vendore të planifi kimit janë:


x Bashkia/komuna.

x Qarku.

x Organet në varësi të bashkisë/komunës/qarkut kur këtyre u delegohet ose nëndelegohet detyra.

P.2 A duhet një bashki/komunë/qark të krijojë struktura përgjegjëse të planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit?

Figura 12. Kthimi i tokës bujqësore në urbane

Nën 30 ha

Mbi 30 haBurimi: Arkiva C0-PLAN.

49

PO. Çdo bashki/komunë/qark duhet të rishikojë strukturat përkatëse ekzistuese të urbanisƟ kës dhe të krijojë strukturën përgjegjëse të Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit të Territorit. Kjo strukturë e re e merr këtë emërƟ m si rezultat i funksioneve që kryen në zbaƟ m të ligjit të planifi kimit dhe akteve nënligjore përkatëse. Për tì kryer këto funksione, bashkia/komuna/qarku duhet të sigurojë burime njerëzore profesionale, fushat akademike ose eksperƟ zat e të cilave janë të përshtatshme për të hartuar dhe zbatuar instrumente për:

x Planifi kimin e terrritorit.

x Zhvillimin e tokës.

x Mbrojtjen e mjedisit.

x Administrimin e Regjistrit të territorit.

Është mirë që bashkia/komuna/qarku të kërkojë ekspertë që kanë përgaƟ tje akademike dhe/ose eksperiencë prakƟ ke në fushat e mësipërme. Ligjërisht, ato janë të përcaktuara në nenin 13, pika 2, gërma g, e Ligjit nr. 10119, datë 23.4.2009, “Për planifikimin e territorit”. Vetëm në këtë mënyrë atuoriteƟ i planifi kimit do të jetë në gjendje të kryejë të gjitha funksionet e përcaktuara në nenet 13 dhe 14 të ligjit të planifi kimit.

Kujdes! Mos harroni se Ju (bashki, komunë, qark) i ushtroni funksionet, kompetencat dhe përgjegjësitë përkatëse në përputhje me Ligjin nr. 8652, datë 31.7.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore”, i ndryshuar9. Pra, shkalla e autonomisë tuaj vendore në lidhje me planifi kimin e territorit buron nga ky ligj dhe detajohet më tej nga përcakƟ met e ligjit të planifi kimit. Për të kuptuar këtë, mjaŌ on tì referoheni nenit 10, pika 3/I gërma g, të ligjit nr. 8652. Sipas këƟ j neni, planifi kimi urban, menaxhimi i tokës dhe strehimi janë funksione të veta sipas mënyrës së përcaktuar me ligj – pra sipas mënyrës së përcaktuar nga ligji i planifi kimit.

9. Për lehtësi, në tekst, këƟ j ligji do tì referohemi gjithmonë si ligji organik


Kujdes, që Ju (bashki, komunë, qark) të siguroni zbaƟ min e autonomisë vendore në fushën e planifi kimit të territorit (një shërbim ose funksion i vetë) është shumë e rëndësishme që të kryeni një nga funksionet tuaja, - pra të hartoni PPV (plani i përgjithshëm vendor). HarƟ mi dhe miraƟ mi i PPV-së është një detyrë urgjente në momenƟ n që ligji i planifi kimit hyn në fuqi me efekte të plota sepse:

x Është detyrim ligjor (nenet 13 dhe 89 të ligjit të planifi kimit).

x I hap rrugën zhvillimit të territorit në mënyrë të qëndrueshme dhe mbi të gjitha të udhëhequr nga ju si pushtet vendor.

x Mundësia e dhënies së lejeve të zhvillimit, ndërƟ mit dhe infrastrukturës në mungesë të PPV-së është tejet e kufi zuar (neni 88 i ligjit të planifi kimit dhe VKM 480 “Për miraƟ min e rregullores model të planifi kimit”).

x Është çelësi i autonomisë suaj vendore në planifi kim, sepse…

o … Duhet të kini parasysh që autoritetet kombëtare (në nivelin qendror të qeverisjes):

Miratojnë PPV-në tuaj në mjaŌ raste, sipas përcakƟ meve të neneve 45 dhe 89 të ligjit të planifi kimit (përputhshmëria me instrumente kombëtare, harƟ mi i PPV-së për herë të parë pas hyrjes së ligjit të planifi kimit në fuqi, bashkitë e kategorisë së parë).

Ushtrojnë të gjitha kompetencat dhe funksionet për çështje dhe zona të rëndësisë kombëtare (neni 5 pika 2, neni 6, 8/1 dhe 32 i ligjit të planifi kimit), edhe pse këto zona/çështje ndodhen në territoret tuaja administraƟ ve.

Japin leje zhvillimi, ndërƟ mi dhe infrastrukture në mjaŌ raste, në parcela brenda territoreve tuaja administraƟ ve sipas neneve 8, gërma d, 74 pika 8, 77 pika 2, dhe 78, të ligjit të planifi kimit.

Pasja e një PPV-je do të ndajë qartësisht kompetencën vendore nga ajo qendrore në territor. Ju do të jeni në gjendje të negocioni jo vetëm me banorët dhe zhvilluesit, por edhe me autoritetet kombëtare për mënyrën e zhvillimit brenda territorit tuaj administraƟ v, dhe këtë negociatë do ta bëni mbi baza të shëndosha dhe të analizave të thelluara të PPV-së. Në këtë mënyrë, çdo vendim që do të merret për territorin tuaj (nga ju apo autoritetet kombëtare) do të jetë i parashikuar dhe në përputhje me poliƟ kat dhe interest tuaja të zhvillimit.

51

P.3 Cila është përgaƟ tja akademike më e përshtatshme për specialistët e punësuar në strukturat përgjegjëse të planifi kimit në nivel vendor?

Bazuar në përgjigjen e pyetjes 2 dhe për të qenë më konkretë, kur punësoni specialistë në strukturat e planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit, ju mund të synoni për këto sfonde akademike ose prakƟ ke (nëse sfondi është vetëm prakƟ k, është mirë të synoni për një eksperiencë pune mbi 4-vjeçare):

a. Për planifi kimin e territorit: planifi kim urban, hapësinor ose territori, urbanisƟ kë ose projekƟ m urban, gjeografi urbane, ekonomi urbane, manaxhim mjedisi urban, manaxhim i tokës urbane, manaxhim i tokës bujqësore.

b. Për (kontrollin e) zhvillimin e tokës: fushat sipas gërmës (a) të kësaj pike, arkitekturë, inxhinieritë e ndërƟ mit, juridik, topogjeodezi.

c. Për mbrojtjen dhe përmirësimin e mjedisit: inxhinieri mjedisi, manaxhim mjedisi urban, arkitekturë dhe projekƟ m peisazhi, shkenca të mjedisit, gjeologji, inxhinieri pyjesh.

d. Për administrimin e regjistrit të territorit: “GIS” dhe “remote sensing”, topogjeodezi, inxhinieritë e ndërƟ mit, arkitekturë, planifi kim urban ose territori, urbanisƟ kë ose projekƟ m urban.

Numri i specialistëve është gjithashtu shumë i rëndësishëm dhe varet nga sasia e punës që ju duhet të përballoni. Në përgjithësi, një bashki/komunë me numër të madh të popullsisë dhe në presion të lartë zhvillimi ka shumë më tepër procese pune se një bashki/komunë me pak banorë dhe mungesë të zhvillimit të territorit. Për orienƟ m:

a. Bashkitë dhe komunat deri në 10,000 banorë, kanë nevojë për të paktën 4 (katër) profesionistë.b. Bashkitë dhe komunat me më tepër se 10,000 banorë dhe deri në 50,000 banorë, kanë nevojë për të paktën 6 (gjashtë) profesionistë.c. Bashkitë dhe komunat me më tepër se 50,000 banorë dhe deri në 100,000 banorë, kanë nevojë për të paktën 8 (tetë) profesionistë.ç. Bashkitë dhe komunat, me më tepër se 100,000 banorë, kanë nevojë për të paktën 10

(dhjetë) profesionistë.

Kur ju nuk arrini të realizoni këto standarde, keni të drejtë ta delegoni përgjegjësinë në këshillin e qarkut apo në një subjekt të kompetencave të përbashkëta. Por, Kujdes, jo çdo proces pune dhe përgjegjësi mund të delegohet. Për më tepër mbi delegimin, shikoni përgjigjen e pyetjes 4.

P.4 A mundet bashkia/komuna jonë të kryejë të gjitha funksionet e përcaktuara nga ligji i planifi kimit?

Po, por realizimi i kushteve të mëposhtme është tepër i rëndësishëm për të realizuar këtë qëllim:


x Duhet të keni specialistë me përgaƟ tjen e duhur teknike, sikurse përshkruhet më lart. Për këtë qëllim, paraprakisht duhet të vlerësoni mundësitë tuaja për të punësuar specialistët e duhur dhe nivelin ose presionin e zhvillimit në territorin tuaj.

x Duhet të qartësoni këshillin e bashkisë apo të komunës për rolin shumë thelbësor që do të ketë në proceset e planifi kimit dhe të zhvillimit. Këshilli vendor (një insƟ tucion poliƟ k dhe jo teknik) miraton instrumentet e planifi kimit dhe mban përgjegjësi para çdo qytetari për transformimet në territorin e bashkisë/komunës, duke luajtur në mënyrë të plotë rolin e Ɵ j si përfaqësues i qytetarëve në një sistem demokraƟ k.

x Duhet të siguroni një bashkëpunim frytdhënës midis strukturës së planifi kimit (drejtorisë përkatëse) dhe kryetarit të bashkisë/komunës. Tani, çdo leje zhvillimi, ndërƟ mi apo infrastrukture në nivel vendor është një akt administraƟ v dhe jepet nga kryetari i bashkisë/komunës. Ky fakt ul ndjeshëm burokracitë në proces, por rrit përgjegjësinë e kryetarit dhe të funksionit të Ɵ j ekzekuƟ v.

Kujdes! Për një sërë arsyesh objekƟ ve, për bashkinë apo komunën tuaj mund të jetë tepër e vëshƟ rë të punësojë të gjithë specialistët e nevojshëm për të kryer funksionet në planifi kim dhe zhvillim territori. Pavarësisht kësaj, ligji i planifi kimit, bazuar në hapësirën që lejon ligji organik, ka krijuar disa opsione që ju mund tì shfrytëzoni dhe që në shumë raste do të rezultojnë efi çiente:

x Të gjitha ose një pjesë të përgjegjësive të planifi kimit dhe zhvillimit në territorin e bashkisë suaj, ju mund tìa delegoni Këshillit të Qarkut, në qarkun në të cilin bëni pjesë (pika 3, neni 14 i ligjit të planifi kimit).

x Ju mund të kontraktoni kryerjen e shërbimeve të ndryshme vetëm për planifi kimin e territorit tuaj (pika 3, neni 15 i ligjit të planifi kimit) dhe harƟ min e PDV-së.

x Ju mund të krijoni së bashku me një apo më shumë njësi vendore (fqinje) një subjekt të kompetencave të përbashkëta (i përhershëm, ose i përkohshëm), i cili mund të kryejë për ju të gjitha ose një pjesë të detyrave dhe përgjegjësive në funksion të planifi kimit dhe zhvillimit të territorit (neni 16 i ligjit të planifi kimit). Mënyra se si krijohet dhe funksionon ky subjekt referohet dhe përshkruhet në ligjin e planifi kimit.

Të tria opsionet e mësipërme janë të përshtatshme dhe ju mund të zgjidhni duke vlerësuar paraprakisht ekzistencën ose jo të faktorëve të mëposhtëm:

x Popullsi e vogël dhe si rezultat burime njerëzore shumë të kufi zuara.x Presion i ulët zhvillimi në territorin tuaj dhe nuk është ekonomike të ngresh një

strukturë të kompletuar planifi kimi dhe kontrolli zhvillimi.x Marrëdhënie fqinjësie insƟ tucionale të mira ose jo me bashkitë dhe komunat

fqinje.x Marrëdhënie të mira insƟ tucionale më (administratën e) Këshillin e Qarkut.

53

x Pamundësia për të kryer funksionin e planifi kimit, por mundësia për të kryer funksionin e kontrollit të zhvillimit, ose anasjellas.

x Pamundësia për të kryer një apo disa nga funksionet e parashikuara në nenin 13 të ligjit të planifi kimit.

x Mundësia ekonomike për realizimin (feasibility) e njërit prej 3 opsioneve krahasuar me dy të tjerët (delegim, kontrakƟ m, subjekt i kompetencave të përbashkëta).

Në çdo rast, pavarësisht nga parashikimet e mësipërme, mos harroni se jeni Ju, si njësi e qeverisjes vendore që:

x Bashkërendoni dhe bashkëpunoni me autoritetet kombëtare dhe/ose njësitë vendore fqinje, kur hartoni, miratoni dhe përditësoni instrumentet tuaja të planifi kimit dhe këto kanë lidhje, ndikim apo mbivendosje me instrumentet kombëtare apo të njësive vendore fqinje (nenet 17 dhe 18 të ligjit të planifi kimit).

x Bashkëpunoni me autoritetet ndërkombëtare fqinje të të njëjƟ t nivel, kur masat që merren në fushën e planifi kimit të territorit mund të kenë efekte të njëanshme ose të dyanshme, brenda ose përtej kufi rit shtetëror (pika 3, neni 18 i ligjit të planifi kimit).

x Hyni në një procedurë ndërmjetësimi, kur në zbaƟ m të ligjit të planifi kimit jeni në një mosmarrëveshje me autoritete të tjera vendore apo kombëtare (neni 19 i ligjit të planifi kimit shpjegon procedurën përkatëse).

2.2 ObjekƟ vat e planifi kimit vendor dhe ndërvendor

ObjekƟ vat e planifi kimit vendor dhe ndërvendor janë përcaktuar në ligjin e planifi kimit, pikërisht në pikën 4 të nenint 27. Duke pasur parasysh përkufi zimin e planifi kimit ndërvendor sipas nenit 28 të ligjit të planifi kimit, nenin 46 të po këƟ j si edhe nenet 28 deri në 31 të VKM 481 (nenet për instrumentet ndërvendore), objekƟ vat e planifi kimit ndërvendor janë të njëjta me ato të planifi kimit vendor.

2.3 Procesi dhe instrumentet e planifi kimit

P.5 Cilat janë instrumentet e planifi kimit në nivel vendor dhe ndërvendor?

Ju, si njësi e qeverisjes vendore duhet të hartoni, miratoni dhe zbatoni instrumente të planifi kimit (pika 2, gërmat a, ç, d, dhe f të nenit 13 të ligjit të planifi kimit). Por, çfarë lloj instrumentesh janë këto? Instrumentet janë përshkruar në VKM-në 481, bazuar në nenet 20 deri 24 të ligjit të planifikimit dhe këto janë:

x PoliƟ ka e Zhvillimit të Territorit të Bashkisë/komunës (PZhTNjV).x Plani i Përgjithshëm Vendor për Planifi kimin e Territorit (PPV).x Rregullorja e planifi kimit për PPV.


Instrumentet e mësipërme janë detyrim ligjor për të gjitha bashkitë dhe komunat dhe:a. Bashkitë dhe komunat, të cilat kanë popullsi më të madhe se 10,000 banorë,

hartojnë PZhTNjV-në, PPV dhe Rregulloren e planifi kimit të PPV-së, sipas neneve 12, 13, 16, 17, 18, 19 dhe 20 të VKM-së 481.

b. Bashkitë dhe komunat të cilat kanë popullsi të barabartë ose më të vogël se 10,000 banorë, hartojnë PPV, ose PPT sipas nenit 21 të VKM-së 481 dhe nenit 89 të ligjit të planifikimit.

Kujdes! Një PPV ose një PPT hartohet për të gjithë, ose një pjesë të territorit administraƟ v të bashkisë/komunës (neni 27 i ligjit të planifi kimit). Duke qenë se koncepƟ i vijës së verdhë nuk ekziston më, edhe nëse hartoni PPV vetëm për nje pjesë të territorit, nuk do të thotë që kjo është pjesë urbane. Pra, në këtë rast, ligji nuk përcakton se cilit lloj sistemi (urban, bujqësor, natyror) duhet tì përkasë territori që ju trajtoni me PPV.

Vendimmarrja për territorin (i gjithë, apo një pjesë), i përket Këshillit të Bashkisë/Komunës, në momenƟ n që miraton nismën për PPV/PPT. Përpara se Ju, si bashki/komunë të vendosni të propozoni nëse do të studioni të gjithë territorin, apo një pjesë të Ɵ j, duhet të merrni në konsideratë çështjet e renditura më poshtë:

1. Ju mund të vendosni të hartoni PPV vetëm për një pjesë të territorit, por kjo nënkupton që sipërfaqen, të cilën nuk e përfshini në PPV, nuk mund ta trajtoni me leje zhvillimi, ndërƟ mi apo infrastrukture. Kjo ndodh sepse në përputhje me nenet 71, 77 dhe 78 të ligjit të planifi kimit, lejet jepen vetëm në përputhje me instrumentet e planifi kimit, të kontrollit të zhvillimit të territorit dhe/ose rregulloret e ndërƟ mit. Pra, zhvillimi mund të bëhet vetëm po të zbatohet hierarkia mes instrumenteve të parashikuara në ligjin e planifi kimit dhe në rregulloret uniforme të planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit të territorit.

2. Kur ju vendosni të përfshini të gjithë territorin tuaj administraƟ v në PPV ose PPT, kjo nuk do të thotë që automaƟ kisht çdo sipërfaqe e territorit mund të zhvillohet me ndërƟ me. Përkundrazi, përmes PPV-së ose PPT-së ju përcaktoni se cilat sipërfaqe zhvillohen dhe cilat jo, çfarë lloj zhvillimi dhe në ç`sasi do të lejoni në pjesë të ndryshme të territorit tuaj, dhe me ç`lloj instrumentesh zhvillimi dhe kontrolli zhvillimi mund ta kryeni, lehtësoni apo monitoroni dhe kontrolloni zhvillimin. Sigurisht, kur ju vendosni të hartoni një PPV ose PPT për të gjithë territorin tuaj, në përputhje me nenin 30 të ligjit të planifi kimit, ju mund ta rishikoni PPV-në/PPT-në edhe vetëm për një pjesë të Ɵ j.

Sugjerohet, që kur ju të hartoni PPV-në tuaj të parë sipas ligjit të planifi kimit, të studioni dhe të përfshini në të, të gjithë territorin administraƟ v. Kjo do t`ju japë mundësinë të merrni vendime strategjike për të gjithë territorin bazuar në PoliƟ kën (PZhTNjV) që Ju e hartoni për të gjithë territorin. Mbi të gjitha, do t`ju japë mundësinë që të vendosni drejt se ku do të jepni ose jo lejet e zhvillimit, ndërƟ mit dhe infrastrukturës, dhe se me çfarë programesh apo instrumentesh ligjore do të trajtoni pronat në të cilat nuk lejohet zhvillimi.

55

Tabela 3. Instrumente të ndryshme planifi kimi në nivel vendor dhe ndërvendor

Kujdes! Nëse i referohemi nenit 24 të ligjit të planifi kimit, instrumentet e planifi kimit në nivel vendor (seksioni III, kreu III i ligjit të planifi kimit), të ndara sipas llojit dhe klasifi kimit do të jenë si më poshtë:

Lloji i instrumenƟ tKlasifi kimi PoliƟ kë Plan Rregullore

I përgjithshëm PoliƟ kë e përgjithshme për zhvillimin e territorit të njësisë vendore (PZhTNjV-së).

Plan i përgjithshëm vendor (PPV-së).

Rregullore planifi kimi për planin e përgjithshëm vendor.

Sektorial PoliƟ kë sektoriale për zhvil-limin e territorit të njësisë vendore.

Plan sektorial vendor.

Rregullore planifi kimi për planin sektorial vendor.

Ndërsektorial PoliƟ kë ndërsektoriale për zhvillimin e territorit të njësisë vendore.

Plan ndërsektorial vendor.

Rregullore planifi kimi për planin ndërsektorial vendor.

Kujdes! Nëse i referohemi nenit 24 të ligjit të planifi kimit, instrumentet e planifi kimit në nivel ndërvendor (seksioni III, kreu III i ligjit të planifi kimit), të ndara sipas llojit dhe klasifi -kimit do të jenë si më poshtë:



I përgjithshëm PoliƟ kë e përgjithshme për zhvillimin e territorit të 2 ose më shumë njësive vendore (PZhTNjV-së).

Plan i përgjith-shëm ndërvendor (PPV).

Rregullore planifi kimi për planin e përgjith-shëm ndërvendor.

Sektorial PoliƟ kë sektoriale për zhvil-limin e territorit të 2 ose më shumë njësive vendore.

Plan sektorial ndërvendor.

Rregullore planifi -kimi për planin sektorial ndërvendor.

Ndërsektorial PoliƟ kë ndërsektoriale për zhvillimin e territorit të 2 ose më shumë njësive vendore.

Plan ndërsektorial ndërvendor.

Rregullore planifi kimi për planin ndërsektorial ndërvendor.

Edhe pse tabela 3 liston një seri instrumentesh planifi kimi në nivelin vendor dhe ndërven-dor, VKM 481 në fakt trajton me hollësi vetëm 4 instrumente (ato që jane listuar në krye të seksionit 2.3). Arsyet janë si mëposhtë:

x Rregullorja uniforme e instrumenteve të planifi kimit (VKM 481) përmend të gjitha instrumentet sipas ligjit të planifi kimit, por trajton me hollësi vetëm instrumentet e përgjithshme (klasifi kimi). Kjo ndodh pasi instrumentet sektoriale dhe ndërsektoriale lidhen me funksione dhe shërbime që mbulohen nga ministri të ndryshme dhe jo nga ministria përgjegjëse për planifi kimin. Bazuar në ligjin e planifi kimit (nenet 5 dhe 11 të ligjit të planifi kimit), ministritë e linjës duhet të përgaƟ Ɵ n standarde, norma apo


rregullore që rregullojnë ligjërisht mënyrën dhe strukturën e harƟ mit të instrumenteve sektoriale dhe ndërsektoriale të planifi kimit.

x Si në nivelin vendor, ashtu edhe në atë ndërvendor, formaƟ dhe struktura e instrumenteve të përgjithshme të planifi kimit është e njëjtë.

Kujdes! Edhe pse instrumentet sektoriale dhe ndërsektoriale duhet të hartohen në përputhje me përcakƟ met ligjore dhe teknike që vijnë nga ministritë përkatëse, nëse një bashki apo komunë është e interesuar të hartojë një instrument që i përket njërit prej këtyre 2 klasifi kimeve, mjaŌ on të bashkëpunojë me ministrinë përkatëse.

Në parim, një instrument sektorial apo ndërsektorial i planifi kimit në nivel vendor/ndërvendor ndjek të njëjtën procedurë dhe format si ato të përgjithshme, por me ndryshimet e nevojshme që vijnë nga specifi kimet teknike të sektorit.

P.6 Çfarë është një instrument sektorial ose ndërsektorial planifi kimi?

Përgjigjja e kësaj pyetjeje vjen drejtpërdrejt nga neni 23 i ligjit të planifi kimit. Le të japim një shembull konkret: një plan vendor për transporƟ n, ose për rrjeƟ n e ujësjellësit dhe kanalizimeve të ujërave të zeza etj. do të ishin plane sektoriale vendore. Një plan i cili studion dhe propozon shƟ m dhe rindërƟ m të strukturave (të reja dhe të vjetra) shëndetësore dhe arsimore në një bashki/komunë, duke e shoqëruar këtë jo vetëm me analizat ekonomike dhe të tregut, por edhe me vendndodhjen dhe sugjerime mbi zbaƟ min, do të ishte një plan ndërsektorial vendor.

P.7 A duhet të nis unë (bashki/komunë) një proces planifi kimi dhe nëse po, me çfarë instrumenƟ apo hapi duhet të nis?

Për tì dhënë përgjigje kësaj pyetjeje, Ju (bashki/komunë) duhet të kryeni një proces vetërefl ekƟ mi në lidhje me instrumentet tuaja të planifi kimit në nivel vendor ose ndërvendor. Si fi llim, pasi të keni marrë vendimin nëse funksionin e planifi kimit të territorit dhe/ose kontrollin e zhvillimit do ta delegoni ose jo, duhet të pyesni veten për sa më poshtë:

57

Tabela 4. Si të vendos midis planifi kimit vendor dhe ndërvendor

A duhet ta realizoj procesin e planifi kimit vetë apo duhet të bashkëpunoj me një apo më shumë njësi të tjera vendore dhe në këtë mënyrë të përfshihem në planifi kim ndërvendor?

PO. Përfshihuni në planifi kim ndërvendor nëse për-balleni më një, apo më shumë nga faktorët e më-poshtëm:

JO. Mos u përfshini në planifi kim ndër-vendor nëse përballeni më një, apo më shumë nga faktorët e mëposhtëm:

1. Keni vendosur të krijoni një subjekt të kompe-tencave të përbashkëta për planifi kimin e ter-ritorit pas vlerësimit të faktorëve të përshkruar në pyetjen P.4.

2. E vlerësoni si ekonomikisht më efi çiente dhe in-sƟ tucionalisht më të përshtatshme që planin e përgjithshëm vendor për territorin tuaj ta harto-ni në bashkëpunim me bashki/komuna të tjera.

3. Faktorë fi zikë të Ɵ llë, si: pozicioni gjeografi k, vëshƟ rësia ose jo e terrenit, mundësitë e lëvizjes nga territori juaj në ato fqinje, marrëd-hëniet ekonomike me bashkitë/komunat fqinje, madhësitë e sipërfaqeve të territoreve tuaja, Ɵ pologjitë dhe presionet/depresionet e zhvil-limit etj. janë të Ɵ lla që ju sugjerojnë të bash-këpunoni me fqinjët për të hartuar planin e për-bashkët vendor për territorin (ndërvendor);

4. Nuk keni zgjidhur çështjen e kufi jve administra-Ɵ vë me fqinjët (ka konfl ikt dhe mbivendosje) dhe këto territore të paqarta janë të mëdha dhe të rëndësishme për zhvillim e ardhshëm të ter-ritorit tuaj.

5. Jeni pjesë ose qendra e një aglomerimi urban apo zone metropolitane, të përbërë nga disa territore administraƟ ve vendore.

6. Të gjitha ju, njësitë vendore që dëshironi të bashkëpunoni, keni pothuajse interesa të njëjta në lidhje me planifi kimin e territorit.

7. Arsye të tjera të vlefshme për ju.

1. Nuk jeni të interesuar, ose nuk jeni pjesë në një subjekt të kom-petencave të përbashkëta.

2. Keni burime të mjaŌ ueshme dhe të mira për ta realizuar vetë plani-fi kimin vendor dhe ekonomikisht kjo është me efi çiente për ju.

3. Keni presion shumë të lartë zh-villimi, por që nuk ndikon detyri-misht në zhvillimin e territoreve të njësive vendore fqinje.

4. Pothuajse nuk vareni aspak eko-nomikisht nga akƟ vitetet në njësitë vendore fqinje.

5. Keni barriera të forta fi zike/naty-rore me njësitë vendore fqinje si: një mal, apo masiv malor.

6. Njësitë vendore me të cilat ku-fi zoheni kanë interesa shumë të ndryshme për zhvillimin e territo-rit dhe kjo nuk ndikon negaƟ visht në poliƟ kat përkatëse të secilës njësi.

7. Arsye të tjera të vlefshme për ju.

Pasi të vendosni nëse do të hyni në një proces planifi kimi vendor ose ndërvendor, ju mund tì drejtoni vetes pyetjet në skemën e mëposhtme:


Figura 13. Skemë orientuese për të vendosur se ku dhe si duhet ta nis procesin e planifi kimit vendor/ndërvendor

Nëse jo, vazhdo me procesin e (kontrollit)

të zhvillimit.

I kam të gjitha instru-mentet e përgjith-

shme të planifi kimit në përputhje me

Ligjin 10119.

Vlerëso nëse të duhet ndonjë

instrument (ndër)sektorial.

Nëse po, nisbisedimet me

ministrinë përkatëse.

Ose, rishiko instru-mentet e përgjith-

shme të planifi kimit për të rishikuar

sektorin në ł alë.

Kam vetëm strategji zhvillimi ose Plan

Zhvillimi Ekonomik.

Fillo harƟ min e poliƟ kës vendore të

planifi kimit(PZhTNjV), duke

përdorur strategjinë/planin e zhvillimit si

baze.

Fillo harƟ min e planit (PPV) sipas Ligjit nr.

10119 “Për Planifi kim e Territorit” dhe

VKM-së 481.

Më mungon një apo më shumë nga

instrumentet e planifi kimit.

Kam vetëm Plan të Përgjithshëm

Rregullues dherregullorenpërkatëse.

Vlerëso aktualiteƟ n e planit në varësi

të kohës kur është miratuar dhe

zhvillimeve që kanë ndodhur në territor.

Fillo harƟ min e një plani të ri ose rishikimin e aƟ j

ekzistues, në për-puthje me 10119.

Fillo harƟ min e PZhTNjV-së sipas

VKM-së 481.

I kam të gjitha instrumentet e

planifi kimit, por jo në përputhje me

10119.

Fillo procedurëne rishikimit

në përputhjeme 10119.

1 2 3

59

Kujdes! Ndërsa zgjidhni se në cilin nga rastet e fi gurës 13 e gjeni veten, duhet të merrni edhe një vendim tjetër të rëndësishëm: Nëse e keni një plan (rregullues), por jo në përputhje me 10119, a duhet të hartoni një plan të ri krejt nga fi llimi, apo të rishikoni planin ekzistues për ta kthyer në PPV? Gjithashtu, nëse do të bëni rishikim, a do të jetë ky një rishikim i thellë dhe me procedurë të plotë, apo një rishikim që do të realizohet me procedurë të thjeshtuar. Për tì dhënë përgjigje kësaj pyetjeje, duhet të merrni në konsideratë faktorët e mëposhtëm (sipas rasƟ t një ose disa):

x A është një plan i hartuar shumë kohë më parë, apo i hartuar në 3-5 vitet e fundit?

x A mendoni se propozimet e planit tuaj janë ende të vlefshme dhe të përshtatshme për të udhëhequr zhvillimin në territorin tuaj administraƟ v?

x A mendoni se duhet të bëni ndryshime përmbajtësore të thella në planin ekzistues, apo vetëm ndërhyrje të lehta dhe një rishikim për sa i përket strukturës dhe formaƟ t për të qenë në përputhje me ligjin e planifi kimit?

x A mendoni se jeni plotësisht në përputhje me përcakƟ met e pikës 1 të nenit 50 të ligjit të planifi kimit?

Përgjigjet tuaja ndaj dy faktorëve të parë (renditur më lart) ju tregojnë nëse do të hartoni një plan të ri krejt nga fi llimi apo do të rishikoni planin ekzistues.

Përgjigjet tuaja ndaj dy faktorëve të dytë (renditur më lart) ju tregojnë nëse rishikimi mund të kryhet me procedurë të thjeshtuar apo nevojitet procedura e plotë.

Efektet e procedurës së thjeshtuar sqarohen në pikën 2 të nenit 50 të ligjit të planifi kimit.

P.8 Nëse unë (bashki/komunë) do ta hartoj planin e përgjithshëm vendor me ekspertë jashtë bashkisë/komunës, si duhet të veproj për të ndarë detyrat dhe përgjegjësitë?

Për tìu përgjigjur kësaj pyetjeje, le të shohim shembullin në vijim:


Bashkia X ka vendosur të nisë procesin e harƟ mit të Planit të Përgjithshëm Vendor të Territorit. Për këtë qëllim do të mbështetet edhe nga një grup ekspertësh të pavarur, të cilët kanë eksperiencë të thellë në planifi kim hapësinor. Bashkia nuk ka eksperiencë në harƟ min e një plani të Ɵ llë, por sigurisht njeh mirë bazën ligjore. Ekspertët e pavarur janë të huaj. Ata zotërojnë njohuri të mira në planifi kim, kanë krijuar disa modele pune më bashkitë në vendin e tyrë dhe kanë një metodologji sipas së cilës punojnë, por sig-urisht nuk njohin detyrimet e bazës ligjore shqiptare.

Specialistët e bashkisë dhe ekspertët e pavarur duhet të konsolidojnë ekipin e tyre për realizimin në kohë dhe me efi çiencë ekonomike të planit të përgjithshëm vendor, duke bashkuar pikat e tyre të forta në një “plaƞ ormë prakƟ kë” të vetme. Kjo plaƞ ormë nënkupton harƟ min e një plani pune, i cili përmban të gjitha hapat: që nga momenƟ i grumbullimit të të dhënave bazë e deri në miraƟ min përfundimtar të planit vendor. Kjo do të thotë që ky plan pune përmban edhe elemente metodologjike (njohuritë e ekspertëve) edhe elemente të detyruara nga ligji i planifi kimit (njohuritë e bashkisë). Në këtë plan pune përcaktohet se çfarë akƟ vitetesh do të kryhen, kush do tì realizojë ato, kush ka përgjegjësinë përfundimtare të produkƟ t (cilësisë së planit të përgjithshëm vendor) dhe të pjesëve të Ɵ j (p.sh., analiza e thelluar, vlerësimi strategjik mjedisor etj.), në cilat data dorëzohen pjesët e produkƟ t dhe kush i vlerëson ato, kur duhet të mblid-hen qytetarët në proces dhe kush është përgjegjës për organizimin e procesit (mundë-sisht për çdo lloj takimi) etj.

Për të krijuar paraprapkisht këtë “hartë” të procesit të përgaƟ tjes së Planit të Përgjithshëm Vendor, specialistët e bashkisë duhet të përshtaƟ n hapat metodologjike të ekspertëve të huaj me detyrimet ligjore që përcakton ligji i planifi kimit. Pra rregullat që ligji i përmban nëpër kapituj të ndryshëm të Ɵ j duhet të mblidhen dhe të vendosen brenda një procesi të vetëm dhe sa më linear të jetë e mundur. Sa më linear, aq më i thjeshtë do të jetë pro-cesi i harƟ mit të Planit të Përgjithshëm Vendor dhe aq më lehtësisht do të monitorohet përputhshmëria ligjore e Ɵ j.

2.3.1 Si të hartojmë dhe miratojmë një poliƟ kë vendore të territorit (PZhTNjV)?

P.9 Në çfarë hapash duhet të kaloj nëse duhet të hartoj dhe miratoj një poliƟ kë vendore të territorit (PZhTNjV-së)?

Përgjigjja e kësaj pyetjeje përmban brenda disa elemente:

x Qëllimin e PZhTNjV-së.x Procesin e PZhTNjV-së dhe aktorët e përfshirë.x Strukturën dhe formaƟ n e PZhTNjV-së.

x Disa çështje bazë të metodologjisë së përdorur.

Elementet e mësipërme trajtohen në hapat (ligjorë dhe/ose prakƟ kë) që vijojnë në tabelën 5.

61

Tabela 5. Hapat për harƟ min dhe miraƟ min e PZhTNjV-së

Hapi 1: Njihem me qëllimin e PZhTNjV-së

Qëllimi i PZhTNjV-së buron nga neni 20 i ligjit të planifi kimit dhe përcaktohet në nenin 12 të VKM-së 481.

Hapi 2: Vlerësoj dokumentet ekzistuese strategjike në bashkinë/komunën Ɵ me.

(sugjerim prakƟ k)10 Ashtu sikurse sugjerohet nga fi gura 13, në seksionin 2.3 të këƟ j manuali, Ju duhet të shfl etoni dokumentet strategjike ekzistuese në bashki/komunë dhe të vendosni nëse ato janë ende të vlefshme dhe të përshtatshme për të orientuar zhvillimin në njësinë tuaj vendore. Edhe pse këto dokumente mund të mos trajtojnë drejtpërdrejt territorin, por zhvillimin ekonomik etj., ato kanë ndikim të rëndësishëm në territor.

Nëse këto dokumente nuk e kanë humbur vlerën e tyre, ato duhet të merren parasysh në harƟ min e PZhTNjV-së. Në prakƟ kë, dokumenƟ i poliƟ kës (PZhTNjV), mund të rezultojë në një rishikim të strategjisë suaj të zhvillimit, ose planit strategjik, por gjithmonë në përputhje me ligjin e planifi kimit dhe VKM-në 481.

Hapi 3: Krijoj grupin e punës në bashki/komunë.

(sugjerim prakƟ k) Edhe pse, sipas rasƟ t, ky grup në fi llim mund të jetë vetëm një individ (drejtori i planifi kimit) është e rëndësishme që në momenƟ n që kryetari i bashkisë/komunës mendon të hartojë PZhTNjV, ta konsultojë seriozisht idenë me bashkëpunëtorët e Ɵ j të ngushtë dhe strukturat që e kanë detyrim ligjor. Ky është grupi fi llestar i punës, që në fakt do të zbatojë hapat 4 deri në 8.

Hapi 4: Njihem me procesin dhe strukturën për harƟ min e PZhTNjV-së sipas ligjit të planifi kimit dhe akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j.

(sugjerim prakƟ k) Veçanërisht në kushtet e një baze të re ligjore për planifi kimin e territorit, leximi i vëmendshëm i ligjit të planifi kimit dhe akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, është tejet i rëndësishëm.

Struktura dhe formaƟ për harƟ min e PZhTNjV-së përcaktohen në nenin 13 të VKM-së 481, bazuar në Ligjin nr. 10119.

Ky manual, eksperienca juaj, apo boƟ me të tjera metodologjike janë një ndihmë e vyer, por funksioni juaj zyrtar konsiderohet i Ɵ llë së pari kur është në përputhje me bazën ligjore.

Hapi 5: PërgaƟ t dokumentet e nismës për harƟ min e PZhTNjV-së dhe i paraqes në këshillin e bashkisë/komunës për miraƟ m.

(detyrim ligjor)11 Ky hap ligjor është përcaktuar në nenin 40 të ligjit të planifi kimit. Në vetvete, nisma është sa një veprim, aq edhe një dosje dokumentesh, që sipas nenit 40, janë: një studim, kufi jtë e territorit, plani i veprimeve për procesin e konsulƟ mit (bashkërendim – neni 17 dhe 36, këshillim – neni 36, dëgjim publik – neni 37, bashkëpunim – neni 18, ndërmjetësim – neni 19 i ligjit të planifi kimit). Që në këtë fazë ju mund të mendoni dhe përfshini në dokumentet e nismës edhe planin e veprimeve për grupin e punës së ekspertëve.

Këtë hap e gjeni të përshkruar në procedurat e mëposhtme për nismën, harƟ min dhe miraƟ min e PPV, pasi procesi i poliƟ kës është i njëjtë me atë të PPV-së.

10. Sa herë që përdoret ky term, nënkuptohet se hapi në ł alë sugjerohet nga prakƟ ka e harƟ mit të instrumenteve të Ɵ lla dhe nuk është një detyrim ligjor. Një hap i Ɵ llë është metodologjik dhe sipas rasƟ t mund të shkrihet me hapa të tjerë të këƟ j lloji, ose të jetë pjesë e një hapi që është detyrim ligjor. 11. Përdorimi i këtij termi nënkupton se hapi në fjalë është detyrim ligjor, pra është i përcaktuar në nenet e ligjit përkatës ose akteve nënligjore në zbatim të tij.


Hapi 6: Kryej një vlerësim të shpejtë të aktorëve/insƟ tucioneve, burimeve të informacionit dhe burimeve njerëzore dhe ekonomike për të përballuar procesin e harƟ mit të PZhTNjV-së.

(sugjerim prakƟ k) Ky hap është mirë të kryhet paralelisht me hapin 5, pasi konkluzionet që do të nxirrni prej Ɵ j janë një burim i rëndësishëm informacioni për nismën dhe prezanƟ min që do të bëni në këshillin e bashkisë/komunës.

Një analizë e shpejtë insƟ tucionale dhe e aktorëve do t`ju ndihmojë të kuptoni se cilët aktorë dhe insƟ tucione kanë ndikim të ndërsjellë në procesin tuaj, çfarë ndikimi kanë dhe çfarë prisni ju prej tyre. Kjo analizë do t`ju ndihmojë edhe për hapin 7, dhe në përgjithësi për të gjithë procesin e pjesëmarrjes (ju mund të dëshironi ose të keni nevojë për më tepër takime dhe dëgjesa publike se sa minimumi ligjor i përcaktuar në ligjin e planifi kimit).

Gjithashtu, harƟ mi i PZhTNjV përfshin edhe analiza të situatës ekzistuese të territorit dhe zhvillimit në bashkinë/komunën tuaj. Cilësia ose thellësia e analizave të Ɵ lla varet nga informacioni që keni ose mund të siguroni.

Në përfundim, i gjithe procesi do të shoqërohet me një faturë fi nanciare që duhet të miratohet paraprakisht në këshillin e bashkisë/komunës.

Hapi 7: Rishikoj planin e veprimeve dhe fi nalizoj “hartën” e procesit të konsulƟ mit dhe përfshirjes së aktorëve.

(sugjerim prakƟ k) Ky është një rishikim që mund të bëni pas miraƟ mit të nismës në këshill dhe bazuar në sugjerimet/komentet/kërkesat që burojnë nga paraqitja në këshill dhe dëgjesat publike.

Hapi 8: Finalizoj krijimin e grupit të ekspertëve që do të punojnë për harƟ min e PZhTNjV-së.

(sugjerim prakƟ k) Realisht, ky hap ka nisur paralelisht me hapin 5 dhe 6. Ju mund të vendosni ta hartoni PZhTNjV vetëm përmes specialistëve të bashkisë/komunës ose mund të Ō oni/kontraktoni edhe ekspertë të jashtëm. Një vendim i Ɵ llë është i rëndësishëm sepse ndikon ndjeshëm në faturën fi nanciare të harƟ mit të PZhTNjV-së. Nga ana tjetër mund të jetë një garanci për cilësinë e poliƟ kës dhe procesit të harƟ mit, pa prekur shërbimet e përditshme që zënë pjesën më të madhe të kohës për specialistët në bashki/komunë.

Grupi i ekspertëve që mund të Ō oni, në çdo rast duhet të udhëhiqet nga nje planifi kues urban, dhe duhet të ketë në përbërje (sipas mundësisë) eskpertë të fushave: planifi kim urban, ekonomi, mjedis urban dhe natyror, arkitekture, inxhinieri nderƟ mi dhe hidroteknike, gjeologji, topogjeodezi dhe GIS, legjislacion urban, shkenca sociale dhe staƟ sƟ kë, dhe profesionistë të tjerë sipas nevojës

Hapi 9: Hartoj PZhTNjV-në në përputhje me ligjin e planifi kimit.

(detyrim ligjor) Ky proces është përcaktuar në ligjin e planifi kimit dhe për lehtësinë tuaj, mund ta gjeni në procedurën e nismës, harƟ mit dhe miraƟ mit të PPV, pasi procesi i poliƟ kës është i njëjtë me atë të PPV.

Hapi 10: Miratoj PZhTNjV-në në përputhje me ligjin e planifi kimit.

(detyrim ligjor) Ky proces është përcaktuar në ligjin e planifi kimit dhe për lehtësinë tuaj, mund ta gjeni në procedurën e nismës, harƟ mit dhe miraƟ mit të PPV, pasi procesi i poliƟ kës është i njëjtë me atë të PPV-së.

63

Kujdes! Sipas pikave 1 të neneve 20 dhe 21 të ligjit të planifi kimit, poliƟ ka (si instrument planifi kimi) është shprehja më e lartë e planifi kimit të territorit dhe plani (si instrument planifi kimi) mbështetet në një poliƟ kë të miratuar dhe e vë atë në zbaƟ m në një territor të caktuar, gjatë një periudhe të caktuar kohore. Ajo që u tha më lart tregon se për të hartuar një PPV, Ju duhet të miratoni më parë një PZhTNjV për territorin tuaj. Nga ana tjetër, po sipas ligjit të planifi kimit dhe akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, PPV-ja dhe PZhTNjV-ja kalojnë nëpër të njëjƟ n proces harƟ mi dhe miraƟ mi, veç fakƟ t që PZhTNjV-ja miratohet vetëm nga Këshilli i Bashkisë/Komunës, ndërsa PPV-ja miratohet edhe në KKT (sipas rasteve të parashikuara në ligjin e planifi kimit). Pra “teorikisht”, Ju duhet të kryeni një proces harƟ mi deri në miraƟ m për PZhTNjV-së dhe vetëm pas miraƟ mit të nisni po të njëjƟ n lloj procesi, por kësaj herë për harƟ min dhe miraƟ min e PPV-së. Megjithatë, pothuajse të gjitha bashkitë dhe komunat do të ndodhen në një situatë siç shpjegohet më poshtë, në momenƟ n që ligji i planifi kimit hyn në fuqi me efekte të plota:

x Duhet patjetër të hartojnë PPV-në, pra detyrimisht të kenë hartuar dhe miratuar paraprakisht edhe PZhTNjV-në më parë.

x Kanë shumë pak kohë në dispozicion për të hartuar këto dy instrumente (plus rregulloren e planifi kimit që shpjegohet në seksionin 2.3.3).

x Sikurse do të vini re nga VKM-ja 481 dhe ky manual, disa analiza të gjendjes ekzistuese dhe procese grumbullimi informacioni janë të njëjta për të dyja instrumentet.

x Numri i dëgjesave publike të detyrueshme ligjërisht nuk është i vogël, dhe nëse kemi dy procese të thelluara, të gjata dhe që vijnë njëri pas tjetrit, rrezikohet që aktorët/qytetarët të lodhen dhe të mos e ndjekin procesin deri në fund.

Në një situatë të Ɵ llë, është e sugjerueshme që bashkitë dhe komunat tà bëjnë efi çient procesin dhe tì hartojnë sëbashku dy instrumentet në një proces të vetëm. Këtë e mbështet edhe neni 47 i ligjit të planifi kimit. Por, Kujdes! Ky “bashkim” nuk do të thotë aspak që ju të mos kryeni ose të “bashkoni” hapat e detyrueshëm ligjorë të procesit për secilin instrument, si psh. bashkërendimi, ndërmjetësimi, këshillimi publik, etj. Sa u përket këtyre hapave, afatet përcaktohen në planin e veprimeve që harton autoriteƟ i planifi kimit, por brenda kornizave ligjore për këtë qëllim. Ju mund të jeni më efi çientë në proces duke shkurtuar kohën për hapa të Ɵ llë si: krijimi i grupit të punës dhe/ose grupit të ekspertëve (i njëjtë në të dyja rastet); përpilimi i planit të veprimeve (mund të bëhet njëherësh për të dyja instrumentet edhe pse miratohet me pjesë në këshillin vendor); kryerja e analizave të gjendjes ekzistuese dhe prodhimi i dokumenƟ t të Analizës dhe Vlerësimit të Thelluar sipas nenit 18 të VKM-së 481, dokument i cili do tù shërbejë të dyja instrumenteve etj. Pra në përgjithësi, ju mund të siguroni efi çiencë në burimet njerëzore dhe ekonomike, si edhe në proces nga pikëpamja e metodologjisë dhe prodhimit të dokumenteve përmbajtësore. Kujdes! Ligjërisht është e lejueshme që ju të hartoni PZhTNjV-në dhe të vendosni të hartoni PPV pas një periudhe kohore të konsiderueshme (p.sh., 1 vit ose më shumë). Megjithatë, edhe pse një vendim të Ɵ llë ju mund ta merrni për arsye fi nanciare, është shumë e këshillueshme që të dyja instrumentet të hartohen si një proces i vetëm ose së paku, pa diferencë kohore mes tyre. Në rast të diferencës kohore mes harƟ mit të dy instrumenteve, ju do tù duhej gjithsesi të rishikonit PZHTNjV-në si rezultat i ndryshimit të konteksƟ t urban/territorial/ekonomik dhe i nevojës për të përditësuar informacionin. Pra realisht do të përfundonit në një zgjidhje më të shtrenjtë nga pikëpamja fi nanciare.


Fragmente ilustruese të tabelës 6 nga dokumentet strategjike të zhvillimit të bashkive Fier dhe Elbasan:Qëllimi strategjik 1: Fuqizimi i Sektorit Privat ne Fier me fokus kryesor agrobiznesin dhe turizmin ObjekƟ vat strategjike të qëllimit strategjik 1:1. Të mbështetet zhvillimi i prodhimeve bujqësore dhe të mbështetet zhvillimi i agro biznesit 2. Të promovohen mundësitë për agroturizëm, turizëm historik dhe bregdetar, për ta përfshirë Fierin në iƟ neraret e turizmit kombëtar dhe rajonal 3. Të forcohet bashkëpunimi midis insƟ tucioneve publike dhe sektorit privat në Fier 4. Të forcohet zbaƟ mi i ligjit nga insƟ tucionet përgjegjëse publike në qyteƟ n e Fierit dhe të promovohet thithja e invesƟ meve të huaja dhe vendase5. Të promovohet rritja e numrit të NVM-ve në Fier

(fragment nga qëllimet dhe objekƟ vat strategjike të Fierit, përgaƟ tur në viƟ n 2005)

Elbasani është pergamenë e historisë, djep i arsimit, është një qendër e madhe tregtare dhe transporƟ , në rrugën EgnaƟ a të rilindur me Korridorin e 8-të, në zemrën e një natyre të pasur dhe mjedisi të pastër, dhe që e ndërton ekonominë e Ɵ j nëpërmjet agrobiznesit, industrisë së lehte dhe turizmit kulturor e malor...... (fragment nga Vizioni i Elbasanit, përgaƟ tur në viƟ n 2005).

P.10 Deri në ç`thellësi duhet të futemi me përmbajtjen e PZhTNjV-së?

Përgjigjja e kësaj pyetjeje lidhet me aspekte metodologjike përmbajtësore të poliƟ kës dhe, si e Ɵ llë nuk është normuar nga rregulloret e ligjit të planifi kimit. Pra, grupi i punës dhe/ose i ekspertëve ka shkallë të theksuara lirie për të vendosur mbi thellësinë e dokumenƟ t. Megjithatë, për t`ju ndihmuar më konkreƟ sht do të shtonim edhe:

x PoliƟ ka duhet të jetë e qartë, realiste dhe me rekomandime që orientojnë më së miri vendimet që do të marrë PPV, por edhe dokumente të tjera të rëndësishme, si plani i invesƟ met kapitale, ose buxheƟ afatmesëm që një bashki/komunë duhet të përgaƟ të.

x PoliƟ ka nuk duhet të hyjë në detaje që i përkasin planit (pra të mos bjerë në kundërshƟ me kërkesat mbi strukturën dhe formaƟ n e PPV-së).

x PoliƟ ka duhet të jetë në gjendje të adresojë plaƞ ormën poliƟ ke dhe elektorale të kryetarit të bashkisë dhe ekipit të Ɵ j.

x PoliƟ ka duhet të ndjekë strukturën e paraqitur për dokumenƟ n e poliƟ kës (të PZhTNjV-së) që sqarohet në nenin 13 të VKM-së 481.

65

Tabela 6. Shpjegime ilustruese mbi strukturën e PZhTNjV-së, sipas pikave 3 dhe 4 të nenit 13 të VKM-së 481.

a. Analiza e përgjithshme.

Me shumë më pak detaje dhe vëllim se Analiza dhe Vlerësimi i Thelluar i PPV-së, por jo në kundërshƟ me të.

b. Premisa bazë të zhvillimit, hendeku insƟ tucional dhe programaƟ k.

P.sh., drejƟ me kryesore zhvillimi të 10 viteve të fundit – sektori i shërbimeve dhe strukturat e arsimit të lartë; ose industria e lehtë ushqimore dhe përpunuese etj.

Hendeku insƟ tucional – mungesa në struktura insƟ tucionale dhe instrumente ligjore, prania e të cilave do të kishte zgjidhur shumë nga problemet e zhvillimit në territor.

c. Vizioni strategjik i zhvillimit.

Njëlloj si vizionet e zhvillimit në plane strategjike, plane zhvillimi ekonomik, apo strategji zhvillimi.

ç. ObjekƟ vat strategjikë të planifi kimit dhe zhvillimit.

Njëlloj si objekƟ vat e zhvillimit në plane strategjike, plane zhvillimi ekonomik, apo strategji zhvillimi, por duke theksuar objekƟ va që kanë të bëjnë me zhvillimin e territorit – P.sh., fuqizimi si qendër portuale dhe zhvillimi i shërbimeve portuale në të gjithë pjesën jugperëndimore të qyteƟ t.

d. Programe zhvillimi. Njëlloj si programet e zhvillimit në plane strategjike, plane zhvillimi ekonomik, apo strategji zhvillimi.

dh. Plan veprimi. Ky duhet të adresoje programet. Programet nuk do të pajisen me projekte si në një strategji, por me një plan veprimi me afate dhe burime për realizimin e tyre.

Projektet e programeve mund të rimerren në PPV, ose në dokumente të tjera strategjike, që bashkia/komuna dëshiron të ndërmarrë.

4. Shtojca e hartave me skenarë strategjikë.

Bëhet ł alë për 1-3 harta që përkthejnë vizionin dhe objekƟ vat (ose një apo më shumë programe) në një paraqitje grafi ke në territor. Nuk përmbajnë detaje, por vetëm lidhin vizionin me territorin. Preferohet që harta të Ɵ lla të mbulojnë më tepër se territorin administraƟ v të njësisë, sepse kështu shpjegojnë ndikimin tek fqinjët dhe janë subjekt i bashkëpunimit me ta.

2.3.2 Si të hartojmë dhe miratojmë një plan vendor (PPV)?

P.11 Në çfarë hapash duhet të kaloj nëse duhet të hartoj dhe miratoj një plan të përgjithshëm vendor për territorin (PPV)?

PPV është një instrument planifi kimi sikurse poliƟ ka dhe në parim dhe ligjërisht kalon nëpër të njëjƟ n proces harƟ mi dhe miraƟ mi si poliƟ ka. Përveç hapave ligjorë, që sigurisht janë të detyrueshëm, ju keni nevojë edhe për disa hapa përgaƟ torë dhe/ose metodologjikë, për të hartuar dhe miratuar një PPV. Tabela e mëposhtme përmbledh të gjitha hapat për të hartuar dhe miratuar PPV-në.


Tabela 7. Hapat për harƟ min dhe miraƟ min e një PPV-jë

Hapi 1: Njihem me qëllimin e PPV-së.

Qëllimi i PPV-së buron nga neni 21 i ligjit të planifi kimit dhe objekƟ i Ɵ j përcaktohet në nenin 14 të VKM-së 481.

Hapi 2: Sigurohem që kam një PZhTNjV të miratuar ose nëse kam vendosur ta hartoj bashkë me planin, sigurohem që jam afër miraƟ mit të poliƟ kës.

(sugjerim prakƟ k) Sikurse thamë, poliƟ ka dhe plani mund të hartohen së bashku, megjithatë hapat ligjorë përkatës nuk duhen anashkaluar.

Hapi 3: Krijoj grupin e punës në bashki/komunë.

(sugjerim prakƟ k) Mundësisht i njëjƟ grup pune si për harƟ min e PZhTNjV-së. Ky është grupi fi llestar i punës, që në fakt do të zbatojë hapat 4 deri në 8.

Hapi 4: Njihem me procesin dhe strukturën për harƟ min e PPV-së sipas ligjit të planifi kimit dhe akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j.

(sugjerim prakƟ k) Veçanërisht në kushtet e një baze të re ligjore për planifi kimin e territorit, leximi i vëmendshëm i ligjit të planifi kimit dhe akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, është tejet i rëndësishëm. Struktura dhe formaƟ për harƟ min e PPV-së përcaktohen në nenet 16 deri në 20 (dhe 21 për PPT) të VKM-së 481.

Hapi 5: PërgaƟ t dokumentet e nismës për harƟ min e PPV-së dhe i paraqes në këshillin e bashkisë/komunës për miraƟ m.

(detyrim ligjor)12 Ky hap ligjor është përcaktuar në nenin 40 të ligjit të planifi kimit. Në vetvete, nisma është sa një veprim, aq edhe një dosje dokumentesh, që janë të njëjta me ato të poliƟ kës. Megjithatë, në nenin 17 të VKM-së 481 ka një përshkrim më të detajuar të dokumenteve ose Kërkesës për nismën.

Gjithashtu, ndryshe nga PZhTNjV-ja, në nismën e planit mund të përfshihet sipas rasƟ t edhe një Vendim i kryetarit të bashkisë/komunës për pezullimin e zhvillimit në një apo disa zona (pika 3 neni 64 i ligjit dhe neni 17, gërma ç i VKM-së 481). Vendimi shoqërohet me hartën që i tregon këto zona së bashku me ndarjen e pronësisë. Hapin 5 e gjeni të përshkruar në mënyrë të detajuar në procedurat e mëposhtme.

Hapi 6: Kryej një vlerësim të shpejtë të aktorëve/insƟ tucioneve, burimeve të informacionit dhe burimeve njerëzore dhe ekonomike për të përballuar procesin e harƟ mit të PPV-së.

(sugjerim prakƟ k) Ky hap është mirë të kryhet paralelisht me hapin 5, dhe është i njëjtë si për PZhTNjV (shiko tabelën 5).

Hapi 7: Rishikoj planin e veprimeve dhe fi nalizoj “hartën” e procesit të konsulƟ mit dhe përfshirjes së aktorëve.

(sugjerim prakƟ k) Ky është një rishikim që mund të bëni pas miraƟ mit të nismës në këshill dhe bazuar në sugjerimet/komentet/kërkesat që burojnë nga paraqitja në këshill dhe dëgjesa publike.

12. Përdorimi i këtij termi nënkupton se hapi në fjalë është detyrim ligjor, pra është i përcaktuar në nenet e ligjit përkatës ose akteve nënligjore në zbatim të tij.

67

Hapi 8: Finalizoj krijimin e grupit të ekspertëve që do të punojnë për harƟ min e PPV-së

(sugjerim prakƟ k) Realisht, ky hap ka nisur paralelisht me hapin 5 dhe 6. Nëse ju vendosni ta hartoni PPV-në me ekspertë të jashtëm (kjo ndikon ndjeshëm në faturën fi nanciare të harƟ mit të PPV-së), grupi i tyre duhet të udhëhiqet nga një planifi kues urban, dhe duhet të ketë në përbërje (sipas mundësisë) eskpertë të fushave: planifi kim urban, ekonomi, mjedis urban dhe natyror, arkitekturë, inxhinieri nderƟ mi dhe hidroteknike, gjeologji, topogjeodezi dhe GIS, legjisla-cion urban, shkenca sociale dhe staƟ sƟ kë, dhe profesionistë të tjerë sipas nevojës.

Hapi 9: Hartoj PPV në për-puthje me ligjin e planifi -kimit.

(detyrim ligjor) Ky proces është përcaktuar në ligjin e planifi kimit dhe për lehtësinë tuaj, e gjeni të përshkruar në procedurat e mëposhtme.

Hapi 10: Miratoj PPV në për-puthje me ligjin e planifi kimit.

(detyrim ligjor) Ky proces është përcaktuar në ligjin e planifi kimit dhe për lehtësinë tuaj, e gjeni të përshkruar në procedurat e mëposhtme.

Procedura për “Nismën për harƟ min e Planit të Përgjithshëm Vendor të Planifi kimit të Territorit (PPV)” përshkruhet në hapat e mëposhtëm:

1. Për harƟ min dhe miraƟ min e Planeve Vendore të Planifi kimit të Territorit, pavarësisht klasifi kimit sipas ligjit të planifi kimit, ndiqet e njëjta procedurë e përcaktuar në vazhdim.

2. Nisma për harƟ min e Planit Vendor (PPV) merret nga kryetari i bashkisë/komunës dhe paraqitet për miraƟ m në këshillin e bashkisë/komunës. Organet dhe insƟ tucionet që ndod-hen nën juridiksionin e bashkisë/komunës dhe palët e interesuara, kur e gjykojnë të nevo-jshme, i kërkojnë kryetarit të bashkisë/komunës ndërmarrjen e nismës. Kërkesa shqyrtohet prej Ɵ j dhe, kur gjykohet e arsyeshme, paraqitet për miraƟ m në këshillin e bashkisë/komu-nës. Çdo kërkesë apo nismë shpjegohet, dokumentohet apo rishikohet gjatë një procesi këshillimi publik, sipas përcakƟ meve të Ligjit nr.10119, datë 23.4.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”.

3. Kryetari i bashkisë/komunës, gjatë marrjes së iniciaƟ vës për harƟ min e PPV-së, njoŌ on në çdo rast me shkrim për ndërmarrjen e iniciaƟ vës, njësitë vendore kufi tare, Këshillin e Qarkut përkatës dhe AKPT-në.

4. Autoritetet e përmendura në pikën 3 të kësaj procedure, janë të detyruara t’i japin bash-kisë/komunës informacionin që disponojnë, propozimet dhe të dhëna të tjera të domos-doshme për harƟ min e PPV-së.

5. Kryetari i bashkisë/komunës ose palët e interesuara hartojnë një studim, që përcakton faktet dhe analizon problemet që mund të ndikojnë në hartimin e PPV-së. Studimi botohet në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit nga njësia e qeverisjes vendore dhe i vihet në dispozicion publikut.

6. Kryetari i bashkisë/komunës i paraqet këshillit të bashkisë/komunës kërkesën për nisjen e proçesit, për hartimin e PPV-së, sipas përcakƟ mit të nenit 17 të VKM 481, bazuar në nenin 40 të Ligjit nr.10119 .


7. Kryetari i bashkisë/komunës, në rastet kur ka një rrezik të qartë e emergjent ndaj vlerave e karakterisƟ kave të caktuara apo funksioneve vendore të objekƟ t ose të zonës në zhvillim, vendos pezullimin e zhvillimit, sipas neneve 64 e 70 të Ligjit nr. 10119, datë 23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”, deri në shqyrƟ min e miraƟ min e nismës nga këshilli i bashkisë/komunës. Vendimi për pezullimin e zhvillimit botohet në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit. AfaƟ i pezullimit, sipas përcakƟ mit të kësaj pike, nuk mund të jetë më i gjatë se 60 ditë.

8. Këshilli i bashkisë/komunës merr në shqyrƟ m nismën e propozuar dhe vendos për:a. Fillimin e procesit të harƟ mit të instrumenƟ t vendor të planifi kimit.b. Shtyrjen e shqyrƟ mit, në rastet kur vlerëson se faktet janë të pamjaŌ ueshme, të pasakta ose të papërshtatshme, për nisjen e procesit për hartimin e instrumentit vendor të planifikimit. Në këto raste, këshilli organizon, të paktën, një seancë dëgjimi publik, për të marrë vërejtjet e propozimet e palëve të interesuara.

9. Këshilli i bashkisë/komunës mund të vendosë, sipas rastit, vazhdimin e pezullimit të zhvillimit të vendosur sipas pikës 7 të kësaj procedure ose, pezullimin e zhvillimit, në përputhje me përcakƟ met e neneve 64 e 70 të Ligjit 10119 datë 23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”.10. Vendimi i këshillit vendor për harƟ min e PPV-së, botohet në Regjistër.11. Vendimi i këshillit vendor për harƟ min e PPV-së, së bashku me planin e veprimeve, i dërgohet AKPT-së brenda 15 ditëve nga miraƟ mi i Ɵ j.12. AKPT-ja i dërgon autoriteƟ t vendor të planifi kimit rekomandimet për përmirësimin e planit të veprimeve brenda 30 ditëve nga data e marrjes së njoŌ imit. AutoriteƟ vendor i planifi kimit boton në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit planin përfundimtar të veprimeve brenda 15 ditëve nga data e marrjes së rekomandimeve nga AKPT-ja.

Procedura për “Procesin dhe autoritetet që hartojnë dhe miratojnë Planet e Përgjithshme Vendore të Planifi kimit të Territorit (PPV)” përshkruhet përmes hapave të mëposhtëm:

1. PPV-ja hartohet nga AutoriteƟ Vendor i Planifi kimit të Territorit, dhe/ ose nga subjekte të tjera, të kontraktuara për këtë qëllim nga AutoriteƟ Vendor i Planifi kimit të Territorit. Procedura e harƟ mit në të dyja rastet është e njëjtë dhe autoriteti i planifikimit parashikon mënyrën e kontraktimit dhe të bashkëpunimit me subjektin planifikues që në fazën e kërkesës.

2. Në çdo rast harƟ mi i PPV-së duhet të kryhet nga një grup apo grupe ekspertësh, që në çdo rast udhehiqen nga nje planifi kues urban, dhe kanë në përbërje të tyre eskpertë të fushave: planifi kim urban, ekonomi, mjedis urban dhe natyror, arkitekturë, inxhinieri ndërƟ mi dhe hidroteknike, gjeologji, topogjeodezi dhe GIS, legjislacion urban, shkenca sociale dhe staƟ sƟ kë, dhe profesionistë të tjerë sipas nevojës.

69

3. AutoriteƟ vendor i planifi kimit e vë në dijeni çdo muaj AKPT-në për ecurinë e procesit të planifi kimit, përmes mjeteve tradicionale të informimit dhe të komunikimit, dhe në çdo rast informon AKPT-në sipas përcakƟ mit të nenit 80 të Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”.

4. AutoriteƟ përgjegjës për harƟ min e PPV-së siguron një proces dialogu, bashkëpunimi dhe bashkërendimi, horizontal e verƟ kal, me çdo autoritet të planifi kimit e palë të interesuar, përpara fi llimit dhe gjatë harƟ mit të instrumenƟ t vendor të planifi kimit.

5. AutoriteƟ vendor i planifi kimit, me qëllim trajƟ min e bashkërenduar të çështjeve të rëndësisë kombëtare e me interes të përbashkët, bashkëpunon e bashkërendon veprimet me autoritetet përgjegjëse kombëtare të planifi kimit dhe bashkitë/komunat kufi zuese apo të përfshira, përpara marrjes së nismës për harƟ min e PPV-së, sipas rasƟ t (pika 1, neni 42 i ligjit të planifi kimit).6. Autoritetet kombëtare të planifi kimit ose ato të bashkive/komunave kufi zuese janë të detyruara t’i japin, sipas kërkesës, bashkisë/komunës informacionin që disponojnë, pro-pozimet dhe të dhëna të tjera, që janë të domosdoshme për harƟ min e PPV-së.

7. AKPT-ja mund të japë mbështetje dhe orienƟ me për harƟ min e PPV-së.

8. Bashkërendimi e këshillimi i projekƟ t të PPV-së, sipas situatave specifi ke dhe komplek-siteƟ t të Ɵ j, zhvillohen sipas fazave të mëposhtme:

a. Këshillimi i idesë ose i pjesëve të veçanta të projekƟ t.b. Këshillimi në tërësi i projekƟ t.

9. AutoriteƟ përgjegjës për harƟ min e instrumenƟ t zgjedh, sipas rasƟ t, nëse do të kryejë bashkërendim dhe këshillim me një apo dy faza.

10. Afatet e shprehjes së qëndrimit nga autoritetet e tjera të planifi kimit dhe palët e intere-suara fi llojnë të nesërmen e datës së boƟ mit në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit të projekƟ t përfundimtar të PPV-së nga autoriteƟ përgjegjës për harƟ min e Ɵ j, dhe janë:

a. 30 ditë, në rasƟ n e bashkërendimit e këshillimit të idesë ose të çdo pjese të veçantë të projekƟ t.

b. 60 ditë, për bashkërendimin e këshillimin tërësor të projekƟ t.

11. Çdo autoritet i planifi kimit, sipas sferës së juridiksionit dhe përgjegjësisë së përcaktuar nga legjislacioni në fuqi, ose palë e interesuar ka të drejtë të paraqesë vërejtje apo pro-pozime për projekƟ n e PPV-së, gjatë periudhës së bashkërendimit e këshillimit të Ɵ j. Vëre-jtjet apo propozimet botohen në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.

12. Çdo vërejtje e bërë sipas përcakƟ mit të pikës 11 të kësaj procedure, duhet të jetë e argumentuar dhe të shoqërohet me sugjerime të qarta, në mënyrë që t’i japë mundësi autoriteƟ t përgjegjës për harƟ min e PPV-së të kuptojë përmbajtjen e saj e të mund të bëjë ndryshimet përkatëse, për trajƟ min në mënyrë të arsyeshme të vërejtjes.


13. Mosparaqitja e vërejtjeve apo propozimeve, brenda afateve të përcaktuara në këtë procedurë, vlerësohet si pranim i heshtur i projekƟ t të PPV-së, përveç rasteve të pamundësisë për shkaqe objekƟ ve, e cila duhet të njoŌ ohet sipas përcakƟ meve të Kodit të Procedurave AdministraƟ ve.14. AutoriteƟ përgjegjës për hartimin e instrumentit, për qëllimet e bashkërendimit e të këshillimit, shqyrton vërejtjet apo propozimet e autoriteteve të tjera të planifikimit, palëve të interesuara ose publikut, brenda 30 ditëve nga përfundimi i afateve të përcaktuara në këtë procedurë.15. AutoriteƟ përgjegjës për harƟ min e PPV-së, kryesisht ose me kërkesë të autoriteteve të planifi kimit dhe/ose propozim të palëve të interesuara, kryen një proces të dytë bashkërendimi ose këshillimi, sipas përcakƟ meve të kësaj procedure, në rastet kur, si pasojë e procesit të bashkërendimit e të këshillimit, vërejtjet apo propozimet e bëra prekin ndjeshëm elemente thelbësore dhe përmbajtjen bazë të projekƟ t të PPV-së. Ky autoritet, shqyrton vërejtjet apo propozimet dhe ndryshon projekƟ n, ose shpreh qëndrimin e Ɵ j të argumentuar të mospërfshirjes në projekt të vërejtjeve apo propozimeve para paraqitjes së Ɵ j për miraƟ m.16. Përmbledhja e vërejtjeve apo propozimeve, gjatë procesit të bashkërendimit dhe këshillimit, i bashkëlidhen projekƟ t të PPV-së, të paraqitur për miraƟ m dhe botohet së bashku me të në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.17. AutoriteƟ përgjegjës për harƟ min e PPV-së organizon, brenda 30 ditëve nga përfundimi i afaƟ t për procesin e bashkërendimit dhe të këshillimit, një ose më shumë seanca dëgjimi publik për secilën nga fazat e bashkërendimit e këshillimit, pas kryerjes së tyre, si më sipër. Dëgjimi publik kryhet para çdo vendimmarrjeje planifi kuese dhe përsëritet sipas nevojës për informimin e plotë të palëve të interesuara dhe zgjidhjen e konfl ikteve. Në ditën e boƟ mit në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit të projekƟ t të PPV-së autoriteƟ përgjegjës njoŌ on vendin, datën dhe orën e çdo seance të dëgjimit publik. NjoŌ imi publik kryhet të paktën 30 ditë para një vendimmarrjeje publike e botohet në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.18. Palët e interesuara dhe publiku kanë të drejtë, gjatë periudhës nga data e njoŌ imit, deri në datën e përcaktuar të dëgjimit publik, të kenë “akses” mbi materialet e informacionet që lidhen me instrumenƟ n kombëtar të planifi kimit, përfshirë përmbledhjen e procesit të bashkërendimit e këshillimit, dhe vërejtjet, propozimet e përfundimet e arritura gjatë këtij procesi. Kjo e drejtë sigurohet, paraprakisht, në kohë të mjaftueshme e në mënyrë efektive nëpërmjet Regjistrit, sipas mjeteve tradicionale të informimit dhe në mjediset e autoriteƟ t përgjegjës, gjatë orarit të Ɵ j zyrtar.19. Në rastet kur projekƟ i PPV-së rishikohet nga autoriteƟ përgjegjës, në bazë të vërejtjeve e propozimeve të bëra gjatë dëgjimit publik, për çështje thelbësore të përmbajtjes së tij, autoriteti përgjegjës i planifikimit organizon një dëgjim publik shtesë, sipas procedurës së përcaktuar në këtë procedurë.20. Përmbledhja e vërejtjeve apo propozimeve gjatë procesit të dëgjimit publik i bashkëlidhen projekƟ t të PPV-së, të paraqitur për miraƟ m dhe botohet së bashku me të në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.

71

21. Personat fi zikë apo juridikë, që ndodhen në zonën e planifi kimit ose që kanë informacion apo të dhëna për të duhet, kur u kërkohet dhe për aq sa kanë të mundur, t’i japin autoriteƟ t përkatës të planifi kimit ose çdo personi të autorizuar, pa kundërshpërblim, informacionin që disponojnë, i cili mund të nevojitet gjatë procesit të harƟ mit të PPV-së. AutoriteƟ i planifi kim-it, ose personi i autorizuar sigurojnë ruajtjen e administrimin e informacionit të marrë gjatë procesit të harƟ mit të PPV-së dhe e bëjnë këtë informacion të disponueshëm për publikun, në përputhje me Ligjin nr. 8517, datë 22.7.1999, “Për mbrojtjen e të dhënave personale”.22. ProjekƟ t përfundimtar të PPV-së i bashkëlidhet, sipas rasƟ t, propozimi për ndryshim të instrumenteve kombëtare dhe/ose vendore të planifi kimit në fuqi, kur kjo është e nevo-jshme për zbaƟ min e PPV-së të paraqitur për shqyrtim e miratim.23. AutoriteƟ vendor i planifi kimit e afi shon projekƟ n përfundimtar në mjediset e insƟ tu-cionit dhe e boton atë në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit.24. Në rastet kur, megjithë realizimin e bashkërendimeve të veprimeve ndërmjet auto-riteteve të planifi kimit që preken nga PPV-ja, ekzistojnë ende mosmarrëveshje, autoriteƟ i planifi kimit ka të drejtë të nisë një procedurë ndërmjetësimi sipas përcaktimit të nenit 19 të Ligjit nr.10119, datë 23.04.2009, “Për Planifikimin e Territorit”. Vendimmarrja, që lidhet me çështjet objekt mosmarrëveshjeje, pezullohet gjatë afatit 2- mujor, brenda të cilit mosmarrëveshja shqyrtohet nga komisioni i ndërmjetësimit. Gjatë kësaj periudhe, janë të zbatueshme procedurat dhe rregullat për miraƟ min e pezullimit të zhvillimit, sipas përcak-Ɵ mit të neneve 64 e 70 të Ligjit nr.10119, datë 23.04.2010 “Për Planifi kimin e Territorit”.25. Projektplani i PPV-së i paraqitet për miraƟ m këshillit të bashkisë/komunës. 26. Këshilli i bashkisë/komunës:

a. Miraton projekƟ n e PPV-së. b. Rikthen për ripunim atë me vërejtjet përkatëse, në rastet kur vlerëson se:i. Nuk janë kryer bashkërendimi, këshillimi dhe dëgjimi publik ose nuk janë respektuar pro-cedurat e tjera të detyrueshme të planifi kimit, sipas përcakƟ meve të këƟ j ligji.ii. ProjekƟ ka mospërputhje me instrumentet e planifi kimit ose me legjislacionin në fuqi.c. Organizon, të paktën, një seancë dëgjimi publik për të marrë vërejtjet e propozimet e palëve të interesuara, në një nga rastet e gërmës (b) të kësaj pike.

27. Pavarësisht nga sa përcaktohet në legjislacionin në fuqi, dhe pa rënë ndesh me të, bash-kia/komuna u dërgon, jo më vonë se 15 ditë pas miraƟ mit të Ɵ j, AKPT-së dhe Arkivit Qendror Teknik të NdërƟ mit, një kopje të PPV-së të miratuar, së bashku me vendimin e miraƟ mit, si dhe çdo ndryshim të mëtejshëm të Ɵ j.28. Bashkia/komuna, në rastet kur PPV-ja duhet të harmonizohet me instrumente kombëtare në fuqi të planifi kimit dhe mund të kërkojë ndryshime, për të siguruar përputhshmëri me to, u dërgon ministrisë/ministrive përgjegjëse, PPV-në e miratuar dhe projekƟ n përfundimtar të propozimeve përkatëse për ndryshimin e instrumenƟ t kombëtar të planifi kimit brenda 15 ditëve nga data e miraƟ mit të PPV-së. Ministria/Ministritë përgjegjëse sigurojnë përputhshmërinë e PPV-së sipas procedurës së përcaktuar në Nenin 45 të Ligjit nr.10119, datë 23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”.


29. PPV-ja e hartuar nga njësia e qeverisjes vendore me mbi 10,000 banorë dhe e miratuar nga Këshilli i njësisë së qeverisjes vendore, deri në dy vjet nga data e fillimit të efekteve të plota të Ligjit nr.10119, datë 23.04.2009 “Për Planifikimin e Territorit”, i paraqitet për shqyrtim e miratim përfundimtar, KKT-së, sipas procedurës së përcaktuar në aktet nënligjore të miratuara me Vendim të Këshillit të Ministrave për AKPT-në dhe KKT-në. 30. PPV-ja e miratuar nga Këshilli Bashkiak i Bashkisë së Kategorisë së Parë sipas përcakƟ mit të ligjit nr.10119, datë 23.04.2009 “Për Planifikimin e Territorit”, i kalon për shqyrtim e miratim përfundimtar KKT-së, sipas procedurës së përcaktuar në rregulloren e funksionimit dhe të organizimit të AKPT-së.31. Aktet e miraƟ mit dhe planet përkatëse sipas përcakƟ mit të këƟ j neni, botohen në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit brenda 15 ditëve nga data e miraƟ mit.

Në fi gurën 14 paraqiten të gjitha hapat ligjore të procesit të harƟ mit dhe të miraƟ mit të PPV-së. Ky proces është i njëjtë edhe për PZhTNjV-së kur poliƟ ka hartohet në mënyrë krejt të pavarur nga plani. Numrat që janë vendosur pranë çdo kuƟ e në diagramë janë kodi për aktorët që marrin pjesë në atë hap të procesit. Aktorët dhe kodet përkatëse janë paraqitur në tabelën e mëposhtme:Tabela 8. Aktorët dhe kodet përkatëse në procesin e harƟ mit dhe miraƟ mit të PPV-së

Kodi EmërƟ mi për aktorin/insƟ tucionin1 Kryetari bashkisë / komunës (NjQV – Njësia e Qeverisjes Vendore)2 Palë të interesuara për PPV-në që i kërkojnë kryetarit ta nisë atë3 Këshilli i bashkisë / komunës (KV – Këshilli Vendor)4 Autoritetet kombëtare (AK) dhe veçanërisht AKPT

4.0 Ministritë4.1 Këshili Kombëtar i Territorit – KKT 5 Bashkitë/komunat fqinje6 Strukturat Vendore të Planifi kimit të Territorit – specialistët në bashki/komunë (SVPT)7 Qytetarët, publiku 8 PrefekƟ 9 Komisioni i ndërmjetësimit

10 Grupi i ekspertëve për harƟ min e planit11 AQTN – Arkivi Qendror Teknik i NdërƟ mit

P.12 Ku ndryshon procesi i planit të përgjithshëm ndërvendor (PNVP-së) nga ai i PPV-së?

Këto dy plane kanë të njëjtën strukturë dhe pothuajse të njëjƟ n proces. Ndryshimi thelbë-sor në proces lidhet me:

x Marrjen e nismës, të cilën e shqyrtojnë dhe miratojnë të gjithë Këshillat e Bashkive/Komunave pjesë e procesit (çdo kryetar i bashkive/komunave që së bashku hartojnë PNVP-në do të paraqitet në këshillin përkatës vendor, por materialin e kërkesës sipas

73

nenit 17 të VKM-së 481 dhe neneve 40 e 46 të ligjit të planifikimit, kryetarët e hartojnë së bashku).

x HarƟ min e marrëveshjes dhe krijimin e subjekƟ t të kompetencave të përbashkëta, që do të realizojë planin.

x MiraƟ min përfundimtar të planit në të gjitha këshillat e bashkive dhe komunave që marrin pjesë në proces.

Procedura që shpjegon “Proceset dhe Autoritetet për harƟ min dhe miraƟ min e Planeve Ndërvendore të Planifi kimit të Territorit (PNV)” kalon nëpër hapat e mëposhtme:

1. Planet ndërvendore hartohen sipas kësaj procedure:

a. Çdo kryetar i bashkisë/komunës13 së interesuar në harƟ min e Planit Ndërvendor (PNV), i paraqet njësive të qeverisjes vendore përkatëse kërkesën për marrjen e nismës për harƟ min e PNV-së dhe harƟ min e Marrëveshjes për Krijimin e SubjekƟ t të Kompetencave të Përbashkëta sipas përcakƟ meve të neneve 15 dhe 16 të Ligjit nr.10119 datë 23.04.2009 “Për Planifikimin e Territorit”.b. Kryetarët përkatës të bashkive/komunave, shqyrtojnë kërkesën dhe në rast pranimi, nëshkruajnë marrëveshjen specifi ke për Krijimin e SubjekƟ t të Kompetencave të Përbashkëta.c. Këshillat e bashkive/komunave përkatëse miratojnë Kërkesën për marrjen e nismës për harƟ min e PNV-së, si dhe Marrëveshjen për Krijimin e SubjekƟ t të Kompetencave të përbashkëta.ç. Procesi i hartimit dhe miratimit të PNV-së, vijon sipas procedurës së përshkruar për harƟ min e PPV-së dhe miratohet nga të gjithë këshillat e njësive të qeverisjes vendore të përfshira.

2. SubjekƟ i kompetencave të përbashkëta i dërgon, PNV-në e miratuar dhe projekƟ n përfundimtar të propozimeve përkatëse për ndryshimin e instrumenƟ t kombëtar të planifi kimit, ministrisë/ministrive përgjegjëse, në rastet kur PNV-ja duhet të harmonizohet me instrumente kombëtare në fuqi të planifi kimit dhe mund të kërkojë ndryshime, për të siguruar përputhshmëri me sa përcaktohet në to, brenda 15 ditëve nga data e miraƟ mit të PNV nga Këshillat e Bashkive dhe/ose Komunave të përfaqësuara në Marrëveshjen Specifi ke sipas përcakƟ mit të gërmës (c), pika 1 e kësaj procedure.

3. Nëse në procesin e harƟ mit të PNV-së, është e përfshirë qoŌ ë edhe një nga Bashkitë e përcaktuara nga ligji si Bashki të Kategorisë së Parë, PNV-ja e miratuar i kalon për shqyrƟ m e miraƟ m përfundimtar KKT-së, sipas procedurës së përcaktuar në rregulloren për funksionimin dhe organizimin e AKPT-së.

4. Aktet e miraƟ mit dhe planet përkatëse sipas përcakƟ meve të këƟ j neni, botohen në Regjistër dhe sipas mjeteve tradicionale të informimit brenda 15 ditëve nga data e miraƟ mit.

13. Sipas rasƟ t, një aktor mund të jetë edhe Këshilli i Qarkut.


P.13 Çfarë duhet të përmbajë PPV nga pikëpamja përmbajtësore?

Përgjigjja e kësaj pyetjeje adreson aspekte përmbajtësore dhe metodologjike të PPV-së, dhe si rezultat nuk normohet nga baza ligjore. Megjithatë, bazuar në nenin 24 të ligjit të planifi kimit, VKM-ja 481 përcakton strukturën dhe formaƟ n e PPV-së në nenet 16 deri në 20 të Ɵ j dhe në nenin 21 për Planin e Përdorimit të Tokës. Kini parasysh se thellësia e trajƟ mit të secilit element të strukturës së PPV-së sipas VKM-së 481, përcaktohet nga vetë strukturat vendore të planifi kimit në bashkinë/komunën në ł alë, në bashkëpunim me grupin e ekspertëve që punon për PPV-në dhe bazohet të paktën në:

x Madhësinë e territorit dhe/ose të popullsisë.

x Nivelin, llojin dhe sasinë e akƟ viteteve ekonomike.

x Presionin ose depresionin e zhvillimit në territorin e bashkisë/komunës.

x Veçoritë fi zike, natyrore dhe gjeografi ke të territorit.

x Nivelin, llojin dhe cilësinë e infrastrukturave ekzistuese.

x Sasinë e informacionit të gjendjes ekzistuese që keni në dispozicion.

x OrienƟ met dhe kërkesat që parshtron PZhTNjV-ja për atë zonë.

x Metodologjinë e përdorur në harƟ min e planit.

x Burimet fi nanciare dhe njerëzore që janë siguruar nga bashkia/komuna.

Kujdes! Sipas neneve 16 deri në 20 të VKM-së 481, që përcaktojnë strukturën dhe formaƟ n e PPV, çdo element strukturor dhe përmbajtësor i planit duhet të paraqitet patjetër edhe me tekst dhe grafi kisht (në hartë). Megjithatë, Ju nuk jeni të detyruar të bëni një hartë të veçantë për çdo element strukturor. Në varësi të faktorëve të listuar më lart, Ju mund të zgjidhni që të vendosni disa elemente në një hartë të përbashkët.

Shembull 1: Nëse në territorin tuaj ka burime të rëndësishme natyrore, pyje, kullota, zona të mbrojtura, dhe zona të trashëgimisë kulturore, por në një numër shumë të kufi zuar, ju mund tì paraqisni të gjitha këto informacione dhe analizime të territorit në një hartë të vetme. Ndërkohë, në rasƟ n e një qyteƟ me fi zionominë e BeraƟ t apo Gjirokastrës, vetëm analiza e tarshëgimisë kulturore mund të kërkonte (sipas metodologjisë së përdorur) një ose më shumë harta.

Shembull 2: Në një territor administraƟ v me fi zionominë e komunës së Kelmendit, në një hartë të vetme është e mundur të paraqiten katër temaƟ ka, si: kategoritë bazë të përdorimit të tokës dhe sistemet; njësitë dhe nënnjësitë strukturore. Në një territor administraƟ v me karakterisƟ kat e Tiranës, jo vetëm që do të duheshin katër harta të veçanta, por do të përgaƟ teshin edhe harta me zbërthime të mëtejshme të kategorive bazë të përdorimit të tokës.

75

Figura 16. Harta e BoniteƟ t të tokave Bujqësore (Plani i Përgjithshëm Vendor i Fushë Krujës)

Burim: Bashkia Fushë Krujë dhe Co-PLAN 2010

DETYRA E PROJEKTIMIT TË PLANIT TË PËRGJITHSHËM RREGULLUES TË QYTETIT FUSHË KRUJË

BONITETI I TOKAVE BUJQËSORE 1:30.000


Figura 17. Harta e Vlerave të Territorit dhe QyteƟ t (Plani i Përgjithshëm Vendor i Fushë Krujës)

Burim: Bashkja Fushë Krujë dhe Co-PLAN 2010

DETYRA E PROJEKTIMIT TË PLANIT TË PËRGJITHSHËM RREGULLUES TË QYTETIT FUSHË KRUJË

VLERA TË TERRITORIT DHE QYTETIT 1:75.000

77

P.14 Si mund tì marr në konsideratë çështjet/zonat e rëndësisë kombëtare në përgaƟ tjen e PPV-së?

Hapi i parë është të konsultoheni me ligjin e planifi kimit, minimalisht me nenet 6, 8, 8/1, 10, 17, 32, 38 dhe 45. Këto nene realizojnë sa më poshtë:

x Japin kupƟ min e zonave/çështjeve të rëndësisë kombëtare. x Përcaktojnë autoritetet përgjegjëse për përcakƟ min e tyre dhe shpjegojnë procedurën.x Tregojnë implikimet e një zone/çështjeje të Ɵ llë në dhënien e lejeve për punime dhe në

procesin e zhvillimit në përgjithësi.x Tregojnë mënyrën se si realizohet përputhshmëria midis instrumenteve të planifi kimit

të niveleve të ndryshme, ku në fakt zonat/çështjet e rëndësisë kombëtare janë një nga aspektet e shqyrƟ mit të përputhshmërisë.

Hapi i dytë është që të jeni sa më parë të informuar për:x Ekzistencën dhe përcakƟ met e instrumenteve kombëtare të planifi kimit, të cilat

sigurisht do të ndikojnë edhe në territorin tuaj administraƟ v.x Ekzistencën e listës më të fundit të çështjeve/zonave të rëndësisë kombëtare të

miratuar me vendim të KKT-së.

x Çfarë përmban Regjistri i territorit në lidhje me këtë çështje.

Hapi i tretë është të komunikoni me AKPT-në për tù informuar për lajme apo zhvillimet më të fundit në lidhje me zonat/çështjet e rëndësisë kombëtare. Për më tepër, në rast se në bashkinë/komunën tuaj ka pasur (para hyrjes së ligjit të planifi kimit në fuqi) zona të mbrojtura natyrore apo të trashëgimisë kulturore, hidrocentrale, termocentrale, miniera, port, aeroport, impiante të trajƟ mit të ujërave të ndotura, ish-zona industriale etj., atëherë me siguri që ju jeni subjekt i listës së përfshirë në vendimin për zonat/çështjet e rëndësisë kombëtare.

Kujdes! Hapat e mësipërm nuk kanë një përcakƟ m kohor; mund të ndodhin njëkohësisht dhe sipas mundësive tuaja të komunikimit me insƟ tucionet. Sugjerimi është që informacionin për zonat/çështjet e rëndësisë kombëtare ta merrni sa më herët në procesin e planifi kimit, dhe vazhdimisht të informoheni për ecurinë e këtyre zonave/çështjeve. Gjithashtu, në momenƟ n që ju njoŌ oni AKPT për nisjen e punës për harƟ min e PPV, dhe informacioni botohet edhe në Regjistër, ju mund të njoŌ oheni zyrtarisht nga ministritë e linjës për çështje apo zona të rëndësisë kombëtare që ato mublojnë përkatësisht.

Hapi i katërt ka të bëjë me procesin tuaj të planifi kimit. Pra, pasi keni përcaktuar në hartën e territorit tuaj administraƟ v të gjitha zonat/çështjet e rëndësisë kombëtare (me sipërfaqe të sakta), ju planifi koni për pjesën tjetër të territorit duke mos prekur funksionin e zonave/çështjeve të rëndësisë kombëtare dhe duke zbatuar normat dhe standardet e planifi kimit për këto zona dhe ato rreth tyre. Nëse mendoni se doni të ndryshoni funksionin e qoŌ ë edhe njërës prej këtyre zonave të rëndësisë kombëtare, atëherë duhet të ndiqni procedurën e përshkruar në nenin 45 të ligjit të planifi kimit.


P.15 Si mund ta kryej analizën e problemaƟ kës së pronësisë mbi tokën?

Mënyra se si kryhet një analizë e Ɵ llë është çështje metodologjie të përdorur në planifi kim. Rëndësi ka që një analizë e Ɵ llë të bëhet patjetër, pasi Ju nuk mund të propozoni zhvillim në territor pa qenë të qartë mbi pronësinë e territorit. Gjithsesi, në kushtet kur informacioni për pronat nuk është në nivelet e duhura dhe Ju shpesh keni vëshƟ rësi për të siguruar harta pronësie të plota për të gjithë territorin administraƟ v, kjo pyetje merr mjaŌ vlerë.

Në përgjithësi, është e preferueshme dhe ligjërisht e detyrueshme që ju të keni një hartë të pronave në territorin tuaj administraƟ v (hartë kadastrale nga ZRPP13). Kjo hartë duhet të shoqërohet me një tabelë (bazë të dhënash) që tregon sipërfaqet e çdo prone (parcelë dhe ndërtesë), numrin e pronarëve në çdo pronë, ndarjen pronë publike nga private dhe për ato publike edhe statusin e transferimit apo formën e manaxhimit, konfl ikte të mundshme për prona që i kanë ato. Normalisht i gjithë ky informacion (hartat dhe karakterisƟ kat e pronave) do të ishte i hedhur në një databazë GIS. Megjithatë, edhe pasja e një harte zyrtare të

13. Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme.

Figura 18. Zonë e rëndësisë kombëtare në territorin e Komunës

Kujdes! Të gjitha pyetjet në vazhdim (P.15 deri P.26) synojnë të shpjegojnë dhe t`ju ndihmojnë të kuptoni drejt disa nga pikat që listohen në nenet 18 dhe 27 të VKM-së 481.

Park kombëtar

Kufi komune

LegjendaKomuna e zgjedhur ndodhet në jug të Bashkisë së Korçës. Kufi ri i zonës së mbrojtur është marrë nga “RrjeƟ i zonave të mbrojtura të Shqipërisë”, përcaktuar nga Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujrave.Referenca: Ortofoto është marrë nga Google, 2011 (Spot Image), 3 dhjetor 2011.

79

ndarjes së pronësive në AutoCAD dhe nje fi lë Excel që e shoqëron atë, me informacionin e mësipërm, do të ishte e kënaqshme. Në kushtet e mungesës së informacionit të mësipërm për gjithë territorin, ju duhet të përpiqeni ta siguroni në mënyrë të pjesshme (pra, jo të gjitha aspektet e sipërpërmendura për pronë) dhe për ato pjesë të territorit ku është kryer regjistrimi fi llestar.

Pasi sigurohet informacioni (i cili i bashkangjitet PPV-së), atëherë ai duhet të analizohet për të kuptuar:

1. Cilat janë prona publike dhe cilat private. Kjo paraqitet në një hartë, ku legjenda përm-ban ndarjen publike-private, si edhe sipërfaqet e dy kategorive dhe mundësisht vlerën e tregut dhe të çmimin zyrtar të tokës.

2. Cilat janë zonat në territorin tuaj administraƟ v sipas konfl ikteve të mundshme të pro-nësisë. Një hartë e Ɵ llë do të ketë në legjendë llojet e konfl ikteve (P.sh.: kthyer me Ligjin 7501 tek përdoruesit dhe ka konfl ikt me ish-pronarin; zonë informale ka konfl ikt me ish-pronarët; zonë informale në proces legalizimi etj.).

Figura 19. ProblemaƟ ka e pronësisë në qyteƟ n e Elbasanit

Burimi: Detyra e ProjekƟ mit për Planin Rregullues të Elbasanit, 2005

Konfl ikte pronarëve, ndërƟ me informale

Kthyer pronarëve, ndërƟ me informaleNdërƟ me informale në toka të pushtuara

Në përgjithësi pa probleme pronësie

Objekte publike me konfl ikte të pjesshme

Pronë shtetërore, ndërƟ me informale

Pronësi mbi banesat. Konfl ikt ligjor mbi truall

Tokë private me ndërƟ me informale/ilegale

Tokë private dhe objekte të dhëna nga shteƟ me konçesion

Ullishta kthyer pronarëve

Legjenda


P.16 Çfarë janë planet dhe programet për riparim, rinovim, rigjenerim, rizhvillim dhe konservim urban dhe/ose mjedisor; për çfarë mund tì përdor dhe si mund tì hartoj ato?

