21_Iman_ve_Kufur

8/3/2019 21_Iman_ve_Kufur

1/160


2/160


3/160

MANVEKFR

Abdulkadir Bin Abdulaziz

www.davetvecihad.comD a v e t S e r i s i

k i n c i A d m

1. Kitap


4/160

rtibat [email protected]

[email protected]

[email protected]


5/160

MAN VE KFR

ggggggggggggya ya a gggggggggggg2

KTAP HAKKINDA BR AIKLAMA

phesiz ki hamd Allaha aittir. Allahu Tealann salat veselam son peygamber olan Muhammedin, onun linin ve asha-bnn zerine olsun.

Bu kitap, eyh Abdulkadir bin Abdulazize ait olan El-Cmi Fi Talebi lmi-erif isimli eserin sadece bir blmdr.El-Cmi olduka geni bir ekilde ilim, ilim tahsili, iman ve kfr

konular ile ilgili olarak hazrlanmtr. Daha nce kitabn birksm, baz kardelerimiz tarafndan tercme edilmi ve man veKfr Hkmleri ismiyle yaynlanmt. Biz konularn daha kolayanlalmas asndan, kitab ksmlara ayrdk ve tekrar gibi algla-nabilen baz blmleri kardk. Byle bir yntemi tercih etme-mizdeki amacmz ise; konular daha akc bir hale getirip anlama-y kolaylatrmaktr. Dileriz ki Rabbimiz bu kararmz isabetlieyler.

3


6/160

MAN VE KFR Bundan nce yayna hazrladmz kitaplarda genel ola-

rak Ehl-i Snnet vel-Cemaatin menheci ve bu menhecin nemi

zerinde durmaya altk. Allahu Tealann izni ile, kinci Admolarak isimlendirdiimiz bu seride ise biraz daha tafsilata inmeyegayret edeceiz. phesiz hicret ve cihad da dahil olmak zeredinin meselelerinin temelini man ve Kfr kavramlarnntanm oluturmaktadr. Bugn ve gemite mslmanlar arasndaolan ihtilaf ve ekimelere bakldnda, bu ihtilaf ve ekimelerintemelinin, genellikle bu iki kavram hakknda yaplan farkl tanm-

lar olduu grlecektir. Bu iki kavram

n tan

m

konusunda ihtilafadmek gerek eri ve gerekse de eri siyaset asndan birokhatalara malolmutur. phesiz birok meselede olduu gibi bukavramlarda da ifrat ve tefrite kaan akmlar vardr. Bununlabirlikte orta bir yolda bulunanlar da mevcuttur. Hibir zaman,ifrat ve tefrite ynelen akmlarn olmas, bu meselenin ihmaledilmesine ve zellikle de bu mesele hakknda gereken ilmintahsil edilmesine mani deildir. Dinin en nemli meselelerinden

olan iman ve kfr konular hakknda gereken ilmi tahsil etme-mek caiz deildir. nk aynen namaz ve oru gibi, iman vekfr de bu dinin hkmlerindendir ve bir mslmann ncelikletahsil etmesi gereken konular arasndadr. slam dininde belirlen-mi olan gerek ferdi ve gerekse toplumsal birok hkm bu ikikavram ile direk balantldr. Dolaysyla bu iki kavram hakkndagereken ilme sahip olmamak, mslman gerek ferdi ve gerekse

de toplumsal birok meselede Allahu Tealan

n raz

olmad

ilere sevkedebilir.

Bugn slam mmetine bakldnda bu iki kavrama nem vermemenin nelere malolduu aka grlmektedir. Bu neden-ledir ki kfr ehli ncelikle bu iki kavram mslmanlarn gnde-minden uzaklatrmtr. Hatta maalesef yle bir merhaleye ge-linmitir ki mslmanlarn bizzat kendileri bu kavramlar zerindedurmann gereksiz ve zararl dahi olduunu iddia etmeye bala-

4


7/160

MAN VE KFR mlardr. Halbuki bata da belirttiimiz gibi nikah, ticaret, ima-met, hicret ve cihad konular da dahil olmak zere birok eri

mesele bu iki kavrama direk baldr. Kafir ve mmin ayrmyaplmadan birok eri hkmn Allah ve Rasulnn rzasnauygun olarak yerine getirilmesinin imkan bulunmamaktadr. Buiki kavram hakknda cahil olmak, birok eri hkm Allah veRasulnn hudutlarn koruyamamakszn gz kapal bir ekildeyerine getirmeye sebep olur. Bu ise hevalara gre hareket etme-nin en byk tetikleyicisidir. Bu nedenle mslmanlarn ve zel-

likle de dinin zirvesi olan cihad ameli konusunda azimli olanlar

nbu iki kavram ncelikle iyi anlamalar ve uygulayabilmelerigerekir. Allahu Tealann izni ile bunun birok faydalar bulun-maktadr. Bu faydalarn belki de en gzeli Allahu Tealann yar-dm ve mslmanlarn saflarnn birbirine kenetlenmesi ve Al-lahn raz olmad birok fitneden ayrmasdr.

phesiz hidayet Allahtandr. Kullar zerine vacip olanise iman edip, salih amel ilemek ve bir de hakk ve sabr tavsiyeetmektir. Kurtulua erenler bunlardr. Bizler de kardelerimizehakk tavsiye etme kabilinden olarak bu ilme nem vermelerininasihat ediyoruz ve onlara bu almaya nem vermelerini neri-yoruz. phesiz baar Allahu Tealadandr.

.www davetvec .ihad com

5


8/160

MAN VE KFR

MAN VE KFR KONULARININ NEM

phesiz ki hamd Allaha aittir. Ondan yardm diler veOna istifar ederiz. Nefislerimizin erlerinden ve amellerimizinktlklerinden Allaha snrz. Allahu Teala kime hidayet eder-se onu saptracak ve kimi de saptrrsa ona hidayet edecek yoktur.Allahtan baka ilah olmadna, tek olup ortann bulunmad-

na, Muhammedin Sallallahu Aleyhi ve Sellem Onun kulu veRasul olduuna ehadet ederim.

Ey iman edenler! Allah'tan, Ona yarar ekildekorkun ve ancak Mslmanlar olarak can verin.1

Ey nsanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan, ondaneini var eden ve ikisinden pek ok erkek ve kadnlarmeydana getiren Rabbinizden saknn. Kendisi adnabirbirinizden dilekte bulunduunuz Allah'n ve akrabannhaklarna riayetsizlikten de saknn. Allah phesiz hepi-nizi grp gzetmektedir.2

1 3 Ali mran/1022

4 Nisa/1

6


9/160

MAN VE KFR Ey iman edenler! Allah'tan saknn, drst sz sy-

leyin de Allah ilerinizi kendinize yararl klsn ve gnah-

larnz size balasn. Kim Allah'a ve Rasulne itaatederse, phesiz byk bir kurtulua ermi olur.1

Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellemyle buyurur: Amel-ler ancak niyetlerledir. Herkes niyetinin karln alr. Kim Allaha ve Rasulne hicret ediyorsa, hicreti onlaraolur. Ama kim bir dnyalk elde etmek veya bir kadnlaevlenmek iin hicret ediyorsa, onun hicreti onadr.2

man ve kfr konular tm din konularnn en nemlile-ridir dersek, bu konularla ilgili dnyev ve uhrev hkmlerinokluu nedeniyle, mbalaa etmi olmayz. Nitekim AllahuTealayle buyurur:

Ktlkleri kazananlar, yoksa onlar, iman edipsalih amellerde bulunanlar gibi klacamz, hayat velmlerinin bir olacan m sandlar? Ne kt hkm

veriyorlar.3Ahirette, varlklarn sonunun cennet ya da cehennem ol-

mas, iman ve kfre dayanr. Dnyada ise, bu konuyla ilgili h-kmler pek oktur. Bazlarnyle sralayabiliriz:

1. er Siyasetle lgili lerde:

Yani, herhangi bir lkede idareciler ve mevcut ynetimsisteminin durumuyla ilgili konularda. nk bunlarla alakaliman ve kfr hkmleri, Mslmanlarn sadece bir ksmnndeil, genelinin zerindeki etkileri asndan son derece nemlidir.Zira Allahu Teala, Mslman yneticiye itaat ve yardm Msl-manlar zerine vacip klm, buna karn kafir yneticiye itaat ve

1 33 Ahzab/70-712 Buhari ve Mslim3

45 Casiye/21

7


10/160

MAN VE KFR yardm haram klmtr. Yneticinin kafir olmas durumunda, bukimseyi grevinden indirmek vaciptir. Bu nedenle alimler, Ha-

kim olan yneticinin durumunu bilmek her Mslmana vaciptirdemilerdir.1

2. Velayetle lgili Baz Hkmler:

Kafirin mmine velayeti birok ynden batldr. Kafirlerin,Mslmanlara vali, hakim yahut kd olmas caiz deildir. Aynekilde, bir kafir Namaz iin imam olamaz, nk, kafirin namazbatldr. Durumu bilerek arkasnda namaz klan kimsenin ise

namaz geersizdir. Kafir kimse, nikahta Mslman bir kadnn velisi olamad gibi, ebed olarak mahremi olmasn gerektirenbir yaknla sahip olsa da, onun mahremi saylmaz. Kafir,Mslmann malnn sorumluluunu stlenemez; kimsesi olmayanocuk, bir kafirin sorumluluuna braklamaz. Bunlar dndavelayetin birok eitleri vardr.

3. Nikahla lgili Baz Hkmler:

Kafir kimsenin Mslman bir kadnla nikahlanmas ha-ramdr, Mslman bir kadnn nikahnda ona veli de olamaz. EerMslman iken nikahlanp, sonradan mrted olursa, nikah fasitolur. Ei ile beraberliklerinin devam etmesi durumunda ise zinameydana gelecektir.

4. Mirasla lgili Baz Hkmler:

Din farkll miras brakmaya ve miras almaya engeldir.Ancak bn-i Teymiye bu konuda muhalefet ederek Mslmann,kafir olan yaknndan miras almasn caiz grm, bnul-Kayymda bu grnde ona tabi olmutur. Bu gr, kar klmasmmkn olmayan salim, sarih ve sahih nasslara aykr olmasnedeniyle hataldr.

1

Bkz: el-Mustasf, Ebu Hmid el-azzl, 2/39

8


11/160

MAN VE KFR 5. Kan ve Maln Korunmas ile lgili Baz Hkm-

ler:

Kan ve maln gvence altnda olmas, ya iman, ya daeman ile gerekleir. mandan maksat d davranlarla belirlenenhkmslamdr.

Eman ise iki trldr: Belli bir vakitle kaytl olan eman.Bu, eman isteyip kendisine darul-slamda srekli kalmas iindeil, sadece buraya girmesi iin izin verilen kimse iindir. Srekliolan eman ise; zimmet akdinin artlarna bal kalmak kayd ile,

darul-slamda srekli ikamet edebilen zmm iindir. Emann buher iki tr de sadece asl (hi Mslman olmam) kafir iindir.Mrted iinse hibir ekilde eman yoktur. Kendisine eman veril-meyen asl kafir ya da mrtedin kan ve mal hederdir.

6. Cenaze ile lgili Baz Hkmler:

Kafir yahut mrted ykanmaz, namaz klnmaz, Msl-manlarn yanna defnedilmez. Bir Mslmann -her ne kadarkafirin cenazesinin arkasndan gitmesi caizse de- gmme esnasn-da onun kabri banda durmas veya ona mafiret dilemesi caizdeildir. Hayatlarnda ve lmlerinde kafirlerden beraeti tamolarak yerine getirmenin gerei budur.

Allahu Teala yle buyurur:

Onlardan len kimsenin namazn kesinlikle kl-ma, mezar banda durma. nk onlar Allah veRasulne kar kfrde bulundular ve fasklar olarakldler1

Kendileri iin, onlarn cehennemlik olduklarakla kavutuktan sonra -yaknlar dahi olsa- mrik-

1

9 et-Tevbe/84

9


12/160

MAN VE KFR ler iin mafiret dilemeleri Peygambere ve iman edenle-re yakmaz1

7. Dostluk ve Dmanlk (Vela ve Bera) le lgiliHkmler:

Mmin kimse ile iman miktarnca dostlukta bulunmak vaciptir. Kafirle ise, dostlukta bulunmak haram, ondan beraetetmek vaciptir. Mminin, Allah iin kafire buz etmesi, mmknolduu kadar ona dmanlk gstermesi de vaciptir. Mslmanla-ra zarar verecek bir hususta kafire yardmda bulunulmaz. Hatta

kafir kimse, Mslmanlarla anlamal ise yahut zmm ise, zul-metmeksizin onun hareket alann snrl tutmak gerekir.

8. Hicret le lgili Hkmler:

Bunlar da iman ve kfr ile ilgili hkmlere dayanr.Mminin, dinini kafirlerin fitnelerinden kurtarabilmek iin, onla-rn topluluunun saysn artrmamak ve herhangi bir Mslmanakar onlara yardm etmemek iin, imkan bulduu taktirde kafirlerarasndan ayrlarak hicret etmesi vaciptir.

9 . Cihadla lgili Hkmler:

Buna bal olarak, esirlere muamele, ganimetler, fey, ciz-ye ve hara ile ilgili hkmlerin tamam, iman ve kfre dayanr.

10 . Diyarla lgili Hkmler:

Bu hkmler de iman ve kfre dayanr. Bir Mslmann

darul-kfre gitmesi, ancak ihtiya durumunda caizdir. Byle birbeldede ikamet ise sadece zaruret sebebiyle caiz olabilir. Kafirindarul-slama girmesinin sadece anlama ile, orada ikamet ede-bilmesinin ise, cizye vermek suretiyle caiz olmas gibi. Bir de,kafirlerin ikamet etmesinin caiz olmad yerleim blgeleri vardr

1

9 et-Tevbe/113

10


13/160

MAN VE KFR ki, buras Arap Yarmadasdr. Yine, kafirlerin girmesinin dahiyasak olduu yerleim yerleri vardr, buralar da harem blgesidir.

