2017 онд шинэчилсэн Updated 2017 Чихрийн шижингийн …€¦ · хүн тутмын нэг нь өртдөг. ЧШР хөдөлмөрийн насны

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас 1Зохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

ICO Guidelines for Diabetic Eye CareUpdated 2017



ICO Guidelines for Diabetic Eye CareUpdated 2017Нүд судлалын Олон улсын Зөвлөлөөс гаргасан

Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний тусламж үйлчилгээний Удирдамж

2017 онд шинэчилсэн

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас iiЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас iЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Нүд судлалын Олон улсын Зөвлөлөөс гаргасан Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний тусламж үйлчилгээний Удирдамж

Нүд судлалын Олон улсын Зөвлөлөөс (цаашид ICO гэх) Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний тусламж үйлчилгээний Удирдамжийг дэлхий нийтээр нүдний эмч нар болон нүдний тусламж үйлчилгээ олгогчдод туслах, тэдний боловсролыг дэмжих зорилгоор боловсруулсан билээ. ICO нь дэлхий даяар чихрийн шижинтэй өвчтөнд үзүүлэх нүдний тусламж үйлчилгээний чанарыг сайжруулахаар зорьж байна.

Удирдамж нь тусламж үйлчилгээний дараах түвшнүүдийн хэрэгцээ, шаардлагыг шийдвэрлэхэд зориулагдсан:

• Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд: Өнөөгийн хуримтлагдсан нотолгоо, эмнэлзүйн туршилт судалгаанд суурилсан, хамгийн сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологи, арга барилаар чихрийн шижингийн ретинопатийн эрт илрүүлэлт ба менежмент хийх

• Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд: Харилцан адилгүй нөхцөлд тусламж үйлчилгээний хэрэгцээ ба хүртээмжид тулгуурлан чихрийн шижингийн ретинопатийн эрт илрүүлэлт ба менежмент хийхэд гол болон нэн шаардлагатай үйлчилгээг зохих түвшинд үзүүлэх

Удирдамж нь чихрийн шижингийн ретинопатийн эрт илрүүлэг болон оношилгоо хийхэд шаардагдах мэдээллийг нүдний эмч нарт өгөх, мөн чихрийн шижингийн ретинопатитай өвчтөнд зохих үнэлгээ ба менежмент хийхэд зориулагдсан. Мөн тус удирдамж нь нүдний эмч нарыг, анхан шатны тусламж үйлчилгээ үзүүлэгчид ба дотоод шүүрлийн эмч, мэргэжилтнүүдтэй хэрхэн хамтран ажиллавал зохистой болохыг харуулсан.

Чихрийн шижин ба чихрийн шижингийн ретинопатийн өвчлөл хурдацтай нэмэгдэж байгаа нь дэлхий нийтээр асуудал болж байна. Үүнтэй холбоотойгоор нүдний эмч нар болон нүдний тусламж үйлчилгээ үзүүлэгчдийг зохих ёсоор, хангалттай бэлтгэх шаардлага чухлаар тавигдаж байна.

ICO-гийн зүгээс ёсзүйн хандлагыг зайлшгүй байх ёстой, эмнэлзүйн практикт чанартай үйлчилгээ үзүүлэх хамгийн эхний алхам гэж үзэж байна. ICO-гийн Ёс зүйн кодыг дараах хаягаар татаж авна уу. www.icoph.org/downloads/icoethicalcode.pdf (PDF – 198 KB).

Уг удирдамж нь үйл ажиллагааны баримт бичиг байхаар зохиогдсон бөгөөд тухай бүрд шаардлагатай шинэчлэлүүд хийгдэж байх болно. Анхны удирдамж нь 2013 оны 12-р сард хэвлэгдсэн. Харин энэхүү баримт бичиг нь 2016 онд шинэчлэгдэн засварлагдсан удирдамж юм.

ICO-гийн зүгээс эдгээр удирдамжууд нь унших, орчуулах, мөн орон нутгийн хэрэгцээнд тохируулан хэрэглэхэд ойлгомжтой, амар хялбар болсон гэж найдаж байна.

ICO нь аливаа санал хүсэлт, зөвлөгөөг талархалтайгаар хүлээн авах болно.

Бидэнтэй дараах э-мэйл хаягаар холбогдоно уу: [email protected].

2013 Ажлын хэсэг

• Hugh Taylor, MD, AC, Chairman• Susanne Binder, MD• Taraprasad Das, MD, FRCS• Michel Farah, MD• Frederick Ferris, MD• Pascale Massin, MD, PhD, MBA• Wanjiku Mathenge, MD, PhD, MBChB• Serge Resnikoff, MD, PhD• Bruce E. Spivey, MD, MS, MEd• Juan Verdaguer, MD• Tien Yin Wong, MD, PhD• Peiquan Zhao, MD

2016 Комисс

• Tien Yin Wong, MBBS, PhD (Singapore), Chairman• Lloyd Paul Aiello, MD, PhD (USA)• Frederick Ferris, MD (USA)• Neeru Gupta, MD, PhD, MBA (Canada)• Ryo Kawasaki, MD, MPH, PhD (Japan)• Van Lansingh, MD, PhD (Mexico)• Mauricio Maia, MD, PhD (Brazil)• Wanjiku Mathenge, MD, PhD, MBChB (Rwanda)• Sunil Moreker, MBBS (India)• Mahi Muqit, FRCOphth, PhD (UK)• Serge Resnikoff, MD, PhD (Switzerland)• Paisan Ruamviboonsuk, MD (Thailand)• Jennifer Sun, MD, MPH (USA)• Hugh Taylor, MD, AC (Australia)• Juan Verdaguer, MD (Chile)• Peiquan Zhao, MD (China)

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас iiЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас iЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Гарчиг

1 Оршил

1.1. Чихрийн шижингийн ретинопатийн тархалт1.2. Чихрийн шижингийн ретинопатийн ангилал

1.2.1. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати (NPDR)1.2.2. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати (PDR) 1.2.3. Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван (DME)

Хүснэгт 1. Чихрийн шижингийн ретинопати ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн олон улсын ангилалХүснэгт 2a. Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопати ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн хялбаршуулсан ангилалд суурилсан хяналтын үзлэг, мэргэжилтэнд илгээх зааварХүснэгт 2б. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопати ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн хялбаршуулсан ангилалд суурилсан хяналтын үзлэг, мэргэжилтэнд илгээх заавар

2 Эрт илрүүлэлт

2.1. Эрт илрүүлэлт2.2. Мэргэжилтэнд илгээх

3 Нүдний Нарийвчилсан Үзлэг

3.1. Чихрийн шижингийн ретинопатийн эхний үзлэг 3.1.1. Асуумж 3.1.2. Үзлэг 3.1.3. Нүдний угийг шинжлэх, үнэлэх аргууд

3.2. Чихрийн шижингийн ретинопатийн хяналтын үзлэг 3.2.1. Асуумж 3.2.2. Үзлэг 3.2.3. Нэмэлт шинжилгээ (Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд)3.2.4. Өвчтөний сургалт

Хүснэгт 3a. Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопатийн хүндийн зэрэгт суурилсан хяналтын үзлэг, менежмент Хүснэгт 3б. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопатийн хүндийн зэрэгт суурилсан хяналтын үзлэг, менежмент

4 Чихрийн шижингийн ретинопатийн эмчилгээ

4.1. Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ4.2. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ4.3. Торлогийн тархмал фотокоагуляции эмчилгээ (PRP)

4.3.1. Эмчилгээний өмнө өвчтөнд өгөх зөвлөгөө4.3.2. Торлогийн тархмал фотокоагуляции эмчилгээнд хэрэглэгдэх линзнүүд

Хүснэгт 4. Лазер эмчилгээний толбоны хэмжээг линзний төрөлд тохируулах нь4.3.3. Лазер эмчилгээний аргачлал

Хүснэгт 5. Торлогийн тархмал фотокоагуляции эмчилгээний аргачлал 5 Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн эмчилгээ

5.1. Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ 5.2. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ5.3. Шар толбоны хаванд хийх лазер эмчилгээний аргачлал

Хүснэгт 6. Сайжруулсан-Эрт Эмчилсэн Чихрийн шижингийн Ретинопатийн Судалгаа ба Шар толбоны Хөнгөн Торон Лазер Эмчилгээний аргачлалууд

..................................................................................................................................................................................................... 1

....................................................................................................................................................................... 4......................................................................................................................................................... 4

....................................................................................................... 5..................................................................................................................................................................... 5..................................................................................................................................................................... 5

..................................................................................................................................................................... 5

..................................................................................................................................................................... 5.................................................................... 6

................................................................................................................................................. 6

......................................................................................................... 6

......................................................................................................... 7

.......................................................................................... 7

.......................................................................................... 7.................................................................................................... 7.................................................................................................. 7

................................................ 8.............................................. 8

............................................................................................................................ 8...................................................................... 9

......................................................................................... 9................................................................................ 10

..................................................................................... 10

...................................................................................... 10

......................................................................................................... 5................................................................................................ 5

........................................................................................................ 1

........................................................................................................ 1.................................................................... 1

...................................................................... 2................................................................... 2

........................................................................................................................ 2

.............................................................................................. 3

.............................................................................................. 3

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас ivЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас iiiЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

6 Витрэктомийн мэс заслын заалт

7 Өвөрмөц тохиолдолд хийгдэх чихрийн шижингийн ретинопатийн менежмент

7.1. Жирэмсэн7.2. Болор цайх эмгэг

8 Чихрийн шижингийн ретинопатийн эрт илрүүлэлт, менежментийн хөтөлбөрийг үнэлэх үзүүлэлт

9 Тоног төхөөрөмж

Хавсралт A. Торлогийн тархмал фотокоагуляции эмчилгээний аргачлалХавсралт Б. Шилэнцэрт тариа хийх аргачлалХавсралт, хүснэгт 1. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопатийн эмнэлзүйн шинжүүд (хавсралтын зургуудыг үргэлжлүүлэн үзнэ үү)Хавсралт, хүснэгт 2. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопатийн эмнэлзүйн шинжүүдХавсралт, хүснэгт 3. Багажийн шинжилгээний сул ба давуу талууд Хавсралт, бүдүүвч зураг 1. Чихрийн шижингийн ретинопатийн эрт илрүүлэлт Хавсралт, бүдүүвч зураг 2. Шар толбоны хавангийн төвийг хамарсан байдал ба харааны чадалд суурилсан эмчилгээний алгоритм Хавсралт, бүдүүвч зураг 3. DRCR.net судалгаанд суурилсан судасны эндотелийн өсөлтийн факторыг дарангуйлах эмчилгээ, давтан эмчилгээ, хяналт

Зураг 1. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хөнгөн зэрэг. Бичил цүлхэн. Зураг 2. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Торлогийн цус харвалт, хатуу экссудат, бичил цүлхэн.Зураг 3. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, дунд зэрэг. Шар толбоны төврүү ойртсон хатуу экссудат.Зураг 4. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван байхгүй.Зураг 5. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, хөнгөн зэрэг.Зураг 6. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг.Зураг 7a. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, дунд зэрэг.Зураг 7б. Нүдний угийн туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, дунд зэрэг.Зураг 8. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг. Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг. Зураг 9. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг. Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг.Зураг 10. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг. Венийн гогцоо (venous loop).Зураг 11. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг. Торлогийн доторх бичил судасны гаж хөгжил (IRMA)Зураг 12. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Венийн калибрын өөрчлөлт (venous beading), торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт (NVE). Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг

.................................................................................................................................................. 11

........................................................ 11

............................................................................................................................................................................ 11................................................................................................................................................................ 11

..................... 11

............................................................................................................................................................................... 12

.................................................................... 13................................................................................................................... 14

......................................................................................... 16................................. 17

........................................................................................ 17

................................................................................. 19

...................................................................... 20

....................................... 21

....................................................................................................................................... 21

................................................................................. 22

........................................................................................................................................ 22

............................................................................................................................... 23

.................................................................................................................................. 23

.................................................................................................................................. 24

.................................................................................................................................. 24

.................................................................................................................................. 25

.................................................................................................................................. 25

.................................................................................................................................................................. 26

........................................................................................... 26

................................................................................................................................... 27

................................................................ 19

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас ivЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Нүд Судлалын Олон Улсын Зөвлөл | Чихрийн шижингийн үеийн Нүдний Тусламж үйлчилгээний Удирдамж | Хуудас iiiЗохиогчийн эрх © ICO 2017. Ашгийн бус зорилгоор, орон нутгийн хэрэглээнд орчуулах, хялбаршуулан засахыг дэмжинэ. Гэхдээ ICO-г дурьдана уу.

Зураг 13. Өндөр эрсдэлт, эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт (NVD).Зураг 14a. Өндөр эрсдэлт, эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт, торлогийн өмнөх цус харвалтЗураг 14б. Өндөр эрсдэлт, эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээний шинэ түлэлтүүдЗураг 15a. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх болон торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилтЗураг 15б. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх болон торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилтЗураг 16a. Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван. Торлогийн тархмал фотокоагуляции (баруун нүд). Зураг 16б. Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван. Торлогийн тархмал фотокоагуляции (зүүн нүд) Зураг 17a. Фокал лазер эмчилгээний дараах шар толбоны тогтвортой хаванЗураг 17б. Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Фокал лазер эмчилгээний дараах шар толбоны тогтвортой хаван Зураг 18a. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Торлогийн өмнөх цус харвалтЗураг 18б. Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Торлогийн өмнөх цус харвалт.Зураг 19. Торлогийн тархмал фотокоагуляции эмчилгээ. Эхний ээлж: торлогийн доод хэсэг (лазерын сорвинууд). Хоёрдугаар ээлж: торлогийн дээд хэсэг (шинэ түлэлтүүд). Гуравдугаар ээлж: эмчилгээг гүйцээх Зураг 20. Оптикийн когерент томографи (OCT) шинжилгээ. Торлогийн зузаарал ба торлогийн доторх цэврүүт өөрчлөлт бүхий чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ

.............................................................................................. 27

.......................................................................................................................................................................... 28

.................................................................... 28

..................................... 29

.................................................................................................................... 29

...................................................................................................... 30

.......................................................................................................... 30.................................................................. 31

................................................................................................................................... 31

....................................................................................................................................... 32

....................................................................................................................................... 32

......................................................................................................................... 33

.................................. 33



l. ОршилЧихрийн шижингийн (цаашид ЧШ гэх) өвчлөл дэлхий даяар хурдацтай тархаж байна. Чихрийн шижингийн ретинопати (цаашид ЧШР гэх) нь ЧШ-гийн үеийн бичил судасны өвөрмөц хүндрэл бөгөөд ЧШ-тэй 3 хүн тутмын нэг нь өртдөг. ЧШР хөдөлмөрийн насны хүн амын дунд хараа алдалтын тэргүүлэх шалтгаан болсоор байна. ЧШР-ийн хүнд хэлбэртэй өвчтөнүүд, амьдралын чанар нь доройтож, бие бялдар, оюун санаа, нийгмийн амьдралын хувьд сайн сайхан байдал нь буурч, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний нөөцөөс илүү ашигладаг болохоо мэдээлсэн.