Pas 20 viteve të tranzicionit ekonomik dhe poliƟ k, Shqipëria gjendet përballë një sipërfaqeje të madhe të mbushur me ndërƟ me dhe më një fond të zvogëluar dhe shumë të fragmentuar të tokës bujqësore. Ndërkohë, edhe pse nuk ka studime të mirëfi llta që ta vërtetojnë, mendohet se kërkesa për ndërƟ me të reja është në rënie (ngopje e tregut). Nga ana tjetër, cilësia e ndërtesave (të para dhe pas `90) është e ulët si rezultat i mungesës së mirëmbajtjes së vazhdueshme (për shumë arsye objekƟ ve dhe subjekƟ ve). Së fundi, infrastrukturat, shërbimet dhe hapësirat publike ose mungojnë, ose janë të një cilësie të papërshtatshme për fl uksin e banimit, ose të përdoruesve që duhet të përballojnë.

Edhe pse realiteƟ n tuaj mund ta tregojë vetëm një studim i hollësishëm (analiza dhe vlerësimi i thelluar) me shumë mundësi, një nga problemet që ju do të përballeni në 10-20 vitet e ardhshme, nuk është zgjerimi i qyteƟ t, por përmirësimi i qyteƟ t ekzistues dhe periferive të Ɵ j. Në shumë raste kjo mund të shoqërohet edhe me rritje të dendësisë, për të përdorur tokën në mënyrë më efi çiente, për të çliruar/mbrojtur zona natyrore/bujqësore dhe sepse mund të keni kërkesë për të ndërtuar në zonat qendrore urbane.

Që të mund të përmirësoni (fi zikisht dhe në cilësi shërbimesh) qyteƟ n ekzistues (qendrat, lagjet e banimit, etj.) do tù duhet të ndërmerrni veprime me karakter riparues, rinovues, rigjenerues, ose rizhvillues dhe në disa raste do tù duhet të përmirësoni duke konservuar. Kjo e fundit do të ndodhë veçanërisht në zonat me vlera historike dhe të trashëgimisë kulturore, ose në zona natyrore të mbrojtura.

Një nga problemet më të rëndësishme të lagjeve historike të Durrësit, BeraƟ t, Gjirokastrës, Elbasanit etj. është se janë lagje banimi dhe ndërkohë janë klasifi kuar si zona të kategorisë A në Ligjin nr. 9048, datë 7.4.2003 “Për Trashëgiminë Kulturore”, i ndryshuar. Një zonë Ɵ pike banimi është vazhdimsht në transformim përmirësues apo zhvillim. Së paku, ajo ka nevojë për ndërhyrje të herëpashershme për mirëmbajtjen, apo ndërƟ min e infrastrukturave të reja dhe për përmirësimin e banesave për të qenë të jetueshme. Duke qenë zona A, këto ndërhyrje bëhen tejet të vëshƟ ra për të mos thënë të pamundura. RezultaƟ është: cilësia fi zike e këtyre lagjeve bie vazhdimisht; banorët jetojnë në kushte të papërshtatshme dhe ndonjëherë të pasigurta; vlera e këtyre zonave muzeale si “atraksion” turisƟ k vjen në zhdukje. Këto zona kanë nevojë për ndërhyrje urgjente dhe të mirëmenduara që jo vetëm të përmirësojnë cilësinë e tyre, por të konservojnë të gjitha vlerat historike dhe kulturore.

Si mund të realizohet kjo? – Përgjigjja nuk është thjesht çështje e një projekƟ apo studimi urbanisƟ k, por kërkon një program ku vendin kryesor e zë procesi. Në proces, bashkia e cila ka rolin udhëheqës, bashkëpunon ngushtësisht me InsƟ tuƟ n e Monumenteve dhe Ministrinë e Kulturës, me banorët, me biznese që mund të vendosen në zonë (zejtari të vogla apo dyqane etj.) dhe me zhvillues të mundshëm me ide inovaƟ ve. Planifi kuesit

81

dhe arkitektët ndjekin procesin dhe e materializojnë në projekƟ n e zbaƟ mit. Një proces i Ɵ llë kërkon sa përputhshmëri me ligjin, aq edhe fl eksibilitet nga palët për të arritur zgjidhjen e duhur – pra një seri negociatash. Mund të konkludojë edhe në nevojën për rishikime të bazës ligjore. Gjithmonë duhet të shoqërohet me një fazim të zbaƟ mit në kohë dhe me instrumentet fi nanciare – si do të gjenerohen fondet për zbaƟ m? (mos mendoni që duhet të jenë vetëm publike ose vetëm private – këto janë raste Ɵ pike të krijimit të Partneriteteve Publike – Private).

Në parim, Ju (bashki/komunë) mund të adresoni rastet e ndryshme të përmirësimit të lagjeve urbane përmes dy llojeve të programeve:

1. Rigjenerim urban.

2. Konservim urban dhe mjedisor.

Këto programe mund të hartohen nga bashkia/komuna në çdo moment kohor që mendohet i përshtatshëm. Megjithatë, është e sugjerueshme që në momenƟ n e cakƟ mit të nënnjësive strukturore në PPV, të mendohet nëse ndërhyrjet urbane nëpër nënnjësi strukturore do të përfshijnë rigjenerim ose konservim. Nëse kjo mendohet që në këtë fazë, atëherë juve do tù lehtësohet puna edhe për cakƟ min e zonave të përshtatshme për PDV-në.

Figura 20. Analiza dhe propozime në një PDV për rigjenerimin dhe konservimin urban

1 2

Rrugë kryesoreRrugë e motorizuar brenda zonësRrugë brenda zonës


3 4

5 6

A

B

CD

E

FG

HI

J

KA B C D E F G H J K

Hapësira me pronësi publike

Afërsi me objekte me vlera ark.

Afërsi me masë kritike banorësh

Shpërndarje e ekuilibruar

Afërsi me akse të rëndësishme

Godina pas 90’

Godina 45’-90’

Godina para 45’

Godina me vlera arkitektonikeGodina të rrënuara

14k12k11k10k9k8k7k6k5k4k3k2k1k

83

7

8

9 10

Zona e paraqitur në këtë shembull ka qenë subjekt trajƟ mi dhe diskuƟ mi në kuadër të programit MATRA për Shqipërinë, të zbatuar nga Co-PLAN, IHS Roterdam, Hollandë, dhe Elvan Dajko (U_POLIS). RasƟ në ł alë është realizuar në bashkëpunim me Bashkinë e Durrësit. Zona është përzgjedhur nga vetë Bashkia, si një rast në të cilin ndërthuren interesa private të zhvillimit me interesa të bashkisë për konservim, por edhe për rigjenerim urban. Në pjesën më të madhe të saj, kjo është një zonë e kategorisë së parë sipas InsƟ tuƟ t të Monumenteve të Kulturës dhe vetëm një pjesë shumë e vogël e saj kategorizohet si zonë e kategorisë së dytë (B në hartën 1). Ky kategorizim e veshƟ rëson tej mase mundësinë e ndërhyrjes rigjeneruese në zonë. Co-PLAN ka bashkëpunuar me Bashkinë për të ofruar një zgjidhje të një rasƟ të Ɵ llë. Zgjidhja përmban dy aspekte shumë të rëndësishme: 1) kërkon një marrëdhënie insƟ tucionale bashkëpunimi mes palëve shumë të pjekur dhe intensive; 2) fi zikisht është një ndërhyrje injektuese - katalizatore, shumë e kursyer, por që ofron një përmirësim të konsiderueshëm të cilësisë së jetës në zonë. (Dajko, 2011)

1. Kategoritë sipas IMK (InsƟ tuƟ t të Monumenteve të Kulturës).

2. Gjendja ekzistuese dhe lëvizshmëria në zonë.3. InjekƟ met e katalizatorëve në zonë – strategjia e

ndërhyrjes.4. Matrica e ndërhyrjeve dhe dimensioneve.5. Mosha e strukturave.6. Lartësia e kateve;7. Ilustrim i “injekƟ mit të hapësirës publike”.8. Parcelat e hartës 7 në gjendjen ekzistuese.9. Riorganizimi i parcelave dhe interesave.10. Strategjia e ndërhyrjes përgjatë aksit hapësinorë

kryesorë në zonë.


Tabela 9. Rigjenerimi urban

1. ObjekƟ i rigjenerimit urban.

Rigjenerimi urban është një poliƟ kë dhe prakƟ kë e rëndësishme në procesin e planifi kimit ose të zhvillimit, dhe si i Ɵ llë mund të përfshihet në hapat e harƟ mit dhe në produktet e çdo instrumenƟ planifi kimi, si temaƟ kë përbërëse e instrumenƟ t.

2. Si realizohet rigjenerimi urban.

AutoriteƟ vendor i planifi kimit mund të realizojë rigjenerimin urban përmes programeve specifi ke për zona urbane të përcaktuara paraprakisht në instrumentet vendore të planifi kimit, zona që përcaktohen përmes rishikimit të instrumenteve vendore të planifi kimit, ose për zona që i nënshtrohen harƟ mit të Planit të Detajuar Vendor (PDV).

3. Qëllimi i programeve të rigjenerimit urban.

Programet e Rigjenerimit Urban, në përputhje me strategjitë dhe instrumentet e planifi kimit, kanë si qëllim përmirësimin e kushteve urbane, jetësore, social-ekonomike, mjedisore dhe kulturore të vendbanimeve njerëzore. Këto programe realizohen në bashkëpunim me banorët, si dhe subjektet publike e private të interesuara. ZbaƟ mi i këtyre programeve ka për qëllim:

a. Të përmirësojë mjedisin e ndërtuar përmes rinovimit/riparimit të strukturave, hapësirave, mjedisit natyror dhe peisazhit.

b. Të riorganizojë hapësirën urbane përmes riorganizimit dhe përmirësimit të infrastrukturave dhe shërbimeve.

c. Të japë zgjidhje për fenomenin e përjashƟ mit social, nëpërmpjet riorganizimit të funksioneve dhe të përdorimit të tokës, ndërhyrjeve fi zike në struktura të dedikuara për banim, shërbime sociale dhe punësim.

ç. Të propozojë dhe realizojë infrastruktura ekologjike, struktura që funksionojnë me parimin e efiçiencës së energjisë dhe inkurajojnë përdorimin e energjive të rinovueshme, ruajnë biodiversitetin dhe nuk shkatojnë ndotje në mjedis.

d. Të propozojë zgjidhje urbane efi çiente, që ripërdorin strukturat ekzistuese, dhe që favorizojnë vendosjen e akƟ viteteve turisƟ ke, kulturore, tregtare dhe arƟ zanale në zona urbane të karakterizuara nga degradim urban dhe social.

Figura 21. Hapësira që i nënshtrohen rigjenerimit urban

1 2

Burimi: Arkiva Co-PLAN.

85

4. Hapësirat që i nënshtrohen rigjenerimit urban.

PërcakƟ mi i zonave ku do të zbatohen këto programe bazohet në analiza të problemeve të degradimit social, ekonomik, mjedisor, të përjashƟ mit dhe shtresëzimit social dhe të vlerësimit të cilësisë së shërbimeve dhe infrastrukturave në një zonë. Hapësirat që kryesisht u nënshtrohen këtyre programeve janë:

a. Zonat urbane periferike e jo të integruara, ku hasen mungesa të theksuara në shërbime, degradim i ndërtesave dhe i hapësirave publike, dhe përjashƟ m social.

b. Zonat urbane historike që paraqesin degradim të ndërtesave e të hapësirave publike si dhe probleme sociale, përfshirë zhvillimin e proceseve të shtresëzimit dhe përjashƟ mit social.

c. Ish zonat industriale dhe të prodhimit, tëresisht ose pjesërisht të brakƟ sura dhe të degraduara, dhe që mbarƟ n ndotje të trashëguar mjedisore.

ç. Zona dhe struktura urbane të brakƟ sura dhe jashtë funksionit, të cilat janë pjesërisht të pajisura me infrastrukturë, nuk shkaktojnë ndotje në mjedis, dhe mund të riintegrohen në hapësirën urbane.

d. Zona urbane të konsoliduara, por që kanë humbur cilësinë e funksioneve dhe të strukturave të tyre, dhe konsiderohen zona në degradim urban, ekonomik, social dhe mjedisor.

5. DokumenƟ i programit të rigjenerimit urban.

Rigjenerimi urban në një zonë të caktuar mund të trajtohet në një dokument të veçantë, ose si pjesë e dokumenteve të PDV-së. Cilido qoŌ ë projekƟ , instrumenƟ apo dokumenƟ i veçantë, materialet përmbajtësore për rigjenerim urban duhet të përmbajnë (tekst i refl ektuar edhe në harta):

a. ObjekƟ vat e rigjenerimit urban, përfshirjes sociale e qëndrueshmërisë mjedisore që synohen të arrihen në nivel vendor apo ndërvendor.

b. PërcakƟ min e hapësirave që i nënshtrohen ndërhyrjeve të integruara të rigjenerimit urban.

c. Zgjidhjet teknike, urbane, arkitektonike sipas rasƟ t, instrumentet e zbaƟ mit dhe kontrollit të zhvillimit, dhe instrumentet fi nanciare që duhet të përdorën për të realizuar objekƟ vat e përcaktuar në gërmën (a), në përputhje me sa përcaktohet në materialet e përgaƟ tura për një plan të detajuar vendor në VKM-në 502.

ç. Mënyrën e sigurimit të pjesëmarrjes qytetare e të përfshirjes së enteve të tjera publike e private, për zbatimin e programit, në përputhje me sa përcaktohet në ligj mbi proceset e pjesëmarrjes për hartimin dhe miratimin e instrumenteve vendore të planifikimit dhe Planit të Detajuar Vendor.

d. Kriteret për vlerësimin e zbatueshmërisë së programit.


3

6

5

4

7

1. Zonë e degraduar urbane.

2. Zonë urbane e konsoliduar dhe me degradim të hapësirës urbane.

3. Periferi e degraduar urbane.

4. Periferi me degradim urban dhe mjedisor.

5. Zonë historike në kushtet e degradimit urban.

6. Ish zonë industriale e degraduar.

7. Struktura urbane të degraduara dhe të brakƟ sura.


Burimi: SoƟ r Dhamo.


87

1. ObjekƟ i konservimit urban mjedisor.

Konservimi urban mjedisor është një poliƟ kë dhe prakƟ kë e rëndësishme në procesin e planifi kimit ose të zhvillimit, dhe si i Ɵ llë mund të përfshihet në hapat e harƟ mit dhe në produktet e çdo instrumenƟ planifi kimi, si temaƟ kë përbërëse e instrumenƟ t.

2. Si realizohet konservimi urban mjedisor.

AutoriteƟ vendor i planifi kimit mund të ndërmarrë harƟ min dhe zbaƟ min e një plani, programi apo projekƟ të konservimit urban dhe mjedisor, bazuar në poliƟ kat dhe interesat e zhvillimit dhe të ruajtjes në një territor të caktuar. Plani, programi apo projekƟ i konservimit urban dhe mjedisor ndjekin të njëjƟ n proces dhe hartohen sipas të njëjtës strukturë sikurse instrumentet e planifi kimit të të njëjƟ t nivel, lloj apo klase, sikurse i përcakton VKM-ja 481 dhe seksionet I dhe III të kreut III të Ligjit nr.10119, dt.23.04.2009 “Për Planifi kimin e Territorit” .

3. Parimet dhe qëllimi i konservimit urban mjedisor.

Parimet dhe qëllimi i konservimit urban mjedisor, të cilat vlerësohen gjatë përdorimit të instrumenteve të planifi kimit dhe në çdo rast kur konservimi urban dhe mjedisor është një nga objektet e procesit të planifi kimit ose të zhvillimit, përfshijnë:a. Ruajtjen e mjedisit natyror dhe/ose të ndërtuar, i cili, sipas rasƟ t është klasifi kuar si trashëgimi kulturore dhe historike, zonë e mbrojtur ose monument natyre, shpreh vlerat e veçanta të qytetërimit urban tradicional, vlerat e karakterit historik të qyteƟ t, vlerat ekonomike dhe sociale të hapësirës së ndërtuar, si dhe mbart tërësinë e elementeve materiale e shpirtërore, që krijojnë imazhin e Ɵ j.b. Përfshirjen, ndërgjegjësimin dhe informimin e të gjithë banorëve dhe palëve të interesuara për konservimin e pasurisë urbane dhe natyrore të qyteƟ t, përgjatë proceseve të pjesëmarrjes dhe dëgjimit publik, sikurse parashikohen në proceset e harƟ mit të instrumenteve të planifikimit. c. Kryerjen dhe thellimin në studime shumë disiplinore në funksion të arritjes së qëllimit kryesor – ruajtes dhe konservimit.

Tabela 10. Konservimi urban mjedisor

Figura 22. Konservim dhe rigjenerim urban në një zonë historike

Ndërhyrje në një ndërtesë në zonën

historike të Durrësit në kuadër të

projekƟ t Matra

Rivitalizimi i hapësirave publike dhe ndërhyrje në ndërtesa në zonën historike të Durrësit në kuadër të projekƟ t Matra

Burimi: Imazhe të rendizuara, të projektuara nga ark. Michele Cró për sheshin: Liria në kuadër të konkursit “Rivitalizimi i sheshit Iliria në Durrës” dhe Demokracia dhe një strukturë e përkohshme marrë nga konkursi “Living Box”.


4. Aspekte metodologjike të rëndësishme për konservimin urban mjedisor.

Nga pikëpamja metodologjike, dokumentet përmbajtësore trajtojnë aspekte si më poshtë:

1. Analiza e formës urbane të përcaktuar nga rrjeƟ rrugor e nga njësitë urbane.

2. Lidhja që ekziston mes hapësirave të ndryshme urbane: hapësirat e ndërtuara, hapësirat e pandërtuara të lira ose të gjelbra.

3. Forma dhe pamja e brendshme dhe e jashtme e ndërtesave, të përcaktuara nga stuktura e tyre, vëllimi, sƟ li, shkalla urbane, materialet, ngjyrat dhe shndërrimi që ato kanë pësuar përgjatë kohës.

4. Lidhja e qyteƟ t me mjedisin natyror apo të krijuar nga njeriu, depërƟ mi i hapësirave të hapura natyrore në mjedisin urban dhe ruajtja e biodiversiteƟ t autokton.

5. Analiza e rolit territorial dhe funksional të qyteƟ t në të kaluarën dhe në situatën ekzistuese.

6. Analiza e të dhënave arkeologjike, historike, arkitektonike, teknike, sociologjike, antropologjike dhe ekonomike për të përcaktuar më pas zhvillimin dhe masat manaxhuese, ligjore e fi nanciare që rrjedhin prej Ɵ j.

7. Përcakimi i ndërtesave që duhen ruajtur në mënyrë të veçantë, ato që duhen ruajtur në kushte të caktuara si dhe ato që duhen shembur, në kushte të jashtëzakonshme, në përputhje me legjislacionin e posaçëm për trashëgiminë kulturore dhe historike. DokumenƟ mi i gjendjes fi zike dhe funksionale të këtyre strukturave dhe i hapësirave, në të cilat parashikohet të kryhen ndërhyrje.

8. PërcakƟ mi i ndërhyrjeve të ndryshme që do të kryhen mbi strukturat dhe hapësirat urbane, si nga pikëpamja e tjetërsimit të Ɵ pologjisë hapësinore, ashtu edhe ajo e ndryshimit të mundshëm të funksioneve.

9. Përshtatja e rrjeteve të reja infrastrukturore dhe e funksioneve të qyteƟ t modern me specifi kat dhe veçoritë urbane të qyteƟ t historik.

10. Ruajtja e qyteteve historike apo pjesëve historike të qyteteve, të cilat paraqesin interes historiko-kulturor, duke nisur me analizimin e kuadrit më të gjerë territorial e të lidhjeve me territorin përreth.

11. IdenƟ fi kimi i proceseve të mirëmbajtjes dhe restaurimit për qytetet historike apo pjesët historike të qyteteve, në përputhje me legjislacionin e posaçëm për trashëgiminë kulturore dhe historike.

12. Ruajtja e zonave urbane, të cilat paraqesin cilësi të lartë urbane, kanë vlera ekonomike dhe sociale, dhe ku nuk paraqitet nevoja për ndryshim ose rizhvillim.

89

Figura 23. Gjendja ekzistuese e ndërtesave të banimit në projekƟ n “ProjekƟ mi i banesave sociale me zero emission”

RasƟ i paraqitur në fi gurat 23 dhe 24 i përket projekƟ t: Banesa Sociale me “zero emissions”. ProjekƟ është paraqitur në konkursin kombëtar në Itali me temë: Kursimi i energjisë dhe përdorimi i burimeve të rinovueshme, të kulturës dhe shkencës dhe cilësisë akusƟ ke të ndërtesave të ATER – seksioni II.

Ky projekt tregon se si mund të realizohet rigjenerimi urban dhe arkitektonik në zonat e banimit, duke synuar efi çiencë të lartë të energjisë. Për këtë qëllim janë përdorur dy ndërtesa ekzistuese. ProjekƟ ndërhyn në fasadat ekzistuese, duke vendosur një shtresë, e cila gjatë verës shërben si një barrierë për thithjen e nxehtësisë dhe ndalon mbinxehjen e ndërtesës, ndërsa në dimër për të ngrohur ndërtesën. Efi çenca energjisë akusƟ ke arrihet përmes vendosjes së paneleve diellore dhe tarracave të gjelbërta. Tarracat fi ltrojnë smog-un dhe thithin rreth 70% të ujit të reshjeve, i cili riciklohet dhe përdoret për ujitje. ProjekƟ , gjithashtu, parashikon një impiant gjeotermik me kulla venƟ limi, të cilat do të përdoren për ngrohje dhe Ō ohje natyrale.

Grupi ProjekƟ t: Inxh. Massimo Panini, Inxh. Fausto Panini, Loris Rossi, Laura Pedata, Gabriele Misso, Lamberto Nicoleƫ . Bashkëpunues: Maria Luigia Micalella, Valeria Giampà, Pasquale Vazzano

Programi: Ndërtesa banimi në LaƟ na, Romë; Data: Qershor 2009; KlienƟ : A.T.E.R dhe Urdhri i Arkitektëve të Qarkut të LaƟ në-s.


Planimetria

Sera

Panele fotovoltaike

Struktura rrjetë

Brise soleil

Aksonometria ekzistuese

Figura 24. Analiza dhe propozimi i “ProjekƟ mi i banesave sociale me zero emission”

91

Diellëzimi dhe hijezimi, fasada jugore - 21 qershor (9.00 - 15.00)

Diellëzimi dhe hijezimi, fasada jugore - 21 dhjetor (9.00 - 15.00)

Puhiza veroreEra e lindjes dhe Shiroku

Burimi: ProjekƟ “Banesa Sociale me zero emissions”, Romë 2009.


P.17 Çfarë është analiza/plani i propozuar e/i Ɵ pologjisë hapësinore dhe si mund ta realizoj atë?

Mënyra se si kryhet një analizë e Ɵ llë varet shumë nga metodologjitë e përdorura prej profesionistëve në analizat e territorit. Megjithatë ka disa elemente bazë që duhen marrë në konsideratë sepse bazuar në analizën e Ɵ pologjive ekzistuese hapësinore dhe në propozimet e mundshme për ndryshime, Ju do të mund të përcaktoni: kategoritë bazë të cilave u përket, ose duhet tù përkasë një zonë; treguesit e zhvillimit dhe planifi kimit në të dhe nëse zona do të jetë apo jo subjekt i harƟ mit të PDV-së.

Elementet bazë që ju duhet të merrni në konsideratë për të përcaktuar Ɵ pologjitë hapësinore ekzistuese, ose të propozuara janë renditur më poshtë. Kujdes! Lista e mëposhtme nuk është kufi zuese; Ju mund të konsideroni edhe shumë faktorë të tjerë, sipas nevojës apo metodologjisë së përdorur.

Në një Ɵ pologji të caktuar hapësinore, zakonisht ka njëtrajtshmëri të:

x Përdorimit – i njëjƟ përdorim ose (nën)kategori bazë. P.sh., një park natyror është një Ɵ pologji më vete, një zonë banimi me vila dhe parcela kuadraƟ ke rreth 500 m2 është një Ɵ pologji tjetër etj.

x Ndërtesave (strukturave) – forma thuajse të njëjta, lartësi thuajse të njëjta, vëllime thuajse të njëjta, sipërfaqe të gjurmës së ndërƟ mit thuajse të njëjta, e njëjta mënyrë e vendosjes në territor (p.sh., pallate Ɵ p kullë të vendosura në një rrjet kuadraƟ k parcelash, ose banesa 3-kate të bashkangjitura dhe në rresht, ku në zonë ndodhen disa rreshta paralele), i njëjƟ përdorim.

x Sistemit/skemës rrugore dhe hapësirave publike – një skemë rrugore e lexueshme, p.sh., rrjet kuadraƟ k ose radial etj.; hapësira publike (shesh, park etj.) të përqendruara (nyjore dhe me sipërfaqe të madhe) apo të shpërndara (të fragmentuara dhe me sipërfaqe të vogël) etj.

x IntensiteƟ t të ndërƟ mit dhe densiteƟ t – ndikohet nga lartësia e ndërtesave dhe koefi cienƟ i shfrytëzimit të tokës për ndërƟ me (VKM 502 dhe nenet 3 e 22 të Ligjit nr.10119). P.sh., të gjitha ndërtesat kanë lartësi thuajse të njëjtë dhe sipërfaqe të gjurmës së ndërƟ mit thuajse të njëjtë; gjithashtu koefi cienƟ i shfrytëzimit të tokës për ndërƟ m është thuajse i njëjtë në të gjitha parcelat dhe parcelat kanë sipërfaqe dhe konfi gurime thuajse të njëjta.

Kujdes, për Ju nuk është e detyrueshme që të merrni në konsideratë të gjithë faktorët e mësipërm ndërsa krijoni Ɵ pologjitë hapësinore në territorin tuaj. Shpjegimet e mësipërme kanë për qëllim t`ju ndihmojnë metodologjikisht, por rastet tuaja mund të paraqiten shumë më të thjeshta.

Gjithashtu, në raste të ndryshme, nuk do të keni nevojë tì konsideroni të gjithë fak-torët. P.sh., në rasƟ n e një parku natyror, mjaŌ on “përdorimi” si faktor për të përcaktuar Ɵ pologjinë, pasi nuk ka struktura të tjera të ndërtuara në park dhe rrugët mund të jenë aq të pakta dhe të vogla, sa nuk ndikojnë aspak në arƟ kulimin e territorit.

93

Figura 25. Analiza e Ɵ pologjisë hapësinore

3

5

2

4

6

1. Foto ajrore, gjendja ekzistuese.2. Skema rrugore3. Parcelat ekzistuese.4. Leximi i ndërtesave.5. Përdorimi i tokës dhe strukturave.6. IntensiteƟ i ndërƟ mit.

1

Kur përgaƟ sni një hartë Ɵ pologjish, emërƟ met në legjendë varen plotësisht nga koteksƟ dhe qëllimi juaj. Megjithatë, përpiquni të përdorni emërƟ me që me shumë pak ł alë kyçe e shpjegojnë gjithë situatën e Ɵ pologjisë hapësinore të zonës përkatëse,– pra harta fl et vetë.


P.18 Çfarë është analiza e elementeve të forta territoriale dhe si mund ta realizoj atë?

Për këtë, mjaŌ on që ju të idenƟ fi koni elementet e forta territoriale dhe të kuptoni se çfarë ndikimi kanë ato në zhvillimin aktual ose të ardhshëm të territorit tuaj.

Shembuj të elementeve të forta territoriale, në varësi të fakƟ t nëse jeni bashki apo komunë, mund të jenë:

x Një lumë ose përrua që ndan ose kufi zon një zonë të ndërtuar urbane – p.sh., lumi Shkumbin në Elbasan ose Gjanica në Fier, liqeni në Kukës, Lana dhe lumi i Tiranës në Tiranë, derdhja e Bistricës pranë kodrës së Berdeneshit në Sarandë etj.

x Një kodër, një mal, një fushë bujqësore që kufi zon një zonë të ndërtuar, një plantacion i madh me pemë frutore etj. – p.sh., kodra e Krastës në Elbasan që ka ndikim të madh në klimën lokale dhe peisazhin e qyteƟ t; mali i DajƟ t në komunën Dajt, Mali i Gjerë në Gjirokastër etj.

x Një aks rrugor që ka rëndësi në historinë qyteƞ ormuese të zonës suaj – p.sh., qyteza është ndërtuar përgjatë këƟ j aksi rrugor, i cili edhe pse është aks kombëtar dhe tranziƟ , për qytezën tuaj është rruga kryesore e qyteƟ t (ky është rasƟ i shumë qytezave të vogla në Shqipëri).

x Një objekt historik spikatës ose një monument kulture me përmasa të mëdha – p.sh., kalaja në Gjirokastër, kulla e sahaƟ t dhe xhamia Et’hem Beut në Tiranë, kulla e sahaƟ t në Elbasan, kodra e Vilës së MbreƟ t Zog në Durrës etj.

x Një lagje historike dhe me vlera të trashëgimisë kulturore – p.sh., lagjia Kala në Berat ose në Elbasan.

x Një zonë e madhe me funksion ekonomik me vlera jo vetëm për qyteƟ n, ose me ndikim (poziƟ v ose negaƟ v) që shkon përtej bashkisë/komunës në të cilën ndodhet – p.sh., porƟ në Durrës, ish-kombinaƟ metalurgjik në Bradashesh (Elbasan) etj.

Shembujt që përmëndëm më sipër janë thjesht raste për tù ndihmuar të kuptoni se kush mund të jetë një element i fortë territorial. Në territorin tuaj mund të ketë të tjera, shumë më të thjeshta në dukje, por me vlera për zonën tuaj. Vlerat mund të jenë nga pikëpamja historike (p.sh., është gjeneza ose pika fi llestare e krijimit të qyteƟ t tuaj), ose natyrore, apo ekonomike.

Disa nga arsyet pse i idenƟ fi kojmë këto zona janë:

x Mund të jenë struktura / zona që kanë shumë vlera dhe nuk duhet të preken absoluƟ sht nga zhvillimi, por vetëm të mbrohen dhe konservohen (zonat historike, ose natyrore).

x Mund të jenë struktura që ju frymëzojnë për të kuptuar se cili do të jetë vizioni i

ardhshëm i zhvillimit në zonën tuaj (p.sh., zonat historike, kullat e sahaƟ t, lagjet Kala etj.).

95

x Mund të jenë elemente (p.sh., një mal) që përbën një barrierë natyrore zhvillimi dhe ju duhet të mendoni strategjikisht se si ta kapërceni këtë barrierë (p.sh., ndërƟ mi i një rruge e cila nuk do të jetë me thjesht një invesƟ m lokal, por rajonal ose kombëtar). Rastet mund të jenë edhe më të thjeshta si p.sh., Gjanica në Fier, e cila ndan aktualisht qyteƟ n në dy pjesë, por mund të kthehet në një element integrues përmes invesƟ meve për rigjenerimin mjedisor të saj.

x Mund të jenë struktura / elemente që kanë pasur një ndikim të fortë në mënyrën e zhvillimit në zonën tuaj, por që e kanë humbur këtë vlerë dhe duhet të riintegrohen në në formë të re (Metalurgjiku në Elbasan); sikurse edhe zona që ju idenƟ fi kojnë dhe që përbëjnë elemenƟ n kryesor të zhvillimit ekonomik për ju (porƟ në Durrës, ose aeroporƟ “Nënë Tereza” (në komunën Nikël). Zona të Ɵ lla janë shpesh të rëndësisë kombëtare dhe zhvillimi i tyre përcaktohet nga autoritetet kombëtare, por ju duhet të informoheni dhe bashkëpunoni për të marrë më të mirën nga (ri)zhvillimi i këtyre zonave, ose të ori-entoni vizionin dhe objekƟ vat tuaj të zhvillimit drejt këtyre pikave fokale edhe në nivel vendi.

Figura 26. Elemente të forta territori në qyteƟ n e Durrësit


Figura 27. Harta e elementeve të forta të territorit në Durrës

Elementet e forta të territorit mund të jenë pikësore, lineare ose sipërfaqësorë. Në çdo rast ato tregojnë hapësira apo struktura, të cilat kanë rëndësi për territorin, ose ndikojnë në mënyrën se si ai funksionon. Kujdes! elementet e forta mund të jenë poziƟ vë ose negaƟ vë. P.sh., hapësira e ish KombinaƟ t Metalurgjik në Elbasan, pavarësisht ndikimeve negaƟ ve mjedisore, përbën një element të fortë për territorin e Elbasanit. IdenƟ fi kimi i këtyre elementeve na ndihmon të lexojmë hapësirën në një territor (urban ose jo) dhe mënyrën si e përdorin, ose duan ta përdorin njerëzit atë. RasƟ konkret është një përpjekje për të idenƟ fi kuar elementet e forta të territorit në Durrës. Është realizuar në dy harta (dhe shkallë të ndryshme), sepse numri i këtyre elementeve në zonën e konsoliduar urbane është i lartë.

Kufi bashkie

Elemente sipërfaqësore

I. INDUSTRI

B. BUJQËSI

S. SHËRBIME

V. PËRDORIME TË VEÇANTA

N. NATYRORE

M. MONUMENTE KULTURE

U. ZONË USHTARAKE

Zona të përziera industriale dhe tregtareZona për nxjerrje dhe përpunim materialesh ndërtimi

Terraca pjesërisht të kultivuara me ullishteRezervuare

Zona hotelerie dhe me ndërtesa pushimi

varreza e re varreza e vjetërporti i Durrësitlandfill

bimësi e shpërndarë

zonë me pisha

zonë ranore

zonë me rëndësi të madhe natyrore

qendër historike

Zona A - Zonë arkeologjike°

Zona B - Zonë e mbrojtur°

Zona C - Zonë në vëzhgim°

gjurmë aerofotografike

mundësi mbetje arkeologjike

zonë me rëndësi arkeologjike

mundësi nekropolitorra Veneciane

ndërtesa me rëndësi historike - arkitektonike

zona ushtarake

° të dhënat janë marrë nga “Harta e zonifikimit të qytetit” përcaktuar nga Ministria e Kulturës Rinisë dhe Sporteve,

Instituti i Monumenteve të Kulturës, Akademia e Shkencave.

97

Burimi: Harta vektoriale - Bashkia Durrës ndërsa idenƟ fi kimi i elementeve historike e arkeologjike është bërë duke u bazuar në Planin për qyteƟ n e vjetër të Durrësit, Bashkia Durrës dhe UniversiteƟ i Pescarës (Itali).

Elemente lineare Elemente pikësore

Fabrika kimike

Kanale vaditëse

a. Infrastruktura

autostrada Durrës - Tiranë rruga për Shijak rruga për Porto - Romano rruga e plazhit bulevardi hekurudha

a. Infrastruktura

stacioni trenit

stacioni autobuzave

stacioni i autobuzave të plazhit

stacioni i furgonave

ura e Dajlanit

b. Struktura dhe territore për

arsimin dhe shëndetësinë

spitali universiteti “Aleksandër Moisiu”

dh. Struktura dhe territore të përshtatura për

qendra tregtare, përfshirë bare dhe restorante

qendra tregtare

tregu i madh i rrobave

tregu i vogël i rrobave

tregu ushqimor

frigoriferat

pista e madhe

pista e vogël d. Hapësira publike sheshe publikeë. Struktura dhe territore të përshtatura për

aktivitete argëtimi dhe aktivitete sportive

pallati i sportit stadiumi “Niko Duvani”

c. Struktura dhe territore të përshtatura për qëllime fetare

kisha katolike

kisha ortodokse

xhamia

mundësia e kalimit të murit bizantinmuri Bizantin ekzistues

d. Struktura dhe territore të përshtatura

për institucione publike

bashkia prefektura pallati i kulturës (teatri “Aleksandër Moisiu”) posta dega e brendshme (policia)

I. INDUSTRI

B. BUJQËSI

S. SHËRBIME

V. PËRDORIME TË VEÇANTA

M. MONUMENTE KULTURE


P.19 Cilat janë instrumentet dhe/ose programet e (kontrollit) të zhvillimit, që duhet tì parashikoj në harƟ min e PPV-së?

1. Së pari, duhet të parashikoni se në cilat nënnjësi strukturore do të hartohen PDV-të, pasi shumë nga instrumentet për zhvillim territori ose kontroll zhvillimi ndërmerren/zbatohen brenda një PDV-je (nenet 25 deri në 33 të VKM-së 502). Gjithashtu, në një PDV thuajse gjithmonë do të ketë negociata mes pronarëve, zhvilluesëve dhe bashkisë/komunës për zgjidhjen fi zike të zhvillimit dhe ndarjen e kostove dhe përfi Ɵ meve. Negociata të Ɵ lla diskutojnë riorganizim parcelash15, nëndarje dhe/ose bashkim parcelash (nenet 22 deri në 24 të VKM-së 502 dhe neni 22 i ligjit të planifi kimit), përcakƟ m të vlerës së kontribuƟ t në zhvillim ose ndonjë taksë/tarifë të re (për infrastrukturat), rishpërndarje intensitetesh midis parcelave etj.

2. Parashikoni se cilat nënnjësi strukturore do të përfshihen në një program të transferimit të së drejtës për zhvillim (nenet 8 deri në 10 të VKM-së 502, bazuar në nenin 3 të ligjit të planifi kimit) dhe/ose në programin e intensiteƟ t të zhvillimit me kushte (neni 36 i VKM-së 502).

3. Përcaktoni se në cilat nënnjësi strukturore dhe në cilat prona/struktura do të zbatoni një apo disa nga instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimi (pezullimi – neni 64, servituƟ – neni 65, rezervimi – neni 66 dhe preferimi – neni 68 i ligjit të planifi kimit).

Këto instrumente/programe duhet të hartohen/parashikohen ndërsa hartoni PPV pasi ky është një detyrim ligjor (referojuni neneve të cituara më lart). Nga ana prakƟ ke, ia vlen të veproni kështu pasi këto instrumente dhe programe miratohen bazuar në studime teknike të detajuara, që gjithsesi do tù duhet tì ndërmerrni kur hartoni një PPV. Pra, në këtë mënyrë ju kurseni kohë dhe burime, ndërkohë që keni shumë më tëpër shanse për të bërë zgjedhjet dhe zgjidhjet e duhura.

P.20 Si mund ta përgaƟ t hartën e nënnjësive strukturore?

E rëndësishme: Një nga arsyet themelore pse krijohen nënnjësitë strukturore, është që ne të shkëputemi nga zhvillimi në nivel parcele (siç është vepruar deri më sot) dhe të kalojmë në zhvillimin në nivel zone.

Zhvillimi i tokës në nivel zone garanton ekuilibrin e dëshiruar midis interesave publike (të të gjithë shoqërisë) dhe atyre private (të individit); garanton parimin e përgjegjësisë sociale mbi pronën (zhvillimi im nuk prek interesat e fqinjëve); garanton zhvillim të qëndrueshëm të qyteƟ t (merren në konsideratë një tërësi faktorësh për brezat aktualë dhe të ardhshëm); garanton që Ju si bashki/komunë të keni rolin udhëheqës në zhvillimin e territorit; garanton që të drejtat themelore të përcaktuara në Kushtetutën

15. Në literaturë, rastet dhe legjislacionet e huaja, këtë proces do ta gjeni me emërtime si “land readjustment, land consolidation, instigated property exchange, land assembly, vertical and horizontal reallocation” etj.

99

e Shqipërisë dhe në Kodin Civil, si edhe në gjithë legjislacionin tonë, të respektohen në mënyrë të drejtë.

Nënnjësia strukturore është zona më e vogël e mundshme në të cilën Ju si bashki/komunë lejoni që të ndodhë zhvillimi, sipas disa parametrave (treguesit e zhvillimit) të caktuar nga ju më parë. Për të garantuar zhvillim në nivel zone, mos tentoni të keni nënnjësi strukturore të vogla sa një parcelë kur: kjo e fundit është një parcelë me një ose dy pronarë, ndodhet në zonë urbane dhe e rrethuar me zhvillim të dendur që ka nevojë të transformohet, dhe ku mbi të gjitha zhvillimi i saj i pakoordinuar me zhvillimin përreth, ndikon në cilësinë dhe mundësitë e zhvillimit të parcelave fqinje.

“Pronësia është e drejta për të gëzuar dhe disponuar lirisht sendet, brenda kufi jve të përcaktuar me ligj” (neni 149, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).

“E drejta e pronësisë mbi tokën shtrihet gjer në lartësinë dhe thellësinë që është e dobishme për ushtrimin e saj, në kushtet e parashikuara në ligj” (neni 154, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).

“Prona private dhe publike mbrohen njëlloj me ligj” (neni 11, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).

“1) Kufi zime të të drejtave dhe lirive të parashikuara në këtë Kushtetutë mund të vendosen vetëm me ligj për një interes publik ose për mbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufi zimi duhet të jetë në përpjesëƟ m me gjendjen që e ka diktuar atë. 2) Këto kufi zime nuk mund të cënojnë thelbin e lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rast nuk mund të tejkalojnë kufi zimet e parashikuara në Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut” (neni 17, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).

“E drejta e pronësisë është e garantuar” (neni 41, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).

Për sa kohë që siguroheni se çdo nënnjësi strukturore ka karakterisƟ ka të njëjtrajtshme brenda saj dhe çdo tregues zhvillimi sipas nenit 39 të VKM-së 502 të aplikohet në mënyrë të njëjtë në çdo parcelë të nënnjësisë, ju mund të ndiqni çdo lloj metodologjie. Në fund të fundit, nënnjësia strukturore është thjesht një zonë që përmbush kushtet e përkufi zimit të dhënë në pikën 1 gërma (a) e nenit 3 të VKM-së 481.


Megjithatë, për t`ju ndihmuar në përcakƟ min e tyre, ju mund të ndiqni hapat si mëposhtë:

Tabela 11. Kritere të sugjeruara për të përcaktuar nënnjësitë strukturore përmes dy hapave

Hapi 1: Ndani territorin administraƟ ve në njësi strukturore sipas këtyre kritereve:

a. Kufi zimi nga rrjeƟ rrugor kryesor ekzistues dhe/ose i propozuar, dhe sipas rasƟ t edhe nga kufi zues të tjerë natyralë e arƟ fi cialë, të cilët krijojnë elemente me karakter qartësisht të matshëm në territor, dhe sipas rasƟ t mund të përfshijnë linja hekurudhore, vija ujore, lumenj ose përrenj, kanale të hapura, breza sanitarë, dhe të tjera të kësaj natyre.

b. Ekzistenca e një ekuilibri midis përdorimeve dhe funksioneve brenda çdo njësie strukturore, që përcaktohet përmes treguesve të planifi kimit dhe të zhvillimit, të cilët garantohen në çdo nënnjësi përbërëse të njësisë strukturore.

c. Ekzistenca e funksioneve urbane që plotësojnë njëri-tjetrin dhe nevojat e popullatës urbane.

ç. Bashkekzistenca e përdorimeve të tokës dhe të strukturave në një njësi strukturore që janë të përputhshme dhe nuk paraqesin raste të përdorimeve të ndaluara, ose sipas rasƟ t ekzistenca e përdorimit homogjen të tokës dhe strukturave në të, në të gjithë njësinë.

d. Rëndësia që ka njesia strukturore në historinë territoriale qyteƞ ormuese të territorit përkatës.

dh. Ekzistenca e idenƟ teteve dhe karakterisƟ kave të veçanta që njësia strukturore mund të ketë, duke përfshirë vlerat e trashëgimisë kulturore dhe vlera të rëndësishme mjedisore.

Hapi 2: Ndani çdo njësi strukturore në disa nënnjësi sipas këtyre kritereve:

a. Sigurimi që ajo do të jetë qeliza më e vogel e planifi kimit dhe qeliza më e madhe e zhvillimit në territor. Çdo kërkesë për zhvillim bazohet në treguesit e planifi kimit dhe kushtet e zhvillimit që vendosen në nënnjësinë strukturore përkatëse.

b. GaranƟ mi i njëtrajtshmërisë së Ɵ pologjisë hapësinore të propozuar.

c. Ekzistenca e treguesve të njëtrajtshëm të planifi kimit dhe të zhvillimit.

ç. Ekzistenca e përdorimit homogjen të tokes dhe të strukturave në të, sipas kategorive bazë të përdorimit dhe nënkategorive të përdorimit të parashikura nga autoriteƟ i planifi kimit, përfshirë edhe funksione ose akƟ vitete homogjene. Në rastet kur për arsye të përligjura, nënnjësia ka ose parashikohet të ketë përdorim të përzier, atëherë treguesit e zhvillimit dhe të planifikimit paraqiten për çdo kategori ose nënkategori përdorimi.

d. Ekzistenca e vlerave të rëndësishme të trashëgimisë kulturore dhe aspekte të rëndësishme të mjedisit dhe shëndeƟ t, sipas rasƟ t.

dh. Kufi zimi nga rrjeƟ rrugor, pavarësisht nga kategoritë e rrugëve, dhe nëse është rasƟ nga linja hekurudhore, kanale të hapura, breza sanitarë, vija ujore, përrenj, lumenj, dhe të tjera të kësaj natyre.

e. ParacakƟ mi i një zone me prioritet zhvillimi ose për realizimin e një projekƟ me rendesi në nivel qyteƟ nga një instrument vendor planifi kimi në fuqi, sipas rasƟ t.

101

Kujdes!

1. Ju mund të përdorni edhe kritere të tjera veç sa janë përmendur më lart, në varësi të konteksƟ t tuaj lokal.

2. Një nënnjësi strukturore mund të përputhet me një njësi strukturore, kur:

a. Njësia strukturore, edhe pse me sipërfaqe të madhe, ka përdorim homogjen dhe tregues të njëtrajtshëm të planifi kimit dhe të zhvillimit, e Ɵ llë si një sipërfaqe bujqësore, pyll, park, kullotë.

b. Qendra e banuar që trajtohet nga instrumenƟ i përgjithshëm vendor i planifi kimit është aq e vogël ne sipërfaqe dhe popullsi, sa numri i njësive strukturore është tepër i kufi zuar dhe këto të fundit kanë sipërfaqe të vogël.

3. Veç kritereve më lart, për të krijuar nënnjësi strukturore ju mund të mbivendosni hartat e kategorive të perdorimeve të tokës dhe të strukturave në të me hartat e tjera të planit të propozuara të përdorimit të tokës dhe planit të infrastrukturave dhe shërbimeve. Nga mbivendosja do të krijohen zona të vogla me karakterisƟ ka unike dhe të njëtrajtshme që janë nënnjësitë strutkurore.

4. Sipërfaqja nuk është një kriter i detyrueshëm për nënnjësinë strukturore. Megjithatë kini parasysh që një nënnjësi mund të jetë dhjetra hektarë ose 3, 4, 5 apo 7 ha. Kjo varet nga kategoria e përdorimit të tokës dhe nga densiteƟ i zhvillimit në të. P.sh., një park natyror me sipërfaqe 50 ha (një numër i kufi zuar pronarësh privatë ose me pronësi shtetërore) mund fare mirë të jetë një nënnjësi strukturore. Ndërkohë, në zonat e dendura urbane të qyteƟ t, një nënnjësi strukturore me sipërfaqe 20 ha, me përzierje strukturash (p.sh., vila dhe pallate banimi, si edhe tregƟ me pakicë), ku banojnë mbi 2000 ose 3000 banorë dhe numri i pronarëve, të tokës është disa qindra, është një nënnjësi strukturore shumë e madhe. Nuk është e madhe në sipërfaqe, por në numrin e pronarëve me të cilët duhet të negocioni dhe problemaƟ kën që ajo mbart dhe duhet zgjidhur. Në një rast të Ɵ llë mendoni për një ndarje të nënnjësisë strukturore dhe krijimin e dy nënnjësive më të vogla.

Pra, parimi është: Mos e fragmentoni territorin tuaj në një numër të pafund nënnjësish strukturore sepse do të jenë shumë për të përcaktuar treguesit e zhvillimit; por mos krijoni nënnjësi shumë të mëdha për realizim PDV-je apo instrumentesh zhvillimi ku ka nevojë të negociohet me shumë pronarë dhe zhvillues. Sigurisht, nënnjësia mund të jetë e madhe në sipërfaqe edhe kur ka shumë pronarë dhe banorë, në rast se për të nuk parashikohet PDV dhe nuk parashikohet të ketë zhvillim transformues në të ardhmen.


Figura 28. Raste të njësive dhe nënnjesive strukturore në katër bashki

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i bashkisë Elbasan 2005

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i bashkisë Vlorë 2010

103

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i bashkisë Fushë Krujë 2010

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i bashkisë Koplik 2009


P.21 Ku ndryshojnë zonat me prioritet zhvillimi nga një nënnjësi strukturore?

Një kriter i rëndësishëm për të krijuar nënnjësitë strukturore është sistemi rrugor. Rrugët janë ndarëse shumë të mira të zonave me karakterisƟ ka të ndryshme zhvillimi në territor. Mirëpo shpesh, rruga është element bashkues dhe jo ndarës. Përfytyroni një rrugë të rëndësishme tregtare, bulevardin e Tiranës, një qendër qyteƟ , një zonë të përzier administraƟ ve dhe me akƟ vitete rekreaƟ ve, etj. Në zona të Ɵ lla, rrugët dhe sheshet nuk janë ndarëse, por shpesh kthehen në elemenƟ n qendror të zonës, hapësirën ku konvergjon i gjithë akƟ viteƟ i saj. Për më tepër, në zona të Ɵ lla, funksionet dhe përdorimet jo gjithmonë janë unike dhe të njëtrajtshme – ka shumë përzierje; gjithashtu, treguesit e zhvillimit janë të ndryshëm – mendoni zonën që ka mbuluar plani i qendrës së Tiranës i hartuar nga studio franceze “Architecture Studio” – kjo zonë ka ndërtesa të kohëve të ndryshme, me funksione të ndryshme dhe me vëllime dhe madhësi parcelash shumë të ndryshme, - kjo zonë nuk mund të ketë tregues zhvillimi të njëjtrajtshëm për çdo parcelë, dhe është Ɵ pikisht një zonë me prioritet zhvillimi.

Në zona si ajo e përshkruar më lart, kriteret e përcakƟ mit të nënnjësisë strukturore janë pjesërisht ose aspak të aplikueshme. Zona të Ɵ lla janë të veçanta, dhe zakonisht janë zona prioritare zhvillimi në qytet – pole gjeneratore të jetës dhe akƟ viteƟ t social-ekonomik. Për më tepër, kur ne synojmë që qytetet e sotme të adoptojnë modele “policentrike” zhvillimi, zona të Ɵ lla të rëndësishmë ka jo pak në territor. Sa herë që një zonë ka një rëndësi prioritare në zhvillimin e të gjithë qyteƟ t dhe ndërkohë nuk përputhet me kriteret e formimit të nënnjësisë strukturore, por ka nevojë për një PDV për ta transformuar, ajo konsiderohet si një “zonë me prioritet zhvillimi”.

Zonat me prioritet zhvillimi duhet të parashikohen në PPV. Shpesh mund të ndodhë që një zonë e Ɵ llë të përbëhet nga pjesë të disa nënnjësive strukturore fqinje. Në këtë rast çdo pjesë e zonës me prioritet zhvillimi merr treguesit e zhvillimit të nënjësisë strukturore përkatëse. Në rast se nuk kemi mbivendosje (p.sh., qendra e qyteƟ t) me disa nënnjësi strukturore përkatëse, atëherë treguesit e zhvillimit përcaktohen për zonën me prioritet zhvillimi në dy mënyra:

x Për çdo parcelë apo grup parcelash.

x Si vlera maksimale dhe minimale për zonën, çka do të thotë se është e lejueshme rishpërndarja e intensiteteve midis parcelave, për sa kohë që vlerat kufi të zonës nuk tejkalohen.

105


P.22 Si mund tì përcaktoj në plan zonat e përshtatshme dhe të detyrueshme për PDV?

Në parim dhe në mënyrë të përmbledhur, për sa kohë që në një nënnjësi strukturore ju garantoni se zhvillimi në nivel parcele nuk e komprometon atë në nivel zone dhe interesat e pronarëve dhe të shoqërisë mbeten në ekuilibër, nuk ka nevojë të hartoni PDV për atë nënnjësi.

Kujdes! Në nenet 32 dhe 33 të VKM 502, janë përcaktuar kriteret ligjore, mbi bazën e të cilave ju gjykoni dhe vendosni nëse një nënjësi strukturore ka nevojë për PDV.

Është e thjeshtë tì caktosh zonat për PDV në momenƟ n e harƟ mit të PPV-së, pasi në këtë moment ju jeni duke bërë shumë studime dhe analiza që ju thellojnë njohjen e territorit tuaj. Kjo njohje bën që ju të merrni vendime të drejta.

Pasi të keni ndarë territorin në nënjësi strukturore, mbi hartë për çdo nënnjësi vendosni shënimin nëse ajo do tì nënshtrohet bërjes së PDV-së apo jo. Në këtë moment ju jeni duke kontrolluar veten nëse i keni ndarë si duhet nënnjësitë strukturore apo jo. Energjia, koha dhe burimet që duhen për të bërë një PDV, ndonjëherë mund t`ju shtyjnë të zvogëloni nënnjësitë strukturore për të qenë më realistë. Por Kujdes! Mos i bëni shumë të vogla.

Figura 30. Zonat që do të jenë subjekt i PDV (rast hipoteƟ k)

Burimi i ortofotos: hƩ p://map.albinfo.al/al/appa.php?app=bizneset, aksesi 14 janar 2012.

107

P.23 Si mund ta hartoj një program për Transferimin e së Drejtës së Zhvillimit (TDZh)?

Për këtë qëllim, fi llimisht ju duhet të njiheni me nenet 8, 9 dhe 10 të VKM-së 502, të cilat trajtojnë transferimin e së drejtës për zhvillim, kushtet në të cilat kryhet, si dhe që duhet të zbatojë programi i TDZh.

“E drejta e pronësisë dhe të drejta të tjera mbi sendet janë të transferueshme, përveç kur ndalohet nga ligji, ose nga vetë natyra e së drejtës” (neni 162, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).

Nisur nga përkufi zimi i mësipërm, kemi disa karakterisƟ ka të rëndësishme së drejtës për zhvillim:

x E drejta për zhvillim përcaktohet nga një instrument planifi kimi në fuqi – pra, sipas ligjit të planifi kimit, kjo e drejtë nuk ekziston me parcelën, por i jepet asaj nga instrumenƟ i planifi kimit. Duke qenë se instrumenƟ n e planifi kimit e harton dhe miraton autoriteƟ publik (vendor për rasƟ n e PPV-së), atëherë edhe të drejtën për zhvillim e jep autoriteƟ përgjegjës për planifi kimin.

x E drejta për zhvillim lidhet drejtpërdrejt me procesin e zhvillimit të tokës, pra me ndërƟ min (pikat 23, 24 dhe 25 të nenit 3, të ligjit të planifi kimit) dhe më konkreƟ sht me llojin e ndërƟ mit (në funksion të përdorimit të tokës) dhe me intensiteƟ n e ndërƟ mit (neni 43 i VKM-së 502). Por e drejta për zhvillim mund të jetë përdorim ose intensitet, ose të dyja bashkë, dhe këtë e përcakton çdo bashki dhe komunë sipas rasƟ t, në PPV.

x E drejta për zhvillim jepet nga PPV-ja në nivel parcele. Sigurisht që PPV-ja i përcakton treguesit (përdorim dhe Intensitet) në nivel zone, por PDV-ja dhe projektet e zhvillimit, duhet tì përkthejnë këta tregues në nivel parcele. Në këtë kupƟ m, e drejta për zhvillim i jepet çdo parcele.

Le të ndalemi tek e drejta për zhvillim si Intensitet i lejuar ndërƟ mi (I) për një parcelë. Sipas nenit 8 të VKM-së 502, kjo e drejtë (pra I) mund të transferohet, në rast se kushtet e zhvillimit e sugjerojnë një gjë të Ɵ llë dhe plotësohen disa kushte teknike për të realizuar këtë transferim. Nëse kjo ndodh, atëherë kemi të bëjmë me transferim të së drejtës për zhvillim, dhe meqë kjo realizohet përmes një programi, atëherë e kemi quajtur Programi për TDZh-në.

Kujdes! KoncepƟ “E drejta për zhvillim” përkufi zohet në pikën 29 të nenit 3, të ligjit të planifi kimit.

... ”E drejta për zhvillim” janë përdorimet dhe/ose intensiteƟ i ndërƟ mit të lejuar, për një parcelë, sipas instrumenteve të planifi kimit.” (pika 29, neni 3, Ligji nr. 10119, datë 23.4.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”).


Procesi për harƟ min dhe realizimin e Programit të TDZh-së përcaktohet në nenin 9 të VKM-së 502, ndërsa kushtet bazë për transferimin përcaktohen në nenin 10 të TDZh-së. Nga natyra, Programi i TDZh-së është një lloj instrumenƟ në dorë të autoriteteve të planifi kimit, që ka për qëllim të ruajë zona të ndryshme nga zhvillimi. Bëhet ł alë për të ruajtur zona bujqësore, natyrore dhe sipas rasƟ t edhe zona të trashëgimisë kulturore. Në zona të Ɵ lla, PPV-ja ndalon rreptësisht ose kufi zon ndjeshëm treguesit e zhvillimit. Për tù siguruar që zhvillimi do të respektojë treguesit që PPV-ja vendos për këto zona, shpesh herë bashkitë dhe komunat vendosin të zbatojnë një Program për TDZh-në.

5321

4

TDZh nevojitet.

Harton studimin për TDZh si pjesë integrale e punës

për PPV.

Vlerëson anali-zat e PPV për të parë nëse TDZh

nevojitet.

Kryetari diskuton nëse do të ndër-marrë programin

TDZh.

TDZh nuk nevojitet.

Figura 31. Transferimi, ose riorganizimi i intensiteƟ të ndërƟ mit

109

6

7 10 11 12

13 148

9

Vlerëson nevojën për sipërfaqe banimi në 10

vitet e ardhshme.

Kryen draŌ llogaritje për çdo zonë dhe rishikon

studimin.

Harton rregulloren e programit të

TDZh.

Miraton programin e TDZh

NjoŌ on qytetarët përmes komuni-kimit elektronik

për TDZh.

Publikon programin e TDZh në Regjistër

Llogarit TDZh njësi si Intensitet

ndërƟ mi.

Cakton zonat dhënëse dhe

marrëse.

Vlerëson tregun e tokës dhe të ndërƟ meve.

Por si hartohet ky Program, në kushtet kur një eksperiencë e Ɵ llë ka munguar më parë në Shqipëri? Figura 32 tregon në mënyrë të përmbledhur hapat e harƟ mit të Programit për TDZh-në.

Figura 32. Procesi për harƟ min e programit për Transferimin e të Drejtave të Zhvillimit

Numrat afër çdo kuƟ e në fi gurën 32, tregojnë hapin përkatës. Do tù referohemi këtyre numrave për të shpjeguar më poshtë procesin.


1. Hapi 1 dhe 2: Kryetari i bashkisë ose komunës dhe struktura përgjegjëse për planifi kimin diskutojnë nëse është e nevojshme që të ndërmerret një Program TDZh-je. Nisur nga kufi zimet e nenit 9 të VKM-së 502 (pika 3), ky diskuƟ m bëhet në kuadër të harƟ mit të PPV-së ose rishikimit të Ɵ j. HarƟ mi i një Programi për TDZh-në kërkon studime të hollësishme dhe proces konsulƟ mi. Në këtë këndvështrim është shumë më efi çiente dhe e saktë që TDZh-ja si program të hartohet si pjesë integrale e PPV-së, që gjithashtu kalon në një proces të gjerë konsulƟ mi dhe përmban një seri analizash të hollësishme. Në këtë hap, vendimmarrja për TDZh-në është deri diku intuiƟ ve, dhe e bazuar në disa studime që janë duke u kryer në kuadër të PPV-së. Faktorë që mund të ndihmojnë në vendimmarrje janë:

a. Njësia vendore ka edhe zona që duhen mbrojtur, edhe zona urbane ku ka presion zhvillimi, por densiteƟ i zhvillimit nuk është shumë i lartë – pra ka ende hapësirë për zhvillim ose rizhvillim.

b. Ka një treg të fortë pasurisht të paluajtshme që kërkon të zgjerojë hapësirat territoriale për zhvillim dhe krijon presion të kërkesës.

c. Ka nevojë për të siguruar strehim shtesë për banorë që jetojnë në ferma bujqësore.

d. Mendohet se në 10 vitet e ardhshme do të ketë një rritje të madhe natyrore dhe/ose mekanike të popullsisë.

e. Etj.

2. Hapi 3, 4 dhe 5: Nëse mendohet se ka kupƟ m të nisë harƟ mi i një Programi TDZh-je, atëherë Kryetari dhe struktura e planifi kimit angazhohen në një seri hapash të tjerë (hapat vijues) që ndodhin paralelisht dhe si pjesë e studimit për ndërmarrjen e Programit të TDZh-së. Ky studim nuk qëndron veçmas PPV-së; përkundrazi është pjesë integrale e Ɵ j dhe në fakt përbëhet nga shumë komponentë që i vlejnë PPV-së në përgjithësi.

3. Hapat 6, 7, 8 dhe 9: Kur bëni studimin për TDZh-në, mund të ndërmerrni analiza të ndryshme që janë relevante për konteksƟ n tuaj dhe në kuadër të PPV-së. Gjithsesi, janë të paktën 4 aspekte që ju duhet tì studioni në çdo rast dhe që kanë ndikim në rezultaƟ n e Programit të TDZh-së. Aspektet renditen më poshtë (secili nga hapat), por kini parasysh se ato realizohen thuajse paralelisht. Në fi llim realizohen në mënyrë të pavarur dhe më pas rishikohen mbi bazën e gjetjeve të secilit hap:

f. Vlerësoni tregun e tokës dhe të ndërƟ meve (hapi 6): Kjo analizë bëhet në bashkëpunim me ZRPP16 dhe me agjencitë e pasurive të paluajtshme. Ju duhet të kuptoni tendencat e tregut dhe të kuptoni se ku ka presion për zhvillim, dhe në veçanƟ për banesa (sipas nenit 10 të VKM-së 502). Në përgjithësi, nga prakƟ ka vihet re se një TDZh është e suksesshme kur zonat marrëse (të përdorimit banim) nuk janë të ngopura me ndërƟ me (pra treguesit e zhvillimit, p.sh., I, janë ende të ulët) dhe ka presion / kërkesë në treg për të ndërtuar në to. Kjo ndodh sepse meqë në një Program TDZh-je shiten dhe blihen të drejta zhvillimi (për të ndërtuar banesa), Programi funksionon vetëm nëse ka treg për

16. Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme

111

TDZh-në, pra nëse ka kërkesë dhe ofertë për të drejta zhvillimi. Ofertën mund ta caktoni Ju si bashki/komunë duke vendosur se p.sh., në zonat bujqësore nuk lejohet ndërƟ mi, por këto zona kanë të drejtë të shesin të drejtën e tyre për të ndërtuar. Mirëpo, ju nuk mund të vendosni sa është kërkesa. Kërkesa vjen nga nevoja e zhvilluesve (sigurisht edhe blerësve – banorëve) për të ndërtuar. Nëse në qyteƟ n tuaj nuk ka akƟ vitet ndërƟ mi, ju mund të përcaktoni nivele oferte sa të doni, por askush nuk do tì blejë të drejtat për zhvillim. Pra, është pikërisht analiza e tregut të pasurive të paluajtshme që ju ndihmon të kuptoni nëse ka potencial për të zbatuar një Program të suksesshëm të TDZh-së.

g. Vlerësoni nevojën për sipërfaqe banimi në 10 vitet e ardhshme (hapi 7): Kjo nënkupton që Ju të vlerësoni paraprakisht se për sa banesa ka nevojë bashkia/komuna në 10 vitet e ardhshme. Themi 10 vjet, pasi kjo është periudha e vlefshmërisë së PPV-së. Sigurisht ju mund të bëni llogaritje për periudha më të gjata, dhe të hartoni një Program TDZh që do të zbatohet në më shumë se 10 vjet. Por, mos harroni se në momenƟ n që PPV-ja juaj mbaron 10 vitet e veta, atëherë do të rishikohet ose ribëhet dhe në rast se rishikimi ndodh dhe është thelbësor, me siguri që do të ndikojë në ndryshimin e Programit të TDZh-së që keni në fuqi. Vlerësimi i nevojës për ndërƟ m/banim është një analizë Ɵ pike e planeve të përgjithshme vendore. Zakonisht bazohet në analiza demografi ke (kuptohen ritmet dhe tendencat e ndryshimit të popullsisë nga pikëpamja natyrore dhe mekanike) dhe social-ekonomike (si do të jetë gjendja ekonomike e popullsisë, sa do të jetë fuqia blerëse apo investuese e tyre për banim, tregu i ndërƟ mit do të fokusohet më shumë në banesa apo ndërƟ me për përdorime të tjera të tokës, nëse ndërtohet për banim atëherë për çfarë cilësie banimi bëhet ł alë – banesa individuale, apartamente, çfarë sipërfaqeje etj.). Mbi bazën e kësaj analize ju kuptoni se sa njësi banimi ju duhen për të ardhmen, në cilën periudhë pritet të ndërtohen, në cilën pjesë të qyteƟ t, me çfarë sipërfaqeje mesatare etj. – si rezultat vlerësoni edhe sipërfaqen e përgjithshme të ndërƟ mit/banimit.

h. Llogaritni të drejtën e zhvillimit njësi që transferohet (hapi 8): Pyetja është, sa të drejta zhvillimi transferohen nga një zonë në tjetrën dhe si përcaktohet kjo vlerë. Bazuar në pikën 2 të nenit 10, ju e dini se mund të transferoni vetëm Intensitet ndërƟ mi (pra vetëm sipërfaqe të ndërtuar dhe jo përdorim toke) dhe këtë mund ta bëni vetëm për banim. Fillimisht, juve ju duhet njësia matëse e të drejtës për zhvillim dhe pastaj sasia e së drejtave për zhvillim që shet një zonë dhënëse. Sipas VKM-së 502 dhe nenit 3, pika 29 e Ligjit nr.10119, njësia matëse është IntensiteƟ i ndërƟ mit – I. Sigurisht, në varësi të metodologjisë së zgjedhur për të llogaritur të drejtat e zhvillimit që transferoni, ju mund të nisni llogaritjen me sipërfaqe ndërƟ mi ose me njësi banimi. Në fund, e konvertoni sipërfaqen ose njësitë e banimit në I. Rastet e mundshme paraqiten më poshtë.

i. Pasi keni përcaktuar për të gjithë qyteƟ n se sa është kërkesa për banim në 10 vitet e ardhshme dhe këtë kërkesë e keni shprehur në sipërfaqe ndërƟ mi në m2, fi lloni ta ndani atë nëpër nënnjësitë strukturore duke marrë parasysh disa faktorë, si: distanca nga qendra, afërsia me mjetet e transporƟ t dhe infrastrukturat rrugore, presioni për


zhvillim, kapaciteƟ mbajtës i çdo nënnënjësie (Kujdes! Mos i jepni më shumë I ndërƟ mi një nënnjësie nëse ajo nuk është në gjendje ta mbajë, sepse infrastrukturat ekzistuese ose të ardhshme nuk e përballojnë atë), etj. Në rast se pas kësaj shpërndarjeje, juve ju mbetet një vlerë I ose sipërfaqe ndërƟ mi e pashpërndarë, atëherë shpërndajeni atë nëpër zonat bujqësore dhe natyrore. Sigurisht, kjo është një shpërndarje virtuale, pasi në fakt kjo është një pjesë e vlerës së të drejtës së zhvillimit që këto zona do të kenë të drejtë të shesin. Gjithashtu, ndërkohë ju keni menduar se cilat do të jenë zonat marrëse. Atëherë, këtyre zonave zbrituni një vlerë të I < ose = 25% të I maksimale të lejuar në të ardhmen dhe edhe këtë sasi rishpërndajeni tek zonat bujqësore dhe natyrore që do të jenë dhënëse në programin TDZh. Pajisja e zonave dhënëse me IntensiteƟ n e mundshëm të ndërƟ mit duhet bërë në mënyrë të balancuar. P.sh., më tepër I të mundshëm marrin zonat që ndodhen më afër zonës urbane dhe kanë më shumë akses në infrastrutkura; ose, më shumë I të mundshëm marrin zonat, për të cilat ju keni interes tì ruani më shumë sepse mbarƟ n më tepër vlera bujqësore dhe natyrore ose të trashëgimisë kulturore.

Kujdes! Shembulli më sipër synon të tregojë se, kur ju duhet të vlerësoni disa faktorë, mund ta bëni këtë duke u dhënë faktorëve një peshë specifi ke. Pra:

x Supozojmë se në shpërndarjen e I të mundshëm të ndërƟ mit në zonat bujqësore dhe natyrore do të marrim në konsideratë dy faktorë, përkatësisht: 1) distanca nga qendra urbane dhe 2) zonat që keni interes tì ruani më shumë.

x Jepuni një peshë specifi ke dy faktorëve sipas interesit tuaj. P.sh., Distanca = 30% dhe Interesi për ruajtje = 70%. Kjo do të thotë që në vlerësimin përfundimtar, distanca zë vetëm 30% të peshës së vlerësimit dhe interesi për ruajtje zë 70%.

x Tani vlerësoni çdo zonë marrëse dhe renditeni sipas kësaj radhe: në krye vendoset zona që merr më shumë I të mundshëm dhe në fund zona që merr me pak I të mundshëm.

x Për të bërë këtë renditje, shikoni vlerësimin e çdo zonë përmes dy faktorëve. P.sh., në një sistem vlerësimi me 100 pikë, Zona A ka vlerë të distancës 15 pikë dhe interes për ruajtje 62 pikë; zona B ka vlerë të distancës 25 pikë dhe interes për ruajtje 20 pikë. Atëherë vlerësimi maksimal për këto dy zona është: A = 15+62 = 77 pikë dhe B = 25+20 = 45 pikë. Pra, zona A do të marrë më shumë I të mundshëm ndërƟ mi se sa zona B. Kuptohet që vlerësimin në pikë për çdo faktor e bëni ju sipas interesave të zhvillimit të bashkisë / komunës suaj dhe në përputhje edhe me interesa të tjera kombëtare. Në çdo rast, ky vlerësim duhet të jetë i argumentuar mirë. Që vlerësimin për çdo faktor ta peshoni sipas peshave 30% dhe 70%, duhet që ta shumëzoni atë me këto pesha. Vetëm pastaj mund tì mblidhni për të dalë në vlerësimin përfundimtar. Ju mund të shtoni

113

faktorë vlerësimi sa të doni sipas konteksƟ t tuaj lokal. Në fund, shpërndani I e mundshëm të ndërƟ mit në çdo zonë bazuar në raportet midis vlerësimeve me pikë që keni bërë. P.sh., supozojmë që sipërfaqja e mundshme e ndërƟ mit që do të shpërndahet nëpër 4 nënnjësi strukturore dhënëse, pasi ato janë vlerësuar sipas dy faktorëve më lart, është 1000 m2. Shpërndarja do të bëhet si më poshtë:

o Zona A = 100 pikë; Zona B = 100 pikë; Zona C = 80 pikë dhe Zona D = 50 pikë. Kjo është një renditje që tregon se zona C ka marrë 20 pikë më pak se zona A ose B dhe zona D ka marrë 50 pikë më pak se zona A ose B. Kësaj logjike do tì referoheni për të shpërndarë sipërfaqen e mundshme të ndërƟ mit.

o Nisur nga vlerësimi më lart, Zonat A dhe B do të marrin sipërfaqe të mundshme ndërƟ mit të barabartë me x, ndërsa zona C do të marrë 0.8x dhe zona D do të marrë 0.5x. Pra në total: x+x+0.8x+0.5x = 3.3x = 1000 m2; X=303 m2 = sipërfaqen e mundshme të ndërƟ mit që i takon zonës A dhe zonës B. Zona C do të marrë 243 m2 dhe zona 2 do të marrë 151m2 sipërfaqe të mundshme ndërƟ mi. Këto sipërfaqe kthehen në intensitete të mundshme ndërƟ mi dhe janë vlerat që mund të shesë secila zonë në programin TDZh-së.

ii. Një mënyrë tjetër është që në vend të I dhe sipërfaqes së mundshme të ndërƟ mit të përdorni si njësi për të drejtën e zhvillimit një njësi banimi. Në këtë rast, duhet të përcaktoni sipërfaqen e ndërƟ mit të njësisë së banimit, p.sh., 200 m2. Më pas, duhet të përcaktoni sa njësi banimi për hektar është dendësia maksimale e njësive të banimit (gërma h, pika 3, neni 39 i VKM-së 502) që përkthehet në të drejtë zhvillimi për tù shitur (transferuar) nga zona dhënëse në atë marrëse. Edhe në këtë rast, juve ju duhet të përcaktoni një seri faktorësh për të vendosur se si do ta vendosni dendësinë – pra nëse dendësia do të jetë 1 njësi banimi për 5 ha, apo 1 njësi banimi për 7 ha etj.

Kujdes! Duke qenë se bëhet ł alë për zona dhënëse dhe këto zakonisht janë me përdorim B. Bujqësi ose natyrore, dendësinë maksimale të njësive të banimit si më sipër e përcaktoni duke vlerësuar nevojat që banorët e këtyre zonave do të kenë për banim në të ardhmen. P.sh., nga analiza e nevojave, mund të dilni në përfundimin se çdo familje bujqësore nuk ka nevojë për më tepër se një banesë të re në 10 vitet në vazhdim. Duke ditur Ɵ pologjinë e ndërƟ mit, mënyrën e jetësës dhe numrin e pritshëm të banorëve në këtë ndërtesë, mund të arrini në përfundimin se njësia e banimit do të jetë p.sh., 350 m2. Pastaj, vlerësoni se cila është sipërfaqja më e vogël e fermës apo e tokës së familjes bujqësore – p.sh., kjo vlerë është 6 ha. Atëherë ju merrni vendimin që një e drejtë zhvillimi është një njësi banimi për 6 ha (pra, 350 m2 banim në 6 ha). Ata që kanë 12 ha pronësi toke bujqësore, kanë të drejtë zhvillimi të barabartë me 700 m2 ose 2 njësi banimi në total. Pikërisht këto janë vlerat që mund të kthehen edhe në intensitete ndërƟ mi të mundshme, dhe të shiten në Programin e TDZh-së.


j. Caktoni zonat dhënëse dhe marrëse (hapi 9): Ky hap ndodh njëkohësisht me hapin 8. Nga vetë teksƟ ju e kuptoni sa të ndërlidhur janë këta dy hapa. Bazuar në pikën 1 të nenit 10 të VKM-së 502, ju mund të lejoni TDZh-në vetëm midis:

1. Nënnjësive struktore.

2. Zonave me prioritet zhvillimi dhe nënnjësive strukturore.

Kujdes! Nga sa u tha më lart, do të thotë se në PPV duhet të keni një hartë të nënnjësive strukturore dhe zonave me prioritet zhvillimi, kur tregoni se cilat prej tyre janë subjekt i TDZh-së. Për më tepër, zonat subjekt i TDZh-së do të ndahen në këtë hartë (me ngjyra të ndryshme – fi gura 33.2) sipas 2 kategorive “dhënëse” dhe “marrëse”. x Zona dhënëse janë ato nënnjësi strukturore, të cilat duhet të ruhen (bujqësore,

natyrore, trashëgimi kulturore) dhe ku, ose nuk do të ndërtohet fare, ose ndërƟ mi është shumë i kufi zuar – pra I i ardhshëm = 0, ose me vlera shumë të vogla (p.sh., 0.02). Këto zona e kanë intensiteƟ n e ndërƟ mit 0 ose shumë të vogël, por nëse ju jeni duke hartuar një program TDZh, për këto zona ju do t`ju duhet të përcaktoni një “intensitet të mundshëm ndërƟ mit”. Përkufi zimi i intensiteƟ t të mundshëm të ndërƟ mit jepet në pikën 1 të nenit 3 të VKM-së 502. Ky intensitet i mundshëm është një I i ardhshëm që nuk do të zbatohet asnjëherë në zonat dhënëse, por që zonat dhënëse kanë të drejtë ta shesin tek zonat marrëse, në rast se Ju (bashki/komunë) keni vendosur të hartoni dhe zbatoni programin për TDZh-në. Ky intensitet i mundshëm i ndërƟ mit përcaktohet sipas metodologjive të ndryshme që janë renditur në hapin 8 me lart, dhe në thelb është sipërfaqe e mundshme ndërƟ mi për tù shitur nga zonat dhënëse në një proces zbaƟ mit të TDZh-së.

x Zonat marrëse janë ato nënnjësi strukturore ose zona me prioritet zhvillimi, të cilat kanë të drejtë që të blejnë të drejta zhvillimi nga zonat dhënëse. Pra në prakƟ kë, zonat marrëse blejnë të drejtën për të ndërtuar më shumë sipërfaqe ndërƟ mi (më shumë kate apo apartamente apo njësi banimi) se sa PPV-ja përcakton për to nëse nuk blejnë të drejtë zhvillimi nga zonat dhënëse. Është mirë që zonat marrëse të jenë zona ku zhvillimi është në nivele të vogla aktualisht, por PPV-ja cakton që aty të lejohet të ndërtohet me intensitet të lartë, ose zona ku do të ketë rizhvillim me rritje intensiteƟ . Në çdo rast, referojuni hapit 6 për të kuptuar nëse ka interes nga tregu i ndërƟ mit për të ndërtuar në këto zona, para se tì kategorizoni si “marrëse”.

Kujdes! Kini parasysh se:

x Nënnjësitë strukturore apo zonat me prioritet zhvillimi kategorizohen si dhënëse dhe marrëse vetëm nëse keni vendosur të hartoni Program për TDZh-në. Nëse nuk do të hartoni një Program të Ɵ llë, nuk ka pse të bëni kategorizime të Ɵ lla në PPV.

x Jo të gjitha nënnjësitë strukturore dhe zonat me prioritet zhvillimi duhet të jenë pjesë e TDZh-së, nëse ju vendosni të hartoni një program të Ɵ llë. Kujdesuni që të

115

kategorizoni si zona dhënëse dhe marrëse ato ku vërtetë mendoni se do të ketë potencial shkëmbimi dhe krijim tregu.

x Kur hartoni një program TDZh, kini parasysh që në fi llim të përcaktoni IntensiteƟ n e ardhshëm të ndërƟ mit në çdo nënnjësi strutkurore dhe zonë me prioritet zhvillimi, sikur Programi TDZh të mos ekzistonte. Ky është intensiteƟ maksimal i lejuar në të ardhmen për atë nënnjësi strukturore apo zonë me prioritet zhvillimi. Më pas, vendosni zonat dhënëse dhe marrëse. Pas këƟ j kategorizimi vendosni për çdo zonë marrëse, se sa pjesë të IntensiteƟ t të ardhshëm të ndërƟ mit do ta lejoni të ndërtohet jashtë zbaƟ mit të programit të TDZh-së dhe sa pjesë të tij do ta bëni pjesë të TDZh-së. Maksimumi është 25% sipas pikës 5 të nenit 10 të VKM-së 502. Në hartën dhe teksƟ n e PPV-së, ju do të publikoni 3 vlera për zonat “marrëse”:o IntensiteƟ n maksimal të lejuar në të ardhmen – p.sh., I = 3.

o IntensiteƟ n maksimal për të cilin zhvilluesi e merr nga PPV-ja, pa pasur nevojë ta blejë nga zonat dhënëse në kuadër të TDZh-së – p.sh., maksimumi i mundshëm në këtë rast është 75% e I = 3, d,m.th = 2.25.

o IntensiteƟ n maksimal që zhvilluesi ka të drejtë të blejë nga zonat dhënëse, p.sh., në rasƟ n konkret është 25% e I = 3, d.m.th = 0.75.

Është shumë e rëndësishme që ju tì publikoni të tria vlerat. Në asnjë rast zhvilluesi nuk duhet të mendojë që maksimumi është 2.25, por ju po e lejoni që të marrë edhe 0.75 më tepër. Përkundrazi, maksimumi është I = 3, por I = 0.75 zhvilluesi mund tà fi tojë vetëm nëse e blen nga zonat dhënëse. Kjo të bën të kuptosh edhe një hërë se sa e rëndësishme është që zona marrëse të zgjidhet në mënyrë të Ɵ llë, që në të të ketë interes për ndërƟ m. Vetëm në këtë mënyrë zhvilluesi do të bëjë fi Ɵ m pasi të harxhojë para për të blerë I=0.75. Pra, zhvilluesi do të blejë vetëm nëse fi Ɵ mi që ai bën pasi shpenzon për të blerë I=0.75 dhe për ta ndërtuar sipërfaqen e fi tuar nga kjo blerje, është më i madh se 0.

k. Hapi 10: Ky është një hap kontrollues dhe korrigjues. Pra, ju mund të rivlerësoni tërë punën e bërë deri më tani për të parë gabime të mundshme dhe për të parë nëse ka nevojë për një rishpërndarje më të mirë të të drejtave të zhvillimit.

l. Hapi 11: Ky është një hap tejet i rëndësishëm, pasi formalizon punën e bërë deri më tani në një rregullore. Kjo rregullore mund të jetë pjesë e rregullores së PPV-së ose e rregullores vendore të kontrollit të zhvillimit. Në çdo rast, rregullorja e Programit të TDZh-së, duhet të kosniderojë faktorët e mëposhtëm:

• Të japë qëllimin e harƟ mit të programit dhe lidhjen e Ɵ j ligjore me PPV: … të ruajë zonat bujqësore, natyrore, të trashëgimisë kulturore; të promovojë zhvillim të qëndrueshëm; të sigurojë barazinë e të drejtës së pronës etj.

• Të përcaktojë përkufi zimet e termave: … zonat marrëse janë…. zonat dhënëse janë … etj.


• Të vendosë zonat dhënëse dhe marrëse: … tregohen në hartë … përmes kodesh shpjegohen edhe në tekst … përcakton kufi zimet dhe të drejtat e çdo zone … etj.

• Të përcaktojë mënyrën e llogaritjes së të drejtës njësi të zhvillimit: … shkurƟ misht në rregullore përmes kushteve …. metodologjia e vendosur si shtojcë e rregullores.

• Të përcaktojë kushtet e transferimit të të drejtave të zhvillimit: bazuar në VKM-në 502; a duhen shitur/blerë të gjitha të drejtat e një zone njëherësh apo në afate kohore të ndryshme? Si veprohet nëse procesin e shitblerjes e drejton bashkia/komuna, apo nëse pas vendosjes së kushteve u lihet në dorë pronarëve? Si monitorohet procesi nga bashkia/komuna? Si përcaktohet vlera e shitjes/blerjes së një të drejte zhvillimi? Çfarë ndodh me pronën dhe pronarin pasi ai e shet të drejtën e zhvillimit; si regjistrohet ky proces në ZRPP? Si veprohet për të shkëmbyer të drejta zhvillimi në rasƟ n kur PPV-ja hartohet si instrument ndërvendor (pra PPNV)? Etj.

• Të përcaktojë procedura apo rregulla për ankimim, gjobitje, masa të ndryshme parandaluese apo ndëshkimore, proces konsulƟ mi etj.

ll. Hapat 12, 13 dhe 14: Janë përmbyllja e procesit. Programi konsiderohet i hartuar dhe si pjesë e PPV-së ai miratohet në këshillin e bashkisë/komunës. Më pas publikohet në Regjistër dhe në mjetet e tjera zyrtare të komunikimit elektronik.

Në përfundim të shpjegimit të procesit dhe programit për TDZh-në, janë edhe disa aspekte të rëndësishme që duhet të trajtohen:

1. Si përcaktohet vlera e shitjes/blerjes së të drejtës së zhvillimit? – Fillimisht referojuni pikës 7 të nenit 10 në VKM 502, që ju vendos disa kushte për tù marrë në konsideratë në këtë përcakƟ m/llogaritje. Gjithsesi, formulën e përcaktoni Ju dhe formula mund të ketë edhe shumë faktorë të tjerë që merren në konsideratë. Përveç kësaj, ju mund të vendosni të përgaƟ tni një formulë të pjesshme ose udhëzuese dhe pjesën tjetër apo detajimin e saj tìa lini tregut rast pas rasƟ . Sipas kufi zimit që ju vjen nga rregullorja, kur në formulë vendosni vlerën e tokës, atëherë do të vendosni vlerën e tokës në nënnjësinë marrëse sipas hartës së çmimeve të referencës të caktuara me vendim të Këshillit të Ministrave. Gjithashtu, kur llogarisni formulën, kini parasysh të zbritni fi Ɵ met që një pronar ka nga të drejta të tjera në një zonë dhënëse. Ka dy mënyra se si mund të merren parasysh përfi Ɵ met nga të drejta të tjera: 1) duke vendosur vlera monetare në një formulë të komplikuar; 2) duke shtuar faktorë në vlerësimin e zonave dhënëse për shpërndarjen e intensiteƟ t – p.sh., një zonë bujqësore me bonitet 4 merr më pak pikë se një zonë bujqësore me bonitet 10 kur faktori i vlerësimit është “përfi Ɵ met nga të drejtat e tjera”, sepse prodhimi bujqësor i zonës së dytë është shumë më i lartë se i zonës së parë. Formula (e thjeshtë apo e komplikuar) ka për qëllim të vendosë ose udhëzojë vlera të drejta për shitjen e një sipërfaqeje ndërƟ more që në fakt nuk ekziston. Gjithsesi kini parasysh se vlera nuk mund të jetë ajo e sipërfaqes së ndërtuar, por e përfi Ɵ meve që do të bëheshin nga një sipërfaqe e Ɵ llë po të ndërtohej.

117

2. Si regjistrohet procesi në ZRPP dhe çfarë ndodh më pas me pronarin/pronën? – Regjistrimi në ZRPP është për tù vendosur dhe diskutuar me ZRPP-në në momenƟ n që ju vendosni të ndërmerrni një Program TDZh. Gjithsesi, kini parasysh që, kur një pronar shet të drejtën e Ɵ j të zhvillimit, ai shet vetëm këtë të drejtë, por nuk shet pronën e Ɵ j dhe as të drejtat e tjera. Pra ky pronar, nuk lejohet të ndërtojë në pronën e Ɵ j, por ama mund ta kulƟ vojë atë (p.sh., është tokë bujqësore). Për Ju si bashki/komunë ka shumë rëndësi që në ZRPP të regjistrohet që kjo pronë nuk e ka të drejtën për zhvillim.

“Pasuritë e paluajtshme dhe të drejtat reale mbi ato që janë fi tuar ose njohur sipas dispozitave të këƟ j Kodi, nuk mund të tjetërsohen dhe kur është rasƟ , të ngarkohen me barrë, në rast se nuk është bërë regjistrimi i tyre në regjistrat e pasurive të paluajtshme” (neni 185, Ligji nr. nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).

3. Pavarësisht se shkëmbej të drejta vetëm për të ndërtuar banim, a mund ta përkthej këtë të drejtë në çdo lloj banimi? – Kjo varet krejtësisht prej jush si bashki/komunë. Këtë e përcaktoni në PPV dhe në rregulloren e programit TDZh-së dhe specifi koni nëse një zonë marrëse që blen 10 të drejta zhvillimi, i ndërton ato vetëm në një nga Ɵ pologjitë vilë, apartamente në një banesë shumëfamiljare të lartë, apartament në një banesë shumëfamiljare dy kate të bashkangjitur ose në rresht etj., apo i ndërton në çfarëdo lloj Ɵ pologjie. Kjo zgjedhje ka të bëjë me Ɵ pologjinë e banesës që keni vendosur të lejoni në nënjësinë strukturore marrëse përkatëse.

4. A mund të zbatoj Program TDZh nëse jam në kushtet e harƟ mit të Planit të Përgjithshëm Ndërvendor? –PO. Por sigurisht që nëse zonat dhënëse dhe marrëse janë nëpër njësi vendore të ndryshme, atëherë edhe Programi TDZh është i të gjitha njësive vendore dhe ju e zbatoni bashkërisht atë. Preferohet në fakt që programet TDZh të jenë ndërvendore sepse kjo mund të jetë një mënyrë për të kursyer burime dhe për të thjeshtuar procedura.

5. Si mund ta thjeshtoj procesin? – Pyetje e drejtë, sepse një Program TDZh mund të jetë shumë i komplikuar në realitet, sidomos nga pikëpamja administraƟ ve. Për të pasur proces të thjeshtë, së pari, duhet të keni argumentuar drejt nevojën për TDZh. Pra mos e nisni Programin nëse realisht nuk ka nevojë për të. Së dyƟ , përpiquni që të zgjidhni metoda vlerësimi dhe llogaritjeje (e drejta e zhvillimit njësi, apo formula e shpërndarjes etj.) që të jenë sa më të thjeshta. Gjithashtu është mirë që kur zbatoni një Program të Ɵ llë, llogaritjet dhe vlerësimi i ndikimit fi zik të rezultaƟ t të programit të bëhen në GIS – është bazë të dhënash, ju bën llogaritjet e nevojshme, arrini të kuptoni se cfarë ndodh me I e ndërƟ mit në territor. Gjithashtu, meqë në Shqipëri ky lloj Programi nuk është zbatuar më parë dhe eksperƟ za mund të mungojë, përpiquni të gjeni ekspertë (edhe të huaj) që e njohin procesin dhe/ose e kanë kaluar më parë.


6. A mund të zbatoj Program TDZh dhe njëkohësisht të zbatoj programe të tjera zhvillimi? – Ndoshta po dhe ndoshta jo! Bëni shumë kujdes sepse mund të jeni duke zbatuar një program tjetër (p.sh., intensiteƟ me kushte) që ju dëmton rezultaƟ n e TDZh-së, sepse zhvilluesit mund të kenë më shumë interes të përfshihen në njërin program se sa në tjetrin. Për më tepër, nëse potenciali për të shitur dhe blerë të drejta zhvillimi është x, Ju nuk mund të synoni të zbatoni dy programe që të dyja së bashku synojnë të shesin të drejta zhvillimi y>x.

Një shembull konkret për zbaƟ min e Programit TDZh – si do të mund të zbatohej në Shkodër?

Programi për Transferimin e të Drejtave të Zhvillimit (TDZh) Si do të mund të zbatohej në Shkodër?

1. Përshkrimi i konteksƟ t

QyteƟ i Shkodrës shtrihet në Veri të Shqipërisë. Ai kufi zohet: në verilindje me Alpet e Shqipërisë dhe në Perëndim me Malin e Zi. QyteƟ rrethohet nga kodrat e Rrencit në lindje dhe Tepes në jug. Në Perëndim ai kufi zohet me liqenin e Shkodrës, liqeni më i madh në Ballkan me një sipërfaqe prej 369 km2. Gjithashtu ky territor përshkohet nga lumenjtë: Drini dhe Buna, të cilët bashkohen në jug – perëndim të qyteƟ t. QyteƟ është i pasur me monumente historike, kulturore dhe arkeologjike (kalaja e Rozafës, e cila është e pozicionuar në kodrën e Tepes reth 130 m mbi nivelin e deƟ t). Në të njëjtën kohë ai paraqet dhe vlera unike natyrore, jo vetëm për praninë e liqenit, por edhe për deltat e lumenjve të Drinit dhe Bunës. Këto konsiderohen vende unike për vëzhgimin dhe studimin e zogjve, meqënëse ndodhen përgjatë udhës migratore të shumë specieve të zogjve nga Afrika në Europë. Fatkeqësisht, të gjithë këta lumenj përdoren edhe si vende për hedhjen e mbeturinave urbane dhe janë të ekspozuar ndaj gërmimeve të pakontrolluara për lëndë të parë ndërƟ mi. QyteƟ dhe rajoni i Shkodrës paraqet vlera të mëdha ekonomike. Si rajon, është furnizuesi i parë me energji në gjithë vendin, përmes dy hidrocentraleve të ndërtuar në liqenet e lumit Drin: hidrocentrali i Vaut të Dejës, 20 km në lindje të Shkodrës (kapaciteƟ 250 MW) dhe në Koman, 40 km në lindje të Shkodrës (600 MW). Së fundmi, rreth 20 kilometra në afërsi të qyteƟ t të Shkodrës kanë nisur punimet për ndërƟ min e hidrocentralit të Ashtës (kapaciteƟ 48.2 MW). Gjithashtu, pozicioni i favorshëm gjeografi k, vendodhja në kufi me Malin e Zi dhe dalja në deƟ n AdriaƟ k e bejnë atë një vend të rëndësishëm për zhvillimin e turizmit. Në 10 vitet e fundit ekonomia e qyteƟ t nuk është fokusuar në vlerat që çojnë në zhvillimin e turizmit, por është karakterizuar nga një bum ndërƟ mesh të reja për popullsinë në rritje, fenomen që ka shoqëruar të gjitha qytet kryesore të Shqipërisë. SidoqoŌ ë, krahasuar me qytetet e tjera të mëdha të Shqipërisë, Shkodra paraqet një densitet urban të mesëm.Në viƟ n 2008 në kuadër të projekƟ t Lamp (Programi për Manaxhimin dhe Administrimin e Tokës) fi nancuar nga qeveria shqiptare përmes një huaje të Bankës Botërore, nisi harƟ mi i planeve të përgjithshme vendore të territorit (planet rregulluese) për qyteƟ n e Durrësit, Vlorës, Shkodrës dhe Kamzës. Ky proces u mbyll në dhjetor të vitit 2009 me paraqitjen e

119

planeve dhe dokumenteve shoqëruese të planit për secilin qytet. Procesi i harƟ mit të planeve u parapri nga harƟ mi dhe miraƟ mi i Ligjit, nr. 10119 datë 23.4.2009 “Për Planifi kimin e Territorit”. Sipas planit, qyteƟ strukturohet nga tri gjysmëunaza dhe dy arterie kryesore ne forme V që përshkojnë qyteƟ n. Brenda gjysmë unazës së parë përqendrohen zonat me densitet të lartë banimi dhe lokalizohen shërbimet kryesore të qyteƟ t. Në gjysmëunazën e dytë dhe të tretë plani parashikon zona me densitet të ulët banimi, të cilat ndërthuren me zona të gjelbra dhe zona bujqësore. Jashtë gjysmëunazës së tretë, qyteƟ rrethohet me një “greenbelt” (brez i gjelbër), në të cilin përqendrohen funksione të ndryshme: bujqësi, sport, pushim akƟ v, zona të gjelbra etj. Bashkia e Shkodrës ka vendosur tì mbrojë tokat bujqësore dhe natyrore nga presioni i zhvillimit. Për këtë qëllim, Bashkia propozon në plan intensitete shumë të ulëta ndërƟ mi, pothuajse zero, dhe nuk lejon përdorime të tjera veç atyre bujqësore dhe natyrore në këto zona. Megjithatë, për të siguruar zbatueshmërinë e këtyrë vendimeve si edhe për të trajtuar në mënyrë të drejtë dhe të barabartë pronarët e tokave në zonat ku nuk lejohet zhvillimi, Bashkia vendos të zbatojë një Program për trasferimin e të drejtës për zhvillim (TDZh). Ky program hartohet si pjesë e Planit të Përgjithshëm Vendor (PPV) të territorit.

