2.Taktika_kriminalistike1

7/31/2019 2.Taktika_kriminalistike1

1/13

Metodika e hetimit t veprave penale prmes rekomandimeve t sajandihmon n cilsimin e drejt t veprave penale.

N prpunimin e do metodike duhet t merren parasysh krkesat e tdrejts penale.

Sfera e zbatimit t metodave kriminalistike sht m e gjer n procedurnparaprake.

sht kshtu pasi policia gjyqsore dhe prokurori publik jan t part qndrhyjn n veprimtarin procedurale penale, i krkojn, zbulojn e fiksojnprovat, identifikojn personat etj.

Policia gjyqsor paraqet autoritet t veant q siguron kushtet pr ndjekjepenale. Veprimtaria e saj ka karakter ndihms pr punn e gjykatave.

Roli i saj kryeisisht sht i karakterit represiv. Ajo zhvillon hetime nnautoritetin e prokurorit publik.

Policia gjyqsore edhe me vetiniciativ mund t ndrmarr veprime tzbulimit t veprave penale dhe kryesve t tyre, t pengoj ardhjen e pasojavet dmshme, t krkoj autoret, kryejn hetime dhe grumbullojn t dhna.

Planifikimi i veprimeve operative, taktike dhe hetimore bhet me kombinimine metodave t analizs dhe sintezs- zbrthimit t trsis n pjes dhebashkimit t pjesve n trsi.


2/13

Nj vepr penale ndahet n rrethana t ndryshme q studiohen. Pr seciln kto rrethana ngrihen versione n baz t nnt pyetjeve

kryesore.

Pyetjet e arta paraqesin skeletin e puns n fazn e zbulimit, procedurnparaprake dhe procedurn penale.

Nse ktyre pyetjeve u japim prgjigje t plot dhe t sakt ather mund t

konstatohet se sht zbuluar e vrteta objektive. Pyetjet e arta t kriminalistiks jan:

1. ka ka ndodhur,

2.Kush sht kryesi,

3.Kur e ka kryer,

4.Ku e ka kryer, 5.Si sht kryer,

6.Me ka sht kryer,

7.Pse sht kryer,

8.Knd ose ka dhe

Me k sht kryer.


3/13

Qllimi i fundit i planifikimit t hetimit t nj shtje penale duhet t jet dhnia e prgjigjesn kto pyetje.

Identifikimi kriminalistik, si nj nga elementet e procesit t t provuarit, ka pr detyr t bjprcaktimin e objekteve materiale n baz t gjurmve e pasqyrimeve, me qllim q prmesktij prcaktimi t merren prova.

Natyra e metodave dhe mjeteve q do t prdoren n identifikimin kriminalistik varet ngaveorit q e karakterizojn do rast konkret.

Nj nga problemet m t rndsishme t teoris s provave sht trajtimi i drejt i kuptimit tprovs.

Prov sht do e dhn q flet pr t vrtetn ose t pavrtetn e nj fakti n procedur.

Ato duhet t mblidhen n prputhje me krkesat e Kodit t procedurs penale.

N fakt, sht mir t bhet dallimi midis fakteve dhe burimeve t njoftimit.

Burimet duhet t garantojn gjetjen e t vrtets,

Faktet q merren nga burime t paparashikuara n ligj nuk kan vlern e provs.

Objekt i provs jan ato fakte q kan lidhje me akuzn q i bhet t pandehurit, fajsin e tij,

caktimin e masave t siguris, dnimin etj. Q nj fakt t ket vler duhet t ket lidhje kauzale me shtjen dhe t jet marr nga burime

t ligjshme.


4/13

Zbulimi i t vrtets dhe marrja e vendimit t drejt krkon konstatimin e tgjitha fakteve q i referohen shtjes penale. Pr kt arsye duhet t prcaktohet rrethi i fakteve q duhet t provohen- objekti i

t provuarit. Me objekt t t provuarit kuptohet trsia e fakteve, konstatimi i t cilave sht i

nevojshme pr zgjidhjen e drejt t shtjes. Identifikimi kriminalistik sht nj form e veant e njohjes s atyre dukurive dhe

sendeve q kan lidhje me veprn penale t kryer. Identifikimi i objektit do t thot individualizimi i tij, t qenit i ndryshm nga t

gjitha objektet tjera, qofshin ato edhe t ngjashme. Ngjashmria sht afri shum e madhe ose prputhje t thuash e plot e tipareve