11. Yargle lgili Hkmlerden Bazlar:

Aslen, kafirin Mslmana ahitlii geerli deildir. Dahance ise, kafirin Mslmanlarn meselelerinde hkm veren kdolmasnn haram olduunu velayetle ilgili hkmler arasndazikretmitik.

Fkh kitaplarnn eitli bablarnda geen iman ve kfrebal bu hkmleri gereince incelediimizde, bu konularla ilgiligerekten ok miktarda hkmler olduunu grrz. rnein,kafirlerin kulland kaplarn hkm, kestikleriyle ilgili hkmler,kafirlerle al veri, kiralama gibi mali ilikilerle ilgili hkmlervardr. Bu konu olduka geni olduu iin, biz burada sadece burneklerle yetiniyoruz. Allahu Teala yarattklarn iki gurubaayrm ve yle buyurmutur: Sizi yaratan Odur. Sizden birksmnz kafir, bir ksmnz mmindir.1Allah Subhanehu

ve Tealabu iki grubu dnyada da ahirette de eit tutmamtr:Mslmanlar, sulu gnahkarlarla bir tutar m-

yz? Size ne oluyor? Nasl hkm veriyorsunuz?2

man eden kimse fask olan gibi olur mu? Bunlareit olmazlar.3

Cehennemlik olanlarla cennetlik olanlar bir ol-mazlar. Cennetlik olanlar; ite kurtulua erenler bunlar-dr.4

1 64 et-Teabun/22 68 Kalem/35,363 32 es-Secde/184

59 Har/20

11


14/160

MAN VE KFR Buna gre, bu iki gurubu eit tutmak Allahn eriatna ay-

krdr. te bu irkin gnah beer ve cahil anayasalar tarafndan

stlenilmitir. Bu anayasalar, tm vatandalarn kanun nndeeit olmalarn ngrrler. Hak ve grevler hususunda akidedentr gerekli olan ayrm yapmazlar. Bu ayrmn gzetilmeyerekihmal edilmesi ise, Mslmanlarn dinlerinde ve dnyalarndabyk fesatlara yol aar. Bu durumdan faydalananlar ise sadecekafirlerdir.

Gnmzde durum bundan ibarettir. Mslmanlarn di-

ninde tahrif, dnyalarnda ykm; kafirler iinse stn bir konum...nsanlarn, mmin ve kafir olarak iki grup halinde ayrlabilmeleri,iman ve kfr hkmlerinin gereince amel etmeye baldr. tebu ayrm, Allah yolunda cihadn anahtar ve n artdr. Kafirleringlerinin yok edilmesi ve alaltlmalar nasl cihada bal ise,slam mmetinin varl ve erefi de cihada baldr. Ayet-i keri-mede de belirtildii zere insanlarn bu ekilde ayrlmalar Allahtarafndan da sevilen bir durumdur:

Allah, temiz olan, pis olandan ayrt edinceye ka-dar mminleri sizin zerinde bulunduunuz durumdabrakacak deildir...1

Bu, Allahn murdar olan, temiz olandan ayrma-s, murdarlar st ste koyup hepsini yarak cehennemeatmas iindir. te bunlar hsrana urayanlardr.2

Bu ayrmn olumasn salayacak olan ey, iman ve k-fr ile ilgili hkmler gereince amel etmektir. nsanlar hakkndaahitlik etmek ise, Allahu Teala tarafndan sevilen bir tutumdur:

1 3 l-i mran/1792

8 Enfal/37

12


15/160

MAN VE KFR Bylece biz sizi, insanlar zerine ahit olmanz

iin, Peygamberin de sizin zerinize bir ahit olmas

iin, vasat bir mmet kldk.1

Mmin-kafir ayrm yapmak ve her birisine eriatn ge-rektirdii ekilde muamelede bulunmak sadece fertlerin akibetizerinde deil, bundan daha fazla, halklarn ve devletlerinakibetleri zerinde etkilidir.

Kafir-Mslman ayrmnn kasden ihmal edilmesi ve Ms-lmanlar bundan alkoymaktan ama; onlarn gerek dmanla-

rnn lke iinde kafir yneticiler, lke dnda ise uluslararas kafirgler olduunu bilmelerini engellemektir. Bunu yaparak Msl-manlar ierideki ve dardaki dmanlaryla cihaddan alkoy-maktadrlar. Oysa Mslman mmetin varl ve erefi ancakcihadla mmkndr. Cihad iptal olunduunda, Mslmanlarndinleri bozulacak, dnyalar ykma urayacak ve kafirler yery-znde fesadla stnlk elde edeceklerdir. Gemi zamanlarda

olduu gibi, gnmzde olan da budur. Rasulullah SallallahuAleyhi ve Sellem bu hususa yle dikkat ekiyor:

Faizle alveri yaptnz zaman, kzlerin peinedp, ekip bimekle yetindiiniz ve cihad terk ettiinizzaman Allah size yle bir zillet verir ki; dininize dnenedek o zilleti zerinizden kaldrmaz.2

kzn kuyruuna tabi olma ve ekip bimekle yetinip

mutlu olma, dnyaya meyletmeye ve bunun sonucu olarak dacihad terk etmeye delalet eder. Bunlarn hepsi zillete gtrr vebu sebepleri kaldrmakla da zillet kalkar.

1 2 Bakara/1432 Hadisi, Ahmed ve Ebu Davud, bn-i merden, hasen bir isnadla rivayet

etmilerdir.

13


16/160

MAN VE KFR Tm bu bahsettiklerimiz, iman ve kfr konularnn nemi

hakkndadr. bn-i Teymiye Rahimehullah bu konuda yle der:

Bil ki; tekfr ve tefsk (fsk ile itham) konular, isimler ve hkm-ler ile ilgili konulardr. Ahirette karlalacak mjde (vad) vetehdit (vad) konular bunlarla alakaldr. Dnyadaki dostluk vedmanlk, savama, can ve maln korunmas ve buna benzerbaka konular da bunlarla ilgilidir. Allah Subhanehu ve Tealacenneti mminlere vacip, kafirlere haram klmtr. Bunlar herzaman ve her mekanda geerli olan klli hkmlerdendir1

Baka bir yerde yle der: mann tanmnda hata, bakaherhangi bir tanmdaki hataya benzemez. nk dnya veahiretle ilgili hkmler iman, slam, kfr ve nifakn tanmlanmasile alakaldr.2

man ve kfr konularn inceledikten sonra elde ettiimizsonu zetle udur: Her birisine Allahn eriatna gre hak ettiiekilde muamele edebilmek iin, mmini kafirden ayrmak her

Mslmana vaciptir. Ayrca, kafirin ya da mrtedin, kendisininkafir olduunu bilmesi onun yararnadr. Bylece tevbe etmek veyeniden slama dnmek iin acele eder. Bu da kendisi iin dn-yada da ahirette de hayra sebeptir. Kafirlerin ounun durumu uayette bildirildii gibidir:

Kendilerinin gzel iler yaptklarn sandklarhalde, dnya hayatndaki abalar boa gidenler...3

1bn-i Teymiye, Mecmuul-Fetv, 12/4682 Age. 7/3953

18 Kehf/104

14


17/160

MAN VE KFR

MAN

man lafz mutlak anlamda kullanldnda, bundan kastdinin tamamdr. man, Rasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellembelirtmi olduu gibi bir ok ubeyi kapsar: man yetmiksr, yahut altm ksrubedir. Bu ubelerin en fazi-letlisi La lahe llallah ve en basiti yoldan eziyet veren

eyi kaldrmaktr. Haya iseimandan birubedir.1 Byleceiman gerek haram gerekse mekruh olsun, sakndrlm olaneylerin terkini kapsad gibi, farz olsun nafile olsun, kalp, dil vedier organlara gerekli olan tm taatleri de kapsam olur.

man mertebeye ayrlr. Bunlardan her bir mertebeimann bazubelerini kapsar. Bylece bu mertebe imann tmubelerini kendisinde toplam olur. Bu mertebeyi ylece

sralayabiliriz:

1

Mslim

15


18/160

MAN VE KFR Birinci Mertebe

MANIN ASLI (ASLUL-MAN)Bu olmadan iman da olmaz; bununla kfrden kurtulup

imana girilir.

mann mutlak anlam budur. Bu imann sahibi AllahuTealann; Ey iman edenler sznn muhatabdr.

mann bu mertebesi baz ubeleri kapsar ki, bunlar ta-mam olmakszn iman da sahih olmaz. Bu ubeler unlardr:

Kalbin Sorumlu Olduklar: Rasulullahn Sallallahu Aleyhive Sellemgetirmi olduklarn ana hatlaryla bilmek, bunlar tasdiketmek ve boyun emek. Muhabbet, hayet, rza ve AllahuTealaya teslimiyet gibi dier baz kalp amelleri de imann aslnagirer.

Dilin Sorumlu Olduklar: ki ehadeti ikrar.

Organlarn Sorumlu Olduklar: Namaz gibi, terkedenin

tekfir olunduu ameller. Baz alimlere gre dinin be temelinden(el-mebn) geriye kalanlar da buna dahildir. Kfre drceyleri terk de imann aslna dahildir. Zira Allahu Teala ylebuyurur: Kim tautu inkar eder ve Allaha iman ederse,en salam kulpa sarlm demektir; onun kopmas yok-tur.1

Fiil olsun, terk olsun imann aslna giren amelleri tespitetmenin kural udur: Terk edenin tekfir olunduu her amelinilenmesi imann aslndandr (tasdik, kalbin boyun emesi, dilinikrar ve namaz gibi). Aynekilde, ileyenin tekfir olunduu heramelin terki de imann aslndandr (din ile alay etmek, Allahtanbakasna dua etmek gibi). nk, imann aslnn zdd kfrdr.

1

2 Bakara/256

16


19/160

MAN VE KFR Kfr imann aslnn zdd olduuna gre, -gerek vacip

olan terk, gerekse haram olan ilemek olsun- kfre drc her

gnah imann asln bozar. mann asl olan ameli ilemeyenyahut onu bozacak bir amel ileyen kimse ise kafirdir. Kfredrc gnah tespitin kural ise, o amelin byk kfr olduu-nu gsteren er delildir. Bunun ayrntlar inaallah ileride gele-cek.

Kim, imann asln yerine getirirse, ya hemen ya da g-nahlarnn cezasn dedikten sonra mutlaka cennete girer. Eer -ikinci mertebedeki- vacip olan iman tam olarak yerinegetirirse, hemen cennete girer. Eer vacip olan imanda kusurederse ve Allahu Teala da onun bu eksiklerini balarsa, yinehemen cennete girer. ayet Allah, onun imann vacip ksmndakibu kusurlarn balamazsa, gnahlar miktarnca cehennemdekalr; sonra imann asl kendisinde bulunmas sebebiyle cennetegirmek iin oradan kar. Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem usz de buna delalet eder:

Baz kavimlere iledikleri gnahlarn cezas ola-rak, atelerin alevleri dokunur. Sonra Allah, rahmetiyleonlar cennete sokar. Bu kimselere cehennemiyyndenir.1

Bu gibi kimselerin sonradan cennete girmeleri, kendilerin-de kfre zt olan, imann asln bulundurmalar nedeniyledir.RasulullahnSallallahu Aleyhi ve Sellem buyurduu gibi:

Allah, kullar arasnda hkm vermeyi bitirdiin-

de ve cehennem ehlinden dilediini rahmeti ile karmakistediinde meleklere; La lahe llallah diye ehadet edip, Allaha hibireyi ortak komayan kimselerden rahmetettiklerini cehennemden karmalarn emreder. Melekleronlar secde izlerinden tanrlar.2

1 Buhari, Enesten rivayet etmitir, Hd. No: 7452

Buhari, Ebu Hureyreden rivayet etmitir, Hd. No: 7437

17


20/160

MAN VE KFR Hadiste bahsedilen kimseler, imann aslnn kendilerinde

bulunmas nedeniyle cehennemden karlar. mann ubelerinin

en nemlilerinden olup, hadiste zikredilenler unlardr: kiehadeti ikrar, (La lahe llallah diye ehadet edip...) namaz( secde izlerinden...) ve kfre drc eyleri terk (Allahahibireyi ortak komayan...).

Yine Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellemyle buyurur:Cibril, bana geldi ve yle aktard: mmetinden

kim Allaha irk komadan lrse cennete girer Eb Zeryle der: Dedim ki: Zina etse, hrszlk yapsa da m?

Evet dedi. Zina etse de, hrszlk yapsa da.1 Yani bukimsenin varaca yer cennettir.

Kim de imann asln yerine getirmezse yahut onu bozar-sa, o cehennem ehlinden olan kafirdir, oradan bir daha kmaz.Allahu Teala yle buyurur:

Kfredenlere gelince, onlar kyamet gnnnazabndan kurtulmak iin fidye olarak versinler diye,

yeryzndekilerin tamam

ve bir o kadar daha onlar

nolsa, onlardan kabul olunmayacaktr ve onlar iin acklbir azap vardr. Cehennemden kmak isterler fakat ka-cak deillerdir. Onlar iin srekli bir azap vardr2

1 Buhari, Hd No: 64442

5 Maide/36-37

18


21/160

MAN VE KFR kinci Mertebe

VACP OLAN MAN (EL-MANUL-VACB)mann asln yerine getirip, bunun zerine vacipleri ile-

meyi ve haramlar terketmeyi eklemektir. Gerek fiil olsun gerekterk olsun hangi amelin vacip olan imana dahil olduunu tespitetmenin kural udur: Terki halinde azapla korkutmann szkonusu olduu ancak, terkedenin tekfir edilmedii amelin ilen-mesi vacip olan imandandr (sdk, gvenilirlik, ana-babaya iyilik,

vacip olan cihad gibi). lenmesi halinde azapla korkutma szkonusu olan, ancak ileyenin tekfir edilmedii amelin terki de, vacip olan imandandr (zina, faiz, hrszlk, iki imek, yalan,gybet, laf tama gibi).