2. Qëllimi Qëllimi i Programit për TDZh-në është mbrojtja e tokave bujqësore dhe natyrore nga zhvillimi dhe lejimi në to përkatësisht i akƟ viteteve bujqësore (kulƟ vimi) dhe natyrore. Pronarët e këtyre tokave kanë të drejtë, në përputhje me ligjin e planifi kimit të territorit dhe akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, të trasferojnë të drejtat e tyre për zhvillim, drejt zonave të përcaktuara për këtë qëllim në plan dhe ku parashikohet zhvillim banimi me intensitet të lartë ndërƟ mi.

3. Procedurat e Programit të TDZh-së në Shkodër

3a. Vlerësimi i tregut të tokës dhe të ndërƟ meve në Shkodër (shiko fi gurën 33.1)Pas viƟ t 1991 në vendin tonë fi lluan reformat për privaƟ zimin e ekonomisë. Ky proces solli harƟ min dhe miraƟ min e kuadrit ligjor përkatës, i cili nxiƟ zhvillimin e tregut të tokës, si dhe mundësoi krijimin e insƟ tucioneve përgjegjëse dhe privaƟ zimin e shumë objekteve shtetërore. Si rezultat, u miratuan paketat ligjore për privaƟ zimet e ndërmarrjeve, për shitblerjen e tokës bujqësore dhe të trojeve, për dhënien me qera të tyre, për kthimin dhe kompensimin e pronave, për legalizimin e ndërƟ meve pa leje etj. Gjithashtu, u privaƟ zuan rreth 565 mijë ha tokë bujqësore, rreth 300 mijë apartamente, ndërmarrjet shtetërore të vogla dhe të mesme (privaƟ zimi i ndërmarrjeve të mëdha është në proces), si dhe rreth 20 mijë ha pyje dhe 38 mijë ha kullota (Qilimi 2008).Gjatë 10 viteve të fundit vlera e tregut të pasurive të paluajtshme ka pasur një rritje të konsiderueshme. Më i zhvilluar është tregu i apartamenteve të banimit, i cili është rritur mesatarisht 35-40% dhe në zona të veçanta deri në dyfi sh. Rritja e vlerës së apartamenteve ka ecur paralelisht me rritjen e vlerës së trualit dhe është më e theksuar në qendër të qyteteve. Sipas zyrave lokale të regjistrimit, tregu i tokave bujqësore për qëllime bujqësore aktualisht nuk është i zhvilluar. Në zona të thella, larg rrugëve kryesore, larg qendrave të


saj. Në zonat afër qendrave të banuara, me perspekƟ vë urbanizimi, zhvillim turizmi, ose kthimi në zonë industriale, çmimet e tokave deri tani janë deri dhjetëfi shuar nga vlera reale si tokë bujqësore. Arsyeja kryesore është rritja e kërkesës së tregut dhe dhënia tokës bujqësore/natyrore e atributeve të tokës truall (Qilimi 2008).

Aktualisht në Shkodër rreth 41% e banorëve kanë akses në tregun e pasurive të paluajtshme. Familjet në gjendje të mirë mund të blejnë një apartament të standardit të mirë në qendër të qyteƟ t deri në 240 m2. Klasa e mesme e Shkodrës (rreth 27,8%) mund të blejë një shtëpi deri në 10 m2, ndësa shtresa e varfër apo shumë e varfër e popullsisë (rreth 58%) janë tëresisht të përjashtuar nga tregu i pasurive të paluajtshme nëse nuk aplikohen poliƟ kat siociale apo kreditë bankare (MPPTT 2010). Kostoja mesatare e një njësie banimi varion sipas vendit ku është ndërtuar dhe materialeve të ndërƟ mit. Një apartament i ri, në Shkodër, kushton mesatarisht 520 €/m2 (MPPTT 2010). Vlerat e tregut tregojnë se një shtëpi në qendër të Shkodrës bashkë me tokën shkon deri në 350,000 €, ndërsa mjediset tregtare në kaƟ n e parë të apartamenteve, në qendër, shiten rreth 55,000 €. Vlera e tregut të apartamente pëson një ulje kur zhvendosemi nga qendra e qytetit drejt periferisë.

Shkaqet e rritjes së vlerës së pasurive të paluajtshme janë nga më të ndryshme dhe lidhen me:

a. Kërkesat e larta për strehim.

Gjatë 10 viteve të ardhshme pritet që në qyteƟ n e Shkodrës të ndërtohen rreth 3,000 njësi banimi, ku rreth 1,500 njësi janë për banesa sociale dhe 220 njësi do të ndërtohen për zhvillim ekonomik (MPPTT 2010).

b. NdërƟ met në qendër të qyteƟ t të Shkodrës, e cila ofron afërsi me infrastrukturat dhe shërbimet publike dhe private.

c. Surplus i sipërfaqes së ndërƟ mit që marrin pronarët e truallit.

d. DesƟ nacioni i ndërtesave të reja (pallatet e sotme, përveç sipërfaqes së banimit kanë mesatarisht 2 kate parkim, 2-3 kate shërbime tregtare dhe shërbime private – zyra, studio etj., të cilat rrisin vlerën e aparatmenteve).

e. Përmirësimi i infrastruktures (plani i ri i qyteƟ t parashikon përmirësimin e infrastrukturës ekzistuese dhe realizimin e një tërësie infrastrukturash të reja.

f. Legalizimet dhe proceset e kthimit dhe kompesimit të pronave.

g. Indeksi i shitmërisë (paraqet ecurinë ekonomike të vendit).

Duke marrë në konsideratë çfarë u tha pak më sipër, vlera e apartamenteve do të ketë rritje. Gjithashtu, parashikohet një rritje e çmimeve të apartamenteve, si rrjedhojë e rritjes së çmimeve të mjediseve për zyra, dyqane, studio etj. Përsa i përket objekteve industrial, parashikohet që në vitet e ardhshme të ketë një rritje të vlerës si pasojë e rritjes së vlerës së truallit (Qilimi 2008).

Figu

ra 3

3.1.

Har

ta e

çm

imev

e të

shi

tjes

së

apar

tam

ente

ve

Buri

mi i

ort

ofot

os: G

oogl

e, hƩ

p://

map

s.go

ogle

.it/m

aps?

hl=i

t&ta

b=ël

, aks

esi:

2 d

hjet

or 2

011

121


3b. Vlerësimi i nevojës për sipërfaqe banimi në 10 vitet e ardhshme

Në paragrafi n “3a” u analizua tendenca e tregut të tokës dhe të ndërƟ meve dhe u vu re tendenca në rritje e këƟ j tregu. Rritja vjen si pasojë e disa faktorëve, të cilët u listuan në paragrafi n e lartpërmëndur. Një nga këta faktorë është rritja e popullsisë dhe kërkesa për strehim.

Në qyteƟ t e Shkodrës banon 45% e popullsisë së të gjithë qarkut me të njëjƟ n emër. Rritja e popullsisë ka ardhur si pasojë e migrimit nga zonat rurale drejt zonave urbane (ky faktor ka ndikuar në rritjen e popullsisë së qyteteve më të rëndësishme: Durrësi, Tirana, Vlora etj). E megjithatë, rritja e popullsisë në qyteƟ n e Shkodrës, në krahasim me qytetet e tjera, ka pasur ritme modeste, 2.02% e llogaritur nga viƟ 1991 – 2009.

Tabela 12. Numri i popullsisë nga viƟ 1991 – 2009

Burimi: Plani i Përgjitshëm Vendor i Territorit për Bashkinë Shkodër, 2010

Për 10 vitet e ardhshme pritet që rritja e numrit të popullsisë në qyteƟ n e Shkodrës të jetë modeste. Sipas PPV-së të qyteƟ t të Shkodrës, përgaƟ tur në dhjetor të viƟ t 2009, popullsia e planifi kuar për 10 vitet e ardhshme është 141.008 banorë, kundrejt 113.781 banorëve në viƟ n 2009. Sipërfaqja e ndërƟ mit e planifi kuar për banorët e rinj është 3.755.766 m2, rreth 863.510 m2 më shumë se ajo ekzistuese. Plani parashikon që për 10 vitet e ardhshme zhvillimi të fokusohet në qendër të qytetit në brendësi të unazës së parë, ndërsa jashtë saj do të zhvillohen banime me dendësi të ulët.

3c. E drejta e zhvillimit e cila transferohet (shitet dhe blihet)

Bazuar në pikën 2 të nenit 10 të VKM-së 502, transferimi i të drejtës për zhvillim zbatohet vetëm për intensiteƟ n e ndërƟ mit dhe vetëm për përdorimin bazë banim. IntensiteƟ që transferohet është një intensitet i mundshëm ndërƟ mi, i cili do të mund të realizohej nëse do të lejohej ndërƟ mi në tokë bujqësore ose natyrore. Ky intensitet i mundshëm i ndërƟ mit (IB), në thelb përfaqëson një sipërfaqe të mundshme ndërƟ mi.

Për lehtësi llogaritjeje, do të përdorim inicialet dhe formulat e mëposhtme:

Viti Nr. popullsisë

1991 83,086

1992 85,436

1993 87,941

1994 89,587

1995 92,181

1996 93,674

1997 98,979

1998 101,257

1999 102,937

2000 104,667

2001 106,415

2002 107,924

2003 108,995

2004 109,632

2005 110,951

2006 111,617

2007 112,286

2008 112,996

2009 113,781

123

A Zonat marrëseB Zonat dhënëse

SA Sipërfaqja e zonave marrëseSB Sipërfaqja e zonave dhënëseIA IntensiteƟ i lejuar maksimal i ndërƟ mit në zonat marrëseIB IntensiteƟ i mundshëm i ndërƟ mit në zonat dhënëseIAB Vlera prej 25% ose më pak e IA, e cila bëhet subjekt i TDZh-së. Gjatë TDZh-së, IB

konvertohet në IAB

SnA Sipërfaqe ndërƟ mi maksimale e lejuar në zonat marrëseSnB Sipërfaqe e mundshme ndërƟ mi në zonat dhënëseSnAB Vlera prej 25% ose me pak e SnA, e cila bëhet subjekt i TDZh-së dhe është e barabartë me SnB

SpA Sipërfaqja e parcelave që do të ndërtohen në zonat marrëse. Kjo sipërfaqe nuk është e barabartë me sipërfaqen e gjithë zonës, pasi llogaritet duke zbritur nga sipërfaqja e zonës (SA) infrastrukturat dhe hapësirat publike. SnA = IA x SpA

SpB Sipërfaqja e parcelave që do të mund të ndërtoheshin në zonat dhënëse, nëse ato nuk do të ishin subjekt mbrojtjeje. Kjo sipërfaqe llogaritet duke zbritur nga sipër-faqja e zonës (SB) infrastrukturat dhe hapësirat publike. SnB = IB x SpB = SnAB = IAB x SpA

Pavarësisht metodologjive që mund të përdoren, janë tre hapa bazë që duhet të kryhen gjithmonë:

1. Llogaritja e IAB. Në përputhje me nenin 10 të VKM-së 502, ky intensitet mund të jetë 25% ose më pak e intensiteƟ t maksimal të lejuar nga plani për zonën/zonat marrëse. IAB e llogariƟ m për çdo zonë marrëse, pasi kur të bëhet blerja, secila zonë do të blejë aq Sn sa i lejon IAB përkatëse.

2. IAB konvertohet në SnAB, sipas formulave më lart. Kjo është sipërfaqja e ndërtimit që zona/t marrëse kanë të drejtë të blejnë. Mund të ndodhë që bashkia llogarit fillimisht SnA, pastaj llogarit SnAB si 25% ose me pak e SnA, dhe pastaj e konverton në IAB, sipas formulave më lart. Nëse llogaritja bëhet në këtë mënyrë, kini parasysh se SnA = Sn e planifi kuar në total për të ardhmen.

3. Në momenƟ n që ne dimë vlerën e SnAB, do të thotë se dimë vlerën totale të SnB, pra sipërfaqes së mundshme të ndërƟ mit të zonave dhënëse, që është edhe Sn që do të shesin zonat dhënëse, të gjitha së bashku. Llogaritja që vijon në këtë hap të tretë është shpërndarja e SnAB=SnB nëpër zonat dhënëse: Pra, sa Sn ka të drejtë të shesë çdo zonë dhënëse. Për këtë hap të tretë mund të përdoren disa metoda që do të shpjegohen më vonë për Shkodrën.

Le tì kthehemi Shkodrës. Fillimisht përcaktojmë nga plani se sa është Sn (sipërfaqja e ndërƟ mit) totale e ardhshme (e planifi kuar) për qyteƟ n e Shkodrës. Nga plani, Sn e planifi kuar = 3,755,766 m2. Paralelisht me këtë fazë përcaktojmë në hartë zonat dhënëse dhe zonat marrëse (fi gura 33.2).


x Zonat dhënëse janë ato njësi strukturore, të cilat duhet të ruhen (bujqësore, natyrore, trashëgimi kulturore) dhe ku, ose nuk do të ndërtohet fare, ose ndërƟ mi është shumë i kufi zuar – pra I (intensiteƟ i ndërƟ mit i ardhshëm) është zero ose në vlera shumë të vogla.

x Zonat marrëse janë ato njësi strukturore me prioritet zhvillimi, të cilat kanë të drejtë që të blejnë të drejta zhvillimi nga zonat dhënëse.

Për lehtësi veprimi në këtë shembull bëjmë disa supozime:

x Të gjitha zonat e banimit janë zona marrëse, pra kanë hyrë të gjitha në programin TDZh.

x Të gjitha zonat natyrore dhe bujqësore brenda kufi rit administraƟ v të bashkisë janë zona dhënëse, pra kanë hyrë të gjitha në programin TDZh.

x Për zonat marrëse, vetë plani ka përcaktuar vlerën e SpA, ndërsa për zonat dhënëse SpB = SB. x Do të fuƟ m në programin TDZh maksimumin e mundshëm që lejon rregullorja, pra 25%

të I maksimal të lejuar në zonat marrëse. Tani mund të kryejmë llogaritjet sipas tre hapave të mësipërme:

Hapi i parë: Llogaritja e IAB për çdo zonë marrëse

Për të llogaritur IAB përdorim disa të dhëna, të cilat janë marrë nga PPV-ja dhe i takojnë vetëm zonave marrëse.

Zona DesƟ nacioni nga plani SpA (m2) SnA (m2)IA (m2/

m2)

IAB (m2/m2)

75% i IA (m2/m2)

Sn_që duhet blerë = IAB*SpA

(m2/m2)

A1Rezidencë me dendësi të ulët (zgjerim)

3,950 760 0.19 0.05 0.14 188


2,342 450 0.19 0.05 0.14 111


20,239 3,892 0.19 0.05 0.14 961

A4 Vila luksoze 1,385,460 282,421 0.2 0.05 0.15 69,273

A5Rezidencë me dendësi të ulët (rinovim)

41,926 20,575 0.49 0.12 0.37 5,136


13,781 8,122 0.59 0.15 0.44 2,033


5,659 18,545 0.4 0.10 0.30 566


34,601 17,518 0.51 0.13 0.38 4,412

Ax …

A104Rezidencë me dendësi të mesme (rinovim)

8,366 7,923 0.95 0.24 0.71 1,987

A105Rezidencë me dendësi të lartë (rinovim)

3,398 1,254 0.37 0.09 0.28 314

TOTAL 5,700,550 3,755,766 939,363

Tabela 13. Llogaritja e intensiteƟ t që mund të blihet nga zonat marrëse

125Fi

gura

33.

2. Z

onat

dhë

nëse

dhe

mar

rëse

Buri

mi i

ort

ofot

os: G

oogl

e, hƩ

p://

map

s.go

ogle

.it/m

aps?

hl=i

t&ta

b=ël

, aks

esi:

2 d

hjet

or 2

011


Hapi i dytë: Llogaritja e SnAB = SnB

Mënyra e parë: Për këtë qëllim përdorim të dhënat e tabelës së gjeneruar në hapin e parë. Pra, llogaritim për të gjitha zonat marrëse:

Mënyra e dytë: SnA = Sn = 3,755,766 m2

SnB = SnAB = ¼ SnA = 25% SnA = 0.25 x 3,755,766 = 938,942 m2 (sipërfaqja e ndërƟ mit që japin17 zonat dhënëse të gjitha së bashku dhe që blejnë zonat marrëse të gjitha së bashku). Kjo vlerë ka një ndryshim të vogël nga ajo e llogaritur me mënyrën e parë, si rezultat i llogaritjeve të detajuara, mënyrës si mund të jenë përcaktuar I e ardhshme për çdo zonë, presjeve dhjetore etj. Në thelb, në të dyja mënyrat vlerat Sn dalin të barabarta.

Hapi i tretë: Llogaritja e SnB dhe IB = IAB për çdo zonë dhënëse

Për të përcaktuar se sa është Sn që secila nga zonat dhënëse mund tù shesë zonave marrëse, mund të përdorim metoda të ndryshme. Në këtë shembull janë treguar tri metoda:

1. Shpërndarje e Sn duke përdorur si faktor vetëm sipërfaqen e çdo zone dhënëse.2. Shpërndarje e Sn duke përdorur 3 faktorë vlerësimi.3. Shpërndarje e Sn përmes treguesit “banesa/ha”.

Zona DesƟ nacioni nga plani Sipërfaqe SpB (ha) SnB (m2)B1 Zonë pyjore ose park 682.5 500,955B2 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 26 10,084B3 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 91 66,794B4 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 0.47 345B5 Lulishte (gjelbërim) 3.5 2,569B6 Lulishte (gjelbërim) 0.49 360B7 Lulishte (gjelbërim) 22 16,148B8 Lulishte (gjelbërim) 0.62 455B9 Lulishte (gjelbërim) 1.1 807B10 ...B45 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 2.3 1,688B46 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 1.8 1,321TOTAL 1280 939,361

Tabela 14. SnB sipas metodës së parë

17. Kujdes! Zonat dhënëse japin sipërfaqen e ndërƟ mit që do të mund të merrnin nëse në to do të lejohej ndërƟ mi.

Për metodën e parë veprojmë në këtë mënyrë: Përcaktojmë sipërfaqen e përgjithshm të çdo zone dhënëse në hektarë dhe shumatoren e tyre. Në rasƟ n konkret ne kemi supozuar që për të gjitha zonat dhënëse SB = SpB = 1280 ha. IB njësi = SnB / 1280 ha = 939,361 m2 / 1280 ha = 734m2/ha. Për të gjetur SnB për çdo zonë dhënëse, mjafton të shumëzojmë IB njësi me sipër

127

Në secilën nga metodat, ne shpërndajmë SnB, e cila konvertohet në Intensitet ndërƟ mi (I).

faqen SB të çdo zone dhënëse. Në këtë rast, me këtë metodë, IB është e barabartë për çdo zonë dhënëse. Metoda e parë është metoda më e thjeshtë në llogaritje, por i vlerëson njëlloj të gjitha zonat dhënëse, pavarësisht se ku ndodhen ato dhe se çfarë interesi ka Bashkia për zhvillimin ose mbrojtjen e tyre. I vetmi faktor është madhësia e zonës, pra zona që ka sipërfaqe më të madhe mund të shesë më tepër sipërfaqe ndërƟ mi në programin TDZh.

Me metodën e dytë, Bashkia vendos të mos konsiderojë sipërfaqen si faktor vlerësimi midis zonave dhënëse në shpërndarjen e SnB totale, por të konsiderojë faktorë të tjerë, dhe më shumë se një. Në rasƟ n konkret, janë marrë tre faktorë: distanca e çdo zone dhënëse nga qendra; gaƟ shmëria e Bashkisë për të mbrojtur çdo zonë nga ndërƟ mi; nevoja për infrastruktura të ardhshme në çdo zonë dhënëse. Hapat që ndiqen janë si më poshtë:

a. Përcaktojmë faktorët, të cilët do të marrim në konsideratë për shpërndarjen e SnB nëpër zonat dhënëse, dhe i vlerësojmë ata me një sistem nga 1 deri në 5 pikë, ku 5 është vlerësimi më i lartë.

b. I japim secilit faktor një peshë në % sipas rëndësisë që ka për qyteƟ n (çdo qytet vepron sipas konteksƟ t të vet).

Zona

Distanca nga qendra

urbane (pikë)

Pesha 20%

PikëtRuajtja

e zonës

Pesha 70%

PikëtInfrastruktura e ardhshme

(pikë)

Pesha 10%

PikëtVlerësimi

(pikë)

B2 5 20% 1.0 5 70% 3.5 1 10% 0.1 4.6

B3 5 20% 1.0 5 70% 3.5 1 10% 0.1 4.6

B4 4 20% 0.8 1 70% 0.7 4 10% 0.4 1.9

B5 4 20% 0.8 1 70% 0.7 3 10% 0.3 1.8

B6 4 20% 0.8 1 70% 0.7 4 10% 0.4 1.9

B7 4 20% 0.8 5 70% 3.5 3 10% 0.3 4.6

B8 4 20% 0.8 5 70% 3.5 3 10% 0.3 4.6

B9 4 20% 0.8 5 70% 3.5 4 10% 0.4 4.7

B10 3 20% 0.6 5 70% 3.5 5 10% 0.5 4.6

B11 3 20% 0.6 5 70% 3.5 5 10% 0.5 4.6

B12 4 20% 0.8 5 70% 3.5 1 10% 0.1 4.4

Bx … B46 2 20% 0.4 4 70% 2.8 2 10% 0.2 3.4

B47 2 20% 0.4 4 70% 2.8 2 10% 0.2 3.4

Tabela 15. Faktorët dhe vlerësimi përkatës sipas peshave specifi ke


c. Ne tabelë pasqyrohen vlerësimet e secilës zonë dhënëse. Sipërfaqja e ndërƟ mit (SnB) totale do të shpërndahet nëpër të gjitha zonat sipas pikëve që ato kanë marrë. Nëse zonat do të merrnin pikë të barabarta, atëherë SnB = 939,361 do të pjesëtohej me numrin e zonave dhe kështu do të merrnim vlerën SnB për çdo zonë dhënëse. Meqenëse pikët janë të ndryshme dhe tregojnë diferencat ndërmjet zonave, atëherë mbledhim pikët (në rasƟ n konkret 168.3 pikë në total) dhe vlerën SnB = 939,361 e pjesëtojmë me numrin e pikëve. Në këtë mënyrë gjejmë sa m2 ndërƟ m i takon çdo pike. KonkreƟ sht, një pikë ka të drejtën e 939,361 m2 / 168.3 pikë = 5,581 m2. Për të gjetur SnB për çdo zonë, shumëzojmë sipërfaqen e një pike me numrin e pikëve që ka marrë zona në vlerësim. P.sh., për zonën B2, SnB2 = 5,581 m2 x 4.6 pikë = 25,675 m2. Kjo do të ishte sipërfaqja që zona B2 ka të drejtë të shesë gjatë zbaƟ mit të programit TDZh. Tabela e mëposhtme tregon SnB që ka të drejtë të shesë çdo zonë dhënëse, e konvertuar gjithashtu në IB. Në këtë rast, IB nuk është i njëjtë për çdo zonë dhënëse.

ZonaVlerësimi

(pikë)

Sn që ka te drejtë të shesë çdo zonë (m2)

Sn që ka te drejtë të shesë çdo zonë (ha)

SnB (m2)

Pikët total

SpBIB që ka të drejtë

(m2/ha)

B2 4.6 25,675 2.6 939,361 168.3 682.5 0.004

B3 4.6 25,675 2.6 939,361 168.3 26 0.099

B4 1.9 10,605 1.1 939,361 168.3 91 0.012

B5 1.8 10,047 1.0 939,361 168.3 0.47 2.138

B6 1.9 10,605 1.1 939,361 168.3 3.5 0.303

B7 4.6 25,675 2.6 939,361 168.3 0.49 5.240

B8 4.6 25,675 2.6 939,361 168.3 22 0.117

B9 4.7 26,233 2.6 939,361 168.3 0.62 4.231

B10 4.6 25,675 2.6 939,361 168.3 1.1 2.334

B11 4.6 25,675 2.6 939,361 168.3 0.95 2.703

Bx …

B46 3.4 18,977 1.9 939,361 168.3 2.3 0.825

B47 3.4 18,977 1.9 939,361 168.3 1.8 1.054

TOTAL 168.3 939,361 94 1280

Tabela 16. Sipërfaqe dhe intensitet ndërƟ mi që shesin zonat dhënëse

Metoda e tretë është më e komplikuar në llogaritje, por siguron një vlerësim më të drejtë të zonave dhënëse, dhe mbi të gjitha i siguron Bashkisë një mënyrë të drejtë për të zbatuar strategjitë e saj të zhvillimit (p.sh., zonat për të cilat ka më shumë interes tì ruajë, zonat ku do të investojë infrastrukturë në të ardhmen etj.)

Metoda e tretë për të përcaktuar se sa SnB mund të shesë një zonë dhënëse, është duke përdorur sipërfaqen e njësisë së banimit. P.sh., në rregulloren e vet të kontrollit të zhvillimit,

129

Bashkia e Shkodrës ka përcaktuar që njësia e banimit e cila është 150 m2 për 4 ha. Katër hektarë është marrë si sipërfaqja më e vogël e tokës për një familje bujqësore. Atëherë, kjo do të thotë se zonat dhënëse mund të shesin 1 njësi banimi për 4 ha. Në bazë të saj përcaktojmë dendësinë e njësive të banimit (gërma h, pika 3, neni 39 i VKM-së 502) që i takon secilës zonë dhënëse.

Pasi kemi gjetur njësitë e mundshme të banimit për çdo zonë, mund tÌ konvertojmë ato në sipërfaqe të mundshme ndërƟ mi SnB. Në këtë mënyrë kemi gjetur se sa është e drejta për zhvillim që zonat dhënëse i shesin zonave marrëse. Metoda e tretë është e thjeshtë në llogaritjet e sasisë së njësive të banimit apo Sn që mund të shesë çdo zonë dhënëse, por kërkon paraprakisht:

Zona DesƟ nacioni nga planiSipërfaqe

(ha)Dendësia e njësive të

banimit (njësi)

Sipërfaqe ndërƟ mi

(m2)

Njësia (m2)

B1 Zonë pyjore ose park 682.5 170.625 25,593.75 150B2 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 26 6.5 975 150B3 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 91 22.75 3,412.5 150B4 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 0.47 0.1175 17.625 150B5 Lulishte (gjelbërim) 3.5 0.875 131.25 150B6 Lulishte (gjelbërim) 0.49 0.1225 18.375 150B7 Lulishte (gjelbërim) 22 5.5 825 150B8 Lulishte (gjelbërim) 0.62 0.155 23.25 150B9 Lulishte (gjelbërim) 1.1 0.275 41.25 150B10 Lulishte (gjelbërim) 0.95 0.2375 35.625 150B11 Lulishte (gjelbërim) 3.9 0.975 146.25 150Bx … B43 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 7 1.75 262.5 150B44 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 13.3 3.325 498.75 150B45 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 2.3 0.575 86.25 150B46 Lulishte (gjelbërim) zonë tampon 1.8 0.45 67.5 150TOTAL 1280 319.925 47,988.75

x Një llogaritje paraprake të sipërfaqes së ndërƟ mit për banim në nivel qyteƟ .x Një vlerësim të nevojave për banim në zonat dhënëse në 10 vitet e ardhshme.x Një vlerësim të nevojave për banim në zonat marrëse në 10 vitet e ardhshme.x Vlerësim të pasurive të familjeve bujqësore.x Mbi bazën e sa u tha më lart, llogaritje të sipërfaqes më të vogël të tokës për një familje

bujqësore dhe të sipërfaqes së ndërƟ mit të një njesie banimi.

Tabela 17. Njësi banimi që shesin zonat dhënëse

Të gjitha kërkesat e mësipërme duhet të zbatohen që të mos kemi një përcakƟ m apriori të njësisë së banimit dhe të sipërfaqes minimale të tokës për një familje bujqësore, si edhe për të qenë në përputhje me nenin 10 të VKM 502.

Bash

kia,

mun

d të

ven

dosë

të

para

shik

ojë

një

prog

ram

TD

Zh-je

duk

e m

os k

onsi

deru

ar, n

drys

he n

ga s

a ës

htë

vepr

uar

më

sipë

r, që

të

gjith

a zo

nat

e ba

nim

it ja

në z

ona

mar

rëse

dhe

të

gjith

a zo

nat

naty

rore

dhe

buj

qëso

re ja

në d

hënë

se. P

ra, B

ashk

ia m

und

të p

ërzg

jedh

ë di

sa z

ona

për

tì p

ërfs

hirë

në

prog

ram

in e

TD

Zh-s

ë. P

ërca

kƟ m

i i z

onav

e m

arrë

se d

he d

hënë

se q

ë do

të

përf

shih

en n

ë pr

ogra

m n

ë kë

të r

ast,

bëh

et n

ë ba

zë t

ë di

sa k

riter

eve,

të

cila

t pë

rcak

tohe

n ng

a Ba

shki

a, b

azua

r në

qël

limet

që

ajo

do të

për

mbu

shë.

P.s

h., B

ashk

ia e

Shk

odrë

s ka

ven

dosu

r të

rua

jë n

ga z

hvill

imi,

vetë

m d

isa

zona

që

para

qesi

n nj

ë in

tere

s na

tyro

r dh

e bu

jqës

or t

ë ve

çant

ë, d

uke

leju

ar n

ë to

vet

ëm a

kƟ v

itete

të

përp

uths

hme

me

funk

sion

in b

azë

dhe

cilë

sitë

e t

yre

(sip

as p

ërca

kƟ m

it në

PPV

). Të

dr

ejta

t e

mun

dshm

e të

zhv

illim

it në

kët

o zo

na të

për

zgje

dhur

a do

të t

rasf

eroh

en v

etëm

në

disa

nga

zon

at e

ban

imit

(zon

a m

arrë

se),

për

të c

ilat

Bash

kia

ka

vend

osur

tì k

thej

ë në

zon

a m

e in

tens

itet t

ë la

rtë

bani

mi.

Mën

yra

se s

i çdo

bas

hki i

për

zgje

dh z

onat

që

do t`

i për

fshi

jë n

ë pr

ogra

min

e T

DZh

-së

ësht

ë e

ndry

-sh

uesh

me,

pas

i qël

limet

e b

ashk

ive

janë

të la

rmis

hme.

Met

oda

e zh

villi

mit

të p

rogr

amit

të T

DZh

-së,

pas

i ësh

të b

ërë

përz

gjed

hja

e zo

nave

, ësh

të e

një

jtë m

e at

ë të

për

shkr

uar m

ë la

rtë.

Figu

ra 3

3.3.

Zon

at d

hënë

se d

he m

arrë

se

Buri

mi i

ort

ofot

os G

oogl

e, hƩ

p://

map

s.go

ogle

.it/m

aps?

hl=i

t&ta

b=ël

, aks

esi:

2 d

hjet

or 2

011

131

Programi i Trasferimit të Drejtës për Zhvillim (TDZh) është një program shitjeje dhe blerjeje të drejtash zhvillimi dhe jo toke apo sipërfaqe reale ndërƟ mi. D.m.th. pronarët të cilët kanë një parcelë të ndërtuar apo të ndërtueshme në zonat dhënëse, shesin të drejtën për zhvillim në atë parcelë në një zonë marrëse, e matur kjo në intënsitet të mundshëm ndërƟ mi (që ndryshe konvertohet në sipërfaqe ndërƟ mi). Kjo procedurë bëhet meqenëse Bashkia parashikon një program TDZh për këto zona, për mbrojtjen e tyre dhe lejimin në to vetëm të aktiviteteve në shërbim të tyre, aktivitete bujqësore dhe natyrore.

Për sa i përket vlerës/çmimit të shitjes së të drejtës së zhvillimit, për këtë Bashkia përcakton detajet e formulës, dhe pastaj i lihet në dorë tregut (pika 7, neni 10, i VKM 502). Në parim, çmimi për metër katror i sipërfaqes së mundshme të ndërƟ mit që shitet në TDZh nuk është i barabartë me çmimin e sipërfaqes reale të ndërƟ mit, por me vlerën e fi Ɵ mit të mundshëm, që shitësi do të kishte nëse e ndërtonte vetë të drejtën e zhvillimit të cilën ai shet.

P.24 Përse dhe si duhet tì përcaktoj fazat e zbaƟ mit të PPV-së?

Fazimi i zbaƟ mit të PPV-së është tej mase i rëndësishëm sepse është një nga faktorët që siguron se plani juaj nuk do të mbetet në letër, por të përkthehet në invesƟ me në territor. Ju do të fazoni aq ndërhyrje sa jeni realisht në gjendje të realizoni brenda vlefshmërisë kohore të planit. Edhe pse fazimin e bëni në fund, për të pasur një plan realist dhe të zbatueshëm, ju mendoni për mundshmërinë e zbaƟ mit të Ɵ j që në hapat e parë të zbaƟ mit të planit.

P.sh., “Po propozoj një stacion të ri hekurudhor dhe një linjë të re hekurudhore, por a është realisht kjo e zbatueshme në 10-vjeçarin e ardhshëm?” Nëse përgjigjja juaj është JO, atëherë ju nuk do të propozoni ndërƟ min e këtyre strukturave, por sigurisht do të parashikoni hapësirën e nevojshme për to, nëse ato ndërtohen pas 10 viteve të ardhshme, dhe do të garantoni që kjo hapësirë të mos jetë subjekt zhvillimesh të tjera për 10 vitet në vazhdim.

Ju e realizoni fazimin në tri mënyra:

1. Për çdo nënnjësi strukturore vendosni një afat kohor, brenda të cilit ajo duhet të pësojë zhvillimin e propozuar. Zakonisht, ju keni interes të caktoni afate kohore për nënnjësi strukturore që do të transformohen ndjeshëm dhe që do të kenë nevojë për PDV.

2. Për çdo zonë me prioritet zhvillimi. Zakonisht këto zona janë të parat për të cilat keni interes dhe përdorni çdo mjet për tì transformuar.

3. Për invesƟ me të rëndësishme në rrjet infrastrukturash.


Figura 34. Fazimi i zbaƟ mit PPV sipas ndërhyrjeve në sistemin rrugor

Burimi: Plani rregullues (PPV) i bashkisë Fier 2006

FAZAT E NDËRHYRJES SIP (m2)

1 (2007 – 2009) 724,724

2 92010-2015) 688,804

3 (2016-2020) 151,652

AKSET NË PRESPEKTIVË 311,070

5

5

KUFI DHE NUMËR NJESIE

KUFI DHE NUMËR NËNNJESIE

133

TIPI I PROFILEVE GJATËSIA (km) SIPËRFAQJA (m2)

10 24.8 247,570

13 5.7 74,659

14 2.0 28,266

15 21.5 321,810

16 2.0 32,656

17 8.3 142,749

18 10.3 185,778

19 5.1 98,306

TIPI I PROFILEVE GJATËSIA (km)

SIPËRFAQJA (m2)

21 0.6 14,112

22 5.7 122,474

23 9.1 207,966

24 1.0 23,016

25 0.8 19,850

26 1.8 45,968

AKSET NË PRESPEKTIVË

20.8 311,070


Figura 35. Fazimi i zbaƟ mit PPV sipas nënnjësive strukturore

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i bashkiskë Fushë Krujë

LegjendëNjesi

FAZIMIFaza e parëFaza e dytëFaza e tretëPa ndërhyrje

LegjendëFaza e parë (0-5 vjet)Faza e dytë (5-10 vjet)Faza e tretë (10-15 vjet)

135

LegjendëFaza e parë 2010 - 2015Faza e dytë 2015 - 2020Faza e tretë 2020 - 2025

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i bashkive Fushë Krujë dhe Kukës


Zakonisht, për Ju është relaƟ visht e lehtë të fazoni ndërhyrjet që do të mbulohen nga invesƟ me publike (varen nga Ju dhe parashikueshmëria e burimeve është relaƟ visht e lartë). Ndërkohë është e vëshƟ rë të merrni vendime për nënnjësi ku do të ketë vetëm invesƟ me private. Për këto të fundit, Ju mund të parashikoni instrumente incenƟ vuese dhe partneritete publike private, përmes të cilave Ju ofroni një element zhvillues në zonë (p.sh., një park, një rrugë etj.) dhe kjo tërheq pjesën tjetër të zhvillimit. Sigurisht, do të kishte qenë më e lehtë nëse do të kishit në dorë instrumente sanksionuese, si një taksë për tokën urbane, një taksë moszhvillimi etj. Instrumente të Ɵ lla ekzistojnë në botë, por ndërkohë në Shqipëri ka nevojë për ndryshime në bazën ligjore, për tì pasur ato.

Gjthsesi, që fazimi juaj të ketë vlerë dhe të jetë realist dhe i realizueshëm, duhet të shoqërohet me një plan të invesƟ meve kapitale, dhe mundësisht të jetë pjesë e buxheƟ t afatmesëm që Ju si bashki/komunë duhet të përgaƟ tni.

Nr.Përshkrimi i InvesƟ mit

Kosto/nr. Përfi tuesve

Rritja Ekonomike

KRITERET E PLOTËSUARA

Lidhja me prioritetet

Natyra urgjente

Ndikon ne parandalimin emergjencave

Projekt në vazhdim

Shpërndarja gjeografi ke

Kohëzgjatja e shlyerjes së kostos

Shuma e

pikëve

1

2

...

Nr. Projektet/Përshkrimi PrevenƟ vi në 000/lekë Burimi i Financimit

Planifi kimiObjekƟ vi / Rezultatet

e pritshmeFazat ViƟ për çdo fazë

1

Studim

ProjekƟ m

Tenderim

NderƟ m

2

Studim

ProjekƟ m

Tenderim

NderƟ m

Figura 36. ZbaƟ mi i PPV përmes PIK

Burimi: Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t (riboƟ m) 2010, Manual për harƟ min e planit të invesƟ meve kapitale (PIK), boƟ me afrojdi, Tiranë.

137

2.3.3 Si të hartojmë dhe miratojmë një rregullore vendore të PPV-së?

Qëllimi dhe ObjekƟ i rregullores vendore të planifi kimit për PPV përcaktohet në nenet 22 dhe 23 të VKM-së 481, bazuar në nenin 22 të Ligjit nr.10119, dt.23.04.2009 “Për Planifikimin e Territorit“.

Për sa i përket procesit të rregullores së PPV-së, ajo kalon ligjërisht nëpër të njëjtat faza sikurse instrumentet e tjera të planifi kimit në nivel vendor. Mirëpo, prakƟ kisht meqenëse është rregullore e PPV, pra është një pjesë e pandarë e instrumenƟ t të përgjithshëm vendor të planifi kimit, rregullorja hartohet njëkohësisht me planin dhe miratohet së bashku me të.

P.25 Çfarë strukture duhet të ketë rregullorja vendore e PPV-së?

Struktura e rregullores së PPV-së buron nga përcakƟ met e nenit 22 të ligjit të planifi kimit dhe përcaktohet në nenet 25, 26 dhe 27 të VKM-së 481.

P.26 Si mund ta zonoj territorin sipas sistemeve dhe kategorive bazë të përdorimit të tokës për rregulloren e PPV-së?

Kur hartoni PPV-në dhe rregulloren përkatëse (e njëjta gjë vlen edhe per instrumentet kombëtare të planifi kimit sipas nenit 11 të VKM 481), bazuar në nenet 18, 20, 27, 35, si dhe në Shtojcën 2 të VKM-së 481, duhet të zononi territorin sipas kategorive (bazë) të përdorimit të tokës. Kategoritë dhe nënkategoritë tuaja të përdorimit të tokës, Ju i idenƟ fi koni sipas kategorive bazë të përdorimit të tokës, dhe duhet të bëni kujdes që të tregoni edhe se cilat janë përdorimet e lejuara, të kushtëzuara dhe të ndaluara (neni 22 i ligjit të planifi kimit). Kategoritë bazë (trajtohen në vijim), mbështeten tek sistemet territoriale (shikoni gjithashtu nenet 23, 32, 40 dhe 41 të VKM 502, ose nenin 4 të VKM 480). Janë katër sisteme të territorit, që Ju mund tì idenƟ fi koni në hartë:

x Sistemi urban.

x Sistemi natyror.

x Sistemi bujqësor.

x Sistemi i urbanizueshëm.

Sistemi i urbanizueshëm përfshin territore që në të vërtetë i përkasin sistemit natyror ose bujqësor, por për të cilat Ju si bashki/komunë, parashikoni që të kthehen në zona të sistemit urban në 10 vitet e ardhshme, sipas PPV-së tuaj.

Pasi keni përcaktuar sistemet në territor, Ju mund të idenƟ fi koni tetë kategoritë bazë të përdorimit të tokës dhe tì përcaktoni në hartë. Kategoritë bazë zbërthejnë sistemet sipas akƟ viteƟ t dhe funksionit të tokës dhe të strukturave në të. Tetë kategoritë do të ilustrohen më poshtë. Gjithsesi, Ju si bashki/komunë, mund ta zbërtheni territorin tuaj edhe në shumë nënkategori të tjera të përdorimit të tokës, sipas konteksƟ t lokal dhe metodologjisë së përdorur në planifi kim. Por, është shumë e rëndësishmë që ju të krijoni hartën e katër sistemeve dhe të tetë kategorive bazë, si harta që synojnë uniformizimin e gjuhës planifi kuese midis të gjitha autoriteteve të planifi kimit në përgjithësi.


PërcakƟ mi i kategorive bazë të përdorimit të tokës apo strukturave në të, ka për qëllim:

a. Të lehtësojë procesin e zonimit sipas mënyrës së përdorimit të tokës.

b. Të unifi kojë metodologjinë bazë, terminologjinë dhe kodet e përdorura gjatë një procesi zonimi sipas përdorimit të tokës në një instrument planifi kimi, por pa kufi zuar përdorimin e metodologjive, mënyrave dhe Ɵ pave të tjerë të zonimit në përgjithësi.

c. Të krijojë një bazë krahasuese në lidhje me kategoritë e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, të cilat përcaktohen në instrumentet e planifi kimit nga autoritetet e planifi kimit në territore të ndryshme.

ç. Të rendisë kategoritë e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, të cilave duhet tù referohet një autoritet planifikimi, ose një zhvillues, në momentin e hartimit të një instrumenti të përgjithshëm të planifikimit, të planit të detajuar vendor ose të përgatitjes së projektit që përfshihet në kërkesën për zhvillim.

PërgaƟ tja e këtyre hartave dhe e nënkategorive të tjera të përdorimit të tokës, quhet proces i zonimit të territorit sipas përdorimit të tokës dhe të strukturave në të.

Zonimi i territorit ka për qëllim:

a. Promovimin e zhvillimit të qëndrueshëm të territorit përmes garanƟ mit të mjedisit të pastër, shëndeƟ t publik, sigurisë publike, mundësive për zhvillim ekonomik, mirëqenies ekonomike, sociale dhe morale.

b. Harmonizimin e përdorimeve të tokës dhe strukturave, brenda një zone dhe midis zonave, me qëllim sigurimin e “aksesit” në shërbime dhe strehim të popullsisë.

c. Ruajtjen e vlerës së pronës në një zonë ose inkurajimin e rritjes së vlerës së saj, dhe ruajtjen e balancës në vlerën e pronës në nivel qyteƟ .

ç. Lehtësimin e procesit të ndryshimit dhe/ose të llogaritjes së vlerës bazë për përcaktimin e taksës mbi pasurinë.

d. Ruajtjen ose përmiresimin e vlerave dhe karakterit të një zone në përputhje me harmonizimin e interesave publike dhe private në zhvillimin e zonës.

dh. Përmirësimin e sistemit të lëvizjes brenda një zone, rregullimin e trafi kut, sigurimin e “aksesit” për çdo zonë dhe sigurimin e hapësirës publike për parkim brenda një zone.

139

Tetë (8) kategoritë bazë të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, janë:

1. Përdorimi Banim: A. Banim

2. Përdorimi Industri: I. Industri

3. Përdorimi Bujqësi: B. Bujqësi

4. Përdorimi Shërbime: S. Shërbime

5. Përdorimi i Veçantë: V. Përdorime të Veçanta

6. Përdorimi zona Natyrore: N. Natyrore

7. Përdorimi Monumente Kulture dhe Historike: M. Monumente kulture dhe historike

8. Përdorimi zona Ushtarake: U. Ushtarake

Tabelat e mëposhtme shpjegon në mënyrë të detajuar se çfarë akƟ vitetesh dhe funksionesh përmban secila kategori bazë e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të:

Kategoria Bazë A.Banim e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Përdorimi i tokës sipas kategorisë bazë A, për banim, përfshin të gjitha ato zhvillime të lejuara që bëhen për qëllime banimi, të përhershëm ose të përkohshëm. Këto zhvillime përfshijnë ndërtesa banimi individuale, ose shumëfamiljare, të shkëputura, të bashkëngjitura, ose në radhë, me lartësi dhe numër të ndryshëm katesh.

2. Zonat e banimit konsiderohen të Ɵ lla nëse përdorimi i tokës dhe i strukturave në të është banim për jo me pak se 90%, e sipërfaqes së ndërtuar, dhe përdorimet e tjera të lejuara në këto zona janë në përputhje me kupƟ min e përdorimit të lejuar dhe përcakƟ met e instrumenƟ t të përgjithshëm vendor të planifi kimit.

3. AutoriteƟ i planifi kimit përcakton për çdo përdorim të lejuar sipas instrumenƟ t të përgjithshëm të planifi kimit për zona, të cilat nuk janë në përputhje me sa përcaktohet në pikën 2 më lart, si edhe për zonat me përdorime të përziera, përqindjen (%) përkatëse të çdo përdorimi sipas sipërfaqes përkatëse të lejuar për ndërƟ m dhe sipas gjurmës që zënë në territor këto përdorime.

4. Përdorime të tjera të lejuara në një zonë banimi, konsiderohen të Ɵ lla si shërbime publike në funksion të zonës, shërbime tregtare dhe zyra, shërbime “rekreaƟ ve”, shkolla, kopshte dhe çerdhe, qendra shëndetësore, të cilat konsiderohen të lejuara dhe që i përcaktojnë rregulloret vendore të planiŅ imit dhe të kontrollit të zhvillimit.


2

3

Figura 37. Tipologjitë Ɵ pike të strukturave të banimit

Burimi: Zonë në Romë, Google earth 2011, 17 dhjetor 2011

Burimi: Zonë në Angli, Google earth 2012, 16 janar 2012

Burimi: Zonë në Amsterdam, Google earth 2011, 17 dhjetor 2011

1

141

4

5

Burimi: Zonë në Romë, Google earth 2011, 17 dhjetor 2011

Burimi: Zonë në Barcelonë, Google earth 2011, 17 dhjetor 2011

Burimi: Zonë në Romë – Garbatella, Google earth 2011, 17 dhjetor 2011

6


7

1. Banesë Ɵ p “vilë individuale”.

Përbëhet nga një ndërtesë një deri në tre kate, me oborr privat.

2. Banesë e bashkangjitur dyfamiljare (rasƟ në ortofoto ka vendosje lineare).

Përbëhet nga dy ndërtesa (jo më shumë), një deri dy kate, të bashkëngjitura me njëra – tjetrën, pra kanë një mur të përbashkët. Ato rrethohen nga oborri privat përkatës.

3. Ndërtesa të bashkangjitura në rresht

Janë të vendosura në rresht, njëra pas tjetrës, kanë një mur të përbashkët dhe secila ka një hyrje (banesa njëfamiliare me një deri në dy ose tre kate që rrethohen nga oborri përkatës privat). Mund të vendosen në një vijë të drejtë, ose me një zhvendosje të kufi zuar.

4. Ndërtesa të gjata (në linjë të drejtë)

Ndryshe nga ndërtesat e bashkëngjitura në rresht, nuk kanë një mur të përbashkët. Janë ndërtesa shumëfamiljare me shumë njësi banimi. Arrijnë zakonisht tre deri në tetë, ose nëntë kate dhe kanë një, ose më shumë hyrje. Zakonisht organizohen rreth oborreve të përbashkëta. Kanë shumë mundësi organizimi në një hapësirë urbane.

5. Ndërtesa në bllok

Kjo strukturë përbëhet nga ndërtesa banimi shumëfamiljare, të lidhura me njëra-tjetrën, zakonisht pesë deri në gjashtë kate, të vendosura rreth një oborri të brendshëm. Këto ndërtesa mbyllin parcelën në të cilën janë vendosur nga të katërta anët dhe kanë disa hyrje.

6. Ndërtesa Ɵ p kullë (pallaƟ )

Është ndërtesa shumëfamiljare e vendosur në parcelën përkatëse, e rrethuar nga hapësirë e gjelbër/e hapur, zakonisht me një hyrje (ose dy, tre sipas madhësisë), zakonisht katër deri në tetë kate.

7. Qiellgërvishtëset (Skyscraper).

Burimi: Zonë në Chicago, Google earth, 16 dhjetor 2011

143

Kategoria Bazë I.Industri e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Përdorimi i tokës dhe i strukturave në të, për industri, përfshin zhvillimet e lejuara sipas kupƟ mit të kategorive të lejuara (lexo disa faqe në vijim) dhe nuk përfshin zhvillime për qëllime banimi, të sistemit natyror dhe të sistemit bujqësor.

2. Përdorimi i tokës dhe strukturave në të për industri, përfshin por nuk kufi zohet vetëm në:

a. Parqe industriale, struktura dhe territore të madhësive të ndryshme të përshtatura në mënyrë të posaçme për procese industriale të industrisë së rëndë, përpunuese dhe kimike, përfshirë edhe ato për depoziƟ m karburantesh.

b. Parqe industriale, struktura dhe territore të madhësive të ndryshme, të përshtatura në mënyrë të posaçme për procese industriale të industrisë së lehtë, përpunuese dhe ushqimore, dhe parqe logjisƟ ke.

c. Zona të përziera industriale dhe tregtare.

ç. Zona për nxjerrje dhe përpunim materialesh ndërƟ mi.

d. Zona për nxjerrje dhe përpunim mineralesh.

Kategoria Bazë B.Bujqësi e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Përdorimi i tokës dhe i strukturave në të për bujqësi përfshin zhvillimet e lejuara përkatëse dhe sipas rasƟ t, mund të përfshijë zhvillime ekzistuese në momenƟ n e harƟ mit të instrumenƟ t të përgjithshëm të planifi kimit, me intensitet shumë të ulët për qëllime banimi, për sa kohë që banimi është funksion mbështetes i kategorisë së përdorimit B.Bujqësi.

2. Kategoria B e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, përfshin por nuk kufi zohet vetëm në:

a. Zona bujqësore të kulƟ vuara.

b. Zona bujqësore jo të kulƟ vuara ose të lëna djerrë, pavarësisht nga boniteƟ i tokës;

c. Zona bujqësore që pavarësisht nga boniteƟ i tokës dhe statusi i kulƟ vimit dhe/ose kultura përkatëse, janë zona nën përmbytje.

ç. Zona të dedikuara për akƟ vitete mbështetëse për bujqësinë dhe blegtorinë si struktura të përkohshme dhe të përhershme dhe/ose të lehta magazinimi, përpunim produktesh bujqësore, strehim për kafshët, dhe të tjera të kësaj natyre, për sa kohë që këto janë të lejuara në përputhje me legjislacionin e posaçëm në fuqi.

d. Infrastruktura e kullimit dhe e vaditjes së tokave bujqësore, përfshirë rezervuaret arƟ fi ciale dhe rezervatet arƟ fi ciale të produkteve të akuakulturës.


Kategoria Bazë S.Shërbime e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Përdorimi i tokës dhe i strukturave në të për shërbime, përfshin zhvillimet e lejuara përkatëse, që bëhen për ofrimin e shërbimeve dhe infrastrukturave, dhe ku jo më shumë se 10% e zonës dhe strukturave të saj shfrytëzohet për qëllime banimi, e përcaktuar sipas sipërfaqes së ndërƟ mit në zonë.

2. AutoriteƟ i planifi kimit përcakton për çdo përdorim të lejuar sipas instrumenƟ t të përgjithshëm të planifi kimit për zona, të cilat nuk janë në përputhje me pikën e mësipërme, si edhe për të gjitha zonat me përdorime të përziera, përqindjen (%) përkatëse të çdo përdorimi sipas sipërfaqes përkatëse të lejuar për ndërƟ m.

3. Zonat me kategori bazë S të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, përfshijnë por nuk kufi zohen vetëm në:

a. Struktura dhe rrjet të sistemit të: 1. Shpërndarjes për transporƟ n rrugor dhe hekurudhor, përfshire terminalet dhe

stacionet përkatëse. 2. Administrimit të ujit të pijshëm. 3. Manaxhimit të ujërave të zeza dhe ujërave sipërfaqësore në zonat e ndërtuara. 4. Manaxhimit të mbetjeve të ngurta duke përjashtuar ato që shërbejnë për trajƟ min

e tyre. 5. Furnizimit me energji. 6. Rrugëve. 7. Mbrojtjes kombëtare. 8. Mbrojtjes civile e kundër zjarrit. 9. Veterinarisë dhe sigurisë ushqimore.10. Komunikimit elektronik.

b. Strukturat dhe territoret për arsimin dhe shëndetësinë.

c. Strukturat dhe territoret e përshtatura për shërbime sociale, jeƟ more, insƟ tute rehabiliƟ mi, insƟ tute për moshën e tretë, qendra sociale, e të tjera objekte të kësaj natyre.

ç. Struktura dhe territore të përshtatura për institucione publike.

d. Struktura dhe territore të përshtatura për zyra, qendër biznesi dhe shërbime tregtare plotësuese dhe mbështëse.

dh. Struktura dhe territore të përshtatura për qendër tregtare dhe zonë për tregƟ me pakicë ose shumicë, përfshirë bare dhe restorante.

e. Hapësirat publike të hapura ose gjysmë të hapura, arƟ fi ciale ose natyrore, parqe urbane dhe natyrore, qendrore ose periferike, botanike ose zoologjike, sheshe publike jo për qëllime trafi ku, elemente ujore dhe hapësirat mbështetëse brenda zonave urbane, dhe në çdo rast jo ato përdorime të kësaj natyre që përmenden në kategorinë bazë N të sistemit natyror.

ë. Struktura dhe territore të përshtatura për aktivitete argëtimi dhe aktivitete sportive.

f. Zonë hoteliere dhe me ndërtesa pushimi.

145

Kategoria Bazë V.Përdorime të Veçanta e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Perdorimi i veçantë i tokës dhe i strukturave në të përfshin zhvillimet përkatëse të lejuara të Ɵ lla, si:

a. Struktura, instalime dhe territore të përshtatura për infrastrukturat publike, të caktuara për prodhim, mbrojtje dhe trajƟ m të Ɵ lla, si:

1. Hidrocentrale.

2. Termocentrale.

3. Nënstacione elektrike.

4. Impiante të trajƟ mit të ujërave të ndotura.

5. Impiante të trajƟ mit të ujit të pijshëm.

6. Diga dhe damba.

7. Landfi lle dhe incineratorë.

8. Porte, aerodrome, aeroporte, helioporte, e struktura të tjera të kësaj natyre.

b. Varrezat.

c. Struktura dhe territore të përshtatura për qëllime fetare.

Kategoria Bazë N.Natyrore e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Kategoria bazë Natyrore e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, përfshin zhvillimet përkatëse të lejuara, të Ɵ lla si:

a. Rezervat ujore përfshirë shtraƟ n dhe brigjet, sipas përcakƟ mit të legjislacionit të posaçëm për rezervat ujore, duke përjashtuar rezervuaret arƟ fi ciale të krijuara për qëllime bujqësore.

b. Pyjet dhe burimet pyjore, ekonomia dhe infrastruktura pyjore, fi danishtet pyjore, sipas përcakƟ meve të legjislacionit të posaçëm për pyjet dhe shërbimin pyjor.

c. Kullotat dhe livadhet, sipas përcakƟ meve të legjislacionit të posaçëm në fuqi.

ç. Zonat natyrore të mbrojtura dhe monumentet e natyrës sipas përcakƟ meve të legjislacionit të posaçëm në fuqi.

d. Tokat e pafrytshme sipas përcakƟ meve të legjislacionit të posaçëm në fuqi.


Kategoria Bazë M.Monumente Kulture dhe Historike e Përdorimit të Tokës dhe të Strukturave në të

1. Kategoria bazë Monumente Kulture dhe Historike e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, përfshin zhvillimet përkatëse të lejuara, të Ɵ lla si zonat historike, arkeologjike dhe monumentet e kulturës, sipas kategorive të ndryshme të mbrojtjes, sipas përcakƟ meve të legjislacionit të posaçëm në fuqi. 2. Të gjitha zonat, qendrat dhe ansamblet muze, dhe qendra apo grup objektesh historike, në përputhje me përcakƟ met e Ligjit nr. 9048, datë 7.4.2003 “Për Trashëgiminë Kulturore”, të cilat kryejnë edhe funksione aktuale të Ɵ lla si banimi, kategorizohen për qëllime planifi kimi territorial njëkohësisht edhe në kategorinë bazë A dhe në kategorinë bazë M, në përputhje me nënkategoritë specifi ke të përcaktuara në instrumentet e përgjithshme vendore të planifi kimit.

P.27 Çfarë janë kategoritë e lejuara, të ndaluara dhe të kushtëzura të përdorimit të tokës, që unë duhet të përcaktoj në PPV dhe në rregulloren e Ɵ j?

Kur hartoni PPV, në rregulloren e Ɵ j, për çdo nënnjësi strukturore, duhet të përcaktoni edhe kategoritë e lejuara, të ndaluara dhe të kushtëzuara të përdorimit të tokës. KupƟ mi për secilin rast, detajohet sa më poshtë:

Kategoritë e lejuara të përdorimit të tokës dhe strukturave në të

1. Kategoritë e lejuara të përdorimit të tokës dhe strukturave në të për një zonë të caktuar: vlerësohen kategoritë e zhvillimeve të lejuara në atë zonë sipas shpjegimit të mësipërm për kategoritë bazë dhe në përputhje me instrumentet e planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit në fuqi.

2. Kategoritë e lejuara të përdorimit të tokës dhe strukturave në të: a. Ndajnë përkatësisht përfi Ɵ met e ndërsjella. b. Nuk bien në kundërshƟ m me qëllimin e zonimit, me funksionet dhe me natyrën e kategorive bazë të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të në një zonë.c. Përputhen me kushtet e vendosura nga dispozitat ligjore në fuqi dhe nga instrumentet e planifi kimit ne fuqi, për sigurinë e mjedisit, të shëndeƟ t, të tokës bujqësore dhe te vlerave historike dhe kulturore për përdorimet dhe funksionet ekzistuese dhe të autorizuara në zonën përkatëse dhe në zonat fqinje në kufi .

3. Çdo autoritet planifi kimi harton si pjesë të rregulloreve të planifi kimit, një listë të

Kategoria Bazë U.Zona Ushtarake e Përdorimit të Tokes dhe të Strukturave në të

1. Kategoria bazë Zona Ushtarake e përdorimit të tokës dhe të strukturave në të, përfshin zhvillimet përkatëse të lejuara, të Ɵ lla si strukturat dhe territoret e përshtatura nga autoriteƟ përgjegjës për qëllime ushtarake.

147

kategorive dhe nënkategorive të lejuara të përdorimit në një zonë, ku përcaktohen kriteret, rregullat, kushtet dhe standardet specifi ke që duhet të ndiqen për realizimin e zvillimit të lejuar. Kjo listë mund të përfshijë edhe raste të lejuara të kombinimeve të kategorive ose nënkategorive të ndryshme të përdorimit të tokës në një zonë. 4. Në rastet kur një zhvillues, pronar, apo subjekt publik përgaƟ t një kërkesë për një zhvillim të lejuar sipas rregullores vendore të planifi kimit, shqyrƟ mi i kërkesës bëhet në përputhje me rregulloren vendore të planifi kimit, për sa kohë që ajo i përfshin të gjitha kriteret dhe rregullat e nevojshme për realizimin e zhvillimit.

Kategoritë e ndaluara të përdorimit të tokës dhe strukturave në të

1. Kategoritë e ndaluara të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të për një zonë të caktuar: vlerësohen zhvillimet e ndaluara në atë zonë, të cilat bien ndesh me sa u tha më lart për kategoritë bazë. Ato përcaktohen dhe detajohen nga instrumentet e përgjitshme të planifi kimit në fuqi.

2. Kriteret që ndjek një autoritet planifi kimi për të përcaktuar zhvillimet e ndaluara në një zonë, por pa u kufi zuar vetëm në to, janë:

a. Kategoritë e përdorimit të tokës që bien në kundërshƟ m me qëllimet e zonimit sipas instrumenteve të planifi kimit në fuqi.b. Kur një zhvillim kërkohet të realizohet në një zonë që i përket një kategorie bazë të ndryshme nga ajo e zhvillimit të kërkuar, për sa kohë që nuk parashikohet ndryshe dhe në mënyrë të argumentuar në instrumenƟ n e planifi kimit në fuqi.c. Çdo përdorim, që pavarësisht nga kategoria bazë të cilës i përket, krijon ndotje në mjedis përtej parametrave dhe standardeve të parashikuara në legjislacionin e posaçëm mjedisor, dëmton shëndeƟ n, dëmton strukturat dhe monumentet e trashëgimisë kulturore.ç. Çdo zhvillim në tokë bujqësore, që edhe pse mund të jetë brenda kategorisë bazë të përdorimit të tokës dhe strukturës në të, nuk respekton rregullat, standardet dhe treguesit e planifikimit dhe të zhvillimit sipas përcaktimeve të mësipërme dhe instrumenteve të planifi kimit në fuqi.

Kategoritë e kushtëzuara të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të1. Kategoritë e kushtëzuara të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të për një zonë të caktuar: vlerësohen zhvillimet jo të ndaluara, realizimi i të cilave lejohet përmes plotësimit të kushteve shtesë në kërkesën përkatëse për zhvillim dhe në përputhje me përcakƟ met rregulloret e planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit në fuqi.2. AutoriteƟ i planifi kimit harton një listë të zhvillimeve të kushtëzuara, si pjesë e rregullores së planifi kimit, dhe mund të parashikojë kushte shtesë në rregulloren e planifi kimit ose vlerëson përfshirjen e kushteve të posaçme për çdo rast, në formularin e kërkesës për zhvillim. 3. Në çdo rast, nëse një autoritet planifi kimi nuk ka përcaktuar paraprakisht nëse një zhvillim është i lejuar, i ndaluar ose i kushtëzuar, ose nuk ka parashikuar kushte shtesë për zhvillimin e kushtëzuar, ai mund tì kërkojë zhvilluesit të përgaƟ të një studim të ndikimit nga zhvillimi para se të vendosë për lejimin ose jo të zhvillimit.


Figura 38. Përdorimet e papërputhshme

Në këtë fi gurë paraqiten dy kategoritë e territorit: industrial dhe banim në të cilën vihen në dukje papërputhshmëria e tyre.

Burimi: Ortofoto 2007, Durrës (Bashkia Durrës) .

Zonë banimi

Përdorim i papërputhshëm

Zonë industriale

Përdorim i papërputhshëm

Figura 39. Sistemet e territorit

Sistemi natyror Sistemi bujqësorSistemi urban

Kufi komune

Në këtë fi gurë paraqitet ndarja e Komunës së Rrushbullit (qarku Durrës) në sistemet territoriale.

Burimi: Ortofoto 2007, Durrës (Bashkia Durrës) .

149

P.28 Ku qëndron ndryshimi midis rregullave në rregullore dhe përcakƟ meve të planit?

Plani është instrument vizionar, zbërthen poliƟ kën në skenarin e preferuar të zhvillimit të territorit, përmban harta analiƟ ke dhe temaƟ ke, jep shumë shpjegime dhe argumenƟ me për vendimet e marra mbi zhvillimin në territor dhe shpjegon proceset e zbaƟ mit të këtyre vendimeve, si parakushte që zhvillimi të ndodhë. Plani është sa një dokument ligjor normaƟ v, aq edhe një udhëzues për mënyrën se si duhet të ndodhë zhvillimi.

Rregullorja plotëson planin, dhe mbi të gjitha plotëson natyrën ligjore dhe normaƟ ve të Ɵ j, sepse rregullorja është një dokument normaƟ v. Si plani dhe rregullorja janë një ligj lokal për planifi kimin e territorit, por rregullorja është në të vërtetë dokumenƟ që përcakton në mënyrë të Ō ohtë dhe të painterpretueshme rregullat, normat, standardet dhe treguesit e zhvillimit. Rregullorja vendore e planifi kimit i merr këto rregulla nga vetë PPV, por i zhvesh nga teksƟ shpjegues dhe udhëzues dhe i vendos në një kontekst detyrues ligjor. Rregullorja vendore mund të adoptojë rregulla, norma, standarde dhe vlera treguesish zhvillimi të vendosura në nivel kombëtar, ose mund tì zbërthejë ato dhe tì përmirësojë, por asnjëherë tì përkeqësojë.

2.4 Rishikimi i instrumenteve vendore/ndërvendore të planifi kimit

Në P.7 në seksionin 2.3 të këƟ j manuali, ju do të gjeni sqarime për rishikimin e PPV-së në rast se Ligji nr. 10119, datë 23.4.2009 “Për Planifi kimin e Territorit” sapo ka hyrë në fuqi me efekte të plota dhe në zbaƟ m të nenit 89 të Ɵ j, Ju duhet të merrni një vendim për fakƟ n nëse: do të bëni një plan të ri apo do të rishikoni planin tuaj ekzistues për ta sjellë në përputhje me përcakƟ met e ligjit dhe akteve të Ɵ j nënligjore.

Gjithashtu, Ju do të rishikoni instrumentet tuaja të planifi kimit edhe pas harƟ mit të tyre për herë të parë pas hyrjes së ligjit në fuqi me efekte të plota. Këto raste janë:

a. Ju keni hartuar instrumentet e planifi kimit në përputhje me nenet 89 dhe 92 të ligjit të planifi kimit, por ndodheni në kushtet e parashikuara nga pika 4 e nenit 30 të ligjit të planifi kimit (nevojitet rishikim para mbylljes së afaƟ t 10-vjeçar të jetëgjatësisë së instrumenƟ t).

b. Ju keni hartuar instrumentet e planifi kimit në përputhje me nenet 89 dhe 92 të ligjit të planifi kimit, por ndodheni në kushtet e parashikuara nga pika 1 e nenit 30 të ligjit të planifi kimit (jemi në mbyllje të afaƟ t 10-vjeçar të jetëgjatësisë së instrumenƟ t).

Në të dyja rastet e mësipërme, fi llimisht Ju duhet të vlerësoni nëse do të zbatoni procedurë të plotë apo të thjeshtuar. Më pas, procedura që vendosni të ndiqni do të jetë e njëjtë sikurse në miraƟ min e parë të instrumenƟ t, ose sipas nenit 50 të ligjit të planifi kimit, dhe Kujdes! Mos harroni të konsultoheni me pikën 5 të nenit 89 të ligjit të planifi kimit.


P.29 Nëse kam hartuar PPV para hyrjes së ligjit të planifi kimit në fuqi dhe dua të ndryshoj formaƟ n dhe strukturën në përputhje me ligjin dhe aktet nëligjore të Ɵ j, çfarë do të thotë kjo?

Përgjigjja e kësaj pyetjeje varion rast pas rasƟ . Pra, varet nga struktura, formaƟ dhe përmbajtja e PPV-së tuaj. Megjithatë, për t`ju ardhur në ndihmë që të vlerësoni situatën tuaj, më poshtë janë paraqitur disa raste ilustruese nga planet rregulluese të Fierit dhe Shkodrës. Këto plane janë hartuar para hyrjes në fuqi me efekte të plota të ligjit të planifi kimit dhe strukturat e planifi kimit në këto bashki do të vlerësojnë formën dhe vëllimin e rishikimit të këtyre planeve. Gjithashtu është paraqitur edhe një shëmbull i rishikimit të zonimit sipas kategorive të përdorimi të tokës në rastin e draft Planit Rregullues (PPV) të Bashkisë Elbasan 2005. Ilustrimet më poshtë paraqesin:

a. Si ndryshon një hartë e përdorimit të tokës në format (kur nuk ndryshon në përmbajtje).

b. Si ndryshon tabela e treguesve të zhvillimit në çdo rast.

Plani rregullues (PPV) i Elbasanit është përgaƟ tur në versionin draŌ në viƟ n 2005. Edhe pse nuk është i miratuar, është një dokument, të cilit Bashkia mund tì referohet në momenƟ n e harƟ mit të PPV sipas kushteve të ligjit të planifi kimit. Hartat e fi gurës 40 tregojnë se si harta e zonimit funksional mund të kthehet në një hartë të kategorive bazë të përdorimit të tokës, në rast se ajo ripërdoret dhe përmbajtja e saj nuk ndryshon.

151

Figura 40. Zonimi sipas kategorive të tokës në Elbasan

Burimi: DraŌ Plani Rregullues (PPV) i Bashkisë Elbasan, 2005

PLANI I PËRGJITHSHËM I QYTETIT ELBASANZONIMI FUNKSIONAL - PERSPEKTIVA 2020

PLANI I PËRGJITHSHËM I QYTETIT ELBASANZONIMI FUNKSIONAL - PERSPEKTIVA 2020


Figura 41. Si do të ndyshojnë treguesit e zhvillimit në Planet (PPV) e Fierit dhe Shkodrës

Nga harta e nënnjesive strukturore të Planit Rregullues të Bashkisë Fier është shkëputur një nënnjësi, e cila analizohet në tabelën 17 për mënyrën se si treguesit e zhvillimit mund të rishikohen, në përputhje me përcakƟ met e VKM-së 502 dhe nenit 22 të ligjit të planifi kimit. Sigurisht, ky rishikim vlen nëse Bashkia nuk i ndryshon kufi jtë e kësaj nënnjësie strukturore, në momenƟ n që harton PPV-në në përputhje me ligjin e planifi kimit.

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i Bashkisë Fier, 2006

153

Nga harta e nënnjesive strukturore të Planit Rregullues të Bashkisë Shkodër është shkëputur një nënnjësi, e cila analizohet në tabelën 18 për mënyrën se si treguesit e zhvillimit mund të rishikohen, në përputhje me përcakƟ met e VKM-së 502 dhe ligjit të planifi kimit. Sigurisht, ky rishikim vlen nëse Bashkia nuk i ndryshon kufi jtë e kësaj nënnjësie strukturore, në momenƟ n që harton PPV-në në përputhje me ligjin e planifi kimit.

Burimi: Plani Rregullues (PPV) i Bashkisë Shkodër, 2010


TREG

UES

IT D

HE

TERM

INO

LOG

JIA

EKZ

ISTU

ESE

- sip

as p

lani

t rre

gullu

es të

Bas

hkis

ë Fi

er, m

i-ra

tuar

par

a hy

rjes

së

ligjit

nr.

1011

9 në

fuqi

TREG

UES

IT D

HE

TERM

INO

LOG

JIA

nw

pw

rput

hje

me

kwrk

esat

e li

gjit

nr.

1011

9 dh

e V

KM 5

02

Treg

uesi

t e B

ilanc

it të

Ter

rito

rit

Treg

uesi

t e P

lanifi k

imit

dhe

të Z

hvill

imit

EMRI

KOD

IN

JESI

A

MAT

ESE

VLE

RAKO

MEN

TE*

EMRI

KOD

IN

JESI

A

MAT

ESE

VLE

RAKO

MEN

TE*

KOD

I I N

ËN-N

JËSI

SË06

05

BBD

Ba

nim

ek

zist

ues,

Ban

-im

i pr

opoz

uar,

Den

dësi

m

NJË

SIA

-6_N

ën-n

jë-

sia-

5KO

DI I

NËN

-NJË

SISË

STR

UK-

TURO

RE06

05

BBD

Ba

nim

ekz

istu

es,

Bani

m i

prop

o-zu

ar, D

endë

sim

NJË

SIA-

6_N

ën-n

jësi

a-5

Funk

sion

i ekz

istu

esB

Ba

nim

Ka

tego

ria

Bazë

e P

ërdo

r-im

it Ek

zist

ues

A.

Ba

nim

Funk

sion

i pro

pozu

arB

Ba

nim

Ka

tego

ria

Bazë

e P

ërdo

r-im

it e

Prop

ozua

rA

.

Bani

m

N

ënka

tego

ri e

Përd

orim

it të

Prop

ozua

r

(O

psio

nale

) Për

cakt

ohen

nga

aut

orite

Ɵ pë

rkat

ës i

plan

ifi -

kim

it, s

ipas

kon

teksƟ t

dhe

met

odol

ogjis

ë së

për

doru

r.

Popu

llsia

ba

norë

663

Kjo

ësht

ë po

pulls

ia

e në

nnjë

sisë

në

të

ardh

men

, pra

sip

as

prop

ozim

it të

pla

nit

Num

ri i

përg

jiths

hëm

i po

pulls

isë

së p

rits

hme

banu

ese

ba

norë

663

Nuk

par

ashi

kohe

t të

ketë

pop

ulls

i për

doru

ese

seps

e ës

htë

zonë

vet

ëm p

ër B

anim

Den

dësi

bru

to

bano

rë/H

a10

0

(Sip

as ra

sƟ t

) Den

dësi

a m

aksi

mal

e e

bani

mit

ba

norë

/Ha

100

Den

dësi

net

o

bano

rë/H

a14

0

Treg

ues

opsi

onal

, nuk

kër

kohe

t nga

VKM

502

Terr

itori

i Ba

nim

it (H

a)

Ha

4.74

Si

përf

aqe

parc

ele

e nd

ër-

tues

hme

SpH

a4.

74Tr

egue

s op

sion

al, n

uk k

ërko

het n

ga V

KM 5

02. M

und

të

lloga

rite

t sep

se n

evoj

itet p

ër të

llog

aritu

r tr

egue

sit e

tj

erë

të d

etyr

uesh

ëm d

he n

ë kë

të ra

st re

fere

ncë

ësht

ë N

eni 3

Pik

a 1,

Gër

ma

“e”,

VKM

502

. Meg

jitha

të n

uk k

a ne

vojw

të v

endo

set n

ë ta

belë

n e

treg

uesv

e.

Sipë

rfaq

ja e

Ndë

rƟ m

it pë

r obj

ekte

ban

imi (

Ha)

H

a1.

66

Sipë

rfaq

e e

gjur

mëv

eSg

jH

a1.

66Ll

ogar

it ba

zuar

në

Nen

in 3

Pik

a 1,

Gër

ma

“g”,

VKM

502

Den

dësi

a e

Ndë

rƟ m

it pë

r ob

jekt

e ba

nim

i P

P

0.35

Ko

efi ç

ienƟ

i s

hfry

tëzi

mit

të to

kës

Ksht

%0.

35Ll

ogar

it si

pas

Nen

it 42

, VKM

502

. Kon

kreƟ

sht

vet

ëm p

ër

stru

ktur

at e

ban

imit.

Sipë

rfaq

e ba

nim

kaƟ

(Ha)

H

a2.

37

Sipë

rfaq

e nd

ërƟ m

iSn

Ha

2.37

Vetë

m p

ër b

anim

seps

e ës

htë

zonë

e p

aras

hiku

ar v

etëm

për

ba

nim

. Nës

e zo

na d

o të

isht

e e

përz

ier,

atëh

erë

Sn d

o të

isht

e to

tale

/bru

to p

ër të

gjit

ha p

ërdo

rimet

e p

aras

hiku

ara

Lart

ësia

mes

atar

e e

kate

ve

2

Tr

egue

s op

sion

al, n

uk k

ërko

het n

ga V

KM 5

02In

tens

iteƟ

i N

dërƟ

mit

(I)I

0.

5

Inte

siteƟ

mak

sim

al i

leju

ar

i ndë

rƟ m

it pë

r zo

nën

Im

2/m

20.

5Ll

ogar

it si

pas

Nen

it 43

, VKM

502

Koefi

cie

nƟ

i rrj

eƟ t

Rru

-go

r (R

R) n

e %

RR%

3

Koefi

çie

nƟ m

inim

al i

shfr

ytëz

imit

të to

kës

për

rrug

ë

Kshr

%3

ose

XVl

era

X llo

gari

tet m

bi b

azën

e p

ërca

kƟ m

eve

te N

enit

44,

VKM

502

Koefi

cie

nƟ

i gje

lbër

imit

(GJ)

ne

%G

J%

2

Koefi

çie

nƟ m

inim

al i

shfr

ytëz

imit

të to

kës

për

hapë

sira

pub

like

Kshp

%2

ose

XVl

era

X llo

gari

tet m

bi b

azën

e p

ërca

kƟ m

eve

të n

enit

44,

VKM

502

. Nës

e në

zon

ë do

të p

aras

hiko

hesh

in e

dhe

hapë

sira

të tj

era

publ

ike

veç

gjel

bëri

mit,

ato

do

të ll

oga-

rite

shin

në

këtë

treg

ues.

Tipo

logj

ia

VI

Vila

indi

vidu

ale

E pr

opoz

uar n

ga p

lani

Tipo

logj

ia h

apës

inor

eVI

Vi

la In

divi

dual

eE

prop

ozua

r ng

a au

tori

teƟ

vend

or n

ë PP

V

47

Lart

ësia

m

aksi

mal

e e

kate

ve

Kate

3

Lart

ësia

mak

sim

ale

e le

juar

e

ndër

tesa

ve

Kat(

e)

dhe”

m”

3 dh

e X

Vler

a X

lloga

rite

t mbi

baz

en e

per

cakƟ

mev

e te

Nen

it 41

dh

e Sh

tojc

a 3,

VKM

502

Treg

uesi

m²/

b

m

²/ b

10

0Si

përf

aqja

e

nën-

njës

isë

e nd

arë

sipa

s nu

mri

t të

bano

rëve

Treg

ues

opsi

onal

, nuk

kër

kohe

t nga

VKM

502

Si

përf

aqja

e P

ërgj

ithsh

me

Brut

o

Ha

6.63

N

r. m

inim

al i

vend

park

i-m

eve

ve

ndpa

r-ki

me

XLl

ogar

it ba

zuar

në

Nen

in 3

9, P

ika

1, g

ërm

a “m

”, VK

M

502

Ll

oji i

pri

tshë

m i

ndër

hyrj

es

në z

onë

dhe

në s

truk

tura

D

Den

dësi

mM

und

të p

lotë

sohe

t kup

Ɵ mi b

azua

r në

Nen

in 3

9 Pi

ka 1

, gë

rma

“ç”

, VKM

502

Pë

rdor

imet

e le

juar

a, të

nd

alua

ra të

kus

htëz

uara

N

eni 3

9, P

ika

1, G

ërm

a “o

”, VK

M 5

02. K

ëto

përc

akƟ m

e ja

në b

ërë

në te

ksƟ n

e p

lani

t/rr

egul

lore

s pë

r në

n-nj

ësin

ë pë

rkat

ëse.

(S

ipas

rasƟ

t) D

endë

sia

mak

sim

ale

e nj

ësiv

e te

ba

nim

it

Ba

nesa

/Ha

XA

plik

ohet

sip

as ra

sƟ t

baz

uar

në N

enin

39

gërm

a “h

”, VK

M 5

02.

(S

ipas

rasƟ

t) In

tens

iteƟ

mak

simal

i le

juar

i nd

ërƟ m

it pë

r par

cela

të v

eçan

ta

m

2/m

2

Nuk

ësh

të a

plik

uar

në ra

sƟ n

kon

kret

.

(Sip

as ra

sƟ t

) Dis

tanc

at

m

Dis

tanc

at s

ipas

Nen

it 39

, Pik

a 1,

gër

mat

“l”

dhe

“ll”

, nuk

ja

në a

plik

uar n

ë ra

sƟ n

kon

kret

, dhe

nës

e ba

shki

a nu

k pë

rgaƟ

t n

jë rr

egul

lore

ven

dore

të k

ontr

ollit

të z

hvill

imit,

at

ëher

ë pë

rdor

en a

to të

VKM

502

. Në

çdo

rast

, dis

tanc

at

që p

ërca

kton

bas

hkia

në

rreg

ullo

ren

e ve

të, n

uk d

uhet

të

jene

më

të v

ogla

se

ato

të p

ërca

ktua

ra n

ë VK

M 5

02.

N

ivel

et k

ufi

N

eni 3

9, p

ika

1, g

ërm

a “m

”, VK

M 5

02. N

uk ja

në a

plik

uar

në ra

sƟ n

kon

kret

sep

se p

ërdo

ren

ato

të p

ërca

ktua

ra n

ga

legj

isla

cion

i i p

osaç

ëm n

ë fu

qi p

ër m

jedi

sin.

Pë

rqin

dja

e si

përf

aqes

së

ndërƟ m

it pë

r ba

nim

nda

j to

talit

të S

n në

zon

ë

%

100

Llog

arit

sipa

s N

enit

39 g

ërm

a “d

”, VK

M 5

02. K

y tr

eg-

ues

norm

alis

ht ll

ogar

itet v

etëm

për

zon

a të

për

zier

a.

Meg

jitha

te e

kem

i sje

llë n

ë kë

të ra

st th

jesh

t për

ilus

trim

.

Pë

rqin

dja

e si

përf

aqes

br

uto

së n

dërƟ

mit

për

çdo

përd

orim

te k

usht

ëzua

r

N

uk a

plik

ohet

sep

se n

uk ja

në p

ërca

ktua

r pë

rdor

ime

të

kush

tëzu

ara

në k

ëtë

zonë

.

(S

ipas

rasƟ

t) D

endë

sia

mak

sim

ale

hum

ane

Pë

r-do

rues

/H

a

N

uk a

plik

ohet

në

rasƟ

n k

onkr

et, s

epse

për

dori

mi i

pa

rash

ikua

r ës

htë

vetë

m b

anim

. Nen

i 39,

pik

a 1,

gër

ma

“j”,

VKM

502

Tr

egue

s të

rënd

ësis

hëm

pë

r pë

rdor

ime

jo b

anim

N

eni 3

9, P

ika

1, G

ërm

a “n

”, VK

M 5

02. N

uk ja

në a

plik

uar

në ra

sƟ n

kon

kret

sep

se m

jaŌ

ojnë

treg

uesi

t e tj

erë

(S

ipas

rasƟ

t) P

rogr

ami i

In

tens

iteƟ t

me

kush

te o

se i

tran

sfer

imit

të s

ë dr

ejtë

s së

zh

villi

mit

PO/J

O d

he

kush

tet

Nuk

ësh

të a

plik

uar

në k

ëtë

rast

nga

bas

hkia

.

Legj

enda

Këta

janë

tre

gues

it që

i ka

pla

ni e

kzis

tues

dhe

ja

në të

det

yrue

shëm

edh

e ng

a VK

M 5

02. M

jaf-

ton

një

rreg

ullim

ter

mas

h dh

e në

dis

a ra

ste

edhe

pak

ndr

yshi

m n

ë llo

gari

tje

për

të b

ërë

përs

htat

jen fi n

ale

sipa

s VK

M 5

02.

Këta

treg

ues

janë

të k

ërku

ar n

ga V

KM 5

02, p

or

në m

ënyr

ë op

sion

ale,

pra

aut

orite

Ɵ i

plan

ifi -

kim

it ve

ndos

nës

e do

tì

aplik

ojë.

Në

disa

rast

e i k

a ed

he p

lani

ekz

istu

es.

Këta

tr

egue

s ja

në

të

dety

rues

hëm

si

pas

VKM

502

dhe

mun

gojn

ë pl

otës

isht

në

plan

in

ekzi

stue

s, n

daj

duhe

t të

llo

gari

ten

gjat

ë ri

shi-

kim

it të

pla

nit

ekzi

stue

s pë

r t’a

kth

yer

në n

jë

PPV.

Këta

jan

ë tr

egue

s të

det

yrue

shëm

sip

as V

KM

502.

Pla

ni e

kzis

tues

shp

rehe

t pë

r kë

ta t

regu

es,

por j

o du

ke i

nxje

rrë

si tr

egue

s në

tabe

lë. B

ash-

kia

duhe

t t`

i nxj

errë

në

tabe

lën

e tr

egue

sve

të

çdo

nënn

jësi

e gj

atë

rish

ikim

it të

pla

nit

për

ta

kthy

er n

ë PP

V.

Këta

janë

tre

gues

që

i për

mba

n pl

ani e

kzis

tues

dh

e nu

k kë

rkoh

en n

ga V

KM 5

02. A

utor

iteƟ

i pl-

anifi

kim

it ve

ndos

nës

e do

tì m

bajë

apo

jo.

Këta

treg

ues k

ërko

hen

nga

VKM

502

, por

vet

ëm

kur

janë

të

aplik

uesh

ëm.

Në

rasƟ

n k

onkr

et,

këta

tre

gues

nuk

janë

të

aplik

uesh

ëm d

he n

uk

ka p

se të

llog

arite

n.

Tabe

la

18.

Si

ndry

shoj

në

treg

uesi

t e

zhvi

llim

it

në

plan

et

ekzi

stue

se. R

asƟ

Fie

r.


TREG

UES

IT D

HE

TERM

INO

LOG

JIA

EKZ

ISTU

ESE

- sip

as p

lani

t rre

gullu

es të

Bas

hkis

ë Sh

kodë

r, ha

rtua

r pa

ra h

yrje

s së

ligj

it n

r. 10

119

në fu

qiTR

EGU

ESIT

DH

E TE

RMIN

OLO

GJI

A n

ë pë

rput

hje

me

kërk

esat

e li

gjit

nr.

1011

9 dh

e V

KM 5

02Ka

rakt

erisƟ

kat

e N

ën-n

jësi

sëTr

egue

sit

e Pl

anifi

kim

it d

he Z

hvill

imit

EMRI

KO D

IN

JESI

A

MAT

ESE

VLE

RAKO

MEN

TE*

EMRI

KOD

IN

JESI

A

MAT

ESE

VLE

RAKO

MEN

TE*

NËN

-NJË

SIA

URB

AN

E12

2/16

.2

NËN

-NJË

SI S

TRU

K-TU

RORE

122/

16.2

Përd

orim

i Ek

zist

ues

i To

kës

Kate

gori

a Ba

zë e

Për

dor-

imit

Ekzi

stue

sA

. & I.

Ba

nim

dhe

In

dust

riKo

di d

he e

mërƟ m

i vijn

ë ng

a Rr

egul

lorj

a un

iform

e

Përd

orim

i i T

okës

A1

Re

si-

denc

iale

D

ensi

tet i

U

lët

Sipa

s pl

anit,

den

dësi

a e

Ulë

t Re-

zide

ncal

e do

të

thot

ë: D

ensi

teƟ

popu

llsis

ë_40

-250

ba

norë

/Ha,

Ll

oji

bane

sës_

Shtë

pi f

amilj

are/

në

rr

esht

2

kate

, Si

përf

aqja

m

inim

ale

e pa

rcel

ës_2

50 m

²

Kate

gori

a Ba

zë e

Për

dor-

imit

e Pr

opoz

uar

A.

Ba

nim

Kodi

dhe

em

ërƟ m

i vijn

ë ng

a Rr

egul

lorj

a un

iform

ë (V

KM 4

81)

dhe

neni

22

i Lig

jit n

r. 10

119.

N

ën-k

ateg

oria

e P

ërdo

r-im

it e

Prop

ozua

rA

1

Bani

m m

e de

ndës

i të

ulët

Zbër

thim

i i k

ateg

oris

ë ba

zë n

ë në

n-ka

tego

ri b

ëhet

nga

aut

o-ri

eƟ i

pla

nifi k

imit

përk

atës

Ti

polo

gjia

hap

ësin

ore

Resi

den-

cial

e D

ens-

itet I

Ulë

t

Den

siteƟ

popu

llsis

ë_40

-250

ban

orë/

Ha,

Llo

ji ba

nesë

s_Sh

të-

pi f

amilj

are/

në

rres

ht 2

kat

e, S

ipër

faqj

a m

inim

ale

e pa

r-ce

lës_

250

m²

Mën

yra

e nd

ërhy

rjes

DEV

ELO

P

Zgje

rim

Ll

oji i

pri

tshë

m i

ndër

hyrj

es

Zgje

rim

Mun

d të

plo

tëso

het

kupƟ

mi b

azua

r në

Nen

in 3

9 G

ërm

a “ç

”, VK

M 5

02Si

përf

aqja

e

Nën

-nj

ësis

ëA

rea_

haH

a2.

05

Sipë

rfaq

ja e

Për

gjith

shm

e Br

uto

e N

ën-n

jësi

së

Ha

ose

m²

2.05

ose

20

527.

7Si

perf

aqja

e g

jithë

nën

-një

sisë

në

Ha

ose

m²

Den

dësi

a e

popu

ll-si

së e

pla

nifi k

uar

plan

_den

sba

norë

/H

a80

(S

ipas

rasƟ

t) D

endë

sia

mak

sim

ale

e ba

nim

it

bano

rë/

Ha

80

Ekui

vale

nƟ

i pl

anfi -

kuar

i po

pulls

isë

plan

_po

bano

rë16

4

Num

ri i

përg

jiths

hëm

i po

pulls

isë

së p

rits

hme

banu

ese

ba

norë

164

Nen

i 39,

Pik

a 1,

gër

ma

“k”,

VKM

502

. N

ë kë

të r

ast

bash

kia

ka p

aras

hika

ur v

etëm

pop

ulls

inë

banu

ese

dhe

jo a

të p

ër-

doru

ese.

Meq

ënës

e je

mi n

ë zo

në të

për

zier

, duh

et ll

ogar

itur

edhe

pop

ulls

ia p

ërdo

rues

e.N

orm

a e

plan

ifi ku

ar e

sip

ërfa

qes s

ë nd

ërtu

arPL

AN

_FA

R

0.6

In

tesit

eƟ m

aksim

al i

leju

ar

i ndë

rƟ m

it pë

r zon

ënI

m²/

m²

XVl

era

X llo

gari

tet s

ipas

Nen

it 43

, VKM

502

Sipë

rfaq

ja

e pl

anifi

-ku

ar e

ndë

rƟ m

itPL

AN

_FA

m²

7977

Ësht

ë llo

gari

tur

duke

sh

umëz

uar

ekui

vale

ntin

e

plan

ifiku

ar të

pop

ulls

isë

me

25

m²/

bano

rë

Sipë

rfaq

e nd

ërƟ m

iSn

Ha

ose

m²

Pl

ani e

kzis

tues

e je

p ve

tëm

për

ban

im ,

por m

eqë

zona

ësh

të

para

shik

uar

të j

etë

e pë

rzie

r, kj

o vl

erë

mun

d të

llo

gari

tet

edhe

në

tota

l, në

mën

yrë

që t

ë m

und

të ll

ogar

itet

treg

uesi

i %

që

zë S

n e

çdo

përd

orim

i të

leju

ar n

ë Sn

tot

ale

- të

resp

e-kt

ohet

Nen

i 39,

Pik

a 1,

gër

ma

“d”

e VK

M 5

02.

Pjes

a e

sipë

rfaq

es s

ë në

n-nj

ësis

ë pë

r zo

na

rezi

denc

iale

RA_6

5%

65

Ky ë

shtë

një

tre

gues

ops

iona

l dhe

që

nuk

kërk

ohet

nga

VKM

50

2. A

utor

iteƟ

vend

or e

për

cakt

on n

ë va

rësi

të

poliƟ

kav

e të

ve

ta v

endo

re.

m²

1334

3

Pjes

a e

sipë

rfaq

es s

ë në

n-nj

ësis

ë pë

r ban

e-sa

soc

iale

%

3

Ky ë

shtë

një

tre

gues

ops

iona

l dhe

që

nuk

kërk

ohet

nga

VKM

50

2. A

utor

iteƟ

vend

or e

për

cakt

on n

ë va

rësi

të

poliƟ

kav

e të

ve

ta v

endo

re.

Pjes

a e

sipë

rfaq

es s

ë në

n-nj

ësis

ë pë

r “b

i-zn

es ç

do ll

oj”

%

12

Ky ë

shtë

një

tre

gues

ops

iona

l dhe

që

nuk

kërk

ohet

nga

VKM

50

2. A

utor

iteƟ

vend

or e

për

cakt

on n

ë va

rësi

të

poliƟ

kav

e të

ve

ta v

endo

re.

47

Pjes

a e

sipë

rfaq

es s

ë në

n-nj

ësis

ë pë

r rr

ugë

%10

Koefi

çie

nƟ s

hfry

tëzi

mit

të to

kës

për

rrug

ëKs

hp%

10 o

se X

Vler

a X

lloga

rite

t mbi

baz

ën e

për

cakƟ

mev

e te

Nen

it 44

, VKM

50

2Pj

esa

e si

përf

aqes

së

nën-

njës

isë

për

infr

a-st

rukt

ure

seko

ndar

e

%

10

Koefi

çie

nƟ s

hfry

tëzi

mit

të to

kës

për

hapë

sira

pu

blik

e

Kshp

%X

Vler

a X

lloga

ritet

mbi

baz

ën e

për

cakƟ

mev

e të

nen

it 44

, VKM

50

2. N

ëse

në zo

në d

o të

par

ashi

kohe

shin

edh

e ha

pësi

ra të

tjer

a pu

blik

e ve

ç gj

elbë

rimit,

ato

do

të ll

ogar

itesh

in n

ë kë

të tr

egue

s.

Pë

rqin

dja

e si

përf

aqes

së

ndërƟ m

it br

uto

për ç

do

përd

orim

të k

usht

ëzua

r

%

XN

uk a

plik

ohet

sep

se n

uk ja

në p

erca

ktua

r për

dori

me

te k

ush-

tëzu

ara

në k

ëte

zonë

.

La

rtës

ia m

aksi

mal

e e

leju

ar e

ndë

rtes

ave

Ka

t(e)

dh

e”m

”3

dhe

XVl

era

X llo

gari

tet

mbi

baz

ën e

për

cakƟ

mev

e të

Nen

it 41

dhe

Sh

tojc

a 3,

VKM

502

Pë

rqin

dja

e si

përf

aqes

së

ndë

rƟ m

it pë

r “b

an-

im”

ndaj

tot

alit

të S

n në

zon

ë

%

XN

eni 3

9, P

ika

1, g

ërm

a “d

”, VK

M 5

02. N

ëse

vetë

m b

anim

, ky

treg

ues

nuk

do t

ë is

hte

i nev

ojsh

ëm. D

uke

qenë

se

kjo

nën-

njës

i par

ashi

kon

edhe

hap

ësirë

për

biz

nes,

atë

herë

duh

et të

pa

rash

ikoj

ë Sn

për

të

gjith

a pë

rdor

imet

dhe

pas

taj t

ì nd

ajë

në %

sip

as v

lerë

s. T

otal

i i të

gjit

ha S

n-ve

do

të je

të 1

00%

.