Тархварзүй болон эмнэлзүйн туршилт судалгаануудаар цусан дахь глюкоз, цусны даралт, цусан дахь липидийг маш сайн хянаж чадвал ЧШР үүсэх эрсдэл, даамжрах үйл явцыг бууруулж болохыг харуулсан байна. Цаг тухайд нь хийсэн лазер фотокоагуляци эмчилгээ, нүдэнд оруулах зохистой хэрэглээ бүхий, судасны эндотелийн өсөлтийн факторыг (цаашид СЭӨФ гэх) дарангуйлагч бэлдмэлүүд нь хараанд аюултай ретинопати, ялангуяа чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн (цаашид ШТХ гэх) үеийн хараа алдалтаас урьдчилан сэргийлж чадна. ЧШР-ийн эрт үе шатанд харааны алдагдал байхгүй байж болох ч, ЧШ-тэй хүмүүсийн дунд тогтмол илрүүлэг хийх нь тэдний оролцоог идэвхижүүлэхэд чухал үүрэгтэй.

1.1 Чихрийн шижингийн ретинопатийн тархалт

Олон улс орнуудад, ЧШР нь хөдөлмөрийн насны хүн амын дунд сэргийлж болох сохролын хамгийн их тохиолддог шалтгаан болж байна. Дэлхий нийтийн мета-анализын судалгаагаар, АНУ, Австрали, Европ болон Азид ЧШ-тэй 3 хүн тутмын нэгд (34.6%) нь ЧШР-ийн аль нэг хэлбэр байгааг мэдээлсэн. Түүнчлэн, 10 хүн тутмын нэг (10.2%) нь хараанд аюултай ЧШР-тай, өөрөөр хэлбэл эдийн ургалттай ЧШР ба/эсвэл чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-тай байжээ. 2010 онд, дэлхийн ЧШ-тэй хүн амын дунд, насанд хүрсэн 92 сая гаруй хүн ЧШР-ийн аль нэг хэлбэртэй, 17 сая хүн эдийн ургалттай ЧШР-тай, 20 сая хүн чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-тай, 28 сая нь хараанд аюултай ЧШР-тай байсан.

ЧШР нь гликемийн хяналт, цусны даралт болон цусан дахь липидийн түвшний хяналт муу байгаатай холбоотойгоор цаг хугацааны явцад үүсч хөгждөг. ЧШ-тэй болоод удсан, хяналт муу байдаг хүн бүрт ЧШР үүсэх өндөр эрсдэл бий. ЧШ-гийн хяналт сайн байх нь ЧШР шинээр нэмэгдэх тохиолдлын тоог бууруулах ба зүрх судасны өвчний эрсдэл багассанаар амьдрах хугацаа уртасдаг. Гэхдээ, хяналт хичнээн сайн байлаа ч, ЧШР үүсч хөгжих цаг хугацааны эрсдлийг бууруулж чадахгүй, иймд ЧШ-тэй хүн бүр эрсдэлд байдаг.

• Хүн амын дундах ЧШР-ийн ерөнхий тархалтад ЧШ эрт оношлогдсон хүмүүсийн тоо нөлөөлдөг: Нөөцийн өндөр чадамжтай, эрүүл мэндийн тогтолцоо сайн хөгжсөн орнуудад, ЧШ-гийн эрт илрүүлгээр илүү олон хүн оношлогддог. Шинээр оношлогдсон ЧШ-тэй хүмүүсийн дунд ЧШР-ийн тархалт бага байдаг учраас нийт тархалт мөн адил бага гардаг.

• Нөөцийн бага/дунд чадамжтай, эрүүл мэндийн тогтолцооны хөгжил доогуур улс орнуудад, ЧШ-гийн илрүүлэх үзлэгээр цөөн хүн оношлогддог нь ЧШ өвчин эрт үедээ шинж тэмдэггүй явагддагтай холбоотой. ЧШ-тэй хүмүүс шинж тэмдэг илэрсэн эсвэл хүндрэл гарсан үедээ оношлогдох нь элбэг. Энэ тохиолдолд, шинээр оношлогдсон ЧШ-тэй хүмүүсийн дунд ЧШР-ийн тархалт их байх ба энэ нь нийт тархалт илүү өндөр гарахад нөлөөлдөг.

1. 2 Чихрийн шижингийн ретинопатийн ангилал

ЧШР-ийн торлогийн сонгомол өөрчлөлтөнд, бичил цүлхэн, цус харвалтууд, венийн калибрын өөрчлөлт (венийн өргөсөлт ба нарийсалт хосолсон), торлогийн доторхи бичил судасны гаж хөгжил, хатуу экссудат (липидийн хуримтлал), хөвөн төст толбо (торлогийн ишемийн улмаас ганглион эсийн аксонууд дотор хуримтлагдсан аксоплазмын үлдэц), торлогийн шинэ судасжилт (хавсралтын зурагнууд) зэрэг орно.

1.2.1 Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати (NPDR)Эдийн ургалтгүй ЧШР-тай нүдэнд шинэ судасжилт хараахан үүсээгүй, гэхдээ бусад сонгомол шинжүүдийн аль нэг нь байж болно. ЧШР-ийг хүндийн зэргээр нь ретинопати байхгүй, хөнгөн, дунд, хүнд гэж ангилна. ЧШР-ийн хүндийн зэргийг зөв тодорхойлох нь ретинопатийн даамжрал болон хараа алдах эрсдлийг урьдчилан зөгнөх, эмчилгээг цаг хугацаанд нь эхлүүлэх, хяналтын үзлэг хоорондын зайг тогтоох боломж олгоно. Хавсралтын 1 дүгээр хүснэгтэнд эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн эмнэлзүйн шинжүүдийг харуулав.



1.2.2 Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати (PDR) Эдийн ургалттай ЧШР бол чихрийн шижингийн ретинопатийн хэт даамжирсан үе шат бөгөөд хялгасан судаснууд хаагдаж, торлогийн цусан хангамж хомсдсоноос, торлогийн ангиогеник хариу урвалууд идэвхиждэг. Торлогийн шинэ судасжилт нь ихэвчлэн харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт (NVD) эсвэл торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт (NVE) хэлбэрээр илэрнэ. Торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт нь гол төлөв торлогийн үл нэвчилтийн бүс болон нэвчилтийн бүсийн заагаар үүсдэг. Хавсралтын 2 дугаар хүснэгтэнд эдийн ургалттай ЧШР-ийн эмнэлзүйн шинжүүдийг харуулав.

Хялбаршуулсан Олон Улсын Ангиллыг ашиглан ЧШР-ийг үе шатаар нь ангилсныг хүснэгт 1-д харуулав.

1.2.3 Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван (DME)Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ нь ЧШР-ийн хүндийн зэргийн аль ч үе шатанд илэрч болох, ретинопатийн үе шатаас тусад нь авч үздэг, гол хүндрэлийн нэг юм. Орчин үед, ЧШ-тэй өвчтөний нүдийг ерөнхийд нь шар толбоны хаван байхгүй, төвийг хамарсан ШТХ-тай , төвийг хамраагүй ШТХ-тай гэж ангилж байна. Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-гийн хүндийн зэргийн тодорхойлолтонд суурилсан, эдгээр 3 зэргийг үндэслэн эмчилгээ хийх хэрэгцээ шаардлага ба хяналтын зөвлөмжийг гаргана.

ЧШР-ийн үе шатыг ЧШР-ийг үнэлэх Олон Улсын Ангиллыг ашиглан Хүснэгт 2-т харуулснаар ангилж болно. Энэхүү ангилалд суурилан, нөөцийн өндөр чадамжтай (Хүснэгт 2a) болон нөөцийн бага/дунд чадамжтай (Хүснэгт 2б) нөхцөлд, өвчтөнийг мэргэжилтнүүдэд илгээх шийдвэрийг гаргаж болно. Харааны талаас шинж тэмдэг илрээгүй өвчтөнүүдэд ч гэсэн ЧШР-ийн даамжирсан үе шат болон чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ бий болсон байж болно гэдгийг санаж байх нь чухал. ЧШР-ийн хүндийн зэргийг тогтоох өөрт-чиглэсэн онлайн сургалтыг: drgrading.iehu.unimelb.edu.au. линкээр авах боломжтой.

Хүснэгт 1: Чихрийн шижингийн ретинопати ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн Олон улсын ангилал

Чихрийн шижингийн ретинопати

Хүүхэн харааг өргөсгөж үзсэн, офтальмоскопийншинжилгээнд илрэх эмнэлзүйн шинжүүд

Илэрхий ЧШР байхгүй Эмгэг өөрчлөлтгүй Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг

Зөвхөн бичил цүлхэнгүүд

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн дунд зэрэг

Бичил цүлхэнгүүд ба бусад шинжүүд (цэгэн ба толбон цус харвалтууд, хатуу экссудатууд, хөвөн төст толбонууд) гэхдээ эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэргээс бага

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн дунд зэрэг дээр илэрсэн шинжүүд, нэмээд дараах шинжүүдийн аль нэг нь:• Торлогийн цус харвалтууд (квадрант тус бүрд ≥20);• Илэрхий венийн калибрын өөрчлөлт (2 квадрантад);• Торлогийн доторх бичил судасны гаж хөгжил (1 квадрантад);• Эдийн ургалттай ЧШР-ийн шинж байхгүй

Эдийн ургалттай ЧШР

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг дээр илэрсэн шинжүүд, нэмээд дараах шинжүүдийн нэг нь эсвэл түүнээс олон:• Шинэ судасжилт• Шилэнцэр/торлогийн өмнөх цус харвалт

Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван

Хүүхэн харааг өргөсгөж үзсэн, офтальмоскопийн шинжилгээнд илрэх шинжүүд

Шар толбоны хаван байхгүй Шар толбон дээр торлогийн зузаарал эсвэл хатуу экссудат байхгүй

Төвийг хамраагүй ШТХ Шар толбоны 1 мм голчтой төвийн дэд бүсийг хамраагүй торлогийн зузаарал

Төвийг хамарсан ШТХ Шар толбоны 1 мм голтой төвийн бүсийг хамарсан торлогийн зузаарал

# Хатуу экссудат нь өмнө байсан эсвэл одоо байгаа шар толбоны хаванг (ШТХ) илтгэх шинж юм. Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ нь торлогийн зузаарлаар тодорхойлогдох ба гурван хэмжээсээр үнэлэх шаардлагатай байдаг учраас завсарт гэрлийн биомикроскопи ашиглан хүүхэн харааг өргөсгөж үзэх эсвэл стерео нүдний угийн зураг авах нь хамгийн сайн арга юм.



Хүснэгт 2а. Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопати ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн хялбаршуулсан ангилалд суурилсан хяналтын үзлэг, мэргэжилтэнд илгээх заавар


Ангилал Хяналтын үзлэг эсвэл дараагийн илрүүлэх үзлэгийн хуваарь Нүдний эмчид илгээх

Илэрхий ЧШР байхгүй, эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван байхгүй

1-2 жил тутамд давтан үзлэг Илгээх шаардлагагүй

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг 6-12 сар Илгээх шаардлагагүйЭдийн ургалтгүй ЧШР-ийн дунд зэрэг 3-6 сар Илгээх шаардлагатайЭдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг < 3 сар Илгээх шаардлагатай

Эдийн ургалттай ЧШР < 1 сар Илгээх шаардлагатай



Төвийг хамраагүй ШТХ 3 сар Илгээх шаардлагатайТөвийг хамарсан ШТХ 1 сар Илгээх шаардлагатай

* ЧШ-гийн хяналт сайн байгаа тохиолдолд ашиглана.

Хүснэгт 2б. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопати ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн хялбаршуулсан ангилалд суурилсан хяналтын үзлэг, мэргэжилтэнд илгээх заавар



Илэрхий ЧШР байхгүй, эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг ба чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван байхгүй 1-2 жил тутамд давтан үзлэг Илгээх шаардлагагүй

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг 1-2 жил Илгээх шаардлагагүйЭдийн ургалтгүй ЧШР-ийн дунд зэрэг 6-12 сар Илгээх шаардлагатайЭдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг < 3 сар Илгээх шаардлагатай

Эдийн ургалттай ЧШР < 1 сар Илгээх шаардлагатай



Төвийг хамраагүй ШТХ 3 сар тутамд

Илгээх шаардлагагүй(Хэрэв лазер хийх боломж байгаа бол илгээнэ )

Төвийг хамарсан ШТХ 1 сар тутамд Илгээх шаардлагатай

* ЧШ-гийн хяналт сайн байгаа тохиолдолд ашиглана.



2. Эрт илрүүлэлт

2.1 Эрт илрүүлэлт

ЧШР-ийг илрүүлэх үзлэг нь дэлхий нийтээр ЧШ-гийн менежментийн гол чухал асуудал юм. Нүдний эмч нарын тоо хангалттай байсан ч, нүдний эмч нар болон торлогийн мэргэжилтнүүдийг ашиглан ЧШ-тэй хүн бүрт илрүүлэх үзлэг хийх нь нөөцийн үр ашиггүй хэрэглээ болдог.

