Baiona-Muskiz

Estibaliz RuizOdet SanzAnais Motos

Done Jakue bidea

Done Jakue bidea Europa osoko erromesek Santiago de Compostela hirira (Galizia, Espainia) iristeko eta handik itzultzeko egiten duten bidea da. Hiri hartako Done Jakue katedralean dauden Done Jakue apostoluaren erlikiak izan ziren erromesaldia sortzeko arrazoia.

Erdi Aroan jende asko ibiltzen zen bide horretan. Geroago pixka bat baztertuta egon zen baina XX. mendearen bukaeraz geroztik gorakada izan du, erlijiozko arrazoiengatik ez ezik, turismo, arte, kirol eta kultura arrazoiengatik ere.

Done Jakue apostoluaren heriotzatik (K.o. I) zortzi mende pasa ondoren, bertan hilobiratu zutenaren kondaira zabaldu zen. Alfontso II.a bertara hurbildu zen bere gorte guztiarekin, Historiako lehen erromesa izan zelarik. Iritsitakoan bertan elizatxo bat eraikitzea agindu zuen.

UNESCOk gizateriaren ondare izendatu zuen Espainiako bide zatia 1993an, Euskal Herriko zati bat barne eta Frantziakoa 1998an (Euskal Herrikoa barne).

814. urtetik aurrera Compostelako Donejakue erromesak jasotzen hasi zen, apostoluaren hilobiaren aurkikuntzaren ostean. Albistea azkar zabaldu zen Europa katolikoan zehar eta bertatik erromesak iristen hasi ziren hilobia zegoen gunera Campus Stellaera, eta hortik egungo Compostela izena.

Euskal Herriko Kostaldeko bideaEuskal Herriko Kostaldeko bidea

• Done Jakue bidea Euskal Herriko kostaldetik, Baionan hasten da eta Muskizen amaitzen da. Zumaiatik, Gernikatik,Bilbotik eta Portugaletetik igarotzen da. Bidean zehar, hainbat eliza eta katedral aurkitu ahal dituzu, erromaniko zein gotiko arte estiloetakoak.

Baionako Santa Maria katedrala

Baionako Santa Maria katedrala Baiona Handia auzoan kokaturiko katedral gotikoa da. Han du egoitza Baionako apezpikuak. 80 m luze eta 33 m zabal da. Nabe nagusiaren sabaia, 26 m garai da; baina, 70 m-ko orratz biei esker, orotara 80 m garai da. Baionako katedral erromanikoa suak irentsi zuen 1258an eta 1310ean, eta haren toki berean eraiki zuten egungo katedrala, XIII. mendetik XVII. mendearen hasiera bitartean.

San Pedro eliza, Zumaian Urola ibaiaren bokaleko menditxo baten gainean azaltzen da. Lehen aipamenak XIII. mendekoak dira. Zati handienak XV. eta XVI. mendekoak dira, herriaren garapen ekonomikoarekin bat etorriz.

Sarreran nabe bakarreko espazio gotiko zoragarriaz gozatzeko aukera izango dugu. 30 metrotako luzera du, eta 14'7 metrotako zabalera. Lau zatitan banatuta dago, sabaiko gangak sostengatzen dituzten kolomen bitartez; eta, horiek, hiruko multzoak eginez, hormari atxikita daude. Sabaian gurutze ganga gotikotik eskegita.

Gernikako Andra Mari eliza Gernikako Batzar Etxetik metro gutxira, aldapa oso maldatsuan dago kokatuta 1418an hasi ziren eraikitzen. Eliza honen ezaugarririk berezienetakoa estiloen nahasketa da: portadan gotikoa, barrualdeanerrenazentista. Historia gorabeheratsua du, eta horregatik luzatu ziren obrak 1715era arte. Elizaren parte guztiak, beraz, ez datoz guztiz bat, garai eta joera artistiko ezberdinetatikpasatu delako.

Bilbo

Bilbon bi eraikin gotiko nagusi aurkitu ahal ditugu: San Anton eliza eta DoneJakue katedrala. Bilboko eliza garrantzitsuenetakoak dira.

Done Jakue Katedrala

Donejakue katedrala Bilbok duen eliza nagusia da. Izen bereko plazan kokatuta dago, Zazpi kaleetako erdialdean.

Urteak igaro ahala eraikia izateagatik, hainbat estiloren nahasketaren ondorioa da: XIV. mendeko azken laurden eta XVI.eko hasieraren artean eraiki zuten estilo gotikoan, baina aurrealdea eta dorrea XIX. mendean egindako berriztapenak eta estilo neogotikokoakdira. Elizaren barrualdea, 2002. urtean berriztu zen azkenengo aldiz. Horrez gain, eraikinaren kanpoaldea garbitu zuten, eta portikoa itxi.