Pë

rqin

dja

e sip

ërfa

qes

së

ndërƟ m

it pë

r “b

iznes

çdo

llo

j” nd

aj to

talit

te Sn

në zo

në

%

XN

eni

39,

Pika

1,

gërm

a “d

”, VK

M 5

02.

Që

të l

loga

rite

t, m

ë pa

rë d

uhet

për

cakt

uar

se n

ë ci

lën

kate

gori

baz

ë hy

n “b

izne

s çd

o llo

j”.

Nr.

min

imal

i ve

ndpa

r-ki

mev

e

vend

par-

kim

eX

Llog

arit

bazu

ar n

ë N

enin

39,

Pik

a 1,

gër

ma

“m”,

VKM

502

N

umri

i pë

rgjit

hshë

m i

popu

llsis

ë pë

rdor

uese

në

zon

ë

pë

r-do

rues

XVl

era

X pë

rfaq

ëson

ata

që

do t

ë vi

jnë

në z

onë

në k

uadë

r të

sh

fryt

ëzim

it të

saj

për

biz

nes.

Sip

as p

lani

t ekz

istu

es k

jo ë

shtë

nj

ë zo

në e

për

zier

. Nen

i 39,

Pik

a 1,

gër

ma

“k”,

VKM

502

.

Pë

rdor

imet

e le

juar

a, të

nd

alua

ra të

kus

htëz

uara

N

eni 3

9, P

ika

1, g

ërm

a “o

”, VK

M 5

02 d

he n

eni 2

2 i L

igjit

nr.

1011

9. K

ëto

përc

akƟ m

e ja

në b

ërë

në te

ksƟ n

e p

lani

t/rr

egul

-lo

res

për

nën-

njës

inë

përk

atës

e.

(Sip

as ra

sƟ t

) Den

dësi

a m

aksi

mal

e e

njës

ive

te

bani

mit

Ba

nesa

/H

aX

Apl

ikoh

et s

ipas

rasƟ t

baz

uar

në N

enin

39

Gër

ma

“h”,

VKM

50

2

(S

ipas

rasƟ

t) I

mak

sim

al

i lej

uar

i ndë

rƟ m

it pë

r pa

rcel

a të

veç

anta

m

²/m

²

Nuk

ësh

të a

plik

uar

në ra

sƟ n

kon

kret

(S

ipas

rasƟ

t) D

ista

ncat

m

D

ista

ncat

sip

as N

enit

39,

Pika

1,

gërm

at “

l” d

he “

ll” i

VKM

50

2, n

uk ja

në a

plik

uar

në r

asƟ n

kon

kret

, dhe

nës

e ba

shki

a nu

k pë

rgaƟ

t n

jë r

regu

llore

ven

dore

të k

ontr

ollit

të z

hvill

imit,

at

ëher

ë pë

rdor

en a

to të

VKM

502

. Në

çdo

rast

, dis

tanc

at n

ë rr

egul

lore

n e

Bash

kisë

, nuk

duh

et të

jene

më

të v

ogla

se

ato

të V

KM 5

02.

N

ivel

et k

ufi

N

eni 3

9, P

ika

1, g

ërm

a “m

”, VK

M 5

02. N

uk ja

në a

plik

uar

në

rasƟ

n k

onkr

et s

epse

për

dore

n at

o të

për

cakt

uara

nga

legj

is-

laci

oni i

pos

açëm

në

fuqi

për

mje

disi

n.

(S

ipas

rasƟ

t) D

endë

sia

mak

sim

ale

hum

ane

pë

rdor

ues/

HaX

Vler

a X

lloga

rite

t sip

as N

enit

39, P

ika

1, G

ërm

a “j

”, VK

M 5

02.

Tr

egue

s të

rënd

ësis

hëm

pë

r pë

rdor

ime

jo b

anim

N

eni 3

9, P

ika

1, g

ërm

a “n

”, VK

M 5

02. N

uk ë

shtë

apl

ikua

r në

kë

të ra

st n

ga b

ashk

ia. N

ë va

rësi

të p

ërkufi z

imit

të “

bizn

es ç

do

lloj”,

mun

d të

jetë

i ne

vojs

hëm

të p

lotë

sohe

t

(S

ipas

rasƟ

t) P

rogr

ami

i Int

ensi

teƟ t

me

kush

te

ose

TDZH

PO/J

O d

he

kush

tet

Nuk

ësh

të a

plik

uar

në k

ëtë

rast

nga

bas

hkia

.

Legj

enda

Këta

jan

ë tr

egue

sit

që i

ka

plan

i ek

zist

ues

dhe

janë

të d

etyr

uesh

ëm e

dhe

nga

VKM

502

. M

jaŌ

on n

jë r

regu

llim

ter

mas

h dh

e në

dis

a ra

ste

edhe

pak

ndr

yshi

m n

ë llo

gari

tje

për

të

bërë

për

shta

tjen

fi na

le s

ipas

VKM

502

.

Këta

tre

gues

jan

ë të

kër

kuar

nga

VKM

502

, po

r në

mën

yrë

opsi

onal

e, p

ra a

utor

iteƟ

i pl-

anifi

kim

it ve

ndos

nës

e do

tì

aplik

ojë.

Në

disa

ra

ste

i ka

edhe

pla

ni e

kzis

tues

.

Këta

tr

egue

s ja

në

të

dety

rues

hëm

si

pas

VKM

502

dhe

mun

gojn

ë pl

otës

isht

në

plan

in

ekzi

stue

s, n

daj d

uhet

të

lloga

rite

n gj

atë

rish

i-ki

mit

të p

lani

t ek

zist

ues

për

t’a k

thye

r në

një

PP

V.

Këta

janë

tre

gues

të

dety

rues

hëm

sip

as V

KM

502.

Pla

ni e

kzis

tues

shp

rehe

t pë

r kë

ta t

reg-

ues,

por

jo d

uke

i nxj

errë

si t

regu

es n

ë ta

belë

. Ba

shki

a du

het

tì

nxje

rrë

në t

abel

ën e

tre

g-ue

sve

të ç

do n

ënnj

ësie

gja

të r

ishi

kim

it të

pla

-ni

t për

ta k

thye

r në

PPV

.

Këta

janë

treg

ues q

ë i p

ërm

ban

plan

i ekz

istu

es

dhe

nuk

kërk

ohen

nga

VKM

502

. A

utor

iteƟ

i pl

anifi

kim

it ve

ndos

nës

e do

tì m

bajë

apo

jo.

Tabe

la 1

9. S

i ndr

ysho

jnë

treg

uesi

t e zh

villi

mit

në

plan

et e

kzis

tues

e.

RasƟ

i S

hkod

rës.


P.30 Nëse kam hartuar dhe miratuar një plan të qendrës së qyteƟ t, çfarë ndodh me të dhe si mund ta rimarr në konsideratë pas hyrjes në fuqi të ligjit të planifi kimit me efekte të plota?

Shumë bashki/komuna, kjo nuk përbën problem, sepse gjithsesi ato duan të hartojnë studime dhe plane të reja për qendrat e qyteteve, pasi planet e vjetra nuk refl ektojnë realiteƟ n. Ndërkohë, ka disa bashki të cilat i kanë hartuar së fundmi planet e qendrave. Këto plane, pavarësisht nevojës për rishikime të vogla dhe përshtatje, janë realiste dhe bashkitë janë të vendosura në zbaƟ min e tyre. Mirëpo ato shfuqizohen dhe mund të rimiratohen vetëm mbi bazën e përcakƟ meve të një PPV-je. Sigurisht, kjo do të kërkojë edhe një proces sipas parashikimeve të ligjit dhe rregulloreve për PPV-në dhe PDV-në, sipas rasƟ t.

Çështja e planeve të qendrave bëhet edhe më e rëndësishme duke pasur parasysh se shumë bashki që kanë miratuar plane rregulluese, nuk janë shprehur për qendrat e tyre pasi kanë lënë në fuqi planin e qendrës. Në momenƟ n që plani i qendrës shfuqizohet (sipas VKM-së 502) dhe plani rregullues rishikohet për tù kthyer në PPV, atëherë e vetmja mundësi për të pajisur qendrën sa më shpejt me një plan të zbatueshëm është të rishikosh planin rregullues dhe të miratosh një PPV ku është përfshirë edhe qendra. Sigurisht, bashkia mund të përfshijë për zonën e qendrës të njëjtat parashikime (nga ana përmbajtësore) sikurse plani i qendrës, por do të duhet tì riformatojë këto parashikime sipas kërkesave të VKM-së 481 për PPV-në.

Kini parasysh gjithashtu se planet e qendrave mbulojnë zona shumë të mëdha dhe me një përzierje të kategorive bazë të përdorimit të tokës dhe Ɵ pologjive hapësinore, ndaj nuk mund të trajtohen vetëm me një PDV. Qendrat (për sipërfaqet aktuale) mund të trajtohen ose brenda procesit të PPV-së për gjithë territorin (sikurse do të jetë rasƟ në shumicën e qyteteve), ose si rishikim i pjesshëm i PPV-së vetëm për zonën e qendrës. Pastaj, për ta zbatuar planin e qendrës, do të duhet ta zbërtheni atë në disa PDV për zonat më të vogla (nënnjësi sturkturore ose zona me prioritet zhvillimi) që e përbëjnë qendrën.

Kujdes! Në përgjithësi, askush nuk ju ndalon Ju si bashki/komunë të hartoni projekte, programe dhe studime urbane për zona të caktuara në qytet (pavarësisht nga madhësia apo nga nënnjësitë strukturore që këto zona përfshijnë), për sa kohë që këto studime nuk shkelin përcakƟ met e PPV-së, dhe bazohen mbi PPV (marrëdhënie hierarkike shumë e qartë). Ju mund tì miratoni studimet në Këshillin tuaj të Bashkisë/Komunës. Rregullat mbi strukturën e këtyre studimeve mund tì përcaktoni në rregulloret tuaja vendore të planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit. Por, që këto studime të konsiderohen dokumente/instrumente për zbaƟ m, në fund fare, ose i tërë studimi, ose pjesët e Ɵ j që do të zbatoni, duhet të kenë në strukturë patjetër atë që kërkon VKM-ja 502 për strukturën dhe formaƟ n e PDV-së. Pra, asnjëherë nuk mund të jepni leje zhvillimi bazuar në një studim urban për një zonë, për të cilën në PPV përcaktohet se ka nevojë për PDV.

159

Në kupƟ m të studimeve për zonat e qendrave kjo do të thotë:

1. Hartohet PPV-ja e bashkisë dhe në të përfshihet përmbajtja e studimit të qendrës, e hartur para hyrjes së ligjit të planifi kimit në fuqi me efekte të plota.

2. Sipas nevojës dhe konteksƟ t lokal, rishikohet studimi i qendrës dhe miratohet në këshill vendor, në përputhje me PPV-në. Në këtë fazë, bashkia/komuna mund të realizojë edhe konkurse për mbledhje idesh apo për studime konkurruese.

3. PPV-ja dhe studimet konkurruese, duhet që në çdo rast të caktojnë në territorin e qendrës në nënnjësitë strukturore dhe/ose zonat me prioritet zhvillimi.

4. Për secilën nënnjësi strukturore, apo zonë me prioritet zhvillimi të qendrës, hartohet një PDV, e cila duhet të miratohet nga Këshilli i Bashkisë/Komunës.

5. Zbatohet studimi i qendrës, duke zbatuar secilën PDV më vetë ose njëkohësisht, sipas mundësive fi nanciare dhe parashikimeve kohore të vetë PDV-ve.


2.4 Shembuj krahasues nga vendet europianeFigura 42. Shembuj të planifikimit vendor në Europë

Buri

mi:

Dep

artm

ent

of P

lann

ing

& T

rans

port

aƟ o

n Co

rpor

aƟ o

n of

Lon

don,

City

of

Lond

on,

Uni

tary

Dev

elop

men

t Pl

an 2

002,

D

rejto

ria

e Pl

anifi

kim

it dh

e Tr

ansp

orƟ t

në

Lond

ër.

1

Har

ta 1

.2 D

iagr

ami k

yç i

Lond

rës

qend

rore

Kufi r

i i L

ondr

ës q

endr

ore

Kufi r

i i q

yteƟ

t të

Lon

drës

Zona

e a

kƟ v

itete

ve q

endr

ore

Parq

e dh

e pa

llate

mbr

etër

ore

Zona

qen

dror

e e

zgje

ruar

Zona

me

përd

orim

të p

ërzi

er m

e m

undë

si s

trat

egjik

e

Vend

ndod

hje

krye

sore

e d

yqan

eve

Përd

orim

i pë

rzie

r kr

yesi

sht p

ër

funk

sion

e ad

min

istr

aƟ v

e /s

htet

ëror

ePë

rdor

im i

përz

ier

krye

sish

t për

fu

nksi

one

akad

emik

e

Zona

zyr

ash

për

rigj

ener

im

Përd

orim

i pë

rzie

r kr

yesi

sht p

ër

funk

sion

e të

nat

yrës

art

, kul

turë

os

e zb

avitj

ePë

rdor

im i

përz

ier

krye

sish

t me

shër

bim

e sh

ënde

tsor

ePë

rdor

im i

përz

ier

krye

sish

t për

fu

nksi

one

të “

indu

stri

ve të

veç

anta

”Pë

rdor

im i

përz

ier

krye

sish

t për

fu

nksi

one

të n

atyr

ës ju

ridi

ke

Qen

dra

të q

yteƟ

t të

rrj

eƟ t

str

ateg

jik

Qen

dra

treg

tare

ndë

rkom

bëta

re

161

Buri

mi:

Dep

artm

ent

of P

lann

ing

& T

rans

port

aƟ o

n Co

rpor

aƟ o

n of

Lon

don,

City

of

Lond

on,

Uni

tary

Dev

elop

men

t Pl

an 2

002,

D

rejto

ria

e Pl

anifi

kim

it dh

e Tr

ansp

orƟ t

në

Lond

ër.

Har

ta 9

.1 D

iagr

ami i

Tra

nspo

rƟ t

Pub

lik S

trat

egjik

Stan

sted

Luto

n

Hea

thro

w

Gat

wic

k

City

Air

port

Aer

opor

t

Zona

e a

kƟ v

itete

ve q

endr

ore

Kufi r

i i Q

yteƟ

t të

Lon

drës

“Tha

mes

link

2000

”Li

nja

heku

rudh

ore

e pr

opoz

uar

“Cro

ssRa

il”“E

ast L

ondo

n Li

ne”

ZgjaƟ m

i i li

njës

“Ea

st L

ondo

n Li

ne”

Linj

a e

prop

ozua

r e

“Cha

nnel

Tun

nel R

ail L

ink”

Linj

at k

ryes

ore

heku

rudh

ore

Stac

ione

t kyç

e të

hek

urud

have

2


1. Diagrami kyç i Londrës Qendrore

VIZIONINjë ekonomi e fortëQyteƟ i Londrës do të përforcojë rolin e Ɵ j si qendra lider ndërkombëtare fi nanciare dhe biznesi në arenën botërore, duke kontribuar në mënyrë të konsiderueshme në ekonominë europiane dhe atë të britanike. …

Cilësi më të mirë jeteseQyteƟ do të ketë një mjedisi me cilësi të lartë duke përmbajtur arkitekturë me famë botërore dhe “townscape” të veçantë. ...

Një e ardhme e qëndrueshmePozicioni qendror i favorshëm dhe transporƟ publik i efektshëm i qyteƟ t do të bëj të mundur që Ai të vazhdojë të sigurojë zhvillimin e dendësive të larta, zhvillime ekonomike që gjenerojnë mundësi punësimi etj. ...

Mundësi për të gjithëSuksesi ekonomik që do të ketë QyteƟ do të krijojë një gamë të madhe me mundësi punësimi dhe gjithashtu do të kontribuojë në rigjenerimin e zonave në periferi të Ɵ j. ...

2. Diagrami i TransporƟ t Publik Strategjik

Shërbimet e TransporƟ t PublikPoliƟ ka TRANS 1Për të përkrahur transporƟ n publik që ofron QyteƟ dhe për të inkurajuar përmirësime në shërbimet e trasporƟ t publik në QyteƟ n e Londrës. ...

Shkëmbimi i TransporƟ tPoliƟ ka TRANS 2Për të mbështetur iniciaƟ va të cilat janë për përmirësimin e shërbimeve ku ndodh shkëmbimi i pasagjerëve. ...

Përparësia e AutobusavePoliƟ ka TRANS 3Për të ndihmuar transporƟ n publik duke promovuar përparësinë e autobusëve dhe gjithashtu disa masave të tjera për manaxhimin e trafi kut. ...

KëmbësorëtPoliƟ ka TRANS 6Për të përmirësuar mjedisin për këmbësorët, veçanërisht në nivelin e rrugës:1. siguron shërbime për të rritur sigurinë dhe komoditeƟ n.2. garanton infrastruktura të mjaŌ ueshme kur propozohet një zhvillim të ri.3. siguron sinjalisƟ kën e përshtatshme për personat me aŌ ësi të kufi zuara.....

163

Buri

mi:

Plan

i i D

ublin

it 20

07, D

ublin

Pla

n 20

07

Har

ta 3

.3 P

ërdo

rim

i i to

kës

i pro

pozu

ar

Klas

ifi ki

mi i

për

dori

mit

të to

kës

- i p

ropo

zuar

Hek

urud

hë

Bani

m m

e de

nsite

t të

ulët

Bani

m m

e de

nsite

t mes

atar

Bani

m m

e de

nsite

t të

lart

ë

Bani

m i

përz

ier

me

dens

itet r

ural

Bani

m i

përz

ier

me

dens

itet t

ë ul

ët

Bani

m i

përz

ier

me

dens

itet m

esat

ar

Bani

m i

përz

ier

me

dens

itet t

ë la

rtë

Zyra

e la

gjes

/kom

unite

Ɵ t

Zyra

sta

ndar

de

Zyra

pre

miu

mZo

na p

ër z

yra

me

dens

itet t

ë la

rtë

/Zh

villi

m d

he h

ulum

Ɵ m

Zona

për

zyr

a m

e de

nsite

t të

ulët

/Zh

villi

m d

he h

ulum

Ɵ m

TregƟ

/Shë

rbim

e

Qen

dër

lagj

eje

me

përd

orim

të p

ërzi

er

Qen

dër

fsha

Ɵ m

e pë

rdor

im të

për

zier

Qen

dër

qyteƟ

me

përd

orim

të p

ërzi

er

InsƟ

tuc

ione

pub

like

InsƟ

tuc

ione

pri

vate

Parq

e /

Hap

ësira

të h

apur

a

Lum

i

Kufi r

i

Rrug

ë e

prop

ozua

r





Plani i Integruar


ose ndërvendor

PDV

leje zhvillimi leje zhvillimidhe ndërtimi

leje ndërtimi lejeinfrastrukture

deklarimparaprak

KapitulliIII. PLANI I DETAJUAR VENDOR:NGA PLANIFIKIMI DREJT ZHVILLIMIT DHE KONTROLLIT TE TIJ

3

Plani i Detajuar Vendor (PDV) është një instrument i rëndësishëm që siguron që tranzicioni nga planifi kimi në zhvillimin e tokës të kryhet i sigurt dhe me efi çiencë. Është një instrument i detyrueshëm vetëm për rastet e paracaktuara nga VKM-ja 502 në nenet 32 dhe 33 të rregullores uniforme të kontrollit të zhvillimit.

PDV-ja është instrumenƟ i kontrollit të zhvillimit të territorit, që i jep kupƟ min prakƟ k koncepƟ t “zhvillim në nivel zone dhe jo në nivel parcele”.

3.1 ObjekƟ vat dhe roli i Planit të Detajuar Vendor

ObjekƟ vat dhe roli i PDV-së përcaktohen në nenit 25 të VKM-së 502. Roli kryesor i PDV-së është të zbërthejë treguesit e zhvillimit që një plan vendos për një zonë të caktuar, në rregulla zhvillimi për çdo parcelë dhe pronar të zonës.

Sipas nenit 26 të VKM-së 502, ku përcaktohet objekƟ i PDV, PDV hartohet për:

1. Një nënnjësi strukturore.

2. Një shumatore të disa nënnjësive strukturore.

3. Një zonë me prioritet zhvillimi.

Kujdes! Jeni Ju si autoritet vendor i planifi kimit që vendosni për çdo nënnjësi strukturore nëse ajo është subjekt i një PDV-je. Një zonë me prioritet zhvillimi, për nga vetë përkufi zimi i saj, është gjithmonë subjekt i një PDV-je. Një PDV hartohet për një shumatore nënnjësish strukturore, kur ka dy apo më shumë nënnjësi fqinje që PPV i përcakton si të detyrueshme për PDV-në, dhe ekziston interesi për të ndërmarrë një PDV që mbulon disa nënnjësi në vend të një të Ɵ lle.

Kujdes! Nëse një zonë është subjekt i harƟ mit të PDV-së, atëherë asnjë leje zhvillimi, ndërƟ mi, dhe infrastrukture nuk mund të jepet nëse nuk është miratuar një PDV për këtë zonë. Lejet e zhvillimit, ndërƟ mit dhe infrastrukturës zbatojnë kushtet e PDV-së.

3.2 InsƟ tucionet përgjegjëse për harƟ min, miraƟ min dhe zbaƟ min e PDV

x Bashkia ose komuna vendos në PPV nëse një zonë (siç përshkruhen në seksionin 3.1) është subjekt për harƟ min e PDV-së. Këtë vendim e merr duke u bazuar në kriteret e përcaktuara në nenet 32 dhe 33 të VKM-së 502.

165

x Struktura e planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit në bashki/komunë (vetë ose përmes kontrakƟ mit) harton PDV për zona ku akomodohen çështje të interesit publik.

x Një agjenci publike harton PDV për zona ku akomodohen çështje të interesit publik.

x Një apo disa zhvillues së bashku hartojnë PDV për zona ku ata kanë interes zhvillimi.

Sigurisht, në çdo rast, PDV-ja hartohet nga një grup ekspertësh në planifi kim, arkitekturë, inxhinieri ndërƟ mi dhe fusha të tjera që lidhen me llojin e zhvillimit që projektohet në zonë. Në çdo rast:

x Kryetari i bashkisë/komunës është miratuesi i kërkesës për PDV-në.

x Këshilli i bashkisë/komunës është miratuesi i PDV-së.

x Këshilli Kombëtar i Territorit ose një Ministri e linjës është gjithashtu miratuese e PDV-së nëse bëhet ł alë për një zonë/çështje të rëndësisë kombëtare apo ku ministria e linjës zotëron kompetenca.

x Një PDV, ku pronësia nuk është e gjitha publike, ose çështjet e pronësisë nuk janë zgjidhur përmes shpronësimit për interes publik, por përmes instruemnteve të tjera rregullatore dhe fi nanciare, kërkon edhe miraƟ min e pronarëve të parcelave dhe strukturave ekzistuese. Ky miraƟ m vjen në formën e një deklarate të vërtetuar para noterit dhe të fi rmosur nga pronarët e të paktën 2/3 të sipërfaqes së zonës që mbulohet nga PDV-ja, dhe është pjesë e materialit që i dërgohet për miraƟ m kryetarit të bashkisë dhe më pas këshillit vendor dhe instancave të tjera sipas rasƟ t.

3.3 Procesi i harƟ mit dhe i miraƟ mit të PDV-së

Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të PDV-së, së bashku me çështje të strukturës së dokumenƟ t të PDV-së dhe zbatueshmërisë së Ɵ j, trajtohet në nenet 27 deri në 31 të VKM-së 502.

PrakƟ kisht, harƟ mi dhe miraƟ mi i PDV-së kalon nëpër 4 hapa:

1. Ndërmarrja dhe miraƟ mi i nismës për harƟ min e PDV-së.

2. Procesi dhe përpunimi teknik dhe përmbajtësor i PDV-së.

3. MiraƟ mi i PDV-së nga kryetari i bashkisë/komunës.

4. MiraƟ mi i PDV-së nga këshilli i bashkisë/komunës dhe sipas rasƟ t nga KKT-ja dhe/ose një ministri e linjës.

Të katër hapat janë shtjelluar në fi gurën 43.1, ku për çdo hap zbërthehen përcakƟ met që vijnë nga nenet 27, 28 dhe 29 të VKM-së 502.


Kujdes! Ndryshe nga instrumentet e planifi kimit (PPV), një PDV nuk ka afat të jetëgjatësisë së saj të përcaktuar nga bashkia/komuna. Megjithatë:

1. Një PDV duhet të përmbajë kohën e zbatueshmërisë së saj, të parashikuar nga hartuesit dhe zbatuesit e PDV-së.

2. Një PDV mund të bëhët subjekt ndryshimi pjesor ose tërësor, sa herë që një zhvillues apo pronarët mendojnë se duhet të ketë rishikim, dhe ky është në përputhje me përcakƟ met e PPV-së.

3. Një zonë e cila është subjekt i zbaƟ mit të një PDV-je, mund tì nënshtrohet harƟ mit të një PDV-je të re, nëse hartohet një PPV e re, e cila e cakton zonën si subjekt të një plani të detajuar vendor të ri.

Gjithashtu, koha që duhet për ta hartuar dhe miratuar një PDV ndryshon rast pas rasƟ dhe është funksion i disa faktorëve:

x KarakterisƟ kat e zonës – vendndodhja, sipërfaqja, numri i popullsisë, numri i pronave dhe pronarëve, kategoria e përdorimit të tokës, treguesit e zhvillimit që detyron PPV-ja, kushte të tjera ligjore etj.

x Metodologjia e përdorur për harƟ min e planit dhe koha që duhet për të mbledhur informacionin, për të bërë analizat e ndryshme, për të llogaritur kostot dhe përfi Ɵ met etj.

x Numri i negociatave që nevojiten midis pronarëve dhe zhvilluesve, koha për të bindur palët dhe për të arritur në një deklaratë pronarësh, lloji i procesit të konsulƟ mit dhe numri i dëgjesave publike etj.

Sipas përcakƟ meve të bëra në VKM 502, janë në maksimum 80 ditë të detyrueshme ligjërisht për të realizuar dëgjesa publike të detyrueshme, depoziƟ m të vërejtjeve dhe sugjerimeve nga palët, rishikime të PDV-së dhe miraƟ m nga kryetari i bashkisë/komunës dhe këshilli i bashkisë/komunës. Në varësi të ecurisë së procesit këto ditë mund të reduktohen. Gjithsesi, Kujdes! Këto ditë nuk përfshijnë kohën që duhet për të përgaƟ tur materialin teknik dhe për të realizuar të gjitha negociatat dhe konsulƟ met e nevojshme mes palëve.

Në vijim, paraqiten shembuj të materialit që përgaƟ tet për një PDV, nisur nga një rast konkret i Bashkisë Fier për Nyjen e Sheqit. RasƟ është zhvilluar nga Bashkia në bashkëpunim me Co-PLAN dhe studentë të UniversiteƟ t POLIS, dhe fi nancuar nga programi MATRA për Shqipërinë.

RasƟ i paraqitur tregon se si PDV-ja është hartuar për një zonë me prioritet zhvillimi, e cila merr pjesë nga disa nënnjësi strukturore të caktuara në PPV-në e Bashkisë se Fierit. Si rezultat, Intensitetet e ndërƟ mit në pjesë të ndryshme të zonës, që është studiuar, nuk janë të njëjta. Kjo na jep mundësinë që të zhvillojmë, duke rishpërndarë intensitetet e ndërƟ mit për sa kohë që:

x Nuk tejkalojmë intensiteƟ n mesatar të gjithë zonës.

x Kuptojmë nga pronarët interesat e tyre të ardhshme në zhvillim.

167

KonkreƟ sht, banorët u intervistuan në zonë, për të kuptuar nëse kishin interes për të zhvilluar në të ardhmen sipas intensiteteve më të larta që ka përcaktuar PPV. Duke qenë se një pjesë e banorëve nuk kishin interes, atëherë u krijuan dy mundësi: 1) banorët shesin një pjesë të së drejtës së tyre për zhvillim tek zhvilluesi, por paguajnë taksa të përkohshme në funksion të hapësirës publike që krijohet në zonë nga Bashkia, në tokë private; 2) banorëve u merret një pjesë e të drejtës për zhvillim, por ata nuk paguajnë taksë. RasƟ është zhvilluar në formën e një studimi paraprak të mundësisë së realizimit (prefeasibility), dhe ka krijuar skenarë (të zgjidhur në kosto dhe dizajn), të cilët janë diskutuar dhe do të diskutohen përsëri me banorët dhe zhvilluesit, për tù dhënë mundësinë për të negociuar serish. Nuk është ende një PDV, sepse për të qenë e Ɵ llë duhet të ketë një zgjidhje përfundimtare të fi rmosur nga pronarët dhe duhet të kalojë nëpër hapat e miraƟ mit dhe diskuƟ mit publik që VKM 502 kërkon për PDV-në. Një version i zgjeruar i rasƟ t gjendet në Bashki, ndërsa në manual janë sjellë disa shembuj të hartave dhe analizave të nevojshme për PDV.

Figura 43.2 Shembuj grafi kë për harƟ min e PDV-së

Burimi: Co-PLAN dhe Bashkia Fier

1


Zona e paraqitur në këtë shembull ka qenë subjekt trajƟ mi dhe diskuƟ mi në kuadër të programit MATRA për Shqipërinë, të zbatuar nga Co-PLAN, IHS Roterdam, Hollandë, dhe U_POLIS. RasƟ në ł alë është realizuar në bashkëpunim me bashkinë e Fierit.

Zona është përzgjedhur nga vetë Bashkia, si një rast në të cilin ndërthuren interesa private dhe publike të zhvillimit. Disa nga materialet grafi ke dhe analiƟ ke janë përdorur në manual për të ilustruar një pjesë të punës për harƟ min e një PDV-je.

Kjo zonë, e njohur si “Nyja e Sheqit”, është caktuar në Planin Rregullues të bashkisë Fier si zonë me prioritet zhvillimi, dhe është pikë ndërprerjeje e 9 nënnjësive strukturore. Si rezultat, në pjesë të ndryshme të saj, zona mund të marrë tregues të ndryshëm zhvillimi. KonkreƟ sht, grupi i punës propozon një strategji të rishpërndarjes së treguesve brenda zonës, bazuar në interesat e palëve, dhe pa prekur vlerat maksimale të caktuara nga plani. Zgjidhja vjen përmes propozimit të një partneriteƟ publik-privat.

2 3

4

169

5 6

7

1. Pozicionimi i zonës në qytet dhe Plan.

2. Nënnjësitë strukturore në të cilat zona bën pjesë.

3. Kufi jtë e zonës në ortofoto.

4. Pesha specifi ke e çdo njësie strukturore në zonë.

5. Pesha specifi ke e çdo nënnjësie strukturore në zonë.

6. IntensiteƟ i ndërƟ mit i propozuar nga lani në pjesë të

ndryshme të zonës.

7.Riorganizimi i pronave që përfshihen në zhvillim.

Burimi: Co-PLAN dhe Bashkia Fier

(FR) H,I - 8,9(FR) H,I - 8,9

1KT

2KT5KT

AZILE

1KT

2KT

1KT

1KT

4KT5KT PALLAT

1KT 5KT PALLAT

1KT

1KB

1KT

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KT

1KT

1KB

1KT

1KB

1KB

2KT

SHKOLLA 8 VJEC

1KT

4KT NE PROCES

1KT

1KT

2KT+

1KT1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KB

1KB

2KT

1KTPALLATI 3KT

1KB

3KT NE PROCES

1KT

1KT 1KT

1KB

1KB

1KB

1KT

1KT

3KT

1KT

1KT

++

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT1KB

1KB

1KT

1KB

1KB1KB

1KB

1KT

1KT

1KT

1KT

2KT

1KT

1KT

1KT

1KT

2KT

1KB

1KT

1K

1KT

1KT

1KT

2KT

1KB2KT

1KT

1KT

1KB

1KB1KB

1KB

2KT

2KT1KB

1KB

1KB

1KB

3KT

1KB

1KT

1KT

2

1KT

1KB

1KT NJESI

1KT

1KB

1KB1KB1KB

+

+ 1KT

1KT

1KT NJESI

1KT2KT

1KT1KT

4KT

+

+

2KT

2KT

1KT

2KT

3KT

1KT2KT

1KB

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB

1KB

1KB

1KT

1KT1KB

1KB1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB1KT

4KT

1KB 1KB+ 1KB 1KB

1KT

1KT

1KT

1KT

1KB

1KB

2KT2KT

1KB

3KT3KT

1KB1KT1KB

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB

1KB

1KT

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT1KT

2KT

3KT

1KT2KT

1KB

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB

1KB

1KB

1KT

1KT1KB

1KB1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB1KT

4KT

1KB 1KB+ 1KB 1KB

1KT

1KT

1KT

1KT

1KB

1KB

2KT2KT

1KB

3KT3KT

1KB1KT1KB

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB

1KB

1KT

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB

2KT

1KB1KT

1KB1KT

1KB

1KB1KB

1KB

1KB1KT

1KB

1KT

1KT

1KT

1KB

1KB1KB

1KB

1KB1KB

1KT

1KB

2KT 1KB

1KT

1KB

1KB

1KB

1KB 1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

2KT

1KB1KB

1KT1KT

1KB1KB

2KT

2KT 1KB

1KB2KT

1KB

1KT

T

5KT PALLAT

5KT

1KB SHTESE

5KT

1KT 1KT

~

~

~

~

~

~~ ~

~

~

~

~

~

~

~

~

2/405

2/25

2/26

2/27

2/29

2/30

2/31

2/33

2/109

2/120

2/123

2/125

2/128

2/140

2/141

2/151

2/156

2/158

2/415

2/169

2/173

2/176

2/178

2/310

2/316

1/650

2/7

2/9

2/11

2/14

2/16

2/172/18

2/19

2/20

2/21

2/22

2/23

8/4

8/6

8/10

13/4

~

~

~

1/643

1KT KOPESHTI SHTET

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

2KT

1KT

2KB

+

2KT

1KB

2KT1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT4KT NE PROCES

1KB

1KB

1KB

1KB+

1KT

1KB

1KB

1KT1KT

1KB

2KT

+

1KT

+

1KB

1KB

1KT

1KT1KB

1KT

1KB1KB

+

1KT2KT

1KT

1KT1KT

1KT

4KT

1KT

1KT

2KT

1KB

1KB

1KB

1KB

1KB

1KT

1KB1KB

2KT

RRUGE

1KT 3KT

1KT2KT

2KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

1KT

2KT

1KT

1KT

2KT

1KT

1KB

1KB

1KT

1KT

1KTPALLAT 2KT

PALLAT 2KT

PALLAT 2KT2KT

1KB

1KB

1KT

1KB 3KT3KT

1KT

2KT

1KT

1KT

1KB2KT

1KT

++2KT

1KT

1KT

1KB 1KB1KT

1KB

1KB

2KT NE PROCES

1KB1KB

1KB

1KT

1KT

1KT1KT

1KB

1KT

NDERMARRJE

1KT

1KB

1KB

3KT

1KB

1KB1KB

strehim

1KB 3KT3KT

1KT

2KT

1KT

1KT

1KB2KT

1KT

++2KT

1KT

1KT

1KB 1KB1KT

1KB

1KB

2KT NE PROCES

1KB1KB

1KB

1KT

1KT

1KT1KT

1KB

1KT

NDERMARRJE

1KT

1KB

1KB

3KT

1KB

1KB1KB

strehim

2KB 5KT TV KOMBI

4KT

A

B’

A’

B

CC’

170 Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit 9.

Kat

egor

itë b

azë

të p

ërdo

rim

it të

tokë

s.8.

Kat

egor

itë b

azë

të p

ërdo

rim

it të

to

kës

dhe

funk

sion

et e

par

cela

ve.

89

Nat

yror

e (N

)

Legj

enda Kufi r

i i z

onës

Shër

bim

e (S

)

Bani

m (A

)

Bani

m +

Shë

rbim

e (A

+S)

Legj

enda Lu

lisht

e/ s

hesh

(S

.lsh)

Rrug

ë kr

yeso

re (S

.k)

Kufi r

i i z

onës

Rrug

ë dy

tëso

re (S

.d)

Rrug

ë kë

mbë

sorë

sh

(S.k

m)

Bani

m e

kzis

tues

(A.a

)

Bani

m i

prop

ozua

r (A

.p)

Bani

m +

Shë

rbim

e (A

+S)

Nat

yror

e (N

)

Park

pub

lik (S

.pp)

171Ta

bela

20.

Llo

gari

tjet

e P

DV

Nr.

Rend

or

Nën

-nj

ësia

S

tatu

si i

Pron

ës

Pas

uria

N

r. S

ip. e

Pa

rcel

ës

Sip

. e

Ndë

rtua

r (G

jurm

a)

Nr.

Kate

sh

Sip

. To

tal

Inte

nsit

et

aktu

al

Koe

f. i

shfr

ytëz

imit

ak

tual

(%)

Inte

nsit

et i

prop

ozua

r

Dif.

pë

r t’

u nd

ërtu

ar

(i)

Dif.

pë

r t’

u nd

ërtu

ar

(m²)

1 9

/6

Pri

vat

3/3

89

84

16

1 16

0

.2

19

1.3

1.1

93

2 9

/6

Pri

vat

3/2

88

84

-

-

- -

- 1.

3 1.

3 10

9

3 9

/6

Pri

vat

3/2

87

83

-

-

- -

- 1.

3 1.

3 10

8

4 9

/6

Pri

vat

3/2

86

109

-

-

- -

- 1.

3 1.

3 14

2

5 9

/6

Pri

vat

3/2

85

144

-

-

- -

- 1.

3 1.

3 18

7

6 9

/6

Pri

vat

3/2

73

75

37

1

3

7 0.

5 49

1.

3 0.

8 61

7 9

/6

Pri

vat

3/2

23

100

60

2

120

1.

2

60

1.

3 0.

1 10

8 9

/6

Pri

vat

3/2

81

71

- -

- -

- 1.

3 1.

3 92

9 9

/6

Pri

vat

3/2

80

140

- -

- -

- 1.

3 1.

3 18

2

10

9/6

P

riva

t 3

/401

13

4 35

1

35

0.3

26

1.3

1.0

139

x…

259

9/8

-1

Pri

vat

1/4

49

413

- -

- -

- 0.

8 0.

8 33

0

261

9/8

-1

Sht

et

no_

num

ber

939

- -

- -

- 0.

8 0.

8 75

2


Nr.

Rend

or

Nën

-një

sia

Pas

uria

N

r. In

tens

itet

i pr

opoz

uar

Kos

to N

dërƟ

mi

Vle

rë s

hitj

e F

iƟ m

i BRU

TO

i rea

lizua

r ng

a Zh

villi

mi

Tak

sat

dhe

tari

fat

vend

ore

FiƟ

mi

Net

o

1 9

/6

3/3

89

1.3

2

,645

,181

5,2

30,4

00

2

,585

,219

2 9

/6

3/2

88

1.3

3

,092

,653

6,1

15,2

00

3

,022

,547

3 9

/6

3/2

87

1.3

3

,048

,472

6,0

27,8

40

2

,979

,368

4 9

/6

3/2

86

1.3

4

,020

,449

7,9

49,7

60

3

,929

,311

5 9

/6

3/2

85

1.3

5

,283

,283

10,4

46,8

00

5

,163

,517

6 9

/6

3/2

73

1.3

1

,721

,917

3,4

04,8

00

1

,682

,883

7 9

/6

3/2

23

1.3

283

,210

560,

000

276

,790

8 9

/6

3/2

81

1.3

2

,602

,983

5,1

46,9

60

2

,543

,977

9 9

/6

3/2

80

1.3

5

,154

,422

10,1

92,0

00

5

,037

,578

10

9/6

3

/401

1.

3

3,9

40,3

01

7

,791

,280

3,8

50,9

79

x…

259

9/8

-1

1/4

49

0.8

9

,348

,196

18,4

84,4

80

9

,136

,284

1,

431,

887

7,70

4,39

7

261

9/8

-1

no_

num

ber

0.8

Tabe

la 2

1. L

loga

ritj

et e

PD

V

173

Prerja A-A’

Prerja B-B’

1 m3 m 2 mP

P

3 m 3 m 3 m 3 m 2 m 3 mP

23 m

3 m 2 m 3 m 3 m 2 m 3 m 3 m 2 m 3 m

P

24 m


Distancat në plan

Prerja C-C’

7.5 m 7.5 m9 m

3 m 3 m1.5 m

7 m

5 m

7 m

5 m

5 m

5 m

5 m

24 m

51 m

24 m

7 m

9 m7,

5 m

7,5

m

7,5

m

15 m

5 m

5 m

5 m

1.5 m

175

10

10 d

he 1

1. K

raha

sim

i mes

par

cela

ve d

he p

ërdo

rim

eve

në g

jend

jen

ekzi

stue

se d

he të

pro

pozu

ar.

11


12 dhe 13. Parcelat dhe strukturat në aksonometri në gjendjen ekzistuese

12

13

177

14 dhe 15. Parcelat dhe strukturat në aksonometri sipas zgjidhjes së propozuar

14

15


3.4 Shembuj krahasues nga vendet europiane

Figura 44. Shembuj të planeve të detajuara urbane në Europë

Buri

mi:

Plan

i për

Zon

ën e

Pro

gres

it Ek

onom

ik (Z

PE),

Dub

linit

2011

Plan

of E

cono

mic

Adv

ance

men

t Zon

e (E

AZ)

, Dub

lin 2

011

ZbaƟ

mi i

pla

neve

për

Zon

ën e

Pro

gres

it Ek

onom

ik (Z

PE) p

ërfs

hinë

sht

rirj

en e

zon

imit

për t

ë nx

itur z

hvill

imin

e m

unds

hëm

. Pro

nat

në Z

PE b

rënd

a qy

teƟ t

të D

ublin

it ja

në v

endo

sur

brën

da k

ateg

oris

ë s

ë z

onim

it ad

min

istr

aƟ v

. Kur

zon

imi ë

shtë

I p

rani

shëm

bën

që

pro

nat t

ë je

në s

ubje

kt i

treg

ut d

he g

jitha

shtu

ndi

hmon

në

thith

jen

e pr

opoz

imev

e pë

r fi n

anci

m d

he z

hvill

im.

ID-1

Zon

a e

zyra

ve

kërk

imor

eID

-2 Z

ona

kërk

imor

e fl e

ksib

ëlID

-3 Z

ona

kërk

imor

e in

dust

rial

eID

-4 Z

ona

tekn

olog

jike

me

përd

orim

të p

ërzi

er

Zona

kër

kim

ore

buī e

r

179

Harta e përdorimeve të tokës përpara harƟ mit të një PDV / Masterplani i propozuar i Duke

Burimi: hƩ p://www.architect.duke.edu/planning/master_plan.html aksesi: 17.02.2012.

Banim

Mjedise tregtare të propozuara

Mjedise tregtare ekzistuese

Ndërtesa insƟ tucionale/ kulturore

180 Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit Pë

rcakƟ m

i i z

onav

e su

bjek

t i P

lani

t të

Përg

jiths

hëm

ven

dor

(PD

V) d

he m

e pr

iori

tet z

hvill

imi,

Berl

in

Buri

mi:

Sena

tsve

rëal

tung

für

Sta

dten

tëic

klun

g 20

10, S

tadƞ

oru

m B

erlin

fun

kƟ o

nen.

Räu

me.

Pro

zess

e St

rate

gien

für

die

Inne

r St

adt,

Se

nats

verë

altu

ng fü

r St

adte

ntëi

cklu

ng.

Qyt

eƟ -

listu

ara

zona

t

Plan

i i V

epri

mit

për

hapë

sirë

Plan

i i p

ropo

zuar

Kufi j

të e

riv

endo

sur

të Z

onav

e H

isto

rike

Zhvi

llim

i urb

an li

ndje

(me fi n

anci

m)

Zhvi

llim

i urb

an li

ndje

(akt

ualis

ht p

a fi n

anci

m)

Zhvi

llim

i urb

an p

erën

dim

Zona

t (m

anax

him

in e

zon

ave

të rr

ethi

t dh

e pr

oced

urat

)Ri

novi

mit

urba

n (z

onat

e p

ërca

ktua

ra p

ër r

izhv

illim

)

Zona

t e s

tudi

mit

sipa

s K

odit

të N

dërƟ

mit

Zona

t e p

erca

ktua

ra p

ër z

hvill

im

Qen

dra

aktu

ale

e qy

teƟ t

Plan

ifi ki

mi i

koo

rdin

uar

Zona

t e p

ropo

zuar

për

ndë

rƟ m

Hap

ësira

t pub

like

të g

jelb

ërta

- të

plan

ifi ku

ara

Rrug

ët e

ndë

rtua

ra ,

të r

iform

ulua

ra/k

once

ptua

ra

181

QyteƟ i Guelph. Plani i vendosjes së një strukture, ku tregohet pozicioni dhe të gjitha distancat dhe treguesit e tjerë të PPV ose PDV në një projekt për leje zhvillimi

Burimi: hƩ p://guelph.ca/uploads/PBS_Dept/building/sample-site-plan.pdf aksesi: 14.02.2012.

Një planvendosje (plani i vendosjes së strukturës) nxjerr ne pah strukturat dhe !paret e tjera në lidhje me kufijtë e pronës. Planv-endosja duhet të iden!-fikoië strukturat ekzistuese (psh. banesën, garazhin, strehë, dysheme të shtruar etj) gjithashtu edhe struk-turat e propozuara shtesë ose të reja.

Shumica, ose i gjithë informacioni i kërkuar për një planvendosje mund të gjendet në çer!fikatën e pronësisë. Ju mund të keni marrë një çer!fikatë të !llë, kur keni kryer blerjen e pronës tuaj.

Informacioni që duhet të paraqitet në një planven-dosje është ky:a. Titulli dhe shkalla.b. Përshkrimi juridikc. Emri i rrugës.d. Shenja e Veriut.e. Kufijtë e pronës dhe përmasat e tyre.f. Distancat nga kufijtë e pronës për çdo strukturë ekzistuese dhe të propo-zuar.g. Strukturat e propozuara (të vijëzuara ose të hijezuara).h. Dimensionet e të gjitha strukturave.i. Sipërfaqja e gjurmëve të strukturave, sipërfaqja e ndër!mit të të gjitha struk-turave, si të atyre ekzis-tuese edhe të atyre të propozuara.j. E drejta e kalimit.

Në disa raste një çer!fikatë e pronësisë mund të jet" e mja#ueshme, por verifiko-jeni me personat përgjegjës pranë njësisë tuaj vendore.

PJESA E PASME E PRONËS X . XX’

X’ -

XX’

VIJAT E NDËRPRERA TREGOJNË PRANINË E ÇATISË MBI STRUKTURË

X’ - X’’ x X’ - X’’DEPO E RE

X’ - X’’ x X’ - X’’PISHINË E RE

X’ - X’’

X’ - X’’

X’ - X’’ x X’ - X’’VERANDË E RE

X’ - X’’

NEW X’ - X’’ x X’ - X’’1 KAT SHTESË

X’ - X’’

SHKALLËT E REJA TË BODRUMIT

X’ - X’’ x X’ - X’’VERANDË E RE

X’ - X’’

TROTUAR

STRUKTURË 1 KATËSHE EKZISTUESE

X’ -

XX’

PJESA E PËRPARME E PRONËS X . XX’

X’ -

XX’

X’ - X’’

RRUGA

RRUGICË

VIJAT E NDËRPRERA TREGOJNË PRANINË E ÇATISË MBI STRUKTURË

X’ - X’’ x X’ - X’’VENDPARKIM I RI

X’ - X’’

X’ - X’’

PARCELA

XX.

PLANI

XXX

Legjenda:x’-x’’, x’’, x.xx’, xxKëto shënime duhet të japin informacionin që kërkohet mbi distancat, dimensionet dhe elemente të tjera në planvendosje.

4.1 InsƟ tucionet përgjegjëse për sigurimin e infrastrukturave dhe shërbimeve

Për të kuptuar se cilat janë insƟ tucionet përgjegjëse për sigurimin e infrastrukturave dhe shërbimeve publike, duhet tì referohemi përkufi zimit të “infrastrukturave publike”, sipas pikës 30 të nenit 3 të ligjit të planifi kimit. Ky përkufi zim bën lidhjen midis infrastrukturave dhe shërbimeve, duke shpjeguar se infrastrukturat synojnë të realizojnë shërbime publike dhe se infrastrukturat mund të jenë rrjet, instalime dhe/ose struktura. Shërbimet publike që synohen të realizohen përmes sigurimit të infrastrukturave publike janë të fushave të:

x TransporƟ t.x Energjisë.x Administrimit të ujit.x Telekomunikacioneve – komunikimit elektronik.x Arsimit.x Shëndetësisë.x Administrimit të mbetjeve. x Mbrojtjes së mjedisit. x Administrimit të burimeve natyrore.x Administrimit të burimeve kulturore. x Mbrojtjes kombëtare.x Mbrojtjes civile dhe kundër zjarrit.x Adiministrimit të rrjeƟ t, instalimeve dhe strukturave të tjera të përdorimit publik.

Nisur nga shpjegimi i mësipërm (pra i ligjit të planifi kimit) për infrastrukturat dhe shërbimet, kuptohet se infrastrutkurat janë tepër komplekse dhe u përkasin një llojshmërie të lartë fushash; pra edhe një llojshmërie të lartë insƟ tuƟ cionesh përgjegjëse. Përkufi zimi i pikës 30, neni 3 i ligjit të planifi kimit thotë gjithashtu se “Infrastruktura publike ka karakter kombëtar ose vendor dhe realizohet me invesƟ me publike ose private”. Si rezultat, insƟ tucionet përgjegjëse për infrastrukturat publike janë ministritë e linjës (p.sh., Ministria e Punëve publike dhe TransporƟ t, Ministria e Shëndetësisë, ministria e Arsimit dhe e Shkencësh, Ministria e Kulturës Rinisë dhe Sporteve, Ministria e Mjedisit, Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Ekonomisë, Ministria e Teknologjisë dhe Informacionit etj.) dhe agjencitë apo insƟ tucionet në varësi të këtyre ministrive, si edhe bashkitë dhe komunat dhe qarqet dhe 3publike buron nga legjislacioni në fuqi. P.sh., ligji organik i pushteƟ t vendor përcakton se si ndahen rolet dhe përgjegjësitë në shërbimet dhe infrastrukturat midis qeverisjes qendrore dhe asaj vendore. Për këtë qëllim, mjaŌ on tù referohemi neneve 10, 11, 12 dhe 13 të këƟ j ligji, ku përcaktohen funksionet e veta, të përbashkëta, të deleguara të njësive të qeverisjes vendore, dhe funksionet e qarkut. Gjithashtu, legjislacioni sektorial (p.sh., baza ligjore për mjedisin, apo komunikimin elektronik etj.) përcakton në mënyrë të veçantë se cilat janë përgjegjësitë e ministrive në infrastrukturat përkatëse. P.sh. Ligji nr. 9918, datë 19.05.2008, “Për komunikimet elektronike në Republikën e Shqipërisë”, përcakton përgjegjësinë e

KapitulliIV. PËRMIRËSIMI I INFRASTRUKTURËS DHE AKSESI NË SHËRBIME

4

183

Ministrisë për Inovacionin dhe Teknologjinë e Informacionit dhe të Kërkimit dhe të agjencive vnë varësi të saj, mbi rrjetet dhe infrastrukturat e komunikimit elektronik. Baza ligjore na ndihmon gjithashtu të kuptojmë se si ndahet përgjegjësia në dhënien e lejeve për punime për infrastrutkura. Së pari, duhet tì referohemi nenit 78 të ligjit të planifi kimit, i cili përcakton se cilat insƟ tucione e japin lejen e infrastrukturës dhe si. Sipas këƟ j neni, leja e infrastrukturës nuk jepet për infrastrukturat e të gjitha fushave që u përmendën më lart dhe që i liston pika 30 e nenit 3 të ligjit të planifi kimit. Leja e infrastrukturës jepet vetëm për fushat që përmenden më poshtë, ndërsa për infrastrukturat e tjera, jepet leje zhvillimi, ndërƟ mi, ose zhvillimi+ndërƟ mi, sipas përcakƟ meve ligjore për këto leje (nenet 71 deri në 77 të ligjit të planifi kimit dhe nenet 13 deri në 17, 19 dhe 20 të VKM-së 502):

x TransporƟ .x Energjia.x Administrimi i ujit.x Telekomunikacionet – komunikimi elektronik.x Mbrojtja e tokës.x Mbrojtja e sigurisë publike dhe kombëtare.

Leja e infrastrukturës për këto fusha jepet nga autoriteƟ kombëtar ose vendor, sipas përgjegjësisë së dhënë nga ligji. P.sh. një leje infrastrukture për një rrugë lokale jepet nga bashkia ose komuna, ndërsa për një rrugë të kategorizuar si kombëtare jepet nga Ministria e TransporƟ t. Leja e infrastrukturës jepet nga insƟ tucioni përgjegjës (kombëtar ose vendor) bazuar në instrumentet ekzistuese të planifi kimit dhe të kontrollit të zhvillimit, të cilat sipas rasƟ t, janë hartuar nga autoritetet kombëtare ose vendore. Kjo, dhe sa u tha më lart, tregon se jo vetëm bashkitë dhe komunat, por edhe minsitritë e linjës duhet të hartojnë instrumentet e tyre të planifi kimit (pavarësisht parashikimeve tranzitore të rregullores model të planifi kimit) për të dhënë lejet e infrastrukturës. Gjithashtu, ministritë përkatëse të fushave, për të cilat jepet leje infrastrukture, duhet të hartojnë rregulloret përkatëse të kontrollit të zhvillimit, që do të përdoren në procesin e dhënies së lejeve të infrastrukturave. VKM-ja 502 parashikon në Shtojcën 2 të saj, rregullat bazë të aplikimit për leje infrastrukture (disa nga rregullat/kërkesat përputhen me ato të një lejeje zhvillimi, disa të tjera janë specifi ke), por nuk përcakton kërkesa të veçanta për lloje të ndryshme infrastrukturash. Kjo ndodh sepse, sipas ligjit të planifi kimit, çdo autoritet kombëtar ka të drejtë që të përcaktojë rregulla dhe kërkesa specifi ke në rregulloret e veta të kontrollit të zhvillimit. Në rasƟ n e kërkesave që duhet të përfshihen në formaƟ n e aplikimit për leje infrastrukture, duke qenë se kriteret teknike për çdo infrastrukturë janë shumë specifi ke, ministritë përkatëse kanë detyrimin ligjor që të vendosin kërkesa specifi ke në formatet e aplikimit për infrastrukturat që ato mbulojnë. Kjo është në linjë të plotë edhe me kupƟ min e rregullores uniforme të kontrollit të zhvillimit, VKM 502 (neni 62 i ligjit të planifi kimit), e cila duhet të përmbajë rregulla bazë që synojnë të uniformizojnë rregulloret vendore dhe kombëtare të kontrollit të zhvillimit (nenet 59, 60 dhe 61 të ligjit të planifi kimit), ndërkohë që janë këto të fundit ku zbërthehen detajet prakƟ ke rast pas rasƟ .


4.2 Qëllimi i sigurimit të infrastrukturave dhe shërbimeve kundrejt zhvillimit për qëllime private

“1) Shtetasit gëzojnë në mënyrë të barabartë të drejtën për kujdes shëndetësor nga shteƟ .” (neni 55, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).“Kushdo ka të drejtë të informohet për gjendjen e mjedisit dhe për mbrojtjen e Ɵ j” (neni 56, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).“Kushdo ka të drejtë për arsimim” (neni 57, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).“ShteƟ , brenda kompetencave kushtetuese dhe mjeteve që disponon, si dhe në plotësim të nismës dhe përgjegjësisë private, synon:…. b) plotësimin e nevojave të shtetasve për strehim; ….. d) një mjedis të shëndetshëm dhe ekologjikisht të përshtatshëm për brezat e sotëm dhe të ardhshëm; ….” (neni 59, Ligji nr. 8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”).

Aksesi në ujin e pijshëm, nevoja për energji, nevoja për kujdes shëndetësor dhe për arsimim etj. janë të drejta që natyrshëm i përkasin çdo inividi. Kjo vjen si rezultat i ndërƟ mit biologjik të njeriut, por edhe për ta bërë atë një qenie sociale të barabartë mes të barabartëve në shoqëri. Mirëpo këto lloj të mirash (që njihen me emrin të mira publike dhe në fund përkthehen në infrastruktura publike) duhet të rregullohen nga shteƟ për arsye të ndryshme: janë burime të fundme, ose të pamjaŌ ueshme për gjithë individët në të gjitha brezat; janë tepër të kushtueshme ndërkohë që janë të domosdoshme edhe për ata që nuk mund tì paguajnë; janë të nevojshme për të pasur një shoqëri të zhvilluar dhe të qëndrueshme; realizohen në kushtet e ekonomisë së shkallës, përndryshe ofrimi i tyre nuk do të ishte efi çient etj.

Rezoluta18 e adoptuar nga Këshilli për të Drejtat e Njeriut 15/9 “Të drejtat e njeriut dhe aksesi i sigurt në ujin e pijshëm dhe shërbimet sanitare”, midis të tjerave shprehet se: “… 3. Afi rmon që e drejta njerëzore për ujë të pijshëm të sigurt dhe shërbime sanitare të sigurta vjen nga e drejta për standard të përshtatshëm jetese dhe lidhet me të drejtën për standardin më të lartë të shëndeƟ t fi zik dhe mendor, si dhe me të drejtën për jetën dhe dinjiteƟ n njerëzor; …. 6. Riafi rmon që shtetet kanë përgjegjësinë kryesore për të siguruar realizimin e plotë të të gjitha të drejtave të

18. Versioni origjinal në anglisht i këƟ j teksƟ është: “ResoluƟ on adopted by the Human Rights Council* 15/9 Human rights and access to safe drinking ëater and sanitaƟ on ….3. Aĸ rms that the human right to safe drinking water and sanitaƟ on is derived from the right to an adequate standard of living and inextricably related to the right to the highest aƩ ainable standard of physical and mental health, as well as the right to life and human dignity; …. 6. Reaĸ rms that States have the primary responsibility to ensure the full realizaƟ on of all human rights, and that the delegaƟ on of the delivery of safe drinking water and/or sanitaƟ on services to a third party does not exempt the State from its human rights obligaƟ ons; …. 8. Calls upon States: (a) To develop appropriate tools and mechanisms, which may encompass legislaƟ on, comprehensive plans and strategies for the sector, including fi nancial ones, to achieve progressively the full realizaƟ on of human rights obligaƟ ons related to access to safe drinking water and sanitaƟ on, including in currently unserved and underserved areas;….”.

Resoluta është adoptuar më 29 shtator 2010. Informacioni është marrë nga faqja e mëposhtme elektronike hƩ p://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/15session/resoluƟ ons.htm, në datën 19 Shtator 2011.

185

njeriut dhe delegimi i sigurimit të ujit të pijshëm dhe shërbimeve sanitare ndaj një pale të tretë nuk përjashton shteƟ n nga detyrimi i Ɵ j për të drejtat e njeriut; …. 8. U kërkon shteteve: (a) Të zhvillojnë instrumente dhe mekanizma të përshtatshme, të cilat mund të përfshijnë legjislacion, plane dhe strategji për sektorin, përfshirë ato fi nanciare, për të arritur në mënyrë progresive realizimin e plotë të detyrimit për të drejtat e njeriut në lidhje me aksesin e sigurt në ujë të pijshëm dhe shërbime sanitare, përfshirë edhe zonat që aktualisht nuk shërbehen ose shërbehen në mënyrë të pamjaŌ ueshme;….” (29 shtator 2010).

Duke u rregulluar nga shteƟ dhe në favor të të gjithë shoqërisë, duket se individi e humbet lidhjen e drejtpërdrejtë të përgjegjësisë së Ɵ j për këto të mira publike. Pra, të gjithë kemi nevojë për rrugë, por nëse jetojmë në një zonë urbane ne nuk i ndërtojmë vetë rrugët; ato i ndërton dhe i ka në pronësi bashkia. Të gjithë kemi nevojë për ujë të pijshëm, por sistemin e furnizimit e ndërton bashkia dhe kur ne ndërtojmë shtëpi, e marrim të gatshme lidhjen me sistemin. Sigurisht, ne paguajmë taksa dhe tarifa që shkojnë për ndërƟ min dhe mirëmbajtjen e këtyre sistemeve (rrjet, instalime dhe struktura) infrastrukturore (pra, përgjegjësia jonë për infrastrukturat është e drejtpërdrejtë), mirëpo si rezultat i sistemit (llojet e taksave dhe mënyra si mblidhen dhe përdoren) dhe i mos pasjes së një transparence të vazhdueshme mbi mënyrën se si harxhohet çdo qindarkë, na bën të mos e kuptojmë se edhe infrastrukturat janë të barabarta me banesën, të cilën e kemi vetë në pronësi. DiskuƟ me të Ɵ lla janë themelore për të drejtat e individëve dhe të shoqërisë, dhe pavarësisht se kush e ka të regjistruar pasurinë në regjistrat e ZRPP-së (shteƟ apo individi), në çdo rast të mirat publike dhe private na shërbejnë neve si qytetarë. Por, kur një e mirë (p.sh. uji i pijshëm) duhet tì sigurohet në mënyrë të barabartë çdo individi dhe është e drejtë themelore dhe jetësore e Ɵ j, atëherë ajo rregullohet ne nivel shoqëror (pra nga insƟ tucionet publike), duke garantuar që çdo individ të trajtohet në mënyrë të barabartë. Pikërisht mbi këtë bazë, hartohen disa nga kufi zimet e të drejtës së pronësisë dhe të drejtave të tjera që lidhen me të.

“Sendet mund të shpronësohen vetëm për interesa publike të njohur me ligj dhe vetëm kundrejt një shpërblimi të drejtë. Ato kalojnë në pronësi të shteƟ t, ose të enteve të tjera publike, në favor të të cilave është bërë shpronësimi” (neni 190, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).“1. Personat fi zikë dhe juridikë privatë kanë të drejtën për respekƟ min e pasurive të tyre në pronësi. Shpronësimi i pasurive pronë private bëhet vetëm për interes publik, në kushtet kur interesi publik mbizotëron kundrejt interesave private të pronarëve të tyre, në përputhje me kushtet e parashikuara nga ligji dhe parimet e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare.2. E drejta e shpronësimit dhe e marrjes në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private ushtrohet për një interes publik që nuk mund të realizohet ose të mbrohet në mënyrë tjetër, veçse për shkaqe dhe në respekƟ m të procedurave të përcaktuara shprehimisht në këtë ligj, në atë masë sa është e domosdoshme për realizimin e qëllimit të shpronësimit dhe në çdo rast kundrejt një shpërblimi të drejtë.” (neni 2, Ligji nr. 8561, datë 22.12.1999, “Për Shpronësimet dhe Marrjen në përdorim të përkohshëm të Pasurisë pronë private për Interes publik”).


Për të siguruar infrastrukturat dhe shërbimet publike, shteƟ (në të dyja nvelet e qeverisjes) harton plane, ka krijuar një sistem taksash (sidomos vendore) që shërbejnë për të mbuluar ofrimin e shërbimeve dhe ndërƟ min e infrastrukturave, ndërton në prona publike, ndërton në prona private, duke shpronësuar për qëllime publike, përdor servituƟ n publik, merr pasuri në përdorim të përkohshëm etj. Këto janë mënyrat bazë të sigurimit dhe fi nancimit të infrastrukturave, por jo gjithmonë mund të konsiderohen si mënyrat më efi çiente apo lehtësisht të zbatueshme. P.sh., ndërƟ mi i një rruge mund të kërkojë shpronësime të konsiderueshme – numër i madh pronash dhe sipërfaqe të mëdha. Procesi administraƟ v për këtë qëllim do të zgjatë së tepërmi. Gjithashtu, mund të jetë shumë i shtrenjtë (edhe pse shpronësimi nuk kryhet me vlerën e tregut), sepse ka shumë sipërfaqe për shpronësim – bashkia/komuna ose autoriteƟ kombëtar mund të ketë vëshƟ rësi në sigurimin e fondeve për shpronësim. Mund të ndodhë gjithashtu që rruga nuk ndërtohet për vite me radhë, edhe pse është një nevojë e domosdoshme, sepse nuk sigurohen fondet për të mbuluar edhe shpronësimin edhe ndërƟ min e saj. Pra, në kushte të Ɵ lla, ka nevojë të krijohen instrumente të reja fi nanciare.

“Në funksion të interesit publik, shpronësimi mund të bëhet për këto shkaqe:a) Për realizimin e detyrimeve të shteƟ t që rrjedhin nga traktatet dhe konventat ndërkombëtare shumëpalëshe.b) Për realizimin e programeve, të projekteve dhe invesƟ meve, të parashikuara në marrëveshje ndërkombëtare me shtrirje në territorin e disa shteteve, ku shteƟ ynë është palë.c) Për realizimin e projekteve dhe të invesƟ meve, që paraqesin interes ose shtrirje territoriale kombëtare ose vendore në fushën e transporteve të çdo lloji, të energjeƟ kës, të telekomunikacionit, të veprave ujore të çdo lloji, në shërbim dhe interes të publikut.ç) Për realizimin e projekteve dhe investimeve kombëtare ose vendore, në funksion të ruajtjes së mjedisit, të shëndetit, kulturës dhe arsimit publik, si dhe të infrastrukturës, në shërbim dhe interes të publikut.d) Për realizimin e programeve dhe invesƟ meve në fushën e mbrojtjes kombëtare.dh) Për mbrojtjen e monumenteve dhe objekteve të paluajtshme të karakterit arkeologjik, historik, kulturor e shkencor, kur këto qëllime, për vetë natyrën e këtyre objekteve, nuk mund të realizohen nga pronari privat për shkak të pamundësisë objekƟ ve apo të qëndrimit subjekƟ v të Ɵ j, me pasojë rrezikimin real të mosrealizimit, dëmƟ mit ose të pengimit të funksionimit të tyre.e) Për mbrojtjen e objekteve të luajtshme me vlerë historike, arkeologjike, kulturore ose shkencore në rastet kur, edhe me realizimin e detyrimeve të organeve kompetente sipas ligjit, këto objekte rrezikohen të dëmtohen ose të zhduken.ë) Për rastet kur objekte të luajtshme e të paluajtshme, për shkaqe objektive ose forcë madhore, krijojnë rrezik të përhershëm për sigurinë dhe shëndetin publik, në atë shkallë që me gjithë ndihmën e shtetit, këto rreziqe nuk mund të parandalohen nga pronari i tyre.” (neni 8, Ligji nr. 8561, datë 22.12.1999, “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private për interes publik”).

187

Ka edhe arsye të tjera pse ju (bashki/komuna) duhet të shikoni mundësinë e përdorimit të instrumenteve të reja fi nanciare (instrumentet listohen në seksionin 4.3). Le të kujtojmë se çfarë thuhet që në hyrje të këƟ j manuali – nevoja për të kaluar nga zhvillimi në nivel parcele në zhvillimin në nivel zone.

Sipas Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut, “Të gjitha qeniet njerëzore kanë lindur të lira dhe të barabarta për sa i përket të drejtave dhe dinjiteƟ t … (neni 1); Të gjithë janë të barabartë para ligjit dhe kanë të drejtë, pa asnjë formë diskriminimi, për mbrojtje të barabartë nga ligji…. (neni 7); Secili ka të drejtë të ketë pronë, i vetëm dhe me të tjerë. (neni 17 pika 1); Secili ka të drejtën për akses të barabartë në shërbimet publike në vendin e Ɵ j (neni 21, pika 2)19. (Deklarata është miratuar nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara më 10 dhjetor 1948).

Çdokush mund të ndërtojë në parcelën e vetë. Mirëpo, sikurse parashikohet edhe në nenin 272 të Kodit Civil, çdo pronar duhet të respektojë distancat nga fqinjët dhe të kujdeset që zhvillimi në pronën e Ɵ j të mos prekë të drejtat e fqinjëve për të zhvilluar në pronat e tyre. Në momenƟ n që një pronar i një parcele p.sh., 1 ha, e zhvillon atë me ndërƟ me të larta banimi dhe parashikon që hapësira e gjelbër (si shërbim publik) të ndërtohet në parcelën e fqinjit, atëherë ai ka shkelur të drejtën e pronarit tjetër për të zhvilluar. Në Shqipëri kjo ka ndodhur rëndom përmes miraƟ mit të planeve dhe studimeve pjesore ku një zhvillues/pronar parashikonte zhvillimin e zonës pa marrë në konsideratë pronat fqinje, duke marrë vendime për këto prona dhe duke cenuar shumë nga parametrat për distancat dhe treguesit e zhvillimit. Në përgjithësi, ky lloj zhvillimi në bazë parcele ka pasur ndikimin e Ɵ j negaƟ v mbi infrastrukturat publike, pra mbi të mirat publike. Kjo formë zhvillimi është një nga arsyet pse infrastrukturat janë shpesh të mangëta dhe shërbimet nuk janë cilësore në zonat urbane. Pra, mungesa e përgjegjësisë sociale ndaj pronës ka bërë që të “eliminohen” infrastrukturat. Që bashkia, në përputhje me të gjitha normat ligjore, tù sigurojë infrastruktura këtyre banorëve duhet të hyjë në procese të gjata dhe të shtrenjta shpronësimi. Kjo Ɵ ngëllon jo e drejtë sepse:x E drejta për të zhvilluar jepet nga bashkia dhe si rezultat nuk ka kupƟ m që edhe kostot

për infrastrukturat të përballohen 100% nga bashkia, sidomos në rasƟ n kur këto kosto krijohen nga një zhvillim jo i drejtë.

x Për sa kohë që zhvillimi është vetëm individual dhe për përfi Ɵ m vetëm personal, atëherë kostot për infrastrukturat (që janë në shërbim vetëm të zhvillimit) nuk ka pse të mbulohen nga shoqëria (pra taksat në bashki/komunë).

I gjithë diskuƟ mi i mësipërm shërben për të kuptuar se kostoja e infrastrukturës duhet të lidhet sa më tepër me zhvillimin dhe të shpërndahet, ose përballohet nga palët në përpjesëƟ m të drejtë me përfi Ɵ min nga zhvillimi. Për këtë qëllim janë krijuar dhe shërbejnë taksat dhe tarifat që ne njohim deri më sot (p.sh., taksa e ndikimit në infrastrukturë, tarifa e shërbimit të pastrimit, taksa e ndërtesës etj.). Gjithsesi, ekzistojnë edhe instrumente të tjera dhe më në detaj këto shpjegohen në seksionin 4.3.

19. TeksƟ origjinal në anglisht është: All human beings are born free and equal in dignity and rights… (arƟ cle 1); All are equal before the law and are enƟ tled without any discriminaƟ on to equal protecƟ on of the law….(arƟ cle 7); Everyone has the right to own property alone as well as in associaƟ on with others. (arƟ cle 17/1); Everyone has the right of equal access to public service in his country. (arƟ cle 21/2). TeksƟ është marrë nga “Universal DeclaraƟ on of Human Rights”, hƩ p://www.un.org/en/documents/udhr/, datë 19 shtator 2011.


4.3 Si të mbulojmë kostot e infrastrukturave përmes manaxhimit të zhvillimit të tokës

Financimi i zhvillimit trajtohet në nenet 34, 35 dhe 36 të VKM-së 502. Gjithashtu, nenet 30 dhe 31 të VKM-së 502, të cilat fl asin për strukturën, formaƟ n dhe zbaƟ min e PDV-së, japin përcakƟ me të rëndësishme për sa i përket fi nancimit të zhvillimit. Zhvillimi ka natyrë dhe efekt privat dhe publik. Pjesa private e zhvillimit fi nancohet nga zhvilluesi dhe/ose pronarët, pra nga individët me burime private. Ajo që ne na intereson është se si të mbulojmë në mënyrë sa më efi çiente zhvillimin publik, ose me efekt publik ose të bërë për qëllime publike. Instrumentet fi nanciare për të realizuar këtë lloj zhvillimi përcaktohen në pikën 4 të nenit 34 të VKM-së 502 dhe janë:

x Instrumentet ekzistuese në legjislacion si taksat, tarifat, shpronësimi për qëllime publike, servituƟ publik etj.

x Transferimi i së drejtës për zhvillim (nga pozicioni i marrësit/blerësit dhe në rastet kur kemi rishpërndarje të intensiteƟ t të ndërƟ mit apo riorganizim parcelash brenda një zone).

x IntensiteƟ i ndërƟ mit me kushte.x KontribuƟ në zhvillim (i përmendur në PDV, dhe i ngjashëm ose i njëjtë në natyrë me

rishpërndarjen e intensiteƟ t të ndërƟ mit brenda një zone apo zhvillimin me riorganizim parcelash).

IntensiteƟ me kushte dhe zhvillimi me rorganizim parcele janë trajtuar në pyetjet 31 dhe 32 më poshtë. Ndërkohë, ia vlen të shpjegohet koncepƟ i kontribuƟ t në zhvillim, i cili përfshihet në një tërësi instrumentesh. P.sh., intensiteƟ me kushte është një lloj kontribuƟ në zhvillim; taksa e ndikimit në infrastrukturë është kontribut në zhvillim. Gjithashtu, në një proces zhvillimi me riorganizim parcele, kontribuƟ në zhvillim mund të marrë forma të ndryshme. Gjithsesi në parim, kontribuƟ në zhvillim realizohet nga palët që marrin pjesë në një proces zhvillimi (pra edhe pronarët/zhvilluesit edhe autoriteƟ publik), ku secila palë futet me një vlerë të caktuar “aksionesh”, me të cilat mbulon një pjesë të caktuar të kostove të zhvillimit dhe mbi bazën e të cilave merr pjesën përkatëse të fi Ɵ mit. Kjo shpërndarje e kostove dhe përfi Ɵ meve mes palëve bëhet në mënyrë të drejtë dhe secila palë përfi ton në përpjesëƟ m të drejtë me vlerën e “aksioneve” të futura në procesin e zhvillimit. “Aksionet” në proces mund të jenë: sipërfaqe toke në pronësi; sipërfaqe ndërƟ mi në pronësi; të drejta për zhvillim (intensitet ndërƟ mi) sipas instrumenƟ t të planifi kimit në fuqi; burime njërëzore; dhe vlerë monetare. P.sh., në përgjithësi, zhvilluesit ofrojnë vlerë monetare, projekƟ n dhe burime njerëzore në një proces zhvillimi. Ndërkohë pronarët zakonisht ofrojnë tokë, sipërfaqe ndërƟ mi dhe të drejta zhvillimi. Sigurisht, këto raste nuk janë “bardhë e zi” dhe ka raste që vetë pronari mund të jetë edhe zhvillues dhe anasjellas.

Kostot që lindin në një proces zhvillimi përfshijnë invesƟ met e secilës palë, pra: toka, ndërƟ mi që prishet, taksat dhe tarifat që paguhen në proces, vlera e ndërƟ mit të ri etj. Një nga kostot që lind është gjithashtu krijimi i hapësirës për infrastruktura dhe vlera e ndërƟ mit të saj (invesƟ mi në infrastruktura). Zakonisht, pronarët dhe zhvilluesit janë mësuar

189

të negociojnë për të ndarë kosto dhe përfi Ɵ me në atë pjesë të zhvillimit që ka të bëjë me tokën dhe ndërtesën. Ndërkohë, kur bëhët ł alë për infrastruktura dhe shërbime, pronarët dhe zhvilluesit preferojnë të mos marrin asnjë kosto përsipër – pra kontribut në zhvillim, me preteksƟ n se infrastruktura është pjesë e shërbimeve publike dhe si e Ɵ llë mbulohet nga bashkia/komuna. Gjithashtu, kjo ide përforcohet edhe me fakƟ n që ndërtuesit paguajnë taksën e ndikimit në infrastrukturë dhe në këtë mënyrë binden se e kanë shlyer marrjen e së drejtës për të zhvilluar. Një dukuri që vihet re rëndom në zhvillimet e reja në Shqipëri, është mungesa e invesƟ mit edhe në atë infrastrukturë bazike që lidhet drejtpërdrejt me zhvillimin – p.sh., sheshi rrethues i një pallaƟ . Në këtë rast, sheshi është brenda parcelës ndërƟ more, është pjesë e projekƟ t dhe duhet të realizohet nga zhvilluesi. Por, për të ulur kostot dhe nën suazën e hapësirës së hapur për përdorim publik (pra, nga të gjithë banorët), ky invesƟ m nuk kryhet. Banorët e ndërtesës së re mund të ankohen ose jo për këtë mungesë invesƟ mi, në varësi të fakƟ t nëse janë ose jo në dijeni të të drejtave të tyre në lidhje me zhvillimin urban dhe të fakƟ t se sa e njohin kontratën mbi të cilën është bazuar ndërƟ mi i ri.

Në fakt, ka shumë kosto infrastrukture që në një zhvillim duhet të ndahen mes zhvilluesit dhe pronarëve të tokave, para se të përcaktohet pjesa që i mbetet bashkisë:

x Çdo infrastrukturë dhe hapësirë publike që ndërtohet brenda parcelës së ndërtueshme (hapësira për të cilën është marrë leja e zhvillimit dhe me përkufi zim nga gërma e, pika 1, neni 3 i VKM-së 502), për sa kohë që ajo i shërben vetëm zhvillimit në ł alë, duhet të mbulohet tërësisht nga zhvilluesi dhe pronarët e tokës.

x Në rast se në këtë parcelë të ndërtueshme, autoriteƟ publik dëshiron të ndërtojë një infrastrukturë publike (p.sh., shkollë) që i shërben tërë qyteƟ t, atëherë invesƟ mi për shkollën mbulohet nga autoriteƟ publik ose në programin e intensiteƟ t me kushte, ndërsa kompensimi për parcelën private që vihet në dispozicion për shkollën bëhet në tre mënyra: 1) shpronësim (kosto mund të jetë shumë e lartë dhe mund të ketë pakënaqësi nga pronari sepse mund të përfi tojë më pak sesa pronarët e tjerë që përfshihen në riorganizim parcele); 2) përfshirje e pronarit/zhvilluesit në program intensiteƟ me kushte; 3) përfshirje në skemën e procesit të zhvillimit me riorganizim parcele. Secila mënyrë është më e përshtatshme nga këto të tria, vendoset pas llogarive dhe studimit të mundshmërisë që shoqëron projekƟ n për gjithë parcelën e ndërtueshme.

x Infrastrukturat dhe shërbimet publike që nuk ndodhen brenda një parcele të ndërtueshme, por janë parashikuar të krijohen nga PDV-ja për një nënnjësi strukturore, mbulohen (kosto toke dhe ndërƟ mi) në mënyra të ndryshme: 1) taksa e ndikimit në infrastrukturë; 2) një taksë e përkohshme kontribuƟ në zhvillim; 3) përfshirje në programin e intensiteƟ t me kushte; 4) përfshirje në procesin e zhvillimit me riorganizim parcele (dhe sipas rasƟ t edhe rishpërndarje intensiteƟ ndërƟ mi brenda nënnjësisë strukturore); 5) shpronësim.

Pyetja që do tì lindë çdo pronari ose zhvilluesi është: pse duhet të kontribuoj në zhvillim në rastet kur nga kontribuƟ im përfi ton jo vetëm zhvillimi, por qyteƟ ose një pjesë e Ɵ j? Në fakt, kontribuƟ që duhet të japin pronarët dhe/ose zhvilluesit lidhet me sa më poshtë:


1. Taksa e ndikimit në infrastrukturë shërben për të paguar të drejtën e zhvillimit të ri për tù lidhur me infrastrukturën ekzistuese, mirëpo nuk mbulon ndikimin që zhvillimi i ri ka në infrastrukturën kryesore, p.sh. në tubacionin kryesor të ujësjellësit që furnizon qyteƟ n nga impianƟ i trajƟ mit të ujit, apo në kolektorin kryesor të derdhjes së ujërave të zeza etj.

2. Taksa e ndërtesës në zona urbane është tejet e ulët (nuk pasqyron vlerën e ndërtesës), nuk mblidhet rregullisht kudo, dhe nuk ekziston taksa e tokës urbane (e bazuar në vlerën e tokës) që do të shërbente si një burim i konsiderueshëm të ardhurash për invesƟ me publike dhe që në fakt pasqyron ndikimin që një zhvillim ka në infrastruktura dhe shërbime në një qytet.

3. Taksa e tokës bujqësore thuajse nuk mblidhet, dhe si rezultat çmimi i tokës bujqësore rritet në mënyrë fi kƟ ve (spekulaƟ ve) nga pronarët dhe toka mbetet djerrë, deri sa një blerës/zhvillues ta blejë tokën dhe për shkak të çmimit të lartë të saj, të mos investojë në infrastrukturat që lidhen me zhvillimin.

4. Kur ju si pronar merrni nga plani i përgjithshëm vendor të drejta zhvillimi, pra mundësinë për të ndërtuar me intensitet më të lartë ndërƟ mi, nuk paguani për këtë të drejtë. Kjo ndodh sepse nuk kemi taksë të tokës urbane që indirekt është pagesë për të drejtat për të zhvilluar. Nga ana tjetër, edhe taksa e ndikimit në infrastrukturë paguan një pjesë të ndikimit tuaj në infrastrukturë, por nuk paguan të drejtën tuaj për të ndërtuar dhe për më tepër (në rastet kur PPV-ja e rrit intensiteƟ n e ndërƟ mit) për përfi Ɵ min që do të merrni sepse vlera e tokës do të rritet, si rezultat i intensiteƟ t më të lartë të ndërƟ mit/ zonimit që bën PPV-ja.

Kujdes! Në nenin 30 të VKM-së 502, në pikën 2 të Ɵ j, duhet të konsideroni më kujdes gërmat d, dh, e, gj dhe i; ndërsa në nenin 31 të VKM-së 502, pikat 4 dhe 6 janë shumë të rëndësishme dhe përcaktuese në modelin tuaj të zhvillimit.

P.31 Çfarë është dhe si realizohet një program i IntensiteƟ t me Kushte? 20

Programi i intensiteƟ t me kushte është një formë kontribuƟ në zhvillim dhe përcaktohet në nenin 36 të VKM-së 502. Në parim, që një zhvillues të ketë mundësi të përfi tojë më shumë intensitet ndërƟ mi sesa realisht mund të marrë përmes një procedure ruƟ në aplikimi për leje zhvillimi, ai duhet të plotësojë disa kushte ndaj bashkisë/komunës. Zakonisht këto kushte janë: ndërƟ m/përmirësim i një infrastrukture publike (cilado infrastrukturë që përmendet në pikën 30 të nenit 3 të ligjit të planifi kimit); pagesë e drejtpërdrejtë me vlerë monetare; ose ofrim banesash për strehim social. Cilido qoŌ ë rasƟ , zhvilluesi paguan për të blerë më tepër të drejta zhvillimi (më shumë intensitet, pra më shumë sipërfaqe ndërƟ mi) nga bashkia/komuna. Sigurisht, programi i intensiteƟ t me kushte është i suksesshëm kur sigurohet që zhvilluesi do të ketë fi Ɵ m pasi të këtë paguar për intensiteƟ n që blen (për të cilin plotëson kushtet).

20. Në literaturë dhe në praktikën botërore njihet me termin “selling of development rights”, ose “density bonus”, ose “bonus FAR” etj.

191

Sipas nenit 36 të VKM-së 502, programi ndërmerret gjatë harƟ mit të PPV-së sepse edhe miratohet së bashku me PPV-në. Programi zbatohet vetëm në nënnjësitë strukturore të kategorisë bazë banim, dhe vetëm në nivel nënnjësie strutkurore. PPV-ja paracakton (bazuar në një studim paraprak) se në cilat zona zbatohet programi. Më pas përgaƟ tet një hartë nënnjësish strukturore ku me një ngjyrë të veçantë tregohen nënnjësitë që janë subjekt i programit. Përcaktohet intensiteƟ i ardhshëm i ndërƟ mit (I) për këto nënnjësi, p.sh., I=3. Pastaj, veç kësaj vlere, në hartë vendoset vlera prej 75% e I=3, d.m.th. I=2.25 si një vlerë nga e cila zhvilluesi përfi ton pa kushte. Po në këtë hartë, në zonën përkatëse, vendoset edhe vlera maksimale I=25% të I=3, d.m.th. I=0.75, që është intensiteƟ nga i cili zhvilluesit përfi tojnë vetëm nëse plotësojnë kushtet (paguajnë për të). Bashkia/komuna vendos nëse do të japë me kushte I = ose < se 25% e I=3.

Ilustrimi në fi gurën 45 i përket një rasƟ të zhvillimit me mbushje, për të cilin është përgaƟ tur një draŌ -plan për një zonë të Tiranës, për qëllime të manualit. Në rasƟ n e zhvillimit me mbushje, ne kemi rritje të dendësisë së një zonë urbane, ose së paku ruajtje të dendësisë së lartë që ajo mund të ketë në momenƟ n e rizhvillimit. Në këto raste një bashki/komunë mund të përdorë programin e intensiteƟ t me kushte. Në fi gurën 45, për të përfi tuar nga IntensiteƟ shtesë (i paraqitur me dy katet shtesë me ngjyrë të verdhë), zhvilluesi duhet të ndërtojë hapësirën e gjelbër publike midis strukturave në zonë.

Figura 45. Ilustrim i përfitimit të intensitetit me kusht

Hap

ësira

pub

like

si k

usht

pë

r dy

kate

sht

esë


P.32 Çfarë është dhe si realizohet një proces zhvillimi me riorganizim parcele?

Ju mund të ndani tokën për qëllime zhvillimi dhe mund të bëni bashkim parcelash për qëllime zhvillimi. Në të dyja proceset ekzistojnë kosto dhe përfi Ɵ me, që duhet të ndahen drejt mes palëve. Nëse i kryeni të dyja këto procese në një nënnjësi strukturore në një PDV, atëherë jeni duke zhvilluar përmes procesit të riorganizimit të parcelave21.

Në realizimin e procesit të zhvillimit me riorganizim parcelash zbatohen të gjitha përcakƟ met e neneve të VKM-së 502 që kanë të bëjnë me PDV-në, transferimin e së drejtës për zhvillim, intensiteƟ n me kushte, nëndarjen dhe bashkimin e parcelave, fi nancimin e zhvillimit, sipas nivelit të përfshirjes së elementeve të këtyre çështjeve në një proces të dhënë. Figura 46 dhe shembulli në vijim janë një paraqitje e detajuar e hapave dhe karakterisƟ kave të procesit të zhvillimit me riorganizim parcele.

Shembulli që vijon është një rast hipoteƟ k. Zona që është marrë në studim ndodhet në Tiranë, në Babrru dhe është një zonë me origjinë informale të zhvillimit. Duke qenë se ndodhet në kufi të aksit kryesor verilindor të Tiranës, është supozuar sikur PPV-ja e Tiranës do të parashikojë rritje të intensiteƟ t të ndërƟ mit në zonë dhe rizhvillim të saj. Aktualisht, zona përmban vetëm banim në ndërtesa individuale – Ɵ p vilë, me parcela relaƟ visht të vogla dhe rrugë pa trotuare, të cilat u shërbejnë banesave thjesht për akses. Këto rrugë janë e vetmja hapësirë publike e zonës. Është supozuar sikur PPV-ja e Tiranës, parashikon që zona të mbetet kryesisht për banim, por në ndërtesa shumëfamiljare shumëkatëshe, të cilat kanë shërbime në katet e para. Gjithashtu në zonë shtohen hapësirat dhe shërbimet publike, si: rrugët, sheshet, hapësirat rekreaƟ ve, një ndërtesë për shërbime sociale dhe një kopsht/çerdhe.

Përcakto zonën për zhvillim me riorganizim parcelash

Elemino kufi jtë e pronave në zonë

Llogarit aksionet e çdo pronari në zhvillim sipas

pronës

Hapi

Merr dhe mirato nismën për PDV tek Kryetari i bashkisë/

komunës

Grumbullo informacionin teknik, analizo, përgaƟ t

draŌ in e projekƟ t

Llogarit aksionet e çdo pronari sipas të drejtës për

zhvillim nga PPV

Llogarit vlerën e fi Ɵ mit nga rizhvillimi

Mirato PDV

Përditëso hartën e pronave dhe listo të gjithë pronarët

Llogarit vlerën aktuale të tokës dhe ndërtesave

Zbrit sipërfaqen e nevojshme për infrastrukturat

Rialoko parcela ose vlerë monetare për çdo pronar

Zbato PDV për infrastrukturat

Regjistro pronat e reja në ZRPP

1.1

1.2

1.3

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

3.1

3.2

4.1

4.2

4.3

HA

PI 1

: Për

gaƟ t

ja e

zon

ës p

ër p

roce

sin

e zh

villi

mit

me

rior

gani

zim

par

cela

shH

API

2: P

ërgaƟ t

ja e

draŌ

pro

jekƟ

t d

he ll

ogar

itja

e ak

sion

eve

HA

PI 3

: Rio

rgan

izim

i dh

e ka

pja

e vl

erës

HA

PI i

4: M

iraƟ m

i dhe

Zba

Ɵ mi

21. Ky instrument njihet me emrin land readjustment ose land consolidaƟ on etj. dhe është një instrument shumë popullor për zhvillimin e tokës. Përfshin një sërë instrumentesh të tjera njëkohësisht në një PDV.

193

Kjo është zonë për PDV e përcaktuar nga PPV

Procedura e parashikuar në VKM 502

Përdor hartën kadastrale nga ZRPP, por verifi ko në

terren

Zonë për rizhvillim, rritje intensiteƟ , përdorimi mbetet banim

Venndodhja e zonës, argumenƟ për PDV, plani i veprimeve për harƟ m & miraƟ m

Përdor instrumenƟ n e Pezullimit të zhvillimit në zonë

NjoŌ o në ZRPP se ka nisur një proces zhvillimi me riorganizim parcelash

Veç punës teknike, organizo proces konsulƟ mi me palët

Referoju agjencive të pasurive të paluajtshme. Mbaj shënim edhe vlerën sipas hartës së çmimeve

Standardi në rishpërndarjen e prones mund të jetë vlera relaƟ ve ose

sipërfaqja relaƟ ve e pronës

Përdor vlerën e tregut. Negociatë mes pronarëve, zhvilluesve dhe bashkisë/

komunës

Në gjendjen ekzistuese zona mund të ketë prona publike. Pra, bashkia/

komuna është një ndër pronarët

Merr në konsideratë përdorimet e reja dhe pajisjen me infrastrukturë.

Krahaso me zona të ngjashme.

Nëse ka fi Ɵ m (të lartë) pas rialokimit, merret & nëse ka humbje, kompensohet.

Konsidero dhe të drejtat e zhvillimit në fi Ɵ m, ose kontribuohet në infrastrukturë

Si pjesë e dokumenteve duhet të jetë një hartë që tregon kufi jtë e rinj të

pronave.

Nëse kontribuƟ për infrastrukturat është dhënë gjatë rikompensimit,

atëherë ajo ndërtohet nga bashkia/komuna

Çdo pronë paraqitet saktë në hartë me emrin e pronarit/pronarëve, ndarjet e pronësisë, përmasat, lloji aktual i zhvillimit, ka vetëm

tokë apo edhe ndërtesë

E gjithë zona konsiderohet teknikisht si një parcelë e vetme

Të dhëna për infrastrukturat, një pyetsor për banorët, analiza territori, ideja e rizhvillimit

të zonës

Vlera e tregut Lekë/ha dhe/ose Lekë/m² ndërƟ m. Kujdes nëse varion brenda zonës

1) % e sipërfaqes së tokës dhe të ndërƟ mit që ka çdo pronar ndaj totalit; 2) vlera e çdo

prone & % ndaj totalit

Llogarit mbi bazën e fi Ɵ mit nga (I) që mund të përfi tojë çdo pronar dhe ndryshimi i

përdorimit të tokës

Nga draŌ i i propozuar për rizhvillim evidentohet sipërfaqja për rrugë dhe

hapësira të tjera publike

Llogarit mbi vlerën e tregut. Në këtë hap llogarit totalin dhe për çdo pronar pa

zbritur infrastrukturat

Rialokimi pasi jane hequr sipërfaqet publike. Mundësisht tokëdhe/ose ndërƟ m në të njëjƟ n vend, ose para. Minimalisht

barazohet vlera para zhvillimit

Dokumentet dhe procesi sipas VKM 502

NdërƟ mi i infrastrukturave publike dhe atyre private që janë kusht për regjistrimin

e parcelës së re në ZRPP

Harta e re e pronave që u miratua me PDV në këshill vendor dorëzohet në ZRPP

me materialin ligjor të nevojshëm

Në përputhje me kërkesat e strukturës së PDV sipas

VKM 502

E drejta për zhvillim vjen nga PPV dhe është (I) dhe

përdorimi i propozuar i tokës

Deklarata e pronarëve të të paktën 2/3 të sipërfaqes,

miraƟ mi nga kryetari dhe nga këshilli, hidh në Regjistër.

Zbato sipas rasƟ t të parashikuar ne VKM 502

Zbato sipas ligjit të ZRPP dhe VKM 502

Detyrimi ligjor KarakterisƟ ka të formës ose procesit Sugjerime të përdorshme sipas rasƟ t

Figura 46. Procesi i zhvillimit me riorganizim parcele


Figura 47. Mënyra dhe disa raste për bashkimin e parcelave për qëllime zhvillimi në përputhje me VKM 502

1. Pozicionimi i parcelës për nëndarje për qëllime zhvillimi në lidhje me qyteƟ n e Fierit.

2 dhe 3. Sistemi i perimetrimit të zonës me rrugë sipas kategorive të caktuara në PPV. Parcela në gjendjen ekistuese, siperfaqe =27,684 ha

Burimi i ortofotos: hƩ p://map.albinfo.al/

1

2 3

195

4. Parcela për nënndarje e sistemuar në perimetër përmes zgjerimit të rrugës.

5. Nënndarje me parcelë minimale 500 m2.

6, 7 dhe 8. Nënndarje me parcelë minimale jo më pak se 1,000 m2;

9 dhe 10. Nënndarje me parcelë minimale jo më pak se 1,500 m2.

