Οι ληστές-4. Χρήστος Νάτσος, ο λήσταρχος Νταβέλης   I

Του Arvanitis

Εισαγωγή

Πάει καιρός τώρα που ψάχνω ιστορίες με ληστές της ελληνικής υπαίθρου κατά τον 19ο αιώνα .Από όλες τις ιστορίες αυτές η ιστορία του ληστή του Νταβέλη είναι αυτή που ερεθίζει την φαντασία .

Παντού είναι παρών – απών.  Κρησφύγετα αληθινά και μη σε Πεντέλη, Υμηττό, Πάρνηθα, Παρνασσό.  Σπηλιές που η ανηφόρα είναι κατηφόρα.  Ψυχανεμισμένοι μιλάνε για θεωρίες με κοίλη γη και υπόγειες στοές μήκους 10 χιλιομέτρων και βάλε, που ένωναν την Σπηλιά της Πεντέλης με το σπίτι της Δούκισσα , μέσω των οποίων γινότανε τα ερωτικά νταραβέρια του Νταβέλη.

“Επίσημη” φωτογραφία του στην Ριζάρειο που πιθανότατα δεν είναι δική τουμιας και όταν έζησε ο Νταβέλης η τεχνολογία της φωτογραφίας δεν είχε την ικανότητα αυτής της αποτύπωσης.

Άκουσα και διάβασα πολλά και το κουβάρι παραμένει μπερδεμένο.

Παίρνω λοιπόν τα ίχνη μύθου και ιστορίας και όπου με βγάλει.

Τα νεανικά χρόνια Ο Νταβέλης καταγόταν από τα Στύρα Ευβοίας και ήταν από οικογένεια κουτσοβλάχικης καταγωγής. Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Νάτσος. Πιθανότατα γεννήθηκε εκεί γύρω στο 1830 .Σαν μεγάλωσε έγινε ομορφάντρας ασίκης και ντελικανής και επειδή το ψωμί στο

χωριό ήταν λίγο, κάπου εκεί στα 18 με 20 χρόνια του έρχεται στη Αθήνα να κάνει τον γαλατά στην μονή Πετράκη με την βοήθεια ενός μπάρμπα του που ήταν ήδη ιερέας στην Μονή.

Επειδή όμως στην ζωή για αλλού ξεκινάμε και αλλού η ζωή μας πάει και με τον Νταβέλη έγινε η στραβή.

Ήταν στην μονή, προϊστάμενός του θα λέγαμε, σήμερα ο πάτερ Συμεών “άνθρωπος του Θεού”, με σαρκικά πάθη όμως . Ο πάτερ λοιπόν είχε να συνάψει ερωτικές σχέσεις με μια καλόγρια, τη Νεζώ από το γυναικείο μοναστήρι του Άγιο Παντελεήμονα.H απόσταση που τους χώριζε όμως, ήταν τεράστια για τα δεδομένα της εποχής και ο πάτερ Συμεών σκέφτηκε πώς κάποιος θα’ πρεπε να μεσολαβούσε μεταξύ τους έτσι ώστε να έχουν επικοινωνία μέσω αλληλογραφίας. Θεώρησε λοιπόν ως κατάλληλο άτομο τον 20χρονο Χρήστο . Έτσι τον έπιασε μια μέρα και του είπε ότι καθώς πηγαίνει το γάλα στην κυρά Νεζώ στη μονή όπου διέμενε, να της δώσει και ένα σημείωμα το οποίο έγραφε δήθεν για κάποιες δουλειές του μοναστηριού που της είχε αναθέσει .Ο ανύποπτος Νταβέλης παρέδωσε το σημείωμα στην καλόγρια και εκείνη με τη σειρά της του έδωσε ένα άλλο σημείωμα. Αυτό γινόταν συνεχώς για πολύ καιρό και το σούρτα φέρτα του Νταβέλη έκανε την Νεζώ να τον ερωτευτεί (ήταν ωραίος άντρας στα ντουζένια του ο Χρήστος είπαμε).Επειδή όμως τα ωραία πράγματα τελειώνουν γρήγορα , με κάποιον τρόπο ο πάτερ Συμεών κατάλαβε τα νταραβέρια της Νεζώ με τον Νταβέλη και φούντωσε η ζήλια μέσα του . Έτσι για να τον εκδικηθεί έπαιρνε το γάλα που μοίραζε ο Νταβέλης και το αραίωνε με νερό, με αποτέλεσμα να κάνει ο κόσμος παράπονα. Σαν να μην έφτανε αυτό έκρυψε κάπου ένα πρόβατο από τη στάνη της μονής και πήγε ύστερα στον ηγούμενο λέγοντας του ότι το ’κλεψε ο Νταβέλης.Ένα απόγευμα λοιπόν που γύρναγε ο Χρήστος απ΄ το γάλα τον περίμεναν δύο χωροφύλακες για τα περαιτέρω. Πέρασε ολόκληρη νύχτα στα υπόγεια της μοιραρχίας των Αθηνών και τελικά τον άφησαν ελεύθερο όταν δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο εναντίον του αλλά προφανέστατα όμως θα έφαγε ένα γερό μερεμέτι ξύλο κατά την συνήθεια της εποχής.Ύστερα από αυτό ο αδικημένος , ταπεινωμένος και ξυλοφορτωμένος 20χρονος Χρήστος Νάτσος γύρισε στο χωριό του τα Στύρα.Αλλά “θέλει ο χριστιανός να αγιάσει αλλά δεν τον αφήνουν οι διάολοι” λέγανε οι παλιοί για να δικαιολογήσουν τα ανομήματα τους. Και ο Νταβέλης δεν αποτέλεσε εξαίρεση.

Στο χωριό επιχείρησε να ζήσει μια νομοταγή ζωή , ερωτεύτηκε μια όμορφη τσούπρα την κόρη του πάρεδρου και θέλησε να την παντρευτεί και να νοικοκυρευτεί. Ο πάρεδρος όμως δεν την είχε για τα μούτρα του αλλά για κάποιο τσελιγκόπουλο.Εκεί στο “δεν στην δίνω” ο ένας , “όχι θα την πάρω με το στανιό” ο άλλος, μια Κυριακή γιορτή, στο χωριό έφτασε ένα απόσπασμα το οποίο αναζητούσε κάποιους λιποτάκτες ανάμεσα τους και κάποιον ονόματι Νάστο. Ο πάρεδρος ευκαιρία βρήκε και τους κατέδειξε τον Νταβέλη ο οποίος λεγόταν Χρήστος Νάτσος και όχι Νάστος. Εξαιτίας αυτής της ηχητικής ομοιότητας των ονομάτων ξεκίνησαν όλα.Δέκα άντρες του αποσπάσματος μαζί με τον φρούραρχο, πήγαν προς το μέρος της πλατείας όπου γινόταν χορός και γλέντι. Και τότε λίγο το γιορτινό κρασί λίγο η αψάδα της νιότης ,έγινε συμπλοκή μεγάλη. Η παρέα του Νταβέλη όταν πήγαν να τον

συλλάβουν πέσανε απάνω στους άντρες του αποσπάσματος .Ανεξακρίβωτες πληροφορίες είπαν ότι τρεις από τους φίλους του λαβώθηκαν βαριά στον καυγά, το σίγουρο είναι ότι O ίδιος, κατάφερε να ξεφύγει και αφού χώθηκε μέσα σε μια ρεματιά εξαφανίστηκε . Δεν κατόρθωσαν να τον βρουν ποτέ παρ’ όλες τις επίμονες προσπάθειες της χωροφυλακής.

Στο κλαρίΤο να βγεις στο κλαρί τότες ήταν το μόνο εύκολο. Μιλάμε για το 1850 η Ελλάδα ήταν κατακλυσμένη από ληστές δύο ειδών. Τους ληστές των ορέων ανθρώπους που είτε πεινάγανε και ψάχνανε μια διέξοδο στην ληστεία είτε συνηθισμένοι στον ελευθέριο τρόπος ζωής δεν σήκωναν το καπίστρι που προσπαθούσε να τους βάλει η κεντρική εξουσία και με το παραμικρό άρπαζαν ένα ντουφέκι και ντουγρού για το βουνό.  Οι άλλοι ήταν οι ληστές των πεδινών , άνθρωποι που τα οικονόμησαν σαν ληστές των ορέων και κατέβηκαν “νομοταγείς” πλέον στα πεδινά. Στους τελευταίους καλό ήταν να συμπεριληφθούν και οι πολιτικοί – κομματάρχες της εποχής .