Vacip olan imanda insanlar iki derecedirler:

Birinci Derece: mann asln yerine getirdikten sonra vacibi terk etmek ya da haram ilemekle kusurda bulunanlar:

Bunlar, byk gnah ileyen kimseler, salih amel ile kt amelikartranlar, Tevhid ehli olup asi olanlar veya dinden kmayanfasklar (el-fskul-mill) dr.

Durumu bu olan kimse, eer tevbe etmeksizin lrseazapla tehdidin muhatabdr. Fakat o kimsenin durumu Allahndilemesine baldr; eer Allah dilerse ona mafiret eder ve hiazap etmeksizin cennete sokar. Eer dilerse gnahlar miktarnca

ona azap eder, sonra onu cehennemden karr ve imann aslnyerine getirmi olmasndan dolay cennete sokar. Bunun delili iseu ayet-i kerimedir:

Allah, kendisine irk koulmasn balamaz;bunun dndakileri ise, diledii kimse iin balar.1

1

4 en-Nisa/48

19


22/160

MAN VE KFR Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellemu sz de buna delalet

eder:

Allaha hibireyi irk komayacanza, hrszlkyapmayacan za, zina etmeyeceinize, ocuklarnzldrmeyeceinize, iftira etmeyeceinize, marufta isyanetmeyeceinize dair bana biat ediniz. Kim bu biatna balkalrsa, onun ecri Allaha aittir. Ve kim bunlardan birisini yapar da dnyada iken cezalandrlrsa, bu onun iinkeffaret olur. Kim de bunlardan birisini iler ve Allah da

onun bu gnahn rterse onun durumu Allaha kalmtr;dilerse affeder dilerse cezalandrr1

Dnyada cezalandrma ile gnahn rtlmesinden veyaikinci k olan, kiinin durumunun ahirette Allahn dilemesinekalmasndan mrtedin durumu mstesnadr. Hadiste, Allahahibir eyi irk komayacanza... diyerek iaret edilenmrted, eer riddet (slamdan kma) nedeniyle ldrlrse bu

ceza onun iin keffaret olmaz. Zira Allahu Teala yle buyurur:Allah, kendisine irk koulmasn balamaz. Dnyadaiken riddet sebebiyle cezalandrlsa da cezalandrlmasa da birdir.2

kinci Derece: mann asln yerine getirdikten sonra, neeksik ne de fazla yapmakszn, vacip olan iman tam anlamylayerine getirenler. Bu kimseler tehditten kurtulup mjdelenmeyehak kazanmlardr. Yani byle bir kimse hi azap grmeksizin,

Allah

n fadl

ve sad

k vadi gereince, cennete girmeye hakkazanm demektir. Bu da orta yolu tutanlarn derecesidir: On-lardan orta yolu tutanlar vardr.3 Bu kimseler hakkndaRasulullahn Sallallahu Aleyhi ve Sellemu hadisi varid olmutur:

1 Muttefekun Aleyhi2 Bkz: Fethul-Br, 1/64-68 ve 12/1123

35 Fat

r/32

20


23/160

MAN VE KFR Bir kimse gelerek Rasulullaha Sallallahu Aleyhi ve Sellem

slamn emirlerinin neler olduunu sorar. O da bunlar o kimseye

bildirdiinde adam yle der: Seni hak olarak gnderene yemin olsun ki, Allahn bana farz kldndan ne dahafazlasn yapacam, ne de daha eksiini. Bunun zerineRasulullah yle der: Eer doru sylyorsa kurtulduyahut Eer doru sylyorsa cennete girdi.1 zerinenafileler ilave edilmeksizin farzlarn eda edilmesi, vacip olanimann eklidir. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellembu kimseye,

bunu yerine getirmekle kurtulua ereceini ve cennete gireceinimjdelemitir.

mann aslna ve vacip olan imana giren emir ve nehiyleribilmek, her Mslman iin farz- ayndr. Bu farz- ayn olan ilim-den bir ksm genel, bir ksm da kiilere zeldir. Bunlar bilmekvaciptir; nk bunlarla amel etmek vaciptir. Bunlarda kusuretme sonucunda, kfr ya da fsktan tr tehdit vardr. Bir ameliilemek iin ncelikle ona ait bilgiye sahip olmak gerekiyorsa,gerekli olan bu bilgi de vaciptir. nk maksatlar iin geerli olanhkm, vesileler iin de geerlidir.

1

Muttefekun Aleyh, Buharinin lafz

, Hd. No:1891

21


24/160

MAN VE KFR nc Mertebe

MSTEHAB OLAN MANBu, imann asl ve vacip olan iman yerine getirdikten son-

ra mendup ve mstehaplar ilemek, mekruh ve phelileriterketmektir. mann asl ve vacip olan imann yansra kim bunla-r da yaparsa o, orta yolu tutanlardan daha stn bir derecekazanarak dorudan cennete giren, ne geenler (sabikn) veAllaha yakn derecede olanlar (muhsinn)dan olur. Bu, Onlar-

dan, Allahn izniyle, hayrlarla ne geenler vardrayetinde bildirilen derecedir. Bu ayette yle buyurulur:

Sonra, kullarmzdan setiklerimizi Kitapa varis-ler kldk. Onlardan bir ksm nefsine zulmetti, bir ksmorta bir yol tuttu, bir ksm da Allahn izniyle, hayrlarlane geti. te byk fadl budur.1

mann mertebesi bunlardr. mertebesini de zikret-

mi olduumuz iman, gerek mkafat gerek ceza; Allah katndakiahiret hkmlerinin kendisine baklarak verildii hakikimandr.

Dnyada ise Mslman ile kafirin arasn ayran hkmimana gelince (bu hkm slamla e anlamldr), iki ehadetiikrar yahut bunun yerine geecek herhangi bir slam alameti ilesabit olmu olur. Allahu Teala imann bu iki eidini ayrmtr:

Ey iman edenler, mmin kadnlar hicret edereksize geldikleri zaman onlar imtihan edin. Allah, onlarnimanlarn daha iyi bilendir. ayet onlarn gerektenmmin kadnlar olduklarn renirseniz, artk saknonlar kafirlere geri evirmeyin.2

1 35 Ftr/322

60 Mmtehine/10

22


25/160

MAN VE KFR Allah onlarn imanlarn daha iyi bilir yani onlarn

imanlarnn hakikatini daha iyi bilir. Yine;

Eer onlarn gerekten mmin kadnlar oldukla-rn bilirseniz yani, grld kadaryla bunu anlarsanzdemektir. te bu hkm imandr. Bir baka ayette yle geer:

Sizden zgr olan mmin kadnlar nikahlamayag yetiremeyenler, ellerinizin malik olduu mmincariyelerinizden alsn. Allah sizin imannz en iyi bilen-dir.1 zgr olan mmin kadnlar ve Mmin cariyeleriniz,

yani Zahiren mmin olan kadnlar ve zahiren mmin cariyele-riniz, Allah sizin imannz en iyi bilendir yani, Allah sizinimannzn hakikatini en iyi bilendir anlamndadr ki bu hakikiimandr.2

Bunlar, iman konular ile ilgili en nemli meseleler olup,aslnda bir tek meseleden kaynaklanrlar. Bu da imann hakikatimeselesidir. Bu konuyla ilgili olarak Mrcie mezhebinin grn

rnek verebiliriz:Bu mezhebe gre, imann hakikati kalbin tasdkinden iba-

rettir (Mrcienin baz frkalar dnya hkmlerinin uygulanabil-mesi iin, dil ile ikrar da buna katmlardr. Mrcienin cumhuru-na gre ise, dil ile ikrar imann hakikatine dahil deildir). Onlaragre, imann asl (tasdik) ile balantl olan dier meseleler un-lardr:

1. man ubelerden olumayan tek bir btndr. nktasdik tektir; bir ksm yok olduunda tamam yok olur.

2. man artmaz ve eksilmez. nk tasdik bir tek eydir.Eksildii taktirde tasdik ekke dnecektir ki, bu da kfrdr.

1 4 en-Nisa/252mann mertebeleri hakknda Mecmuul-Fetavadan u blmlere bavu-

rulabilir: 7/358, 525, 529, 637; 10/6; 12/474; 19/290-294

23


26/160

MAN VE KFR 3. Mminin faciri ile muttakisi arasnda fark yoktur. Hep-

sinin iman da Nebinin Sallallahu Aleyhi ve Sellem iman gibi, hatta

Cibrl ve Mikalin Aleyhimesselam imanlar gibidir. nk imantek bir eydir. (Bu, onlarn en irkin grlerinden birisidir).

4. Amel imandan deildir; nk iman kalbin tasdikidir.Amel ise, sadece imann meyvesidir. Amel sadece mecaz yoluylaiman olarak isimlendirilir.

5. Facir ve fask kimse tasdik zere olduu mddete,kamil mmindir. (Bu da onlarn irkin grlerinden birisidir).

6. man ehlinin birbirlerine stnlkleri yoktur. Bilakisimanlar eit derecededir. Sadece amel ynnden farkllklarvardr; amel ise imandan deildir.

7. manda istisna -yani, Ben inaallah mminim de-mek- caiz deildir. nk bu ektir. Tasdik demek olan imandaek ise kfrdr. Bilakis yle denir: Ben gerekten ve kesinliklemminim.

8. Kfr sadece yalanlama (tekzb), yahut inkar ve helalklma gibi, tekzibe dnen eydir. nk kfr imann zddr.man ise kalbin tasdikidir. Dolaysyla kfr de kalbin tekzbindenbaka bir ey deildir.

24


27/160

MAN VE KFR

TEKFR

1- KFRN SEBEPLERLE TRLERARASINDAK FARK

Birbirinden ayrlmas gereken iki konu var ki, bunlar bir-birine kartrmak eitli hatalara yol amaktadr. Bunlar; kfrn

sebepleri ve kfrn eitleridir.

25


28/160

MAN VE KFR KFRN SEBEPLER

Bunlar, ileyen kimsenin kfrne hkmetmeye sebep olaneylerdir. Bu da dnyev hkmde iki ekilde olur ve bir nc-s yoktur: Kfre dren sz veya kfre dren fiil. Fiili terketmek ve ilememek de buna dahildir. Eer kii kalpte olumukfre drc bir itikat sebebiyle hakiki manada kafir olmu ise,bu kimse ancak ileyenin er yolla kfrn ispat mmkn klansz ya da fiil ile, kalbindeki bu itikadn ortaya kmas sonucundadnyev hkmle yarglanabilir. Nitekim Ehl-i Snnet ve dier

mezhepler dnyev hkmlerin zahire gre verilecei hususundaicma etmilerdir. Sahibinin durumunu tespit etmeyi mmknklan zahir delil ise kiinin kalbinde olan ey deil, onun sz yada fiilidir. Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Onun kalbiniyar p baktn m?1 derken, buna dikkat ekmitir. Yine ylebuyurur: Ben, insanlarn kalplerini aratrmakla ve karn-larn yarmakla emrolunmadm.2 Dnyev hkmde kalbin

fiili ile cezaland

rma olmaz. Bu ancak sz ya da zahir fiil ile orta-ya karsa mmkndr. bn-i Hacer Rahimehullah yle der:Dnya hkmlerinin zahire gre verilecei hususunda alimlerinhepsi icma etmilerdir. Dierleri ise Allaha kalmtr.3

Kfre drc sz ve fiiller, riin ileyenin yahut syle-yenin kfrn ngrd sz ve fiillerdir. nkar (cahd), sz ilegerekleen kfr sebeplerinden birisidir. Bu da eriatta sabitolduu zere dil ile ifade edilen inkardr.

1 Muttefekun Aleyhi2 Muttefekun Aleyhi3

Fethul-Br, 12/273

26


29/160

MAN VE KFR KFRN TRLER

Kfr, eitli ynlerden birok k

sma ayr

l

r. Sahibini kavlyahut fiil kfr sebeplerini ilemeye iten batn (kalb) etkenlerasndan kfr birok eide ayrlr, bazlarunlardr:

Yalanlama Kfr: Kitap ve rasullerimizi gnderdi-imiz eyleri yalanlayanlar yaknda bilecekler.1

nkar Kfr: Vicdanlar kabul ettii halde, zulmve byklenme dolaysyla bunlar inkar ettiler.2

-nkar Etmeksizin- Kibirle Diretme ve Byklenme Kfr:blisin kfr bu trdendir. Allahu Teala onun hakknda ylebuyurur: bls hari hepsi hemen secde ettiler. O, kibirledirendi, byklendi ve kafirlerden oldu3

ek ve phe Kfr: phesiz Allahn vadi haktr,kyamet saatinde hibir phe yoktur denildiinde siz;Kyamet saati de nedir biz bilmiyoruz; biz sadece zan-

nediyoruz; ve biz kesin olarak inananlar da deiliz de-mitiniz.4

nk onlar pheye drc bir tereddt ieri-sinde idiler.5

Yz evirme Kfr: Kfredenler ise; uyarlp-korkutulduklareyden yz evirmekte olanlardr.6

Hased kfr, buzetme ve kerih grme kfr, alay etme

kfr ve nifak kfr de bunlardandr.

1 40 Mmin/702 27 en-Neml/143 2 Bakara/344 45 Casiye/325 34 Sebe/546

46 Ahkf/3

27


30/160

MAN VE KFR Kfrn trleri dediimiz eyler; sahibini ak (zahir) kfr

yani kfr sebeplerinden olan kavl ya da fiil herhangi bir ameli

ilemeye sevkeden batn etkenlerdir. Batn etkenler olaraksaydmz bu eyler kalb amellerdir ve her birisi imann aslnagiren kalp amellerinden birine ters der. rnein; kalbin -Allah,Rasuln ve anahatlaryla Onun getirdii eyleri- bilmesininzdd cehalet kfrdr. Kalbin (Rasuln getirdii eylerianahatlaryla) tasdikinin zdd yalanlama kfrdr.