4 5 6

7 8 9

10


Për lehtësi të leximit të shembullit, do të përdoren shkurƟ met e mëposhtme:

P ParcelëSp Sipërfaqe e parcelësSz Sipërfaqja e përgjithshme e zonësSr Sipërfaqja e rrugëveSpu Sipërfaqja ku shtrihen shërbimet publike n Ndërtesa Sgj Sipërfaqja e gjurmës së strukturës në parcelën e ndërtueshmeSn Sipërfaqja e ndërtimitI Intensiteti i ndërtimitIekz Intensiteti ekzistues i ndërtimit në zonë

ekz Ekzistuese L Lartësia e strukturësKsht Koefi cienti i shfrytëzimit të tokës për ndërtimKshr Koefi cienti i shfrytëzimit të tokës për rrugëKshp Koefi cienti i shfrytëzimit të tokës për ndërtimNPV Vlera aktuale neto (Net Present Value)

Nëse i referohemi fi gurës 46, atëherë supozojmë të realizuar “Hapin I” dhe në “Hapin II” kryejmë veprimet 2.1 dhe 2.2. Aspektet më kryesore të hapit të parë dhe të veprimeve 2.1 dhe 2.2 janë detajuar më poshtë. Gjithsesi, vlen të theksojmë, se deri në këtë fazë, aspekƟ që ndryshon nga prakƟ ka e deritanishme e zhvillimit, është fakƟ se e gjithë zona e marrë për studim i nënshtrohet në mënyrë të njëjtë procesit të riorganizimit. Ndryshimi nga studimet urbanisƟ ke pjesore qëndron që në këto të fundit, studiohej një zonë e ngjashme si zona jonë, por realisht sipërfaqja që do të konsiderohej për riorganizim dhe zbaƟ m të projekƟ t ishte shumë më e vogël se sipërfaqja e zonës. Pra, pjesa tjetër e studimit ishte hipoteƟ ke dhe e padiskutuar me pronarët që prekeshin. Në rasƟ n tonë, e gjithë zona do të konsiderohet sikur e tëra të shkonte njëherësh për zbaƟ m (edhe pse realisht vetë PDV-ja do të parashikonte fazim të zbaƟ mit).

Hapi I dhe veprimet 2.1 dhe 2.2 të Hapit II

Fillimisht, për të treguar ndryshimin që ndodh në zonë, do të paraqesim treguesit e zhvillimit, si edhe do të përshkruajmë shkurƟ misht ndërhyrjen. Për sa i përket ndërhyrjes, duhet pasur parasysh se është rast hipoteƟ k dhe si i Ɵ llë, theksi është vendosur tek funksionet, akƟ vitetet dhe mënyra se si këto gjejnë vendosje në zonë, kur kemi rizhvillim dhe rritje intensiteƟ . Gjithashtu, disa zgjidhje nga pikëpamja e dizajnit, janë bërë në mënyrë të qëllimshme, për të treguar se si mund të gjendet në parim zgjidhja volumore e një strukture, kur distancat krijojnë vëshƟ rësi në arritjen e intensiteteve të larta të ndërƟ mit. Nëse ky plan do të punohej për një rast real dhe do të kthehej në PDV për zbaƟ m, atëherë volumet e ndërtesave do tì nënshtroheshin projekƟ mit arkitektonik që do të shoqëronte projektet për leje zhvillimi.

197

KonkreƟ sht:

I = Sn/Sp; Ksht = Sgj/Sp; Kshr = Sr/Sz; Kshp = Spu/Sz

Sipas nenit 44, pika 6 të VKM-së 502, shuma e përqindjes që zënë parcelat e ndërtueshme në një zone, me Kshr dhe Kshp, është e barabartë me 1. Ose Sp + Sr + Spu = Sz.

Në mungesë të hartës kadastrale, është dixhitalizuar zona dhe janë konsideruar si parcela ato që shihen me sy të lirë në foton ajrore. Si rezultat dalin 116 parcela dhe 145 ndërƟ me. Pra, në disa raste, në një parcelë janë vendosur më shumë se një ndërtesë/strukturë. Tabela e mëposhtme paraqet një fragment të tabelës së bërë për të gjitha parcelat dhe ndërƟ met.

Është supozuar që sipas PPV-së, IntensiteƟ i ardhshëm i ndërƟ mit në zonë do të jetë 2. Pra, pëson një rritje nga 0.56 në 2. Ky ndryshim tregon qartësisht se PPV-ja parashikon që zona të dendësohet ndjeshëm në të ardhmen. Atëherë në gjendjen ekzistuese, treguesit janë:

Sz = 65,078 m2 = 6.5 ha

Snekz = 28,389 m2 = 2.8 ha

Parcelë

(P)

Sipërfaqja parcelës

(Sp m2)

Nr. Ndërtesave

(nr)

Ndërtesa

(n)

Sipërfaqja e gjurmës

(Sgj m2)

Nr. Kateve

(nr)

Sipërfaqja ndërƟ mit

(Sp m2)P1 542 2 n1 105 2 210 n2 5 1 5P2 467 0 0 0 0 0P3 552 1 n3 189 1 189P4 280 1 n4 102 2 204

P5 209 0 0 0 0 0

P6 494 1 n5 104 2 208P7 482 1 n6 188 2 376P8 868 1 n7 82 1 82P9 333 1 n8 133 2 266P10 655 2 n9 9 1 9 n10 158 2 316 n143 29 1 29P116 305 2 n144 98 1 98

n145 7 1 7

Totali 50,357 15,321 28,389

Tabela 22. Të dhëna të gjendjes ekzistuese për çdo parcelë në zonë


Sgjekz = 15,321 m2 = 1,5 ha

Sp = 50,357 m2 = 5 ha

Iekz = Snekz/Spekz = 28,389 m2 / 50,357 m2 = 0,56 m2/m2

Kshtekz = Sgjekz/Spekz = 15,321/50,357 = 0.3 = 30%

Sipas propozimit:• duke marrë vlerën e sipërfaqes së ndërƟ mit për banim për banor = 25m2

• I = 2 • sipërfaqen e parcelës së kopshƟ t = 1,500 m2 • sipërfaqen e poliklinikës = 2000 m2 • sipërfaqen e një qendre sociale/shumëfunksionale = 1,122 m2 (bazuar në standardet e

projekƟ mit të këtyre funksioneve) (shuma e këtyre funksioneve sociale = 4,622 m2)• sipërfaqen e sistemit rrugor = 10,910 m2 nisur nga një draŌ plani i parë i zonës, atëherë: • Sn = Sp x I = 49,546 m2 x 2 m2/m2 = 99,092 m2

Nr. i banorëve të ardhshëm = Sn/25 m2/banor = 99,092/25 = 3,964 banorë

Një element i rëndësishëm i planit (PDV-së) është fakƟ që në zonë shtohen shumë hapësira publike dhe të hapura (të gjelbra dhe për argëƟ m). Për këtë qëllim respektohen standardet në nivel qyteƟ . Gjithsesi, standardet në nivel qyteƟ japin vlera minimale në nivel qyteƟ , që në nivel zone, sipas rasƟ t përkthehen në vlera shumë më të vogla ose më të mëdha. Ajo që ka rëndësi është që një PPV, përmes zbaƟ mit të PDV-ve dhe lejeve për zhvillim dhe infrastrukturë, të sigurojë realizimin e standardeve në nivel qyteƟ . Atëherë, pasi është hartuar plani për zonën, standardet, në mënyrë krahasimore, janë:Sgj = 8,656 m2 dhe matet nga plani, ndërkohë që respekton I-në e paracaktuar dhe shifrat e mësipërme.

Funksionet dhe akƟ vitetetStandardet e kërkuara(mbi 10,000 banorë)

Standardet e realizuara në projekt

m2/ banor m2 m2/ banor m2Territor për përdorim publik 2 3,964 x 2 = 7,928 0.79 3,964 x 0.78 = 3,122Hapësira të gjelbra 9 3,964 x 9 = 35,676 7.6 3,964 x 7.6 = 30,126Territor sporƟ v 3.5 3,964 x 3.5 = 13,874 0.41 3,964 x 0.41 = 1,645 Kopshte, çerdhe, shkolla 4.5 3,964 x 4.5 = 17,838 0.38 3,964 x 0.38 = 1,500Shërbime tregtare 5 3,964 x 5 = 19,820 2.54 3,964 x 2.54 = 10,084Parkim publik 3 3,964 x 3 = 11,892 3 3,964 x 3 = 11,892Totali 27 107,028 14.72 58,369

Tabela 23. Realizimi i standardeve në projekt

Kujdes! Standardet e realizuara në projekt, normalisht paracaktohen në PPV për çdo nënnjesi strukturore.

199

Figura 48. Zhvillimi me riorganizim parcele në rasƟ n e një zone banimi në Babrru, Tiranë

2.

Parc

elat

, st

rukt

urat

dh

e la

rtës

ia

në

kate

, në

gj

endj

en

ekzi

stue

se1.

Ort

ofot

o e

zonë

s në

gje

ndje

n ek

zist

uese

12

Burimi i ortofotos: hƩ p://map.albinfo.al/, aksesi: 31 tetot 2011

3

3. PDV e propozuar për zonën – funksionet

Burimi i imazhit për strukturën gjarpëruese në zonën rikreaƟ ve: ANNABAU Architektur und LandschaŌ .

Ndërtesa banimiNdërtesa shërbimi1.kopësht2.qendër polifunksionale (sallë leximi, sallë projekƟ mi fi lmi etj).

Rrugë për këmbësorët/sheshe për qëndrim dhe argëƟ mZona të gjelbraParkim publik

4

4. Distancat midis strukturave, trupit të rrugës dhe kufi rit të pronës, në planin e propozuar

4 k4 k

nënkalimnënkalim

10 k + 2 k 10 k + 2 k

parkimparkim

9 k

+ 3k

9

k +

3k

park

impa

rkim

14 k +4 k 14 k +4 k parkim parkim nëntokësornëntokësor

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

10 k + 3 k 10 k + 3 k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

10 k + 3 k 10 k + 3 k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

10 k + 3 k 10 k + 3 k

parkimparkim

8 k + 3k 8 k + 3k

parkimparkim

5 k5 k

2 k2 k

10 k + 2 k

10 k + 2 k

parkim

parkim

10 k + 2 k 10 k + 2 k parkimparkim

10 k + 2 k 10 k + 2 k parkimparkim

10 k + 2 k

10 k + 2 k

parkim

parkim

RASTI 2RASTI 2

RASTI 1RASTI 1

RASTI 3RASTI 3

9 k

+ 3k

9

k +

3k

park

impa

rkim

P

P

P

P

GAME TIME R

RGAME TIME

R

RGAME TIME

GAME TIME

Ndërtesa banimiNdërtesa shërbimi 1 kopësht 2 qendër polifunksionale (sallë leximi, sallë projek!mi filmi etj) 3 poliklinikëSheshe për qëndrim/pushim dhe arge!mRrugë për këmbësorëtHapësira publike Parkim publik

1

3

2

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m

31.5 m31.5 m

34.6 m34.6 m

7.5 m7.5 m

6 m6 m

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m7.5 m7.5 m

80 m80 m

21.6 m21.6 m

7.5 m7.5 m

A

A'A'

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m

B

B'B'

7 m7 m

G

G'G'

10.8 m10.8 m

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m7.5 m7.5 m

7 m7 m

7 m7 m

7 m7 m

7 m7 m

7.5 m7.5 m


5 dhe 6. Për çdo parcelë dhe strukturë është përcaktuar pronësia dhe niveli i përdorimit. Niveli i përdorimit tregon nëse hapësira apo struktura përdoret vetëm nga banorët e zonës apo edhe nga banorë të qyteƟ t. Nëse përdorimi është në nivel qyteƟ , atëherë pronësia me shumë mundësi do të jetë e preferueshme të kthehet në publike (e Bashkisë). Kjo ndodh sepse hapësira/struktura kërkon mirëmbajtje dhe mirëmbajtja do të realizohet nga Bashkia, kur disa lagje ose i gjithë qyteƟ e përdor atë.

5

5. Pronësia për çdo kategoƟ të përdorimit të tokës

KATEGORITË

Infrastruktura rrugore

Rrugë kryesore

Rrugë dytësore

Rrugë ndihmëse

Rrugë për këmbësorët

Parkim në sipërfaqe

Parkim nën sipërfaqe

Hapësira për qëndrim dhe argë!m

Sheshe për qëndrim dhe argë!m

Hapësira të gjelbra për qëndrim dhe argë!m

Hapësira për argë!min e fëmijëve

Hapësira të gjelbra për komple!min rrugor

Hapësira për sport

Parcela të ndërtueshme

Parcela për ndërtesa me funksion mix

(rezidencë dhe ak!vitete tregtare e shër-

bime private)

Parcela me funksion shërbime publike

1.kopësht.

2. qendër polifunksionale (ssallë leximi, sallë

projek!mi filmi etj).

3.poliklinikë.

TOTALI

PUBLIKE

Përkatësia Sipërfaqe(m2)

15,719

47.5

11,892

4,890

4,692

PRIVATE

Përkatësia Sipërfaqe(m2)

2,589

1,606

2,606

311

6,415

14,968

1,272

146

1,645

9,651

25,279 41,221

203

6

6. Niveli i përdorimit për çdo kategoƟ të përdorimit të tokës

KATEGORITË

Infrastruktura rrugore

Rrugë kryesore

Rrugë dytësore

Rrugë ndihmëse

Rrugë për këmbësorët

Parkim në sipërfaqe

Parkim nën sipërfaqe

Hapësira për qëndrim dhe argë!m

Sheshe për qëndrim dhe argë!m

Hapësira të gjelbra për qëndrim dhe argë!m

Hapësira për argë!min e fëmijëve

Hapësira të gjelbra për komple!min rrugor



Parcela për ndërtesa me funksion mix

(rezidencë dhe ak!vitete tregtare e shër-

bime private)

Parcela me funksion shërbime publike

1.kopësht.

2. qendër polifunksionale (ssallë leximi, sallë

projek!mi filmi etj).

3.poliklinikë.

NIVELI I PËRDORIMIT

Qyte! Parcele


Ksht-ja është matur vetëm për parcelat e ndërtueshme, sipërfaqja e të cilave është llogaritur duke zbritur edhe hapësirën e gjelbër dhe territorin sporƟ v. Pra:

x Spndërtueshme = 49,546 – (30,126 + 1,645) = 17,775 m2x Ksht = 8,656/17,775 = 49%x Kshp = (30,126 + 1,645 + 4,622)/65,078 = 56%x Kshr = 10,910/65,078 = 17%x % e Spndërtueshme ndaj Sz = 17,775/65,078 = 27%x Kshp + Kshr + %Spndërtueshme = 100% të Sz

Pasi janë siguruar treguesit e mësipërm të zhvillimit, plani rishikohet edhe një herë, por tashmë për të siguruar distancat. Meqenëse kemi rritje të konsiderueshme të intensiteƟ t dhe krijim të hapësirave publike, qartësisht strukturat (ndërtesat) do të jenë të larta. Mirëpo rritja e lartësisë së ndërtesës, bazuar në nenin 41 dhe në Shtojcën 3 të VKM-së 502, ndikon drejtpërdrejt në rritjen e distancës midis strukturave. Pra, porjektuesi duhet të punojë për të gjetur ekuilibrin mes:

x Lartësisë së strukturave.

x Distancave midis: strukturave, strukturës dhe kufi rit të pronës, strukturës dhe kufi rit të rrugës.

x Treguesve të tjerë të zhvillimit që janë përshkruar më lart. Për të realizuar këtë ekuilibër, në rasƟ n konkret, ndërtesat e larta pësojnë thyerje të volumit ndërsa ngrihen në lartësi. Thyerja është e Ɵ llë që të realizojë këndin = ose < 45o midis strukturës më të ulët dhe thyerjeve më të ulëta të strukturës së lartë. Në këtë mënyrë, distanca midis dy strukturave nuk do të jetë e barabartë me lartësinë më të madhe të ndërtesës por me një nga lartësitë më të ulëta, pra atë që realizon këndin 45o. Në përfundim të zgjidhjes, rezulton se në nivel zone, lartësia mesatare e ndërtesave të banimit është:

Lmesastare = Sn/Sgj = 99,092 m2 / 8,656 m2 = 11.4 m

Duhet pasur parasysh se kjo lartësi përfshin edhe katet e parkimit nëntokësor edhe katet për shërbime tregtare në ndërtesat e banimit, pasi Sn e përdorur është e gjithë Sn e zonës. Detaje të tjera mbi distancat dhe lartësitë, mund të gjenden në seksionin 5.4 të këƟ j manuali.

Le të shohim në vijim, veprimet 2.3 deri në 2.6 të “Hapit II”. Fillimisht, llogariƟ m vlerën për çdo pronë parcelë dhe ndërtesë (veprimi 2.3). Ky është një moment kyç i procesit. Normalisht, si zhvilluesit dhe pronarët kryejnë në mënyrë të pavarur llogaritje e tyre, dhe pastaj negociojnë për arritjen e një vlere të pranuar nga të dyja palët. Vlera e parcelës dhe/ose e ndërtesës është ajo e tregut. Zhvilluesit dhe pronarët mund tì referohen drejtpërdrejt vlerës së tregut, duke pyetur në agjencitë e pasurive të paluajtshme, mund të konsultohen me listat zyrtare të çmimeve që gjithashtu tentojnë të pasqyrojnë vlerën e tregut, ose mund të llogariƟ n vlerën e tokës+ndërtesës, bazuar në fi Ɵ min që duan të bëjnë (vlera e mbetur për tokën = residual value of land). Të tria mënyrat janë të drejta dhe çojnë në vlera të

205

ngjashme, por parimisht janë pikënisje të ndryshme:

x Të bazohesh në vlerën e raportuar në treg dhe listat zyrtare të çmimeve, është më e thjeshtë për të nisur llogaritjet personale, por mund të mbartë një dozë të lartë spekullimi. P.sh., tregu mund të jetë i mbi ose nënvlerësuar, sepse mungojnë studime të mirëfi llta dhe transparente të tregut të pasurive të paluajtshme. Ka raste, që ka zona (dhe ky është edhe rasƟ i zonës së zgjedhur në Babrru), për të cilat mungojnë vlerat e tregut ose zyrtare, pasi ose nuk ka pasur shitje, ose vlerësimi zyrtar i pasurive nuk është shtrirë në këto zona. Në një rast të Ɵ llë, ne u referohemi për çmime zonave të ngjashme (dhe kështu është vepruar për çmimin e ndërtesave në Babrru, pasi çmimi i tokës ekziston në lista zyrtare), mirëpo sigurisht ky është një vlerësim subjekƟ v dhe jo i bazuar në llogaritje specifi ke për zonën.

x Të kryesh llogaritjet e pronës ekzistuese (tokë + ndërtesë) bazuar në vlerën e mbetur për tokën, është mënyrë realiste, por kërkon të angazhosh vlerësues të pasurive në çdo proces zhvillimi. Edhe vlerësimet e tregut apo të listave zyrtare kështu veprojnë, vetëm se nuk e bëjnë për çdo zhvillim më vete. Ky lloj vlerësimi mbart më shumë realizëm edhe në përfi Ɵ min që bëjnë palët. Pra, “vlera e mbetur për tokën” = Vlerën e shitjes së zhvillimit – Koston e zhvillimit – Kostot e transporƟ t – FiƟ min e pritshëm të zhvilluesit. Vlera e shitjes nënkupton se sa do të ishin të gatshëm të paguanin blerësit në treg për, p.sh., apartamenƟ n. Kosto nënkupton të gjitha zërat e realizimit të zhvillimit, pra materialet, projekƟ n, pagesat për lejet, kontribute të mundshme në zhvillim, taksa, fuqi punëtore, etj. Kosto e transporƟ t është një element shumë i rëndësishëm që duhet faktorizuar në vlerësimin e tokës – pra vlera që më kushton të arrij një desƟ nacion të caktuar, ndikon në dëshirën Ɵ me për të shkuar në atë desƟ nacion, apo për ta zhvilluar atë sipërfaqe etj. FiƟ mi i pritshëm është deri diku subjekƟ v, pasi bazohet në pritshmëritë ekonomike të zhvilluesve. Megjithatë edhe ky fi Ɵ m orientohet nga tregu, por gjithmonë zhvilluesi/pronari mendon se përtej cilës vlerë ai nuk do të pranonte të ishte pjesë e procesit të zhvillimit.

Për arësye të kohës se bërjes së studimit/vlerësimit, si edhe sepse kemi të bëjmë me një rast hiptoteƟ k, ne kemi llogaritur sipas metodës së parë dhe jo të dytës. Megjithatë, sugjerohet fort metoda e dytë, pasi jep më tepër siguri për zhvillimin dhe fi Ɵ min e pritshëm, dhe siguron transparencë të vlerësimit dhe eleminon/redukton spekullimin me çmimet. Tabela më poshtë, është një fraksion i llogaritjeve të bëra në rasƟ n konkret, sipas metodës së parë.


Parcelë

(P)

Sipërfaqja parcelës

(Sp m2)

Sipërfaqja ndërƟ mit

(Sn m2)

Vlera e çd o prone parcelë

(lekë)

% e vlerës së pronës

(%)

Vlera shitjes së ndërƟ mit

ekzistues

(lekë)

% e vlerës së

ndërtesës

(%)

P1 542 210 974,516 1.0% 12,900,000 0.8%

5

P2 467 0 839,666 0.9% - 0%

P3 552 189 992,496 1.0% 11,340,000 1%

P4 280 204 503,440 0.5% 12,240,000 0.7%

P5 209 0 375,782 0.4% - 0%

P6 494 208 888,212 0.9% 12,480,000 0.7%

P7 482 376 866,636 0.9% 22,560,000 1.3%

P8 868 82 1,560,664 1.6% 4,920,000 0.3%

P9 333 266 598,734 0.6% 15,960,000 0.9%

29

P116 305 98 548,390 0.6% 6,300,000 0.4%

7

Totali 50,357 28,389 90,541,341 93% 1,703,340,000 99.9%

Tabela 24. Llogaritje të fi Ɵ meve për çdo pronë

Kolonat ku teksƟ ka ngjyrë të kuqe, paraqesin vlera konstante, të cilat në rasƟ n e çmimeve janë marrë nga vlerësimet zyrtare (Aneksi 6 i manualit). Gjithashtu, në tabelë është bërë edhe një vlerësim i % që zë vlera e pronës së çdo pronari në vlerën e përgjithshme (1,793,881,341 Lekë) të gjitha pronave. Ky vlerësim përshkruan veprimin 2.4 të “Hapit II”.

Kostoja që çdo pronar ka në zhvillim + Kostoja e zhvillimit që përballohet nga zhvilluesi + Kostot e zhvillimit që përballohen nga bashkia = Kostoja e përgjithshme të zhvillimit.

Duke qenë se jemi në një proces zhvillimi me riorganizim parcelash, çdo pjesëmarrës në zhvillim (ndryshe quhet aksioner) ka një kosto që përcakton vlerën e aksioneve të Ɵ j në zhvillim, pra edhe vlerën e fi Ɵ mit që ai merr nga zhvillimi. Deri në këtë moment, ne kemi përcaktuar koston e pronarëve të tokës dhe të ndërtesave ekzistuese, duke bërë disa supozime:

x Kostoja e vetme që kanë pronarët është vlera e tokës dhe e ndërtesave ekzistuese në të. Kujdes! Në realitet nuk duhet të jetë kështu.

x Pronarët nuk paguajnë për të drejtën e zhvillimit (intensiteƟ n e ndërƟ mit që ata për-fi tojnë nga plani), sepse diçka e Ɵ llë mund të bëhet rast pas rasƟ , vetëm nëse bash-kia u vendos një taksë të përkohshme ose krijon një kontribut në zhvillim. Në rasƟ n

207

Çmimi i shitjes së tokës në

Babrru

(lekë/m2)

Çmimi i shitjes

aktuale të banesës

(lekë/m2)

Çmimi i shtjes të banesës, tregu 2009

(lekë/m2)

Kosto = Vlera totale (parcele + ndërƟ m) që ka çdo pronari

(lekë)

Kosto = TOTALI për të gjithë

pronarët

(lekë)

% ndaj vleres totale për çdo

pronar

(%)

1,798 60,000 90,000 13,874,516 1,793,881,341 0.8%

1,798 60,000 90,000 839,666 1,793,881,341 0.0%

1,798 60,000 90,000 12,332,496 1,793,881,341 0.7%

1,798 60,000 90,000 12,743,440 1,793,881,341 0.7%

1,798 60,000 90,000 375,782 1,793,881,341 0.0%

1,798 60,000 90,000 13,368,212 1,793,881,341 0.7%

1,798 60,000 90,000 23,426,636 1,793,881,341 1.3%

1,798 60,000 90,000 6,480,664 1,793,881,341 0.4%

1,798 60,000 90,000 16,558,734 1,793,881,341 0.9%

1,798 60,000 90,000 6,848,390 1,793,881,341 0.4%

1,793,881,341

tonë, nuk mund të bëjmë llogaritje të Ɵ lla, dhe si rezultat kemi pranuar që pronarët të mos kënë këtë kosto. Kujdes!, Pronarët në realitet duhet të paguajnë për të drejtën e zhvillimit.

x Kostot e infrastrukturave i përballojnë zhvilluesit dhe bashkia. Në një situatë reale, kostot e zhvillimit ndahen edhe tek pronarët – kjo do të ishte një mënyrë se si ata të paguanin për të drejtën për zhvillim. Në rasƟ n tonë, për thjeshtësi të llogaritjes, këto kosto nuk janë vendosur mbi pronarin.

x Llogaritja është bërë sikur ndodh në një moment të vetëm në kohë. Pra kur ne zbresim nga vlera e shitjes koston e zhvillimit, për të llogaritur fi Ɵ min, supozojmë që kostoja dhe vlera e shitjes janë dy shuma që realizohen në një moment kohor. Në fakt, në re-alitet nuk ndodh kështu. Pra midis momenƟ t të llogaritjes së kostos dhe realizimit të shitjes, është koha që duhet për ta realizuar zhvillimin dhe për ta shitur atë. Kjo kohë varion nga 1 deri në 5 vite apo më shumë, në varësi të sasisë dhe sipërfaqes së zhvil-limit, mundësive fi nanciare, fazimit të PDV-së etj. Si rezultat, në realitet, ne duhet të faktorizojmë edhe vlerën aktuale neto (NPV – net present value) dhe të korrigjojmë shumat për tì pasur me një sistem të njëjtë referimi kohor.

x Për lehtësi, llogaritja është bërë sikur i gjithë zbaƟ mi ndodh njëherësh, dhe pastaj


fi llon shitja dhe shfrytëzimi. Në fakt nuk ndodh kështu. Pra, sidomos në një sipërfaqe kaq të madhe, nuk mund ta llogariƟ m koston dhe fi Ɵ min sikur zhvillimi kryhet njëherësh. Duke qenë se zbaƟ mi i PDV-së fazohet, atëherë, edhe kostot dhe fi Ɵ met fazohen. Mirëpo ajo pjesë e zhvillimit që kryhet e para dhe nis e para shfrytëzimin, ka nevojë për mirëmbajtje, ndërkohë që ndërtohet pjesa e dytë e zhvillimit. Pra në ekuacion shtohen kostot e mirëmbajtjes. Gjithashtu, në fazën e dytë të zhvillimit, mund të ndryshojnë vlerat e tregut, fuqia blerëse, infl acioni etj. Pra faktori kohë, sikurse u tha në supozimin paraardhës, ndikon në fazën e dytë të zhvillimit, por jo të parën. Qartësisht, kjo tregon se nevojitet një plan biznesi dhe një llogaritje e detajuar kostosh dhe përfi Ɵ mesh. Në këtë pikëpamje, pronarët nuk mund të pretendojnë që në fi llim një vlerë X% të zhvillimit/fi Ɵ mit, pasi kostot dhe përfi Ɵ met në kohë janë të ndryshme. Në prakƟ kën tonë aktuale, duke qenë se pronarët e pretendonin vlerën fi kse të tyre që në negociatën e parë, të gjitha risqet e zhvillimit i mbante zhvilluesi. Për më tepër, nëse një pronar nuk binte dakord menjëherë me formulën e propozuar nga zhvilluesi dhe si rezultat ndikonte në vonesa, ose deri në moskryerje të zhvillimit, sërisht kostoja dhe risku i fi Ɵ mit mbeteshin vetëm tek zhvilluesi. Në tabelat ne vijim, ne paraqesim edhe një format tabele në lidhje me llogaritjen e kosto-përfi Ɵ meve mbi bazën e fazimit.

x Gjithashtu, për thjeshtësi të llogaritjes, nuk janë llogaritur taksa të tjera si TVSH etj.

Kujdes! Supozimet e mësipërme janë tejet të rëndësishme. Pra, në realitet për të qenë ligjërisht korrektë dhe për të llogaritur kosto dhe përfi Ɵ me të drejta, supozimet e mësipërme nuk do të bëheshin, dhe analizat e kostove dhe përfi Ɵ meve do të përmbanin disa skenarë. Skenarët do të ishin subjekt negocimi midis tre aktorëve: bashki / zhvillues / pronar, dhe mbi bazën e negociatës do të zgjidhej skenari i preferuar – ai që balancon interesat e të gjitha palëve.

Tabelat në vijim paraqesin vlerat e kostove dhe përfi Ɵ meve për çdo grup aktorësh, për çdo pronar sipas metodës së parë të llogaritjes së çmimit dhe fi Ɵ mit, dhe kostot dhe përfi Ɵ met nëse në llogariƟ m duke faktorizuar kohën (mënyra e drejtë e llogaritjes).

Tabelat 24 dhe 25, synojnë të ilustrojnë veprimin 3.1 të “Hapit III”. Tabela 24 nuk i përmban një pjesë të vlerave si rezultat i supozimeve të bëra. Pra në rasƟ n real, ne do të duhej të plotësonim të gjitha vlerat e munguara për një vlerësim të drejtë. Gjithashtu, vlera nga shitja e zhvillimit (dhënë në tabelën 25 dhe në Aneksin 6 të manualit) është deri diku apriori pasi:x Çmimi zyrtar i shitjes së një banese (dhe i dyqaneve dhe parkimeve) në treg është i viƟ t

2009.x Ky çmim nuk i përket zonës sonë, por një zone në Tiranë që ka ngjashmëri me atë që

kërkon të realizojë projekƟ në Babrru. Në realitet, çmimi i shitjes mund të ishte më i vogël ose më i lartë.

x Vlera e shitjes bazohet në supozimin që shitja ndodh e gjitha njëherësh, pasi ndërƟ mi është supozuar të ndodhë njëherësh.

209

Kostot për zërat kryesorëKostot të shpërndara sipas aksionerëve/pjesëmarrës në zhvillim

ZHVILLUESI PRONARI BASHKIA TOTAL 2

Vlera e parcelës ekzistuese 90,541,341 90,541,341

Vlera e ndërƟ mit ekzistues 1,703,340,000 1,703,340,000

NdërƟ me publike x

455,975,061 455,975,061

NdërƟ me private 2,942,471,781 x 2,942,471,781

TOTAL 2,942,471,781 1,793,881,341

455,975,061 5,192,328,183

Taksa e ndikimit në infrastrukturë

x y x+y

Taksa e përkohshme (p.sh., blerja e së drejtës për zhvillim etj.)

x y x+y

TOTAL 1 a b c a+b+c AKSIONE x % y % z % 100 %VLERA NGA SHITJA x y z 8,040,492,000 FITIMI para taksave x y z 2,848,163,817 FiƟ mi para taksave (%) x % y % z % 55 %

Taksat a b c a+b+c

FiƟ mi përfundimtar x y z x+y+z

Tabela 25. Kosto dhe përfi Ɵ me për çdo grup aktorësh

KategoritëSipërfaqe

(m2)Çmimi i shitjes, tregu 2009

(lekë/m2)Vlera e shitjes

(lekë)

Banesa 75,532 90,000 6,797,880,000 Dyqane 3,964 180,000 713,520,000 Parkim 19,596 27,000 529,092,000 TOTAL 99,092 8,040,492,000

Tabela 26. Vlera e shitjes së zhvillimit të ri


Në tabelën 26, vlera totale e shitjeve për pronarët është vendosur apriori. Që ne të llogaritnim fi Ɵ min e vërtetë, ose % reale të aksioneve për pronarët (e shënuar si y % në tabelën 24), duhet të kemi të plotësuara të gjitha vlerat e munguara në tabelën 24. Dy kolonat e fundit të tabelës 26, paraqesin veprimin 3.2 të “Hapit III”.

Në mbyllje të shembullit për zhvillimin me riorganizim parcele, janë disa konkluzione shumë të rëndësishme për tù bërë:

1. Shembulli nuk synon të tregojë vlera por metodologji pune. Pra vlerat janë ende për tù realizuar dhe kjo mund të bëhet vetëm në një rast konkret, ku të gjitha supozimet e bëra në këtë shembull eleminohen.

2. Edhe kur zhvillojmë në sipërfaqe të mëdha dhe ku veç rritjes së intensiteƟ t të ndërƟ mit

Parcelë

(P)

Vlera e çdo prone

parcelë

(lekë)

Çmimi i shtjes të banesës, tregu 2009

(lekë/m2)

Kosto = Vlera totale (parcele + ndërƟ m) që ka çdo pronari

(lekë)

Kosto = TOTALI për të gjithë

pronarët

(lekë)

% ndaj vleres totale për çdo

pronar

(%)P1 974,516 90,000 13,874,516 1,793,881,341 0.8%

P2 839,666 90,000 839,666 1,793,881,341 0.0%P3 992,496 90,000 12,332,496 1,793,881,341 0.7%P4 503,440 90,000 12,743,440 1,793,881,341 0.7%P5 375,782 90,000 375,782 1,793,881,341 0.0%P6 888,212 90,000 13,368,212 1,793,881,341 0.7%P7 866,636 90,000 23,426,636 1,793,881,341 1.3%P8 1,560,664 90,000 6,480,664 1,793,881,341 0.4%P9 598,734 90,000 16,558,734 1,793,881,341 0.9%P10 1,177,690 90,000 20,677,690 1,793,881,341 1.2% P114 667,058 90,000 667,058 1,793,881,341 0.0%P115 805,504 90,000 16,465,504 1,793,881,341 0.9% P116 548,390 90,000 6,848,390 1,793,881,341 0.4% Totali 90,541,341 1,793,881,341

211

Vlera totale e shitjeve për

pronarët

(lekë)

Vlera e shitjes për çdo pronar

(lekë)

Totali për çdo pronar nga shitja

(m2 ndërƟ m)

FiƟ mi i çdo pronari

(lekë)

FiƟ mi i çdo pronari

(m2 ndërƟ m)

2,000,000,000 15,468,711 172 1,594,195 18

2,000,000,000 936,144 10 96,478 1 2,000,000,000 13,749,511 153 1,417,015 16 2,000,000,000 14,207,673 158 1,464,233 16 2,000,000,000 418,960 5 43,178 0 2,000,000,000 14,904,232 166 1,536,020 17 2,000,000,000 26,118,379 290 2,691,743 30 2,000,000,000 7,225,298 80 744,634 8 2,000,000,000 18,461,348 205 1,902,614 21 2,000,000,000 23,053,576 256 2,375,886 26

2,000,000,000 743,704 8 76,646 1 2,000,000,000 18,357,406 204 1,891,902 21

2,000,000,000 7,635,276 85 786,886 9

2,000,000,000 206,118,659 2,290

kemi edhe një rritje shumë cilësore të hapësirave dhe shërbimeve publike, sërisht ka fi Ɵ m të ko n s i d e r u e s h ë m . Klisheja se nuk ka fi Ɵ m nëse investohet në pjesën publike të zhvillimit është e gabuar. Sigurisht, që të ketë fi Ɵ m, duhet që llogaritjet të jenë realiste dhe vlerësimi i tregut të pasurive të paluajtshme të jetë i drejtë dhe jo bazuar në çmime spekuluese.

3. Sikurse për përfi Ɵ met, aktorët

duhet të negociojnë për të ndarë në mënyrë të saktë dhe të drejtë edhe kostot. Për këtë qëllim kostot dhe përfi Ɵ met duhet të llogariten në kohë.

4. Zhvillimi me riorganizim parcele ëhtë një mënyrë shumë e mirë që bashkia të mos marrë përsipër kostot e zhvillimit, të cilat në fakt i krijojnë zhvilluesit dhe pronarët. Ndërkohë, bashkia u jep të drejta zhvillimi pronarëve (nga të cilat indirekt përfi tojnë zhvilluesit), dhe pronarët duhet të paguajnë për këto të drejta, sidomos në një sistem si i yni, ku mungon taksa e pronës tokë.

5. Zhvillimi me riorganizim parcele siguron krijimin e lagjeve të jetueshme, pra jo vetëm banim, por të gjitha shërbimet që na nevojiten, dhe përsëri me fi Ɵ m ekonomik.

6. Zhvillimi me riorganizim parcele, siguron që të gjithë pronarët të konsiderohen në mënyrë të babrabartë, të drejtë dhe transparente në procesin e zhvillimit.

Tabela 27. Shpërndarja e fitimit për pronarët


Tabe

la28

. Llo

gari

tja

e ko

stov

e dh

e pë

rfi Ɵ

mev

e në

koh

ëV

iƟ

Kom

ente

2011

2012

2013

2014

Tota

l

Kost

o

le

kë

lekë

le

kë le

kë le

kële

kë

lekë

Inve

sƟ m

e ka

pita

le

Kost

o të

për

gaƟ

tjes

së

proj

ek-

Ɵ t t

ekni

k

Kostot për përgaƟ tjen e pro-jekƟ t teknik mund të rishi-kohen duke konsideruar më tepër informacion në lidhje me elementet e kostos

Ko

sto

të p

roje

kƟ m

itKo

sto

të p

ërgaƟ t

jes

së p

roje

kƟ t

Kost

o të

shp

ronë

sim

itSi

p (m

2)Çm

imi

(lekë

)V

lera

(le

kë)

Sipë

rfaq

e to

tale

për

tu s

hpro

nësu

ar

In

fras

truk

turë

rru

gore

H

apës

irë p

ër a

rgëƟ

min

e

fëm

ijëve

Sh

ërbi

me

publ

ike

Pron

arët

që

do të

kom

pens

ohen

Sip

(m2)

Çmim

i (le

kë)

Vler

a (l

ekë)

Pa

rcel

a P1

Pa

rcel

a P2

Pa

rcel

a P3

Pa

rcel

a P4

Pa

rcel

a P6

Pa

rcel

a P7

Pa

rcel

a P8

Pa

rcel

a P9

Pa

rcel

a P1

0

…

Pa

rcel

a P1

16

Kost

o e

real

izim

it të

pro

jekƟ

tSi

p (m

2)Çm

imi

(lekë

)Vl

era

(lek

ë)

Ko

sto

e nd

ërƟ m

it të

in

fras

truk

turë

s

Ko

sto

e nd

ërƟ m

it të

pa

rkim

itnë

sipë

rfaq

e

213

lekë

park

imit

në s

ipër

faqe

Ko

sto

e nd

ërƟ m

it të

sh

eshe

ve

Ko

sto

e nd

ërƟ m

it të

ha

pësi

rave

të g

jelb

ra

Ko

sto

e nd

ërƟ m

it të

ha

pësi

rave

për

spo

rt

Ko

sto

e nd

ërƟ m

it të

ob

jekt

eve

Kost

o O

peraƟ

ve &

Mir

ëmba

-jt

ja v

jeto

re

Kost

ot e

mir

ëmba

jtje

s

Vle

ra (

lekë

)

Ko

sto

e m

irëm

bajt

jes

së

infr

astr

uktu

rës

Ko

stot

e m

irëm

bajt

jes

së

shes

heve

Ko

sto

e m

irëm

bajt

jes

të

hapë

sira

ve të

gje

lbër

ta

Ko

sto

e m

irëm

bajt

jes

të

hapë

sira

ve s

porƟ

ve

Ko

sto

e m

irëm

bajt

jes

së

obje

ktev

e

Kost

ot o

peraƟ

ve

Mua

jPa

ga (l

ekë/

mua

j)V

lera

(le

kë)

Ko

stot

për

kom

pani

në e

pa

stri

mit

Kost

ot e

taks

ave

loka

le

Këtu mund të parashi-kohen të tjera taksa

Ta

ksa

e gj

elbë

rim

it dh

e pa

stri

mit

Përfi

Ɵ m

et

Shfr

ytëz

imi i

obj

ekte

veSi

p (m

2)Çm

imi

(lekë

)Vl

era

(lek

ë)

Të

ard

hura

pre

j shi

tjes

së

mje

dise

ve të

shë

rbim

it

Të

ard

hura

pre

j shi

tjes

së

mje

dise

ve të

ban

imit

Të

ard

hura

pre

j shi

tjes

së

mje

dise

ve p

ër p

arki

m


Kostot e ndërƟ mit të infrastrukturës rrugore dhe shërbimeve publike

Sip (m2) Çmimi (lekë) Vlera (lekë)

NdërƟ mi i rrugëve

NdërƟ mi i rrjeƟ t të kanalizimeve

NdërƟ mi i rrjeƟ t elektrik

NdërƟ mi i parkimit nën sipërfaqe

NdërƟ mi i hapësirës për argëƟ min e fëmijëve

NdërƟ mi i objekteve me funksion shërbime publike

Vazhdim i tabelës 28.

215

x MomenƟ i tretë dhe i katërt ndodhin në hapin 2, pra gjatë procesit dhe përpunimit teknik dhe përmbajtësor të PDV-së. MomenƟ i tretë është një konsulƟ m publik që pala përgjegjëse ndërmerr për koncepƟ denë e PDV-së (neni 28, pika 1 dhe pika 3, gërma a, VKM 502). MomenƟ i katërt ka të bëjë me rishikimin përfundimtar të PDV-së nga palët dhe grupi teknik i harƟ mit të saj, para se tì dërgohet kryetarit të bashkisë/komunës për miraƟ m (neni 28, pika 10 e VKM-së 502).

x MomenƟ i pestë mund të përfshijë 1-2 dëgjesa të detyrueshme publike, të organizuara nga këshilli i bashkisë/komunës, në përputhje me pikë 1 të nenit 29 të VKM-së 502. MomenƟ i pestë lidhet me miraƟ min e PDV-së nga këshilli vendor.

Veç këtyre dëgjesave të detyrueshme, janë edhe disa mënyra të tjera të detyrueshme ose jo të këshillimit publik / mes palëve:x Çdo nismë dhe kërkesë për PDV, draŌ i PDV-së, përmbledhje me komente dhe sugjerime,

version fi nal i miratuar i PDV-së dhe dëgjesë publike duhet të botohet në Regjistër në përputhje me përcakƟ met e ligjit të planifi kimit dhe të neneve 27, 28 dhe 29 të VKM-së 502.

x Veç publikimit në Regjistër, bashkia/komuna duhet të garantojë edhe boƟ min në mjetet e komunikimit elektronik. Në përgjithësi është e nevojshme dhe e detyrueshme që çdo ndërmarrës i nismës për PDV, të vendosë një lajmërim në zonë për fakƟ n se po hartohet kërkesa për PDV. Kjo është thelbësore për të garantuar se të gjithë banorët e dinë se prona e tyre do të jetë subjekt i një PDV-je dhe se do të ketë një proces ku duhet të marrin pjesë.

x Po ashtu në mënyrë të detyrueshme, pronarët e 2/3 të sipërfaqes së zonës për PDV duhet të fi rmosin një deklaratë, në të cilën bien dakord me propozimin e PDV-së, në përputhje me pikën 9 të nenit 28. Dokumentet e PDV-së nuk do të dërgohen për miraƟ m në këshillin e bashkisë/komunës, nëse kjo deklaratë nuk është përfshirë në to;

x Duke qenë se bëhet ł alë për riorganizim të parcelave (ndryshojnë kufi jtë dhe/ose sipërfaqet e pronësisë), për interesa publike të mbrojtura nga bashkia/komuna dhe për interesa të zhvilluesit (që është edhe invesƟ tor), është e natyrshme që gjatë harƟ mit të PDV-së të ketë vazhdimisht negociata mes palëve. Është mirë që një minimum takimesh negociuese të parashikohen nga hartuesit e PDV-së që para se të nisë procesi. Gjatë procesit, palët mund të përshtaten sipas nevojës. Negociatat nuk janë të detyrueshme ligjërisht, por janë të domosdoshme për të arritur deri në hapat ligjore të miraƟ mit.

4.4 Roli i konsulƟ mit publik dhe negociatat me zhvilluesit

KonsulƟ mi publik, ose procesi i përfshirjes të të gjithë aktorëve në zhvillimin me riorganizim parcele është së pari detyrim ligjor. Për sa kohë që zhvillimi me riorganizim parcele realizohet me PDV, është e nevojshme dhe e detyrueshme të kalohet minimalisht nëpër hapat e procesit të harƟ mit dhe miraƟ mit të PDV-së. Në procesin për PDV, sipas neneve 27, 28 dhe 29 të VKM-së 502, janë përcaktuar rreth 5 momente ku konsulƟ mi publik është i detyrueshëm (shiko fi gurën 43.1). x MomenƟ i parë dhe i dytë ndodhin gjatë procesit të nismës për PDV (hapi 1 në fi gurë)

dhe kanë të bëjnë përkatësisht me një këshillim publik informues (pra një PDV do të nisë për zonën – neni 27, pika5, VKM 502) dhe me shqyrƟ min dhe miraƟ min e nismës/kërkesës nga kryetari i bashkisë/komunës (neni 27, pika 7, gërma b, VKM 502).

217

Burimi: hƩ p://www.manueldesola.com/proys/Casernes_edif.htm

Kontrolli i zhvillimit kryhet përmes instrumenteve të parashikuara në ligjin e planifi kimit, nga insƟ tucionet publike që parashikon ky ligj, dhe është një proces që vjen pas planifi kimit, por i diktuar prej Ɵ j. Pra, mënyra e zhvillimit të tokës dhe e kontrollit të zhvillimit të territorit parashikohet që në fazën e harƟ mit të instrumenteve të planifi kimit, për të siguruar zbaƟ min e Ɵ j brenda parametrave dhe standardeve të cilësisë. Gjithsesi, janë instrumentet e kontrollit të zhvillimit që zbërthejnë në detaje procedurat dhe rregullat e kontrollit të zhvillimit. Për të realizuar kontrollin e zhvillimit, mbështetur në ligjin e planifi kimit dhe në VKM 502, ndiqen hapat e mëposhtëm (të detyrueshëm për çdo njësi vendore):1. Çdo institucion merr përgjegjësitë e veta në kontrollin e zhvillimit nga Kreu VII i ligjit të

planifi kimit dhe VKM-ja 502. Kontrolli i zhvillimit, në pjesën më të madhe të Ɵ j realizohet nga bashkitë dhe komunat (ose këshillat e qarqeve kur kjo detyrë delegohet), por nuk përjashtohen rastet (gjithashtu të konsiderueshme) kur kontrolli i zhvillimit kryhet nga autoritetet kombëtare.

2. Çdo autoritet planifikimi harton rregulloren përkatëse të kontrollit të zhvillimit. Nenet 59, 60 dhe 61 të ligjit të planifi kimit, si edhe Kreu II i VKM-së 502, bëjnë përcakƟ me mbi strukturën dhe përmbajtjen e rregulloreve. Në këtë rregullore, midis të tjerave përcaktohen me detaje rastet e lejeve për punime si zbërthim i mëtejshëm i seksionit 2 të kreut II të VKM-së 502.

3. Çdo autoritet planifikimi përcakton zonat për PDV-në gjatë harƟ mit të PPV-së dhe si një nga hartat përbërëse të planit. Harta me zonat për PDV miratohet në këshillin e bashkisë/komunës si pjesë e PPV-së. Në zonat e parashikuara nga PPV-ja për harƟ min e PDV-së, asnjë leje për punime nuk jepet pa miratuar më parë PDV-në përkatëse.

4. Çdo autoritet planifikimi jep leje për punime në zonat pa PDV bazuar në përcakƟ met e PPV-së dhe të rregullores së planifi kimit.

5. Në çdo rast, gjatë harƟ mit të PDV-së dhe dhënies së lejeve për punime, autoriteƟ i planifi kimit zbërthen përcakƟ met e PPV-së, ose edhe të PDV-së në tregues në nivel parcele të ndërtueshme.

6. Çdo autoritet planifikimi vëzhgon dhe inspekton territorin në përputhje me nenet 80 dhe 81 të ligjit të planifi kimit, dhe idenƟ fi kon kundërvajtjet dhe ekzekuton dënimet në përputhje me nenet 82 dhe 83 të ligjit të planifi kimit.





Plani i Integruar


ose ndërvendor

PDV


lejeinfrastrukture

deklarimparaprak

KapitulliV. KONTROLLI I ZHVILLIMIT TË TERRITORIT: SI TË ZBATOJMË PLANET DHE TË MANAXHOJMË NË NIVEL PARCELE

5

219

5.1 InsƟ tucionet përgjegjëse për kontrollin e zhvillimit

InsƟ tucionet përgjegjëse për kontrollin e zhvillimit janë autoritete vendore dhe kombëtare, përkatësisht: bashkitë, komunat, këshillat e qarqeve, ministritë e linjës (ose autoritete në varësi të tyre kur detyra delegohet) dhe KKT. Përveç këtyre autoriteteve, duhet të përmendim edhe inspektoriaƟ n ndërƟ mor, që gjithashtu ka përgjegjësi në kontrollin e zhvillimit, në nivel vendor dhe kombëtar, sipas përcakƟ meve të Ligjit nr. 9780, datë 16.7.2007, “Për inspekƟ min e ndërƟ mit”, i ndryshuar. Veç ligjit të planifi kimit, ju duhet të referoheni edhe në nenet 12 dhe 14 të VKM-së 502, në lidhje me autoritetet që miratojnë leje për punime. Në mënyrë të përmbledhur, funksionet e detyrueshme nga ligji i planifi kimit për secilin autoritet planifi kimi, në lidhje me kontrollin e zhvillimit të territorit janë paraqitur më poshtë:

1. Kryetari i bashkisë / komunës:

a. Merr nismën për harƟ min e rregulloreve vendore të kontrollit të zhvillimit dhe ndjek procesin e harƟ mit deri në miraƟ min e tyre.

b. Merr nismën dhe miraton nisma për PDV-në, si dhe ndjek procesin e harƟ mit të PDV deri në miraƟ min e Ɵ j nga këshilli i bashkisë/komunës.

c. Miraton leje të zhvillimit, ndërƟ mit, zhvillimit dhe ndërƟ mit, infrastrukturës dhe deklarim paraprak, për sa kohë që zhvillimi apo punimet në territorin e bashkisë/komunës janë përgjegjësi e pushteƟ t vendor dhe nuk përcaktohet ndryshe në ligjin e planifi kimit apo ligje të tjera.

d. Jep leje përdorimi sipas nenit 79 të ligjit të planifi kimit.

e. Kryen funksionet e një apo më shumë autoriteteve kombëtare në lidhje me kontrollin e zhvillimit të territorit, në rastet kur këto funksione, apo një pjesë e tyre i delegohen nga autoritetet kombëtare.

f. Harton, miraton dhe zbaton instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit, në përputhje me nenin 70 të ligjit të planifi kimit.

2. Këshilli bashkisë / komunës:

a. Miraton rregulloret vendore të kontrollit të zhvillimit.

b. Miraton PDV-në.

c. Kryen funksionet e një apo më shumë autoriteteve kombëtare në lidhje me kontrollin e zhvillimit të territorit, në rastet kur këto funksione, apo një pjesë e tyre i delegohen nga autoritetet kombëtare.

d. Miraton instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit, në përputhje me nenin 70 të ligjit të planifi kimit.


3. Këshilli i qarkut:

a. Kryen të gjitha rolet e këshillit të bashkisë/komunës dhe miraton punët e autoriteƟ t të planifi kimit në qark, për sa kohë që këto detyra dhe role i janë deleguar nga bashkitë/komunat.

b. Kryen rolin në kontroll zhvillimi të një apo më shumë autoriteteve kombëtare, nëse këto ia delegojnë rolin apo një pjesë të Ɵ j.

4. Ministritë:

a. Miratojnë leje infrastrukture.

b. Miratojnë leje zhvillimi dhe/ose ndërƟ mi për punime me rrezikshmëri të lartë – përcakƟ met në nenin 12, pika 1, gërma b, i VKM-së 502 dhe nenet 72 e 76 të Ligjit nr. 10119.

c. Hartojnë dhe miratojnë rregullore sektoriale, ose ndërsektoriale kombëtare të kontrollit të zhvillimit.

d. Japin leje përdorimi sipas nenit 79 të ligjit të planifi kimit.

e. Hartojnë, miratojnë dhe zbatojnë instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit, në përputhje me nenin 70 të ligjit të planifi kimit.

5. Këshilli Kombëtar i Territorit:

a. Miraton leje zhvillimi, ndërƟ mit, infrastrukture sipas gërmës c, pika 1, neni 12 i ligjit të planifi kimit.

b. Jep leje përdorimi sipas nenit 79 të ligjit të planifi kimit.

c. Miraton rregullore kombëtare të kontrollit të zhvillimit.

d. Miraton PDV-në kur këto hartohen nga autoritete kombëtare për zona dhe çështje të rëndësisë kombëtare.

e. Miraton instrumentet e veçanta të kontrollit të zhvillimit, në përputhje me nenin 70 të ligjit të planifi kimit.

6. AKPT:

a. Harton bazën ligjore për kontrollin e zhvillimit (VKM 502, VKM për raporƟ n e territorit etj.).

b. Harton PDV-në sipas rasƟ t për çështje/zona të rëndësisë komëbtare.

c. Mbështet KKT-në për të kryer rolin në kontrollin e zhvillimit të territorit.

d. PërgaƟ t raporƟ n vjetor kombëtar për zhvillimet në territor.

e. Kryen bashkërendimin, këshillimin, dëgjimin publik dhe boƟ min në Regjistër (pika 3, neni 70 i ligjit të planifi kimit).

f. Vendos pezullimin e zhvillimit në nivel kombëtar (pika 2, gërma a, neni 70 i ligjit të planifi kimit).

221

7. Këshilli i Ministrave:

a. Miraton rregulloren uniforme të kontrollit të zhvillimit (VKM 502), dhe aktet e tjera nënligjore që AKPT do të përgaƟ të në përputhje me ligjin e planifi kimit, në funksion të kontrollit të zhvillimit të territorit.

b. Vendos pezullimin e zhvillimit në nivel kombëtar (pika 3 e nenit 32 dhe pika 2, gërma a, neni 70 i ligjit të planifi kimit).

5.2 ObjekƟ vat e kontrollit të zhvillimit

ObjekƟ vat e kontrollit të zhvillimit sqarohen nga përkufi zimi i termit që jep ligji i planifi kimit në pikën 31 të nenit 3 të Ɵ j. Sipas këƟ j përkufi zimi, kontrolli i zhvillimit është një proces që synon dhe realizon:

x ShqyrƟ min e dokumenteve përkatëse (sikurse detajohen në VKM 502) nga ana e autoriteƟ t përgjegjës të planifi kimit dhe vlerësimin nëse një kërkesë për zhvillim apo kryerje zhvillimi përputhet me përcakƟ met e detyrueshme të instrumenteve të planifi kimit, të rregulloreve të ndërƟ mit, të kushteve të tjera specifi ke, apo përcakƟ meve të legjislacionit në fuqi.

Si rezultat, për të realizuar kontrollin e zhvillimit, autoriteƟ përgjegjës duhet të përgaƟ të rregullore dhe instrumentet përkatëse dhe tì zbatojë ato në përputhje me ligjin e planifi kimit, VKM-në 502 dhe me legjislacionin në fuqi.

5.3 Çfarë janë rregulloret e kontrollit të zhvillimit

Rregulloret e kontrollit të zhvillimit janë instrumenƟ bazë ligjor që siguron zbatueshmërinë e procesit të kontrollit të zhvillimit. Përkufi zimi ligjor i rregullores së kontrollit të zhvillimit jepet në pikën 9 të nenit 3 të ligjit të planifi kimit. ObjekƟ i këtyre rregulloreve jepet në nenin 59 të ligjit të planifi kimit dhe ka të bëjë me:

x Normimin e procesit në bazë të të cilit autoritetet e planifi kimit vlerësojnë kërkesat për zhvillim dhe kryerjen e zhvillimit;

x CakƟ min e përgjegjësisë ndaj autoriteteve të planifi kimit për procesin e kontrollit të zhvillimit, mënyrës se si kryhet dhe instrumenteve që nevojiten;

Rregulloret e kontrollit të zhvillimit hartohen nga autoritetet e planifi kimit në nivel vendor dhe kombëtar. Pra, çdo autoritet planifi kimit, për të lejuar zhvillimin dhe për ta kontrolluar atë, në territoret që ka nën juridiksion, duhet të pajiset me një rregullore përkatëse të kontrollit të zhvillimit (nenet 60 dhe 61 të ligjit të planifi kimit). Si rezultat i hierarkisë në planifi kim dhe zhvillim, si edhe në qeverisje, një bashki/komunë, duhet ta përgaƟ të dhe hartojë rregulloren e vet të kontrollit të zhvillimit në përputhje me ligjin e planifi kimit dhe aktet nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, në përputhje me legjislacionin në fuqi dhe në përputhje me rregullat e kontrollit të zhvillimit të vendosura nga një autoritet planifi kimi i një niveli më të lartë (ministri, KKT, etj.).


UnformiteƟ midis rregulloreve të kontrollit të zhvillimit përcaktohet në nenin 62 të ligjit të planifi kimit. Këtë uniformitet të njohur si “njëtrajtshmëria e strukturës dhe e formës së intrumenteve të kontrollit të zhvillimit” e realizon rregullorja uniforme e kontrollit të zhvillimit e miratuar sipas nenit 62 të ligjit të planifi kimit me VKM 502. Për të realizuar uniformiteƟ n e përmendur më lart, VKM 502 trajton një sërë konceptesh dhe instrumentesh, por mbi të gjitha, përcakton strukturat e rregulloreve kombëtare dhe vendore të kontrollit të zhvillimit në nenet 4 dhe 5 të saj.

VKM 502 ka sqaruar konceptet kryesore të zhvillimit dhe të kontrollit të zhvillimit (koncepte që vijnë drejtpërdrejt nga ligji), dhe në mjaŌ raste ka prezantuar disa kufi zime ose rregulla që nevojiten për të sqaruar koncepƟ n përkatës në konteksƟ n shqiptar. Mirëpo ky sqarim nuk mjaŌ on për ju (bashki/komunë) që të mundësoni zhvillimin dhe të kryeni kontrollin e zhvillimit. Në fakt juve do tù duhet që në varësi të konteksteve tuaja lokale dhe territoriale të krijoni një sëri rregullash specifi ke të zhvillimit dhe kontrollit të Ɵ j. P.sh., çfarë lloj lejeje do të jap për një shkollë, për një spital, për një pus uji, për një ballkon, për një rikonstruksion ndërtese banimi, për një rikonstruksion rruge, për një rikonstruksion fabrike, për lyerje fasade, për prerje drurësh etj. VKM-ja 502 nuk jep specifi kime të lejeve në këto detaje pasi do të dilte përtej sferës së krijimit të uniformiteƟ t. Për më tepër, çdo bashki dhe komunë ka një territor dhe karakterisƟ ka natyrore të ndryshme. P.sh., një ndërtesë banimi 4 kate që ndërtohet në një terren të sheshtë në Tiranë, në një zonë banimi me parcelë mesatare 700 m2, zakonisht do të mjaŌ ohet me një leje zhvillimi, ndërsa një ndërtesë banimi 4 kate në zonën e plazhit në Durrës, ndoshta mund të ketë nevojë edhe për leje ndërƟ mi veç asaj të banimit, për shkak të qëndrueshmërisë dhe shtresave të terrenit. Ju do të merrni shumë vendime të kësaj natyre dhe do ta bëni jo vetëm mbi bazën e ligjit të planifi kimit dhe VKM 502, por edhe mbi bazën e legjislacionit në fuqi, dhe veçanërisht të rregulloreve të ndërƟ mit. Gjithashtu, rregullorja juaj e kontrollit të zhvillimit do të refl ektojë edhe vendimet dhe përcakƟ met e bëra nga PPV-ja dhe rregullorja përkatëse e planifi kimit. Një tjetër aspekt që do t`ju duhet ta detajoni në rregulloren e kontrollit të zhvillimit, është procedura se si do të realizoni inspekƟ min dhe vëzhgimin e zhvillimeve. Për këtë qëllim do tì referoheni nenit 80 dhe 81 të ligjit të planifi kimit, por detajet e procedurës në çdo rast (sipas konteksƟ t tuaj në territor) do tì përcaktoni ju. Ministritë kanë detyrë të japin leje infrastrukture. Por, infrastruktura të ndryshme kanë specifi kime të ndryshme teknike, pra edhe leja do të ketë kushte të ndryshme nga një rast në tjetrin. Pavarësisht specifi kimeve bazë që parashikon formulari i kërkesës për leje për punime në lidhje me infrastrukturat (shtojca 2, VKM 502), çdo ministri do të parashikojë specifi kimet e saj: p.sh., të tjera specifi kime për një hidrocentral dhe të tjera për një impiant të trajƟ mit të ujërave të zeza. Specifi kimet teknike për dhënien e një lejeje zhvillimi sipas formularit të kërkesës për punime (shtojca 2, VKM 502) janë të detyrueshme, por bazë. Pra, ju si bashki/komunë keni të drejtën dhe detyrimin të bëni detajime të nevojshme për raste të ndryshme zhvillimi, sipas procedurave tuaja të kontrollit të zhvillimit, karakterisƟ kave të terrenit dhe faktorëve të tjerë të konteksƟ t lokal.

223

5.4 Si mund tì zbërthejmë instrumentet e planifi kimit nga zona në nivel parcele?

Për të zbërthyer instrumentet e planifi kimit nga zona në nivel parcele veprojmë në dy mënyra:

x U referohemi përcakƟ meve dhe treguesve të PPV-së për ato nënnjësi strukturore për të cilat nuk është e detyrueshme të hartohet një PDV.

x U referohemi përcakƟ meve dhe treguesve të PDV-së, në përputhje me PPV-në, për ato parcela që ndodhen në nënnjësitë strukturore, në të cilat është e detyrueshme të hartohet një PDV.

“Rregullat për ndërƟ min e banesave e të ndërƟ meve të tjera, largësia ndërmjet tyre, marrja e dritës dhe e pamjes, nxjerrja e ballkoneve e ndërƟ me të tjera të kësaj natyre, rregullohen me ligj të veçantë duke respektuar të drejtat e pronarit të parashikuara në këtë Kod e në ligje të veçanta” (neni 272, Ligji nr. 7850, datë 29.7.1994 “Kodi Civil i Republikës së Shqipërisë”).

Përsa u përket detajeve të projekƟ mit në nivel parcele dhe zbaƟ mit të projekƟ t, duhet të zbatojmë përcakƟ met e seksionit 8 të kreut III të VKM-së 502, si edhe rregullat dhe stan-dardet e planifi kimit për sektorët e ndryshëm. Neni 39 i VKM-së 502 përcakton treguesit e detyrueshëm për tù përcaktuar nga PPV-ja, zbatuar nga PDV-ja dhe këkesat për punime në çdo nënnjësi strukturore. Këta tregues jepen kryesisht në nivel zone (ka edhe raste të veçanta që jepen në nivel parcele – shiko nenin 39), dhe seksioni 8 i kreut III të VKM-së 502, si dhe Shtojca 3 e VKM-së 502, tregojnë se si një tregues në nivel zone zbërthehet në nivel parcele. Për të shpjeguar konkreƟ sht disa mga treguesit e nenit 39 të VKM-së 502, do tì referohemi shembujve të mëposhtëm:

Figura 50. Distancat midis strukturave, strukturës dhe trupit të rrugës, strukturës dhe kufi rit të pronës

4 k

nënkalimnënkalim

10 k + 2 k 10 k + 2 k

parkimparkim

99 k

+ 3k

ppa

rkim


8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

10 k + 3 k 10 k + 3 k

parkimparkim

8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k + 3k

parkim

5 k

2 k

10 k + 2 k

parkim

10 k + 2 k parkim

10 k + 2 k parkim

10 k + 2 k

parkim

RASTI 2RASTI 2

RASTI 1

RASTI 3

9 k

+ 3k

park

im

GAME TIME R

RGAME TIME

R

RGAME TIME

GAME TIME

7.5 m

7.5 m

7.5 m7.5 m

31.5 m

34.6 m34.6 m

7.5 m

6 m6 m

7.5 m7.5 m

7.5 m

7.5 m7.5 m

80 m

21.6 m

7.5 m

A

A'

7.5 m

7.5 m

B

B'

7 m7 m

G

G'

10.8 m10.8 m

7.5 m

7.5 m7.5 m7.5 m7.5 m

7 m

7 m

7 m

7 m

7.5 m7.5 m

4 k

nënkalim

10 k + 2 k

parkim

9 k

9 k

+ 3k

pa

rpa

rkim


8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

10 k + 3 k 10 k + 3 k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k + 3k

parkim

5 k

2 k2 k

10 k + 2 k

parkim

10 k + 2 k parkim

10 k + 2 k parkim

10 k + 2 k

parkim

RASTI 2RASTI 2

RASTI 1

RASTI 3

9 k

+ 3k

park

im

GAME TIME R

RGAME TIME

R

RGAME TIME

GAME TIME

1

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m

7.5 m

31.5 m31.5 m

34.6 m

7.5 m

6 m

7.5 m7.5 m

7.5 m

7.5 m7.5 m

80 m

21.6 m

7.5 m

A

A'A'

7.5 m7.5 m

7.5 m7.5 m

B

B'

7 m7 m

G

G'

10.8 m

7.5 m

7.5 m7.5 m7.5 m

7 m

7 m

7 m

7 m

7.5 m


Figura 52. paraqet ilustrime në nivel zone të zhvillimit me mbushje të përshkruar në fi gurën 45. PerspekƟ vat 3 deri në 10 paraqesin volume dhe hijezim në mesditë.

1 dhe 2. Aksonometria e zonës, para dhe pas mbushjes.

3, 4 dhe 5. Hijezim në tetor. Strukturat e reja tregohen me ngjyrë të verdhë.

6. Hijezim në prill.

7. Hijezim në maj.

8. Hijezim në tetor.

9. Ndërhyrja në strukturë kur rritet lartësia e saj si rezultat i zhvillimit me mbushje.

10. Hijezim në gusht.

Figura 51. Lidhja ndërmjet I, Ksht, Sgj, dhe Sn në një parcelë ndërƟ more

1

2

Sipërfaqja e parcelës = Sp = 20m x 25m = 500 m2

Ksht= 100% I= 0.25Sgj= 125 m2 Sn= 125 m2

Ksht= 50% I= 0.25Sgj= 125 m2 Sn= 125 m2

Ksht= 25% I= 0.25Sgj= 125 m2 Sn= 125 m2

Ksht= 100% I= 0.5Sgj= 250 m2 Sn= 250 m2

Ksht= 50% I= 0.5Sgj= 250 m2 Sn= 250 m2

Ksht= 25% I= 0.5Sgj= 125 m2 Sn= 250 m2

Ksht= 100% I= 1Sgj= 500 m2 Sn= 500 m2

Ksht= 50% I= 1Sgj= 250 m2 Sn= 500 m2

Ksht= 25% I= 1Sgj= 125 m2 Sn= 500 m2

Ksht= 100% I= 1.5Sgj= 500 m2 Sn= 750 m2

Ksht= 50% I= 1.5Sgj= 250 m2 Sn= 750 m2

Ksht= 25% I= 1.5Sgj= 125 m2 Sn= 750 m2

Ksht= 100% I= 2Sgj= 500 m2 Sn= 1.000 m2

Ksht= 50% I= 2Sgj= 250 m2 Sn= 1.000 m2

Ksht= 25% I= 2Sgj= 125 m2 Sn= 1.000 m2

225

Figura 52. Zhvillimi me mbushje në nivel zone për PDV

3 4

5

7

6

8

9 10


Në të majtë: Legjenda e fi gurës 2

Në të djathtë: Legjenda e fi gurës 3

1 2

3


Lulishte/ shesh S.lsh

Kufi ri i zonës

Rrugë kryesore S.k

Rrugë dytësore S.dRrugë për këmbësorët S.kmBanim ekzistues A.eBanim i propozuar A.pBanim+Shërbime A+SNatyrore N

Park publik S.pp

Legjendë

Kufi ri i zonës

Shërbime S

Banim A

Banim+Shërbime A+S

Natyrore N

Legjendë

227

1. Nënkategoritë e përdorimit të tokës dhe

parcelat.

2. Nënkategoritë e përdorimit, rrugët, parcelat

dhe zgjidhja e propozuar.

3. Kategoritë bazë të përdorimit të tokës.

4. Sistemi rrugor.

5. Zona para mbushjes.

6. Zona pas zhvillimit të tokës me mbushje.

4 5

6


Sipërfaqja e nënnjesive strukturore e zgjedhur për studim

Sistemi rrugor ekzistues

Blloqe pallatesh

Vila individuale

Hapësira boshe

Sistemi rrugor ekzistues


Figura 53. Lidhja mes lartësisë së strukturave dhe distancës midis strukturave

Distanca minimale e lejuar është = h.1 si lartësia më e madhe

Të gjitha rastet e paraqitura në fi gurën 53, tregojnë se si realizohen treguesit e distancave dhe të lartësive, në mënyrë të ndërthurur dhe duke respektuar këndin 45˚, sipas neneve 40 dhe 41 të VKM-së 502. Të gjitha këto raste bazohen në zgjidhjen e rasƟ t hipoteƟ k të zhvillimit me riorganizim parcele në një lagje në Babrru, të zhvilluar në kapitullin 4. Shkallëzimet në struktura bëhen me qëllim uljen e distancës mes dy strukturave edhe pse lartësitë maksimale të tyre janë të mëdha. Rastet e paraqitura në këtë fi gurë janë vetëm disa ilustrime për Shtojcën 3 të VKM-së 502, dhe nuk paraqesin të gjitha rastet e mundshme.

2 2 0.5 0.5 3 0.50.5 2

8 m8 m7.5 m7.5 m 7.5 m7.5 m

16.2

m16

.2 m

7 m

7 m

4.3

m4.

3 m

18.9

m18

.9 m

3.5

m

3.5

m

6.3

m6.

3 m

Trupi i rrugësDistanca minimale e strukturës nga trupi i rrugës

Distanca minimale e strukturës nga trupi i rrugës

rezi

denc

aak

!vite

te

treg

tare

park

im

priv

at

Prerja B-B’

h.1

= 21

.6 m

h.1

= 21

.6 m

h.2

= 13

.5 m

h.2

= 13

.5 m

21.6 m21.6 m

Distanca minimalee lejuar

4.3

m4.

3 m

45°3.5

m3.

5 m

Prerja G-G’

229

Distanca minimale e lejuar është = h.1 (m.q.s. strukturat kanë të njejtën lartësi) dhe këndi është < 45˚

Distanca minimale e lejuar është = h.3 (si lartësia më e madhe) m.q.s. këndi ndërmjet dy stukturave është = 45˚

RASTI 1

h.1

= 7

mh.

1 =

7 m

h.3

= 7

mh.

3 =

7 m

41° 41°

h.2

= 18

.9 m

h.2

= 18

.9 m

h.4

= 18

.9 m

h.4

= 18

.9 m

rezi

denc

aak

!vite

te

treg

tare

park

inm

pr

ivat7 m7 m

Distanca minimale e lejuar

C

C'

6.6

m6.

6 m

6.6

m6.

6 m

9 k

+ 3k

pa

rkim

9 k

+ 3k

park

im

RASTI 1 RASTI 1

7.5 m

7.5 m

7.5 m

h.1

= 7

m

h.3

= 7

m

h.2

= 18

.9 m

h.4

= 18

.9 m

7 mC

C'C'

7 m

6 m

12.4 m

17.8 m

23.2 m

6.6

m

6.6

m

9 k

+ 3k

9

k +

3k

park

impa

rkim

9 k

+ 3k

9

k +

3k

park

impa

rkim Prerja C-C’

Prerja F-F’

Prerja E-E’

7 m

RASTI 2 RASTI 2

7.5 m

7.5 m

7.5 m14 m

6 m

34.6 m

8 m

E

E'E'

10.8 m

F

F'F'

D

D' D'

10.8 m

7.5 m

7.5 m

h.3

= 10

.8 m

h.4

= 32

.4 m

6.30

h.2

= 7

mh.

1 =

23.2

m

4.3

m

21.6

m10

.8 m

6.3

m

6 m

8 m

nënkalimnënkalim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

8 k + 2k 8 k + 2k

parkimparkim

10 k + 3 k 10 k + 3 k

parkimparkim

RASTI 2

E

E'

10.8 m

F

F'

D

D'

rezi

denc

aak

!vite

te

treg

tare

park

im

priv

at

h.3

= 10

.8 m

h.4

= 32

.4 m

6.30

h.2

= 7

mh.

1 =

23.2

m

4.3

m

21.6

m21

.6 m

10.8

m10

.8 m

6.3

m6.

3 m

6 m6 m

8 m

8 m

nënkalim8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

RASTI 2

E

E'

10.8 m10.8 m

Distanca minimale e lejuar

F

F'

D

D'

rezi

denc

aak

!vite

te

treg

tare

park

im

priv

at

h.3

= 10

.8 m

h.3

= 10

.8 m

h.4

= 32

.4 m

h.4

= 32

.4 m

45°

6.30

6.30

h.2

= 7

mh.

2 =

7 m

h.1

= 23

.2 m

h.

1 =

23.2

m

4.3

m4.

3 m

21.6

m10

.8 m

6.3

m

6 m

8 m

nënkalim8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim


Çdo person fi zik ose juridik vendas ose i huaj që synon të kryejë një zhvillim

MomenƟ 1: neni 12, pika 1/b & 2, dhe neni 14, VKM 502

30 ditë afat për plotësimin e dokumen-

tacionit që mungon

Nëse nuk plotësohen mangësitë brenda këƟ j afaƟ , kërkesa konsid-

erohet e “Mos pranuar”

Kërkesë për Kryerje Punimesh

AutoriteƟ Vendor i Planifi kimit kthen përgjigje negaƟ ve

Dorëzohet pranë Bashkisë/ Komunës ku

ndodh zhvillimi

Brenda 5 ditëve shqyr-tohet Kërkesa për

përmbushjen e formës

AutoriteƟ Vendor i Planifi kimit kthen

përgjigje poziƟ ve për formën

Mungesë përgjigje për formën

MiraƟ m në heshtje për formën - vijon shqyr-Ɵ mi i përmbajtjes

Brenda 5 ditëve nga pranimi kërkesës, kërk-uesi bën njoŌ im publik

në parcelë

BoƟ m në Regjistër dhe në mjetet tradicionale

të informimit

Brenda 20 ditëve nga boƟ mi

në Regjistër, palët e interesuara shprehin

pretendimet, vërejtjet, propozimet

Figura 54. Procesi i miraƟ mit të lejes së zhvillimit

231

5.5 Lejet për punime

Për sa i përket lejeve për punime, do të sqarojmë tri çështje:x Procesin për llojet e ndryshme të lejeve

për punime.x Shembuj konkretë për çdo leje bazuar

në koncepƟ n e zhvillimit (pika 25, neni 3 i ligjit të planifi kimit) dhe në koncepƟ n e punimit (pika 23, neni 3 i ligjit të planifi kimit).

x Një shembull konkret të mënyrës se si mund të plotësohet formulari i “Kërkesës për kryerje punimesh”, sipas Shtojcës 2 të VKM-së 502.

ShqyrƟ m teknik ligjor nga Bashkia/ Komuna dhe nga Kryetari për

përputhshmëri

MomenƟ 2: neni 14, VKM 502

Mungesë përgjigje

MiraƟ m i kërkesës

Refuzim i kërkesës

MiraƟ m me kushte

MiraƟ m në heshtje

NjoŌ im publik në parcelë

Hapja e KanƟ erit dhe fi llimi i punimeve

P.33 Cilat janë hapat për të miratuar një leje për punime?

Sipas ligjit të planifi kimit (nenet 72 deri në 78 të Ɵ j), procesi për lejen e zhvillimit, të ndërƟ mit dhe të infrastrukturës është i njëjtë. Ndryshimet themelore në këtë proces vijnë nga fakƟ se kush është autoriteƟ përgjegjës. Pra, në ligj përshkruhet me detaje procesi i dhënies së lejes së zhvillimit nga bashkia/komuna. Nëse po kjo leje do të jepej nga ministria ose KKT-ja, atëherë procesi do të kishte disa ndryshime. Gjithashtu, leja e infrastrukturës, e cila kalon nëpër hapa të njëjtë me atë të zhvillimit, mund të ndryshojë në proces në varësi


të fakƟ t nëse e jep ministria apo bashkia/komuna. P.sh., sipas nenit 12, pika 1, gërma b dhe nenit 14, pika 1, nëse leja e infrastrukturës jepet nga ministria, atëherë kërkesa për këtë leje depozitohet në ministri. Për qartësi në procedura tuaja, ju duhet tì referoheni jo vetëm ligjit të planifi kimit, por edhe neneve 12, 13 dhe 14 të VKM-së 502, ku përcaktohet se si ndryshojnë proceset e miraƟ mit të lejeve, në momenƟ n që autoritetet përgjegjëse/miratuese janë të ndryshme. Procesi i lejes së zhvillimit, sipas neneve 73, 74 dhe 75 të ligjit të planifi kimit, pasqyrohet në fi gurën 54. Figura e mësipërme idenƟ fi kon dy momente të rëndësishme në proces, të numërtuara 1 dhe 2, dhe ku janë specifi kuar edhe referencat përkatëse ligjore që tregojnë se si nga ai hap e tutje, procesi mund të ndryshojë. Pra, fi gura 54 paraqet procesin e lejes së zhvillimit në rast se leja jepet nga bashkia/komuna. Rastet që sjellin ndryshim të procesit, sipas dy momenteve të idenƟ fi kuara në fi gurë janë:1. Nëse bëhet ł ale për deklarim paraprak, atëherë jemi në “momenƟ n 1”. Pra bashkia/

komuna e merr deklarimin, e shqyrton dhe bën publikimin në Regjistër menjëherë me përfundimin e afaƟ t 5-ditor.

2. Nëse bëhet ł alë për leje zhvillimi apo infrastrukture që e jep një ministri, jemi përsëri në “momenƟ n 1”, ku në vend të depoziƟ mit në bashki/komunë, kërkesa depozitohet në ministrinë përkatëse.

3. Nëse bëhet ł alë për leje që miratohen (përfundimisht) nga KKT-ja, atëherë jemi në “momenƟ n 2”, ku dokumentet e kërkesës pasi janë shqyrtuar në formë nga bashkia/komuna, i dërgohen AKPT-së së bashku me një raport të bashkisë/komunës, ku shprehet pozicioni i kësaj të fundit, për kërkesën.

P.34 Çfarë është koncepƟ i zhvillimit dhe koncepƟ i punimit?

Zhvillimi përcaktohet në pikën 25 të nenit 3, të ligjit të planifi kimit. Sipas këƟ j përkufi zimi, zhvillimi është kryerje punimi në territor për:

x Ndryshimin e përdorimit të tokës e të strukturave në të.

x Nëndarjen apo bashkimin e parcelave.

x NdërƟ min e strukturave të reja.

x Ndryshimin e strukturave ekzistuese.

Punimi përkufi zohet në pikën 23 të nenit 3, të ligjit të planifi kimit, dhe përbën veprim ose proces:

x NdërƟ mi.

x Gërmimi.

x Prishjeje.

x Zgjerimi.

x Riparimi.

x Rinovimi.

x Prerje drurësh.

Rastet të cilat janë pasojë e zhvillimit përcaktohen nga VKM-ja 502 në nenin 7 të saj, bazuar në nenin 3 pika 25 të Ligjit nr.10119.

Tabela 29. Zhvillimi dhe Punimi sipas ligjit të planifikimit

233

1. Ndryshim i përdorimit të tokës (gjelbërim në biznes).

2. NdërƟ mi i strukturës së re.

3. Ndryshim i përdorimit të strukturës (Banim në biznes).

4. Nënndarje parcelash.

5. Bashkim parcelash.

6. Gërmim.

7. NdërƟ m.

8. Zgjerim.

9. Rinovim.

10. Prishje.

Figura 55. Ilustrime të koncepƟ t të zhvillimit dhe punimit

1

9

2 3

4 5

6 7

8 10

Burimi: Arkiva Co-PLAN


P.35 Cilat janë punimet që pajisen vetëm me leje zhvillimi, vetëm me leje ndërƟ mi, me leje zhvillimi dhe ndërƟ mi, me leje infrastrukture?

Çdo autoritet planifikimi, liston në rregulloren e vet të kontrollit të zhvillimi se për çfarë lloj lejeje për punimi kanë lloje të ndryshme punimesh. Për lehtësi të realizimit të kësaj liste, në tabelën 29 janë dhënë disa shembuj punimesh për çdo lloj lejeje. Kjo tabelë është hartuar mbi bazën e neneve 15, 16, 17, dhe 18 të VKM-së 502 dhe nenit 3 pika 25 dhe neni 59 të Ligjit nr. 10119. Kjo tabelë nuk është fundore, pra nuk parashikon të gjitha rastet e mundshme, por thjesht përpiqet të japë një shembull orientues të asaj që çdo bashki/komunë duhet të bëjë në rregulloret e veta të kontrollit të zhvillimit.

Tabela 30. Shembuj të llojeve të lejeve për lloje të ndryshme punimesh

a. Punime vetëm për leje zhvillimi(neni 15, VKM 502)

b. Punime vetëm për leje ndërƟ mi(neni 16, VKM 502)

c. Punime për leje zhvillimi dhe ndërƟ mi(neni 17, VKM 502)

d. Punime për leje infrastrukture(neni 18, VKM 502)

1. Gërmim në një ose disa parcela me qëllim nxjerrjen dhe përpunimin e materialeve të ndërƟ mit. P.sh.:• Një gropë gëlqereje.• Gërmimet për inerte në ndërƟ m.• Etj.

1. Ndryshim në sistemin konstrukƟ v të strukturës, pa prekur paraqitjen e jashtme, rifi niturat, përdorimin, volumin, çarjet, përmasat dhe qëllimin e përdorimit. P.sh.: • Në një banesë, prishet një mur i brendshëm mbajtës dhe zëvendësohet me sistem tra-kolonë.

1. Struktura shumëfunksionale ku përzihet banimi me funksione të tjera dhe zgjidhjet konstrukƟ ve janë të ndryshme për përdorime të ndryshme. P.sh.:• Banesa me shumë apartamente, 7 kate ose më tepër, me 1 ose më shumë kate nëntokë, me 1 ose më shumë kate për përdorime jo banim.

• Qendra biznesi me përzierje përdorimesh banim, tregtare, zyra, njësi prodhimi, etj.

1. Rrjete dhe struktura të transporƟ t. P.sh.:• NdërƟ m, rindërƟ m, rinovim rruge.

• NdërƟ m, rindërƟ m, rinovim të strukturave të aeroporƟ t.• NdërƟ m, rindërƟ m, rinovim të strukturave hekurudhore. • NdërƟ m, rindërƟ m, rinovim i terminaleve të mjeteve të qarkullimit rrugor dhe hekurudhor.• NdërƟ m, rindërƟ m, rinovim i strukturave portuale.


235

2. Vendosja për herë të parë e një strukture për reklama në një parcelë, ose ndryshimi i pozicionit të saj, me kusht që struktura e reklamës të mos ndikojë në qëndrueshmërinë fi zike të strukturave të tjera, që mund të ndodhen në zonë.

2. Restaurim i një monumenƟ kulture, pa sjellë ndryshime në treguesit e zhvillimit në zonë. P.sh.:• Restaurimi i një kishe të vjetër.• Restaurimi i një banese në zonën muze të Gjirokastrës ose BeraƟ t, për ta bërë të banueshme, dhe në përputhje me sƟ lin e vjetër arkitektonik. • Punime restaurimi në kalanë e Gjirokastrës.• Etj.

2. Vendosja për herë të parë e një strukture për reklama në një parcelë, ose ndryshimi i pozicionit të saj, në rastet kur struktura e reklamës ndikon në qëndrueshmërinë fi zike të strukturave të tjera, që mund të ndodhen në zonë.

2. Rrjet dhe struktura të energjisë. P.sh.:• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në linjat e transmeƟ mit të energjisë.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në stacionet e prodhimit të energjisë si hidrocentrale, termocentrale, turbine me erë, energji gjeotermike etj.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në nënstacionet elektrike.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura për nxjerrjen e naŌ ës dhe të gazit natyror dhe të transporƟ mit të gazit natyror.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në miniera.



3. Prerja e pemëve 3. Punime që kanë të bëjnë me rifi llimin ose vazhdimin e një përdorimi dhe/ose strukture pas një periudhe prej një vit ose më shumë të mungesës së përdorimit, kur këto janë krijuar me një leje zhvillimi dhe/ose ndërƟ mi. P.sh.:• Punimet për ndërƟ min e një vile nisën mbi bazën e një lejeje zhvillimi. Këto punime janë ndërprerë, p.sh., deri në nivelin e karabinasë dhe nuk kanë rifi lluar për një vit rresht, ose më shumë.

3. Struktura me përzierje përdorimesh, hapësira të mëdha, jo banim, zgjidhje konstrukƟ ve komplekse. P.sh.:• Qendra biznesi që nuk kanë banim;

• Qendra tregtare.• NdërƟ me për përdorime industriale të çdo lloji.• Struktura me funksion social, si universitet, shkollë e mesme, shkollë profesionale, spital, poliklinikë, stadium, pallat sporƟ , qendër sporƟ ve etj. të këƟ j lloji, por jo ato për leje infrastrukturash.

3. Rrjet dhe struktura të administrimit të ujit dhe të mbetjeve. P.sh.:• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura dhe rrjet për shpërndarjen e ujit të pijshëm dhe për largimin e ujërave të zeza.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura për nxjerrjen e ujit nga toka, si pusshpime për të furnizuar qendrat e banuara, ose puse individuale për ujë.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në impiantet e trajƟ mit të ujit të pijshëm.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në impiantet e trajƟ mit të ujërave të zeza dhe të bardha.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në rezervuare ose liqene arƟ fi ciale.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura të trajƟ mit të mbetjeve si landfi ll, incinerator, ose edhe stacione transferimi nëse në këto stacione kryhen edhe funksione përpunimi të mbetjeve si komposƟ m, ndarje e mbeturinave.


237

4. Ndryshimi i intensiteƟ t të përdorimit të një strukture ekzistuese dhe/ose i përdorimit të saj. P.sh:• Një apartament kthehet në dyqan ose restorant, me ose pa ndërhyrje në sistem konstrukƟ v dhe projekƟ n arkitektonik.• Një vilë kthehet në shkollë ose kopësht, me ose pa ndërhyrje në sistem konstrukƟ v dhe projekƟ n arkitektonik.

4. Rrjet dhe struktura të komunikimit elektronik. P.sh.:• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura dhe rrjete për telefoninë dhe interneƟ n, si antena, rrjete transmeƟ mi etj.

5. Ndryshim përmasash, forme, vëllimi, materialesh ndërƟ mi në pjesët e jashtme të strukturës, pa ndërhyrë në sistem konstrukƟ v dhe përdorim. P.sh:• Në një vilë, një nga fasadat ndryshon formën, në të krijohen dritare dhe/ose ballkon, faqja e murit (jo konstrukƟ v) zhvendoset etj.• Në një apartament të kaƟ t të parë në pallat, shtohet një dhomë në pjesën e jashtme të Ɵ j.• Mbulesa çaƟ e një kopëshƟ kthehet në mbulim tarracë.• Etj.

5. Rrjete dhe struktura të mbrojtjes së tokës. P.sh.:• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura për mbrotjen e tokës nga rrëshqitja dhe/ose erozioni.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura për mbrojtjen nga përmbytjet, si diga, argjinatura etj.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në kanale kulluese dhe vaditëse.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura për kullimin e zonave urbane nga ujërat e reshjeve atmosferike, ose ujërat e larta.



6. Prishje e strukturës

6. Rrjet dhe struktura të mbrojtjes dhe sigurisë publike dhe kombëtare. P.sh.: • Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura të ushtrisë si reparte të specializuara, qendra detonimi të armëve etj.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura të policisë, si reparte të specializuara, burgje dhe struktura për paraburgim etj.• Punime ndërƟ mi, rindërƟ mi dhe/ose rinovimi në struktura të mbrojtjes nga zjarri. • Etj.

7. NdërƟ m strukturash vetëm për banim, jo të larta, dhe ku disa hapësira mund të përdoren për dyqane të shitjes me pakicë të ushqimeve për nevoja të lagjes. P.sh.: • Banesa individuale, Ɵ p vilë.• Banesa në fshat për familjen bujqësore.• Banesa 2-4 kate, në rresht ose të bashkangjitura.• Banesa me shumë apartamente, zakonisht jo më shumë se 6 kate mbi tokë dhe pa kat nëntokë.


239

8. Struktura për përdorim jo banim, por që nuk kërkojnë zgjidhje konstrukƟ ve komplekse dhe kanë hapësira jo të mëdha, si P.sh.:• Shkolla 9-vjeçare, kopshte dhe çerdhe.

• Qendra sociale, shtëpi për moshën e tretë, jeƟ more.

• Qendra shëndetësore, farmaci.

• Bare, restorante, dyqane për shitje me pakicë.

• Magazina në zona rurale për përdorim bujqësor.



Shënime të rëndësishme për tabelën 29:

x RasƟ a/3 nënkupton prerje dhe/ose shkulje pemësh dhe shkurresh; nuk përfshin shfrytëzimin e pyjeve që rregullohet me legjislacion të veçantë dhe trajtohet sipas nenit 71, pika 3, gërma ç, të ligjit të planifi kimit. Përfshin të gjitha rastet e gjelbërimit publik në zona urbane. Gjithashtu, në rast se një zhvillues/pronar do të ndërtojë në pronën e vetë dhe do të presë pemet e mbjella prej Ɵ j për të ndërtuar një strukturë të re (me I ose Ksht më të madhe se ajo ekzistuese), atëherë gjatë plotësimit të formularit të kërkesës për leje për punime (shtojca 2 e VKM-së 502), në seksionin “Të dhëna të përgjithshme”, pika B “kategoria e punimeve”, do të zgjidhet edhe “prerje pemësh”, veç punimeve të tjera, dhe gjithashtu do të plotësohet edhe seksioni 6 “Të dhëna shtesë për prerje pemësh”. Nëse një zhvillues/pronar ka fi tuar të drejta zhvillimi për të ndërtuar në një zonë periferike, ku sipërfaqja e parcelës (fi llimisht të pandërtuar dhe me gjelbërim) është e madhe dhe PPV kërkon zbaƟ min e treguesve të gjelbërimit, atëherë zhvilluesi duhet të pajiset edhe me lejen për drurët dhe shkurret që do të priten. Në rast se me vonë zhvilluesi do të zgjerojë ndërƟ min në parcelën e Ɵ j, atëherë sërisht duhet të pajiset me leje për prerje drurësh/shkurresh. Në parim një banor që ka mbjellë vetë drurë dhe shkurre dhe do tì zëvendësojë ato më një lloj tjetër gjelbërimi, nuk pajisjet me leje, për sa kohë që veprimi i Ɵ j nuk e ul sipërfaqen e gjelbër në parcelë. Gjithsesi, detaje të Ɵ lla, çdo autoritet planifi kimi duhet tì vendosë në rregulloren vendore të kontrollit të zhvillimit. Një autoritet vendor ka gjithashtu të drejtë të kërkojë ruajtjen e specieve të ndryshme (drurë, shkurre, lule etj.) për sa kohë që kjo ndikon në peisazhin urban ose natyror të zonës dhe në ruajtjen e biodiversiteƟ t lokal. Në këto raste, autoriteƟ vendor përcakton llojin e bimësisë që çdo kush duhet të ketë në parcelën e Ɵ j private dhe nëse pronari i parcelës kërkon ta ndryshojë atë, duhet të pajiset paraprakisht me leje.

x RasƟ c/2 nënkupton se nëse struktura e reklamës vendoset mbi një strukturë ekzistuese (p.sh., mbi banesë) ose shumë afër një strukture ekzistuese dhe bazamenƟ i reklamës mund të prekë themelet e strukturës ekzistuese, kërkuesi i lejes për strukturën e reklamës duhet të garantojë se struktura ekzistuese nuk do të dëmtohet. Për këtë qëllim ai aplikon për leje zhvillimi, sepse vendosja e strukturës së reklamës përbën zhvillim, por edhe për leje ndërƟ mi për të garantuar mosdëmƟ min e strukturave ekzistuese, ose përshtatjen dhe ndryshimin konstrukƟ v të strukturave ekzistuese për të bashkekzistuar të sigurt me strukturën e reklamës. Cilido qoŌ ë rasƟ , kërkuesi i lejes do të pajiset me dokumentet e nevojshme për këto dy leje dhe me projekte të qarta konstrukƟ ve. Kujdes!, për të marrë një leje reklamash, veç faqes së parë të formularit të kërkesës për leje për punime dhe seksionit “të dhëna të përgjithshme”, duhet plotësuar edhe seksioni 7 në pjesën “7.1. Vendosje reklamash”.

x RasƟ a/6 nënkupton që nëse ju prishni një strukturë me qëllim për ta lënë parcelën bosh më pas, ose për ta rindërtuar atë, ju duhet të merrni një leje zhvillimi për prishjen. Cilido qoŌ ë rasƟ duhet që veç faqes së parë, seksionit “Të dhëna të përgjithshme” dhe seksionit 2, të plotësoni edhe seksionin 3 “Të dhëna shtesë për punime për prishje”, në formularin e kërkesës për leje për punime, në Shtojcën 2 të VKM-së 481.

241

x RasƟ b/3 nënkupton që nëse zhvilluesi/pronari pajiset me leje zhvillimi dhe sipas rasƟ t edhe ndërƟ mi, i fi llon punimet mbi bazën e kësaj lejeje, por i ndërpret ato pasi ka kryer një pjesë të punimeve, për një periudhë 1 ose më shumë vjeçare, atëherë ai mund tì vazhdojë punimet vetëm pasi të marrë një leje ndërƟ mi. Kjo ndodh sepse për një vit, struktura e nisur dhe e lënë në mes, mund të pësojë ndryshime si rezultat i faktorëve atmosferikë apo arsyeve të tjera fi zike. Për të vërtetuar se struktura është e padëmtuar, ose që dëmi që ka pësuar do të rikuperohet përmes ndryshimeve përkatëse në projekƟ n konstrukƟ v, zhvilluesi/pronari duhet të kërkojë një leje ndërƟ mi. Leja e ndërƟ mit garanton qëndrueshmërinë konstrukƟ ve. Është e rëndësishme që kushtet e lejes së zhvillimit që zhvilluesi/pronari kishte marrë para një viƟ të mbeten të pandryshuara, për sa kohë që kjo gjë nuk kërkohet nga kriteret teknike të lejes së re të ndërƟ mit.

P.36 A mundem unë (bashki/komunë) tì sqaroj në mënyrë më të detajuar sa VKM-ja 502, llojet e punimeve për leje të ndryshme?