San Anton eliza San Anton Bilboko bigarren eliza nagusia da, Done Jakue Katedralaren ostean. Zazpi kaleak eta Atxuriko auzoen artean dago, Bilboko errekaren ondoan. Antzinako Bilboko mugak zehazten zituen hormaren aztarnak aurkitu dira elizaren azpian, baita Bilboko hiriaren sorrera baino lehenagoko aztarnak ere.

Jatorrian areto-motako estilo gotikoko eliza zen, baina gerora, XVI. mendean, egitura korapilatu egin zen, iparraldeko aldean hiru kapera erantsi zitzaizkionean Ataurrearen eraikuntza-data, 1543. urtea,arkuari eusten dion goiko aldeko giltzarrian agertzen da.

Andra Mari Basilika, Portugaleten

  Andra Mari basilika Portugaleteko Alde Zaharrean kokaturiko basilika kristaua da. XV. mendearen amaierako estilo gotiko-errenazentista du eta gaur egun Monumentu nazional izendapena dauka.

1322. urtean, Maria Diaz Haroko Bizkaiko Andre Nagusiak hiria fundatu zuenean, agindu zien portugaletetarrei leku egokia bila zezatela Andra Mariaren omenezko eliza egiteko. Herriko lekurik altuena hautatu zuten portugaletetarrek eta tenplu txikia eraiki zuten, xume-xumea, sabaia egurrezkoa zuena. Buruan Andra Mariaren irudi gotiko bat zeukan. Irudi hau gaur ere ikusgarria da, basilikako erretaula nagusiko buruan.

• XIV. mendeko lana da,. Egungo basilika, berriz, XV. mende bukaeran egin zen hareharri landuez. Lanek mende oso bat iraun zuten ia-ia. Horregatik, eraikina gotikoa izan arren errenazimenduko eragina ere badauka, gehienbat atarietan. Kanpoaldean ikusgarri dira arbotanteak, gargolak, atariak eta kanpaindorrea, eliza baino apur bat geroago, 1691tik 1741era bitartean, egina.

Done Jakue bidea “Santiago de Compostela-n” amaitzen da. Hor katedral gotikoa dago.

Estibaliz, Odet eta Anais.

Done Jakue BideaDone Jakue Bidea

Irati HerreraSilvia VecillaNagore Antolin

DONE JAKUE BIDEAREN HISTORIA PIXKA BAT:

• Donejakue bidea Europa osoko erromesek Compostelako Donejakue izen historikoa duen “Santiago de Compostela” hirira (Galicia, Espainia) iristeko eta handik itzultzeko egiten duten bidea da.

Done Jakue informazio geihago:

• Hiri hartako Done Jakue katedralean dauden Done Jakue apostoluaren erlikiak izan ziren erromesaldia sortzeko arrazoia.

• Erdi Aroan jende ugari ibiltzen zen bide horretan. Gerora ahaztuta geratu zen, baina XX. mendearen bukaeraz geroztik gorakada izan du, arrazoi erlijiosoak ez ezik, turismo, arte eta kirol arrazoiengatik ere.

Donibane Garazi - Lizarra:• Bide Frantziarra edo izarretako bidea, Santiagoko Bidea da

bikaintasunagatik. Donibane Garazitik Lizarraraino abiatuz, ia 65,74 kilometroko bidaia da mendebalerantz, zerutik laguntzen dion Esne Bidearekin eta lurretiko milaka urteko bidearen funtsarekin.

AURKITU DITZAKEZUN ARTE EREDUAK:

Eunateko eliza

EUNATEKO ELIZA:• Maria de Eunate Santua zelai librean Nafarroan, Espainian, kokatutako

eliza erromanikoa da. Somport-eko eta Roncesvalles-eko Santiagoko Bideak elkartzen diren tokian dago. Eliza eraiki zen estilo Erromanikoan XII. mendeko bigarren erdian:Txikia da, leiho gutxi, erdi puntuko arkuak eta planta bitxia dauka (oktogonala da).

Santiago eliza (Roncesvalles/Orreagan)

Santiago eliza (Orreagan)• Orreagan kokaturiko Santiagoko Elizaren argazkia. Angeluzuzen oina

eta harlanduzko hormak dituen XII. mendeko eliza gotikoa da. Portadan, arku zorrotza ikus daiteke, tinpanoan krismoia bereizten da. Arku gainean idi-begi bat ageri da eta kanpaidorre gainean haize-orratz bat bereizi daiteke.

Amorruaren zubia

AMORRUAREN ZUBIA• Zubiri, Amorruaren zubia, Erdi Aroko atalase magikoa da, Donejakue

bideari eta amorrua sendatzeko boterea egozten dion legenda bati lotua. Gaixotasun horren izurritean Santa Kiteriari otoitz egin ohi zioten. Zubi horretako erdiko pilarean, hain zuzen ere, ehortzita bide daude santuaren gorpuzkinak. Amorruak jotako aziendak edo gizakiak inguratzen bazuten pilarea, sendatu egiten ziren gaixotasunetik.