Αυτούς τους καιρούς λοιπόν, εμφανίζεται και ο Νταβέλης στο βουνό με την ελπίδα , όπως το κάνανε και πολλοί άλλοι να κλέψει και να περάσει από την μια κοινωνική τάξη στην άλλη .Γρήγορα “μυήθηκε” σε διάφορες συμμορίες και έγινε και αυτός ληστής.Ο Νταβέλης όμως το ‘χε . Ήταν ηγέτης, ρωμαλέος και με πειθώ. Έτσι σύντομα κατόρθωσε και έφτιαξε δικιά του συμμορία της οποίας έγινε αρχηγός και που τα κυριότερα μέλη της ήταν ο “αποτρόπαιος Κακαράπης” (Λουκάς Μπελούλιας απο το Κυριάκι Λιβαδειάς), “ο κτηνώδης Καλαμπαλίκης“, ο “απαίσιος και ωμός Τσιμπουκλάρας“, αλλά και άλλοι, όπως ο Φουντούκης, ο Ντελής, και ο Ζαφείρης.Η νέα συμμορία άρχισε αμέσως την δράση της εισβάλλοντας στην Αθήνα και ρημάζοντας το σπίτι κάποιου ονόματι Ευλάμπιου. Το συμβάν κατέπληξε ολόκληρη την πόλη των Αθηνών που σύντομα θα είχε και άλλες εκπλήξεις.

Μετά τη ληστεία η συμμορία κατευθύνθηκε προς το Δαφνί. Εκεί σε ένα πανδοχείο ο Νταβέλης γνωρίστηκε με τον περίφημο Ιωάννη Μέγα, υπολοχαγό του Πεζικού , πρώην ληστή και με τον οποίο σύντομα έγιναν αδερφικοί φίλοι. Μια φιλία όμως που σύντομα μετατράπηκε σε μίσος αφού λίγο καιρό αργότερα ο Μέγας ζήτησε από τον Νταβέλη να αιχμαλωτίσει και να του παραδώσει την πανέμορφη Ιταλίδα Κόμισσα Μπανκόλι την οποία ο Μέγας είχε ερωτευθεί παράφορα αλλά εκείνη του έριξε χυλόπιτα .Όντως ο Νταβέλης απήγαγε την κόμισσα αλλά αντί να την παραδώσει στον φίλο του την άφησε ελεύθερη… και τα κουτσομπολιά της εποχής δώσανε και πήρανε.

Η “καταξίωση”Μέχρι τότε η συμμορία του ήταν σαν όλες τις άλλες κλέβανε κανέναν πλούσιο τους κυνηγούσαν τα αποσπάσματα ξεφεύγανε και φτου από την αρχή. Ώσπου μια μέρα συνέλαβε έξω από το Δαφνί τον αρχηγό του Γαλλικού αποσπάσματος, λοχαγό Μπερτώ. Με την απαγωγή αυτή ο Νταβέλης προσπάθησε να εκβιάσει την κυβέρνηση για να πάρει όσο το δυνατόν περισσότερα λύτρα όμως ο Μπερτώ άνηκε στον στρατό κατοχής των Αγγλογάλλων στον Πειραιά (Ο στρατός κατοχής είχε σκοπό να καταπνίξει την επανάσταση στην Ήπειρο-Θεσσαλία κατά τον πόλεμο της Κριμαίας) και έτσι ο Νταβέλης φάνηκε σαν να ήταν ο μοναδικός που έδινε μάχη εναντίον του στρατού κατοχής κι αυτό τον ανέβασε πολύ στην εκτίμηση του λαού. Μύθοι και θρύλοι άρχισαν να κυκλοφορούν γι αυτόν.Προσωπικά εκτιμώ ότι το προσωνύμιο “νταβέλης” του δόθηκε τότε.(devil=νταβέλης)Η συμμορία διανυκτέρευσε μαζί με τον λοχαγό σε ένα δάσος και το πρωί αναχώρησαν προς άγνωστη κατεύθυνση. Οι ληστές έστειλαν γράμμα που έλεγε ότι ζητούσαν 30.000 φράγκα για την απελευθέρωση του αιχμαλώτου και ότι έπρεπε η Κυβέρνηση να δώσει διαταγή να αποσυρθούν όλα τα στρατιωτικά αποσπάσματα που ήταν στο κατόπιν τους.Και έτσι έγινε. Τα λύτρα δόθηκαν ,τα αποσπάσματα έφυγαν ο Μπερτώ απελευθερώθηκε .Μετά την επιτυχία αυτή η συμμορία γλυκάθηκε.Ο Κακαράπης μαζί με κάποιους από τη συμμορία όρμησε στο χωριό του Αγ.Γεωργίου του δήμου Πέτρας και ακολούθησε συμπλοκή με το στρατιωτικό απόσπασμα, το οποίο έτρεψαν σε φυγή (!!) έπειτα συνέλαβαν το δήμαρχο ζητώντας λύτρα 30.000 δραχμών. Όταν είδε οτι τα λεφτά δεν ερχόντουσαν, κατάσφαξε τον δήμαρχο και λεηλάτησαν όλα τα σπίτια του χωριού παίρνοντας αμέτρητα λάφυρα.Το νέο έφτασε στην Αθήνα και η Κυβέρνηση απελπίστηκε. Δεν ήξερε τι άλλο να κάνει. Είχε στείλει ήδη μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις στο κατόπι των ληστών χωρίς αποτέλεσμα. Έτσι αποφάσισε να λάβει άλλα μέτρα και να εξοντώσει τους ληστές δια μέσου επικηρύξεων και προδοσιών , αλλά απέτυχε.  Ο Νταβέλης έσφαξε 4 από τους

συντρόφους του γιατί τους υποψιάστηκε για προδότες και κανένας δεν διανοήθηκε να κουνηθεί ρούπι.

Τα χρήματα άρχισαν να τελειώνουν και η συμμορία έκανε νέα απαγωγή στην περιοχή της Αράχωβας ζητώντας πάλι λύτρα. Ο “τυχερός” ήταν κάποιος Παπασταθόπουλος, ονομαστός νοικοκύρης της περιοχής.

Οι ληστές-4. Χρήστος Νάτσος, ο λήσταρχος Νταβέλης   II

Του Arvanitis

Τα εγκλήματαΣτην συνέχεια σε μια από τις πιο αιματοβαμμένες σελίδες στην ιστορία των ληστών της Ελλάδας ήταν η εισβολή του Νταβέλη στη Λειβαδιά.Το γεγονός έμεινε στην ιστορία. Ένα ντελίριο φρίκης, τρόμου και αιμοσταγούς κτηνωδίας με ανελέητες σφαγές, κατακρεουργημένα πτώματα, λεηλασίες και εμπρησμούς. Οι πάντες και τα πάντα βουτήχτηκαν στις φλόγες και στο αίμα.

Μετά από το μακάβριο συμβάν οι ληστές έστειλαν επιστολή στον Όθωνα που έλεγε ότι εάν δεν τους δώσει την πολυπόθητη για αυτούς αμνηστία (γιατί για αυτό το σκοπό γινόντουσαν όλα) εντός δέκα ημερών, θα έκαναν παρόμοια εισβολή με εκείνη της Λειβαδιάς, στην Αθήνα. Ο Νταβέλης τόνισε στην επιστολή ότι δεν θα πήγαινε με 70

άτομα αλλά με 200. Πάλι όμως οι προτάσεις των ληστών απορρίφθηκαν και πάλι αποσπάσματα βγήκαν στο κατόπιν τους αλλά χωρίς αποτέλεσμα .

Φεύγοντας από τη Λειβαδιά πηγαίνοντας για Παρνασσό η συμμορία εισέβαλε στη Μονή Πελαγίας όπου κατέκλεψαν τα πάντα.Ο Νταβέλης όμως δεν είχε ξεχάσει και εκείνο τον πάρεδρο από το χωριό του στα Στύρα. Μια ωραία πρωία Κυριακή ήτανε, μπήκε μέσα στο χωριό συνέλαβε τον πάρεδρο και του ‘κοψε το κεφάλι μπροστά στα μάτια όλων.Σαν το άγριο ζώο που γλυκαίνεται στο ανθρώπινο αίμα ο Νταβέλης και η συμμορία του διαπράττουν σφαγές ελπίζοντας ότι θα ανάγκαζαν την Κυβέρνηση να τους δώσει αμνηστία. Έτσι συνέχισαν το αιματηρό έργο τους.Ο Νταβέλης είχε ήδη απαγάγει τα δύο παιδιά κάποιου Βουδούρη και ζητούσε 60.000 δραχμές συν την αμνηστία. Όμως η κυβέρνηση δεν υποχωρούσε.Πήγαιναν σε διάφορα χωριά, όπου οι ληστές είχαν να ξοφλήσουν παλιούς λογαριασμούς με τους χωρικούς και τους κατάσφαζαν. Τότε ο Νταβέλης μαζί με άντρες του διέμενε στον Ελικώνα. Σε εκείνες τις επιθέσεις ο Καλαμπαλίκης έκανε τις πιο αποτρόπαιες πράξεις εις βάρος των χωρικών, γεγονός που τον κατέστησε ως τον πιο φρικτό και αιμοδιψή λήσταρχο της συμμορίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν ξεγύμνωσε κάποιον δυστυχή ρίχνοντας πάνω του λάδι καυτό. Ήταν αυτός που έβαλε φωτιά σε ολόκληρο το χωριό Στήρσι του δήμου Θερμοπυλών. Το περίεργο είναι ότι παρά το ολοκαύτωμα οι ληστές μπήκαν σε μια εκκλησία και προσκύνησαν την εικόνα του Αγ. Ελευθερίου !!Λέγεται όμως ότι ο Καλαμπαλίκης μετάνιωσε για αυτό που έκανε και εξαφανίστηκε ξαφνικά από τους συντρόφους του για κάμποσο καιρό χωρίς να ξέρουν που πήγε !