PO. Madje Ju duhet ta bëni patjetër një gjë të Ɵ llë në rregulloret tuaja vendore të kontrollit të zhvillimit. VKM-ja 502 dhe ligji i planifi kimit vendosin një kornizë uniformiteƟ mbi kupƟ min e llojeve të ndryshme të lejeve për punime. Ju duhet ta respektoni këtë kornizë, dhe duhet të përcaktoni në mënyrë të detajuar lejet e ndryshme për punimet e ndryshme, në varësi të konteksƟ t tuaj urban, sigurisë së punimeve në territorin tuaj, relievit dhe pozicionit tuaj gjeografi k, kushteve të ndërƟ mit që rregullorja e ndërƟ mit mund të përcaktojë specifi kisht për ju etj.

P.37 A është e mundur që për një punim të jap disa lloje lejesh?

Po, është e mundur. Por, rastet duhen përcaktuar me kujdes dhe duhen detajuar më tej në rregulloret tuaja vendore të kontrollit të zhvillimit.

x Së pari, kini parasysh se kur bëhet ł alë për një punim që është vetëm një strukturë, ose disa struktura të të njëjƟ t lloj, do të bazoheni në një nga rastet e parashikuara nga nenet 15, 16, 18 dhe 19 të VKM-së 502.

x Një strukturë për infrastrukturë dhe që do të pajiset me leje infrastrukture, nuk ka nevojë edhe për leje zhvillimi apo ndërƟ mi, pasi vetë infrastruktura është një zhvillim, dhe leja për të është një rast i veçantë i lejes së zhvillimit – i emërtuar “leje infrastrukture”. Në shtojcën 2 të VKM-së 502, do të gjeni specifi kimet e nevojshme për kërkesën për kryerje punimesh infrastrukturore.

x Nëse jeni në rastet që parashikon neni 17 i VKM-së 502, atëherë për të njëjtën strukturë jepet edhe leje zhvillimi edhe ndërƟ mi. Për të parashikuar drejt rastet e nenit 17, veç rregullores së ndërƟ mit dhe pikës 2 të nenit 17 të VKM-së 502, do t`ju duhet të keni një listë vendore (pjesë e rregullores vendore të kontrollit të zhvillimit) ku caktohen konkreƟ sht për bashkinë/komunën tuaj rastet e neneve 15, 16, 18 dhe 19 dhe sigurisht edhe të nenit 17 pika 1 të VKM-së 502.

x Nëse rasƟ i zhvillimit i përket pikës 1 të nenit 20 të VKM-së 502, atëherë do të jetë nevoja që aplikuesi të kërkojë më shumë se sa vetëm një lloj lejeje për punime.


P.38 Po në rasƟ n e prishjes së një strukture, a jepet leje?

PO, patjetër. Asnjë strukturë nuk mund të prishet pa lejen e autoriteƟ t përgjegjës të planifi kimit. Gjithsesi, në përputhje me pikën 2 të nenit 20 të VKM-së 502, leja për prishje strukturash është pjesë e lejes së zhvillimit dhe parashikohet në formaƟ n e kërkesës për zhvillim (kërkesa për kryerje punimesh – shtojca 2 e VKM-së 502).

P.39 Në cilat raste është i mjaŌ ueshëm deklarimi paraprak?

PërcakƟ mi i deklarimit paraprak është bërë në pikën 3 të nenit 71 të ligjit të planifi kimit. Secila bashki/komunë apo edhe autoritet kombëtar, duhet të përcaktojë në rregulloren e vetë të kontrollit të zhvillimit, rastet konkrete të ndërƟ mit me deklarim paraprak. Gjatë inspekƟ mit sipas nenit 81 të ligjit të planifi kimit, autoriteƟ përgjegjës i planifi kimit, verifi kon me kujdes të gjitha rastet e deklarimit paraprak për të parë nëse struktura e ndërtuar është në përputhje me kushtet e deklarimit paraprak. Gjithashtu, vëzhgohen dhe vlerësohen me kujdes, sipas neneve 80 dhe 81, të ligjit të planifi kimit, nëse ka struktura, punimet e të cilave nuk janë deklaruar në bashki/komunë, ose për të cilat nuk është kërkuar pajisja me leje për punime. Gjatë këƟ j vezhgimi, bashkia/komuna përcakton nëse midis këtyre strukturave paraqiten raste të deklarimit paraprak dhe pasi i cilëson si “kundërvajtje administraƟ ve”, i trajton me gjobë sipas pikës 4 të nenit 82 të ligjit të planifi kimit.

Një përcakƟ m bazë, i detyrueshëm dhe orientues për rastet e punimeve që janë subjekt i deklarimit paraprak, është bërë në nenin 19 të VKM-së 481. Për ilustrim, më poshtë renditen fi gurat x-y që tregojnë raste të mundshme të deklarimit paraprak.

P.40 Si mund ta plotësoj formularin e kërkesës për leje për punime?

Formulari i kërkesës në fi gurën 56 është plotësuar për një nga strukturat e rasƟ t hipoteƟ k të zhvillimit me riorganizim parcele në Babrru, zhvilluar në kapitullin 4. Struktura paraqitet në fi gurën bashkangjitur – banim dhe kaƟ përdhe për shërbime, 14 kate.

4 k

nënkalim

10 k + 2 k

parkim

9 k

+ 3k

pa

rkim


8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k +8 k + 2k

parkparkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k + 2k

parkim

8 k + 2k

parkim

10 k + 3 k

parkim

8 k + 3k

parkim

5 k

2 k

10 k + 2 k

parkim

10 k + 2 k parkim

10 k + 2 k parkim

10 k + 2 k

parkim

RASTI 2RASTI 2

RASTI 1

RASTI 3

9 k +

3k

park

im

GAME TIME R

RGAME TIME

R

RGAME TIME

GAME TIME

1

7.5 m

7.5 m

7.5 m

31.5 m

34.6 m

7.5 m

6 m

7.5 m7.5 m

7.5 m

7.5 m7.5 m

80 m

21.6 m

7.5 m

A

A'

7.5 m

7.5 m7.5 m

B

B'

7 m

G

G'

10.8 m

7.5 m

7.5 m7.5 m7.5 m

7 m

7 m

7 m

7 m

7.5 m

243

Figura 56. Shembull i plotësimit të formularit të kërkesës për kryerje punimesh


245


247


249


251


253


255


P.41 Çfarë detyrimesh fi nanciare duhet të paguaj në bashki/komunë për të marrë lejen e zhvillimit?

Për të marrë lejen tuaj të zhvillimit, ju duhet të paguani:

1. Çdo lloj detyrimi që vjen nga PDV-ja dhe ka lidhje me kontribuƟ n tuaj në zhvillim, nëse ka të Ɵ lla.

2. Taksën e ndikimit në infrastrukturë, sipas përcakƟ meve të Ligjit nr. 9632 datë 30.10.2006, “Për taksat vendore”, i ndryshuar.

3. Tarifën e aplikimit, sipas përcakƟ mit të Ligjit nr. 8652, datë 31.07.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e pushteƟ t vendor” dhe sipas VKM-së 502.

4. Detyrimet përkatëse, në rast se jeni në kushtet e Programit të TDZh-së.

5. Detyrimet përkatëse, në rast se jeni në kushtet e Programit të IntensiteƟ t me Kushte.

6. Çdo lloj detyrimi që bashkia/komuna mund të vendosë për ju përmes një takse të përkohshme, në përputhje me Ligjin nr. 8652, datë 31.07.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e pushteƟ t vendor”, i ndryshuar.

5.6 InspekƟ mi dhe leja e përdorimit

Dy procese të rëndësishme të kontrollit të zhvillimit janë leja e përdorimit dhe inspekƟ mi i punimeve. Leja e përdorimit jepet nga autoriteƟ përgjegjës i planifi kimit, pasi ai ka vërtetuar se punimet janë kryer në përputhje me lejen përkatëse, sipas rasƟ t të zhvillimit dhe/ose ndërƟ mit, infrastrukturës, deklarimit paraprak. Pra, leja e përdorimit është dokumenƟ konfi rmues për zbatueshmërinë korrekte të punimeve dhe që garanton sigurinë e qytetarëve në përdorimin e strukturës së re. Lëshimi i lejes së përdorimit përcaktohet në nenin 79 të ligjit të planifi kimit.

Një aspekt i rëndësishëm i lejes së përdorimit është se ajo lëshohet pasi të jenë kryer punimet dhe është një garanci edhe për procesin e regjistrimit të pasurisë. Sipas nenit 79, pika 8, të ligjit të planifi kimit, në rastet kur punimet e kryera ndryshojnë pronësinë (që mund të jetë e tokës apo e strukturës, apo të dyjave bashkë), atëherë pronësia e re regjistrohet nga ZRPP-ja në bazë të lejes së përdorimit. Duke pasur parasysh që nëndarja e tokës për qëllime zhvillimi, zhvillimi me riorganizim parcelash dhe bashkimi i parcelave, janë instrumente zhvillimi që shoqërohen me ndryshim të pronësisë, regjistrimi në ZRPP i nëndarjes, bashkimit, riorganizimit dhe strukturave të reja, bëhet pas marrjes së lejes së përdorimit, pra pasi të jenë kryer punimet. Kjo pikë e nenit 79 të ligjit të planifi kimit, mbështet edhe pikën 4 të nenit 22, pikën 5 të nenit 24 dhe pikën 6 të nenit 31 të VKM-së 481.

Për sa i përket procesit të inspekƟ mit dhe gjithashtu vëzhgimit të territorit, çdo bashki/komunë duhet të ndjekë përcakƟ met e neneve 80 dhe 81 të ligjit të planifi kimit.

257

Periudha kalimtare e zhvillimit nënkupton periudhën nga hyrja në fuqi me efekte të plota e ligjit të planifi kimit deri në harƟ min e planeve të përgjithshme territoriale – PPV nga çdo bashki/komunë, dhe përgaƟ tjen e instrumenteve të planifi kimit nga autoritetet kombëtare. Gjatë kësaj periudhe, bashkitë dhe komunat duhet të jenë të kujdesshme për sa më poshtë:

1. Ligji nr. 8405, datë 17.9.1998, “Për UrbanisƟ kën”, i ndryshuar, dhe aktet nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j, shfuqizohen dhe bashkitë dhe komunat nuk duhet tì referohen më këƟ j ligji dhe rregulloreve përkatëse. Ky detyrim përcaktohet në nenin 92 të ligjit të planifi kimit.

2. Në zbaƟ m të nenit 89 të ligjit të planifi kimit, të gjitha bashkitë dhe komunat duhet të kenë të miratuara PPV-të e tyre jo më vonë se 2 vjet nga data e fi llimit të efekteve të plota të ligjit të planifi kimit. Në terma reale kohore, kjo do të thotë se të gjitha planet e përgjithshme vendore, sikurse edhe planet e përdorimit të tokës për njësitë me 10,000 ose më pak banorë, duhet të miratohen (miraƟ mi përfundimtar nga KKT) brenda datës 30 shtator 2014.

3. Në përputhje me nenet 3, pikat 9 dhe 10; 4, pika 1, gërma ç; 22; 53, pika 2; 59, pika 1, gërmat c dhe ç; 71, pika 1; 72, pika 2; 77; 88; dhe 89, të ligjit të planifi kimit, janë hartuar dhe janë të detyrueshme për zbaƟ m nga çdo autoritet planifi kimi, nenet 36 të VKM-së 481 dhe 47 të VKM 502. Këto dy nene, përcaktojnë dispozitat kalimtare të dy rregulloreve në ł alë sipas ligjit të planifikimit dhe përkatësisht:

a. Planet vendore që janë në harƟ m në momenƟ n kur ligji i planifi kimit hyn në fuqi me efekte të plota, zbatojnë pjesën e mbetur të procesit (proces, strukturë dhe format) në përputhje me të gjitha përcakƟ met e ligjit të planifi kimit dhe të akteve nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j.

b. Bashkitë dhe komunat që kanë depozituar për miraƟ m plane të përgjithshme vendore (ishplanet rregulluese) para datës së hyrjes së ligjit në fuqi me efekte të plota, duhet tì punojnë këto plane në përputhje me kërkesat e ligjit të planifi kimit dhe aktet nënligjore në zbaƟ m të Ɵ j. Secila bashki/komunë vlerëson nëse është subjekt apo jo i zbaƟ mit të nenit 50 të ligjit të planifi kimit.

c. Studimet urbanisƟ ke pjesore dhe lejet për shesh ndërƟ mi të miratuara para fi llimit me efekte të plota të ligjit të planifi kimit, shfuqizohen. Kuptohet se studimet urbanisƟ ke pjesore dhe lejet për shesh ndërƟ mi të depozituara për miraƟ m pranë autoriteteve përgjegjëse të planifi kimit, thjesht nuk do të merren në shqyrƟ m pasi ligji 8405 shfuqizohet dhe ligji i planifi kimit krijon të tjera instrumente, si edhe

KapitulliVI. PERIUDHA KALIMTARE E ZHVILLIMIT:ÇFARË NDODH DERI NË MIRATIMIN E PLANEVE TË PARË VENDORE PAS HYRJES SË LIGJIT NË FUQI?

6

259

realizon zhvillimin bazuar në VKM 480 deri në miraƟ min e PPV-së.

d. Lejet e ndërƟ mit që janë miratuar para hyrjes në fuqi me efekte të plota të ligjit të planifi kimit dhe lejet e ndërƟ mit që janë në zbaƟ m do të vazhdojnë zbaƟ min në përputhje me kushtet e lejes.

e. NdërƟ met e përfunduara para hyrjes në fuqi me efekte të plota të ligjit të planifi kimit dhe që presin të marrin leje përdorimi, do ta marrin lejen e përdorimit në përputhje me kushtet e zbaƟ mit të lejes së ndërƟ mit.

f. Të gjitha bashkitë dhe komunat, do të zhvillojnë bazuar në VKM 480 deri në momenƟ n e miraƟ mit të PPV-së (nenet 16, 17, 18, 19, 20 të VKM-së 481) ose PPT-së (neni 21 i VKM-së 481).

g. Të gjitha aktet e miratuara me vendim të KRrTRSH-së para hyrjes në fuqi të Ligjit 10119, dt.23.04.2009 “Për Planifikimin e Territorit“ mbeten në fuqi.

Në lidhje me zhvillimin në kushtet e përdorimit të VKM 480, do të jepen sqarime në pjesët në vazhdim të këƟ j kapitulli.

6.1 InsƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit për zbaƟ min e VKM-së 480

Sipas nenit 88 të ligjit të planifi kimit, janë vetëm autoritetet vendore të planifi kimit, të cilave deri në momenƟ n e harƟ mit të instrumenteve vendore të planifi kimit, ligji i planifi kimit ju ofron një instrument tranzitor për të zhvilluar territorin. Ky instrument është rregullorja model e planifi kimit, e cila është miratuar në datën 22 qershor 2011 me VKM nr. 480.

VKM 480 është një instrument sa ndihmues për autoritetet vendore (nuk ndërpret zhvillimin në mënyrë të plotë), aq edhe një instrument nxitës për të hartuar instrumentet vendore të planifi kimit, sepse:

x Është tranzitor dhe ka një kohë të kufi zuar të zbaƟ mit që përputhet me kohën që kanë autoritetet vendore në dispozicion për të hartuar planet e tyre, sipas nenit 89 dhe 92 të ligjit të planifi kimit.

x Vendos kushte për mënyrën e zhvillimit në territor, të cilat nuk janë shumë favorizuese për çdo lloj situate. P.sh., nëse zhvillimi kërkohet në zona jo urbane, bashkia/komuna nuk e merr aspak parasysh kërkesën pasi VKM 480 lejon zhvillim vetëm në zona urbane (zona të sistemit urban dhe me emërƟ min “truall urban” në regjistrat e ZRPP). Ka edhe disa kushte të tjera që do të trajtohen më poshtë.

6.2 Kushte për të zhvilluar përmes VKM-së 480

Kushtet dhe rastet për të zhvilluar përmes VKM-së 480 jepen në nenet 4, 6 dhe 10 të VKM-së 480. Sipas këtyre neneve:

1. VKM 480 zbatohet vetëm në parcela të sistemit urban dhe vetëm për kategoritë e përdorimit të tokës Banim dhe infrastruktura publike (sipas pikës 30 të nenit 3 të ligjit të planifi kimit).


2. Kur zbatojnë VKM 480, autoritetet vendore nuk mund të ndryshojnë përdorimin e tokës nga ai ekzistues në parcelën ku po ndërtojnë dhe nuk duhet të ndryshojnë as intensiteƟ n e ndërƟ mit. Kjo e bën të detyrueshme që bashkia/komuna, në momenƟ n që ligji i planifi kimit ka hyrë në fuqi me efekte të plota, të kenë gaƟ një hartë të nënnjësive strukturore të gjendjes ekzistuese dhe një hartë të kategorive të përdorimit të tokës të gjendjes ekzistuese. Këto harta paraqesin gjendjen ekzistuese që nuk duhet të ndryshohet dhe treguesit që nuk duhet të ndryshohen.

3. Kur zbatojnë VKM 480, autoritetet vendore nuk duhet të ndryshojnë koefi cienƟ n e shfrytëzimit të tokës për ndërƟ me (Ksht) në nivel nënnjësie strukturore, dhe as koefi cientët e shfrytëzimit të tokës për rrugë (Kshr) dhe për hapësira të tjera publike.

4. Kur zbatojnë VKM 480, autoritetet vendore nuk mund të hartojnë PDV, pasi janë në mungesë të planit të përgjithshëm vendor dhe duhet të zbatojnë të gjitha dispozitat e ligjeve të tjera në fuqi.

Kushtet e mësipërme, zberthehen veçanërisht nga neni 10 i VKM-së 480. Të gjitha rastet e parashikuara në këtë nen, paraqiten me shembuj në fi gurat e mëposhtme.

6.3 Procesi i zhvillimit dhe vendimmarrja në kushtet e VKM-së 480

Para se të nisin zhvillimin në kushtet e VKM-së 480, autoritetet vendore, sikurse përcaktohet në nenin 7 të VKM-së 480, duhet të përgaƟ Ɵ n në mënyrë të detyrueshme dy harta:

x Kategoritë ekzistuese të përdorimit të tokës dhe të strukturave në të.

x Hartën e nënnjësive strukturore të gjendjes ekzistuese, ku për çdo nënnjësi strutkurore duhet të përcaktojnë treguesit ekzistues të zhvillimit, sipas nenit 9 të VKM-së 480.

Këto dy harta duhet të miratohen në këshillin e bashkisë/komunës dhe të publikohen jo vetëm në Regjistrin e territorit, por edhe në mjetet elektronike të komunikimit, në mënyrë që komuniteƟ dhe zhvilluesit të jenë të informuar për mundësitë dhe kushtëzimet në zhvillim deri në harƟ min dhe miraƟ min e planit të përgjithshëm vendor. Figura 58 tregon se si mund të krijohen hartat e mësipërme, duke marrë si shembull rasƟ n e Bashkisë së Sarandës. Llogaritjet e treguesve (fi gura 60) janë paraqitur vetëm për një nënnjësi strukturore, por në kushtet e përgaƟ tjes reale të këƟ j materiali, treguesit duhet të jepen për çdo nënnjësi strukturore.

Pas publikimit të hartave të mëposhtme, të interesuarit mund të aplikojnë për leje për punime, duke zbatuar nenin 8 të VKM-së 480 si edhe kushtet për zhvillim të dhëna në nenin 10 të VKM-së 480. Në rasƟ n e lejeve të infrastrukturës, apo ndërƟ mit për qëllime publike, bashkia/komuna apo autoriteƟ i planifi kimit duhet të ndjekë procesin e përshkruar në nenin 5 të VKM 480.

261

6.4 Negociatat dhe konsulƟ mi publik në kushtet e VKM-së 480

Negociatat dhe konsulƟ mi publik kryhen si në çdo proces të aplikimit për leje për punime. Gjithsesi, për sa kohë që kur VKM 480 është në përdorim nga bashkia/komuna pasi instrumenƟ vendor i planifi kimit nuk është miratuar ende, njësia vendore nuk mund të hartojë PDV. Pra, nuk bëhet ł alë të ketë konsulƟ m si ai që parashikohet në PDV, por konsulƟ m vetëm për parcelën në të cilën ndodh zhvillimi, sipas kushteve të VKM-së 480.

Ndërkohë, sa thamë më lart aplikohet për zhvillimet me karakter jo publik. Në rasƟ n e zhvillimit të infrastrukturave publike në kushtet e zbaƟ mit të rregullores model të planifi kimit, VKM 480 parashikon një proces këshillimi në nenin 5 të saj. Ky proces përfshin fazën e harƟ mit të projekƟ t, këshillimin publik gjatë harƟ mit, deri në një vendim të Kryetarit të bashkisë/komunës që miraton projekƟ n, i cili do të trajtohet me procedurën e lejes së infrastrukturës, sipas nenit 78 të ligjit të planifi kimit. Ky proces kryhet për arësye se bashkia/komuna është në kushtet e mungesës së instrumenƟ t vendor të planifi kimit dhe çdo projekt madhor për infrastruktura publike ndikon në mënyrë domethënëse pronat publike dhe/ose private ku realizohet, ose mundësinë për zhvillim të pronave fqinjë me ato ku realizohet projekƟ . Për më tepër, një projekt për infrastruktura publike ka ndikim në zhvillimin strategjik të zonës së banuar. Në rast se bashkia/komuna do të kishte një PPV, atëherë vendimi për ta ndërtuar ose jo një infrastrukturë publike në një zonë të caktuar, do të ishte marrë në plan dhe do të kishte qenë subjekt i këshillimit publik gjatë harƟ mit të PPV-së.


Figura 57. Harta e nënnjësive strukturore të gjendjes ekzistuese - rasƟ i Sarandës


Kufi ri administraƟ v

Nënnjesi strukturore

263

Figura 58. Hartat e kategorive bazë të përdorimit të tokës të gjendjes ekzistuese - rasƟ i Sarandës


RasƟ i paraqitur bazohet vetëm në njohuritë e grupit të punës dhe në informacionin e ortofotos. Këto harta mund të përmirësohen mbi bazën e njohjes së territorit të Sarandës nga specialistët në Bashki.

U. Zonë ushtarake

Kufi ri administraƟ v

Sistemi urban

Sistemi bujqësor

Sistemi natyror

A. Banim

I. Industri

B. Bujqësi

S. Shërbime

V. Përdorime të veçanta

N. Natyrore

M. Monumente kulture dhe historike

Figura 59. Si të përcaktosh treguesit e zhvillimit për një parcelë në kushtet e VKM-së 480 - rasti i Shkodrës


Sip. totale e zonës (nënnjesisë) = 10,988 m2

Sip. rrugëve perimetrale = 1,628 m2

Sip. rrugëve të brendëshme = 187 m2

Sr (Sip.totale e rrugëve) = 1,815 m2

Kshr ekz = Sr (Sip.totale e rrugëve) / Sip. totale e zonës Kshr ekz = 1,815 m2/ 10,988 m2 = 0.165 = 16.5 %

Kshp ekz = SPb (Si p. totale parcelë publike)/ Sip. totale e zonësKshp ekz = 4,739 m2/ 10,988 m2 = 0.4313 = 43.13 %SPb (Si p. totale parcelë publike) = 4,739 m2

Spekz (Sip. parcelave të zhvilluara) = 2,352.5 m2

Spardh (Sip. parcelave të pazhvilluara) = 2,248 m2

SpTotal (Sip. totale e parcelave) = 4,600.5 m2

Sgjekz (Sip. totale e gjurmëveekz) = 1,452 m2

Sn ekz ( Sip. totale e ndërƟ mit) = 2,302 m2

Ksht ekz = Sgjekz (Sip. totale e gjurmëveekz) / Spekz (Sip. parcelave të zhvilluara)

Ksht ekz = 1,452 m2 / 2,352.5 m2 = 0.6172 = 61.72 %

Sgj ardh = Spardh (Sip. parcelave të pazhvilluara) x Ksht ekz

Sgj ardh = 2,248 m2 x 0.6172 = 1,387 m2

Sgj ardh (Sip. totale e gjurmës) = Sgj ekz + Sgj ard

Sgj ardh = 1,452 m2 + 1,387 m2 = 2,839.5 m2

Ksht ekz = Ksht ardh = Sgj ard (Sip. totale e gjurmës)/ SpTotal (Sip. totale e parcelave)

Ksht ekz = 2,839.5 m2 / 4,600.5 m2 = 0.6172 = 61.72 %

Iekz = Sn ekz ( Sip. totale e ndërƟ mit) / Spekz (Sip. parcelave të zhvilluara)

Iekz = 2,302 m2 / 2,352.5 m2 = 0.9785

Sn ardh = Spardh (Sip. parcelave të pazhvilluara) x Iekz

Sn ardh = 2,248 m2 x 0.9785 = 2,199.5 m2

Sn tot = Sn ekz + Sn ardh

Sn tot = 2,302 m2 + 2,199.5 m2 = 4,501.5 m2

Iekz = Iardh = Sn tot (Sip. totale e ndërƟ mit) / SpTotal (Sip. totale e parcelave)

Iardh = 2,302 m2 / 4,600.5 m2 = 0.9785

Sptotal = Parcela A + Parcela B = 288 m2

Ksht = 61.72% I = 0.9785 Sgjtotal = 177 m2 Sntotal = 282 m2

Mos respekƟ m i distancaveParcela A:Sp = 126 m2 (126/288=0.44) Sgj = 77 m2 Sn = 123.5 m2

Kate > 2 (KaƟ I = 77 m2; KaƟ II = 46.5 m2)Parcela B:Sp = 162 m2 (162/288=0.56)à Sgj = 100 m2 Sn = 158.5 m2

Kate > 2 (KaƟ I = 100 m2; KaƟ II = 58.5 m2)RespekƟ m i distancaveParcela A:Sp = 126 m2 (126/288=0.44) Sgj = 60 m2 Sn = 123.5 m2

Kate > 3 (KaƟ I = 60 m2; KaƟ II = 44 m2; KaƟ III = 20 m2)Parcela B:Sp = 162 m2 (162/288=0.56) Sgj = 84 m2 Sn = 158.5 m2

Kate > 3 (KaƟ I = 84 m2; KaƟ II = 54.5 m2; KaƟ III = 20m2)

264

265

Figura 60. Si të përcaktosh treguesit e zhvillimit për një parcelë në kushtet e VKM-së 480 - rasti i Sarandës


Sip. totale e zonës (nënnjesisë) = 24,158 m2

Sip. rrugëve perimetrale= 3,828 m2

Sip. rrugëve të brendëshme= 2,479 m2

Sr (Sip. totale e rrugëve) = 6,308 m2

Kshr ekz = Sr (Sip.totale e rrugëve) / Sip. totale e zonës

Kshr ekz = 6,308 m2/ 24,158 m2 = 0.26 = 26%

Spekz (Sip. parcelave të zhvilluara)= 1,1064.5 m2

Spardh (Sip. parcelave të pazhvilluara)= 6,785.5 m2

SpTotal (Sip. totale e parcelave)= 17,850 m2

Sgjekz (Sip. totale e gjurmëveekz) = 3,730.95 m2

Snekz (Sip. totale ndërƟ miekz) = 7,207.6 m2

Ksht ekz = Sgjekz (Sip. totale e gjurmëveekz) / Spekz (Sip. parcelave të zhvilluara)

Ksht ekz = 3,730.95 m2 / 1,1064.5 m2 = 0.3372 = 33.72 %

Sgj (Sip Totale e Gjurmëve)= Sgjekz(Sip Totale e Gjurmëveekz)

Sgj = 3,730.95 m2 + 2,288 m2 = 6,019 m2

Sn (Sip Totale NdërƟ mi) = (Sip Totale NdërƟ miekz) + (Sip NdërƟ miardh )

Sn = 7,207.6 m2+ 4,420 m2= 11,627.6 m2

7.1 Lidhja 1: Baza ligjore për planifi kimin e territorit

KapitulliVII. SHTOJCA

7Nr. & Data

Ligji Ne-net

Ilustrim

Ligj

nr.8

485,

dat

ë 12

.05.

1999

KOD

I I P

ROCE

DU

RAVE

AD

MIN

ISTR

ATIV

E, I

ND

RYSH

UAR

1, 1

3, 1

4, 2

6, 3

6, 4

7, 4

9, 5

1, 5

2, 5

3, 5

4, 5

5,

56, 5

9, 6

1, 6

6, 7

6, 9

0,13

7

Neni 76Pranimi i heshtur i peƟ cionit

1. Kur ekzekuƟ mi i një akƟ administraƟ v ose ushtrimi i një të drejte nga individi kushtëzohet nga miraƟ mi apo autorizimi i administratës, përjashto rastet kur ligji parashikon ndryshe, mund të procedohet me ekzekuƟ min e akƟ t ose me ushtrimin e së drejtës, në rast se vendimi përkatës nuk jepet brenda afaƟ t të

prashikuar nga ligji.2. Në ato raste kur ligji nuk parashikon ndonjë afat, afaƟ për pranimin e heshtur

për shkak të mos përgjigjes do të jetë 90 ditë nga paraqitja e peƟ cionit.3. Rastet e mëposhtme që kanë nevojë për miraƟ m/autorizim të organeve

administraƟ ve janë:a) licencat për kryerjen e veprimtarisë ndërƟ more;

b) lejet për ndërrimin e desƟ nacionit të tokës për ndërƟ m;c) lejet e punës për të huajt;

ç) lejet për invesƟ met e huaja;d) lejet për punë 24 orë;

dh) autorizimet për punën me turne;e) grumbullimi i funksioneve publike dhe private.

4. Afatet e parashikuara në ligj dhe në paragrafi n 2 të këƟ j neni pezullohen në rastet kur procedimi ndërpritet për shkaqe për të cilat është përgjegjës individi.

Ligj

nr.8

502,

dat

ë 30

.06.

1999

PËR

KRIJI

MIN

E Q

END

RËS

SË P

UBL

IKIM

EVE

ZYRT

ARE,

I N

DRY

SHU

AR

1, 2

, 8, 1

3,14

Neni 13Regjistrat e organeve dhe te insƟ tucioneve

Për aktet normaƟ ve ne kompetence te tyre, organet dhe insƟ tucionet shtetërore mbajnë regjistër te veçante dhe u japin informacion personave te

interesuar, përveç rasteve kur ligjërisht nuk lejohet publikimi.Neni 14

Përgjegjësia për demet nga publikimet e parregulltaOrgani, qe ka dërguar akƟ n ose dokumenƟ n, mban vete përgjegjësi për

pasaktësi, parregullsi, gabime ne përmbajtjen e akƟ t apo te dokumenƟ t ose pengese ligjore për publikim.

Qendra nuk mund te publikoje akte dhe dokumente për te cilat ka njoŌ ime ose vërejtje te Ɵ lla, pa marre përgjigje nga organi kompetent.

Qendra mban përgjegjësi kur publikimi nuk i përgjigjet teksƟ t te akƟ t ose dokumenƟ t te dërguar nga organi përkatës, kur ka pranuar akte dhe dokumente

ne kundërshƟ m me kete ligj, si dhe kur bën publikimin ne kundërshƟ m me paragrafi n e dyte te këƟ j neni.

Ne çdo kohe, kryesisht ose me konstaƟ m te te interesuarve, organi përkatës mund te kërkojë ndreqjen e gabimeve materiale dhe parregullsive, duke dërguar

një kopje te re te akƟ t apo te dokumenƟ t.Kur ndreqja e gabimeve kërkohet pas publikimit, ne te gjitha rastet behet

njoŌ im ne Fletoren Zyrtare.Kur janë shkaktuar dëme nga publikimet e pasakta ose te parregullta, te

interesuarit kane te drejte te kërkojnë përgjegjësinë ligjore dhe zhdëmƟ min e drejtpërdrejte te përgjegjësit, sipas këƟ j ligji.

Tabela 31. Fragmente ilustruese nga legjislacioni i posaçëm që lidhet me planifi kimin dhe zhvillimin e territorit

267

Ligj

nr.9

000,

dat

ë 30

.01.

2003

PËR

ORG

AN

IZIM

IN D

HE

FUN

KSIO

NIM

IN

E KË

SHIL

LIT

TË M

INIS

TRAV

E

I për

gjith

shëm

Ligj

nr.8

652,

dat

ë 31

.07.

2000

PËR

ORG

AN

IZIM

IN D

HE

FUN

KSIO

NIM

IN E

Q

EVER

ISJE

S VE

ND

ORE

, I N

DRY

SHU

AR

3, 4

, 5, 7

, 8, 1

0 –

3/1/

c/g,

16,

32

–e, 4

4, 6

3, 6

4, 6

5,

66, 6

7

Neni 33. Komunat dhe bashkitë ushtrojnë këto funksione të veta

I. Në fushën e infrastrukturës dhe të shërbimeve publike:a) furnizimi me ujë të pijshëm;

b) funksionimi i sistemit të kanalizimeve të ujërave të bardha, të ujërave tëzeza dhe kanaleve mbrojtëse të zonave të banuara;

c) ndërƟ mi, rehabiliƟ mi dhe mirëmbajtja e rrugëve me karakter vendor,trotuareve dhe shesheve publike;

ç) ndriçimi i mjediseve publike;d) funksionimi i transporƟ t publik urban;

dh) administrimi i varrezave dhe garanƟ mi i shërbimit të varrimit;e) shërbimi i dekorit;

ë) administrimi i parqeve, lulishteve dhe zonave të gjelbëruara publike;f) grumbullimi, largimi dhe përpunimi i mbeturinave;

g) planifi kimi urban, menaxhimi i tokës dhe strehimi sipas mënyrës sëpërcaktuar me ligj.

Ligj

nr.9

632,

dat

ë 30

.10.

2006

PËR

SIST

EMIN

E T

AKS

AVE

VEN

DO

RE, I

N

DRY

SHU

AR

9, 2

0, 2

1, 2

2, 2

3, 2

4, 2

5, 2

7, 2

8, 2

9, A

neks

i 1, A

neks

2

Neni 9Llojet e taksave vendore

Në taksat vendore përfshihen:1. Taksa vendore mbi biznesin e vogël.

2. Taksa mbi pasurinë e paluajtshme, në të cilën përfshihen taksa mbi ndërtesat dhe taksa mbi tokën bujqësore.

3. Taksa e ł etjes në hotel.4. Taksa e ndikimit në infrastrukturë nga ndërƟ met e reja.

5. Taksa mbi kalimin e së drejtës së pronësisë për pasuritë e paluajtshme.6. Taksa e regjistrimit të përvitshëm të mjeteve.

7. Taksa për zënien e hapësirave publike.8. Taksa e tabelës.

9. Taksa të përkohshme.

Neni 27 Taksa e ndikimit në infrastrukturë nga ndërƟ met e reja

1. Baza e taksës është vlera në lekë e invesƟ mit të ri që kërkohet të kryhet. Klasifi kimi si invesƟ m i ri dhe vlerat përkatëse përcaktohen në përputhje me

legjislacionin në fuqi për dhënien e lejes së ndërƟ mit.

268 Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit Li

gj n

r.963

2, d

atë

30.1

0.20

06

PËR

SIST

EMIN

E T

AKS

AVE

VEN

DO

RE, I

ND

RYSH

UA

R

9, 2

0, 2

1, 2

2, 2

3, 2

4, 2

5, 2

7, 2

8, 2

9, A

neks

i 1, A

neks

2 2. Niveli i taksës shprehet si përqindje e vlerës së invesƟ mit dhe është 1 deri në

3 për qind të kësaj vlere, ndërsa për Bashkinë e Tiranës është 2 deri në 4 për qind e saj.

PërjashƟ misht për projektet e infrastrukturës, për ndërƟ min e rrugëve kombëtare, të porteve, aeroporteve, tuneleve, digave, ndërƟ mit të

infrastrukturës në energji, përfshirë makineritë dhe pajisjet për këto projekte, taksa e ndikimit në infrastrukturë të ndërƟ meve të reja është 0,1 për qind e

vlerës së invesƟ mit, por jo më pak se kostoja e rehabiliƟ mit të infrastrukturës së dëmtuar.

2/1. Për ndërtesat, të cilat janë në proces legalizimi, taksa e ndikimit në infrastrukturë e ndërƟ meve të reja është 0,5 për qind e vlerës së invesƟ mit.

3. Këshilli bashkiak ose komunal mund të miratojë kategori dhe nënkategori për klasifi kimin e invesƟ meve, të cilat mund të përdoren për vendosjen e nivelit të

taksës.4. Detyrimi për taksën i takon invesƟ torit. E ardhura nga taksa, për çdo rast, mblidhet nga organi që lëshon lejen e ndërƟ mit dhe arkëtohet, për çdo rast, për llogari të bashkisë ose të komunës që mbulon territorin ku do të bëhet

invesƟ mi.5. Nëse objekƟ , për të cilin do të bëhet invesƟ mi, shtrihet në territorin e më shumë se një njësie vendore ose kur objekƟ ndikon në infrastrukturën e një

njësie tjetër vendore, të ardhurat nga taksa ndahen proporcionalisht ndërmjet tyre, në përputhje me raportet përkatëse të shtrirjes së objekƟ t dhe të ndikimit

të invesƟ mit në infrastrukturën e secilës njësi.

Ligj

nr.8

561,

dat

ë 22

.12.

1999

PËR

SHPR

ON

ËSIM

ET D

HE

MA

RRJE

N N

Ë PË

RDO

RIM

TË

PËRK

OH

SHËM

TË

PASU

RISË

PRO

NË

PRIV

ATE

PËR

INTE

RES

PUBL

IK

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

1, 1

2, 1

5, 1

7, 1

8, 1

9, 2

0, 2

1, 2

2, 2

3,

24, 2

5, 2

6, 2

7, 2

9, 3

0, 3

1, 3

2, 3

3, 3

4, 3

5, 3

6, 3

7

Neni 21. Personat fi zikë dhe juridikë privatë kanë të drejtën për respekƟ min e pasurive në pronësi të tyre. Shpronësimi i pasurive pronë private bëhet vetëm për interes publik, në kushtet kur interesi publik mbizotëron kundrejt interesave private të pronarëve të tyre, në përputhje me kushtet e parashikuara nga ligji dhe parimet

e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare.2. E drejta e shpronësimit dhe e marrjes në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private ushtrohet për një interes publik që nuk mund të realizohet ose të mbrohet në mënyrë tjetër, veçse për shkaqe dhe në respekƟ m të procedurave të përcaktuara shprehimisht në këtë ligj, në atë masë sa është e domosdoshme për realizimin e qëllimit të shpronësimit dhe në çdo rast kundrejt një shpërblimi

të drejtë.

Neni 3Shpronësimi dhe marrja në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private realizohet në përputhje me kushtet dhe procedurat e përcaktuara në këtë ligj,

duke garantuar transparencën, barazinë e shtetasve dhe mbrojtjen e interesave dhe të drejtave të tyre pasurore.

Neni 4Shpronësimi dhe marrja në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private

bëhet duke respektuar dhe kompensuar në vlerë, në përputhje me ligjin, të drejtat e të tretëve mbi pasuritë pronë private që shpronësohen, si dhe

zhvlerësimin për shkak të shpronësimit të pasurive të tjera pronë private që nuk janë objekt i

shpronësimit.

Ligj

nr.8

927,

dat

ë 25

.07.

2002

PËR

PREF

EKTI

N

I për

gjith

shëm

269Li

gj n

r.785

0, d

atë

29.0

7.19

94

KOD

I CIV

IL I

REPU

BLIK

ËS S

Ë SH

QIP

ËRIS

Ë, I

ND

RYSH

UA

R

1, 2

, 4, 7

, 12,

30,

32,

64,

66,

70,

72,

76,

79,

80,

81,

83,

85,

89,

90,

91,

92,

94,

141

, 142

, 143

, 144

, 145

, 146

, 147

, 148

, 149

, 150

, 151

, 152

, 153

, 154

, 155

, 15

6, 1

57, 1

58, 1

59, 1

60, 1

61, 1

62, 1

63, 1

64, 1

65, 1

66, 1

67, 1

68, 1

69, 1

70, 1

71, 1

72, 1

73, 1

74, 1

75, 1

76, 1

77, 1

78, 1

79, 1

80, 1

81, 1

87, 1

88, 1

90, 1

91,

192,

193

, 194

, 195

, 196

, 196

, 197

, 198

, 199

, 200

, 201

, 202

, 203

, 204

, 205

, 206

, 207

, 209

. 210

, 211

, 212

, 213

, 214

, 215

, 216

, 217

, 218

, 219

, 220

, 221

, 22

3, 2

24, 2

25, 2

26, 2

27, 2

32, 2

33, 2

34, 2

35, 2

37, 2

38, 2

39, 2

40, 2

41, 2

42, 2

43, 2

44, 2

51, 2

59, 2

61, 2

62, 2

63, 2

64, 2

65, 2

66, 2

67, 2

68, 2

69, 2

70, 2

71,

272,

273

, 274

, 275

, 276

, 277

, 278

, 279

, 280

, 281

, 282

, 283

, 284

, 287

, 290

, 293

, 294

, 303

, 304

, 309

, 316

, 317

, 318

, 342

, 419

, 530

, 531

, 532

, 533

, 534

, 53

5, 5

36, 5

37, 5

38, 5

39, 5

40, 5

46, 5

60, 5

61, 5

62, 5

63, 5

64, 5

65, 5

66, 5

67, 5

68, 5

69, 5

70, 5

71, 5

72, 5

73, 5

80, 5

83, 5

84, 6

23, 6

24, 6

59, 6

60, 7

46, 7

47,

748,

750

, 751

, 752

, 753

, 754

, 755

, 756

, 757

, 764

, 784

, 785

, 786

, 787

, 789

, 790

, 791

, 794

, 795

, 803

, 822

, 826

, 827

, 828

, 829

, 830

, 831

, 832

, 833

, 834

, 10

65,

Neni 149Pronësia është e drejta për të gëzuar dhe disponuar lirisht sendet,

brenda kufi jve të caktuar nga ligji. Pronësia mbi pjesët përbërëse të sendit

Neni 150Pronarit të sendit i takon pronësia edhe mbi pjesët përbërëse të Ɵ j.

Pronësia mbi frutat e senditNeni 151

Pronarit të sendit i takojnë frutat natyrore që prodhon sendi, përveçkur pronësia e tyre u është kaluar të tjerëve. Në këtë rast pronësiafi tohet pasi frutat të jenë ndarë nga sendi. Personi që merr frutat

duhet që brenda vleŌ ës së tyre të shpërblejë shpenzimet e bëra për prodhimin dhe vjeljen e tyre.

Përkatësia e sendeveNeni 152

Sendet u përkasin personave fi zikë, personave juridikë dhe shteƟ t.Llojet e pasurisë publike caktohen me ligj. Të drejtat dhe detyrimet

e pronarit

Neni 153(Ndryshuar me ligjin nr.8781, datë 3.5.2001, neni 21)

Askush nuk mund të shpronësohet ose t’i kufi zohet e drejta eushtrimit të së drejtës të pronës që barazohet me shpronësimin,

përveçse kur këtë e kërkojnë interesa publike dhe kurdoherë kundrejt një shpërblimi të drejtë.

Neni 154E drejta e pronësisë mbi tokën shtrihet gjer në lartësinë dhe

thellësinë që është e dobishme për ushtrimin e saj, në kushtet e parashikuara me ligj.

Neni 155Pronari i një toke, pasi më parë t’i ketë kërkuar fqinjit që të presë

degët e pemëve dhe rrënjët që i futen në tokën e Ɵ j, ka të drejtë t’ipresë vetë ato, në rast se i sjellin dëm, si dhe të vjelë frutat dhe t’i

perdorë ato për vete. Frutat që bien nga pemët mbi tokë, i përkasin pronarit të tokës ku ato kanë rënë.

Neni 156Pronari i një toke që ndodhet buzë një rrjedhe uji ose burimi publik, ka të drejtë t’i përdorë ato deri në masën që nuk dëmton interesat e pronarëve të tokave të tjera, përveç kur përdorimi rregullohet me

dispozita të veçanta.


gj n

r.784

3, d

atë

13.0

7.19

94

PËR

REG

JISTR

IMIN

E P

ASU

RIVE

TË

PALU

AJT

SHM

E, I

ND

RYSH

UA

R

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

1, 1

2, 1

3, 1

4, 1

5, 1

6, 1

7, 1

8, 1

9, 2

0, 2

1, 2

2, 2

3,

24, 2

5, 2

6, 2

8, 2

9, 3

0, 3

1, 3

2, 3

3, 3

4, 3

5, 3

6, 3

8, 3

9, 4

0, 4

1, 4

2, 4

8, 4

9, 5

0,

51, 5

2, 5

4, 5

5

Neni 9EfekƟ i regjistrimit

Menjëherë pasi pasuria e paluajtshme të jetë regjistruar e vlefshme, çdo transaksion i mëtejmë që ka të bëjë me të drejtat mbi

të, duhet regjistruar në përputhje me dispozitat e këƟ j ligji.Regjistrimi i një pasurie të paluajtshme i jep personit si

individ, si bashkëpronar apo si përfaqësues i familjes, të drejtën për të disponuar këtë pasuri të paluajtshme në përputhje me ligjin.

Çdo pronar që fiton një pasuri të paluajtshme, kontratë qiraje ose hipotekë, prezumohet se është njoftuar për çdo shënim

në regjistër lidhur me pasurinë e paluajtshme, kontratën e qirasë ose hipotekën.

Neni 8Regjistri i pasurive të paluajtshme

Çdo volum i regjistrit të zyrës së regjistrimit të pasurive të paluajtshme përmban kartela për pasuri të paluajtshme në pronësi publike dhe kartela për pasuri të paluajtshme në pronësi private.

Neni 23Regjistrimi fi llestar

Regjistrimi fi llestar i çdo pasurie të paluajtshme bëhet me përgaƟ tjen e një kartele dhe të një harte treguese të regjistrimit në pajtim me dispozitat e këtij ligji dhe në përputhje me dispozitat e

çdo akti që përcakton pronësinë ose marrëveshjet apo detyrimet që ekzistojnë për pasuritë e paluajtshme.

Ligj

nr.8

312,

dat

ë 26

.03.

1998

PËR

TOKA

T BU

JQËS

ORE

TË

PAN

DA

RA

2, 3

, 4, 5

, 6

Neni 2Toka bujqësore të pandara konsiderohen sipërfaqet e kadastruara në zërin tokë bujqësore

më1.8.1991, brenda kufi jve të një njësie të caktuar administraƟ ve (fshat, komunë ose bashki

që ka toka bujqësore jashtë vijave kufi zuese), të cilat nuk janë ndarë nga komisionet e tokave ose që janë refuzuar të merren nga familjet apo individë të ndryshëm dhe që nuk

kanë ndryshuar zërin kadastral deri në ditën e hyrjes në fuqi të këƟ j ligji.

Neni 3Tokat bujqësore të ish-ndërmarrjeve bujqësore që nuk janë ndarë për arsye të kufi zimit të

normës për frymë, mbeten disponibël shtetëror dhe nuk janë objekt i këƟ j ligji.

Neni 4Tokat bujqësore që shtrihen në zonën me përparësi të zhvillimit turisƟ k trajtohen sipas

akteve ligjore dhe nënligjore përkatëse.

Neni 5Sipërfaqet e tokave bujqësore të pandara administrohen nga këshilli i komunës ose

bashkisë, qëkontrollon komisonet e tokave të fshatrave për rindarjen e tyre, sipas kritereve ligjore.

Neni 6PushƟ mi, shpërdorimi a dëmƟ mi i tokave bujqësore, objekt i këƟ j ligji, nga persona fi zikë

ose juridikë, përbën vepër penale dhe dënohet sipas dispozitave përkatëse të Kodit Penal.

271Li

gj n

r.805

3, d

atë

21.1

2.19

95

PËR

KALI

MIN

NË

PRO

NËS

I PA

SH

PËRB

LIM

TË

TOKË

S BU

JQËS

ORE

, I N

DRY

SHU

AR

1, 2

, 3, 4

Neni 3/1 1.Përdoruesit e tokave bujqësore brenda vijave kufi zuese të qyteteve, fshatrave ose

qendrave urbane, që disponojnë aktet e marrjes së tokës në përdorim, të lëshuara deri në fund të muajit shkurt të viƟ t 1996, kompensohen me truall në pronësi brenda zonës

urbane përkatëse në çasƟ n që toka e tyre do të kalojë për kompensim fi zik të subjekteve të shpronësuara ose për ndërƟ me publike. Kompensimi në truall bëhet si më poshtë: a) për familjet me dhe mbi 6 pjesëtarë, sipërfaqja e truallit është 750m2; b) për familjet me më pak pjesëtarë zbritet 150 m2 për çdo pjesëtar më pak, në përputhje me të dhënat e

regjistrit të gjendjes civile të datës 31.12.1995, por jo më pak se 300 m2. 2.

Neni 3/2 1.Kompensimi me truall në pronësi në komunën e Ksamilit bëhet në masën e përcaktuar

në nenin 3/1 të këƟ j ligji dhe vetëm për familjet bujqësore e për individët: a) që fi gurojnë punonjës të ish-NB Ksamil në periudhën 1.8.1991 deri 1.10.1992; b) që kanë ardhur në ish-NB Ksamil nga 1.8.1991 deri në 4.5.1994, subjekte të vendimit të Këshillit të Ministrave nr. 60, datë 21.2.1994 “Për dhënie toke në përdorim familjeve fshatare, banorë të ish-NB-së së Ksamilit”, të ndryshuar me vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 185, datë 4.5.1994, të cilat plotësojnë kushtet e pikës 2 të këƟ j vendimi dhe që në kohën e hyrjes në fuqi të këƟ j ligji fi gurojnë banorë në gjendjen civile të Ksamilit. 2. Subjektet e përfshira në shkronjën “b” të pikës 1 të këƟ j neni duhet të provojnë se nuk kanë përfi tuar tokë në pronësi nga

ligji nr. 7501, datë 19.7.1991 “Për tokën”. Subjekteve të pikës 1 të këƟ j neni, nga sipërfaqja e kompensimit, sipas koefi cienteve të përcaktuara me vendim të Këshillit të Ministrave, u zbriten sipërfaqet e shesheve të ndërƟ mit, të fi tuara me vendime të komunës deri në

hyrjen në fuqi të këƟ j ligji.

Neni 3/3 1Trojet e vëna në dispozicion për kompensim për përdoruesit e tokës bujqësore, sipas

këƟ j ligji, përcaktohen: a) në zonat turisƟ ke bregdetare, nga Ministria e Punëve Publike, TransporƟ t dhe Telekomunikacionit dhe Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve,

në bashkëpunim me organet e qeverisjes vendore në territorin ku ndodhet trualli që kalon për kompensim; b) në zonat periferike të qyteteve dhe qendrave urbane, nga

Ministria e Punëve Publike, TransporƟ t dhe Telekomunikacionit, në bashkëpunim me organet e qeverisjes vendore në territorin ku ndodhet trualli që kalon për kompensim,

pas përfundimit të procesit të legalizimit nga ALUIZNI. 2. Sipërfaqet e tokës në përdorim që lirohen nga përdoruesit, si pasojë e zbaƟ mit të dispozitave të këƟ j ligji, kalohen: a) në Agjencinë e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave, si fond fi zik për kompensimin e subjekteve të shpronësuara, sipas përcakƟ meve të vendimit të Këshillit të Ministrave

nr.868, datë 18.6.2008 “Për krijimin e fondit të kompensimit fi zik nga fond i tokës bujqësore”, kur këto sipërfaqe, në datën e hyrjes në fuqi të këƟ j ligji, fi gurojnë në zërin

kadastral tokë bujqësore; b) në pronësi të shteƟ t dhe administrohen sipas kompetencave të përcaktuara në legjislacionin në fuqi për urbanisƟ kën, kur këto sipërfaqe, në datën

e hyrjes në fuqi të këƟ j ligji, fi gurojnë në zërin kadastral tokë urbane. 3. Procedurat dhe autoriteƟ publik që bën kalimin në pronësi përcaktohen me vendim të Këshillit të

Ministrave.”.


gj n

r.833

7, d

atë

30.0

4.19

98

PËR

KALI

MIN

NË

PRO

NËS

I TË

TOKË

S BU

JQËS

ORE

, PY

JORE

, LIV

AD

HEV

E D

HE

KULL

OTA

VE1,

2, 3

, 4, 5

, 6, 7

, 8

Neni 3Toka bujqësore, pyjore, livadhet dhe kullotat, pronë e shteƟ t, nuk mund të tjetërsohen deri në kompensimin e ish-pronarëve, përveç rasteve kur parashikohet ndryshe me ligj. Përjash-

Ɵ m bëhet vetëm në rastet e kalimit të pronësisë për efekt të zbaƟ mit të ligjit nr.7698,datë 15.4.1993 “Për kthimin dhe kompensimin e pronave ish-pronarëve”.

Neni 4Kalimi i së drejtës së pronësisë të tokës bujqësore, pyjore, livadheve dhe kullotave nuk iu njihet personave fi zikë dhe juridikë të huaj. Personat fi zikë dhe juridikë të huaj gëzojnë të drejtën e marrjes së saj me qira deri në 99 vjet. Dhënia me qira e tokës bujqësore, pyjore,

livadheve dhe kullotave bëhet sipas dispozitave të Kodit Civil.

Ligj

nr.8

318,

dat

ë 04

.01.

1998

PËR

DH

ËNIE

N M

E Q

IRA

TË

TOKË

S BU

JQËS

ORE

E P

YJO

RE, T

Ë LI

VAD

HEV

E D

HE

KULL

OTA

VE Q

Ë JA

NË

PASU

RI S

HTE

TËRO

RE, I

ND

RYSH

UA

R

1, 2

, 6, 7

, 8, 9

, 11,

12,

13,

14,

15,

16,

17

Neni 8Afatet e dhënies me qira për tokën-pasuri shtetërore janë :

1. Deri në 10 vjet për kontratat e qirasë afatshkurtër, ku përfshihen veprimtaritë për prodhimin e bimëve të arave dhe eterovajore.

2. Deri në 30 vjet për kontratat e qirasë afatmesëm, ku përfshihen veprimtaritë për prodhimin blegtoral, për prodhimin e fi danëve, mjediset e mbrojtura dhe pyjet e ulëta

(cungishte). 3. Deri në 99 vjet për kontratat e qirasë afatgjatë, ku përfshihen veprimtaritë për turizëm,

rekreacion, pyll i lartë dhe pemët frutore.Kur veprimtaria sipas pikave 1 dhe 2 të këƟ j neni shoqërohet me invesƟ me për përpunimin

e tyre, ato do të trajtohen si kontratë qiraje afatgjatë.

Neni 9Kriteret për llogaritjen e vlerës vjetore të tokave-pasuri shtetërore përcaktohen me vendim

të Këshillit të Ministrave.

Neni l0Kriteret dhe mënyrat e pagesës së vlerës së qirasë nga qiramarrësi përcaktohen me vendim

të Këshillit të Ministrave.

Neni 11Sipërfaqja e tokës pyjore, livadhet dhe kullotat që jepen me qira, nuk duhet të jenë më e

vogël se kufri minimal i një nënparcele.Për tokën pyjore nënparcela pyjore nuk mund të ndahet.

Neni 12Kriteret e sipërfaqes minimale sipas nenit ll nuk zbatohen kur për qëllime të zhvillimit të

turizmit, agroturizmit ose ruajtjes së biodiversiteƟ t të zonës kërkohet me qira një sipërfaqe toke që përbëhet nga lloje të ndryshme toke.

Neni 13Organizmi shtetëror që do të japë tokë me qira, krijon një bord me specialistë të bujqësisë,

pyjeve, urbanisƟ kës, mjedisit dhe juristë, të cilët zgjidhin kërkesat teknike të dhënies së tokës me qira të parashikuara nga ky ligj.

Bordi përcakton parcelën e tokës që do të japë me qira sipas këtyre kritereve :1. Sipërfaqja e tokës që do të jepet me qira të mos jetë objekt pretendimi në zbaƟ m të

ligjeve për rikthimin e pronës ish-pronarëve të saj.

273

2. Zona të mos jetë objekt invesƟ mesh publike në një afat kohor prej 10 vjetësh.Organizmi shtetëror shqyrton kërkesat në bord për dhënien me qira të parcelave të tokës

dhe ia paraqet për miraƟ m ministrit të Bujqësisë dhe Ushqimit.Neni 14

Për tokat që shtrihen në zonën turisƟ ke, parqet kombëtare dhe zonat rreptësisht të mbrojtura, miraƟ mi përkatës bëhet nga Këshilli i Rregullimit të Territorit të Republikës së

Shqipërisë.

Neni 15Dhënia me qira e tokës -pasuri shtetërore nga organet përkatëse bëhet nëpërmjet ank-andit. Rregullat e ankandit dhe kontrata Ɵ p e dhënies me qira të tokës përcaktohen nga

Këshilli i Ministrave.

Ligj

nr.7

980,

dat

ë 27

.07.

1995

PËR

SHIT

BLER

JEN

E T

ROJE

VE, I

ND

RYSH

UA

R

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0

Neni 1Truall quhet e gjithë toka që ndodhet brenda vijave kufi zuese të qyteteve (bashkive)

pavarsisht nëse përdoret për ndërƟ m, kopësht, arë etj., si dhe toka jashtë vijave kufi zuese që në momenƟ n e trajƟ mit është përdorur ose do të përdoret për ndërƟ m, me kusht

që të jetë përfunduar dokumentacioni që verteton tjetërsimin e saj, duke mos qënë më tokë bujqësore, livadh apo kullotë. Një truall quhet i zënë kur në të janë bërë invesƟ me të ligjshme (themele, gërmime, instalime, kanalizime, ndërtesa etj.) që e kalojnë si vlerë

çmimin e aƟ j trualli. Trualli i zënë shtrihet në një sipërfaqe sa është e nevojshme për funksionimin normal të objekƟ t që do të ndërtohet, si dhe në sipërfaqe të cilat në bazë të rregullit të urbanisƟ kës nuk mund të përdoren nga një person tjetër (si për shembull

sipërfaqet para dritareve të godinave ekzistuese, në mes të godinave, etj.)

Neni 2Personat fi zikë dhe juridik privat shqiptarë kanë të drejtë të blejnë e të shesin lirisht troje

ndërmjet tyre pa asnjë kufi zim.

Neni 5Personat fi zikë a juridikë të huaj që kryejnë ose kanë kryer invesƟ me në territorin e

Republikës së Shqipërisë, në përputhje me ligjin nr.7764, datë 2.11.1993 “Për invesƟ met e huaja”, kanë të drejtë të blejnë truall për invesƟ me, pronë shtetërore ose private, ose

truallin e invesƟ meve të kryera ose në kryerje e sipër.Personat fi zikë a juridikë të huaj ju lind e drejta të

truall pasi te kenë arritur kryerjen e invesƟ meve në përputhje me lejen e ndërƟ mit, deri në një vlerë jo më të vogël se tre herë vlera e truallit sipas përcakƟ mit të Këshillit të

Ministrave.Nga koha e marrjes së lejes së ndërƟ mit deri në kohën e kalimit në pronësi të truallit

personi fi zik a juridik i huaj, paguan qiranë për përdorimin e truallit. Kjo qira përcaktohet në kontratë ku është përcaktuar paraprakisht edhe çmimi i blerjes eventuale të trualli si

dhe afaƟ deri kur është i vlefshëm ky çmim.Edhe personat fi zikë a juridikë të huaj, që kanë blerë apo ndërtuar objekte me vlerë mbi trefi shin e çmimit të truallit të tyre, iu lind e drejta të blejnë truallin e këtyre objekteve.


gj n

r.875

2, d

atë

26.0

3.20

01

PËR

KRIJI

MIN

DH

E FU

NKS

ION

IMIN

E S

TRU

KTU

RAVE

PËR

AD

-M

INIS

TRIM

IN D

HE

MBR

OJT

JEN

E T

OKË

S, I

ND

RYSH

UA

R

1, 2

, 3, 4

, 6, 1

1, 1

2, 1

3

Neni 3Për administrimin dhe mbrojtjen e tokës, pranë Këshillit të Qarkut krijohet Seksioni i Ad-

ministrimit dhe Mbrojtjes së Tokës si funksion i deleguar i Këshillit të Ministrave.

Neni 4Numri i punonjësve dhe mënyra e funksionimit të Seksionit të Administrimit dhe Mbrojtjes

së Tokës përcaktohen me vendim të Këshillit të Ministrave.

Ligj

nr.9

244,

dat

ë 17

.06.

2004

PËR

MBR

OJT

JEN

E T

OKË

S BU

JQËS

ORE

2, 3

, 4, 5

, 6, 7

, 8, 9

, 10,

12,

13,

14,

15,

17,

19,

21,

23,

24,

25,

26,

28

Neni 12Mbrojtja e tokës bujqësore nga dëmƟ met

Pronaret, posedues te tjerë te ligjshëm te tokës, strukturat shtetërore dhe autoritetet vendimmarrëse, çdo person fi zik ose juridik, qe me veprimin ose mosveprimin e tyre ushtrojnë ne çfarëdo mënyrë ndikim mbi token, detyrohen ta mbrojnë atë nga dëmƟ met dhe rreziqet e

mundshme, ta miradministrojnë atë dhe te sigurojnë qëndrueshmërinë e funksioneve qe përmbush toka bujqësore.

Neni 15Mbrojtja e shtretërve dhe brigjeve te lumenjve

1. Nuk lejohen ngritje dhe shfrytëzim karriere për materiale dhe lende te tjera inerte përgjatë rrjedhës se lumenjve kur:

a) te dyja anët ose njëra ane e bregut te lumit kufi zohet drejtpërdrejt me toke bujqësore;b) vlerësohet se gjate gjithë rrjedhës se lumit, nga ngritja e karrierës mund te shkaktohet

ndryshimi i rrjedhjes natyrore te ujerave, qe dëmtojnë funksionet qe përmbush toka bujqësore.2. Lejohet ngritje karriere ne gjatësi te rrjedhës se lumenjve për raste madhore ose emergjente, kur

këtë e vlerëson Këshilli i Ministrave. Ne këtë rast, poseduesi i lejes se shfrytëzimit te karrierës ka këto detyra:

a) rehabiliƟ min e mjedisit gjate kryerjes ose ne përfundim te punimeve, sipas kushteve te përcaktuara ne lejen mjedisore;

b) garanƟ min paraprak me mjete fi nanciare te depozituara ne banke ne shumën e nevojshme te rehabiliƟ mit te gjendjes, shume e cila përcaktohet nga Seksioni i Administrimit te Mbrojtjes se Tokës (SAMT) ne qark dhe kalon ne llogari te komunës ose bashkise, ne territorin e se cilës ngrihet karriera.

Neni 17E drejta e shfrytëzimit dhe e përdorimit te tokës bujqësore

Pronaret dhe poseduesit e tjerë te ligjshëm kane te drejte qe:a) sipërfaqen e tokës bujqësore ta përdorin dhe ta shfrytëzojnë për kulƟ vimin e bimëve

bujqësore, produktet dhe nënproduktet e te cilave nuk ndalohen me dispozita te ligjeve te tjera;b) token bujqësore ta përdorin dhe ta shfrytëzojnë deri ne thellësi te horizonƟ t akƟ v te saj,

ne pikëtakimin e saj me formacionin ame.

275Li

gj n

r.924

4, d

atë

17.0

6.20

04

PËR

MBR

OJT

JEN

E T

OKË

S BU

JQËS

ORE

2, 3

, 4, 5

, 6, 7

, 8, 9

, 10,

12,

13,

14,

15,

17,

19,

21,

23,

24,

25,

26,

28

Neni 191. Pronari i tokës dhe çdo posedues i ligjshëm i tokës bujqësore kane për detyre t’i bëjnë te ditur menjëherë autoriteteve te pushteƟ t vendor çdo dyshim te dëmƟ mit te tokës bujqësore, ose te

dëmƟ mit te saj, e ardhur si pasoje:a) e veprimtarisë se tyre te pakujdesshme;

b) e veprimit te faktorëve natyrore ose personave te tjerë;c) e mosveprimit te strukturave te ngarkuara me ligj për mbrojtjen e tokës bujqësore.

2. Organet për mbrojtjen e tokës bujqësore, ne çdo rast, qe kane te dhëna për ekzistencën e faktorëve, qe rrezikojnë dëmƟ min e tokave bujqësore, kane për detyre njoŌ imin e pronareve te tokës

bujqësore, duke marre njëkohësisht masa dhe vendime te nevojshme mbrojtëse.Neni 23

Mbrojtja e tokës bujqësore nga shkatërrimi1. Pronaret dhe posedues te ligjshëm te tokës bujqësore dhe çdo person fi zik e juridik, veprimtaria e te cilëve ndikon mbi token bujqësore, janë te detyruar ta mbrojnë atë nga çdo faktor qe çon ne

shkatërrimin e saj.2. Toka bujqësore vlerësohet e shkatërruar kur:

a) nuk mund te përdoret me si e Ɵ lle;b) nuk mund te rehabilitohet ne kufi jtë e vlerave, qe janë përcaktuar për token bujqësore;

c) për rehabiliƟ min e sipërfaqes se dëmtuar rezulton një kosto me e larte se vlera reale e tokës bujqësore.

Neni 24 Zonat e tokave ne mbrojtje

1. Sipërfaqe te tokës bujqësore, ne te cilat vihen re shfaqje te rrezikut te dëmƟ mit te tokës ose shfaqje te dëmƟ mit te saj, e qe sjellin si pasoje rreziqe ne përmasa te mëdha për komuniteƟ n,

shpallen “Zona te tokave ne mbrojtje”.2. Vendimi për shpalljen “Zona te tokave ne mbrojtje” merret nga këshilli i qarkut dhe përmban:

a) hartën e zonës se tokave ne mbrojtje me emërƟ me kadastrale, sipërfaqen e ngastrave dhe kufi jtë e zonës;

b) përshkrimin e natyrës se shfaqjes se rrezikut te dëmƟ mit te tokës bujqësore ose shfaqjen e dëmƟ mit te saj;

c) shkaqet e pasojës;ç) raportet e analizave te tokës, te lendeve te lëngëta e te gazta ne toke;

d) masat emergjente, afatshkurtra dhe afatgjata, qe janë marre për rehabiliƟ min dhepërmirësimin e gjendjes, si dhe nivelin e shpenzimeve te nevojshme, burimet e fi nancimit te tyre;

dh) listën e insƟ tucioneve, te strukturave dhe te personave qe ngarkohen me rehabiliƟ min e gjendjes.


gji n

r.791

7, d

atë

13.0

4.19

95

PËR

KULL

OTA

T D

HE

LIVA

DH

ET, I

ND

RYSH

UA

R

3, 4

, 5, 7

, 8, 9

, 10,

12,

13,

14,

15,

17,

18,

19,

26 Neni 3

Kullotat dhe livadhet ndahen në: Kullota dhe livadhe shtetërore, në përdorim të përgjith-shëm dhe private (personale dhe në bashkëpronësi). 1. Kullotat dhe livadhet shtetërore janë në pronësi të shteƟ t dhe administrohen nga Drejtoria e Përgjithshme e Pyjeve dhe Kullotave nëpër-mjet organeve të saj në rrethe. 2. Kullotat dhe livadhet shtetërore në përdorim të përgjithshëm

që administrohen nga komuna e bashkia përkatëse dhe janë në përdorim të banorëve që ndodhen në juridiksionin e komunës dhe fshaƟ t. 3. Kullotat dhe livadhet private (personale ose

në bashkëpronësi). Neni 4 Kullotat dhe livadhet që vërtetohen me dokumentacion të rregullt dhe kufi të qartë

se kanë qenë pronë private (personale a në bashkëpronësi), u kthehen ish-pronarëve të tyre ose trashëgimtarëve. Këta gëzojnë të gjitha të drejtat e pronës private.

Neni 5 Kufi jtë e kullotave ndërmjet fshatrave, komunës dhe rretheve njihen ato të viƟ t 1945. Në bazë të dokumentacionit kadastral, Drejtoria e Përgjithshme e Pyjeve dhe Kullotave përcak-

ton kufi jtë e kullotave shtetërore, që miratohen nga Këshilli i Ministrave.

Ligj

nr.8

743,

dat

ë 22

.02.

2001

PËR

PRO

NAT

E P

ALU

AJT

SHM

E TË

SH

TETI

T, I

ND

RYSH

UA

R

2, 3

, 4, 5

, 6, 1

1, 1

2, 1

5

Neni 3Prona publike

1. I përkasin shteƟ t dhe bëjnë pjesë në pronat e paluajtshme publike: a) Vija bregdetare për të hyrë në tokë, ujërat territoriale, shtretërit dhe brigjet e lumenjve, të përrenjve a rrjedhave të tjera ujore, liqeneve, lagunave dhe rezervuarëve natyrorë ose

arƟ fi cialë, ishujt dhe grumbullimet e rërës, të gurëve dhe dherave në shtretër të lumenjve, të liqeneve e rezervuarëve, ashtu siç është përcaktuar sipas ligjeve në fuqi.

b) Zonat historike, arkeologjike dhe kulturore, si dhe parqet me rëndësi kombëtare ose vendore.c) Zonat, instalimet dhe objekte të tjera të desƟ nuara për qëllime të mbrojtjes kombëtare, të

rendit dhe sigurisë publike.ç) Burimet natyrore dhe rezervat minerare e inertet, ashtu siç përcaktohen në legjislacionin në

fuqi.2. Janë, gjithashtu, prona të paluajtshme publike, nëse i përkasin shteƟ t, edhe pyjet, kullotat

dhe livadhet, si dhe çdo lloj tjetër prone e paluajtshme e ndërtuar mbi to, që i shërben drejtpër-drejt mbrojtjes dhe zhvillimit të tyre.

3. Janë, gjithashtu, prona të paluajtshme publike, nëse i përkasin shteƟ t, edhe akƟ vet e ngurtë-suara (ose të trupëzuara), që shërbejnë për kryerjen e shërbimeve publike si:

- rrugët dhe urat, hekurudhat dhe sistemet ndihmëse të lidhura më to;- infrastruktura aeroportuale;

- sistemet e prodhimit dhe shpërndarjes së energjisë;- sistemet e shërbimit të telekomunikacionit dhe të postës;

- sistemet e furnizimit me ujë të pijshëm, si dhe të derdhjeve të ujërave të zeza të qendrave të banuara;

- ndërƟ met me interes të njohur historik, arkeologjik dhe kulturor;- parqet, lulishtet, sheshet publike në qytete e qendra të banuara, ndërtesat së bashku me

oborret që përdoren për shërbime që ofrohen nga shteƟ për arsimin, shkencën, kulturën dhe sportet, për shërbimin shëndetësor e shoqëror, për insƟ tucionet qendrore dhe vendore, si dhe

rezidencat qeveritare së bashku me trojet mbi të cilat ngrihen këto prona.4. Pronat e paluajtshme publike tjetërsohen ose jepen në përdorim sipas mënyrave dhe kufi jve

të përcaktuar me ligje të veçanta.

Neni 4Prona jopublike të paluajtshme të shteƟ t

1. Prona të paluajtshme të shteƟ t, që nuk janë pronë publike si toka bujqësore, troje, ndërtesa, akƟ ve të ngurtësuara të ndërmarrjeve nën administrimin e shteƟ t, si dhe prona të tjera të këƟ j lloji, nëse nuk i nënshtrohen dispozitave ligjore të posaçme, kanë regjim juridik të barabartë me

pronën private dhe i nënshtrohen rregullave të parashikuara në Kodin Civil. 2. Ndryshimi i statusit të një prone të paluajtshme të shteƟ t nga publike në jopublike bëhet

sipas procedurave të përcaktuara me ligj.

277Li

gj n

r.874

4, d

atë

22.0

2.20

01

PËR

TRA

NSF

ERIM

IN E

PRO

NAV

E TË

PA

LUA

JTSH

ME

PUBL

IKE

TË S

HTE

TIT

NË

NJË

SITË

E Q

EVER

ISJE

S VE

ND

ORE

, I N

DRY

SHU

AR

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

1, 1

2, 1

4, 1

5, 1

6, 1

7, 1

8, 2

0

Neni 1Qëllimi i ligjit

Ky ligj rregullon porcesin e transferimit të pronave të paluajtshme publike të shteƟ t dhe Ɵ tujt epronësisë së shteƟ t mbi kapitalin e shoqërive tregtare dhe/ose ndërmarrjeve

shtetërore nga pushteƟ qendror në njësitë e qeverisjes vendore. Në këtë ligj përcaktohen llojet që do t’u transferohen njësive të qeverisjes vendore, natyra e të drejtave të njësive të

qeverisjes vendore mbi to dhe procesi, sipas të cilit do të bëhet transferimi i pronave.Neni 3

Prona që u transferohen njësive të qeverisjes vendoreU transferohen njësive të qeverisjes vendore pronat që përdoren për realizimin e

funksioneve dhe/ose shërbimeve për bashkësinë të njohura me ligj, të Ɵ lla si:a) Pronat që përdoren për ushtrimin e funksioneve të tyre administraƟ ve.

b) Pronat që përdoren për realizimin e programeve arsimore.c) Pronat që përdoren për realizimin e funksioneve në shëndeƟ n publik.

ç) Pronat që përdoren për realizimin e funksioneve ekonomike.d) Pronat që përdoren për kryerjen e veprimtarive social-kulturore e sporƟ ve.

dh) Pronat që përdoren për ushtrimin e funksioneve në fushën e bujqësisë dhe të ushqimit.e) Pronat që përdoren për grumbullimin, depoziƟ min, pastrimin dhe shpërndarjen e ujit, si dhe për grumbullimin, depoziƟ min, pastrimin dhe shfrytëzimin e mbeturinave dhe ujërave

të zeza.ë) Pronat që përdoren për sistemin e transportit publik.

f) Pronat që përdoren si lehtësira të transporƟ t vendor (urbane, rurale dhe ndërkomunare),përfshirë rrugët, rrugicat, urat, aeroportet dhe portet vendore.

g) Prona të Ɵ lla si trotuare, sheshe, rrjeƟ i ndriçimit publik, si dhe pajisjet e tjera zbukuruese brendapërbrenda bashkive dhe komunave.

gj) Prona të Ɵ lla si mjete për funeral, varrezat brendapërbrenda bashkive dhe komunave.h) Prona të Ɵ lla si monumetet historike e kulturore dhe bustet me interes vendor.

i) Prona të Ɵ lla si pyje, kullota, parqe dhe kopshte publike, që kanë për qëllim të përdoren për interes vendor.

j) Prona të Ɵ lla si struktura dhe njësi rezidenciale me interes vendor.k) Prona të cilat përdoren për kryerjen e funksioneve të tjera sipas ligjeve në fuqi.

Neni 4Transferimi i Ɵ peve të tjera të pronës

Kur pronat e paluajtshme shtetërore u transferohen njësive të qeverisjes vendore, çdo pronë e luajtshme, që ka të bëjë me këtë të fundit, duke përfshirë dhe rezervat ligjore, do t’i transferohen, gjithashtu, njësive të qeverisjes vendore. Së bashku me pronën që

transferohet, njësive të qeverisjes vendore, i jepet i gjithë dokumentacioni për këtë pronë. Në ato raste kur pronat e transferuara njësive të qeverisjes vendore janë në formën e

aksioneve në një shoqëri tregtare dhe/ose ndërmarrje shtetërore, pushteƟ qendror mund të transferojë një pjesë ose të tërë Ɵ tujt e pronësisë së shteƟ t mbi kapitalin që ka në këto

shoqëri.Neni 5

E drejta e pronësisë dhe e drejta e përdorimitTransferimi i pronës nga pushteƟ qendror në njësitë e qeverisjes vendore, sipas këƟ j ligji

bëhetnë njërën nga format e mëposhtme:- në pronësi ose- në përdorim

Neni 6PushteƟ qendror për pronat që u transferohen njësive të qeverisjes vendore:

a) në rasƟ n e kalimit të pronës në pronësi njësive të qeverisjes vendore, mbikëqyr respekƟ min ekushteve dhe/ose të kufi zimeve të përcaktura në akƟ n e transferimit;b) në rasƟ n e kalimit të pronës në përdorim njësive të qeverisjes vendore, ndërhyn

me cilësinëe pronarit, kur vëren mosrespekƟ m të kushteve dhe/ose të kufi zimeve të përcaktuara në akƟ n etransferimit.

Neni 7Kufi zimet mbi të drejtat e pronësisë

Në çasƟ n e kalimit të së drejtës së pronësisë, pushteƟ qendror mund të vendosë kushte dhe kufi zime mbi këtë të drejtë. Këto kushte dhe kufi zime duhet të jenë vetëm për të siguruar maksimumin e përfi Ɵ meve publike ose mbrojtjen e një karakterisƟ ke të veçantë të pronës.


gj n

r.839

8, d

ate

09.0

3.19

98

PËR

KOM

PENS

IMIN

E ISH

-PRO

NARË

VE TË

TOKË

S BUJ

QËSO

RE, J

OBUJ

QËSO

RE D

HE TË

TROJ

EVE T

Ë ZË

NA, Q

Ë NDO

DHEN

NË Z

ONËN

E LA

PRAK

ËS D

HE TË

BAT

HORE

S NË R

RETH

IN E

TIRA

NËS

1, 2

, 3, 4

Neni 1Të kompensohen në natyrë ish-pronarët ose trashëgimtarët

ligjorë për pronat në formë kullote, livadhi, toke pyjore apo toke bujqësore dhe jobujqë-sore, që ndodhen në zonën e Laprakës dhe të Bathores, sipas përcakƟ mit në nenin 3 të këƟ j ligji, në rrethin e Tiranës dhe të patrajtuara nga ligji nr.7501, datë 19.7.1991 “Për

tokën”, në pronësi tështeƟ t, kur këto prona do të tjetërsohen në truall, duke u përfshirë brenda vijave kufi zuese

ndërƟ more të qendrave të banuara.

Neni 2lsh-pronarët ose trashëgimtarët e tyre ligjorë të pronave, të treguara në nenin 1

të këƟ j ligji, të cilëve nuk u është kthyer prona, të kompensohen me troje në zonat turisƟ ke apo në qendrat e banuara, deri në masën 10 000 m2.

lsh-pronarët ose trashëgimtarët ligjorë të trojeve të zëna, që ndodhen në zonat e treguara në nenin 1 të këƟ j ligji, të cilët nuk janë kompensuar, të kompensohen me troje në zonat

turisƟ ke apo në qendrat e banuara, deri në masën 10 000 m2.Kur ish-pronarët ose trashëgimtarët e tyre ligjorë përfi tojnë, sipas paragrafi t të parë dhe të

dytë të këƟ j neni, masa e kthimit, për secilin rast, do të jetë deri në masën 10 000 m2.

Ligj

nr.9

482,

dat

ë 03

.04.

2006

PËR

LEG

ALI

ZIM

IN, U

RBA

NIZ

IMIN

DH

E IN

TEG

RIM

IN E

ND

ËRTI

MEV

E PA

LEJ

E, I

ND

RYSH

UA

R

Të g

jitha

nen

et

Neni 2Fusha e zbaƟ mit

1. Ky ligj zbatohet për të gjitha objektet e ndërtuara pa leje, të ngritura para datës së hyrjes në fuqi të këƟ j ligji, pavarësisht nëse ato kanë funksion strehimi, veprimtarie ekonomike apo funksione të tjera social-kulturore, të

ngritura dhe që disponohen nga individë apo persona juridikë të regjistruar e që veprojnë sipas të drejtës tregtare shqiptare.

Këshilli i Ministrave përcakton kriteret, procedurat dhe dokumentacionin e zbatueshëm për të kualifi kuar objektet në ndërƟ me, që legalizohen ose jo.

2. Ngrehinat funksionale (mure rrethuese) dhe objektet ndihmëse (garazh etj.) në shërbim të ndërƟ meve pa leje, të përfunduara brenda afaƟ t të parashikuar sipas pikës 1 të këƟ j neni, legalizohen vetëm në qoŌ ë se janë ngritur

brenda sipërfaqes së parcelës ndërƟ more, që legalizohet sipas neneve 19, 20, 21 e 22 të këƟ j ligji.3. Për ndërƟ met pa leje, të ngritura brenda zonave që kanë përparësi zhvillimin e turizmit, të përcaktuara sipas ligjit nr.7665, datë 21.1.1993 “Për zhvillimin e zonave që kanë përparësi turizmin”, brenda 3 muajve nga hyrja në fuqi e këƟ j ligji, Këshilli i Ministrave përcakton vendbanimet formale, zonat informale dhe territoret e tjera,

brenda zonave që kanë përparësi turizmin, në të cilat do të kryhet legalizimi sipas këƟ j ligji. AfaƟ i vetëdeklarimit fi llon pas daljes së vendimit për këto zona.

4. Fusha e veprimit të këƟ j ligji nuk shtrihet për ndërƟ met pa leje të ngritura mbi troje private brenda vijës së verdhë, kur planet rregulluese urbanisƟ ke parashikojnë ndërƟ me mbi 5 kate nga niveli zero.

5. Të gjitha ndërƟ met e tjera pa leje, të cilat nuk u përgjigjen kushteve të përcaktuara në pikat 1, 2, 3 dhe 4 të këƟ j neni, si dhe ato për të cilat nuk është kërkuar legalizimi brenda afaƟ t të përcaktuar në pikën 1 të nenit 7 të këƟ j

ligji, prishen sipas ligjit nr.8408, datë 25.9.1998 “Për Policinë e NdërƟ mit”.

279Li

gj n

r.923

5, d

atë

29.0

7.20

04

PËR

KTH

IMIN

DH

E KO

MPE

NSI

MIN

E P

RON

ES, I

N

DRY

SHU

AR

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9

Neni 78Pronat që nuk kthehen

1. Nuk kthehen pronat e paluajtshme, që i shërbejnë një interesi publik dhe ato që:a) shërbejnë për realizimin e detyrimeve të shteƟ t shqiptar, që rrjedhin nga traktatet dhe

konventat, në të cilat shteƟ ynë është palë;b) janë të zëna sipas akteve ligjore, paraqitur në shtojcën 1 të ligjit.

2. Në rast se pronat e paluajtshme, që përfshihen në pikën 1 të këƟ j neni, propozohen tëtjetërsohen, ato u kalojnë subjekteve të shpronësuara kur këto nuk janë kompensuar.

3. Pronat e përcaktuara në pikën 1 të këƟ j neni kompensohen sipas përcakƟ meve të bëra në këtë ligj.

Neni 8/10Trualli

1. Në rasƟ n kur trualli u është tjetërsuar personave të tretë dhe mbi të nuk janëngritur ndërtesa të përhershme dhe të ligjshme, ai u kthehet subjekteve të shpronësuara,ndërsa shteƟ u kthen të tretëve vlerën, sipas çmimit të blerjes të shumëzuar me indeksin e

rritjes së çmimeve.2. shfuqizuar.3. Në rastet e ndërƟ meve mbi truall, të bëra para datës 10.8.1991, për të cilat

nukështë regjistruar pronësia e truallit, ai që ka në pronësi ndërtesën detyrohet të paguajë

vlerënfi llestare të truallit, sipas nenit 10 të ligjit nr.7652, datë 23.12.1992 “Për privaƟ zimin e

banesave shtetërore” të shumëzuar me indeksin e rritjes së çmimeve.

Ligj

i nr.7

832,

dat

ë 16

.06.

1994

PËR

ÇMIM

IN E

TRU

ALL

IT Q

Ë KO

MPE

NSO

HET

, I

ND

RYSH

UA

R

2, 3

, 4, 5

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

2

Neni 3Çmimi për efekt kompensimi (i truallit) që ndodhet brenda vijave kufizuese, do të

përcaktohetnë bazë të kritereve të mëposhtme:

a) numrit të popullsisë së qendrës së banuar;b) vendndodhjes së truallit sipas kategorizimit të zonës;

c) përshtatshmërisë inxhinierike të truallit për të mbajtur struktura ndërƟ more.

Neni 7(Shtuar shkronja c me dekreƟ n nr.1351, datë 23.1.1996, neni 1)

Çmimi për efekt kompensimi i truallit që ndodhet në zonë turstike përcaktohet në bazë tëkritereve të mëposhtme:

a) lloji i turizmit;b) përshtatshmëria inxhinierike e truallit për të mbajtur struktura ndërƟ more.

c) largësia nga brigjet ujore në bregdet e liqene dhe largësia nga rrugët kryesore tëkomunikimit, në brendësi të vendit.

Ligj

nr.

7836

, dat

e 22

.06.

1994

PËR

ÇMIM

IN E

TO

KËS

BUJQ

ËSO

RE P

ËR

EFEK

T KO

MPE

NSI

MI,

I ND

RYSH

UA

R

Të g

jitha

Nen

et


gj n

r.948

2, d

atë

03.0

4.20

06

PËR

LEG

ALI

ZIM

IN, U

RBA

NIZ

IMIN

DH

E IN

TEG

RIM

IN E

ND

ËRTI

MEV

E PA

LEJ

E, I

ND

RYSH

UA

R

Të g

jitha

nen

et

Neni 9Zyra përgjegjëse për vetëdeklarim

Vetëdeklarimi nga subjektet, që kanë ngritur ndërƟ met pa leje, kryhet pranë zyrës së urbanisƟ kës në njësinë vendore, në territorin e së cilës është ndërtuar objekƟ pa leje. Për Bashkinë e Tiranës vetëdeklarimi kryhet

në njësitë bashkiake, në territorin e së cilës ndodhet trualli, sipas nenit 3 të ligjit nr.8654, datë 31.7.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Bashkisë së Tiranës”.

Në rastet kur: a) ndërƟ mi pa leje ndodhet në situata të paqarta administraƟ ve, atëherë ato vetëdeklarohen pranë njësisë më të afërt të qeverisjes vendore, duke pasur si kriter orienƟ mi njësinë vendore, që ka regjistruar personin fi zik ose

banorët e zonës si votues në listën zgjedhore për zgjedhjet për legjislaturën e 17-të të Kuvendit;b) ndërƟ mi pa leje shtrihet në kufi jtë administraƟ vë të më shumë se një njësie vendore, atëherë ndërƟ mi

deklarohet pranë njësisë vendore që zë sipërfaqen më të madhe të parcelës ndërƟ more.Neni 10

Procedura për fi llimin e legalizimit të ndërƟ meve pa leje Procedura që ndiqet për fi llimin e procesit të legalizimit është si më poshtë:

a) vetëdeklarimi nga ana e subjekteve, që kanë ngritur objekte pa leje kryhet në zyrën e urbanisƟ kës, sipas nenit 7 të këƟ j ligji;

b) organi i përcaktuar në nenin 7 të këƟ j ligji, në të njëjtën periudhë me vetëdeklarimin, kryen në terren evidenƟ min e ndërƟ meve pa leje, për përfshirjen e tyre në procesin e legalizimit. Brenda afateve të përcaktuara

në këtë ligj, njësia e urbanisƟ kës e qeverisjes vendore përgaƟ t raporƟ n për gjendjen fakƟ ke, së bashku me argumenƟ min teknik e ligjor të zonës;

c) për zonat informale dhe vendbanimet informale, në kupƟ m të këƟ j ligji, depoziƟ mi i raporƟ t të gjendjes fakƟ ke, së bashku me argumenƟ min teknik e ligjor, bëhet në këshillin e qarkut brenda 30 ditëve me mbarimin e afaƟ t të vetëdeklarimit. ShqyrƟ mi dhe miraƟ mi i zonave informale në këshillin e qarkut bëhet brenda 30 ditëve nga

dorëzimi i materialit përkatës. Zonat i propozohen për miraƟ m KRRTRSH-së në mbledhjen më të afërt;ç) për bllokbanimet dhe ndërƟ met informale, brenda ose ngjitur vijave kufi zuese (të verdha), të miratuara

zyrtarisht për zonat e banuara urbane (qytet) ose rurale (fshat), depoziƟ mi i gjendjes fakƟ ke dhe argumenƟ mi teknik bëhen në zyrën e urbanisƟ kës të njësisë së qeverisjes vendore përkatëse brenda 30 ditëve nga mbarimi i afaƟ t të përcaktuar në nenin 7 të këƟ j ligji. ShqyrƟ mi dhe miraƟ mi i materialeve bëhen në këshillin bashkiak ose

komunal dhe KRRT-në e bashkisë/komunës përkatëse brenda 30 ditëve;d) për objektet/parcelat informale deri në 1 ha, për bllokbanimet dhe ndërƟ met pa leje, të veçuara ose në

territore të tjera dhe për “shtesa pa leje në ndërƟ me me leje” vendos njësia e urbanisƟ kës dhe KRRT-ja përkatëse e njësisë së qeverisjes vendore. DepoziƟ mi i gjendjes fakƟ ke, i argumenƟ mit teknik, shqyrƟ mi dhe miraƟ mi bëhen në zyrën e urbanisƟ kës dhe të këshillit të qeverisjes vendore brenda 6 muajve nga mbarimi i afaƟ t të përcaktuar

në nenin 7 të këƟ j ligji. Për ndërƟ met pa leje në “territore të tjera”, zyra e urbanisƟ kës përkatëse kërkon miraƟ min e këshillit të qarkut

dhe të drejtorive rajonale të bujqësisë dhe ushqimit dhe agjencive rajonale të mjedisit. Këshilli i qarkut dhe drejtoritë rajonale të bujqësisë dhe ushqimit dhe agjencitë rajonale të mjedisit i kthejnë përgjigje zyrës së

urbanisƟ kës brenda 30 ditëve nga depoziƟ mi i kërkesës dhe i paraqitjes së dokumentacionit.Zyra e urbanisƟ kës dorëzon menjëherë dokumentacionin përkatës pranë këshillit të qarkut dhe drejtorive rajonale

të bujqësisë e mjedisit jo më vonë se 30 ditë nga paraqitja e kërkesës dhe dokumentacionit. Në rast se pas kalimit të afateve, zyrat e urbanisƟ kës ose këshillat e qarkut nuk ushtrojnë përgjegjësitë e përcaktuara

në këtë nen, atëherë ALUIZNI, në përputhje me pikën 4 të nenit 4 të këƟ j ligji, merr përsipër ushtrimin e këtyre përgjegjësive.

281

Ligj

nr.8

402,

dat

ë 10

.09.

1998

PËR

KON

TRO

LLIN

DH

E D

ISIP

LIN

IMIN

E P

UN

IMEV

E TË

ND

ERTI

MIT

, I N

DRY

SHU

AR

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

1, 1

2, 1

2/1,

13,

14,

15,

15/

a, 1

6, 1

7, 1

9Neni 1

ProjekƟ mi, mbikëqyrja, zbaƟ mi dhe kolaudimi i punimeve për objektet në Republikën e

Shqipërisë kontrollohen dhe disiplinohen në bazë të dispozitave të këƟ j ligji.

Neni 2Ky ligj zbatohet për të gjitha projekƟ met dhe zbaƟ met e punimeve të ndërƟ mit që realizohen nga persona fi zikë dhe juridikë, vendas ose të huaj, në territorin e

Republikës së Shqipërisë.

Neni 3Në kupƟ m të këƟ j ligji, nëse nuk përcaktohet ndryshe punime ndërƟ mi quhen të gjitha punimet e ndërƟ mit për ndërtesat, objektet qytetare, veprat industriale, të

infrastrukturës dhe për objektet e tjera.

Neni 5Objektet e përkufi zuara në nenin 3 të këƟ j ligji ndërtohen në bazë të projekteve të zbaƟ mit të hartuara nga një organ projektues shtetëror ose nga persona fi zikë

e juridikë, vendas ose të huaj, të pajisur me licencën përkatëse. Projektuesit, bazuar në kërkesat themelore të përshkruara në kreun II të këƟ j ligji,

kanë përgjegjësi për projekƟ min e objekƟ t.

Neni 6Oponenca teknike për projektet e ndërƟ mit të objekteve do të bëhet për të

gjitha llojet e ndërƟ meve, me vlerë të preventuar së paku 100 milionë lekë, nga insƟ tutet shtetërore ose ente të tjera, të përcaktuara nga ministria që mbulon

veprimtarinë e ndërƟ meve.

Neni 7(Ndryshuar paragrafi i tretë me ligjin nr.9794, datë 23.7.2007, neni 1)

(Shtuar ł alia në vijim të paragrafi t të tretë me ligjin nr.10 324, datë 23.9.2010, neni 1)

Për të gjitha llojet e objekteve duhet të vendoset detyrimisht mbikëqyrësi i punimeve. Mbikëqyrësi i punimeve, i emëruar nga invesƟ tori, duhet të jetë

person fi zik ose juridik, vendas ose i huaj, i pajisur me licencë përkatëse dhe që nuk është i lidhur në asnjë mënyrë me zbatuesin e objekƟ t që do të drejtojë. Mbikëqyrësi i punimeve është i detyruar të kontrollojë dhe është përgjegjës

për zbaƟ min e punimeve të ndërƟ mit, në përputhje me lejen e ndërƟ mit, projekƟ n, kushtet teknike të projekƟ mit, të zbaƟ mit, si dhe desƟ nacionin e

objekƟ t. Ai është i detyruar të kontrollojë librin e kanƟ erit dhe është përgjegjës për saktësinë, vërtetësinë e dokumenteve dhe cilësinë e punimeve të ndërƟ mit.

Kur mbikëqyrësi i punimeve konstaton raste të ndryshimit të projekƟ t, është i detyruar të njoŌ ojë menjëherë inspektoraƟ n ndërƟ mor e urbanisƟ k të bashkisë/

komunës/qarkut. Në rasƟ n kur gjykohet nga invesƟ tori, në rolin e mbikëqyrësit caktohet një

punonjës i invesƟ torit, gjithmonë i pajisur me licencën përkatëse.


gj n

r.978

0, d

atë

16.0

7.20

07

PËR

INSP

EKTI

MIN

E N

DËR

TIM

IT, I

ND

RYSH

UA

R

I gjit

hë li

gji

Neni 2ObjekƟ

Objekt i këƟ j ligji është përcakƟ mi i organeve për inspekƟ min ndërƟ mor e urbanisƟ k, i organizimit, i rregullave të funksionimit dhe i përgjegjësive të tyre.

Neni 3Organizimi i inspekƟ mit ndërƟ mor

Kontrolli e zbaƟ mi i ligjshmërisë dhe i standardeve teknike në fushën e ndërƟ mit dhe urbanisƟ kës kryhet nga:

1.1. InspektoraƟ ndërƟ mor e urbanisƟ k i bashkisë/komunës.2.2. InspektoraƟ NdërƟ mor e UrbanisƟ k Kombëtar.

InspektoraƟ ndërƟ mor e urbanisƟ k ngrihet në nivel qarku, në përputhje me nenet 6, 7 dhe 18 të këƟ j ligji.