Эрт илрүүлэх үзлэгээр, хугарлын гажигийг зассан харааны чадал ба торлогийн зураг авах орчин үеийн аргыг оролцуулан, нүдний иж бүрэн үзлэг хийсэн байх ёстой. Гэхдээ нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд, өвчтөнийг зохих хугацаанд нь мэргэжилтэнд илгээх хангалттай нотолгоо гаргахын тулд хамгийн багадаа харааны чадал болон нүдний угийн үзлэг хийж, ЧШР-ийн ангиллын дагуу хүндийн зэргийг үнэлсэн байх ёстой. Харааны чадлыг хүүхэн харааг өргөсгөхөөс өмнө шалгана. Хавсралтын бүдүүвч зураг 1-д ЧШР-ийг илрүүлэх үйл явцын жишээг харуулав.

Илрүүлэх үзлэгийн явцад харааны чадлыг шалгахдаа, нөөцийн чадамжаас хамаарч, сургагдсан хүнээр доорх аргуудын аль нэгээр хийж гүйцэтгэнэ.

• Хугарлын гажигийг зассан харааны чадлыг тодорхойлохдоо, 3-4 метрийн зайнд байрлуулсан, дүрсний өндөр ялгарал бүхий харааны чадлын хүснэгт ашиглана.

• Одоогийн харааны чадлыг тодорхойлохдоо, хол ба ойрын хараа шалгах хүснэгтийг ашиглах ба хэрэв харааны чадал буурсан байвал pin-hole ашиглана.

• Одоогийн харааны чадлыг тодорхойлохдоо, 6/12 (20/40)-тэй дүйх гар хүснэгт (хамгийн багадаа стандарт 5 үсэг эсвэл тэмдэгт бүхий) ашиглах ба хэрэв харааны чадал буурсан байвал pin-hole ашиглана.

Торлогийн үзлэгийг дараах аргуудаар хийж болно:• Шууд болон урвуу офтальмоскопи, эсвэл завсарт гэрлийн биомикроскопид тохирох линзээр

шинжлэх.• Торлогийн (нүдний угийн) зураг (дараах аргачлалын аль нэгээр: өргөн талбайгаар эсвэл 30o; моно

эсвэл стерео; хүүхэн харааг өргөсгөж эсвэл өргөсгөхгүйгээр). Ингэхдээ оптикийн когерент томографи (цаашид ОКТ гэх) шинжилгээний зүслэгт зурагтай хамт эсвэл дангаар нь хийж болно. Мөн зайн оношилгооны аргыг ашиглаж болно. (Хавсралт, хүснэгт 3)

• Торлогийг шинжлэхийн тулд, заавал анагаахын чиглэлээр мэргэшсэн байх шаардлагагүй байж болно. Гэхдээ шинжлэгч офтальмоскопийн шинжилгээ хийж гүйцэтгэх болон торлогийн зураг авахад сайтар бэлтгэгдсэн байх ёстой бөгөөд ЧШР-ийн хүндийн зэргийг үнэлэх чадвартай байх ёстой.

Харааны чадал болон торлогийн үзлэгээр олж авсан хангалттай мэдээллийг ашиглан, зохих менежмент төлөвлөгөөг хүснэгт 2а ба 2б-д заасны дагуу шийдэх боломжтой. Төлөвлөгөөг өвчтөний хувийн хэрэгцээ шаардлагад тохируулан өөрчилж болно.

Торлогийн байдалд хангалттай үнэлгээ өгч чадаагүй гэж үзвэл, ЧШР байхгүй эсвэл ЧШР хөнгөн зэрэг (зөвхөн бичил цүлхэн)-тэй байсан ч нүдний эмчид илгээнэ. Мөн шалтгаан тодорхойгүй харааны чадал буурсан тохиолдолд нүдний эмчид илгээнэ.

Эрт илрүүлэх үзлэгийн салшгүй нэг хэсэг нь ЧШ-тэй өвчтөнүүдээс, тэдгээрийн ЧШ-гийн хяналт болон цусан дахь глюкозын түвшин, артерийн даралт, сийвэнгийн липидийн хэмжээг асууж тодруулах явдал юм. Нэмээд эмэгтэйчүүдээс жирэмсэн эсэх эсвэл жирэмслэхээр төлөвлөсөн эсэхийг асуух ёстой. Хяналт муу, жирэмсэн байх нь тусламж үйлчилгээг илүү ихээр шаарддаг.

2.2 Мэргэжилтэнд илгээх

Өвчтөн илгээх хамгийн бага шалгуур:i. Харааны чадал 6/12 (20/40) –аас бага байх эсвэл нүдний талаас зовиур илэрсэнii. Хэрэв ЧШР-ийг Олон Улсын хялбаршуулсан ангиллын (Хүснэгт 1) дагуу ангилах боломжтой бол,

зөвлөмжид заасан ёсоор (Хүснэгт 2a болон Хүснэгт 2б) шилжүүлнэ.iii. Илрүүлэх үзлэгээр, харааны чадал ба торлогийн үзлэг хийх боломжгүй бол нүдний эмчид илгээнэ.



3. Нүдний нарийвчилсан үзлэг

3.1 Чихрийн шижингийн ретинопатийн эхний үзлэг

Өвчтөний нарийвчилсан үзлэгээр, харааны чадал шалгах, ЧШР-ийн хүндийн зэргийг үнэлэх, чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ үүссэн эсэхийг тогтоох нүдний иж бүрэн үзлэгийг нүд тус бүрээр хийнэ. Өвчтөнөөс асуумж авахдаа ЧШ өвчинрүү чиглэсэн, өөрчилж болох хүчин зүйлүүдэд анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй.

3.1.1 Асуумж• Чихрийн шижингийн үргэлжилсэн хугацаа• Цусан дахь глюкозын хяналт (HbA1с)• Эмийн хэрэглээ (ялангуяа, инсулин, сахар бууруулах, цусны даралт буулгах, липидийн хэмжээг

бууруулах эм)• Бусад эрхтэн системийн өөрчлөлтүүд (бөөрний эмгэг, цусны даралт ихсэх өвчин, липидийн түвшин,

жирэмсэн)• Нүдний өвчний асуумж

3.1.2 Үзлэг• Харааны чадал• Нүдний дотоод даралт хэмжих• Заалттай бол гониоскопийн шинжилгээ хийх (солонгон бүрхүүл дээр шинэ судасжилт харагдах эсвэл

НДД ихэссэн бол)• Завсарт гэрлийн биомикроскопи• Нүдний угийн үзлэг

3.1.3 Нүдний угийг шинжлэх, үнэлэх аргууд Одоогоор, торлогийн фото зураг авах болон хүүхэн харааг өргөсгөж, завсарт гэрлийн биомикроскопид шинжлэх гэсэн 2 аргыг ЧШР-ийг илрүүлэх харьцангуй мэдрэг арга гэж үздэг. Бусад аргуудыг хавсралтын хүснэгт 3-т харуулав.

Нүдний угийн зураг нь хөдлөшгүй баримт болдгоороо давуу талтай бөгөөд үүгээрээ ретинопатийг үнэлэх зохимжтой аргад тооцогддог. Гэхдээ, сайн мэргэшсэн шинжлэгч нүдний угийн зураггүйгээр ЧШР-ийг илрүүлж чадах ба ямар ч нөхцөл байдалд тохирсон бусад шинжилгээний сонголтууд байдаг.

Бүх багажийн шинжилгээний аргууд дадлага болон ур чадвар шаарддаг, тухайлбал, урвуу офтальмоскопи болон завсарт гэрлийн биомикроскопи нь нүдний угийн зургийг бодвол илүү ур чадвар шаарддаг. Хагас автомат, мидриатик бус камер нь хэрэглэхэд хялбар байдаг. Нүдний оптикийн орчны дунд хэсгийн бүдэгшил зургийн харагдах байдалд муугаар нөлөөлөх ба бүх зургийг мэргэшсэн хүнээр дахин хянуулах ёстой.

3.2 Чихрийн шижингийн ретинопатийн хяналтын үзлэг

Асуумж болон үзлэг анхны үзлэгтэй ерөнхийдөө ижил байна. Харааны шинж тэмдгүүд, харааны чадал, нүдний дотоод даралт, нүдний угийн байдлыг заавал үнэлнэ.

3.2.1 Асуумж• Харааны талаас илрэх зовиур • Чихрийн шижингийн хяналтын байдал (HbA1с)• Бусад эрхтэн системийн өөрчлөлтүүд (бөөрний эмгэг, цусны даралт ихсэх өвчин, липидийн түвшин,

жирэмсэн) 3.2.2 Үзлэг

• Харааны чадал• Нүдний дотоод даралт хэмжих • Заалттай бол гониоскопийн шинжилгээ хийх• Завсарт гэрлийн биомикроскопи• Нүдний угийн үзлэг



3.2.3 Нэмэлт шинжилгээ (Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд)• OКТ-ийн шинжилгээ нь чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-г илрүүлэх хамгийн мэдрэг шинжилгээнд

тооцогддог бөгөөд ШТХ-гийн хүндийн зэргийг тодорхойлоход, тоон үнэлгээ хийх боломж олгодог. Торлогийн бүдүүвч зургаар, торлогийн зузаарсан хэсгийн байршилыг хардаг бол дан зүслэгт зургаар шар толбоны тархмал хаван, цэврүүт өөрчлөлт, торлог доорх шингэн/хууралт, торлог-шилэнцэрийн татлага зэргийг нарийвчлан харж болно.

• Нүдний угийн зураг нь өвчний явцыг баримтжуулах чухал шинжилгээ бөгөөд ЧШР-ийн хүндийн зэргийг нарийвчлан тодорхойлох ач холбогдолтой.

• Нүдний угийн үзлэгээр, ЧШР болон эдийн ургалттай ЧШР, чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-тай гэж оношлогдсон тохиолдолд туяаралт ангиографийн шинжилгээг оношилгооны зорилгоор хийх шаардлагагүй.

• Туяаралт ангиографийн шинжилгээг эмчилгээг чиглүүлэх зорилгоор хийх бөгөөд торлогийн нэвчилтгүй бүсийг үнэлэх, шинэ судасжилт байгаа эсэх, бичил цүлхэнгийн шүүрэл, түүнчлэн чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ байгаа тохиолдолд шар толбоны судасгүй бүсийн хэмжээг тогтооход ашиглана.

3.2.4 Өвчтөний сургалт• Эрт илрүүлэх үзлэгийн ач холбогдол болон эмчилгээний үр дүнгийн талаар өвчтөнд зөвлөгөө өгөх.• ЧШ өвчтэй хүмүүст ЧШР илрээгүй ч гэсэн жилд 1 удаа заавал нүдний бүрэн үзлэгт хамрагдах ёстой

болохыг зөвлөх.• Хараа хэвийн, нүдний талаас зовиургүй байлаа ч, илрүүлэх үзлэгт тогтмол хамрагдах нь эмчилгээг

цаг алдалгүй эхлүүлэх чухал ач холбогдолтой болохыг өвчтөнд ойлгуулах.• Цусан дахь глюкозын түвшин, цусны даралт, липидийн түвшинг аль болох хэвийн хэмжээнд ойр

барих нь ямар чухал болохыг өвчтөнд тайлбарлах. • Ерөнхий мэргэжлийн эмч нартай (өрхийн эмч, дотрын эмч, дотоод шүүрлийн булчирхайн эмч)

өвчтөний нүдний байдлын талаар харилцан мэдээлэл солилцох.• Мэс засал үр дүнгүй болсон эсвэл эмчилгээ хийлгэх боломжгүй өвчтөнүүдэд, зохих ёсны мэргэжлийн

дэмжлэг үзүүлэх (зөвлөх төв, нөхөн сэргээх төв, нийгмийн халамж үйлчилгээ г.м.)• Харааны үйл ажиллагаа буурсан өвчтөнүүдэд, харааг нөхөн сэргээх болон нийгмийн халамж

үйлчилгээ авах талаар зааварчилгаа өгөх.• Торлогийн тархмал фотокоагуляци болон мэс засал эмчилгээ хийгдсэн өвчтөнүүдэд, хяналтын

үзлэгийг тогтсон хугацаанд хийх талаар зааварчлах.

Хүснэгт 3a. Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопатийн хүндийн зэрэгт суурилсан, хяналтын үзлэг, менежмент

ЧШР-ийн хүндийн зэрэг Нүдний эмчийн хийх хяналтын үзлэг, менежмент

Илэрхий ЧШР байхгүй 1-2 жил тутамд давтан үзлэг; заавал нүдний эмч хийх шаардлагагүй

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг 6-12 сар; заавал нүдний эмч хийх шаардлагагүй

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн дунд зэрэг 3-6 сар

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг <3 сар; торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээг эрт хийх тухай хэлэлцэх

Эдийн ургалттай ЧШР <1 сар; торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээ хийх тухай хэлэлцэх

Тогтворжсон (эмчилсэн) эдийн ургалттай ЧШР 6-12 сар

Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн хүндийн зэрэг Нүдний эмчийн хийх хяналтын үзлэг, менежмент

Төвийг хамраагүй ШТХ 3-6 сар; фокал лазер эмчилгээ хийх тухай хэлэлцэх

Төвийг хамарсан ШТХ 1-3 сар; фокал лазер эмчилгээ эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийх тухай хэлэлцэх

Тогтворжсон ШТХ 3-6 сар



Хүснэгт 3б. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд, чихрийн шижингийн ретинопатийн хүндийн зэрэгт суурилсан, хяналтын үзлэг, менежмент

ЧШР-ийн хүндийн зэрэг Нүдний эмчийн хийх хяналтын үзлэг, менежмент

Илэрхий ЧШР байхгүй 1-2 жил тутамд давтан үзлэг; заавал нүдний эмч хийх шаардлагагүй

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг 1-2 жил; заавал нүдний эмч хийх шаардлагагүй

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн дунд зэрэг 6-12 сар

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг <3 сар

Эдийн ургалттай ЧШР <1 сар; торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээ хийх тухай хэлэлцэх

Тогтворжсон (эмчилсэн) эдийн ургалттай ЧШР 6-12 сар

Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн хүндийн зэрэг Нүдний эмчийн хийх хяналтын үзлэг, менежмент

Төвийг хамраагүй ШТХ 3-6 сар

Төвийг хамарсан ШТХ 1-3 сар; фокал лазер эмчилгээ эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийх тухай хэлэлцэх