Μια ακόμα σύγκρουση, έγινε στην κοιλάδα της Σούρπης όπου ο Νταβέλης και 70 ληστές περικύκλωσαν ολόκληρο απόσπασμα εξαπολύοντας ανελέητο πυρ. Πολλοί από τους άντρες του αποσπάσματος σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν αλλά κανείς από τους συντρόφους του Νταβέλη δεν έπαθε ούτε γρατζουνιά.

Με αυτά και άλλα η Κυβέρνηση ένιωθε τελείως αδύναμη μπροστά στους ληστές. Οι καταδιώξεις δεν ήταν μόνο μάταιες αλλά και ολέθριες για αυτούς.

Από την άλλη ο τύπος της εποχής εξαπολύει δριμύ κατηγορώ και ζητά αποτελέσματα.“…Πως είναι δυνατόν να μη διατηρώνται λησταί εις Αττικήν, Μεγαρίδα, Βοιωτίαν και αλλαχού, όταν εν τη πρωτευούση διατηρή η Κυβέρνησις 2.000 στρατού; Πότε η Κυβέρνησις έστειλεν εκατό άνδρας να καταδιώξουν ληστρικήν συμμορίαν; Η κατά την Αττικήν συμμορία Νταβέλη, ποσάκις του μηνός έρχεται εις Πεντέλην και αλλαχού; Πόση δύναμις απεστάλη κατ’ αυτής: Ποτέ πλείονες των είκοσι. Καταδιώκεται λοιπόν ούτως η ληστεία; όχι βέβαια”.

Μετά από τη μάχη στη Σούρπη η συμμορία με επικεφαλής τον Κακαράπη λήστεψε τον ταμία Μεγάρων. Την ίδια ημέρα εισέβαλλαν και στο χωριό Μπάλτσα. Εκεί πέρα από το πλιάτσικο , υποχρεώθηκαν οι χωρικοί να συρθούν γονατιστοί μπροστά τους και να δηλώσουν υποταγή !

Η δύναμη της συμμορίας ήταν κάτι το ασαφές, πότε ενωνόταν και πότε έσπαγε .

Έτσι κάποια στιγμή η αρχική συμμορία διαιρέθηκε σε τρείς συμμορίες μικρότερες. Του Κακαράπη του Καλαμπαλίκη και του Νταβέλη και οι μικροί αιχμάλωτοι, τα παιδιά του Βουδούρη που είπαμε παραπάνω τέθηκαν στην δικαιοδοσία του Νταβέλη. Οι δύο συμμορίες Κακαράπη – Καλαμπαλίκη εισέβαλαν στο χωριό Τοπόλια της Παρνασσίδος το οποίο μετατράπηκε σε θέατρο φρικτής αιματοχυσίας. Δεν έγινε εξαίρεση σε κανένα. Γυναίκες, παιδιά, γέροντες σφάχτηκαν .Τα παιδιά του δημάρχου, δύο κοριτσάκια τα πήραν μαζί τους. Ήταν η πρώτη μάχη στην οποία πληγώθηκε στο αριστερό χέρι ο Καλαμπαλίκης. Τις επόμενες ημέρες έφτασε επιστολή στους ληστές από τον πατέρα των δύστυχων παιδιών που έλεγε ότι τελικά η Κυβέρνηση θα τους δώσει την αμνηστία εφόσον δεν ήταν ικανή να τα βάλει πια μαζί τους. Τους θερμοπαρακαλούσε να αφήσουν τα παιδιά του ελεύθερα. Οι ληστές όμως δεν τον πίστεψαν , και διεστραμμένα σκότωσαν τα άτυχα κορίτσια. Το ένα στραγγαλίστηκε αφού πρώτα λιθοβολήθηκε και το άλλο κατακρεουργήθηκε. Το έγκλημα αυτό το διέπραξε ο Τσιμπουκλάρας.

Η σφαγή των παιδιών συγκλόνισε ολόκληρη την Ελλάδα. Το απαίσιο αυτό κακούργημα διαδόθηκε παντού προκαλώντας την αγανάκτηση του πλήθους και της κυβερνήσεως. Ολόκληρη η Στερεά Ελλάδα είχε γίνει τόπος σφαγής. Αργότερα η συμμορία του Καλαμπαλίκη εμφανίστηκε στην Αττική και στρατοπέδευσαν στον Μαραθώνα. Η Κυβέρνηση μαθαίνοντας την άφιξη τους εκεί έστειλε αμέσως ισχυρό στρατιωτικό σώμα. Ταυτόχρονα ο ναύαρχος του Γαλλικού στόλου διέταξε το λόχο που βρισκόταν λόγω ανάρρωσης στην Ιερά Μονή Πεντέλης να προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια. Η σύγκρουση δεν άργησε να γίνει. Οι πυροβολισμοί αντηχούσαν μέσα από τα πυκνά δάση του Πεντελικού. Ο Τσιμπουκλάρας παραδόθηκε (!) ενώ τρεις από τους ληστές έπεσαν νεκροί. Για πρώτη φορά στην ιστορία της συμμορίας δόθηκε το σύνθημα φυγής από τον Καλαμπαλίκη . Το απόσπασμα, βλέποντας ότι οι ληστές υποχωρούσαν άρχισαν την καταδίωξη. Σκοτώθηκαν 9 ληστές και συνελήφθησαν άλλοι 5. Ο Καλαμπαλίκης μαζί με 22

συντρόφους του χώθηκε μέσα στα δάση της Πεντέλης και χάθηκε. Ο Τσιμπουκλάρας αποκεφαλίστηκε, ενώ τα πτώματα των νεκρών λήσταρχων, θάφτηκαν σε ένα μεγάλο λάκκο κάτω από μια γέρικη ελιά ο οποίος ονομάστηκε “Λάκος του Καλαμπαλίκη”.Ο Νταβέλης όταν έμαθε το κακό της σφαγής και την καταστροφή που υπέστησαν οι άλλοι σύντροφοί του, άφησε ελεύθερα τα παιδιά του Βουδούρη και αποσύρθηκε λίγο από την δράση.  Για λίγο όμως.

Κάποια στιγμή που η συμμορία βρισκόταν στις Πλαταιές ο Νταβέλης στέλνει επιστολή στο δήμαρχο του χωριού Καπαρέλι που τον απειλεί ότι αν δεν του δώσει 1000 τάλαρα θα πυρπολήσει ολόκληρο το χωριό. Αφού οι ληστές πήραν αμέσως τα χρήματα μετέβησαν στους Αγ. Θεοδώρους των Θηβών όπου απαγάγουν τρία παιδιά από τα καλύτερα σπίτια της περιοχής ζητώντας 10.000 δραχμές για να τα απελευθερώσουν.Επόμενος στόχος του Νταβέλη, ήταν κάποιος πολύ πλούσιος ονόματι Σύρμας, κάτοικος του χωριού Βίλια της Αττικής. Αυτός καυχιόνταν σε όλους ότι μονάχα εκείνος μπορούσε να πιάσει τον Νταβέλη. Δυστυχώς για αυτόν όμως οι κουβέντες του αυτές, έφτασαν μέχρι τα αυτιά του λήσταρχου. Το αποτέλεσμα ήταν να απαγάγουν τον εξάχρονο γιό του ζητώντας λύτρα τα οποία φυσικά και πήραν.Μετά ο Νταβέλης έκανε επιδρομή στη Θήβα όπου σημειώθηκαν και άλλες ληστείες.