Kfrn eitleri olarak tanmladmz bu eyler, imann

aslna giren vacip kalp amellerinin zdd olan batn etkenlerdir.Cehmiyye sadece cehalet kfrn kabul eder; nk onlara greiman sadece bilmekten ibarettir. Bunun gibi Mrcie frkalarnnbyk ounluu da, yalanlama kfrn kabul ederler. nkonlara gre iman tasdikten ibarettir.1

Dnyada kiinin kfrne dair hkm vermede dikkatealnan kfr sebepleriyle, kiiyi kfr sebebi olan amelleri

ilemeye sevkeden etkenler olan kfr eitleri arasndaki farkndaha iyi anlalmas iin, birka rnek verebiliriz:

blisin kfrnn sebebi, Ademe Aleyhisselam secdeyi terketmesidir. Terk de bir fiildir. Kfrnn eidi ise; byklenmekfrdr. Onu secdeyi terke iten etken de budur.

Bazen sebepler bir olduu halde, bunlara iten etkenlerfarkl olabilir. rnein; birisi Mslman dieri Hristiyan iki kii

dnelim. Bunlardan her ikisi de Mesih Allahn oludurdeseler, burada sebep tektir; o da kfre drc szdr. Ancakeitler farkldr. Mslmannki Allahu Tealann O domam vedourulmamtr nassn yalanlamaktan dolay, yalanlama

1 Kfrn eitleri hakknda bkz: Mercul-Kubl, 2/21-23; bnul-Kayym,

Medricus-Slikn, 1/366-367 ve Mifthu Daris-Saade, 1/94

28


31/160

MAN VE KFR kfrdr. Hristiyann ki ise, babalarn ve ruhbanlarn taklidkfrdr:

De ki: Ey Kitap Ehli, haksz yere dininizkonusunda ar gitmeyin ve daha nce sapm vebirounu da saptrm ve doru yoldan ayrlm birtopluluun hevalarna uymayn.1

Burada sebep birlemi fakat tr farkllamtr.

Geen misallerden de anlaldna gre; kfr sebebi tekolduu halde, kfr sebebi olan eyi ilemeye iten etken (kfrtr) farkl olabilmektedir. Yine misallerden anlald zere;kfr sebebi tek olduu halde, kiide buna iten birden fazla kfrtr bulunabilir. Ayette bildirildii gibi:

Hayr, sana ayetlerim geldi, onlar yalanladn vebyklk tasladn. Bylece kafirlerden oldun.2 Buradayalanlama kfr ve byklenme kfr bir tek kiide toplanmtr.

Kfr trleri olarak tan

mlad

m

z bu etkenler gizli vebatn eyler olduuna gre; dnyev hkmler bunlara balolarak verilmez. Dnyev hkm, ileyenin kfrn tespitimmkn klan kfre drc fiiller ve szlerden oluan zahir sebeplere baklarak verilir. Dnyev hkmlerde, kfr sebeplerinin ilevini kfr trlerine yklememiz gerekmez. KimRasule hakaret ederse, biz onun hakknda kfr hkm veririz.nk o, kfr sebebi olan eyi ilemitir; bu da kfre drc

szdr. Kii yalanlamasndan, bu zundan, Ona olan hasedindenmi, yoksa Onu hafife alma ve alayndan dolay m bunu yapt,eklinde kfr eidini tespit etmek gibi bir sorumluluk yoktur.Zaten bunu kesin olarak bilmek mmkn olmad gibi, dnyevhkm iin byle bir aratrma gerekli deildir.

1 5 Maide/772

39 ez-Zmer/59

29


32/160

MAN VE KFR Bu, olduka nemli bir konu olup; ilim renmeyi isteyen

kimsenin, zellikle bu konuyu yani, kfr sebepleri ile kfr

trlerinin arasn iyi ayrt edip bunlar birbirine kartrmamay vednyev hkmlerin batn etkenlere deil, sz ve fiillerden oluanzahir sebeplere bal olarak verildii konusunu iyi kavramasgerekir.

30


33/160

MAN VE KFR 2- KFR, NKAR VE YALANLAMA LE

SINIRLANDIRMA YANILGISI

Kfr trlerini bir tek trle snrlamak hatadr. Daha ncede akladmz gibi, kfrn birok trleri vardr. bn-i Teymiye

Rahimehullah Mrcienin, Kfr sadece tekzbden (yalanlama)ibarettir. nk iman -tekzbin zdd olan- tasdiktir szlerinecevap verirken yle der: Kfr yalanlama ile snrlandrlamaz.ayet bir kimse, ben senin doru sylediini biliyorum. Ancaksana tbi olmuyorum, bilakis sana dmanlk yapyorum, sana

buz ediyorum ve muhalefet ediyorum dese, bu daha byk birkfrdr. nk bilindii gibi ne iman tasdikten, ne de kfrtekzibden ibarettir. Tam aksine kfr; tekzib olabildii gibi, tekzibsz konusu olmakszn srf muhalefet ve dmanlk da olabilir.Ayn ekilde iman hem tasdik, hem muvafakat, hem dostluk(muvlt) ve hem boyun emedir. Sadece tasdik iman iin yeterlideildir.1

man iin tasdik art olduuna gre, tekzb kfr ima-nn zdddr; iman iin boyun eme art olduuna gre, b-yklenme kfr imann zdddr; imanda yakn art olduunagre, ek ve zan kfr imann zdddr; iman iin Allah veRasulnn sevgisi art olduuna gre, buz ve hased kfrimann zdddr. te tm bu vacip ameller, imann aslna girenkalp amellerindendir. Bunlarn kartlar ise, kfre drc kalbamellerdir. man bir tek eyden ibaret olmad gibi, kfr de birtek trden ibaret deildir. Tm bu bilgilerden anlaldna gre,kfr tekzib ile snrlandrmak hatadr.

1

Age: 7/292

31


34/160

MAN VE KFR 3- KFRE DRC GNAHLARLA TEKFR

HUSUSUNDA, EHL- SNNET VE MRCE

ARASINDAK FARKEhl-i Snnet, fakihlerden Mrcie grne sahip olanlar

ve Eariler (eitli asrlardaki slam devletlerinde kdlarn oun-luunu bunlar oluturmaktaydlar) kfr ile hkmn, zahiri sebe-bin meydana gelmesine bal olduu hususunda ittifak etmiler-dir. Buna gre Allah ve Rasulnn, sz yahut fiil sebebiyle (terkde buna dahildir) kfrne hkmettii kimse, dnyevi hkmde

zahiren, hakiki hkmde ise batnen kafirdir. Ancak, bu hkmle-rin tefsirinde ihtilaf etmilerdir:

Ehl-i Snnet yle demitir: Bu kimse, bizzat sz ya-hut ak fiil sebebiyle kafirdir. Bunun delili Allahu Tealann uszdr:

Sylemediklerine dair Allaha yemin ederler.Halbuki onlar, kfr szn sylemiler ve Mslmanlk-larndan sonra kfre dmlerdir1 Burada Allah onlarbizzat syledikleri sz nedeniyle tekfir etmitir. Bunun bir rneide u ayet-i kerimedir:

Allah Meryemolu Meshtir diyenler kafir olmu-lardr.2

Bu konuda benzer baka ayetler de vardr.

Ehl-i Snnetin bu konudaki mezhebiudur: Kim kfredrc bir sz syler yahut bir fiil ilerse, bizzat bu sz ya da fiilnedeniyle dnyev hkmde zhiren, hakik hkme gre isebtnen kafirdir. nk er delilin kfrne hkmettii kimse,zahiren ve batnen kafirdir. Allahu Tealann bildirmi olduuer

1 9 et-Tevbe/742

5 Maide/17

32


35/160

MAN VE KFR delil, btn bunun dnda brakarak sadece zahiri kapsamaz.Bilakis hem zahir hem de btn ieren hakiki hkm ifade eder.

Ehl-i Snnet, kfre dair hkm vermeyi, zhiren tespitimmkn olmayan kalb etkenlere bakmazszn, kfre drc sz veya fiilden ibaret olan zhir sebebin meydana gelmesinebalarlar. Bununla birlikte, bir kimsenin zahiren ve batnen kf-rne hkmetmek, bu kimsenin kalbinde cehalet, taklit, istikbar,bu z, tekzib veyaek trlerinden herhangi birisinin kanlmazolarak varlna da delalet eder. Ancak dnyev hkmlerde

bunun bilinme ykmll yoktur.Fakihlerin Mrcie olanlar ve Earler yle derler:

ariin, zahir amel (sz ya da fiil) sebebi ile kfrn ngrdherkes, dnyev hkmde zahiren, hakki hkme gre batnenkafirdir. Fakat, bu kimsenin kfr bizzat bu zahir amel sebebi iledeildir. Bu amel kiinin kalbinde tasdik bulunmadna yani bukimsenin kalben yalanlayc olduuna dair bir iarettir.

Bu aklamayla onlar, ariin, kfr sz ya da fiilini ile-yenin kafir olduu hkm ile, kfr tekzib ile snrlandrmannarasn uyuturmulardr. Oysa bu fasit bir tutumdur. nk herkafir kalbi ile yalanlayc deildir.

Mrcieyi, kfre drc hibir amelin bizzat kfr olma-d, ancak kalbin yalanladna dair bir alamet olduu grnesevk eden ey, imann hakikatinin tasdikten ibaret olduuna

inanmalardr. yle ki onlarn ou, dil ile ikrar bile imann haki-katinden saymazlar ve bunu sadece dnyada hkmlerin uygu-lanmas iin bir art ve ek bir rkun olarak grrler. Dil ile ikrar,kalbin tasdikine dair bir alamet kabul ederler.

Mrcieye gre, dilin ikrar ve azalarn amelleri imandandeillerdir. Bunlar sadece kalbin tasdikine dair alametler ve belir-tilerdir. Zahir ameller iman olmadklar gibi, kfr de olamazlar.

33


36/160

MAN VE KFR Buna gre, itaat olan ameller, kalbin tasdikinden ibaret olanimann belirtileridir. Ayn ekilde, kfr olan ameller de, kalbin

tekzibi demek olan kfrn alametleridir. Bylece onlar iman vekfr, kalbin tasdiki ve tekzibi olarak snrlandrmlardr. Zahiramellerin fonksiyonu ise, bunlara birer alamet olmaktan ibaretkalmtr.

Bu grlerin geersizliini aklamak iin, AllahuTealann eitli kavimler hakknda, onlarn tasdik ettikleri vekalben bildikleri sabit olduu halde kfr hkm vermi olmas

yeterlidir. Nitekim Allahu Teala Firavn kavmi hakknda yle der:Vicdanlar yaknen kabul ettii halde zulm ve

byklenme nedeniyle bunlar inkar ettiler.1 Yakn; bilgi-nin ve tasdikin en st derecesidir.

Yine Allahu Teala Ehl-i Kitaptan olan kafirlerden bahse-derek yle der:

Kendilerine Kitap verdiklerimiz, Onu (Peygambe-ri) oullarn tandklar gibi tanrlar. Oysa onlardan birgrup, hakk bildikleri halde gizlemektedirler.2

Bylece anlalmtr ki; Mrcienin syledii gibi kfre d-rc amel ilemek, kalpte tasdikin bulunmamasn gerektirmez.Bununla birlikte bilinmesi gerekir ki, kfre drc ak bir fiildebulunan herkes -tekfire engel herhangi bir ey sz konusu deilse-zahiren kafir olmas ile birlikte gerek anlamda yani kalben de

kafirdir. Kalbinde ya yalanlama veya cehalet, kibir, ek, hased,eriata kar kin, alay, dnya sevgisi ya da bunlarn dndadnyev hkmlerde dikkate alnmayan birtakm etkenler bulu-nabilir.

1 27 en-Neml/142

2 Bakara/146

34


37/160

MAN VE KFR 4- NKAR LE, HELAL VEYA MBAH KABUL

ETME ARASINDAK FARK

Alimlerin bu konudaki genel tavrudur:

er vacipler sz konusu olduunda inkar (cahd) keli-mesi kullanlr ve denilir ki: Namazn vacipliini inkar etti, cihadnvacipliini inkar etti, doru szl olmann vacipliini inkar etti.

Haramlar sz konusu olduunda ise, helal sayma vembah sayma lafzlar kullanlr; haram helal sayd veya mbah

kabul etti denilir. Yani, o helaldir veya mbahtr dedi yahutharam olduunu inkar etti anlamndadr. Yine yle denilir:kiyi yahut zinay helal kabul etti. Dolaysyla inkar, vaciplerlebirlikte; helal klma ise haramlarla birlikte kullanlr. Vacibi inkaretti veya Haram helal kabul etti denilir. Vacibi helal kabuletti ya da Haram inkar etti demek doru bir ifade deildir.

nkar olsun, helal klma olsun her ikisi de bir tek asla d-

nerler, o da; er naslar

yalanlamad

r. nkarc

(vacibinvcubiyetini inkar eden) vacip fiilin ilenmesini gerekli klan nassyalanlam olmaktadr. Helal klan (haramn haramln inkareden) ise, haram olan fiilin ilenmesini yasaklayan nass yalanla-m olmaktadr. Naslar yalanlayan kii ise kafir olur. Allahu Tealayle buyurur:

Allah adna yalan uydurup iftira eden veya kendi-sine hak geldii zaman onu yalan sayandan daha zalimkimdir? Kafirler iin cehennemde bir barnak m yok?1

Kafirlerden bakas, bizim ayetlerimizi inkar et-mez.2

1 29 Ankebut/682

29 Ankebut/47

35


38/160

MAN VE KFR nkar ve helal sayma arasndaki fark, basit anlatmyla bu-

dur. Baz alimler, bu ikisi arasnda fark gzetmemilerse bunun

sebebi, bu iki kavramn bir tek asla dnmesidir ki bu da, ernaslarn yalanlanmasdr. Fakat dikkatlice incelendiinde, bu ikikavram arasnda, bahsettiimiz farkn bulunduu grlecektir.