Тогтворжсон ШТХ 3-6 сар

4. Чихрийн шижингийн ретинопатийн эмчилгээ

4.1 Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ

i. Эмийн эмчилгээг сайжруулах: Хэрэв HbA1c>58 ммоль/моль (>7.5%) байвал, мөн цусны даралт ихсэлт болон липидеми хавсарсан бол цусан дахь глюкозын хяналтыг сайжруулна.

ii. ЧШР байхгүй, эдийн ургалтгүй ЧШР-гийн хөнгөн эсвэл дунд зэрэг: Хяналтын үзлэгийг зөвлөсөн хуваарийн дагуу, хүүхэн харааг өргөсгөж хийх ба шаардлагатай тохиолдолд нүдний угийн зураг авна. Шаардлагатай бол чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-г эмчилнэ (доороос харах).

iii. Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэг: Эдийн ургалттай ЧШР үүссэн эсэхийг ойр ойрхон шалгана. Эдийн ургалттай ЧШР-д шилжих өндөр эрсдэлтэй, эсвэл хяналтанд муу хамрагддаг өвчтөнүүдэд торлогийн тархмал фотокоагуляци (цаашид ТТФ гэх) эмчилгээг эрт хийх тухай хэлэлцэнэ. ЧШ хэв шинж 2-той, эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэгтэй өвчтөнүүдэд ТТФ эмчилгээг эрт хийх нь үр дүнтэй. Хяналтын хуваарьт үзлэгийн ирц, болрын мэс заслын хүлээлт, жирэмсэн, нөгөө нүдний байдал зэрэг нь ТТФ эмчилгээ хийх хугацааг тодорхойлох хүчин зүйл болдог.

iv. Эдийн ургалттай ЧШР: ТТФ эмчилгээ хийнэ. Олон тооны эмнэлзүйн туршилт судалгааны хуримтлагдсан нотолгоогоор, эдийн ургалттай ЧШР-ийн үед, хамгийн багадаа 2 жилийн турш, СЭӨФ-ыг дарангуйлах бэлдмэл (Ранибизумаб) хэрэглэхэд, эмчилгээний үр дүн болон аюулгүй байдлын үзүүлэлт сайн байсан. СЭӨФ-ыг дарангуйлах бусад эмчилгээнүүд (Афлиберцепт ба Бевасизумаб г.м.) мөн өндөр үр дүнтэй болох нь батлагдсан.

4.2 Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ

Ерөнхийдөө дээрхтэй адил. Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэргийн үед ТТФ эмчилгээг илүүд үзнэ.

4.3 Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээ (PRP)

4.3.1 Эмчилгээний өмнө өвчтөнд өгөх зөвлөгөө• Өвчтөнд олон удаагийн хяналтын үзлэг болон нэмэлт лазер эмчилгээ шаардагдаж болно.• ТТФ эмчилгээ нь хараа алдах болон сохрох эрсдэлийг бууруулна.



• Лазер эмчилгээ үр дүнтэй хэдий ч, зарим өвчтөнд шилэнцэрийн цус харвалт үүсдэг. Цус харвалтын шалтгаан нь фотокоагуляци эмчилгээ биш, харин ЧШ өвчин учраас, өвчтөнд нэмэлт фотокоагуляци эмчилгээ шаардагдаж болно.

• Фотокоагуляци эмчилгээний дараа захын болон шөнийн хараа ихэвчлэн буурдаг. Төвийн хараа буурч болно.

• Уламжлалт, урт импульст (100 мс) ТТФ эмчилгээ нь харааны алдагдал үүсгэж болно. Зөвлөмж болгож байгаа, богино импульст (20-30 мс) ТТФ эмчилгээ нь ийм хүндрэл учруулах эрсдэл бага байдаг.

4.3.2 Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээнд хэрэглэгдэх линзнүүд• Гольдманы 3 тольт контакт линзний төвийн толийг торлогийн арын туйлыг эмчлэхэд, хажуугийн

тольнуудыг торлогийн дунд хязгаар ба зах хэсгийг эмчлэхэд ашиглана. Сул тал: Харах талбай багатай учраас лазер эмчилгээг гүйцэд хийхийн тулд линзийг байнга хөдөлгөх шаардлагатай болдог. Толбоны хэмжээ 500 µм байна.

• Шинэ үеийн, өргөн өнцгөөр хардаг контакт линзийг түлхүү хэрэглэх болсон. Дүрс тонгоруу харагддаг хэдий ч, харагдах талбайн хэмжээ том тул олон түлэлт хийх боломжтой, мөн харааны мэдрэлийн хөхлөг (цаашид ХМХ гэх) болон шар толбыг баримжаалахад хялбар байдаг. Энэхүү өргөн өнцөгөөр хардаг линзнүүдийн оптик хэсэг нь торлог дээр очих лазерийн толбоны хэмжээнд нөлөөлдөг (хүснэгт 4). Өргөн өнцөгт урвуу офтальмоскопийн линзүүд нь дүрсийг тонгоруу, гэхдээ өргөн талбайгаар, торлог дээрх толбоны хэмжээг өсгөж харагдуулдаг (хүснэгт 4). Нэг харалтаар, торлогийн өргөн талбайг хамарсан тархмал фотокоагуляци хийх, ХМХ ба шар толбыг төвөггүй харах боломж олгодог.

Хүснэгт 4: Лазер эмчилгээний толбоны хэмжээг линзний төрөлд тохируулах нь

Линз Харагдах талбай

Тэнхлэгийн дагуух өсгөлт Толбоны өсгөлт 500 µм-тэй дүйх толбоны хэмжээ

Mainster Wide-Field 125° 0.46 1.50x 300µмVolk TransEquator 120-125° 0.49 1.43x 300µмVolk Quad/Aspheric 130-135° 0.27 1.92x 200-300µмMainster PRP 165 160° 0.27 1.96x 200-300 µм

4.3.3 Лазер эмчилгээний аргачлал

i. Хүүхэн харааг хангалттай өргөсгөсөн байх ёстой ба хэсгийн мэдээгүйжүүлэг хийнэ. Шаардлагатай бол өвдөлт бууруулах, нүдний хөдөлгөөнийг хязгаарлахын тулд ретробульбар болон субтеноны мэдээгүйжүүлэг хийнэ.

ii. Аргон лазер дээр, эхлээд ердийн тохиргоогоор буюу толбоны хэмжээ 500 µм, үйлчлэх хугацаа 0.1 с байхаар, 250-270 мВт хүчээр хийнэ. Фотокоагуляци хийх хүчийг аажим ихэсгэж, торлог дээр цайвар толбо гарах хүртэл нэмнэ. Түлэлт хоорондын зай 1 толбоны хэмжээтэй байхаар хийнэ. (Хүснэгт 5)

iii. Нийт 1600-3000 түлэлтийг нэг эсвэл түүнээс олон ээлжээр хийх үед, шар толбоны бүс болон торлогийн татагдаж өргөгдсөн хэсгээс зайлсхийнэ. Түлэлтийг шар толбоны төвөөс 2-3 диск диаметр (цаашид ДД гэх) зайтай, ХМХ-өөс 1 ДД зайтай, ихэвчлэн судсан нумын гадуур, экватор цаашлаад торлогийн зах хэсэг хүртэл хийнэ.

iv. Фотокоагуляци эмчилгээг торлогийн гол судас, торлогийн өмнөх цус харвалт, судаслаг-торлогийн гүн нөсөөжсөн сорви, шар толбоноос 1 ДД (200-300 µм) доторх зайд хийж болохгүй. Ингэснээр цус харвалт эсвэл том хэмжээтэй скотом үүсэх эрсдэлээс зайлсхийнэ.

v. Анхаарах зүйлс:• Эдийн ургалттай ЧШР-ийн байдал дордсон гэж үзвэл, нэмэлт фотокоагуляци эмчилгээ хийх

шаардлагатай.• Нэмэлт фотокоагуляцийг шар толбоны төвөөс 500-1500 µм зайг хамруулахгүйгээр, арын туйл ба зах

хэсэгрүү, хуучин сорвинуудын завсар хооронд хийнэ.• Лазерын сорви сийрэг байрласан, идэвхитэй шинэ судасжилт бүхий квадрант эсвэл торлогийн

доторх бичил судасны гаж хөгжилтэй бүсүүд, өмнө нь эмчлэгдээгүй байсан хүнд хэлбэрийн цусан хангамжийн хомсролтой хэсгүүдэд (арын туйлын шанаа тал) илүү анхаарал хандуулна.

• Олон цэгт лазерын төхөөрөмжийн хэрэглээ улам нэмэгдэж байна.



Хүснэгт 5. Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээний аргачлал

Толбоны хэмжээ (торлог дээр): 500 µм

Үйлчлэх хугацаа 0.05-0.1 с-ийг зөвлөдөгНөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд 0.02-0.03 с-ээр хийж болно (тохирох лазерын төхөөрөмжтэй тохиолдолд)

Эрчим Хөнгөн цайвар (2+ -ээс 3+ хүртэл)

Тархац

Эдийн ургалттай ЧШР-ийн хөнгөн болон дунд зэрэг: Түлэлт хоорондын зай 1 толбоны хэмжээтэй байхаарЭдийн ургалттай ЧШР хүнд зэрэг:Түлэлт хоорондын зай 0.5-0.75 толбоны хэмжээтэй байхаар

Ээлжийн тоо 1-3

ХМХ-ийн хамар талаас 500 µм-ээс ойргүйШар толбоны төвийн шанаа талаас 3000 µм-ээс ойргүй

Дээд/доод хязгаар Шанаа талын судсан нумаас дотогш 1-ээс илүү эгнээ хийхгүй

Хамрах хүрээ Судсан нумуудаас дор хаяж экватор хүртэл (шар толбоны төвөөс ~3000 µм)

Түлэлтийн нийт тоо

1200-1600. Эмчилгээний явцад шилэнцэрийн цус харвалт үүсэх, мөн ТТФ-ыг гүйцээж хийх боломжгүй болсон нөхцөлд 1200-аас цөөн түлэлт хийх тохиолдол бий. Түүнчлэн, 1600-аас олон түлэлт хийх эмнэл зүйн нөхцөл байдал үүсч болно. Тухайлбал, нүдний дунд хэсгийн бүдэгшлийн үед лазерын хүч сулардаг.

20 мс ТТФ ба 100 мс ТТФ эмчилгээний удирдамж:

Эдийн ургалттай ЧШР-ийн хөнгөн зэрэг:20 мс ТТФ ЭЭЧШРС-ны лазер 100 мс 2400-3500 түлэлт 1200-1800 түлэлт

Эдийн ургалттай ЧШР-ийн дунд зэрэг:20 мс ТТФ ЭЭЧШРС-ны лазер 100 мс4000-5000 түлэлт 2000-2500 түлэлт

Эдийн ургалттай ЧШР-ийн хүнд зэрэг:20 мс ТТФ ЭЭЧШРС-ны лазер 100 мс5500-6000 түлэлт 2000-2500 түлэлт

Долгионы урт Ногоон болон шар (шилэнцэрийн цус харвалт байгаа тохиолдолд улаан долгионыг ашиглаж болно)

5. Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хавангийн эмчилгээ

5.1 Нөөцийн өндөр чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ

i. Эмийн эмчилгээг сайжруулах: Хэрэв HbA1c>58 ммоль/моль (>7.5%) байвал, мөн цусны даралт ихсэлт болон липидеми хавсарсан бол цусан дахь глюкозын хяналтыг сайжруулна.

ii. Төвийг хамраагүй чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ: Шар толбоны төвийг хамрах хүртэл ажиглаж болно. Шар толбонд аюул учруулахуйц торлогийн зузаарал байвал, шүүрэлтэй цүлхэнгүүдэд фокал лазер эмчилгээ хийх тухай хэлэлцэнэ (Хавсралт, бүдүүвч зураг 2). Шар толбоноос 300-500 µм ойр зайд байгаа гэмтлүүдийг эмчлэхгүй.

iii. Төвийг хамарсан чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-тай гэхдээ харааны чадал сайн үед (6/9 буюу 20/30-аас сайн): Одоо хийгдэж байгаа эмнэл зүйн судалгаануудаас харахад эмчилгээний гурван сонголт байна: (1) зөвхөн ШТХ ихэссэн үед СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийх ба хяналтыг сайжруулах; (2) СЭӨФ-ыг дарангуйлах шилэнцэрийн тарилгууд хийх; (3) лазер фотокоагуляци эмчилгээг СЭӨФ-ыг дарангуйлах бэлдмэлтэй хавсарч хийх.



iv. Төвийг хамарсан чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-гийн улмаас харааны алдагдал бий болсон (6/9 буюу 20/30-аас муу): СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийнэ (ранибизумаб [Lucentis] 0.3 ба 0.5 мг, бевасизумаб [Avastin] 1.25 мг, афлиберцепт [Eylea] 2 мг). Афлиберцепт эмчилгээний нэг жилийн дараах харааны сайжирлын үр дүн, ялангуяа суурь харааны чадал 6/15 (20/50)-аас доош байсан нүдэнд хамгийн өндөр байсан. Гэхдээ, 2 жилийн дараа, ранибизумабаар эмчлэгдсэн нүдний харааны сайжралын үр дүн нь афлиберцептээр эмчилсэн нүднийхтэй ижил болсон.

Сар тутамд хийгдсэн тарилгын дараа, эмчилгээг зогсоох болон дахин эхлүүлэх шийдвэрийг харааны тогтворжилт ба OКT шинжилгээний хариунд суурилан гаргана (Хавсралт, бүдүүвч зураг 3). Эмчилгээний хэрэгцээг тодорхойлох зорилгоор өвчтөнг сар тутам OКT шинжилгээгээр хянана. Ихэнхдээ, эхний жилийн тарилгын тоо 8-10, 2 дахь жилд 2-3, 3 дахь жилд 1-2, 4 ба 5 дахь жилд 0-1 болдог байна. Торлогийн тогтвортой зузаарал байгаа нүдэнд СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээнээс гадна, лазер эмчилгээг 24 долоо хоногийн дараа хийлгэх тухай хэлэлцэнэ. Мөн шилэнцэрт триамцинолон хийх эмчилгээг зөвлөж болно, ялангуяа хиймэл болортой нүдэнд. Тарилгыг хэсгийн мэдээ алдуулалтын доор, халдваргүйжүүлэлтийн дэглэмийг сахин, лимбээс 3.5-4 мм-ийн зайд, шанаа доод квадрантад хийнэ (Хавсралт B).

v. Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ нь эдийн ургалттай ЧШР-тай хавсарсан үед: ШТХ-д СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээг дангаар нь үргэлжлүүлэн хийх үү эсвэл ТТФ эмчилгээ хийх хэрэгцээг дахин үнэлэх үү гэдгээ сайтар хэлэлцэх нь зүйтэй.

vi. OКT шинжилгээнд шилэнцэр шар толбоны татлага, эпиретинал хальс илэрсэн тохиолдолд: витрэктомийн мэс заслын заалт гарч болно.