Ο Νταβέλης είχε πάρει μια μεγάλη απόφαση. Να εισβάλλει στην Αθήνα και να πιάσει αιχμάλωτο τον υπουργό των Στρατιωτικών γιατί αυτός ήταν που έστελνε τα αποσπάσματα εναντίον του. Όταν τον ρώτησαν οι σύντροφοι του σε τι αποσκοπούσε η απαγωγή εκείνος τους απάντησε : “Ή αμνηστία θα μας δώσουν, ή εμείς θα τους δώσουμε το κεφάλι του υπουργού”.Πολύ απλά τα πράγματα.Έμαθε από σύντροφο του τον Στράτσο, ότι ο υπουργός των Στρατιωτικών Σμολένσκης τον οποίο είχε από καιρό βάλει στο μάτι ο Νταβέλης, θα πήγαινε στον Πειραιά. Όμως αυτή τη φορά τα πράγματα ήταν αρκετά δύσκολα. Μια συμμορία μόλις 70 ατόμων ήταν έτοιμη να συγκρουστεί με 2000 (!!!!) στρατιώτες έτοιμους να τους υποδεχθούν με λόγχες και σφαίρες. Ο Καλαμπαλίκης προσπάθησε να αλλάξει γνώμη στον Νταβέλη να μην εισβάλλουν στην Αθήνα γιατί τα αποτελέσματα θα ήταν οδυνηρά για αυτούς αλλά ο Νταβέλης επέμεινε.Έτσι και έγινε. Λίγο πριν το ξημέρωμα, η συμμορία εγκατέλειψε το λημέρι της και

κατευθύνθηκε προς την Αθήνα. Η συμμορία στρατοπεύδευσε επί της οδού Ερμού χωρίς να γίνει αντιληπτή από κανένα !! Αυτό είναι κάτι το παράξενο αλλά βέβαια μιλάμε για την Αθήνα του 1850 ένα μεγάλο χωριό δηλαδή.

Ολόκληρη την ημέρα εκείνη η συμμορία έμεινε μέσα σε ένα αχυρώνα. Ύστερα ήρθε η νύχτα. Ο Νταβέλης τοποθέτησε την συμμορία στα κατάλληλα σημεία .Το ξημέρωμα δέκα άμαξες από τα βάθη της οδού Πειραιώς άρχισαν να πλησιάζουν. Την πρώτη επίθεση προς τους αμαξηλάτες την έκανε ο Νταβέλης ενώ αμέσως μετά έκαναν την εμφάνιση τους μέσα από το δάσος (της οδού Πειραιώς !!!) οι υπόλοιποι με κραυγές, ουρλιαχτά και βρισιές. Ούτε ένας από τούς επιβάτες δεν τόλμησε να αντισταθεί στους ληστές. Ούτε στο ελάχιστο. Στη θέα του ληστή μαρμάρωσαν οι πάντες από τον τρόμο.

Ο Νταβέλης τους διέταξε να κατέβουν όλοι κάτω. Για κακή του τύχη όμως, ο υπουργός δεν βρισκόταν σε καμία άμαξα. Οργισμένος ο Νταβέλης πήρε μαζί του 27 αιχμαλώτους, όλοι άνθρωποι της υψηλής κοινωνίας τους έβαλε στις άμαξες μαζί όλοι κατευθύνθηκαν προς το Δαφνί. Καθώς οι άμαξες πήγαιναν προς Δαφνί, ο αμαξηλάτης σταμάτησε και είπε στον Νταβέλη ότι μπροστά τους βρισκόταν ένα Γαλλικό περίπολο. Ακολούθησε ένα ακόμα λουτρό αίματος με γιαταγάνια, λόγχες και ντουφέκια να θερίζουν κορμιά. Η συμμορία αναγκάστηκε να υποχωρήσει προς την πεδιάδα των Σεπολίων αφήνοντας αμανάτι τους ομήρους.

Οι ληστές-4. Χρήστος Νάτσος, ο λήσταρχος Νταβέλης   III

Του Arvanitis

Το τέλος Ο λαός λέει την παροιμία μια του κλέφτη ,δύο του κλέφτη , τρείς και η κακή του μέρα και μπορεί στην περίπτωση του Νταβέλη να άργησε αυτή η ημέρα αλλά φαίνεται ότι πλησίαζε.Το ποτήρι ξεχείλιζε και οι πάντες θέλουν το κεφάλι του Νταβέλη.

Η προδοσία έρχεται σιγά σιγά.” Εν τω μεταξύ, ο κάλλιστα περί όλων πληροφορούμενος Νταβέλης, έμαθεν ότι ο Ζαφείρης ελθών εις συνεννοήσεις με τον Μέγαν, ανέλαβε να υποδείξει εις αυτόν το λημέρι του ληστάρχου” λέει ο Καμπούρογλου

Ο Ζαφείρης, στέλεχος της συμμορίας του Νταβέλη, πέφτει στα χέρια των αρχών και για να γλυτώσει το κεφάλι του , τα κελαηδάει όλα του Μέγα εκείνου του παλιόφιλου που λέγαμε και που τσακωθήκανε για τα μάτια της πανέμορφης Ιταλίδας Κόμισσας Μπανκόλι και που από τότε άσβεστο μίσος επικρατούσε .

Τα πράγματα στενεύουν. Τα αποσπάσματα βρίσκονται πλέον ένα βήμα πίσω. Ο Νταβέλης νοιώθοντας την πίεση αποφασίζει να κινηθεί προς στην περιοχή της Βοιωτίας. Κάποιοι είπανε πως έλαβε γράμμα από την κόμισσα Μπανκόλι που τον καλούσε κοντά της στην Ιταλία στέλνοντας πλοιάριο να τον παραλάβει και βρίσκονταν στην περιοχή αναμένοντας το. Άλλοι πάλι ότι δέχθηκε πρόταση από κάποιον ληστή ονόματι Πανούση να κάνουν μαζί δουλειές .

«Περίληψη αναφοράς του γραφείου χωροφυλακής «Περί της ληστρικής συμμορίας του Δαβέλη»

«Στα τέλη Ιουνίου 1856, συνελήφθη από απόσπασμα Χωροφυλακής Βοιωτίας ο λήσταρχος Μπαρμπαγιάννης με συντρόφους του και επρόκειτο να μεταφερθούν στη Λιβαδειά για ανακρίσεις. Ο Νταβέλης, που εν τω μεταξύ είχε ενωθεί με τις συμμορίες των αρχιληστών Κακαράπη, Φουντούκη και Πανούση αποφάσισε να στήσει ενέδρα για να τους ελευθερώσει, αλλά χάρις στα μέτρα που έλαβε ο Μοίραρχος Βακάλογλου η απελευθέρωση των κρατουμένων ληστών απετράπη. Και, όπως προκύπτει από σχετική του έκθεση με ημερομηνία 3-7-1856, διέταξε αμέσως τους υπολοχαγούς Μέγα, Αυγέρη και Μέρμηγκα να ερευνήσουν τις ύποπτες θέσεις των περιφερειών Κυριακίου, Λιβαδειάς και Οσίου Λουκά, τον δε ανθυπολοχαγό Στρίμπερη να κάνει το ίδιο στη περιοχή Ζερικίου. Τελικά, οι ληστές ανακαλύφθηκαν από τους αποσπασματάρχες Μέγα και Αυγέρη στη θέση Ρόγκια, μεταξύ Κυριακίου και Οσίου Λουκά, οι οποίοι όμως, τράπηκαν σε φυγή με κατεύθυνση το Μετόχι της Μονής Οσίου Λουκά. Αμέσως άρχισε η καταδίωξη τους από τα αποσπάσματα των οποίων επικεφαλής ήταν ο μοίραρχος Βακάλογλου, αναγκάζοντας τους να καταφύγουν σε ορεινό και απρόσιτο συγκρότημα, όπου κατέλαβαν θέσεις, αφού προηγουμένως δύο απ’ αυτούς τραυματίσθηκαν σοβαρά από τα αποσπάσματα και συνελήφθησαν κατόπιν. Από τους άνδρες των αποσπασμάτων τραυματίσθηκε ένας χωροφύλακας.Παρά τις προσπάθειες των αποσπασμάτων να κυκλώσουν τους ληστές δεν κατέστη δυνατό, γιατί η δίοδος που έπρεπε να περάσουν, ήταν στενή. Μόλις βράδιασε οι ληστές κατάφεραν να διαφύγουν, βοηθούμενοι από έναν μοναχό που γνώριζε καλά την περιοχή.Ο Νταβέλης, κατά το χρονικό διάστημα που καταδιώκονταν από τα αποσπάσματα δεν δίστασε σε κάποια στιγμή να στείλει το ακόλουθο σημείωμα στον Μοίραρχο Βακάλογλου:••Ρε μοίραρχε,Σαν σου βαστά, δεν έρχεσαι να παίξωμεδύο τουφεκιές;Νταβέλης».Το παιγνίδι «της γάτας με το ποντίκι» μεταξύ διωκτικών αποσπασμάτων και της συμμορίας του Νταβέλη συνεχίστηκε για μερικές ημέρες ακόμη έως ότου την 12 Ιουλίου 1856 στο Ζεμενό Βοιωτίας η συμμορία περικυκλώθηκε και μάχη φοβερή ξεκίνησε.