Magdalena zubia

MAGDALENA ZUBIA• Magdalenako zubia Nafarroako Iruñea hiriburuko Magdalena auzoan

kokatua dagoen zubi bat da eta Arga ibaia zeharkatzen du.Done Jakue Bidea egiten duten erromesen Iruñeako sarrera nagusia da. Garesko zubiaren estilo berbera du, bere oinarriak jatorri erromanikoa adierazten digu.

• Done Petri zubiaren ondoren Iruñean Arga ibaia zeharkatzen duen zubirik zaharrena da. Hainbat zaharberritze izan ditu, azkena 1963an. 1939an monumentu historiko-artistikoa izendatu zuten.

Puente la Reinako Gurutzearen Elizako Kristo

Gurutziltzatua• XIV. mendean gehitutako iparraldeko nabean dago Kristo

Gurutziltzatuaren irudia. XIV. mendeko hasierako eskultura gotikoa da eta bera da tenpluari izena ematen diona. Irudian duen forma nabarmena da, besoak burua baino gorago baititu.

Puyko Andre Mariaren basilika

• Puyko Andre Mariaren basilika Lizarrako goiko aldean dagoen eliza modernoa da. Udalerriko bi zaindarietako baten omenez eraikita, XI. mendeko baseliza izan zen.

• Barrualdean Puyko Andre Mariaren XIV. mendeko irudi gotikoa dago.

Bideoak eta argazkiak:

1.Bideoa; Santiagoko ibilbideko argibideak.2.Bideo; Santiagoko ibilbideko bitxikeriak. 3.Bideo; Santiagoko ibilbidea. 4.Bideo; Santiagoko ibilbideko historia.5.Bideo; Nola bizitzen dira santiagoko ibilbidea egitean.

Erromesen arropa

Logroño- Frómista

Lander HernándezIrune FernándezDiego Pérez

Done Jakue bidea Europa  osoko erromesek Compostelako Done Jakue izen historikoa duen Santiago de Compostela hirira (Galizia, Espainia) iristeko eta handik itzultzeko egiten duten bidea da. Hiri hartako Done Jakue katedralean dauden Done Jakue apostoluaren erlikiak izan ziren erromesaldia sortzeko arrazoia. Erdi Aroan jende andana handia ibiltzen zen bide horretan.

DONE JAKUE bidea.

San Bartolomé Eliza. XIII mendean eraikita, hiriko harresiari itsatsita dago. Portadan eskultura gotiko garrantzitsuak ditu. Erdi Aroko tenplua da, baina XVII mendean barroko ezaugarriak hartu zituen (Portadako bi dorreak). Abside batekin eta lerrokatutako gurutzaduraz osatzen da.

Izpiko Gaztelua jatorri musulmanekoa da eta gaztelu gotikoa da Izpiko muinoan kokatu zuten. Interes Kulturalekoa izendatu zuten 1904ko azaroaren 8an.

Nájera

Katedralaren eraikuntza 1158an hasi zen, XII. mendean. Estilo gotikokoa da. Katedraleko Dorrea 1767 eta 1769 bitartean altxatu zuten. Hirurogeita hamar metroko altuera du dorreak bakarrik.

SANTO DOMINGO DE LA CALZADA.

Hilobi interesgarriekin, Santa María elizan XVI mendeko erretaula ona duen kapera jacobea nabarmentzen da.

Belorado

San Nicolás de Bari-ren parrokiako eliza.Estilo erromanikokoa. Eliza aitortu zen 1931ko ekainaren 3an. Gaurko eraikina XVIII. mendean eraiki zuten, 1758an bedeinkatuz.

San juan de ortega

Burgoseko katedrala. 1221ean hasi ziren eraikitzen patroi gotiko frantziarrei jarraituz. 1984an UNESCOk gizateriaren ondare izendatu zuen.2011.urtean katedralak 380.000 bisitari jaso zuen .

Burgos

Orbangabeko parrokiako eliza:Eraikin gotikoa da. Proportzio handietakoa, dorre handia, erdi-kupula batek koroatuta. Hiru nabe ditu.

Hontanas

San Pedro-ko Eliza. XV mendean eraikitzen hasi zen eliza erromanikoa da. Lau gorputzeko dorre bat du, kanpokoko elementurik interesgarriena pizkundeko portada da. Barnean, tenplua bost tartetan antolatzen da.

Frómista

Honako bideoan herri guztietan dauden elizen izenak eta argazkiak ikusiko ditugu.