5.2 Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд хийгдэх эмчилгээ

i. Ерөнхийдөө дээрхитэй адил. СЭӨФ-ыг дарангуйлах бэлдмэл байхгүй, эсвэл сар болгон хянуулах боломжгүй тохиолдолд фокал лазер эмчилгээг илүүд үзнэ. Ранибизумаб (Lucentis) болон Афлиберцептын (Eylea) оронд Бевасизумабыг (Avastin) хэрэглэж болно. СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээнд үр дүн өгөхгүй байгаа, торлогийн тогтвортой зузааралтай хэсгүүдэд лазер эмчилгээг эрт хийж болно.

5.3 Шар толбоны хаванд хийх лазер эмчилгээний аргачлал

i. Сайжруулсан ЭЭЧШРС-ны удирдамжид шар толбоны төвөөс 2 ДД зай доторх бичил цүлхэнг фокал лазераар, тархмал шүүрэл болон хэсэг газрын нэвчилтгүй бүсийг торон лазераар эмчлэхийг зөвлөсөн байдаг. Одоогийн хуримтлагдсан нотолгоогоор бичил цүлхэнд лазер эмчилгээ хийхийг зөвлөхгүй байгаа бөгөөд бичил цүлхэнг олон удаа давтан эмчлэх нь торлогийг хэт түлж сорвижуулан төвийн скотом үүсгэх шалтгаан болдог (Хүснэгт 6).

ii. Лазерын параметрийг толбоны хэмжээ 50-100 µм, хүч 120-150 мВт, толбоны өнгө бүдэг саарал байхаар тохируулна. Шар толбоны судасгүй бүсийг түлэхээс зайлсхийнэ.

iii. Их хэмжээний талбайг хамарсан цусан хангамжийн хомсрол бүхий чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-гийн үед зөвхөн торлогийн зузааралтай хэсгийг эмчилнэ.

Хүснэгт 6. Сайжруулсан-Эрт Эмчилсэн Чихрийн шижингийн Ретинопатийн Судалгаа болон Шар толбоны Хөнгөн, Торон Лазер Эмчилгээний аргачлалууд

Фокал лазер эмчилгээ

Шар толбоны төвөөс 500-3000 µм-ийн хооронд байгаа (гэхдээ ХМХ-өөс 500 µм-ийн зай дотор лазер хийхгүй) торлогийн зузаарал үүсгэж буй шүүрэлтэй бичил цүлхэнгүүдийг шууд эмчилнэ. Шууд эмчилгээгээр бичил цүлхэнгүүдийн өнгө заавал хувирах албагүй, гэхдээ суурин дээр нь цагаан-саарал түлэгдэл үүсэх ёстой.Толбоны хэмжээ 50-100 µмҮйлчлэх хугацаа 0.05-0.1 сДолгионы урт Ногооноос шар хүртлэх долгионы урттай

Торон лазер эмчилгээТархмал шүүрэл ба нэвчилтгүй бүс илэрсэн бүх талбайд хийнэ. Шар толбоны төвөөс дээш болон доош, хамар талд 500-3000 µм, шанаа талд 500-3500 µм-ийн хоорондох талбайг эмчилнэ. ХМХ-өөс 500 µм-ийн зай дотор түлэлт хийхгүй. Лазерын толбо үзэгдэх төдий (цайвар саарал) байх ба хоорондын зай нь дор хаяж хоёр толбоны хэмжээтэй байна.Толбоны хэмжээ 50-100 µмЛазер үйлчлэх хугацаа 0.05-0.1 cДолгионы урт Ногооноос шар хүртлэх долгионы урттай



6. Витрэктомийн мэс заслын заалт

i. 1-3 сар ба түүнээс удаан хугацаанд шимэгдээгүй хүнд хэлбэрийн шилэнцэрийн цус харвалт. Нөөцийн бага/дунд чадамжтай нөхцөлд эдийн ургалттай ЧШР-ийг эмчилж чадахгүй эсвэл хүнд шатанд

оруулах магадлал өндөр тул мэс заслын эмчилгээг эрт хийх үндэслэл бий. Энэ тохиолдолд, шилэнцэрийн цус харвалт 4-6 долоо хоногийн дотор шимэгдэхгүй бол витрэктоми хийх нь зөв.

ii. ТТФ эмчилгээг хангалттай хийсэн ч хурдан даамжирах явцтай байгаа эдийн ургалттай ЧШР. ТТФ эмчилгээ хийсэн ч, идэвхитэй хэвээр байгаа шинэ судасжилтаас эсвэл шинэ судасны механик

татлагын улмаас дахин дахин цус харваад байгаа нүдэнд мэс засал хийх нь зөв.iii. Үүсээд удаагүй шар толбоны татлагат хууралт. Шар толбоны төвд аюултай эсвэл шар толбыг хамарсан, давшингуй татлагат хууралтанд мэс заслын

эмчилгээ үр дүнтэй.iv. Татлага-урагдал хавсарсан торлогийн хууралт.v. Татлагын шалтгаант шар толбоны хаван эсвэл шар толбыг хамарсан эпиретинал хальс. Үүнд мөн шилэнцэр-шар толбоны татлага хамаарна.

7. Өвөрмөц тохиолдолд хийх чихрийн шижингийн ретинопатийн менежмент

7.1 Жирэмсэн

Жирэмслэлт нь ЧШР давшингуй явагдах чухал хүчин зүйл болдог. Дараах зөвлөмжийг мөрдөнө:i. Жирэмслэхээр төлөвлөж байгаа ЧШ-тэй өвчтөнд, жирэмсний өмнө болон жирэмсэн үедээ ЧШР-ийн

үзлэгт тогтмол хамрагдах ёстойг анхааруулна. ЧШ-тэй жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд торлогийн эхний үзлэгийг, жирэмсний хяналтын анхны үзлэгийн дараа, хэрэв нүдний уг хэвийн байвал 28 дахь долоо хоног дээр тус тус хийнэ. Хэрэв ЧШР илэрвэл давтан үзлэгийг 16-20 дахь долоо хоног дээр хийх шаардлагатай.

ii. ЧШР-тай жирэмсэн эмэгтэйчүүдэд жирэмсний эхэн үед HbA1с-ийн түвшин өндөр гарсан бол гликемийн хяналтыг сайжруулах ба ЧШР-ийг зохих ёсоор үнэлэх нь чухал.

iii. ЧШР нь төрөх замаар төрөхөд эсрэг заалт болохгүй.

7.2 Болор цайх эмгэг

Болрын мэс заслын дараа ЧШР-ийн даамжрал илүү хурдацтай явагддаг учраас болрын цайлтын менежмент дараах байдлаар хийгдэнэ:

i. Болрын цайлтын хөнгөн зэрэг – ЧШР-ийн байдлыг нарийн үнэлнэ. Харааны алдагдалгүй, нүдний уг чөлөөтэй харагдаж байгаа хүнд болрын мэс засал хийх шаардлагагүй.

ii. Болрын цайлтын дунд зэрэг – ЧШР-ийн байдлыг нарийн үнэлнэ. Болрын мэс заслын өмнө, эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн хүнд зэрэгт ТТФ эмчилгээ, мөн/эсвэл чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-д фокал/торон лазер эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ тус тус хийнэ. ЧШР/ШТХ-г тогтворжсоны дараа хараа сайжруулах зорилгоор болрын мэс засал хийнэ.

iii. Болрын цайлтын хүнд зэрэг (нүдний уг бүдэг харагдана) – нүдний угийг үнэлэх боломжгүй бол болрын мэс заслыг эрт төлөвлөж, мэс заслын дараа угийг шинжилж, шаардлагатай бол эмчилгээ хийнэ. Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ байгаа бол СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээг мэс заслын өмнө, эсвэл мэс заслын явцад, хэрэв мэс заслын үр дүнд оптик орчин тунгалагшсаны дараа илэрсэн бол эмчилгээг мэс заслын дараа хийнэ.

8. Чихрийн шижингийн ретинопатийн эрт илрүүлэлт, менежментийн хөтөлбөрийг үнэлэх үзүүлэлт

i. ЧШР ба ШТХ-гийн шалтгаант сохрол ба хараа алдалтын тархалт*ii. ЧШР-гаас шалтгаалсан сохрол ба хараа алдалтын хувь*iii. ЧШ-тэй болох нь оношлогдсон хүмүүсийн дунд хийгдсэн, ЧШР-ийн хамгийн сүүлийн үзлэг (эрэгтэй/

эмэгтэй) *• ЧШР илрүүлэх үзлэг хэзээ ч хийлгэж байгаагүй• 0-12 сарын өмнө• 13-24 сарын өмнө• >24 сарын өмнө• Дараах байдлаар хялбарчилж болно: хийгдэж байгаагүй/0-12 сарын өмнө/>12 сарын өмнө г.м



iv. Сүүлийн 1 жилийн туршид ЧШР-ийн үзлэгт хамрагдсан өвчтөний тооv. Сүүлийн 1 жилийн туршид лазер ба/эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ/мэс засал хийлгэсэн өвчтөний

тооvi. Илрүүлэх үзлэгээр анх удаа эдийн ургалттай ЧШР-тай болох нь оношлогдсоны дараа эхний ТТФ эмчилгээ

хийлгэсэн өвчтөний тооvii. ЧШР-ийн Үнэлгээний арга хэрэгсэл ба ЧШ-гийн Менежментын Тогтолцоо (WHO-TADDS)

Эдгээр үнэмлэхүй тоонуудыг доорх харьцаануудыг тодорхойлоход ашиглаж болно:viii. Тухайн жилд, нийт хүн амын 1 сая хүн тутамд лазер ба/эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийлгэсэн

өвчтөний тоо [Болрын Мэс заслын Үзүүлэлттэй (БМЗҮ) адил] ix. Тухайн бүсэд байгаа (өрхийн эмнэлэг, дүүргийн эрүүл мэндийн төв, бүсийн оношилгооны төв, улс орон)

нийт ЧШ-тэй өвчтөний дунд лазер ба/эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийлгэсэн өвчтөний тоо• Хүртвэр: сүүлийн 1 жилийн туршид хийгдсэн лазер ба/эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээний тоо• Хуваагч: ЧШ-тэй өвчтөний тоо (хүн ам × ЧШ-гийн тархалт; эх үүсвэр: IDF Atlas)

x. Тухайн бүсэд байгаа (өрхийн эмнэлэг, дүүргийн эрүүл мэндийн төв, бүсийн оношилгооны төв, улс орон) хараанд аюултай ЧШР-тай өвчтөний дунд лазер ба/эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ хийлгэсэн өвчтөний тоо • Хүртвэр: сүүлийн 1 жилийн туршид хийгдсэн лазер ба/эсвэл СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээний тоо • Хуваагч: хараанд аюултай ЧШР-тай өвчтөний тоо (хүн ам × ЧШ-гийн тархалт × 0,117; эх үүсвэр: IDF

Atlas) * Судалгааны талаарх мэдээллийг RAAB-аас авах боломжтой

0.117: хараанд аюултай ЧШР-ийн тархалтын дунджаар тооцсон.

9. Тоног төхөөрөмж

Үндсэн/нэн шаардлагатай: эрт илрүүлэлт, анхан шатны үнэлгээ, хяналтын үзлэг хийхэд:• Мидриатик бус фундус камер (илрүүлэг хийхэд тохиромжтой).• Урвуу офтальмоскопи (илрүүлэг хийхэд ашиглаж болно, өргөн талбайгаар харна, өсгөлт бага). Хүүхэн

харааг өргөсгөх шаардлагатай.• Завсарт гэрлийн биомикроскопитой хэрэглэдэг контакт бус, хоёр тал нь гүдгэр, урвуу линзүүд (90Д-г

илрүүлэлт хийхэд, 78Д-г илүү өсгөлтөөр харахад).• Шууд офтальмоскопи (илрүүлэг хийхэд хэрэглэж болно). Хүүхэн хараа өргөсгөх шаардлагатай.• Завсарт гэрлийн биомикроскопитой хэрэглэдэг, гурван тольт контакт линз нь шар толбыг гурван

хэмжээсээр, өндөр ялгаралтай харахад зориулагдсан (ШТХ-г үнэлэхэд хэрэглэнэ). Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай.

• Завсарт гэрлийн биомикроскоп.• Лазерын төхөөрөмж: Одоогоор хамгийн түгээмэл хэрэглэгдэж байгаа лазерууд: (1) 532 нм-ийн ногоон

лазер, (2) хоёрлосон-давтамжит Nd: YAG, (3) 514 нм-ийн Аргон лазер. 810 нм-ийн инфра улаан болон диод лазерууд илүү гүн түлэлт үүсгэж, ихэнх өвчтөнүүдэд таагүй мэдрэмж

өгдөг. Гэхдээ харьцангуй хямд үнэтэй, үр дүнтэй, техникийн үйлчилгээ бага шаарддаг.

Гуравдугаар шатлал/ Төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн эмнэлэг:• ОКТ• Туяаралт ангиографи• Мидриатик фундус камер (өргөн талбайгаар авдаг уламжлалт фундус камер)• Ногоон лазерыг түгээмэл хэрэглэдэг, гэхдээ олон цэгт зэрэг үйлчилдэг хэвт-лазер болон 577 нм-ийн шар

лазерыг сонголт байгаа нөхцөлд хэрэглэж болно.