Ακολουθεί απόσπασμα αναφοράς του δημάρχου Χαιρωνίας προς το Επαρχείον Λειβαδιάς.« Περί δε την 4ην ώραν μ.μ. έφθασεν εκ Στειρίου ο διοικητής του μεταβατικού, μοίραρχος Βοιωτίας Π.Βακάλογλου, προς το μεσημβρινόν και επικινδυνώδες μέρος, με απόσπασμα της γραμμής, με επικεφαλής τον υπολοχαγόν της γραμμής Δ. Τσίρον, τον υπομοίραρχον των επικουρικών Πρωτόπαππαν και άλλους στρατιωτικούς της Επικουρικής Χωροφυλακής όστις, διανείμας πολεμεφόδια, διέταξε γενικήν έφοδον, της σάλπιγγος ή ηχησάσης το πολεμικόν της εφόδου σημείον.Ο Μοίραρχος Π. Βακάλογλου, ξιφήρης, επετέθη έξωθεν των προμαχώνων με τους λοιπούς στρατιωτικούς, όπου απειράριθμοι σφαίραι των ληστών έπιπτον κατ’ αυτού. Τότε δε αρχίσαντος του ιδίου την έφοδον, ο αξιωματικός Ιωάννης Μέγας, φιλοτιμηθείς από την παρουσίαν του Μοιράρχου, εισεπήδησε μόνον εις δύο προμαχώνας των ληστών, και αφού εφόνευσε ένα τούτων, έπεσε και αυτός ενδόξως πυροβοληθείς υπό του Νταβέλη δια πιστολιού, εις τον θώρακα.»Όμως στην αναφορά του δήμαρχος παράλειψε να πει ότι ο Μέγας, λίγο πριν σκοτωθεί από τον Νταβέλη, πρόλαβε να τον λαβώσει θανάσιμα έτσι οι δύο άσπονδοι εχθροί πέθαναν ταυτόχρονα .

Ο λαϊκός μύθος περιγράφει καλύτερα την μονομαχία:«Ο Νταβέλης που έβλεπε τα παλικάρια του να πέφτουν νεκρά το ένα πίσω από το άλλο. Κατάλαβε ότι και το δικό του τέλος ήταν κοντά. Ζήτησε τον Μέγα σε μονομαχία .Ο Νταβέλης τότε ούρλιαξε : “Ωρέ Μέγα ! Ωρέ θρασύμι και φοβητσιάρη. Που είσαι ωρέ μπαμπέση ; Που είσαι κρυμμένος ωρέ άτιμε και δεν φαίνεσαι ;”Ο Μέγας όρμησε να τον βρει στον λόφο φωνάζοντας : “Νταβέλη ! Έ ωρέ Νταβέλη ! Που είσαι κρυμμένος ωρέ ψευτοπαλληκαρά ;”Είχε έρθει επιτέλους η στιγμή που περίμεναν και οι δύο. Όταν ο Μέγας πλησίασε τον Νταβέλη έτοιμος να του ορμήσει οι χωρικοί που βοηθούσαν τα αποσπάσματα όρμησαν και αυτοί πυροβολώντας τον. Ο Νταβέλης τραυματίστηκε ελαφρά και έπεσε στο έδαφος προσποιούμενος τον νεκρό μέχρι να πάει κοντά του ο Μέγας. Ο Μέγας βλέποντας το “νεκρό” Νταβέλη πήγε να του κόψει το κεφάλι ο λήσταρχος έβγαλε την κουμπούρα φωνάζοντας “ούτε ο Νταβέλης στα βουνά ούτε και ο Μέγας στα παλάτια” και τον πυροβόλησε. Έπεσε και ο Μέγας αλλά όχι νεκρός. Έβγαλε ένα τεράστιο μαχαίρι. Το ίδιο έκανε και ο Νταβέλης και άρχισε η αιματοχυσία. Οι άλλοτε αγαπημένοι φίλοι τώρα αλληλοσφάζονταν. Το θέαμα ήταν αποτρόπαιο. Οι μαχαιριές ήταν αμέτρητες και το αίμα χυνόταν ασταμάτητα. Ο Νταβέλης έμπηξε την τελευταία μαχαιριά στο λαιμό του Μέγα. Ταυτόχρονα, ο ίδιος, πνιγμένος μέσα στο ίδιο του το αίμα και το σώμα του κατασφαγμένο δεν μπόρεσε να αντέξει άλλο και άφησε την

τελευταία του πνοή.Κατέφθασαν οι στρατιώτες οι οποίοι έγιναν μάρτυρες του πιο μακάβριου θεάματος. Ο Νταβέλης και ο Μέγας νεκροί, κατακρεουργημένοι, σχεδόν αγκαλιασμένοι ο ένας πάνω στον άλλο, μέσα σε μια τεράστια λίμνη αίματος. Οι στρατιώτες έκοψαν όλα τα κεφάλια των νεκρών ληστών και συνέλαβαν αυτούς τους ελάχιστους που επέζησαν. Και έτσι τελείωσε η μεγάλη τραγωδία. Η μάχη του Ζεμενού είχε λάβει πια τέλος..»

«Κατακαημένη Αράχοβα, Νταβέλη, ΝταβέληΚαι Δίστομο και Δαύλεια, αχ μωρέ ΧρήστοΝταβέληΤους κλέφτες τι τους κάματε και τουςΚακαραπαίους•Αχ στο Ζεμενό τους έχουμε, τους πολεμάειο Μέγαςο Μέγας απ’τη Ράχοβα και ο Δούκας απ’ τηΔαύλεια”.Εις τα ταμπούρια πήδηξε (ο Μέγας) με το σπαθί στο χέριΚαι τον Φουντούκην έκοψε και τον ΧρήστοΝταβέλη ».

Εκείνο το καλοκαίρι του 1856 για πολλές ημέρες το κεφάλι του Νταβέλη καρφωμένο σε ένα κοντάρι στήθηκε στην Πλατεία Συντάγματος να το βλέπει ο κόσμος.

Ο Χρήστος Νταβέλης ή Χρήστος Νάτσος πέρασε στην ιστορία.  Όλα του τα παλικάρια σκοτώθηκαν στην μάχη ή αιχμαλωτίστηκαν και αργότερα οδηγήθηκαν στην κρεμάλα εκτός από τον “αποτρόπαιο Κακαράπη” (Λουκά Μπελούλια από τό Κυριάκι Λιβαδειάς) που κανένας δεν έμαθε τι απέγινε και μέχρι και σήμερα οι κυνηγοί των θησαυρών ακολουθούν τις φήμες που λένε ότι ο Κακαράπης σώθηκε και λίγο πριν πεθάνει από βαθιά γεράματα άφησε χάρτες με τα μέρη που ο Νταβέλης έκρυβε τους θησαυρούς του।

Ο Νταβέλης στο σύντομο σχετικά χρονικό της δράσης του σημάδεψε βαθιά την ελληνική κοινωνία ιδίως στην ύπαιθρο έξω από την πόλη των Αθηνών. Πολλοί ληστές αργότερα , σφετερίστηκαν την φήμη του και κυρίως το όνομά του και με την δράση τους μεγέθυναν την φήμη του μπερδεύοντας και του επίδοξους ερασιτέχνες

ερευνητές σαν τα μούτρα μου.Παρ’ όλη την προσπάθειά μου από αφηγήσεις και σκόρπια δημοσιεύματα να βγάλω την ιστορία από τον μύθο θεωρώ ότι κάποια πράγματα από τα παραπάνω μπορεί να είναι ανακριβή .Έτσι θεωρώ ότι ο Καμπούρογλου στην ιστορία των Αθηνών είναι ή μόνη σοβαρή πηγή , κι όλα τα άλλα για τον Νταβέλη ήταν παραμυθάκια από βιβλιαράκια λαϊκής φαντασίας και κατανάλωσης .

Δούκισσα της Πλακεντίας

Σημειώσεις

Η Δούκισσα της Πλακεντίας και η σπηλιά του Νταβέλη.Το 1785 γεννιέται στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής η Σοφία Ντε Μπαρμπουά, Δούκισσα της Πλακεντίας, κόρη Γάλλου διπλωμάτη. Επηρεασμένη από το Φιλελληνισμό που επικρατεί εκείνη την εποχή στο Παρίσι, έρχεται στην Ελλάδα και εγκαθίσταται το 1830 στο Ναύπλιο, ενώ βοηθάει τον αγώνα των Ελλήνων για την απελευθέρωση.Στα χρόνια που ακολουθούν, η κόρη της Ελίζα καταπονείται από φυματική νόσο.

Το 1836 η Σοφία και η Ελίζα επιχείρησαν ένα ταξίδι στην Βηρυτό, χάριν στηθικού νοσήματος που έπασχε η κόρη της, η οποία και τελικά πέθανε στη Βηρυττό το 1837.

Τέτοιος ήταν ο πόνος της μάνας που ταρίχευσε το σώμα της, το μετέφερε στην Αθήνα και το τοποθέτησε στο υπόγειο της προσωρινής κατοικίας της στην οδό Πειραιώς που το είχε μετατρέψει σε παρεκκλήσιο, έχοντας υπ’ όψη να το θάψει σε μεγαλοπρεπή Ναό που θα έκτιζε στη Πεντέλη.