Neni 5Detyrat e inspektoraƟ t ndërƟ mor e urbanisƟ k të bashkisë/komunës

Gjatë ushtrimit të përgjegjësive të parashikuara në nenin 4 të këƟ j ligji, inspektoraƟ ndërƟ mor e urbanisƟ k i bashkisë/komunës merr masat e mëposhtme:

a) vendos përmbushjen e detyrimeve ligjore në fushën e ndërƟ mit dhe urbanisƟ kës;b) vendos gjoba sipas llojit të shkeljeve të dispozitave ligjore në fushën e ndërƟ mit

dhe urbanisƟ kës; c) paraqet pranë organeve përkatëse kërkesën për heqje të licencës profesionale personale ose të shoqërisë, në rast të ndërƟ mit pa leje, si dhe në rastet kur vëren

shkelje të kushteve teknike të zbaƟ mit, projekƟ mit dhe shkelje të masës së pezullimit të punimeve të ndërƟ mit;

ç) vendos pezullimin e punimeve në ndërƟ m në rasƟ n kur një afat kohor paraprak është i nevojshëm për marrjen e vendimit për përmbushjen e detyrimeve ligjore në

fushën e ndërƟ mit dhe urbanisƟ kës; d) vendos prishjen e ndërƟ mit të kundërligjshëm;

dh) përgaƟ t kallëzimin penal për veprat penale të konstatuara gjatë ushtrimit të kon-trollit dhe e paraqet atë pranë organeve përgjegjëse, sipas legjislacionit në fuqi;

e) jep informacionin e kërkuar InspektoraƟ t NdërƟ mor e UrbanisƟ k Kombëtar, si dhe krijon të gjitha lehtësitë për përmbushjen e detyrave të këƟ j InspektoraƟ .

Neni 12/1(Shtuar me ligjin nr.9200, datë 26.2.2004, neni 1)

Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme, me kërkesë të invesƟ torit dhe pronarit, bën regjistrimin provizor të objekƟ t në fazën e përfundimit të karabinasë dhe lëshon

cerƟ fi katën përkatëse. “Regjistrimi provizor” është regjistrimi i përkohshëm deri në përfundim të ndër-Ɵ mit të objekƟ t, i cili është i vlefshëm për efekt të krediƟ mit të invesƟ torit ose të

regjistrimit të kontratave pararprake. “Karabina” është objekƟ i ndërtuar plotësisht në volum dhe në formë, sipas kushteve

urbanisƟ ke të miratuara për konstruksionin dhe muraturën e plotë të objekƟ t. Për kryerjen e regjistrimit provizor të objekƟ t zyra e urbanisƟ kës e njësisë vendore

përkatëse dërgon në Zyrën e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme dokumentacionin e mëposhtëm:

a) konfi rmimin e përfundimit të punimeve të karabinasë, në përputhje me projekƟ n dhe kushtet urbanisƟ ke, të miratuara në lejen e ndërƟ mit.

Ky konfi rmim bëhet nga seksioni ose zyra përkatëse e urbanisƟ kës e njësisë vendore, e cila lëshon procesverbalin e përfundimit të karabinasë brenda 15 ditëve nga paraq-

itja e kërkesës së të interesuarit; b) vendimin për sheshin e ndërƟ mit;

c) lejen e ndërƟ mit; ç) planin e vendosjes së objektit;

d) akƟ n e pikeƟ mit të objekƟ t. Për këto raste, pas përfundimit të objekƟ t, për regjistrimin përfundimtar të Ɵ j ndiqet

procedura sipas nenit 13 të këƟ j ligji.

283

Ligj

nr.9

290,

dat

ë 07

.10.

2004

PËR

PRO

DU

KTET

E N

DËR

TIM

IT,

I ND

RYSH

UA

R

I gjit

hë li

gji

Neni 1 ObjekƟ

Ky ligj përcakton kushtet e përdorimit te produkteve te ndërƟ mit, pranimin e miraƟ meve teknike për këto produkte, vlerësimin dhe vërteƟ min e konformiteƟ t me kërkesat themelore, si dhe rregullon hedhjen ne treg te produkteve te ndër-Ɵ mit, kryerjen e mbikëqyrjes se tregut dhe zbaƟ min e procedurave te veçanta për

njohjen e tyre.

Neni 2 Fusha e zbaƟ mit

Ky ligj zbatohet për ato produkte ndërƟ mi qe plotësojnë kërkesat themelore, te përcaktuara ne nenin 4 te këƟ j ligji, dhe nuk zbatohet për produktet qe nuk plotë-

sojnë specifi kimet teknike qe u referohen neneve 5, 6 e 7 te këƟ j ligji.

Ligj

nr.8

766,

dat

ë 05

.04.

2001

PËR

MBR

OJT

JEN

NG

A Z

JARR

I DH

E PË

R SH

PËTI

MIN

27, 2

8, 2

9, 3

0, 3

1

Neni 27ProjekƟ mi, ndërƟ mi dhe vënia në shfrytëzim e veprave

1. ProjekƟ mi, ndërƟ mi, rikonstruksioni dhe vënia në shfrytëzim e veprave dhe e objekteve të ndryshme, ndërtesave, rrjeƟ t rrugor elektrik, ujësjellës-kanalizimeve etj. bëhen në përputhje edhe me kërkesat e këƟ j ligji, me normat dhe rregulloret për mbrojtjen nga zjarri dhe për shpëƟ min, me rregullat dhe normat ndërkom-

bëtare teknike, si dhe me rregullat e përcaktuara në dispozita të veçanta.2. Projektet, për të gjitha llojet e ndërƟ meve, përfshijnë edhe projekƟ n e mbro-

jtjes nga zjarri dhe për shpëƟ min.

Neni 28MoszbaƟ mi i detyrave në projekt

Objektet që paraqesin rrezik, me pasojë për jetën e njerëzve dhe të pasurisë, nga mosriparimi ose mosrikonstrukƟ mi nga personat juridikë e fi zikë, që i kanë në pronësi e administrim ose nga moszbaƟ mi i akteve, ligjore e nënligjore, për

mbrojtjen nga zjarri dhe për shpëƟ min, brenda afaƟ t të përcaktuar nga raportet teknike të specialistëve të mbrojtjes nga zjarri dhe të shpëƟ mit bllokohen ose

shemben, në përputhje me dispozitat e veçanta të ligjit nr.8405, datë 17.9.1998 “Për urbanisƟ kën”.

Neni 29Ndryshimi i desƟ nacionit

Çdo ndryshim i destinacionit të objekteve në përgjithësi, bërja e ndryshimeve funksionale, ndërtimore, teknologjike etj., të cilat nuk janë në përputhje me

destinacionin e miratuar në Këshillin e Rregullimit të Territorit, bëhet vetëm pasi të merret leje edhe në PMNZSH.

Ligj

nr.9

281,

dat

ë 23

.09.

2004

PËR

SIG

URI

NË

NË

AN

IJE D

HE

NË

PORT

E, I

ND

RYSH

UA

R

25

Neni 25Zona e sigurisë ne port

1. Zona e sigurisë ne port përcaktohet nga AutoriteƟ Shtetëror i Sigurisë, me propozimin e drejtuesit te porƟ t.

2. Çdo kufi zim në zonën e sigurisë ne port përcaktohet me akt nënligjor te Këshillit te Ministrave.


gj n

r.923

2, d

atë

13.0

5.20

04

PËR

PRO

GRA

MET

SO

CIA

LE P

ËR S

TREH

IMIN

E B

AN

ORË

VE T

Ë ZO

NAV

E U

RBA

NE,

I N

DRY

SHU

AR

3, 4

, 7, 1

7, 2

1, 3

3Neni 3

Klasifi kimi i programeve sociale të strehimitProgramet sociale të strehimit klasifi kohen si më poshtë:

1. Programe të banesave sociale me qira, në të cilat përfshihen:a) banesat, qe ndërtohen apo blihen nga tregu i lire nga bashkitë ose organizatat

jofi Ɵ mprurëse, te cilat jepen me kontrate qiraje sociale;b) banesat ekzistuese, në pronësi te personave fi zike ose juridike, të cilat janë

klasifi kuar nga organet e qeverisjes vendore apo nga organizatat jofi Ɵ mprurëse si banesa sociale, qe mund te jepen me qira për familjet qe përfi tojnë bonus

strehimi;c) objektet e dala jashtë funksionit, si rezultat i mbylljes se një veprimtarie, te

cilat kane kaluar ne pronësi të bashkive dhe janë miratuar për t’u kaluar në fond banesash sociale me qira, në përputhje me planin rregullues urbanisƟ k.

2. Programe të banesave me kosto të ulët.3. Programe të pajisjes së truallit me infrastrukturë.

Neni 4PërcakƟ mi i familjeve, qe përfi tojnë nga programet sociale te strehimit

1. Familjet, qe klasifi kohen për t’u trajtuar me programe sociale te strehimit, miratohen me vendim te këshillit bashkiak, sipas kritereve te mëposhtme:

a) nuk kane ne pronësi një banese;b) zotërojnë sipërfaqe banimi nen normat e strehimit te përcaktuara për atë

kategori sociale dhe ekonomike, ku bëjnë pjese këto familje;c) kane mbetur te pastreha, si rezultat i fatkeqësive natyrore.

Përfshihen ne një nga shkronjat “a”, “b” dhe “c” vetëm ato familje qe kane te ardhura te

pamjaŌ ueshme, sipas përcakƟ meve te nenit 6 te këƟ j ligji.2. Administrimi i kërkesave për programet sociale te strehimit dhe cakƟ mi i

përparësivebëhen nga organet e qeverisjes vendore.

3. Dokumentacioni qe duhet te paraqesë familja për t’u strehuar ne banesa sociale me qira dhe afatet e procedurat përkatëse përcaktohen me vendim te

Këshillit te Ministrave.4. Normat e strehimit, sipas shkronjës “b” te pikës 1 te këƟ j neni, përcaktohen

me vendim te Këshillit te Ministrave.

Neni 7 NdërƟ mi i banesave sociale

Çdo bashki parashikon ne territorin nen juridiksionin e vet sipërfaqen e truallit për ndërƟ min e një numri te mjaŌ ueshëm banesash sociale me qira, bazuar ne numrin e popullsisë dhe ne përbërjen, sipas grupeve sociale te përcaktuara ne

nenin 5 te këƟ j ligji.

Neni 17 NdërƟ mi

1. Banesat me kosto te ulet ndërtohen me fondet e BuxheƟ t te ShteƟ t, me fondet e bashkise dhe nga donacionet private.

2. Çmimi i shitjes se banesave me kosto te ulet përcaktohet ne baze te vlerës se objekƟ t qe ndërtohet. Vlera e objekƟ t përcaktohet ne baze te kostos se ndërƟ mit

te banesës, çmimit te tokës, kostos se infrastrukturës, vlerës se projekƟ t dhe shpenzimeve për administrimin e procesit dhe te shpërndarjes.

3. Normat dhe standardet e banesave me kosto te ulet miratohen me vendim te Këshillit te Ministrave.

285

Ligj

nr.9

663,

dat

ë 18

.12.

2006

PËR

KON

CESI

ON

ET, I

ND

RYSH

UA

R

4/1,

4/5

Neni 4Fusha e zbaƟ mit të koncesioneve

1. Ky ligj zbatohet për dhënien e koncesioneve nga autoritetet kontraktuese për veprimtaritë ekonomike, në këta sektorë:

a) në transport (hekurudhat, transporƟ n hekurudhor, portet, aeroportet, rrugët, tunelet, urat, parkimet, transporƟ n publik);

b) në prodhimin dhe shpërndarjen e energjisë elektrike e të ngrohjes; c) në prodhimin, shpërndarjen dhe administrimin e ujit, në trajƟ min, mbledhjen, shpërndarjen dhe administrimin e ujërave të zeza, ujitjen, drenazhimin, pastrimin

e kanaleve e të digave; ç) në grumbullimin, transporƟ min, përpunimin dhe administrimin e mbetjeve të

ngurta;d) në telekomunikacion; dh) në arsim dhe sport;

e) në shëndetësi;ë) në turizëm dhe kulturë;

f) në infrastrukturën e burgjeve; g) në projektet e riciklimit, rehabiliƟ mit të tokës dhe pyjeve, në parqet

industriale, të strehimit, të ndërtesave qeveritare, shërbimeve të mirëmbajtjes së teknologjisë së informacionit dhe infrastrukturës së bazës së të dhënave;

gj) në shpërndarjen e gazit natyror;h) në kontratat e administrimit apo në kryerjen e shërbimeve publike, përfshirë

edhe ato të sektorëve të sipërpërmendur. 2. Këshilli i Ministrave, me propozimin e ministrit përgjegjës për ekonominë,

autorizon zbaƟ min e koncesioneve edhe në sektorë të tjerë. 3. Në raste të veçanta, për nxitjen e invesƟ meve në sektorët e përmendur në pikën 1 të këƟ j neni apo për sektorë të tjerë parësorë në zhvillimin ekonomik të vendit, në përputhje me objekƟ vat strategjikë, Këshilli i Ministrave mund

t’u ofrojë invesƟ torëve, vendas apo të huaj, koncesione me çmimin simbolik 1 euro. Këshilli i Ministrave, me propozimin e ministrit përgjegjës për ekonominë,

miraton listën e aseteve që do të jepen në koncesion, për efekt të zbaƟ mit të kësaj pike.

4. Ky ligj nuk zbatohet për lëshimin e licencave, përveçse në masën që një licencë lëshohet brenda kuadrit të kontratës së koncesionit.

5. Ky ligj nuk zbatohet për prokurimet publike të shërbimeve, mallrave dhe ndërƟ meve, si dhe për invesƟ met private.


gj n

r.912

6, d

atë

29.0

7.20

03

PËR

PËRD

ORI

MIN

CIV

IL T

Ë LË

ND

ËVE

PLA

SËSE

NË

REPU

BLIK

ËN E

SH

QIP

ËRIS

Ë, I

ND

RYSH

UA

R

2, 7

, 9Neni 7

1. Lëndët plasëse për përdorim civil prodhohen, importohen dhe eksportohen në Republikën e Shqipërisë vetëm me leje nga Ministria e Mbrojtjes.

2. Lëndët plasëse për përdorim civil transferohen, magazinohen dhe asgjësohen vetëm me leje nga Ministria e Rendit Publik.

3. Lëndët plasëse për përdorim civil përdoren vetëm me leje nga Ministria e Industrisë dhe e EnergjeƟ kes.

4. Lëndeët plasëse për përdorim civil futen ne Republikën e Shqipërisë pasi te jene kontrolluar nga Ministria e Mbrojtjes, e cila kryen procedurat e konformiteƟ t

te tyre.5. Ministria e Mbrojtjes merr të gjitha masat për të kufi zuar ose ndaluar hedhjen

në treg të lëndëve plasëse për përdorim civil, qe rrezikojnë sigurinë, edhe kur kane te shënuar markeƟ min e konformiteƟ t CE.

6. Këshilli i Ministrave, me propozim te Ministrit te Mbrojtjes, vendos masa te përkohshme, te domosdoshme për tërheqjen e lendes plasëse nga trego,

ndalimin ne treg dhe lëvizjen e lire te saj.Neni 9

Kushtet e përgjithshme te administrimit1. Këshilli i Ministrave përcakton procedurat për dhënien e lejes, për prodhimin,

imporƟ min, eksporƟ min, magazinimin, transferimin, përdorimin dhe asgjësimin e lendeve plasëse.

2. Ministritë e ngarkuara, sipas nenit 7 te këƟ j ligji, ne baze te aplikimit me shkrim te kërkuesit, i japin lejen ose autorizimin përkatës, ne mbështetje te kritereve te kualifi kimit profesional dhe te gjendjes shëndetësore, personit fi zik ose juridik, qe ka vendbanimin ne territorin e Republikës se Shqipërisë dhe qe nuk ka kryer

vepra penale.3. Marrja e lejes nga autoritetet vendore, për sigurinë dhe mbrojtjen e mjedisit,

është kusht për administrimin e lendeve plasëse për përdorim civil.4. Personi fi zik dhe juridik, i pajisur me leje për import ose eksport te lendeve

plasëse për përdorim civil, është i detyruar, qe për çdo ngarkese, te njoŌ oje 60 dite përpara Ministrinë e Mbrojtjes.

5. Leja e dhënë nuk i transferohet personave te tjerë.

287

Ligj

nr.9

946,

dat

ë 30

.06.

2008

PËR

SEKT

ORI

N E

GAZ

IT N

ATYR

OR

8, 1

4, 2

4, 2

7, 3

1, 4

0, 4

4, 5

0

Neni 8NdërƟ mi dhe përdorimi i tubacioneve dhe i infrastrukturës së gazit natyror

1. NdërƟ mi dhe përdorimi i tubacioneve për transmeƟ min dhe shpërndarjen e gazit natyror, instalimeve të GNL-së, depozitave nëntokësore të gazit natyror, linjave direkte, si dhe lidhja e sistemit shqiptar të gazit

natyror me sistemet fqinje bëhen me leje të veçantë, të miratuar nga Këshilli i Ministrave.2. Leja jepet për një afat 30 vjet, me të drejtë ripërsëritjeje. Mënyra e ripërtëritjes së lejes përcaktohet në marrëveshjen midis dy palëve. Nëse nuk ripërsëritet pas mbarimit të afaƟ t, asetet e ndërtuara i kalojnë në

pronësi shteƟ t shqiptar.3. Këshilli i Ministrave miraton rregullat për kushtet dhe procedurat e dhënies së lejes. Rregul lat

mbështeten në kriteret e mosdiskriminimit, të trajƟ mit të barabartë dhe transparencës.4. Leja e dhënë sipas pikës 1 të këƟ j neni nuk përjashton marrjen e të gjitha lejeve të tjera, për një ndërƟ m

të zakonshëm, në përputhje me legjislacionin në fuqi.Neni 31

Veprimtaria e depoziƟ mit1. Veprimtaria e depoziƟ mit të gazit natyror kryhet nga çdo shoqëri, që ka në dispozicion hapësira

depozituese të gazit natyror, sipas marrëveshjes hidrokarbure, të lidhur në përputhje me dispozitat e ligjit nr.7746, datë 28.7.1993 “Për hidrokarburet (Kërkim dhe prodhim)”, të ndryshuar, ose me ndonjërën prej

formave të tjera, të parashikuara me ligj.2. Çdo zotërues i hapësirave të depoziƟ mit është i detyruar t’i administrojë këto hapësira, për të garantuar

opƟ mizimin e tyre dhe sigurinë e sistemit.3. Zotëruesit e hapësirave të depoziƟ mit janë të detyruar t’u sigurojnë dhe furnizojnë shërbimet e depoziƟ mit

të gazit natyror personave, që bëjnë një kërkesë për përdorimin e kapaciteteve të depoziƟ mit, me kusht që këto shërbime të jenë teknikisht dhe ekonomikisht të realizueshme, sipas kritereve të vendosura.

Neni 40PërjashƟ met për infrastrukturën e re

1. Infrastrukturat e reja kryesore të gazit natyror, si linjat e interkonjeksionit ndërmjet vendeve, instalimet e GNL-së dhe hapësirat e depoziƟ mit mund të përjashtohen prej ERE-së pas kërkesës së tyre, nga dispozitat

e kërkesave të hyrjes, sipas neneve 23 pika 3, 24 pika 2, 32 e 34 shkronja “dh” të këƟ j ligji, përfshirë tarifat e aplikueshme, me kusht që:

a) invesƟ met të përmirësojnë konkurrencën në furnizimin me gaz dhe të rrisin sigurinë e furnizimit;b) niveli i riskut lidhur me këto invesƟ me është i Ɵ llë, që këto invesƟ me nuk do të bëheshin nëse nuk jepet një

përjashƟ m;c) infrastruktura të zotërohet nga një person, i cili është i ndarë, të paktën nga pikëpamja e formës ligjore,

nga operatorët e sistemit, ku do të ndërtohet infrastruktura;ç) tarifat t’u ngarkohen përdoruesve të kësaj infrastrukture;

d) përjashƟ mi të mos dëmtojë konkurrencën ose funksionimin efekƟ v të tregut të brendshëm të gazit natyror, ose funksionimin efi çent të sistemit të rregulluar, ku është lidhur infrastruktura.

2. Pika 1 e këƟ j nen i mund të zbatohet edhe në rritjen e konsiderueshme të kapaciteƟ t të infrastrukturës ekzistuese dhe në modifi kimet e saj, që mundëson zhvillimin e burimeve të reja të furnizimit me gaz

natyror.3. ERE-ja vendos, rast pas rasƟ , për përjashƟ min, siç përcaktohet në pikat 1 e 2 të këƟ j neni, duke marrë

parasysh kriteret e mëposhtme:a) ERE-ja kërkon mendimin e ministrisë për kërkesën për një përjashƟ m;

b) përjashƟ mi mund të mbulojë të gjithë ose një pjesë të infrastrukturës së re, të infrastrukturës ekzistuese, me rritje të konsiderueshme të kapaciteƟ t ose modifi kimin e infrastrukturës ekzistuese;

c) në marrjen e vendimit për dhënien e një përjashƟ mi, rast pas rasƟ , merret parasysh nevoja për të vendosur kushte për kohëzgjatjen e përjashƟ mit dhe të hyrjes jodiskriminuese në linjën e interkonjeksionit;

ç) në marrjen e vendimit për kushtet në këtë pikë, ERE-ja merr parasysh veçanërisht kohëzgjatjen e kontratës, kapacitetin shtesë që do të ndërtohet, ose modifikimin e kapacitetit ekzistues, afatin e parashikuar të projektit dhe

veçoritë kombëtare;d) kur miraton një përjashƟ m, ERE-ja vendos për rregullat e mekanizmat për menaxhimin dhe alokimin e

kapaciteƟ t, të cilët nuk pengojnë implemenƟ min e kontratave afatgjata;dh) në rasƟ n e një linje interkonjeksioni, çdo vendim për përjashƟ m merret pas këshillimit me vendet e tjera

ose autoritetet rregullatore përkatëse.4. Vendimi për përjashƟ m, përfshirë çdo kusht që mund të vendoset, arsyetohet siç duhet dhe publikohet

në Fletoren Zyrtare. Pa nxjerrë informacionin e ndjeshëm tregtar, vendimi përmban:a) arsyet e hollësishme, në bazë të të cilave ERE-ja ka dhënë përjashƟ min, përfshirë informacionin fi nanciar,

që jusƟ fi kon nevojën për përjashƟ min;b) analizën e bërë për efekƟ n mbi konkurrencën dhe funksionimin efekƟ v të tregut të brendshëm të gazit

natyror, që rezulton nga dhënia e përjashƟ mit;c) arsyet për periudhën kohore dhe pjesën e kapaciteƟ t total të infrastrukturës së gazit natyror në ł alë, për

të cilën është dhënë përjashƟ mi;ç) kur përjashtimi lidhet me një linjë interkonjeksioni, rezultatin e këshillimit me vendet ose autoritetet rregullatore

përkatëse;d) kontribuƟ n e infrastrukturës në diversifi kimin e furnizimit me gaz.

5. Për çdo vendim përjashƟ mi, sipas këƟ j neni, ERE-ja njoŌ on menjëherë Komisionin Evropian.


gji n

r.845

0, d

atë

24.0

2.19

99

PËR

PËRP

UN

IMIN

, TRA

NSP

ORT

IMIN

DH

E TR

EGTI

MIN

E N

AFT

ËS, T

Ë G

AZI

T D

HE

NËN

PRO

DU

KTEV

E TË

TYR

E, I

ND

RYSH

UA

R

12, 1

3, 1

8

Neni 12Rafi neritë e naŌ ës

1. Rafi neritë e naŌ ës janë persona juridikë, të themeluara në formën e shoqërive anonime, të cilat me marrjen e leje së koncesionit, kryejnë veprimtari në përpunimin e naŌ ës bruto, duke prodhuar nënprodukte të saj. Rafi neritë e naŌ ës për tregƟ min e produkteve të tyre kanë të

drejtë të formojnë shoqëri tregƟ mi me shumicë të nënprodukteve të naŌ ës apo të zotërojnë aksione në një shoqëri të Ɵ llë. Në këto raste rafi neritë e naŌ ës duhet të respektojnë dispozitat

lidhur me konkurrencën.2. NdërƟ mi i rafi nerive të reja të naŌ ës bëhet vetëm me leje të posaçme të Këshillit të Mini-

strave, pasi të jetë plotësuar paraprakisht dokumentacioni i përcaktuar nga ministria. [...]Neni 13

NaŌ ësjellësit, gazsjellësit1. NaŌ ësjellësit dhe gazsjellësit janë persona juridikë të themeluar si shoqëri anonime, që, në bazë të lejes së koncesionit, kanë të drejtë të realizojnë veprimtari të imporƟ mit, eksporƟ mit

dhe transporƟ mit me anë të instalimeve të tyre të naŌ ës bruto dhe gazit natyror, të vendit ose të imporƟ t, deri në vendin përcaktuar të pranimit nga rafi neritë e naŌ ës ose shoqëritë e

tregƟ mit me shumicë. Instalimet e naŌ ësjellësve dhe gazsjellësve përfshijnë linjat (tubacionet), rezervuaret e magazinimit (stokimit) dhe pajisjet e tjera, që shërbejnë për transporƟ min dhe

trajƟ min e fl uidit.2. NdërƟ mi i naŌ ësjellësve dhe gazsjellësve për transporƟ min, imporƟ min dhe eksporƟ min e naŌ ës

bruto dhe të gazit natyror, bëhet me vendim të Këshillit të Ministrave. [...]Neni 18

Leja e koncesionit1. Leja e koncesionit u jepet personave juridikë, të parashikuar në pikat “a” dhe “b” të nenit 11

të këƟ j ligji.2. Leja e koncesionit jepet me vendim të Këshillit të Ministrave përpara fi llimit të punimeve për

ndërƟ min e instalimeve, për një periudhë deri në 30 vjet me të drejtë përsëritjeje.3. Kushtet dhe procedurat për dhënien e lejeve të koncesionit përcaktohen me vendim të Këshillit të

Ministrave.

Ligj

nr.1

0006

, dat

ë 23

.10.

2008

PËR

MBR

OJT

JEN

E F

AUN

ËS S

Ë EG

ËR, I

ND

RYSH

UA

R

2, 3

, 4, 8

, 14,

42,

43

Neni 8Mbrojtja e habitateve, e rrugëve të shtegƟ mit dhe e kushteve të shumimit

1. Personat fi zikë e juridikë, që ushtrojnë veprimtari ekonomike e shoqërore në territorin e Republikës së Shqipërisë, të cilat rezultojnë me ndikime negaƟ ve mbi habitatet, rrugët e shtegƟ mit e kushtet e shumimit të llojeve të faunës së egër, detyrohen të respektojnë standardet e normat e lejuara të

shkarkimeve në mjedis. 2. Në lejet mjedisore të veprimtarive për ndërƟ min, rikonstrukƟ min, zgjerimin e vendbanimeve dhe të

veprimtarive ekonomike, përmirësimet teknologjike në veprimtaritë ekzistuese përcaktohen kërkesa e masa të posaçme, që zbuƟ n ndikimet negaƟ ve mbi habitatet, rrugët e shtegƟ mit e kushtet e shumimit të llojeve të

faunës së egër.3. Përdorimet e tokave, të pyjeve e të ujërave lejohen kur nuk ndikojnë në tjetërsimin e habitat-

eve dhe nuk shkatërrojnë funksionet e tyre bazë.Neni 14

Habitatet e mbrojtura të shpendëve1. Për shpendët e egër që gjenden në territorin e Republikës së Shqipërisë, zbatohen masa për të ruajtur, mirëmbajtur ose rivendosur një diversitet dhe habitat të mjaŌ ueshëm nëpërmjet:

a) krijimit të zonave të mbrojtura, sipas dispozitave të ligjit nr.8906, datë 6.6.2002 “Për zonat e mbrojtura”, të ndryshuar;

b) sigurimit dhe menaxhimit të habitateve, brenda dhe jashtë zonave të mbrojtura, në bazë të nevojave ekologjike;

c) krijimit të biotopeve dhe rivendosjes së biotopeve të shkatërruara.2. Territoret më të përshtatshme, nga pikëpamja e pranisë, gjendjes dhe nivelit të popullatave

të llojeve të shpendëve të egër, veçanërisht vulnerabël, që janë subjekt i masave të veçanta ruajtëse të habitateve, shpallen zona veçanërisht të mbrojtura. Lista e llojeve të shpendëve të

egër, veçanërisht vulnerabël, miratohet me urdhër të ministrit.

Ligj

nr.8

103,

dat

ë 28

.03.

1996

PËR P

RIVAT

IZIM

IN E

NDËR

MAR

RJEV

E TË

SEKT

ORIT

TË FU

RNIZI

MIT

ME U

JË DH

E LA

RGIM

IT TË

UJËR

AVE T

Ë PËR

DORU

RA

2

Neni 2PrivaƟ zimit mund t’i nënshtrohen të gjitha pjesët përbërëse të sistemit të furnizimit me ujë dhe

të largimit të ujërave të përdorura, si dhe shërbimet që lidhen me to.

289

Ligj

nr.8

906,

dat

ë 06

.06.

2002

PËR

ZON

AT E

MBR

OJT

URA

, I N

DRY

SHU

AR

3, 4

, 5, 6

Neni 4Kategoritë e zonave te mbrojtura

1. Pjese te rëndësishme ose te kërcënuara te territorit shpallen zona te mbrojtura, sipas këtyre kategorive:

a) rezerve strikte natyrore/rezervat shkencor/ (Kategoria I); b) park kombëtar (Kategoria II);

c) monument natyror (Kategoria III); ç) rezervat natyror i menaxhuar/zone e menaxhimit te habitateve dhe llojeve (Kategoria IV); d)

peizazh i mbrojtur (Kategoria V) ; dh) zone e mbrojtur e burimeve te menaxhuara/zone e mbrojtur me përdorim te shumëfi shtë

(Kategoria VI) . 2. Rreth një zone te mbrojtur mund te shpallet një zone buferike.

3. Për çdo kategori te zonave te mbrojtura zbatohet një shkalle e caktuar mbrojtjeje. Neni 6

Park kombëtar 1: Territoret e gjera, zakonisht jo me te vogla se 1000 ha, unike për nga vlerat kombëtare dhe ndërkombëtare, një pjese e madhe e te cilave janë ekosisteme natyrore, te ndikuara pak nga

veprimtaria e njeriut, ku bimët, kafshët dhe mjedisi natyror, fi zik janë te një rëndësie te veçante shkencore dhe edukaƟ ve, shpallen park kombëtar .

2. Ne parkun kombëtar zbatohet shkalla e dyte e mbrojtjes, ku janë te ndaluara: a) shfrytëzimi i tokës me teknologji intensive, me mjete dhe mënyra qe shkaktojnë ndryshime rrënjësore ne biodiversitet, ne strukturën dhe funksionet e ekosistemeve ose qe dëmtojnë ne

mënyrë te pandreqshme sipërfaqen e tokës; b) neutralizimi i mbetjeve me origjine jashtë territorit te parkut kombëtar;

c) shpërndarja e kafshëve dhe e bimëve jovendase, kur ato sjellin ndryshime ne biodiversiteƟ n e zonës;

ç) riprodhimi intensiv i kafshëve te gjahut, me përjashƟ m te riprodhimeve shpëtuese; d) ndërƟ mi i rrugëve, autostradave, hekurudhave, zonave urbane, linjave te tensionit te larte

dhe sistemeve te naŌ ës dhe gazit me shtrirje te gjate; dh) larja dhe spërkatja e rrugëve me kimikate;

e) mbjellja e pyjeve monokulture; ë) ndezja e zjarreve jashtë vendeve e pikave te caktuara;

f) lëvizja e mjeteve te transporƟ t jashtë rrugëve te caktuara;g) gjueƟ a me ushqime te helmuara;

gj) nxjerrja e mineraleve, gurëve, torfave me përjashƟ m te gurëve dhe rërës për mirëmbajtjen e parkut;

h) veprimtari masive sporƟ ve, turisƟ ke, jashtë pikave te caktuara; i) organizimi i garave me automjete e motoçikleta.

3. Ne këtë zone mund te ushtrohen, por vetëm pasi te pajisen me leje mjedisi, veprimtaritë qe synojnë:

a) ndryshimin e gjendjes natyrore te rezervave ujore, burimeve, liqeneve dhe sistemeve te zonave te lagura;

b) ngritjen dhe funksionimin e objekteve për qëllime ushtarake dhe mbrojtjeje; c) programe kërkimore-shkencore dhe monitoruese;

ç) veprimtari kërkimore shkencore, arkeologjike, paleontologjie dhe për mbartjen e gjetjeve te Ɵ lla.

d) përdorimi ose magazinimi i përkohshëm i agrokimikateve; dh) veprimtari te tjera qe nuk ndalohen shprehimisht nga pika 2 e këƟ j neni. 4. Administrata e

ruajtjes se parkut mund te miratoje: a) kullotjen dhe kalimin e kafshëve shtëpiake dhe ngritjen e objekteve te lehta ose te

përkohshme për mbajtjen e tyre; b) vendosjen e stendave, tabelave te te dhënave, reklamave, shenjave dhe posterave;

c) vozitjen me barka, kanoe dhe mjete te tjera lundrimi; ç) fl uturime joushtarake me helikopterë, balona, deltaplane etj;

d) lëvizje dhe parkim automjetesh jashtë rrugëve dhe vendeve te caktuara; dh) ngjitje alpine, ski, kampingje dhe ndezje zjarri jashtë pikave te caktuara;

e) mbledhje bimësh, frutash, farash e kërpudhash. ë) ushtrim veprimtarish te strukturave turisƟ ke sezonale qe nuk kërkojnë zënien përfundimtare

te tokës. 5. Kur administrata e ruajtjes se parkut vëren se cenohet qëllimi për te cilin ky park është shpal-lur park kombëtar, mund te kufi zoje ose te ndaloje përkohësisht lëvizjen e mjeteve te transpor-

Ɵ t, gjueƟ në e peshkimin dhe veprimtari te tjera te lejuara. 6. Zona buferike e parkut kombëtar mund te shpallet territori rreth parkut, me gjerësi rreth 50

m nga kufi ri i Ɵ j.


gj n

r.970

0, d

atë

26.0

3.20

07

PËR

MBR

OJT

JEN

E M

JED

ISIT

NG

A N

DIK

I-M

ET N

DËR

KUFI

TARE

17, 3

3

Neni 33KonstaƟ mi i dëmƟ meve të mjedisit

Kur InspektoraƟ i Mjedisit, agjencitë rajonale të mjedisit, organet e specializuara kërkimore-shkencore që monitorojnë mjedisin, organet e qeverisjes vendore,

organizatat jofi Ɵ mprurëse mjedisore, përfaqësues të publikut apo shtetas të veçantë të zonave ndërkufi tare vërejnë ndotje ose dëmƟ me të mjedisit, të shkaktuara nga veprimtari që ushtrohen në territorin e një shteƟ fqinj, njoŌ ojnë ministrinë, e cila,

pasi verifi kon vërtetësinë e informacionit, komunikon me organin përgjegjës të shteƟ t fqinj, duke i kërkuar:

a) fi llimin e menjëhershëm të bisedimeve, për të shqyrtuar rasƟ n konkret;b) marrjen e masave për ndërprerjen e menjëhershme të ndikimeve ndërkufi tare në

territorin shqiptar;c) angazhimin për rehabiliƟ min e mjediseve të dëmtuara dhe për shlyerjen e dëmeve

materiale.

Ligj

nr.9

115,

dat

ë 24

.07.

2003

PËR

TRA

JTIM

IN M

JED

ISO

R TË

UJË

RAVE

TË

ND

OTU

RA, I

ND

RYSH

UA

R

2, 3

, 6, 1

1, 1

3, 1

4,15

, 16

Neni 11TrajƟ mi mjedisor i ujerave te ndotura urbane

1. Shkarkimet urbane i nënshtrohen trajƟ mit mjedisor paraprak, i cili përfshin:a) ndërƟ min e infrastrukturës se nevojshme për lëvizjen e ujerave te ndotura nga

banesat drejt rrjeƟ t te kanalizimeve urbane;b) ndërƟ min dhe funksionimin e rrjeƟ t te kanalizimeve te shkarkimeve te lëngëta,

ne zonat urbane dhe rurale, duke respektuar kriteret e mbrojtjes se mjedisit. Këshilli i Ministrave miraton kriteret mjedisore te ndërƟ mit dhe te funksionimit te sistemit te kanalizimeve, me propozimin e Ministrit te Mjedisit, Ministrit te Rregullimit te

Territorit dhe te Turizmit dhe Ministrit te Shëndetësisë;c) ne rastet kur rrjeƟ i kanalizimit nuk mund te ndërtohet, vendosen sisteme te tjera,

qe garantojnë mbrojtjen e mjedisit;ç) trajƟ min e tyre te ndare nga shkarkimet e tjera te lëngëta;

d) ndërƟ min dhe funksionimin e impianteve te trajƟ mit te tyre para shkarkimit ne ujerat sipërfaqësore;

dh) shkallen e trajƟ mit te tyre, e cila duhet te jete ne lidhje te ngushte me veçoritë e mjedisit pritës, ku ujerat e trajtuara urbane shkarkohen përfundimisht.

2. Kërkesat e pikës 1 te këƟ j neni janë te detyrueshme si për zonat urbane intensive dhe për ato jointensive.

3. Zonat turisƟ ke ekzistuese dhe ato me zhvillim te pritshëm te turizmit pajisen me sistem kolektor (kanalizimesh) te shkarkimeve te lëngëta urbane.

4. Për shkarkimet e lëngëta urbane zbatohen normat kufi te lejuara.Neni 13

TrajƟ mi i ujerave te ndotura urbane ne zonat me pak te ndjeshme1. Shkarkimet e lëngëta urbane ne zonat me pak te ndjeshme u nënshtrohen

procedurave te trajƟ mit parësor, me kusht qe te mos këtë rritje te ndikimeve negaƟ ve ne mjedisin pritës.

2. Nëse InspektoraƟ i Mjedisit vëren se ka dhe vazhdon te këtë ndikime negaƟ ve ne mjedisin pritës, urdhëron trajƟ min dytësor te shkarkimeve te lëngëta urbane.

Neni 14IdenƟ fi kimi dhe miraƟ mi i zonave

1. IdenƟ fi kimi i zonave te ndjeshme dhe me pak te ndjeshme behet jo me rralle se një here ne 4 vjet.

2. MiraƟ mi i zonave te ndjeshme dhe me pak te ndjeshme behet me vendim te Këshillit te Ministrave, me propozimin e Ministrit te Mjedisit dhe Ministrit te

Rregullimit te Territorit dhe te Turizmit.

291

Ligj

nr.8

905,

dat

ë 06

.06.

2002

PËR

MBR

OJT

JEN

E M

JED

ISIT

DET

AR

NG

A N

DO

TJA

DH

E D

ËMTI

MI,

I ND

RYSH

UA

R

2, 3

, 6Neni 6

Veprimtaritë e ndaluara 1. Ne mjedisin detar ndalohet:

a) hedhja e lendeve dhe e mbetjeve te rrezikshme helmuese e plasëse; b) hedhja e substancave dhe e lendeve te përcaktuara ne Aneksin I, qe i bash-

këlidhet këƟ j ligji;c) derdhja e hidrokarbureve dhe e ujerave te ndotura;

ç) hedhja e lendeve dhe e materialeve te ngurta, te çfarëdo natyre dhe lloji, me përjashƟ m te mjeteve e pajisjeve te peshkimit dhe, te lendeve e mjeteve te nevojshme për ndërƟ min e porteve, ponƟ leve e konstruksioneve te tjera, sipas projekteve te miratuara nga Ministria e Mjedisit dhe ne kushtet e përcaktuara

prej saj ; d) hedhja e mbeturinave dhe e çdo lloj lende nga anijet, plaƞ ormat, instalimet

dhe nga bregdeƟ ; dh) transporƟ mi i lendeve dhe i mbetjeve te rrezikshme;

e) fundosja e anijeve, e ngarkesave dhe e mallrave te çdo lloji e Ɵ pi; ë) fundosja dhe brakƟ sja e çdo lloj instalimi, qe ka shërbyer për veprimtari te

ndryshme;f) ndërƟ mi dhe vënia ne funksionim e pajisjeve qe lëshojnë rrezaƟ m jonizues;

g) djegia e lendeve dhe e materialeve te çdo lloji; gj) hyrja ne porte me ballaste te papastra e mjeteve detare te çfarëdo lloji, Ɵ pi e

tonazhi; 2. Mbeturinat e përcaktuara ne Aneksin II, qe i bashkëlidhet këƟ j ligji, mund te

hidhen ne det vetëm me autorizim te Ministrit te Mjedisit.

Ligj

nr.8

897,

dat

ë 16

.05.

2002

PËR

MBR

OJT

JEN

E A

JRIT

NG

A N

DO

TJA

3, 1

0, 1

1, 1

2, 1

3, 1

7

Neni 12Detyrimet kryesore të operatorëve të burimeve të lëvizshme të ndotjes

Operatorët e burimeve të lëvizshme të ndotjes detyrohen Ɵ përdorin dhe Ɵ mirëmbajnë ato në përputhje me kushtet e përcaktuara nga prodhuesit e tyre,

në pajƟ m me normat e shkarkimeve, të respektojnë masat që udhëzon Ministri i Mjedisit dhe pushteƟ vendor për zonat që kërkojnë mbrojtje të veçantë të cilësisë

së ajrit.

Neni 13Shpallja dhe mbrojtja e tyre

1. Territoret e kufi zuara dhe me ndotje të madhe ajri, me propozimin e Ministrit të Mjedisit dhe Ministrit të Shëndetësisë, shpallen nga Këshilli i Ministrave si zona

që kërkojnë mbrojtje të veçantë të ajrit.2. Për zonat me mbrojtje të veçantë, Ministri i Mjedisit, Ministri i Shëndetësisë dhe qeverisja vendore përkatëse udhëzojnë masa të veçanta për mbrojtjen e

cilësisë së ajrit.3. Në zonat me mbrojtje të veçantë, për qëllimet e sistemit rregullator e të para-lajmërimit të smogut, ngrihen sisteme paralajmëruese e sinjalizuese të smogut, si dhe hartohen masat emergjente, që do të merren nga organet shtetërore dhe

operatorët për të normalizuar gjendjen.4. Kriteret e ngritjes dhe vënies në funksionim të sistemit paralajmërues për smo-

gun, miratohen nga Këshilli i Ministrave, me propozimin e Ministrit të Mjedisit.


gj n

r.910

3, d

atë

10.0

7.20

03

PËR

MBR

OJT

JEN

E L

IQEN

EVE

ND

ËRKU

FITA

RE

7, 1

0, 1

1, 1

2, 1

4, 1

5, 1

6, 2

2Neni 10 Prona

1. Pjesa shqiptare ujore e liqeneve ndërkufi tare është prone publike e paluajt-shme dhe e patjetërsueshme.

2. Pronat e paluajtshme private, si toka bujqësore, toka te pafrytshme, troje, livadhe, kullota, pyje e toka pyjore, qe përfshihen ne pellgun ujëmbledhës te

liqenit, mbeten te Ɵ lla edhe pas shpalljes se Ɵ j zone e mbrojtur. Pronaret e tyre gëzojnë te gjitha te drejtat qe u jep Kushtetuta dhe legjislacioni përkatës.

Neni 11ZbaƟ mi i kërkesave te zhvillimit te qëndrueshëm

1. Ne zbaƟ m te kërkesave te zhvillimit te qëndrueshëm ne liqenet ndërkufi tare, ne brigjet dhe pellgjet e tyre ujëmbledhëse, personat fi zike dhe juridike, publike

e private, vendas ose te huaj, ushtrojnë veprimtari ekonomike, tregtare, turisƟ ke, shoqërore, sporƟ ve, kërkimore-shkencore, me kusht qe te jene ne pajƟ m me

statusin e mbrojtjes se pellgut dhe te mos rrezikojnë biodiversiteƟ n e Ɵ j.2. Veprimtaritë e përmendura ne piken 1 te këƟ j neni ushtrohen vetëm kur:

a) janë pajisur me leje mjedisore;b) janë te miratuara nga organet përkatëse, qendrore ose vendore;

c) ushtrohen ne përputhje me kërkesat e planit te menaxhimit te pellgut.

Ligj

nr.9

774,

dat

ë 12

.07.

2007

PËR

VLER

ËSIM

IN D

HE

AD

MIN

ISTR

IMIN

E Z

HU

RMËS

NË

MJE

DIS

2, 4

, 5, 8

, 9, 1

2, 1

3, 1

4, 2

8, 3

1

Neni 12Leja e mjedisit

1. Për personat fi zikë dhe juridikë, veprimtaritë e të cilëve lëshojnë zhurmë në mjedis, në lejen e mjedisit përcaktohen edhe kushtet që duhet të respektojnë në

zbaƟ m të këƟ j ligji dhe të akteve përkatëse nënligjore. 2. Brenda 3 vjetëve nga hyrja në fuqi e këƟ j ligji, kërkesës së pikës 1 të këƟ j

neni i nënshtrohen edhe personat fi zikë dhe juridikë, të pajisur me parë me leje mjedisore. Rregullat dhe procedurat për zbaƟ min e kësaj kërkese miratohen me

udhëzim të ministrit.

Neni 13Planifi kimi i rregullimit të territorit

1. Organet e qeverisjes qendrore apo vendore, personat fi zikë e juridikë, që hartojnë apo miratojnë planet e rregullimit të territorit, zbatojnë kërkesat për redukƟ min e

zhurmës në mjedis.2. Ministri, në bashkëpunim me ministrin që mbulon rregullimin e territorit, mi-

raton udhëzimin për kërkesat dhe rregullat për redukƟ min e zhurmave në mjedis që në procesin e harƟ mit të planeve të rregullimit të territorit.

Neni 14ProjekƟ mi i ndërtesave

1. Çdo ndërƟ m dhe rikonstruksion ndërtesash, për banim apo për veprimtari të tjera ekonomike e shoqërore, projektohet dhe realizohet në mënyrë që zhurma në brendësi apo në afërsi të saj, të jetë brenda nivelit kufi . Ndryshimi i desƟ na-cionit të përdorimit të ndërtesës shoqërohet me masa mbrojtëse nga zhurma,

për respekƟ min e vlerës kufi .2. Ministri, në bashkëpunim me ministrin që mbulon punët publike, miraton

udhëzimin për rregullat teknike dhe masat e mbrojtjes nga zhurma që në fazën e projekƟ mit dhe gjatë ndërƟ mit të ndërtesave.

Ligj

nr.7

893,

dat

ë 22

.12.

1994

PËR

SHKE

NCËN

DHE

ZHVI

L-LIM

IN TE

KNOL

OGJIK

, I N

DRY-

SHUA

R

33

Neni 33 Mjetet kryesore Mjetet kryesore (godina, makineri, pajisje etj.) administrohen sipas dispozitave në fuqi. Ato nuk mund t’i merren insƟ tucionit ose të përdoren për qëllime të tjera përveçse me urdhër të Kryetarit të Këshillit të Ministrave ose të ministrit përkatës, pasi të ketë marrë përkatësisht mendimin e ministrit ose të

këshillit drejtues të insƟ tucionit përkatës.

293

Ligj

nr.7

952,

dat

ë 21

.06.

1995

PËR

SIST

EMIN

ARS

IMO

R PA

RAU

NIV

ERSI

TAR,

I N

DRY

-SH

UA

R

43, 4

4/a,

59

Neni 43 Krijimi i insƟ tucioneve arsimore private lejohet në të gjitha nivelet e arsimit parauniversitar. Shtetasit shqiptarë ose të huaj kanë të drejtë t’i ndjekin këto

insƟ tucione, në përputhje me rregullat e pranimit të tyre.Nder insƟ tucionet arsimore, publike, parauniversitare mund te privaƟ zohen vetem insƟ tucionet e arsimit profesional. Ne keto raste mjediset, paisjet dhe

trualli I tyre privaƟ zohen ne perputhje me dispozitat ne fuqi.Ndalohet ndryshimi I desƟ nacionit te insƟ tucionit arsimor publik te arsimit pro-

fesional te privaƟ zuar.

Neni 44/aKrahas insƟ tucioneve arsimore private te niveleve te arsimit parauniversitar, lejohet hapja dhe funksionimi I insƟ tucioneve arsimore, private, plotesuese.

Quhen te Ɵ lla ato insƟ tucione arsimore e njesi shkollimi qe funksionojne jashte strukturave te insƟ tucioneve arsimore, publike e private dhe ku punohet ne drej-Ɵ m te aresimit dhe edukimit ne lende e specialitete te veçanta, brenda ose jashte

planeve mesimore, te miratuara nga Ministria e Arsimit dhe Shkences.44/a.2 Leja per funksionimin e insƟ tucioneve arsimore, private, plotesuese jepet nga Ministria e Arsimit dhe Shkences jo me pare se dy muaj nga data e depoziƟ -

mit te kerkeses.44/a.3 Kriteret per hapjen dhe funksionimin e tyre percaktohen me akte nenlig-

jore te Ministrise se Arsimit dhe Shkences.

Ligj

nr.8

872,

dat

ë 29

.03.

2002

PËR

ARSI

MIN

DHE

FO

RMIM

IN

PRO

FESI

ON

AL N

Ë RE

PUBL

IKËN

E

SHQ

IPËR

ISË,

I N

DRYS

HUAR

N/A

Ligj

nr.9

741,

dat

ë 21

.05.

2007

PËR

ARS

IMIN

E

LART

Ë N

Ë RE

PUB-

LIKË

N E

SH

QIP

ËRIS

Ë, I

ND

RYSH

UA

R

82

Neni 82 Pronat e paluajtshme të insƟ tucioneve publike të arsimit të lartë 1. Pronat e paluajtshme publike, të nevojshme për ushtrimin e veprim-

tarisë, kalojnë në administrim të insƟ tucioneve publike të arsimit të lartë me ven-dim të Këshillit të Ministrave dhe propozim të Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës.

2. InsƟ tucionet publike të arsimit të lartë mirëmbajnë dhe përdorin për interesa të insƟ tucionit, në përputhje me legjislacionin në fuqi, pronat e palua-jtshme publike që u janë lënë në administrim. Ato hipotekohen në pronësi të

shteƟ t për përdorim nga universitetet.

Ligj

nr.7

870,

dat

ë 13

.10.

1994

PËR

SIGU

RIM

ET S

HËN

DETË

SORE

NË

RE-

PUBL

IKËN

E S

HQIP

ËRIS

Ë, I

NDR

YSHU

AR

N/A


gj n

r.376

6, d

atë

17.1

2.19

63

MBI

SH

ËRBI

MIN

SH

ËND

ETËS

OR

DH

E D

HËN

IEN

FA

LAS

TË N

DIH

MËS

MJE

KËSO

RE T

Ë SH

TETI

T, I

ND

RYSH

UA

R

4Neni 4

“InsƟ tucionet e ndryshme shëndetësore shtetërore krijohen dhe mbyllen me miraƟ m të Ministrisë së Shëndetësisë dhe të Mbrojtjes së Mjedisit”.

Ligj

nr.9

106,

dat

ë 17

.07.

2003

PËR

SHËR

BIM

IN S

PITA

LOR

NË

REPU

BLIK

ËN E

SH

QIP

ËRIS

Ë

31, 3

3, 3

4, 3

6, 3

7, 3

8, 4

1, 4

2

Neni 31Ministri i Shëndetësisë njeh, hap, klasifi kon dhe licencon spitalet publike dhe

jopublike, ne varësi te përmbushjes se kushteve, arritjes se standardeve, ne baze te teknologjisë spitalore dhe shkalles se plotësimit te kërkesave te domosdoshme

për:a) shërbimet e kualifi kuara ne njësitë e pranimit te urgjencës, për nivelin e real-izimit te higjienës personale te te sëmurëve, te mjediseve spitalore, si dhe kapa-

citetet e teknologjisë se përshtatshme ne shërbim te mbikëqyrjes se te sëmurëve;b) sigurimin e mjediseve të përshtatshme për shtrime, qe i përgjigjen natyrës se

veçantë të shërbimit, te seksit dhe te moshës se te sëmurëve;c) mjedise te veçanta për izolimin dhe kujdesin e te sëmurëve me sëmundje

ngjitëse;ç) shërbime te veçanta te radiologjisë dhe analizave laboratorike;d) shërbime te veçanta për transfuzionin e gjakut dhe anestezinë;

dh) shërbimet bibliotekare dhe pajisjet e sallës se konferencave te mjekeve;e) shërbimet e dezinfekƟ mit, lavanderise, gardërobës, banjës, kuzhinës dhe

magazinimit;ë) shërbimet e ndihmës se shpejte me ekipe te kualifikuara, me instrumente e

pajisje tenevojshme, si dhe me mjetet e duhura te transporƟ t;

f) mjedise për këshillime ambulatore për kontrollin dhe kurimin e te sëmurëve edhe pas

daljes nga spitali, ushtrimin e mjekësisë parandaluese dhe edukimin shëndetësor;g) logjisƟ ken dhe pajisjet e duhura te reparƟ t te murgut dhe te sam s se autop-

sisë;gj) trajƟ min dhe eliminimin e mbeturinave spitalore, ne përputhje me rregullat e

përcaktuara me vendim te Këshillit te Ministrave.

295

Ligj

nr.7

643,

dat

ë 12

.02.

1992

PËR

INSP

EKTO

RATI

N S

AN

ITA

R SH

TETË

ROR,

I N

DRY

SHU

AR

12, 1

3, 1

4, 1

8, 3

1Neni 12

Ndërmarrjet, insƟ tucionet shtetërore e private dhe personat e tjerë fi zikë e juridikë, vendas ose të huaj, për ndërƟ min dhe rikonstruksionin e objekteve të

ndryshme janë të detyruar të kërkojnë pëlqimin e InspektoraƟ t Sanitar Shtetëror. InspektoraƟ , pasi bën eksperƟ min higjieniko-shëndetësor paraprak, jep pëlqimin:

- për miraƟ min e sheshit të ndërƟ mit; - për miraƟ min e projekƟ t ndërƟ mor, teknologjik, rindërƟ mit, rikonstruksionit;

- për vënien në shfrytëzim të objekƟ t. Kur vërehen shkelje të mësipërme, InspektoraƟ Sanitar Shtetëror ndalon me ven-

dim fi llimin ose vazhdimin e punimeve, duke kërkuar plotësimin e mungesave. ZbaƟ mi i vendimit sigurohet, kur shihet e nevojshme me ndërhyrjen e organeve

të parashikuara në nenin 11 të këƟ j ligji.

Neni 14Pronarët ose drejtuesit e objekteve shtetërore a private, në të cilat ushtrohet

kontroll sanitar, janë të detyruar të lejojnë kontrollin e të japin gjithë informacio-nin e shpjegimet

e nevojshme, si dhe të paraqesin materiale e dokumentet që kërkohen nga or-ganet e InspektoraƟ t Sanitar Shtetëror.

Kur drejtuesit ose pronarët e objekteve shtetërore a private nuk janë të pra-nishëm, kontrolli sanitar kryhet në prani të personit ose të personave të pra-

nishëm që i zëvendësojnë, të cilët janë të detyruar që, menjëherë me ardhjen e personit përgjegjës ose të pronarit, t’i paraqesin dokumentacionin e lënë nga

organet e InspektoraƟ t Sanitar Shtetëror.

Ligj

nr.8

990,

dat

ë 23

.01.

2003

PËR

VLER

ËSIM

IN E

ND

IKIM

IT N

Ë M

JED

IS, I

ND

RYSH

UA

R

1, 3

, 4, 5

, 7, 1

2, 1

3, 1

4, 1

5, 2

1, 2

2, 2

3

Neni 13Ndryshimi i pronarit të veprimtarisë

1. Kur përgjatë kryerjes së procedurës së VNM-së ndodh ndryshimi i zhvilluesit të projekƟ t, zhvilluesi i ri aplikon për procedurë të re VNM-je.

2. Kur zhvilluesi ndryshon pasi ka përfunduar procedura e VNM-së, zhvilluesi i ri kërkon pranë QKL-së të bëhet ndryshimi prkatës në vendimin apo deklaratën e lëshuar prej saj, duke depozituar dokumentet e kërkuara nga legjislacioni në fuqi. QKL-ja njoŌ on ministrinë apo AKM-në, në varësi të projekƟ t që do të zhvillohet

për ndryshimet e kryera.


gj n

r.942

4, d

atë

06.1

0.20

05

PËR

RATI

FIKI

MIN

E “

PRO

TOKO

LLIT

TË

VLER

ËSIM

IT S

TRAT

EGJIK

MJE

DIS

OR”

Të g

jithë

arƟ

kuj

t, p

ërfs

hirë

sht

ojca

t/ a

neks

et

ANEKSI ILISTA E PROJEKTEVE REFERUAR NENIT 4 PARAGRAFI 2

1. Rafi neritë e naŌ ës (duke përjashtuar ndërmarrjet që prodhojnë lubrifi kantë nga naŌ a bruto) dhe impiantet e lëngëzimit dhe të përpunimit të 500 metrikë ton qymyr

ose rërë bituminoze në ditë;2. Termocentrale të prodhimit të energjisë dhe impiante të tjera të djegies me

prodhim nxehtësie prej 300 MV ose më shumë, dhe stacionet bërthamore, dhe reaktorët e tjerë bërthamorë (duke përjashtuar impiantet kërkimore, fuqia maksimale

e të cilave nuk kalon 1 kilovat ngarkesë termike të vazhdueshme);3. Impiante për prodhimin ose pasurimin e lëndëve djegëse bërthamore, për

ripërpunimin e lëndëve djegëse bërthamore të rrezatuara ose për ruajtje, depoziƟ min dhe përpunimin e mbetjeve radioakƟ ve;

4. Impiantet e mëdhaja për shkrirjen fi llestare të gizës dhe çelikut dhe për prodhimin e metaleve pa përmbajtje hekuri;

5. Impiantet për nxjerrjen e asbesƟ t dhe për përpunimin dhe transformimin e asbesƟ t dhe produkteve që përmbajnë asbest: për produktet e asbest-çimentos, me një

prodhim vjetor prej më shumë se 20.000 metrik tonë të produkƟ t përfundimtar; për fraksionimin e materialit, me një prodhim vjetor prej më shumë se 50 metrik tonë të produkƟ t përfundimtar dhe për prodhimin e asbesteve të tjera prej më shumë se 200

metrik tonë në vit;6. Impiantet e integruara kimike;

7. NdërƟ mi i rrugëve automobilisƟ ke, rrugëve ekspres 1 dhe linjave të trafi kut hekurudhor të distancave të gjata dhe të aeroporteve**, me gjatësi bazë

kalueshmërie prej 2100 metra ose më shumë;8. Tubacionet me diametër të madh për transporƟ min e naŌ ës dhe gazit;

9. Portet e tregƟ mit dhe gjithashtu rrugët ujore në brendësi të tokës, dhe portet për trafi kun ujor në brendësi të tokës, që lejojnë kalimin e anijeve me tonazh mbi 1350

tonë;10. Impiante për djegie, trajƟ m kimik ose groposje të mbeturinave toksike dhe të

rrezikshme;11. Depozitat e mëdha dhe rezervuarët;

12. AkƟ vitete të nxjerrjes së ujërave nëntokësore në rastet kur volumi vjetor i ujit që do të nxirret është 10 000 milionë m3;

13. Prodhimi i pulpës dhe i letrës, me kapacitet prodhues 200 tonë/ditë ose më shumë;

14. Miniera të mëdha, nxjerrja dhe përpunimi i metaleve ose qymyrit;15. Prodhimi i hidrokarbureve në det;

16. Depozita të mëdha për magazinimin për qëllime tregƟ mi apo ruajtjeje për naŌ ën, produktet e naŌ ës dhe produktet kimike;

17. Shpyllëzimi i zonave të mëdha.

ANEKSI IIÇDO PROJEKT TJETËR SIPAS NENIT 4 PARAGRAFI 2

1. Projekte për ristrukturimin e zonave rurale;2. Projekte për përdorimin e tokave jobujqësore ose të zonave gjysmënatyrore për

qëllime të bujqësisë intensive;3. Projekte të menaxhimit të ujërave për nevoja bujqësore, duke përfshirë projektet e

vaditjes dhe të drenazhimit të tokës;4. Impiante intensive të rritjes së bagëƟ ve (duke përfshirë pularitë);

Ligj

nr.9

928,

dat

ë 09

.06.

2008

PËR

SHËR

BIM

IN S

HËN

DET

Ë-SO

R ST

OM

ATO

LOG

JIK N

Ë RE

PUBL

IKËN

E S

HQ

IPËR

ISË

14/2

Neni 14/2InspektoraƟ Stomatologjik Shtetëror është organi ekzekuƟ v i specializuar, që kontrol-lon zbaƟ min e këƟ j ligji dhe të akteve nënligjore në shërbimin stomatologjik publik

dhe privat.

297

Nr.

9537

, dat

ë 18

.5.2

006

PËR

AD

MIN

ISTR

IMIN

E M

BETJ

EVE

TË R

REZI

KSH

ME

4, 8

, 12,

13,

14,

15,

16,

19

Neni 15 Kushtet e lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme

1. Leja mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme kërkon plotësimin e këtyre kushteve:a) përcakƟ min e saktë të kategorive të këtyre mbetjeve që mund t’i nënshtrohen rikuperimit

apo asgjësimit në sheshin përkatës; b) përcakƟ min e projekƟ t teknik, të ndërƟ mit, të operacioneve të punës dhe të mirëmbajtjes së

sheshit;c) përshkrimin e përdorimit të pajisjeve të veçanta dhe të projekƟ t teknik, të ndërƟ mit, opera-

cioneve të punës dhe të mirëmbajtjes së këtyre pajisjeve për rikuperimin apo asgjësimin në sheshin përkatës;

ç) regjistrimin dhe idenƟ fi kimin e të gjitha mbetjeve që vijnë në shesh;d) ndalimin e përzierjes së kategorive të ndryshme të këtyre mbetjeve apo të përzierjes së tyre me mbetje të parrezikshme, me përjashƟ m të rasteve kur një gjë e Ɵ llë është autorizuar shpre-

himisht në leje për të përmirësuar sigurinë e proceseve të rikuperimit apo të asgjësimit;dh) përshkrimin e proceseve të ndarjes dhe/ose përpunimit, të cilave u nënshtrohen mbetjet e

rrezikshme para rikuperimit apo asgjësimit të tyre;e) ruajtjen, për të paktën 5 vjet, të të dhënave të hollësishme për vëllimin, natyrën, origjinën

dhe mënyrën e rikuperimit apo asgjësimit të mbetjeve;ë) ruajtjen, për të paktën 5 vjet, të të dhënave të hollësishme për natyrën dhe vëllimin e sub-stancave, preparateve dhe produkteve të tjera, të gjeneruara gjatë rikuperimit apo asgjësimit

dhe që largohen nga sheshi i mbetjeve;f) paraqitjen periodike te ministri të informacionit për llojin e përcaktuar në shkronjat “e” dhe

“ë” të këƟ j neni;g) monitorimin dhe raporƟ min e veprimtarive të lejuara nga mbajtësi i lejes.

2. Përveç kërkesave të pikës 1 të këƟ j neni, leja mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme duhet të plotësojë edhe:

a) kushte të tjera të përgjithshme, të përcaktuara në vendimet e miratuara nga Këshilli i Mini-strave për operacionet e rikuperimit apo të asgjësimit në sheshe të Ɵ lla;

b) kushte të tjera të përgjithshme, të përcaktuara në vendimet e miratuara nga Këshilli i Mini-strave për rikuperimin apo asgjësimin e llojeve të ndryshme të mbetjeve;

c) kushte të tjera të veçanta, të përfshira në leje, që synojnë zbaƟ min e nenit 4 të këƟ j ligji.3. Leja mjedisore për sheshin është në fuqi deri kur dorëzimi i saj pranohet nga ministri, në

përputhje me nenin 16 të këƟ j ligji.Neni 16

Transferimi dhe dorëzimi i lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshmel. Leja mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme, e lëshuar në bazë të nenit 13 të këƟ j

ligji, transferohet vetëm me miraƟ m të ministrit.2. Ministri nuk miraton lejen mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme, nëse personi i

propozuar, tek i cili do të bëhet transferimi, nuk plotëson kërkesat e përcaktuara në pikën 3 të nenit 13 të këƟ j ligji.

3. Mbajtësi i lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme nuk mund ta dorëzojë lejen, nëse ministri nuk e pranon dorëzimin e lejes, në përputhje me dispozitat e këƟ j neni.

4. Kërkesa për dorëzimin e lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme i bëhet me shkrim ministrit.

5. Pas marrjes së kërkesës për dorëzimin e lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezik-shme, ministri urdhëron inspekƟ min e këƟ j sheshi, për të cilin ishte dhënë leja. Shpenzimet e

inspekƟ mit, të urdhëruara nga ministri, mbulohen nga mbajtësi i lejes.a) Nëse nuk verifi kohet asnjë rrezik apo dëm i rëndësishëm për shëndeƟ n e njeriut ose për

mjedisin, të shkaktuara në mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë nga asgjësimi i mbetjeve të rrezikshme në shesh, ministri pranon dorëzimin e lejes mjedisore të sheshit të mbetjeve të

rrezikshme.b) Nëse nuk verifi kohet rrezik apo dëm i rëndësishëm për shëndeƟ n e njeriut dhe mjedisin,

ministri njoŌ on aplikuesin për masat që duhet të marrë për të shmangur rrezikun apo dëmin. Në këto masa përfshihen përgaƟ tja dhe zbaƟ mi i planit të rehabiliƟ mit të sheshit të mbetjeve të rrezikshme pas mbylljes, gjë që kushtëzon pranimin nga ministri të dorëzimit të lejes mjedisore

të sheshit të mbetjeve të rrezikshme.6. Nëse mbajtësi i lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme nuk merr masat e

përcaktuara në shkronjën “a” të pikës 5 të këƟ j neni, ministri nënkontrakton një person tjetër për kryerjen e punimeve dhe, në përputhje me nenin 14 të këƟ j ligji, siguron që shpenzimet e

rehabiliƟ mit të paguhen nga mbajtësi i lejes.7. Kur pranohet dorëzimi i lejes mjedisore për sheshin e mbetjeve të rrezikshme, ministri i

lëshon aplikuesit një vërteƟ m, ku tregohet se ky i fundit i ka përmbushur detyrimet e veta, në përputhje me shkronjën “b” të pikës 5 të këƟ j neni.

8. Leja mjedisore e sheshit të mbetjeve të rrezikshme shfuqizohet njëkohësisht me lëshimin e këƟ j vërteƟ mi.

298 Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit N

r.809

4, d

atë

21.3

.199

6

PËR

LARG

IMIN

PU

BLIK

TË

MBE

TURI

NAV

E

1, 6

, 11,

25,

27,

28,

29

Neni 1Qëllimi

Ky ligj synon mbrojtjen e mjedisit urban nga ndotja me mbeturina, si dhe largimin publik të tyre në brendësi të territoreve bashkiake e të komunave, sipas vijave kufi zuese që janë në juridiksio-nin e çdo bashkie e komune. Ai synon gjithashtu disiplinimin e shërbimeve publike për pastrimin e mbeturinave të qyteteve (dorëzimin, mbledhjen, fshirjen dhe grumbullimin) brenda perimetrit të territoreve të më-sipërme.

Neni 11Ndalime e kufi zime

Ndalohet ndryshimi arbitrar i vendgrumbullimeve të plehrave (mbeturinave), i kontenierëve, i pikave të koshave dhe stacioneve të betonuara për hedhjen dhe dorëzimin e mbeturinave. Ndalohet ndryshimi i cilësisë së truallit, i vendosjes së këtyre pikave, i metodave të teknikës dhe teknologjisë së mbledhjes së mbeturinave e të transporƟ mit të tyre, në kundërshƟ m me atë që është përcaktuar në kontratën e lidhur. Çdo ndryshim i parashikuar në paragrafët e mësipërm, bëhet me miraƟ m me shkrim të organeve të pushteƟ t lokal, duke mbajtur parasysh kushtet tekniko-higjienike dhe të mjedisit.

Neni 28Terrenet publike dhe private

Terrenet publike ose private, që nuk janë të zëna me ndërƟ me, detyrimisht duhet të jenë të lira nga ndotjet dhe mbeturinat, sipas përcakƟ mit në këtë ligj, nga insƟ tucionet përkatëse ose pronarët e këtyre territoreve.

Neni 29NdërƟ met e reja

Në të gjitha ndërƟ met e reja, publike a private, që realizohen pas hyrjes në fuqi të këƟ j ligji, detyrohen të parashikojnë hapësira të posaçme, pranë rrugëve publike, për vendosjen e konte-nierëve, kazanëve, koshave, si pikë për dorëzimin e mbeturinave. Këto pika për dorëzimin e mbeturinave miratohen së bashku me projekƟ n dhe planin urbanisƟ k.

Nr.8

518,

dat

e 30

.7.1

999

PER

UJIT

JEN

DHE

KU

LLIM

IN

4,5.

7,9,

10

Parimet kryesoreAdministrimi i sistemeve te ujitjes, i sistemeve te kullimit dhe i veprave te mbrojtjes nga përm-

bytja kryhet ne përputhje me parimet qe vijojnë:a) Sistemet e ujitjes dhe te kullimit funksionojnë për te nxitur dhe mbrojtur interesat e te gjithë

përfi tuesve. b) Sistemet e ujitjes dhe te kullimit funksionojnë edhe për te parandaluar erozionin dhe

ndotjen, si dhe për te nxitur mbrojtjen e mjedisit.c) Përfi tuesit nga sistemet e ujitjes, te kullimit dhe veprave te mbrojtjes nga përmbytja, përbal-

lojnë shpenzimet e funksionimit dhe te mirëmbajtjes se tyre.

Neni 5Administrimi i ujitjes dhe kullimit

1. Ministria e Bujqësisë dhe Ushqimit është organi kryesor përgjegjës për administrimin e ujitjes dhe te kullimit.

2. Drejtoritë e ujerave ne rrethe kryejnë administrimin e ujitjes dhe te kullimit te përcaktuar ne kete ligj, derisa administrimi t’u jepet shoqatave, federatave ose bordeve te kullimit.

3. Shoqatat kryejnë shfrytëzimin dhe mirëmbajtjen e sistemeve te ujitjes, qe u janë dhënë atyre ne përputhje me kreun III te këƟ j lig ji.

4. Federatat kryejnë shfrytëzimin dhe mirëmbajtjen e kanaleve kryesore ujitëse, qe u janë dhënë atyre ne përputhje me kreun IV te këƟ j ligji.

5. Bordet e kullimit kryejnë detyrat e përcaktuara ne kete ligj, ne përputhje me kreun V te këƟ j ligji.

Nr.

8934

, dat

w 5

.9.2

002

PWR

MBR

OJT

JEN

E M

JEDI

SIT

I gjit

hë li

gji

Neni 19 Mbrojtja e mjedisit të ndërtuar nga njeriu

1. Mbrojtja e mjedisit te ndërtuar nga njeriu përfshin qendrat e banimit, ndërƟ met individuale dhe strukturat tekniko-inxhinierike, monumentet historike e kulturore, zonat turisƟ ke, sipër-

faqet e gjelbra dhe pyjore brenda dhe rreth qendrave te banimit. 2. Mjedisi i ndërtuar nga njeriu mbështetet ne plane kombëtare, rajonale e vendore zhvillimi, qe sigurojnë mbrojtjen e mjedisit, vlerat turisƟ ke, historike dhe kulturore, kapacitetet mbajtëse nga

pikëpamja mjedisore dhe funksionet e synimet për te cilat ndërtohen.

299

Ligj

nr.

8672

, dat

w 2

6.10

.200

0

KONV

ENTA

PËR T

Ë DRE

JTËN E

PUBL

IKUT P

ËR IN

FORM

ACIO

N, PJ

ESË-

MARR

JE NË

VEND

IM M

ARRJE

DHE T

Ë DRE

JTËN P

ËR T’

IU DR

EJTUA

R GJ

YKAT

ËS, P

ËR ÇË

SHTJE

QË L

IDHEN

ME M

JEDISI

N Århu

s, Dan

imark

ë

1,4,

5,7,

8, 9

,20

Neni 1ObjekƟ vi

Me qëllim që të kontribuojmë në mbrojtjen e të drejtës së çdo individi të brezave të sotëm e të ardhshëm, për të jetuar në një mjedis të përshtatshëm për shën-deƟ n dhe mirëqënien e Ɵ j, çdo Palë do të garantojë të drejtën e publikut, për

të patur informacion për mjedisin, për të marrë pjesë në marrjen e vendimeve mjedisore dhe për t’iu drejtuar gjykatës, në lidhje me çështje të mjedisit, në

përputhje me klauzolat e kësaj Konvente.

Ligj

nr.

7875

, dat

w

23.1

1.19

94

PWR M

BROJ

TJEN

E FAU

NËS

SË EG

ËR D

HE G

JUET

INË,

I ND

RYSH

UAR

6, 7

, 8, 9

, 10,

14,

19,

31,

34 Neni 34

Në lagunat dhe në zonat kënetore, brenda teritoreve tërezervave te gjueƟ së dhe ato faunisƟ ke, ndalohet kryerja e

çfarëdo veprimi që ndikon në cilësinë dhe natyren e ekosistemit.

Ligj

nr.9

867,

dat

ë 31

.01.

2008

PËR P

ËRCA

KTIM

IN E R

REGU

LLAVE

DHE T

Ë PRO

CEDU

R-AV

E PËR

TREG

TIMIN

NDËR

KOMB

ËTAR T

Ë LLO

JEVE T

Ë RR

EZIKU

ARA T

Ë FAU

NËS D

HE TË

FLOR

ËS SË

EGËR

N/A

Ligj

nr.1

0081

, dat

ë 23

.02.

2009

PËR

LICE

NSA

T, A

UTO

RIZI

MET

DH

E LE

JET

NË

REPU

BLIK

ËN E

SH

QIP

ËRIS

Ë

I gjit

hë li

gji

Neni 2ObjekƟ dhe fusha e veprimit

1. Ky ligj përcakton:a) parimet për përcakƟ min e veprimtarive, të veprimeve dhe Ɵ pave të të mirave pub-

like, ushtrimi, kryerja dhe përdorimi i të cilave u nënshtrohet licencimit, autorizimit apo lejimit;

b) parimet për përcakƟ min e kushteve, procedurave dhe afateve të vlefshmërisë së licencave, autorizimeve e lejeve dhe parimet për shkaqet e procedurat e revo-

kimit të tyre;c) organizimin dhe përmbajtjen e Regjistrit Kombëtar të Licencave dhe Lejeve;

ç) procedurat për trajtimin e disa licencave, të autorizimeve dhe lejeve, në kompetencë të institucioneve qendrore;

d) rregullat e organizimit dhe të funksionimit të Qendrës Kombëtare të Licen-cimit.

2. Ligji është i zbatueshëm për:a) të gjitha licencat e autorizimet, për qëllime të natyrës ekonomike, tregtare, profesionale dhe të çdo natyre tjetër të ngjashme, përveç atyre të natyrës vet-

jake;b) të gjitha lejet për përdorimin e të mirave publike, për qëllime të veprimtarive të sipërpërmendura, përveç përdorimit të të mirave publike për qëllime vetjake.


gj n

r.873

4, d

atë

01.0

2.20

01

PËR

GA

RAN

TIM

IN E

SIG

URI

SË S

Ë PU

NËS

TË

PAJIS

JEVE

DH

E TË

IN

STA

LIM

EVE

ELEK

TRIK

E, I

ND

RYSH

UA

R

6, 1

1, 1

3, 1

4Neni 6

Kontrolli teknik1. Pajisjet dhe instalimet elektrike para vënies në shfrytëzim duhet të kontrol-

lohen nëaspekƟ n e sigurisë së jetës të njerëzve, të kafshëve shtëpiake ose të vlerave

materiale nga specialisƟ elektrik i caktuar posaçërisht nga subjekƟ furnizues me energji elektrike.

Rezultatet e kontrollit paraqiten me shkrim dhe ruhen nga të dyja palët.2. Personi juridik, që përdor pajisje ose instalime elektrike, merr të gjitha masat

për të kryer kontrollin teknik periodik të çdo pajisjeje ose instalimi, sipas afateve të

përcaktuara në rregulloret e sigurimit teknik për pajisjet dhe instalimet elektrike të miratuara

nga Ministria e Ekonomisë Publike dhe PrivaƟ zimit.

3. IPIE-ja inspekton në çdo kohë pajisjet ose instalimet elektrike për punën e tyrenormale, avari ose kur ndodhin aksidente, për të ruajtur kushtet e sigurisë e për

të zbuluardhe mënjanuar të metat e vëna re.

4. Për rezultatet e kontrolleve teknike mbahen aktkontrolle me detyra dhe afate për

shmangien e të metave të vëna re.5. Kontrollet teknike kryhen nga:

a) specialisƟ elektrik, i caktuar posaçërisht nga punëdhënësi;b) një inspektor ose nga një grup inspektorësh të IPIE-së;

c) një trup inspektues, palë e tretë e autorizuar nga IPIE-ja.

Ligj

nr.8

739,

dat

ë 12

.02.

2001

PËR

GA

RAN

TIM

IN E

SIG

URI

SË S

Ë PU

NËS

TË

PAJIS

JEVE

NËN

PR

ESIO

N, I

ND

RYSH

UA

R

6

Neni 6Kontrolli teknik

1. Pas instalimit, pajisjet nën presion i nënshtrohen kontrollit teknik të vënies në punë dhe të regjistrimit të tyre nga IPNP-ja. Kur pajisja plotëson kërkesat dhe kur kushtet e instalimit garantojnë sigurinë e pajisjes nën presion, IPNP-ja lëshon

lejen e vënies në shfrytëzim.Pas çdo monƟ mi në një vend tjetër ose pozicion tjetër, pajisja nën presion i nën-

shtrohet kontrollit teknik dhe marrjes së lejes të vënies në shfrytëzim nga IPNP-ja.2. Personi juridik që përdor pajisje nën presion merr të gjitha masat për të kryer

kalibrimin periodik të mjeteve matëse të pajisjes dhe kontrollin teknik periodik të çdo pajisjeje nën presion sipas llojeve, afateve dhe vlerave të presionit të provës

së përcaktuara në lejen e punës së IPNP-së, e cila përsëritet pas çdo kontrolli teknik periodik.

3. Pajisjet nën presion u nënshtrohen kontrolleve teknike të posaçme nga IPNP-ja në çdo kohë, kur paraqiten rrethana të veçanta, që janë të lidhura me vënien në rrezik të pajisjeve, si punime modifi kuese, avari, aksidente ose periudha të zgjatura të mosvënies në shfrytëzim, për t’u siguruar se janë ruajtur kushtet e

sigurisë dhe për të zbuluar dhe mënjanuar në kohë dëmƟ met.4. Rezultatet e kontrolleve teknike regjistrohen dhe u lihen në dizpozicion IPNP-

së dhe InspektoraƟ t Shtetëror të Punës. Në rast se pajisja nën presion do të përdoret nga një subjekt tjetër, ajo shoqërohet me dëshminë fi zike të kryerjes së

kontrollit të fundit teknik.5. Kontrollet teknike kryhen nga IPNP-ja, nga një trupë inspektuese palë e tretë

ose nga një inspektorat përdoruesish.

301

Ligj

nr.8

741,

dat

ë 15

.02.

2001

PËR

SIG

URI

NË

NË

PUN

Ë N

Ë VE

PRIM

TARI

NË

MIN

ERA

RE

3, 4

, 5Neni 3

1. Të gjitha subjektet, që kryejnë veprimtari minerare, studime ose projekte në këtë fushë, janë të detyruar të zbatojnë kërkesat e sigurisë në punë të vendosura

në rregulloret e sigurimit teknik dhe të mbrojtjes në punë.2. Aktet nënligjore përkatëse nxirren nga Ministria që mbulon veprimtarinë

minerare.

Neni 4Vënia në shfrytëzim

ObjekƟ minerar vihet në shfrytëzim kur: a) ka një projekt të miratuar për hapjen, përgaƟ tjen e shfrytëzimin e Ɵ j; b) plotëson kërkesat e parashikuara në rregulloret e sigurimit teknik e të mbrojtjes në punë dhe siguron normat për ruajtjen dhe mbrojtjen e mjedisit;

c) subjekƟ që merr lejen minerare është regjistruar në RISHM; ç) zotëruesi i lejes minerare zbaton kërkesat e përcaktuara në projekƟ n

e miratuar tekniko-teknologjik.

Ligj

nr.9

779,

dat

ë 16

.07.

2007

PËR

SIG

URI

NË

E PË

RGJIT

HSH

ME,

KËR

KESA

T TH

ELBË

SORE

DH

E VL

ERËS

IMIN

E K

ON

FORM

ITET

IT

TË P

ROD

UKT

EVE

JOU

SHQ

IMO

RE

8, 1

3

Neni 8Rregullat teknike

1. Ngarkohet Këshilli i Ministrave të nxjerrë akte nënligjore për rregullat teknike të produkteve, të renditura në aneksin, që i bashkëlidhet këƟ j ligji.

2. Rregullat teknike, sipas pikës 1 të këƟ j neni, përcaktojnë kërkesat thelbësore dhe procedurat e vlerësimit të konformiteƟ t, në përputhje me dispozitat e këƟ j

kreu.

Ligj

i nr.8

308,

dat

ë 18

.03.

1998

PËR

TRA

NSP

ORT

ET R

RUG

ORE

, I

ND

RYSH

UA

R

14, 2

2, 3

5

Neni 14Këshilli bashkiak, duke u mbështetur në nevojat e popullsisë për transporƟ n

qytetës, përcakton linjat, organizon, fi nancon dhe vendos për këtë lloj transporƟ brenda juridiksionit të vet.

TransporƟ qytetës kryhet me autobus vetëm nga shoqëritë, të cilat kanë të shpre-hur në aktet e themelimit, si objekt të veprimtarisë, veprimtarinë e transporƟ t të

udhëtarëve.Licenca për transporƟ n qytetës jepet nga kryetari i bashkisë.

Neni 22Vendet e nisjes e të mbërritjes së autobusëve dhe të agjensive të transporƟ t të

udhëtarëve përcaktohen nga këshilli i bashkisë ose i komunës.Nuk mund të organizohet transporƟ me autobusë, si pikënisje nga një qendër e banuar, bashki ose komunë, në qoŌ ë se aty nuk është organizuar njëkohësisht

shërbimi i rregullt me agjenci.


gj n

r.986

9, d

atë

04.0

2.20

08

PËR

HU

AM

ARR

JEN

E Q

EVER

ISJE

S VE

ND

ORE

3, 1

5, 1

6, 2

3, 2

5

Neni 15Garanci me prona fi zike

Huaja me detyrim të përgjithshëm mund të garantohet edhe me pronë jopublike, fi zike, të njësisë së qeverisjes vendore.

Neni 16Lloje të tjera garancie

Këshilli i njësisë së qeverisjes vendore mund të ofrojë garanci të tjera, duke u angazhuar:

a) të zbatojë taksa e tarifa në një nivel të caktuar, të lejuar nga ligji, për të vjelë një shumë të caktuar të ardhurash;

b) të administrojë një ndërmarrje apo pronë tjetër, në përputhje me kushtet e huasë;

c) të kryejë pagesat drejtpërdrejt nga fonde apo burime, që bëhen të disponueshme dhe të autorizojë akses të drejtpërdrejtë në këto burime, për të

garantuar pagesën e huasë;ç) të depozitojë fonde apo të ardhura të vëna garanci pranë apo për llogari të

huadhënësit;d) të pranojë procedura specifi ke pagimi, për të siguruar pagesën ekskluzive apo të dedikuar për huadhënësin, përfshirë intercepƟ min e të ardhurave, pagesat në

llogari të veçanta, apo mekanizma ose procedura të tjera pagese;dh) të pranojë kufi zime për hua të mëtejshme;

e) të zgjidhë mosmarrëveshjet me anë të ndërmjetësimit, arbitrazhit apo mekanizmave të tjerë për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve;

ë) të pranojë marrëveshje të tjera, që i vlerëson të nevojshme dhe të dobishme për marrjen e huasë dhe ofrimin e garancisë për shlyerjen e saj.

Ligj

i nr.8

527,

dat

ë 23

.09.

1999

PËR

PRIV

ATIZ

IMIN

E H

IDRO

CEN

-TR

ALE

VE V

END

ORE

, I N

DRY

SH-

UA

R

2, 5

Neni 2 Hidrocentralet me fuqi nen 2 MW te privaƟ zohen si objekte te

veçanta. Forma e privaƟ zimit te tyre është ankandi për transferimin e te drejtës se pronësisë, si dhe transferimi i te drejtës se zhvillimit nëpërmjet kontratave

koncensionare. Procedurat e ankandit dhe te kontratave koncensionare te realizohen ne përputhje me aktet normaƟ ve ne fuqi.

Neni 5Ngarkohet Ministria e Ekonomisë Publike dhe PrivaƟ zimit për zbaƟ min e këƟ j ligji.

Ligj

i nr.9

789,

dat

ë 19

.07.

2007

PËR

KRIJI

MIN

DH

E FU

NKS

ION

IMIN

E Z

ON

AVE

EKO

NO

MIK

E

1, 2

, 4, 5

, 7, 9

, 10,

11,

14,

18,

19,

20,

21,

22,

23 Neni 9

Trualli në zonën ekonomikeKrijimi i zonave ekonomike mund të bëhet në truall dhe në pasuri të tjera të

paluajtshme, qofshin këto private ose shtetërore.

Neni 10Zona ekonomike në truall shtetëror

Në rasƟ n kur trualli ose pasuritë e tjera të paluajtshme janë pronë shtetërore:a) kandidaƟ zhvillues i nënshtrohet procedurës së garës;

b) zhvilluesi merr me koncesion truallin ose pasuritë e tjera të paluajtshme, për një periudhë kohore dhe, sipas përcakƟ meve të dispozitave ligjore në fuqi, gëzon

të drejtën e dhënies me nënqira te përdoruesit.

Neni 11Zona ekonomike në truall privat

1. Në rasƟ n kur trualli ose pasuritë e tjera të paluajtshme janë pronë private, kandidaƟ zhvillues paraqet pranë insƟ tucionit përgjegjës kërkesën për shpalljen e

zonës ekonomike, pasi ka përcaktuar marrëdhëniet me pronarin e tyre.2. Marrëdhëniet, që lindin ndërmjet zhvilluesit dhe pronarit të truallit ose të

pasurive të tjera të paluajtshme, nuk janë objekt i këƟ j ligji.

303

Ligj

nr.9

362,

dat

ë 24

.03.

2005

PËR

SHËR

BIM

IN E

MBR

OJT

JES

SË

BIM

ËVE,

I N

DRY

SHU

AR

1, 2

Neni 1Qëllimi

Qëllimi i këƟ j ligji është:a) të mbrojë bimët dhe produktet bimore nga parazitët;

b) të parandalojë hyrjen dhe përhapjen e parazitëve në territorin e Republikës së Shqipërisë;

c) të mbrojë shëndeƟ n e njerëzve, të kafshëve, si dhe mjedisin nga përdorimi i produkteve për mbrojtjen e bimëve;

ç) të garantojë zbaƟ min e marrëveshjeve ndërkombëtare në fushën e mbrojtjes së bimëve.

PËR

PRO

JEKT

IMIN

, ND

ËRTI

MIN

, SH

FRYT

ËZIM

IN D

HE

MIR

ËMBA

JTJE

N E

DIG

AVE

DH

E D

AM

BAVE

1, 2

, 3, 4

, 5, 6

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

2

Neni 5ProjekƟ mi i digës/dambësA. ProjekƟ deja përmban:

a) studimet topografi ke, gjoelogjike, gjeologo-inxhinierike e hidrogjeologjike të zonës së ndërƟ mit, të kupës së ujëmbledhësit etj.;

ndikimin në mjedisin natyror dhe shoqëror;c) karakterisƟ kat e valës që krijohet në luginën poshtë digës/dambës, në rasƟ n

kur:shkarkohet plota maksimale;

- bëhet shkarkim i sforcuar (plota plus zbrazja e detyruar e ujëmbledhësit);ndodh prishja e mundshme e digës;

ç) vizaƟ met e punës, llogaritjet, vlera e punimeve dhe e shpronësimeve;d) vendosja e aparaturave të dëgjimit të digës/dambës;dh) mënyra e ndërlidhjes dhe e mbrojtjes së objekƟ t;

e) recensat përkatëse të projekƟ desë.ProjekƟ dea hartohet në jo më pak se dy zgjidhje.

B. ProjektzbaƟ mi (ekzekuƟ v) përmban:a) VizaƟ met, llogaritjet, vlera e punimeve dhe shpronësimeve të zgjidhjes së

pranuar.b) Relacionet:

- relacionin teknik dhe argumenƟ min e zgjedhjes së Ɵ pit të pranuar të digës/dambës;

- relacionin gjeognosƟ k;- relacionin hidrologjik;

- relacionin me karakterisƟ kat e materialeve për ndërƟ min e digës/dambës; - relacionin me përfundimet e provave të kryera mbi formacionin që shërben si

bazament i objekƟ t dhe nënobjekteve të digës/dambës;- planin e alarmit, të evakuimit dhe të ndihmës për përballimin e pasojave që

vijnë si rezultat i situatave të përshkruara në nenin 5 shkronja A/c

Neni 6NdërƟ mi i digës/dambës

a) Fillimi i punimeve të ndërƟ mit të digës/dambës bëhet vetëm pasi të jetë plotësuar dokumentacioni i nevojshëm i parashikuar në ligjin nr.8402, datë

10.9.1998 “Për kontrollin dhe disiplinimin e punimeve të ndërƟ mit” dhe ligjit nr.8405, datë 17.9.1998 “Për urbanisƟ kën”, si dhe të këƟ j ligji.

b) Me përfundimin e punimeve bëhet kolaudimi i objekƟ t, në përshtatje me kërkesat e ligjit nr.8402, datë 10.9.1998 “Për kontrollin dhe disiplinimin e

punimeve të ndërƟ mit”.

Neni 8Pronësia

a) Diga/damba dhe ujëmbledhësi janë prona shtetërore, publike ose private.b) Pronar i digës/dambës mund të jetë: një person fi zik ose juridik, vendas ose i

huaj, që plotëson kërkesat e legjislacionit në fuqi.

304 Manuali Teknik i Planifi kimit dhe Kontrollit të Zhvillimit për vendimmarrësit, profesionistët dhe zhvilluesit N

r. 10

304

, dat

ë 15

.7.2

010

PËR

SEKT

ORI

N M

INER

AR

NË

REPU

BLIK

ËN E

SH

QIP

ËRIS

Ë1

3, 4

, 5, 6

, 8, 9

, 10,

11,

12,

13,

17,

19,

20,

21,

22,

23,

24,

25,

29,

34,

35,

36,

37,

39,

41,

42,

43,

47,

48,

49,

50,

52,

53,

56

Neni 3Pronësia dhe përfaqësimi

Mineralet në trajtë natyrore, që gjenden në territorin e Republikës së Shqipërisë dhe në sipër-faqen nënujore, shtraƟ t dhe nënshtraƟ t të hapësirës detare shqiptare, përtej deƟ t territorial, të përcaktuar sipas parimeve të së drejtës ndërkombëtare dhe marrëveshjeve ndërkombëtare të

raƟ fi kuara nga Republika e Shqipërisë, i përkasin shteƟ t dhe janë prona publike.Përveçse kur parashikohet ndryshe në këtë ligj, shteƟ , për efekt të zbaƟ mit të këƟ j ligji, për-

faqësohet nga ministri.Neni 34

ServituƟ minerar dhe ndryshimi për interes publik i pronësisë së sipërfaqes së zonës së lejuar të një lejeje minerare

1. Zotëruesi i lejes minerare gëzon të drejtën e servituƟ t ligjor (të detyrueshëm) minerar mbi pronën në zonën e lejuar minerare, të përcaktuar nga leja.

2. ServituƟ minerar i jep zotëruesit të lejes minerare të drejtën të përdorë pronën shërbyese dhe të kryejë në të të gjitha veprimet apo punimet mbështetëse, në përputhje me Ɵ pin e lejes

minerare, si dhe detyron pronarin e pronës shërbyese ta lejojë zotëruesin e lejes të përdorë pronën dhe të kryejë këto veprime e punime.

3. Ushtrimi i së drejtës së servituƟ t, të parashikuar në pikën 1 të këƟ j neni, bëhet në bazë të kontratës së lidhur ndërmjet palëve, ku përcaktohet mënyra e ushtrimit të servituƟ t, dhe kun-

drejt pagesës së dëmit.4. Kur palët nuk arrijnë të lidhin një kontratë brenda një afaƟ 30-ditor nga data e kërkesës me shkrim nga zotëruesi i lejes, drejtuar Ɵ tullarit të së drejtës së pronësisë, zotëruesi i lejes mund

t’i drejtohet gjykatës. Gjykata përcakton pagesën e dëmit dhe rregullat e ushtrimit të servituƟ t. Në rasƟ n e lejeve minerare, që jepen në përputhje me ligjin për koncesionet, çështja gjykohet

në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor, Tiranë.5. AfaƟ i servituƟ t është afaƟ i vlefshmërisë së lejes minerare dhe rregullat e ushtrimit të

servituƟ t përcaktohen sipas parimit të dëmit më të vogël për pronën shërbyese dhe sipas Ɵ pit të lejes minerare.

6. Në rastet kur veprimtaria minerare për një zonë të lejuar minerare është me interes të veçantë publik dhe krijohen probleme në marrëdhënie me pronarin e tokës, sipërfaqja e zonës

së lejuar të lejes minerare shpronësohet. Kriteret dhe procedura e shpronësimit përcaktohen në përputhje me kërkesat e legjislacionit në fuqi për shpronësimet me interes publik.

Neni 35Të drejtat e zotëruesit të lejes minerare mbi pasuritë e paluajtshme fqinje

1. Zotëruesi i lejes minerare gëzon të drejtën e servituƟ t ligjor (të detyrueshëm) të kalimit në terrenin fqinj, të nevojshëm për hyrjen dhe kryerjen e veprimtarisë në zonën e lejuar minerare,

të përcaktuara nga leja minerare.2. Ushtrimi i së drejtës së servituƟ t, të parashikuar nga pika 1 e këƟ j neni, bëhet në bazë të kon-

tratës së lidhur ndërmjet palëve, që përcakton mënyrën e ushtrimit të servituƟ t dhe kundrejt pagesës vjetore të Ɵ tullarit të së drejtës së pronësisë së tokës të terrenit fqinj.