Олон улсын сохролоос сэргийлэх Агентлагийн Тоног төхөөрөмжийн стандарт жагсаалт

Олон Улсын Сохролоос Сэргийлэх Агентлагийн (цаашид ОУССА гэх) стандарт жагсаалтын онлайн хэлбэр нь технологи, хангамж, сургалтын ялгаатай эх үүсвэрийг нарийвчлан үнэлж, нөөцийн хязгаарлагдмал чадамжтай нөхцөлд ашиглаж болохуйц мэдээллийг нүдний тусламж үйлчилгээ үзүүлэгчдэд олгодог.

Илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл IABP.standardlist.org линкээр орж бүртгүүлэн, системд нэвтэрнэ үү.

Зөвхөн бүртгэгдсэн хэрэглэгчид ОУССА-гийн Стандарт Жагсаалтыг ашиглах боломжтой. Бүртгэлийн явц хэдэн өдрөөр хүлээгдэж болохыг анхаарна уу.



Хавсралт А. Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээний аргачлал

1. ТТФ эмчилгээг завсарт гэрлийн биомикроскопид хийх үед өвчтөн хэт зовиурлаж, өвдөлт мэдэрч байвал, субтеноны мэдээ алдуулалттай, шууд бус ТТФ эмчилгээний аргыг сонгож болно. Ретробульбар/субтеноны мэдээ алдуулалтын доор нүдний хөдөлгөөн хязгаарлагддаг. Иймээс торлогийн захын бүс хангалттай сайн харагдахгүй, дутуу эмчлэгдэх магадлалтай байдаг. Гүйцэд хийгдээгүй ТТФ нүдний хойд туйлаар “чинжүүний сав” маягтай харагдана.

2. Субтеноны мэдээ алдуулалттай, шууд бус ТТФ эмчилгээг склер дарагч ашиглан ora serratа хүртэл хийх боломжтой. Эдийн ургалттай ЧШР-ийн үед, цусан хангамжийн хомсрол торлогийн дунд захаас ora serratа хүртэлх хэсэгт хамгийн их үүсдэг болохыг Оптосын судалгаа харуулсан.

Сүүлийн 5 жилд уламжлалт урт импульст ТТФ эмчилгээний арга өөрчлөгдсөн. Үүнийг Их Британи ба Умард Ирландын Нэгдсэн вант улсын Нүдний эмч нарын Эзэн хааны Коллежоос (цаашид RCOphth гэх), 2012 онд шинэчлэн гаргасан Чихрийн Шижингийн Ретинопатийн Удирдамжид тусгасан байгаа. 5-р хүснэгт дээр онцолсон Чихрийн Шижингийн Ретинопатийн Эмнэл зүйн Сүлжээ судалгаанаас (цаашид DRCR.net гэх) гаргасан зөвлөмжийг тэр болгон мөрддөггүй. Учир нь нөөцийн чадамж сайн эсвэл муу, аль ч нөхцөлд 1-3 удаагийн ээлжээр 1200-1600 түлэлт хийх нь эмчилгээний үр дүнгийн хувьд ч, эдийн засгийн хувьд ч тохиромжтой биш. Богино импульст лазерын шинэ арга бий болсон, хэвт лазерын арга нэвтэрсэн, түүнчлэн лазер эдийн харилцан үйлчлэлийн тухай шинэ ойлголтууд бий болсноор дэлхий даяар ТТФ эмчилгээний чиг хандлага өөрчлөгдөж байна. Богино импульст ТТФ эмчилгээний аргыг уламжлалт урт импульст 100 мс-ийн ТТФ эмчилгээний аргатай харьцуулахад лазерын сорвижилт, захын харааны алдагдал, торлогийн гэмтэл бага үүсгэдэг болох нь батлагдсан. Энэ тухай Их Британи ба Умард Ирландын Нэгдсэн вант улсын RCOphth-ийн ЧШР-ийн Удирдамжаас авсан, дараагийн бүлэгт дэлгэрэнгүй тайлбарласан.

9.2.7 Бүлэг. Эдгэрэх хариу урвал (2012 оны Чихрийн шижингийн Ретинопатийн Удирдамж)

20 мс-ээр үйлчилдэг лазер түлэлтийн эдэд үзүүлэх нөлөөг амьтан дээр хийсэн (in vivo) туршилтаар судалсан. Лазерын түлэгдэл эдгэрэх хариу урвал нь лазерын энергийн нягтрал (fluence)-аас хамаарах бөгөөд энергийн нягтралыг (хүч x хугацаа)/талбай гэсэн томъёогоор тооцоолдог. ЭЭЧШРС-наас загварчилсан ТТФ-ын босго түлэлт үүсгэх хэмжээтэй дүйцэх энергийн нягтрал, 20 мс-ээр үйлчилдэг лазерыг уламжлалт 100 мс-ээр үйлчилдэг аргатай харьцуулахад илэрхий бага байсан. Лазераар үйлчлэх энергийн нягтрал бага байх тусам гадна торон үед гарах бүтцийн өөрчлөлт бага байна. Богино болон урт импульсээр үйлчлэх үед торлогийн нөсөөт хучуур үе (цаашид RPE гэх) лазерын энергийг шингээснээр гэмтэж устдаг бөгөөд зэргэлдээ байрлах RPE гэмтсэн хэсгийг нөхөхийн тулд олширдог. Гэхдээ, богино импульсээр үйлчилсэн үед хэсэг хугацааны дараа эдгэрэх хариу урвалын нөлөөгөөр гэмтсэн хэсгийн фоторецепторууд нөхөгддөг байна.

MAPASS судалгаагаар, 20 мс импульстэй түлэлт торлогийн эдэд эдгэрэх хариу урвал үүсэх боломж олгодог, түүнчлэн уламжлалт стандарт импульстэй (100-200 мс) лазераар фотокоагуляци хийхэд эдгэрэх үйл явц үүсэхгүй байж болохыг харуулсан. 20 мс импульсээр үйлчлэхэд дотор торон үе болон RPE-д илэрхий гэмтэл учруулдаггүй бөгөөд үүссэн сорвины хэмжээ эдгэрэх хариу урвалын нөлөөгөөр цаг хугацааны явцад жижгэрдэг.

Энергийн өндөр нягтралтай 100 мс лазерын дулааны үйлчлэлийн нөлөө эдэд илүү их гэмтэл учруулхын зэрэгцээ хажуугийн эдийг хамруулан гэмтээдэг бөгөөд лазер-эдийн харилцан үйлчлэх нөлөө болон цаг хугацааны явцад түлэгдлийн хэмжээ өөрчлөгддөггүй байна. 6 сарын дараа 20 мс лазер түлэлтийн мөр нь эдгэрэх хариу урвалын дүнд ямар нэг сорвижилт үүсгэлгүйгээр жижгэрдэг. Өөр өөр импульсээр үйлчилдэг лазеруудыг, гадна торон үед босго түлэлт үүсгэхүйц байхаар энергийн нягтралыг нь тохируулах шаардлагатай. Ингэснээр лазерын түлэгдэлт эдгэрэх хариу урвал үүсэх нөхцөл бүрдэх ба фоторецепторууд гэмтэх нь бага байна.

АНУ ба Европын олон улсын хэд хэдэн баг, лазер түлэлтийн эдгэрэх хариу урвал үүсгэдэг богино импульст (10-30 мс) лазерын технологийг сайжруулахаар ажиллаж байна. ТТФ эмчилгээний хэтийн төлөвт лазерын үйлчлэх хугацааг 20 мс болгох нь тохиромжтой юм. 20 мс импульсыг стандарт лазер болон хэвт лазер төхөөрөмжийн аль алин дээр тохируулах боломжтой. Лазераар үйлчлэх хугацааг тохируулахдаа өвчтөний хувийн онцлог болон тухайн хүчээр үйлчлэхэд үзүүлэх эдийн хариу урвалын байдлыг харгалзан үздэг. Эдийн ургалттай ЧШР-ийн эмчилгээнд босгын доод ТТФ эмчилгээ үр дүнгүй бөгөөд босгын доод ТТФ горимоор дутуу эмчилгээ хийснээс цус харвах хүндрэл гарах эрсдэлтэй. Их Британи ба Умард Ирландын нэгдсэн вант улсын Нүдний эмч нарын Эзэн хааны Коллежоос гаргасан 2012 оны Удирдамжийг (20 мс-ээр лазер хийх аргачлал) доор харуулсан байгаа.



Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээний аргачлал

1) Үйлчлэх хугацаа ба толбоны хэмжээ Торлог дээрх толбоны хэмжээ 400 µм байна. Толбоны хэмжээ түүнээс бага байвал, хэт их энергийн

нягтралын улмаас Брухын хальс урагдах эрсдэлтэй (жишээ нь: үйлчлэх хугацаа 20 мс, толбоны хэмжээ 200 µм, 300 µм байх үед). Түүнчлэн, лазерын түлэгдэл эдгэрсний дараа сорвины хэмжээ <100-150 µм болж, улмаар нэмэлт ТТФ эмчилгээ хийх шаардлагатай болдог.

2) Лазерын толбо хоорондын зай Эдийн ургалттай ЧШР-ийн хөнгөн ба дунд зэргийн үед лазерын толбо хоорондын зай 1 бүтэн толбоны

хэмжээтэй байна. Эдийн ургалттай ЧШР-ийн хүнд зэрэг, татлагат торлогийн хууралт, мөн шилэнцэрийн өтгөн цус харвалт байгаа бол, толбо хоорондын зайг багасгаж (хагас толбоны хэмжээтэй), түлэлтийн тоог нэмж болно.

3) Лазерын түлэлтийн эрчим Лазерын мэс засалч тогтоосон босго хэмжээнд хүрсэн, торлог дээр дөнгөж үзэгдэх төдий, саарал/цагаан

түлэгдэл үүсгэхийг зорих ёстой. 20 мс-ийн лазерын түлэлтийн эрчим торлог дээр бууснаасаа хойш 1 минутын дотор ихсдэг болохыг мартаж болохгүй.

4) Торлогийн гадаргууг хамрах хүрээ ТТФ эмчилгээг лазерын контакт линз ашиглан, аль болох зах руу, ora serratа хүртэл хийх хэрэгтэй. Учир нь, эдийн ургалттай ЧШР-ийн үед, торлогийн цусан хангамж хомсролын голомт нь торлогийн

хамгийн зах хэсэгт байрладаг бол цусан хангамж хомсролын хаяа нь (penumbra) экваторын бүсийн урдуур байрладаг.

Эхний торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээг хийх стратеги

1) Эдийн ургалттай ЧШР-ийн эрт үе Эхний ТТФ эмчилгээг 2 долоо хоногийн дотор гүйцээх ба шаардлагатай бол хувааж болно (ЭЭЧШРС-

ны аргачлалаар 1200-1800 түлэлт хийнэ). Богино импульст лазер (20 мс) ашиглаж байгаа бол түлэлтийн тоог нэмэгдүүлэх нь тохиромжтой. Лазер түлэлтийн абляцын судалгаагаар, эдийн ургалттай ЧШР-ийн эрт үед, 20 мс ТТФ эмчилгээгээр 2400-3500 түлэлт хийхийг зөвлөсөн байдаг. Хяналтын үзлэг: 4 сарын дараа [өвчтөн жирэмсэн биш тохиолдолд].

2) Эдийн ургалттай ЧШР-ийн дунд зэрэг/өндөр эрсдэлт эдийн ургалттай ЧШР Эхний ТТФ эмчилгээг 2 долоо хоногийн дотор гүйцээх ба шаардлагатай бол хувааж болно (ЭЭЧШРС-ны

аргачлалаар 2000-2500 түлэлт хийнэ). Богино импульст лазер (20 мс) ашиглаж байгаа бол түлэлтийн тоог нэмнэ. Лазер түлэлтийн абляцын судалгаагаар, эдийн ургалттай ЧШР-ийн эрт үед, 20 мс ТТФ эмчилгээгээр 4000-5000 түлэлт хийхийг зөвлөдөг. ТТФ эмчилгээг 4 долоо хоногийн дотор гүйцээх ёстой ба эхний ээлжүүдээр ихэнхи лазерын түлэлтээ хийхийг зорих хэрэгтэй. (Түвшин А)Хяналтын үзлэг: 3 сарын дараа [өвчтөн жирэмсэн биш тохиолдолд], гэхдээ муу хянуулдаг өвчтөнүүдийн хяналтын хугацааг ойртуулах хэрэгтэй.

3) Эдийн ургалттай ЧШР-ийн хүнд зэрэг/өндөр эрсдэлт эдийн ургалттай ЧШР Энэ үе шатанд ТТФ эмчилгээний дараа торлогийн татлага нэмэгдэх болон цус харвалтын хүндрэл гарах

өндөр эсрдэл бий. Лазерын мэс засалч 3-4 долоо хоногийн дотор, 2-3 ээлжээр торлогийн зах хэсгийг хамруулан, ТТФ эмчилгээг бүрэн хийж (ЭЭЧШРС-ны аргачлалаар 3000 түлэлт) гүйцээхийг зорих хэрэгтэй. Богино импульст лазер (20 мс) ашиглаж байгаа бол түлэлтийн тоог нэмэгдүүлнэ. Лазер түлэлтийн абляцын судалгаагаар, эдийн ургалттай ЧШР-ийн эрт үед, 20 мс ТТФ эмчилгээгээр 5500-6000 түлэлт хийхийг зөвлөсөн. ТТФ эмчилгээг 4 долоо хоногийн дотор гүйцээх ёстой ба эхний ээлжүүдээр ихэнхи лазерын түлэлтээ хийхийг зорих хэрэгтэй. (Түвшин А)

Хавсралт Б. Шилэнцэрт тарилга хийх аргачлал

Шилэнцэрийн тарилгыг тусгайлан бэлтгэсэн өрөө болон мэс заслын өрөөнд хийж болно.

Хоёр нүдэнд хийгдэх тарилга2 нүдэнд хийх тарилгыг хоёр тусдаа ажилбар гэж үзэх хэрэгтэй. Нүд болгонд тарилгын бэлтгэл ажил, тариур, зүү, тарилгын бэлдмэл гэх мэтээр бүгд тус тусдаа байна.



БээлийАриун бээлий хэрэглэнэ.Амны хаалт хэрэглэх тухайТарилгыг бэлдэх болон хийх явцад аль болох бага ярих ба/эсвэл амны хаалт хэрэглэхийг зөвлөдөг.