36


39/160

MAN VE KFR 5- TEKFR N, LEYENN NKAR ETMESNN

YA DA HELAL KILMASININ ART KOULDUU

VE ART KOULMADII GNAHLARDaha nce geen konulardan anlald zere, her taat

imandr. Ancak her masyet kfr deildir. Ve yine; imannmertebelerini anlatrken akladmz gibi, taatlerin farkl merte-beleri vardr. Bunlardan bir ksm imann aslna, bir ksm vacipolan imana ve bir ksm da mstehap olan imana girer.Masiyetler de byledir. Bunlarn bazlar imann asln bozar ve

kfr olarak isimlendirilir. Bazlar, vacip olan iman bozar veFsk olarak isimlendirilir. Nitekim Allahu Teala yle buyurur:

Fakat Allahu Teala size iman sevdirdi, onu kalp-lerinizde ssledi ve size kfr, fsk ve isyan irkin gs-terdi.1

Masiyetleri snflandrma hususunda ba vuru kaynaariin kendisidir. Allahn kfr olarak isimlendirdii

masiyetlerden birisi Allahu Tealadan bakasna dua etmektir:Kim Allahla birlikte, hakknda bir delil bulun-

mayan, baka bir ilaha dua ederse, artk onun hesabRabbinin katndadr. phesiz kafirler kurtulua eremez-ler.2

Allahn fsk olarak isimlendirdii masiyetlerden birisi, if-fetli kadnlara iftira (zina ile sulama) da bulunmaktr:

ffetli kadnlara zina isnadnda bulunarak sonradrt ahit getirmeyenlere seksen sopa vurun ve onlarn

1 49 Hucurat/72

23 Mminun/117

37


40/160

MAN VE KFR ahitliklerini ebediyyen kabul etmeyin. te bunlarfasklarn ta kendileridir1

Allahu Teala fsk sebebi olan masiyet ile, kfr sebebiolan masiyeti, u ayette birletirerek zikretmitir:

zerine Allahn adnn anlmadeyden yeme-yin, nk bu fsktr. Hi phesiz eytanlar dostlarnasizinle mcadele etmeleri iin telkinde bulunurlar. Eeronlara itaat ederseniz, mrikler olmu olursunuz.2

Gnah, ya vacibi terk ya da haram ilemek eklinde olurki, bu da iki ksmdr:

1 24 en-Nur/42

6 Enam/121

38


41/160

MAN VE KFR KFRE DRC GNAH

Allah

n kfr olarak isimlendirdii gnaht

r. Bu tr gnahimann asln bozar. ki ehadetten birisini terk, namaz terk, kalptasdikinin bulunmamas, Allah ve Rasulne hakaret etmek, Allahtan bakasna dua etmek ve kurban kesmek bu gnahlar-dandr.

Kfre drc gnah ileyen kii, srf terk etme veya srfileme sebebi ile kafirdir. Bu kimsenin tekfiri iin, terk etmi oldu-u vacibi inkar etmesini ya da ilemi olduu haram helal say-masn art komak caiz deildir. nk Allahu Teala onu, srfterk etme yahut ileme sebebi ile kafir olarak isimlendirmi veburada inkar etme yahut helal sayma gibi bir kayt getirmemitir.Byle bir art getiren kimse, Allahn hkmn noksan grerek,ona ek bir art getirmi olur. Selef, kfre drc gnahlarnedeniyle tekfir hususunda, inkar balbana bir art olarakkabul eden ar Mrcieyi tekfir etmilerdir.1

Aada, inkar ya da helal sayma kayd olmakszn (srf fiil ve terk eklinde) kfre drc gnah ileyen kimsenin kafirolacana dair nasslardan ve icmadan eitli deliller sunacaz:

a- Allahu Teala yle buyurur:

Sylemediklerine dair yemin ederler oysa kfrkelimesini sylemiler ve slamlarndan sonra kfredmlerdir.2

Allahu Tealann onlarn kfrne hkmetmesi sadece sy-lemi olduklar kfr sz nedeniyledir.

1 Bkz: Mecmuul-Fetv, 7/209 ve 2052

9 et-Tevbe/74

39


42/160

MAN VE KFR b- Allahu Teala yle buyurur:

Mnafklar, onlarn kalplerindekini haber verecekbir srenin inmesinden ekinmekteler. De ki, alay edin.phesiz Allah sizin sakndnz eyi aa karacaktr.Onlara sorarsan, biz sadece dalm eleniyorduk derler.De ki: Allahla, Onun ayetleriyle ve Onun Rasul ile mialay etmekte idiniz. zr bildirmeyiniz, siz imannzdansonra kfre dtnz.1

Allahu Teala onlarn, biz kfr szn inanmakszn sy-

ledik; hatta biz dalm, elenir bir halde idik demelerine ramen,onlarn imanlarndan sonra kfre dtklerini bildirmi ve Allahnayetleri ile alay etmenin kfr olduunu aklamtr.2

c-Allahu Teala yle buyurur:

O, nefsine zulmeder bir halde bahesine girdi.Dedi ki: Bunlarn ebediyyen yok olacan zannetmiyo-rum.

Kyametin gerekleeceini de sanmyorum. EerRabbime dndrlecek olursam bundan daha hayrl birsonula karlaacama eminim.

Kendisi ile konumakta olduu arkada Ona dediki: Seni yaratana kar kfrde mi bulunuyorsun?..3

Arkada Onu sadece, kfr sebebi olan kyametin kopa-

ca

n

sanm

yorum sz ile tekfir etmitir.

1 9 et-Tevbe/64-662 Age: 7/2203

18 Kehf/35-37

40


43/160

MAN VE KFR d-Bir baka ayette yle buyurulur:

Andolsun, Allah Meryem olu Mesihtir diyenlerkfretmilerdir. Allah n ncsdr diyenler,andolsun ki kfretmilerdir.1

Allahu Teala onlar szleri sebebi ile tekfir etmitir.

e-Allah Azze ve Celle yle buyurur:

Meleklere, Ademe secde edin diye emrettiimiz-de, blis dnda hepsi secde ettiler. O, kibirle direndi,

byklendi ve kafirlerden oldu.2

Allahu Teala blisi fiilinden, yani Ademe secdeyi terk et-mesinden tr tekfir etti.

f- RasulullahnSallallahu Aleyhi ve Sellemu sz:

Kii ile kfr arasnda namaz terk vardr.3 Elif-lam taks ile belirli olarak gelen el-kfr lafzbyk kfr(el-kfrl-ekber) ifade eder. Rasul Sallallahu Aleyhi ve Sellem

kfr hkmn, sadece namazn terkine balamtr. Sahabe, birvakit namaz, vakti kana dek kastl olarak terk eden kimsenintekfiri hususunda icma etmilerdir.

g-Bahsi Geen Meseleyle lgili Dier Baz Deliller:

Sahabenin, zekat vermeyi reddedenleri, zekatn vacipliiniikrar yahut inkar etmelerine bakmakszn srf zekat vermeyi red-detmeleri nedeniyle tekfir etmi olmalar. Bunun delili Ebu

Hureyrenin rivayet etmi olduu u hadistir:Ne zaman ki Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem vefat etti,

Ebu Bekr Onun yerine geti ve Araplardan kfre dnen dnd.

1 5 Maide/72-732 2 Bakara/343

Mslim

41


44/160

MAN VE KFR mer dedi ki: Ya Eb Bekr, Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellemnsanlar La lahe llallah deyinceye kadar onlarla savamakla

emrolundum. Kim La lahe llallah derse maln ve cann koru-mu olur. Ancak slamn hakk mstesna. Hesab ise Allahaaittir dedii halde, insanlarla nasl savarsn? Ebu Bekr ylecevap verdi: Vallahi namaz ile zekatn arasn ayranla mutlakasavaacam. Zira zekat maln hakkdr. Allaha yemin olsun ki,Rasulullaha Sallallahu Aleyhi ve Sellemdyor olduklar bir olabile bana vermeyi reddederlerse, ben de bunun zerine onlarla

sava

r

m. Bunun zerine mer dedi ki; Vallahi grdm ki Allah, onlarla savama hususunda Ebu Bekri rahatlatmt. Bende doru olann bu olduunu anladm.1

Ebu Bekrin zekat vermeyi reddedenleri tekfir ettiine delilOnun, Vallahi namaz ile zekatn arasn ayranla mutlaka savaa-cam szdr. Sahabenin icmas namaz terk edenin kafirolduu ve tevbe etmedii taktirde katlinin vacip olduu noktasn-dadr. Ebu Bekrin namazla zekat eit tutmas da zekat vermeyireddedenleri kendileri ile savalmas gereken kafirler olarakgrdne delildir.

Sahabe, kabul ettii bu grnde Ebu Bekri destekledi-ler. Bu da onlarn zekat vermeyi reddedenin kfr hususundakiicmalar ve Ebu Bekrin faziletini ve ilmi stnln ikrarlardr.

bn-i Teymiye ise yle der: Sahabe ve onlardan sonra

gelen imamlar, be vakit namaz k

lsalar, ramazan orucu tutsalardahi, zekat vermeyi reddedenlerle savalacana dair ittifaketmilerdir. nk bu kimselerin zekat vermemek iin geerli birtevilleri yoktu, bu nedenle mrted oldular. Allahn emrettii gibi,

1

Muttefekun Aleyhi, Buharinin lafz

: 6924, 6925

42


45/160

MAN VE KFR zekatn vacipliini ikrar etmi olsalar da, vermeyi reddetmelerizerine bu kimselerle savalr1

eyh Abdullah bn-i Muhammed bn-i Abdilvehhab2yleder: eyh (bn-i Teymiye) Rahimehullah, zekat vermeyi redde-denlerin kfrne dair sznn sonunda yle der: Sahabe; senbunun vacipliini ikrar m ediyorsun yoksa inkar m? dememi-lerdir. Bu hibir ekilde sahabeden duyulmam bir eydir. Bilakises-Sddk, mereRadyallahu Anhuma yle demitir: Allahayemin olsun ki, Rasulullaha dedikleri bir ola bile bana de-

meyi reddederlerse, bunun zerine onlarla savarm. Bylecesava mbah klan eyin, zekatn vacipliini inkar deil, sadeceonu eda etmeyi red olarak kabul etmitir. Rivayete gre onlardanbir grup, zekatn vacipliini ikrar ediyorlar fakat demekte cimrilikediyorlard. Buna ramen halifelerin hepsi bu konuda tek yolizlemilerdir. Bu da; onlarla savamak, soylarn kleletirmek,mallarn ganimet olarak almak, llerinin cehennemlik olduunaahitlik etmek ve onlar mrtedler olarak isimlendirmek.3

Bahsettiimiz hususun delillerinden birisi de,Mseylemenin Allahn Rasul olduuna ehadet edeni, ashabnSen inkar ediyor veya helal sayyor musun, yoksa saymyormusun? diye sormakszn tekfir etmeleridir. Mseylemenintaraftarlarndan olan Ben Hanifeden bir grup hakknda byle birhaber rivayet olunmutur. Ben Hanife, ashabn kendileriylesavamasndan ve Mseylemenin ldrlmesinden sonra, tevbe

ettiklerini duyurmulardr. Bahsedilen kimseler, yerlemek iinAbdullah bn-i Mesudun Radyallahu Anhu vali olduu Kfeyegemilerdir ki, o dnemde halife; Osman bn-i AfvanRadyallahu

Anhu idi. Oturduklar blgede bir mescid vard ve bu mescidin

1 Mecmuul-Fetava, 28/5192 H. 12423

Ed-Durerus-Seniyye Fil-Ecvibetin-Necdiyye, 7/131

43


46/160

MAN VE KFR mezzini ezan okurken, Mseylemenin Allahn Rasul olduunaehadet etmiti. Ashab bu nedenle onlarn mrted olduklarna

hkmetmilerdir. Buhari bu haberi, Sahihinde Keflet blm-nn banda muallak ve zetlenmi olarak rivayet etmitir.

Naslar ve ashabn icmas gstermektedir ki; kfre dr-c gnah ileyen kimse kafir olur ve bu konuda onun inkarc olupolmadna ya da helal sayp saymadna baklmaz. Ehl-i Sn-netin zerinde icma ettii mezhep ite budur.

44


47/160

MAN VE KFR KFR TEKL ETMEYP, SADECE FISK EREN

GNAHLAR

Bunlar, dnyada iken karl had cezas olan ya da failiahirette azapla tehdide muhatap olan gnahlardr. Naslar bu trgnah ileyenlerin kfrn ngrmez ve bunlar karlndamrtede verilen ceza uygulanmaz. Bu tr gnahlar vacip olaniman zedeler ve ileyen kimse bu nedenle azapla tehdit edilenkimseler snfna girer. Bu tr gnahlar, imann asln bozmadiin faili kfre girmez. Farz ayn olduunda Allah yolunda cihad

terk veya iki imek, zina, hrszlk, faiz almak, yalan, gybet gibignahlar buna rnek verebiliriz.

Bu tr gnahlardan herhangi birisini ileyen kimse, tehdi-di hak etmi bir fasktr, fakat kfre girmi deildir.