t jashtme e vetive t brendshme t dy ose m shum sendeve. Ngjasimi mund t ndodh pr shkak t kushteve t njjta t prodhimit, kushteve

t njjta t ruajtjes dhe t prdorimit t tyre. Por, duhet ditur se do gj ndodhet n proces t ndryshimit t pandrprer. Nuk

ka asgj t prjetshme dhe t pandryshueshme. Ndryshimet q psojn objektet e identifikimit kriminalistik shkaktohen nga

faktort fizik, kimik, biokimik etj. N tytn e arms ndodhin ndryshime qshkaktohen nga veprimet fizike, kimike e mekanike.

Me individualitet t objektit kuptojn vetit e objektit q at e bjn t ndryshmnga t tjert dhe mundsojn identifikimin.


5/13

Shenjat n baz t t cilave bhet identifikimi i objekteve jan t prgjithshme (gjinia dhe lloji*dhe t veanta (individuale)

Shenjat e prgjithshme shprehin vetit e prgjithshme t objektit n natyr t nj lloji ngaforma, lloji, vllimi, cilsia etj.

Shenjat e veanta jan shenja q e dallojn nj objekt nga t gjitha objektet tjera t ngjashme.T tilla jan shenjat e pasqyruara n gjurm.

Objekt identifikimi kriminalistik sht njeriu, sendi, kafsha.

Pr t krkuar objektin konkret q ka ln gjurm, mjafton nj trsi shenjash identifikuese,trsia q e bn at t dallohet nga objektet tjera

Prcaktimi i njeriut apo sendit konkret arrihet n dy faza.

1.N fazn e par prcaktohet prkatsia grupore e objektit t identifikuar- bhet krahasiminse prputhen shenjat e prgjithshme,

2.N fazn e dyt nga numri i objekteve t grupit t njjt prcaktohet objekti konkret.

T identifikosh nj person do t thot t vrtetosh ato karakteristika sipas t cilave ai dallohetnga personat tjer. Kto jan karakteristika t:

1.Natyrs juridike- emri, mbiemri, 2.Fizike- pamja personale me shenja t veanta,

3.Faktike- dita, muaji dhe viti I lindjes etj.


6/13

Identifikimi i personit ka pr qllim t prcaktoj personalitetin e kryesit t panjohur, a shtrecidivist, a prdor emra falso etj.

Ka disa mnyra t identifikimit t personit sipas tipareve t jashtme:

Kjo metod procesin e identifikimit t personit e bazon n matjet kockore t trupit t njeriut,si: t shtatit, gjatsis e gjersis s koks, gjatsin e gishtit t mesm dhe gishtit t vogl,,gishtit t mesm t dors s majt, t kmbs s majt etj.

Kjo metod u zbatua nj koh t gjat.

Zbatimi i ksaj metode sht prcjellur me kto defekte:

1.Mungesa e njohurive t duhura t personave q bnin matjet kockore,

2.Ekzistimi i ngashmrive t binjakve n pjes t ndryshme t trupit,

3.Procesi i rritjes s personit.

Pr dy rrethanat e fundit nuk kishte edhe aq njohuri.

Fotografia e prshkruar sht prshkrim me fjal i karakteristikave t jashtme t nj personi. Fotografia e prshkruar prqndrohet n prshkrimin e: trupit dhe moshs, shenjave

morfologjike dhe hromatike.


7/13

Kjo metod kryesisht i takon t kaluars, por n disa raste prdoret edhe sot. Fytyra prshkruhet n tri pjes: pjesn e ballit, hunds dhe gojs.

Shenjat morfologjike kan t bjn me prshkrimin e do pjes t jashtme t trupit t njeriut.

Pastaj vazhdohej me prshkrimin e shenjave lvizore: zrit, gjesteve, mimiks ngjyrs sflakve etj.

N kushtet aktuale prshkrimi anatomik sht zvendsuar me prshkrimin daktiloskopik.

Fotografia e prshkruar tashm prdoret n shrbimet e krkimit, n prpunimin operativoteknik- me rastin e observimit special dhe me rastin e identifikimit t kufomave t panjohura.

Ekspertt n baz t fotografis s prshkruar mund ta identifikojn personin t cilin nuk ekan par kurr m par.

Shkectarisht sht vrtetuar se ADN sht bartse dhe prcjellse e informatave trashguese tdomosdoshme pr vazhdimin e jets npr gjenerata dhe organizim specifik t cdo qelize.