Нүдний гадаргуу болон зовхинд Повидон Иод хэрэглэх тухайТарилга хийхээс өмнө тарих талбайд хэрэглэсэн хамгийн сүүлийн бодис нь Повидон Иод (5-10%) байна. Мөн Повидон Иодоор зовхины ирмэг болон сормуусыг ариутгаж болно. Повидон Иодыг дусааснаас хойш тариаг хийж дуусах хүртэл тарих талбайд зовхины ирмэг болон сормуус хүрч, шүргэж болохгүй.

Хэсгийн мэдээ алдуулалтӨвчтөний таагүй мэдрэмжийг багасгах зорилгоор хэсгийн мэдээгүйжүүлэг хэрэглэх хэрэгтэй.

Тарих талбайШилэнцэрийн тарилгыг нүдний алимны босоо болон хөндлөн шулуун булчингуудын хооронд, pars plana орчим буюу лимбээс арагш 3.5-4 мм-ийн зайнд хийнэ. Тарих квадрантыг сонгохдоо, өвчтөний онцлог болон эмчийн сонголт аль алиныг харгалзан үзнэ. Энгийн перпендикуляр тарих арга хамгийн тохиромжтойд тооцогддог.

Зүүний хэмжээ ба урт30G эсвэл түүнээс нарийн зүүг ихэвчлэн СЭӨФ-ыг дарангуйлах бэлдмэл болон зуурамхай бус шингэн тарихад хэрэглэдэг. Суспензи (жишээ нь: стеройд) болон зуурамхай чанар өндөртэй шингэн тарихад том хэмжээтэй зүүг хэрэглэнэ. Зүүний урт 3/8 инч (18 мм) эсвэл түүнээс богино байж болно, гэхдээ pars plana-г бүрэн нэвтлэхүйц хангалттай урт байх ёстой.

1. Тарилга хийх ажилбарт бэлдэх болон хийх явцад амны хаалт хэрэглэх ба эмч болон өвчтөн аль болох ярихгүй;

2. Ажилбар эхлэхээс өмнө өвчтөний нэр, нас, тарилга хийлгэх нүд зэргийг асууж баталгаажуулна. Мөн тарих бэлдмэлийн нэр хаяг, бүрэн бүтэн байдал, хүчинтэй хугацаа зэргийг асууж тодруулна;

3. Нүдэнд мэдээ алдуулах дусаалга дусаана;

4. Сормуус болон зовхины ирмэгийг Повидон Иодоор (ихэвчлэн 10% хэрэглэдэг) ариутгана;

5. Зовхинд тэлэгч тавина;

6. Тарилга хийхээс дор хаяж 30 секундын өмнө салст ба тарилгын талбайд Повидон Иод (ихэвчлэн 5% хэрэглэдэг) дусааж ариутгана;

Шилэнцэрт тарилга хийх аргачлал: Үйлдлийн дараалал

7. Хэрэв мэдээ алдуулагч дусаалгыг нэмж хэрэглэсэн бол тарилга хийх гадаргуу дээр тарилга хийхээс өмнө Повидон Иодыг дахин дусаана;

8. Лимбээс арагш 3.5-4 мм-ийн зайнд, босоо болон хөндлөн шулуун булчингуудын хооронд зүүг склертэй перпендикуляр хатгаж тарина.



Хавсралт, хүснэгт 1. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопатийн эмнэлзүйн шинжүүд (хавсралтын зургуудыг үргэлжлүүлэн үзнэ үү)

Шинж тэмдэг Тайлбар Үнэлгээ

Бичил цүлхэн

Янз бүрийн хэмжээтэй, салангид, зөв дугуй хэлбэртэй, улаан цэгүүд. Эдгээр нь шинэ судас үүсэх амжилтгүй оролдлогын үлдэц эсвэл хялгасан судасны ханын хэвийн бүтэц алдагдсанаас үүссэн энгийн цүлхийлт байж болох юм.

Бичил цүлхэнгүүд туяаралт ангиографийн шинжилгээнд тод ялгарч харагддаг.

Цэгэн цус харвалт

Цэгэн цус харвалтуудын харагдах байдал нь бичил цүлхэнтэй төстэй учраас хооронд нь ялгахад төвөгтэй. Гэхдээ хэмжээний хувьд харилцан адилгүй байдгаар нь ялгах боломжтой.

Цэгэн цус харвалт/бичил цүлхэн (H/Ma) гэдэг нэршлийг ихэнхдээ хамт хэрэглэдэг.

Толбон цус харвалт Бүлэг хялгасан судасны бөглөрлийн улмаас торлог дотор харвасан цус.

Толбон цус харвалтууд гадна торон үед (OPL) байрладаг учраас туяаралт ангиографийн шинжилгээгээр, дээр нь байрлах хялгасан судасны сүлжээг халхалдаггүй. Үүгээрээ торлогийн илүү өнгөц давхаргад байрладаг цэгэн болон дөл хэлбэрийн цус харвалтаас ялгагддаг.

Хөвөн төст толбо Торлогийн мэдрэлийн ширхэгийн шигдээс болсон хэсэгт үүссэн хаван

Хөвөн төст толбо нь ЧШР-ийн хувьд өвөрмөц шинж болохгүй, мөн шинэ судасжилт үүсэх эрсдэлийг нэмэгдүүлэхгүй. Энэ нь цусны даралт ихсэх өвчин болон ХДХВ/ДОХ-ын үед илэрч болно.

Торлог доторх бичил судасны гаж хөгжил

Артериол ба венулын хоорондох хялгасан судасны сүлжээний өргөн талбайг хамарсан бөглөрлийн улмаас өргөсөж үлдсэн хялгасан судаснууд юм.Хамт илрэх шинжүүд:• Венийн судасны калибрын өөрчлөлт (venous

beading) (цусан хангамжийн хомсролын улмаас венийн судасны ханын эндотелийн эсүүд олширч эхлэх боловч шинэ судас үүсэх үйл явц бүрэн явагдахгүй зогсдог тул венийн калибр зарим газраа цүлхийсэн чигээр үлддэг)

• Венийн судасны эргэн салаалалт (ховор тохиолдоно)

• Венийн гогцоо (жижиг судас бөглөрсний улмаас цусны эргэлтийн шинэ салаа үүсэх эмгэг)

• Торлогийн цайралт ба цагаан судаснууд үүсэх

Эдгээр нь туяаралт ангиографийн шинжилгээнд тод ялгарч харагддаг.

Эдийн ургалтгүй ЧШР-ийн үеийн шар толбоны өөрчлөлтүүд

• Шар толбоны хаван

• Том судасны эмгэг

Торлогийн зузаарал нь цус-торлогийн гадна хориг алдагдсанаас торлог дотор шүүдэст шингэн хуримтлагдах (эсийн гаднах хаван) эсвэл цусан хангамжийн хомсролын улмаас торлогийн өөрийнх нь эс дотор шингэн хуримтлагдсантай (эсийн доторх хаван) холбоотой үүсдэг. Хэсэг газар эсвэл тархмал хэлбэрээр үүсч болно. Дөл хэлбэрийн цус харвалт болон хөвөн төст толбо үүснэ. Хялгасан судасны өмнөх артериолийн бөглөрлийн улмаас үүсэх ба ихэвчлэн торлогийн мэдрэлийн ширхэгийн давхрагад байрладаг.

Торлогийн хаванг стерео хардаг үзлэг шинжилгээ эсвэл торлогийн дээш өргөгдсөн байдлыг үнэлэх замаар илрүүлж болно.

ХМХ-ийн өөрчлөлт ЧШ-тэй өвчтөнүүдэд хааяадаа ХМХ-ийн хаван (ЧШ-гийн үеийн папиллопати) илэрч болно.

ЧШ-гийн үеийн папиллопатийн үед ихэнхдээ хараанд өөрчлөлт орохгүй



Хавсралт, хүснэгт 2. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопатийн эмнэл зүйн шинжүүдЭмнэл зүйн шинж Тайлбар Үнэлгээ

Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт

Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт ихэвчлэн ХМХ-ийн венийн цусны эргэлтийн судаснаас эсвэл ХМХ-өөс 1 диск диаметр доторх шинэ судасжилтаас үүсдэг.

Хэвийн жижиг судаснууд төгсгөл рүүгээ нарийссан, харааны мэдрэлийн хөхлөг рүү буцсан гогцоо үүсгэдэггүй. Харин шинэ судасжилт ямагт гогцоорсон байх ба дотроо эмх цэгцгүй сүлжээ үүсгэсэн, гогцооны орой хэсэг нь суурь хэсгээсээ өргөн байдаг.

Торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт

Шинэ судасжилт гол төлөв торлогийн эрүүл болон хялгасан судасны бөглөрөлтэй хэсгийн заагаар үүсдэг.

Хялгасан судасны бөглөрөлттэй хэсгүүдэд байрлах торлог доторх бичил судасны гаж хөгжилтэй андуурч болохгүй.

Бусад хэсгийн шинэ судасжилт

Солонгон бүрхүүлийн шинэ судасжилт элбэг биш, гэхдээ хүнд хэлбэрийн цусан хангамжийн хомсрол байгааг илтгэх шинж юм. Торлогийн зах хэсгээр хийгдсэн лазер эмчилгээ хангалтгүй байвал витрэктомийн мэс заслын дараа шилэнцэрийн урд гадаргуу дээр шинэ судасжилт үүсдэг бөгөөд ховор тохиолдоно.

Гониоскопийн шинжилгээгээр өмнөд хоргын өнцөгт шинэ судасжилт үүссэн эсэхийг шинжлэх ба шинэ судасжилтын шалтгаант нүдний даралт ихсэх эрсдэл байгаа эсэхийг тодруулна.

Холбогч эдийн ургалтЭдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопатийн үед глийн эсүүдийн дээгүүр шинэ судас ургадаг.

Хавсралт, хүснэгт 3. Багажийн шинжилгээний сул ба давуу талууд

Арга Зөвлөгөө Тайлбар

Шууд офтальмоскопи• Менежмент хийх гол арга• Хүүхэн харааг өргөсгөсөн

байна

Давуу тал• Зөөвөрлөх боломжтой• Хямд Сул тал• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай• Бага талбайгаар харагдана• Мэдрэг чанар сул: Дадлагжсан байх шаардлагатай,

жижиг болон бичил судасны өөрчлөлтийг илрүүлэхэд төвөгтэй

• Хүүхэн харааг өргөсгөсөн, завсарт гэрлийн биомикроскопийн аргаас үр дүн багатай

• Баримтжуулах боломжгүй

Шууд бус офтальмоскопи

• Менежмент хийх гол арга• Хүүхэн харааг өргөсгөсөн

байна

Давуу тал• Зөөвөрлөх боломжтой• Өргөн талбайгаар харагдана• ХямдСул тал• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай• Мэдрэг чанар сул: Дадлагжсан байх шаардлагатай,

жижиг болон бичил судасны өөрчлөлтийг илрүүлэхэд төвөгтэй

• Хүүхэн харааг өргөсгөсөн, завсарт гэрлийн биомикроскопийн аргаас үр дүн багатай

• Баримтжуулах боломжгүй

Завсарт гэрлийн биомикроскопи

• Менежмент хийх гол арга

Давуу тал• Өргөн талбайгаар харагданаСул тал• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай• Зөөвөрлөх боломжгүй• Тусгай линз шаардагдана• Баримтжуулах боломжгүй



Арга Зөвлөгөө Тайлбар

Мидриатик бус камераар торлогийн зураг авах

• Эрт илрүүлэг ба менежмент хийхэд заавал байх шаардлагагүй

Давуу тал• Өргөн талбайгаар харагдана• Мэргэжлийн бус, сургагдсан ажилтан хийх

боломжтой • Нийт тохиолдлын 80-90%-д хүүхэн харааг өргөсгөх

шаардлагагүй • Зарим нь овор хэмжээ багатай тул зөөвөрлөх

боломжтой• Зургийг компьютерт хадгалах боломжтой • Зургийг өөр зурагтай харьцуулах боломжтой• Өвчтөнд зөвлөгөө өгөхөд ашиглах боломжтой • Зургийг дахин үнэлэх боломжтой • Баримтжуулах боломжтойСул тал• Үнэтэй• Харанхуй өрөө хэрэгтэй• Хүүхэн харааг сайн өргөсгөх шаардлагатай

Хүүхэн харааг өргөсгөж, мидриатик бус камераар

торлогийн зураг авах


Давуу тал• Дээрх давуу талуудаас гадна хүүхэн харааг өргөсгөж

авдаг тул илүү чанартай зураг авах боломжтойСул тал• Дээрхтэй адил• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай

Мидриатик камераар торлогийн зураг авах


Давуу тал• Өргөн талбайгаар харагдана Сул тал• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай• Үнэтэй

Туяаралт ангиографи

• Эрт илрүүлэг хийхэд зөвлөхгүй бөгөөд менежмент хийхэд заавал байх шаардлагагүй

Давуу тал• Хялгасан судасны цусны эргэлтийг үнэлдэг цорын

ганц аргаСул тал• Хүрэлцдэг арга бөгөөд ерөнхий биеийн байдлыг

үнэлэх шаардлагатай• Үнэтэй• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай• Мэргэжлийн бус хүн шинжилгээг хийх боломжгүй

ОКТ• Эрт илрүүлэг ба

менежмент хийхэд заавал байх шаардлагагүй

Давуу тал• Шар толбоны хаванг үнэлэх хамгийн сайн арга

(торлогийн зузаарал ба торлогийн хаван)Сул тал• Үнэтэй• Хүүхэн харааг өргөсгөх шаардлагатай• Мэргэжлийн бус хүн шинжилгээг хийх боломжгүй

(Үргэлжлэл) Хавсралт, хүснэгт 3. Багажийн шинжилгээний сул ба давуу талууд



Хавсралт, бүдүүвч зураг 1. Чихрийн шижингийн ретинопапийн эрт илрүүлэлт

Хавсралт, Бүдүүвч зураг 2. Шар толбоны хавангийн төвийг хамарсан байдал ба харааны чадалд суурилсан эмчилгээний алгоритм

Чихрийн шижингийн асуумж, өвчний түүх, одоо хэрэглэж байгаа эмүүд, биохимийн үзүүлэлтүүд

Засагдаагүй харааны чадал Өөрийн шилтэй харааны чадал

Харааны чадал 6/12

(20/40)-өөс дээш

Байнгын хяналт

Харааны чадал 6/12

(20/40) эсвэл түүнээс муу

Яаралтай илгээх шаардлагагүй бол рефракци болон нүдний угийг үнэлнэ

* Эмийн эмчилгээг сайжруулах: Цусан дахь глюкозын хяналт, цусны даралт ихсэлт болон липидийн түвшинг хянана.