Eer, ilenen byk gnahn karl olarak dnyada hadcezas var ise (iki, hrszlk, iftira, zina gibi), bu gnah ileyenehad uygulanr ve bu onun gnah iin bir keffaret olur. Eer,

ilenen gnah iin herhangi bir had cezas yok ise (yalan, ana-babaya isyan gibi), yahut had cezas var da ileyene uygulanma-m ise (gnahnn gizli kalmasndan ve kadya intikal etmemesin-den ya da gnmzde olduu gibi cezann uygulanmasnnmmkn olmamas gibi bir nedenden tr) ve bu kimse detevbe etmeksizin lmse, durumu Allahn dilemesine kalmtr.Eer dilerse balar, dilemezse, gnah miktarnca ona cehen-

nemde azap eder ve kendisinde iman

n asl

n

n bulunmas

ndantr, onu oradan karp cennete koyar. Aynen RasulullahnSallallahu Aleyhi ve Sellem byk gnah ileyenlerle ilgili olarakifade ettii gibi;

Kime, bunlardan herhangi birey isabet eder de,dnyada iken cezalandrlrsa, bu onun iin keffarettir. Vekime de byle birey isabet edip, Allah bu gnah rter-

45


48/160

MAN VE KFR se, onun durumu Allaha kalmtr; dilerse onu balar,dilerse cezalandrr.1

Vacibin terki yahut haramn ilenmesi tarznda, fsk sebebiolan bu gnahlar ileyen kimse, vacibi inkar etmedike veyaharam helal saymadka tekfir olunmaz. nkar ve helal saymannne anlama geldiini aklamtk. Bunlarn dnd nokta, ernaslarn yalanlanmasdr. Bu nedenle, vacibi inkar eden onuiliyor olsa da kfre girer. Haram ilemese de, kiinin bunu helalsaymakla kfre girmesi gibi.

Bizim ifade etmi olduumuz, kfre drmeyen gnah-larla tekfir edebilmek iin inkar yahut helal sayma artna, saha-benin, ikinin haramln kabul ederek ien kimsenin had ilecezalandrlaca, eer helal kabul ederse, yani bu helaldir, ha-ram deildir derse mrted olaca, kendisine tevbe teklif edilip,tevbe etmezse ldrlecei hususundaki icmas da delalet etmek-tedir. bn-i Teymiye onlarn bu konudaki icmasn naklederek

yle der:Kudame bn-i Abdillah, iki iti. O ve bir grup kimse

Allahu Tealann man edip ameli salih ileyenlere, Al-lahtan saknp, iman ederek salih ameller ilediklerimddete yiyip-itikleri eylerde herhangi bir gnahyoktur2 ayetini tevil ettiler. Bu, mer bnul-Hattaba bildirildi-inde O, Ali bn-i Ebi Talip ve dier sahabeler, bu kimseler ikinin

haraml

n

itiraf ederlerse sopa ile cezaland

r

lacaklar

, eer helalolduunda srar ederlerse ldrleceklerinde ittifak ettiler. mer,Kudameye yle dedi: Hata ettin, yanl bir ukura oturdun.Eer sen Allahtan saknsan ve iman edip salih amel ileseydiniki imezdin! Ayetin ini sebebi udur: Allah Subhanehu ve Teala

1 Muttefekun Aleyhi, Buharinin lafz, Hd. No: 182

5 Maide/93

46


49/160

MAN VE KFR ikiyi haram kldnda (bu Uhud olayndan sonra idi) sahabedenbazs dedi ki: ki iiyor olup da len arkadalarmzn durumu

ne olacak? Bunun zerine Allahu Teala bu ayeti indirerek, henzharam klnmam bir eyi yiyip-iene, eer muttaki ve musliholan mminlerdense, herhangi bir gnah olmadn aklad...Bu nedenle sahabe ikiyi helal sayann ldrlecei hakkndaittifak etmilerdir. Daha sonra bu kimseler yaptklarna pimanolarak hata ettiklerini anladlar. Ancak tevbe etme hususundamitsizlie dtler. mer, Kudameye unu yazarak gnderdi:

Ha mim. Bu Aziz ve Alim olan Allah tarafndanindirilen kitaptr. O gnahlar balayc, tevbeleri kabuledici, azab da iddetli olandr.1 Hangi gnahnn dahabyk olduunu bilemiyorum; haram helal sayman m? YoksaAllahn rahmetinden mit kesmen mi!?

Ehl-i Snnet, sahabenin ittifak etmi olduklar, kfr ol-mayan gnah, helal kabul edilme artyla tekfire sebep tekil eder

hkmne Biz hi bir Mslman gnahndan tr tekfir etme-yiz kuraln dayandrmlardr. Buradaki gnahtan maksat, kfredrmeyen byk gnahtr. Delili ise, gnah ileyenin Msl-man olarak yahut ehlul-kble olarak nitelendirilmesidir.

eriata aykr ve zerine anayasalar ve beeri kanunlarnbina olunduu genel yasalar koymay kfr olan helal saymakonusunda rnek olarak verebiliriz. Bu yasalar, ya eri vacipleri

inkar ya da haramlar

helal k

lma biimindedir. Allahu Teala yleder:

Haram aylar ertelemek, ancak kfrde ileri git-mektir. Bununla ancak kafir olanlar saptrlrlar. Allahnharam kldnn saysn tamamlamak iin, onu bir yl

1

40 Mmin/1-3

47


50/160

MAN VE KFR helal sayarlar, bir yl da haram sayarlar. Bylece Allahnharam kldn helal klm olurlar.1

nkar ve helal klmann konuma yahut yazma ile olmasarasnda fark yoktur. Aynen bahsi geen beeri yasalarda olduugibi. Zira Yazmak da konumak gibidir fkh kaidesi bunu n-grmektedir.

Beeri kanunlarda inkar ve helal klma eitli ekillerde or-taya kar:

Kanunun Aka Haram Klnmeylerin Mbahlnngrmesi: Karlkl rza ile zinann mbah klnmas, halenslami olduu iddiasndaki baz lkelerde genelevler almas iinruhsat verilmesi, belirli yerlerde iki iilmesinin serbest braklma-s, bu gibi yerler amak ve iki yapm iin ruhsat verilmesi gibi.Bunlarn tm, haram aka helal klmaktr.

Kanunun, Hakknda eri Cezalarn Bulunuyor OlduuBaz Sular Karlnda eitli Cezalar ngrmesi: Bu, var olaneri cezalarn yrrlkten kaldrlmas demektir ve bu da bunlarninkar edilmesi anlamna gelir. Bu ekilde er hadlerin tmortadan kalkm olur.

Kanunun, Kapal Olarak Baz Dini Vaciplerin lerliiniOrtadan Kaldrmay ngrmesi: nan hrriyetinin kanunlatrl-mas gibi. Bylece, putperestlere ve Ehl-i Kitaba kar Allah yo-lunda sava ortadan kalkm olacak, bunun ardndan Ehl-i Zim-

metle ilgili hkmlerle amel de geerliliini yitirecektir. Baz eri Vacipleri Yerine Getiren Kimselerin Ceza-

landrlmas: yilii emredip ktl nehyetme, Allah yolundacihad, mrted yneticilere kar kma gibi baz eri vacipleriyerine getiren kimselerin cezalandrlmas gibi.

1

9 et-Tevbe/37

48


51/160

MAN VE KFR Kat Haramlarn Helal Klnmas: rnein; fakirlere

datma iddiasyla zenginlerin mallarn almay kanunlatran

Sosyalizm ad altnda, Mslmanlarn korunmas gerekenmallarnn helal klnmas gibi.

Birok kimse, Allahn indirdikleri ile hkmetmeyi terkedenin, ancak hkm inkar etmesi veya terk etmeyi helal saymasdurumunda tekfir edilecei, heva ve arzulara uyarak yapmasdurumunda ise tekfir edilmeyecei grn benimsediler. AllahuTeala ise yle der: Allahn indirdikleriyle hkmetmeyen-

ler, kafirlerin ta kendileridir.1

lim ehli ve dilbilimciler, buayette olduu gibi elif-lam taks ile belirli olarak gelen el-kfrkelimesinin byk kfr ifade ettii hususunda ihtilaf etmemiler-dir. Ayn ekilde alimler, kfr lafz Kuranda mutlak olarakgeldiinde byk kfr ifade ettii noktasnda da ihtilaf etmemi-lerdir.

Bylelikle anlalm olmaktadr ki; beeri kanunlarla y-

netilen lkelerdeki yneticiler ve hakimler gibi, Allahn indirdikle-ri ile hkm terk eden kimseler, byk kfr ilemelerinden trkafirdirler. Bu durumda, hkm inkar edip etmedikleri ya dayaptklarn helal sayp saymadklar gz nnde bulundurulmaz.Bu hkme bir de, bahsetmi olduumuz terkin haricinde, dier birkfr sebebi olan Allahn eriatndan baka kanunlarla hkmet-me eklenince, ikinci bir adan daha kfr meydana gelmektedir.Allahn eriatna muhalif kanunlar koymak ise, nc bir kfr

tekil etmektedir.

1

5 Maide/44

49


52/160

MAN VE KFR

TEKFRN KURALLARI

Bu konuyu drt blmde inceleyeceiz inaallah:

1.Tekfir Konusunun Getii Yerler.2.Riddetin Tarifi.3.Tekfirin Kural.4.Bu Konudaki Yaygn Hatalar.

50


53/160

MAN VE KFR 1. TEKFR KONUSUNUN GET YERLER

Burada, tekfir konusundaki a

klamalar

m

z, daha nce-den kendi istei ile slam kabul etmesi yahut Mslman ana-babadan domas nedeniyle hakknda slam hkm sabit olmukimse ile snrl kalacak, aslen kafir olan kimse ile ilgili konularagirilmeyecektir. nk, asli kafir hakknda herhangi bir karklkyoktur ve cihad ile ilgili meselelerde bu konudan bahsedilmekte-dir.

Tekfire gelince bu, belirli bir kimsenin kafir olduunahkmetme anlamndadr ki, Tekfirul-Muayyen olarak bilinir.Bu konu ilim kitaplarnn eitli blmlerinde iki k halinde ince-lenir:

A) tikad Adan:

Kfrn hakikati ve eitleri ile alakaldr. Akide kitaplarn-da man ve iman bozan eyler ile ilgili konularda gemektedir.

B)Yargsal Adan:Kfre gtrc eyler (Kfrn sebepleri) ve kafirin ceza-

landrlmas. Bu konularn getii yerler ise fkh kitaplarnnRiddet ve mrted ile ilgili ksmlardr. Ayrca bu blmde belirlibir ahstan kfre gtrc eylerin vuku bulduunun ispatlanma-s (yani kfrn sebebinin ispat) ve hkmn eran geerli saylanengellerinin olup olmadna baklmas da ilenir. Bunlar, belirli

bir kiinin kafir olduuna hkm vermek yahut ondan beraet iingerekli olan eylerdir. Bu konunun getii yerler ise, fkh kitapla-rnn Kaz (Yarg), Dev (Davalar) ve Beyyint (Deliller)bablardr.

Burada ama, belirli bir kimseyi tekfir ederken yalnzca iti-kat kitaplarna baklarak hkm verilmesinin caiz olmad, bu-nunla ilgili yarglama ilemlerine de baklmas gerektiine dikkatekmektir.

51


54/160

MAN VE KFR 2. RDDETN TARF

Riddet; slam dininden kfre dnmek, yahut slam

kfrile blmektir. Allah Teala yle der:

Sizden kim dininden dner (irtidat eder) ve kafirolarak lrse, artk onlarn btn amelleri dnyada daahirette de boa kmtr ve onlar atein halkdrlar,orada srekli kalacaklardr.1

Mrted ise; slam kabullendikten sonra sz, fiil, itikat ya-

hut phe ile kfre giren kimsedir. Drt mezhebin ve dierlerininriddet ve mrted ile ilgili tariflerinin hepsi bu anlam etrafndadner. nk kfr ya lisann ameli olan sz ile, ya azalarn ameliolan fiil ile, yahut ta kalbin ameli olan itikat ve ek ile meydanagelebilir.2

Burada dikkat edilmesi gereken nemli bir husus vardr oda; yukarda verilen tariflerin riddetin hakiki anlamdaki tarifiolduudur. Zahire gre uygulanan dnyevi hkmlerde ise ancakkfre drc sz ya da amel ile riddet hkm verilir. Sz ve fiilinsanda aka grlen eylerdir. tikat ve ekke gelince, bu ikisi-nin yeri kalptir. Sz ve amelle aa kmad mddete dnyadaiken bunlardan sorgulama yaplamaz.

Kalbi ile kfre giren kimse (bu itikat veya ek ile olabilir),bunu sz yada ameli ile aa karmad mddete dnyevihkmlerde Mslman saylr. Ancak hakikatte Allah katndakafirdir ve kfrn gizledii byk nifak ile mnafk olmutur.

Gnmzde, insanlar kfre gtren amelleri ileseler da-hi, onlar tekfir etmekten sakndran kimseler oalm durumda-dr. Bu kimseler tekfir etmenin Haricilerin mezhebi olduunu

1 2 Bakara/2172

Bkz: eyh Mansur el-Behveti, Keaful-K

na, 6/167

52


55/160

MAN VE KFR sylerler. Hatta bazlar riddetin meydana gelmesinin mmknolmad, ehadeti ikrar eden kimsenin bir daha asla kfre d-

meyecei grn benimserler. Bazlar da, Biz, gnahndandolay hibir Mslman tekfir etmeyiz szn kendilerine deliledinirler. Tm bunlar, slam dinini bilmemekten kaynaklanmak-tadr. Hariciler kfre drmeyen gnahlar ile tekfir etmektedirler.Ehl-i Snnet ise, ancak kfre dren gnahlar ile tekfir ederler.

Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem hayatta iken de irtidadedenler olmutu, Onun vefatndan sonra da Mekke, Medine ve

Bahreyn halk dnda Araplarn geneli irtidad ettiler. Ebu BekrRadyallahu Anhuve sahabe onlarla mrted olduklar iin savat-lar.

Allah Teala yle buyurur: zr beyan etmeyiniz,imannzdan sonra kfre saptnz.1 Andolsun onlarkfr szn sylemilerdir ve mslmanlklarndansonra kfre sapmlardr.2 Haklarnda bu ayetler inen kimse-

ler, henz Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellemhayatta iken syledikleribaz szler dolaysyla kafir olmulard.

Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem bir hadisinde yleder: Gece karanl gibi fitneler gelmeden nce amelediniz. Kii mmin olarak sabahlar, kafir olarak akam-lar, mmin olarak akamlar, kafir olarak sabahlar. Dn-yadan bir para karlnda dinini satar.3

Bir kimse aka da olsa tek bir kelime ile dinden kabilir.Bundan dolay Akidetut-Tahaviyye kitabnn erhinde yledenilmitir: slam dini Allahu Tealann, rasulleri lisanyla kullar-na eriat klm olduu dindir. Bu dinin asl, ayrntlar peygam-

1 9 et-Tevbe/662 9 et-Tevbe/743

Mslim

53


56/160

MAN VE KFR berden gelen rivayetleridir ve apaktr. Kk-byk, anlayan-anlamayan, zeki ya da aptal, ayrt edebilen herkes iin bu dine

girmek mmkndr. Bu dinden kmak ise bundan daha abukolabilir.1

eyh Muhammed Hamid el-Fakyle der: Son dnem-lerdeki alimlerden ounun byk irkten alkoymak isteyenkimselere kar klar son derece iddetlendi. Onlar ve sahabesanki iki zt kutup gibidirler. Sahabe irkten az bir eyi bile mnkergrrlerdi. Bu kimseler ise byk irkten alkoyanlar ktlemekte,

irkten nehyetmeyi bidat ve dalalet saymaktadrlar. Allah birle-mek, ibadeti yalnzca Ona has klmak ve Allaha irk komaktannehyetmek iin gnderildiklerinde, mmetlerin nebi ve rasullerekar tutumlar da bu ekildeydi.

1

erh-u Akidetut-Tahavi, 585

54


57/160

MAN VE KFR 3. TEKFRN KURALI

Tekfirin kural

ifadesinden kastedilen belirli bir kiiyi tekfiretmenin kuraldr (Tekfirul-Muayyen). Bu kural udur:

Zahire gre uygulananan dnyev hkmlerde,kfre drc bir sz syledii ya da bir fiil iledii er yollarla sabit olan birah s hakknda tekfir hkmnnartlar yerine gelip, engeller ortadan kalktnda kafirolduu hkm verilir. Hkm, buna ehil olan bir kimseverir. Eer hakknda hkm verilen kimse darul-slamdag yetirilen bir konumda ise; yetkili olan kimsenin ceza-y uygulamadan nce o kiiye istitabe uygulamas vacip-tir. Eer bir g arkasnda veya darul-harbe snarakkorunuyor (mmteni) ise ona istitabe uygulamadan l-drmek ve maln almak herkes iin caizdir. Bu konuda, sonuta elde edilecek olan maslahat veya mefsedetebaklarak uygun olan tercih edilir.

Bu kaideyi ylece izah edebiliriz:

55


58/160

MAN VE KFR

[1]Zahire gre uygulanan dnyevi hkmlerdeifadesi; sz veya fiil ile ifadesinden nce bir giri mahiyetinde-dir. nk sz ve fiil, insanda aka grlebilen eylerdir ve kiidnyada iken bunlardan hesaba ekilir. Ancak kfre gtrc biritikat yahut imann rkunlar ve ubeleri hakknda bir ektendolay kalpte gizli bulunan kfre gelince, bundan dolay kii dn-yada iken sorgulanamaz. Onun ii Allaha aittir. Kafir olarak leneAllah mafiret etmez.

[2]bir sz syledii ya da bir fiil iledii ibaresi-ne gelince; dnyada iken bir kimsenin kafir olduuna hkmedil-mesinin sebebi bu ikisidir. rnein Allah Tealaya, RasuleSallallahu Aleyhi ve Sellemya da dine hakaret etmek kfre drenszdr. Fiile rnek olarak ise Kuran pislie atmak rnek olarakgsterilebilir.

56


59/160

MAN VE KFR

[3]Kfre drc sz, bir sz syledii ya dabir fiil iledii ibaresinin sfat olarak gelmitir. Kfr ile sfat-landrma iki art ile gerekleir:

Birinci art: Bu sz syleyen yahut fiili ileyen kimse-nin kafir olduuna dair muteber olan er delillerin kesinlikkazanmas art. Bu, Mutlak tekfir olarak isimlendirilir. unusyleyen kafir olur ya da u fiili ileyen kafir olur eklinde,kfr hkmn belirli bir ahsa indirgemeden mutlaklatrmaktr.Yani mutlak tekfir; kfr hkmn sebebin faili olan ahsa deilsebebe indirgemektir.

eri delilde art koulan ey, onun byk kfre delaletediinin kesin olmasdr, kfre delalet eden baz sigalar vardr kibununla hem kfr hem de bundan daha aa olan kk kfryahut fsk kastedilmi olabilir. Bu ekilde delaletinde ihtimalbulunan naslarda kastedilen eyin belirlenebilmesi iin, o nassniindeki yahut baka naslardaki bu ibareyi anlamaya yardmc

olabilecek iaretlere baklr. rnein Buharinin Sahihinde, bn-iAbbastan yle rivayet edilir: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellemyle dedi:

Cehennem bana gsterildi, oradakilerin ou ka-dnd. Onlar kfrederler... Denildi ki; Allaha m?yle cevap verdi: Kocalarna. Ve yaplan iyilii inkar(kfr) ederler.

Yine, Ebu Saidden yle rivayet edilir: Nebi SallallahuAleyhi ve Sellemkadnlarn yanna urad ve yle dedi:

Ey kadnlar topluluu, ok sadaka veriniz. Banasizin, cehennem ehlinin ounluu olduunuz gsterildi.Dediler ki; Ne sebeple? Rasulullah yle cevap verdi: oklanet ediyorsunuz ve kocalarn za ok kfr (nankrlk)ediyorsunuz.

57


60/160

MAN VE KFR Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellemburada kadnn koca-

snn hakkn yerine getirmemesi ve onun iyiliklerine kar teek-

kr etmemesi durumunu kfr olarak nitelendirmitir. Buradakibaz iaretlerden anlyoruz ki, bu kfrden kast; dinden karanbyk kfr deil kk kfrdr. Buna delil ise, orada bulunan-larn Bu Allaha kfr mdr diye sorduklarnda RasulullahnSallallahu Aleyhi ve Sellemverdii cevaptr. Bir baka delil ise, bugnahlarn gidermesi iin kadnlara sadakay emretmesidir.nk sadaka yalnzca mmine fayda salar. Rasulullah yle

buyurmutur: Sadaka, suyun atei sndrd gibi kt-lkleri giderir.1 Bir kafirin sadaka vermesi kabul grmez veonun gnahlarna keffaret olmaz. Allahu Teala ayeti kerimesinde;Allah, kendisine irk koulmasn balamaz demekte-dir.

Bir baka misal Rasulullahn, Mslmana svmekfasklk, onu ldrmek ise kfrdr ve Benden sonrabirbirinizi ldrerek kafir olmayn2 hadisleridir. RasulullahSallallahu Aleyhi ve SellemMslmann Mslman ldrmesini vebirbirleriyle savamalarn kfr olarak isimlendirmitir. Ancaknaslar, kastl olarak ldren kiinin u ayetlerde getii zere kafirolmadna delalet eder:

Ey iman edenler, ldrlen kiiler hakknda ksassizin zerinize farz klnd. zgre kar zgr, kleyekar kle ve diiye kar dii. Ancak kim kardei tara-

fndan balanrsa, kendisine rfe uymak ve ona gzel-likle diyet demek gerekir...3

1 Tirmiz rivayet etmi ve hasen-sahih olduunu sylemitir.2 Buhari3

2 Bakara/178

58


61/160

MAN VE KFR Ayette, katil ile maktuln velisi arasnda bir kardelik ba

olduu bildirilmitir. Birbirleriyle savamalar durumunda da ayn

ey geerlidir: Mminlerden iki taife savatklarnda...1Savamalarna ramen Allahu Teala onlar mminler olarakisimlendirmitir. Tm bunlar, yukardaki hadislerde geen kfrifadesinin, iman yok eden kfr olmayp kk kfr olduunadelalet eder.

Byk kfr veya kk kfre delalet etme ihtimali ta-yan sialardan bazlarunlardr: Mazi (gemi zaman) ve muzari

(geni zaman) sias ile tekil veya oul belirsiz olarak gelen ism-ifail ve iman etmemitir, bizden deildir, atetedir, Allahona cenneti haram klmtr, ondan beri olunur ya da Allahve Rasul ondan beridir gibi ifadeler.

Byk kfre iaret ettii kat olan er delillere gelince,Allahu Tealann u sz buna rnektir:

Onlara sorsan, dalm oyalanyorduk derler. De

ki: Allah ile, O'nun ayetleriyle ve Rasulyle mi alayediyordunuz? zr beyan etmeyiniz; siz imannzdansonra kfre girdiniz.2 Ayette, imandan sonra kfre girdikleribeyan edilmitir ki, bu byk kfrdr.

Nefsine zulmediyor olarak bana girdi. Bununsonsuza kadar kuruyup yok olacan sanmyorum de-di...

Kendisi ile konumakta olan arkada ona dedi ki:Seni topraktan sonra bir damla sudan yaratan, sonra daseni bir insan olarak ekillendiren (Allaha kar) kfrdemi bulunuyorsun?3

1 49Hucurat/92 9 et-Tevbe/65-663

18 Kehf/35-37

59


62/160

MAN VE KFR Ayette bu kimsenin Allaha kar kfrde bulunduu ak-

a ifade edilmektedir ki, bu da byk kfrdr. Yine Allahtan

bakasnn g yetiremeyecei bir eyde Ondan bakasna duadabulunan kimse hakknda ayette yle denilir:

Allah, sizin rabbinizdir; mlk Onundur. Ondanbaka dua ettikleriniz ise, bir ekirdein incecik zarnabile malik olamazlar. Eer onlara dua ederseniz duanziitmezler, iitseler bile size cevap veremezler. Kyametgnnde ise, sizin irk komanz tanmayacaklardr...1

Hak olan dua yalnzca Onadr. Onlarn Allahtanbaka duada bulunduklar ise, onlara hibir eyle cevapveremezler. (Onlarn durumu) yalnzca azna gelsin diye,iki avucunu suya uzatan(n beklemesi) gibidir. Oysa onagelmez. Kfre sapanlarn duas, sapklk iinde olmaktanbaka bir ey deildir.2

Buna gre genel kural udur: Kuranda ve Snnette belir-

lilik taks ile gelen kfr kelimesi kfr ekberi (byk kfr)ifade eder (el- kfr, el-kfir, el-kffr, el-kfirn, el-kevfr gibi...)nk elif-lam, manann tam olmas iin, bana geldii ismintm anlamlarn kapsadn ifade eder. Bu konuda dilbilimcilerleilim ehli arasnda ihtilaf yoktur. sim, fiil veya masdar olarakgelmesi fark etmeksizin Kuranda geen tm kfr kelimeleribyk kfr ifade eder. nk Kurann lafzlar kullanld

anlam

n en st derecesini ifade eder. Hatta nimete nankrlifade etmede kullanlan kfr kelimesi byk kfr anlamnda-

1 35 Fatr/14-152 13 Rad/14

60


63/160

MAN VE KFR dr.1 Kfrn lugat manas kastediliyormu gibi gzktnde bile,aslnda kast edilen er anlamdaki kfr ekberdir.2

Geriye yalnzca hadislerde geen lafzlar kalr, bunlardanbelirlilik taks ile gelmi olanlar kfr ekberi ifade eder. uhadiste olduu gibi: Kii ile kfr arasnda namaz terketmek vardr. Eer bu sia dnda bir ifade ile gelseydi, kkkfre delalet ettiine dair herhangi bir iaret bulununcaya kadarbunun anlamnn byk kfr olduu kabul edilecekti. Bunundelili ise yukarda geen hadiste Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve

Sellemkadnlara hitap ederken kfredersiniz dediinde sahabe-lerin hemen Allaha m kfrederler? diye sormalardr. Bu dagsteriyor ki kfr mutlak olarak kullanldnda onun manasnnkk kfr olduuna iaret eden herhangi bir ey bulunmadsrece yukardaki rnekte olduu gibi ncelikle kfr ekberinkastedildii anlalr.

Burada dikkat ekilecek nemli bir husus vardr, o da; bir

eyin kfre drc olduuna hkmetmek iin bizzat o eyhakknda kfre drc olduuna dair bir nassn bulunmasnnart olmaddr. Necd davetilerinden ve eyh Muhammed bn-iAbdilvehhabn Rahimehullah rencilerinden eyh Hamed bn-iNasr bn-i Muammer Rahimehullah yle der: Alimlerin kfr veriddet konular arasnda saym olduklar ve hakknda apak birnass bulunmad halde kfr olarak isimlendirilmesinde icmaedilen meseleler oktur. Alimler bunu nasslarn umumundan

(genel anlamlarna bakarak) karrlar. rnein Allahtan bakas-na yaknlamak ve ibadet etmek iin kurban kesilmesi gibi.Nevevi ve baka alimlerin de belirttii gibi bu, icma ile kfrsaylmtr. Allahtan bakasna secde etmek de aynekildedir.3

1 Bkz: 14 brahim/28 ve 16 Nahl/1122 Bkz: 57 Hadid/23

Ed-Durers-Seniyye Fil-Ecvibetin-Necdiyye, 9/9

61


64/160

MAN VE KFR Bu meselede frkalar farkl grlere ayrlrlar. Hariciler,

byk gnahlar ve kfre gtrc olmayan eylerle tekfir ederler,

Mrcie ise; tam tersi sz yada fiil, hibir amelle tekfir etmeyipamelin bizzat kendisinin kfre gtrc olduunu kabul etmezler.Kfre gtrc olduu nass ile kesin belirtilmi olan ameli ileye-nin kafir olduu hususunda Ehli Snnete muvafakat ederler.Ancak hakknda kfr olduuna dair nass bulunan amelin bizzatkendisinin kfr sebebi olmasndan deil, kiinin kalbinde kfrolduuna delil olmasndan dolay kfr hkm verileceini kabul

ederler. Bylece hkmde Ehli Snnet ile ittifak ederler ancakbunun aklamasnda ayrlrlar. Bu gre sahip olanlar fakihlerinMrcie gibi dnenleri ve Earilerdir. Gulat- Mrcie ise arsapm kimseler olup, kfr ekbere iaret ettii kesin olan erdelillerle bile asla tekfir etmezler. Kfr ameli ileyen birisini tekfiretmek iin, onun peygamberi yalanlamasn, inkarn, yahut yasakolan bir ameli helal saydn aka sylemesini art koarlar. Bu,amzdaki insanlarn sahip olduu ve olduka yaygn olan bir

grtr.kinci art: Sz ya da fiilin bizzat kfre drc oldu-

unun ak olmas, yani tekfir konusunda delil edinilen nasslardabelirtilen kfre gtrme sebebini ieriyor olmas gerekmektedir.rnein; Ey efendim bana yardm et, ihtiyacm gider, dma-nmdan beni kurtar yahut rzkm genilet ve buna benzerszler sylemek gibi. Bu tr szler, aka Allahtan bakasna dua

etme nitelii tad iin kfre drcdr. Zira er delillerAllahtan bakasna dua edenin kafir olacan bildirir.