ADN sht rregullator i proceseve jetsore.

Molekulat e ADN jan t vetmet molekula q kan aftsi t riprodhojn vetvehten.

Sasia e ADN n do qeliz sht konstante dhe specifike te do qenie e gjall.

ADN sht komponent specifike te secili individ, sepse sht specifike rnditja e nukleitideve.

Prandaj identifikimi i till sht shum i sigurt sepse ai arrihet prmes brjes s analizs sstrukturs s ADN.


8/13

Identifikimi i personit prmes ksaj metode nuk sht shum i komplikuar dhe nuk krkonaparatur t shtrenjt.

Kjo metod zbatohet n kuadr t materialeve biologjike- gjak, sperm pshtym, qime etj.,dhe n to prcaktohet struktura e acidit dezoksiribonikleinik.

Nga kto pjes bhet ndarja e fragmenteve t cilat barten n shtresa plastike t cilathidrodizohen dhe pastaj mbshtetet filmi rntgen, n t cilin paraqiten kto fragmente.

Rezultati I till duhet t prpunohet rreth 7 dit dhe prmes metods komperative prcaktohetprputhshmria apo jo e mostrave t ekzaminuara biologjike.

Kjo metod prfaqson metodn ndr m t saktat n identifikimin kriminalistik.

Odorologjia kriminalistike sht shkenc e re q merret me identifikimin e personave n bazt gjurmve t ers.

Ky identifikim bhet prmes qenve.

Nj qen krkimi mund t ndjek ern edhe 18- 24 or, e ka pas raste kur identifikimi sht bredhe pas 48 orve.

Ky identifikim nuk ka vler procedurale.

N Rusi sht krijuar nj deg e kriminalistiks- odrorologjia gjyqsore. Tashm jan krijuar aparate n t cilat mund t konservohet era pr nj koh t gjat.

Nj aparat I till quhet fshisa thithse- e thith ern nga rrobat, objektet e gjurmt.


9/13

Tashnm sht e mundur q edhe gjat kqyrjes s vendit t ngjarjes t merretedhe gjurma e ers. Kjo sht rezultat i proceseve fiziologjike

dhe patologjike t organizmit t njeriut. Era quhet edhe nnshkrimi kimik i personit. Individualiteti I ers varet nga sasia, cilsia dhe prbrja e komponentve t saj. N er ndikojn edhe ushqimi, aktiviteti fizik, alkooli, gjendja shndetsore etj.p-

Era mbetet gjat n teshat e njeriut. Kpuct posa t mbathen marrin ern e pronarit pr 24 or mbathje. N er ndikojn edhe parfumet, duhani, era e kuzhins etj. Shqisat e t nuhaturit t qenit jan 10 mij her m t zhvilluara se t njeriut. Eksperimentet kan treguar se sht e mundur t nxjerrt era nga trupi i njeriut e

teshave, e t ruhet, t transportohet dhe prdoret pr pun operative- hetimoreshum t gjat.

Edhe qeni jo mjaft i strvitur mund t bj zgjidhje t sakt t ers t marr nga

mjetet e konservimit dhe pas 6 apo 8 muajsh nga koha e marrjes. N ruajtjen e ers nuk ndikon materiali. N shishen e qelqit n temperatur afro 4

grad celsius mund t ruhet me muaj apo vite t tra.


10/13

Taktika kriminalistike studion t gjitha format e veprs penale, mnyrat ekryerjes s tyre, motivet dhe qllimet e kryesve, njohurit profesionale,shkathtsit, botkuptimet, mnyrn e jets, psikologjin e kryesit, praktikndhe organizimin e organeve t autorizuara n luftimin e krimit.

Kriminaliteti si dukuri negative sht mjaft komplekse. Shkaqet e paraqitjess tij jan t shumt dhe t llojllojshm, porse shkaqet kryesore jan ato q

kan t bjn me rrethanat shoqrore e ekonomike, arsimore e kulturore. Por, edhe n vendet ku ka zhvillim ekonomik e arsimor t lart kriminaliteti

sht mjaft prezent.

Taktika kriminalistike nxjerr rregullat e veta t prgjithshme n baz tpraktiks shumvjeare t zbatimit t masave dhe veprimeve t caktuaraoperative- taktike, duke i shfrytzuar metodat dhe t arrirat e shkencavetjera me qllim t aplikimit m t suksesshm t tyre n t ardhmen.