3. Nëse palët nuk arrijnë një marrëveshje, brenda një afaƟ 30-ditor nga data e paraqitjes së kërkesës me shkrim nga zotëruesi i lejes, drejtuar Ɵ tullarit të së drejtës së pronësisë së terrenit, zotëruesi i lejes mund t’i drejtohet gjykatës. Gjykata përcakton pagesën vjetore dhe rregullat e ushtrimit të servituƟ t. Në rasƟ n e lejeve minerare, që jepen sipas ligjit për koncesionet, çështja

gjykohet në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor, Tiranë.4. AfaƟ i servituƟ t është afaƟ i vlefshmërisë së lejes minerare dhe terreni shërbyes përcaktohet

sipas parimit të dëmit më të vogël për pronën shërbyese.Neni 39

Prishja e objekteve gjatë zbaƟ mit të planit të rehabiliƟ mit1. Objektet mbështetëse të veprimtarisë minerare, të ndërtuara në zonën e lejuar minerare,

nuk prishen për efekt të zbaƟ mit të planit të rehabiliƟ mit, nëse:a) është rënë dakord ndërmjet zotëruesit të lejes minerare dhe Ɵ tullarit të pronës, mbi të cilën

ato janë ngritur, sipas legjislacionit në fuqi;b) kërkohet me shkrim nga struktura përgjegjëse për objektet e ngritura në pronë shtetërore

për marrjen në pronësi pa pagesë.2. Në rasƟ n e parashikuar në shkronjën “a” të pikës 1 të këƟ j neni, objekƟ kalon në pronësi të Ɵ tullarit të pronës, mbi të cilën është ngritur, sipas rregullave të parashikuara nga

Kodi Civil.3. Në rasƟ n e parashikuar në shkronjën “b” të pikës 1 të këƟ j neni, objekƟ kalon në pronësi të qeverisjes qendrore apo njësisë së qeverisjes vendore përkatëse, në bazë të procesverbalit të

marrjes në dorëzim dhe pa kundërshpërblim. Regjistrimi në regjistrat e pasurive të paluajtshme përjashtohet nga taksat dhe tarifat.

305

Ligj

nr.9

817,

dat

ë 22

.10.

2007

PËR

BUJQ

ËSIN

Ë D

HE

ZHVI

LLIM

IN R

URA

L

3, 4

, 15,

22

Neni 4Plani Kombëtar

Plani Kombëtar përbëhet nga:a) strategjia e bujqësisë;

b) strategjia e zhvillimit të zonave rurale.Plani Kombëtar bazohet në objekƟ vat afatmesëm të poliƟ kave bujqësore dhe

të zhvillimit rural, në masat, programet dhe veprimtaritë për realizimin e këtyre objekƟ vave, në vlerësimet efekƟ ve të mëpasshme, si dhe në fondet publike të

nevojshme, të përdorura për zbaƟ min e poliƟ kave bujqësore dhe zhvillimit rural.Plani kombëtar hartohet nga ministria, në bashkëpunim me insƟ tucionet e tjera

përgjegjëse për zhvillimin rural dhe miratohet nga Këshilli i Ministrave për një periudhë 7-vjeçare.

Neni 22Bazat e të dhënave

1. Agjencia e pagesave krijon dhe mirëmban: a) regjistrin e fermave;

b) regjistrin e prodhuesve dhe të përpunuesve të produkteve bujqësore ose ushqimore;c) regjistrin e aplikimeve për mbështetje fi nanciare;ç) regjistrin e përdorimit dhe shfrytëzimit të tokës;

d) regjistrin e blegtorisë;dh) regjistrin e tregtarëve të produkteve agrobujqësore dhe inputeve bujqësore;

e) regjistrin e zonave më pak të favorizuara. 2. Krahas me bazën e të dhënave, siç përshkruhen në pikën 1 të këƟ j neni, agjencia e pagesave, nëse gjykohet e nevojshme, mund të mbajë edhe baza të tjera të dhënash.

3. Bazat e të dhënave, të cilave u referohet ligji, duhet të mbahen në formë elektronike. 4. Kushtet dhe mënyra e mbajtjes së tyre përcaktohen me udhëzim të ministrit.


Nr.

8378

, dat

ë 22

.7.1

998

KOD

I RRU

GO

R I R

EPU

BLIK

ËS S

Ë SH

QIP

ËRIS

Ë, I

ND

RYSH

UA

R

2, 4

, 7, 1

3, 1

5, 2

1, 2

4, 2

5, 2

9, 3

0, 3

1, 3

2, 3

3, 2

20, 2

21

Neni 241. Pjesët që i përkasin rrugës janë pjesët e rrugës të desƟ nuara në mënyrë fi kse për

shërbimin ose pajimin funksional të saj.2. Pjesët që i përkasin rrugës, rregullohen nga normat e këƟ j Kodi dhe aktet në zbaƟ m

të Ɵ j; ato ndahen në pjesë të shfrytëzimit dhe pjesë të shërbimit.3. Quhen pjesë shfrytëzimi pjesët përbërëse të rrugës ose ato që janë vendosur në

mënyrë fi kse në trupin e rrugës.4. Pjesë shërbimi quhen zonat e shërbimit me objektet përkatëse për furnizimin dhe

pushimin e përdoruesve, zonat e parkimit, zonat dhe ndërtesat për mirëmbajtjen e rrugës apo gjithsesi të desƟ nuara nga enƟ pronar ekskluzivisht dhe në mënyrë të vazhdueshme për t’i shërbyer rrugës dhe përdoruesve të saj. Pjesët e shërbimit të

rrugës përcaktohen nga enƟ pronar I rrugës në bazë të akteve në zbaƟ m të këƟ j neni dhe në mënyrë që të mos pengojnë qarkullimin a të kufi zojnë fushëpamjen.

5. Pjesët që i përkasin rrugës, të formuara nga zonat e shërbimit, zonat e parkimit dhe nga ndërtesat e desƟ nuara për çlodhje, mund t’u jepen në koncesion të tretëve, sipas

regullave të përcaktuara në aktet në zbatim.6. Cilido që vendos apo vë në shfrytëzim impiante ose objekte pa lejen përkatëse, nga autoritetet përkatëse siç është parashikuar nga neni 26 i këƟ j Kodi, ose i transformon apo ndryshon mënyrën e përdorimit të tyre të parashikuar nga leja e sipërpërmendur

dhe që shkel kushtet e saj, ndëshkohet me masë administraƟ ve me gjobë nga pesë mijë deri në njëzet mijë lekë.

7. Cilido që shkel kushtet e lejes së sipërpërmendur ndëshkohet me masë administraƟ ve me gjobë nga dy mijë e pesëqind deri dhjetë mijë lekë.

8. Shkeljet e mësipërme sjellin si pasojë masa administraƟ ve plotësuese me detyrimin për heqjen e impianteve ose objekteve të realizuara pa leje, në ngarkim e me shpenzimet e autorit. Shkeljet sipas pikës 7 sjellin si pasojë masa administraƟ ve

plotësuese të pezullimit të veprimtarisë së ushtruar deri në zbaƟ min e kushteve të shkelura. Rivendosja e gjendjes normale nuk e përjashton pagesën e gjobës

administraƟ ve të përcaktuar në pikën 7.

Neni 25Përshkrime dhe përdorimi i zonës rrugore

1. Nuk mund të kryhen, pa lejen paraprake të enƟ t pronar të rrugës, përshkime dhe përdorime të zonës rrugore dhe pjesëve përbërëse të saj, si kanale uji, tubacione uji, linja elektrike dhe telekomunikacioni ajrorë a nëntokësorë, nënkalime a mbikalime,

teleferikë të çdo lloji, gazsjellës, depozita lëndësh djegëse të lëngëta ose të tjera impiante a vepra arƟ që mund të cënojnë gjithsesi pronësinë rrugore. Objektet e

sipërpërmendura duhet të realizohen në mënyrë të Ɵ llë që përdorimi dhe mirëmbajtja e tyre të mos pengojë qarkullimin e mjeteve në rrugë, duke siguruar hyrjen nga brezat

e përkatësisë.2. Lejet lëshohen vetëm në raste të domosdoshme, duke bërë paraprakisht verifi kimin teknik nëpërmjet autoriteƟ t competent sipas nenit 26. Cilido që nuk respekton kushtet

e parashikuara në leje apo në normat e akteve përkatëse në zbaƟ m, ndëshkohet me masë administraƟ ve me gjobë nga dy mijë e pesëqind deri në dhjetë mijë lekë.3. Kazanët për mbledhjen e mbeturinave urbane të çdo lloji dhe natyre duhet

të vendosen në mënyrë të Ɵ llë që të mos paraqesin rrezik apo të mos pengojnë qarkullimin.

4. Aktet në zbaƟ m përcaktojnë normat për përshkimin dhe përdorimin e zonës së rrugës.

5. Cilido që realizon një impiant apo objekt siç është parashikuar në pikën 1 ose ndryshon mënyrën e përdorimit apo ushtron veprimtarinë pa leje, ndëshkohet me

masë administraƟ ve me gjobë nga pesëdhjetë mijë deri në dyqind mijë lekë.6. Shkeljet sipas pikave 2-5 sjellin si pasojë masa administraƟ ve plotësuese të pezullimit të çdo veprimtarie deri në zbaƟ min e kushteve të shkelura, me detyrimin për heqjen e

impianteve a objekteve pa leje, në ngarkim e me shpenzimet e autorit të shkeljes.

307

Ligj

nr.7

746,

dat

ë 28

.07.

1993

PËR

HID

ROKA

RBU

RET

(KËR

KIM

I DH

E PR

OD

HIM

I) , I

ND

RYSH

UA

R

3, 5

, 8, 1

0

Neni 3Pronësia mbi Hidrokarburet

Të gjitha depoziƟ met e hidrokarbureve që ekzistojnë në gjendjen e tyre natyrore në shtresë, që shtrihen brenda juridiksionit të Shqipërisë, duke përfshirë zonat detare,

janë pronë ekskluzive e shteƟ t shqiptar, i cili përfaqësohet nga Ministria përkatëse dhe të gjitha këto burime do të përdoren për dobinë e popullit shqiptar.

Neni 8Lejet për vlerësimin e objekƟ t

l) Ministria mund t’i japë Leje për vlerësim objekƟ çdo personi, sipas termave dhe kushteve të parashikuara në të, duke autorizuar mbajtësin e Lejes të ndërmarrë kërkim në zonën e lejuar nëpërmjet studimeve ajrore, gjeofi zike, gjeokimike, paleontologjike,

gjeologjike, topografi ke, studimeve e vrojƟ meve seizmike dhe interpreƟ mit të tyre.2) Vetëm në qoŌ ë se nuk është paraqitur ndryshe në Lejen e vlerësimit, kjo leje:

a) Do të mbarojë në fund të një periudhe prej 2 vjetësh;b) Nuk do të jetë eksluzive;

c) Nuk do të autorizojë shpimin e puseve të kërkimit;d) Nuk do t’i njohë mbajtësit të lejes ndonjë të drejtë preference për të hyrë në

Marrëveshje Hidrokarburesh me Ministrinë.

Neni 10E drejta e përdorimit të tokës

l) Në bazë të kushteve të specifi kuara në rregulloret e hartuara në përputhje me nenin 9.l(e), do të gjykohet që një Kontraktorit i është dhënë, sipas dispozitave të ligjit

“Për Tokën”, e drejta për të hyrë dhe përdorur tokë publike ose private për të kryer Operacione Hidrokarburesh nën Marrëveshjen e Hidrokarbureve ku Kontraktori është

palë.2) Nëse Kontraktori nuk paguan kompensim kur i kërkohet, ai do t’i nënshtrohet

gjobave të specifi kuara në rregulloret përkatëse.3) Për qëllimet e këƟ j neni “tokë private” do të thotë tokë në pronësi private dhe tokë e

dhënë me qera apo në përdorim nga ShteƟ .


Ligj

i nr.9

317,

dat

ë 18

.11.

2004

KOD

I HEK

URU

DH

OR

I REP

UBL

IKËS

SË

SHQ

IPËR

ISË

3, 8

, 13,

14,

15,

18,

19,

20,

21,

22,

23,

31,

32,

36,

37,

38,

46,

48

Neni 8Të drejtat e pronësisë

1. Trualli, traseja dhe elementet përbërëse te vijës hekurudhore, sistemet e sinjalizimit e te ndërlidhjes, linjat e saj elektrike, godinat dhe aparaturat e sistemit te drejƟ mit dhe te komandimit janë ne pronësi te shteƟ t. Gjithashtu, ne këtë pronësi mund te përfshihen edhe mjetet hekurudhore tërheqëse, transportuese dhe te shërbimit.2. Prona hekurudhore publike, përveç objekteve qe lidhen domosdoshmërish me veprimtarinë shtetërorë, sipas këƟ j Kodi, mund te shfrytëzohet drejtpërdrejt nga

shteƟ , nga personat juridike, publike ose private, kundrejt tarifave te përcaktuara sipas dispozitave përkatëse ligjore.

3. Personat juridike, publike ose private, mund te kenë ne pronësi truallin, trasenë, linjat elektrike përkatëse dhe elementet përbërëse te degëzimeve hekurudhore, si dhe

mjetet hekurudhore te tërheqjes, te transporƟ t e te shërbimit.

Neni 15Kriteret e ndërƟ mit e te mirëmbajtjes se vijave hekurudhore

1. Vija hekurudhore projektohet, ndërtohet, rikonstruktohet, i behet remonƟ dhe mirëmbahet duke iu përgjigjur standardeve teknike, shpejtësisë se trenave dhe

kërkesave për siguri ne trafi kun hekurudhor.2. Vija hekurudhore, qe shërben për trafi kun ndërkombëtar, duhet te plotësojë kushtet

e përcaktuara ne marrëveshjet ndërkombëtare, ne te cilat vendi ynë është pale.3. Për çdo punim ne vijat hekurudhore duhet te respektohen kërkesat e dispozitave

ligjore ne fushën e ndërƟ mit dhe te mjedisit.

Neni 18Ndalimi i ndërƟ meve te tjera

1. Ne brezin e vijës hekurudhore ndalohet ndërƟ mi i ndërtesave dhe i objekteve te tjera te çdo lloji, përveç objekteve te desƟ nuara për vijën hekurudhore.

2. Për objektet jashtë veprimtarisë hekurudhore, ndërƟ mi i te cilave kryqëzohet me vijën hekurudhore, merret paraprakisht miraƟ mi i HSH-se.

Neni 20Kërkesat për ndërƟ min e kalesës hekurudhore

1. NdërƟ mi i kalesës hekurudhore behet ne përputhje me standardet teknike.2. Pjesa e rrugës automobilisƟ ke, 3 metra nga te dyja anët e aksit te vijës hekurudhore,

është pjese përbërëse e kësaj vije.3. Largësia ndërmjet dy kalesave hekurudhore te njëpasnjëshme nuk mund te jete me

pak se 2500 metra.

Neni 22Përgjegjësia për kalesat hekurudhore te parregullta

1. HSH -ja nuk mban përgjegjësi për aksidentet dhe avaritë qe ndodhin ne kalesat hekurudhore, te ndërtuara ne kundërshƟ m me dispozitat e këƟ j Kodi.

2. Personat juridike pse fi zike, qe kane ndërtuar kalesën hekurudhore ne kundërshƟ m me dispozitat e këƟ j Kodi, organi përkatës qe ka miratuar punimet e parregullta për

ndërƟ min e saj ose administruesi i infrastrukturës se pjesës se vijës ku është ndërtuar kalesa hekurudhore e parregullt, mbajnë përgjegjësi, sipas rasƟ t, ne përputhje me

legjislacionin ne fuqi, përveçse kur është parashikuar ndryshe ne këtë Kod.

Neni 23Kriteret e ndërƟ mit sipas llojit te kalesës hekurudhore

1. ProjekƟ mi dhe ndërprerja e autostradave, e rrugëve interurbane dhe urbane, kryesore, me vijat hekurudhore ekzistuese realizohet me mbikalim ose nënkalim rrugor.

2. ProjekƟ mi dhe ndërƟ mi i ndërprerjeve te vijave te reja kryesore hekurudhore me autostradat, rrugët interurbane dhe urbane, kryesore, realizohet me mbikalime ose

nen kalime hekurudhore.3. Personat juridike te interesuar për projektet e mbikalimit ose nënkalimit rrugor/

hekurudhor këshillohen me HSH-ne përpara se te marrin miraƟ min e saj.

309

Ligj

i nr.1

0040

, dat

ë 22

.12.

2008

KOD

I AJR

OR

I REP

UBL

IKËS

SË

SHQ

IPËR

ISË

6, 4

4, 4

5, 4

8, 5

0, 5

6

Neni 44Leja për punë përgaƟ tore e një aerodromi

1. Në kuptim të këtij Kodi, “aerodrom” është zona e përcaktuar mbi tokë ose ujë, përfshi çdo ndërtesë, instalim dhe pajisje, e cila përdoret tërësisht ose pjesërisht për

mbërritjen, nisjen dhe lëvizjen e avionëve. 2. Për lejen e ndërtimit të aerodromeve duhet të merret paraprakisht pëlqimi i AAC-

së. 3. AAC-ja mund të lejojë punë përgatitore të nevojshme për aplikimin për certifikatë aerodromi, nëse pas shqyrtimit arrihet në përfundimin se kushtet për certifikimin e një aerodromi kanë mundësi të përmbushen. Leja për punë përgatitore nuk përbën

premtim për certifikim aerodromi, sipas nenit 45 të këtij Kodi. 4. Leja për punë përgatitore mund të përfshijë kushte dhe vlefshmëria e saj nuk i kalon

2 vjet. 5. Pëlqimi i AAC-së për ndërtimin e një aerodromi nuk jepet, nëse terreni i planifikuar

nuk është i përshtatshëm për operimin e aerodromit, ose nëse fakte të tjera justifikojnë supozimin që siguria publike mund të rrezikohet.

6. Në rastin e një aerodromi të planifikuar për trafik ajror të përgjithshëm, pëlqimi i AAC-së për ndërtimin e një aerodromi nuk jepet nëse ndërtimi dhe operimi i

aerodromit të projektuar cenojnë në mënyrë të pajustifikueshme interesat publikë. 7 Në rast se punët përgatitore mund t’i shkaktojnë dëme të konsiderueshme një prone, aplikanti paguan kompensim të plotë ose në bazë të kërkesës së ankuesit

rivendos gjendjen e mëparshme. Në rast mosmarrëveshjeje, mënyra dhe shuma e kompensimit përcaktohen nga gjykata përkatëse.

8. Përfaqësuesit e AAC-së lejohen të hyjnë në një pronë, e cila mund të bëhet pjesë e një aerodromi me lejen e pronarit të tokës ose të çdo personi tjetër, i cili ka të drejta mbi pronën. Ata mund të masin pronën dhe të kryejnë të gjitha punët përgatitore, të nevojshme për vlerësimin përfundimtar të përshtatshmërisë së pronës përkatëse. Ata

nuk lejohen të hyjnë në banesë.

Neni 48Regjistri i aerodromit

1. Aerodromet e cerƟ fi kuara, në përputhje me nenin 45 të këƟ j Kodi, regjistrohen në regjistrin e aerodromit, i cili mbahet nga AAC-ja.

2. Aerodromi çregjistrohet nga regjistri nëse:a) nuk përmbush më kushtet për të cilat është certifikuar;

b) me kërkesën e pronarit.3. Forma, përmbajtja dhe procedura administraƟ ve për regjistrin e aerodromit

përcaktohen me rregullore të nxjerrë nga ministri.

Neni 50Zonat e mbrojtura të aeroporƟ t dhe kufi zimet ndërƟ more

1. Zonat e mbrojtura të aeroporƟ t, kufi zimet ndërƟ more përkatëse, afatet dhe kushtet, sipas të cilave lëshohen lejet e ndërƟ mit brenda tyre, si dhe përjashƟ met përcaktohen

me vendim të Këshillit të Ministrave, me propozim të ministrit.2. Asnjë leje ndërƟ mi, brenda zonës së mbrojtur të aeroporƟ t, nuk jepet pa miraƟ min e

AAC-së, pas marrjes parasysh të mendimit zyrtar të enƟ t menaxhues të aeroporƟ t.

3. Leja e ndërƟ mit jashtë zonës së mbrojtur të aeroporƟ t jepet me pëlqimin e AAC-së, kur lartësia e ndërƟ mit kalon 100 metra mbi sipërfaqen e tokës. AAC-ja mund

të imponojë kufi zime të instalimeve më të larta se 30 metra, të cilat vendosen mbi lartësitë natyrale apo arƟ fi ciale, në rastet kur pika më e lartë e këtyre instalimeve kalon

lartësinë më të madhe, në një rreze prej 1,5 kilometrash përreth instalimit, me më shumë se 100 metra.


Ligj

i nr.9

251,

dat

ë 08

.07.

2004

KOD

I DET

AR

I REP

UBL

IKËS

SË

SHQ

IPËR

ISË

4, 1

3, 1

9, 2

5, 3

9, 6

5, 8

7

Neni 25 NdërƟ met detare

1. NdërƟ met e përhershme ne mjedisin detar me themele ne shelf, lidhur ose jo me veprimtarinë ne fushën e detarisë, veç respekƟ mit te procedurave te përgjithshme ne fushën e ndërƟ meve, lejohen nga Administrata Detare kur nuk bien ndesh me qarkullimin e mjeteve lundruese dhe, ne çdo rast, ndalohen ne radat, ne kanalet e

hyrjes ne port dhe ne akuatoriumet, përveç rasteve kur lidhen me funksionimin dhe mbrojtjen e tyre.

2. NdërƟ met e përhershme ne mjedisin detar pasqyrohen ne hartat detare.3. Administrata Detare përcakton rregullat për distancat nga objektet detare te

përcaktuara ne piken 1 te këƟ j neni dhe kriteret e tjera qe lidhen me mjedisin dhe veprimtarinë detare.

4. NdërƟ met e përkohshme ne mjedisin detar lejohen nga organet përkatëse.5. NdërƟ met e përhershme dhe te përkohshme sinjalizohen me mjete e teknika te

ndihmës detare.6. Ndërtesat e përhershme ose te përkohshme pa themele ne shelf vlerësohen dhe

respektojnë kërkesat dhe rregullat e mjeteve detare.

Neni 39Kriteret e regjistrimit sipas pronësisë

Ne Regjistrin e Mjeteve Lundruese Shqiptare regjistrohen mjetet lundruese qe janë:a) prone publike shqiptare;

b) prone e subjekteve fi zike, vendase e te huaja, me banim te përhershëm ne Shqipëri;c) prone e personit juridik, vendas ose i huaj, i regjistruar ne Shqipëri;

ç) prone e një personi fi zik ose juridik te huaj me banim ose qendër jashtë shteƟ t me përfaqësues te përhershëm ne Shqipëri, me prokure te posaçme për te pranuar

reklamime drejtuar pronarit te anijes;d) mjete te marra me kontrate “Bareboat” nga secila kategori personash te përcaktuar

ne shkronjat “a”, “b” dhe “c” te këƟ j neni.

Neni 65E drejta e pronësisë

1. Mjedisi detar brenda ujerave territoriale me te gjitha burimet është prone publike dhe shfrytëzohet nga subjekte juridiko-civile, publike e private, ne baze te rregullave te

këƟ j Kodi e te dispozitave ligjore te veçanta.2. Pronësia e mjeƟ t lundrues fi tohet sipas mënyrave te parashikuara me ligj, por mund

te shfrytëzohet ne veprimtaritë e fushave te detarisë vetëm me dëshminë e Regjistrit te Mjeteve Lundruese Shqiptare, duke respektuar kushtet e përcaktuara ne këtë Kod dhe

dispozitat ligjore te dala ne zbaƟ m te Ɵ j.3. Pronësia e mjeteve lundruese te mbytura ne zhytje te plote i takon shteƟ t.

4. Mjetet lundruese te brakƟ sura, kur përcaktohet pronari ose përdoruesi, kalojnë ne pronësi te shteƟ t:

a) kur nuk kërkohen 3 muaj pas njoŌ imit;b) kur nuk dihen 6 muaj pas publikimit ne një gazete kombëtare dhe ne kanale televizive satelitore publike, si dhe ne organizma qe përcaktohen nga e drejta

ndërkombëtare.5. Pronësia e mjeteve te tjera përcaktohet sipas rregullave te përgjithshme te Kodit

Civil.

311

Ligj

i nr.9

918,

dat

ë 19

.05.

2008

PËR

KOM

UN

IKIM

ET E

LEKT

RON

IKE

NË

REPU

BLIK

ËN E

SH

QIP

ËRIS

Ë

3, 2

1, 2

2, 4

4, 9

2, 9

3, 9

4, 9

6

Neni 21NdërƟ mi dhe mirëmbajtja e rrjeteve të komunikimeve elektronike

1. Rrjetet e komunikimeve elektronike dhe infrastruktura shoqëruese me to duhet të ndërtohen dhe shfrytëzohen në përputhje me këtë ligj dhe me aktet në zbaƟ m të Ɵ j, me legjislacionin në fuqi për planifi kimin territorial dhe ndërƟ min, për mbrojtjen e

mjedisit, si dhe me standardet e tjera teknike.2. Mirëmbajtja e rrjeteve të komunikimeve elektronike dhe infrastruktura shoqëruese

me to duhet të jenë në përputhje me rregullat e ndërƟ mit për:a) përfundimin dhe përmirësimin e faciliteteve ekzistuese dhe të pajisjeve të rrjeteve

publike të komunikimit;b) rindërƟ min e sistemeve të antenave ekzistuese;

c) rinovimin dhe rindërƟ min e faciliteteve ekzistuese të rrjeteve të komunikimeve elektronike;

ç) zgjerimin e kapaciteteve ekzistuese apo instalimin e sistemeve të reja të komunikimit dhe rrjetet e aksesit publik;

d) zgjerimin e sistemeve ekzistuese të furnizimit me energji elektrike.

Neni 22Përdorimi i përbashkët i faciliteteve dhe aseteve

1. Në rastet kur kërkohet përdorimi ekonomik i hapësirave, planifi kimi urban dhe mbrojtja e mjedisit, sipërmarrësit e rrjeteve të komunikimeve publike elektronike, që

kanë të drejtë të ndërtojnë dhe të instalojnë pajisje komunikimi në mjedise private ose publike duhet t’i ndërtojnë ose instalojnë ato, për të mundësuar përdorimin e

përbashkët të tyre. 2. Sipërmarrësit e rrjeteve publike të komunikimeve janë të detyruar të lidhin

marrëveshje për përdorimin e përbashkët të faciliteteve dhe aseteve në kushtet e përcaktuara në pikën 1 të këƟ j neni.

3. AKEP-i nxit sipërmarrësit e rrjeteve publike të komunikimit të lidhin marrëveshje për përdorimin e përbashkët të faciliteteve dhe aseteve.

4. Sipërmarrësi i një rrjeƟ publik të komunikimeve mund të refuzojë kërkesën për përdorim të përbashkët të faciliteteve dhe aseteve në rastet kur:

a) përdorimi i përbashkët i faciliteteve dhe aseteve është teknikisht i pamundur dhe pengon integriteƟ n e sigurinë e rrjeƟ t;

b) pala, që kërkon përdorim të përbashkët, nuk pranon të paguajë tarifat përkatëse.5. Kur sipërmarrësit e rrjeteve publike të komunikimit nuk arrijnë marrëveshje

ndërmjet tyre, AKEP-i, me kërkesë të çdo pale, ndërmerr një procedurë për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, sipas parashikimeve të këƟ j ligji.

6. Në rastet kur përdorimi i përbashkët kërkon rindërƟ min e faciliteteve dhe të aseteve të komunikimit, shpenzimet e rindërƟ mit mbulohen nga pala, që kërkon përdorimin e

përbashkët.7. Në rastet kur sipërmarrësit nuk arrijnë një marrëveshje për pagesën për përdorimin e përbashkët të faciliteteve dhe aseteve, AKEP-i, brenda 30 ditëve nga data e paraqitjes së kërkesës nga cilado palë e interesuar, vendos për pagesën, në përputhje me rregullat

e miratuara.

Ligj

i nr.8

530,

dat

ë 23

.09.

1999

PËR

SHËR

BIM

IN P

OSTA

R NË

REP

UBLIK

ËN

E SHQ

IPËR

ISË, I

NDRY

SHUA

R

35

Neni 35Marrëdhëniet me pushteƟ n vendor

Ne planet e zhvillimit bashkiak dhe rajonal, operatori publik i postave bashkepunon me organet e pushteƟ t vendor per krijimin e mundesive per vendosjen e ndertesave dhe te pajisjeve qe i sherbejne sigurimit te sherbimeve baze, si dhe te lehtesive per redukƟ min ose faljen e detyrimeve per perdorimin e hapesirave publike, detyrimin per vendosjen e kuƟ ve postare ne ndertesa dhe ne vendbanimet private, si dhe administrimin e sistemit

te adresave.


gj n

r.907

2, d

atë

22.0

5.20

03

PËR

SEKT

ORI

N E

EN

ERG

JISË

ELEK

TRIK

E, I

ND

RYSH

UA

R

25, 3

1/1,

32,

34/

1, 4

3, 5

3, 5

6, 5

7, 5

8, 5

9, 6

0, 6

1, 6

2

Neni 56Të drejtat e pronësisë së të licencuarit

Për sigurimin e shërbimit me energji elektrike, i licencuari mund të kërkojë përdorimin e njërit prej tagrave të pronësisë ose vetë të drejtën e pronësisë së të tretëve si më poshtë:

a) të drejtën për linjat;b) të drejtën e përdorimit;c) të drejtën e servituƟ t;

ç) shpronësimin.Kur ushtrohen të drejtat, sipas pikës 1 të këƟ j neni, dëmet e shkaktuara nga:

a) vendosja e shenjave, matjeve, testeve;b) instalimi i pajisjeve, aksesi në to si dhe kryerja e punës në to;

c) pengimi ose kufi zimi për përdorimin e pronësisë, rimbursohen nga i licencuari për pronarin ose përdoruesin e pasurisë, sipas Kodit Civil Titulli VI Kreu II dhe

neneve 23 dhe 27-37 të ligjit nr. 8561, datë 22.12.1999 “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private për interes publik”.

Në zonat natyrore të mbrojtura, të drejtat e përfshira në pikën 1 të këƟ j neni mund të jepen me miraƟ min paraprak të autoriteteve përgjegjëse për mbrojtjen e natyrës, në përputhje me ligjin nr.8906, datë

6.6.2002 “Për zonat e mbrojtura”. Në zonat që gëzojnë mbrojtje lokale nevojitet miraƟ mi paraprak i bashkisë ose komunës përkatëse. Në rast të shuarjes së të drejtave, sipas pikës 1 të këƟ j neni, i licencuari

rivendos gjendjen e mëparshme të pronësisëNeni 57

E drejta për linjatTë licencuarit i jepet e drejta për linjat, për instalimin dhe funksionimin e rrjeƟ t të transmeƟ mit dhe të

shpërndarjes mbi pronën e të treƟ t, me kusht që kjo të mos pengojë përdorimin e pronës. Për transmeƟ min dhe shpërndarjen e energjisë elektrike në pronën e të treƟ t i licencuari kryen veprimet si më poshtë:

a) instalon nën e mbi tokë linja elektrike dhe lidhje telekomunikacioni; b) instalon strukturat mbështetëse, pajisjet e transformimit dhe ato kyçëse të vendosura mbi to;

c) shfrytëzon, mban, riparon, transformon dhe heq pajisjet e instaluara, sipas shkronjave “a” dhe “b” të këƟ j neni;ç) heq pemët, shkurret, degët e tyre dhe rrënjët e vendosura përgjatë linjave, që dëmtojnë zonën e

sigurisë;d) mund t’u afrohet dhe të kalojë në rrugët e transporƟ t, të lumenjve, në rrjedhjet e ujërave, liqenet,

kanalet dhe ndërtesat, sipas procedurave të parashikuara në rregulloret teknike dhe legjislacioni në fuqi.Neni 59

E drejta e servituƟ tNë përputhje me dispozitat e Titullit VI Kreu II të Kodit Civil, i licencuari mund të kërkojë marrjen e të drejtës së servituƟ t për vendosjen e rrugëkalimeve të përkohshme, që përdoren për ndërƟ min dhe

shfrytëzimin e centraleve, nënstacioneve, linjave të transmeƟ mit të energjisë elektrike dhe strukturave të tyre mbështetëse në pronën e personit të tretë.

Neni 60Shpronësimi

Për ngritjen e centraleve, të nënstacioneve, të kabinave elektrike dhe të linjave të transmeƟ mit të energjisë elektrike, i licencuari mund të nisë shpronësimin e pronës së një personi të tretë, në përputhje

me nenin 8 të ligjit nr. 8561, datë 22.12.1999 “Për shpronësimet dhe marrjen në përdorim të përkohshëm të pasurisë pronë private për interes publik”. Nisja e procedurës së shpronësimit për vendosjen dhe

shfrytëzimin e rrjeteve të transmeƟ mit e të shpërndarjes dhe të strukturave të tyre mbështetëse, mund të kërkohet vetëm nëse e drejta për linjat, sipas pikës 2 të nenit 57 të këƟ j ligji, pengon ose ndërpret

përdorimin e rregullt të pronës. Procedura e shpronësimit mund të fi llojë për vendosjen dhe funksionimin e pajisjeve të transformimit dhe të kyçjes të vendosura jo mbi një strukturë mbështetëse, që i përket

impianƟ t të energjisë elektrike, vetëm nëse palët nuk bien dakord për të drejtën e përdorimit, sipas nenit 58 të këƟ j ligji ose nëse autoritetet përgjegjëse të rregullimit të territorit nuk e kanë miratuar.

Neni 62Zonat e sigurisë

Për mbrojtjen e centraleve, të nënstacioneve dhe të linjave të transmeƟ mit të energjisë elektrike dhe mjedisit rrethues, përreth tyre përcaktohet një zonë sigurie. Këshilli i Ministrave miraton me vendim

shtrirjen e zonës së sigurisë dhe ndalimet e kufi zimet që vendosen në këtë zonë. Brenda zonës së sigurisë ndalohet ngritja e ndërtesave ose objekteve të tjera, mbjellja e bimëve, pemëve, si dhe kufi zohet,

në përputhje me rregullat e përcaktuara, kryerja e veprimtarive që mund të rrezikojnë sigurinë dhe funksionimin e centralit elektrik, nënstacioneve, linjave ajrore ose kabllore, jetën, shëndeƟ n ose mbrojtjen e

pronësisë.

313

Ligj

i nr.7

908,

dat

ë 05

.04.

1995

PËR

PESH

KIM

IN D

HE

AKU

AKU

LTU

RËN

, I N

DRY

SHU

AR

2, 3

, 27,

28

Neni 27Licenca e akuakulturës

1. Veprimtaria e akuakulturës lejohet me licencë ngaMinistria.

2. Licenca lëshohet vetëm kur zbaƟ mi i projekƟ t nuk shkaktonefekte negaƟ ve ndaj mjedisit dhe ndikon në zhvillimin e ekonomisëshqiptare. Në bordin e dhënies së

licencavetë akuakulturës marrinpjesë edhe përfaqësues të KomiteƟ t të Mbrojtjes së Mjedisit dheministrive të tjera, me të cilat lidhet veprimtaria në ł alë.

3. Planifi kimi në lëmin e akuakulturës bëhet mbi bazën e njëadministrimi të integruar të interesave ekonomike e mjedisore mesektorët e tjerë të interesuar dhe është subjekt i

procedurave tëvlerësimit të mospërputhjeve mjedisor.4. E drejta e përdorimit të tokave private për zhvillimin eveprimtarisë së akuakulturës

fi tohet në mënyrë të veçantë, nëpërputhje me ligjet në fuqi.5. E drejta e përdorimit të tokave me pronësi shtetërore përzhvillimin e veprimtarisë së akuakulturës përcaktohet në të njëjtënlicencë, pasi merret edhe mendimi i autoriteteve

lokale kompetentepa territorin në ł alë.6. E drejta e përdorimit të sipërfaqeve ujore të Republikës sëShqipërisë për zhvillimin e

veprimtarisë së akuakulturëspërcaktohet në një licencë të akuakulturës.7. Për rastet e përshkruara në pikat 5 e 6 licenca tregonkushtet e qirasë, përveç rasteve kur kjo është e parashikuar ngaligjet në fuqi. Vlerësimi i tokave shtetërore për qëllime

tëakuakulturës klasifi kohet në një kategori me tokat bujqësore sipasligjeve në fuqi.

Neni 28Kushtet e licencës së akuakulturës

1. Në lëshimin ose rinovimin e një licence të akuakulturësministria mund të imponojë kushte, në lidhje me secilën pikë qëvijon:

a) struktura, pajisjet dhe mirëmbajtja e impianteve;b) zonat ku do të zhvillohet veprimtaria;

c) sasia dhe cilësia e ushqimeve që do të përdoren;ç) përdorimi i lëndëve kimike;

d) mbajtja e regjistrave dhe paraqitja e informacioneve;dh) sinjalizimi i sëmundjeve që shfaqen;

e) sasia, cilësia dhe llojet e të vegjëlve që mund të futen epërdoren;ë) shkarkimi i çfarëdo lloj materiali nga impiantet;

f) kontrolli i cilësisë së ujit;g) transporƟ i peshkut;

gj) domosdoshmëria e një licence të veçantë për veprimtaritëe lidhura me akuakulturën;h) kufi zimi i zonës ku do të zhvillohet veprimtaria;

i) sigurimet e detyrueshme.2. Në çdo rast Ministria sigurohet që kërkuesi i licencave tëparaqesë garanci të

mjaŌ ueshme për t’iu përgjigjur detyrimeve tëveta.


gj n

r.792

9, d

atë

05.1

1.19

95

PËR

MBR

OJT

JEN

E D

RUFR

UTO

RËVE

2, 4

, 5, 6

, 7, 1

1, 1

4

Neni 4Inventarizimi dhe kadastrimi i drufrutorëve, si dhe ndryshimet e gjëndjes së tyre, bëhen

sipas regullores së veçantë të Ministrisë së Bujqësisë dhe Ushqimit.

Neni 5Pemët frutore, vreshtat, agrumet dhe ullishtet, pavarësisht se në pronësi të kujt janë, janë

pasuri kombëtare dhe mbrohen me ligj nga shteƟ .

Neni 6 Personat fi zik a juridikë, vendas a të huaj, në bashkpunim ose jo ndërmjet tyre, të cilet

kanë në pronësi a përdorim fond drufrutorësh në blloqe ose të shpërndara, janë të detyruar të sigurojnë mbrojtjen e tyre nga prerjetose dëmƟ me të tjera fi zike.

Neni 7Prerja e drufrutorëve dhe ndryshimi i desƟ nacionit të tokës nga pemëtore në tokë arë,

nga pronarët bëhet vetëm në këto raste:1. Pemëtorja, për arsye fi zike e biologjike, është e degraduar dhe invesƟ met e mundshme

për ripërtëritjen e saj do të jenë pa interes ekonomik për subjekƟ n që e ka në pronësi.2. SubjekƟ që e ka në pronësi pemëtoren për arsye ekonomike do të ndryshojë

desƟ nacionin e tokës nga pemëtore në tokë arë. Në të dy rastet e mësipërme subjekƟ përkatës paraqet projekt rikonstruksioni dhe

kërkohet miraƟ mi nga organet kompetente të bujqësisë në rreth sipas nenit 8.3. Bimët janë dëmtuar rëndë ose janë tharë si pasojë e faktorëve klimaƟ kë, biologjikë a të

moshës.4. Në pemëtore janë parashikuar të ndërtohen objekte publike shtetërore ose private.

Neni 11Vlerësimi i drufrutorëve

Për efekt kompesimi të personave, kur drufrutorët priten për shkak se do të ndërtohen objekte ndërƟ more publike, dhe për dëmƟ met me dashje ose nga pakujdesia përcaktohet

vlera reale e tyre.Kjo vlerë përcaktohet nga specialisƟ i degës së bujqësisë në komunë ose nga grupi i

specialistëve të drejtorisë së bujqësisë dhe ushqimit në rreth. Kufi njtë e kompetencave dhe kriteret e vlerësimit përcaktohen në rregulloren e Ministrisë së Bujqësisë dhe

Ushqimit.

Ligj

nr.9

587,

dat

ë 20

.07.

2006

PËR

MBR

OJT

JEN

E

BIO

DIV

ERSI

TETI

T

3, 9

, 13

Neni 9RrjeƟ i inventarizimit dhe i monitorimit të biodiversiteƟ t

1. Për ruajtjen e biodiversiteƟ t dhe përdorimin e qëndrueshëm të përbërësve të Ɵ j ngrihet rrjeƟ i inventarizimit dhe i monitorimit të biodiversiteƟ t, si burim kryesor informacioni për

të mbështetur vendimmarrjet në të gjitha nivelet.2. Kriteret dhe procedurat për ngritjen e këƟ j rrjeƟ , mënyra e funksionimit dhe detyrat e Ɵ j, si dhe organet e insƟ tucionet, që ngarkohen me ngritjen dhe administrimin e Ɵ j,

miratohen me vendim të Këshillit të Ministrave, me propozimin e ministrit.

315

Ligj

nr.9

385,

dat

ë 04

.05.

2005

PËR

PYJE

T D

HE

SHËR

BIM

IN P

YJO

R, I

ND

RYSH

UA

R

2,4,

11,1

2,13

,14,

15,1

6,17

,18,

19,2

0,21

,22,

23,2

4,25

,26,

1. Administrimi dhe zhvillimi i pyjeve vendore apo i pjesëve të tyre bëhen nga njësitë e qeverisjes vendore, sipas planeve të mbarëshƟ mit dhe të dispozitave të këƟ j ligji.

2. Për një administrim te qëndrueshëm e shumefunksional te fondit pyjor vendor, për rregullimin e përdorimit e te shfrytëzimit te pyjeve, te kullotave dhe te burimeve te tjera pyjore e jopyjore, për mbrojtjen nga zjarri, dëmtuesit etj., brenda territorit administraƟ v

te njësive te qeverisjes vendore, krijohen njësite tekniko-administraƟ ve, ne varësi te drejtpërdrejte te organeve te qeverisjes vendore. Strukturat e Ministrisë së Mjedisit,

Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave ndihmojnë, kontrollojnë, këshillojnë dhe sigurojnë mbështetjen teknike për këto njësi dhe për shoqatat e përdoruesve te pyjeve.

3. Organet e qeverisjes vendore kane për detyre te marrin masa dhe te planifi kojnë fonde për invesƟ met ne pyjet, ne territorin qe ata mbulojnë, për përmirësimin dhe planifi kimin

e mbledhjes e te promovimit te pajisjeve te reja te përpunimit dhe te tregƟ mit te prodhimeve pyjore, si dhe për krijimin e sektorit te agropylltarise.

4. ShteƟ mbështet nismat individuale a kolekƟ ve te njësive te qeverisjes vendore për shƟ min e sipërfaqes se pyjeve, për ripyllëzimin e tokave te brakƟ sura, te zhveshura, te

shpyllëzuara dhe te gërryera, ne pronësi te tyre, nepermjet sistemit te kredive me kushte lehtësuese.

5. Njësia e qeverisjes vendore, çdo vit, nga te ardhurat e realizuara planifi kon fonde për ruajtjen, mirëmbajtjen, kryerjen e punimeve silvikulturore dhe përgjigjet për trajƟ min

shkencor te tyre.6. Vjelja e materialit drusor dhe e prodhimeve te tjera nga pyjet vendore behet ne

përputhjeme ketë ligj.7. Kriteret e transferimit dhe përdorimit te pyjeve nga njësite e qeverisjes

vendorepërcaktohen me vendim te Këshillit te Ministrave.

Neni 24Administrimi dhe zhvillimi i fondit pyjor privat

1. Administrimi dhe zhvillimi i fondit pyjor privat bëhen nga pronaret, ne përputhje meplanet e thjeshta te mbarëshƟ mit, te miratuara nga shërbimi pyjor.

2. Pronari privat nuk mund te vendose e te kryeje një shndërrim te pyjeve, te kulturave pyjore apo te ndryshoje zërin kadastral, ne pronën pyjore te Ɵ j, pa marre, paraprakisht,

miraƟ min e organit përkatës te shërbimit pyjor.3. ShteƟ , brenda mundësive, mjeteve e fondeve qe ka, mbështet plotësimin e nismës

dhe te përgjegjësive private, individuale e kolekƟ ve, për zgjerimin e sipërfaqes se pyjeve private, për mirëmbajtjen dhe përmirësimin e burimeve pyjore dhe për krijimin e fermave

private pyjore.4. Administrimi dhe zhvillimi i pyjeve, i drurëve pyjore apo i grumbujve pyjore te veçuar,ne

pronësi te komuniteteve fetare, bëhen ne përputhje me dispozitat e këƟ j ligji.5. Vjelja e materialit drusor dhe e prodhimeve te tjera nga pyjet private behet ne

përputhjeme dispozitat e këƟ j ligji.


gj n

r.969

3, d

atë

19.0

3.20

07

PËR

FON

DIN

KU

LLO

SOR,

I N

DRY

SHU

AR

1, 3

, 4, 6

, 7, 8

, 9, 1

0, 1

1, 1

5, 1

6, 1

7, 2

0, 2

6, 2

7

Neni 5Pronësia

1. Fondi kullosor, sipas pronësisë, ndahet në:a) fond kullosor shtetëror, që përmbledh kullotat dhe livadhet në pronësi publike;

b) fond kullosor privat, që përmbledh kullotat dhe livadhet në pronësi private.2. Në fondin kullosor shtetëror bëjnë pjesë:

a) kullotat dhe livadhet në administrim të ministrisë;b) kullotat dhe livadhet në administrim të organeve të qeverisjes vendore dhe

atyrekolekƟ ve.3. Pronarët privatë i gëzojnë të drejtat mbi kullotat e livadhet, që kanë në pronësi,

nëpërputhje me dispozitat e këƟ j ligji.

Neni 6Klasifi kimi

1. Sipas kohës së përdorimit, kullotat, livadhet dhe sipërfaqet me drurë e shkurre ose mebimësi pyjore, që përdoren për kullotje, klasifi kohen në kunata verore dhe kullota

dimërore.2. Klasifi kimi i tyre bëhet në përputhje me kriteret teknike të miratuara nga ministri.

Neni 7Inventarizimi

1. Kullotat e livadhet inventarizohen çdo 10 vjet, sipas kritereve dhe rregullave tëpërcaktuara në udhëzimin e ministrit.

2. Njësitë e qeverisjes vendore, ato kolekƟ ve dhe pronarët privatë të kullotave e livadheve u japin drejtorive rajonale të shërbimit pyjor të dhëna të nevojshme për inventarizimin e kullotave që zotërojnë, në përputhje me kërkesat e udhëzimit të përmendur në pikën 1 të

këƟ j neni.

Neni 8Regjistrimi

1. Kullotat dhe livadhet shtetërore, së bashku me infrastrukturën e tyre, regjistrohen në zyrën e regjistrimit të pasurive të paluajtshme.

2. Ngarkohen ministria dhe organet përkatëse të qeverisjes vendore që, brenda dy vjetëve nga hyrja në fuqi e këƟ j ligji, të përfundojnë regjistrimin e kullotave e të livadheve, që

kanë në zotërim, në përputhje me dispozitat e ligjit nr. 8743, datë 22.2.2001 “Për pronat e paluajtshme të shteƟ t”.

317

Ligj

nr.8

093,

dat

ë 21

.03.

1996

PËR

REZE

RVAT

UJO

RE, I

ND

RYSH

UA

R

1, 2

, 3, 5

, 7, 1

2, 1

4, 1

6, 1

7, 2

6, 2

8, 2

9, 3

0, 3

2, 3

8, 3

9, 4

0, 4

2, 4

4, 4

5, 4

6, 4

7, 4

8, 4

9, 5

0, 5

5, 5

6, 6

1

Neni 39Tokat e përmbytura

1. Tokat që mund të përmbyten gjatë daljes nga shtraƟ i zakonshëm i liqeneve, pellgjeve, rezervuarëve, lumenjve, përrenjve e rrjedhave të tjera, do të ruajnë statusin e tyre të

mëparshëm ligjor. Në raste të veçanta KKU vendos kufi zime për përdorimin e zonave të përmbytyra ose të zonave që janë nën efektet e dëmshme të ujit, kur këto rrezikojnë jetën

e njerëzve e pronën e shtetasve.2. Në zonat e kërcënuara nga përmbytjet ndalohet magazinimi i materialeve e lëndëve që mund të shpëlahen në ujë. Ndalohet gjithashtu që në këto zona të ndërtohen objekte të

reja.

Neni 46Mbrojtja e përkohshme

Veprimtaritë mbrojtëse të përkohshme mund të kryhen nga persona juridikë, publikë dhe privatë në raste emergjence. Këto veprimtari kryhen me autorizim të posaçëmn e

autoriteteve të ujit.

Neni 47Mbrojtja e brigjeve

Mbrojtja e brigjeve me anë të ndërƟ meve, rindërƟ meve dhe mirëmbajtjes së pritave, veprave veshëse dhe veprave e masave të tjera teknike, ku përfshihen edhe ato biologjike,

është detyrë publike.

Neni 48Veprimtaritë ndërƟ more në brigje

Objektet që i shërbejnë mbrojtjes së bregut, si dhe muret, shluset e vepra të tjera në breg, si: ura, shkallë, gardhe, linja kablli ose tubash, ndërtesa mbi kolona, hendeqe ose rrugë, mund të ndërtohen, ndryshohen a prishen vetëm me autorizim të posaçëm të

autoriteteve të ujit.

Neni 49Veprimtari të ndaluara në brigje dhe plazhe

1. Në brigje dhe plazhe është e ndaluar:a) të ndryshohet a zhvendoset mbulesa bimore ose arƟ fi ciale;

b) të merren materiale interne (rërë, zhavorr, gurë etj.) ose plisa;c) të ndërtohen vende parkimi për mjete ujore dhe automjete tokësore;

ç) të krijohen vende të thata për rrjetat;d) të gërmohet, shpohet ose shkaktohen shpëlarje.

2. Autoritetet e ujit kanë të drejtë që me anë të dispozitave të rregullojnë, kufi zojnë ose ndalojnë shfrytëzimin e plazhit, të fundit të deƟ t, të dunave, të brigjeve të pjerrëta dhe të çdo sipërfaqeje tjetër që është përcaktuar për mbrojtjen e bregut dhe mirëmbajtjen e Ɵ j,

kur këtë e kërkon sigurimi dhe mirëmbajtja e bregut.


gj n

r.904

8, d

atë

07.0

4.20

03

PËR

TRA

SHËG

IMIN

Ë KU

LTU

RORE

, I N

DRY

SHU

AR

3, 4

, 5, 7

, 8, 1

2, 1

3, 1

4, 1

7, 1

8, 1

9, 2

3, 2

4, 2

5, 2

6, 2

7, 2

8, 2

9, 3

1, 3

2, 3

3, 3

4, 3

6, 3

7,

39, 4

7, 4

8, 5

2

Neni 371. Kur pronari joshteteror i monumenƟ t te kulturës nuk ka fonde për kryerjen e punimeve

te restaurimit, pas planifi kimit te këtyre punimeve, shteƟ ndërmjetëson pranë bankave për përfi Ɵ min e kredive afatgjata me kushte lehtësuese.

2. Kur pronari kundërshton kredinë dhe kur monumenƟ është ne rrezik shembje, punimet e restaurimit bëhen edhe pa pëlqimin e Ɵ j nga InsƟ tuƟ i Monumenteve te Kulturës ose edhe nga subjekte te tjera te licencuara për këtë qellim. Pas përfundimit te punimeve,

pronari detyrohet te paguaje pjesën e vet te shpen zimeve, ne përputhje me nenin 36 te këƟ j ligji.

Neni 47Ne rastet e ndërƟ meve te mëdha ne territore ne pronësi shtetërore ose private, si rruge,

autostrada, aeroporte, porte, vepra industriale, qendra te reja banimi, invesƟ torëtjanë te detyruar qe, gjate procesit te projekƟ mit dhe zbaƟ mit te projekƟ t, te këshillohen

me specialiste te InsƟ tuƟ t te Arkeologjisë dhe InsƟ tuƟ t te Monumenteve te Kulturës. Specialistet kryejnë kontrollin e zonës dhe përgaƟ sin dokumentacionin përkatës. Kur zona

përmban vlera te rëndësishme arkeologjike, etnografi ke ose gjurme te arkitekturës se lashte ose tradicionale, projekƟ duhet te ndryshoje. Propozimi për ndryshime behet nga insƟ tucionet qe kane kryer kontrollin dhe shpenzimet për këto ndryshime përballohen

nga invesƟ tori.

Neni 48 1. Kur, pas fi llimit te punimeve, zbulohen rastësisht gjurme ose objekte me vlera

arkeologjiko-etnologjike, punimet ndërpriten menjëherë.Drejtuesit dhe invesƟ torët e punimeve njoŌ ojnë, brenda tri ditëve, organet e qeverisjes

vendore, InsƟ tuƟ n e Arkeologjisë dhe InsƟ tuƟ n e Monumenteve te Kulturës, te cilët bëjnë kontrollin përkatës, relatojnë për vlerat e gjetura dhe bëjnë propozimet përkatëse për

vazhdimësinë ose jo te punimeve.2. Nëse gjetjet janë me vlera te rëndësishme, punimet e fi lluara mund te pësojnë

ndryshime ose te ndërpriten përfundimisht. Vendimi ne këtë rast merret nga organi qe ka autorizuar fi llimin e punimeve.

3. Ne rasƟ n kur punimet pësojnë ndryshime, te gjitha shpenzimet për to, si dhe shpenzimet për kërkimet shkencore, veprimtaritë e nevojshme restauruese ose

konservuese, mbulohen 100 për qind nga invest itori.

Ligj

nr.9

386,

dat

ë 04

.05.

2005

PËR

MU

ZETË

11,1

5

Neni 15Fondi Muzeor Kombëtar

1. Objektet muzeore regjistrohen ne inventarin e Fondit Muzeor Kombëtar, i cili hartohet dhe administrohet nga Qendra Kombëtare e Inventarizimit te Pasurive Kulturore, me tej QKIPK, insƟ tucion shkencor, i specializuar, ne varësi te Ministrisë se Kulturës, Rinise dhe

Sporteve.2. Kalimi i një ose disa objekteve nga një muze ne një muze tjetër publik, për shkak te

rëndësisë se Ɵ j/tyre, ne rastet e keqadministrimit, te pamundësisë për miradministrim te një fondi muzeor, behet me urdhër te Ministrit te Kulturës, Rinise dhe Sporteve.

3. Dhënia për shfrytëzim te përkohshëm te objekteve te trashëgimisë kulturore te luajtshme, pjese te Fondit Muzeor Kombëtar nga një muze te një muze tjetër publik, ose pjesëmarrja ne ekspozita brenda vendit behet me urdhër te Ministrit te Kulturës, Rinise

dhe Sporteve.4. Muzetë publike shkëmbejnë ndërmjet tyre objekte muzeore, pas miraƟ mit te Ministrit

te Kulturës, Rinise dhe Sporteve, ne përputhje me ligjin nr.9048, date 7.4.2003 “Për trashëgiminë kulturore”, si dhe pas nënshkrimit te marrëveshjes se ndërsjellë ndërmjet

tyre.5. Ne çdo rast, lëvizja e objekteve muzeore nga një muze ne një muze tjetër, pasqyrohet

neinventarin e Fondit Muzeor Kombëtar, qe administrohet nga QKIPK-ja.

6. Fondi Muzeor Kombëtar mbrohet dhe administrohet sipas dispozitave te këƟ j ligji dhe ligjeve nr.9048, date 7.4.2003 “Për trashëgiminë kulturore” dhe nr.9154, date 6.11.2003

“Për arkivat” .

319

Nr.9

734,

dat

ë 14

.5.2

007

PËR

TURI

ZMIN

, I N

DRY

SHU

AR

23,2

4,30

,30/

1,30

/2

Neni 23Përmbajtja e planeve të zhvillimit të turizmit

Planet e zhvillimit të turizmit përgaƟ ten në përputhje me dispozitat e këƟ j ligji. Këto plane përmbajnë:

a) parashikimet për zhvillimin e turizmit dhe përcakƟ min e zonave të veçanta për këtë qëllim;

b) vlerësimin e kapitalit të invesƟ mit të invesƟ torëve të ndryshëm, në përputhje me planet në nivel kombëtar, bashkie dhe komune, të zhvillimit për një periudhë prej 5

vjetësh, 10 vjetësh ose më gjatë; c) parashikimet e planit të punimeve në infrastrukturën e zonës, të vendeve dhe pikave turisƟ ke, në përputhje me potencialin turisƟ k dhe planet e zhvillimit social-ekonomik

kombëtar, rajonal dhe vendor; ç) parashikimet e veprimtarive të promocionit dhe marketingut;

d) parashikimet e veprimtarive arsimuese dhe të vazhdimësisë së zhvillimit profesional.

Neni 24HarƟ mi i planeve hapësinore për zhvillimin e turizmit

1. HarƟ mi i planeve hapësinore për zhvillimin e turizmit duhet të mbështetet në strategjinë e zhvillimit të turizmit dhe të sigurojë zbaƟ min e parimeve të zhvillimit të

qëndrueshëm turisƟ k. 2. MiraƟ mi dhe kontrolli i planeve të zhvillimit hapësinor, që kryhet nga insƟ tucionet përkatëse, sipas ligjeve përkatëse për urbanisƟ kën, duhet të sigurojë përputhjen me

objekƟ vat strategjikë të zhvillimit të turizmit.

Neni 30Kriteret e ndërƟ mit të njësive akomoduese dhe të restoranteve turisƟ ke

1. Ministri përgjegjës për turizmin miraton rregulloren përkatëse të kërkesave për projekƟ min dhe ndërƟ min e njësive akomoduese e të restoranteve turisƟ ke, e cila është e

detyrueshme të përfshihet në rregulloret e ndërƟ mit nga insƟ tucionet përkatëse.

Neni 30/1Ndalimi i shitjes së njësive të veçanta akomoduese

Personat fi zikë a juridikë, që kanë marrë miraƟ min e ministrit përgjegjës për turizmin për zhvillimin e hoteleve, fshatrave turisƟ kë, komplekseve turisƟ ke dhe njësive të tjera

akomoduese në truall publik sipas ligjit nr. 9663, datë 18.12.2006 “Për konçesionet”, nuk lejohen të shesin njësi të veçanta të tyre.

Neni 30/2Kushtet e transferimit të objekƟ t të veprimtarisë

1. Edhe në rast të transferimit të Ɵ tullit të objekƟ t të veprimtarisë për zhvillimin dhe administrimin e hoteleve, fshatrave turisƟ kë, komplekseve turisƟ ke dhe njësive të tjera

akomoduese, ne truall publik, sipas dispozitave të Kodit Civil, subjekƟ përfi tues nuk lejohet të ndryshojë desƟ nacionin turisƟ k apo të shesë njësi të veçanta të tyre.

2. Titullari përfi tues duhet të plotësojë të njëjtat kritere si transferuesi paraardhës, dhe duhet të marrë miraƟ min përkatës pranë Ministrit përgjegjës për turizmin.

3. Në rast se nuk zbatohen neni 11 dhe pikat 1 dhe 2 të këƟ j neni, Zyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme nuk bën regjistrimin e pasurisë.


Nr.

8417

, dat

ë 21

.10.

1998

Kush

tetu

ta e

Rep

ublik

ës s

ë Sh

qipë

risë

, e

ndry

shua

r

Kreu

1: N

eni 1

5, 1

6, 1

7 (1

.2),

18 (1

.2.3

), 25

, 30,

33,

37,

38,

40,

41,

42,

43,

44,

48,

56,

59,

108

, 113

, 116

, 117

, 118

(1),

124,

131

, 13

2, 1

33, 1

34, 1

46, 1

55, 1

57, 1

75

321


7.2 Lidhja 2: Indeksi i pyetjeve

P.1 Cilat janë insƟ tucionet përgjegjëse të planifi kimit në nivel vendor? ............................ 47P.2 A duhet një bashki/komunë/qark të krijojë struktura përgjegjëse të planifi kimit dhe kontrollit të zhvillimit? ............................................................................................... 48

P.3 Cila është përgaƟ tja akademike më e përshtatshme për specialistët e punësuar në strukturat përgjegjëse të planifi kimit në nivel vendor? ................................................. 51

P.4 A mundet bashkia/komuna jonë të kryejë të gjitha funksionet e përcaktuara nga ligji i planifi kimit? ......................................................................................................... 51

P.5 Cilat janë instrumentet e planifi kimit në nivel vendor dhe ndërvendor? ..................... 53

P.6 Çfarë është një instrument sektorial ose ndërsektorial planifi kimi? .............................. 56

P.7 A duhet të nis unë (bashki/komunë) një proces planifi kimi dhe nëse po, me çfarë instrumenƟ apo hapi duhet të nis? ...................................................................... 56

P.8 Nëse unë (bashki/komunë) do ta hartoj planin e përgjithshëm vendor me ekspertë jashtë bashkisë/komunës, si duhet të veproj për të ndarë detyrat dhe përgjegjësitë? .................................................................................................................... 59

P.9 Në çfarë hapash duhet të kaloj nëse duhet të hartoj dhe miratoj një poliƟ kë vendore të territorit (PZhTNjV)? ........................................................................... 60

P.10 Deri në ç`thellësi duhet të futemi me përmbajtjen e PZhTNjV? ............................... 64

P.11 Në çfarë hapash duhet të kaloj nëse duhet të hartoj dhe miratoj një plan të përgjithshëm vendor për territorin (PPV)? .................................................................... 65

P.12 Ku ndryshon procesi i planit të përgjithshëm ndërvendor (PNVP) nga ai i PPV? .................. 72

P.13 Çfarë duhet të përmbajë PPV nga pikëpamja përmbajtësore? ................................... 74

P.14 Si mund tì marr në konsideratë çështjet/zonat e rëndësisë kombëtare në përgaƟ tjen e PPV? ......................................................................................................... 77

P.15 Si mund ta kryej analizën e problemaƟ kës së pronësisë mbi tokën? .......................... 78

P.16 Çfarë janë planet dhe programet për riparim, rinovim, rigjenerim, rizhvillim dhe konservim urban dhe/ose mjedisor; për çfarë mund tì përdor dhe si mund tì hartoj ato? ........................................................................................................80

P.17 Çfarë është analiza/plani i propozuar e/i Ɵ pologjisë hapësinore dhe si mund ta realizoj atë? ..... 92

P.18 Çfarë është analiza e elementeve të forta territoriale dhe si mund ta realizoj atë? ... 94

P.19 Cilat janë instrumentet dhe/ose programet e (kontrollit) të zhvillimit që duhet tì parashikoj në harƟ min e PPV? ............................................................................................ 98

P.20 Si mund ta përgaƟ t hartën e nën-njësive strukturore? .............................................. 98

323

P.21 Ku ndryshojnë zonat me prioritet zhvillimi nga një nënnjësi strukturore? ............... 104

P.22 Si mund tì përcaktoj në plan zonat e përshtatshme dhe të detyrueshme për PDV? .. 106

P.23 Si mund ta hartoj një program për Transferimin e të Drejtës së Zhvillimit (TDZh)? ... 107

P.24 Përse dhe si duhet tì përcaktoj fazat e zbaƟ mit të PPV? .......................................... 131

P.25 Çfarë strukture duhet të ketë rregullorja vendore e PPV? ........................................ 137

P.26 Si mund ta zonoj territorin sipas sistemeve dhe kategorive bazë të përdorimit të tokës për rregulloren e PPV? ...................................................................................................... 137

P.27 Çfarë janë kategoritë e lejuara, të ndaluara dhe të kushtëzura të përdorimit të tokës, që unë duhet të përcaktoj në PPV dhe në rregulloren e Ɵ j? ................................... 146

P.28 Ku qëndron ndryshimi midis rregullave në rregullore dhe përcakƟ meve të planit? ...... 149

P.29 Nëse kam hartuar PPV para hyrjes së ligjit të planifi kimit në fuqi dhe dua të ndryshoj formaƟ n dhe strukturën në përputhje me ligjin dhe aktet nëligjore të Ɵ j, çfarë do të thotë kjo? ........................................................................................................150

P.30 Nëse kam hartuar dhe miratuar një plan të qendrës së qyteƟ t, çfarë ndodh me të dhe si mund ta rimarr në konsideratë pas hyrjes në fuqi të ligjit tëplanifi kimit me efekte të plota?.........................................................................................158

P.31 Çfarë është dhe si realizohet një program i IntensiteƟ t me Kushte? ......................... 190

P.32 Çfarë është dhe si realizohet një proces zhvillimi me riorganizim parcele? ............... 192

P.33 Cilat janë hapat për të miratuar një leje për punime ................................................. 231

P.34 Çfarë është koncepƟ i zhvillimit dhe koncepƟ i punimit? .......................................... 232

P.35 Cilat janë punimet që pajisen vetëm me leje zhvillimi, vetëm me leje ndërƟ mi, me leje zhvillimi dhe ndërƟ mi, me leje infrastrukture? ................................................... 234

P.36 A mundem unë (bashki/komunë) tì sqaroj në mënyrë më të detajuar se VKM 502 llojet e punimeve për leje të ndryshme? ....................................................... 241

P.37 A është e mundur që për një punim të jap disa lloje lejesh? ................................... 241

P.38 Po në rasƟ n e prishjes së një strukture a jepet leje? ................................................. 242

P.39 Në cilat raste është i mjaŌ ueshëm deklarimi paraprak? ........................................... 242

P.40 Si mund ta plotësoj formularin e kërkesës për leje për punime? ............................... 242

P.41 Çfarë detyrimesh fi nanciare duhet të paguaj në bashki/komunë për të marrë lejen e zhvillimit? ................................................................................................... 256


7.3 Lidhja 3: Indeksi i tabelave dhe fi gurave

Figura 1. Procesi i harƟ mit të manualit teknik dhe udhëzuesit për qytetarët ..................... XFigura 2. Zhvillimi urban në Shqipëri 1990 – 2011 ............................................................. XIVFigura 3. Sistemi i planifi kimit para viƟ t 1990 – marrëdhëniet midis aktorëve dhe komponentëve ........................................................................................... XIXFigura 4. Sistemi i planifi kimit pas viƟ t 1990 - marrëdhëniet midis aktorëve dhe komponentëve ............................................................................................ XXFigura 5. Hierarkia në planifi kim dhe zhvillim sipas ligjit 10119 ...................................... XXIIIFigura 6. Skema konceptuale, pjesë e analizës për PPK ...................................................... 32Figura 7. Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të PPK ............................................................... 32Figura 8. Procesi për përcakƟ min e çështjeve të rëndësisë kombëtare .............................. 39Figura 9. Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të Planit të Integruar të Përgjithshëm Figura 10. Skema konceptuale, pjesë e analizës së PI ........................................................ 40Figura 11. Struktura Hapësinore Kombëtare:ekonomi, infrastrukturë, urbanizim ............. 44Figura 12. Kthimi i tokës bujqësore në urbane .................................................................. 48Figura 13. Skemë orientuese për të vendosur se ku dhe si duhet ta nis procesin e planifi kimit vendor/ndërvendor ....................................................................... 58Figura 14. Procesi i harƟ mit e miraƟ mit të PPVPT dhe aktorët e përfshirë Figura 15. Procesi i harƟ mit dhe miraƟ mit të planit të përgjithshëm ndërvendor Figura 16. Harta e BoniteƟ t të tokave Bujqësore (Plani i Përgjithshëm Vendor i Fushë Krujës) ........75Figura 17. Harta e Vlerave të Territorit dhe QyteƟ t (Plani i Përgjithshëm Vendor i Fushë Krujës) ...................................................................... 76Figura 18. Zonë e rëndësisë kombëtare në territorin e Komunës ...................................... 78Figura 19. ProblemaƟ ka e pronësisë në qyteƟ n e Elbasanit ............................................... 79Figura 20. Analiza dhe propozime në një PDV për rigjenerimin dhe konservimin urban ....... 81Figura 21. Hapësira që i nënshtrohen rigjenerimit urban ................................................... 84 Figura 22. Konservim dhe rigjenerim urban në një zonë historike .................................... 87Figura 23. Gjendja ekzistuese e ndërtesave të banimit në projekƟ n “ProjekƟ mi i banesave sociale me zero emission” ............................................................. 89Figura 24. Analiza dhe propozimi i “ProjekƟ mi i banesave sociale me zero emission” ....... 90Figura 25. Analiza e Tipologjisë Hapësinore ....................................................................... 93 Figura 26. Elemente të forta territori në qyteƟ n e Durrësit ............................................... 95Figura 27. Harta e elementeve të forta të territorit në Durrës ............................................ 96Figura 28. Raste të njësive dhe nënnjesive strukturore në katër bashki ............................ 102Figura 29. Zona me prioritet zhvillimi përkundrejt nënnjesive strukturore ...................... 105Figura 30. Zonat që do të jenë subjekt i PDV (rast hipoteƟ k) ......................................... 106Figura 31. Transferimi, ose riorganizimi i intensiteƟ të ndërƟ mit ...................................... 108

325

Figura 32. Procesi për harƟ min e programit për Transferimin e të Drejtave të Zhvillimit ... 108-109Figura 33.1. Harta e çmimeve të shitjes së apartamenteve ............................................. 121Figura 33.2. Zonat dhënëse dhe marrëse ......................................................................... 125Figura 33.3. Zonat dhënëse dhe marrëse ........................................................................ 130Figura 34. Fazimi i zbaƟ mit PPV sipas ndërhyrjeve në sistemin rrugor .............................. 132Figura 35. Fazimi i zbaƟ mit PPV sipas nënnjësive strukturore .......................................... 134Figura 36. ZbaƟ mi i PPV përmes PIK .................................................................................. 136Figura 37. Tipologjitë Ɵ pike të strukturave të banimit ...................................................... 140Figura 38. Përdorimet e papërputhshme ........................................................................ 148Figura 39. Sistemet e territorit .......................................................................................... 148Figura 40. Zonimi sipas kategorive të tokës në Elbasan ..................................................... 151Figura 41. Si do të ndyshojnë treguesit e zhvillimit në Planet (PPV) e Fierit dhe Shkodrës ... 152Figura 42. Shembuj të planifi kimit vendor në Europë ....................................................... 160Figura 43.1. Procesi i harƟ mit dhe i miraƟ mit të PDV-sëFigura 43.2 Shembuj grafi kë për harƟ min e PDV-së .......................................................... 167Figura 44. Shembuj të planeve të detajuara urbane në europë ....................................... 178Figura 45. Ilustrim i përfi Ɵ mit të intensiteƟ t me kusht ...................................................... 191Figura 46. Procesi i zhvillimit me riorganizim parcele ................................................ 192-193Figura 47. Mënyra dhe disa raste për bashkimin e parcelave për qëllime zhvillimi në përputhje me VKM 502 ................................................................................ 194Figura 48. Zhvillimi me riorganizim parcele në rasƟ n e një zone banimi në Babrru, Tiranë ..... 199Figura 49. Shembuj të planeve të detajuara urbane në Europë ........................................ 216Figura 50. Distancat midis strukturave, strukturës dhe trupit të rrugës, strukturës dhe kufi rit të pronës ........................................................................................ 223Figura 51. Lidhja ndërmjet I, Ksht, Sgj, dhe Sn në një parcelë ndërƟ more ........................ 224Figura 52. Zhvillimi me mbushje në nivel zone për PDV ................................................... 225Figura 53. Lidhja mes lartësisë së strukturave dhe distancës midis strukturave ............... 228Figura 54. Procesi i miraƟ mit të lejes së zhvillimit ............................................................. 230Figura 55. Ilustrime të koncepƟ t të zhvillimit dhe punimit ................................................ 233Figura 56. Shembull i plotësimit të formularit të kërkesës për kryerje punimesh ............ 243Figura 57. Harta e nënnjësive strukturore të gjendjes ekzistuese - rasƟ i Sarandës .......... 262Figura 58. Hartat e kategorive bazë të përdorimit të tokës të gjendjes ekzistuese - rasƟ i Sarandës.............................................................................................. 263Figura 59. Si të përcaktosh treguesit e zhvillimit për një parcelë në kushtet e VKM 480 - rasƟ i Shkodrës ................................................................................................ 264Figura 60. Si të përcaktosh treguesit e zhvillimit për një parcelë në kushtet e VKM 480 - rasƟ i Sarandës ................................................................................ 265


Tabela 1. Çfarë ndryshimesh madhore ka sjellë ligji nr. 10119, datë 23.4.2009, “Për Planifi kimin e Territorit”? ......................................................................................... XXITabela 2. Instrumente të ndryshme planifi kimi në nivel kombëtar dhe të integruar ......... 28Tabela 3. Instrumente të ndryshme planifi kimi në nivel vendor dhe ndërvendor ............. 55Tabela 4. Si të vendos midis planifi kimit vendor dhe ndërvendor ...................................... 57Tabela 5. Hapat për harƟ min dhe miraƟ min e një PZhTNjV ............................................... 61Tabela 6. Shpjegime ilustruese mbi struktwurën e PZhTNjV, sipas pikave 3 dhe 4 të nenit 13 të VKM 481 ....................................................................... 65Tabela 7. Hapat për harƟ min dhe miraƟ min e një PPV ...................................................... 66Tabela 8. Aktorët dhe kodet përkatëse në procesin e harƟ mit dhe miraƟ mit të PPV .......... 72 Tabela 9. Rigjenerimi urban ................................................................................................ 84Tabela 10. Konservimi urban dhe mjedisor ........................................................................ 87Tabela 11. Kritere të sugjeruara për të përcaktuar nënnjësitë strukturore përmes dy hapave ... 100Tabela 12. Numri i popullsisë nga viƟ 1991 – 2009 ........................................................... 122Tabela 13. Llogaritja e intensiteƟ t që mund të blihet nga zonat marrëse ........................ 124Tabela 14. SnB sipas metodës së parë .............................................................................. 126Tabela 15. Faktorët dhe vlerësimi përkatës sipas peshave specifi ke ................................ 127Tabela 16. Sipërfaqe dhe intensitet ndërƟ mi që shesin zonat dhënëse .......................... 128Tabela 17. Njësi banimi që shesin zonat dhënëse ............................................................. 129Tabela 18. Si ndryshojnë treguesit e zhvillimit në planet ekzistuese. RasƟ i Fier ....... 154-155Tabela 19. Si ndryshojnë treguesit e zhvillimit në planet ekzistuese. RasƟ i Shkodrës ... 156-157Tabela 20. Llogaritjet e PDV .............................................................................................. 171Tabela 21. Llogaritjet e PDV .............................................................................................. 172Tabela 22. Të dhëna të gjendjes ekzistuese për çdo parcelë në zonë .............................. 197Tabela 23. Realizimi i standardeve në projekt ................................................................... 198Tabela 24. Llogaritje të fi Ɵ meve për çdo pronë ........................................................ 206-207Tabela 25. Kosto dhe përfi Ɵ me për çdo grup aktorësh ...................................................... 209Tabela 26. Vlera e shitjes së zhvillimit të ri ....................................................................... 209Tabela 27. Shpërndarja e fi Ɵ mit për pronarët ...........................................................201- 211Tabela 28. Llogaritja e kostove dhe përfi Ɵ meve në kohë ........................................... 212-213Tabela 29. Zhvillimi dhe Punimi sipas ligjit të planifikimit ................................................. 232Tabela 30. Shembuj të llojeve të lejeve për lloje të ndryshme punimesh ........................ 234Tabela 31. Fragmente ilustruese nga legjislacioni i posaçëm që lidhet me planifi kimin dhe zhvillimin e territorit ......................................................................... 266Tabela 32. Çmimet e tokës .............................................................................................. 328Tabela 33. Kostoja mesatare e ndërƟ mit ......................................................................... 328Tabela 34. Çmime të materialeve të ndërƟ mit dhe punimit ............................................ 328Tabela 35. Çmime dhe kosto punimesh ........................................................................... 329Tabela 36. Vlera e punimeve për “kalçeto” ..................................................................... 330Tabela 37. Vlera e punimeve në fushë tenisi ................................................................... 331Tabela 38. Disa vlera punimesh për hapësirat e gjelbra .................................................. 331Tabela 39. Vlera punimesh për strukturat në sheshe lojrash për fëmijë ......................... 332Tabela 40. Llogaritjet e kostove në zhvillim ..................................................................... 334-335

327


7.4 Lidhja 4: Tabelat e çmimeve dhe kostot

Tabelat e mëposhtme përmbajnë çmimet dhe kostot për shembullin e zhvillimit me riorga-nizim parcele, të paraqitur në kapitullin 4

Lista e çmimeve të mëposhtme është shkëputur nga: Vendim nr. 139, datë 13.2.2008 “Për miraƟ min e çmimeve të trojeve, të përcaktuara në hartat përkatëse, për qarqet e Fierit, të Elbasanit, Tiranës, Vlorës, Durrësit dhe Shkodrës.”

Tabela 32. Çmimet e tokës

Paskuqan TruallVlera (lek/m2)

Tokë bujqësoreVlera (lek/m2)

Livadhe kullotaVlera (lek/m2)

Tokë pyjeVlera (lek/m2)

Babrru (Q) 1,798 838 363 85

Lista e çmimeve të mëposhtme është shkëputur nga: Udhëzim nr. 3, datë 3.2.2010 “Për miraƟ min e kostos mesatare të ndërƟ mit të banesave nga enƟ kombëtar i banesave, për viƟ n 2010”

Tabela 33. Kostoja mesatare e ndërƟ mit

QyteƟ Çmimi për njësi (mesatare aritmetike)

Sip. Shfrytëzimi lekë/m2 Sip. NdërƟ mi lekë/m2

Tiranë 34,260 28,333

Lista e çmimeve të mëposhtme është shkëputur nga: Vendim nr. 1027, datë 15.12.2010 “Për miraƟ min e manualeve teknike të çmimeve të punimeve të ndërƟ mit dhe të analizave teknike të tyre”

Manuali 1 – Prodhimi i materialit të ndërƟ mit

Tabela 34. Çmime të materialeve të ndërƟ mit dhe punimit

Nr. Nr. Manualit

EmërƟ mi Njësia Çmimi Shpenzime të përgjithshme 8%

FiƟ mi 10%

Totali

109 1.190/1p Pllaka granili bojë 30/30 cm

m2 671 53.7 67.1 791

111 1.192/1p Pllaka mozaik bojë 40/40 cm

m2 1,629 130.3 162.9 1,922

329

Manuali 3 – Analiza teknike për punimet e rrugëve, kullim –ujitje dhe hidrocentraleve

Tabela 35. Çmime dhe kosto punimesh

Nr. Nr. Manu-alit

EmërƟ mi Njësia Çmimi nëlekë

Shpenzime të përgjithshme 8%

FiƟ mi 10%

Totali nëlekë

1 3.1 Skarifi kim bari me lopatë

m2 8 1 1 9

15 3.25/b Gërmim me krahë në seksion të detyruar me gjerësi b>1m,

h=1,5m në tokë të zakonshme

m3 458 37 46 540

213 3.184/a Shtresë zhavorri lumi t=30 cm

m2 313 25 31 369

223 3.199/1 Cilindrim shtresë zhavorri t=15 cm,

me rul

m2 15 1 2 18

235 3.207 Shtresë çakëlli t=10, përhapur e ngjeshur me

makineri

m2 119 10 12 140

255 3.221/1 Shtresë binderi me granil, gur kave, 4cm, me

makineri

m2 478 38 48 563

271 3.226/2 Shtresë asfalt-betoni me granil guri kave, 5 cm,

me makineri

m2 710 57 71 837

654 3.622 Trotuar, me 3 cm asfalto beton,

mbi çakëll

m2 337 27 34 398


Lista e çmimeve të mëposhtme është shkëputur nga “Lista e çmimeve, viƟ 2010, të Regione Puglia (Itali)”

Tabela 36. Vlera e punimeve për “kalçeto”

IS 03.01

Realizimi i një fushe futbolli “kalçeto”IS 03.01 a Gërmim në seksion të lirë në tokë të çdo natyre, duke

përdorur çdo lloj mjeƟ mekanik. Në çmim përfshihet: sheshimi i fundit i tokës deri ne 20 cm, ngarkimi dhe shkarkimi i materialit të nxjerrë.

m3 € 13.87 1,917.5 lekë22

IS 03.01 c TransporƟ mi në plehrat publike i materialeve, duke përfshirë dhe çmimin e punonjësve të ngarkimit dhe shkarkimit.

m3 € 10.60 1,465 lekë

IS 03.01 f Vendosja e telit kundër barit në PVC në fund të fushës, trajƟ mi i Ɵ j me lëndë kundër rritjes së barit dhe vendosja e një shtrese rëre me trashësi 5 cm për të mbrojtur telin.

m2 € 5.02 694 lekë

IS 03.01 i Vendosja e një shtrese të quajtur Enkaplez (ose të ngjashme) me trashësi 8 mm poshtë tapeƟ t të barit arƟ fi cial. Kjo shtresë ka karakterisƟ ka të mira për mbrojtjen nga dëmƟ met, për drenazh dhe rrit, elasƟ c-iteƟ n e fushës dhe sigurinë e lojtarëve.

m2 € 20.65 2,855 lekë

IS 03.01 l Vendosja e mantelit të barit arƟ fi cial, ngjyrë jeshile e Ɵ pit GREEN 2000 (ose të ngjashme) të një trashësie 27 mm.

m2 € 31.25 4,320 lekë

IS 03.01 m

VizaƟ mi në fushë i vijave ngjyrë të bardhë ose të verdhë me një trashësi prej 27 mm.

m € 10.60 1,465 lekë

IS 03.01 n Hedhja mbi mantelin e barit arƟ fi cial, për saturimin e Ɵ j, rërë me dimensione 0.3 – 0.6 mm. Masa e hedhjes është 24 – 26 kg/m2. Në çmim përfshihet ngjeshja me makineritë e posaçme.

m2 € 7.66 1,059 lekë

IS 03.01 o Vendosja e portave me dimensione 300 x 200 cm. copë € 149 20,599 lekë

IS 03.01 p Vendosja e rrjetës metalike për të rrethuar fushën. m2 € 24.45 3,380 lekë

IS 03.01 s Realizimi i impianƟ t të dritave për të gjithë fushën. € 16,032 2,216,424 lekë

331

Tabela 37. Vlera e punimeve në fushë tenisi

IS 05.03

Realizimi i një fushe tenisi të mbyllur me tokë të kuqe IS 05.03 a Gërmim toke të çdo natyre, përveç shkëmbit, me një

thellësi mesatare prej 30 cm. Në çmim përfshihet transporƟ i materialit të nxjerrë.

m2 € 4.68 647 lekë

IS 05.03 b Cilindrim, t 16-18, me rrul, trajƟ mi i shtresës së cilin-druar me lëndë kundra rritjes së barit dhe vendosja e telit në PVC .

m2 € 12.39 1,713 lekë

IS 05.03 c Formimi i “kosheres” me trashësi 20 cm. m2 € 12.39 1,713 lekëIS 05.03 d Vendosja e pllakës së betonit me trashësi 8 – 10 cm

për çdo m3.m2 € 12.42 1,717 lekë

IS 05.03 e Vendosja e një teli me përbërje bitumi me trashesi 4 mm.

m2 € 5.66 782.5 lekë

IS 05.03 f Vendosja e një dopio shtrese me tel në PVC. m2 € 3,81 527 lekë

IS 05.03 g Hedhje çimento me trashësi 5 cm. m2 € 9,11 1259,5 lekëIS 05.03 h Vendosja e mantelit të tokës së kuqe me trashësi 3 –

4 cm të niveluar.m2 € 9,45 1306,5 lekë

IS 05.05 Vendosja e rrjetës metalike për të rrethuar fushën. m2 € 22,72 3141 lekë

Tabela 38. Disa vlera punimesh për hapësirat e gjelbra

Inf 02 03.01

Vendosja e drurëve duke përfshirë transporƟ n dhe shkarkimin e tyre në vend02 03.01 a Speciet: Acacia dealbata, Acacia saligna, Albizia julibrissin, Brachychiton spp., Carpinus

orientalis, CelƟ s australis, Ficus spp., Fraxinus spp., Gleditsia triacanthos, Jacaranda mimosaefolia, Koelreuteria paniculata, Melia azedarach, Phytolacca dioica, Pinus halepensis, Pinus pinaster, Pinus pinea, Platanus acerifolia, Populus nigra ‘Italica’, Prunus spp., Robinia pseudoacacia, Salix spp., Sophora japonica, Sorbus spp., Tamarix spp., Tilia spp., Ulmus spp..

02 03.01 a1

- Diametri i trungut cm 14 - 16 copë € 121 16,728 lekë

02 09.01 Realizimi i tapeƟ t të barit në të cilin përfshihen: përgaƟ tja e terrenit (pastrami nga barërat dhe gurët, ngjeshja), mbjellja me fara, plehërimi dhe ujitja. Në çmim përfshihet dhe prerja e parë e barit.

Sipërfaqe 500 deri 3,000 m202 09.01b1 - Mbjellja e farave m2 € 3.80 525 lekë


Tabela 39. Vlera punimesh për strukturat në sheshe lojrash për fëmijë

Vazo me lule

Inf 03 25

Vazo me lule. Në çmim përfshihet blerja dhe vendosja në vend03 25b

rrethore: 03 25b1 - Diametri i vazos 100 cm, lartësia 55 cm, pesha

310 kg. copë € 152.30 21055,5 lekë

RrëshqitëseInf 03 29

Rrëshqitëse me dru pishe konform normave të UNIEN 1176

03 29a - Lartësia e pistës rrëshqitëse 1,600 mm, lartësia e përgjithshme 2,200 mm, gjatësia 3,850 mm, vendi që nxë 4,400 x 1,200 mm.

copë € 1,272.6 175,937 lekë

Ura të lëvizshme, vaska me rërë për fëmijët, tunele, akse ekuilibriInf 03 37 Vaska me rërë konformë normave UNIEN 1176. Di-

mensione: gjatësia 4,000 mm, gjërësia 1,300 mm, lartësia 400 mm. Në çmim përjashtohet përgaƟ tja e tokës për vendosjen e vaskës.

copë € 1,279.6 176,905 lekë

Inf 03 40 Aks ekuilibri me dru pishe trajtuar conform normave UNIEN 1176. Në çmim përjashtohet përgaƟ tja e tokës për vendosjen e strukturës.

Inf 03 40a Përbëhet nga një plan horizontal, i cili mbështetet në një travë, dimensionet janë 190 x 2,500 mm, lartësia 400 mm.

copë € 187 25,853 lekë

LisharëseInf 03 34

Lisharëse sipas normave UNIEN 1176; dimensionet: gjatësia 300 mm, lartësia 800 mm. Në çmim përjashtohet përgaƟ tja e tokës për vendosjen e strukturës.

03 34 a - me dy vende copë € 571.60 79,024 lekë

Struktura modulare Inf 03.52 Strukturë modulare (e përbërë) me dru pishe

të trajtuar, konform normave UNIEN 1176.copë €

14,361.10 1,985,422

lekë

333

Çmimi i lojës për fëmijë titulluar “Sculptural Playground” të studios gjermane ANNABAU Architektur und LandschaŌ – marrë nga faq-ja e interneƟ t: hƩ p://europaconcorsi.com/projects/175847-Sculp-tural-Playground/images/2740594 - është marrë me përafërsi, duke konsultuar faqen në internet.

€ 30,000 4,147,500 lekë

Pratex vespaio – elemente me strukturë koshereje për realizimin e parkimit ekologjik

1 paletë pratex përmban 228 elemente, të cilat shërbejnë për sh-trimin e 76 m2

1 paletë

€ 80

11,060 lekë

REALIZIMI Publike

EMËRTIMISipërfaqe

(m2)Gjatësi

(m)Kosto (lek/

m2)

Kosto e aksesorëve (lekë/copë)

Kosto totale (lekë)

Infrastruktura

kanalizime 2,025 3,859,124

rrjeƟ elektrik 2,025 17,244,253

rrugë kryesore

rrugë dytësore

rrugë ndihmëse 47.5 2,874 136,515

rrugë për këmbësorët

parkim në sipërfaqe

parkim nën sipërfaqe 11,892 28,333 336,936,036

Hapësira të gjelbra për qëndrim dhe argëƟ m

Sheshe për qëndrim dhe argëƟ m

Hapësira të gjelbra për qëndrim dhe argëƟ m

Hapësira për argëƟ min e fëmijëve 4,890 1,065 4,147,500 9,355,350

Hapësira të gjelbra për rrugë


fushë calceto

fushë tenisi

Totali


Parcela për ndërtesa me funksion të përzier

Parcela me funksion shërbime publike 4,622

1) kopësht 1500

sipërfaqe e ndërtuar 348 28,333 9,859,884

sipërfaqe e gjelbër për qëndrim dhe argëƟ m 811.5 1,065 561,628 1,425,875.5

sipërfaqe me rërë për argëƟ m 176,905 176,905

sipërfaqe parkimi 226.5 719 33,180 196,033.5

rrugë ndihmëse 142 2,874 408,108

Totali 12,066,806

2) qëndër shumëfunksionale

sipërfaqe e ndërtuar 1,250 28,333 35,416,250

rrugë për këmbësorët 47 2,471 116,137

Totali 35,532,387

3) poliklinika

sipërfaqe e ndërtuar 1,368 28,333 38,759,544

sipërfaqe e gjelbër për qëndrim 944 1,065 1,005,360

sipërfaqe për parkim 482 719 66,360 412,918

rrugë ndihmëse 232 2,874 666,768

Totali 40,844,590

TOTALI 21,452 455,975,061

Tabela 40. Llogaritjet e kostove në zhvillim


335

Private Të dhëna të tjera

Sipërfaqe (m2)

Kosto (lek/m2)

Kosto e aksesorëve (lekë/copë)

Kosto totale (lekë)

Sipërfaqe private e përdorur për

hapësirë publike(m2)

Çmimi i shitjes së truallit në treg

(lekë/m2)Çmimi (lekë)

15,719 2,874 45,176,406 9,105 1,798 16,370,790

2589 2,874 7,440,786

1,606 2,874 4,615,644

2,621 2,471 6,476,491

311 44,959 13,982,249

6,415 1,331 768,444 9,306,809

14,968 1,065 15,940,920

1,272 1,065 2,651,927 4,006,607 4,890 1,798 8,792,220

146 1,065 155,490

768 15,690 4,515,084 16,565,004

877 12,807 11,231,739

27,796,743

99,092 28,333 2,807,573,636

4,622 1,798 8,310,356

146,384 2,942,471,781 18,617 1,798 33,473,366


7.5 Lidhja 5: Bibliografi a

- ANNABAU Architektur und LandschaŌ : hƩ p://europaconcorsi.com/projects/175847-Sculptur-al-Playground/images/2740594, aksesuar në tetor 2011.- Bashkia Durrës & UniversiteƟ i Peskarës (Itali), Plani për qyteƟ n e vjetër të Durrësit/ Il Piano UrbanisƟ co integrato della ciƩ à vecchia di Durazzo, 26 tetor 2007.- Bashkia Elbasan & Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t, DraŌ i Planit Rregullues të Përgjithshëm për qyteƟ n e Elbasanit, 2005.Bashkia Fier & Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t, Plani i Përgjithshëm Rrgullues i Bash-kisë Fier, 26 tetor 2007.- Bashkia Fushë Krujë & Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t, Plani Rregullues i Përgjith-shëm i Bashkisë Fushë Krujë, 22 korrik 2010. - Bashkia Kukës & Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t, Plani Rregullues i Përgjithshëm për qyteƟ n e Kukësit, mars 2010. - Casernes, Barcelona, 19 tetor 2005 hƩ p://www.manueldesola.com/proys/Casernes_edif.htm aksesi 16 dhjetor 2011.- Co-PLAN, InsƟ tuƟ për Zhvillimin e HabitaƟ t (riboƟ m) 2010, Manual për harƟ min e planit të invesƟ meve kapitale (PIK), boƟ me afrojdit, Tiranë. - Department of Planning & TransportaƟ on CorporaƟ on of London, City of London, Unitary De-velopment Plan 2002, Department of Planning & TransportaƟ on CorporaƟ on of London.- Dr. Bardhyl Qilimi, 2008, “Mbi ecurinë e vlerës së pasurive të paluajtëshme dhe tendencat për viƟ n 2008-2009”, marrë në siƟ n: hƩ p://www.greenhours.net- Dublin Plan, 2007 hƩ p://www.dublin.oh.us/planning/community/ - E. Janku, F. Imami, F. Meçaj, K. Dhrami, M. Disha 2011, Planifi kim Mjedisor në nivel pellgu ujëmbledhës. Analiza dhe rekomandime për rrjedhën e Drinit dhe Kirit, UniversiteƟ Polis. - E. Janku 2011, Planifi kimi rajonal i aksit Durrës-Kukës-Morinë-PrishƟ në-Nish, UniversiteƟ Polis.- Co-PLAN, IHS Roterdam, U_POLIS, Bashkia Durrës 2011, Re-Durrës 2011.- NaƟ onal Guidelines, 2006 NaƟ onal SpaƟ al Strategy - CreaƟ ng Space for Development, Neth-erlands.- Ortofoto Google: hƩ p://maps.google.it/maps?hl=it&tab=ël aksesi: 2 ,16 dhjetor 2011, 10 janar 2012. - Ortofoto e përpunuar nga: hƩ p://map.albinfo.al/, aksesi: 31 tetot 2011 dhe 14 janar 2012.- Ortofoto Aluizni, 2007. - ProjekƟ : Public Housing Projects “zero emmission”, LaƟ na. Ingg. Massimo & Fausto Panini, Loris Rossi, Laura Pedata, Gabriele Misso, Lamberto Nicoleƫ 2009.- Republika e Shqipërisë, Ministria e Punëve Publike, TransporƟ t dhe Telekomunikacionit (MPPTT), 2009, PërgaƟ tja e planet rregulluese të qyteteve të Durrësit, Shkodrës, Vlorës dhe Kamzës, Ministria e Punëve Publike, TransporƟ t dhe Telekomunikacionit (MPPTT).- Senatsverëaltung für Stadtentëicklung 2010, Stadƞ orum Berlin funkƟ onen. Räume. Prozesse Strategien für die Inner Stadt, Senatsverëaltung für Stadtentëicklung.- hƩ p://www.ligjet.org/, aksesi: shtator 2011.- hƩ p://guelph.ca/uploads/PBS_Dept/building/sample-site-plan.pdf, aksesi: 14.02.2012- hƩ p://www.architect.duke.edu/planning/master_plan.html, aksesi: 17.02.2012

Documents

2011 Planifikimi dhe Zhvillimi i Territorit - Manual Teknik