Villa Ilissia

Το 1840 περιήλθε στην κυριότητα της έκταση 1738 στρεμμάτων στην περιοχή της Πεντέλης αντί τιμήματος 7512 δραχμών. Στην προαναφερόμενη έκταση το 1841 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του πύργου της από τον διάσημο αρχιτέκτονα της εποχής Σταμάτη Κλεάνθη. Ο ίδιος αρχιτέκτονας κατασκεύασε μετά από λίγα χρόνια τη Villa Ilissia(1848) στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Επίσης είχε αναλάβει να κατασκευάσει και το “Καστέλο της Ροδοδάφνης”, έργο το οποίο η Δούκισσα δεν πρόλαβε ποτέ να το δει ολοκληρωμένο. Όμως στις 19 Δεκεμβρίου 1847 η προσωρινή εκείνη οικία αποτεφρώθηκε από πυρκαγιά μαζί και το ταριχευμένο σώμα της κόρης της. Το γεγονός αυτό συνετέλεσε στη μεταβολή του χαρακτήρα της ώστε να καταστεί δύστροπη και ακοινώνητη. Η Δούκισσα Σοφία άρχισε να γερνάει απότομα.

Καστέλο της Ροδοδάφνης

Στα τελευταία χρόνια της ζωής της δεν δεχόταν καμία επίσκεψη εκτός από τη Δεσποινίδα των Τιμών της Βασίλισσας Αμαλίας την Φωτεινή Μαυρομιχάλη, την οποία και η ίδια είχε αναθρέψει, και την κόρη του ήρωα του Μεσολογγίου Χρήστου Καψάλη. Απεβίωσε το 1854 σε ηλικία 64 χρονών. Ετάφη μαζί με την κόρη της στον Πύργο της στη Πεντέλη. Ο δε κληρονόμος αυτής ανεψιός της ερχόμενος από Γαλλία πούλησε τα περισσότερα των κτημάτων της στο Ελληνικό Δημόσιο.

Η Σπηλιά λέγεται των “Αμώμων” ή “Πεντέλης”. Δεν έχει καμία σχέση με τον Νταβέλη, ο οποίος ΜΑΛΛΟΝ ούτε που έχει πατήσει το πόδι του εκεί.

Όσο για τη Δούκισσα της Πλακεντίας, ουδέποτε την επισκέφτηκε ο Λήσταρχος στην κρεβατοκάμαρα του μισοτελειωμένου ανακτόρου της Ροδοδάφνης. Εξάλλου, ο Νταβέλης, όταν σκοτώθηκε σε ενέδρα στον Παρνασσό (και όχι Πεντέλη !) το 1856, ήταν 24 χρονών, ενώ η Δούκισσα 70…

Ο λήσταρχος Νταβέλης δεν αναφέρεται να έχει σχέση με το Σπήλαιο της Πεντέλης. Σίγουρα όχι, και τουλάχιστον σίγουρα όχι σαν Λήσταρχος. Οι ιστορίες περί υπόγειων περασμάτων προς το ανάκτορο της Δούκισσας δεν έχουν καμία επαλήθευση, ούτε καν συμπίπτουν χρονολογικά !Η Δούκισσα της Πλακεντίας, πιθανόν ουδέποτε άκουσε για τον Νταβέλη, η δε κόρη της ήταν ήδη νεκρή όταν ο Χρήστος (Νταβέλης) Νάτσος ήταν … μωρό.Πάντως η Δούκισσα πρέπει να είχε ένα ‘νταραβέρι’ με ληστές.

Σπήλαιο Πεντέλης

Τον Ιούνιο του 1846 η Σοφία φέρεται να αιχμαλωτίστηκε από τον Λήσταρχο Μπίμπιση που είχε κάποιο ορμητήριο στον Υμηττό, αλλά ελευθερώθηκε ύστερα από επέμβαση των Χαλανδριωτών!

Αυτής ακολούθησαν άλλες ιστορίες αναδιαρθρώνοντας κάθε φορά ιστορικά γεγονότα.

Μετά την επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του Ελληνικού κράτους για περισσότερο από ένα αιώνα έκαναν την εμφάνισή τους στην ελληνική ύπαιθρο συμμορίες ληστών. «Οι βασιλείς των ορέων» όπως τους αποκάλεσε ο Αμπού Εντμόντ. Η δράση τους δεν περιορίζονταν σε ληστείες αλλά περιλάμβανε, απαγωγές αλλά και φονικά πολλές φορές με πολύ σκληρό τρόπο και πολλές απώλειες.

Το έργο της πάταξης της ληστείας είχε αναλάβει η νεοϊδρυθείσα Ελληνική Χωροφυλακή(1-6-1833).

Ανάμεσα σ’ αυτούς που ανέπτυξαν μεγάλη δράση ήταν ο Χρήστος Νταβέλης. 

Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Νάτσιος, γεννήθηκε στα 1832 στο Στείρι Βοιωτίας. Ήταν μέλος οικογένειας που καταγόταν από την Ήπειρο και εργάστηκε σαν γαλατάς. Σύμφωνα με την παράδοση, ένα γεγονός ήρθε να συνταράξει την ζωή του και να τον μετατρέψει σε  ληστή που ανέπτυξε μεγάλη δράση στην Αττική, τη Βοιωτία, την Εύβοια και τη Φθιώτιδα.

Όπως λέγεται, ήταν γαλατάς της μονής Πετράκη όταν τον έδιωξαν κι αυτός γύρισε στο χωριό του. Εκεί ερωτεύτηκε την κόρη του παπά που αυτός την είχε τάξει σε ένα πλούσιο τσέλιγκα.

Όταν ένα απόσπασμα πέρασε από το χωριό αναζητώντας κάποιον Νάστο, ο τσέλιγκας για να εκδικηθεί για την κόρη του παπά, υπέδειξε τον Νταβέλη. Εκείνος τους απεκάλυψε το πραγματικό του όνομα χωρίς όμως να γίνει πιστευτός. Όταν αυτοί θέλησαν να τον συλλάβουν έγινε συμπλοκή. Σκότωσε ένα στρατιώτη και κατάφερε να ξεφύγει.

Από τη στιγμή εκείνη που έφυγε στο βουνό, δημιούργησε τη δική του συμμορία και άρχισε η δράση του.

Αργότερα έπιασε φιλίες με τον Γιάννη Μέγα , έναν παλιό ληστή που του ανέθεσε να κλέψει και να του φέρει μια Ιταλίδα κόμισσα .Η ομορφιά  της 

όμως στάθηκε αιτία να αναπτύξει σχέση μαζί της, γεγονός που δημιούργησε μεγάλο μίσος αναμεταξύ τους με αποτέλεσμα οι φίλοι να γίνουν άσπονδοι εχθροί. Είναι η παράδοση που θέλει την Δούκισσα της Πλακεντίας να έχει κάποια σχέση με τον ληστή.

Ο Χρήστος Νταβέλης είχε γίνει λαοφιλής τη εποχή του Κριμαϊκού πολέμου και της Αγγλογαλλικής Κατοχής σε Αθήνα και Πειραιά.

Η δράση του όμως επέφερε και πολιτικούς κραδασμούς. Συγκεκριμένα την περίοδο του Κριμαϊκού πολέμου και της Αγγλογαλλικής κατοχής στην Αθήνα και τον Πειραιά, πολλοί ληστές αμνηστεύτηκαν για να περάσουν τα σύνορα και να πολεμήσουν δίπλα στους επαναστατημένους Θεσσαλούς και Ηπειρώτες.

Η κυβέρνηση κρατούσε την «άψογο στάση» χωρίς να κηρύττει τον πόλεμο στην Τουρκία.

Ο Νταβέλης απήγαγε το Γάλλο υπολοχαγό Μπερτό , εισέπραξε λύτρα  και τον ελευθέρωσε μετά την απομάκρυνση των Αγγλογάλλων από τον Πειραιά.

Το παρ ολίγον διπλωματικό επεισόδιο επέτεινε την κατάσταση και αναζητούταν λύση για τη σύλληψη του Νταβέλη.

Ύστερα από πληροφορίες για την περιοχή δράσης της συμμορίας, δυνάμεις της χωροφυλακής ανάγκασαν την συμμορία να μεταφέρει τη δράση της στη Βοιωτία.

Το καταδιωκτικό απόσπασμα με τη συνδρομή έμπειρων ιχνηλατών και ντόπιων χωρικών  που είχαν επιστρατεύσει ντόπιοι Δήμαρχοι και επικεφαλής τον υπολοχαγό Ιωάννη Μέγα, παλιό φίλο του Νταβέλη κατάφεραν να περικυκλώσουν την συμμορία στην περιοχή του Ζεμενού, στο δρόμο που οδηγεί στην Δαύλεια.

Ύστερα από πολύωρη μάχη στις 12 Ιουλίου 1856 στο λόφο του Ζεμενού που είχε  οχυρωθεί η συμμορία, εξοντώθηκαν όλα τα μέλη της. Ανάμεσά τους κι ο Νταβέλης, αρκετοί χωροφύλακες κι ο Μέγας.