Carrión de los Condes - LeónItsasne Galicia

Josu GarcíaIria Santos

Done Jakue apostoluaren heriotzatik (K.o. I) zortzi mende pasa ondoren ipar mendebalde inguruan Done Jakue apostolua, zonaldea ebanjelizatu ostean, bertan hilobiratu zutenaren kondaira zabaldu zen. Alfontso II.a bertara hurbildu zen bere gorte guztiarekin, Historiako lehen erromesa izan zelarik. Iritsitakoan bertan elizatxo bat eraikitzea agindu zuen. 814. urtetik aurrera Compostelako Donejakue erromesak jasotzen hasi zen, apostoluaren hilobiaren aurkikuntzaren ostean. Azkar zabaldu zen Europa katolikoan zehar eta bertatik erromesak iristen hasi ziren hilobia zegoen gunera Campus Stellaera, eta hortik egungo Compostela izena.

Historia

Tokatu zaigun Santiagoko bidearen zatia Carrión de Condes-Leon da.

Carrión de los Condes

Arte erromanikoa

Erdi puntuko arkuak

Abside bakarra

Leiho gutxi eta txikiak.

Kontrahormak

Hau Sahagunen dagoen eliza da.

Arte mota erromanikoa da.

Sahagún

Kanpoaldeak bolumen handia du. Bi dorre bereizten dira.

Erdiko nabea egurrez eginda dago.

Ezaugarriak

Erdi puntuko arkuak

Kontrahormak

Leiho gutxi eta txikiak.

Leon

Arte gotikoa

Gurutze gangakGurutze gangak

Arrosa leihoak

Arbotanteak

Pilareak

Atearen alde bakoitzean hiru apostoluen eskulturak. Azken Epaiketaren ordezkari apaindutako hiru arkibolta

Leiho handiak, koloretsuak eta irudizkoak.

Amaiera

DONE JAKUE BIDEA

ASTORGATIK – SANTIAGO DE COMPOSTELARA

Maider CallejaIan Simón

HISTORIA Donejakue bidea Europa osoko erromesek Compostelako Donejakue izen historikoa duen Santiago de Compostela hirira iristeko eta itzultzeko egiten den bidea da. Hiri hartako Done Jakue katedralean dauden Done Jakue apostoluaren erlikiak izan ziren erromesaldia sortzeko arrazoia IX.mendean. Erdi Aroan, jendea ibiltzen hasi zen bide hartatik baina gero joateari utzi zioten. XX. mendearen bukaeran gorakada izan zuen arrazoi hauengatik: turismoagatik, arteagatik, kirolagatik eta kulturagatik.

MAPA:Atal honetan Astorgatik Santiagora dauden eraikin interesgarriak ikusiko dituzue:

ASTORGA• KATEDRALA: XV. mendean hasi ziren eraikitzen eta XVII. mendean

bukatu zuten. Erromaniko eta Gotikoaren eragina nabaria da. Fatxadak Kristoren bizitzaren bost eszena irudikatzen ditu. Katedralaren goialdean Pedro Mato pertsonaiaren irudia agertzen da.

• JAUREGI EPISKOPALA: XIX. eta XX. mendeetan eraiki zuten. Antonio Gaudi izan zen arkitektoa. Jauregiak sotoa, bi pisu nagusi , eta atikoa dauka.

• UDALETXEA: XVII. mendean eraiki zuten. Fatxadaren goialdean agertzen dira erloju eta kanpaia handi bat eta kanpaiaren alde bakoitzean bi maragato (Astorgako biztanleak) daude. Gotiko estilokoa da.

ASTORGAKO KATEDRALAREN EZAUGARRIAK

Gotikoa da. Arbotanteak ditu. Leiho handiak eta argi askorekin.

PONFERRADA

Ponferrada Bierzoko hiriburu eta udalerri nagusia da. Leon probintziako bigarren hiririk populatuena da hiriburuaren ondoren.Galiziara iritsi aurretik Donejakue Bidean Leoneko azken herri garrantzitsua da.

1178an eraiki zen eta 1340 an berreraiki zen. Dorreak ditu eta atearen goiko aldean arku bat kokatuta dago.

PONFERRADAKO TENPLARIOEN GAZTELUA

TRIACASTELA

Triacastela Lugoko probintziako Sarria eskualdean dagoen udalerria da.

SANTIAGO DE COMPOSTELA

• Santiago de Compostela, Galizian kokatuta dago. Galiziako hiriburua da. Done Jakue bidearen azken etaparen amaiera da.

Santiago de Compostelako katedrala 1075ean hasi ziren eraikitzen, eta 1211n amaitu.

Estilo nagusiak erromanikoa eta mende batzuk geroagoko barrokoa ditu.

SANTIAGOKO KATEDRALA

OINPLANOA

ARGAZKIAK