Яаралтай мэргэжилтэн рүү илгээнэ

Байхгүй Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати хөнгөн эсвэл дунд зэрэг

Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати хүнд зэрэг,

Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ эсвэл

Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати

Офтальмоскопи эсвэл нүдний угийн зураг авах

Чихрийн шижингийн ретинопапи*

Хөнгөн зэргээс дунд зэрэг Дунд зэргээс хүнд зэрэг

Төвийг хамраагүй ШТХ Төвийг хамарсан ШТХ

Харааны чадал 6/9 (20/30)-аас дээш

Фокал эсвэл торон лазер фотокоагуляци

Харааны чадал 6/9 (20/30) эсвэл түүнээс муу

СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ

Эмчилгээ үр дүнгүй

Эмнэлзүй ОКТ

Үнэлэх




Хавсралт, бүдүүвч зураг 3. DRCR.net судалгаанд суурилсан судасны эндотелийн өсөлтийн факторыг дарангуйлах эмчилгээ, давтан эмчилгээ, хяналт

а. DRCR.net судалгаанд 1 сар биш, 4 долоо хоногийн давтамжтай хянасан.б. DRCR.net судалгаанд, эхлээд ранибизумабыг 4 долоо хоногийн давтамжтай 4 удаа шилэнцэрт

тарьсан. Судалгаагаар эхний тарилгын тоо эмчилгээний үр дүнд хэрхэн нөлөөлөхийг харуулаагүй. Эмчилгээнд сайжрал өгөөгүй, хаван тогтвортой байгаа тохиолдолд 5 ба 6 дахь сард нэмэлт хоёр тунг тарьсан.

в. DRCR.net судалгаанаас гаргасан зөвлөмжүүд: 1) Zeiss Stratus OКT шинжилгээнд шар толбоны төвийн дэд бүсийн зузаарал 10%-аас илүү буурсан бол “сайжирсан” гэж үзсэн; 2) Хэрвээ харааны чадал “сайжирсан” (6/6-аас доош) боловч, ОКТ шижилгээнд сайжрал илрээгүй бол, тарилгыг үргэлжлүүлсэн; 3) ETDRS судалгааны электрон хүснэгтээр харааны чадлыг шалгахад 5 ба түүнээс олон үсгээр нэмэгдсэн бол хараа сайжирсан гэж үзсэн.

г. DRCR.net судалгаанд, суурь үзлэгээр лазер эмчилгээг хойшлуулсан өвчтөнүүдэд эмнэл зүй болон багажийн шинжилгээнд сайжрал илрээгүй, шар толбоны хаван хэвээр байвал 24 дэх долоо хоног болон түүнээс цаашхи хугацаанд фокал (focal) болон торон (grid) лазер эмчилгээг нэмж хийсэн.

д. DRCR.net судалгаанд хамрагдсан бүх өвчтөнүүдэд 4 долоо хоногийн давтамжтай хамгийн багадаа 4-өөс доошгүй удаа тарилга хийсэн. Эмчилгээний үр дүнг 16 дахь долоо хоногт эмнэл зүй (харааны чадал 6/6-аас дээш байлгах) болон багажийн шинжилгээ (ОКТ шинжилгээнд шар толбоны төвийн зузаан 250 µм-ээс бага байх)-нд үндэслэн нэмэлт тарилгад хамруулах эсэхийг судлаач эмч шийдсэн. Эмчилгээний 24 дэх 7 хоногт дахин шинжилж нэмэлт эмчилгээнд хамруулах эсэхийг судлаач эмч шийдвэрлэсэн.

е. Мөн дээрх судалгаанд хамрагдагсдыг 4 долоо хоногийн зайтай нэг жилийн турш хянаж, цаашид үргэлжлүүлэн судалгаанд оролцохыг зөвшөөрөөгүй хүмүүст хяналтыг зогсоосон. Судалгааг үргэлжлүүлсэн хүмүүсийг 52 долоо хоногоос цааш 4 долоо хоногийн зайтай гурван удаа үзэхэд, эмчилгээнд үр дүн гараагүй, эсвэл зорилтот түвшинд хүрээгүй хүмүүст хяналтын хугацааг уртасгаж, 8 долоо хоног болгосон. Дараа нь өөрчлөлт гараагүй тохиолдолд 16 долоо хоногийн зайтайгаар хяналтыг үргэлжлүүлсэн.

Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ сайжирсанв

Давтан тарих ба 1 сарын дараа хянах

Тарихгүйд, 1 сарын дараа хянах

Хяналтын үзлэг хоорондын зайг 2 дахин уртасгах, гэхдээ 4 сараас

хэтрүүлэхгүй байхе

Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ дордсон болон дахисан

Чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ-д хийгдэх СЭӨФ-ыг дарангуйлах эмчилгээ

Эхний 4 тарилгаасб хойш 1 сарынa дараа үнэлгээ хийх

ТИЙМ

ТИЙМ

ҮГҮЙг

ҮГҮЙ



Зураг 1. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хөнгөн зэрэг. Бичил цүлхэн

Зураг 2. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Торлогийн цус харвалт, хатуу экссудат, бичил цүлхэн

Бичил цүлхэн (Ma)


Цус харвалтХатуу экссудатууд



Зураг 3. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, дунд зэрэг. Шар толбоны төврүү дөхсөн хатуу экссудат

Зураг 4. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван байхгүй

Шар толбоны хаван, дунд зэрэг

Хөвөн төст толбо Бичил цүлхэн

Дөл хэлбэрийн цус харвалт



Зураг 5. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, хөнгөн зэрэг

Зураг 6. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг

Шар толбоны хаван, хөнгөн зэрэг



Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг

Цэгэн цус харвалт



Зураг 7a. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг. Шар толбоны хаван, дунд зэрэг

Зураг 7б. Нүдний угийн Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, дунд зэрэг.



Цус харвалт




Зураг 8. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг.Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг

Зураг 9. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг.Шар толбоны хаван, хүнд зэрэг


Толбон цус харвалт

Хөвөн төст толбо (Cotton wool spot)





Зураг 10. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг.Венийн гогцоо (venous loop)

Зураг 11. Эдийн ургалтгүй чихрийн шижингийн ретинопати, хүнд зэрэг.Торлогийн доторх бичил судасны гаж хөгжил (IRMA)

Венийн гогцоо

IRMA



Зураг 12. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Венийн калибрын өөрчлөлт (venous beading), торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт (NVE), шар толбоны хаван, хүнд зэрэг

Зураг 13. Өндөр эрсдэлт, эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати.Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт (NVD)

Венийн калибрын өөрчлөлт(venous beading) Торлогийн хаа нэгтээх шинэ

судасжилт (NVE)


Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт (NVD)

Хөвөн төст толбо ба цус харвалтууд



Зураг 14а. Өндөр эрсдэлт, эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт, торлогийн өмнөх цус харвалт

Зураг 14б. Өндөр эрсдэлт, эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээний шинэ түлэлтүүд


Торлогийн өмнөх цус харвалт

ТТФ-ийн шинэ түлэлтүүд





Зураг 15а. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх болон торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт

Зураг 15б. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати.Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Харааны мэдрэлийн хөхлөг

дээрх болон торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт.

Торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт (NVE)


Торлогийн хаа нэгтээх шинэ судасжилт (NVE)




Зураг 16а. Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван. Торлогийн тархмал фотокоагуляци (баруун нүд)

Зураг 16б. Чихрийн шижингийн шалтгаант шар толбоны хаван. Торлогийн тархмал фотокоагуляци (зүүн нүд)

ТТФ-ийн сорвинууд



Толбон цус харвалт

ТТФ-ийн сорвинууд



Зураг 17а. Фокал лазер эмчилгээний дараах шар толбоны тогтвортой хаван

Зураг 17б. Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Фокал лазер эмчилгээний дараах шар толбоны тогтвортой хаван

Хөвөн төст толбо ба цус харвалт


Фокал лазерын сорвинууд

Хөвөн төст толбо ба цус харвалт

Фокал лазерын сорвинууд



Зураг 18а. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Торлогийн өмнөх цус харвалт

Зураг 18б. Туяаралт ангиографийн шинжилгээ. Эдийн ургалттай чихрийн шижингийн ретинопати. Торлогийн өмнөх цус харвалт

Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрх шинэ судасжилт ба холбогч эдийн ургалт


Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрхи шинэ судасжилт ба холбогч эдийн ургалт

Харааны мэдрэлийн хөхлөг дээрхи шинэ судасжилт ба холбогч эдийн ургалт

Торлогийн өмнөх цус харвалт Торлогийн өмнөх цус

харвалт



Зураг 19. Торлогийн тархмал фотокоагуляци эмчилгээ. Эхний ээлж: торлогийн доод хэсэг (лазерын сорвинууд)Хоёрдахь ээлж: торлогийн дээд хэсэг (шинэ түлэлтүүд)Гуравдахь ээлж: ТЛФ эмчилгээг гүйцээх

Зураг 20. Оптикийн когерент томографи (OСT) шинжилгээ. Торлогийн зузаарал ба торлогийн доторх цэврүүт өөрчлөлт бүхий чихрийн шижингийн шалтгаант ШТХ



Чихрийн шижингийн шалтгаант нүдний эмгэгийг эрт илрүүлэх, оношлох, эмчлэх тухай удирдамж

ICO нь Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжийг гаргахдаа чихрийн шижингийн шалтгаант нүдний эмгэгийг эрт илрүүлэх, оношлох, эмчлэх тухай дэлхий нийтээр хэрэглэдэг бүхий л удирдамжуудыг нэгтгэсэн. Энэ нь дэлхий даяар чихрийн шижингийн шалтгаант хараа алдалтыг бууруулах зорилгоор ICO-гийн санаачлан хийж буй ажлын нэг юм.

ICO-гийн Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжид багтсан техникийн зөвлөмжүүдийг харилцан зөвшилцөхөөс гадна, энэхүү баримт бичгийг дараах зүйлсэд анхаарал хандуулахад ашиглаж болно:

• ICO-гийн хөтөлбөрт оруулах чухал ач холбогдолтой мэдлэг, ур чадварыг нэгтгэх, нийгмийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн дадлага туршлагыг сайжруулах сургалтыг дэмжих, мэргэжлийн ур чадварыг тасралтгүй хөгжүүлэх.

• Нийгмийн эрүүл мэндийн хандлагын үнэлгээний тогтолцоог хөгжүүлэх, эрүүл мэндийн хөгжлийг дэмжих, бэхжүүлэх, хяналт тавих.

Асуулт, санал, нэмэлт мэдээлэл зэргийг [email protected] хаягаар илгээнэ үү.

ICO-гийн тухайICO-д дэлхийн өнцөг булан бүрийн 140 гаруй улс үндэстэн болон нарийн мэргэжлийн гишүүн нийгэмлэгүүд багтдаг. ICO-гийн гишүүн нийгэмлэгүүд нь нүдний харааг хадгалах, сайжруулахын төлөө хамтран зүтгэдэг, олон улсын нүд судлалын баг хамт олны нэгэн хэсэг билээ. Илүү ихийг www.icoph.org сайтаас.

Зургийн эрхICO-гийн Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжид багтсан зургуудыг дараах газрууд бэлтгэсэн болно.

• Пан-Америкийн Нүд Судлалын Нийгэмлэг (19-р зураг)• Сингапурын Нүдний Судалгааны Институт, Сингапурын Нүдний Үндэсний Төв

(хавтасны зураг, 1-8б зурагнууд ба 20-р зураг)• Мельбурны Их Сургууль, хавтасны зураг (баруун доод булан)

* Тус зургуудыг ICO-гийн Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжийн орчуулга болон шинэчилсэн хувилбаруудад ашиглаж болно. Зургуудыг зар сурталчилгааны зорилгоор ашиглахыг хориглоно. Зургуудыг ашигласан тохиолдолд зохих байгууллагуудыг дурдах шаардлагатай.

ICO-гийн Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжийг ашиглах эрхICO-гийн Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжийг ашгийн бус зорилгоор орчуулах, хялбаршуулан шинэчлэхийг дэмжих болно. Гэхдээ ICO-гийн удирдамж болохыг дурьдах нь зүйтэй.

Зохиогчийн эрх © 2017. ICO. Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан болно.

ОрчуулгаСайн дурын орчуулагчдын дэмжлэгээр хөрвүүлсэн энэхүү удирдамжын эх бэлтгэлийг ICO-гийн вэбсайт дээрээс, зарим орны хэл дээр сонгон үзэх боломжтой байгаа. Хэрэв та ICO-гийн Чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжийг өөр хэлрүү орчуулахад туслах сонирхолтой байвал ICO-тэй холбоо барина уу!

ICO-гийн чихрийн шижингийн үеийн нүдний тусламж үйлчилгээний удирдамжийг дараах вэбсайтаас татаж авна уу: www.icoph.org/diabeticeyecare


ICO -гийн төв оффис:АНУ, Калифорни 94102. Сан Франциско, Ван Нэссийн 711-р өргөн чөлөө, 445 тоотФакс: +1 415 521 1649Утас: +1 415 521 1651Э-Мэйл: [email protected]Вэб: www.icoph.org

Editors

• Professor Uranchimeg Davaatseren, MD, MSc (UCL), PhD • Professor Altaisaikhan Khasag, MD, PhD

Translation of the 2017 Guidelines was made possible by

• Аnar Toishubai, MD, MSc• Munkhkhishig Batbileg, MD, MSc• Oyunzaya Luvsantseren, MD• Munkhzaya Tsengenbayar, MD• Urangua Jamyansuren, MD• Munkhsaikhan Munkhkhuyag, MD

(Research Group of the Mongolian Vitreo-Retinal Society)

Documents

2017 онд шинэчилсэн Updated 2017 Чихрийн шижингийн …€¦ · хүн тутмын нэг нь өртдөг. ЧШР хөдөлмөрийн насны