Mund t bhet fjal pr taktikn e pyetjes s t pandehurit edshmitarit,taktikn e heqjes s liris, taktikn e kontrollimeve, taktikn ekqyrjes s vendit t ngjarjes etj.

Taktika kriminalistike, n pjesn m t madhe, sht deg represive ekriminalistiks, pasi ajo sht e drejtuar kundr veprs penale dhe kryesit tsaj.

Baz e kriminalistiks dhe taktiks kriminalistike sht legjislacioni penal dhe


11/13

Rruga pr njohjen e t vrtets s shtjes penale sht respektimi i ligjshmris, prdorimigjat hetimit i atyre mjeteve e metodave q nuk bien ndesh me ligjin ne fuqi.

Taktika kriminalistike studion edhe masat operative pritn, racin, vzhgimin etj. Pr kt ajoduhet ti shfrytzoj rezultatet e psikologjis gjyqsore, psikiatris gjyqsore dhe shkencavetjera.

Fjala taktik vjen nga greqishtja tactike techne q do t thot shkathtsi e veprimit.

Ky sht term q rrjedh nga lmi i shkencave ushtarake.

Termi taktika kriminalistike pr her t par sht prdorur n vitin 1904 nga Albert Weingart,n veprn e tij me t njjtin titull- Taktika kriminalistike.

Taktika kriminalistike ndrtohet mbi bazat e legjislacionit proceduralo- penal, njohurit epsikologjis, logjiks.

Kodi i procedurs penale parashikon veprimet hetimore e gjyqsore dhe radhn e zhvillimit ttyre. Kriminalistika duke u mbshtetur n zgjidhjet e ktij Kodi dhe duke avancuar prvojnhetimore prpunon metodat taktike.

Dispozitat procedurale dhe metodat taktike jan t lidhura ngusht dhe e plotsojn njratjetrn.

Metodat taktike kan pr qllim t rrisin efektivitetin e hetimeve. Zbatimi I tyre varet ngaorgani hetues, nga rrethanat e kushtet konkrete n t cilat zhvillohen veprimet hetimore egjyqsore, apo veorit individuale t pjesmarrsve n veprimtarin hetimore apo gjyqsoreetj.

Taktika kriminalistike mbshtetet edhe n t dhnat e psikologjis, logjiks etj.


12/13

Duke u mbshtetur n t dhnat e psikologjis ndrton bazat psikologjike tpyetjes, t ballafaqimit, njohjes etj.

Kurse mbi bazn e t dhnave t logjiks prpunon logjikn e pyetjes dhe tkryerjes s veprimeve tjera.

T dhnat e ktyre shkencave shfrytzohen jo vetn pr prpunimin emetodave t taktiks kriminalistike, por edhe pr efektivitet t tra

veprimeve procedurale, q nga fillimi e deri n vendimmarrjen e gjykats.

Sistemi i taktiks kriminalistike prfshin: ngritjen e versioneve hetimore,planifikimin e hetimeve t veprave penale dhe taktikn e veprimeve hetimore.

Taktika kriminalistike luan rol jo vetm n hetime por edhe n veprimtarin

gjyqsore. Arsyet pse taktika kriminalistike i duhet gjyqtarit jan: 1.Vlersimi i materialeve t mbledhura,

2.Verifikimi i rezultateve t veprimeve hetimore,

3.Mbledhja e provave tjera t autorizuara nga gjykata.


13/13

Gjykata pr t br vlersim t drejt dhe shkencor, nseveprimet hetimore jan kryer t plota, t gjithanshme dheobjektive, sht e nevojshme t njoh metodn dhe mjetete sotme taktike- shkencore q prdoren pr zbulim,fiksim dhe marrje t provave materiale, t njoh taktikn ekqyrjes s vendit t ngjarjes, kontrollimit, ekspertimit

etj.. Ajo nuk mund t bj vlersimin e drejt t mendimit t

dhn nga eksperti i kriminalistiks, pa njohur llojet endryshme t ekspertimeve kriminalistike dhe metodikn etyre.

N gjykimin e shtjes penale gjykats mund ti lind nevoja

q t verifikoj rezultatet e puns hetimore. Kt ajo mundta bj, porse verifikimi i sakt i tyre krkon njohuri tmetodave teknike e taktike q rekomandon kriminalistika.

Documents

2.Taktika_kriminalistike1