Απέναντι από τη σχιστή οδό, εκεί που ο Οιδίποδας δολοφόνησε τον εν αγνοία τον πατέρα του, οι πρώην φίλοι κείτονταν νεκροί. Λίγες ώρες αργότερα, το κομμένο κεφάλι του Νταβέλη εκτέθηκε στην πλατεία Συντάγματος

Κείμενα

· Τα γεγονότα στο Ζεμενό, δεν άφησαν ασυγκίνητη τη λαϊκή μούσα που τραγούδησε το γνωστό Δημοτικό τραγούδι: 

   «Κατακαημένη Αράχωβα, Νταβέλη, Νταβέλη.Και Δίστομο και Δαύλεια, αχ μωρέ Χρήστο ΝταβέληΤους κλέφτες τι τους κάματε και τους ΚακαραπαίουςΑχ στο Ζεμενό τους έχουμε τους πολεμάει ο Μέγας.Ο Μέγας απ’ τη Ράχοβα και ο Δούκας απ΄ τη Δαύλεια».

· Η Ελληνική κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Στρατιωτικών, έδωσε στη δημοσιότητα την υπ’ αριθμόν 856 πολυσέλιδη έκθεση στις 18 Ιουλίου 1856  του Μοιράρχου Πέτρου Βακάλογλου. Γίνεται αναφορά, μεταξύ άλλων στη σημαντική βοήθεια Αραχωβιτών του Ευστάθιου Θεοχάρη, του Γιαννάκη Ζήρου, του Λουκά Καλπούζου, Δημάρχου Αράχωβας

Η πρώτη αναφορά για τον Αραχωβίτη πολίτη: «…Την πρωϊαν της 8ης ο εξ’ Αραχώβης Ευστάθιος Θεοχάρης, ανήγγειλε προς τον δήμαρχον ταύτης, ότι οι ειρημένοι λήσταρχοι μεταβέντες εις θέσιν Κούβελον, κειμένην πλησίον της Αραχώβην…ωλημέρευσαν μέχρι εσπέρας, ότε έλαβον διεύθυνσιν άγνωστον…»Αναφέρεται στην τελική μάχη ως εξής: …Οχυρωθέντων των ληστών εν τη θέσει Δερβένι Κούλια Ζεμενού περί την μεσημβρίαν…Η θέσις αύτη είναι χθαμαλός τις πετρώδης λοφίσκος, κείμενος μεταξύ Δαύλςιας, Διστόμου και Αραχώβης, έμπροσθεν του Ζεμενού, εις τους πρόποδας του Παρνασσού, υπάρχουσι δε εν΄ αυτώ ερείπια οχυρωμάτων…Εφθάσανε εκείσε οι αποσπασματάρχαι Μέγας, Στρίμπερης και Τσιπούρας έχοντες 10 χωροφύλακες,26 επικουρικούς και 61 οδηγούς και εθνοφύλακας, κάτοικοι Δαυλείας 70 μετά των μοναχών, 70 Διστομίται και Στυριώται και 60 Αραχωβίται υπό την οδηγίαν του αρχαίου στρατιωτικού Ευσταθίου Τομαρά και κατέλαβα τα μεν αποσπάσματα και οι Δαυλιώται το αρκτικοανατολικό μέρος, οι Αραχωβίται το αρκτικοδυτικόν , οι δε Διστομίται το δυτικομεσημβρινόν…»Εισπηδήσας εις το οχύρωμα των ληστών παρά τίνος εξ’ αυτών δια πιστολιού, εφονεύθη ο υπολοχαγός αποσπασματάρχης Αράχωβας και Χαιρωνείας Ιωάννης Μέγας και επληγώθησαν δια πιστολιού….ο πολίτης Ευστάθιος Τομαράς εξ’ Αραχώβης. Εις την καταστροφήν των ληστών συνετέλεσαν τα μέγιστα οι Δήμαρχοι Αραχώβης Λουκάς Καλπούζος, Χαιρώνειας Ευστάθιος Νικολάου οίτινες μετά πολλών συνδημοτών, κατεδίωξαν τους ληστές…»

· Με το υπ αριθ. Προεδρικό Διάταγμα 989/646  Ο Δήμαρχος Χαιρώνειας, επισημαίνει προς το Β. Επαρχείον Λεβαδείας στις 17 Ιουλίου 1856.«…Γενικώς δε έπαινος οφείλεται εις τους κατοίκους των χωρίων Δαυλίδος, Καπραίνης, Αγίου Βλασίου, Στειρίου και Διστόμου καθώς και εις τους κατοίκους του Δήμου Αραχώβης, οίτινες επέδειξαν ζήλον απαράμμιλον προς εξόντωσιν των ληστοσυμμοριών τούτων, και τέλος συνδρομή και περίθαλψιν οφείλεται εις τους πληγωθέντας και παθόντας , αμοιβή δε εις τους πολίτας, δια να ενθαρρύνεται ο προς καταδίωξιν των ληστών ζήλος των».

· Κι άλλο γνωστό δημοτικό τραγούδι για το περιβόητο αρχιληστή Νταβέλη.

«Μην ήθελ’ έρθει ο θεριστής μηδέ κι ο αλωνάρηςΜην ηθελ’ έβγει ντερβέναγας αυτός ο Γιάννης ΜέγαςΚαι κυνηγάει τους κλέφτες.Τους πήρε απ το Ακρινό νερό τους πήγε στο ΝτερβένιΤους πήγε και τους έκλεισε στο Ζημηνό στην Κούλια.Πιάνει και γράφει μια γραφύη στο Δίστομο τη Δαύλεια.Γράφει και στην Αράχωβα και μες στη ΛειβαδιάΜουτάτι(ενίσχυση) να μου στείλετε γρήγορα τούτην την ώρα

Βαρούν πρωί οι σάλπιγγες, βαρούν την προσβολή(επίθεση).Δεν στάειπα Κακαράπη μου και συ Χρήστο ΝταβέληΤο Ζημιενό μη το διαβείς,την Κούλα μη περάσειςΓιατ’ έχει ο Μέγας τη χωσία, σας παίρνει το κεφάλι».

Παρασκευή, 8 Ιανουαρίου 2010

Λήσταρχος Νταβέλης ΓΝΩΣΤΕΣ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

ΛΗΣΤΑΡΧΟΣ ¨ ΝΤΑΒΕΛΗΣ¨ (1932-1956)O Nταβέλης ξεκίνησε από γαλατάς της Μονής Πετράκη. Καταγόταν από τα Στούρα (Στύρα Ευβοίας ή κατά άλλη εκδοχή από το Στείρι Βοιωτίας) από οικογένεια καταγωγής κουτσοβλάχικης (από νομάδες κουτσόβλαχους από την Ήπειρο). Το πραγματικό του όνομα ήταν Χρήστος Νάτσος. Το «Νταβέλης» του το έδωσαν στη Μονή Πετράκη πριν γίνει ληστής και σημαίνει δυνατός, λεβέντης.Από τη Μονή τον έδιωξαν ύστερα από συκοφαντίες ενός καλόγερου που ο Νταβέλης του «έφαγε» τη φιλενάδα. Τότε δεν ήταν είκοσι χρονών ακόμα.Στα Στούρα που γύρισε τα «έφτιαξε» με του παπά τη κόρη. Τη ζήτησε όμως και ο γιος του πλουσιότερου τσέλιγκα. Εκείνη προτίμησε το Νταβέλη. Ο τσέλιγκας θύμωσε πάρα πολύ. Έτσι άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για το Νταβέλη.Στο χωριό γίνονταν ένα πανηγύρι και όλοι οι κάτοικοι είχαν πάει για να διασκεδάσουν. Τότε στο χωριό ήρθε ένα απόσπασμα και ζητούσε κάποιον φυγόστρατο που ονομάζονταν Νάστος. Ο τσέλιγκας που έψαχνε αφορμή να εκδικηθεί το Νταβέλη, είπε στους χωροφύλακες πως είναι εκείνος που χορεύει πρώτος, δείχνοντας τους το Νταβέλη. Ο Νταβέλης -όπως έχουμε προαναφέρει-ονομάζονταν Νάτσος και όχι Νάστος.