Yine Kuran pislie atan bir kimsenin yapt bu hareketde aynekilde kfre drcdr. Ancak bir kimse Kuran ateeatarsa, bu fiilin o kimsenin kfrne delalet ettii ak deildir.

Delaleti ak olan amelin kart, kfre aka delalet et-meyen ve ihtimal tayan amellerdir. Bunlar kfr olma ya da

62


65/160

MAN VE KFR olmama ihtimali tad iin Kfre delalet edii ihtimal tayanamellerle tekfir olarak isimlendirilir. Bunlardan, kendisi bizzat

kfr olmayan fakat kfre yol aan szler vardr. Bunlara Sonu-ca gre tekfir veya Szn gereince tekfir denir.

Kfre delil oluu ihtimal tayan amelin aka kfre dela-let edip etmediini tayin etmek iin birok eyin gzden geiril-mesi gereklidir.

63


66/160

MAN VE KFR ER TERCH

Neye delalet ettii ihtimal ta

yan amellerde, kastedileneyin belirlenebilmesi iin tercih yaparken eye baklr. Bunla-rn hepsi ya da bir ka gz nnde bulundurulur. yle ki:

Failin Kastnn Aa kmas

Sz veya fiili ile neyi kastetmi olduu kiiye sorulur. r-nein; bir kabrin banda sessizce dua eden bir kimse eer, Bukabirdeki kiiyi affetmesi iin Allaha dua ediyorum derse onun

yapt yanl bir i deildir. Eer Bu kabrin banda kabul olu-nacan mit ederek Allaha dua ediyorum derse, bu kfregtrmeyen bidat bir ameldir. Fakat Bu kabirdeki kiiye ihtiya-larm gidermesi iin duada bulunuyorum derse bu kfre gtr-c bir ameldir. Bylece delil oluu ihtimal tayan amelde kastortaya km olur.

Hkm vermede etkili olacak olan, failin kastn aklama-

sn istemekten maksat, onun yapt iten amalad eyi belir-lemektir, bununla kfr kastedip etmediini belirlemek deil.nceki rnekte kiinin, lye skntlarn gidermesi iin duaettiini aklamas, hkm vermede etkili olacak olan ve aklan-mas istenilen kasttr. Bu amel ile kfr kastedip etmediininsorulmas gerekmez. Hatta bununla kfr kastetmediini dahisylese bu verilen hkm etkilemez.

Amel le Birlikte Kiinin Hal ve Tavrlarnn Neye aretEttiine Baklmas (Karainul-Hal)

rnein; bir kii kfr olma ihtimali tayan bir sz syle-se, bununla kfr arzulamadn iddia etse ancak aratrldndazndklarla arkadalk yapt veya zndklkla itham edildii tespitedilse, ite tespit edilen bu durum karainul-haldir ve bunadayanlarak o kiinin kfr kastetmi olduu tercih edilir.

64


67/160

MAN VE KFR Bu konuda yine yle bir rnek verebiliriz: Bir kii

Kuran atee atsa, bu hareket onun Kuran hafife ald ihtimali

tad iin aynen pislie atan bir kimse gibi tekfir edilebilir. Yinebu hareket Osman bn-i Afvann yapt gibi eskimi olanmushaf yok etmek istemi olabilecei ihtimalini de tar. Bu dabir raid halifenin snneti olup kfre dren bir amel deildir.Kii kastnn bu olduunu sylese, ancak sonradan mushafn yeniolduu yahut adamn zndklkla itham edildii ortaya ksa, budeliller onun sznn yalan olduu, bilakis Kuran hafife ald

iin bunu yapt

n

a

a

km

olur.rfe Baklmas

bnul-KayymRahimehullah, mfti ile ilgili hkmler konu-sunda yle der: krar, iman, vasyyet ve dier lafz ile ilgili ey-lerde, o szleri kullanan halkn anlayna, rfne bakmakszn vebu kelimelere gerek manalarndan farkl dahi olsa onlarn kul-landklar manay yklemeden fetva vermesi caiz olmaz. Eerbyle yapmazsa hem kendisi sapar hem de bakalarn saptrr.1

htimal tayan fiillere gelince, rnein; bir kii kbleyedoru namaz klyor iken nnde ate yahut bir kabir bulunuyorolsa, bu fiil o kiinin ya Allaha ya da kabre veya atee ibadetettii ihtimallerini tar. Kastnn aa kmas ve halinin hangisi-ne daha yakn olduunu gsterdiine baklmas gerekir. O kiihayrla bilinen birisi midir? Yoksa atee ibadet eden bir Mecusi

olup da takyye yaparak Mslman olmu gibi grnen birisiolabileceinden phe edilen bir kimse midir?

Bu, ihtimal tayan amelin neye delalet ettiinin belirlene-bilmesi iin uyulmas gereken bir kuraldr. Hkm de, talak, kazf(zina ile itham), kle azad ve bunun gibi ancak niyetin bilinmesi

1

bnul-Kayy

m, lamul-Muvakk

in, 4/228

65


68/160

MAN VE KFR ile ve yine karainul-hale ve rfe baklmasyla akla kavuabi-lecek eylerin hkm gibidir. Ak ve net olan amellerde ise kast

ve niyete yalnzca taammden yaplp yaplmadn anlamak iinbaklr.

Neye iaret ettii ihtimal tayan amellerde dnyevi h-kmleri uygulayabilmek iin bu amellerden amalanan eyleribelirleyecek olan mercii misallerde de getii gibi kd (hakim)dir.Eer bu amelden aka bir ey karmak mmkn olamyor vekii zerindeki thmet de kuvvetli bulunuyorsa, hakimin tazir

cezas vermesi caizdir. Kendisinin kfrne iaret olabilecek ihtimaltayan amelleri oka ileyen zndk hakknda farkl grlerortaya atlmtr. Bu, Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem zamanndamnafklarda oka grlen bir eydi. Ayette de yle gemekte-dir:

Sen onlar, szlerinin anlatm biiminden tanr-sn1

Mnafklardan kfr aka syleyen ancak bunu syle-dikleri tam olarak tespit edilememesinden dolay eri olarakaleyhlerine bir ey ispat edilemeyen ve Allahu Tealann haklarn-da yle dedii kimseler vard:

Sylemediklerine dair yemin ederler ancak kfrkelimesini sylemiler ve slamlarndan sonra kfredmlerdir2

Birok kere dinden kp sonra tevbe etmi yahut ihtimallive pheli ameli ok fazla olan znda gelince, mam Malikin bukonudaki gr; tevbesinin kabul edilmeyecei ynndedir.afii ise sonuna kadar kabul edileceini syler. Burada da yinehakimin itihadna bavurulur. errin fazlal dini insanlar ara-1 47 Muhammed/32

9 et-Tevbe/74

66


69/160

MAN VE KFR snda hafife almas hkme etki eder. Eer bunlar bulunursa mese-leyi bitirmek gerekir ve mam Malikin gr ile amel etme tercih

edilir.1

Ahiretteki hkme gelince kendisinde kfr ihtimali tayanameller grlen kimsenin niyetine gre ii Allaha aittir. En iyibilen Allahtr ve amele gre karln verecek olan da Odur.Nitekim Allah Rasul yle demitir: Ameller niyetler iledir,herkese niyet ettiinin karl vardr.2 Allah Teala ylebuyurur:

Srlarn ortaya karlaca gn artk onun ne g-c vardr ne de yardmcs.3

Kiiyi kfre dren ya da drmeyen ameller konusun-da alimler arasndaki ihtilaf ikinci arta yneliktir. Kfre delaletettii ak mdr, yoksa ihtimal tayan bir amel midir? Eer aksaihtilaf yoktur. Ancak ihtimal tayorsa bunda ihtilaf vardr. nkburada itihad sz konusu olur.

Fkh kitaplarnn riddet ile alakal blmlerinde birok r-nei bulunan kfre gtren sz ya da filler incelendiinde, s-lamdan karan bu amellerin insanlarn ou tarafndan nem-senmedii ortaya kar. Bunun sebebi cehaletin yaylmas vedinin nemsenmemesidir. Enes bn-i Malik yle der: Sizingznzde sa teli kadar deeri olmayan ameller iliyorsunuz.Fakat biz bunlar Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem dneminde

helka gtrc gnahlardan sayardk.4

1 Zndkn tevbesiyle ilgili bkz: el-Muni mea-erhil-Kebir, 10/79-80; bn-i Muflh el-Hanbeli, el-Furu, 6/180-181; Fethul-Bari, 12/269-273; e-afii, el-Um, 6/156168; bnul-Kayym, lamul-Muvakk n, 3/112-115 ve140-1452 Muttefekun Aleyhi3 86 et-Tark/9-104

Buhari

67


70/160

MAN VE KFR Dolaysyla anlalmaktadr ki kii ancak birok ameli bir

arada ilemekle imana girer. Fakat tek bir amel ilemekle iman-

dan kabilir. Kii amellerin tm ile deil yalnzca bir amelletekfir edilip imandan kabilir. Kfre gtrc bir sz, fiili yahutitikad bulunursa kafir olur. Kiinin kfre girmesi iin (hakikatteyok da olsa) zahiren kendisinde bulunan imann dier ubelerininde ortadan kalkmas art deildir. Bu da hakknda kfr hkmverilen baz kimselerin zahiren bir takm salih amellerinin bulun-masnn mmkn olduuna delildir. Eer tekfir edilmesini gerekti-

ren bir ey bulunursa bu salih amelleri o kiinin tekfirine engelolmaz. Bunun fkhta da karl vardr. rnein namaz, artlarrkunleri ve vaciplerinin tm yerine getirilmeden sahih olmaz.Abdest, setr-i avret, kbleye ynelmek, niyet, kyam, ruk, secde ve dierleri gibi. Ancak bir amel ile bozulabilir; kim namazdakonuur, namaz esnasnda bir ey yerse namaz bozulur.

Kul tm hayat boyunca salih amel ilese, sonra bir sz, fiilya da itikat ile kafir olsa ve bu ekilde lse tm salih amelleri boagider. Allah Teala ayette yle buyurur:

Sizden kim dininden geri dner ve kafir olaraklrse, artk onlarn btn amelleri dnyada da, ahirettede boa kmtr ve onlar atein halkdr. Orada sreklikalacaklardr.1

Rasulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem bir hadisinde yle

der: Kii uzun mddet cennet ehlinin amelini iler, sonraonun ameli cehennem ehlinin ameli ile son bulur. Yinekii uzun zaman cehennem ehlinin amelini iler, sonraameli cennet ehlinin ameli ile son bulur.2

1 2 Bakara/2172

Mslim

68


71/160

MAN VE KFR Burada karabileceimiz bir dier sonu ise; mutlak tekfir

(tekfirul-mutlak) ile muayyen (belirli bir kiiyi) tekfir (tekfirul-

muayyen) arasnda fark olduudur. yle ki:

69


72/160

MAN VE KFR TEKFRUL-MUTLAK

Yaln

zca kiiyi kfre gtren sebepleri ortaya koymakt

r(Kfre gtren sz ya da fiil gibi). yle denilir: Kim yle yapar-sa veya yle derse kafir olur yani belirli bir ahsa indirgemedenmutlak olarak hkm bilmektir.

TEKFRUL-MUAYYEN

Kfre sebep olan sz ya da fiili ileyen belirli bir ahs tek-fir etmektir. Daha nceki aklamalarmza izafeten (ki bu da sz

ya da amelin kfr ile nitelendirilmesinin kesinlemesi iin iyicearatrma yaplmasdr) kfre sebep olan amelin kiide bulundu-unun kesinlik kazanmas ve hkm vermek iin baz engellerinbulunup bulunmadna baklmas gereklidir.

Baka bir deyile bu iki eit arasndaki fark yledir:Tekfirul-mutlak, ilenen fiili kfrle nitelemektir. Bunda yalnzcakfre gtren sebebe, er delil ynnden ve fiilin kendisinin

delaletinin kesin olmas ynnden kfre gtrme zelliini tayptamadna baklr. Tekfirul-muayyen ise; faili kfrle nitelemek-tir. Bunda da iki eye baklr:

1- Fiilin kfr olarak nitelendirilmesi.2- Failin o fiili ilediinin tespiti ve hkmn verilmesine

engel olacak bir eyin bulunmamasdr.

70


73/160

MAN VE KFR

[4]iledii er yollarla sabit olan ifadesi, kfresebep olan sz yada fiilin, eri olarak o kiide bulunduununispatlanmas anlamndadr. Bu eri ispat, Dnyevi hkmlerinzahire gre uygulanmas kuralnn kapsamna girer. Mkellef,dnyevi hkmlerde sz ve fiillerinden eri ispat yollar diyeisimlendirilen, eriatn aklam olduu yollarla ispatlanmasnndnda cezalandrlamaz. Kiinin kendisinin ikrar veya bakalar-nn ahitlik etmesi gibi. ahitliin ls ise k

Documents

21_Iman_ve_Kufur