Οι χωροφύλακες προσπάθησαν να τον συλλάβουν. Εκείνος, αφού τους είπε πως δεν είναι αυτός και δεν θέλησαν να τον ακούσουν, αναγκάστηκε να αντισταθεί και σκότωσε ένα χωροφύλακα (κατά άλλους δύο). Έτσι βγήκε στο βουνό κοντά στο συγγενή της μάνας του, το ληστή Μπελούλια.Σύντομα διακρίθηκε από το πρώτο κιόλας χρόνο και σε λίγο έγινε αρχηγός της συμμορίας. Τιμώρησε το καλόγερο που τον είχε κατατρέξει παλιά σαμαρώνοντας τον όπως τα γαϊδούρια.Έπιασε φιλία με το Γιάννη Μέγα που παλιά ήταν ληστής αλλά αργότερα έγινε αξιωματικός του τακτικού στρατού. Οι δυο τους αλληλοεξυπηρετιόντουσαν σε διάφορες δουλιές.Κάποτε ο Μέγας του ανάθεσε να απαγάγει τη κόμισσα Λουΐζα Μπανκόλι και να του τη «παραχωρήσει» (ήθελε να τη κάνει δική του, αν και ήταν παντρεμένη). Ο Νταβέλης όμως δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την υπόσχεσή του, πολύ περισσότερο αργότερα που τα έφτιαξε ο ίδιος με τη κόμισσα. Ο Μέγας έγινε ο μεγαλύτερος εχθρός του.Η κόμισσα έφυγε για την Ιταλία και υποσχέθηκε στο Νταβέλη, ότι όταν εκείνος θελήσει, μπορεί να τον μεταφέρει στην Ιταλία να πολεμήσει στο πλευρό του Γκαριμπάλντι με τα παλικάρια του και να μείνει εκεί μαζί της.Για να εκβιάσει τον Όθωνα να του δώσει αμνηστεία θέλησε να απαγάγει τον υπουργό των Στρατιωτικών Σμολένσκυ. Η απαγωγή απέτυχε κατά σύμπτωση. Ο Νταβέλης όμως απήγαγε έναν Γάλλο αξιωματικό, τον Μπερτώ. Αυτός προερχόταν από τα γαλλικά καράβια, που ήταν ο στρατός κατοχής στο Πειραιά. Τότε ο λαός χειροκρότησε την ενέργεια του ληστή, ανεβάζοντας τον πολύ στη συνείδησή του. Ήταν ο μόνος που έκανε κάτι ενάντια στο στρατό κατοχής. Εκείνη την εποχή η συμμορία του Νταβέλη είχε ενωθεί με τη συμμορία του Κακαράπη, Καλαμπαλίκη και άλλων, συνολικά περίπου 70 ατόμων. Κυκλοφορούσε στην Αττική και στη Βοιωτία. Ο ίδιος συνήθιζε να πίνει το καφέ του μεταμφιεσμένος σε κεντρικά καφενεία της Αθήνας, πληρώνοντας το καφέ του με μία χρυσή λίρα, ποσό αρκετά υψηλό για την εποχή εκείνη.Μετά την απόλυση του Μπερτώ, παρά την αποτυχία να του δοθεί αμνηστεία, ο Νταβέλης τραβήχτηκε στα βόρεια και έκανε διάφορες ληστείες πλουσίων. Ο Μέγας πιεσμένος από την βασίλισσα Αμαλία, προσπάθησε να ανακαλύψει τις κινήσεις του Νταβέλη για να τον πιάσει.Κατόρθωσε να μάθει τον τρόπο που ο λήσταρχος αλληλογραφούσε με τη Μπανκόλι που η τελευταία ήταν στην Ιταλία.Όταν εκείνη του έστειλε γράμμα ότι ένα καράβι ναυλωμένο από εκείνη θα φτάσει κοντά στο Ζεμενό να παραλάβει το Νταβέλη και τα παλικάρια του, ο Μέγας κατόρθωσε και πήρε το γράμμα στα χέρια του και να μάθει τα σχέδια τους. Άφησε να φτάσει το γράμμα στα χέρια του Νταβέλη στήνοντάς του ταυτόχρονα και παγίδα.Έτσι η πολυπόθητη αναχώρηση από την Ελλάδα που τον είχε πληγώσει τόσο, έγινε η παγίδα του. O Μέγας με τεράστιες δυνάμεις, ενισχυμένες και από χωριάτες που τους είχε

στρατολογήσει ένας προύχοντας που η κόρη του είχε καταφύγει στη συμμορία του Νταβέλη και είχε γίνει η «αγαπητικιά» του, παρά τον άγραφο νόμο του λήσταρχου και όλων των άλλων ληστών να μη πιάνουν «αγαπητικιές» έστησε ενέδρα στο Ζεμενό.Έπεσαν στη παγίδα οι ληστές-πλην του Καλαμπαλίκη (ληστής και αυτός), που πήρε μερικούς δικούς του και έφυγε, αντιλαμβανόμενος τη παγίδα-και σκοτώθηκαν όλοι. Τελευταίος ο Νταβέλης όπως θα δούμε ευθύς αμέσως.Ο Νταβέλης όταν είδε πως δε γλυτώνει πια, γιατί είχε κυκλωθεί από τεράστιες δυνάμεις και ο φίλος του ο Κακαράπης και οι άλλοι είχαν προ πολλού σκοτωθεί ,έστειλε τη κοπέλα που είχε δίπλα του στο πατέρα της που ήταν με το πλευρό των αντιπάλων. Αφού είχε μείνει μόνος του και έβλεπε πως η αντίσταση μειωνόταν αισθητά και έρχονταν το τέλος, προκάλεσε το Μέγα σε μονομαχία.Ο Μέγας δέχτηκε τη πρόκληση. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να πει όχι, αφού στη τελευταία συνάντηση που είχε με την Αμαλία, του είχε πει πως «αν δεν έπαιρνε το κεφάλι του Νταβέλη τότε θα έπαιρναν το δικό του»Ο Μέγας πλησίασε εκεί που είχε οχυρωθεί ο Νταβέλης. Σημειωτέον δε πως το ταμπούρι του Νταβέλη το είχαν κυκλώσει από παντού οι δυνάμεις του Μέγα.Σηκώθηκε ο Νταβέλης να χτυπηθούν, αλλά εκείνη τη στιγμή κάποιοι τον πυροβόλησαν και έπεσε βαριά πληγωμένος. Πλησίασε ο Μέγας να του πάρει το κεφάλι όπως συνηθίζονταν. Αλλά ο Νταβέλης είχε πέσει μπρούμυτα κρατώντας τη γεμάτη «μπιστόλα» του. Λέει λοιπόν στο Μέγα:-Σε σένα, ορέ, ταιριάζει να πάρεις το κεφάλι μου κι όχι σε άλλον.Πάει κοντά να τον αποκεφαλίσει ο Μέγας με το σπαθί και ο Νταβέλης τον πυροβόλησε λέγοντας του:-Ούτε ο Νταβέλης στα βουνά , ούτε κι ο Μέγας στα παλάτια!.*Έπεσε δίπλα του και ο Μέγας άσχημα λαβωμένος. Οι δύο μελλοθάνατοι τράβηξαν τα κοντομάχαιρα και συνέχισαν και συνέχισαν να αλληλοκαρφώνονται μέχρι που ξεψύχησαν και οι δύο.Το κεφάλι του Νταβέλη καρφώθηκε χαρμόσυνα σε ένα κοντάρι που κρατούσε ψηλά ένας χωροφύλακας. Το έφεραν και το έστησαν στη πλατεία Συντάγματος. Ήταν το 1956.Τότε το είδε ένας έφηβος που ζωγράφιζε -κατά τη παράδοση ο Γύζης- και έκατσε και το σχεδίασε. Του είχε κάνει εντύπωση η ομορφιά και η έκφρασή του. Κράτησε το σχέδιο και όταν πήγε να σπουδάσει ζωγραφική στο Μόναχο, ο Γερμανός δάσκαλός του* που είδε το σχέδιο, του έκανε τόσο εντύπωση ο ρεαλισμός του που το «ξεσήκωσε» και το έβαλε σαν πρόσωπο του Χριστού στο πίνακά του «Το Άγιον Μανδήλιον»Ο Νταβέλης φαίνεται να είχε όλα τα προσόντα του αρχηγού. Ήταν καστανός σκούρος, μέτριος προς το ψηλό, αλλά με λεβέντικο παράστημα, σβέλτος, με φωτεινό πρόσωπο εύστροφος και ευχάριστος στη συντροφιά.Ακόμα και στις πιο άγριες ληστείες του ο Νταβέλης δεν

αναφέρεται σαν θηριώδης ληστής. Αντίθετα έμεινε στις μνήμες σαν ευγενικός, πραγματικά σαν προστάτης του δικαίου.

*Τις διηγήσεις που αφορούν τα λόγια του Νταβέλη κατά την ώρα που πυροβολεί το Μέγα και τα σχετικά με το σχέδιο του ¨κομμένου κεφαλιού¨το είχε πει στο Κυριάκο Δ. Κάσση (που έχει κάνει το πρόλογο στο βιβλίο), ο καπετάν Σερεβέτας, ληστής του Νταβέλη.

*Δάσκαλος του Γύζη ήταν ο Καρλ φον Πιλότυ, και η διήγηση αποτελεί προφορική παράδοση.Κατά άλλους ο έφηβος και ο δάσκαλος είναι άλλα πρόσωπα. Όλες ο γνώμες συμφωνούν όμως ότι το ζωγράφισμα αυτό του Νταβέλη και η σχέση του με «Το ΄Αγιον Μανδήλιον» του Γερμανού έγινε πραγματικά.

Οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο του ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΑΘΗΝΑΙΟΥ«Ο ΛΗΣΤΑΡΧΟΣ ΝΤΑΒΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ»