102
กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก (Property Law) กกกกกกกก 1 กกกกกกกก กกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก 1. คคคคคค “คคคคคค” คคค “คคคคคคคคค” คคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 2. คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคค 3. คคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 1.1 กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก 1. คคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคค 2. คคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคค 3. คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 4. คคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคค คคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคค 5. คคคคคคคคคคคคคค คคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 6. คคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 7. คคคคคคคคคคคคคคคค คคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 8. คคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคค 9. คคคคคคคคคคคคคคค คคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคค 1.1.1 กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคค คคคค “คคคคคค” คคคคคคค คคคคคคค คคคคค คคคคคค คคคคคค คคคคคคค คคคค คคคค คคคคคคค คคคค คคคคคค คคคคคคค คคคคค คคคคคคค คคคคคค คคคคคคคค คคค คคคคคค คคคคคคค คคคคคค คคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค “คคคคคค” คคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค “คคคคคคคคค” คคคคคคคคคค “คคคคคค” คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคค คคคคคคคค คคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคค คคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค (Goods Will) คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค

กฎหมายลักษณะทรัพย์

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: กฎหมายลักษณะทรัพย์

กฎหมายว่�าด้ว่ยทรั พย�สิ�น(Property Law)

หน�ว่ยท�� 1 คว่ามหมาย ปรัะเภท และคว่ามสิ มพ นธ์�ของทรั พย�สิ�น

1. คำ��ว่�� ทรัพย์� และ ทรัพย์�สิ�น มี�คำว่�มีหมี�ย์แตกต��งกน กล��ว่คำ�อ ทรัพย์�สิ�นน�นมี�คำว่�มีหมี�ย์กว่��งกว่��“ ” “ ”

และคำรัอบคำล�มีถึ งทรัพย์�ด้�ว่ย์ ทรัพย์�จึ งเป็%นสิ�ว่นหน &งของทรัพย์�สิ�น2. ทรัพย์�สิ�นอ�จึแบ�งออกได้�เป็%นหล�ย์ป็รัะเภท ท�งน��ข �นอย์*�กบจึะใช้�เกณฑ์�ใด้เป็%นหลกในก�รัแบ�ง แต�ก�รัแบ�ง

ป็รัะเภทท�&สิ��คำญคำ�อ ก�รัแบ�งเป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์� และอสิงห�รั�มีทรัพย์�3. ทรัพย์�สิ�นน�น โด้ย์เฉพ�ะตว่ทรัพย์�อ�จึมี�คำว่�มีสิมีพนธ์�เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�อ�&นๆ ในลกษณะท�&เป็%นสิ�ว่นคำว่บ

อ�ป็กรัณ� หรั�อด้อกผลของทรัพย์�อ�&น

1.1 คว่ามหมายและปรัะเภทของทรั พย�สิ�น1. ทรัพย์�หมี�ย์ถึ ง ว่ตถึ�ท�&มี�รั*ป็รั��ง มี�ตว่ตนในสิภ�พธ์รัรัมีช้�ต� สิ�มี�รัถึจึบต�องสิมีผสิได้�2. ทรัพย์�สิ�นหมี�ย์ถึ ง ทรัพย์�และว่ตถึ�ไมี�มี�รั*ป็รั��ง ซึ่ &งอ�จึมี�รั�คำ�และอ�จึถึ�อเอ�ได้�3. ทรัพย์�สิ�นอ�จึแบ�งออกเป็%นป็รัะเภท ท�งน��ข �นอย์*�กบก�รัท�&จึะย์ ด้เกณฑ์�ใด้เป็%นตว่แบ�งทรัพย์�สิ�นเหล��น�น4. อสิงห�รั�มีทรัพย์� หมี�ย์ถึ ง ท�&ด้�น ทรัพย์�ท�&ต�ด้อย์*�กบท�&ด้�นเป็%นก�รัถึ�ว่รั ทรัพย์�ท�&ป็รัะกอบเป็%นอนเด้�ย์ว่กบ

เน��อท�&ด้�น และรัว่มีท�งทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&เก�&ย์ว่กบท�&ด้�น หรั�อทรัพย์�ท�&ต�ด้อย์*�กบท�&ด้�น หรั�อป็รัะกอบเป็%นอนเด้�ย์ว่กบท�&ด้�นน�น5. สิงห�รั�มีทรัพย์� หมี�ย์ถึ ง ทรัพย์�สิ�นอ�& นท�&ไมี�ใช้�อสิงห�รั�มีทรัพย์� และหมี�ย์รัว่มีถึ งสิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบ

ทรัพย์�สิ�นท�&ท�&เป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นด้�ว่ย์6. ทรัพย์�แบ�งได้� คำ�อทรัพย์�ท�&แบ�งออกจึ�กกนเป็%นสิ�ว่นๆ แล�ว่ย์งคำงรั*ป็บรั�บ*รัณ�ด้งเช้�นทรัพย์�เด้�มี7. ทรัพย์�แบ�งไมี�ได้� คำ�อ ทรัพย์�ท�&ไมี�อ�จึแบ�งแย์กออกจึ�กกน โด้ย์ให�คำงภ�ว่ะเด้�มีของทรัพย์�และหมี�ย์รัว่มีถึ ง

ทรัพย์�ท�&มี�กฎหมี�ย์ก��หนด้ว่��แบ�งไมี�ได้�ด้�ว่ย์8. ทรัพย์�นอกพ�ณ�ช้ย์� คำ�อทรัพย์�สิ�นท�&ไมี�อ�จึถึ�อเอ�ได้� และโอนแก�กนมี�ได้� โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์9. ทรัพย์�ในพ�ณ�ช้ย์� คำ�อ ทรัพย์�สิ�นท�&สิ�มี�รัถึซึ่��อข�ย์กนได้�โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

1.1.1 คว่ามหมายของทรั พย�และทรั พย�สิ�นสิ�&งท�&เป็%นว่ตถึ�ท�&มี�รั*ป็รั��ง และพ�จึ�รัณ�ว่�� เป็%น ทรัพย์� หรั�อไมี�“ ”

หนงสิ�อ ป็�กก� แว่�นต� น�ฬิ�ก� สิรั�อย์คำอ บ��น โต9ะ เก��อ�� ศ�ล� รัถึย์นต� จึกรัย์�น เสิ��อ รัองเท�� ต�นไมี� แก�ว่น��� รั�มี กรัะถึ�ง กรัะป็;อง ตะกรั�� ถึงขย์ะ

ว่ตถึ�ท�&มี�รั*ป็รั��งด้งท�&ย์กตว่อย์��งมี�เป็%น ทรัพย์� ท�งหมีด้เพรั�ะเป็%นว่ตถึ�ท�&มี�รั*ป็รั��ง อ�จึมี�รั�คำ�และถึ�อเอ�“ ”

ได้�ว่ตถึ�ท�&ไมี�มี�รั*ป็รั��ง และเหต�ผลว่��ท��ไมีแต�ละตว่อย์��งเป็%น ทรัพย์�สิ�น แต�ไมี�เป็%น ทรัพย์�“ ” “ ”

ว่ตถึ�ไมี�มี�รั*ป็รั��ง เช้�น ล�ขสิ�ทธ์� สิ�ทธ์�บตรั เคำรั�&องหมี�ย์ก�รัคำ�� สิ�ทธ์�ก�รัเช้�� สิ�ทธ์�ในช้�&อเสิ�ย์งก�รัคำ�� (Goods

Will) สิ�ทธ์�ในก�รัใช้�สิ�&อและสิ*ตรัในก�รักรัะกอบก�รัคำ�� (Franchise) สิ�ทธ์�จึ��น�� สิ�ทธ์�จึ��นอง สิ�ทธ์�เรั�ย์กรั�องให�ช้��รัะหน��

ตว่อย์��งท�&ย์กมี�เป็%น ทรัพย์�สิ�น เพรั�ะ “ ” (เป็%นว่ตถึ�) ไมี�มี�รั*ป็รั��ง ซึ่ &งอ�จึมี�รั�คำ�และอ�จึถึ�อเอ�ได้�

1.1.2 ปรัะเภทของทรั พย�สิ�นน�ย์�มีของ อสิงห�รั�มีทรัพย์� น�นป็รัะกอบด้�ว่ย์ทรัพย์�ป็รัะเภทใด้บ��ง“ ”

อสิงห�รั�มีทรัพย์�ป็รัะกอบด้�ว่ย์(1) ท�&ด้�น ตว่อย์��งเช้�น ท�&ด้�นมี�โฉนด้ ท�&ด้�นมี� น.สิ. 3 และสิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีบนท�&ด้�น เป็%นต�น(2) ทรัพย์�อนต�ด้อย์*�กบท�&ด้�นอย์��งถึ�ว่รั ตว่อย์��งเช้�น บ��น ต�นมีะข�มี สิะพ�น

Page 2: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(3) ทรัพย์�ท�&ป็รัะกอบเป็%นอนเด้�ย์ว่กบท�&ด้�น ตว่อย์��งเช้�น เน��อด้�น แรั� ธ์�ต�ในด้�น(4) ทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบท�&ด้�น ตว่อย์��งเช้�น กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง ในท�&ด้�น น.สิ. 3 และ

สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีบนท�&ด้�นเป็%นต�นย์กตว่อย์��ง ทรัพย์�ท�&แบ�งได้�“ ” และ ทรัพย์�ท�&แบ�งไมี�ได้� “ ”

ทรัพย์�ท�&แบ�งได้�คำ�อ ข��ว่สิ�รั น���ต�ล ขนมีป็=ง กะป็> น���ป็ล� เช้�อก น��� เง�นตรั� น���มีน ท�&ด้�น สิ�ว่นทรัพย์�ท�&แบ�งไมี�ได้� คำ�อ รัถึย์นต� จึกรัย์�น รั�มี หนงสิ�อ ป็�กก� แว่�นต� น�ฬิ�ก�ข�อมี�อ รัองเท�� ช้�อนสิ�อมี ก�งเกง

อธ์�บ�ย์คำว่�มีหมี�ย์ของ ทรัพย์�นอกพ�ณ�ช้ย์� และย์กตว่อย์��งทรัพย์�นอกพ�ณ�ช้ย์�“ ”

ทรัพย์�นอกพ�ณ�ช้ย์�คำ�อ ทรัพย์�ท�&ไมี�อ�จึถึ�อเอ�ได้�โด้ย์สิภ�พ และรัว่มีท�งทรัพย์�ท�&โอนแก�กนมี�ได้�โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

ตว่อย์��งทรัพย์�ท�&ไมี�อ�จึถึ�อเอ�ได้� เช้�น ก�อนเมีฆ ท�&ด้�นบนด้ว่งจึนทรั� และทรัพย์�ท�&โอนแก�กนมี�ได้�เช้�น ป็@นเถึ�&อน ย์�บ�� ท�&สิ�ธ์�รัณสิมีบต�ของแผ�นด้�น

1.2 คว่ามสิ มพ นธ์�ของทรั พย�สิ�น1. สิ�ว่นคำว่บ คำ�อ สิ�ว่นซึ่ &งโด้ย์สิภ�พแห�งทรัพย์�หรั�อโด้ย์จึ�รั�ตป็รัะเพณ�แห�งท�องถึ�&นเป็%นสิ�รัะสิ��คำญในคำว่�มี

เป็%นอย์*�ของทรัพย์�น�น และไมี�อ�จึแย์กจึ�กกนได้�นอกจึ�กจึะท��ล�ย์ ท��ให�บ�บสิล�ย์ หรั�อท��ให�ทรัพย์�น�นเป็ล�&ย์นแป็ลงรั*ป็ทรังหรั�อสิภ�พไป็ เจึ��ของทรัพย์�ย์�อมีมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในสิ�ว่นคำว่บของทรัพย์�น�น

2. อ�ป็กรัณ� คำ�อ สิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งโด้ย์ป็กต�น�ย์มีเฉพ�ะถึ�&นหรั�อโด้ย์เจึตน�ช้ด้แจึ�งของทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น เป็%นของใช้�ป็รัะจึ��อย์*�กบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเป็%นอ�จึ�ณ เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ก�รัจึด้ด้*แล ใช้�สิอย์ หรั�อรักษ�ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น และเจึ��ของทรัพย์�ได้�น��มี�สิ*�ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นโด้ย์ก�รัน��มี�ต�ด้ต�อหรั�อป็รับเข��ไว่� หรั�อท��โด้ย์ป็รัะก�รัอ�&นใด้ในฐ�นะเป็%นของใช้�ป็รัะกอบกบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นน�น อ�ป็กรัณ�ท�&แย์กออกจึ�กทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเป็%นก�รัช้&ว่คำรั�ว่กBย์งไมี�ข�ด้จึ�กก�รัเป็%นอ�ป็กรัณ�ของทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นน�น อ�ป็กรัณ�ย์�อมีตกต�ด้ไป็กบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเว่�นแต�จึะมี�ก�รัก��หนด้ไว่�เป็%นอย์��งอ�&น

3. ด้อกผลธ์รัรัมีด้� คำ�อ สิ�&งท�&เก�ด้ข �นต�มีธ์รัรัมีช้�ต�ของทรัพย์� ซึ่ &งได้�มี�จึ�กตว่ทรัพย์�โด้ย์ก�รัมี�หรั�อใช้�ทรัพย์�น�นต�มีป็กต�น�ย์มี และสิ�มี�รัถึถึ�อเอ�ได้�เมี�&อข�ด้จึ�กทรัพย์�น�น

4. ด้อกผลน�ต�นย์ คำ�อ ทรัพย์�หรั�อป็รัะโย์ช้น�อย์��งอ�&นท�&ได้�มี�เป็%นคำรั�งคำรั�ว่แก�เจึ��ทรัพย์�จึ�กผ*�อ�&นเพ�&อก�รัท�&ได้�ใช้�ทรัพย์�น�น และสิ�มี�รัถึคำ��นว่ณและถึ�อเอ�ได้�เป็%นรั�ย์ว่นหรั�อต�มีรัะย์ะเว่ล�ท�&ก��หนด้ไว่�

1.2.1 สิ�ว่นคว่บของทรั พย�ทรัพย์�อย์��งหน &งน�นสิ�มี�รัถึเป็%นสิ�ว่นคำว่บของทรัพย์�อ�กอย์��งหน &งหรั�อไมี� และทรัพย์�น�นๆป็รัะกอบด้�ว่ย์

สิ�ว่นคำว่บอะไรับ��งตว่อย์��งของทรัพย์�ท�&มี�ลกษณะเป็%นสิ�ว่นคำว่บ ต�มีมี�ตรั� 144

(1) เขBมีน�ฬิ�ก�เป็%นสิ�ว่นคำว่บของน�ฬิ�ก�(2) ห�นเป็%นสิ�ว่นคำว่บกบพ��นคำอนกรั�ตของบ��น(3) เสิ�นด้��ย์เป็%นสิ�ว่นคำว่บกบเสิ��อ(4) ข�โต9ะเป็%นสิ�ว่นคำว่บของโต9ะ(5) ห*ฟั=งโทรัศพท�เป็%นสิ�ว่นคำว่บของเคำรั�&องโทรัศพท�กรัณ�บ��น เรั�อน อ�คำ�รั หรั�อสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�&นท�&ป็ล*กอย์*�บนท�&ด้�นและไมี�ตกเป็%นสิ�ว่นคำว่บกบท�&ด้�นน�นตว่อย์��งของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&เข��ข�อย์กเว่�นต�มีมี�ตรั� 146 ไมี�ตกเป็%นสิ�ว่นของท�&ด้�น(1) บ��นท�&ป็ล*กบนท�&ด้�นเช้��(2) บ��นท�&ป็ล*กบนท�&ด้�นท�&ท�&ผ*�ป็ล*กมี�สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น(3) ต กแถึว่ท�&ป็ล*กบนท�&ด้�นเช้��(4) ต�นท�เรั�ย์นท�&ป็ล*กในท�&เช้��เพ�&อท��สิว่น(5) ถึนนท�&สิรั��งโด้ย์ได้�รับคำว่�มีย์�นย์อมีจึ�กเจึ��ของท�&ด้�น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

2

Page 3: กฎหมายลักษณะทรัพย์

มาตรัา 144 สิ�ว่นคำว่บของทรัพย์� หมี�ย์คำว่�มีว่�� สิ�ว่นซึ่ &งโด้ย์ สิภ�พแห�งทรัพย์� หรั�อโด้ย์จึ�รั�ตป็รัะเพณ�แห�งท�องถึ�&นเป็%นสิ�รัะสิ��คำญ ในคำว่�มีเป็%นอย์*�ของทรัพย์�น�น และไมี�อ�จึแย์กจึ�กกนได้�นอกจึ�กจึะ ท��ล�ย์ ท��ให�บ�บสิล�ย์ หรั�อท��ให�ทรัพย์�น�นเป็ล�&ย์นแป็ลงรั*ป็ทรังหรั�อ สิภ�พไป็

เจึ��ของทรัพย์�ย์�อมีมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในสิ�ว่นคำว่บของทรัพย์�น�น

มาตรัา 145 ไมี�ย์�นต�นเป็%นสิ�ว่นคำว่บกบท�&ด้�นท�&ไมี�น�นข �นอย์*� ไมี�ล�มีล�กหรั�อธ์ญช้�ต�อนจึะเกBบเก�&ย์ว่รัว่งผลได้�คำรั�ว่หน &ง หรั�อหล�ย์คำรั�ว่ต�อป็Dไมี�เป็%นสิ�ว่นคำว่บกบท�&ด้�น

มาตรัา 146 ทรัพย์�ซึ่ &งต�ด้กบท�&ด้�นหรั�อต�ด้กบโรังเรั�อนเพ�ย์งช้&ว่คำรั�ว่ ไมี�ถึ�อว่��เป็%นสิ�ว่นคำว่บกบท�&ด้�นหรั�อโรังเรั�อนน�น คำว่�มีข�อน��ให�ใช้�บงคำบ แก�โรังเรั�อนหรั�อสิ�&งป็ล*กสิรั��งอย์��งอ�&นซึ่ &งผ*�มี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นของผ*�อ�&นใช้� สิ�ทธ์�น�นป็ล*กสิรั��งไว่�ในท�&ด้�นน�นด้�ว่ย์

1.2.2 อ#ปกรัณ์�ของทรั พย�สิงห�รั�มีทรัพย์�รัอบตว่ว่��สิ�&งใด้เป็%นอ�ป็กรัณ�ของทรัพย์�ใด้ตว่อย์��งสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&เป็%นอ�ป็กรัณ�ของทรัพย์�ป็รัะธ์�น- เคำรั�&องมี�อซึ่�อมีรัถึย์นต�เป็%นอ�ป็กรัณ�ของเคำรั�&องย์นต�- ล��โพงเป็%นอ�ป็กรัณ�ของเคำรั�&องกรัะจึ�ย์เสิ�ย์ง- เต�เป็%นอ�ป็กรัณ�ของคำรัว่- ล*กก�ญแจึเป็%นอ�ป็กรัณ�ของแมี�ก�ญแจึ- กลอนเป็%นป็รัะต*บ��นเป็%นอ�ป็กรัณ�ของบ��นก. ท��สิญญ�ซึ่��อรัถึย์นต�คำนหน &งจึ�ก ข. โด้ย์มี�ได้�มี�ข�อตกลงเก�&ย์ว่กบเคำรั�&องเสิ�ย์งท�&ต�ด้ต�งอย์*�ในรัถึคำนด้ง

กล��ว่ เมี�&อถึ งก��หนด้เว่ล�สิ�งมีอบ ข. จึะถึอด้เคำรั�&องเสิ�ย์งน�นออกก�อนสิ�งมีอบรัถึย์นต�คำนด้งกล��ว่ แต� ก. ไมี�ย์�นย์อมีโด้ย์อ��งว่��เคำรั�&องเสิ�ย์งต�ด้ต�งอย์*�ในรัถึย์นต�ย์�อมีเป็%นอ�ป็กรัณ�ของรัถึย์นต� ข. จึ งต�องสิ�งมีอบเคำรั�&องเสิ�ย์งน�นให�แก�ตนด้�ว่ย์ ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ข�ออ��งของ ก. รับฟั=งได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็พพ. มี�ตรั� 147 อ�ป็กรัณ�หมี�ย์คำว่�มีว่�� สิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งโด้ย์ป็กต�น�ย์มีเฉพ�ะถึ�&น หรั�อโด้ย์เจึตน�ช้ด้แจึ�งของเจึ��ของทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น เป็%นของใช้�ป็รัะจึ��อย์*�กบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเป็%นอ�จึ�ณ เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ก�รัจึด้ก�รั ด้*แล ใช้�สิอย์ หรั�อรักษ�ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น และเจึ��ของทรัพย์�ได้�น��มี�สิ*�ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น โด้ย์ก�รัน��ต�ด้ต�อหรั�อป็รับเข��ไว่� หรั�อท��โด้ย์ป็รัะก�รัอ�&นใด้ในฐ�นะเป็%นของใช้�ป็รัะกอบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นน�น

อ�ป็กรัณ�ท�&แย์กออกจึ�กทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเป็%นก�รัช้&ว่คำรั�ว่ กBย์งไมี�ข�ด้จึ�กก�รัเป็%นอ�ป็กรัณ�ของทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นน�น

อ�ป็กรัณ�ย์�อมีตกต�ด้ไป็กบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเว่�นแต�จึะมี�ก�รัก��หนด้ไว่�เป็%นอย์��งอ�&นต�มีป็=ญห�เคำรั�&องเสิ�ย์งท�&ต�ด้ต�งอย์*�ในรัถึคำนด้งกล��ว่ แมี�จึะเป็%นของใช้�ป็รัะจึ��อย์*�ในรัถึย์นต�น�น แต�กBเป็%น

เพ�ย์งทรัพย์�ท�&มี�ไว่�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�เจึ��ของรัถึย์นต�มี�ใช้�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ก�รัท�&จึะจึด้ ด้*แล ใช้�สิอย์ หรั�อรักษ�รัถึย์นต�น�น เคำรั�&องเสิ�ย์งท�&ต�ด้ต�งอย์*�ในรัถึย์นต�จึ งมี�ใช้�อ�ป็กรัณ�ของรัถึย์นต� ต�มีบทบญญต�แห�ง ป็.พ.พ. มี�ตรั� 147

ว่รัรัคำแรัก ด้งกล��ว่ เคำรั�&องเสิ�ย์งมี�ใช้�อ�ป็กรัณ�ของรัถึย์นต�จึ งไมี�ตกต�ด้ไป็กบรัถึย์นต� ต�มีมี�ตรั� 147 ว่รัรัคำสิ�มี ด้งกล��ว่ ข. จึ งไมี�ต�องสิ�งมีอบเคำรั�&องเสิ�ย์งน�นให� ก.

ฉะน�นข�ออ��งของ ก. จึ งรับฟั=งไมี�ได้�ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่มาตรัา 147 อ�ป็กรัณ� หมี�ย์คำว่�มีว่�� สิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งโด้ย์ ป็กต�น�ย์มีเฉพ�ะถึ�&น หรั�อโด้ย์เจึตน�ช้ด้แจึ�งของเจึ��ของทรัพย์�ท�&เป็%น ป็รัะธ์�นเป็%น

ของใช้�ป็รัะจึ��อย์*�กบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเป็%นอ�จึ�ณเพ�&อ ป็รัะโย์ช้น�แก�ก�รัจึด้ด้*แล ใช้�สิอย์ หรั�อรักษ�ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น และ เจึ��ของทรัพย์�ได้�น��มี�สิ*�ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นโด้ย์ก�รัน��มี�ต�ด้ต�อหรั�อ ป็รับเข��ไว่� หรั�อท��โด้ย์ป็รัะก�รัอ�&นใด้ในฐ�นะเป็%นของใช้�ป็รัะกอบกบ ทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นน�น

อ�ป็กรัณ�ท�&แย์กออกจึ�กทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นเป็%นก�รัช้&ว่คำรั�ว่กB ย์งไมี�ข�ด้จึ�กก�รัเป็%นอ�ป็กรัณ�ของทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�นน�นอ�ป็กรัณ�ย์�อมีตกต�ด้ไป็กบทรัพย์�ท�&เป็%นป็รัะธ์�น เว่�นแต�จึะมี�ก�รั ก��หนด้ไว่�เป็%นอย์��งอ�&น

1.2.3 ด้อกผลของทรั พย�ทรัพย์�ใด้เป็%น ด้อกผลธ์รัรัมีด้� ของทรัพย์�ใด้“ ”

ด้อกผลธ์รัรัมีด้� คำ�อ- ล*กมีะพรั��ว่เป็%นด้อกผลของต�นมีะพรั��ว่ - ล*กกรัะต��ย์เป็%นด้อกผลของกรัะต��ย์ตว่เมี�ย์- ด้อกกล�ว่ย์ไมี�เป็%นด้อกผลของต�นกล�ว่ย์ไมี� - ผลแตงโมีเป็%นด้อกผลของต�นแตงโมี- ขอแกะเป็%นด้อกผลของแกะ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

3

Page 4: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ทรัพย์�ใด้เป็%น ด้อกผลน�ต�นย์ ของทรัพย์�ใด้“ ”

ด้อกผลน�ต�นย์ คำ�อ- คำ��เช้�� - ด้อกเบ��ย์ – เง�นป็=นผลห��น – คำ��หน��ด้�น – คำ��ผ��นท�ง เป็%นต�นมาตรัา 148 ด้อกผลของทรัพย์� ได้�แก� ด้อกผลธ์รัรัมด้าและ ด้อกผลน�ต�น ย ด้อกผลธ์รัรัมีด้� หมี�ย์คำว่�มีว่�� สิ�&งท�&เก�ด้ข �นต�มีธ์รัรัมีช้�ต�ของ

ทรัพย์�ซึ่ &งได้�มี�จึ�กตว่ทรัพย์� โด้ย์ก�รัมี�หรั�อใช้�ทรัพย์�น�นต�มีป็กต�น�ย์มี และสิ�มี�รัถึถึ�อเอ�ได้�เมี�&อข�ด้จึ�กทรัพย์�น�นด้อกผลน�ต�นย์ หมี�ย์คำว่�มีว่�� ทรัพย์�หรั�อป็รัะโย์ช้น�อย์��งอ�&นท�& ได้�มี�เป็%นคำรั�งคำรั�ว่แก�เจึ��ของทรัพย์�จึ�กผ*�อ�& นเพ�&อก�รัท�&ได้�ใช้�ทรัพย์�น�น และ

สิ�มี�รัถึคำ��นว่ณและถึ�อเอ�ได้�เป็%นรั�ย์ว่นหรั�อต�มีรัะย์ะเว่ล�ท�& ก��หนด้ไว่�

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 1

1. คำว่�มีแตกต��งรัะหว่��งคำว่�มีหมี�ย์ของคำ��ว่�� ทรัพย์� และ ทรัพย์�สิ�น คำ�อ “ ” “ ” ทรัพย์�ต�องมี�ตว่ตน แต�ทรัพย์�สิ�นอ�จึมี�คำว่ตนหรั�อไมี�มี�กBได้�

2. สิ�&งท�&เป็%นทรัพย์�สิ�น แต�ไมี�เป็%นทรัพย์�ได้�แก� ล�ขสิ�ทธ์�< และ สิ�ทธ์�บตรั3. ทรัพย์�สิ�นท�&จึด้ว่��เป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�แก� ต�นมีะพรั��ว่ท�&ป็ล*กในสิว่น และ สิ�ทธ์�เกBบก�น (พว่กเอกสิ�รัแสิด้งสิ�ทธ์�ใน

ท�&ด้�น ต�นข��ว่ท�&ป็ล*กในน� และด้�นท�&ถึ*กเคำล�&อนย์��ย์เพ�&อไป็ถึมีท�& อ�ก�ศธ์�ต�ท�&อย์*�เหน�อพ��นด้�น ไมี�ใช้�อสิงห�รั�มีทรัพย์�)4. ทรัพย์�สิ�นต�อไป็น��เป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์� สิ�ทธ์�บตรัในก�รัป็รัะด้�ษฐ�ห��นย์นต� สิ�ทธ์�จึ��น�� (อ�ก�ศท�&พด้ไป็มี� น���ทะเลในท�อง

ทะเล ด้�นใต�ท�องน��� สิถึ�น�รัถึไฟัใต�ด้�น ไมี�ใช้�ทรัพย์�สิ�นท�&เป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์� )5. ทรัพย์�สิ�นนอกพ�ณ�ช้ย์�ได้�แก� ย์�บ�� ท�&ว่ด้ (ป็@น ด้อกไมี�ไฟั น���ย์�เคำมี� ไมี�ถึ�อว่��เป็%นทรัพย์�สิ�นนอกพ�ณ�ช้ย์�)6. ทรัพย์�ของรัถึย์นต�ท�&ไมี�เป็%นสิ�ว่นคำว่บกบรัถึย์นต�ได้�แก� ย์�งอะไหล� ล�ออะไหล� (กนช้น ไฟัท��ย์ กรัะจึกมีองข��ง

เคำรั�&องย์นต� จึด้เป็%นสิ�ว่นคำว่บของรัถึย์นต�)7. สิ�&งป็ล*กสิรั��งท�&ท��ข �นท�&ไมี�ตกเป็%นสิ�ว่นคำว่บกบท�&ด้�นได้�แก� บ��นท�&ป็ล*กอย์*�บนท�&ด้�นเช้�� (สิะพ�น เรั�อนคำรัว่ท�&ป็ล*กแย์ก

จึ�กตว่บ��น รั�ว่บ��น ย์��งข��ว่ จึะตกเป็%นสิ�ว่นคำว่บกบท�&ด้�น)

8. ทรัพย์�ท�&ใช้�ป็รัะจึ��อย์*�ในบ��นท�&จึด้เป็%นอ�ป็กรัณ�ของบ��นได้�แก� กลอนป็รัะต* ขอสิบหน��ต��ง (หน��ต��ง ฝ�ก�นห�อง พด้ลมี และหลงคำ�โรังคำรัว่ ไมี�ใช้�อ�ป็กรัณ�ของบ��น)

9. ทรัพย์�ท�&จึด้ว่��เป็%นด้อกผลธ์รัรัมีด้�คำ�อ ขนแกะท�&ตด้จึ�กตว่แกะ ล*กสิ�นข10. ทรัพย์�สิ�นท�&ถึ�อว่��เป็%นด้อกผลน�ต�นย์คำ�อ คำ��เช้��น�ท�&จึ��ย์เป็%นข��ว่เป็ล�อก ล*กของสิ�นขตว่ผ*�ท�&ได้�จึ�กก�รัเอ�ไป็เป็%นพ�อ

พนธ์��

หน�ว่ยท�� 2 สิภาพของทรั พย�สิ�ทธ์�และบ#คคลสิ�ทธ์�

1. ทรัพย์�สิ�ทธ์�เป็%นสิ�ทธ์�ของบ�คำคำลท�&มี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�น โด้ย์มี�ว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์�เป็%นทรัพย์�สิ�น2. ทรัพย์�สิ�ทธ์�มี�อย์*�หล�ย์ช้น�ด้ เท��ท�&ป็รั�กฏโด้ย์ก�รับญญต�ไว่�ใน บรัรัพ 4 ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและ

พ�ณ�ช้ย์� มี�ตว่อย์��งเช้�น กรัรัมีสิ�ทธ์�< สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง สิ�ทธ์�อ�ศย์ ภ�รัะจึ��ย์อมี สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น สิ�ทธ์�เกBบก�น และภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�

3. ก�รัทรังทรัพย์�สิ�ทธ์�หรั�อก�รัแสิด้งออกซึ่ &งก�รัมี�ทรัพย์�สิ�ทธ์�น�น กฎหมี�ย์เหBนเป็%นเรั�&องสิ��คำญ บ�งกรัณ�จึ งก��หนด้ให�แสิด้งออกท�งทะเบ�ย์นให�ช้ด้เจึน

4. ทรัพย์�สิ�ทธ์�อ�จึรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลแห�งก�รัแสิด้งเจึตน� โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ และโด้ย์สิภ�พธ์รัรัมีช้�ต�

2.1บ�อเก�ด้และคว่ามหมายของทรั พย�สิ�ทธ์�และบ#คคลสิ�ทธ์�1. ทรัพย์�สิ�ทธ์�เป็%นสิ�ทธ์�ของบ�คำคำลท�&มี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�น โด้ย์มี�ว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์�เป็%นทรัพย์�สิ�น สิ�ว่นบ�คำคำลสิ�ทธ์�

เป็%นสิ�ทธ์�ของบ�คำคำลท�&มี�อย์*�เหน�อบ�คำคำลท�&ตนมี�น�ต�สิมีพนธ์�ด้�ว่ย์ โด้ย์มี�ว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์�เป็%นก�รักรัะท��ก�รั หรั�องด้เว่�นกรัะท��ก�รั

2. ทรัพย์�สิ�ทธ์�สิ�มี�รัถึก�อต�งข �นแต�โด้ย์อ�ศย์อ��น�จึแห�งน�ต�บญญต�ของกฎหมี�ย์เท��น�น แต�บ�คำคำลสิ�ทธ์�อ�จึก�อต�งข �นโด้ย์น�ต�กรัรัมีสิญญ�หรั�อโด้ย์น�ต�เหต� หรั�อโด้ย์บญญต�แห�งกฎหมี�ย์อ�&นๆ กBได้�

2.1.1 คว่ามหมายของทรั พย�สิ�ทธ์�และบ#คคลสิ�ทธ์�ทรัพย์สิ�ทธ์�และบ�คำคำลสิ�ทธ์�มี�คำว่�มีหมี�ย์แตกต��งกนอย์��งไรั

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

4

Page 5: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ทรัพย์�สิ�ทธ์�และบ�คำคำลสิ�ทธ์�มี�คำว่�มีหมี�ย์แตกต��งกนด้งน��1) ทรัพย์สิ�ทธ์�เป็%นสิ�ทธ์�ท�&มี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�นเป็%นว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์� ต�มีมี�ตรั� 1336 สิ�ว่นบ�คำคำลสิ�ทธ์�

เป็%นสิ�ทธ์�ท�&มี�อย์*�เหน�อบ�คำคำลโด้ย์มี�ว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์�เป็%นก�รักรัะท��งด้เว่�นก�รักรัะท��สิ�งมีอบทรัพย์�สิ�น มี�ตรั� 194

2) ทรัพย์สิ�ทธ์�โด้ย์ป็กต�สิ�มี�รัถึใช้�อ��น�จึ แห�งสิ�ทธ์�ย์นต�อบ�คำคำลได้�ท&ว่ไป็เรั�ย์กว่��สิ�ทธ์�เด้Bด้ข�ด้ สิ�ว่นบ�คำคำลสิ�ทธ์�โด้ย์ป็กต�เป็%นสิ�ทธ์�เรั�ย์กรั�องได้�เฉพ�ะบ�คำคำลผ*�เป็%นล*กหน��แห�งสิ�ทธ์�จึ งเป็%นสิ�ทธ์�สิมีพทธ์�

3) ทรัพย์สิ�ทธ์�เป็%นสิ�ทธ์�เหน�อทรัพย์� ผ*�ทรังสิ�ทธ์�จึ งสิ�มี�รัถึได้�ด้�ว่ย์ตนเองโด้ย์ตรังไมี�จึ��ต�องขอใช้�สิ�ทธ์�น�นๆ ผ��นท�งศ�ล สิ�ว่นบ�คำคำลสิ�ทธ์�ท�&ต�องใช้�บงคำบบ�คำคำลอ�กบ�คำคำลหน &งก�รัใช้�สิ�ทธ์�จึ งต�องใช้�สิ�ทธ์�ผ��นท�งศ�ลท�&มี�อ��น�จึว่�น�จึฉย์

4) ป็กต�ทรัพย์สิ�ทธ์�ท�&มี�แต�อ�ย์�คำว่�มีได้�สิ�ทธ์� (ย์กเว่�นภ�รัะจึ��ย์อมี ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&จึะสิ��นไป็เมี�&อใช้�สิ�ทธ์�) แต�บ�คำคำลสิ�ทธ์�ไมี�มี�อ�ย์�คำว่�มีเสิ�ย์สิ�ทธ์�มี�แต�เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�ไมี�ใช้�สิ�ทธ์�ท�งศ�ลภ�ย์ในในก��หนด้กBจึะเสิ�ย์สิ�ทธ์�เรั�ย์กว่��สิ�ทธ์�เรั�ย์กรั�องข�ด้อ�ย์�คำว่�มี ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 193/9

5) ทรัพย์สิ�ทธ์�สิ�มี�รัถึก�อต�งได้�ด้�ว่ย์อ�ศย์อ��น�จึต�มีกฎหมี�ย์ ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1298 สิ�ว่นบ�คำคำลสิ�ทธ์�สิ�มี�รัถึก�อต�งได้�ด้�ว่ย์อ�ศย์น�ต�กรัรัมีหรั�อน�ต�เหต� หรั�อโด้ย์บทบญญต�ของกฎหมี�ย์

ก�รัศ กษ�เรั�&องทรัพย์สิ�ทธ์�และบ�คำคำลสิ�ทธ์�ให�ป็รัะโย์ช้น�อย์��งไรับ��งก�รัศ กษ�เรั�&องทรัพย์สิ�ทธ์�และบ�คำคำลสิ�ทธ์�ท��ให�เก�ด้ป็รัะโย์ช้น�แก�ผ*�ท��ก�รัศ กษ�สิองป็รัะก�รัคำ�อ(1) เก�ด้คำว่�มีเข��ใจึคำว่�มีสิมีพนธ์�รัะหว่��งกฎหมี�ย์ลกษณะหน��และกฎหมี�ย์ลกษณะทรัพย์�(2) ท��ให�เก�ด้ป็รัะโย์ช้น�ในก�รัพ�จึ�รัณ�เพ�&อน��ไป็ฟัGองรั�องคำด้�ต�อศ�ลเป็%นต�นว่��

- ถึ��ฟัGองในฐ�นะเป็%นเจึ��ของทรัพย์สิ�ทธ์� โจึทก�ต�องเป็%นผ*�ทรังทรัพย์�สิ�ทธ์�น�น แต�ห�กฟัGองโด้ย์อ�ศย์มี*ลบ�คำคำลสิ�ทธ์�เป็%นสิภ�พข�อห�ต�องอ�ศย์ก�รัท�&โจึทก�เป็%นคำ*�สิญญ� จึ งจึะท��ให�โจึทกBท�งสิองกรัณ�เป็%นโจึทก�ท�&ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

- อ�ย์�คำว่�มีฟัGองรั�อง ถึ��ห�กฟัGองโด้ย์อ�ศย์มี*ลทรัพย์�สิ�ทธ์�ต�มีป็กต�ไมี�มี�ก��หนด้อ�ย์�คำว่�มี แต�ห�กฟัGองโด้ย์อ�ศย์มี*ลบ�คำคำลสิ�ทธ์�จึะต�องด้��เน�นก�รัในก��หนด้อ�ย์�คำว่�มีของบ�คำคำลสิ�ทธ์�ป็รัะเภทน�นๆ

2.1.2 บ�อเก�ด้ของทรั พย�สิ�ทธ์�และบ#คคลสิ�ทธ์�บ�อเก�ด้แห�งทรัพย์สิ�ทธ์�มี�อะไรับ��งทรัพย์สิ�ทธ์�มี�บ�อเก�ด้ท�งเด้�ย์ว่ คำ�อ โด้ย์อ��น�จึของกฎหมี�ย์ต��งๆ ท�&ได้�บญญต�ก�รัก�อต�งไว่�แล�ว่ ซึ่ &ง

อ��น�จึด้งกล��ว่อ�จึเหBนได้�ในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�หรั�อกฎหมี�ย์เฉพ�ะอ�&น เช้�น พรัะรั�ช้บญญต�ล�ขสิ�ทธ์�< พ.ศ. 2537 พรัะรั�ช้บญญต�สิ�ทธ์�บตรั พ.ศ. 2522 พรัะรั�ช้บญญต�เคำรั�&องหมี�ย์ก�รัคำ�� พ.ศ. 2534

บ�อเก�ด้แห�งบ�คำคำลสิ�ทธ์�มี�อรัไรับ��งบ�คำคำลสิ�ทธ์�มี�บ�อเก�ด้ได้�หล�ย์ท�งเป็%นต�นว่��1) โด้ย์อ�ศย์น�ต�กรัรัมีหรั�อสิญญ� จึ�ก ป็.พ.พ. มี�ตรั� 149 ก งมี�ตรั� 181 และมี�ตรั� 354 ถึ ง

มี�ตรั� 368

2) โด้ย์มี*ลละเมี�ด้ จึ�ก ป็.พ.พ. มี�ตรั� 420

3) โด้ย์มี*ลจึด้ง�นนอกสิ&ง จึ�ก ป็.พ.พ. มี�ตรั� 395 ถึ ง มี�ตรั� 405

4) โด้ย์มี*ลล�ภมี�คำว่รัได้� จึ�ก ป็.พ.พ. มี�ตรั� 406 ถึ ง มี�ตรั� 419 หรั�อ5) โด้ย์บทบญญต�อ�& นๆ ของกฎหมี�ย์เช้�น ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1461 สิ�ทธ์�ท�&จึะได้�รับอ�ป็ก�รัะเล��ย์งด้*

มี�ตรั� 1564 สิ�ทธ์�ท�&จึะได้�รับก�รัอ�ป็ก�รัะด้��นก�รัศ กษ�ต�มีสิมีคำว่รั

2.2ปรัะเภทของทรั พย�สิ�ทธ์�1. ทรัพย์�สิ�ทธ์�<อ�จึแบ�งได้�เป็%นสิองป็รัะเภทใหญ�ๆ คำ�อ ทรัพย์�สิ�ทธ์�ป็รัะเภทกรัรัมีสิ�ทธ์�<และทรัพย์�สิ�ทธ์�ป็รัะเภท

ตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<2. ทรัพย์�สิ�ทธ์�ป็รัะเภทกรัรัมีสิ�ทธ์�<แบ�งได้�เป็%น 5 ช้น�ด้ คำ�อ กรัรัมีสิ�ทธ์�< สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง ล�ขสิ�ทธ์�< สิ�ทธ์�บตรั และ

เคำรั�&องหมี�ย์ก�รัคำ��

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

5

Page 6: กฎหมายลักษณะทรัพย์

3. ทรัพย์�สิ�ทธ์�<ป็รัะเภทตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<แบ�งได้�เป็%น 9 ช้น�ด้ คำ�อ ภ�รัะจึ��ย์อมี สิ�ทธ์�อ�ศย์ในโรังเรั�ย์น สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น สิ�ทธ์�เกBบก�น ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์� สิ�ทธ์�จึ��นอง สิ�ทธ์�จึ��น�� สิ�ทธ์�ย์ ด้หน�ว่งและบ�รั�มีสิ�ทธ์�

2.2.1ทรั พย�สิ�ทธ์�ปรัะเภทกรัรัมสิ�ทธ์�&ทรัพย์สิ�ทธ์�ป็รัะเภทกรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�ก�&ช้น�ด้ทรัพย์สิ�ทธ์�ป็รัะเภทกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มีกฎหมี�ย์อ�จึมี�อย์*� 5 ช้น�ด้ คำ�อ1. กรัรัมีสิ�ทธ์�< ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1336

2. สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1367

3. ล�ขสิ�ทธ์�< พ.รั.บ. ล�ขสิ�ทธ์� พ.ศ. 2537

4. สิ�ทธ์�บตรั พ.รั.บ. สิ�ทธ์�บตรั พ.ศ. 2537

5. เคำรั�&องหมี�ย์ก�รัคำ�� พ.รั.บ. เคำรั�&องหมี�ย์ก�รัคำ�� พ.ศ. 2534

2.2.2ทรั พยสิ�ทธ์�ปรัะเภทต ด้ทอนกรัรัมสิ�ทธ์�&ทรัพย์�สิ�นป็รัะเภทตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�อะไรับ��งทรัพย์�สิ�นป็รัะเภทตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�ด้งน��1. ภ�รัะจึ��ย์อมี2. สิ�ทธ์�อ�ศย์ในโรังเรั�อน3. สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น4. สิ�ทธ์�เกBบเง�น5. ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�6. สิ�ทธ์�จึ��นอง7. สิ�ทธ์�จึ��น��8. สิ�ทธ์�ย์ ด้หน�ว่ง9. บ�รั�มีสิ�ทธ์�

2.3การัทรังทรั พย�สิ�ทธ์�และการัสิ�'นไปของทรั พย�สิ�ทธ์�1. ก�รัแสิด้งออกซึ่ &งทรังทรัพย์�สิ�ทธ์� เพ�&อให�บ�คำคำลอ�&นรั* �ถึ งก�รัมี�อย์*�ของทรัพย์�สิ�ทธ์�และบ�คำคำลผ*�ทรังสิ�ทธ์� ซึ่ &ง

ก�อให�เก�ด้หน��ท�&ท�&จึะต�องงด้เว่�นไมี�เข��ใจึไป็รับกว่นขด้ทรัพย์�สิ�นน�น2. ก�รัทรังทรัพย์�สิ�ทธ์�แบ�งออกเป็%น 2 ว่�ธ์� คำ�อโด้ย์ท�งทะเบ�ย์น โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัอง3. บ�คำคำลเท��น�นท�&สิ�มี�รัถึเป็%นผ*�ทรังทรัพย์�สิ�ทธ์� แต�ทรัพย์�ด้�ว่ย์กนเองไมี�ว่��ทรัพย์�น�นจึะเป็%นสิ�&งมี�ช้�ว่�ตหรั�อไมี�

กBไมี�สิ�มี�รัถึอย์*�ในฐ�นะเป็%นผ*�ทรังทรัพย์�สิ�ทธ์�ได้�4. ทรัพย์�สิ�ทธ์�ย์�อมีสิ��นสิภ�พไป็ได้� 3 ท�งคำ�อ สิ��นไป็โด้ย์สิภ�พแห�งธ์รัรัมีช้�ต�ของทรัพย์�สิ�ทธ์�น�น สิ��นไป็โด้ย์ผล

แห�งเจึตน�และสิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์เป็%นเหต�ให�ผ*�ทรังสิ�ทธ์�ไมี�สิ�มี�รัถึอ��งทรัพย์�สิ�ทธ์�เป็%นป็รัะโย์ช้น�แก�ตนได้�อ�กต�อไป็

2.3.1ล กษณ์ะท �ว่ไปของการัเป*นผ+ทรังทรั พยสิ�ทธ์�ก�รัแสิด้งออกซึ่ &งก�รัทรังทรัพย์สิ�ทธ์�แบ�งออกเป็%นก�&ว่�ธ์� และก�รัท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�ก�รัซึ่��อข�ย์

อสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นน�นเป็%นก�รัคำว่บคำ�มีในท�งใด้สิ�มี�รัถึแบ�งออกได้� 2 ว่�ธ์� คำ�อแสิด้งออกโด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองและแสิด้งออกโด้ย์ท�งทะเบ�ย์น อน &งก�รั

ซึ่��อข�ย์อสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นกฎหมี�ย์ก��หนด้ให�ต�องท��ต�มีแบบของน�ต�กรัรัมีท�&ก��หนด้ไว่� ด้งป็รั�กฏในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์� มี�ตรั� 456 ว่รัรัคำแรัก และเป็%นก�รัคำว่บคำ�มีในท�งเป็>ด้เผย์

2.3.2การัทรังทรั พย�สิ�ทธ์�ในสิ งหารั�มทรั พย�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

6

Page 7: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ก�รัแสิด้งออกซึ่ &งก�รัทรังทรัพย์สิ�ทธ์�ในสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นโด้ย์ท&ว่ไป็แล�ว่จึะแสิด้งออกโด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัอง แต�มี�สิงห�รั�มีทรัพย์�บ�งช้น�ด้ท�&ต�องก�รัแสิด้งออกโด้ย์ท�งทะเบ�ย์น สิงห�รั�มีทรัพย์�เหล��น�นได้�แก�อะไรับ��ง

สิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ก�รัแสิด้งออกซึ่ &งก�รัทรังทรัพย์สิ�ทธ์�ท�งทะเบ�ย์น ได้�แก�เรั�อก��ป็=& น เรั�อมี�รัะว่�งต�งแต�หกตนข �นไป็ เรั�อกลไฟั หรั�อเรั�อย์นต�มี�รัะว่�งต�งแต�ห��ตนข �นไป็ แพ สิตว่�พ�หนะ เคำรั�&องจึกรับ�งช้น�ด้ และพว่กทรัพย์�สิ�นไมี�มี�รั*ป็รั��ง

2.3.3การัทรังทรั พย�สิ�ทธ์�ในอสิ งหารั�มทรั พย�อสิงห�รั�มีทรัพย์�น�น โด้ย์หลกแล�ว่ต�องแสิด้งออกซึ่ &งก�รัทรังทรัพย์สิ�ทธ์�โด้ย์ท�งทะเบ�ย์น ห�กไมี�

แสิด้งออกท�งทะเบ�ย์น ผลท�งกฎหมี�ย์จึะเป็%นอย์��งไรัอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�น ห�กไมี�แสิด้งออกท�งทะเบ�ย์น จึะไมี�มี�ผลเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&ใช้�ย์นได้�แก�บ�คำคำลท&ว่ไป็

นอกจึ�กน�นย์งอ�จึเสิ�ย์สิ�ทธ์�แก�ผ*�สิ�จึรั�ตได้�ใน ป็.พ.พ. มี�น�ต�กรัรัมีใด้บ��งท�&ท��ให�บ�คำคำลได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์สิ�ทธ์�อย์��งใด้อย์��งหน &งน�ต�กรัรัมีซึ่��อข�ย์แลกเป็ล�&ย์น ให�เช้��ทรัพย์� เช้��ซึ่��อ ย์�มี จึ��งท��ของ จึ��นอง จึ��น�� ป็รัะณ�ป็รัะนอมีย์อมี

คำว่�มี ตHว่เง�น และน�ต�กรัรัมีอ�&นๆ ท�&คำ*�กรัณ�ตกลงกนและมี�ผลท��ให�บ�คำคำลได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์สิ�ทธ์�อย์��งใด้อย์��งหน &ง เช้�น ก�รัเล�นแช้รั�เป็Dย์หว่ย์ เป็%นต�น

ก�รัเพ�กถึอนทะเบ�ย์นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1300 น�น มี�ข�อย์กเว่�นอย์��งไรับ��งมี�ข�อย์กเว่�นว่�� จึะต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�สิ�จึรั�ตและเสิ�ย์คำ��ตอบแทนไมี�ได้�

2.3.4การัสิ�'นไปของทรั พย�สิ�ทธ์�ก�รัท�&ทรัพย์�สิ�นสิ��นไป็โด้ย์สิภ�พธ์รัรัมีช้�ต�น�น ท��ให�ทรัพย์สิ�ทธ์�สิ��นไป็ได้�อย์��งไรั ก�รัท�&จึะมี�ทรัพย์สิ�ทธ์�ข �นมี�ได้� จึะต�องมี�ตว่ทรัพย์�สิ�นข �นมี�ก�อน ด้งน�นห�กทรัพย์�สิ�นสิ*ญสิ��นไป็ทรัพย์

สิ�ทธ์�จึ งต�องสิ*ญสิ��นต�มี ไป็ด้�ว่ย์เช้�น แก9สิรัะเหย์ออกไป็ในอ�ก�ศย์�อมีท��ให�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในแก9สิน�นสิ��นไป็ด้�ว่ย์เจึตน�ของบ�คำคำลท��ให�ทรัพย์สิ�ทธ์�สิ��นไป็ได้�อย์��งไรั ทรัพย์สิ�ทธ์�จึะสิ��นไป็หรั�อไมี�จึะต�องด้*ว่��บทบญญต�ของกฎหมี�ย์ก��หนด้ให�คำ*�กรัณ�แสิด้งเจึตน�เล�กหรั�อ

รัะงบทรัพย์สิ�ทธ์�น�นๆ ได้�หรั�อไมี� เช้�น ภ�รัะจึ��ย์อมี คำ*�สิญญ�อ�จึตกลงเล�กกนได้�เป็%นต�นก�รัท�&ทรัพย์สิ�ทธ์�สิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์น�นมี�หลกเกณฑ์�อย์��งไรับ��งก�รัท�&ทรัพย์สิ�ทธ์�สิ��นไป็ จึะต�องแล�ว่แต�ช้น�ด้ทรัพย์สิ�ทธ์� เพรั�ะกฎหมี�ย์บญญต�ไว่�แตกต��งกนต�มี

ป็รัะเภทของกฎหมี�ย์

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 2

1. สิ�ทธ์�ของบ�คำคำลท�&มี�เหน�อทรัพย์�สิ�นเรั�ย์กว่�� ทรัพย์�สิ�ทธ์�2. สิ�ทธ์�ท�&มี�ว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์�เป็%นทรัพย์�สิ�นเรั�ย์กว่�� ทรัพย์�สิ�ทธ์�3. สิ�ทธ์�สิมีพนธ์�เป็%นสิ�ทธ์�ท�&นกกฎหมี�ย์ใช้�เรั�ย์กสิ�ทธ์� บ�คำคำลสิ�ทธ์�4. นกกฎหมี�ย์เย์อรัมีนเรั�ย์กบ�คำคำลสิ�ทธ์�ว่�� สิ�ทธ์�สิมีพทธ์�5. สิ�&งของ ไมี�ใช้�ว่ตถึ�แห�งหน�� (ก�รักรัะท�� ก�รัสิ�งมีอบ ก�รังด้เว่�นกรัะท�� เป็%นว่ตถึ�แห�งหน��)6. ก�รัได้�ทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&ไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์นได้�แก� ล�ขสิ�ทธ์�<7. จึ��งแรังง�นท�&ท��ข �นบนอสิงห�รั�มีทรัพย์� ไมี�ใช้�บ�รั�มีสิ�ทธ์�พ�เศษเหน�ออสิงห�รั�มีทรัพย์�8. คำ��แรังง�นเพ�&อกสิ�กรัรัมี ไมี�ใช้�บ�รั�มีสิ�ทธ์�พ�เศษเหน�อสิงห�รั�มีทรัพย์�9. คำ��ป็ลงศพ เป็%นบ�รั�มีสิ�ทธ์�สิ�มีญ10. คำ��จึ��งเสิมี�ย์นท��ง�นในบรั�ษทมี�บ�รั�มีสิ�ทธ์� ท�&ย์งคำ��งจึ��ย์ถึอย์หลง 4 เด้�อนไมี�เก�น 100,000 บ�ท 11. บ�รั�มีสิ�ทธ์�คำ��อ�ป็โภคำป็รัะจึ��ว่นมี� คำ��งช้��รัะอย์*�ถึอย์หลงไป็ 6 เด้�อน12. บ�รั�มีสิ�ทธ์�ในผ*�พกอ�ศย์ในโรังแรัมีมี�เหน�อ เคำรั�&องเด้�นท�งของผ*�อ�ศย์13. ก�รัก�อต�งทรัพย์�สิ�ทธ์�ท��ได้�โด้ย์ อ�ศย์อ��น�จึของกฎหมี�ย์14. เช้��ซึ่��อบ��น ไมี�ถึ�อเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์� (ภ�รัะจึ��ย์อมี สิ�ทธ์�อ�ศย์ สิ�ทธ์�เกBบก�น ถึ�อเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�)

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

7

Page 8: กฎหมายลักษณะทรัพย์

15. สิ�ทธ์�เกBบก�นมี�ได้�ใน ทรัพย์�สิ�นท�กช้น�ด้16. สิ�ทธ์�บตรั เป็%นทรัพย์�สิ�นป็รัะเภทกรัรัมีสิ�ทธ์�<17. ทรัพย์สิ�ทธ์�ป็รัะเภทตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�< ได้�แก� สิ�ทธ์�ย์ ด้หน�ว่ง18. ทรัพย์�สิ�ทธ์�ในทรัพย์�สิ�นของผ*�อ�&นคำ�อ ภ�รัะจึ��ย์อมี19. สิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&ไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�คำ�อ เคำรั�&องบ�น (เรั�อก��ป็=& น เรั�อนแพ สิตว่�พ�หะนะ ต�องจึด้ทะเบ�ย์น)

หน�ว่ยท�� 3 กรัรัมสิ�ทธ์�&และกรัรัมสิ�ทธ์�&รัว่ม

1. กรัรัมีสิ�ทธ์�<เป็%นสิ�ทธ์�ท�&ได้�มี�ต�มีกฎหมี�ย์ (de jure) กล��ว่คำ�อกฎหมี�ย์บญญต�รับรัองให�บ�คำคำลมี�อ��น�จึอย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�น ฉะน�นอ��น�จึแห�งกรัรัมีสิ�ทธ์�< เจึ��ของทรัพย์�สิ�นจึ งมี�สิ�ทธ์�ใช้�สิอย์ จึ��หน��ย์ได้�ด้อกผล ต�ด้ต�มีเอ�คำ�นและขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�อ�&นสิอด้เข��เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�สิ�นของตนโด้ย์มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ นอกจึ�ก น��กฎหมี�ย์ย์งบญญต�ให�เจึ��ของท�&ด้�นมี�แด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�< รัว่มีท�งบญญต�ให�เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�สิ�ทธ์�ขจึด้เหต�เด้�อด้รั�อนรั��คำ�ญด้�ว่ย์

2. กรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี เป็%นเรั�&องของบ�คำคำลหล�ย์คำนต��งกBเป็%นเจึ��ของทรัพย์�สิ�นอนเด้�ย์ว่กน โด้ย์เจึ��ของท�กคำนต��งกBเป็%นเจึ��ของท�กสิ�ว่นของทรัพย์�สิ�นอนเด้�ย์ว่กนน�น เจึ��ของรัว่มีท�กคำนต��งกBมี�อ��น�จึในฐ�นะของกรัรัมีสิ�ทธ์�<เช้�นเด้�ย์ว่กน แต�จึะต�องใช้�สิ�ทธ์�ไมี�ขด้แย์�งต�อเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&น ฉะน�นกฎหมี�ย์จึ งต�องบญญต�สิ�ทธ์�และหน��ท�&ของเจึ��ของรัว่มีไว่�เป็%นก�รัเฉพ�ะ

3.1กรัรัมสิ�ทธ์�&1. กรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�ลกษณะสิ��คำญ 7 ป็รัะก�รั คำ�อ เป็%นสิ�ทธ์�ท�&กฎหมี�ย์ให�อ��น�จึบ�คำคำลมี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�นเป็%นท�&

ป็รัะช้�มีแห�งสิ�ทธ์�ท�งป็ว่ง เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�<ช้น�ด้หน &งท�&มี�อ��น�จึเหน�อกว่��ทรัพย์�สิ�นอ�&นๆ เป็%นสิ�ทธ์�ท�&มี�ตว่ทรัพย์�เป็%นว่ตถึ�แห�งสิ�ทธ์� เป็%นสิ�ทธ์�เด้Bด้ข�ด้ เป็%นสิ�ทธ์�ท�&ก�อให�เก�ด้อ��น�จึหว่งกนไว่�โด้ย์เฉพ�ะ และเป็%นสิ�ทธ์�ถึ�ว่รั กฎหมี�ย์บญญต�รับรัองให�เจึ��ของทรัพย์�สิ�นมี�สิ�ทธ์�พ��นฐ�น 5 ป็รัะก�รัคำ�อ สิ�ทธ์�ใช้�สิอย์ จึ��หน��ย์ ได้�ด้อกผลต�ด้ต�มีเอ�คำ�นและขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�อ�&นสิอด้เข��เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�สิ�นของตน โด้ย์มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

2. เจึ��ของท�&ด้�นย์�อมีมี�แด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�< บนพ��นด้�น เหน�อพ�นพ��นด้�น และใต�พ��นด้�นน�น นอกจึ�กน��ก�รัใช้�สิ�ทธ์�ท�&เป็%นเหต�ให�เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�รับคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์ท�&เก�ด้คำว่รัคำ�ด้คำ�ด้ หรั�อคำ�ด้หมี�ย์ได้�ว่��จึะเป็%น ไป็ต�มีป็กต�และเหต�อนคำว่รั ในเมี�&อเอ�ต��แหน�งท�&อย์*�แห�งทรัพย์�น�นมี�คำ��น งป็รัะกอบ เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นมี�สิ�ทธ์�ท�&จึะป็ฏ�บต�ก�รัเพ�&อย์งคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนน�นให�สิ��นไป็

3.1.1 อ-านาจแห�งกรัรัมสิ�ทธ์�&ทองบรัรัจึ�พรัะเคำรั�&องไว่�ในเจึด้�ย์�บรัรัจึ�กรัะด้*กของบรัรัพบ�รั�ษ ซึ่ &งต�งอย์*�บรั�เว่ณอ�โบสิถึว่ด้ ท�กป็Dล*กหล�น

กBจึะไป็เคำ�รัพกรั�บไหว่�โด้ย์ตลอด้มี�เป็%นเว่ล�กว่�� 10 ป็D ภ�ย์หลงว่ด้จึะสิรั��งอ�โบสิถึใหมี�ท�งว่ด้จึ งเคำล�&อนย์��ย์เจึด้�ย์�ออกจึ�กบรั�เว่ณอ�โบสิถึและเจึ�ะเอพรัะเคำรั�&องไป็เกBบไว่� ทองทรั�บเรั�&องจึ งไป็ขอคำ�น แต�กรัรัมีก�รัว่ด้อ��งว่��หมีด้อ�ย์�คำว่�มีเรั�ย์กคำ�นแล�ว่ ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ข�ออ��งของกรัรัมีก�รัว่ด้รับฟั=งได้�หรั�อไมี�เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1336 ภ�ย์ในบงคำบแห�งกฎหมี�ย์ เจึ��ของทรัพย์�สิ�นมี�สิ�ทธ์�ใช้�สิอย์และจึ��หน��ย์ทรัพย์�สิ�นของตนและได้�ด้อกผลแห�งทรัพย์�สิ�นน�น กบท�งมี�สิ�ทธ์�ต�ด้ต�มีและเอ�คำ�นซึ่ &งทรัพย์�สิ�นของตนจึ�กบ�คำคำลผ*�ไมี�มี�สิ�ทธ์�จึะย์ ด้ถึ�อไว่�และมี�สิ�ทธ์�ขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�อ�&นสิอด้เข��เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�สิ�นน�น โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

ต�มีป็=ญห� ทองบรัรัจึ�พรัะเคำรั�&องไว่�ในเจึด้�ย์�บรัรัจึ�กรัะด้*กของบรัรัพบ�รั�ษซึ่ &งต�งอย์*�บรั�เว่ณอ�โบสิถึของว่ด้ท�กป็Dล*กหล�นกBไป็เคำ�รัพกรั�บไหว่�โด้ย์ตลอด้มี�เป็%นเว่ล�กว่�� 10 ป็Dแล�ว่ เหBนได้�ว่��ทองไมี�มี�เจึตน�สิละละท��งพรัะเคำรั�&องซึ่ &งบรัรัจึ�ไว่�ในเจึด้�ย์�ด้งกล��ว่แต�ป็รัะก�รัใด้ เช้�นน�� พรัะเคำรั�&องด้งกล��ว่ย์งเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ของทองอย์*�เมี�&อท�งว่ด้เคำล�&อนย์��ย์เจึด้�ย์�น�นออกไป็จึ�กพรัะอ�โบสิถึและเจึ�ะเอ�พรัะเคำรั�&องน�นไป็เกBบไว่� ทองทรั�บเรั�&องจึ งไป็ขอคำ�น แต�ท�งกรัรัมีก�รัว่ด้อ��งว่��หมีด้อ�ย์�คำว่�มีเรั�ย์กคำ�นแล�ว่ เช้�นน��เป็%นข�ออ��งท�&มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ เพรั�ะจึ��ของ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

8

Page 9: กฎหมายลักษณะทรัพย์

กรัรัมีสิ�ทธ์�<ย์�อมีมี�สิ�ทธ์�ต�ด้ต�มีและเอ�คำ�นซึ่ &งทรัพย์�สิ�นของตนจึ�กบ�คำคำลผ*�ไมี�มี�สิ�ทธ์�จึะย์ ด้ถึ�อไว่�ต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั� 1336 ด้งกล��ว่ ท�งน��มี�สิ�ทธ์�ต�ด้ต�มีเอ�คำ�นโด้ย์อ��น�จึแห�งเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ด้งกล��ว่ไมี�มี�ก��หนด้อ�ย์�คำว่�มี

ฉะน�นข�ออ��งของกรัมีก�รัว่ด้จึ งรับฟั=งไมี�ได้�ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่ก. ได้�ย์กย์อกก��ไลหย์กโบรั�ณของ ข. ไป็ข�ย์ให� คำ. ซึ่ &งเป็%นพ�อคำ��ข�ย์ของเก��ในรั�คำ� 200,000

บ�ท โด้ย์ คำ.ไมี�ทรั�บว่��เป็%นของท�&ย์กย์อกมี�และได้�ข�ย์ต�อให�กบบ�คำคำลอ�&นไป็โด้ย์ไมี�ทรั�บช้�&อในรั�คำ� 300,000

บ�ท เมี�&อ ข. ทรั�บเรั�&องจึ งแจึ�งให� คำ.สิ�งมีอบเง�นก��ไรั 100,000 บ�ท ให�แก�ตนมี�ฉะน�นจึะฟัGองรั�องด้��เน�นคำด้� ด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� ข. มี�สิ�ทธ์�จึะเรั�ย์กเง�นก��ไรัด้งกล��ว่จึ�ก คำ.ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1336 ภ�ย์ในบงคำบแห�งกฎหมี�ย์ เจึ��ของทรัพย์�สิ�นมี�สิ�ทธ์�ใช้�สิอย์และจึ��หน��ย์ทรัพย์�สิ�นของตน และได้�ด้อกผลแห�งทรัพย์�สิ�นน�น กบท�งมี�สิ�ทธ์�ต�ด้ต�มีและเอ�คำ�นซึ่ &งทรัพย์�สิ�นของตนจึ�กบ�คำคำลผ*�ไมี�มี�สิ�ทธ์�จึะย์ ด้ถึ�อไว่� และมี�สิ�ทธ์�ขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�อ�&นสิอด้เข��เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�สิ�นน�นโด้ย์มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

ต�มีป็=ญห� คำ.พ�อคำ��ข�ย์ของเก��รับซึ่��อก��ไลหย์กโบรั�ณจึ�ก ก.โด้ย์ไมี�ทรั�บว่��เป็%นของท�& ก.ย์กย์อกมี�จึ�ก ข. และ คำ. ได้�ข�ย์ก��ไลหย์กน�นให�แก�บ�คำคำลอ�& นโด้ย์ไมี�ทรั�บช้�&อ คำ.ได้�ก��ไรัจึ�กก�รัน��หน &งแสินบ�ท เมี�&อ ข.เจึ��ของท�&แท�จึรั�งทรั�บเรั�&องจึ งเรั�ย์กให� คำ. สิ�งมีอบเง�นก��ไรัด้งกล��ว่คำ�นให�แก�ตนน�น ข.ในฐ�นะเจึ��ของทรัพย์�มี�สิ�ทธ์�ต�ด้ต�มีและเอ�คำ�นทรัพย์�สิ�นของตน ซึ่ &งกBคำ�อก��ไลหย์กด้งกล��ว่จึ�กผ*�ไมี�มี�สิ�ทธ์�จึะย์ ด้ถึ�อไว่�ต�มีมี�ตรั� 1336

ด้งกล��ว่ บ�คำคำลท�&ย์ ด้ถึ�อก��ไลหย์กซึ่ &งเป็%นทรัพย์�สิ�นของ ข .ไว่�กBคำ�อบ�คำคำลท�&ไมี�ทรั�บช้�&อซึ่ &งได้�ซึ่��อไป็จึ�ก คำ .ด้งน�� คำ.จึ งมี�ใช้�บ�คำคำลท�&ย์ ด้ถึ�อทรัพย์�สิ�นของ ข. ไว่� แมี� คำ.จึะได้�ก��ไรัจึ�กก�รัข�ย์ทรัพย์�สิ�นของ ข. แต� คำ. ได้�ท��ก�รัโด้ย์สิ�จึรั�ตจึ งไมี�ต�องรับผ�ด้ต�อ ข. แต�ป็รัะก�รัใด้

ฉะน�น ข. จึ งมี�สิ�ทธ์�ต�ด้ต�มีเอ�คำ�นก��ไลหย์กของตนจึ�กบ�คำคำลผ*�ไมี�ทรั�บช้�&อซึ่ &งย์ ด้ถึ�อทรัพย์�สิ�นไว่�เท��น�น ห�ท�&จึะมี�สิ�ทธ์�ท�&จึะเรั�ย์กเง�นก��ไรัด้งกล��ว่จึ�ก คำ. ได้�ไมี�

3.1.2 แด้นกรัรัมสิ�ทธ์�&และสิ�ทธ์�ขจ ด้เหต#เด้/อด้รัอนรั-าคาญเท�ย์นกบธ์*ป็มี�บ��นอย์*�ต�ด้กน และหลงคำ�บ��นบ�งสิ�ว่นของเท�ย์นย์�&นล���เข��ไป็ในเขตท�&ด้�นของธ์*ป็ เท�ย์นซึ่��อ

ท�&ด้�นพรั�อมีบ��นหลงน��มี�จึ�กเจึ��ของเด้�มีและอย์*�อ�ศย์มี�เป็%นเว่ล� 8 ป็Dแล�ว่ โด้ย์ธ์*ป็กBรั* �เรั�&องก�รัล�กล���ด้งกล��ว่มี�โด้ย์ตลอด้ แต�กBมี�ได้�ว่��กล��ว่ป็รัะก�รัใด้ ต�อมี�เท�ย์นกบธ์*ป็มี�เรั�&องผ�ด้ใจึกน ธ์*ป็จึ งเรั�ย์กให�เท�ย์นรั��อถึอนหลงคำ�สิ�ว่นท�&ย์�&นล���ออกไป็ แต�เท�ย์นต�อสิ*�ว่��หลงคำ�บ��นของตนย์�&นไป็ในอ�ก�ศไมี�เก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�นของธ์*ป็ และถึ��ผ�ด้ธ์*ป็กBเหBนมี�เป็%นเว่ล�กว่�� 8 ป็Dแล�ว่ คำด้�เป็%นอนข�ด้อ�ย์�คำว่�มี ด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� ข�อต�อสิ*�ของเท�ย์นรับฟั=งได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1335 แด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�&ด้�นน�นก�นท�งเหน�อพ�นพ��นด้�น และใต�พ��นด้�นด้�ว่ย์ มี�ตรั� 1336 เจึ��ของทรัพย์�สิ�นมี�สิ�ทธ์�ขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�อ�&นสิอด้เข��เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�สิ�นน�น โด้ย์มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

ต�มีป็=ญห� หลงคำ�บ��นบ�งสิ�ว่นของเท�ย์นท�&ย์�&นล���เข��ไป็ในเขตท�&ด้�นของธ์*ป็ จึ งเป็%นก�รัรั�กล���แด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�&ด้�นของธ์*ป็ในเขตเหน�อพ��นด้�นต�มีมี�ตรั� 1335 ด้งกล��ว่ ธ์*ป็ในฐ�นะเจึ��ของทรัพย์�สิ�นจึ งมี�สิ�ทธ์�ขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�อ�& นสิอด้เข��เก�&ย์ว่ข�องกบทรัพย์�สิ�นน�น โด้ย์มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ ต�มีมี�ตรั� 1336 ท�งน��สิ�ทธ์�ของเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มีมี�ตรั� 1336 น�น ไมี�อย์*�ในบงคำบของบทบญญต�แห�งกฎหมี�ย์ว่��ด้�ว่ย์อ�ย์�คำว่�มี

ฉะน�นข�อต�อสิ*�ของเท�ย์นจึ งรับฟั=งไมี�ได้� ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่บ��นของแด้งมี�ท�งออกท�งเด้�ย์ว่คำ�อด้��นท�&ต�ด้กบถึนนของเทศบ�ล ไมี�มี�ท�งออกท�งอ�&นเพรั�ะด้��นอ�&นมี�

ท�&ด้�นผ*�อ�&นล�อมีอย์*� ต�อมี�เทศบ�ลได้�สิรั��งสิะพ�นลอย์ข��มีถึนนโด้ย์มี�ท�งข �นด้��นหน &งก�ด้ขว่�งท�งเข�� ออกบ��นของน�ย์แด้ง จึนน�ย์แด้งไมี�สิ�มี�รัถึเข��ออกได้� นอกจึ�กต�องป็@นข��มีรั�ว่สิะพ�นด้งกล��ว่ด้�ว่ย์คำว่�มีย์�กล��บ�ก น�ย์แด้งจึ งรั�องเรั�ย์นให�เทศบ�ลรั��อท�งข �นสิะพ�นลอย์น�นเสิ�ย์ แต�เทศบ�ลไมี�ย์�นย์อมีโด้ย์อ��งว่��ท�งเทศบ�ลสิรั��งท�งข �นสิะพ�นลอย์บนท�งเท��สิ�ธ์�รัณะมี�ได้�รั�กล���ท�&ด้�นของน�ย์แด้งแต�ป็รัะก�รัใด้ อ�กท�งเทศบ�ลได้�กรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ตเพ�&อสิ�ธ์�รัณะป็รัะโย์ช้น�จึ งไมี�อ�จึรั��อถึอนได้�ด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่��น�ย์แด้งจึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งใด้หรั�อไมี�

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1337 บ�คำคำลใด้ใช้�สิ�ทธ์�ของตนเป็%นเหต�ให�เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�รับคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนเก�นท�&คำว่รัคำ�ด้หรั�อคำ�ด้หมี�ย์ได้�ว่��จึะเป็%นไป็ต�มีป็กต�และเหต�อนคำว่รั เมี�&อเอ�สิภ�พและต��แหน�ง

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

9

Page 10: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ท�&อย์*�แห�งทรัพย์�น�นมี�คำ��น งป็รัะกอบไซึ่รั� ท��นว่��เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�สิ�ทธ์�ป็ฏ�บต�ก�รัเพ�&อย์งคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนน�นให�สิ��นไป็ ท�งน��ไมี�ลบล��งสิ�ทธ์�ท�&จึะเรั�ย์กเอ�คำ��ตอบแทน

ต�มีป็=ญห� เทศบ�ลได้�สิรั��งสิะพ�นลอย์ข��มีถึนนโด้ย์มี�ท�งข �นลงด้��นหน &งก�ด้ขว่�งท�งเข��ออกบ��นของน�ย์แด้ง จึนน�ย์แด้งไมี�สิ�มี�รัถึเข��ออกได้�นอกจึ�กต�องป็Dนข��มีรั�ว่สิะพ�นด้งกล��ว่ด้�ว่ย์คำว่�มีย์�กรั��บ�ก ด้งน��เหBนได้�ว่��ก�รักรัะท��ของเทศบ�ลเป็%นเหต�ให�น�ย์แด้งซึ่ &งเป็%นเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�รับคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์และเด้�อด้รั�อนเก�นท�&คำว่รัคำ�ด้หรั�อคำ�ด้หมี�ย์ได้�ว่��จึะเป็%นไป็ต�มีป็กต�และเหต�อนคำว่รัแล�ว่ น�ย์แด้งเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�จึ งมี�สิ�ทธ์�ป็ฏ�บต�ก�รัเพ�&อย์งคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนให�สิ��นไป็ ต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั� 1337 ด้งกล��ว่ อน &งมี�ตรั� 1337 น�นใช้�บงคำบแก�บ�คำคำลท&ว่ไป็รัว่มีท�งเทศบ�ลด้�ว่ย์ แมี�เทศบ�ลจึะได้�กรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ตเพ�&อสิ�ธ์�รัณะป็รัะโย์ช้น�กBไมี�มี�กฎหมี�ย์ใด้ให�อ��น�จึเทศบ�ลท�&จึะไมี�ต�องป็ฏ�บต�ต�มีมี�ตรั� 1337

ด้งน��น�ย์แด้งจึ งมี�ข�อต�อสิ*�เทศบ�ลโด้ย์ย์ก ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1337 ด้งกล��ว่ข �นเป็%นข�อตอ�สิ*�เพ�&อให�เทศบ�ลรั��อถึอนท�งข �นสิะพ�นน�นออกไป็ได้�

3.2กรัรัมสิ�ทธ์�&รัว่ม1. กรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีเป็%นเรั�&องของบ�คำคำลหล�ย์คำนถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีกนในทรัพย์�สิ�นอนเด้�ย์ว่กน และท�กคำนเป็%น

เจึ��ของท�กสิ�ว่นของทรัพย์�สิ�นน�นรัว่มีกน โด้ย์ลกษณะด้งกล��ว่ กฎหมี�ย์จึ งก��หนด้ให�เจึ��ของรัว่มีมี�สิ�ว่นต�มีข�อสินน�ษฐ�นของกฎหมี�ย์ มี�สิ�ทธ์�จึด้ก�รัทรัพย์�สิ�น ต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกใช้�ทรัพย์�สิ�นและได้�ซึ่ &งด้อกผลจึ��หน��ย์หรั�อก�อภ�รัะต�ด้พน รัว่มีท�งมี�หน��ท�&ออกคำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีสิ�ว่น

2. เจึ��ของมี�สิ�ทธ์�เรั�ย์กให�แบ�งทรัพย์�น�นได้� โด้ย์แบ�งทรัพย์�น�นเองรัะหว่��งเจึ��ของรัว่มี หรั�อข�ย์ทรัพย์�สิ�นแล�ว่เอ�เง�นท�&ข�ย์ได้�แบ�งกน โด้ย์เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ ต�องรับผ�ด้ช้อบต�มีสิ�ว่นของตนเช้�นเด้�ย์ว่กบผ*�ข�ย์ในทรัพย์�สิ�น ซึ่ &งเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&นๆได้�รับไป็ในก�รัแบ�งน�น รัว่มีท�งต�องรับผ�ด้รั�ว่มีกนต�อบ�คำคำลภ�ย์นอกในหน��อนเก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�นรัว่มี และรับผ�ด้ต�อเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&นในหน��ซึ่ &งเก�ด้จึ�กก�รัเป็%นเจึ��ของรัว่มีด้�ว่ย์

3.2.1 ล กษณ์ะและผลของกรัรัมสิ�ทธ์�&รัว่มเอก โท และ ตรั�เป็%นเจึ��ของโรังแรัมีเลBกๆ แห�งหน &งรั�ว่มีกนโด้ย์เอกเป็%นเจึ��ของ 1 สิ�ว่น โท 2 สิ�ว่น และ

ตรั� 3 สิ�ว่น เอกกบโทมี�คำว่�มีเหBนรั�ว่มีกนว่�� ต�องป็รับป็รั�งโรังแรัมีใหมี�โด้ย์เป็ล�&ย์นจึ�กรัะบบพด้ลมีเป็%นรัะบบเคำรั�&องป็รับอ�ก�ศ เพ�&อย์กรัะด้บโรังแรัมีและเพ�&มีคำ��เช้��ห�องให�สิ*งข �น แต�ตรั�คำด้คำ��น โด้ย์อ��งว่��ตนเป็%นห��นสิ�ว่นใหญ� เมี�&อตนไมี�เหBนด้�ว่ย์ ห�กเอกกบโทด้��เน�นก�รักนไป็เอง ย์�อมีเป็%นก�รักรัะท��ท�&ไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ ด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ข�ออ��งของตรั�รับฟั=งได้�หรั�อไมี�

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1358 ว่รัรัคำสิ�มี ในเรั�&องก�รัจึด้ก�รัอนเป็%นสิ�รัะสิ��คำญ ท��นว่��ข�อตกลงกนโด้ย์คำะแนนข��งมี�กแห�งเจึ��ของรัว่มีและคำะแนนข��งมี�กน�น ต�องมี�สิ�ว่นไมี�ต�&�กว่��คำรั &งหน &งแห�งคำ��ทรัพย์�สิ�น

ต�มีป็=ญห�ก�รัป็รับป็รั�งโรังแรัมีใหมี�โด้ย์เป็ล�&ย์นจึ�กรัะบบพด้ลมีเป็%นรัะบบเคำรั�&องป็รับอ�ก�ศน�น เป็%นก�รัจึด้ก�รัทรัพย์�สิ�นโด้ย์ว่�ธ์�ท�&ต��งไป็จึ�กก�รัจึด้ก�รัธ์รัรัมีด้�จึ งเป็%นเรั�&องของก�รัจึด้ก�รัอนเป็%นสิ�รัะสิ��คำญ ต�มีมี�ตรั� 1358 ว่รัรัคำสิ�มีด้งกล��ว่ ก��หนด้ให�ต�องตกลงกนโด้ย์คำะแนนเสิ�ย์งข��งมี�กของเจึ��ของรัว่มีและคำะแนนข��งมี�กน�น ต�องมี�สิ�ว่นไมี�ต�&�กว่��คำรั &งหน &งแห�งคำ��ทรัพย์�สิ�น เมี�&อเอกกบโทมี�คำว่�มีเหBนรั�ว่มีกนจึ งนบเป็%นเสิ�ย์งข��งมี�กของเจึ��ของรัว่มี และมี�สิ�ว่นของคำว่�มีเป็%นเจึ��ของรัว่มีกนได้� 3 สิ�ว่น ซึ่ &งเป็%นคำรั &งหน &งของทรัพย์�สิ�นท�งหมีด้ จึ งมี�สิ�ว่นไมี�ต�&�กว่��คำรั &งแห�งมี*ลคำ��ทรัพย์�สิ�น ต�มีมี�ตรั� 1358 ว่รัรัคำสิ�มีด้งกล��ว่แล�ว่ เอกกบโคำจึ งด้��เน�นก�รัในเรั�&องจึด้ก�รัอนเป็%นสิ�รัะสิ��คำญด้งกล��ว่ได้�โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

ฉะน�นข�ออ��งของตรั�จึ งรับฟั=งไมี�ได้� ก�รัท�&เอกกบโท ตกลงกนย์�อมีเป็%นคำะแนนข��งมี�กแห�งเจึ��ของรัว่มี และคำะแนนข��งมี�กน�นมี�สิ�ว่นไมี�ต�&�กว่��คำรั &งหน &ง แห�งคำ��ทรัพย์�สิ�น ต�มีมี�ตรั� 1358 ว่รัรัคำสิ�มีแล�ว่

เด้�นกบด้งเป็%นเจึ��ของรัถึบรัรัท�กคำนหน &งรั�ว่มีกนโด้ย์เด้�นถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 2 ใน 3 และด้งถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 1

ใน 3 ท�งสิองตกลงกนว่��ใคำรัจึะเอ�ไป็ใช้�เมี�&อใด้กBไก� แต�ขอให�บอกกนให�รั* �ล�ว่งหน�� และจึะไมี�ใช้�ซึ่���กน ป็รั�กฏว่��ในรัะหว่��งท�&เด้�นน�� ไป็ใช้�หน &งเด้�อนน�น ต�องจึ��ย์คำ��ซึ่�อมีเคำรั�&องย์นต�ไป็ 30,000 บ�ท และคำ��น���มีนเช้��อเพล�ง

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

10

Page 11: กฎหมายลักษณะทรัพย์

12,000 บ�ท เด้�นจึ งเรั�ย์กให�ด้งออกคำ��ใช้�จึ��ย์คำ��ซึ่�อมีเคำรั�&องย์นต�และคำ��น���มีนเช้��อเพล�งด้งกล��ว่ คำนละคำรั &งด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� ด้งจึะมี�ข�อต�อสิ*�เพ�ย์งใด้

ต�มี ป็.พ.พ.มี�ตรั� 1362 เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ จึ��ต�องช้�ว่ย์เจึ��ของรัว่มีคำนอ�&นๆต�มีสิ�ว่นของตนในก�รัออกคำ��จึด้ก�รั คำ��ภ�ษ�อ�กรั และคำ��รักษ� กบท�งคำ��ใช้�ทรัพย์�สิ�นรัว่มีกนด้�ว่ย์

ต�มีป็=ญห� เด้�นกบด้งเป็%นเจึ��ของรัถึรัถึบรัรัท�กคำนหน &งรั�ว่มีกน โด้ย์เด้�นถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 2 ใน 3 และด้งถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 1 ใน 3 ป็รั�กฏว่��ในรัะหว่��งท�&เด้�นน��ไป็ใช้�เป็%นเว่ล� 1 เด้�อนน�น ต�องจึ��ย์คำ��ซึ่�อมีเคำรั�&องย์นต�ไป็ 30,000 บ�ท คำ��ซึ่�อมีเคำรั�&องย์นต�ด้งกล��ว่เป็%นคำ��รักษ�ทรัพย์�สิ�น ด้งต�องช้�ว่ย์ออก 1 ใน 3 ต�มีสิ�ว่นของตน ต�มีมี�ตรั� 1362 ด้งกล��ว่น�นคำ�อ 10,000 บ�ท สิ��หรับคำ��น���มีนเช้��อเพล�งมี�ใช้�ทรัพย์�สิ�นรัว่มีกน แต�เป็%นคำ��ใช้�จึ��ย์ทรัพย์�เป็%นสิ�ว่นตว่ ด้งจึ งไมี�มี�หน��ท�&ต�องช้�ว่ย์ออกคำ��ทรัพย์�ใช้�ทรัพย์�สิ�นเป็%นก�รัสิ�ว่นตว่แต�อย์��งใด้

ฉะน�น ด้งจึ งมี�ข�อต�อสิ*�โด้ย์ออกคำ��ใช้�จึ��ย์เฉพ�ะคำ��ซึ่�อมีเคำรั�&องย์นต� อนเป็%นคำ��รักษ�ทรัพย์�สิ�นต�มีต�มีสิ�ว่นของตนเท��น�น

3.2.2 การัแบ�งทรั พย�สิ�นอ นเป*นกรัรัมสิ�ทธ์�&รัว่มนกกบแมีว่ซึ่��อท�&ด้�นหน��กว่��ง 6 เมีตรั ย์�ว่ตลอด้แนว่เพ�& อท��ถึนนเข��ท�&ด้�นของแต�ละคำน โด้ย์ถึ�อ

กรัรัมีสิ�ทธ์�<คำนละคำรั &ง ต�อมี�นกต�องก�รัป็รับป็รั�งถึนนจึ�กด้�นล*กรังเป็%นคำอนกรั�ตแต�แมีว่คำด้คำ��นโด้ย์อ��งเหต�ว่��เป็%นก�รัสิ��นเป็ล�องและเก�นคำว่�มีจึ��เป็%น ห�กจึะท��กBขอให�นกออกคำ��ใช้�จึ��ย์แต�เพ�ย์งฝI�ย์เด้�ย์ว่นกโกรัธ์มี�กจึ งเรั�ย์กให�แบ�งถึนนคำนละคำรั &ง คำ�อแบ�งต�มีหน��กว่��คำนละ 3 เมีตรัเพ�&อจึะได้�ถึนนคำอนกรั�ตในสิ�ว่นของตนด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ข�อเรั�ย์กรั�องให�แบ�งถึนนคำนละคำรั &งของนกรับฟั=งได้�หรั�อไมี�เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1363 ว่รัรัคำแรัก เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ มี�สิ�ทธ์�เรั�ย์กให�แบ�งทรัพย์�สิ�นได้� เว่�นแต�จึะมี�น�ต�กรัรัมีขด้อย์*� หรั�อถึ��ว่ตถึ�ท�&ป็รัะสิงคำ�ท�&เป็%นเจึ��ของรัว่มีกนน�นมี�ลกษณะเป็%นก�รัถึ�ว่รั กBเรั�ย์กให�แบ�งไมี�ได้� ต�มีป็=ญห�นกกบแมีว่ซึ่��อท�&ด้�นหน��กว่��ง 6 เมีตรัย์�ว่ตลอด้แนว่เพ�&อท��ถึนนเข��ท�&ด้�นของแต�ละคำน โด้ย์ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<คำนละคำรั &ง เช้�นน��เหBนได้�ว่��ว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ท�&เป็%นเจึ��ของถึนนรัว่มีกนน�นมี�ลกษณะเป็%นก�รัถึ�ว่รั นกจึ งเรั�ย์กให�แบ�งถึนนคำนละคำรั &งต�มีหน��กว่��งคำนละ 3 เมีตรั เพ�&อจึะได้�ท��ถึนนคำอนกรั�ตเฉพ�ะสิ�ว่นของตนไมี�ได้�เป็%นก�รัขด้ต�อบทบญญต�แห�ง ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1363 ว่รัรัคำแรักด้งกล��ว่

ฉะน�นข�อเรั�ย์กรั�องให�แบ�งถึนนคำนละคำรั &งของนกจึ งรับฟั=งไมี�ได้�เพรั�ะว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ของก�รัเป็%นเจึ��ของรัว่มีกนน�น มี�ลกษณะเป็%นก�รัถึ�ว่รัต�องห��มีต�มีมี�ตรั� 1363 ว่รัรัคำแรัก

หน &ง สิอง และสิ�มี เป็%นเจึ��ของโคำฝ*งหน &งรั�ว่มีกนโด้ย์แต�ละคำนถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<เท��กน ต�อมี�ท�งสิ�มีคำนตกลงแบ�งโคำกนต�มีสิ�ว่นคำนละ 100 ตว่ แต�ป็รั�กฏว่��โคำสิ�ว่นของสิ�มีท�&ได้�รับแบ�งไป็น�นต�ย์ท�งหมีด้เพรั�ะป็Iว่ย์เป็%นโรัคำรั��ย์อย์*�ก�อนแล�ว่ ต�องท��ล�ย์ซึ่�กท�งหมีด้ ในสิ�ว่นท�&โคำต�ย์ท�งหมีด้น�น คำ�ด้เป็%นเง�น 600,000 บ�ท สิ�มีจึ งเรั�ย์กให�หน &งและสิองช้ด้ใช้�คำ��เสิ�ย์ห�ย์ให�ตนคำนละ 300,000 บ�ท เช้�นน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่��หน &งและสิองจึะมี�ข�อต�อสิ*�เพ�ย์งใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1366 เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ ต�องรับผ�ด้ต�มีสิ�ว่นของตนเช้�นเด้�ย์ว่กบผ*�ข�ย์ในทรัพย์�สิ�นซึ่ &งเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&นๆ ได้�รับไป็ในก�รัแบ�ง

ต�มีป็=ญห� หน &ง สิอง และสิ�มี เป็%นเจึ��ของโคำฝ*งหน &งรั�ว่มีกนโด้ย์แต�ละคำนถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<เท��กนภ�ย์หลงก�รัแบ�งทรัพย์�สิ�น ป็รั�กฏว่��โคำสิ�ว่นของสิ�มีท�&ได้�รับแบ�งไป็ต�มีท�งหมีด้ เพรั�ะป็Iว่ย์เป็%นโรัคำรั��ย์อย์*�ก�อนแล�ว่ เช้�นน�� หน &ง สิองต�องรับผ�ด้ในคำว่�มีช้��รั�ด้บกพรั�อง ต�มีสิ�ว่นของตนเช้�นเด้�ย์ว่กบผ*�ข�ย์ ต�มีมี�ตรั� 1366 ด้งกล��ว่ เมี�&อโคำท�&สิ�ว่นของสิ�มีท�&ต�ย์ท�งหมีด้ คำ�ด้เป็%นเง�น 600,000 บ�ท แต�ละคำนจึะต�องรับผ�ด้ช้อบต�มีสิ�ว่นคำ�อ คำนละ 200,000 บ�ท สิ�มีจึ งเรั�ย์กให�หน &งและสิอง ช้ด้ใช้�คำ��เสิ�ย์ห�ย์ให�ตนได้� คำนละ 200,000 บ�ท

ฉะน�น หน &งและสิองจึ งมี�ข�อต�อสิ*�ว่�� จึะต�องรับผ�ด้ต�มีสิ�ว่นของตนคำ�อคำนละ 200,000 บ�ท มี�ใช้� 300,000 บ�ท ต�มีท�&สิ�มีเรั�ย์กรั�อง

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 3

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

11

Page 12: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. สิตว่�เล��ย์งของ ก. ถึ*กขโมีย์บ�อย์ๆ ก. จึ งน��มี�ฆ��เป็%นอ�ห�รัก�นเสิ�ย์ท�งหมีด้ เช้�นน�� เป็%นสิ�ทธ์�ต�มี สิ�ทธ์�จึ��หน��ย์ ของเจึ��ของทรัพย์�

2. แด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�ได้�เฉพ�ะกบทรัพย์�สิ�นป็รัะเภท ท�&ด้�นเท��น�น3. บทบญญต�เรั�&องเหต�เด้�อด้รั�อนรั��คำ�ญ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1337 น�นมี��งคำ��มีคำรัอง เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�มาตรัา 1337 บ�คำคำลใด้ใช้�สิ�ทธ์�ของตนเป็%นเหต�ให�เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์� ได้�รับคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์ หรั�อเด้�อด้รั�อนเก�นท�&คำว่รัคำ�ด้หรั�อคำ�ด้หมี�ย์ได้�ว่��จึะเป็%น

ไป็ ต�มีป็กต� และเหต�อนคำว่รัในเมี�&อเอ�สิภ�พและต��แหน�งท�&อย์*�แห�งทรัพย์�สิ�นน�นมี� คำ��น งป็รัะกอบไซึ่รั� ท��นว่��เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�สิ�ทธ์�จึะป็ฏ�บต�ก�รัเพ�&อย์ง คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนน�นให�สิ��นไป็ ท�งน��ไมี�ลบล��งสิ�ทธ์�ท�&จึะเรั�ย์กเอ�คำ�� ทด้แทน

4. ผ*�ก�อเหต�เด้�อด้รั�อนรั��คำ�ญ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1337 น�นจึะเป็%น บ�คำคำลใด้กBได้�5. เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งจึะอ��งภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีข �นย์นเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&น ไมี�ได้�เพรั�ะเจึ��ของรัว่มีท�กคำนย์�อมี

เป็%นเจึ��ของท�กสิ�ว่นของทรัพย์�สิ�นน�น6. เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ จึะท��ก�รัเพ�&อรักษ�ทรัพย์�สิ�น กรัะท��ได้�เสิมีอ7. ก. กบ ข. เป็%นเจึ��ของรัถึย์นต�คำนหน &งรัว่มีกนโด้ย์ ก. ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 2 สิ�ว่น และ ข. ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 1 สิ�ว่น ท�งสิอง

ตกลงผลด้กนใช้�ต�มีคำว่�มีจึ��เป็%นในรัะหว่��งท�& ก. น��รัถึไป็ใช้� 1 เด้�อน ต�องจึ��ย์คำ��น���มีนไป็ 3,000 บ�ท เช้�นน�� ก. จึะเรั�ย์กให� ข. ช้�ว่ย์จึ��ย์คำ��น���มีนน�น ไมี�ได้� เพรั�ะมี�ใช้�คำ��ใช้�ทรัพย์�สิ�นเพ�&อป็รัะโย์ช้น�รัว่มีกน

8. สิ�ทธ์�เรั�ย์กให�แบ�งทรัพย์�สิ�นอนเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีน�นจึะตด้โด้ย์น�ต�กรัรัมี ได้�คำรั�ว่ละไมี�เก�น 10 ป็D 9. ก�รัแบ�งทรัพย์�สิ�นอนเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี โด้ย์ก�รัตกลงกนเองน�นจึะต�องใช้�คำะแนนเสิ�ย์งของ จึ��นว่นเจึ��ของรัว่มี

ท�งหมีด้เหBนช้อบ10. ถึ��เจึ��ของรัว่มีต�องรับผ�ด้รั�ว่มีกนต�อบ�คำคำลภ�ย์นอกในหน��อนเก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�นรัว่มี ในเว่ล�แบ�งก�รัจึะเรั�ย์กให�เอ�

ทรัพย์�สิ�นรัว่มีน�นช้��รัะหน��เสิ�ย์ก�อน กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�เป็%นสิ�ทธ์�ของ เจึ��ของรัว่มีด้�ว่ย์กนเอง11. ลกษณะของกรัรัมีสิ�ทธ์�< เป็%นสิ�ทธ์�ท�&กฎหมี�ย์ให�อ��น�จึบ�คำคำลมี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�น12. ก. ให�สิ�ทธ์�อ�ศย์แก� ข. ในโรังเรั�อนของตนเอง เช้�นน�� เป็%นสิ�ทธ์�ต�มี สิ�ทธ์�จึ��หน��ย์ ของเจึ��ของทรัพย์�สิ�น13. แด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�<คำรัอบคำล�มีพ��นท�&บรั�เว่ณ บนพ��นด้�น เหน�อพ�นพ��นด้�น ใต�พ��นด้�น14. เจึ��ของรัว่มีคำนใด้จึะอ��งอ�ย์�คำว่�มีคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ข �นย์นเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&นไมี�ได้� เว่�นแต�ในกรัณ� เจึ��ของรัว่มีได้�

แย์กก�รัคำรัอบคำรัองกนเป็%นสิด้สิ�ว่นแล�ว่15. ในเรั�&องก�รัจึด้ก�รัต�มีธ์รัรัมีด้� เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ จึะกรัะท��ได้�ห�กเจึ��ของรัว่มีฝI�ย์ข��งมี�กเหBนช้อบ16. ก. กบ ข. เป็%นเจึ��ของบ��นหลงหน &งรัว่มีกน โด้ย์ ก. ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 1 สิ�ว่น และ ข. ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< 2 สิ�ว่น ก. ตกลง

ให� ข. คำรัอบคำรัองบ��นน�นแต�ฝI�ย์เด้�ย์ว่ ต�อมี� ข. ได้�จึ��ย์คำ��ซึ่�อมีบ��นไป็ 30,000 บ�ท เช้�นน�� ข . จึะเรั�ย์กให� ก . ช้�ว่ย์จึ��ย์คำ�� ซึ่�อมีด้งกล��ว่ ได้� จึ��นว่น 10,000 บ�ท ต�มีสิ�ว่นเพรั�ะเป็%นคำ��รักษ�ทรัพย์�สิ�น

17. ถึ งแมี�ว่��ว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ท�&เป็%นเจึ��ของรัว่มีกนน�น มี�ลกษณะเป็%นก�รัถึ�ว่รั เจึ��ของรัว่มีคำนหน &งๆ จึะเรั�ย์กให�แบ�งทรัพย์�สิ�นน�น ไมี�ได้�โด้ย์เด้Bด้ข�ด้

18. ก�รัแบ�งทรัพย์�สิ�นอนเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี โด้ย์ก�รัตกลงกนน�น จึะต�องเป็%นไป็ต�มีสิด้สิ�ว่นก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<หรั�อไมี� ค-าตอบ อ�จึแบ�งกนต��งไป็ได้�ต�มีแต�ข�อตกลงของเจึ��ของรัว่มี

19. เจึ��ของรัว่มีต�องรับผ�ด้ช้อบต�มีสิ�ว่นของตน ในทรัพย์�สิ�นซึ่ &งเจึ��ของรัว่มีคำนอ�&นๆได้�รับไป็ในก�รัแบ�งเช้�นเด้�ย์ว่กบ ผ*�ข�ย์

หน�ว่ยท�� 4 การัได้มาซึ่2�งกรัรัมสิ�ทธ์�&

1. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<น�น อ�จึได้�มี�โด้ย์หลกสิ�ว่นคำว่บ ต�มีหลกท�&ว่��เจึ��ของทรัพย์�ย์�อมีมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในสิ�ว่นคำว่บของทรัพย์�น�น ซึ่ &งมี�ท�งก�รัได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�ในกรัณ�สิ�ว่นคำว่บของท�&ด้�น และในกรัณ�สิ�ว่นคำว่บของสิงห�รั�มีทรัพย์�

2. ก�รัเข��ถึ�ออสิงห�รั�มีทรัพย์�ไมี�มี�เจึ��ของหรั�อของตกห�ย์ในบ�งกรัณ� อ�จึเป็%นเหต�ให�ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ได้�รัว่มีท�งก�รัเป็%นผ*�รั บโอนโด้ย์สิ�จึรั�ต ห�กเข��ข�อย์กเว่�นหลกผ*�รั บโอนไมี�มี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��ผ*�โอน กBอ�จึเป็%นเหต�ให�ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<เช้�นเด้�ย์ว่กน

การัได้มาโด้ยหล กสิ�ว่นคว่บ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

12

Page 13: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในกรัณ�สิ�ว่นคำว่บของท�&ด้�นน�น อ�จึมี�ได้� 6 กรัณ� คำ�อ กรัณ�ท�&งอกรั�มีตล�&ง กรัณ�สิรั��งโรังเรั�อนในท�&ด้�นของผ*�อ�&น กรัณ�สิรั��งโรังเรั�อนรั�กล���เข��ไป็ในท�&ด้�นของผ*�อ�&น กรัณ�ผ*�เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นโด้ย์มี�เง�&อนไขสิรั��งโรังเรั�อน กรัณ�ก�รัก�อสิรั��งและเพ�ะป็ล*กในท�&ด้�น และกรัณ�เอ�สิมีภ�รัะของผ*�อ�&นมี�ป็ล*กหรั�อสิรั��งในท�&ด้�นของตนเอง

2. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในกรัณ�สิ�ว่นคำว่บของสิงห�รั�มีทรัพย์� อ�จึมี�ได้� 2 กรัณ� คำ�อ กรัณ�เอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�ของบ�คำคำลหล�ย์คำนมี�รัว่มีกนและกรัณ�ใช้�สิมีภ�รัะของบ�คำคำลอ�&นท��สิ�&งใด้ข �นใหมี�

การัได้มาในกรัณ์�สิ�ว่นคว่บของท��ด้�นแด้งมี�ท�&ด้�นมี�โฉนด้แป็ลงหน &งอย์*�ต�ด้กบแมี�น��� ต�อมี�เก�ด้ด้�นทบถึมีกนจึนเป็%นท�&ด้อนกล�งแมี�น���น�น และ

ด้�นท�&ต��นเข�นงอกเข��มี�จึนจึรัด้ท�&ด้�นของแด้ง เป็%นเน��อท�&ป็รัะมี�ณ 50 ต�รั�งว่� แด้งจึ งเข��คำรัอบคำรัองท��ก�นในท�&ด้�นน�น เมี�&อท�งรั�ช้ก�รัทรั�บเรั�&องจึ งย์�&นคำ��ข�ด้ให�แด้งออกจึ�กท�&ด้�นด้งกล��ว่มี�ฉะน�นจึะฟัGองรั�องด้��เน�นคำด้� ด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่��แด้งจึะมี�ข�อต�อสิ*�เพ�ย์งใด้

ต�มี ป็.พ.พ.มี�ตรั� 1308 ท�&ด้�นแป็ลงใด้เก�ด้ท�&งอกรั�มีตล�&ง ท�&งอกย์�อมีเป็%นทรัพย์�สิ�นของท�&ด้�นแป็ลงน�น

มี�ตรั� 1309 เก�ะท�&เก�ด้ในทะเลสิ�บ หรั�อในเขตน��นน���ของป็รัะเทศกBด้� และท�องน���ท�&เข�นข �นกBด้� เป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�น

ต�มีป็=ญห�ท�&ด้อนท�&เก�ด้ข �นกล�งแมี�น���และด้�นต��นเข�นงอกเข��มี�จึนจึรัด้ท�&ด้�นของแด้งเป็%นเน��อท�&แป็ะมี�ณ 50 ต�รั�งว่�น�น ย์�อมีมี�สิภ�พเป็%นเก�ะหรั�อท�องน���ต��นเข�น อนเป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นต�มีมี�ตรั� 1309

มี�ใช้�ท�&งอกรั�มีตล�&ง อนจึะตกเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ของเจึ��ของท�&ด้�นรั�มีตล�&งน�น ต�มีมี�ตรั� 1308 เพรั�ะท�&งอกรั�มีตล�&งจึะต�องเป็%นท�&งอกออกจึ�กตล�&งไป็ในแมี�น��� มี�ใช้�งอกจึ�กท�&ด้อนกล�งแมี�น���เข��ห�ตล�&ง

ฉะน�น แด้งไมี�มี�ข�อต�อสิ*�กบท�งรั�ช้ก�รั และต�องออกจึ�กท�&ด้�นด้งกล��ว่เพรั�ะท�&ด้�นน�นมี�สิภ�พเป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�น มี�ใช้�ท�&งอกรั�มีตล�&ง

เสิ�อสิรั��งบ��นหลงหน &ง แต�ได้�ท��ถึงสิ�ว่มีซึ่�เมีนต�รั�กล���เข��ไป็ฝ=งอย์*�ในท�&ด้�นของช้��ง โด้ย์เข��ใจึว่��อย์*�ในเขตท�&ด้�นของตน เมี�&อมี�ก�รัรังว่ด้ตรัว่จึสิอบเขตจึ งทรั�บข�อเทBจึจึรั�งด้งกล��ว่ เสิ�อจึ งเสินอเง�นตอบแทนแก�ช้��งเป็%นคำ��ท�&ด้�น แต�ช้��งไมี�ย์อมีและย์�นย์นให�เสิ�อรั��อถึอนออกไป็ ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� เสิ�อจึะได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีกฎหมี�ย์อย์��งใด้ หรั�อไมี�

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1312 ว่รัรัคำหน &ง บ�คำคำลใด้สิรั��งโรังเรั�อนรั�กล���เข��ไป็ในท�&ด้�นของผ*�อ�&นโด้ย์สิ�จึรั�ตไซึ่รั�ท��นว่��บ�คำคำลน�นเป็%นเจึ��ของโรังเรั�อนท�&สิรั��งข �น แต�ต�องเสิ�ย์เง�นให�แก�เจึ��ของท�&ด้�นเป็%นคำ��ใช้�ท�&ด้�นน�น และจึด้ทะเบ�ย์นเป็%นภ�รัะจึ��ย์อมี

ต�มีป็=ญห�เสิ�อท��ถึงสิ�ว่มีซึ่�เมีนต�รั�กล���เข��ไป็ฝ=งอย์*�ในท�&ด้�นของช้��งโด้ย์เข��ใจึว่��อย์*�ในเขตท�&ด้�นของตนแต�ถึงสิ�ว่มีซึ่�เมีนต�มี�ใช้�โรังเรั�อนและอย์*�นอกโรังเรั�อนไมี�เป็%นสิ�ว่นหน &งของโรังเรั�อน แมี�เสิ�อจึะกรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ตกBไมี�ได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีมี�ตรั� 1312 ว่รัรัคำหน &งด้งกล��ว่ แมี�เสิ�อจึะเสินอเง�นตอบแทนแก�ช้��งเป็%นคำ��ใช้�ท�&ด้�นแต�ช้��งไมี�ย์อมี เสิ�อกBต�องรั��อถึอนถึงสิ�ว่มีซึ่�เมีนต�น�นออกไป็

ฉะน�น เสิ�อจึ งไมี�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีมี�ตรั� 1312 ว่รัรัคำ 1 แต�ป็รัะก�รัใด้

การัได้มาในกรัณ์�สิ�ว่นคว่บของสิ งหารั�มทรั พย�จึ��ป็Dเช้��ซึ่��อรัถึย์นต�คำนหน &งซึ่ &งไมี�มี�ตว่ถึงจึ�กจึ��ป็� และจึ��ป็Dได้�ว่��จึ��งต�อตว่ถึงรัถึข �นเพ�&อใช้�ในก�รัขนสิ�ง

ของ ต�อมี�จึ��ป็Dและจึ��ป็�ตกลงเล�กสิญญ�เช้��ซึ่��อต�อกนให�ถึ�อว่��เช้��ซึ่��อเป็%นคำ��เช้��รัถึย์นต�น�น แต�ไมี�ได้�ตกลงกนในเรั�&องตว่ถึงรัถึด้งกล��ว่ เมี�&อจึ��ป็�มี�รับมีอบรัถึย์นต�น�นคำ�นจึ��ป็Dได้�ย์�&นข�อเรั�ย์กรั�องให�จึ��ป็�รั��อตว่ถึงรัถึซึ่ &งต�อเต�มีข �นน�นคำ�นแก�ตน ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่��จึ��ป็�จึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรั

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1316 บญญต�ว่�� ถึ��อสิงห�รั�มีทรัพย์�ของบ�คำคำลหล�ย์คำนมี�รัว่มีเข��กนจึนเป็%น“

สิ�ว่นคำว่บหรั�อแบ�งแย์กไมี�ได้�ไซึ่รั�ท��นว่��บ�คำคำลเหล��น�นเป็%นเจึ��ของรัว่มีแห�งทรัพย์�ท�&รัว่มีเข��กนแต�ละคำนมี�สิ�ว่น ต�มีคำ��แห�งทรัพย์�ของตนในเว่ล�ท�&รัว่มีเข��กบทรัพย์�อ�&น”

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

13

Page 14: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ถึ��ทรัพย์�อนหน &งอ�จึถึ�อได้�ว่��เป็%นทรัพย์�ป็รัะธ์�นไซึ่รั� ท��นว่��เจึ��ของทรัพย์�น�นเป็%นเจึ��ของทรัพย์�ท�&รัว่มีเข��กนแต�ผ*�เด้�ย์ว่ แต�ต�องใช้�คำ��แห�งทรัพย์�อ�&นๆ ให�แก�เจึ��ของทรัพย์�น�นๆ

ต�มีป็=ญห� จึ��ป็Dเช้��ซึ่��อรัถึย์นต�คำนหน &งซึ่ &งไมี�มี�ตว่ถึงจึ�กจึ��ป็� และจึ��ป็Dได้�ว่��จึ��งต�อตว่ถึงรัถึข �นเพ�&อใช้�ในก�รัขนสิ�งของ เช้�นน��จึ งเป็%นก�รัเอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�ของบ�คำคำลหล�ย์คำนมี�รัว่มีเข��กนจึนเป็%นสิ�ว่นคำว่บ หรั�อแบ�งแย์กไมี�ได้� แต�ตว่รัถึย์นต�ของจึ��ป็�ถึ�อได้�ว่��เป็%นทรัพย์�ป็รัะธ์�น จึ��ป็�เจึ��ของตว่รัถึย์นต�จึ งเป็%นเจึ��ของตว่ถึงท�&รัว่มีเข��ด้�ว่ย์กนแต�ผ*�เด้�ย์ว่ แต�ต�องใช้�คำ��แห�งทรัพย์�อ�&นให�แก�เจึ��ของทรัพย์�น�น ต�มีมี�ตรั� 1316 ว่รัรัคำ สิองด้งกล��ว่

ฉะน�น จึ��ป็�จึ งมี�ข�อต�อสิ*�ท�&จึะไมี�ต�องรั��อตว่ถึงซึ่ &งต�อเต�มีข �นน�นคำ�น แต�ต�องช้ด้ใช้�คำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัต�อตว่ถึงรัถึย์นต�น�นแก�จึ��ป็D

เง�นถึ�อว่�สิ�สิะขณะท�&ทองไมี�อย์*� น��ไมี�สิกทองไป็แกะสิลกเป็%นทบหลงน�รั�ย์ณ�บรัรัทมีสิ�นธ์�� และน��ไป็ต�งแสิด้งในง�นน�ทรัรัศก�รั ทองทรั�บเรั�&องจึ งต�มีทว่งคำ�นโด้ย์ย์�นด้�จึะช้��รัะคำ��แกะสิลกให�ต�มีมี*ลคำ��จึรั�งคำ�อ 20,000

บ�ท เง�นไมี�ย์อมีคำ�น แต�ย์�นด้�ช้��รัะคำ��ไมี�สิกท�&ได้�แกะสิลกแล�ว่ให�ต�มีมี*ลคำ��จึรั�งคำ�อ 19,990 บ�ท ด้งน�น ให�ว่�น�จึฉย์ว่��เง�นกบทองใคำรัมี�สิ�ทธ์�ในง�นไมี�แกะสิลกน�นด้�กว่��กน

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1317 บ�คำคำลใด้ใช้�สิมีภ�รัะของบ�คำคำลอ�&นท��สิ�งใด้ข �นใหมี�เจึ��ของสิมีภ�รัะเป็%นเจึ��ของสิ�&งน�น โด้ย์มี�ต�องคำ��น งว่��สิมีภ�รัะน�นจึะกลบคำ�นต�มีเด้�มีได้�หรั�อไมี� แต�ต�องใช้�คำ��แรังง�น

แต�ถึ��แรังง�นเก�นกว่��คำ��สิมีภ�รัะท�&ใช้�น�นมี�ก ผ*�กรัะท��เป็%นเจึ��ของทรัพย์�ท�&ท��ข �นแต�ต�องใช้�คำ��สิมีภ�รัะต�มีป็=ญห� เง�นใช้�ไมี�สิกซึ่ &งเป็%นสิมีภ�รัะของทองท��สิ�&งใหมี�ข �นคำ�อแกะสิลกเป็%นทบหลงน�รั�ย์ณ� บรัรัทมี

สิ�นธ์�� โด้ย์คำ��แกะสิลกหรั�อแรังง�นน�นมี�มี*ลคำ��เก�นกว่��คำ��สิมีภ�รัะเพ�ย์ง 10 บ�ท ซึ่ &งถึ�อได้�ว่��เก�นกว่��เพ�ย์งเลBก น�อย์เท��น�น คำ��แรังง�นมี�ได้�เก�นกว่��คำ��สิมีภ�รัะมี�ก จึ งไมี�ต�องด้�ว่ย์ข�อย์กเว่�นต�มีมี�ตรั� 1317 ว่รัรัคำสิอง ฉะน�นเจึ��ของสิมีภ�รัะจึ งเป็%นเจึ��ของสิ�&งน�นต�มีมี�ตรั� 1317 ด้งน�นทองจึ งมี�สิ�ทธ์�ในง�นไมี�แกะสิลกน�นด้�กว่��เง�น

การัได้มาซึ่2�งทรั พย�สิ�นไม�ม�เจาของและการัรั บโอนโด้ยสิ#จรั�ต1. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�นไมี�มี�เจึ��ของน�น กรัณ�สิงห�รั�มีทรัพย์�ไมี�มี�เจึ��ของบ�คำคำลอ�จึได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์

ก�รัเข��ถึ�อเอ� สิ��หรับกรัณ�ทรัพย์�สิ�นท�&ไมี�มี�ผ*�คำรัอบคำรัอง อ�จึได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในกรัณ�เด้�ย์ว่คำ�อ ผ*�เกBบได้�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�นห�ย์แล�ว่ผ*�มี�สิ�ทธ์�จึะรับทรัพย์�สิ�นมี�ได้�เรั�ย์กเอ�ภ�ย์ในหน &งป็Dนบแต�ว่นท�&เกBบได้�

2. ก�รัได้�มี�โด้ย์ก�รัรับโอนโด้ย์สิ�จึรั�ตน�น เป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์พฤต�ก�รัณ�พ�เศษอนเป็%นก�รัคำ��มีคำรัองบ�คำคำล ภ�ย์นอกผ*�รับโอนโด้ย์สิ�จึรั�ต ซึ่ &งมี�กรัณ�สิ��คำญๆ คำ�อกรัณ�บ�คำคำลหล�ย์คำนเรั�ย์กเอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�เด้�ย์ว่กน โด้ย์อ�ศย์หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต��งกน กรัณ�ได้�ทรัพย์�สิ�นจึ�กก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ ต�มีคำ��สิ&งศ�ลหรั�อเจึ��พนกง�นพ�ทกษ�ทรัพย์�ในคำด้�ล�มีละล�ย์ กรัณ�สิ�ทธ์�ของบ�คำคำลผ*�ได้�เง�นตรั�และกรัณ�ซึ่��อทรัพย์�สิ�นในก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ในท�อง ตล�ด้หรั�อจึ�กพ�อคำ��ซึ่ &งข�ย์ของช้น�ด้น�น

ก�รัได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�นไมี�มี�เจึ��ของสิมีช้�ย์ทะเล�ะกบแฟันสิ�ว่และโกรัธ์ท�&แฟันสิ�ว่คำ�นแหว่นทองซึ่ &งตนให�เป็%นของขว่ญจึ งขว่��งแหว่นทอง

น�นท��งไป็ในกองขย์ะแล�ว่จึ�กไป็ สิมีศรั�เหBนเหต�ก�รัณ�จึ งเข��ไป็คำ�นห�จึนพบแหว่นทองน�น สิ�ด้สิว่ย์อย์*�ในเหต�ก�รัณ�ด้�ว่ย์เหBนว่��แหว่นน�นสิว่ย์มี�กจึ งขอซึ่��อ สิมีศรั�เกรังว่��เกBบไว่�อ�จึมี�ป็=ญห�ย์��งย์�กจึ งข�ย์แหว่นทองน�นให�สิ�ด้สิว่ย์ไป็ ในว่นรั� �งข �น สิมีช้�ย์น กเสิ�ย์ด้�ย์แหว่นทองน�นจึ งกลบมี�ห�ท�&เด้�มีและทรั�บคำว่�มีจึรั�งว่��สิ�ด้สิว่ย์เป็%นคำนรับซึ่��อแหว่นน�นไป็ สิมีช้�ย์จึ งต�มีไป็ทว่งแหว่นคำ�นจึ�กสิ�ด้สิว่ย์ ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่��สิ�ด้สิว่ย์จึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรัหรั�อไมี�

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1319 ถึ��เจึ��ของสิงห�รั�มีทรัพย์�เล�กคำรัอบคำรัองทรัพย์�ด้�ว่ย์เจึตน�สิละกรัรัมีสิ�ทธ์�<ไซึ่รั� ท��นว่��สิงห�รั�มีทรัพย์�น�นไมี�มี�เจึ��ของ

มี�ตรั� 1318 บ�คำคำลอ�จึได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<แห�งสิงห�รั�มีทรัพย์�อนไมี�มี�เจึ��ของโด้ย์เข��ถึ�อเอ� เว่�นแต�ก�รัเข��ถึ�อเอ�ต�องห��มีด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ หรั�อฝI�ฝ@นสิ�ทธ์�ของบ�คำคำลอ�&นท�&จึะเข��ถึ�อเอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�น�น

ต�มีป็=ญห� สิมีช้�ย์ทะเล�ะกบแฟันสิ�ว่และโกรัธ์ท�&แฟันสิ�ว่คำ�นแหว่นทองซึ่ &งตนให�เป็%นของขว่ญจึ งขว่��งแหว่นทองน�นท��งไป็ในกองขย์ะ ถึ�อได้�ว่��สิมีช้�ย์ได้�เล�กคำรัอบคำรัองสิงห�รั�มีทรัพย์�ด้�ว่ย์เจึตน�สิละกรัรัมีสิ�ทธ์�<แล�ว่ แหว่นทองน�นจึ งเป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&ไมี�มี�เจึ��ของต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1319 ด้งกล��ว่

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

14

Page 15: กฎหมายลักษณะทรัพย์

สิมีศรั�เข��ไป็คำ�นห�จึนพบแหว่นทองน�น จึ งถึ�อได้�ว่��สิมีศรั�ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<แห�งแหว่นทองน�นซึ่ &งเป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�อนไมี�มี�เจึ��ของ โด้ย์เข��ถึ�อเอ� ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1318 ด้งกล��ว่ สิ�ด้สิว่ย์เป็%นผ*�รั บซึ่��อแหว่นทองน�นจึ�กสิมีศรั�ผ*�เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�< สิ�ด้สิว่ย์จึ งได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในแหว่นทองน�นโด้ย์ช้อบ

ฉะน�น สิ�ด้สิว่ย์จึ งมี�ข�อต�อสิ*�ต�มีหลกกฎหมี�ย์ด้งกล��ว่กรัณ�โบรั�ณว่ตถึ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิองต��งกบกรัณ�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มี ป็.พ.พ.

มี�ตรั� 1328 ในป็รัะเด้Bนสิ��คำญอย์��งไรักรัณ�โบรั�ณว่ตถึ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิองต��งกบกรัณ�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ�� ต�มี ป็.พ.พ.

มี�ตรั� 1328 ในป็รัะเด้Bนสิ��คำญ 5 ป็รัะก�รั ด้งต�อไป็น��(1) โบรั�ณว่ตถึ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิอง น�น จึะเป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��หรั�อไมี�กBได้�แต�

ต�องเป็%นโบรั�ณว่ตถึ� ในท�งกลบกน สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1328 น�น จึะเป็%นโบรั�ณว่ตถึ�หรั�อไมี�กBได้� แต�ต�องเป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��

(2) โบรั�ณว่ตถึ�ต�มี ป็ .พ .พ . มี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิองน�น จึะต�องเป็%นทรัพย์�สิ�นห�ย์ แต�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1328 น�น จึะต�องเป็%นทรัพย์�ท�&ซึ่�อนหรั�อฝ=งไว่�เท��น�น ห�กเป็%นทรัพย์�ท�&ตกหล�นอย์*�โด้ย์ไมี�ได้�ซึ่�อนหรั�อฝ=งไว่� ไมี�เป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มีมี�ตรั� 1328

(3) โบรั�ณว่ตถึ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิองน�น โด้ย์พฤต�ก�รัณ�อนมี�ผ*�อ��งว่��เป็%นเจึ��ของได้� แต�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1328 น�น โด้ย์พฤต�ก�รัณ�ต�องไมี�มี�ผ*�ใด้สิ�มี�รัถึอ��งว่��เป็%นเจึ��ของได้�

(4) โบรั�ณว่ตถึ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิองน�น กรัรัมีสิ�ทธ์�<จึะตกเป็%นของแผ�นด้�นต�อเมี�&อต�องรัอให�พ�น 1 ป็D ต�มีมี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำแรักเสิ�ย์ก�อน น&นคำ�อ ผ*�มี�สิ�ทธ์�<จึะรับทรัพย์�สิ�นน�น มี�ได้�เรั�ย์กเอ�ภ�ย์ใน 1 ป็D นบแต�ว่นท�&เกBบได้� กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในโบรั�ณว่ตถึ�น�นจึ งจึะตกเป็%นของแผ�นด้�น แต�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มี ป็ .พ.พ.

มี�ตรั� 1328 น�น กรัรัมีสิ�ทธ์�<ตกเป็%นของแผ�นด้�นในทนท�ท�&มี�ผ*�เกBบได้� ไมี�ต�องรัอให�พ�น 1 ป็D ด้งเช้�นในกรัณ�ต�มีมี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิอง

(5) โบรั�ณว่ตถึ�ต�มีมี�ตรั� 1325 ว่รัรัคำสิองน�น ผ*�เกBบได้�มี�สิ�ทธ์�<จึะได้�รับรั�งว่ลรั�อย์ละ 10 (หรั�อ 1 ใน 10) แห�งคำ��ทรัพย์�สิ�นน�น แต�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�คำ��ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1328 น�น ผ*�เกBบได้�มี�สิ�ทธ์�ท�&จึะได้�รับรั�งว่ล 1 ใน 3 แห�งคำ��ทรัพย์�สิ�นน�น

ก�รัได้�มี�โด้ย์ก�รัรับโอนโด้ย์สิ�จึรั�ตก. ตกลงข�ย์เง�นตรั�สิมีย์รัช้ก�รัท�& 5 ให�กบ คำ. โด้ย์นด้ช้��รัะรั�คำ�และสิ�งมีอบในว่นรั� �งข �น แต�ย์งไมี�ทนได้�

สิ�งมีอบ ข. ซึ่ &งเป็%นบ�ตรัของ ก. เข��ใจึว่��อย์��งไรัเสิ�ย์ ก. กBต�องย์กเง�นตรั�น�นให�เป็%นมีรัด้กตกทอด้แก�ตน ข. จึ งถึ�อว่�สิ�สิะน��เง�นตรั�น�นไป็ข�ย์ให� ง. โด้ย์ ง. รับซึ่��อไว่�ด้�ว่ย์คำว่�มีสิ�จึรั�ตและได้�ช้��รัะรั�คำ�พรั�อมีท�งรับมีอบเง�นตรั�น�นไว่�เรั�ย์บรั�อย์ เมี�&อ คำ. ทรั�บเรั�&องจึ งต�ด้ต�มีทว่งถึ�มีเง�นตรั�น�นคำ�นจึ�ก ง . แต� ง. ไมี�ย์�นย์อมีโด้ย์อ��งว่��ทรัพย์�ท�&ตนซึ่��อไว่�เป็%นเง�นตรั�อ�กท�งตนได้�คำรัอบคำรัองไว่�แล�ว่จึ งได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีกฎหมี�ย์ด้งน�� ให�ท��นว่�น�จึฉย์ว่�� ข�ออ��งของ ง. รับฟั=งได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1303 ว่รัรัคำ 1 ถึ��บ�คำคำลหล�ย์คำนเรั�ย์กเอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�เด้�ย์ว่กน โด้ย์อ�ศย์หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต��งกนไซึ่รั� ท��นว่��ทรัพย์�สิ�นน�นตกอย์*�ในคำรัอบคำรัองของบ�คำคำลใด้ บ�คำคำลน�นมี�สิ�ทธ์�ย์�&งกว่��บ�คำคำลอ�&นๆ แต�ต�องได้�ทรัพย์�น�นมี�โด้ย์มี�คำ��ตอบแทนและได้�ก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์สิ�จึรั�ต

มี�ตรั� 1331 สิ�ทธ์�ของบ�คำคำล ผ*�ได้�เง�นตรั�มี�โด้ย์สิ�จึรั�ตน�น ท��นว่��มี�เสิ�ย์ไป็ถึ งแมี�ภ�ย์หลงจึะพ�สิ*จึน�ได้�ว่��เง�นน�นมี�ใช้�ของบ�คำคำลซึ่ &งได้�โอนให�มี�

ต�มีป็=ญห� ก. ตกลงข�ย์เง�นตรั�สิมีย์รัช้ก�รัท�& 5 ให�กบ คำ. แมี�จึะย์งไมี�ได้�ช้��รัะรั�คำ�และสิ�งมีอบกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในเง�นตรั�น�นกBโอนไป็ย์ง คำ. นบแต�ตกลงซึ่��อข�ย์แล�ว่ ในเรั�&องน��กรัณ�ก�รัช้��รัะรั�คำ�และก�รัสิ�งมีอบเป็%นเพ�ย์งว่ตถึ�แห�งหน�� ไมี�เก�&ย์ว่กบก�รัโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�นแต�ป็รัะก�รัใด้ สิ�ว่นก�รัท�& ข. ถึ�อว่�สิ�สิะน��เง�นตรั�น�นไป็ข�ย์ให�กบ ง. แมี� ง. จึะได้�คำรัอบคำรัองเง�นตรั�น�นไว่�โด้ย์สิ�จึรั�ตและมี�คำ��ตอบแทน แต� ง. มี�ได้�ซึ่��อเง�นตรั�น�นจึ�กบ�คำคำลคำนเด้�ย์ว่กบท�&ข�ย์ให� คำ. ห�กเป็%นก�รัซึ่��อจึ�ก ข. ซึ่ &งเป็%นบ�คำคำลท�&ไมี�มี�อ��น�จึจึะข�ย์ให� ฉะน�น ง. จึะอ��งก�รัคำรัอบคำรัอง โด้ย์อ�ศย์หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต��งกนต�มีมี�ตรั� 1303 ว่รัรัคำ 1 ข �นต�อสิ*�กบ คำ. ห�ได้�ไมี�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

15

Page 16: กฎหมายลักษณะทรัพย์

อ�กท�งเง�นตรั�ต�มีป็=ญห�ด้งกล��ว่ เป็%นเง�นตรั�สิมีย์รัช้ก�รัท�& 5 ซึ่ &งเป็%นเง�นตรั�ท�&ย์กเล�กไป็แล�ว่มี�ใช้�เง�นตรั�ท�&ใช้�ช้��รัะหน��ได้�ต�มีกฎหมี�ย์ ฉะน�น ง. จึ งไมี�ได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีมี�ตรั� 1331 ด้งกล��ว่

ด้งน�น ข�ออ��งของ ง. จึ งรับฟั=งไมี�ได้�ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่ทว่นซึ่��อช้��งเช้�อกหน &งจึ�กก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ในก�รับงคำบคำด้�ต�มีคำ��พ�พ�กษ�ของศ�ล ทองเจึ�� ของ

ท�&แท�จึรั�งเหBนว่�� เป็%นก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ท�&มี�ช้อบ จึ งย์�&นคำ��รั�องขอให�ศ�ลเพ�กถึอนก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้น�น และคำด้�อย์*�รัะหว่��งก�รัพ�จึ�รัณ�คำด้�ของศ�ล ทว่นได้�จึด้ทะเบ�ย์นโอนข�ย์ช้��งด้งกล��ว่ให�แก�แทน โด้ย์แทนรับโอนไว่�โด้ย์สิ�จึรั�ต ต�อมี�ศ�ลพ�พ�กษ�ให�เพ�กถึอนก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้น�น ทองจึ งเรั�ย์กให�แทนสิ�งมีอบช้��งด้งกล��ว่คำ�นแก�ตน แต�แทนต�อสิ*�ว่��ตนรับโอนมี�จึ�กทว่นผ*�ซึ่��อทรัพย์�สิ�นมี�จึ�กก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ และตนเป็%นผ*�รั บโอนโด้ย์สิ�จึรั�ต เสิ�ย์คำ��ตอบแทน และจึด้ทะเบ�ย์นโด้ย์สิ�จึรั�ตแล�ว่ ย์�อมีได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีกฎหมี�ย์ ด้งน�� ให�ท��นว่�น�จึฉย์ว่��ข�อต�อสิ*�ของแทนรับฟั=งได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1330 สิ�ทธ์�ของบ�คำคำลผ*�ซึ่��อทรัพย์�สิ�นโด้ย์สิ�จึรั�ตในก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ต�มีคำ��สิ&งศ�ลหรั�อคำ��สิ&งเจึ��พนกง�นรักษ�ทรัพย์�ในคำด้�ล�มีละล�ย์น�น ท��นว่��มี�เสิ�ย์ไป็ ถึ งแมี�ภ�ย์หลงจึะพ�สิ*จึน�ได้�ว่��ทรัพย์�น�นมี�ใช้�ทรัพย์�ของจึ��เลย์ หรั�อล*กหน��โด้ย์คำ��พ�พ�กษ�หรั�อผ*�ล�มีละล�ย์

ต�มีป็=ญห� ทว่นซึ่��อช้��งเช้�อกหน &งจึ�กก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ในก�รับงคำบคำด้�ต�มีคำ��พ�พ�กษ�ของศ�ล แต�ต�อมี�ศ�ลได้�พ�พ�กษ�ให�เพ�กถึอนก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้น�น จึ งถึ�อว่��ไมี�มี�ก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ช้��งด้งกล��ว่ และไมี�มี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีก�รัโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในช้��งน�นแก�ทว่นแต�ป็รัะก�รัใด้ ทว่นจึ งไมี�ได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองต�มีมี�ตรั� 1330 เมี�&อทว่นผ*�โอนไมี�มี�สิ�ทธ์�ในช้��งน�นด้�ว่ย์ ต�มีหลกผ*�รั บโอนไมี�มี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��ผ*�โอน แทนจึ งต�องสิ�งมีอบช้��งด้งกล��ว่คำ�นแก�ทองเจึ��ของท�&แท�จึรั�ง

ฉะน�น ข�อต�อสิ*�ของแทนจึ งรับฟั=งไมี�ได้� ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่บรั�ษท ก. ได้�รับอน�ญ�ตจึ�กท�งรั�ช้ก�รัให�ป็รัะกอบธ์�รัก�จึซึ่��อข�ย์แลกเป็ล�&ย์นรัถึย์นต� บรั�ษท ก. ได้�ซึ่��อ

รัถึย์นต�คำนหน &งจึ�กน�ย์แด้งซึ่ &งน��มี�ข�ย์ ณ ท�&ท��ก�รัของบรั�ษท แต�แท�ท�&จึรั�งแล�ว่รัถึย์นต�คำนด้งกล��ว่เป็%นของบรั�ษท ข. ซึ่ &งป็รัะกอบธ์�รัก�จึซึ่��อข�ย์แลกเป็ล�&ย์นรัถึย์นต�เช้�นเด้�ย์ว่กน แต�รัถึย์นต�คำนด้งกล��ว่ถึ*กคำนรั��ย์ฉ�อโกงไป็ เมี�&อ 3 ป็D ก�อน บรั�ษท ข. ทรั�บเรั�&องจึ งได้�ทว่งรัถึย์นต�คำนด้งกล��ว่คำ�นจึ�กบรั�ษท ก. ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� บรั�ษท ก.

จึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรั หรั�อไมี�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1332 บ�คำคำลผ*�ซึ่��อทรัพย์�สิ�นมี�โด้ย์สิ�จึรั�ตในก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ หรั�อในท�งท�อง

ตล�ด้ หรั�อจึ�กพ�อคำ��ซึ่ &งข�ย์ของช้น�ด้น�นไมี�จึ��ต�องคำ�นแก�เจึ��ของท�&แท�จึรั�ง เว่�นแต�เจึ��ของจึะช้ด้ใช้�รั�คำ�ท�&ซึ่��อมี�ต�มีป็=ญห� บรั�ษท ก. ได้�ซึ่��อรัถึย์นต�คำนหน &งจึ�กน�ย์แด้งซึ่ &งน��มี�ข�ย์ ณ ท�&ท��ก�รัของบรั�ษท ด้งน��

บรั�ษท ก. จึ งมี�ใช้�ผ*�ซึ่��อทรัพย์�สิ�นมี�จึ�กก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ หรั�อในท�องตล�ด้และไมี�ป็รั�กฏว่��น�ย์แด้งเป็%นพ�อคำ��ซึ่ &งข�ย์ของช้น�ด้น�นแต�ป็รัะก�รัใด้ บรั�ษท ก. จึ งไมี�มี�สิ�ทธ์�ท�&จึะย์ ด้ถึ�อรัถึย์นต�คำนด้งกล��ว่ไว่� ต�มีมี�ตรั� 1332 ด้งกล��ว่ บรั�ษท ก. ต�องคำ�นรัถึย์นต�คำนด้งกล��ว่ให�แก�บรั�ษท ข. เจึ��ของท�&แท�จึรั�งโด้ย์ไมี�ได้�รับก�รัคำ��มีคำรัองในสิ�ว่นของรั�คำ�ท�&ซึ่��อมี�แต�ป็รัะก�รัใด้

ฉะน�น บรั�ษท ก. จึ งไมี�มี�ข�อต�อสิ*�แต�ป็รัะก�รัใด้ ต�มีนย์สิ��คำญแห�งมี�ตรั� 1332 ด้งกล��ว่

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 4

1. บ�คำคำลใด้สิรั��งโรังเรั�อนในท�&ด้�นของบ�คำคำลอ�& นโด้ย์สิ�จึรั�ต กฎหมี�ย์บญญต�ให�ผ*�ใด้เป็%นเจึ��ของโรังเรั�อน ค-าตอบ เจึ��ของท�&ด้�น

2. บ�คำคำลใด้สิรั��งโรังเรั�อนในท�&ด้�นของผ*�อ�&นโด้ย์สิ�จึรั�ตกฎหมี�ย์บญญต�ให�เจึ��ของท�&ด้�นเป็%นเจึ��ของโรังเรั�อนแต�จึะต�องช้ด้ใช้�ให�แก�เจึ��ของโรังเรั�อน โด้ย์ช้ด้ใช้�คำ��ท�&ด้�นเพ�ย์งท�&เพ�&มีข �นเพรั�ะสิรั��งโรังเรั�อนน�น

3. กรัณ�ใด้กฎหมี�ย์บญญต�ให�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�เป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีได้� ค-าตอบ สิรั��งโรังเรั�อนรั�กล���เข��ไป็ในท�&ด้�นของผ*�อ�&นโด้ย์สิ�จึรั�ต

4. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นภ�รัะจึ��ย์อมีในกรัณ�สิรั��งโรังเรั�อนรั�กล���เข��ไป็ในท�&ด้�นของผ*�อ�&นโด้ย์สิ�จึรั�ตน�น กฎหมี�ย์บญญต�ให�เจึ��ของท�&ด้�นจึะเรั�ย์กให�เพ�กถึอนได้�ในกรัณ� โรังเรั�อนน�นสิล�ย์ไป็แล�ว่

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

16

Page 17: กฎหมายลักษณะทรัพย์

5. กรัณ�ผ*�เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นโด้ย์มี�เง�&อนไข สิรั��งโรังเรั�อนในท�&ด้�นน�น และภ�ย์หลงท�&ด้�นตกเป็%นของบ�คำคำลอ�&นต�มีเง�&อนไข กฎหมี�ย์ให�น��บทบญญต�ในเรั�&องใด้มี�ใช้�บงคำบ ค-าตอบ ล�ภมี�คำว่รัได้�

6. กรัณ�ผ*�เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นโด้ย์มี�เง�&อนไข สิรั��งโรังเรั�อนในท�&ด้�นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1313 น�น ข�อท�&เป็%นเง�&อนไขด้งกล��ว่คำ�อ เจึ��ของท�&ด้�นจึะต�องโอนท�&ด้�นน�นคำ�นแก�เจึ��ของเด้�มีหรั�อบ�คำคำลอ�&น

7. กรัณ�สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�รัว่มีเข��กนจึนเป็%นสิ�ว่นคำว่บโด้ย์ไมี�มี�ทรัพย์�ป็รัะธ์�น ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1316 ว่รัรัคำแรักน�น ใคำรัเป็%นเจึ��ของทรัพย์�ท�&รัว่มีเข��ด้�ว่ย์กน ค-าตอบ แต�ละคำนมี�สิ�ว่นเป็%นเจึ��ของต�มีคำ��แห�งทรัพย์�ของตน

8. บ�คำคำลใด้ใช้�สิมีภ�รัะของบ�คำคำลอ�& นท��สิ�&งใด้ข �นใหมี�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1317 ว่รัรัคำแรักน�น ใคำรัเป็%นเจึ��ของสิมีภ�รัะ ค-าตอบ เจึ��ของสิมีภ�รัะ

9. ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1318 บ�คำคำลอ�จึได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<แห�งสิงห�รั�มีทรัพย์�ไมี�มี�เจึ��ของโด้ย์ว่�ธ์�ใด้ ค-าตอบ ก�รัแสิด้งเจึตน�ย์ ด้ถึ�อ

10. สิตว่�ป็I�ท�&คำนจึบได้�น�น ถึ��มีนกลบคำ�นอ�สิรัะและเจึ��ของไมี�ต�ด้ต�มีภ�ย์ในเว่ล� โด้ย์พลน กฎหมี�ย์บญญต�ให�เป็%นสิตว่�ป็I�ไมี�มี�เจึ��ของ

11. ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1323 (3) บ�คำคำลเกBบได้�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�นห�ย์ ต�องสิ�งมีอบทรัพย์�น�นแก�พนกง�นเจึ��หน��ท�& ภ�ย์ในเว่ล�ภ�ย์ใน 3 ว่น

12. กรัณ�บ�คำคำลหล�ย์คำนเรั�ย์กเอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�เด้�ย์ว่กนโด้ย์อ�ศย์หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต��งกน ในก�รัว่�น�จึฉย์ว่��ใคำรัจึะมี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��กนน�น กฎหมี�ย์ย์ ด้หลก ก�รัคำรัอบคำรัองเป็%นเกณฑ์�

13. สิ�ทธ์�ของบ�คำคำลผ*�ได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�นโด้ย์มี�คำ��ตอบแทนและโด้ย์สิ�จึรั�ตน�นไมี�เสิ�ย์ไป็ แมี�ว่��ผ*�โอนให�จึะได้�ทรัพย์� สิ�นน�นมี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีท�&มี�ลกษณะ โมีฆ�ย์ะ

14. กรัณ�อสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�รัว่มีเข��กนจึนเป็%นสิ�ว่นคำว่บโด้ย์มี�ทรัพย์�ป็รัะธ์�นต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั� 1316 ว่รัรัคำสิองน�น ใคำรัเป็%นเจึ��ของทรัพย์�ท�&รัว่มีเข��ด้�ว่ย์กน ค-าตอบ เจึ��ของทรัพย์�ป็รัะธ์�น

15. บ�คำคำลใด้ใช้�สิมีภ�รัะของบ�คำคำลอ�&นท��สิ�&งใด้ข �นใหมี�กฎหมี�ย์ให�ผ*�ท��เป็%นเจึ��ของทรัพย์�ท�&ท��ข �นในกรัณ� คำ��แรังเก�นกว่��คำ��สิมีภ�รัะน�นมี�ก

16. สิงห�รั�มีทรัพย์�อ�จึมี�สิภ�พเป็%นทรัพย์�ไมี�มี�เจึ��ของได้�ต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั� 1319 ห�กเจึ��ของได้�กรัะท��ก�รั เล�กก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์เจึตน�สิละกรัรัมีสิ�ทธ์�<

17. ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1320 ว่รัรัคำ สิ�มี สิตว่�ป็I�ซึ่ &งเล��ย์งเช้�&องแล�ว่ จึะกล�ย์เป็%นสิตว่�ไมี�มี�เจึ��ของห�ก มีนท��งท�&ไป็18. ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1323 (2) บ�คำคำลเกBบได้�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�นห�ย์ต�องแจึ�งแก�ผ*�มี�สิ�ทธ์�จึะรับทรัพย์�สิ�นน�นภ�ย์ในเว่ล�

โด้ย์มี�ช้กช้��19. กรัณ�บ�คำคำลหล�ย์คำนเรั�ย์กเอ�สิงห�รั�มีทรัพย์�เด้�ย์ว่กนโด้ย์อ�ศย์หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต��งกนน�น ไมี�ใช้�บงคำบกบกรัณ�

ทรัพย์�สิ�นห�ย์20. ผ*�ซึ่��อทรัพย์�สิ�นจึ�กก�รัข�ย์ทอด้ตล�ด้ในท�องตล�ด้หรั�อจึ�กพ�อคำ��ซึ่ &งข�ย์ของช้น�ด้น�นศ�ลฎ�ก�ได้�ต�คำว่�มี ผ*�ซึ่��อ ให�“ ”

หมี�ย์คำว่�มีรัว่มีถึ ง “ผ*�เช้��ซึ่��อ” ด้�ว่ย์

หน�ว่ยท�� 5 การัใช้สิ�ทธ์�และขอจ-าก ด้ในการัใช้สิ�ทธ์�1. บ�คำคำลแมี�จึะมี�สิ�ทธ์�และสิ�มี�รัถึใช้�สิ�ทธ์�ต�มีท�&กฎหมี�ย์รับรัอง และคำ��มีคำรัองให�ซึ่ &งก�อให�เก�ด้หน��ท�&แก�บ�คำคำล

คำลอ�&นท�&จึะต�องไมี�ละเมี�ด้หรั�อก��ว่ล�ว่งในสิ�ทธ์�ของตนกBต�มี แต�กBมี�ข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์�ต�มีหลกท&ว่ ไป็คำ�อต�องใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์สิ�จึรั�ต และไมี�ท��คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์แก�ผ*�อ�&น และย์งมี�ข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์�เฉพ�ะกรัณ�ต�มีท�&กฎหมี�ย์หรั�อหรั�อข�อตกลงในน�ต�กรัรัมีสิญญ�จึ��กด้ก�รัใช้�สิ�ทธ์�

2. ข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์�ของเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์� เป็%นข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์�ของเจึ��ของสิ�ทธ์�เฉพ�ะกรัณ�ซึ่ &งป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�บญญต�จึ��กด้ก�รัใช้�สิ�ทธ์�ของเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์� หรั�อเจึ��ของท�&ด้�นไว่�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�ซึ่ &งกนและกนของเจึ��ของท�&ด้�นท�&มี�เขตต�ด้ต�อกน หรั�อเพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�บ�คำคำลท&ว่ไป็ หรั�อสิ�ธ์�รัณป็รัะโย์ช้น�

การัใช้สิ�ทธ์�และขอจ-าก ด้ในการัใช้สิ�ทธ์�โด้ยท �ว่ไป

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

17

Page 18: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. สิ�ทธ์�หมี�ย์ถึ งอ��น�จึหรั�อป็รัะโย์ช้น�ท�&บ�คำคำลมี�อย์*�โด้ย์กฎหมี�ย์รับรัอง และคำ��มีคำรัองให�ซึ่ &งเจึ��ของสิ�ทธ์�ย์�อมีมี�อ��น�จึหรั�อมี�คำว่�มีสิ�มี�รัถึท�&จึะใช้�สิ�ทธ์�ของตน หรั�อกรัะท��ก�รัต��งๆ ได้�ภ�ย์ในของเขตท�&กฎหมี�ย์รับรัองไว่�

2. เจึ��ของสิ�ทธ์�หรั�อผ*�ทรังสิ�ทธ์� แมี�จึะมี�อ��น�จึในก�รัใช้�สิ�ทธ์�ของตนโด้ย์สิ�จึรั�ต มี�คำว่�มีรับผ�ด้ช้อบต�อบ�คำคำลอ�&น ไมี�ท��คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์ให�แก�บ�คำคำลอ�&น แมี�จึะไมี�มี�กฎหมี�ย์หรั�อข�อสิญญ�ก��หนด้ห��มีไว่�โด้ย์เฉพ�ะกBต�มี ซึ่ &งเป็%นข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์�ต�มีหลกท&ว่ไป็ นอกจึ�กน��เจึ��ของสิ�ทธ์�หรั�อผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�จึถึ*กกฎหมี�ย์หรั�อข�อตกลงในน�ต�กรัรัมีสิญญ�จึ��กด้ก�รัใช้�สิ�ทธ์�ของตนกBได้�ซึ่ &งเป็%นข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์�เฉพ�ะกรัณ�

สิ�ทธ์�และการัใช้สิ�ทธ์�สิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์หมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรัสิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์ (Legal Rights) หมี�ย์ถึ งอ��น�จึหรั�อป็รัะโย์ช้น�อนบ�คำคำลมี�อย์*�โด้ย์กฎหมี�ย์รับรัอง

และคำ��มีคำรัองให�ซึ่ &งไมี�หมี�ย์รัว่มีถึ งสิ�ทธ์�อ�& นๆ ท�&ไมี�มี�คำ��บงคำบท�งกฎหมี�ย์ เช้�น สิ�ทธ์�ท�งศ�ลธ์รัรัมี สิ�ทธ์�ท�งธ์รัรัมีช้�ต�หรั�อสิ�ทธ์�มีน�ษย์ธ์รัรัมี แต�ถึ��มี�กฎหมี�ย์บญญต�รับรัองสิ�ทธ์�ด้งกล��ว่ไว่�สิ�ทธ์�น�นกBกล�ย์เป็%นสิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์

สิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์อ�จึแย์กเป็%นสิ�ทธ์�ท�&เก�&ย์ว่กบสิภ�พบ�คำคำลป็รัะก�รัหน &ง และสิ�ทธ์�ท�&เก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�นอ�กป็รัะก�รัหน &ง

ขอจ-าก ด้ในการัใช้สิ�ทธ์�หลกกฎหมี�ย์ท&ว่ไป็ท�&ว่�� ผ*�ท�&ใช้�สิ�ทธ์�ของตน ย์�อมีไมี�ท��คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์แก�บ�คำคำลอ�&น หมี�ย์คำว่�มีว่��“ ”

อย์��งไรั และมี�บญญต�ไว่�ในกฎหมี�ย์ไทย์หรั�อไมี�อย์��งไรั“ผ*�ท�&ใช้�สิ�ทธ์�ของตน ย์�อมีไมี�ท��คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์แก�บ�คำคำลอ�&น ซึ่ &งเป็%นหลกกฎหมี�ย์ท&ว่ไป็ต�มีสิ�ภ�ษ�ตโรัมีน”

น�น หมี�ย์คำว่�มีว่��แมี�เจึ��ของสิ�ทธ์�จึะมี�อ��น�จึในก�รัใช้�สิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์ของตนได้�แก�ก�รัใช้�สิ�ทธ์�น�นกBอ�จึกรัะทบต�อสิ�ทธ์�ของเจึ��ของสิ�ทธ์�คำนอ�&นได้�เช้�นกน ด้งน�น เจึ��ของสิ�ทธ์�หรั�อผ*�ใช้�สิ�ทธ์�จึ งต�องใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์มี�คำว่�มีรับผ�ด้ช้อบท�&จึะไมี�ก��ว่ล�ว่งสิ�ทธ์�ของบ�คำคำลอ�&น หรั�อท��คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์ให�แก�บ�คำคำลอ�&นแมี�จึะไมี�มี�กฎหมี�ย์หรั�อข�อตกลงในน�ต�กรัรัมีและสิญญ�ก��หนด้ห��มีไว่�กBต�มี

ป็.พ.พ. ได้�น��หลกกฎหมี�ย์ท&ว่ไป็ด้งกล��ว่มี�บญญต�ไว่�ในมี�ตรั� 5 และมี�ตรั� 421 ด้งน��“มี�ตรั� 5 ในกรัณ�ใช้�สิ�ทธ์�แห�งตนกBด้� ในก�รัช้��รัะหน��กBด้� บ�คำคำลท�กคำนต�องกรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ต”

“มี�ตรั� 421 ก�รัใช้�สิ�ทธ์�ซึ่ &งมี�แต�จึะให�เก�ด้เสิ�ย์ห�ย์แก�บ�คำคำลอ�& นน�น ท��นว่��เป็%นก�รัอนมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์”

ขอจ-าก กในการัใช้สิ�ทธ์�ของเจาของอสิ งหารั�มทรั พย�1. ข�อจึ��กด้แห�งเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งกฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่�น�นไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์น แต�ต�องก�รัถึอนหรั�อ

แก�ไขหย์�อนลงต�องท��น�ต�กรัรัมีเป็%นหนงสิ�อ และจึด้ทะเบ�ย์นกบพนกง�นเจึ��หน��ท�&สิ��หรับข�อจึ��กด้ซึ่ &งก��หนด้ไว่�สิ��หรับสิ�ธ์�รัณะป็รัะโย์ช้น� กฎหมี�ย์น�นห��มีมี�ให�ถึอนหรั�อแก�ให�หย์�อนลงท�งสิ��น

2. ท��เลท�&ต�งของท�&ด้�นสิ*งหรั�อต�&�ต�มีธ์รัรัมีช้�ต� เป็%นท�&มี�ของข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ท�&ท��ให�เจึ��ของท�&ด้�นต�&�จึ�� ต�องรับน���ซึ่ &งไหลต�มีธ์รัรัมีด้�หรั�อไหลเพรั�ะก�รัรัะบ�ย์น���น�นจึ�กท�&ด้�นสิ*งมี�ในท�&ด้�นของตน และเจึ��ของท�& ด้�นรั�มีท�งน���จึะช้กน���เอ�ไว่�เก�นคำว่�มีจึ��เป็%นแก�ตนจึนเป็%นเหต�เสิ�&อมีเสิ�ย์แก�ท�&ด้�นแป็ลงอ�&นซึ่ &งอย์*�ต�มีท�งน���น�นมี�ได้�

3. เจึ��ของท�&ด้�นซึ่ &งมี�แนว่เขตท�&ด้�นต�ด้ต�อกบท�&ด้�นแป็ลงอ�&น อ�จึมี�ป็=ญห�เก�&ย์ว่กบก�รัใช้�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นต�มีหลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<และแด้นกรัรัมีสิ�ทธ์�< กฎหมี�ย์จึ งจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ไว่�บ��งบ�งป็รัะก�รัโด้ย์ก�� หนด้ไว่�อย์��งช้ด้เจึน หรั�อก��หนด้ไว่�เป็%นข�อสินน�ษฐ�นของกฎหมี�ย์เพ�&อป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มีกนของเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้ ต�อกนท�งสิองฝI�ย์ และเพ�&อขจึด้ป็=ญห�ข�อขด้แย์�งหรั�อข�อพ�พ�ทเก�&ย์ว่กบก�รัใช้�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นของเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้ต�อกนน�น

4. ท�&ด้�นแป็ลงหน &งอ�จึถึ*กท�&ด้�นแป็ลงอ�&นล�อมีอย์*�จึนไมี�มี�ท�งออกถึ งท�งสิ�ธ์�รัณะได้� กฎหมี�ย์จึ งให�สิ�ทธ์�แก�เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงท�&ถึ*กล�อมีผ��นท�&ด้�นซึ่ &งล�อมีอย์*�ไป็สิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้�ต�มีคำว่�มีจึ��เป็%นซึ่ &งเจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงท�&ถึ*กล�อมีต�องใช้�คำ��ทด้แทนให�แก�เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงท�&เป็>ด้ท�งจึ��เป็%นเพ�&อคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์อนเก�ด้จึ�กเหต�น�น ถึ��ไมี�มี�ท�งออกเพรั�ะเก�ด้จึ�กคำว่�มีแบ�งแย์กหรั�อแบ�งโอนท�&ด้�นซึ่ &งเด้�มีมี�ท�งออกอย์*�แล�ว่น�น แป็ลงท�&ไมี�มี�ท�งออกเพรั�ะ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

18

Page 19: กฎหมายลักษณะทรัพย์

เหต�ด้งกล��ว่มี�สิ�ทธ์�เรั�ย์กเอ�ท�งจึ��เป็%นได้�เฉพ�ะบนท�&ด้�นแป็ลงท�&ได้�แบ�งแย์กหรั�อแบ�งโอนกนเท��น�น และไมี�ต�องเสิ�ย์คำ��ทด้แทนแต�จึะเรั�ย์กเอ�ท�งเด้�นจึ�กท�&ด้�นแป็ลงอ�&นไมี�ได้�

5. บ�คำคำลท&ว่ไป็กBอ�จึเข��ไป็ใช้�ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นของบ�คำคำลอ�&นได้� ถึ��เจึ��ของไมี�ได้�ก�นและมี�ได้�หว่งห��มีต�มีท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่� หรั�อในกรัณ�มี�ป็รัะเพณ�แห�งท�องถึ�&นให�ท��ได้�และเจึ��ของไมี�ห��มีเฉพ�ะก�รัเข��ไป็ใช้�ป็รัะโย์ช้น�บ�งป็รัะก�รั ท�งน��เพ�&อให�ท�&ด้�นท�&เจึ��ของมี�ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�และมี�ได้�ห��มีเก�ด้ป็รัะโย์ช้น�แก�บ�คำคำลอ�&นบ��งต�มีสิมีคำว่รั

การัจด้ทะเบ�ยนถอนหรั/อเปล��ยนแปลงขอจ-าก ด้เอกและโทเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้กนตกลงท��น�ต�กรัรัมีเป็%นหนงสิ�อ ห��มีมี�ให�คำ*�สิญญ�ข�ด้บ�อ สิรัะหล�มีรับน���

โสิโคำรัก ในรัะย์ะสิองเมีตรัจึ�กแนว่เขตท�&ด้�นต�มีบทบญญต�แห�ง ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1342 ว่รัรัคำหน &ง ต�อมี�เอกต�องก�รัเล��ย์งป็ล�แรัด้เพ�&อข�ย์ในช้�ว่งเศรัษฐก�จึตกต�&� จึ งข�ด้บ�อขน�ด้ใหญ�ห��งจึ�กแนว่เขตท�&ด้�นต�ด้กบท�&ด้�นของโทเพ�ย์งหน &งเมีตรั โทจึ งว่��เอกท��ผ�ด้สิญญ�แต�เอกอ��งว่��สิญญ�น�นเป็%นโมีฆะใช้�บงคำบกนไมี�ได้� เพรั�ะก�รัท��น�ต�กรัรัมีเช้�นน�นต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นกบพนกง�นเจึ��หน��ท�& จึ งจึะมี�ผลสิมีบ*รัณ�ใช้�บงคำบกนได้� ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ข�ออ��งของเอกช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1338 ว่รัรัคำหน &ง บญญต�ว่��“ข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�แห�งเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งกฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่� ท��นว่��ไมี�จึ��ต�องจึด้ทะเบ�ย์น”

กรัณ�ต�มีป็=ญห�เป็%นเรั�&องก�รัข�ด้บ�อสิรัะ หล�มีรับน���โสิโคำรัก หรั�อหล�มีรับป็�;ย์ หรั�อขย์ะมี*ลฝอย์ซึ่ &งมี�ตรั� 1342 ว่รัรัคำหน &ง ก��หนด้ว่��จึะข�ด้ในรัะย์ะสิองเมีตรัจึ�กแนว่เขตท�&ด้�นไมี�ได้� บทบญญต�ในมี�ตรั�ด้งกล��ว่จึ งเป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�แห�งเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งกฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่�จึ งไมี�จึ��ต�องจึด้ทะเบ�ย์นต�มีมี�ตรั� 1338 ว่รัรัคำหน &งแต�ถึ��จึะถึอนหรั�อแก�ข�อจึ��กด้ต�มีมี�ตรั� 1342 ให�หย์�อนลงน�น จึะต�องท��น�ต�กรัรัมีเป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นกบพนกง�นเจึ��หน��ท�& จึะท��น�ต�กรัรัมีตกลงกนเองไมี�ได้�ต�มีมี�ตรั� 1338 ว่รัรัคำหน &ง ข�อตกลงของเอกและโทท�&ได้�ท��น�ต�กรัรัมีเป็%นหนงสิ�อห��มีมี�ให�คำ*�สิญญ�ข�ด้บ�อสิรัะ หล�มีรับน���โสิโคำรักนบเป็%นข�อตกลงซึ่ &งเป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�< ท�& ป็.พ.พ. ก��หนด้ไว่�อย์��งช้ด้เจึนแล�ว่ จึ งไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์นด้งน�นข�ออ��งของเอกท�&อ��งว่�� สิญญ�น�นเป็%นโมีฆะใช้�บงคำบกนไมี�ได้� เพรั�ะก�รัท��น�ต�กรัรัมีเช้�นน�นต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นกบ“

พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึ งจึะมี�ผลสิมีบ*รัณ�ใช้�บงคำบกนได้� น�นจึ งเป็%นข�ออ��งท�&ไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ต�มีมี�ตรั� ” 1338

และมี�ตรั� 1342 ด้งกล��ว่

ขอจ-าก ด้เก��ยว่ก บการัรั บน-'าตามสิภาพทางธ์รัรัมช้าต�ของท��ด้�นเสิรั�เจึ��ของท�&ด้�นสิ*งได้�รัะบ�ย์น���จึ�กบ�อเล��ย์งป็ล�ช้�อนของตนลงสิ*�ท�&ด้�นของสิ�ทธ์�ซึ่ &งอย์*�ต�&�กว่�� สิ�ทธ์�ใน

ฐ�นะเพ�&อนบ��นจึ งแจึ�งให�เสิรั�ทรั�บว่��ไมี�มี�สิ�ทธ์�รัะบ�ย์น���น�นลงมี�ท�&ด้�นของตน แต�เสิรั�กบอ��งว่��สิ�ทธ์�เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นต�&�จึ��ต�องรับน���ท�&ไหลเพรั�ะก�รัรัะบ�ย์จึ�กท�&ด้�นสิ*งมี�ในท�&ด้�นของตน และสิ�ทธ์�กBไมี�ได้�รับคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์เพรั�ะก�รัรัะบ�ย์น���น�นแต�อย์��งใด้ สิ�ทธ์�จึ งไมี�มี�สิ�ทธ์�ห��มีมี�ให�ตนรัะบ�ย์น���น�นจึ�กท�&ด้�นของตน ให�ว่�น�จึฉย์ข�ออ��งของเสิรั�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1340 ว่รัรัคำหน &งบญญต�ว่��“เจึ��ของท�&ด้�นจึ��ต�องรับน���ซึ่ &งไหลเพรั�ะรัะบ�ย์จึ�กท�&ด้�นสิ*งลงมี�ในท�&ด้�นของตนถึ��ก�อนท�&จึะรัะบ�ย์ น�น

น���ได้�ไหลเข��มี�ในท�&ด้�นของตนต�มีธ์รัรัมีด้�อย์*�แล�ว่”

ต�มีป็=ญห�เป็%นกรัณ�ท�&เสิรั�เจึ��ของท�&ด้�นสิ*งได้�รัะบ�ย์น���จึ�กบ�อเล��ย์งป็ล�ช้�อนของตนลงสิ*�ท�&ด้�นของสิ�ทธ์�ซึ่ &งอย์*�ต�&�กว่�� ไมี�ใช้�ก�รัรัะบ�ย์น���ต�มีธ์รัรัมีช้�ต�เช้�นน���ฝนซึ่ &งก�อนท�&จึะรัะบ�ย์น��� น���ได้�ไหลเข��มี�ในท�&ด้�นของสิ�ทธ์�ซึ่ &งอย์*�ต�&�กว่��ต�มีธ์รัรัมีด้�อย์*�แล�ว่ต�มีหลกกฎหมี�ย์ในมี�ตรั� 1340 ซึ่ &งเป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของท�&ด้�นต�&�ท�&จึ��ต�องย์อมีรับน���น�น ก�รัรัะบ�ย์น���เช้�นน��จึ งเป็%นก�รักรัะท��โด้ย์ไมี�มี�สิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์ แมี�สิ�ทธ์�จึะมี�ได้�รับคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์เพรั�ะก�รัรัะบ�ย์น���กBต�มี แต�สิ�ทธ์�ย์�อมีมี�สิ�ทธ์�ท�&จึะห��มี หรั�อฟัGองรั�องมี�ให�เสิรั�รัะบ�ย์น���จึ�กบ�อเล��ย์งป็ล�ช้�อนลงสิ*�ท�&ด้�นของตนในฐ�นะเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นต�มีมี�ตรั� 1336 ข�ออ��งของเสิรั�จึ งเป็%นข�ออ��งท�&ไมี�ช้อบต�มีกฎหมี�ย์

ขอจ-าก ด้เพ/�อปรัะโยช้น�แห�งเจาของอสิ งหารั�มทรั พย�หรั/อเจาของท��ด้�นต�ด้ต�อก น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

19

Page 20: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ย��งและยอด้เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้ต�อกน ได้�รั�ว่มีกนป็ล*กต�นตะโกโด้ย์ท��เป็%นรั �ว่ต�นไมี�ต�มีแนว่เขตท�&ด้�นเพ�&อใช้�เป็%นแนว่แบ�งเขตท�&ด้�นท�งสิองแป็ลงต�มีแนว่หลกเขตของกรัมีท�&ด้�น ต�อมี�ย��งต�องก�รัจึะตด้รั �ว่ต�นไมี�ด้งกล��ว่เพรั�ะต�นตะโกได้�ขย์�ย์แนว่รั�กล���เข��ไป็ในเขตท�&ด้�นของตนโด้ย์จึะก�อก��แพงเป็%นแนว่เขตแทนและขอให�ยอด้รั�ว่มีออกคำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัตด้รั �ว่ต�นไมี�และก�รัก�อก��แพงด้�ว่ย์ แต�ยอด้ไมี�ย์อมีให�ตด้โด้ย์อ��งว่��ต�นตะโกน�นนอกจึ�กจึะใช้�เป็%นรั �ว่และย์งใช้�เป็%นหลกเขตอ�กด้�ว่ย์ ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ย��งมี�สิ�ทธ์�ตด้ต�นตะโกโด้ย์ให�ยอด้รั�ว่มีออกคำ��ใช้�จึ��ย์และก�อก��แพงหรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ป็.พ.พ. ว่�งหลกไว่�ว่��“เมี�&อรั �ว่ต�นไมี� หรั�อคำ*ซึ่ &งมี�ได้�ใช้�เป็%นรั�งรัะบ�ย์น���เป็%นของเจึ��ของท�&ด้�นท�งสิองข��งรัว่มีกน ท��นว่��เจึ��ของ

ข��งใด้ข��งหน &งมี�สิ�ทธ์�ท�&จึะตด้รั �ว่ต�นไมี�หรั�อถึนนคำ*น�นได้�ถึ งแนว่เขตท�&ด้�นของตน แต�ต�องก�อก��แพง หรั�อท��รั �ว่ต�มีแนว่เขตน�น มี�ตรั� ” 1345

“เจึ��ของแต�ละฝI�ย์จึะต�องก�รัให�ข�ด้หรั�อตด้ต�นไมี�กBได้� คำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัน�นต�องเสิ�ย์เท��กนท�งสิองฝI�ย์แต�ถึ��เจึ��ของอ�กฝI�ย์หน &งสิละสิ�ทธ์�ในต�นไมี�น�นไซึ่รั�ฝI�ย์ท�&ต�องก�รัข�ด้หรั�อตด้ต�องเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ฝI�ย์เด้�ย์ว่ ถึ��ต�นไมี�น�นเป็%นหลกเขตและจึะห�หลกเขตอ�&นไมี�เหมี�ะเหมี�อน ท��นว่��ฝI�ย์หน &งฝI�ย์ใด้จึะต�องก�รัให�ข�ด้หรั�อตด้ไมี�ได้�” มี�ตรั� 1346 ว่รัรัคำสิอง

กรัณ�ต�มีป็=ญห�เมี�&อต�นตะโกซึ่ &งอย์*�บนแนว่เขตท�&ด้�นเป็%นของย์�&งและย์อด้เจึ��ของท�&ด้�นท�งสิองข��งรั�ว่มีกนโด้ย์เจึตน�ป็ล*กเพ�&อใช้�เป็%นรั �ว่ต�นไมี�แบ�งเขตท�&ด้�นต�มีแนว่หลกเขตของกรัมีท�&ด้�น ย์�&งซึ่ &งเป็%นเจึ��ของรั�ว่มีฝI�ย์หน &งจึะข�ด้หรั�อตด้ต�นตะโกซึ่ &งใช้�เป็%นรั �ว่ต�นไมี�น�นได้�ถึ งแนว่เขตท�&ด้�นของตน แต�ต�องก�อก��แพงหรั�อท��รั �ว่ต�มีแนว่เขตท�&ด้�นน�นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1345 ย์อด้จึะไมี�ย์อมีให�ตด้ไมี�ได้�เพรั�ะเป็%นข�อจึ��กด้กรัรัมีสิ�ทธ์�<อ�กท�งรั �ว่ต�นตะโกไมี�ใช้�หลกเขตต�มีมี�ตรั� 1346 ว่รัรัคำสิอง แมี�จึะมี�เจึตน�ป็ล*กเพ�&อให�เป็%นเคำรั�&องหมี�ย์แบ�งเขตท�&ด้�นกBต�มีเพรั�ะมี�หลกเขตของกรัมีท�&ด้�นอย์*�แล�ว่ สิ��หรับคำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัตด้ต�นตะโกน�น ห�กย์อด้ต�องก�รัต�นตะโกซึ่ &งตนเป็%นเจึ��ของรั�ว่มีด้�ว่ย์น�น ย์อด้กBตองเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัตด้รั�ว่มีเท��กนท�งสิองฝI�ย์ แต�ถึ��ย์อด้สิละสิ�ทธ์�ในต�นตะโก ย์�&งซึ่ &งเป็%นฝI�ย์ต�องก�รัตด้กBต�องเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ฝI�ย์เด้�ย์ว่ มี�ตรั� 1346 ว่รัรัคำสิอง และต�องเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัก�อก��แพงต�มีแนว่เขตน�นแต�เพ�ย์งผ*�เด้�ย์ว่ต�มีมี�ตรั� 1345 ด้�ว่ย์เช้�นกน

ฟัG�ได้�ขออน�ญ�ตเด้�อนเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้ต�อกนเพ�&อเข��ไป็ว่�งบนได้ต�ด้ต�งกนสิ�ด้และรั�งน���ฝนของตนซึ่ &งอย์*�ใกล�แนว่เขตท�&ด้�น และขอว่�งท�อรัะบ�ย์น���ผ��นท�&ด้�นของเด้�อนไป็สิ*�ท�งรัะบ�ย์น���สิ�ธ์�รัณะด้�ว่ย์เพรั�ะไมี�มี�ท�งอ�&นท�&จึะรัะบ�ย์ออกสิ*�ท�งรัะบ�ย์สิ�ธ์�รัณะได้� โด้ย์ฟัG�ย์�นด้�จึ��ย์คำ��ทด้แทนต�มีท�&เด้�อนจึะเสินอมี� แต�เด้�อนไมี�ย์อมีให�ฟัG�เข��ไป็ในท�&ด้�นของตนเพ�&อต�ด้ต�งกนสิ�ด้และรั�งน���ฝน และบอกฟัG�ว่��ห�กเสินอคำ��ทด้แทนในก�รัว่�งท�อรัะบ�ย์น���ให�ต�มีสิมีคำว่รัแก�คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์ของตนแล�ว่จึะอน�ญ�ตให�ท��ได้�ต�มีท�&ต�องก�รัท�งหมีด้ ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ฟัG�มี�สิ�ทธ์�กรัะท��ก�รัด้งกล��ว่หรั�อไมี�

ป็.พ.พ. ว่�งหลกไว่�ว่��“มี�ตรั� 1351 เจึ��ของท�&ด้�น เมี�&อบอกล�ว่งหน��ต�มีสิมีคำว่รัแล�ว่อ�จึใช้�ท�&ด้�นต�ด้ต�อเพ�ย์งท�&จึ��เป็%นในก�รั

ป็ล*กสิรั��งหรั�อซึ่�อมีแซึ่มีรั�ว่ก��แพง หรั�อโรังเรั�อน ตรังหรั�อใกล�แนว่เขตของตนแต�จึะเข��ไป็ในโรังเรั�อนท�&อย์*�ของเพ�&อนบ��นข��งเคำ�ย์งไมี�ได้� เว่�นแต�ได้�รับคำ��ย์�นย์อมี มี�ตรั� ” 1351 ว่รัรัคำหน &ง

“ท��นว่��เจึ��ของท�&ด้�นได้�รับคำ��ทด้แทนต�มีสิมีคำว่รัแล�ว่ต�องย์อมีให�ผ*�อ�& นว่�งท�อน��� ท�อรัะบ�ย์น��� สิ�ย์ไฟัฟัG�หรั�อสิ�&งอ�&นซึ่ &งคำล��ย์กนผ��นท�&ด้�นของตน เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ท�&ด้�นต�ด้ต�อ ซึ่ &งถึ��ไมี�ย์อมีให�ผ��นกBไมี�มี�ท�งจึะว่�งท�อได้� หรั�อถึ��จึะว่�งได้�กBเป็ล�องเง�นมี�กเก�นคำว่รั แต�เจึ��ของท�&ด้�นอ�จึย์กเอ�ป็รัะโย์ช้น�ของตนข �นพ�จึ�รัณ�ด้�ว่ย์” มี�ตรั� 1352 ว่รัรัคำหน &ง

กรัณ�ต�มีป็=ญห� เมี�&อฟัG�ได้�ขออน�ญ�ตเด้�อนแล�ว่ ฟัG�ย์�อมีมี�สิ�ทธ์�เข��ไป็ใช้�ท�&ด้�นของเด้�อนเพ�&อว่�งบนใด้ต�ด้ต�งกนสิ�ด้และรั�งน���ฝน แมี�เด้�อนจึะไมี�อน�ญ�ตกBไมี�มี�คำว่�มีผ�ด้ท�งท�งแพ�งและท�งอ�ญ�เป็%นก�รัเข��ไป็เพ�ย์งท�&จึ��เป็%นในก�รัต�ด้ต�งกนสิ�ด้และรั�งน���ฝนต�มีมี�ตรั� 1351 ว่รัรัคำหน &ง ซึ่ &งเป็%นบทจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�< สิ�ว่นก�รัว่�งท�อรัะบ�ย์น���น�นแมี�จึะเป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของท�&ด้�นต�มีมี�ตรั� 1352 เช้�นเด้�ย์ว่กน

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

20

Page 21: กฎหมายลักษณะทรัพย์

กBต�มี แต�ฟัG�ต�องเป็%นฝI�ย์เสินอคำ��ทด้แทนให�เด้�อน และจึะว่�งท�อรัะบ�ย์น���ได้�เมี�&อเด้�อนได้�รับคำ��ตอบแทนต�มีสิมีคำว่รัแล�ว่ต�มีมี�ตรั� 1352 ว่รัรัคำหน &งเท��น�น

ขอจ-าก ด้เก��ยว่ก บทางจ-าเป*นก บการัใช้ท��ด้�นเพ/�อปรัะโยช้น�แก�บ#คคลท �ว่ไปสิ�ด้ใจึมี�ท�&ด้�นสิองแป็ลง แป็ลงแรักต�ด้ท�งสิ�ธ์�รัณะ แป็ลงท�&สิองอย์*�หลงท�&ด้�นแป็ลงแรักไมี�ต�ด้ท�ง

สิ�ธ์�รัณะ สิ�ด้ใจึให�สิ�ด้ท�งเช้��ท�&ด้�นแป็ลงท�&สิองโด้ย์ให�สิ�ด้ท�งใช้�ท�&ด้�นแป็ลงแรักผ��นๆไป็สิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้� ต�อมี�สิ�ด้ใจึได้�ให�ช้อบจึ�ตเช้��ท�&ด้�นแป็ลงแรักเพ�&อสิรั��งห�องแถึว่ ช้อบจึ�ตได้�สิรั��งห�องแถึว่บนท�&ด้�นแป็ลงแรักเตBมีพ��นท�&จึนท��ให�สิ�ด้ท�งไมี�สิ�มี�รัถึผ��นท�&ด้�นแป็ลงแรักออกสิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้� ให�ว่�น�จึว่��สิ�ด้ท�งจึะฟัGองขอให�เป็>ด้ท�งจึ��เป็%นได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1349 ว่รัรัคำหน &งบญญต�ว่�� ท�&ด้�นแป็ลงใด้ท�&มี�ท�&ด้�นแป็ลงอ�&นล�อมีอย์*�จึนไมี�มี�ท�งออก“

ถึ งท�งสิ�ธ์�รัณะได้�ไซึ่รั� ท��นว่��เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงน�นจึะผ��นท�&ด้�นซึ่ &งล�อมีอย์*�ไป็สิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้�”กรัณ�ต�มีป็=ญห�ผ*�ท�&จึะได้�สิ�ทธ์�ใช้�ท�งจึ��เป็%นผ��นท�&ด้�นแป็ลงอ�&นซึ่ &งล�อมีท�&ด้�นของตนจึนไมี�มี�ท�งออกถึ ง

ท�งสิ�ธ์�รัณะได้�ต�มีมี�ตรั� 1349 น�น ต�องเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นซึ่ &งถึ*กล�อมีอย์*�ต�มีแนว่คำ��พ�พ�กษ�ฎ�ก�ท�& 2196/2514 ห�กเป็%นเพ�ย์งเจึ��ของโรังเรั�อนหรั�อผ*�เช้��ท�&ด้�น แมี�จึะถึ*กท�&ด้�นอ�&นล�อมีอย์*�กBไมี�มี�สิ�ทธ์�ฟัGองรั�องหรั�อเรั�ย์กรั�องท�งจึ��เป็%น ด้งน�นสิ#ด้ทางผ*�เป็%นผ*�เช้��จึ งฟัGองขอให�เป็>ด้ท�งจึ��เป็%นไมี�ได้� อ�กท�งก�รัเรั�ย์กรั�องให�เป็>ด้ท�งจึ��เป็%นน�นต�องเป็%นท�&ด้�นต��งแป็ลงต��งเจึ��ของกน (คำ��พ�พ�กษ�ฎ�ก�ท�& 517/2509) แต�กรัณ�น��แมี�จึะเป็%นท�&ด้�นต��งแป็ลงกน แต�ต��งกBเป็%นท�&ด้�นของเจึ��ของเด้�ย์ว่กนจึะเรั�ย์กรั�องเอ�จึ�กบ�คำคำลอ�&นซึ่ &งไมี�ใช้�เจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นกBไมี�ได้� เพรั�ะบทบญญต�ในมี�ตรั� 1349 เป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<น&นเอง

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 5

1. บ�คำคำลสิ�ทธ์� เป็%นสิ�ทธ์�ท�&เก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�น2. ก�รัใช้�สิ�ทธ์�ซึ่ &งมี�แต�จึะให�เก�ด้เสิ�ย์ห�ย์แก�บ�คำคำลอ�&นน�น ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์� บญญต�ว่��เป็%นก�รักรัะท��ท�&

ไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์3. ก�รัน��ง�นอนมี�ล�ขสิ�ทธ์�<ของผ*�อ�&นไป็จึด้พ�มีพ�เผย์แพรั�โด้ย์ไมี�ได้�รับอน�ญ�ตเป็%นก�รักรัะท��ท�& ไมี�มี�สิ�ทธ์�กรัะท��4. ข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�แห�งเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งกฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่�น�นจึะถึอนหรั�อแก�ให�หย์�อนลง ได้�โด้ย์ท��เป็%น

หนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นกบพนกง�นเจึ��หน��ท�&5. เอกและโทเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้ต�อกน เอกได้�ถึมีท�&ด้�นของตนให�สิ*งข �นเพ�&อไมี�ให�น���ท�ว่มีท�&ด้�นของตนเมี�&อฝนตกน���จึ ง

ไหลจึ�กท�&ด้�นของเอกลงสิ*�ท�&ด้�นของโท โทจึ งท��คำนด้�นก�นไว่�ไมี�ให�น���ไหลท�ว่มีท�&ด้�นของตนเอกอ��งว่��โทไมี�มี�สิ�ทธ์�ท��เช้�นน�น เพรั�ะโทเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นต�&�จึ งต�องรับน���ซึ่ &งไหลจึ�กท�&ด้�นสิ*งต�มีกฎหมี�ย์กรัณ�น��โทต�องเป็>ด้ท�งรัะบ�ย์น���ให�เอกต�มีข�ออ��งด้งกล��ว่หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้ ค-าตอบ ไมี�ต�องเป็>ด้ เพรั�ะท�&ด้�นของเอกไมี�ใช้�ท�&ด้�นสิ*งต�มีธ์รัรัมีช้�ต�

6. ถึ��เอกต�องก�รัข�ด้รั�องเพ�&อว่�งท�อรัะบ�ย์น���ล กหน &งเมีตรั เอกต�องข�ด้ห��งจึ�กแนว่เขตท�&ด้�นอย์��งน�อย์ ห��สิ�บเซึ่นตรั�เมีตรั

7. หน &งและสิองเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้ต�อกนได้�รั�ว่มีกนข�ด้คำ*เป็%นแนว่เขตท�&ด้�น ถึ��หน &งต�องก�รัถึมีคำ*เพรั�ะเกรังว่��จึะเป็%นอนตรั�ย์แก�บ�ตรัของตน หน &งมี�สิ�ทธ์�ท��ได้�หรั�อไมี� ค-าตอบ ได้�แต�ต�องถึมีถึ งแนว่เขตของตนเท��น�น และต�องท��รั�ว่ต�มีแนว่เขตท�&ด้�น

8. เจึ��ของท�&ด้�นจึะตด้รั�กไมี� ก�&งไมี� ซึ่ &งรั�กล���เข��มี�จึ�กท�&ด้�นต�ด้ต�อกนและเอ�ไว่�เสิ�ย์เลย์ได้�หรั�อไมี� ค-าตอบ ได้�โด้ย์ไมี�ต�องบอกกล��ว่เฉพ�ะรั�กไมี� แต�ก�&งไมี�ต�องบอกกล��ว่ ถึ��ไมี�ตด้จึ งตด้เอ�เสิ�ย์ได้�

9. เทพได้�แบ�งแย์กท�&ด้�นแป็ลงหน &งของตน ซึ่ &งอย์*�ต�ด้กบท�งสิ�ธ์�รัณะออกเป็%น 10 แป็ลง ท�&ให�ท�&ด้�นแป็ลงท�&แบ�งแย์กแป็ลงหน &งท�& หน* เป็%นผ*�ซึ่��อไมี�มี�ท�งออกสิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้� เพรั�ะถึ*กท�&ด้�นแป็ลงอ�&นอ�ก 9 แป็ลงท�&เก�ด้จึ�กก�รัแบ�งท�&ด้�นป็>ด้ล�อมี หน*จึะขอให�เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงท�&แบ�งแย์กแป็ลงใด้แป็ลงหน &งเป็>ด้ท�งจึ��เป็%นให�ได้�หรั�อไมี� อย์��งไรั และต�องเสิ�ย์คำ��ทด้แทนหรั�อไมี� ค-าตอบ ได้�โด้ย์ไมี�ต�องเสิ�ย์คำ��ทด้แทนใด้ๆ

10. แคำบเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงใหญ�แป็ลงหน &งโด้ย์ไมี�ได้�ก�นรั�ว่ และไมี�ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แต�อย์��งใด้ ฉว่ย์จึะพ�ฝ*งว่ว่ของตนเข��ไป็เล��ย์งก�นหญ��ก�นน���ในท�&ด้�นของแคำบได้�หรั�อไมี� ค-าตอบ ได้� เพรั�ะเป็%นข�อจึ��กด้ในก�รัใช้�สิ�ทธ์� แต�แคำบย์�อมีห��มีได้�เสิมีอ

11. บ�คำคำลสิ�ทธ์� ไมี�ใช้�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบสิภ�พบ�คำคำล

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

21

Page 22: กฎหมายลักษณะทรัพย์

12. ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�มี�ตรั� 5 บญญต�หลกท&ว่ไป็ในก�รัใช้�สิ�ทธ์� และในก�รัช้��รัะหน��ไว่�ให�กรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ต

13. ก�รัผล�ตไข�เคำBมีท�&จึงหว่ด้เช้�ย์งใหมี�โด้ย์ใช้�ช้�&อว่�� ไข�เคำBมีไช้ย์� ในขณะท�&ย์งไมี�มี�กฎหมี�ย์ทรัพย์�สิ�นท�งป็=ญญ�เก�&ย์ว่“ ”

กบสิ�&งบ�งช้��ท�งภ*มี�ศ�สิตรั� เป็%นก�รักรัะท��ท�& มี�สิ�ทธ์�กรัะท��โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์14. ข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�แห�งเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งก��หนด้ไว่�เพ�&อสิ�ธ์�รัณะป็รัะโย์ช้น�น�น จึะถึอนหรั�อแก�ไขให�หย์�อนลงได้�

หรั�อไมี� ค-าตอบ ไมี�ได้� เว่�นแต�จึะออกเป็%นกฎหมี�ย์15. เสิรั�เจึ��ของท�&ด้�นต�&�ได้�ท��คำนด้�นป็>ด้ก�นมี�ให�น���ซึ่ &งไหลต�มีธ์รัรัมีด้�จึ�กท�&ด้�นของอ��น�จึซึ่ &งอย์*�สิ*งกว่��ลงสิ*�ท�&ด้�นของตน

จึนท��ให�น���ท�ว่มีท�&ด้�นของอ��น�จึ กรัณ�น��เสิรั�มี�สิ�ทธ์�กรัะท��ด้งกล��ว่ได้�หรั�อไมี� ค-าตอบ ไมี�มี�สิ�ทธ์� เพรั�ะเป็%นท�&ด้�นสิ*งต�&�ต�มีธ์รัรัมีช้�ต�

16. ย์��มีต�องก�รัข�ด้หล�มีสิ�ว่มีล ก 2.20 เมีตรั ย์��มีต�องข�ด้ห��งจึ�กแนว่เขตท�& กว่�� 2 เมีตรั 17. กบและเข�ย์ด้เป็%นเจึ��ของรั�ว่ต�นไมี�ท�งสิองข��งรั�ว่มีกน กบจึะตด้รั�ว่ต�นไมี�น�นโด้ย์เข�ย์ด้ไมี�อน�ญ�ตได้�หรั�อไมี� คำ��ตอบ

ตด้ได้�แต�ต�องตด้ถึ งแนว่เขตท�&ด้�นของตนเท��น�นละก�อสิรั��งก��แพงหรั�อท��รั �ว่ต�มีแนว่เขตน�น18. ฟัG�และด้�นเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นต�ด้กน ต��งกBป็ล*กมีะมี�ว่งในท�&ด้�นของตน แต�ก�&งต�นมีะมี�ว่งของฟัG�รั�กล���เข��ไป็ในท�&ด้�นของ

ด้�นเก�อบท�กต�น ท��ให�ผลมีะมี�ว่งหล�นลงในท�&ด้�นของด้�นจึ��นว่นมี�ก ผลมีะมี�ว่งท�&หล�นน�นเป็%นของใคำรั ค-าตอบ เป็%นของด้�น เว่�นแต�จึะพ�สิ*จึน�ได้�ว่��หล�นจึ�กต�นของตน

19. น�อย์สิรั��งบ��นพกอ�ศย์บนท�&ด้�นต�บอด้ ซึ่ &งไมี�มี�ท�งออกสิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะซึ่ &งเป็%นท�&ด้�นท�&น�อย์เช้��จึ�กน�ด้ น�อย์จึะขอผ��นท�&ด้�นแป็ลงท�&ล�อมีอย์*�ไป็สิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้�หรั�อไมี� ค-าตอบ ไมี�ได้� เพรั�ะน�อย์ไมี�ใช้�เจึ��ของท�&ด้�น

20. ย์อด้จึะเข��ไป็ในท�&ด้�นของย์�&งซึ่ &งเป็%นท�&ป็I�เพ�&อเกBบผลไมี�ป็I� และเหBด้ท�&ข �นโด้ย์ธ์รัรัมีช้�ต�ได้�หรั�อไมี� ค-าตอบ ได้� ถึ��มี�จึ�รั�ตป็รัะเพณ�แห�งท�องถึ�&นให�ท��ได้� แล ะ ย์�&งไมี�ห��มี

หน�ว่ยท�� 6 สิ�ทธ์�ครัอบครัอง

1. ล�ทธ์�คำรัอบคำรัองเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ช้น�ด้หน &ง ซึ่ &งได้�มี�ต�มีข�อเทBจึจึรั�ง (de facto) ต��งกบสิ�ทธ์�อ�&นๆ ซึ่ &งต�องได้�มี�ต�มีกฎหมี�ย์ (de jure) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองจึ งอ�จึได้�มี�โด้ย์ก�รัย์ ด้ถึ�อด้�ว่ย์เจึตน�ย์ ด้ถึ�อเพ�&อตน โด้ย์ไมี�ต�องคำ��น งว่��จึะได้�มี�โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์หรั�อไมี� และอ�จึสิ��นสิ�ด้ลงเมี�&อข�ด้จึ�กก�รัย์ ด้ถึ�อด้�ว่ย์เจึตน�ย์ ด้ถึ�อเพ�&อตน

2. ผ*�ทรังสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองมี�อ��น�จึเหน�อทรัพย์�สิ�นน�นใกล�เคำ�ย์งเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�< สิ�มี�รัถึใช้�ต�อสิ*�หรั�อย์กข �นย์นแก�บ�คำคำลท&ว่ไป็ได้�โด้ย์ไมี�จึ��กด้ เว่�นแต�เจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<เท��น�น และก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์ป็รัป็=กษ�อ�จึเป็%นเหต�ให�ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�นน�นได้�

6.1ล กษณ์ะ การัได้มาและการัสิ�'นสิ#ด้ซึ่2�งสิ�ทธ์�ครัอบครัอง1. สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ช้น�ด้หน &งท�&ได้�มี�ต�มีข�อเทBจึจึรั�ง อ�จึมี�ได้�ท�งสิงห�รั�มีทรัพย์�และอสิง ห�

รั�มีทรัพย์� เป็%นสิ�ทธ์�ท�&มี�อย์*�ได้�ตรั�บเท��ท�&คำรัอบคำรัองและอ�จึอย์*�ได้�โด้ย์ล��พงหรั�อแทรักอย์*�ในสิ�ทธ์�อ�&นๆ กBได้� และผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�จึเป็%นเจึ��ของหรั�อมี�ได้�เป็%นเจึ��ของทรัพย์�สิ�นกBได้� เหต�ท�&กฎหมี�ย์รับรัองสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง กBเพ�&อก�รัรักษ�คำว่�มีสิงบเรั�ย์บรั�อย์ของบ��นเมี�อง เป็%นป็รัะโย์ช้น�ในก�รัใช้�บงคำบกฎหมี�ย์ และก�รัใช้�ป็รัะโย์ช้น�ในท�งเศรัษฐก�จึ นอกจึ�กน��สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองย์งเก�&ย์ว่ข�องกบหลกเกณฑ์�ท�งกฎหมี�ย์ ท�งในท�งแพ�งและใน ท�งอ�ญ�

2. สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองอ�จึได้�มี�โด้ย์ก�รัย์ ด้ถึ�อด้�ว่ย์ตนเอง ผ*�อ�&นย์ ด้ถึ�อไว่�ให�หรั�อได้�มี�โด้ย์ก�รัเป็ล�&ย์นลกษณะแห�งก�รัย์ ด้ถึ�อกBได้� และสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองอ�จึสิ��นสิ�ด้ไป็โด้ย์ก�รัถึ*กแย์�งก�รัคำรัอบคำรัองก�รัสิละเจึตน�คำรัอบคำรัอง หรั�อก�รัโอนก�รัคำรัอบคำรัองกBได้�

6.1.1 ล กษณ์ะของสิ�ทธ์�ครัอบครัองสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองมี�ลกษณะสิ��คำญอย์��งไรั สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองมี�ลกษณะสิ��คำญ 7 ป็รัะก�รัด้งต�อไป็น��1) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองเป็%นทรัพย์�สิ�นช้น�ด้หน &ง2) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองเป็%นสิ�ทธ์�ท�&ได้�มี�ต�มีข�อเทBจึจึรั�ง

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

22

Page 23: กฎหมายลักษณะทรัพย์

3) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองอ�จึมี�ได้�ท�งในสิงห�รั�มีทรัพย์�และอสิงห�รั�มีทรัพย์�4) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองมี�อย์*�ได้�ตรั�บเท��ท�&คำรัอบคำรัอง5) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองเป็%นสิ�ทธ์�ท�&อ�จึอย์*�ได้�โด้ย์ล��พง6) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองอ�จึแทรักอย์*�ในกรัรัมีสิ�ทธ์�< บ�คำคำลสิ�ทธ์� และทรัพย์�สิ�นอ�&นๆ ได้�7) สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองมี�ได้�ท�งกรัณ�ผ*�ทรังสิ�ทธ์�เป็%นเจึ��ของ และมี�ได้�เป็%นเจึ��ของทรัพย์�สิ�นย์กตงอย์��ง ข�อสินน�ษฐ�นของกฎหมี�ย์ท�&เป็%นป็รัะโย์ช้น�แก�ผ*�คำรัอบคำรัอง มี� 5 กรัณ�(1) บ�คำคำลใด้ย์ ด้ถึ�อทรัพย์�สิ�นไว่�ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่�� บ�คำคำลน�นย์ ด้ถึ�อเพ�&อตน (ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั�

1366)(2) ผ*�คำรัอบคำรัองน�นให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่�� คำรัอบคำรัองโด้ย์สิ�จึรั�ต โด้ย์คำว่�มีสิงบ และโด้ย์เป็>ด้เผย์

(ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1370)

(3) ถึ��พ�สิ*จึน�ได้�ว่�� บ�คำคำลใด้คำรัองทรัพย์�สิ�นเด้�ย์ว่กนสิองคำรั�ว่ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่��บ�คำคำลน�นได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนตลอด้เว่ล� (ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1371)

(4) สิ�ทธ์�ท�&ผ*�คำรัอบคำรัองใช้�ในทรัพย์�สิ�นท�&คำรัอบคำรัองน�น ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่��เป็%นสิ�ทธ์�ท�&ผ*�คำรัอบคำรัองมี�ต�มีกฎหมี�ย์ (ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1371)

(5) ด้อกผลของต�นไมี�ท�&หล�นต�มีธ์รัรัมีด้�ลงในท�&ด้�นแป็ลงใด้ ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่�� เป็%นด้อกผลของท�&ด้�นแป็ลงน�น (ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1348)

เข��ไป็ในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของตนเอง อ�จึเป็%นคำว่�มีผ�ด้ฐ�นบ�กรั�ก ต�มี ป็อ.มี�ตรั� 362 ได้�หรั�อไมี�ก�รัเข��ไป็ในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของตนเองกBอ�จึเป็%นคำว่�มีผ�ด้ฐ�นบ�กรั�กต�มี ป็อ.มี�ตรั� 362 ได้�ด้งกรัณ�

ต�อไป็น��1) ในกรัณ�ท�&เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองให�ผ*�อ�&นเช้��หรั�ออ�ศย์แล�ว่เข��ไป็รับกว่น

ก�รัคำรัอบคำรัองของเข� กBเป็%นก�รัผ�ด้บ�กรั�กได้�2) กรัณ�อสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นถึ*กผ*�อ�&นคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�จึนได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<แล�ว่ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั�

1382 แมี�ท�&ด้�นจึะมี�ช้�&อป็รั�กฏเป็%นเจึ��ของต�มีเอกสิ�รัแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�< แต�ก�รับ�รั�กเข��ไป็ในอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นกBเป็%นก�รัผ�ด้บ�กรั�กได้�

6.1.2 การัได้มาและการัสิ�'นสิ#ด้ซึ่2�งสิ�ทธ์�ครัอบครัองแด้งจึ��งด้��เข��ไป็คำรัอบคำรัองท�&ด้�นท�&ด้�นมี�อเป็ล��แป็ลงหน &งท�&มี�ผ*�ทอด้ท��งให�เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��มี�น�น

แล�ว่ เพ�&อท�&แด้งจึะได้�เข��ไป็ท��ก�นในภ�ย์หลง อ�กป็Dเศษต�อมี�แด้งจึะเข��ไป็ท��ก�นในท�&ด้�นแป็ลงด้งกล��ว่แต�ด้��ไมี�ย์�นย์อมีโด้ย์อ��งว่�� ตนเป็%นผ*�มี�สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองเพรั�ะสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองน�นต�องย์ ด้ถึ�อต�มีคำว่�มีเป็%นจึรั�ง เมี�&อแด้งมี�ได้�เป็%นผ*�คำรัอบคำรัองท�&แท�จึรั�งจึ งห�มี�สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองไมี� และตนย์�นด้�จึะคำ�นเง�นคำ��จึ��งท�งหมีด้ให� ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� ข�ออ��งของด้��รับฟั=งได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1368 บ�คำคำลอ�จึได้�มี�ซึ่ &งสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองโด้ย์ผ*�อ�&นย์ ด้ถึ�อไว่�ให�ต�มีป็=ญห� แด้งจึ��งด้��เข��ไป็คำรัอบคำรัองท�&ด้�นมี�อเป็ล��แป็ลงหน &งท�&มี�ผ*�อ�&นทอด้ท��งไว่�เป็%นท�&รักรั��งว่��ง

เป็ล��มี�เป็%นเว่ล�น�นแล�ว่เพ�&อท�&แด้งจึะได้�เข��ไป็ท��ก�นในภ�ย์หลงน�น เหBนได้�ว่��ด้��เข��ย์ ด้ถึ�อโด้ย์อ�ศย์สิ�ทธ์�ของแด้งและเป็%นก�รัย์ ด้ถึ�อแทนแด้ง ด้��ไมี�ได้�ใช้�สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง แด้งจึ งเป็%นผ*�ได้�มี�ซึ่ &งสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองโด้ย์ด้��ย์ ด้ถึ�อไว่� ต�มีมี�ตรั� 1368 ด้งกล��ว่ โด้ย์ไมี�จึ��เป็%นต�องคำรัอบคำรัองด้�ว่ย์ตนเองแต�ป็รัะก�รัใด้

ฉะน�นข�ออ��งของด้��จึ งรับฟั=งไมี�ได้�ช้�ต�ย์อมีออกจึ�กท�&ด้�นมี�อเป็ล��ของตนเพรั�ะหลงเช้�&อคำ��บอกกล��ว่ของของพนกง�นว่�� ท�&ด้�นน�นเป็%นท�&

สิ�ธ์�รัณะ ภ�ย์หลง 10 ป็Dเศษต�อมี� มี�ก�รัรังว่ด้สิอบเขตท�&ด้�นใหมี� ป็รั�กฎว่��ท�&ด้�นด้งกล��ว่อย์*�นอกเขตพ��นท�&สิ�ธ์�รัณะ ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� ช้�ต�จึะเรั�ย์กรั�องท�&ด้�นด้งกล��ว่คำ�นได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1377 ถึ��ผ*�คำรัอบคำรัองสิละเจึตน�คำรัอบคำรัอง หรั�อไมี�ย์ ด้ถึ�อทรัพย์�สิ�นต�อไป็ไซึ่รั� ก�รัคำรัอบคำรัองย์�อมีสิ��นสิ�ด้ลง

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

23

Page 24: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ถึ��เหต�อนมี�สิภ�พเป็%นเหต�ช้&ว่คำรั�ว่มี�มี�ขด้ขว่�งมี�ให�ผ*�คำรัอบคำรัองถึ�อทรัพย์�สิ�นไว่�ไซึ่รั� ท��นว่��ก�รัคำรัอบคำรัองไมี�สิ��นสิ�ด้

ต�มีป็=ญห�ก�รัท�&ช้�ต�ย์อมีออกจึ�กท�&ด้�นมี�อเป็ล��ของตนเพรั�ะหลงเช้�&อคำ��บอกกล��ว่ของเจึ��พนกง�นท�&ด้�นน�นเป็%นท�&สิ�ธ์�รัณะ ภ�ย์หลง 10 ป็Dเศษต�อมี� มี�ก�รัรังว่ด้สิอบเขตท�&ด้�นใหมี� ป็รั�กฏว่��ท�&ด้�นด้งกล��ว่อย์*�นอกเขตท�&สิ�ธ์�รัณะน�น เหBนได้�ว่��ช้�ต�ย์�นด้�ออกจึ�กท�&ด้�นด้งกล��ว่เป็%นเว่ล�ถึ ง 10 ป็D เศษแล�ว่ ถึ�อไมี�ได้�ว่��จึะมี�เหต�อนมี�สิภ�พเป็%นก�รัช้&ว่คำรั�ว่มี�ขด้ขว่�ง มี�ให�ช้�ต�ย์ ด้ถึ�อทรัพย์�สิ�น ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1377 ว่รัรัคำสิอง จึ งถึ�อได้�ว่��ช้�ต�สิละเจึตน�คำรัอบคำรัองหรั�อไมี�ย์ ด้ถึ�อท�&ด้�นน�นต�อไป็ ก�รัคำรัอบคำรัองของช้�ต�จึ งสิ��นสิ�ด้ลงต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1377 ว่รัรัคำหน &ง คำ��พ�พ�กษ�ฎ�ก�ท�& 2954/2523

ด้งน�น ช้�ต�จึะเรั�ย์กรั�องท�&ด้�นด้งกล��ว่คำ�นไมี�ได้�

6.2ผลของล�ทธ์�ครัอบครัองและการัครัอบครัองปรัป6กษ�1. ผ*�ทรังสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองย์�อมีได้�รับป็รัะโย์ช้น�จึ�กข�อสินน�ษฐ�นของกฎหมี�ย์ และมี�สิ�ทธ์�ในก�รัป็ลด้เป็ล��อง

ก�รัรับกว่นและก�รัเอ�คำ�นซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัอง มี�ข�อต�อสิ*�กบผ*�มี�สิ�ทธ์�เอ�ทรัพย์�คำ�น ตลอด้จึนมี�อ��น�จึในก�รัโอนสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองน�น

2. บ�คำคำลผ*�คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นของผ*�อ�&นไว่�โด้ย์สิงบ และโด้ย์เป็>ด้เผย์ด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นเจึ��ของ ถึ��ได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนต�มีหลกเกณฑ์�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ ผ*�คำรัอบคำรัองย์�อมีได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�นน�นโด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�

6.2.1 ผลของสิ�ทธ์�ครัอบครัองผ*�คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นสิองคำรั�ว่ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1371 น�น จึะได้�รับป็รัะโย์ช้น�จึ�กข�อสินน�ษฐ�น

ของกฎหมี�ย์ กBต�อเมี�&อต�องป็รั�กฏข�อเทBจึจึรั�งป็รัะก�รัใด้เสิ�ย์ก�อนผ*�คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นสิองคำรั�ว่ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1371 น�น จึะได้�รับป็รัะโย์ช้น�จึ�กข�อสินน�ษฐ�น

ของกฎหมี�ย์ ต�อเมี�&อต�องป็รั�กฏข�อเทBจึจึรั�ง 2 ป็รัะก�รัด้งน��(1) ต�องคำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นเด้�ย์ว่กนเท��น�น ห�กมี�ใช้�ทรัพย์�สิ�นเด้�ย์ว่กน จึะอ��งป็รัะโย์ช้น�จึ�กข�อ

สินน�ษฐ�น ต�มีมี�ตรั� 1371 ไมี�ได้�(2) ต�องคำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นน�นสิองคำรั�ว่ คำ�อคำรั�ว่แรักกบคำรั�ว่หลง จึะท��ให�ได้�รับป็รัะโย์ช้น�ใน ช้�ว่ง

กล�ง คำ�อกฎหมี�ย์ให�สินน�ษฐ�นว่��ได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนตลอด้เว่ล� ห�กพ�สิ*จึน�ได้�เพ�ย์งว่��คำรัอบคำรัอง คำรั�ว่แรักหรั�อคำรั�ว่หลงเพ�ย์งคำรั�ว่เด้�ย์ว่เท��น�น กBไมี�ได้�รับป็รัะโย์ช้น�จึ�กข�อสินน�ษฐ�น ต�มีมี�ตรั� 1371 ด้งกล��ว่

สิ�ทธ์�ฟัGองคำด้�เพ�&อป็ลด้เป็ล��องก�รัรับกว่นก�รัคำรัอบคำรัองต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1374 ว่รัรัคำสิองแตกต��งกบสิ�ทธ์�ท�&จึะป็ฏ�บต�ก�รัเพ�&อย์งคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนให�สิ��นไป็ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1337 ในป็รัะเด้Bนสิ��คำญอย์��งไรั

สิ�ทธ์�ฟัGองคำด้�เพ�&อป็ลด้เป็ล��องก�รัรับกว่นก�รัคำรัอบคำรัองต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1374 ว่รัรัคำสิอง ต��งกบสิ�ทธ์�ท�&จึะป็ฏ�บต�ก�รัเพ�&อย์งคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์หรั�อเด้�อด้รั�อนให�สิ��นไป็ ต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั� 1337 ในป็รัะเด้Bนสิ��คำญคำ�อมี�ตรั� 1337 น�นมี��งคำ��มีคำรัองเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ห�กเป็%นเพ�ย์งผ*�คำรัอบคำรัองท�&มี�ใช้�เจึ��ของจึะใช้�สิ�ทธ์�ต�มีมี�ตรั� 1337 โด้ย์ล��พงไมี�ได้� แต�มี�ตรั� 1374 น�น มี��งคำ��มีคำรัองผ*�คำรัอบคำรัองซึ่ &งจึะเป็%นเจึ��ของหรั�อไมี�กBได้� และสิ�ทธ์�ต�มีมี�ตรั� 1337 น�น อ�จึใช้�สิ�ทธ์�ได้�โด้ย์ไมี�ต�องฟัGองรั�องในศ�ล แต�สิ�ทธ์�ท�&จึะให�ป็ลด้เป็ล��องก�รัรับกว่นก�รัคำรัอบคำรัองต�มีมี�ตรั� 1374 จึะต�องฟัGองคำด้�ในศ�ลเท��น�น

น�ลกบหย์กต��งกBมี�ท�&ด้�นอย์*�ต�ด้ต�อกน แต�แนว่เขตท�&ด้�นไมี�ช้ด้เจึน ท�งสิองต��งกBกนไมี�ให�อ�กฝI�ย์หน &งเข��เก�&ย์ว่ข�องในท�&ด้�นพ�พ�ท ซึ่ &งเป็%นป็I�กรัะถึ�นอย์*�บรั�เว่ณแนว่เขตท�&ด้�นท�&ต�ด้ต�อกนน�น ต�อมี�หย์กได้�ย์��ย์ไป็อย์*�ต��งจึงหว่ด้น�ลได้�โอก�สิจึ งเข��ไป็ตด้ฟั=นป็I�กรัะถึ�นออกและป็ล�กโรังเรั�อนอย์*�อ�ศย์ ในเขตท�&ด้�นพ�พ�ทด้ง กล��ว่ โด้ย์หย์กไมี�ทรั�บเรั�&อง อ�กป็Dเศษต�อมี�หย์กจึะข�ย์ท�&ด้�นน�นจึ งทรั�บเรั�&อง และให�เจึ��พนกง�นรังว่ด้สิอบเขตป็รั�กฏว่��ท�&ด้�นท�&เคำย์พ�พ�ทกนน�นอย์*�ในเขตท�&ด้�นของหย์ก และโรังเรั�อนของน�ลท�&ป็ล*กบนท�&ด้�นพ�พ�ทน�นรั�กล���เข��ไป็ในเขต

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

24

Page 25: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ท�&ด้�นของหย์กท�งหลง หย์กจึ งย์�&นคำ��ข�ด้ให�น�ลรั��อถึอนโรังเรั�อนด้งกล��ว่ออกไป็และสิ�งมีอบท�&ด้�นคำ�น ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� น�ลจึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรั หรั�อไมี�

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1375 “ถึ��ผ*�คำรัอบคำรัองถึ*กแย์�งก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์มี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ไซึ่รั� ท��นว่��ผ*�คำรัอบคำรัองมี�สิ�ทธ์�จึะได้�คำ�นซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัอง เว่�นแต�อ�กฝI�ย์หน &งมี�สิ�ทธ์�เหน�อทรัพย์�สิ�นด้�กว่��ซึ่ &งจึะเป็%นเหต�ให�เรั�ย์กคำ�นจึ�กผ*�คำรัอบคำรัองได้�

ก�รัฟัGองคำด้�เพ�&อเอ�คำ�นซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองน�น ท��นว่��ต�องฟัGองภ�ย์ในหน &งป็Dนบแต�เว่ล�ถึ*กแย์�งก�รัคำรัอบคำรัอง”

ต�มีป็=ญห� น�ลกบหย์กต��งกBมี�ท�&ด้�นมี�อเป็ล��อย์*�ต�ด้ต�อกนและพ�พ�ทกนในท�&ด้�นแนว่เขตสิ�ว่นท�&เป็%นป็I�กรัะถึ�น เมี�&อน�ลเข��ไป็ตด้ฟั=นป็I�กรัะถึ�นออกและป็ล*กโรังเรั�อนอย์*�อ�ศย์ในเขตท�&ด้�นด้งกล��ว่ ย์�อมีถึ�อได้�ว่��เป็%นก�รัแย์�งก�รัคำรัอบคำรัอง ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1375 ว่รัรัคำสิอง เมี�&อหย์กทรั�บเรั�&องภ�ย์หลงถึ*กแย์�งก�รัคำรัอบคำรัองเป็%นเว่ล�เก�นหน &งป็D หย์กจึ งไมี�อ�จึฟัGองเรั�ย์กคำ�นซึ่ &งท�&ด้�นพ�พ�ทด้งกล��ว่ได้�

ฉะน�น น�ลจึ งมี�ข�อต�อสิ*�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1375 ด้งกล��ว่

6.2.2 การัครัอบครัองปรัป6กษ�ขน�นป็ลอมีหนงสิ�อมีอบอ��น�จึของบ�ด้�ไป็จึด้ทะเบ�ย์นข�ย์เรั�อนแพให�แก�ท�เรั�ย์น โด้ย์ท�เรั�ย์นไมี�ทรั�บ

เข��ใจึว่��เป็%นก�รัโอนโด้ย์ช้อบ อ�ก 6 ป็Dต�อมี� บ�ด้�ของขน�นทรั�บเรั�&องจึ งเรั�ย์กให�ท�เรั�ย์นสิ�งมีอบเรั�อนแพน�นคำ�นแก�ตน มี�ฉะน�นจึะฟัGองรั�องด้��เน�นคำด้� ด้งน��ให�ว่�น�จึฉย์ว่��ท�เรั�ย์นจึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรั หรั�อไมี�

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382 บ�คำคำลใด้คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นผ*�อ�&นไว่�โด้ย์คำว่�มีสิงบ และโด้ย์เป็>ด้เผย์ด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นเจึ��ของ ถึ��เป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนเป็%นเว่ล�สิ�บป็D ถึ��เป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนเป็%นเว่ล�ห��ป็Dไซึ่รั� ท��นว่��บ�คำคำลน�นได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<

ต�มีป็=ญห�ท�เรั�ย์นซึ่��อเรั�อนแพมี�จึ�กขน�น และได้�จึด้ทะเบ�ย์นโอนกนเรั�ย์บรั�อย์ โด้ย์ท�เรั�ย์นไมี�ทรั�บว่��ขน�นป็ลอมีหนงสิ�อมีอบอ��น�จึของบ�ด้� เข��ใจึ�เป็%นก�รัโอนโด้ย์ช้อบ จึ งเหBนได้�ว่��ท�เรั�ย์นกรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ตและได้�คำรัอบคำรัองเรั�อนแพน�นด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นเจึ��ของ และไมี�ป็รั�กฏว่��ท�เรั�ย์นคำรัอบคำรัองโด้ย์ไมี�สิงบหรั�อโด้ย์ไมี�เป็>ด้เผย์แต�ป็รัะก�รัใด้ แมี�เรั�อนแพน�นจึะมี�ใช้�ของขน�นผ*�ข�ย์ แต�เมี�&อท�เรั�ย์นได้�คำรัอบคำรัองแทนผ*�อ�&น แต�ได้�คำรัอบคำรัองโด้ย์คำว่�มีสิงบ และโด้ย์เป็>ด้เผย์ด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นเจึ��ของสิ��หรับเรั�อนแพซึ่ &งเป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�ด้ต�อกนเป็%นรัะย์ะเว่ล�เก�นห��ป็D ท�เรั�ย์นจึ งได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�< ต�มีมี�ตรั� 1382 ด้งกล��ว่

ฉะน�น ท�เรั�ย์นจึ งมี�ข�อต�อสิ*�โด้ย์อ��งก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ได้�ต�มีมี�ตรั� 1382 ด้งกล��ว่ธ์นเข��ไป็ท��ก�นในท�&ด้�นมี�โฉนด้แป็ลงหน &งของเทพ โด้ย์สิ��คำญผ�ด้ว่��เป็%นท�&ด้�นของตนเอง แท�จึรั�งแล�ว่

ท�&ด้�นของธ์นเป็%นอ�กแป็ลงหน &งซึ่ &งอย์*�ใกล�เคำ�ย์งกน 10 ป็Dเศษต�อมี� เทพทรั�บเรั�&องจึ งเรั�ย์กให�ธ์นออกจึ�กท�&ด้�นแป็ลงด้งกล��ว่ โด้ย์อ��งว่��ก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์สิ��คำญผ�ด้ว่��เป็%นของตนเองน�น เป็%นก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์ไมี�รั* �ว่��เป็%นของบ�คำคำลอ�&น แมี�จึะคำรัอบคำรัองเป็%นเว่ล�น�นเท��ใด้กBไมี�ได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�< ด้งน�� ให�ว่�น�จึฉย์ว่�� ข�ออ��งของเทพรับฟั=งได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382 บ�คำคำลใด้คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นของผ*�อ�&นไว่�โด้ย์คำว่�มีสิงบและโด้ย์เป็>ด้เผย์ด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นเจึ��ของ ถึ��เป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�คำรัอบคำรัองเป็%นเว่ล�ต�ด้ต�อกนเป็%นสิ�บป็D ถึ��เป็%นสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนเป็%นเว่ล�ห��ป็Dไซึ่รั� ท��นว่��บ�คำคำลน�นได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<

ต�มีป็=ญห�ธ์นเข��ไป็คำรัอบคำรัองท�&ด้�นมี�โฉนด้แป็ลงหน &งของเทพ โด้ย์สิ��คำญผ�ด้ว่��เป็%นท�&ด้�นของตนเองมี�เป็%นเว่ล� 10 ป็Dเศษแล�ว่ จึ งเหBนได้�ว่��ธ์นเข��ไป็คำรัอบคำรัองท�&ด้�นของผ*�อ�&นโด้ย์สิงบและโด้ย์เป็>ด้เผย์ ด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นจึ��ของเมี�&อคำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนเป็%นเว่ล�สิ�บป็D ธ์นย์�อมีได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ� ต�มีมี�ตรั� 1382 ด้งกล��ว่ ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ต�มีบทบญญต�ในมี�ตรั� 1382 น�น ต�องเป็%นก�รัคำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นของบ�คำคำลอ�&น แมี�สิ��คำญผ�ด้ว่��เป็%นของตนเอง กBถึ�อว่��เป็%นของบ�คำคำลอ�&นอย์*�น&นเอง ห�จึ��เป็%นต�องคำรัอบคำรัองโด้ย์รั* �ว่��เป็%นของบ�คำคำลอ�&นไมี�

ฉะน�น ข�ออ��งของเทพจึ งรับฟั=งไมี�ได้� ธ์นมี�ข�อต�อสิ*�โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ด้งกล��ว่

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

25

Page 26: กฎหมายลักษณะทรัพย์

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 6

1. สิ�ทธ์�ท�&ไมี�ใช้�ลกษณะของสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองได้�แก� สิ�ทธ์�ท�&ได้�มี�ต�มีกฎหมี�ย์ และ บ�คำคำลสิ�ทธ์�2. สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองท�&เก�&ย์ว่ข�องกบคำว่�มีสิมีบ*รัณ�ของน�ต�กรัรัมีได้�แก� ก�รัให�สิงห�รั�มีทรัพย์�3. ก�รัเป็ล�&ย์นลกษณะแห�งก�รัย์ ด้ถึ�อ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1381 น�นก��หนด้ให�ท��ได้�โด้ย์ว่�ธ์� บอกกล��ว่4. ก�รัฟัGองคำด้�เพ�&อเอ�คำ�นซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองน�น ต�องฟัGองภ�ย์ในรัะย์ะเว่ล� 1 ป็D นบแต�ถึ*กแย์�งก�รัคำรัอบคำรัอง5. ในเรั�&องก�รัสิละเจึตน�คำรัอบคำรัองต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1377 น�น ไมี�มี�แบบของก�รัแสิด้งเจึตน�6. ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1370 ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่�� ผ*�คำรัอบคำรัองได้�คำรัอบคำรัอง โด้ย์สิ�จึรั�ต และ โด้ย์สิงบและเป็>ด้เผย์7. ถึ��ผ*�คำรัอบคำรัองถึ*กรับกว่นก�รัคำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นโด้ย์มี�ช้อบ ผ*�คำรัอบคำรัองมี�สิ�ทธ์�จึะให�ป็ลด้เป็ล��องก�รัรับกว่นน�น

ได้� และถึ��เป็%นท�&น��ว่�ตกว่��จึะย์งมี�ก�รัรับกว่นอ�ก ผ*�คำรัอบคำรัองมี�สิ�ทธ์� ขอต�อศ�ลให�สิ &งห��มี8. ถึ��ผ*�รั บโอนย์ ด้ถึ�อทรัพย์�น�นอย์*�แล�ว่ ก�รัโอนไป็ซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองจึะต�องกรัะท�� เพ�ย์งแสิด้งเจึตน�9. ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�จึะกรัะท��ได้�กบทรัพย์�สิ�นป็รัะเภท ทรัพย์�สิ�นท�&มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<เท��น�น10. ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�แพท�&อย์*�อ�ศย์ของผ*�อ�&นโด้ย์สิ��คำญผ�ด้ว่��เป็%นของตนเอง ต�องคำรัอบคำรัองมี�เป็%นเว่ล� น�น

5 ป็D จึ งจึะได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<11. สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองท�&เก�&ย์ว่ข�องกบหลกฐ�นแห�งสิญญ� ได้�แก� สิญญ�จึะซึ่��อจึะข�ย์อสิงห�รั�มีทรัพย์�12. ก�รับอกกล��ว่เป็ล�&ย์นเป็%นลกษณะแห�งก�รัย์ ด้ถึ�อต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1381 น�น ต�องกรัะท��โด้ย์ว่�ธ์� บอกกล��ว่

ด้�ว่ย์ว่�จึ�หรั�อโด้ย์ป็รั�ย์�ย์ก�ได้�13. กรัณ�ท�&มี�น�ต�สิมีพนธ์�ต�อกนมี�ก�อน ก�รับอกกล��ว่เป็ล�&ย์นเจึตน�แห�งก�รัย์ ด้ถึ�อ เป็%นก�รัแย์�งก�รัคำรัอบคำรัองต�มี

ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1375 แล�ว่14. ก�รัละท��งทรัพย์�สิ�นเพรั�ะเหต� ฝนตกหนกจึนน���ท�ว่มีเข��ไป็คำรัอบคำรัองไมี�ได้� ย์งไมี�ถึ�อว่��เป็%นก�รัสิละเจึตน�คำรัอบ

คำรัอง15. กรัณ�คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นเด้�ย์ว่กนสิองคำรั�ว่ กฎหมี�ย์ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่��บ�คำคำลน�นได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกน

ตลอด้เว่ล�น�น คำรั�ว่แรักกบคำรั�ว่หลงจึะห��งกนเท��ใด้ย์งไมี�มี�ก��หนด้รัะย์ะเว่ล�ในกรัณ�น��16. พฤต�กรัรัมีท�&ถึ�อว่��เป็%นก�รัรับกว่นก�รัคำรัอบคำรัองต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั� 1374 ได้�แก� (1) เข��ท��รั �ว่ในท�&คำรัอบคำรัอง

ของผ*�อ�& น (2) เข��ไป็กรั�ด้ย์�งในท�&คำรัอบคำรัองของผ*�อ�& น (3) จึอด้แพอย์*�ในล��คำลองบงหน��ท�&ด้�นของผ*�อ�& น (4) เอ�พ�ช้ผลเข��ไป็ป็ล*กในท�&คำรัอบคำรัองของผ*�อ�&น

17. ถึ��จึะสิ�งมีอบทรัพย์�สิ�นคำ�นแก�บ�คำคำลผ*�มี�สิ�ทธ์�เอ�คำ�นน�น ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1376 ให�น��บทบญญต�ในเรั�&อง ล�ภมี�คำว่รัได้� มี�ใช้�บงคำบโด้ย์อน�โลมี

18. ท�&ด้�นมี� น.สิ. 3 จึะคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้ ค-าตอบ ไมี�ได้� เพรั�ะเจึ��ของมี�เพ�ย์งสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง19. กรัณ�ถึ*กแย์�งคำรัอบคำรัองสิงห�รั�มีทรัพย์� และย์�&นฟัGองต�อศ�ลภ�ย์ใน 1 ป็D แต�กว่��จึะได้�กลบคำ�นมี�จึรั�งกBเว่ล�เลย์ไป็ 2

ป็D เศษ แล�ว่ เช้�นน��จึะถึ�อว่��ก�รัคำรัอบคำรัองสิะด้�ด้หย์�ด้ลงหรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้ ค-าตอบ ไมี�สิะด้�ด้หย์�ด้ลง เพรั�ะได้�ย์�&นฟัGองภ�ย์ใน 1 ป็D

หน�ว่ยท�� 7 ภารัะจ-ายอม

1. ภ�รัะจึ��ย์อมีเป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�ช้น�ด้ท�&จึ��กด้ตด้ตอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<อย์��งหน &ง ซึ่ &งเป็%นเหต�ให�เจึ��ของอสิงห� รั�มีทรัพย์�ต�องรับกรัรัมีหรั�องด้เว่�นก�รัใช้�สิ�ทธ์�บ�งอย์��ง เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�&น ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นอ�จึได้�มี�โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ โด้ย์น�ต�กรัรัมี และโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี นอกจึ�กน��ภ�รัะจึ��ย์อมีย์งมี�ลกษณะสิ��คำญแตกต��งจึ�กสิ�ทธ์�อ�&นๆ

2. เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์� ไมี�มี�สิ�ทธ์�ท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ะทรัพย์� แต�มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัอนจึ��เป็%นเพ�&อรักษ�และใช้�สิอย์ภ�รัะจึ��ย์อมี ในขณะท�&เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�กBจึะต�องไมี�กรัะท��ก�รัใด้ อนเป็%นเหต�ให�ป็รัะโย์ช้น� แห�งภ�รัะจึ��ย์อมีลด้ไป็หรั�อเสิ�&อมีคำว่�มีสิะด้ว่ก แต�อ�จึเรั�ย์กให�ย์��ย์ภ�รัะจึ��ย์อมีไป็ย์งสิ�ว่นอ�&นของทรัพย์�ได้�

3. ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึรัะงบสิ��นไป็ โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ โด้ย์น�ต�กรัรัมี และโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี

7.1คว่ามหมาย การัได้มา และล กษณ์ะของภารัะจ-ายอม

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

26

Page 27: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. ภ�รัะจึ��ย์อมีเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ช้น�ด้ท�&จึ��กด้ตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<อย์��งหน &ง อนเป็%นเหต�ให�เจึ��ของอสิงห� รั�มีทรัพย์�หน &งซึ่ &งเรั�ย์กว่�� ภ�รัย์ทรัพย์�ต�องรับกรัรัมีบ�งอย์��งซึ่ &งกรัะทบถึ งสิ�ทธ์�ของตน หรั�อต�องงด้เว่�นก�รัใช้�สิ�ทธ์�บ�งอย์��งอนมี�อย์*�ในกรัรัมีสิ�ทธ์�<ทรัพย์�สิ�นน�น เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�&นซึ่ &งเรั�ย์กว่�� สิ�มีย์ทรัพย์�

2. ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึได้�มี�โด้ย์ 3 ท�ง ได้�แก� (1) โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์กล��ว่คำ�อ เป็%นก�รัได้�มี�ต�มีบทบญญต�แห�งกฎหมี�ย์ (2) โด้ย์น�ต�กรัรัมีกล��ว่คำ�อ เป็%นก�รัได้�มี�ต�มีเจึตน�ของคำ*�กรัณ� และ (3) โด้ย์อ�ย์�คำว่�มีกล��ว่คำ�อ เป็%นก�รัได้�มี�จึ�กก�รัใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์สิงบเป็>ด้เผย์ และเจึตน�ได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีต�ด้ต�อกนเป็%นเว่ล� 10 ป็D

3. ภ�รัะจึ��ย์อมีมี�ลกษณะสิ��คำญ 5 ป็รัะก�รั ได้�แก� (1) ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีตกต�ด้ไป็กบสิ�มีย์ทรัพย์� (2) ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีตกต�ด้ไป็กบภ�รัย์ทรัพย์� (3) ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีมี�อย์*�แก�ท�กสิ�ว่นของภ�รัย์ทรัพย์�ท�&แย์กออกไป็ (4)

ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีมี�อย์*�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ท�กสิ�ว่นของสิ�มีย์ทรัพย์�ท�&แย์กออกไป็ และ (5) ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งเจึ��ของรัว่มีแห�งสิ�มีย์ทรัพย์�คำนหน &งได้�มี�หรั�อใช้�อย์*�น�นมี�ผลต�อเจึ��ของรัว่มีท�กคำนโด้ย์คำว่�มีหมี�ย์ ก�รัได้�มี� และลกษณะสิ��คำญของภ�รัะจึ��ย์อมีด้งกล��ว่ ภ�รัะจึ��ย์อมีจึ งมี�ลกษณะท�&แตกต��งกบท�งจึ��เป็%นและทรัพย์�สิ�ทธ์�<อ�&นๆ ในหล�ย์ป็รัะก�รั

7.1.1 คว่ามหมายของภารัะจ-ายอมหลกเกณฑ์�อนเป็%นสิ�รัะสิ��คำญของภ�รัะจึ��ย์อมีมี�อะไรับ��ง อธ์�บ�ย์โด้ย์สิงเขป็หลกเกณฑ์�อนเป็%นสิ�รัะสิ��คำญของภ�รัะจึ��ย์อมีน�นมี� 3 ป็รัะก�รัด้งต�อไป็น��(1) ทรัพย์�สิ�นท�&เก�&ย์ว่เน�&องกบภ�รัะจึ��ย์อมีต�องเป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�และต�องป็รัะกอบด้�ว่ย์อสิงห�รั�มี

ทรัพย์�สิองอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต��งเจึ��ของกน(2) เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�อนเป็%นภ�รัย์ทรัพย์� ต�องรับกรัรัมีบ�งอย์��งซึ่ &งกรัะทบถึ งทรัพย์�สิ�นของตน

หรั�อต�องงด้เว่�นก�รัใช้�สิ�ทธ์�บ�งอนมี�อย์*�ในกรัรัมีสิ�ทธ์�<ทรัพย์�สิ�นน�น(3) กรัรัมีหรั�อข�องด้เว่�นก�รัใช้�สิ�ทธ์�ด้งกล��ว่จึะต�องเป็%นป็รัะโย์ช้น�โด้ย์ตรังแก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�&นอนเป็%น

สิ�มีย์ทรัพย์�น�นเจึ��ของโคำย์�นย์อมีให�น��โคำไป็ไถึน�ให�แก�เจึ��ของน�ได้�ในท�กฤด้*ก�ลท��น� ด้งน��เป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีได้�หรั�อไมี�

เพรั�ะเหต�ใด้เป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีไมี�ได้� เพรั�ะภ�รัะจึ��ย์อมีต�องเป็%นกรัณ�อสิงห�รั�มีทรัพย์�สิองอสิงห�รั�มีทรัพย์� แต�โด้เป็%น

สิงห�รั�มีทรัพย์�มี�ใช้�อสิงห�รั�มีทรัพย์� กรัณ�น��จึ งไมี�ใช้�เป็%นเรั�&องของเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�องรับกรัรัมี เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�&น ฉะน�นจึ งไมี�ใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมี

เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงหน &งย์�นย์อมีให�เจึ��ของท�&ด้�นข��งเคำ�ย์งรัว่มีท�งบรั�ว่�รัเข��ไป็จึบป็ล�ในหนองน���ซึ่ &งอย์*�ในท�&ด้�นของเจึ��ของท�&ด้�นน�นได้� ด้งน�นเป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

เป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีไมี�ได้� เพรั�ะภ�รัะจึ��ย์อมีต�องเป็%นป็รัะโย์ช้น�โด้ย์ตรังแก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�อนเป็%นสิ�มีย์ทรัพย์�น�น แต�ก�รัย์�นย์อมีให�เข��ไป็จึบป็ล�ในหนองน��� เป็%นป็รัะโย์ช้น�แก�เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ซึ่ &งเป็%นป็รัะโย์ช้น�เฉพ�ะแก�ตว่บ�คำคำล โด้ย์ไมี�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�เลย์ฉะน�นจึ งเป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีไมี�ได้�

7.1.2 การัได้มาซึ่2�งภารัะจ-ายอมภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึได้�มี�โด้ย์ท�งใด้บ��งภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึได้�มี�โด้ย์ 3 ท�งคำ�อ

(1) โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์(2) โด้ย์น�ต�กรัรัมี(3) โด้ย์อ�ย์�คำว่�มี

ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีน�น ห�กมี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นกบพนกง�นเจึ��หน��ท�&ผลจึะเป็%นป็รัะก�รัใด้

ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีน�นห�กมี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นกบพนกง�นเจึ��หน��ท�& จึะมี�ผลไมี�บรั�บ*รัณ�ในฐ�นะเป็%นทรัพย์�สิ�นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 1 จึ งไมี�ตกต�ด้ไป็กบภ�รัย์ทรัพย์� และจึะย์ก

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

27

Page 28: กฎหมายลักษณะทรัพย์

เป็%นข�อต�อสิ*�กบบ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�รับโอนภ�รัย์ทรัพย์�น�นไมี�ได้�คำงมี�ผลเรั�ย์กรั�องบงคำบกนได้�ในรัะหว่��ง คำ*�กรัณ�เท��น�น

หน &งเด้�นผ��นท��งหญ��เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะเป็%นเว่ล�กว่�� 10 ป็Dต�ด้ต�อกนเช้�นน��หน &งจึะย์กอ�ย์�คำว่�มีข �นอ��งสิ�ทธ์�ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1306 ท��นห��มีมี�ให�ย์กอ�ย์�คำว่�มีข �นเป็%นข�อต�อสิ*�กบแผ�นด้�นในเรั�&องทรัพย์�สิ�นอนเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น

ต�มีป็=ญห� ท��งหญ��เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะ เป็%นทรัพย์�สิ�นสิ��หรับพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนย์�อมีเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304 (2) ฉะน�น หน &งจึ งต�องห��มีมี�ให�ย์กอ�ย์�คำว่�มีข �นเป็%นข�อต�อสิ*�กบแผ�นด้�นในเรั�&องทรัพย์�สิ�นอนเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1306 ด้งกล��ว่

ก. อ�ศย์เด้�นผ��นท�&ด้�นของ ข. มี�เป็%นเว่ล�หล�ย์สิ�บป็Dแล�ว่เช้�นน�� ก . จึะได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีหรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1401 ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึได้�มี�โด้ย์อ�ย์�คำว่�มีท��นให�น��บทบญญต�ว่��ด้�ว่ย์อ�ย์�คำว่�มีได้�สิ�ทธ์� อนกล��ว่ไว่�ในสิ�ธ์�รัณะ 3 แห�งบรัรัพหน��มี�ใช้�บงคำบโด้ย์อน�โลมี

มี�ตรั� 1382 บ�คำคำลใด้คำรัอบคำรัองทรัพย์�สิ�นของผ*�อ�&นไว่�โด้ย์คำว่�มีสิงบและโด้ย์เป็>ด้เผย์ด้�ว่ย์เจึตน�เป็%นเจึ��ของ ถึ��เป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�คำรัอบคำรัองต�ด้ต�อกนเป็%นเว่ล�สิ�บป็D ท��นว่��บ�คำคำลน�นได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<

ต�มีป็=ญห� ก. อ�ศย์เด้�นผ��นท�&ด้�นของ ข. จึ งเหBนได้�ว่�� ก. มี�ได้�ใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์ป็รัป็=กษ�ต�อ ข. ฉะน�น แมี� ก.

จึะเด้�นผ��นท�&ด้�นของ ข. เป็%นเว่ล�น�นเท��ใด้ กBไมี�ได้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีต�มีมี�ตรั� 1401 ป็รัะกอบมี�ตรั� 1382

แต�ป็รัะก�รัใด้ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งได้�มี�โด้ย์อ�ย์�คำว่�มีน�น ห�กมี�ได้�ไป็จึด้ทะเบ�ย์นจึะย์กเป็%นข�อต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกได้�หรั�อไมี�

เพรั�ะเหต�ใด้ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งได้�มี�โด้ย์อ�ย์�คำว่�มีน�น แมี�มี�ได้�น��ไป็จึด้ทะเบ�ย์นกBย์กเป็%นข�อต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกได้�ไมี�อย์*�

ในบงคำบแห�ง ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำสิอง ท�งน��เพรั�ะผ*�รั บโอนภ�รัย์ทรัพย์�มี�ใช้�เป็%นผ��ได้�สิ�ทธ์�ในภ�รัะจึ��ย์อมีห�กแต�ภ�รัะจึ��ย์อมีท�&ตกต�ด้ไป็น�นเป็%นก�รัรัอนสิ�ทธ์�ผ*�รั บโอนต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 480 ฉะน�นภ�รัะจึ��ย์อมีท�&ได้�มี�โด้ย์อ�ย์�คำว่�มีจึ งไมี�อย์*�ในบงคำบของมี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำสิอง ต�มีท�&มี�คำ��พ�พ�กษ�ฎ�ก�ท�& 800/2502 ได้�ว่�น�จึฉย์ไว่�เป็%นบรัรัทด้ฐ�น

7.1.3 ล กษณ์ะของภารัะจ-ายอมก. เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงหน &งจึด้ทะเบ�ย์นให� ข. เจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงข��งเคำ�ย์งได้�สิ�ทธ์�ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีผ��น

ท�&ด้�นของตน ต�อมี� ก.ได้�จึด้ทะเบ�ย์นโอนข�ย์ท�&ด้�นภ�รัย์ทรัพย์�น�นให�แก� คำ. และ ข. ได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�เกBบก�นในท�&ด้�นสิ�มีทรัพย์�น�นให�แก� ง. ด้งน�� คำ. และ ง. ต�องผ*กพนต�อภ�รัะจึ��ย์อมีหรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1393 ว่รัรัคำหน &ง ถึ��มี�ได้�ก��หนด้ไว่�เป็%นอย์��งอ�&นในน�ต�กรัรัมีอนก�อให�เก�ด้ภ�รัะจึ��ย์อมีไซึ่รั� ท��นว่��ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีต�ด้ไป็กบสิ�มีย์ทรัพย์�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นซึ่ &งได้�จึ��หน��ย์ หรั�อตกไป็ในบงคำบแห�งสิ�ทธ์�อ�&น

ต�มีป็=ญห� ก. เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นโอนข�ย์ภ�รัย์ทรัพย์�น�นให�แก� คำ . ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมี ตกต�ด้ไป็ กบภ�รัย์ทรัพย์� ฉะน�น คำ. จึ งต�องผ*กพนกบสิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีน�น และ ข. ได้�จึด้ทะเบ�ย์นให�สิ�ทธ์�เกBบก�นในท�&ด้�นสิ�มีย์ทรัพย์�น�นแก� ง. ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีตกต�ด้ไป็กบสิ�มีย์ทรัพย์�ซึ่ &งได้�จึ��หน��ย์หรั�อตกไป็ในบงคำบของสิ�ทธ์�อ�&นต�มีมี�ตรั� 1393 ว่รัรัคำหน &งด้งกล��ว่

ฉะน�น ง. จึ งเป็%นผ*�ทรังสิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นท�งในท�&ด้�นของ คำ. ได้�ท�ง คำ. และ ง. ต�องผ*กพนต�อภ�รัะจึ��ย์อมีน�น

หน &งจึด้ทะเบ�ย์นให�สิองได้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีในก�รัเด้�นผ��นท�&น�ของตนผ��นไป็ย์งท�&น�ของสิอง ต�อมี�สิองได้�แบ�งข�ย์ท�&น�สิ�ว่นหน &งของตนให�แก�สิ�มี ด้งน��หน &งจึะป็ฏ�เสิธ์มี�ให�สิ�มีผ��นท�&น�ของตนโด้ย์อ��งว่��ตนให�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีแก�สิองมี�ได้�ให�แก�สิ�มี ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

28

Page 29: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1395 ถึ��มี�ก�รัแบ�งแย์กสิ�มีย์ทรัพย์�ท��นว่��ภ�รัะจึ��ย์อมีย์งคำงมี�อย์*�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ท�กสิ�ว่นท�&แย์กออกน�น

ต�มีป็=ญห� สิองได้�แบ�งข�ย์ท�&น�สิ�ว่นหน &งของตนให�แก�สิ�มีภ�รัะจึ��ย์อมีย์งคำงมี�อย์*�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�สิ�มีย์ทรัพย์�ท�กสิ�ว่นท�&แย์กออกไป็ ต�มีมี�ตรั� 1395 ด้งกล��ว่ ฉะน�นภ�รัะจึ��ย์อมีจึ งย์งคำงมี�อย์*�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ท�&น�สิ�ว่นท�&แบ�งแย์กแก�สิ�มีด้�ว่ย์ ข�ออ��งของหน &งท�&ว่��ตนได้�ให�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีแก�สิองมี�ได้�ให�แก�สิ�มีจึ งรับฟั=งไมี�ได้�เพรั�ะภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีมี�อย์*�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�ใช้�เจึ�ะจึงเพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�บ�คำคำลใด้ รัว่มีท�งภ�รัะจึ��ย์อมีย์งคำงมี�อย์*�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�แก�ท�กสิ�ว่นท�&แย์กออกไป็น�น ต�มีมี�ตรั� 1395 ด้งกล��ว่

ฉะน�นหน &งจึ งป็ฏ�เสิธ์มี�ให�สิ�มีผ��นท�&น�ของตนไมี�ได้�ก. และ ข. เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในท�&ด้�นแป็ลงหน &ง ก. แต�ผ*�เด้�ย์ว่ท�&ใช้�สิ�ทธ์�เด้�นผ��นท�&ด้�นของ คำ.

จึนได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี โด้ย์ ข. มี�ได้�มี�สิ�ว่นรั�ว่มีด้�ว่ย์เลย์เพรั�ะอย์*�อ�ศย์ในจึงหว่ด้อ�&น ต�อมี� ข. ได้�ย์��ย์ไป็อย์*�อ�ศย์ในท�&ด้�นแป็ลงด้งกล��ว่ ด้งน�� คำ. จึะป็ฏ�เสิธ์มี�ให� ข. เด้�นผ��นท�&ด้�นของตนได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� มี�ตรั� 1396 ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งเจึ��ของรัว่มีแห�งสิ�มีย์ทรัพย์�คำนหน &งได้�มี�หรั�อใช้�อย์*�น�นท��นให�ถึ�อว่��เจึ��ของรัว่มีได้�มี�หรั�อใช้�อย์*�ด้�ว่ย์กนท�กคำน

ต�มีป็=ญห� ก. และ ข. เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในท�&ด้�นแป็ลงหน &ง ก. แต�ผ*�เด้�ย์ว่ได้�ใช้�สิ�ทธ์�เด้�นผ��นท�&ด้�นของ คำ. จึนได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีแมี� ข. จึะมี�ได้�มี�สิ�ว่นรั�ว่มีด้�ว่ย์ แต�ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งเจึ��ของรัว่มีแห�งสิ�มีย์ทรัพย์�คำนหน &งได้�มี�หรั�อใช้�อย์*�น�นให�ถึ�อว่��เจึ��ของรัว่มีได้�มี�หรั�อใช้�อย์*�ด้�ว่ย์กนท�กคำน

ฉะน�น ข. จึ งได้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นด้�ว่ย์ต�มีมี�ตรั� 1396 ด้งกล��ว่ คำ. จึ งป็ฏ�เสิธ์มี�ให� ข. เด้�นผ��นท�&ด้�นของตนไมี�ได้�

ภ�รัะจึ��ย์อมีต��งกบท�งจึ��เป็%นในป็รัะเด้Bนใด้บ��งภ�รัะจึ��ย์อมีต��งกบท�งจึ��เป็%นในป็รัะเด้Bนท�&สิ��คำญ 9 ป็รัะก�รั ด้งต�อไป็น��(1) ทรัพย์�สิ�นอนเก�&ย์ว่กบภ�รัะจึ��ย์อมี ต�องป็รัะกอบด้�ว่ย์อสิงห�รั�มีทรัพย์�สิองอสิงห�รั�มีทรัพย์�แต�

ทรัพย์�สิ�นอนเก�&ย์ว่กบท�งจึ��เป็%นต�องเป็%นท�&ด้�นเท��น�นไมี�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�&น(2) ภ�รัะจึ��ย์อมีไมี�มี�ข�อจึ��กด้ว่��จึะเป็%นก�รัใช้�สิ�ทธ์�ป็รัะเภทใด้ แต�ท�งจึ��เป็%นจึ��กด้เฉพ�ะในเรั�&องท�ง

สิญจึรัเท��น�น ป็รัะโย์ช้น�อ�&นจึะอ��งท�งจึ��เป็%นไมี�ได้�(3) ในสิ�ว่นของท�งภ�รัะจึ��ย์อมีไมี�จึ��ต�องถึ*กล�อมีจึนไมี�มี�ท�งออก แต�ท�งจึ��เป็%นน�นจึ��กด้เฉพ�ะกรัณ�

ท�&ด้�นถึ*กล�อมีจึนไมี�มี�ท�งออกสิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะได้�เท��น�น(4) ในสิ�ว่นของท�งภ�รัะจึ��ย์อมีจึะใช้�เป็%นท�งสิญจึรัไป็สิ*�ท�&ใด้กBได้�ไมี�มี�ข�อจึ��กด้ แต�ท�งจึ��เป็%นน�นจึ��กด้

เฉพ�ะกรัณ�ผ��นท�&ด้�นท�&ล�อมีออกไป็สิ*�ท�งสิ�ธ์�รัณะเท��น�น(5) ภ�รัะจึ��ย์อมีน�น ภ�รัย์ทรัพย์�กบสิ�มีย์ทรัพย์�ไมี�จึ��ต�องต�งอย์*�ต�ด้ต�อกนเสิมีอไป็ แต�ท�งจึ��เป็%นจึะ

ต�องผ��นท�&ด้�นท�&อย์*�ต�ด้ต�อกน หรั�ออย์*�ต�อเน�&องกบท�&ด้�นท�&ต�ด้ต�อกนเ�ท��น�น(6) ภ�รัะจึ��ย์อมีเป็%นสิ�ทธ์�ซึ่ &งเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�จึะได้�ใช้� แต�ท�งจึ��เป็%นเป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของ

ท�&ด้�นต�มีคำว่�มีหมี�ย์ในมี�ตรั� 1338

(7) ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึได้�มี�โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์โด้ย์น�ต�กรัรัมี หรั�อโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี แต�ท�งจึ��เป็%นน�นเป็%นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ต�มีมี�ตรั� 1349 และมี�ตรั� 1350

(8) ในเรั�&องคำ��ตอบแทน ภ�รัะจึ��ย์อมีท�&ได้�มี�โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์อ�จึเสิ�ย์คำ��ทด้แทนหรั�อไมี�กBได้�แล�ว่แต�กรัณ� ภ�รัะจึ��ย์อมีท�&ได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีข �นอย์*�กบคำว่�มีตกลงของคำ*�กรัณ� สิ�ว่นภ�รัะจึ��ย์อมีท�&ได้�มี�โด้ย์อ�ย์�คำว่�มีห�จึ��ต�องเสิ�ย์คำ��ทด้แทนไมี� แต�ท�งจึ��เป็%นน�น มี�ตรั� 1349 ว่รัรัคำท��ย์ก��หนด้ให�ต�องช้ด้ใช้�คำ��ทด้แทนเว่�นแต�กรัณ�ต�มีมี�ตรั� 1350 กรัณ�เด้�ย์ว่ท�&ไมี�จึ��ต�องเสิ�ย์คำ��ทด้แทน

(9) ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึสิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์โด้ย์น�ต�กรัรัมี หรั�อโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี แต�ท�งจึ��เป็%นน�นจึะสิ��นไป็เมี�&อหมีด้คำว่�มีจึ��เป็%นเท��น�น ไมี�มี�กรัณ�รัะงบสิ��นไป็ด้งเช้�นภ�รัะจึ��ย์อมี

7.2สิ�ทธ์�และหนาท��ของเจาของ สิามยทรั พย�และภารัยทรั พย�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

29

Page 30: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ไมี�มี�สิ�ทธ์�ท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์� แต�มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัอนจึ��เป็%นเพ�&อรักษ�และใช้�สิอย์ภ�รัะจึ��ย์อมี

2. เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�จึะต�องไมี�กรัะท��ก�รัใด้เป็%นเหต�ให�ป็รัะโย์ช้น�แห�งภ�รัะจึ��ย์อมีลด้ไป็หรั�อเสิ�&อมีคำว่�มีสิะด้ว่ก แต�อ�จึเรั�ย์กให�ย์��ย์ภ�รัะจึ��ย์อมีไป็ย์งสิ�ว่นอ�&นของทรัพย์�ได้�

7.2.1 สิ�ทธ์�และหนาท��ของเจาของสิามยทรั พย�กรัณ�เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์� ไมี�มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงในภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อสิ�มีย์ทรัพย์�ซึ่ &งท��ให�เก�ด้ภ�รัะ

เพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์� ต�มีมี�ตรั� 1388 กบกรัณ�คำว่�มีต�องก�รัแห�งเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�เป็ล�&ย์นแป็ลงไป็ไมี�ให�สิ�ทธ์�แก�เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ท�&จึะท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ะทรัพย์� ต�มีมี�ตรั� 1389 น�น แตกต��งกนอย์��งไรั

กรัณ�ห��มีท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์� ต�มีมี�ตรั� 1388 กบมี�ตรั� 1389 มี�คำว่�มีแตกต��งกนด้งต�อไป็น��

กรัณ�ต�มี มี�ตรั� 1388 ภ�รัะท�&เพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์�น�นเก�ด้จึ�กก�รัท�&เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�กรัะท��ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อสิ�มีย์ทรัพย์� แต�กรัณ�ต�มีมี�ตรั� 1389 ภ�รัะท�&เพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์�น�น เก�ด้จึ�กคำว่�มีต�องก�รัแห�งเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�เป็ล�&ย์นแป็ลงไป็ โด้ย์มี�ได้�กรัะท��ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงใด้ๆ ในภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อในสิ�มีย์ทรัพย์�น�นเลย์

ก. ได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีเด้�นผ��นท�&ด้�นของ ข. ซึ่ &งมี�ขอบเขตท�งกว่��ง 2 เมีตรั ต�อมี� ก. จึะท��ก�รัป็รับป็รั�งเป็%นท�งคำอนกรั�ตและขย์�ย์ท�งให�กว่��งเพ�&มีข �นเป็%น 3 เมีตรั เพ�&อให�สิ�มี�รัถึน��รัถึเข��ออกได้�สิะด้ว่กข �น เช้�นน�� ก. มี�สิ�ทธ์�กรัะท��ก�รัได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1388 เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ไมี�มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงในภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อในสิ�มีย์ทรัพย์�ซึ่ &งท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์�

ต�มีป็=ญห� เด้�มี ก. ได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีเด้�นผ��นท�&ด้�นของ ข. ซึ่ &งมี�ขอบเขตท�งกว่��ง 2 เมีตรั ก�รัท�& ก. จึะท��ก�รัป็รับป็รั�งท�งภ�รัะจึ��ย์อมีให�เป็%นท�งคำอนกรั�ตน�น ไมี�เป็%นก�รัท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์�แต�ป็รัะก�รัใด้ แต�ก�รัท�& ก. จึะขย์�ย์ท�งให�กว่��งเพ�&มีข �นเป็%น 3 เมีตรัน�น ย์�อมีเป็%นก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงในภ�รัย์ทรัพย์� ซึ่ &งท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์� ต�องห��มีต�มีมี�ตรั� 1388

ฉะน�น ก. มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัป็รับป็รั�งท�งภ�รัะจึ��ย์อมีให�เป็%นท�งคำอนกรั�ตได้�แต�ไมี�มี�สิ�ทธ์�ขย์�ย์ท�งให�กว่��งกว่��เด้�มี เป็%นก�รัต�องห��มีต�มีมี�ตรั� 1388

หน &งได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีในก�รัช้กน���จึ�กล��ล�งของสิองมี�ใช้�ในท�&ด้�นของตนต�อมี�ล��รั�งน��ต��นเข�น น���ไหลผ��นไมี�สิะด้ว่ก หน &งจึะเข��ไป็ข�ด้ลอกล��รั�งให�น���ไหลผ��นได้�สิะด้ว่กเหมี�อนเด้�มีโด้ย์ไมี�ต�อขอคำว่�มีย์�นย์อมีจึ�กสิองก�อนได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1391 ว่รัรัคำ 1 เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัท�กอย์��งอนจึ��เป็%นเพ�&อก�รัรักษ�และใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมี แต�ต�องเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ของตนในก�รัน��เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�จึะก�อให�เก�ด้คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์แก�ภ�รัย์ทรัพย์�ได้�กBแต�น�อย์ท�&สิ�ด้ต�มีพฤต�ก�รัณ�

ต�มีป็=ญห� หน &งได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีในก�รัช้กน���จึ�กล��รั�งของสิองมี�ใช้�ในท�&ด้�นของตน ต�อมี�ล��รั�งต��นเข�นน���ไหลไมี�สิะด้ว่ก หน &งในฐ�นะเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�จึ งมี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัท�กอย์��งอนจึ��เป็%นเพ�&อรักษ�และใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมี ต�มีมี�ตรั� 1391 ว่รัรัคำ 1 เช้�นน��หน &งจึ งมี�สิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์ท�&จึะเข��ไป็ข�ด้ลอกล��รั�งให�น���ไหลผ��นได้�สิะด้ว่กเหมี�อนเด้�มีโด้ย์ไมี�ต�องขอคำว่�มีย์�นย์อมีจึ�กสิองก�อน แต�ป็รัะก�รัใด้

ฉะน�น หน &งจึะเข��ไป็ข�ด้ลอกล��รั�งให�น���ไหลสิะด้ว่กเหมี�อนเด้�มีได้�โด้ย์ไมี�ต�องได้�รับคำว่�มีย์�นย์อมีก�อนต�มีมี�ตรั� 1391 ว่รัรัคำ 1 ด้งกล��ว่

7.2.2 สิ�ทธ์�และหนาท��ของเจาของภารัยทรั พย�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

30

Page 31: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ก. เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ได้�ก�อสิรั��งสิะพ�นเช้�&อมีต ก 2 หลงของตน โด้ย์สิะพ�นน�นคำรั�อมีท�งภ�รัะจึ��ย์อมีสิ*งจึ�กพ��น 5 เมีตรั ไมี�ก�ด้ขว่�งท�งเด้�นรัถึเข��ออกของ ข.เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�เช้�นน�� ข. จึะเรั�ย์กให� ก. รั��อถึอนสิะพ�นน�นออกไป็ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1330 ท��นมี�ให�เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�ป็รัะกอบกรัรัมีใด้ๆ อนจึะเป็%นเหต�ให�ป็รัะโย์ช้น�แห�งภ�รัะจึ��ย์อมีลด้ไป็หรั�อเสิ�&อมีคำว่�มีสิะด้ว่ก

ต�มีป็=ญห� ก. เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�ได้�สิรั��งสิะพ�นเช้�&อมีต ก 2 หลงของตน โด้ย์สิะพ�นน�นคำรั�อมีท�งภ�รัะจึ��ย์อมีสิ*งจึ�กพ��น 5 เมีตรัเมี�&อสิะพ�นน�นไมี�ก�ด้ขว่�งท�งเด้�นรัถึเข��ออกของ ข. เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์� ก�รัสิรั��งสิะพ�นเช้�&อมีด้งกล��ว่จึ งไมี�เป็%นเหต�ให�ป็รัะโย์ช้น�แห�งภ�รัะจึ��ย์อมีลด้ลงไป็หรั�อเสิ�&อมีคำว่�มีสิะด้ว่ก ไมี�ต�องห��มีต�มีมี�ตรั� 1390 ด้งกล��ว่

ฉะน�น ข. จึ งเรั�ย์กให� ก. รั��อสิะพ�นน�นออกไป็ไมี�ได้� ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่เด้�มีท�งภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นท�งท�ศตะว่นออกของท�&ด้�นของ ก. แต�ต�อมี� ก. เรั�ย์กให�ย์��ย์ท�งภ�รัะจึ��ย์อมี

ไป็ท�งท�ศตะว่นตกของภ�รัย์ทรัพย์� โด้ย์อ��งว่��จึะท��ให� ข. เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ผ��นท�งได้�สิะด้ว่ก เพรั�ะรัะย์ะท�งใกล�ข �น และ ก. ย์�นย์อมีเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์เอง แต�ต�มีข�อเทBจึจึรั�งรัะย์ะท�งเท��เด้�มีมี�ได้�ใกล�หรั�อไกลข �นแต�อย์��งใด้ เช้�นน�� ข. จึะคำด้คำ��นมี�ให� ก. ย์��ย์ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีน�นได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1392 ถึ��ภ�รัะจึ��ย์อมีแตะต�องเพ�ย์งสิ�ว่นหน &งแห�งภ�รัย์ทรัพย์� เจึ��ของทรัพย์�น�นอ�จึเรั�ย์กให�ย์��ย์ไป็ย์งสิ�ว่นอ�&นกBได้� แต�ต�องแสิด้งได้�ว่��ก�รัย์��ย์น�นเป็%นป็รัะโย์ช้น�แก�ตนและรับเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ ท�งน��ต�องไมี�ท��ให�คำว่�มีสิะด้ว่กของเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ลด้น�อย์ลง

ต�มีป็=ญห� ก. เรั�ย์กให�ย์��ย์ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ��งว่��จึะท��ให� ข. เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ผ��นท�งได้�สิะด้ว่ก เพรั�ะรัะย์ะท�งใกล�ข �น แมี� ก. จึะย์�นย์อมีเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์เองแต�สิ�ทธ์�ของเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ท�&จึะย์��ย์ภ�รัะจึ��ย์อมีน�น คำว่�มีสิะด้ว่กมี�กข �นของเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�มี�ใช้�เหต�ผลสิ��คำญห�กแต�หลกเกณฑ์�ในก�รัย์��ย์ป็รัะก�รัหน &งต�องแสิด้งได้�ว่��ก�รัย์��ย์น�นเป็%นป็รัะโย์ช้น�แก�ตน เมี�&อข�ด้หลกเกณฑ์�ด้งกล��ว่สิ�ทธ์�ก�รัเรั�ย์กรั�องให�ย์��ย์ต�มีมี�ตรั� 1392 จึ งไมี�เก�ด้ข �น

ฉะน�น ข. จึ งคำด้คำ��นมี�ให� ก. ย์��ย์ภ�รัะจึ��ย์อมีได้� ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่

7.3การัรัะง บสิ�'นไปแห�งภารัะจ-ายอม1. ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ ได้�แก� โด้ย์ภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อสิ�มีย์ทรัพย์�สิล�ย์ไป็ท�งหมีด้

โด้ย์ภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อสิ�มีย์ทรัพย์�ตกเป็%นของเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่กนในกรัณ�ภ�รัะจึ��ย์อมีมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น และโด้ย์ภ�รัะจึ��ย์อมีหมีด้ป็รัะโย์ช้น�แก�สิ�มีย์ทรัพย์�

2. ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึรัะงบสิ��นไป็โด้ย์น�ต�กรัรัมี ได้�แก� โด้ย์ก��หนด้โด้ย์รัะย์ะเว่ล�ในน�ต�กรัรัมี โด้ย์คำว่�มีตกลงของคำ*�กรัณ� โด้ย์ก�รัแสิด้งเจึตน�สิละภ�รัะจึ��ย์อมี โด้ย์ก�รับอกเล�กคำว่�มีย์�นย์อมี และโด้ย์ก�รัเรั�ย์กให�พ�นจึ�กภ�รัะจึ��ย์อมี

3. ภ�รัะจึ��ย์อมีอ�จึรัะงบสิ��นไป็โด้ย์อ�ย์�คำว่�มี ได้�แก� ก�รัท�&มี�ได้�ใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นเป็%นรัะย์ะเว่ล� 10 ป็D ต�ด้ต�อกน

7.3.1 การัรัะง บสิ�'นไปโด้ยผลของกฎหมายภ�รัะจึ��ย์อมีรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์มี�กรัณ�ต�มีบทบญญต�แห�ง ป็.พ.พ. มี�ตรั�ใด้บ��งภ�รัะจึ��ย์อมีรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ มี�กรัณ�ต�มีบทบญญต�แห�ง ป็.พ.พ. ด้งต�อไป็น��(4) ต�มีมี�ตรั� 1397 กรัณ�ภ�รัย์ทรัพย์�หรั�อสิ�มีย์ทรัพย์�สิล�ย์ไป็ท�งหมีด้(5) ต�มีมี�ตรั� 1398 กรัณ�ภ�รัย์ทรัพย์�และสิ�มีย์ทรัพย์�ตกเป็%นของเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่กนเฉพ�ะกรัณ�

ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น(6) ต�มีมี�ตรั� 1400 ว่รัรัคำ 1 กรัณ�ภ�รัะจึ��ย์อมีหมีด้ป็รัะโย์ช้น�แก�สิ�มีย์ทรัพย์�ถึ��ภ�รัย์ทรัพย์�สิล�ย์ไป็เก�อบท�งหมีด้ ย์งเหล�อแต�เพ�ย์งเลBกน�อย์ แต�กBไมี�เป็%นป็รัะโย์ช้น�อะไรักบสิ�มีย์

ทรัพย์�น�นอ�ก เช้�นน�� ภ�รัะจึ��ย์อมีจึะรัะงบสิ��นไป็ต�มีมี�ตรั� 1397 หรั�อไมี�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

31

Page 32: กฎหมายลักษณะทรัพย์

กรัณ�ภ�รัย์ทรัพย์�สิล�ย์ไป็เก�อบท�งหมีด้ เมี�&อสิล�ย์ไป็ย์งไมี�หมีด้ แมี�ย์งเหล�ออย์*�เพ�ย์งเลBกน�อย์ ภ�รัะจึ��ย์อมีกBย์งไมี�สิ��นไป็ต�มีมี�ตรั� 1397 แต�เมี�&อภ�รัย์ทรัพย์�ท�&เหล�ออย์*�ไมี�เป็%นป็รัะโย์ช้น�อะไรักบสิ�มีย์ทรัพย์�อ�ก ภ�รัะจึ��ย์อมีกBย์งไมี�สิ��นไป็ ต�มีมี�ตรั� 1400 ว่รัรัคำ 1

ก. และ ข. เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นแป็ลงหน &งรั�ว่มีกน และได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีผ��นท�&ด้�นของ คำ. ต�อมี� ก. และ ข. ได้�ซึ่��อท�&ด้�นภ�รัย์ทรัพย์�ของ คำ. มี�เป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีกนอ�ก ภ�ย์หลง ก. และ ข. ได้�ข�ย์ท�&ด้�นอนเป็%นสิ�มีย์ทรัพย์�เด้�มีให� ง . เช้�นน�� ง. จึะอ��งภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�นผ��นท�&ด้�นของ ก . และ ข. อนเป็%นภ�รัย์ทรัพย์�เด้�มี ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1398 ถึ��ภ�รัย์ทรัพย์�ตกเป็%นเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่กน ท��นว่��เจึ��ของจึะได้�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นกBได้� แต�ถึ��ย์งมี�ได้�เพ�กถึอนทะเบ�ย์นไซึ่รั� ภ�รัะจึ��ย์อมีย์งคำงมี�อย์*�ในสิ�ว่นบ�คำคำลภ�ย์นอก

ต�มีป็=ญห� ก. และ ข. เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นแป็ลงหน &งรั�ว่มีกนและได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีผ��นท�&ด้�นของ คำ. ต�อมี� ก. และ ข. ได้�ซึ่��อท�&ด้�นภ�รัย์ทรัพย์�ของ คำ. มี�เป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีกนอ�ก จึ งเท��กบภ�รัย์ทรัพย์�และสิ�มีย์ทรัพย์�ตกเป็%นเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่กน ในเมี�&อเป็%นภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีโด้ย์มี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีรัะงบสิ��นไป็ต�มีมี�ตรั� 1398 ด้งกล��ว่เมี�&อภ�รัะจึ��ย์อมีรัะงบสิ��นไป็แล�ว่ แมี� ง.จึะเป็%นบ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�รับโอนสิ�มีย์ทรัพย์�เด้�มีน�น กBไมี�ท��ให�ภ�รัะจึ��ย์อมีท�&รัะงบสิ��นไป็แล�ว่ กลบมี�ข �นมี�อ�กแต�ป็รัะก�รัใด้เว่�นแต�จึะก�อภ�รัะจึ��ย์อมีข �นใหมี�ไมี�เก�&ย์ว่กบภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มี

ฉะน�น ง. จึะอ��งภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�นผ��นท�&ด้�นของ ก. และ ข. อนเป็%นภ�รัย์ทรัพย์�เด้�มีไมี�ได้�หน &งได้�รับภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นภ�รัย์ทรัพย์�ของสิองไป็ข�ย์ของท�&ตล�ด้ ซึ่ &งอย์*�ต�ด้กบภ�รัย์ทรัพย์�ของสิอง

ต�อมี�ตล�ด้ถึ*กข�ย์ก�จึก�รัและเป็ล�&ย์นไป็เป็%นโรังง�นซึ่ &งล�อมีรั �ว่โด้ย์รัอบ ท��ให�ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มีกล�ย์ เป็%นท�งตน หน &งไมี�ได้�ใช้�ท�งน�นอ�กต�อไป็ เช้�นน�� ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นจึะสิ��นสิ�ด้ไป็หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1400 ถึ��ภ�รัะจึ��ย์อมีหมีด้ป็รัะโย์ช้น�แก�สิ�มีย์ทรัพย์�ไซึ่รั� ท��นว่��ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นสิ��นไป็....

ต�มีป็=ญห� หน &งได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นภ�รัย์ทรัพย์�ของสิองไป็ข�ย์ของท�&ตล�ด้ซึ่ &งต�งอย์*�ต�ด้กบภ�รัย์ ทรัพย์�ของสิอง ต�อมี�ตล�ด้ถึ*กข�ย์ก�จึก�รัและเป็ล�&ย์นไป็เป็%นโรังง�นซึ่ &งล�อมีรั �ว่โด้ย์รัอบ ท��ให�ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มีกล�ย์เป็%นท�งตน หน &งไมี�ได้�ใช้�ท�งน�นอ�กต�อไป็ เช้�นน�� เหBนได้�ว่�� ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นหมีด้ป็รัะโย์ช้น�แก�สิ�มีย์ทรัพย์� ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีสิ��นไป็ต�มีมี�ตรั� 1400 ด้งกล��ว่

ฉะน�น ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นย์�อมีรัะงบสิ��นไป็ ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่

7.3.2 การัรัะง บสิ�'นไปโด้ยน�ต�กรัรัมมี�กรัณ�ใด้บ��งท�&ภ�รัะจึ��ย์อมีรัะงบสิ��นไป็โด้ย์น�ต�กรัรัมี ภ�รัะจึ��ย์อมีรัะงบสิ��นไป็โด้ย์น�ต�กรัรัมีน�นมี� 5 กรัณ� ด้งต�อไป็น��(1) กรัณ�พ�นก��หนด้รัะย์ะเว่ล�ในน�ต�กรัรัมี(2) กรัณ�คำว่�มีตกลงรัะงบของเจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�และเจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�(3) กรัณ�ผ*�ทรังสิ�ทธ์�แสิด้งเจึตน�สิละภ�รัะจึ��ย์อมี(4) กรัณ�ของเจึ��ภ�รัย์ทรัพย์�บอกเล�กภ�รัะจึ��ย์อมี(5) กรัณ�เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�เรั�ย์กให�พ�นจึ�กภ�รัะจึ��ย์อมีหน &งตกลงด้�ว่ย์ว่�จึ�ให�สิองช้กน���จึ�กคำ*น���ของตนไป็ใช้�ในท�&ด้�นของสิองได้� โด้ย์มี�ก��หนด้รัะย์ะเว่ล� 10 ป็D

เว่ล�ผ��นไป็เพ�ย์ง 2 ป็D หน &งกBข�ย์ท�&ด้�นอนเป็%นภ�รัย์ทรัพย์�ของตนให�แก�สิ�มี โด้ย์สิ�มีรั* �อย์*�แล�ว่ว่��หน &งกบสิองมี�ข�อตกลงเช้�นว่��น�น ด้งน�� สิ�มีจึะป็ฏ�เสิธ์ไมี�ให�สิองช้กน���จึ�กคำ*น���ภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มีได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 1 ภ�ย์ในบงคำบแห�งบทบญญต�ในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์น��หรั�อกฎหมี�ย์อ�&นท��นว่��ได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์สิ�ทธ์�หรั�อทรัพย์�สิ�นอนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นไมี�บรั�บ*รัณ� เว่�นแต�น�ต�กรัรัมีจึะได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและได้�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�กบพนกง�นเจึ��หน��ท�&

ต�มีป็=ญห� หน &งกบสิองตกลงก�อภ�รัะจึ��ย์อมีกนด้�ว่ย์ว่�จึ� มี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�กบพนกง�นเจึ��หน��ท�& ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นจึ งมี�ผลไมี�บรั�บ*รัณ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 1 ด้งกล��ว่ ซึ่ &งใช้�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

32

Page 33: กฎหมายลักษณะทรัพย์

บงคำบได้�เฉพ�ะในรัะหว่��งคำ*�กรัณ�จึะย์กเป็%นข�อต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกมี�ได้� เช้�นน�� แมี�สิ�มีจึะได้�รั* �อย์*�แล�ว่ว่��มี�ภ�รัะจึ��ย์อมีเช้�นว่��น�น แต�เมี�&อสิ�มีไมี�ตกลงย์�นย์อมีด้�ว่ย์ แมี�ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นย์งเหล�อเว่ล�อ�กถึ ง 8 ป็D กBช้อบท�&สิองกบหน &งจึะว่��กล��ว่กนเอง สิองจึะย์กเอ�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีซึ่ &งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นข �นเป็%นข�อต�อสิ*�กบสิ�มีไมี�ได้�

ฉะน�น สิ�มีจึ งป็ฏ�เสิธ์มี�ให�สิองช้กน���จึ�กคำ*น���ภ�รัะจึ��ย์อมีได้� ต�มีเหต�ผลด้งกล��ว่ก. จึด้ทะเบ�ย์นให� ข. ได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นท�&ด้�นของตนได้� ต�อมี� ก. ได้�แบ�งแย์กภ�รัย์ทรัพย์�น�นโอนข�ย์

ให� คำ. สิ�ว่นหน &งและ ง. สิ�ว่นหน &ง ซึ่ &งสิ�ว่นท�&แบ�งแย์กออกไป็น�นอย์*�นอกขอบเขตของท�งภ�รัะจึ��ย์อมี คำ. และ ง.

จึ งเรั�ย์กให�ท�&ด้�นสิ�ว่นของตนพ�นจึ�กภ�รัะจึ��ย์อมี เช้�นน�� ข. จึะคำด้คำ��นได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1354 ถึ��มี�ก�รัแบ�งแย์กภ�รัย์ทรัพย์� ท��นว่��ภ�รัะจึ��ย์อมีย์งคำงมี�อย์*�ย์งคำงมี�อย์*�

แก�ท�กสิ�ว่นท�&แย์กออก แต�ถึ��ในสิ�ว่นใด้ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นไมี�ใช้�และใช้�ไมี�ได้�ต�มีรั*ป็ก�รั ท��นว่��เจึ��ของสิ�ว่นน�นจึะเรั�ย์กให�พ�นจึ�กภ�รัะจึ��ย์อมีกBได้�

ต�มีป็=ญห� ก. จึด้ทะเบ�ย์นให� ข. ได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นท�&ด้�นของตนได้� ต�อมี� ก. ได้�แบ�งแย์กภ�รัย์ทรัพย์�น�นโอนข�ย์ให� คำ. สิ�ว่นหน &งและ ง. สิ�ว่นหน &ง ซึ่ &งในสิ�ว่นท�&แบ�งแย์กออกไป็น�นอย์*�นอกขอบเขตของท�งภ�รัะจึ��ย์อมี เช้�นน��เหBนว่��สิ�ว่นของ คำ. และ ง. ท�&แย์กออกไป็น�น ภ�รัะจึ��ย์อมีย์�อมีไมี�ใช้�และใช้�ไมี�ได้�ต�มีรั*ป็ก�รั คำ. และ ง.

เจึ��ของสิ�ว่นท�&แย์กออกไป็น�นย์�อมีเรั�ย์กให�พ�นจึ�กภ�รัะจึ��ย์อมีได้� ต�มีมี�ตรั� 1394 ด้งกล��ว่ฉะน�น ข. จึะคำด้คำ��นไมี�ได้� เพรั�ะ คำ. และ ง. ใช้�สิ�ทธ์�เรั�ย์กให�พ�นจึ�กภ�รัะจึ��ย์อมีได้�โด้ย์ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

ด้งกล��ว่

7.3.3 การัรัะง บสิ�'นไปโด้ยอาย#คว่ามก. ได้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์จึด้ทะเบ�ย์นผ��นท�งในท�&ด้�นของ ข. ต�อมี� ก. และ ข. ขด้ผลป็รัะโย์ช้น�กนท�ง

ธ์�รัก�จึก�รัคำ�� ข. ได้�ข�มีข*�คำ�กคำ�มีจึน ก. ต�องย์��ย์จึ�กสิ�มีย์ทรัพย์�น�น ไป็อย์*�ท�&จึงหว่ด้อ�&นเป็%นเว่ล�ถึ ง 10 ป็D เมี�&อ ข.

เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�เสิ�ย์ช้�ว่�ตแล�ว่ ก. จึ งกลบเข��มี�อย์*�อ�ศย์ในสิ�มีย์ทรัพย์�เด้�มีน�นอ�ก และจึะใช้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มีผ��นภ�รัย์ทรัพย์�น�น ด้งน��ท�ย์�ทของ ข. จึะมี�ข�อต�อสิ*�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1399 ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นถึ��มี�ได้�ใช้� 10 ป็D ท��นว่��ย์�อมีสิ��นไป็ต�มีป็=ญห� ก. ได้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์จึด้ทะเบ�ย์น ผ��นท�งในท�&ด้�นของ ข. ต�อมี� ก. และ ข. ขด้ผล

ป็รัะโย์ช้น�กนท�งธ์�รัก�จึก�รัคำ�� ข. ได้�ข�มีข*�คำ�กคำ�มีจึน ก. ต�องย์��ย์ไป็อย์*�จึงหว่ด้อ�&น เป็%นเว่ล�ถึ ง 10 ป็Dเช้�นน�� ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นย์�อมีมี�ได้�ใช้�สิ�บป็D ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นย์�อมีสิ��นไป็ ต�มีมี�ตรั� 1399 ด้งกล��ว่ ไมี�ว่��ก�รัท�&มี�ได้�ใช้�น�นจึะเก�ด้จึ�กสิ�เหต�ใด้ เพรั�ะกฎหมี�ย์พ�เคำรั�ะห�เฉพ�ะผลท�&เก�ด้ข �นเท��น�น

ฉะน�น ท�ย์�ทของ ข. จึ งมี�ข�อต�อสิ*�ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นรัะงบสิ��นไป็แล�ว่ต�มีมี�ตรั� 1399 ด้งกล��ว่หน &งได้�สิ�ทธ์�ภ�รัะจึ��ย์อมีผ��นท�&ด้�นของสิองโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี ต�อมี�หน &งได้�ไป็ท��ง�นต��งป็รัะเทศเป็%นเว่ล�

ถึ ง 9 ป็D แล�ว่กบมี�อย์*�เมี�องไทย์และได้�ใช้�ท�งภ�รัย์ทรัพย์�น�นอ�กเพ�ย์ง 6 เด้�อน กBกลบไป็ท��ง�นต��งป็รัะเทศอ�กเป็%นเว่ล� 2 ป็D จึ งกลบมี�อย์*�อ�ศย์ในสิ�มีย์ทรัพย์�เด้�มีน�น แต�สิองไมี�ย์อมีให�หน &งผ��นท�&ด้�นของตนโด้ย์อ��งว่�� ภ�รัะจึ��ย์อมีรัะงบสิ��นไป็แล�ว่ เช้�นน��หน &งจึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรั

ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1399 ภ�รัะจึ��ย์อมีน�น ถึ��มี�ได้�ใช้�สิ�บป็Dท��นว่��ย์�อมีสิ��นไป็

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 7

1. ทรัพย์�สิ�นท�&จึะตกอย์*�ภ�ย์ใต�ภ�รัะจึ��ย์อมีได้�จึะต�องเป็%นทรัพย์�สิ�นป็รัะเภท อสิงห�รั�มีทรัพย์�2. ก�รัใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์ก�รัขออ�ศย์อ�จึเป็%นเหต�ให�ได้�มี�ซึ่ &งภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มี ไมี�ได้� เพรั�ะมี�ใช้�เป็%นก�รัใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์

เจึตน�จึะได้�ภ�รัะจึ��ย์อมี3. ในเรั�&องภ�รัะจึ��ย์อมีและท�งจึ��เป็%น อ�จึได้�สิ�ทธ์�ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีและท�งจึ��เป็%นในเสิ�นท�งเด้�ย์ว่กนได้�4. ป็=กเสิ�เด้�นสิ�ย์ไฟัในท�งภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มี เป็%นก�รัท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์�5. ภ�รัะจึ��ย์อมีในป็รัะเทศไทย์คำด้�ท�&ข �นสิ*�ศ�ลสิ�ว่นใหญ�เป็%นเรั�&องเก�&ย์ว่กบ ท�งสิญจึรั6. กรัณ�เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�ต�องเสิ�ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ของตนเองในก�รัซึ่�อมีแซึ่มีท�&ได้�ท��ไป็แล�ว่ ห�กเจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์�ได้�รับ

ป็รัะโย์ช้น�ด้�ว่ย์ เจึ��ของภ�รัย์ทรัพย์� ต�องออกคำ��ใช้�จึ��ย์ด้�ว่ย์ต�มีสิ�ว่นแห�งป็รัะโย์ช้น�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

33

Page 34: กฎหมายลักษณะทรัพย์

7. ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1392 เจึ��ของทรัพย์�อ�จึเรั�ย์กให�ย์��ย์ภ�รัะจึ��ย์อมีไป็ย์งสิ�ว่นอ�&นได้�ในกรัณ� ภ�รัะจึ��ย์อมีแตะต�องเพ�ย์งสิ�ว่นหน &งแห�งภ�รัย์ทรัพย์�

8. ถึ��ภ�รัย์ทรัพย์�สิล�ย์ไป็ท�งหมีด้ ภ�รัะจึ��ย์อมีจึะมี�ผล สิ��นไป็โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์9. ถึ��มี�ก�รัแบ�งแย์กภ�รัย์ทรัพย์� ภ�รัะจึ��ย์อมีย์งคำงมี�อย์*�แก�ท�กสิ�ว่นท�&แย์กออกไป็10. ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นถึ��ไมี�ได้�ใช้�ไป็ภ�ย์ในรัะย์ะเว่ล�เท��ใด้ย์�อมีสิ��นไป็ ค-าตอบ ไมี�มี�ก�รัสิ��นไป็โด้ย์ไมี�ใช้�11. ทรัพย์�สิ�นท�&เป็%นสิ�มีย์ทรัพย์�ได้�จึะต�องเป็%นทรัพย์�สิ�น เฉพ�ะอสิงห�รั�มีทรัพย์�12. ก�รัได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์ผลของกฎหมี�ย์แล�ว่ ต�อมี�อ�จึได้�ภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์อ�ย์�คำว่�มีอ�กในกรัณ�เด้�ย์ว่กน ได้� ห�กได้�

ใช้�สิ�ทธ์�โด้ย์คำรับหลกเกณฑ์�ต�มีกฎหมี�ย์13. เรั�&องเก�&ย์ว่กบภ�รัะจึ��ย์อมีและท�งจึ��เป็%น ภ�รัะจึ��ย์อมีไมี�จึ��กด้ป็รัะเภทสิ�ทธ์� แต�ท�งจึ��เป็%นจึ��กด้เฉพ�ะกรัณ�ท�ง

สิญจึรั14. ท��ท�งภ�รัะจึ��ย์อมีเด้�มีจึ�กโรัย์กรัว่ด้เป็%นเทคำอนกรั�ต ไมี�เป็%นก�รัท��ให�เก�ด้ภ�รัะเพ�&มีข �นแก�ภ�รัย์ทรัพย์�15. ภ�รัะจึ��ย์อมีเป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�ช้น�ด้ จึ��กด้ตด้ทอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<16. ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1391 เจึ��ของสิ�มีย์ทรัพย์�มี�สิ�ทธ์�ท��ก�รัท�กอย์��งอนจึ��เป็%นเพ�&อรักษ�และใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมี แต�

จึะก�อให�เก�ด้คำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์แก�ภ�รัย์ทรัพย์� ได้�กBแต�น�อย์ท�&สิ�ด้ต�มีพฤต�ก�รัณ�17. ถึ��ภ�รัะจึ��ย์อมีแตะต�องเพ�ย์งสิ�ว่นหน &งแห�งภ�รัย์ทรัพย์�น�นอ�จึเรั�ย์กให�ย์��ย์ไป็ย์งสิ�ว่นอ�& นกBได้� แต�ต�องแสิด้งได้�

ว่��ก�รัย์��ย์น�น เป็%นป็รัะโย์ช้น�แก�ตน18. กรัณ�ถึ��มี�คำว่�มีเป็%นไป็มี�ท�งให�กลบใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมีได้� ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นอ�จึกลบมี�ข �นอ�กได้�น�น เป็%นกรัณ� ภ�รัะจึ��ย์อมี

หมีด้ป็รัะโย์ช้น�แก�สิ�มีย์ทรัพย์�โด้ย์สิ��นเช้�ง19. ภ�รัะจึ��ย์อมีท�&ได้�จึด้ทะเบ�ย์นไว่�แล�ว่ ถึ��ภ�รัย์ทรัพย์�และสิ�มีย์ทรัพย์�ตกเป็%นของเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่กน จึะต�องเพ�กถึอน

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์น มี�ฉะน�นย์งคำงมี�ผลอย์*�ในสิ�ว่นบ�คำคำลภ�ย์นอก20. กรัณ�ไมี�ได้�ใช้�ภ�รัะจึ��ย์อมีเป็%นเว่ล� 10 ป็D ภ�รัะจึ��ย์อมีน�นย์�อมีสิ��นไป็ท�กกรัณ�ไมี�มี�ข�อย์กเว่�น

หน�ว่ยท�� 8 ทรั พย�สิ�ทธ์�อ/�นๆ

1. สิ�ทธ์�อ�ศย์ สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น สิ�ทธ์�เกBบก�น และภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� ท�&ก��หนด้ให�บ�คำคำลมี�สิ�ทธ์�ใช้�ได้� หรั�อได้�รับป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&น หรั�อกล��ว่อ�กนย์หน &งเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�<ท�&จึ��กด้ตด้ทอนสิ�ทธ์�<ของเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�แห�งสิ�ทธ์�เหล��น��

2. ก�รัได้�มี� ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง และก�รัรัะงบสิ��นไป็ของทรัพย์สิ�ทธ์�อ�&นๆ น�น จึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

3. ทรัพย์สิ�ทธ์�อ�& นๆน�� อ�จึมี�ก��หนด้เว่ล�หรั�อก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�หรั�อผ��รั บป็รัะโย์ช้น�หรั�อเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบสิ�ทธ์�น�นๆ หรั�อมี�ก��หนด้เว่ล�กBได้�

8.1 สิ�ทธ์�อาศั ย1. สิ�ทธ์�อ�ศย์เป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�ท�&ก��หนด้ให�ผ*�ทรังสิ�ทธ์� และบ�คำคำลในคำรัอบคำรัว่อย์*�อ�ศย์ในโรังเรั�อนของผ*�อ�&น

โด้ย์ไมี�ต�องเสิ�ย์คำ��เช้��2. ก�รัได้�มี� ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง และก�รัรัะงบสิ��นไป็ของสิ�ทธ์�อ�ศย์น�น จึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์น

ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&3. สิ�ทธ์�อ�ศย์เป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�ทรังสิ�ทธ์� จึ งไมี�อ�จึโอนหรั�อรับมีรัด้กกนต�อไป็ไมี�ได้�4. สิ�ทธ์�อ�ศย์อ�จึมี�ก��หนด้เว่ล�หรั�อก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์ หรั�อไมี�มี�ก��หนด้เว่ล�กBได้�

8.1.1 ล กษณ์ะของสิ�ทธ์�อาศั ยลกษณะของสิ�ทธ์�อ�ศย์ท�&สิ��คำญมี�อย์��งไรับ��งสิ�ทธ์�อาศั ยม�หล กสิ-าค ญด้ งต�อไปน�'(1) สิ�ทธ์�อ�ศย์เป็%นสิ�ทธ์�ท�&ให�บ�คำคำลใด้มี�สิ�ทธ์�อย์*�อ�ศย์ในโรังเรั�อนของผ*�อ�&น โด้ย์ไมี�เสิ�ย์คำ��เช้�� และมี�สิ�ทธ์�

เกBบด้อกผลธ์รัรัมีด้�เพ�ย์งเท��ท�&จึ��เป็%นแก�คำว่�มีต�องก�รัของคำรัว่เรั�อน

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

34

Page 35: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(2) สิ�ทธ์�อ�ศย์จึะได้�มี�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีเท��น�น และจึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�น�นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&จึ งจึะมี�ผลเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ใช้�อ��งย์นบ�คำคำลท&ว่ไป็ได้�

(3) สิ�ทธ์�อ�ศย์เป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์จึ งโอนกนไมี�ได้� แมี�โด้ย์ท�งมีรัด้ก(4) สิ�ทธ์�อ�ศย์อ�จึมี�ก��หนด้เว่ล�หรั�อไมี�กBได้� และจึะก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์กBได้�ก. ให� ข. อ�ศย์อย์*�ในบ��นของตนโด้ย์ไมี�ต�องเสิ�ย์คำ��เช้��บ��นมี�ก��หนด้ 10 ป็D และได้�ท��สิญญ�ต�อกนไว่�

เป็%นหนงสิ�อ ต�อมี� ข. อย์*�ในบ��นของ ก. ได้� 5 ป็D ก. ย์กบ��นน�นกบ คำ. คำ. ไมี�ย์อมีให� ข. อย์*�ในบ��นน�นต�อไป็ ข. กBไมี�ย์อมีออกจึ�กบ��นน�นโด้ย์อ��งว่��ต�มีสิญญ�รัะหว่��งตนกบ ก. น�น ตนมี�สิ�ทธ์�อ�ศย์ในบ��นน��อ�กเป็%นเว่ล� 5 ป็D และ คำ. รับโอนบ��นน�นไป็โด้ย์ไมี�สิ�จึรั�ตและไมี�เสิ�ย์คำ��ตอบแทน ด้งน��รัะหว่��ง ข . และ คำ. ผ*�ใด้มี�สิ�ทธ์�ในบ��นด้งกล��ว่น��ด้�กว่��กน

จึ�กอ�ท�หรัณ� คำ. ผ*�รับโอนบ��นจึ�ก ก. มี�สิ�ทธ์�ด้�กว่�� ข. ผ*�อ�ศย์ในบ��นหลงน�น สิ�ว่น ข. น�นแมี�จึะมี�สิญญ�ให�สิ�ทธ์�อ�ศย์รัะหว่��งตนกบ ก. แต�สิญญ�ด้งกล��ว่เป็%นเพ�ย์งบ�คำคำลสิ�ทธ์�ใช้�อ��งย์นได้�รัะหว่��งตนกบ ก.

เท��น�น เน�&องจึ�กก�รัได้�มี�ซึ่ &งสิ�ทธ์�อ�ศย์เป็%นก�รัได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�ช้น�ด้หน &งน�น จึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&จึ งจึะบรั�บ*รัณ�เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์� แต�ก�รัได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�อ�ศย์ของ ข. น�นเพ�ย์งแต�ท��เป็%นหนงสิ�อแต�มี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&จึ งไมี�อ�จึใช้�อ��งย์�นย์นต�อ คำ. ซึ่ &งเป็%นบ�คำคำลภ�ย์นอกได้� สิ��หรับข�ออ��งของ ข. ท�&ว่�� คำ. ไมี�สิ�จึรั�ตกBไมี�ป็รั�กฏข�อเทBจึจึรั�งว่�� คำ. ไมี�สิ�จึรั�ตแต�ป็รัะก�รัใด้ และไมี�มี�กฎหมี�ย์บญญต�ว่��บ�คำคำลภ�ย์นอกจึะต�องสิ�จึรั�ตหรั�อไมี� ก�รัท�& คำ . ไมี�ได้�เสิ�ย์คำ��ตอบแทนน�นกBไมี�มี�กฎหมี�ย์บญญต�ว่��บ�คำคำลภ�ย์นอกจึะต�องเสิ�ย์คำ��ตอบแทนหรั�อไมี� ด้งน�นถึ�� คำ. ไมี�ต�องก�รัให� ข. อย์*�ในบ��นน�นต�อไป็ คำ. ย์�อมีมี�สิ�ทธ์�ให� ข.

ออกจึ�กบ��นน�นได้�

8.1.2 ผลของสิ�ทธ์�อาศั ยผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์มี�สิ�ทธ์�และหน��ท�&อย์��งไรับ��งผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์มี�สิ�ทธ์�และหน��ท�&ด้งต�อไป็น��สิ�ทธ์�ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์(1) อย์*�อ�ศย์ในโรังเรั�อนของผ*�อ�&นโด้ย์ไมี�ต�องเสิ�ย์คำ��เช้��(2) เกBบด้อกผลธ์รัรัมีด้�เพ�ย์งเท��ท�&จึ��เป็%นแก�คำว่�มีต�องก�รัของคำรัว่เรั�อนหน��ท�&ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์(1) ใช้�โรังเรั�อนต�มีป็กต�ป็รัะเพณ�หรั�อท�&ก��หนด้ไว่�ในน�ต�กรัรัมีก�อต�งสิ�ทธ์�อ�ศย์(2) สิงว่นโรังเรั�อนอย์��งว่�ญญู*ช้นจึะพ งสิงว่นทรัพย์�สิ�นของตน และบ��รั�งรักษ�และซึ่�อมีแซึ่มีเลBกน�อย์(3) ย์อมีให�ผ*�อ�ศย์หรั�อตว่แทนเข��ตรัว่จึด้*โรังเรั�อนเป็%นคำรั�งคำรั�ว่(4) ไมี�ด้ด้แป็ลงต�อเต�มีโรังเรั�อน(5) สิ�งคำ�นโรังเรั�อนให�ผ*�ให�อ�ศย์เมี�&อสิ�ทธ์�อ�ศย์รัะงบสิ��นไป็

8.1.3 การัรัะง บสิ�'นไปซึ่2�งสิ�ทธ์�อาศั ยเหต�ของก�รัสิ��นไป็ซึ่ &งสิ�ทธ์�อ�ศย์มี�อย์��งไรับ��งเหต�ของก�รัรัะงบสิ��นไป็ซึ่ &งสิ�ทธ์�อ�ศย์1) ก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลแห�งเจึตน� ซึ่ &งแบ�งออกเป็%น

- เมี�&อสิ��นรัะย์ะเว่ล�ท�&ก��หนด้ไว่�- เมี�&อผ*�ให�สิ�ทธ์�อ�ศย์บอกเล�กสิ�ทธ์�อ�ศย์- เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�สิละสิ�ทธ์�อ�ศย์- เมี�&อคำ*�กรัณ�ท�งสิองฝI�ย์ตกลงกนเล�กสิ�ทธ์�อ�ศย์

2) ก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลแห�งกฎหมี�ย์ ซึ่ &งแบ�งออกเป็%น- เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�อ�ศย์ต�ย์- เมี�&อสิ�ทธ์�อ�ศย์กบกรัรัมีสิ�ทธ์�<เกล�&อนกล�นกน

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

35

Page 36: กฎหมายลักษณะทรัพย์

3) ก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์สิภ�พธ์รัรัมีช้�ต�

8.2 สิ�ทธ์�เหน/อพ/'นด้�น1. สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&ก��หนด้ให�ผ*�ทรังสิ�ทธ์�เป็%นเจึ��ของโรังเรั�อน สิ�&งป็ล*กสิรั��งหรั�อสิ�&งเพ�ะ

ป็ล*กบนด้�นหรั�อใต�ด้�นของผ*�อ�&น โด้ย์ไมี�เป็%นสิ�ว่นคำว่บของเจึ��ของท�&ด้�นน�น โด้ย์จึะเสิ�ย์คำ��เช้��เป็%นก�รัตอบแทนหรั�อไมี�กBได้�

2. ก�รัได้�มี� ก�รัโอน ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงและก�รัรัะงบสิ��นไป็ของสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นน�นจึะต�องท��เป็%น หนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

3. สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นมี�ใช้�เป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�ทรังสิ�ทธ์� จึ งอ�จึโอนหรั�อรับมีรัด้กกนต�อไป็ได้�4. สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นอ�จึมี�ก��หนด้เว่ล�หรั�อก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของเจึ��ของท�&ด้�นหรั�อของผ*�ทรังสิ�ทธ์� หรั�อไมี�มี�

ก��หนด้เว่ล�กBได้�

8.2.1 ล กษณ์ะของสิ�ทธ์�เหน/อพ/'นด้�นลกษณะของสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นท�&สิ��คำญมี�อย์��งไรับ��งสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นมี�ลกษณะท�&สิ��คำญด้งต�อไป็น��(1) สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นเป็%นสิ�ทธ์�ให�บ�คำคำลมี�สิ�ทธ์�เป็%นเจึ��ของโรังเรั�อน สิ�&งป็ล*กสิรั��งหรั�อสิ�&งเพ�ะป็ล*กใน

ท�&ด้�นของผ*�อ�&น โด้ย์ทรัพย์�สิ�นเหล��น�นไมี�ตกเป็%นสิ�ว่นคำว่บของเจึ��ของท�&ด้�น โด้ย์จึะเสิ�ย์คำ��เช้��หรั�อผลป็รัะโย์ช้น�ตอบแทนหรั�อไมี�กBได้�

(2) สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นน�นอ�จึได้�มี�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีและโด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี(3) สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นมี�ใช้�เป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น จึ งอ�จึโอนกนได้�เสิมีอ(4) สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นอ�จึมี�ก��หนด้เว่ล�หรั�อไมี�กBได้� และจึะก��หนด้เว่ล�ไว่�ตลอด้ช้�ว่�ตของเจึ��ของท�&ด้�น

หรั�อตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นกBได้�ก. อน�ญ�ตให� ข. สิรั��งบ��นในท�&ด้�นของตนโด้ย์ท��สิญญ�กนเป็%นหนงสิ�อไว่�ให� ข. อย์*�ในท�&ด้�นน�นได้�ตลอด้

ช้�ว่�ตของ ข. ต�อมี� ก. ท��พ�นย์กรัรัมีย์กท�&ด้�นน�นให� คำ. และ ก. ต�ย์ลง คำ. จึ งฟัGองขบไล� ข. ออกจึ�กท�&ด้�น ด้งน�� ข. จึะไมี�ย์อมีออกจึ�กท�&ด้�นน�นได้�หรั�อไมี� โด้ย์อ��งว่��ตนมี�สิ�ทธ์�ต�มีสิญญ�ตนกบ ก. ซึ่ &ง คำ. ต�องผ*กพนด้�ว่ย์เพรั�ะเป็%นผ*�ได้�รับท�&ด้�นน�นจึ�ก ก.

จึ�กอ�ท�หรัณ� ข. จึะไมี�ย์อมีรั��อถึอนบ��นออกจึ�กท�&ด้�นของ คำ. ไมี�ได้� เพรั�ะ ข. มี�สิ�ทธ์�เหน�อท�&ด้�นท�&ไมี�บรั�บ*รัณ� เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์� แต�เป็%นเพ�ย์งบ�คำคำลสิ�ทธ์�รัะหว่��ง ก. กบ ข. เท��น�น เน�&องจึ�กก�รัได้�มี�ซึ่ &งสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นของ ข. น�นมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& จึ งมี�ใช้�ทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&จึะใช้�อ��งย์นต�อ คำ. ซึ่ &งเป็%นบ�คำคำลภ�ย์นอก คำ. จึ งไมี�ผ*กพนโด้ย์สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นน�น ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 1

8.2.2 ผลของสิ�ทธ์�เหน/อพ/'นด้�นผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นมี�สิ�ทธ์�และหน��ท�&อย์��งไรัผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นมี�สิ�ทธ์�และหน��ท�&ด้งน��สิ�ทธ์�ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น(1) เป็%นเจึ��ของโรังเรั�อน สิ�&งป็ล*กสิรั��ง หรั�อสิ�&งเพรั�ะป็ล*กในท�&ด้�นของผ*�อ�&น(2) โอนสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นให�แก�บ�คำคำลอ�&น(3) รั��อถึอนโรังเรั�อน สิ�&งป็ล*กสิรั��ง หรั�อสิ�&งเพรั�ะป็ล*กเมี�&อสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นรัะงบสิ��นไป็หน��ท�&ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น(1) ช้��รัะคำ��เช้��ให�เจึ��ของท�&ด้�น(2) ป็ฏ�บต�ต�มีเง�&อนไขซึ่ &งรัะบ�ไว่�ในน�ต�กรัรัมีก�อต�งสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น(3) คำ�นท�&ด้�นและรั��อถึอนโรังเรั�อน สิ�&งป็ล*กสิรั��ง และสิ�&งเพรั�ะป็ล*กเมี�&อสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นรัะงบสิ��นไป็

8.2.3 การัรัะง บสิ�'นไปซึ่2�งสิ�ทธ์�เหน/อพ/'นด้�น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

36

Page 37: กฎหมายลักษณะทรัพย์

เหต�ของก�รัสิ��นไป็ซึ่ &งสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นมี�อย์��งไรับ��งเหต�ของก�รัสิ��นไป็ซึ่ &งสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลแห�งเจึตน�ซึ่ &งแบ�งออกเป็%นก. เมี�&อสิ��นรัะย์ะเว่ล�ท�&ก��หนด้ไว่�ข. เมี�&อมี�ก�รับอกเล�กสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นในกรัณ�ท�&ไมี�มี�ก��หนด้เว่ล�คำ. เมี�&อเจึ��ของท�&ด้�นบอกเล�กสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นเมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�ไมี�ป็ฏ�บต�ต�มีเง�&อนไขหรั�อไมี�ช้��รัะคำ��เช้��

สิองป็Dต�ด้ต�อกนง. เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�สิละสิ�ทธ์�<เหน�อพ��นด้�นจึ. เมี�&อคำ*�กรัณ�ท�งสิองฝI�ย์ตกลงกนเล�กสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นฉ. เมี�&อเจึ��ของท�&ด้�นต�ย์ในกรัณ�ท�&สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นก�อต�งข �นตลอด้ช้�ว่�ตของเจึ��ของท�&ด้�นช้. เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นต�ย์ในกรัณ�ท�&สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น ก�อต�งข �นตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�

เหน�อพ��นด้�นก. ให� ข. ป็ล*กบ��นในท�&ด้�นของตนโด้ย์มี�สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นเป็%นเว่ล� 10 ป็D ต�อเมี�&อ ข. อย์*�ในท�&ด้�นน�นได้� 5

ป็D เก�ด้เพล�งไหมี�บ��นของ ข. หมีด้สิ��น ข. จึะป็ล*กสิรั��งใหมี�ในท�&ด้�นน�น ก. ไมี�ย์อมี ด้งน�� ข. จึะมี�สิ�ทธ์�ป็ล*กบ��นใหมี�หรั�อไมี�

จึ�กอ�ท�หรัณ� ข. มี�สิ�ทธ์�ป็ล*กบ��นข �นใหมี�ในท�&ด้�นของ ก. เพรั�ะสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นของ ข. ในท�&ด้�นของ ก.

ไมี�สิ��นไป็ เพรั�ะสิภ�พบ��นซึ่ &งเป็%นทรัพย์�สิ�นท�&ตนป็ล*กสิรั��งลงสิ��นไป็เพรั�ะมี�ใช้�ท�&ด้�นท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นสิ��นไป็ และเป็%นไป็ต�มีบทบญญต�มี�ตรั� 1475

8.3 สิ�ทธ์�เก9บก�น1. สิ�ทธ์�เกBบก�นเป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&ก�� หนด้ให�ผ*�ทรังสิ�ทธ์�เข��คำรัอบคำรัองใช้� และถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�จึ�ก

อสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&น2. สิ�ทธ์�เกBบก�นเป็%นสิ�ทธ์�ท�&ให�ผ*�ทรังสิ�ทธ์�ใช้� หรั�อถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&นโด้ย์ไมี�มี�ข�อจึ��กด้

เจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์� กล��ว่คำ�อผ*�ให�สิ�ทธ์�จึะรัะบ�จึ��กด้ก�รัใช้�หรั�อป็รัะโย์ช้น�เฉพ�ะอย์��งมี�ได้�3. ก�รัได้�มี� ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง และก�รัรัะงบสิ��นไป็ของสิ�ทธ์�เกBบก�นน�นจึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์น

ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&4. สิ�ทธ์�เกBบก�นเป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�ทรังสิ�ทธ์� จึ งไมี�อ�จึโอนหรั�อรับมีรัด้กกนต�อไป็ได้�5. สิ�ทธ์�เกBบก�นอ�จึมี�ก��หนด้เว่ล� หรั�อก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เกBบก�นหรั�อไมี�มี�ก��หนด้เว่ล�กBได้�

8.3.1 ล กษณ์ะของสิ�ทธ์�เก9บก�นลกษณะของสิ�ทธ์�เกBบก�นท�&สิ��คำญมี�อะไรับ��งสิ�ทธ์�เกBบก�นมี�ลกษณะสิ��คำญด้งต�อไป็น��(1) สิ�ทธ์�เกBบก�นเป็%นสิ�ทธ์�ท�&ให�บ�คำคำลมี�สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัอง ใช้�สิอย์ และถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มี

ทรัพย์�ของผ*�อ�&น โด้ย์จึะเสิ�ย์คำ��เช้��หรั�อผลป็รัะโย์ช้น�ตอบแทน หรั�อไมี�กBได้� และโด้ย์มี�ได้�รัะบ�จึ��กด้ก�รัใช้�หรั�อถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�

(2) สิ�ทธ์�เกBบก�นน�น จึะได้�มี�กBแต�ท�งน�ต�กรัรัมีเท��น�น และจึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งสิ�ทธ์�เกBบก�นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&เพ�&อให�บรั�บ*รัณ�เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&จึะใช้�อ��งย์นแก�บ�คำคำลท&ว่ไป็ได้�

(3) สิ�ทธ์�เกBบก�นเป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เกBบก�น จึ งไมี�อ�จึทรังสิ�ทธ์�เกBบก�นกนได้� แต�กBอ�จึมี�ก�รัโอนก�รัใช้�สิ�ทธ์�เกBบก�นกนได้� เพรั�ะไมี�ใช้�ก�รัโอนถึ งสิ�ทธ์�เกBบก�น

(4) สิ�ทธ์�เกBบก�นน�น อ�จึมี�ก��หนด้เว่ล� หรั�อไมี�มี�ก��หนด้เว่ล� หรั�อก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เกBบก�นกBได้�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

37

Page 38: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ก. เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นแป็ลงหน &งได้�ให� ข. มี�สิ�ทธ์�เกBบก�นในท�&ด้�นของตนโด้ย์ท��น�ต�กรัรัมีถึ*กต�องต�มีกฎหมี�ย์แต�ไมี�ได้�ตกลงกนว่��จึะให� ข. มี�สิ�ทธ์�เกBบก�นอย์*�น�นเท��ใด้ ภ�ย์หลง ก. ไมี�พอใจึ ข. และไมี�ต�องก�รัให� ข.

อย์*�ในท�&ด้�นน�นอ�กต�อไป็ ก. จึะเรั�ย์กท�&ด้�นน�นคำ�นได้�หรั�อไมี�จึ�กอ�ท�หรัณ� สิ�ทธ์�เกBบก�นรัะหว่��ง ก. กบ ข. เป็%นสิ�ทธ์�เกBบก�นท�&ไมี�มี�ก��หนด้เว่ล�ซึ่ &ง ป็.พ.พ. มี�ตรั�

1418 ว่รัรัคำ 2 ให�สินน�ษฐ�นไว่�ก�อนว่��สิ�ทธ์�เกBบก�นมี�อย์*�ตลอด้ช้�ว่�ตแห�งผ*�ทรังสิ�ทธ์� ด้งน�น ต�มีข�อสินน�ษฐ�นของกฎหมี�ย์ ก. จึะเรั�ย์กท�&ด้�นน�นคำ�นไมี�ได้�ตรั�บใด้ท�& ข.ย์งมี�ช้�ว่�ตอย์*� แต�ถึ��มี�พฤต�ก�รัณ�แสิด้งให�เหBนเป็%นอย์��งอ�&น เช้�น ให�สิ��นสิ�ทธ์�ไป็เมี�&อ ก. ไมี�พอใจึและเรั�ย์กเอ�คำ�น ก. กBย์�อมีได้�สิ�ทธ์�เรั�ย์กท�&ด้�นคำ�นได้�

8.3.2 ผลของสิ�ทธ์�เก9บก�นสิ�ทธ์�และหน��ท�&ของผ*�ทรังสิ�ทธ์�เกBบก�นมี�อย์��งไรับ��งผ*�ทรังสิ�ทธ์�เกBบก�นมี�สิ�ทธ์�และหน��ท�&ด้งต�อไป็น��สิ�ทธ์�ของผ+ทรังสิ�ทธ์�เก9บก�น(1) คำรัอบคำรัอง ใช้�สิอย์ ถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�และจึด้ก�รัอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบสิ�ทธ์�เกBบก�น(2) โอนก�รัใช้�สิ�ทธ์�เกBบก�นให�บ�คำคำลอ�&นเว่�นแต�น�ต�กรัรัมีก�อต�งสิ�ทธ์�เกBบก�นจึะห��มีหนาท��ของผ+ทรังสิ�ทธ์�เก9บก�น1) รักษ�ทรัพย์�สิ�นท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบสิ�ทธ์�เกBบก�นเสิมีอว่�ญญู*ช้นรักษ�ทรัพย์�สิ�นของตนเอง2) สิงว่นภ�ว่ะแห�งทรัพย์�สิ�นมี�ให�เป็ล�&ย์นไป็ในสิ�รัะสิ��คำญ และบ��รั�งรักษ�ป็กต�และซึ่�อมีแซึ่มีเลBกน�อย์3) ออกคำ��ใช้�จึ��ย์ในก�รัจึด้ก�รัทรัพย์�สิ�น4) ป็รัะกนว่�น�ศภย์ทรัพย์�สิ�นท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบสิ�ทธ์�เกBบก�น5) สิ�งทรัพย์�สิ�นคำ�น

8.3.3 การัรัะง บสิ�'นไปซึ่2�งสิ�ทธ์�เก9บก�นเหต�ของก�รัสิ��นไป็ซึ่ &งสิ�ทธ์�เกBบก�นมี�อย์��งไรับ��งเหต�ของก�รัสิ��นไป็ของสิ�ทธ์�เกBบเง�น(1) ก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลแห�งเจึตน� ซึ่ &งแบ�งออกเป็%น

- เมี�&อสิ��นรัะย์ะเว่ล�ท�&ก��หนด้ไว่�- เมี�&อมี�ก�รับอกเล�กสิ�ทธ์�เกBบก�นในกรัณ�ท�&ไมี�มี�ก��หนด้รัะย์ะเว่ล�- เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�สิละสิ�ทธ์�เกBบก�น- เมี�&อคำ*�กรัณ�ท�งสิองฝI�ย์ตกลงกนเล�กสิ�ทธ์�เกBบก�น

(2) ก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์ผลแห�งกฎหมี�ย์- เมี�&อผ*�ทรังสิ�ทธ์�ต�ย์- เมี�&อสิ�ทธ์�เกBบก�นกบกรัรัมีสิ�ทธ์�<เกล�&อนกล�นกน

(3) ก�รัรัะงบสิ��นไป็โด้ย์สิภ�พธ์รัรัมีช้�ต�ก. ท��พ�นย์กรัรัมีให� ข. มี�สิ�ทธ์�เกBบก�นในท�&ด้�นของตนพรั�อมีบ��นท�&ป็ล*กอย์*�ในท�&ด้�นน�นเป็%นเว่ล� 20 ป็D ต�อ

มี�เมี�&อ ข. อย์*�ในท�&ด้�นน�นได้� 10 ป็D บ��นน�นถึ*กพ�ย์�พด้พงหมีด้ ด้งน�� ก. จึะให� ข. ออกจึ�กท�&ด้�นของตนโด้ย์อ��งว่��สิ�ทธ์�เกBบก�นสิ��นสิ�ด้ลงแล�ว่ได้�หรั�อไมี�

จึ�กอ�ท�หรัณ�สิ�ทธ์�เกBบก�นของ ข. ในท�&ด้�นของ ก. ไมี�รัะงบสิ��นไป็ แมี�บ��นท�&ป็ล*กสิรั��งอย์*�ในท�&ด้�นน�นจึะสิ��นสิล�ย์ไป็กBต�มี ก. จึะให� ข. ออกจึ�กท�&ด้�นไมี�ได้� เพรั�ะไมี�ใช้�กรัณ�ท�&ต�งอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบสิ�ทธ์�เกBบก�น คำ�อ ท�&ด้�นสิ��นสิล�ย์ไป็

8.4 ภารัะต�ด้พ นในอสิ งหารั�มทรั พย�1. ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์� เป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�ท�&ก��หนด้ให�ผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�ได้�รับช้��รัะหน��จึ�กอสิงห� รั�มี

ทรัพย์�ของผ*�อ�&นเป็%นคำรั�ว่ๆ ไป็ หรั�อได้�ใช้�หรั�อถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&นต�มีท�&รัะบ�ไว่�2. ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�เป็%นภ�รัะท�&เก�&ย์ว่กบตว่ทรัพย์�สิ�นโด้ย์ตรัง

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

38

Page 39: กฎหมายลักษณะทรัพย์

3. ก�รัได้�มี� ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง และก�รัรัะงบสิ��นไป็ของภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นจึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

4. ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�เฉพ�ะตว่ของผ*�รับป็รัะโย์ช้น� จึ งไมี�อ�จึโอนหรั�อรับมีรัด้กกนต�อไป็ได้� เว่�นแต�จึะมี�ก�รัรัะบ�ไว่�เป็%นอย์��งอ�&นในน�ต�กรัรัมีก�อต�งภ�รัะต�ด้พน

5. ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�จึมี�ก��หนด้เว่ล� หรั�อก��หนด้ตลอด้ช้�ว่�ตของผ*�รับป็รัะโย์ช้น�หรั�อไมี�มี�ก��หนด้เว่ล�กBได้�

8.4.1 ล กษณ์ะของภารัะต�ด้พ นในอสิ งหารั�มทรั พย�ลกษณะของภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&สิ��คำญมี�อะไรับ��งภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�ลกษณะด้งต�อไป็น��(1) ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�เป็%นทรัพย์สิ�ทธ์� ท�&ท�� ให�ผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�ได้�รับช้�� รัะหน��จึ�ก

อสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&นเป็%นคำรั�ว่ๆ ไป็ หรั�อได้�ใช้�และถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&นต�มีท�&รัะบ�ได้�(2) ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นอ�จึได้�มี�กBแต�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีและโด้ย์ท�งอ�& นนอกจึ�ก

น�ต�กรัรัมี(3) ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�เป็%นสิ�ทธ์�เฉพ�ะตว่ของผ*�รับป็รัะโย์ช้น�ต�มีป็กต� จึ งไมี�อ�จึโอนหรั�อ

รับมีรัด้กกนได้�เว่�นแต�จึะรัะบ�ไว่�เป็%นอย์��งอ�&นในน�ต�กรัรัมีก�อต�งภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ก. ให� ข. เด้�นผ��นท�&ด้�นของตน เพ�&อไป็ท��น�ในท�&น�ของ ข. ซึ่ &งอย์*�ถึด้ออกไป็เฉพ�ะฤด้*ก�ลท��น�เป็%นเว่ล�

20 ป็D เมี�&อท��สิญญ�มี�ได้�คำรับ 10 ป็D ข. ต�ย์ลง คำ. ซึ่ &งเป็%นบ�ตรัของ ข. จึะเข��ไป็ท��น�ในท�&ด้�นของตน โด้ย์เด้�นผ��นท�&ด้�นของ ก. แต� ก. จึะไมี�ให� คำ. เด้�นผ��นท�&ด้�นน�น ด้งน�� ก. จึะมี�สิ�ทธ์�ห��มีไมี�ให� คำ. เด้�นผ��นท�&ด้�นน�นได้�หรั�อไมี�

จึ�กอ�ท�หรัณ� ก. มี�สิ�ทธ์�ห��มี คำ. มี�ให�เด้�นผ��นท�&ด้�นของตน เพรั�ะภ�รัะต�ด้พนด้งกล��ว่น��รัะงบสิ��นไป็เมี�&อ ข. ผ*�รับป็รัะโย์ช้น�ต�ย์ แมี� คำ. จึะเป็%นผ*�รั บมีรัด้กจึ�ก ข. กBต�มี คำ. กBไมี�สิ�มี�รัถึรับมีรัด้กภ�รัะต�ด้พนน�นได้�เว่�นแต�ในน�ต�กรัรัมีก�อต�งภ�รัะต�ด้พนรัะหว่��ง ก. กบ ข. จึะรัะบ�ไว่�ว่��ให�ท�ย์�ทของ ข. รับมีรัด้กภ�รัะต�ด้พนน�นได้� ด้งท�&บญญต�ไว่�ในมี�ตรั� 1431

8.4.2 ผลของภารัะต�ด้พ นในอสิ งหารั�มทรั พย�สิ�ทธ์�และหน��ท�&ของผ*�รับป็รัะโย์ช้น�ในภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�อย์��งไรับ��งสิ�ทธ์�และหน��ท�&ของผ*�รับป็รัะโย์ช้น�ในภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�สิ�ทธ์�ของผ+รั บปรัะโยช้น�(1) ได้�รับป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบภ�รัะต�ด้พน โด้ย์ได้�รับช้��รัะหน��เป็%นคำรั�ว่ๆ

จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์� หรั�อได้�ใช้�หรั�อถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�มีท�&รัะบ�ไว่�(2) ขอให�ศ�ลต�งผ*�รั กษ�ทรัพย์� หรั�อให�เอ�อสิงห�รั�มีทรัพย์�ออกข�ย์ทอด้ตล�ด้(3) ท��ก�รัท�กอย์��งเพ�&อรักษ�และใช้�อสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบภ�รัะต�ด้พนหนาท��ของผ+รั บปรัะโยช้น�1) ป็ฏ�บต�ต�มีเง�&อนไขอนเป็%นสิ�รัะสิ��คำญท�&รัะบ�ไว่�ในน�ต�กรัรัมีก�อต�งภ�รัะต�ด้พน2) ไมี�ท��ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบภ�รัะต�ด้พน3) ไมี�ท��ก�รัอนเป็%นก�รัเพ�&มีภ�รัะแก�อสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบภ�รัะต�ด้พน4) หย์�ด้กรัะท��ก�รัซึ่ &งเป็%นป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบภ�รัะต�ด้พนเมี�&อภ�รัะต�ด้พน

น�นรัะงบสิ��นไป็

8.4.3 การัรัะง บสิ�'นไปซึ่2�งภารัะต�ด้พ นในอสิ งหารั�มทรั พย�เหต�รัะงบสิ��นไป็ซึ่ &งภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�อย์��งไรับ��งเหต�ของก�รัรัะงบสิ��นไป็ซึ่ &งภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�1) การัรัะง บสิ�'นไปโด้ยผลแห�งเจตนา ซึ่2�งอาจแบ�งออกเป*น

(ก) เมี�&อสิ��นรัะย์ะเว่ล�ท�&ก��หนด้ไว่�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

39

Page 40: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(ข) เมี�&อมี�ก�รัย์กเล�กภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ในกรัณ�ท�&ไมี�มี�ก��หนด้รัะย์ะเว่ล�(คำ) เมี�&อเจึ��ของทรัพย์�สิ�นบอกเล�กภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ในกรัณ�ท�&ผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�ไมี�

ป็ฏ�บต�ต�มีเง�&อนไข(ง) เมี�&อผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�สิละภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�(จึ) เมี�&อคำ*�กรัณ�ท�งสิองฝI�ย์ตกลงเล�กภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�(ฉ) เมี�&อผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�ถึ งแก�คำว่�มีต�ย์ในกรัณ�ท�&ก��หนด้เว่ล�ไว่�ตลอด้ช้�ว่�ตผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�

2) การัรัะง บสิ�'นไปโด้ยผลแห�งกฎหมาย ซึ่2�งอาจแบ�งออกเป*น(ก) เมี�&อผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�ถึ งแก�คำว่�มีต�ย์ในกรัณ�ท�&ไมี�ได้�ก��หนด้รัะย์ะเว่ล�เอ�ไว่�(ข) เมี�&อผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�ขอให�ศ�ลน��อสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&อย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบภ�รัะต�ด้พนออกข�ย์ทอด้

ตล�ด้เพ�&อช้��รัะหน��ท�&คำ��งอย์*�(คำ) เมี�&อเจึ��ของอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของให�อสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นพ�นจึ�กภ�รัะต�ด้พน(ง) เมี�&อผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�มี�ได้�ใช้�อสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นเป็%นเว่ล� 10 ป็D(จึ) เมี�&อภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�หมีด้ป็รัะโย์ช้น�หรั�อมี�ป็รัะโย์ช้น�น�อย์ลง(ฉ) เมี�&อภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�และกรัรัมีสิ�ทธ์�<เกล�&อนกล�นกน

3) การัรัะง บสิ�'นไปโด้ยสิภาพธ์รัรัมช้าต�

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 8

1. บ�คำคำลอ�จึได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�ต��งๆ ได้�โด้ย์ท�ง น�ต�กรัรัมี และ ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี2. บ�คำคำลอ�จึได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์สิ�ทธ์�ต��งๆ เช้�น สิ�ทธ์�อ�ศย์ สิ�ทธ์�เหน�อพ�� นด้�น สิ�ทธ์�เกBบก�น และภ�รัะต�ด้พนใน

อสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�ง น�ต�กรัรัมี และ อ�ย์�คำว่�มี3. ทรัพย์สิ�ทธ์�ท�&เป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�ท�&จึ��กด้ตด้ทอนอ��น�จึของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ได้�มี�กท�&สิ�ด้ คำ�อ สิ�ทธ์�เกBบก�น4. สิ�ทธ์�อ�ศย์ คำ�อ สิ�ทธ์�ท�&ก�อให�เก�ด้ผลต�อ ผ*�ทรังสิ�ทธ์�มี�สิ�ทธ์�อย์*�อ�ศย์ในโรังเรั�อนของผ*�อ�&นโด้ย์ไมี�ต�องเสิ�ย์คำ��เช้��5. ด้��ให�แด้งอ�ศย์อย์*�ในบ��นของตนโด้ย์ท��หนงสิ�อรัะหว่��งกน ต�อมี�ด้��ข�ย์ท�&ด้�นน�นให�ข�ว่ ข�ว่จึ งฟัGองขบไล�แด้ง ด้ง

น�น แด้งจึะมี�สิ�ทธ์�อ�ศย์อย์*�ในบ��นน�นหรั�อไมี� ค-าตอบ แด้งไมี�มี�สิ�ทธ์�อ�ศย์ เพรั�ะสิ�ทธ์�อ�ศย์น�นไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น จึ งไมี�เป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�ท�&จึะใช้�ย์นกบข�ว่ได้�

6. สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น คำ�อสิ�ทธ์�ท�&ก�อให�เก�ด้ผลต�อ ผ*�ทรังสิ�ทธ์�มี�สิ�ทธ์�เป็%นเจึ��ของโรังเรั�อน สิ�&งป็ล*กสิรั��ง หรั�อสิ�&งเพ�ะป็ล*กท�&อย์*�ในท�&ด้�นของผ*�อ�&น

7. ข�ว่ให�เข�ย์ว่ป็ล*กบ��นอย์*�ในท�&ด้�นของตนโด้ย์ท��สิญญ�กนเอง ต�อมี�ข�ว่ข�ย์ท�&ด้�นน�นให�เข�มีไป็ด้งน��รัะหว่��งเข�ย์ว่กบเข�มีใคำรัจึะมี�สิ�ทธ์�ในบ��นด้�กว่��กน ค-าตอบ เข�มีมี�สิ�ทธ์�ด้�กว่�� เพรั�ะเข�ย์ว่มี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นสิ�ทธ์�ของเข�ย์ว่จึ งไมี�ผ*กพนเข�มี

8. สิ�ทธ์�เกBบก�น คำ�อสิ�ทธ์�ท�&ก�อให�เก�ด้ผลอย์��งไรัต�อผ*�ทรังสิ�ทธ์�เกBบก�น ค-าตอบ ผ*�ทรังสิ�ทธ์�มี�สิ�ทธ์� คำรัอบคำรัอง ใช้�สิอย์ และถึ�อป็รัะโย์ช้น�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&น

9. น���เง�นให�มี�ว่งมี�สิ�ทธ์�เกBบก�นในท�&สิว่นของตน ต�อมี�มี�ว่งโอนก�รัให�สิ�ทธ์�เกBบก�นในท�&ด้�นน�นให�ฟัG� ถึ��ฟัG�ตด้ต�นไมี�ในสิว่นไป็ท��ฟั@นข�ย์หมีด้ ด้งน�นน���เง�นจึะเรั�ย์กให�ใคำรัรับผ�ด้ช้อบ ค-าตอบ น���เง�นฟัGองมี�ว่งและฟัG�ให�รับผ�ด้ช้อบต�อตนได้� เพรั�ะเป็%นกรัณ�ท�&มี�กฎหมี�ย์บญญต�ไว่�

10. ภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�คำ�อทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&ก�อให�เก�ด้ผลอย์��งไรัต�อผ*�รั บป็รัะโย์ช้น� ค-าตอบ ผ*�รั บป็รัะโย์ช้น�มี�สิ�ทธ์�ได้�รับช้��รัะหน��เป็%นคำรั�ว่ๆ หรั�อได้�ใช้�และถึ�อเอ�ป็รัะโย์ช้น�ต�มีท�&รัะบ�ไว่�จึ�กอสิงห�รั�มีทรัพย์�

11. เหล�องให�แด้งเข��ท��น�ในท�&ด้�นของตนเฉพ�ะฤด้*ก�ลท��น� ต�อมี�แด้งให�ด้��เข��ไป็ท��น�ในท�&น�น�นแทนตน ด้งน�น ถึ��ด้��ท��ให�ท�&น�น�นเสิ�ย์ห�ย์ เหล�องจึะเรั�ย์กให�ใคำรัรับผ�ด้ต�มีบทบญญต�ในเรั�&องทรัพย์�สิ�นได้�บ��ง ค-าตอบ เหล�องฟัGองแด้งให�รับผ�ด้ช้อบได้� เพรั�ะแด้งจึะโอนภ�รัะต�ด้พนด้งกล��ว่ให�ด้��ไมี�ได้�

12. ข�ว่ให�เข�ย์ว่มี�สิ�ทธ์�อ�ศย์ในบ��นของตนโด้ย์ท��พ�นย์กรัรัมีไว่� เมี�&อข�ว่ต�ย์ เข�ย์ว่ได้�ให�เช้��บ��นหลงน�นไป็ และเหล�องได้�เข��คำรัอบคำรัองท�&ด้�นท�&มี�บ��นน�นจึนได้�สิ�ทธ์� เข�ย์ว่จึะย์งมี�สิ�ทธ์�อ�ศย์ในบ��นหลงน�นหรั�อไมี� คำ��ตอบ เข�ย์ว่ไมี�มี�สิ�ทธ์�อ�ศย์ในบ��น เพรั�ะไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�อ�ศย์จึ งไมี�อ�จึอ��งย์นในฐ�นะทรัพย์สิ�ทธ์�ต�อเหล�องได้�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

40

Page 41: กฎหมายลักษณะทรัพย์

13. เข�ย์ว่ให�ข�ว่ป็ล*กบ��นอย์*ในท�&ด้�นของตนโด้ย์ท��เป็%นหนงสิ�อรัะหว่��งกน ต�อมี�เข�ย์ว่ข�ย์ท�&ด้�นน�นให�เข�มีไป็ด้งน��รัะหว่��งข�ว่กบเข�มีใคำรัจึะมี�สิ�ทธ์�ในบ��นด้�กว่��กน คำ��ตอบ เข�มีมี�สิ�ทธ์�ด้�กว่�� เพรั�ะข�ว่มี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�น สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นของข�ว่จึ งไมี�ผ*กพนเข�มี

หน�ว่ยท�� 9 การัได้มาซึ่2�งอสิ งหารั�มทรั พย�และทรั พย�สิ�นอ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�

1. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�และทรัพย์�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� เป็%นกรัณ�ท�&ท��ให�ผ*�ได้�มี�สิ�มี�รัถึใช้�อ��น�จึแห�งสิ�ทธ์�ท�&ได้�มี�ย์กข �นต�อสิ*�กบผ*�อ�&น ด้งน�น กฎหมี�ย์จึ งจึ��เป็%นต�องบญญต�หลกก�รัแสิด้ง ออกซึ่ &งสิ�ทธ์�ท�&ได้�มี�น�นให�ช้ด้เจึน เพ�&อป็รัะโย์ช้น�ต�อผ*�ได้�มี� (ผ*�ทรังทรัพย์�สิ�ทธ์�) แต�อย์��งไรักBด้� กฎหมี�ย์กBย์งให�คำว่�มีคำ��มีคำรัองสิ�ทธ์�ของบ�คำคำลภ�ย์นอกท�&ได้�ทรัพย์�สิ�ทธ์�น�นมี�โด้ย์สิ�จึรั�ตและเสิ�ย์คำ��ตอบแทน

2. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�และทรัพย์�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�น ต�มีกฎหมี�ย์แบ�งออกเป็%น 2

ท�ง คำ�อ ก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมี และก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี3. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�และทรัพย์�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�บ�งกรัณ�อ�จึถึ*กเพ�กถึอนทะเบ�ย์น

ได้�ท�งน��ต�องเป็%นไป็ต�มีหลกก�รัต�มีท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่�4. ทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�จึเป็ล�&ย์นแป็ลงรัะงบหรั�อกลบคำ�นมี�ได้� ท�งน��กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�

น��หลกก�รัท�งทะเบ�ย์นด้งบญญต�ไว่�ใน ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 และ มี�ตรั� 1300 มี�ใช้�โด้ย์อน�โลมี อน &ง สิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�มี�ก�รัแสิด้งออกท�งทะเบ�ย์น ห�กมี�ก�รัได้�มี�หรั�อมี�ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงหรั�อรัะงบ หรั�อกลบคำ�นกBต�องแสิด้งออกให�ป็รั�กฏท�งทะเบ�ย์นเช้�นกน

การัได้มาโด้ยทางน�ต�กรัรัมซึ่2�งอสิ งหารั�มทรั พย�และทรั พย�สิ�นอ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�1. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์� หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีต�องด้��เน�น

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�น�นให�ถึ*กต�อง มี�ฉะน�น ไมี�บรั�บ*รัณ�เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�2. ก�รัได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�

หล กเกณ์ฑ์�การัได้มาโด้ยทางน�ต�กรัรัมคำว่�มีในบทบญญต�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักตอนต�นท�&กล��ว่ว่�� ภ�ย์ในบงคำบแห�งบทบญญต�ป็รัะมีว่ล“

กฎหมี�ย์น��หรั�อกฎหมี�ย์อ�&น หมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรั”

หมี�ย์คำว่�มีว่�� กรัณ�ท�&จึะน��บทบญญต�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักมี�ใช้� ต�องเป็%นป็รัะเด้Bนซึ่ &งมี�ได้�มี�บทบญญต� ใด้ใน ป็ .พ .พ . หรั�อบทบญญต� ใด้ๆในกฎหมี�ย์อ�& นบญญต�ถึ งก�รัได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีซึ่ & งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�นๆไว่�เป็%นก�รัเฉพ�ะเจึ�ะจึงเท��น�น ด้งน�น ห�กเป็%นกรัณ�ซึ่ &งมี�บทบญญต�แห�งกฎหมี�ย์บญญต�ไว่�ในป็รัะเด้Bนก�รัได้�มี� ด้งกล��ว่ไว่�เป็%นกรัณ�เฉพ�ะเจึ�ะจึงแล�ว่ต�องเป็%นไป็ต�มีบทบญญต�เฉพ�ะเจึ�ะจึงน�นๆ ก��หนด้ไว่� เช้�น กรัณ�ก�รัซึ่��อข�ย์ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 456 บญญต�ไว่�เป็%นก�รัเฉพ�ะเจึ�ะจึงแล�ว่ ย์�อมีไมี�อ�จึน��มี�ตรั� 1299 ไป็ใช้�บงคำบแก�ก�รัซึ่��อข�ย์ทรัพย์�สิ�นด้งกล��ว่ได้�

ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์น�ต�กรัรัมีต�มีบทบญญต�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักมี�กรัณ�ใด้บ��ง

ก�รัได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�และทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� หมี�ย์ถึ งกรัณ�ท�&คำ*�สิญญ�แสิด้งเจึตน�ผ*กน�ต�สิมีพนธ์�เพ�&อก�อทรัพย์�สิ�ทธ์�ข �น เช้�นกรัณ�คำ*�สิญญ�ซึ่ &งมี�น�ต�สิมีพนธ์�กนอย์*�แต�เด้�มีแล�ว่ฝI�ย์หน &งซึ่ &งมี�หน��ท�&ช้��รัะหน��อนเน�&องจึ�กอ�กฝI�ย์หน &งมี�สิ�ทธ์�เรั�ย์กรั�อง แต�ไมี�สิ�มี�รัถึช้��รัะหน��ได้� ด้งน�น คำ*�สิญญ�ด้งกล��ว่จึ งท��คำว่�มีตกลงป็รัะน�ป็รัะนอมีย์อมีคำว่�มีกน โด้ย์ให�ฝI�ย์ท�&มี�หน��ท�&ช้��รัะหน��โด้ย์ย์กท�&ด้�นด้�ใช้�หน��ให�แก�ฝI�ย์ท�&เป็%นเจึ��หน�� เช้�นน�� เป็%นกรัณ�ก�รัได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์� ต�องด้�ว่ย์มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรัก

สิมีศกด้�<ใช้�หน��เง�นก*�ให�สิมีบต�โด้ย์ก�รัย์กท�&ด้�นมี�โฉนด้แป็ลงหน &งให�แทนก�รัช้��รัะหน��ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์� มี�ตรั� 321 หลงจึ�กท�&สิมีบต�คำรัอบคำรัองท�&ด้�นแป็ลงน��มี�ได้� 2 ป็D สิมีศกด้�<เหBนว่��รั�คำ�ท�&ด้�นแป็ลงน��สิ*งข �นมี�กจึ งเรั�ย์กท�&ด้�นแป็ลงน��คำ�นจึ�กสิมีบต�โด้ย์อ��งว่��ก�รัย์กท�&ด้�นให�แทนช้��รัะหน��เง�นก*�น�นตกเป็%น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

41

Page 42: กฎหมายลักษณะทรัพย์

โมีฆะเพรั�ะไมี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& ท��นเหBนด้�ว่ย์กบข�ออ��งของสิมีศกด้�<หรั�อไมี� อย์��งไรั

ก�รัช้��รัะหน��อย์��งอ�& นแทนก�รัช้��รัะหน��ท�&ได้�ตกลงกนไว่�ต�มีท�&บญญต�ในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�มี�ตรั� 321 น�น ไมี�ใช้�บทบญญต�ท�&ก��หนด้ให�อย์*�ในบงคำบหรั�อก��หนด้ให�ต�องท��ต�มีแบบซึ่ &งห�กไมี�ได้�กรัะท��ก�รัด้งกล��ว่จึะท��ให�มี�ผลเป็%นโมีฆะด้งน�นก�รัท�&สิมีศกด้�<ใช้�หน��เง�นก*�ให�แก�สิมีบต�โด้ย์ก�รัย์กท�&ด้�นแป็ลงหน &งให�แทนก�รัช้��รัะหน��เง�นก*�น�น แมี�ก�รัย์กให�จึะไมี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&กBไมี�ท��ให�ผลตกเป็%นโมีฆะแต�อย์��งใด้ เพ�ย์งแต�มี�ผลให�ก�รัได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นแป็ลงน�นไมี�บรั�บ*รัณ�ต�มีหลกกฎหมี�ย์ท�&บญญต�ในมี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักเท��น�น ซึ่ &งหมี�ย์คำว่�มีว่��ย์งไมี�อ�จึถึ�อหรั�อไมี�อ�จึบงคำบได้�ต�มีทรัพย์�สิ�ทธ์�น�นๆเท��น�นแต�ก�รัได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นแป็ลงด้งกล��ว่น�นห�เสิ�ย์เป็ล��ไมี� โด้ย์ย์งมี�คำงมี�ผลบงคำบกนได้�ในรัะหว่��งคำ*�สิญญ�ในฐ�นะเป็%นบ�คำคำลสิ�ทธ์� ในกรัณ�น��แมี�จึะย์งไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ให�บรั�บ*รัณ� และสิมีบต�ย์งคำรัอบคำรัองไมี�ถึ ง 10 ป็D กBห�ใช้�เป็%นก�รัคำรัอบคำรัองโด้ย์ป็รั�ศจึ�กสิ�ทธ์�ไมี� ด้งน�นจึ งไมี�เหBนด้�ว่ย์กบข�ออ��งของสิมีศกด้�<เพรั�ะเป็%นข�ออ��งท�&ไมี�ช้อบด้�ว่ย์หลกกฎหมี�ย์

ผลของการัได้มาโด้ยทางน�ต�กรัรัมตามมาตรัา 1299 ว่รัรัคแรักมี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรัก บญญต�ว่��ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�และทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบ

อสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์น�ต�กรัรัมี ไมี�บรั�บ*รัณ� หมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรั“ ”

หมี�ย์คำว่�มีว่��น�ต�กรัรัมีท�&ท��ให�บ�คำคำลได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์� และทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบ อสิงห� รั�มีทรัพย์�น�น ไมี�สิ�มี�รัถึท��ให�ผ*�ได้�มี�มี�ทรัพย์�สิ�ทธ์�ท�&จึะใช้�เพ�&อย์กต�อสิ*�บ�คำคำลท&ว่ไป็ ห�กแต�ใช้�บงคำบกนได้�ในรัะหว่��งคำ*�สิญญ�ในฐ�นะเป็%นบ�คำคำลสิ�ทธ์� หรั�อสิ�ทธ์�เหน�อบ�คำคำลท�&เป็%นคำ*�สิญญ�เท��น�น

ก�รัได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นมี�อเป็ล��โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมี อย์*�ในบงคำบของบญญต�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักหรั�อไมี�ท�&ด้�นมี�อเป็ล�� มี�บทบญญต�ใน ป็.พ.พ. บญญต�ถึ ง ก�รัได้�มี�ไว่�เป็%นก�รัเฉพ�ะแล�ว่ โด้ย์มี�ตรั� 1377

มี�ตรั� 1378 ด้งน�น ห�อย์*�ในบงคำบบทบญญต�มี�ตรั� 1299 แต�ป็รัะก�รัใด้ไมี�

การัได้มาโด้ยทางอ/�น นอกจากน�ต�กรัรัมซึ่2�งอสิ งหารั�มทรั พย�และทรั พย�สิ�ทธ์�อ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�1. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�นอนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�ย์�คำว่�มี โด้ย์ก�รัรับ

มีรัด้ก และโด้ย์คำ��พ�พ�กษ�ของศ�ล เป็%นก�รัได้�ทรัพย์�สิ�ทธ์�ในทนท�&โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ไมี�ต�องน��ไป็จึด้ทะเบ�ย์น2. ห�กก�รัได้�มี�จึ�กข�อ 1 ผ*�ได้�มี� น��ไป็ด้��เน�นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นให�ถึ*กต�อง กฎหมี�ย์บญญต�ให�ผ*�ได้�มี�เช้�นว่��

น�นสิ�มี�รัถึย์กก�รัได้�มี� ของตนข �นเป็%นข�อต�อสิ*�กบบ�คำคำลภ�ย์นอกแมี�สิ�จึรั�ตและเสิ�ย์คำ��ตอบแทนกบท�งได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�น�นมี�โด้ย์สิ�จึรั�ตได้�

การัได้มาโด้ยทางอาย#คว่ามก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�ย์�คำว่�มีหมี�ย์คำว่�มี

อย์��งไรัหมี�ย์คำว่�มีว่�� เมี�&อบ�คำคำลใด้ได้�กรัะท��ข�อเทBจึจึรั�งอย์��งใด้อย์��งหน &งต�มีก��หนด้เว่ล�ท�&กฎหมี�ย์เรั�ย์กว่��

อ�ย์�คำว่�มี บ�คำคำลน�นย์�อมีได้�มี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�ทนท�ท�&คำรับก��หนด้เว่ล�ท�&เรั�ย์กว่��อ�ย์�คำว่�มี เช้�น กรัณ�อ�ย์�คำว่�มีได้�สิ�ทธ์�ต�มีบทบญญต�มี�ตรั� 1382 ท��ให�บ�คำคำลน�นได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�นทนท�

น�ย์โกง คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ท�&มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ของน�ย์กน เป็%นเว่ล� 11 ป็D โด้ย์มี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�< เช้�นน�� ห�กต�อมี�น�ย์โกงถึ*กน�ย์กนฟัGองขบไล� ท��นเหBนว่��ต�มีข�อเทBจึจึรั�งท�&ป็รั�กฏผ*�ใด้มี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นด้�กว่��กน

น�ย์โกงมี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��น�ย์กน เพรั�ะทรัพย์�สิ�ทธ์�ซึ่ &งน�ย์โกงได้�มี�น�นเป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมีเมี�&อข�อเทBจึจึรั�งช้ด้เจึนว่��เป็%นก�รัได้�โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�เท��กบได้�ทรัพย์�สิ�ทธ์�น�นทนท�และใช้�ย์นน�ย์กนได้�ทนท�เช้�นกน

การัได้มาโด้ยทางมรัด้ก

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

42

Page 43: กฎหมายลักษณะทรัพย์

กรัณ�ใด้บ��งท�&เป็%นก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์� และทรัพย์�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งมีรัด้กคำ�อก�รัได้�รับมีรัด้กท�งในฐ�นะเป็%นท�ย์�ทโด้ย์ธ์รัรัมีป็รัะเภทญ�ต�และก�รัได้�มี�ซึ่ &งมีรัด้กโด้ย์ท�ง

พ�นย์กรัรัมีทรัพย์�สิ�ทธ์�ป็รัะเภทใด้บ��งท�&บ�คำคำลไมี�อ�จึได้�รับมี�โด้ย์ท�งมีรัด้กได้�เลย์ทรัพย์�สิ�นป็รัะเภทสิ�ทธ์�อ�ศย์ สิ�ทธ์�เกBบก�นและภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�มีนย์ท�&บญญต�ไว่�ใน

มี�ตรั� 1404 มี�ตรั� 1418 และ 1431 ของป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�

การัได้มาโด้ยค-าพ�พากษาของศัาลก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� โด้ย์คำ��พ�พ�กษ�ของศ�ลใน

ลกษณะใด้ท�&เรั�ย์กว่��เป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมีหมี�ย์ถึ งก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์� หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์คำ��พ�พ�กษ�

ช้��ข�ด้ตด้สิ�นคำด้�ของศ�ลท�&คำด้�ด้งกล��ว่น�นมี�ก�รัสิ�บพย์�น และศ�ลตด้สิ�นคำด้�โด้ย์ฟั=งจึ�กพย์�นหลกฐ�นท�&คำ*� คำว่�มีในคำด้�น��สิ�บ

ก�รัได้�มี�โด้ย์คำ��พ�พ�กษ�ต�มีย์อมีของศ�ล เรั�ย์กว่��เป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมีหรั�อไมี�ไมี�ถึ�อเป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี แต�เป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมี ต�มีคำ��พ�พ�กษ�

ฎ�ก�ท�& 9936/2539

ผลของการัได้มาโด้ยทางอ/�นนอกจากน�ต�กรัรัมน�ย์ ก. เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นมี�โฉนด้แป็ลงหน &ง ได้�มีอบหมี�ย์ให�น�ย์ ข. ด้*แลแทน แต�น�ย์ ข. ได้�ป็ลอมีใบ

มีอบอ��น�จึโด้ย์ลงล�ย์มี�อช้�&อน�ย์ ก. เป็%นผ*�มีอบให� น�ย์ ข. โอนข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน�น และน�ย์ ข. ได้�น��ท�&ด้�นแป็ลงน�นไป็โอนข�ย์ให�แก� น�ย์ คำ. ซึ่ &งซึ่��อไป็โด้ย์สิ�จึรั�ต คำรั �นน�ย์ ก. ทรั�บก�รักรัะท��ด้งกล��ว่ของน�ย์ ข. น�ย์ ก. จึ งได้�ฟัGองขบไล�น�ย์ คำ. ออกไป็จึ�กท�&ด้�น ด้งน�� น�ย์ คำ. จึะมี�ข�อต�อสิ*�กบน�ย์ ก. อย์��งไรั

หลกกฎหมี�ย์ใน ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 บญญต�ว่�� ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�“

สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ของผ*�ได้�มี�น�นถึ��ย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น ท��นว่��จึะมี�ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นมี�ได้� และสิ�ทธ์�อนย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นน�นมี�ให�ย์กข �นเป็%นข�อต*�สิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�ได้�สิ�ทธ์�มี�โด้ย์เสิ�ย์คำ��ตอบแทนและโด้ย์สิ�จึรั�ตและได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�โด้ย์สิ�จึรั�ตแล�ว่”

หลกกฎหมี�ย์ท&ว่ไป็บญญต�ว่�� ผ*�รั บโอนย์�อมีไมี�มี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��ผ*�โอน“ ”

จึ�กบทบญญต�ข��งต�น ก�รัใช้�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 บ�คำคำลภ�ย์นอกได้�สิ�ทธ์�มี�โด้ย์เสิ�ย์คำ��ตอบแทนโด้ย์สิ�จึรั�ต และได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�โด้ย์สิ�จึรั�ตต�องเป็%นก�รัได้�ไป็โด้ย์ท�งทะเบ�ย์นถึ*กต�องต�มีกฎหมี�ย์ ห�กเป็%นก�รัได้�อสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งทะเบ�ย์นท�&ไมี�ถึ*กต�องจึะอ�ศย์บทบญญต�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 เพ�&อต�อสิ*�เจึ��ของเด้�มีไมี�ได้� กรัณ�จึ งต�องบงคำบด้�ว่ย์หลกกฎหมี�ย์ท&ว่ไป็ว่��ผ*�รั บโอนไมี�มี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��ผ*�โอน

ด้งน�น น�ย์ คำ. ซึ่��อมี�จึ�กน�ย์ ข. ซึ่ &งไมี�ได้�เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นเพรั�ะน�ย์ ข. โด้ย์ข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน�น กรัณ�จึ งไมี�ต�องด้�ว่ย์มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 ฉะน�นน�ย์ คำ. จึ งไมี�มี�ข�อต�อสิ*�กบน�ย์ ก. ผ*�เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<

น�ย์ ก. ท��สิญญ�โอนข�ย์ท�&ด้�นมี�โฉนด้แป็ลงหน &งให�น�ย์ ข. โด้ย์ไมี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& แต�ได้�สิ�งมีอบท�&ด้�นให�น�ย์ ข. เข��คำรัอบคำรัองท��ก�นตลอด้มี�เป็%นเว่ล� 13 ป็Dเศษแล�ว่ ในป็Dท�& 13

น�� น�ย์ ก. ได้�จึด้ทะเบ�ย์นท�&ด้�นแป็ลงน�นให�แก�น�ย์ คำ. โด้ย์น�ย์ คำ. ตรัว่จึสิอบทะเบ�ย์นเหBนว่��เป็%นช้�&อของน�ย์ ก. อย์*�จึ งรับซึ่��อไว่� เมี�&อน�ย์ ข. ทรั�บจึ งฟัGองเพ�กถึอนก�รัโอน ด้งน�� รัะหว่��งน�ย์ ข. และน�ย์ คำ. ใคำรัเป็%นผ*�มี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นแป็ลงน�นด้�กว่��กน

หลกกฎหมี�ย์ใน ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 บญญต�ว่�� มี�ผ*�ได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์� หรั�อทรัพย์�“

สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กท�งน�ต�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ของผ*�ได้�มี�น�น ถึ��ย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น ท��น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

43

Page 44: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ว่��จึะมี�ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นไมี�ได้�และสิ�ทธ์�อนย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นน�นมี�ให�ย์กข �นเป็%นข�อต�อสิ*�ต�อบ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�ได้�สิ�ทธ์�มี�โด้ย์เสิ�ย์คำ��ตอบแทนและโด้ย์สิ�จึรั�ต และได้�จึด้ทะเบ�ย์นโด้ย์สิ�จึรั�ตแล�ว่”

ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�เป็%นก�รัได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นมี�โฉนด้ซึ่ &งเป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ของผ*�อ�&นมี�ต�มีคำว่�มีในบทบญญต�มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 แต�เมี�&อก�รัได้�มี�ของน�ย์ ข. ย์งไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�ท��ให�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ของน�ย์ ข. ซึ่ &งย์งไมี�ได้�ท��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&น�นไมี�สิ�มี�รัถึย์กข �นเป็%นข�อต�อสิ*�กบน�ย์ คำ. ซึ่ &งเป็%นบ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�ได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นมี�โด้ย์เสิ�ย์คำ��ตอบแทนและสิ�จึรั�ต ท�งย์งได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�น�นโด้ย์สิ�จึรั�ตจึ งท��ให�น�ย์ คำ. มี�สิ�ทธ์�ด้�กว่��น�ย์ ข. ฉะน�น น�ย์ ข. จึ งไมี�อ�จึต�อสิ*�กบ น�ย์ คำ. ได้� จึ งมี�คำว่�มีเหBนว่��รัะหว่��งน�ย์ ข. กบ น�ย์ คำ. น�ย์ คำ. ย์�อมีเป็%นผ*�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นด้�กว่��

การัเพ�กถอนการัได้มาซึ่2�งอสิ งหารั�มทรั พย�และทรั พย�สิ�ทธ์�อ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�ทางทะเบ�ยน1. ก�รัเพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นเป็%นก�รัแก�ป็=ญห�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นให�แก�บ�คำคำลท�&อ�จึเสิ�ย์เป็รั�ย์บในก�รัโอนท�ง

ทะเบ�ย์นต�มีกฎหมี�ย์มี�ตรั� 1279

2. ผ*�มี�สิ�ทธ์�เรั�ย์กให�เพ�กถึอนทะเบ�ย์นได้�ต�องเป็%นบ�คำคำลผ*�อย์*�ในฐ�นะอนจึะให�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�ของตนได้�ก�อนเท��น�น

3. ก�รัเรั�ย์กให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นเป็%นคำนละเรั�&องกบก�รัรั�องขอเพ�กถึอนก�รัฉ�อฉล

หล กเกณ์ฑ์�การัเพ�กถอนการัจด้ทะเบ�ยนหน2�งเป็%นผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กได้�น��ท�&ด้�นมีรัด้กแป็ลงหน &งซึ่ &งก��ลงมี�ป็=ญห�ข�อพ�พ�ทกบสิองท�ย์�ทอ�กคำน

หน &งของเจึ��ของมีรัด้กไป็จึด้ทะเบ�ย์นข�ย์ฝ�กกบสิ�มีเพ�&อน��เง�นมี�ต�อสิ*�คำด้�กบสิอง สิามเหBนว่��คำด้�น��หน &งมี�สิ�ทธ์�ท�&จึะช้นะคำว่�มีจึ งได้�รับซึ่��อฝ�กท�&ด้�นแป็ลงน�นไว่� แต�ต�อมี�เมี�&อศ�ลมี�คำ��พ�พ�กษ�ป็รั�กฏว่��สิองเป็%นฝI�ย์ช้นะคำด้�โด้ย์ศ�ลได้�มี�คำ��พ�พ�กษ�ถึ งท�&สิ�ด้แล�ว่ ให�สิองเป็%นท�ย์�ทผ*�มี�สิ�ทธ์�ได้�รับมีรัด้กในท�&ด้�นแป็ลงด้งกล��ว่แต�เพ�ย์งผ*�เด้�ย์ว่ เมี�&อสิามทรั�บเรั�&องจึ งแจึ�งให�หน2�งน��เง�นมี�ไถึ�ท�&ด้�นคำ�นภ�ย์ในก��หนด้รัะย์ะเว่ล� ด้งน��ให�พ�จึ�รัณ�ว่��สิอง จึะมี�ข�อต�อสิ*�อย์��งไรัหรั�อไมี�

ต�มีป็=ญห�เมี�&อหน &งผ*�จึด้ก�รัมีรัด้ก น��ท�&ด้�นมีรัด้กแป็ลงท�&พ�พ�ทกบสิองไป็จึด้ทะเบ�ย์นข�ย์ฝ�กกบสิ�มี และสิ�มีเหBนว่��คำด้�น��หน &งมี�สิ�ทธ์�จึะช้นะคำด้�คำว่�มีจึ งรับซึ่��อฝ�กไว่�เหBนได้�ว่��สิ�มีรั* �อย์*�แล�ว่ว่��ท�&ด้�นด้งกล��ว่อย์*�รัะหว่��งมี�ข�อพ�พ�ท ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นข�ย์ฝ�กของสิ�มีจึ�กหน &งจึ งเป็%นก�รักรัะท��โด้ย์ไมี�สิ�จึรั�ต แมี�สิองท�ย์�ทของเจึ��ของมีรัด้กจึะย์งมี�กรัณ�พ�พ�ทอย์*�ในศ�ล กBถึ�อว่��สิองเป็%นผ*�อย์*�ในฐ�นะอนจึะเรั�ย์กให�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�ได้�ได้�อย์*�ก�อนแล�ว่ เมี�&อสิ�มีกรัะท��ก�รัใด้ๆโด้ย์ไมี�สิ�จึรั�ต สิองจึ งเรั�ย์กให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นข�ย์ฝ�กน�นได้�ต�มีมี�ตรั� 1300

ด้งน�น สิองมี�ข�อต�อสิ*�โด้ย์เรั�ย์กให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นข�ย์ฝ�กได้�น�ย์แด้งท��สิญญ�จึะซึ่��อจึะข�ย์ท�&น�กบน�ย์ด้�� และน�ย์ด้��ผ*�ซึ่��อจึะได้�ว่�งมีด้จึ��ไว่�กบน�ย์แด้งด้�ว่ย์เง�น

จึ��นว่นหน &งเพ�ย์งแต�รัอจึะไป็โอนโฉนด้เมี�&อสิองฝI�ย์ว่��ง แต�ต�อมี�น�ย์แด้งได้�น��โฉนด้ท�&น�แป็ลงด้งกล��ว่ไป็จึด้ทะเบ�ย์นโอนข�ย์ให�น�งสิ�ว่เข�ย์ว่โด้ย์เสิน�ห�ในคำว่�มีง�มี เมี�&อน�ย์ด้��ทรั�บจึ งฟัGองศ�ลให�เรั�ย์กเพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นโอนท�&น�แป็ลงน�น รัะหว่��งน�ย์แด้งกบน�งสิ�ว่เข�ย์ว่ แล�ว่ให�น�ย์แด้งโอนท�&น�แป็ลงน�นข�ย์ให�กบน�ย์ด้��ต�อไป็ ด้งน�� ศ�ลคำว่รัจึะตด้สิ�นคำด้�น��อย์��งไรั

ต�มีป็=ญห� ถึ��เป็%นศ�ลคำว่รัจึะตด้สิ�นให�น�ย์ด้��แพ�คำด้� เพรั�ะน�ย์ด้��ไมี�มี�อ��น�จึฟัGองคำด้�เน�&องจึ�กผ*�ท�&เพ�ย์งท��สิญญ�จึะซึ่��อจึะข�ย์และว่�งเง�นมีด้จึ��น�น ได้�แต�เพ�ย์งบ�คำคำลสิ�ทธ์�ต�มีสิญญ�จึะซึ่��อจึะซึ่��อจึะข�ย์ย์งไมี�ได้� ทรัพย์สิ�ทธ์� จึ งไมี�ถึ�อว่��เป็%นผ*�อย์*�ในฐ�นะอนจึะจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�ได้�ก�อน ด้งน�นน�ย์ด้��จึ งไมี�มี�อ��น�จึฟัGองคำด้�ให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัโอนรัะหว่��งน�ย์แด้งกบน�งสิ�ว่เข�ย์ว่

การัเรั�ยกใหเพ�กถอนทะเบ�ยนได้ตามมาตรัา 1300 แตกต�างจากการัใหเพ�กถอนการัฉ้อฉ้ลตาม ปอ. มาตรัา 237

อธ์�บ�ย์คำว่�มีแตกต��งรัะหว่��งมี�ตรั� 1300 และมี�ตรั� 237 โด้ย์สิงเขป็มี�ตรั� 1300 เป็%นกรัณ�บ�คำคำลใช้�สิ�ทธ์�ฟัGองศ�ลเพ�&อขอให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นทรัพย์สิ�ทธ์�เป็%นท�&เสิ�ย์

เป็รั�ย์บผ*�อย์*�ในฐ�นะอนจึะให�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�ได้�ก�อน

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

44

Page 45: กฎหมายลักษณะทรัพย์

สิ�ว่นมี�ตรั� 237 เป็%นกรัณ�เจึ��หน��ฟัGองขอให�เพ�กถึอนน�ต�กรัรัมีท�&ท��ให�เจึ��หน��ท�งหล�ย์เสิ�ย์เป็รั�ย์บ

การัเปล��ยนแปลง การัรัะง บ และการักล บค/นมาซึ่2�งทรั พย�สิ�ทธ์�อ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�ท��ม�กฎหมายก-าหนด้ใหม�ทะเบ�ยน

1. ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง ก�รัรัะงบ ก�รักลบคำ�นซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์น�ต�กรัรัมีต�องจึด้ทะเบ�ย์น มี�ฉะน�นย์กข �นย์นบ�คำคำลท&ว่ไป็ไมี�ได้�

2. ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงก�รัรัะงบ ก�รักลบคำ�นซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี ถึ��ย์งไมี�จึด้ทะเบ�ย์นกBมี�ผลจึะเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นไมี�ได้�

3. ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง ก�รัรัะงบ ก�รักลบคำ�นซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�&นนอก จึ�กน�ต�กรัรัมี ถึ��ย์งไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นจึะใช้�ย์นบ�คำคำลภ�ย์นอกผ*�รับโอนโด้ย์สิ�จึรั�ตเสิ�ย์คำ��ตอบแทนและจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�โด้ย์สิ�จึรั�ตมี�ได้�

4. ถึ��มี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง รัะงบ และกลบคำ�นมี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�เป็%นก�รัเสิ�ย์เป็รั�ย์บแก�ผ*�อย์*�ในฐ�นะอนจึะให�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง รัะงบ และกลบคำ�นมี�ได้�อย์*�ก�อนแล�ว่ ผ*�ท�&อย์*�ในฐ�นะเช้�นน�นย์�อมีมี�อ��น�จึให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง ก�รัรัะงบ ก�รักลบมี�ได้� เว่�นแต�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นเป็ล�&ย์นแป็ลง รัะงบ และกลบคำ�นมี�น�น ได้�กรัะท��โด้ย์สิ�จึรั�ต เสิ�ย์คำ��ตอบแทน จึ งเพ�กถึอนมี�ได้�

5. หลกก�รัแสิด้งออกให�ป็รั�กฏท�งทะเบ�ย์นเก�&ย์ว่กบก�รัได้�มี� ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลง รัะงบ กลบคำ�น ใช้�สิ��หรับสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�มี�ทะเบ�ย์นด้�ว่ย์

การัเปล��ยนแปลงซึ่2�งทรั พย�สิ�ทธ์�อ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�ก. และ ข. เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในท�&ด้�นแป็ลงหน &ง ต�อมี� ก. และ ข. ตกลงแบ�งกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี

โด้ย์มี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น เช้�นน��จึะมี�ผลท�งกฎหมี�ย์อย์��งไรัก�รัแบ�งกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีเป็%นก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงกรัรัมีสิ�ทธ์�< เมี�&อไมี�จึด้ทะเบ�ย์นมี�ผลไมี�สิมีบ*รัณ�ใช้�บงคำบได้�

รัะหว่��ง ก. และ ข. เท��น�น ย์นบ�คำคำลภ�ย์นอกไมี�ได้�

การัรัะง บซึ่2�งทรั พย�สิ�ทธ์�อ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�ก. และ ข.ตกลงรัะงบสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นท� ข. ได้�สิ�ทธ์�ป็ล*กบ��นและป็ล*กโรังเรั�อนบนท�&ด้�น ก . แต� ก. ไมี�ได้�

จึด้ทะเบ�ย์นข�อตกลง รัะงบสิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นน�น ให�ป็รั�กฏในทะเบ�ย์นท�&ด้�นของตน ในเว่ล�ต�อมี� ข. โอนข�ย์สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นน�นให� คำ. ด้งน�� ก. จึะอ��งกบ คำ. ได้�หรั�อไมี�ว่��สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นด้งกล��ว่น�นรัะงบแล�ว่

ก. อ��งสิ�ทธ์�อ�ศย์รัะงบแล�ว่ไมี�ได้� เพรั�ะก�รัตกลงรัะงบเป็%นเรั�&องรัะหว่��ง ก. กบ ข. คำ*�สิญญ�เท��น�น จึะใช้�ย์นต�อ คำ. มี�ได้� เพรั�ะ คำ. เป็%นบ�คำคำลภ�ย์นอก

การักล บค/นมาซึ่2�งทรั พย�อ นเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�อธ์�บ�ย์ก�รักลบคำ�นมี�ซึ่ &งทรัพย์�สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ก�รักลบคำ�นมี� หมี�ย์ถึ งก�รัท�&ทรัพย์�สิ�นอนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้�ถึ*กโอนไป็อย์*�กบอ�กคำนหน &ง

เป็%นก�รัช้&ว่คำรั�ว่ แล�ว่จึ งมี�ก�รักลบคำ�นมี�เป็%นเจึ��ของเด้�มีอ�ก โด้ย์สิ�ว่นมี�กจึะเป็%นกรัณ�น�ต�กรัรัมีท�&มี�เง�&อนไขบง คำบหลง คำ�อมี�เหต�ก�รัณ�ต�มีเง�&อนไขเก�ด้ข �นจึ งโอนกลบมี�เป็%นเจึ��ของเด้�มีอ�ก เช้�น ก�รัไถึ�คำ�นข�ย์ฝ�กเป็%นต�น

การัน-าบทบ ญญ ต�มาตรัา 1299 1300 1301 ไปใช้ก บสิ งหารั�มทรั พย�ท��กฎหมายก-าหนด้ใหม�ทะเบ�ยน

น�ย์เก�ย์รัต�ได้�ท��สิญญ�ข�ย์ช้��งเช้�อกหน &ง ซึ่ &งมี�อ�ย์� 4 ป็D ให�แก�น�ย์กอง เพ�&อน��ไป็ใช้�ข�&ไป็ต�มีถึนนในกรั�งเทพมีห�นคำรั โด้ย์ว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ของน�ย์ ข. เพ�&อให�คำว่�ญช้��งข�&ไป็ต�มีถึนนเรั�ย์กให�ป็รัะช้�ช้นท�&พบเหBนซึ่��อกล�ว่ย์หรั�ออ�อย์ ฯลฯ จึ�กคำว่�ญช้��งน�นให�ช้��งก�นเป็%นอ�ก�รั และบ�งเว่ล�กBน��ช้��งไป็โช้ว่�ในฐ�นะช้��งไทย์เพ�&อให�ช้�ว่ตะว่นตกช้มี เช้�นน�� ต�มีกฎหมี�ย์ก�รัซึ่��อข�ย์รัะหว่��งน�ย์เก�ย์รัต�และน�ย์กอง จึะต�องท��อย์��งไรัจึ งจึะถึ�อว่��ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

45

Page 46: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ก�รัท��สิญญ�ซึ่��อข�ย์ช้��งท�&อ�ย์�ย์งไมี�ย์��งเข��ป็Dท�& 8 ต�มีกฎหมี�ย์พรัะรั�ช้บญญต�สิตว่�พ�หนะ 2482

สิญญ�ซึ่��อข�ย์ด้งกล��ว่ไมี�จึ��เป็%นต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& ด้งน�น แมี�ก�รัซึ่��อข�ย์ด้งกล��ว่คำ*�สิญญ�จึะตกลงกนด้�ว่ย์ว่�จึ�เท��น�น กBเป็%นก�รัช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์แล�ว่

น�ย์เอต�องก�รัซึ่��อเรั�อกลไฟัล��หน &งซึ่ &งมี�รัะว่�ง 3 ตนจึ�กน�ย์ทกษ�ณ เพ�&อใช้�เป็%นเรั�อป็รัะมีงออกทะเลห�ป็ล� แต�น�ย์เอกลว่ว่��ก�รัซึ่��อข�ย์จึะท��ไมี�ถึ*กต�องต�มีพรัะรั�ช้บญญต�เรั�อไทย์ พ.ศ. 2491 น�ย์เอ จึ งได้�มี�พบและป็รั กษ�นกกฎหมี�ย์เพ�&อขอคำ��แนะน�� นกกฎหมี�ย์จึะให�คำ��แนะน��อย์��งไรัแก�น�ย์เอ ก�รัซึ่��อข�ย์ด้งกล��ว่จึ งจึะช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

เมี�&อน�ย์เอมี�ป็รั กษ�ข�อกฎหมี�ย์ นกกฎหมี�ย์จึะให�คำ��ป็รั กษ�แก�น�ย์เอ ว่��เรั�อท�&ซึ่��อข�ย์กนด้งกล��ว่เป็%นเพ�ย์งเรั�อกล คำ�อเรั�อท�&เด้�นด้�ว่ย์เคำรั�&องก��ลงจึ�กเคำรั�&องจึกรัและแมี�อ�จึจึะใช้�พลงอ�&นเข��ช้�ว่ย์ด้�ว่ย์หรั�อไมี�กBต�มีแต�เป็%นเรั�อกลท�&เป็%นเรั�อขน�ด้เลBกกว่��กฎหมี�ย์รัะบ�น���หนกเรั�อท�&ต�องบงคำบให�แสิด้งให�ป็รั�กฏท�งทะเบ�ย์นในก�รัได้�มี�

ฉะน�นเมี�&อไมี�ใช้�กรัณ�กฎหมี�ย์บงคำบไว่�ด้งกล��ว่ในพรัะรั�ช้บญญต�ก�รัเด้�นเรั�อในน��นน���ไทย์ 2456

ป็รัะกอบพรัะรั�ช้บญญต�ลกษณะป็กคำรัองท�องท�& พ.ศ. 2457 ซึ่ &งป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�มี�ตรั� 1302 บญญต�ไว่�ให�ก�รัได้�มี�ต�องแสิด้งให�ป็รั�กฏท�งทะเบ�ย์น แมี�ก�รัซึ่��อข�ย์เรั�อกลด้งกล��ว่ท��ข �นด้�ว่ย์ว่�จึ�มี�ได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& ก�รัซึ่��อข�ย์กBช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 9มาตรัา 1299 ภ�ย์ในบงคำบแห�งบทบญญต�ในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์น��หรั�อ กฎหมี�ย์อ�&น ท��นว่��ก�รัได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีซึ่ &ง

อสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�น �นไมี�บรั�บ*รัณ� เว่�นแต�น�ต�กรัรัมีจึะได้�ท��เป็%นหนงสิ�อและ ได้�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�กบพนกง�นเจึ��หน��ท�&

ถึ��มี�ผ*�ได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์สิ�ทธ์�อนเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี สิ�ทธ์�ของผ*�ได้�มี�น�น ถึ��ย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นไซึ่รั� ท��นว่��จึะมี�ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นไมี�ได้� และสิ�ทธ์�อนย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นน�น มี�ให�ย์กข �นเป็%นข�อต�อสิ*�บ�คำคำล

ภ�ย์นอกผ*�ได้�สิ�ทธ์�มี�โด้ย์เสิ�ย์คำ��ตอบแทนและ โด้ย์สิ�จึรั�ต และได้�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�โด้ย์สิ�จึรั�ตแล�ว่

1. ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 บญญต�ถึ งเรั�&องเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ในป็รัะเด้Bน ก�รัได้�มี�2. คำ��ว่��ไมี�บรั�บ*รัณ� ต�มีมี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรัก มี�คำว่�มีหมี�ย์ สิมีบ*รัณ�เป็%นบ�คำคำลสิ�ทธ์�3. ห�กเป็%นกรัณ�ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักโด้ย์ไมี�จึด้

ทะเบ�ย์นและฝI�ย์ล*กหน��ไมี�ย์�นย์อมีโอนทรัพย์�ให�ท �งฝI�ย์เจึ��หน��ป็รัะสิงคำ�ให�โอน ด้งน�� ฝI�ย์เจึ��หน�� มี�สิ�ทธ์�ฟัGองบงคำบให�โอนได้�ทนท�&เพรั�ะกฎหมี�ย์ให�อ��น�จึไว่�

4. ท�&ด้�นป็รัะเภท น.สิ. 3 ข เมี�&อมี�ก�รัโอนท�&ด้�นต�องจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�กรัรัมีก�รัโอนกบเจึ��หน��ท�&คำ�อ น�ย์อ��เภอหรั�อผ*�ท��ก�รัแทน

5. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 เมี�&อได้�จึด้ทะเบ�ย์นแล�ว่ จึะต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกได้�ท�กกรัณ�

6. ผลก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมีโด้ย์ไมี�จึด้ทะเบ�ย์นคำ�อ เป็%นทรัพย์�สิ�ทธ์�ในทนท�ท�&ได้�มี�7. ก�รัได้�อสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�โด้ย์ท�งรับมีรัด้กในฐ�นะผ*�รั บพ�นย์กรัรัมี ศ�ลฎ�ก�เคำย์ว่�น�จึฉย์ว่��เป็%นก�รัได้�มี�โด้ย์ว่�ธ์�ก�รั

น�ต�กรัรัมี8. น�ย์ ก. ย์อมีให�น�ย์ ข. ท��ท�งเด้�นท�งเท��ในท�&ด้�นของตน แต�ไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์น มี�ผลท�งกฎหมี�ย์คำ�อ ผ*กพนถึ ง

ท�ย์�ทผ*�รั บมีรัด้กของ ก.

9. น�ย์ ก. เป็%นเจึ��ของท�&ด้�นมี�โฉนด้ และน�ย์ ข. เข��คำรัอบคำรัองท��ป็รัะโย์ช้น� แต�ไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& จึนรัะย์ะเว่ล�ล�ว่งเลย์มี� 11 ป็D ด้งน��มี�ผลท�งกฎหมี�ย์คำ�อ น�ย์ ข . ได้�ท�&ด้�นโด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี

10. น�ย์ ก. ได้�ท�&ด้�นของน�ย์ ข. เป็%นท�งภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมี จึะต�องบงคำบต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรักเพรั�ะ ต�องบงคำบต�มี เพรั�ะภ�รัะจึ��ย์อมีเป็%นทรัพย์สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ป็รัะเภทหน &ง

11. ก�รัได้�รับทรัพย์สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี� แต�เป็%นป็รัะเภทรัอนกรัรัมีสิ�ทธ์�< กฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่�อย์��งไรัจึ งจึะท��ให�ก�รัได้�มี�น�นสิมีบ*รัณ� คำ��ตอบ ต�องจึด้ทะเบ�ย์น เพรั�ะกฎหมี�ย์มี�ได้�ย์กเว่�นไว่�ว่��ไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์น

12. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นท�&มี�แต�ใบตรั�จึองต�องจึด้ทะเบ�ย์นท�& สิ��นกง�นท�&ด้�น ท�&ท�&ด้�นน�นต�งอย์*�ในเขต จึ งจึะถึ*กต�องต�มีกฎหมี�ย์

13. ข�อท�&ศ�ลฎ�ก�เหBนว่��ไมี�เป็%นก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำแรัก คำ�อ ได้�มี�โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

46

Page 47: กฎหมายลักษณะทรัพย์

14. ก�รัได้�รับท�&ด้�นมี�เพรั�ะคำ��พ�พ�กษ�ของศ�ลท�&คำ*�คำว่�มีสิ�มี�รัถึตกลงป็รัะน�ป็รัะนอมีย์อมีคำว่�มีกนได้� เป็%นก�รัได้�มี�ซึ่ &งอสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์�สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี

15. ผ*�ได้�อสิงห�รั�มีทรัพย์�หรั�อทรัพย์สิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำ 2 จึะใช้�สิ�ทธ์� ก�รัข�ย์ไมี�ได้�

16. “ย์กข �นต�อสิ*�บ�คำคำลภ�ย์นอกไมี�ได้� หมี�ย์คำว่�มีว่�� ” ย์กข �นกล��ว่อ��งต�อบ�คำคำลภ�ย์นอกไมี�ได้�17. “ เจึ��หน�จึ��นอง” คำ�อ บ�คำคำลภ�ย์นอก ต�มี ป็“ ” .พ.พ. มี�ตรั� 1299 ว่รัรัคำสิอง18. ผ*�ท�&อย์*�ในก�รัอนจึะให�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�ได้�ก�อนท�&จึะขอให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1300 คำ�อ

เจึ��ของรัว่มีผ*�คำรัอบคำรัองเป็%นสิ�ว่นของตนมี�เก�น 10 ป็Dแล�ว่

หน�ว่ยท�� 10 รัะบบท��ด้�นและท��ด้�นของรั ฐ

1. ท�&ด้�นหมี�ย์ถึ งอ�ณ�เขตบนพ��นโลก ท�&ด้�นจึ งหมี�ย์คำว่�มีถึ งพ��นด้�น และพ��นน��� เช้�นแมี�น���ล��คำลอง ทะเลสิ�บ2. ท�&ด้�นน�นอ�จึแบ�งได้�หล�ย์ป็รัะเภท แล�ว่แต�จึะมีองในแง�ใด้ แต�สิ�ว่นใหญ�แบ�งเป็%นท�&ด้�นของรัฐและท�&ด้�นของ

เอกช้น3. ท�&ด้�นของรัฐเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นท�งสิ��น แบ�งเป็%นสิ�&ป็รัะเภทคำ�อ ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล�� ท�&ด้�นของ

รัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน ท�&รั�ช้พสิด้� และท�&สิงว่นหว่งห��มี4. ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทเด้�ย์ว่เท��น�นท�&เอกช้นจึะได้�มี�ต�มีกฎหมี�ย์ท�&ด้�นได้�5. ท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนและท�&รั�ช้พสิด้� เป็%นท�&ด้�นท�&ไมี�สิ�มี�รัถึมี�จึด้ให�ป็รัะช้�ช้นได้� อธ์�บด้�

กรัมีท�&ด้�นจึ งจึด้ให�มี�หนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งเพ�&อแสิด้งเขตไว่�เป็%นหลกฐ�น6. ท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนหรั�อท�&ด้�นรั�ช้พสิด้� อ�จึถึ*กถึอนสิภ�พโด้ย์พรัะรั�ช้บญญต�หรั�อพรัะ

รั�ช้กฤษฎ�ก�ท��ให�ท�&ด้�นตกเป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้�7. ท�&ด้�นของว่ด้ว่�อ�รั�มีในพรัะพ�ทธ์ศ�สิน� จึะถึ*กบ�คำคำลใด้มี�แย์�งก�รัคำรัอบคำรัองหรั�อคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�

ไมี�ได้� และอ�จึจึะโอนให�รั�ช้ก�รั รัฐว่�สิ�หก�จึหรั�อเอกช้นโด้ย์พรัะรั�ช้บญญต�หรั�อพรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�8. ท�&ด้�นในศ�สิน�อ�&น เช้�น ท�&ด้�นของว่ด้ในศ�สิน�คำรั�สิต� ท�&ด้�นของมีสิย์�ด้อ�สิล�มี และท�&ด้�นของศ�ลเจึ��กBอ�จึ

ถึ*กบ�คำคำลใด้มี�แย์�งก�รัคำรัอบคำรัองหรั�อคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ได้� เช้�นเด้�ย์ว่กบท�&ด้�นของเอกช้น9. ท�&ด้�นของพรัะมีห�กษตรั�ย์�กBจึะถึ*กบ�คำคำลใด้แย์�งก�รัคำรัอบคำรัองหรั�อคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ไมี�ได้�

10.1 รัะบบท��ด้�น1. คำว่�มีหมี�ย์ของท�&ด้�นต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 139 และต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 1 มี�คำว่�มีหมี�ย์

เหมี�อนกน คำ�อท�&ด้�นหมี�ย์ถึ งอ�ณ�เขตบนพ��นโลก ท�&ด้�นจึ งหมี�ย์รัว่มีถึ งพ��นด้�นและพ��นน���ด้�ว่ย์2. ท�&ด้�นกบพ��นด้�นมี�คำว่�มีหมี�ย์ไมี�เหมี�อนกน พ��นด้�นป็รัะกอบด้�ว่ย์แรั�ธ์�ต� กรัว่ด้ทรั�ย์ เป็%นทรัพย์� ป็รัะกอบ

เป็%นอนเด้�ย์ว่กบท�&ด้�นซึ่ &งเป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ช้น�ด้ท�& 3 ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 139

3. ท�&ด้�นอ�จึแบ�งได้�เป็%นท�&ด้�นของรัฐและท�&ด้�นของเอกช้น4. ท�&ด้�นอ�จึแบ�งได้�เป็%นท�&ด้�นท�&ย์งไมี�เป็%นของใคำรั ท�&ด้�นไมี�อ�จึให�เป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ของผ*�ใด้ได้�โด้ย์เด้Bด้ข�ด้ ท�&ด้�นท�&

ไมี�เป็%นของผ*�ใด้โด้ย์เฉพ�ะเจึ�ะจึงแต�รัฐให�รั�ษฎรัใช้�ป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มีกน และท�&ด้�นท�&มี�เจึ��ของแล�ว่5. ท�&ด้�นอ�จึจึ��แนกเป็%นป็รัะเภทเพ�&ออน�รักษ�ทรัพย์�กรัป็I�ไมี�คำ�อ แบ�งเป็%นป็I�อน�รักษ� และป็I�เศรัษฐก�จึ

10.1.1คว่ามเป*นมาของท��ด้�นท�&ด้�นและพ��นด้�นแตกต��งกนอย์��งไรัท�&ด้�นหมี�ย์ถึ งอ�ณ�เขตบนพ��นโลก ด้งน�น อ�ณ�เขตหน &งๆ จึ งป็รัะกอบด้�ว่ย์พ��นด้�น พ��นน��� เช้�นแมี�น���

ล��คำลอง ทะเลสิ�บด้�ว่ย์ ท�&ด้�นถึ�อเป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ช้น�ด้แรักต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 139 สิ�ว่นพ��นด้�นเป็%นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ช้น�ด้ท�& 3 ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 139 คำ�อ เป็%นทรัพย์�ป็รัะกอบอนเด้�ย์ว่กบท�&ด้�น

แมี�น���ล��คำลองเป็%นท�&ด้�นหรั�อไมี� ถึ��ถึ�อว่��เป็%นจึะเป็%นท�&ด้�นป็รัะเภทใด้

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

47

Page 48: กฎหมายลักษณะทรัพย์

แมี�น��� ล��คำลอง ถึ�อว่��เป็%นท�&ด้�นเหมี�อนกน ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 1 และถึ�อว่��เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(2)

ท�&ด้�นของเอกช้นจึะป็รัะกอบด้�ว่ย์พ��นน���ด้�ว่ย์ได้�หรั�อไมี�ท�&ด้�นเอกช้นกBป็รัะกอบด้�ว่ย์พ��นน���ได้� เช้�น ท�&น�ท�&เจึ��ของข�ด้เป็%นคำ*รัะบ�ย์น��� หรั�อท�&ด้�นท�&ข�ด้เป็%นสิรัะว่��ย์

น��� ซึ่ &งพ��นน���เหล��น��ถึ�อว่��เป็%นสิ�ว่นหน &งของอ�ณ�เขตของเจึ��ของท�&ด้�นคำนน�นน&นเอง

10.1.2การัแบ�งปรัะเภทของท��ด้�นท�&ด้�นหลว่งแบ�งออกได้�เป็%นก�&ป็รัะเภท อะไรับ��งท�&ด้�นหลว่งแบ�งเป็%นหล�ย์ป็รัะเภทคำ�อ(1) ท�&ด้�นของช้�ต� กรัมีท�&ด้�นเป็%นผ*�ด้*แล(2) ท�&ด้�นของศ�สิน� กรัมีก�รัศ�สิน�เป็%นผ*�ด้*แล(3) ท�&ด้�นของพรัะมีห�กษตรั�ย์� สิ��นกง�นทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะมีห�กษตรั�ย์�หรั�อสิ��นกง�นพรัะรั�ช้ว่งเป็%น

ผ*�ด้*แล(4) ท�&ด้�นของรัฐบ�ลหรั�อท�&รั�ช้พสิด้� กรัมีธ์น�รักษ� กรัะทรัว่งก�รัคำลงเป็%นผ*�ด้*แลท�&ด้�นของรัฐท�&ย์งไมี�มี�ใคำรัเป็%นเจึ��ของและท�&ด้�นของรัฐท�&มี�เจึ��ของมี�ลกษณะต��งกนอย์��งไรัท�&ด้�นของรัฐท�&ย์งไมี�มี�ใคำรัเป็%นเจึ��ของ ได้�แก�ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(1) สิ�ว่น

ท�&ด้�นของรัฐท�&มี�เจึ��ของแล�ว่ เจึ��ของอ�จึจึะเป็%นรัฐบ�ล (คำ�อท�&รั�ช้พสิด้�) หรั�อเจึ��ของอ�จึเป็%นองคำ�กรัศ�สิน� เช้�น ว่ด้ว่�อ�รั�มีในพ�ทธ์ศ�สิน� หรั�อเจึ��ของอ�จึเป็%นสิ��นกง�นทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะมีห�กษตรั�ย์�กBได้�

10.2 ท��ด้�นของรั ฐ1. ทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นแบ�งออกเป็%น 2 ป็รัะเภทคำ�อ ทรัพย์�สิ�นแผ�นด้�นธ์รัรัมีด้�ท�&สิ�มี�รัถึจึ��หน��ย์จึ��ย์โอน

ได้� จึ งเป็%นทรัพย์�ในพ�ณ�ช้ย์�และสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น ซึ่ &งต�มีป็กต�จึะโอนให�บ�คำคำลใด้ไมี�ได้�จึ งมี�ลกษณะเป็%นทรัพย์�นอกพ�ณ�ช้ย์�

2. สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทท�&รักรั��งว่��งเป็ล�� ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(1) และป็รัะเภทใช้�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�ของแผ�นด้�นโด้ย์เฉพ�ะต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(3) จึด้เป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นท�&ใช้�เพ�&อสิ�ธ์�รัณะป็รัะโย์ช้น� สิ�ว่นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(2)

ถึ�อเป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นป็รัะเภทท�&สิงว่นไว่�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�สิ�ว่นรัว่มี3. สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน เช้�น ท�&ช้�ย์ตล�&ง แมี�น��� ล��คำลอง เป็%นท�&ด้�นท�&ไมี�

สิ�มี�รัถึจึด้ให�ป็รัะช้�ช้นได้� อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นจึ งจึด้ให�มี�ก�รัออกหนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งเพ�&อแสิด้งเขตไว่�เป็%นหลกฐ�น

4. สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทท�&ใช้�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�ของแผ�นด้�นโด้ย์เฉพ�ะหรั�อท�&รั�ช้พสิด้� คำ�อท�&ด้�นท�&ต�งของหน�ว่ย์รั�ช้ก�รัท�งทห�รัและพลเรั�อน เช้�น ท�&ต�งศ�ล�กล�งจึงหว่ด้ ท�&ต�งท�&ว่��ก�รัอ��เภอ ท�&ด้�นท�&ต�งกรัะทรัว่ง ทบว่ง กรัมี เป็%นต�น

5. สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทท�&สิงว่นหรั�อหว่งห��มี เช้�น ท�&ภ*เข� ท�&ป็I�สิงว่นแห�งช้�ต� ท�&อ�ทย์�นแห�งช้�ต� เขตรักษ�พนธ์��สิตว่�ป็I�

6. หนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งคำ�อ หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนและในท�&รั�ช้พสิด้�เท��น�น ไมี�มี�ก�รัออกในท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทท�&รักรั��งว่��งเป็ล��

7. สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนอ�จึถึ*กถึอนสิภ�พโด้ย์พรัะรั�ช้บญญต�หรั�อพรัะรั�ช้กฤษฎ�ก� ท��ให�กลบกล�ย์เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้�

10.2.1ล กษณ์ะท �ว่ไปของสิาธ์ารัณ์ะสิมบ ต�ของแผ�นด้�น และทรั พย�สิ�นของแผ�นด้�นธ์รัรัมด้าทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นธ์รัรัมีด้�แตกต��งจึ�กทรัพย์�สิ�นของเอกช้นอย์��งไรัทรัพย์�สิ�นของเอกช้นสิ�มี�รัถึถึ*กย์ ด้ได้� แต�ทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นธ์รัรัมีด้�ห��มีย์ ด้ต�มี ป็ .พ.พ. มี�ตรั�

1307

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

48

Page 49: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นธ์รัรัมีด้�แตกต��งกบสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นอย์��งไรัทรัพย์�สิ�นใด้ท�&แผ�นด้�นถึ�อไว่�ในฐ�นะคำว่�มีเป็%นอย์*�เสิมี�อนบรั�ษทเอกช้นใหญ� มี�ทรัพย์�สิ�นไว่�จึ��หน��ย์จึ��ย์

โอน ท��ผลป็รัะโย์ช้น�ห�ก��ไรัเข��ท�องพรัะคำลงได้� ถึ�อเป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นธ์รัรัมีด้� ถึ*กย์ ด้ไมี�ได้� ถึ*กคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382 ได้�

ทรัพย์�สิ�นใด้ท�&แผ�นด้�นถึ�อไว่�ในฐ�นะเป็%นผ*�แทนของรั�ษฎรัและรักษ�ไว่�เพ�&อสิ�ธ์�รัณะป็รัะโย์ช้น�หรั�อเพ�&อป็รัะโย์ช้น�ของรั�ษฎรัรั�ว่มีกนโด้ย์ตรัง ได้�ช้�&อว่��เป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นมี�ลกษณะเป็%นทรัพย์�นอกพ�ณ�ช้ย์�เพรั�ะโอนไมี�ได้� จึะถึ*กย์ ด้ไมี�ได้� บ�คำคำลใด้จึะย์กอ�ย์�คำว่�มีอ�ย์�คำว่�มีข �นต�อสิ*�กบแผ�นด้�นกBไมี�ได้� ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1305 1306 และ 1307

10.2.2สิาธ์ารัณ์สิมบ ต�ของแผ�นด้�นปรัะเภทท��รักรัางว่�างเปล�าท�&รักรั��งว่��งเป็ล��หมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรั ท�&ป็I�ถึ�อว่��เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��หรั�อไมี�ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล�� หมี�ย์คำว่�มีถึ งท�&ด้�นท�&ย์งไมี�ได้�จึด้ให�รั�ษฎรัจึบจึอง ย์งไมี�ได้�น��ไป็ออกโฉนด้หรั�อ

น.สิ. 3 ให�รั�ษฎรั ท�&ป็I�ถึ�อว่��เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้� แต�ต�องไมี�ใช้�ท�&ป็I�สิงว่นต�องเป็%นท�&ป็I�ธ์รัรัมีด้�เท��น�นบ�คำคำลใด้เป็%นผ*�ด้*แลรักษ�ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 8 น�น อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นจึะเป็%นผ*�ด้*แลรักษ�ท�&รักรั��งว่��งเป็ล�� แต�ใน

ท�งป็ฏ�บต�มี�คำ��สิ&งกรัะทรัว่งมีห�ด้ไทย์ท�& 890/2498 ลงว่นท�& 16 สิ�งห�คำมี 2498 มีอบหมี�ย์ให�จึงหว่ด้ เทศบ�ลหรั�อสิ�ข�ภ�บ�ลเป็%นผ*�ด้*แลรักษ�ท�&รักรั��งว่��งเป็ล��น�นแทนอธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น

ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��สิ�มี�รัถึน��มี�ใช้�ป็รัะโย์ช้น�อย์��งไรัได้�บ��งท�&รักรั��งว่��งเป็ล��สิมี�รัถึน��มี�ด้��เน�นก�รัได้�ด้งน��(1) สิ�มี�รัถึน��มี�จึด้ให�ป็รัะช้�ช้นต�มีกฎหมี�ย์ท�&ด้�นได้� ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1334

(2) อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นสิ�มี�รัถึน��ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��มี�จึด้ห�ผลป็รัะโย์ช้น� โด้ย์ว่�ธ์�ก�รัซึ่��อข�ย์แลก เป็ล�&ย์น ให�เช้��และให�เช้��ซึ่��อได้� ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�น มี�ตรั� 10 11

(3) รัฐมีนตรั�มีห�ด้ไทย์สิ�มี�รัถึน��ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��มี�จึด้ข �นทะเบ�ย์นเพ�&อให�ทบว่งก�รัเมี�องใช้�ป็รัะโย์ช้น�ในรั�ช้ก�รัได้� ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 8 ทว่�

(4) รัฐมีนตรั�มีห�ด้ไทย์สิ�มี�รัถึน��ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��มี�ให�สิมีป็ท�นแก�เอกช้นหรั�อให�เอกช้นใช้�ในรัะย์ะเว่ล�อนจึ��กด้ได้� ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�น มี�ตรั� 12

10.2.3สิาธ์ารัณ์ะสิมบ ต�ของแผ�นด้�นปรัะเภทพลเม/องใช้รั�ว่มก นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนจึ��เป็%นต�องมี�ทะเบ�ย์นก��หนด้ไว่�ว่��เป็%นท�&ด้�น

ป็รัะเภทน��หรั�อไมี�สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน ไมี�จึ��เป็%นจึ�องมี�ทะเบ�ย์นว่��อย์*�ท�&ใด้ เน��อท�&เท��ใด้

เพรั�ะก�รัจึะเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นช้น�ด้น�� ข �นอย์*�กบว่��มี�รั�ษฎรัใช้�ท�&ด้�นน�นเพ�&อป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มี กนหรั�อไมี�กBพอแล�ว่

สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนมี�ผ*�ด้*แลรักษ�หรั�อไมี�สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน มี�ผ*�ด้*แลรักษ�ท�งสิ��น เช้�น แมี�น��� ล��คำลอง

กรัมีเจึ��ท��เป็%นผ*�ด้*แล ท�งหลว่ง กรัมีท�งหลว่งเป็%นผ*�ด้*แล ท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะ หนองน���สิ�ธ์�รัณะ ป็I�ช้��สิ�ธ์�รัณะ น�ย์อ��เภอท�องท�&เป็%นผ*�ด้*แลรักษ�

มี�ก�รัออกหนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนหรั�อไมี� ถึ��มี�ออกหนงสิ�อช้น�ด้ใด้จึะมี�ก�รัออก หนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่ง สิ��หรับท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน เช้�นมี�“ ”

ก�รัออกในท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะ เป็%นต�น

10.2.4สิาธ์ารัณ์ะสิมบ ต�ของแผ�นด้�นปรัะเภทท��ใช้เพ/�อปรัะโยช้น�ของแผ�นด้�นโด้ยเฉ้พาะท�&รั�ช้พสิด้�แบ�งเป็%นก�&ป็รัะเภทอะไรับ��งท�&รั�ช้พสิด้�แบ�งเป็%น 2 ป็รัะเภทคำ�อ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

49

Page 50: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(1) ท�&รั�ช้พสิด้�ท�&เป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น คำ�อ เป็%นท�&ด้�นท�&ต�งสิถึ�นท�&รั�ช้ก�รัมี�แต�ต�น(2) ท�&รั�ช้พสิด้�ท�&เป็%นทรัพย์�สิ�นของแผ�นด้�นธ์รัรัมีด้�เด้�มีเป็%นท�&ท�&ด้�นของเอกช้น แต�รัฐบ�ลได้�ท�&ด้�นน�น

มี�จึ�กเอกช้น เช้�น ย์ ด้หรั�อซึ่��อมี�จึ�กเอกช้น แต�ย์งไมี�ได้�น��ท�&ด้�นน�นมี�ใช้�ในรั�ช้ก�รัแต�อย์��งใด้ท�&รั�ช้พสิด้�คำ�อท�&ด้�นป็รัะเภทใด้ ใคำรัเป็%นผ*�ด้*แลท�&รั�ช้พสิด้� คำ�อท�&ด้�นท�&ต�งกรัะทรัว่ง ทบว่ง กรัมีในรัฐบ�ล ท�งทห�รัและพลเรั�อน แต�ไมี�ใช้�ท�&ด้�นของ

รัฐว่�สิ�หก�จึและไมี�ใช้�ท�&ด้�นของเทศบ�ลหรั�อสิ�ข�ภ�บ�ล ผ*�ด้*แลรักษ�ท�&รั�ช้พสิด้�คำ�อ กรัมีธ์น�รักษ� กรัะทรัว่ง ก�รัคำลง

10.2.5สิาธ์ารัณ์ะสิมบ ต�ของแผ�นด้�นปรัะเภทท��สิงว่นหรั/อหว่งหามก�รัหว่งห��มีท�&ด้�นก�อนหน��มี�ก�รัป็รัะก�ศใช้� พ.รั.บ. ว่��ด้�ว่ย์ก�รัหว่งห��มีท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��อนเป็%น

สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น พ.ศ. 2478 จึะต�องด้��เน�นก�รัอย์��งไรัก�รัหว่งห��มีท�&ด้�นก�อนมี�ก�รัป็รัะก�ศใช้� พ .รั.บ. ว่��ด้�ว่ย์ก�รัหว่งห��มีท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล�� พ .ศ. 2478

จึะด้��เน�นก�รัป็รัะก�ศหรั�อออกกฎหมี�ย์เป็%นรั�ย์ๆไป็ เช้�นป็รัะก�ศกรัมีโย์ธ์�ธ์�ก�รั ว่��ด้�ว่ย์ก�รัสิรั��งถึนนเย์�ว่รั�ช้ รั.ศ. 110 (พ.ศ. 2434) เป็%นต�น

ท�&ด้�นท�&หว่งห��มีไว่�ต�มี พ.รั.บ. หว่งห��มีท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล�� พ.ศ. 2478 ย์งคำงเป็%นท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��อย์*�หรั�อไมี�

ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��ท�&ได้�ท��ก�รัหว่งห��มีไว่�ต�มี พ.รั.บ. หว่งห��มีท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล�� พ.ศ. 2478 ไมี�เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��อ�กต�อไป็แต�จึะเป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนหรั�อเป็%นท�&รั�ช้พสิด้�แล�ว่แต�กรัณ�

ท�&เข� ท�&ภ*เข� สิ�มี�รัถึออกโฉนด้ได้�หรั�อไมี�เพรั�ะเหต�ใด้ท�&เข� ท�&ภ*เข� ต�มีหลกท&ว่ไป็จึะออกโฉนด้ไมี�ได้� คำ�อ บ�คำคำลท�&คำรัอบคำรัองท�&เข� ท�&ภ*เข� ต�งแต�ป็รัะก�ศใช้�

ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นนบต�งแต�ว่นท�& 1 ธ์นว่�คำมี 2497 เป็%นต�นไป็ แต�ถึ��บ�คำคำลใด้คำรัอบคำรัองท�&เข� ท�&ภ*เข�มี�ก�อนหน��ว่นท�& 1 ธ์นว่�คำมี 2497 และได้�แจึ�ง สิ.คำ. 1 แล�ว่กBมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ได้� เพรั�ะไมี�ต�องห��มีต�มีกฎหมี�ย์ เพรั�ะกฎหมี�ย์ห��มีออกโฉนด้ในท�&ภ*เข� นบแต�ว่นท�&ป็รัะก�ศใช้� ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�น เป็%นต�นมี�เท��น�น

10.2.6การัออกหน งสิ/อสิ-าค ญสิ-าหรั บท��หลว่งหนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งจึะออกในท�&ด้�นป็รัะเภทใด้บ��งหนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งจึะออกได้�ในท�&ด้�น 2 ป็รัะเภทคำ�อ(1) ท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน เช้�น ท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะ ท�&หนองน���สิ�ธ์�รัณะ(2) ท�&รั�ช้พสิด้� เช้�น ท�&สิน�มีบ�น ท�&ต�งสิ��นกรั�ช้ก�รับ��นเมี�องหนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งเป็%นหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นหรั�อไมี�หนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งไมี�ใช้�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น แต�เป็%นหนงสิ�อท�&แสิด้งแนว่

เขตท�&ด้�นของรั�ช้ก�รัเท��น�น

10.2.7การัถอนสิภาพสิาธ์ารัณ์ะสิมบ ต�ของแผ�นด้�นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนจึะถึ*กถึอนสิภ�พให�เป็%นท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��ได้�โด้ย์ว่�ธ์�ก�รัใด้ได้�

บ��งท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนจึะถึ*กถึอนสิภ�พเป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้� 2 ว่�ธ์�คำ�อ(1) ถึ*กถึอนสิภ�พโด้ย์พรัะรั�ช้บญญต� กรัณ�ท�&ทบว่งก�รัเมี�อง รัฐว่�สิ�หก�จึหรั�อเอกช้นห�ท�&ด้�นแป็ลง

อ�&นมี�ให�พลเมี�องใช้�แทน(2) ถึ*กถึอนสิภ�พโด้ย์พรัะรั�ช้กฤษฎ�ก� กรัณ�ท�&พลเมี�องเล�กใช้�ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นน�นแล�ว่ ป็.ท�&ด้�น

มี�ตรั� 8 ว่รัรัคำ 2(1)

ท�&ด้�นรั�ช้พสิด้�จึะถึ*กถึอนสิภ�พได้�โด้ย์อ�ศย์กฎหมี�ย์ฉบบใด้ท�&รั�ช้พสิด้�น�นเด้�มีก�รัถึ*กถึอนสิภ�พให�ใช้� ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 8 ว่รัรัคำ 2(2) ต�อมี�ถึ ง พ.ศ. 2518 ได้�มี�

ก�รัป็รัะก�ศใช้� พ.รั.บ. ท�&รั�ช้พสิด้� มี�ตรั� 8 , 9 เป็%นหลกเกณฑ์�ในก�รัถึอนสิภ�พแทน

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

50

Page 51: กฎหมายลักษณะทรัพย์

10.3 ท��ด้�นของศัาสินาและพรัะมหากษ ตรั�ย�1. ว่ด้ในพรัะพ�ทธ์ศ�สิน� สิ�มี�รัถึได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นโด้ย์ได้�รับก�รัอ�ท�ศจึ�กรั�ษฎรั โด้ย์ซึ่��อจึ�กรั�ษฎรั และเข��

คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ท�&ด้�นของรั�ษฎรั2. ท�&ด้�นของว่ด้ในพ�ทธ์ศ�สิน� จึะถึ*กบ�คำคำลใด้แย์�งก�รัคำรัอบคำรัองหรั�อคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ไมี�ได้�3. ท�&ด้�นของว่ด้ในพ�ทธ์ศ�สิน�จึะโอนไป็ให�หน�ว่ย์รั�ช้ก�รั หรั�อบ�คำคำลได้�กBต�องอ�ศย์ท�งรั�ช้กฤษฎ�ก�หรั�อพรัะ

รั�ช้กฤษฎ�ก�แล�ว่แต�กรัณ�4. มี�ซึ่ซึ่งโรัมีนคำ�ทอล�ก เป็%นว่ด้ในศ�สิน�คำรั�สิต�ซึ่ &งมี�ลกษณะเป็%นน�ต�บ�คำคำล จึ งมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์

ได้�5. มีสิย์�ด้อ�สิล�มี เป็%นน�ต�บ�คำคำลต�มี พ.รั.บ. มีสิย์�ด้อ�สิล�มี 2490 จึ งมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นได้� ซึ่ &งอ�จึได้�มี�ซึ่ &ง

ท�&ด้�นโด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีหรั�อเข��ไป็แย์�งก�รัคำรัอบคำรัองหรั�อคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ท�&ด้�นของเอกช้นกBได้�6. ศ�ลเจึ��ท�&ต�งอย์*�ในท�&ด้�นของรัฐบ�ล หรั�อแมี�จึะต�งในท�&ด้�นของเอกช้น แต�เอกช้นอ�ท�ศท�&ด้�นน�นให�เป็%นสิมีบต�

ของศ�ลเจึ�� ท�&ด้�นช้น�ด้น��เป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น ใคำรัจึะย์กอ�ย์�คำว่�มีคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ข �นต�อสิ*�ไมี�ได้�7. ศ�ลเจึ��ท�&ต�งอย์*�ในท�&ด้�นของเอกช้น และเอกช้นมี�ได้�อ�ท�ศให�เป็%นของรัฐบ�ล ท�&ด้�นแบบน��ย์งเป็%นของเอกช้น

อย์*� จึ งอ�จึเสิ�ย์สิ�ทธ์�โด้ย์ถึ*กแย์�งก�รัคำรัอบคำรัอง หรั�อถึ*กคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ได้�8. ท�&ด้�นของพรัะมีห�กษตรั�ย์�ไมี�ว่��จึะเป็%นท�&ด้�นท�&เป็%นทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะองคำ� ทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�

ของแผ�นด้�น และทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะมีห�กษตรั�ย์� เช้�น ท�&ทรัพย์�สิ�น บ�คำคำลใด้จึะมี�แย์�งก�รัคำรัอบคำรัองหรั�อคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ไมี�ได้�

10.3.1ท��ด้�นในว่ ด้ว่าอารัามในพ#ทธ์ศัาสินาท�&ด้�นของว่ด้ในพ�ทธ์ศ�สิน�มี�อะไรับ��งมี� 3 ป็รัะเภทคำ�อ(1) ท�&ว่ด้ คำ�อ ท�&ซึ่ &งต�งว่ด้ ตลอด้จึนเขตของว่ด้น�น(2) ท�&ธ์รัณ�สิงคำ� คำ�อท�&ซึ่ &งเป็%นสิมีบต�ของว่ด้(3) ท�&กลป็น� คำ�อท�&ซึ่ &งมี�ผ*�อ�ท�ศแต�ผลป็รัะโย์ช้น�ให�แก�ว่ด้หรั�อพรัะศ�สิน� (พ.รั.บ.คำณะสิงฆ�มี�ตรั� 33)

ก�รัโอนท�&ด้�นของว่ด้ในพ�ทธ์ศ�สิน�จึะท��ได้�โด้ย์ว่�ธ์�ก�รัใด้บ��งต�มีป็กต� จึะท��ได้�โด้ย์พรัะรั�ช้บญญต� (พ.รั.บ. คำณะสิงฆ� มี�ตรั� 34 ว่รัรัคำ 1) แต�อ�จึจึะโอนโด้ย์พรัะ

รั�ช้กฤษฎ�ก�ถึ��จึะโอนท�&ว่ด้ให�สิ�ว่นรั�ช้ก�รัรัฐว่�สิ�หก�จึหรั�อหน�ว่ย์ง�นอ�&นของรัฐเมี�&อมีห�เถึรัสิมี�คำมีไมี�ขด้ข�อง (พ.รั.บ. คำณะสิงฆ�มี�ตรั� 34 ว่รัรัคำ 2)

10.3.2ท��ด้�นของว่ ด้ในศัาสินาครั�สิต�ในปรัะเทศัไทยท�&ด้�นของมี�ซึ่ซึ่งโรัมีนคำ�ทอล�กแบ�งเป็%นก�&ป็รัะเภท อะไรับ��งแบ�งเป็%นสิองป็รัะเภทใหญ�ๆ คำ�อ(1) ท�&ด้�นท�&ใช้�เป็%นว่ด้ โรังเรั�อน ต กรั�มี ว่ด้บ�ด้หลว่ง แย์กย์�อย์เป็%นสิองช้น�ด้คำ�อ- สิถึ�นว่ด้บ�ด้หลว่ง- สิถึ�นพกสิอนศ�สิน�

(2) ท�&ด้�นเพ�&อป็รัะโย์ช้น�ได้�แก� มี�ซึ่ซึ่ง (พ.รั.บ. ลกษณะว่ด้บ�ทหลว่งโรัมีนคำ�ทอล�ก รั.ศ. 128 มี�ตรั� 6)

ท�&ด้�นของมี�ซึ่ซึ่งหนองแสิง มี�อย์*�ในเขตใด้บ��งท�&ด้�นมี�ซึ่ซึ่งหนองแสิงมี�อย์*� 7 จึงหว่ด้ คำ�อ (1) อ� บลรั�ช้ธ์�น� (2) ศรั�ษะเกษ (3) นคำรัพนมี

(4)อ�ด้รัธ์�น� (5) หนองคำ�ย์ (6) สิกลนคำรั (7) เลย์

10.3.3ท��ด้�นของม สิย�ด้อ�สิลามมีสิย์�ด้อ�สิล�มีจึะได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�น โด้ย์ว่�ธ์�ก�รัใด้บ��งอ�จึได้�มี�หล�ย์ว่�ธ์�ด้งน��

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

51

Page 52: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(1) ได้�มี�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมี เช้�น ท��ก�รัซึ่��อข�ย์แลกเป็ล�&ย์นหรั�อมี�ผ*�ย์กให�(2) ได้�มี�โด้ย์ก�รัเข��ไป็คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ท�&ด้�นมี�โฉนด้ของเอกช้นเก�น 10 ป็D (ป็.พ.พ. มี�ตรั�

1382) และเข��ไป็แย์�งคำรัอบคำรัองท�&ด้�นมี�อเป็ล��ของเอกช้นเก�น 1 ป็D (ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1375)

(3) ได้�มี�ต�มีบทบญญต�ของศ�สิน�อ�สิล�มี

10.3.4ท��ด้�นของศัาลเจาท�&ด้�นท�&ต�งศ�ลเจึ�� ถึ�อเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นเสิมีอไป็หรั�อไมี�ไมี�เสิมีอไป็ อ�จึแย์กได้�ด้งน��คำ�อ(1) ถึ��ศ�ลเจึ��น�นต�งอย์*�ในท�&ด้�นของรัฐบ�ล หรั�อแมี�แต�จึะต�งอย์*�ในท�&ด้�นของเอกช้น แต�เอกช้นอ�ท�ศ

ท�&ด้�นน�นให�เป็%นสิมีบต�ของศ�ลเจึ��และอย์*�ในคำว่�มีป็กคำรัองของรัฐบ�ลท�&ด้�นช้น�ด้น��ถึ�อว่��เป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น(2) ถึ��ศ�ลเจึ��ต�งอย์*�ในท�&ด้�นของเอกช้น และเอกช้นมี�ได้�อ�ท�ศให�เป็%นของรัฐบ�ล ท�&ด้�นช้น�ด้น�นย์งเป็%น

เอกช้นอย์*� ไมี�เป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น

10.3.5ท��ด้�นของพรัะมหากษ ตรั�ย�ทรัพย์�สิ�นของพรัะมีห�กษตรั�ย์�แบ�งเป็%นก�&ป็รัะเภท อะไรับ��งมี� 3 ป็รัะเภทคำ�อ (1) ทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะองคำ� หมี�ย์คำว่�มีว่��ทรัพย์�สิ�นท�&เป็%นของพรัะมีห�กษตรั�ย์�อย์*�แล�ว่ก�อนข �นคำรัอง

รั�ช้ย์�สิมีบต� หรั�อทรัพย์�สิ�นท�&รั ฐท*ลเกล��ถึว่�ย์ หรั�อทรัพย์�สิ�นท�&ทรังได้�มี�ไมี�ว่��ท�งใด้และเว่ล�ใด้ นอก จึ�กท�&ทรังได้�มี�ในฐ�นะท�&ทรังเป็%นพรัะมีห�กษตรั�ย์�

(2) ทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นสิ�ว่นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น คำ�อทรัพย์�สิ�นในพรัะมีห�กษตรั�ย์�ซึ่ &งใช้�เพ�& อป็รัะโย์ช้น�ของแผ�นด้�นโด้ย์เฉพ�ะ เช้�น พรัะรั�ช้ว่ง

(3) ทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะมีห�กษตรั�ย์� คำ�อทรัพย์�สิ�นในพรัะมีห�กษตรั�ย์� นอกจึ�กทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะองคำ�และทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�น เช้�น ท�&ทรัพย์�สิ�น เป็%นต�น

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 10

1. ท�&ด้�นหมี�ย์คำว่�มีถึ ง อ�ณ�เขตบนพ��นโลก2. ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��หมี�ย์ถึ ง ท�&ป็I�ธ์รัรัมีด้�3. ท�&ป็I�ธ์รัรัมีด้�เป็%นท�&ด้�นป็รัะเภท ท�&รักรั��งว่��งเป็ล��4. ท�&ป็I�สิงว่นเป็%นท�&ด้�นป็รัะเภท ท�&สิงว่นหว่งห��มี5. ท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะท�&ไมี�มี�รั�ษฎรัคำนใด้ใช้�เป็%นท�&เล��ย์งสิตว่�อ�กต�อไป็แล�ว่ อ�จึจึะถึอนสิภ�พให�เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้�

โด้ย์ว่�ธ์�ก�รั ออกเป็%นพรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�6. ท�&ช้�ย์ตล�&งซึ่ &งต�อจึ�กท�&ด้�นเอกช้นท�&ต��นเข�นจึนเป็%นท�&งอกรั�มีตล�&งแล�ว่ ไมี�ต�องถึอนสิภ�พแต�ป็รัะก�รัใด้เพรั�ะท�&ด้�นตก

เป็%นของเอกช้นแล�ว่7. ท�&ธ์รัณ�สิงฆ�คำ�อ ท�&ด้�นท�&ตกเป็%นสิมีบต�ของว่ด้เป็%นท�&ท��ป็รัะโย์ช้น�ของว่ด้น�น8. ผ*�ด้*แลรักษ�ท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะคำ�อ น�ย์อ��เภอท�องท�&9. ผ*�ด้*แลท�&ด้�นท�&ต �งกรัะทรัว่ง ทบว่ง กรัมี ในรัฐบ�ลคำ�อ อธ์�บด้�กรัมีธ์น�รักษ�10. ท�&ทรัพย์�สิ�นเป็%นทรัพย์�สิ�นป็รัะเภท ทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นพรัะมีห�กษตรั�ย์�11. ท�&ด้�นเก�ะช้��งมี�สิภ�พเป็%น อ�ทย์�นแห�งช้�ต�12. ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��น�น อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น มี�หน��ท�&ด้*แลรักษ�ท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ต�มีกฎหมี�ย์13. ป็I�ช้��สิ�ธ์�รัณะ เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน14. ท�&ด้�นท�&ต �งของมีห�ว่�ทย์�ลย์ของรัฐ เป็%นท�&ด้�นท�&รั�ช้พสิด้�15. ท�&ด้�นป็รัะเภทท�&สิ�มี�รัถึออกหนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งได้� ได้�แก� คำลองช้ลป็รัะท�น16. บ�คำคำลผ*�ท�&มี�อ��น�จึออกหนงสิ�อสิ��คำญสิ��หรับท�&หลว่งได้�แก� อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น17. ก�รัโอนท�&ด้�นของว่ด้ในพ�ทธ์ศ�สิน�อ�จึท��ได้�โด้ย์ พรัะรั�ช้บญญต�หรั�อพรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

52

Page 53: กฎหมายลักษณะทรัพย์

18. จึงหว่ด้ท�&มี�ท�&ด้�นอย์*�ในเขตของมี�ช้ซึ่งหนองแสิง คำ�อ อ�ด้รัธ์�น�19. จึงหว่ด้ท�&มี�มีสิย์�ด้มี�กท�&สิ�ด้ในป็รัะเทศไทย์ได้�แก� ป็=ตต�น�

หน�ว่ยท�� 11 ท��ด้�นของเอกช้น

1. ท�&ด้�นของเอกช้นมี�สิองป็รัะเภท คำ�อ ท�&ด้�นท�&เอกช้นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นกบท�&ด้�นท�&เอกช้นย์งไมี�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น (หรั�อท�&ด้�นมี�อเป็ล��)

2. ต�มีป็กต�เอกช้นจึะมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นเพรั�ะมี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�< แต�ในบ�งกรัณ�เอกช้นอ�จึมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นแป็ลงน�นโด้ย์ย์งไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<กBได้�

3. ท�&บ��นท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 ถึ�อว่��เป็%นท�&ด้�นท�&มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<แมี�เจึ��ของจึะไมี�มี�โฉนด้ท�&ด้�นกBต�มี

4. ท�&ด้�นมี�อเป็ล��คำ�อ ท�&ด้�นท�&เอกช้นย์งไมี�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น ท�&ด้�นมี�อเป็ล��อ�จึมี�หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�นบ�งอย์��ง เช้�นมี� สิ.คำ. 1 น.สิ. 3 น.สิ.3 ก หรั�ออ�จึไมี�มี�หนงสิ�ออะไรัเลย์กBได้�

5. ท�&ด้�นมี�อเป็ล��ท�&ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญอะไรัเลย์ได้�แก� ท�&ด้�นท�&ตกคำ��งก�รัแจึ�ง สิ.คำ. 1 และท�&ด้�นท�&มี�ผ*�คำรัอบคำรัองท�&ด้�นโด้ย์พละก�รัเมี�&อมี�ก�รัป็รัะก�ศใช้�ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นแล�ว่

6. ต�มีป็กต�คำนไทย์จึะไมี�ถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�น แต�คำนต��งด้��ว่ถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�น

7. คำนต��งด้��ว่จึะได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นจึะต�องเป็%นคำนต��งด้��ว่ของป็รัะเทศท�&มี�สินธ์�สิญญ�กบป็รัะเทศไทย์ท�&ก��หนด้ให�คำนต��งด้��ว่ของป็รัะเทศน�นมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ได้� และจึะต�องได้�รับอน�ญ�ตจึ�กรัฐมีนตรั�มีห�ด้ไทย์ด้�ว่ย์

8. ท�&ด้�นของเอกช้นอ�จึจึะกลบคำ�นมี�สิ*�รั ฐได้�หล�ย์ว่�ธ์� เช้�น ก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นและก�รัทอด้ท��งท�&ด้�น เป็%นต�น

11.1 การัแบ�งปรัะเภทท��ด้�นของเอกช้น1. ท�&ด้�นเอกช้นมี�สิองป็รัะเภท คำ�อ ท�&ด้�นท�&เอกช้นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น และท�&ด้�นท�&เอกช้นย์งไมี�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ใน

ท�&ด้�น2. เอกช้นอ�จึจึะมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<กBได้�เช้�น ได้�ท�&งอกรั�มีตล�&ง จึ�ก

ท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ของตน ก�รัเข��คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ในท�&ด้�นมี�โฉนด้ ท�&ด้�นของบ�คำคำลอ�&นจึนคำรับ 10 ป็D หรั�อเป็%นเจึ��ของบ��น ท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 กBได้�

3. ถึ��บ�คำคำลใด้ท��ท�&ด้�นเป็%นท�&บ��นหรั�อท��เป็%นท�&สิว่นผลไมี�ย์�นต�นมี�ก�อน พ.ศ. 2475 ถึ�อว่��เป็%นบ��นท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 ซึ่ &งเป็%นท�&ด้�นกรัรัมีสิ�ทธ์�< แมี�จึะไมี�มี�โฉนด้ท�&ด้�นกBต�มี

4. คำนท�&มี�ช้�&อใน น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก หรั�อ สิ.คำ. 1 ซึ่ &งเป็%นท�&ด้�นมี�อเป็ล�� แมี�บ�คำคำลน�นจึะไมี�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นกBถึ�อว่��บ�คำคำลน�นเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นได้�

5. ต�มีหลกในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 2 ถึ�อหลกว่��ท�&ด้�นมี�อเป็ล��ท�กช้น�ด้ ย์งเป็%นของรัฐอย์*�แต�รัฐกBคำงไมี�ไป็ย์��งเก�&ย์ว่ขบไล�เจึ��ของท�&ด้�นมี�อเป็ล��น�นออกไป็จึ�กท�&ด้�น กBย์งป็ล�อย์ให�คำรัอบคำรัองท�&ด้�นแป็ลงน�นอย์*�

6. ต�มีป็กต� บ�คำคำลท�&เข��คำรัอบคำรัองท�&ด้�นของรัฐโด้ย์พละก�รั เมี�&อป็รัะก�ศใช้�ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นแล�ว่ จึะมี�คำว่�มีผ�ด้และมี�โทษต�มีกฎหมี�ย์ แต�ภ�ย์หลงกฎหมี�ย์ท�&ด้�นกลบมี�บทบญญต�ผ�อนผนให�บ�คำคำลด้งกล��ว่ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นโด้ย์ก�รัป็รัะก�ศท�งต��บลได้� เมี�&อเข��หลกเกณฑ์�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ไว่�

11.1.1ท��ด้�นของเอกช้นท��ม�กรัรัมสิ�ทธ์�&บ�คำคำลอ�จึจึะมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ท�&ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�&ด้�นแป็ลงน�นเลย์ได้�หรั�อไมี�

ถึ��มี�จึะมี�ได้�ในกรัณ�ใด้บ�คำคำลอ�จึจึะมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ท�&ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นได้�ในกรัณ�ด้งต�อไป็น��(1) ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นท�&เป็%นท�&งอกรั�มีตล�&งต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1308

(2) ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

53

Page 54: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(3) ได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ท�งมีรัด้ก ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1599 และ 1600

11.1.2ท��บาน ท��สิว่นตามกฎหมายเบ9ด้เสิรั9จบทท�� 42

ท�&บ��น ท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 มี�ลกษณะอย์��งไรั และมี�คำว่�มีสิ��คำญอย์��งไรัท�&บ��น ท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 ถึ�อว่��เป็%นท�&ด้�นท�&มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ท�&บ�คำคำลน�นไมี�มี�หนงสิ�อ

สิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<แต�อย์��งใด้เลย์ โด้ย์จึะต�องเป็%นบ�คำคำลท�&สิรั��งบ��นหรั�อสิว่นไมี�ย์�นต�นมี�ก�อนป็D พ .ศ. 2475

ถึ��ท��หลงป็D พ.ศ. 2475 ไมี�ถึ�อว่��เป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�< ท�&ป็รัะเภทน��จึะเสิ�ย์สิ�ทธ์�<โด้ย์ถึ*กบ�คำคำลอ�&นคำรัอบคำรัองป็รัะโย์ช้น�คำรับ 10 ป็D ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382

11.1.3ล กษณ์ะท �ว่ไปของท��ด้�นม/อเปล�าท�&ด้�นมี�อเป็ล��หมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรัท�&ด้�นมี�อเป็ล�� หมี�ย์คำว่�มีถึ งท�&ด้�นท�&เอกช้นไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<อย์��งหน &งอย์��งใด้ในสิ�&

อย์��งและไมี�ใช้�ท�&บ��น ท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 ด้�ว่ย์ท�&ด้�นมี�อเป็ล��อ�จึจึะเป็%นท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อบ�งอย์��งเช้�น น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก สิ.คำ. 1 หรั�ออ�จึจึะไมี�มี�หนงสิ�ออย์��งไรัเลย์กBได้�

ท�&ด้�นมี�อเป็ล��แตกต��งจึ�กท�&ด้�นท�&มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<อย์��งไรัท�&ด้�นมี�อเป็ล��แตกต��งจึ�กท�&ด้�นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�&สิ��คำญด้งต�อไป็น��(1) ท�&ด้�นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�< เจึ��ของมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�< ท�&ด้�นมี�อเป็ล�� เจึ��ของไมี�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น อย์��งมี�กท�&สิ�ด้

กBอ�จึมี�แต�เพ�ย์งสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองในท�&ด้�นเท��น�น(2) ท�&ด้�นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�< อ�จึถึ*กผ*�อ�&นคำรัอบคำรัองป็รัะโย์ช้น�คำรับ 10 ป็D (มี�ตรั� 1382) ท�&ด้�นมี�อเป็ล��

อ�จึเสิ�ย์สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นโด้ย์ถึ*กบ�คำคำลอ�&นแย์�งก�รัคำรัอบคำรัองเก�น 1 ป็D (มี�ตรั� 1375)

11.1.4ท��ด้�นม/อเปล�าช้น�ด้ท��ไม�ม�หน งสิ/อสิ-าหรั บท��ด้�นแต�อย�างใด้ท�&ด้�นมี�อเป็ล��ช้น�ด้ท�&ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�น ได้�แก�ท�&ด้�นป็รัะเภทใด้ท�&ด้�นมี�อเป็ล��ช้น�ด้ท�&ไมี�หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�นได้�แก�(1) ท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��ท�&รั�ษฎรัได้�เข��ไป็คำรัอบคำรัองและท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�น ก�อนหน�� พ.รั.บ. ออก

โฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ. 2479 โด้ย์ไมี�ได้�มี�หนงสิ�อแสิด้งก�รัจึบจึองแต�อย์��งใด้(2) ท�&ด้�นของรัฐท�&มี�ผ*�คำรัอบคำรัองโด้ย์พละก�รั สิมีย์ใช้� พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ. 2479

และคำรัอบคำรัองตลอด้มี�จึนป็=จึจึ�บน(3) ท�&ด้�นของรัฐท�&มี�ผ*�คำรัอบคำรัองโด้ย์พลก�รัสิมีย์ใช้�ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นท�&ด้�นท�&มี�ผ*�บ�กรั�กโด้ย์พละก�รัเมี�&อป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็รัะก�ศใช้�แล�ว่ จึะมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อ

ไมี� ภ�ย์ใต�หลกเกณฑ์�และเง�&อนไขอย์��งไรัท�&ด้�นท�&มี�ผ*�บ�กรั�กโด้ย์พลก�รัเมี�&อป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็รัะก�ศใช้�แล�ว่ กBมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นโด้ย์มี�

หลกเกณฑ์�ด้งต�อไป็น��(1) มี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�งต��บล (น.สิ. 3 ก) ต�มีป็รัะมีว่ล

กฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 38 เท��น�น ไมี�มี�สิ�ทธ์�ย์�&นขอออกโฉนด้ท�&ด้�นสิ�ย์เฉพ�ะรั�ย์ต�มี ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 59

(2) จึะได้�รับโฉนด้หรั�อหรั�อ น.สิ. 3 ก ได้�ไมี�เก�น 50 ไรั� ถึ��ต�องก�รัเก�น 50 ไรั� กBต�องขออน�มีต�ต�อผ*�ว่��รั�ช้ก�รัจึงหว่ด้เป็%นก�รัเฉพ�ะรั�ย์

(3) เมี�&อได้�โฉนด้หรั�อ น.สิ. 3 ก แล�ว่จึะถึ*กห��มีโอนภ�ย์ใน 10 ป็D เว่�นแต�ท�&ด้�นจึะตกทอด้มี�ท�งมีรัด้กหรั�อโอนให�ทบว่งก�รัเมี�อง ฯลฯ

11.2 การัถ/อสิ�ทธ์�ในท��ด้�นของเอกช้น1. บ�คำคำลท�&มี�สิญช้�ต�ไทย์ ไมี�ได้�ถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อท�&ด้�นแต�อย์��งใด้

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

54

Page 55: กฎหมายลักษณะทรัพย์

2. บ�คำคำลต��งด้��ว่ถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นท�งในด้��นท�&อย์*�อ�ศย์ ก�รัอ�ตสิ�หกรัรัมี และก�รัพ�ณ�ช้ย์�กรัรัมี

3. คำนต��งด้��ว่จึะได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นจึะต�องเป็%นคำนต��งด้��ว่ ของป็รัะเทศท�&มี�สินธ์�สิญญ�กบป็รัะเทศไทย์ท�&ก�� หนด้ให�คำนต��งด้��ว่ของป็รัะเทศน�นมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นได้� และจึะต�องได้�รับอน�มีต�จึ�กรัฐมีนตรั�ว่��ก�รักรัะทรัว่ง มีห�ด้ไทย์ด้�ว่ย์

4. บรั�ษทจึ��กด้ท�&จึด้ทะเบ�ย์นในป็รัะเทศไทย์ ถึ��มี�ห��นท�&คำนต��งด้��ว่ถึ�อเก�นกว่��รั�อย์ละ 49 ของท�นจึด้ทะเบ�ย์นหรั�อผ*�ถึ�อห��นเป็%นคำนต��งด้��ว่เก�นกว่��ก &งจึ��นว่นผ*�ถึ�อห��นให�ถึ�อว่��มี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นได้�เสิมี�อนคำนต��งด้��ว่

5. ก�รัจึด้สิรัรัท�&ด้�นต�มีหลกเกณฑ์�ใน พ.รั.บ. ก�รัจึด้สิรัรัท�&ด้�น พ.ศ. 2543 จึะต�องเป็%นก�รัจึด้สิรัรัจึ��หน��ย์ท�&ด้�นต�ด้ต�อกนเป็%นแป็ลงย์�อย์มี�จึ��นว่นต�งแต�สิ�บแป็ลงข �นไป็ ไมี�ว่��ด้�ว่ย์ว่�ธ์�ใด้ โด้ย์ได้�รับทรัพย์�สิ�นหรั�อป็รัะโย์ช้น� ไมี�ว่��ท�งตรังหรั�อท�งอ�อมีเป็%นคำ��ตอบแทน

11.2.1สิ�ทธ์�ในท��ด้�นของบ#คคลท��ม�สิ ญช้าต�ไทยบ�คำคำลสิญช้�ต�ไทย์จึะถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์หรั�อไมี�บ�คำคำลสิญช้�ต�ไทย์สิมีย์เมี�&อป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็รัะก�ศใช้�ใหมี�ๆ ถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�น

คำ�อจึะถึ�อท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีไมี�เก�น 50 ไรั� จึะถึ�อท�&ด้�นเพ�&ออ�ตสิ�หกรัรัมีไมี�เก�น 10 ไรั� ต�อมี�ถึ ง พ.ศ. 2502

รัฐบ�ลได้�ย์กเล�กหลกเกณฑ์�เรั�&องข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของคำนไทย์ โด้ย์ย์กเล�กหลกในป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 34-

49 ไป็ท�งหมีด้ ด้งน�นในป็=จึจึ�บนคำนไทย์จึ งไมี�ถึ*กจึ��กด้สิ�ทธ์�ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นแต�อย์��งใด้

11.2.2สิ�ทธ์�ในท��ด้�นของคนต�างด้าว่และน�ต�บ#คคลบางปรัะเภทคำนต��งด้��ว่จึะมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ภ�ย์ใต�หลกเกณฑ์�และเง�&อนไขอย์��งไรับ��งคำนต��งด้��ว่จึะมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ได้�ภ�ย์ใต�หลกเกณฑ์�ด้งต�อไป็น��(1) ต�องเป็%นคำนต��งด้��ว่ของป็รัะเทศท�&มี�สินธ์�สิญญ�กบป็รัะเทศไทย์ โด้ย์สินธ์�สิญญ�น�นเป็%นสิญญ�

ต��งตอบแทนกน คำ�อมี�ข�อตกลงกนว่��ให�คำนไทย์ถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศน�นได้� คำนต��งด้��ว่มีนป็รัะเทศน�นจึ งจึะมี�สิ�ทธ์�ถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ได้�

(2) ต�องได้�รับอน�มีต�จึ�กรัฐมีนตรั�ว่��ก�รักรัะทรัว่งมีห�ด้ไทย์ก�อน(3) จึะถึ*กจึ��กด้ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นด้งน��คำ�อ

- ท�&อย์*�อ�ศย์ คำรัอบคำรัว่ละ ไมี�เก�น 1 ไรั�- ท�&ใช้�เพ�&อพ�ณ�ช้ย์กรัรัมี ไมี�เก�น 1 ไรั�- ท�&ใช้�เพ�&ออ�ตสิ�หกรัรัมี ไมี�เก�น 10 ไรั�- ท�&ด้�นเพ�&อใช้�เกษตรักรัรัมี คำรัอบคำรัว่ละไมี�เก�น 10 ไรั�- ท�&ใช้�เพ�&อก�รัศ�สิน� ไมี�เก�น 1 ไรั�- ท�&ใช้�เพ�&อก�ศลสิ�ธ์�รัณะ ไมี�เก�น 5 ไรั�- ท�&ใช้�เพ�&อสิ�สิ�นตรัะก*ลละไมี�เก�น 1 ไรั�

11.2.3การัคาท��ด้�นตามปรัะมว่ลกฎหมายท��ด้�น และการัจ ด้สิรัรัท��ด้�นตามกฎหมายพ�เศัษก�รัจึด้สิรัรัท�&ด้�นหมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรัต�มี พ.รั.บ. ก�รัจึด้สิรัรัท�&ด้�น พ.ศ. 2543 ได้�ว่�งหลกเกณฑ์�ก�รัจึด้สิรัรัท�&ด้�นหมี�ย์คำว่�มีถึ ง ก�รัจึด้

จึ��หน��ย์ท�&ด้�นต�ด้ต�อกนเป็%นแป็ลงย์�อย์มี�จึ��นว่นต�งแต� 10 แป็ลงข �นไป็ไมี�ว่��ด้�ว่ย์ว่�ธ์�ใด้ โด้ย์ได้�รับทรัพย์�สิ�นหรั�อป็รัะโย์ช้น�เป็%นคำ��ตอบแทน และให�หมี�ย์คำว่�มีรัว่มีถึ งก�รัด้��เน�นก�รัท�&ได้�มี�ก�รัแบ�งท�&ด้�นเป็%นแป็ลงย์�อย์ไมี�ถึ ง 10

แป็ลงและต�อมี�ได้�แบ�งท�&ด้�นแป็ลงเด้�มีเพ�&มีเต�มีภ�ย์ใน 3 ป็D เมี�&อรัว่มีกนแล�ว่มี�จึ��นว่นต�งแต� 10 แป็ลงข �นไป็

11.3 ว่�ธ์�การัท��ท��ด้�นของเอกช้นจะกล บค/นมาสิ+�รั ฐ1. ผ*�มี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นไมี�ว่��จึะเป็%นท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นหรั�อท�&ด้�นมี�อเป็ล��ถึ��จึะเว่นคำ�นท�&ด้�นให�รัฐโด้ย์สิมีคำรัใจึให�ไป็ย์�&น

คำ��ขอเว่นคำ�นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

55

Page 56: กฎหมายลักษณะทรัพย์

2. ก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นโด้ย์สิมีคำรัใจึท��ให�ท�&ด้�นของเอกช้นกลบมี�เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทท�&รักรั��งว่��งเป็ล��3. ก�รัเว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบต�มี พ.รั.บ. เว่นคำ�นสิงห�รั�มีทรัพย์� 2530 ท�&ด้�นของเอกช้นจึะกลบมี�เป็%นท�&ด้�น

ของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนหรั�อเป็%นท�&รั�ช้พสิด้�แล�ว่แต�กรัณ�4. ก�รัท�&เอกช้นเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นมี�อเป็ล��สิละเจึตน�คำรัอบคำรัอง หรั�อไมี�ย์ ด้ถึ�อท�&ด้�นมี�อเป็ล��ต�อไป็กBท��ให�ท�&ด้�น

มี�อเป็ล��น�นตกเป็%นของรัฐป็รัะเภทท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้� แต�ว่�ธ์�น��จึะไมี�ใช้�กบท�&ด้�นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<5. เอกช้นเจึ��ของท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�น ถึ��ทอด้ท��งท�&ของตนเก�น 10 ป็D ต�ด้ต�อกน หรั�อทอด้ท��งท�&มี� น.สิ. 3 น.สิ.

3 ก ของตนเก�น 5 ป็Dต�ด้ต�อกน ท��ให�ท�&ด้�นตกเป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ได้�

11.3.1การัเว่นค/นตามปรัะมว่ลกฎหมายท��ด้�นก�รัเว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นจึะมี�ได้�ในในท�&ด้�นป็รัะเภทใด้บ��งก�รัเว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นอ�จึมี�ได้�ในท�&ด้�นด้งต�อไป็น��(1) ท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้แผนท�&โฉนด้ตรั�จึอง ตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่ หรั�อโฉนด้ท�&ด้�น(2) ท�&ด้�นมี�ใบไต�สิว่น(3) ท�&ด้�นมี�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�(4) ท�&ด้�นมี� สิ.คำ. 1

(5) ท�&ด้�นท�&ตกคำ��งก�รัแจึ�งก�รัคำรัอบคำรัอง

11.3.2การัอ#ท�ศัท��ด้�นใหเป*นทางสิาธ์ารัณ์ะก�รัท�&เอกช้นจึะอ�ท�ศท�&ด้�นของตนให�เป็%นท�งสิ�ธ์�รัณะมี�หลกเกณฑ์�อย์��งไรับ��งก�รัท�&เอกช้นจึะอ�ท�ศท�&ด้�นของตนให�เป็%นท�งสิ�ธ์�รัณะน�น อ�จึเป็%นก�รัแสิด้งออกเจึตน�อ�ท�ศโด้ย์ตรัง

หรั�อโด้ย์ป็รั�ย์�ย์กBได้�โด้ย์ไมี�จึ��เป็%นต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&แต�อย์��งใด้ และเมี�&อมี�ป็รัะช้�ช้นท&ว่ไป็มี�ใช้�เป็%นท�งสิ�ธ์�รัณะแล�ว่ กBเป็%นท�งสิ�ธ์�รัณะทนท�

11.3.3การัสิละเจตนาครัอบครัอง หรั/อไม�ย2ด้ถ/อท��ด้�นน 'นต�อไปก�รัท�&เจึ��ของท�&ด้�นจึะสิละเจึตน�คำรัอบคำรัอง หรั�อไมี�ย์ ด้ถึ�อท�&ด้�นแป็ลงน�นต�อไป็และท��ให�ท�&ด้�นแป็ลงน�น

ตกเป็%นของรัฐป็รัะเภทท�&รักรั��งว่��งเป็ล��น�นจึะท��ได้�ในท�&ด้�นป็รัะเภทใด้ก�รัท�&เจึ��ของท�&ด้�นจึะสิละเจึตน�คำรัอบคำรัองหรั�อไมี�ย์ ด้ถึ�อท�&ด้�นแป็ลงน�นต�อไป็ และท��ให�ท�&ด้�นแป็ลงน�น

ตกเป็%นของรัฐน�น จึะท��ได้�เฉพ�ะท�&ด้�นมี�อเป็ล��เท��น�น จึะท��ไมี�ได้�ในท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<เพรั�ะเจึ��ของท�&ด้�นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<น�นแมี�เจึ��ของจึะได้�สิละเจึตน�คำรัอบคำรัองหรั�อไมี�ย์ ด้ถึ�อท�&ด้�นต�อไป็ กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นแป็ลงน�นกBย์งคำงอย์*�ต�อไป็

11.3.4การัเว่นค/นตามกฎหมายเว่นค/นก�รัเว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบต�มี พ.รั.บ. เว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์� พ.ศ. 2530 แตกต��งกบก�รัเว่นคำ�น

โด้ย์สิมีคำรัใจึอย์��งไรัก�รัเว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึต�มี ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 5 แตกต��งกบก�รัเว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบ

ต�มี พ.รั.บ. เว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์� พ.ศ. 2530 ด้งน��(1) เว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึ ไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์นเว่นคำ�น เว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบต�องจึด้ทะเบ�ย์นเว่นคำ�น(2) เว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึ ผ*�เว่นคำ�นจึะไมี�ได้�รับคำ��ตอบแทนใด้ๆ ท�งสิ��นเว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบรัฐต�องให�คำ��

ตอบแทนแก�ผ*�ถึ*กเว่นคำ�นท�กรั�ย์(3) เว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึ ท�&ด้�นท�&เว่นคำ�นกลบมี�เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(1)

เว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบอ�จึกลบมี�เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกนต�มี ป็.พ.พ. 1304(2) หรั�อกลบมี�เป็%นท�&รั�ช้พสิด้�ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1304(3) แล�ว่แต�กรัณ�

11.3.5การัทอด้ท�'งท��ด้�นตามปรัะมว่ลกฎหมายท��ด้�น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

56

Page 57: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ก�รัทอด้ท��งท�&ด้�นของเอกช้นและจึะท��ให�ท�&ด้�นตกเป็%นของรัฐน�น มี�หลกเกณฑ์�อย์��งไรับ��งเอกช้นจึะทอด้ท��งท�&ด้�นของตนและท��ให�ท�&ด้�นตกเป็%นของรัฐน�นมี�หลกเกณฑ์�ด้งต�อไป็น��(1) ทอด้ท��งท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นเก�น 10 ป็D(2) ทอด้ท��งท�&ด้�นมี� น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก เก�น 5 ป็Dต�ด้ต�อกน(3) อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นย์�&นคำ��รั�องต�อศ�ลให�สิอบสิว่นข�อเทBจึจึรั�ง(4) ศ�ลพ�จึ�รัณ�ได้�คำว่�มีจึรั�งแล�ว่ให�ศ�ลเพ�กถึอนโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อ น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก แป็ลงท�&มี�ก�รั

ทอด้ท��งและท��ให�ท�&ด้�นแป็ลงน�นตกเป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล��ต�อไป็

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 11

1. ท�&ด้�นมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<หมี�ย์ถึ งท�&ด้�นป็รัะเภท ท�&บ��นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 2. ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ท�&บ��นหรั�อท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 ต�องใช้�เว่ล�คำนอบคำรัองน�น 10 ป็D 3. ท�&บ��นท�&สิว่นต�มีกฎหมี�ย์เบBด้เสิรัBจึบทท�& 42 ต�องเป็%นบ��นหรั�อท�&ท��เป็%นสิว่น ต�องท��มี�ก�อนหน��ก�รัป็รัะก�ศใช้�

ป็ . พ . พ . บรัรัพ 4 ว่��ด้�ว่ย์ทรัพย์�สิ�น ( พ . ศ . 2475) 4. ท�&ด้�นมี� สิ.คำ. 1 น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก. ถึ�อว่��เป็%น ท�&ด้�นมี�อเป็ล��5. ท�&ด้�นมี� น.สิ. 3 จึะต�องทอด้ท��งท�&ด้�นของตนเองเป็%นเว่ล� 5 ป็D ท�&ด้�นจึ งจึะตกเป็%นของรัฐป็รัะเภทท�&ด้�นรักรั��งว่��งเป็ล��

อ�กคำรั�งหน &ง6. ก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นโด้ย์สิมีคำรัใจึต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�น มี�ตรั� 5 และก�รัเว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบต�มี พ.รั.บ. เว่นคำ�น

อสิงห�รั�มีทรัพย์� 2530 มี�ข�อแตกต��งในป็รัะเด้Bน ก�รัเว่นคำ�นโด้ย์สิมีคำรัใจึท�&ด้�นจึะกลบคำ�นมี�เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล�� แต�ก�รัเว่นคำ�นโด้ย์ถึ*กบงคำบจึะไมี�กลบมี�เป็%นท�&รักรั��งว่��งเป็ล�� แต�จึะกลบมี�เป็%นท�&ด้�นของรัฐป็รัะเภทอ�&นแล�ว่แต�จึ�ด้มี��งหมี�ย์ของก�รัเว่นคำ�น

7. ท�&สิว่นท�&ท��ก�นเมี�&อป็D พ.ศ. 2480 จึะเสิ�ย์สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นโด้ย์ถึ*กคำนอ�&นแย์�งเป็%นรัะย์ะเว่ล� 1 ป็D

8. ก�รัแย์�งก�รัคำรัอบคำรัองท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ก. ต�องใช้�เว่ล� 1 ป็D จึ งจึะได้�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�น9. ผ*�บ�กรั�กท�&ด้�นของรัฐโด้ย์พลก�รัหลงป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็รัะก�ศใช้�แล�ว่ เมี�&อได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นมี�แล�ว่ กฎหมี�ย์

ก��หนด้ว่��ภ�ย์ในรัะย์ะเว่ล� 10 ป็D นบแต�ได้�รับโฉนด้จึะโอนท�&ด้�นให�บ�คำคำลอ�&นไมี�ได้� เว่�นแต�จึะเข��ข�อย์กเว่�น10. คำนต��งด้��ว่ซึ่ &งมี�สิ�ทธ์�ได้�ท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์น�น เมี�&อได้�ท�&ด้�นมี�เพ�&อจึะใช้�เป็%นท�&อย์*�อ�ศย์ กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�ได้�จึ��นว่น

1 ไรั�

11. คำนต��งด้��ว่ท�&ต�องก�รัถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์เพ�&อใช้�ในก�รัอ�ตสิ�หกรัรัมีน�น กฎหมี�ย์ท�&ด้�นก��หนด้จึ��นว่นสิ*งสิ�ด้ในก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นเพ�&อท��ก�จึกรัรัมีช้น�ด้น��ไว่� จึ��นว่น 10 ไรั�

12. คำนต��งด้��ว่จึะถึ�อคำรัองท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ได้�น�นจึะต�องได้�รับอน�ญ�ตถึ�อคำรัองท�&ด้�นจึ�ก รัฐมีนตรั�ว่��ก�รักรัะทรัว่งมีห�ด้ไทย์

13. คำนต��งด้��ว่จึะได้�มี�ซึ่ &งท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ จึะต�องเป็%นคำนต��งด้��ว่ของป็รัะเทศท�&มี�สินธ์�สิญญ�กบป็รัะเทศไทย์ให�พลเมี�องของแต�ละป็รัะเทศถึ�อท�&ด้�นต��งตอบแทนกนได้�

14. บรั�ษทจึ��กด้ท�&จึด้ทะเบ�ย์นในป็รัะเทศไทย์ ถึ��มี�คำนต��งด้��ว่ถึ�อห��นในบรั�ษทน�นเก�นกว่�� รั�อย์ละ 49 ของท�นจึด้ทะเบ�ย์น มี�ผลท��ให�บรั�ษทน�นถึ�อท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ได้�เสิมี�อนกบคำนต��งด้��ว่

15. ก�รัท�&เอกช้นอ�ท�ศท�&ด้�นของตนให�เป็%นท�งสิ�ธ์�รัณะจึะท��ได้�โด้ย์ อ�ท�ศโด้ย์ตรังหรั�อโด้ย์ป็รั�ย์�ย์16. ท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�นถึ��เจึ��ของท�&ด้�นทอด้ท��งท�&ด้�นเก�น 10 ป็D ต�ด้ต�อกน ท�&ด้�นน�น จึะตกเป็%นของรัฐต�อเมี�&ออธ์�บด้�กรัมี

ท�&ด้�นย์�&นเรั�&องรั�ว่ก�รัทอด้ท��งท�&ด้�นต�อศ�ล และศ�ลได้�พ�จึ�รัณ�แล�ว่กBสิ &งเพ�กถึอนโฉนด้แป็ลงท�&มี�ก�รัทอด้ท��งน�น

หน�ว่ยท�� 12 การัออกหน งสิ/อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท��ด้�น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

57

Page 58: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. ก�อนหน��ก�รัออกโฉนด้แผนท�& หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�นท�&ท�งรั�ช้ก�รัออกให�รั�ษฎรัเป็%นหมี�ย์เกBบภ�ษ�ท�งสิ��น

2. โฉนด้แผนท�&เป็%นหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ฉบบแรักท�&เก�ด้ข �นในป็รัะเทศไทย์มี�อย์*� 2 สิมีย์คำ�อ สิมีย์แรัก รั.ศ. 120 สิมีย์ท�&สิอง รั.ศ. 127

3. โฉนด้ตรั�จึองออกต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ตรั�จึอง รั.ศ. 124 ออกได้�เฉพ�ะในมีณฑ์ลพ�ษณ�โลก4. ตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่เป็%นหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นท�&ออกต�มี พ.รั.บ. ออก

โฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ. 2479

5. โฉนด้ท�&ด้�นออกต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็=จึจึ�บนมี�อย์*�สิองรั*ป็แบบ คำ�อก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บล (ป็.

ท�&ด้�นมี�ตรั� 58) และก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นเฉพ�ะรั�ย์ (ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 59)

6. ท�กคำรั�งก�อนออกโฉนด้ท�&ด้�น เจึ��หน��ท�&ต�องท��ใบไต�สิว่นก�อนเสิมีอ7. หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�มี�หล�ย์แบบคำ�อ หมี�ย์เลข 3 น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก และ น.สิ. 3 ข8. ผ*�มี�หน��ท�&แจึ�งก�รัคำรัอบคำรัองท�&ด้�น (สิ.คำ. 1) คำ�อบ�คำคำลท�&คำรัอบคำรัองท�&ด้�นมี�ก�อนหน��ว่นท�& 1 ธ์นว่�คำมี

2497 และย์งไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น9. บ�คำคำลท�&ตกคำ��งก�รัแจึ�ง สิ.คำ. 1 กBย์งมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� ท�งสิ�ย์เฉพ�ะ

ต��บลและสิ�ย์เฉพ�ะรั�ย์10.ใบจึองเป็%นหนงสิ�ออน�ญ�ตให�จึบจึองต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�น มี�สิองรั*ป็แบบคำ�อ ใบจึองในก�รัจึด้ท�&ด้�น

ผ�นใหญ�และใบจึองในกรัณ�จึด้ท�&ด้�นแป็ลงเลBกแป็ลงน�อย์11.เมี�&อหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นสิ*ญห�ย์ มี�ก�รัออกใบแทนได้�12.ถึ��มี�ก�รัออกหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นไป็โด้ย์คำล�ด้เคำล�&อนหรั�อไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์กBมี�ก�รัเพ�กถึอนหรั�อ

แก�ไขได้� โด้ย์อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น หรั�อศ�ลย์�ต�ธ์รัรัมี

12.1 การัออกหน งสิ/อสิ-าค ญแสิด้งกรัรัมสิ�ทธ์�&ในท��ด้�น1. ในสิมีย์กรั�งศรั�อย์�ธ์ย์�และสิมีย์กรั�งรัตนโกสิ�นทรั�ตอนต�น ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นเลย์

มี�แต�หนงสิ�อท�&เป็%นหมี�ย์เรั�ย์กเกBบภ�ษ�อ�กรัท�งสิ��น2. โฉนด้แผนท�&ถึ�อว่��เป็%นหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ฉบบแรักท�&เก�ด้ข �นในป็รัะเทศไทย์ ก�รัสิรั��งหนงสิ�อ

ช้น�ด้น��ได้�น��เอ�หลกก�รัรัะบบทอเรันซึ่� (Torrens system) ของต��งป็รัะเทศมี�ใช้�3. โฉนด้ตรั�จึอง

12.1.1โฉ้นด้แผนท��และโฉ้นด้ตรัาจองโฉนด้แผนท�&มี�ด้�ว่ย์กนก�&สิมีย์โฉนด้แผนท�&มี�ด้�ว่ย์กน 2 สิมีย์คำ�อ(1) โฉนด้แผนท�&ต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�น รั.ศ. 120

(2) โฉนด้แผนท�&ต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�น รั.ศ. 127

โฉนด้ตรั�จึองออกต�มีกฎหมี�ย์ฉบบใด้ จึะออกได้�ในท�องท�&ใด้ได้�บ��งโฉนด้ตรั�จึองออกต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ตรั�จึอง รั.ศ. 124 (เป็ล�&ย์นช้�&อจึ�กเด้�มีคำ�อ พ.รั.บ. ออก

ตรั�จึองช้&ว่คำรั�ว่ รั.ศ. 121) โฉนด้ตรั�จึองออกได้�เฉพ�ะในเขตมีณฑ์ลพ�ษณ�โลกเด้�มีท�&เป็%นเขตจึงหว่ด้พ�ษณ�โลก สิ�โขทย์ พ�จึ�ตรั อ�ตรัด้�ตถึ� และนคำรัสิว่รัรัคำ�บ�งสิ�ว่น

12.1.2ตรัาจองท��ตรัาว่�าได้ท-าปรัะโยช้น�แลว่บ�คำคำลพว่กใด้บ��งท�&มี�สิ�ทธ์�ได้�รับตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่บ�คำคำลท�&มี�สิ�ทธ์�ได้�รับตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่ได้�แก�บ�คำคำลด้งต�อไป็น��(1) บ�คำคำลท�&ขออน�ญ�ตจึบจึองเป็%นตรั�จึองต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ. 2479 ถึ��

ท��ป็รัะโย์ช้น�คำรับ 3 ป็Dแล�ว่ จึ งมี�สิ�ทธ์�ย์�&นขอตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่ได้�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

58

Page 59: กฎหมายลักษณะทรัพย์

(2) บ�คำคำลท�&ได้�คำรัอบคำรัองและท��ป็รัะโย์ช้น�บนท�&ด้�นอย์*�ก�อน พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ.

2479 โด้ย์ย์งไมี�ได้�รับหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ให�มี�ข �นทะเบ�ย์นท�&ด้�นเอ�ไว่� ต�อมี�กBให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&ออกตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่ให�ต�อไป็ (พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 7 พ.ศ. 2486 มี�ตรั� 13

มี�ตรั� 15)

ผ*�ได้�รับอน�ญ�ตให�จึบจึองเป็%นใบเหย์�ย์บย์�&�ต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ. 2479 เมี�&อท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นคำรับ 2 ป็Dแล�ว่จึะมี�สิ�ทธ์�ได้�รับตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่หรั�อไมี�

บ�คำคำลท�&ได้�รับอน�ญ�ตให�จึบจึองเป็%นใบเหย์�ย์บย์�&�ต�มี พ.รั.บ. ออกโนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 พ.ศ. 2479

เมี�&อท��ป็รัะโย์ช้น�คำรับในท�&ด้�นคำรับ 2 ป็Dแล�ว่ แมี�ต�มีมี�ตรั� 11 ของ พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 จึะด้*คำล��ย์ๆว่��จึะมี�สิ�ทธ์�ได้�รับตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่ เหมี�อนผ*�ได้�รับอน�ญ�ตให�จึบจึองเป็%นตรั�จึอง แต�ในท�งป็ฏ�บต�แล�ว่ พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะออกหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่เหมี�อนผ*�ได้�รับอน�ญ�ตให�จึบจึองเป็%นตรั�จึอง แต�ในท�งป็ฏ�บต�แล�ว่ พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะออกหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่ต�มีแบบหมี�ย์เลข 3

ให�แทน

12.1.3โฉ้นด้ท��ด้�นโฉนด้ท�&ด้�นจึะออกให�รั�ษฎรัได้�โด้ย์อ�ศย์หลกเกณฑ์�ออย์��งไรัโฉนด้ท�&ด้�นจึะออกแก�รั�ษฎรัได้�โด้ย์อ�ศย์หลกเกณฑ์�ด้งน��(1) ท�องท�&น�นต�องมี�ก�รัสิรั��งรัะว่�งแผนท�&ก�อน(2) จึะต�องไมี�ใช้�ท�&ด้�นท�&รั�ษฎรัใช้�ป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มีกน ไมี�ใช้�ท�&ภ*เข�ท�&สิงว่นหว่งห��มี ฯลฯ(3) จึะต�องเป็%นบ�คำคำลป็รัะเภทท�& ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 58 ทว่�ได้�รัะบ�ไว่�เช้�น เป็%นผ*�มี� สิ.คำ. 1

ใบจึอง ใบเหย์�ย์บย์�&� น.สิ. 3 น.สิ. 3 ก หรั�อเป็%นผ*�ตกคำ��งแจึ�ง สิ.คำ. 1

ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บลและก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นเฉพ�ะรั�ย์มี�หลกสิ��คำญแตกต��งกนอย์��งไรัก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บลและก�รัออกโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์มี�ข�อแตกต��งท�&สิ��คำญด้งน��(1) ก�รัออกโฉนด้ท�งต��บลเป็%นก�รับงคำบให�เจึ��ของท�&ด้�นไป็น��เด้�นสิ��รัว่จึผ*�ใด้ไมี�ไป็มี�โทษป็รับไมี�เก�น

500 บ�ท (ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 107)

ก�รัออกโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์ ไมี�เป็%นก�รับงคำบ ใคำรัจึะมี�ย์�&นขอออกกBได้�ต�มีใจึสิมีคำรั(2) ก�รัออกโฉนด้ท�งต��บลเจึ��ของท�&ด้�นไมี�ต�องออกคำ��ใช้�จึ��ย์ใด้ๆ เว่�นแต�คำ��โฉนด้ท�&ด้�น 50 บ�ทก�รัออกโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์ผ*�ย์�&นคำ��ขอต�องเสิ�ย์คำ��ธ์รัรัมีเน�ย์มี คำ��มีด้จึ�� คำ��พ�หนะเด้�นท�ง คำ��คำนง�นท�ก

อย์��ง(3) ก�รัออกโฉนด้ท�งต��บลเจึ��หน��ท�&จึ�กสิ�ว่นกล�งคำ�อ จึ�กกรัมีท�&ด้�นมี�น��เด้�นสิ��รัว่จึก�รัออกโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์ โด้ย์ป็กต�จึะใช้�เจึ��หน��ท�&จึ�กสิ��นกง�นท�&ด้�นท�&ท�&ด้�นแป็ลงน�นต�งอย์*�(4) ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บลต�มีป็กต�รังว่ด้ออกโฉนด้ด้�ว่ย์แผนท�&ช้ �นหน &งคำ�อกล�องธ์�โอโด้ไลท�ก�รัออกโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์ ต�มีป็กต�จึะรังว่ด้ด้�ว่ย์แผนท�&ช้ �นสิอง

12.2 การัออกหน งสิ/อสิ-าค ญในท��ด้�นปรัะเภทอ/�นท��ไม�ใช้�หน งสิ/อสิ-าค ญแสิด้งกรัรัมสิ�ทธ์�&1. ผ*�มี�หน��ท�&แจึ�งก�รัคำรัอบคำรัองต�มีแบบ สิ.คำ. 1 คำ�อผ*�ท�&ท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นก�อนหน��ว่นท�& 1 ธ์.คำ. 2497

และย์งไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�2. บ�คำคำลท�&เข��หลกเกณฑ์�ท�&จึะต�องแจึ�ง สิ.คำ. 1 แต�ไมี�แจึ�งและคำรัอบคำรัองท�&ด้�นมี�จึนป็=จึจึ�บนถึ�อว่��เป็%นก�รั

ตกคำ��งก�รัแจึ�งก�รัคำรัอบคำรัอง ซึ่ &งมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับเอ�ก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�เหมี�อนกน แต�จึะต�องป็ฏ�บต�ให�ถึ*กต�องต�มี ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 27 ตรั� และมี�ตรั� 59 ทว่�

3. ใบจึองเป็%นหนงสิ�ออน�ญ�ตให�จึบจึองท�&ด้�นต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็=จึจึ�บนออกได้�สิองว่�ธ์�คำ�อ ใบจึองในก�รัจึด้ท�&ด้�นผ�นใหญ� และใบจึองในก�รัจึด้ท�&ด้�นแป็ลงเลBกแป็ลงน�อย์ต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 33

4. ก�รัจึด้ท�&ด้�นต�มี พ .รั .บ . จึด้ท�&ด้�น เพ�& อก�รัคำรัองช้�พมี�ก�รัจึด้ท�&ด้�น ได้�สิองรั*ป็แบบคำ�อ แบบน�คำมีสิรั��งตนเองของกรัมีป็รัะช้�สิงเคำรั�ะห�และแบบน�คำมีสิหกรัณ�ของกรัมีสิ�งเสิรั�มีสิหกรัณ�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

59

Page 60: กฎหมายลักษณะทรัพย์

5. หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�มี�ก�รัออกได้�ท�งในก�รัออกท�งต��บลต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 58 และ ต�มี ป็.

ท�&ด้�นมี�ตรั� 59 ได้�เช้�นเด้�ย์ว่กบก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�น6. ท�กคำรั�งก�อนออกโฉนด้ท�&ด้�น เจึ��หน��ท�&จึะต�องท��ให�ไต�สิว่นก�อนเสิมีอ

12.2.1แบบแจงการัครัอบครัองท��ด้�น (สิ.ค.1)

บ�คำคำลผ*�มี�หน��ท�&แจึ�งก�รัคำรัอบคำรัองต�มีแบบ สิ.คำ. 1 จึะต�องมี�ลกษณะอย์��งไรับ�คำคำลผ*�มี�หน��ท�&แจึ�งก�รัคำรัอบคำรัองต�มีแบบ สิ.คำ. 1 ต�องมี�คำ�ณสิมีบต�ด้งน��(1) ต�องคำรัอบคำรัองและท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นก�อนหน��ว่นท�& 1 ธ์นว่�คำมี 2497

(2) ย์งไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นคำ�อย์งไมี�มี�โฉนด้แผนท�& โฉนด้ตรั�จึองหรั�อตรั�จึองท�&ตรั�ว่��ได้�ท��ป็รัะโย์ช้น�แล�ว่

ผ*�มี� สิ.คำ. 1 และผ*�ตกคำ��งก�รัแจึ�ง สิ.คำ. 1 จึะมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�เตBมีเน��อท�&ท�&ตนคำรัอบคำรัองหรั�อไมี�

ผ*�มี� สิ.คำ. 1 จึะได้�โฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�เตBมีท�&คำรัอบคำรัองหรั�อไมี� ต�องด้*ว่��เน��อท�&ท�&ป็รั�กฏใน สิ.คำ. 1 แตกต��งกบเน��อท�&ท�&รั งว่ด้ได้�ตอนออกโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อไมี� คำ�อเน��อท�&ท�&รั งว่ด้ได้�ตอนออกโฉนด้ท�&ด้�นมี�กกว่��หรั�อน�อย์กว่��ท�&ป็รั�กฏใน สิ.คำ. 1 กBออกให�ได้�ต�มีจึ��นว่นท�&รังว่ด้ได้�ไมี�ให�ถึ�อต�มีเน��อท�&ท�&รัะบ�ใน สิ.คำ. 1 (มี�ตรั� 59 ตรั�)

สิ�ว่นผ*�ตกคำ��งก�รัแจึ�ว่ สิ.คำ. 1 จึะมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ได้�ไมี�เก�น 50 ไรั� ถึ��ต�องก�รัจึะได้�เก�น 50 ไรั� จึะต�องขออน�มีต�จึ�กผ*�ว่��รั�ช้ก�รัจึงหว่ด้เป็%นก�รัเฉพ�ะรั�ย์ (ต�มีรัะเบ�ย์บคำณะกรัรัมีก�รัจึด้ท�&ด้�นแห�งช้�ต�ฉบบท�& 12 พ.ศ. 2532 หมีว่ด้ 1 ข�อ 5 และ ข�อ 6)

12.2.2ใบเหย�ยบย-�าและตรัาจองใบเหย์�ย์บย์�&�ท�&ออกหลงว่นป็รัะก�ศใช้�ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ได้�หรั�อไมี� ถึ��มี�จึะมี�ได้�กรัณ�ใด้ใบเหย์�ย์บย์�&�ท�&ออกหลงว่นป็รัะก�ศใช้�ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นกBอ�จึมี�ได้� คำ�อ ใบเหย์�ย์บย์�&�ต�มี พ .รั.บ. ให�

ใช้� ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 14 คำ�อ บ�คำคำลท�&ย์�&นขอจึบจึองท�&ด้�นต�มีพ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 แต�ท�งก�รัย์งไมี�อน�ญ�ต ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นกBป็รัะก�ศใช้�เป็%นกฎหมี�ย์เสิ�ย์ก�อน กฎหมี�ย์จึ งก��หนด้ให�น�ย์อ��เภอมี�อ��น�จึจึด้ก�รัต�มี พ.รั.บ. ออกโฉนด้ท�&ด้�นฉบบท�& 6 ต�อไป็ คำ�อให�น�ย์อ��เภอมี�อ��น�จึออก ใบเหย์�ย์บย์�&� ให�แก�ผ*�ขอ“ ”

จึบจึองให� แมี�จึะเป็%นเว่ล�เมี�&อป็รัะก�ศใช้�ป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นแล�ว่กBต�มีผ*�มี�ใบเหย์�ย์บย์�&�ต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 58 ทว่� ว่รัรัคำสิอง คำ�อผ*�ท�&มี�ใบเหย์�ย์บย์�&�เมี�&อ ป็. ท�&ด้�นป็รัะก�ศใช้�

แล�ว่ ต�มี พ.รั.บ. ให�ใช้� ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 14 ท�&ว่��“บ�คำคำลใด้ได้�ด้��เน�นก�รัขอจึบจึองท�&ด้�นไว่�ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& ก�อนว่นท�&พรัะรั�ช้บญญต�น��ใช้�บงคำบ

แต�ย์งไมี�ได้�รับอน�ญ�ต ให�น�ย์อ��เภอมี�อ��น�จึด้��เน�นก�รัต�มีนย์แห�งพรัะรั�ช้บญญต�ออกโฉนด้ท�&ด้�น ฉบบท�& 6

พ�ทธ์ศกรั�ช้ 2479 ต�อไป็จึนถึ งท�&สิ�ด้ได้�”

12.2.3ใบจองใบจึองจึะออกให�แก�ป็รัะช้�ช้นได้�ในกรัณ�ใด้บ��งใบจึองจึะออกให�ป็รัะช้�ช้นได้� 2 กรัณ�คำ�อ(1) ใบจึองในกรัณ�จึด้ท�&ด้�นผ�นใหญ� ต�มี ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 30

(2) ใบจึองในกรัณ�จึด้ท�&ด้�นแป็ลงเลBกแป็ลงน�อย์ ต�มี ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 33

ผ*�รับโอนโด้ย์สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองจึ�กผ*�มี�ใบจึองจึะมี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�น หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ผ*�รั บโอนโด้ย์สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองจึ�กผ*�มี�ใบจึองไมี�มี�สิ�ทธ์�ได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� ไมี�ว่��สิ�ย์ท�งต��บล (ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 58) ทว่� หรั�อสิ�ย์เฉพ�ะรั�ย์ (ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 59)เพรั�ะมี�ตรั� 58 ทว่� และมี�ตรั� 59 ไมี�ได้�บญญต�ไว่� ซึ่ &งแตกต��งจึ�กผ*�รับโอนโด้ย์สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองจึ�กผ*�มี� สิ.คำ. 1 ซึ่ &งกฎหมี�ย์อน�ญ�ตให�ท��ได้�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

60

Page 61: กฎหมายลักษณะทรัพย์

โฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�&ออกสิ�บเน�&องจึ�กใบจึอง จึะมี�ข�อก��หนด้ห��มีโอนเสิมีอไป็หรั�อไมี�

โฉนด้ท�&ด้�น หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�&ออกสิ�บเน�&องจึ�กใบจึอง บ�งกรัณ�มี�ข�อก��หนด้ห��มีโอน บ�งกรัณ�กBไมี�มี� โด้ย์มี�หลกด้งน��

(1) โฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�&ได้�ออกสิ�บเน�&องมี�จึ�กใบจึอง จึะถึ*กห��มีโอน 5 ป็D ถึ��ใบจึองน�นออกก�อนว่นท�& 14 ธ์นว่�คำมี พ.ศ. 2515 และรัฐให�ก�รัช้�ว่ย์เหล�อด้��นสิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำ

(2) โฉนด้ท�&ด้�น หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�&ออกสิ�บเน�&องจึ�กใบจึอง จึะไมี�ถึ*กบงคำบห��มีโอนเลย์ ถึ��ใบจึองน�นออกก�อนว่นท�& 14 ธ์นว่�คำมี พ.ศ. 2515 และรัฐไมี�ให�คำว่�มีช้�ว่ย์เหล�อด้��นสิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำ

(3) โฉนด้ท�&ด้�น หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�&ออกสิ�บเน�&องจึ�กใบจึอง จึะถึ*กห��มีโอนมี�ก��หนด้ 10 ป็D ถึ��ใบจึองน�นออกในหรั�อหลงว่นท�& 14 ธ์นว่�คำมี พ.ศ. 2515 เป็%นต�นไป็ และไมี�ว่��รัฐจึะให�คำว่�มีช้�ว่ย์เหล�อในด้��นสิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำหรั�อไมี�กBต�มี

12.2.4หน งสิ/อแสิด้งการัท-าปรัะโยช้น�ตาม พ.รั.บ. จ ด้ท��ด้�นเพ/�อการัครัองช้�พ พ.ศั. 2511

ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อก�รัคำรัองช้�พแตกต��งจึ�กก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อป็รัะช้�ช้นต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นอย์��งไรั

ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อก�รัคำรัองช้�พแตกต��งกบก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อป็รัะช้�ช้น ท�&สิ��คำญด้งน��(1) ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อป็รัะช้�ช้น เป็%นอ��น�จึของคำณะกรัรัมีก�รัจึด้ท�&ด้�นแห�งช้�ต�

ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อก�รัคำรัองช้�พเป็%นก�รัจึด้ในรั*ป็น�คำมีมี�สิองป็รัะเภทคำ�อน�คำมีสิรั��งตนเอง ซึ่ &งมี�อธ์�บด้�กรัมีป็รัะช้�สิงเคำรั�ะห�เป็%นผ*�ด้��เน�นก�รัและน�คำมีสิหกรัณ�ซึ่ &งมี�อธ์�บด้�กรัมีสิ�งเสิรั�มีสิหกรัณ�เป็%นผ*�ด้��เน�นก�รั

(2) ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อป็รัะช้�ช้น หลงจึ�กคำด้เล�อกบ�คำคำลแล�ว่กBจึะจึด้ให�น�ย์อ��เภอท�องท�&ออกใบจึองให�ย์ ด้ถึ�อหลกฐ�น

ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อก�รัคำรัองช้�พไมี�มี�ก�รัออกใบจึองแต�จึะออก น.คำ. 2 แทน(3) ก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อป็รัะช้�ช้น ผ*�ได้�รับคำด้เล�อกต�องท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นให�แล�ว่เสิรัBจึภ�ย์ใน 3 ป็Dนบแต�

ได้�รับใบจึองก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อก�รัคำรัองช้�พสิมี�ช้�กน�คำมีมี�สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�นได้�ไมี�ต�&�กว่�� 5 ป็D

และ เฉพ�ะสิมี�ช้�กน�คำมีสิรั��งตนเอง อธ์�บด้�กรัมีป็รัะช้�สิงเคำรั�ะห�มี�สิ�ทธ์�ขย์�ย์เว่ล�ท��ป็รัะโย์ช้น�ต�อไป็อ�กคำรั�ว่ละ 1

ป็D แต�ต�องไมี�เก�น 3 ป็D คำ�ออย์��งมี�กไมี�เก�น 8 ป็D

12.2.5หน งสิ/อรั บรัองการัท-าปรัะโยช้น�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�มี�แบบฟัอรั�มีอะไรับ��ง ใคำรัเป็%นผ*�ออกหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�มี� 4 แบบฟัอรั�มีคำ�อ(1) แบบฟัอรั�มีหมี�ย์เลข 3 น�ย์อ��เภอเป็%นคำนออก(2) แบบ น.สิ. 3 น�ย์อ��เภอท�องท�&เป็%นคำนออก(3) แบบ น.สิ.3 ก ต�มีกฎหมี�ย์เก��น�ย์อ��เภอเป็%นคำนออก แต�ต�มีกฎหมี�ย์ใหมี�เจึ��พนกง�นท�&ด้�น

เป็%นคำนออก(4) แบบ น.สิ. 3 ข. เจึ��พนกง�นท�&ด้�นเป็%นคำนออกผ*�มี� สิ.คำ. 1 หรั�อใบจึองจึะสิ�มี�รัถึไป็ย์�&นขอออกโฉนด้ท�&ด้�นได้�ทนท�หรั�อไมี� จึ��เป็%นต�องย์�&นขอ น.สิ. 3

เสิ�ย์ก�อนหรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้ผ*�มี� สิ.คำ. 1 หรั�อใบจึอง สิ�มี�รัถึไป็ย์�&นขอออกโฉนด้ท�&ด้�นเฉพ�ะรั�ย์ได้�ทนท� ถึ��ท�องท�&น�นมี�ก�รัสิรั��ง

ว่�งแผนท�&เพ�&อก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นไว่�แล�ว่ โด้ย์ไมี�จึ��เป็%นต�องไป็ย์�&นขอ น.สิ. 3 เสิ�ย์ก�อนแต�อย์��งได้

12.2.6ใบไต�สิว่นใบไต�สิว่นคำ�ออะไรั

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

61

Page 62: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ใบไต�สิว่นคำ�อหนงสิ�อสิอบสิว่นก�อนออกโฉนด้ท�&ด้�นคำ�อท�กคำรั�งก�อนออกโฉนด้ท�&ด้�นเจึ��พนกง�นจึะต�องท��ใบไต�สิว่นเสิ�ย์ก�อนเสิมีอ จึะไมี�ท��ไมี�ได้� ต�มีป็กต�จึะท��เป็%นสิองฉบบ ฉบบหน &งเจึ��พนกง�นเกBบไว่� อ�กฉบบหน &งเจึ��ของท�&ด้�นเกBบไว่�เป็%นหลกฐ�นสิ��หรับไป็ขอรับโฉนด้ท�&ด้�นต�อไป็ ใบไต�สิว่นมี�คำว่�มีสิ��คำญคำ�อถึ��ใบไต�สิว่นสิ*ญห�ย์ท�งสิองฉบบจึะสิรั��งโฉนด้ไมี�ได้�เลย์ ต�องออกไป็รังว่ด้เด้�นสิ��รัว่จึออกโฉนด้ใหมี�

12.3 การัเปล��ยนแปลงและการัเพ�กถอนหน งสิ/อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท��ด้�น1. โฉนด้ท�&ด้�นท�&ออกไป็น�นแล�ว่ ก�รัคำรัอบคำรัองของเจึ��ของท�&ด้�นย์�อมีเป็ล�&ย์นไป็จึ�กรั*ป็แผนท�&ท�&ท��ไว่� จึ ง

จึ��เป็%นต�องมี�ก�รัสิอบเขตท�&ด้�นกนข �น2. ท�&ด้�นท�&ได้�ท��ก�รัสิอบเขตแล�ว่เจึ��พนกง�นท�&ด้�นมี�อ��น�จึท��โฉนด้ท�&ด้�นให�ใหมี�แทนฉบบเด้�มี สิ�ว่นฉบบเด้�มี

เป็%นอนย์กเล�กและให�สิ�งคำ�น3. ก�รัรังว่ด้สิอบเขตมี�สิองว่�ธ์�คำ�อ ก�รัรังว่ด้สิอบเขตโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บลและก�รัท��รังว่ด้สิอบเขตโฉนด้

ท�&ด้�นเฉพ�ะรั�ย์4. ป็รัะเภทของก�รัรังว่ด้ท�&จึะขอรังว่ด้ได้�โด้ย์ใช้�บรั�ก�รัจึ�กสิ��นกง�นช้��งว่ด้เอกช้น ต�มี พ.รั.บ. ช้��งรังว่ด้

เอกช้น พ.ศ. 2535 มี�ได้�เฉพ�ะรังว่ด้สิอบเขต รังว่ด้แบ�งแย์กและรังว่ด้รัว่มีโฉนด้ท�&ด้�น5. ถึ��โฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�เก�ด้สิ*ญห�ย์หรั�อช้��รั�ด้ เจึ��พนกง�นสิ�มี�รัถึออกใบแทน

ให�ได้� เมี�&อออกใบแทนแล�ว่ หนงสิ�อสิ��คำญฉบบเด้�มีเป็%นอนถึ*กย์กเล�กใช้�ไมี�ได้�ต�อไป็6. ถึ��มี�ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ไป็โด้ย์คำล�ด้เคำล�&อนหรั�อไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นหรั�อผ*�ว่��รั�ช้ก�รัจึงหว่ด้สิ�มี�รัถึแก�ไขหรั�อเพ�กถึอนได้�

12.3.1การัรั งว่ ด้สิอบเขตโฉ้นด้ท��ด้�นและการัตรัว่จสิอบเน/' อท��ตามหน งสิ/อรั บรัองการัท-าปรัะโยช้น�

ในก�รัรังว่ด้สิอบเขตโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์ต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 69 ทว่� ถึ��มี�ผ*�คำด้คำ��น กฎหมี�ย์ให�เจึ��พนกง�นท�&ด้�นเป็%นผ*�สิอบสิว่นไกล�เกล�&ย์ ก�รัสิอบสิว่นไกล�เกล�&ย์ต��งจึ�กก�รัสิอบสิว่นเป็รั�ย์บเท�ย์บในกรัณ�โต� แย์�งคำด้คำ��นในก�รัออกโฉนด้ต�มีมี�ตรั� 60 อย์��งไรั

ก�รัสิอบสิว่นไกล�เกล�&ย์ในก�รัรังว่ด้สิอบเขตโฉนด้เฉพ�ะรั�ย์ต�มี ป็ . ท�&ด้�น มี�ตรั� 69 ท�งน��ผ*�สิอบสิว่นไกล�เกล�&ย์ไมี�มี�อ��น�จึสิ&งก�รัได้�ว่�� จึะเหBนด้�ว่ย์กบฝI�ย์ใด้ จึ งแตกต��งกบก�รัสิอบสิว่นเป็รั�ย์บเท�ย์บในกรัณ�โต�แย์�งคำด้คำ��นในก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 60 ซึ่ &งผ*�สิอบสิว่นสิ�มี�รัถึสิ&งก�รัได้�ว่��ตนจึะเหBนด้�ว่ย์กบฝI�ย์ใด้ คำ�อจึะเหBนด้�ว่ย์กบผ*�ย์�&นขอออกโฉนด้ท�&ด้�น หรั�อผ*�คำด้คำ��นสิ�ทธ์�ของผ*�ย์�&นด้งขอ

12.3.2การัออกใบแทนและการัจ ด้ท-าหน งสิ/อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท��ด้�นข2'นใหม�กรัณ�ใด้ท�&จึะออกใบแทนโฉนด้ท�&ด้�นได้�กรัณ�ท�&จึะออกในแทนโฉนด้ท�&ด้�น มี�ได้� 3 กรัณ�(1) โฉนด้ท�&ด้�นน�นเป็%นอนตรั�ย์ท�งฉบบ เช้�น ถึ*กไฟัไหมี�จึนกล�ย์เป็%นเถึ��ถึ��น(2) โฉนด้ท�&ด้�นช้��รั�ด้(3) โฉนด้ท�&ด้�นสิ*ญห�ย์เมี�&อมี�ก�รัออกใบแทนแล�ว่ ต�อมี�ไป็พบโฉนด้ท�&ด้�นท�&คำ�ด้ว่��ห�ย์เข��ในภ�ย์หลงจึะต�องด้��เน�นก�รัอย์��งไรัเมี�&อมี�ก�รัออกใบแทนโฉนด้แล�ว่ ต�อมี�ไป็พบโฉนด้ท�&ด้�นท�&คำ�ด้ว่��ห�ย์เข��ในภ�ย์หลง เช้�นน��ต�มีหลกแล�ว่

เมี�&อมี�ก�รัออกใบแทน โฉนด้ท�&ด้�นเด้�มีเป็%นอนถึ*กย์กเล�กไป็แล�ว่ (ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 63) ด้งน�นถึ��เจึ��ของต�องก�รัให�โฉนด้เด้�มีย์งคำงใช้�ได้� กBต�องย์�&นคำ��รั�องต�อศ�ล ขอให�ศ�ลมี�คำ��สิ&งว่��ให�โฉนด้ท�&ด้�นเด้�มีเป็%นอนใช้�ได้�ต�อไป็ โด้ย์ให�ย์กเล�กใบแทนเสิ�ย์

12.3.3การัเพ�กถอนหรั/อแกไขหน งสิ/อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท��ด้�น ท��ออกไปโด้ยคลาด้เคล/�อนหรั/อไม�ช้อบด้ว่ยกฎหมาย

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

62

Page 63: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ถึ��มี�ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�น หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ออกไป็ทบท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะ บ�คำคำลใด้บ��งท�&จึะมี�สิ�ทธ์�เพ�กถึอนหนงสิ�อสิ��คำญด้งกล��ว่

ถึ��มี�ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�น หรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ออกไป็ทบท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะ บ�คำคำลผ*�มี�สิ�ทธ์�เพ�กถึอนโฉนด้ท�&ออกไป็โด้ย์ไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์น��

(1) อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น(2) รัองอธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นท�&อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นมีอบหมี�ย์(3) ศ�ลย์�ต�ธ์รัรัมี ถึ��มี�ผ*�ย์�&นคำ��ขอให�เพ�กถึอน ไมี�ว่��ท�&เล��ย์งสิตว่�สิ�ธ์�รัณะน�นจึะอย์*�ท�&ใด้กBต�มี (ป็.ท�&ด้�น

มี�ตรั� 61)

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 12

1. หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�นป็รัะเภท โฉนด้ตรั�จึอง ถึ�อว่��เป็%นหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�น2. หนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นฉบบแรักท�&เก�ด้ข �นในป็รัะเทศไทย์คำ�อ โฉนด้แผนท�&3. หนงสิ�อสิ��คำญในท�&ด้�น ท�&ถึ�อว่��เป็%นหนงสิ�อสิ��คำญแสิด้งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ฉบบแรักท�&ออกแทนโฉนด้แผนท�&ในท�องท�&ท�&มี�โฉนด้

แผนท�&ท�&ย์งรังว่ด้ไป็ไมี�ถึ ง คำ�อ ตรั�จึองช้&ว่คำรั�ว่4. จึงหว่ด้ล��ป็�ง เป็%นจึงหว่ด้ท�&ไมี�มี�ก�รัออกโฉนด้ตรั�จึอง5. โฉนด้ท�&ด้�นแป็ลงใด้ ท�&มี�ก�รัลงช้�&อเจึ��พนกง�นท�&ด้�นแต�ผ*�เด้�ย์ว่ในโฉนด้คำ�อ น.สิ. 4 จึ.

6. ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นในป็=จึจึ�บนมี� 2 รั*ป็แบบ คำ�อก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บลต�มี ป็ . ท�&ด้�น มี�ตรั� 58 และก�รัออก

โฉนด้ท�&ด้�นเฉพ�ะรั�ย์ต�มีมี�ตรั� 59 7. ก�รัโอนท�&ด้�นท�&มี� สิ.คำ. 1 จึะท��ได้�โด้ย์ สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองท�&ด้�นให�ผ*�รั บโอน จึ งจึะถึ*กต�องต�มีกฎหมี�ย์8. ท�&ด้�นท�&ได้�รับอน�ญ�ตให�จึบจึองเป็%นใบเหย์�ย์บย์�&�เมี�&อ พ . ศ . 2495 เป็%นท�&ด้�นป็รัะเภทท�&ต�องท��ก�รัแจึ�งก�รัคำรัอบ

คำรัองต�มีแบบ สิ.คำ. 1 ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&9. ก�รัโอนท�&ด้�นท�&มี�ใบจึอง (น.สิ. 2) จึะต�องขอ น . สิ . 3 เสิ�ย์ก�อนจึ งจึะน��ท�&ด้�นแป็ลงท�&มี�ใบจึองเด้�มีน��ไป็ท��ก�รัโอนจึด้

ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& จึ งจึะถึ*กต�องต�มีกฎหมี�ย์ท�&ด้�น10. แบบฟัอรั�มีของใบไต�สิว่นคำ�อ น . สิ . 5 11. แบบฟัอรั�มีใบจึองคำ�อ น . สิ . 2 ก .12. ท�&ด้�นท�&ถึ�อว่��เป็%นท�&ด้�นตกคำ��งก�รัแจึ�งก�รัคำรัอบคำรัอง (ตกคำ��งก�รัแจึ�ง สิ.คำ. 1) คำ�อ ท�&ด้�นท�&มี�ผ*�บ�กรั�กโด้ย์พลก�รั

เมี�&อ พ . ศ . 2495 แล�ว่ไมี�ย์อมีแจึ�ง สิ . คำ . 1 13. ผ*�ตกคำ��งก�รัแจึ�งก�รัคำรัอบคำรัอง (ตกคำ��งก�รัแจึ�ง สิ.คำ. 1) จึะต�องท�� เพ�&อจึะได้�รับโฉนด้ท�&ด้�นท�งต��บลเมี�&อท�องท�&

ท�&ตนอย์*� ท�งรั�ช้ก�รัได้�ป็รัะก�ศว่��จึะเตรั�ย์มีด้��เน�นก�รัออกโฉนด้ท�งต��บล คำ�อ น��พนกง�นเจึ��หน��ท�&เด้�นสิ��รัว่จึในท�&ด้�นของตน

14. ถึ��มี�ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นคำล�ด้เคำล�&อนหรั�อไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ ผ*�มี�อ��น�จึเพ�กถึอนหรั�อแก�ไขคำ�อ เจึ��พนกง�นท�&ด้�น หรั�ออธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น

15. ในกฎหมี�ย์ท�&ด้�นในป็=จึจึ�บน พนกง�นเจึ��หน��ท�&ผ*�มี�อ��น�จึลงช้�&อในโฉนด้ท�&ด้�น คำ�อ เจึ��พนกง�นท�&ด้�น16. เก�&ย์ว่กบก�รัออกเอกสิ�รัสิ�ทธ์�ในท�&ด้�น ใบจึองมี�ก�รัออกได้� 2 ว่�ธ์�คำ�อ ใบจึองในก�รัจึด้ท�&ด้�นผ�นใหญ� ( มี�ตรั� 30)

และใบจึองในก�รัจึด้ท�&ด้�นแป็ลงเลBกแป็ลงน�อย์ ( มี�ตรั� 33)

หน�ว่ยท�� 13 การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัม

1. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์� เช้�นจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ� ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้ก ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้ก

2. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�กรัรัมี เช้�น ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิญญ�ซึ่��อข�ย์ แลกเป็ล�&ย์น ให�เช้��หรั�อจึ��นอง3. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นทรัพย์�สิ�นบ�งอย์��งมี�ได้�ท�งก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�กรัรัมี เช้�นสิ�ทธ์�

เหน�อพ��นด้�นอ�จึได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีและอ�จึได้�มี�โด้ย์ท�งมีรัด้กด้�ว่ย์

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

63

Page 64: กฎหมายลักษณะทรัพย์

4. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นในหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�น เช้�น โฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� อ�จึท��ได้�ท�งน�ต�กรัรัมีและไมี�ใช้�น�ต�กรัรัมี เช้�น จึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�นและจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้ก ในท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�น

5. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์�น�น ต�มีป็กต�จึะต�องจึด้ทะเบ�ย์นในท�องท�&ซึ่ &งมี�ท�&ด้�นแป็ลงน�นต�งอย์*� แต�อ�จึจึะจึด้ทะเบ�ย์นต��งท�องท�&กBได้� ถึ��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�นไมี�มี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนจึด้ทะเบ�ย์นหรั�อไมี�มี�ก�รัรังว่ด้ก�อนจึด้ทะเบ�ย์น

6. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์� ถึ��ท��ไป็โด้ย์คำล�ด้เคำล�&อนหรั�อไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์กBอ�จึจึะถึ*กแก�ไขหรั�อเพ�กถึอนได้�

7. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์� อ�จึถึ*กรัะงบช้&ว่คำรั�ว่เมี�&อมี�บ�คำคำลใด้มี�ย์�&นขออ�ย์ด้ท�&ด้�นแป็ลงน�นไว่�และพนกง�นเจึ��หน��ท�&ท�&รั บอ�ย์ด้ไว่�แล�ว่

13.1 หล กเกณ์ฑ์�ท �ว่ไปในการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�1. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�ท�งก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์� เช้�น จึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กและก�รัจึด้ทะเบ�ย์น

น�ต�กรัรัมี เช้�นจึด้ทะเบ�ย์นสิญญ�ซึ่��อข�ย์ท�&ด้�น2. ต�มีป็กต�สิถึ�นท�&สิ��หรับก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� คำ�อสิ��นกง�นท�&ด้�น

จึงหว่ด้ และสิ��นกง�นท�&ด้�นสิ�ข� ซึ่ &งท�กจึงหว่ด้จึะมี�สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้ต�งอย์*�จึงหว่ด้ละ 1 แห�ง แต�บ�งจึงหว่ด้มี�ง�นจึด้ทะเบ�ย์นมี�กกBจึะมี�สิ��นกง�นท�&ด้�นสิ�ข�ต�งข �น เพ�&อเป็%นก�รัแบ�งเบ�ภ�รัะของสิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้

3. ก�อนท�&จึะจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมี พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะสิ�มี�รัถึสิอบสิว่นคำ*�กรัณ�หรั�อเรั�ย์กให�บ�คำคำลอ�&นมี�ให�ถึ�อย์คำ��เพ�&อท�&จึะให�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในท�&ด้�นเป็%นไป็โด้ย์ถึ*กต�องและไมี�ผ�ด้พล�ด้

4. ถึ��ป็รั�กฏต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&ว่�� น�ต�กรัรัมีท�&คำ*�กรัณ�น��มี�จึด้ทะเบ�ย์นเป็%นโมีฆะกรัรัมี กBไมี�ต�องจึด้ทะเบ�ย์นให�เลย์

5. ถึ��ป็รั�กฏแก�พนกง�นเจึ��ท�&ว่��น�ต�กรัรัมีท�&คำ*�กรัณ�น��มี�จึด้ทะเบ�ย์นเป็%นโมีฆะกรัรัมี พนกง�นเจึ��หน��ท�&สิ�มี�รัถึรับจึด้ทะเบ�ย์นได้� ถึ��คำ*�กรัณ�ท�&อ�จึเสิ�ย์ห�ย์ย์�นย์นให�จึด้ทะเบ�ย์น

6. ต�มีป็กต�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์� คำ*�กรัณ�ต�องมี�ท�งสิองฝI�ย์ แต�มี�บ�งกรัณ�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�มี�ย์�&นของจึด้ทะเบ�ย์นได้�ฝI�ย์เด้�ย์ว่ เช้�น ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กและก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ� เป็%นต�น

7. ต�มีป็กต�คำ��ธ์รัรัมีเน�ย์มีในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีท�&มี�ท�นทรัพย์� ให�เรั�ย์กเกBบรั�อย์ละ 2 ของรั�คำ�ป็รัะเมี�นท�นทรัพย์�

13.1.1ปรัะว่ ต�คว่ามเป*นมาและปรัะเภทของการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์� และน�ต�กรัรัมเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์� และก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์� คำ�ออะไรั อธ์�บ�ย์ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�หมี�ย์ถึ ง ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�&งท�&บ�คำคำลมี�อย์*�หรั�อได้�มี�โด้ย์ผลของกฎหมี�ย์ เช้�น จึด้

ทะเบ�ย์นโอนมีรัด้ก โอนมีรัด้กบ�งสิ�ว่น แบ�งโอนมีรัด้ก จึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้ก จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�เป็%นต�น

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�กรัรัมี หมี�ย์ถึ งก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัมี�อย์*�หรั�อก�รัได้�มี�ท�&เก�ด้จึ�กก�รักรัะท��ของบ�คำคำลท�&ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ ก�อให�เก�ด้คำว่�มีผ*กพนข �นรัะหว่��งบ�คำคำลท�&ไมี�ว่��เป็%นก�รัก�อ เป็ล�&ย์นแป็ลง โอน สิงว่นหรั�อรัะงบซึ่ &งสิ�ทธ์�กBต�มี เช้�น จึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ ข�ย์ฝ�ก ให� จึ��นอง เป็%นต�น

13.1.2สิถานท��และพน กงานเจาหนาท�� ในการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์� และน�ต�กรัรัมเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�

ใคำรัเป็%นพนกง�นเจึ��หน��ท�&ในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�พนกง�นเจึ��หน��ท�&ในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั�

71 เด้�มีมี�อย์*�สิองสิ�ย์ สิ�ย์แรักคำ�อ เจึ��พนกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้หรั�อเจึ��พนกง�นท�&ด้�นสิ�ข�รับจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

64

Page 65: กฎหมายลักษณะทรัพย์

น�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้หรั�อใบไต�สิว่นและน�ย์อ��เภอท�องท�&มี�อ��น�จึรับจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� สิ.คำ. 1 หรั�อใบจึอง และรับจึด้ทะเบ�ย์นและน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอ�คำ�รัหรั�อสิ�&งป็ล*กสิรั��งอย์��งเด้�ย์ว่ ไมี�ว่��สิ�&งป็ล*กสิรั��งน�นจึะอย์*�ในท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�น ใบไต�สิว่นหรั�อท�&ด้�นมี�อเป็ล��อย์��งอ�&นกBต�มี

ต�อมี� ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 71 ถึ*กแก�ไขใหมี�เมี�&อป็D 2528 โด้ย์มี�หลกให�เจึ��พนกง�นท�&ด้�นเท��น�นเป็%นผ*�มี�หน��ท�&รั บจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ไมี�ว่��จึะเป็%นท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�น ใบไต�สิว่น หนงสิ�อรับจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์� ไมี�ว่��จึะเป็%นท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�น ใบไต�สิว่น หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�หรั�อท�&ด้�นป็รัะเภทใด้กBต�มีโด้ย์ตด้อ��น�จึน�ย์อ��เภอท�องท�& แต�น�ย์อ��เภอท�องท�&ย์งมี�อ��น�จึต�มีบทเฉพ�ะก�ลใน พ.รั.บ. แก�ไขเพ�&มีเต�มี ป็. ท�&ด้�นฉบบท�& 4 พ.ศ. 2528 มี�ตรั� 19 คำ�อ อ��น�จึของหว่หน��เขต น�ย์อ��เภอย์งมี�หน��ท�&รั บจึด้ทะเบ�ย์นท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�หรั�ออ�คำ�รัสิถึ�นท�&อย์*�ต�อไป็ จึนกว่��รัฐมีนตรั�มีห�ด้ไทย์จึะย์กเล�กอ��น�จึด้งกล��ว่เป็%นเขตๆ ไป็ท&ว่รั�ช้อ�ณ�จึกรัซึ่ &งในป็=จึจึ�บน รัฐมีนตรั�ว่��ก�รัมีห�ด้ไทย์ย์กเล�กอ��น�จึหว่หน��เขตในกรั�งเทพมีห�นคำรั และบ�งจึงหว่ด้เท��น�น อ��น�จึของน�ย์อ��เภอในต��งจึงหว่ด้หล�ย์สิ�บจึงหว่ด้ย์งไมี�ได้�ย์กเล�ก

13.1.3อ-านาจและหนาท��ของพน กงานเจาหนาท�� ในการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์� และน�ต�กรัรัมในอสิ งหารั�มทรั พย�

ถึ��พนกง�นเจึ��หน��ท�&ว่��น�ต�กรัรัมีท�&เก�&ย์ว่กบท�&ด้�นท�&คำ*�กรัณ�น��มี�จึด้ทะเบ�ย์นเป็%นโมีฆ�ย์กรัรัมี พนก ง�นเจึ��หน��ท�&จึะรับจึด้ทะเบ�ย์นให�ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ถึ��พนกง�นเจึ��หน��ท�&เหBนว่��น�ต�กรัรัมี ท�&เก�&ย์ว่กบท�&ด้�นท�&คำ*�กรัณ�น��มี�จึด้ทะเบ�ย์นเป็%นโมีฆ�ย์ะกรัรัมี พนกง�นเจึ��หน��ท�&อ�จึจึะรับจึด้ทะเบ�ย์นให�กBได้� เมี�&อคำ*�กรัณ�อ�กฝI�ย์ท�&อ�จึเสิ�ย์ห�ย์ย์�นย์นให�จึด้ทะเบ�ย์น

ผ*�เย์�ว่�จึะมี�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบท�&ด้�นจึะท��ได้�หรั�อไมี� ถึ��ท��ได้�จึะท��ได้�โด้ย์ว่�ธ์� ก�รัใด้ผ*�เย์�ว่�จึะมี�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบท�&ด้�น ผ*�เย์�ว่�จึะมี�ขอจึด้ทะเบ�ย์นโด้ย์ล��พงไมี�ได้�

น�ต�กรัรัมีจึะเป็%นโมีฆ�ย์ะ แมี�ว่��คำ*�กรัณ�อ�กฝI�ย์หน &งจึะย์�นย์นให�จึด้ทะเบ�ย์น พนกง�นเจึ��หน��ท�&กBจึะไมี�จึด้ทะเบ�ย์นให� ผ*�เย์�ว่�จึะจึด้ทะเบ�ย์นได้�กBต�อเมี�&อผ*�ใช้�อ��น�จึป็กคำรัองคำ�อบ�ด้�มี�รัด้�ของผ*�เย์�ว่�ท�งสิองคำน (ถึ��ย์งมี�ช้�ว่�ตอย์*�ท�งคำ*�) ย์�&นคำ��ของรั�ว่มีกนแสิด้งตว่เป็%นผ*�ใช้�อ��น�จึป็กคำรัองเพ�&อท��น�ต�กรัรัมีแทนผ*�เย์�ว่� (คำ��สิ&งกรัมีท�&ด้�นท�& 8/2489 ลงว่นท�& 26 ธ์นว่�คำมี 2489 และหนงสิ�อกรัมีท�&ด้�น มี.ท. 0612/1/ว่ 41051 ลงว่นท�& 29 พฤศจึ�ก�ย์น พ.ศ. 2519)

13.1.4การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในอสิ งหารั�มทรั พย� ท��ค+�กรัณ์�ตองมาท 'งสิองฝ่>ายและท��สิามารัถมาได้ฝ่>ายเด้�ยว่

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์�คำ*�กรัณ�จึ��เป็%นต�องมี�จึด้ทะเบ�ย์นพรั�อมีกนท�งสิองฝI�ย์เสิมีอไป็หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มีป็กต� ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์�คำ*�กรัณ�จึ��เป็%นต�องมี�จึด้ทะเบ�ย์นด้�ว่ย์กนท�งสิองฝI�ย์ (ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 72 ว่รัรัคำ 1) แต�มี�บ�งกรัณ�ท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้มี�เพ�ย์งฝI�ย์เด้�ย์ว่กBได้�

(1) ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ในท�&ด้�น (ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 81)

(2) ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นไถึ�ถึอนจึ��นองหรั�อก�รัไถึ�ถึอนจึ�กก�รัข�ย์ฝ�ก เมี�&อผ*�รั บจึ��นองหรั�อผ*�ข�ย์ฝ�กได้�ท��หลกฐ�นเป็%นหนงสิ�อว่��ได้�มี�ก�รัไถึ�ถึอนแล�ว่ (ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 80)

(3) ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี� โด้ย์ท�งมีรัด้กในอสิงห�รั�มีทรัพย์� (ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 81)

(4) ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กในหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�น (ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 82)

13.1.5ค�าธ์รัรัมเน�ยมในการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในอสิ งหารั�มทรั พย�คำ��ธ์รัรัมีเน�ย์มีในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ช้น�ด้ท�&มี�ท�นทรัพย์�ต�องเสิ�ย์ใน

อตรั�เท��ไรั

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

65

Page 66: กฎหมายลักษณะทรัพย์

คำ��ธ์รัรัมีเน�ย์มีในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์� ถึ��เป็%นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นช้น�ด้ท�&มี�ท�นทรัพย์� เช้�น ข�ย์ ข�ย์ฝ�ก แลกเป็ล�&ย์น ให� โอน ช้��รัะหน�� จึ��นอง โอนมีรัด้ก ต�องเสิ�ย์รั�อย์ละ 2 ของรั�คำ�ป็รัะเมี�นท�นทรัพย์�แต�มี�ข�อย์กเว่�นคำ�อ

(1) ถึ��เป็%นก�รัโอนอสิงห�รั�มีทรัพย์�เฉพ�ะในกรัณ�ท�&มี*ลน�ต�ช้ย์พฒน� หรั�อมี*ลน�ธ์�สิ�งเสิรั�มีศ�ลป็�ช้�พสิมีเด้Bจึพรัะน�งเจึ��สิ�รั�ก�ต�< เป็%นผ*�รั บโอนหรั�อผ*�โอน เรั�ย์กต�มีรั�คำ�ป็รัะเมี�นท�นทรัพย์�รั�อย์ละ 0.001 (ให�ด้*กฎกรัะทรัว่ง ฉบบท�& 41 พ.ศ. 2534)

(2) ถึ��เป็%นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นโอนมีรัด้กหรั�อให� เฉพ�ะรัะหว่��งผ*�บ�พก�รั�กบผ*�สิ�บสินด้�นหรั�อรัะหว่��งคำ*�สิมีรัสิ เรั�ย์กต�มีรั�คำ�ป็รัะเมี�นท�นทรัพย์�รั�อย์ละ 0.5 (กฎกรัะทรัว่ง ฉบบท�& 41 พ.ศ. 2534)

13.2 ปรัะเภทของการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในอสิ งหารั�มทรั พย�1.ท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นเมี�&อถึ*กคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�คำรับ 10 ป็Dแล�ว่ ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382 แล�ว่ ผ*�คำรัอบ

คำรัองป็รัป็=กษ�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นน�นทนท� แต�ถึ��ย์งไมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�จึะเป็ล�&ย์นแป็ลงทะเบ�ย์นไมี�ได้�

2.ผ*�ได้�มี�โด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�จึะต�องด้��เน�นก�รัท�งศ�ลให�ศ�ลมี�คำ��พ�พ�กษ�ว่��ตนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ก�รัคำรัองคำรัองแล�ว่ จึ งจึะมี�สิ�ทธ์�น��เอ�คำ��พ�พ�กษ�มี�แสิด้งต�อเจึ��พนกง�นท�&ด้�นเพ�&อให�เจึ��พนกง�นใสิ�ช้�&อตนลงในโฉนด้ได้�

3.ก�รัย์�&นคำ��ขอจึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งมีรัด้กในอสิงห�รั�มีทรัพย์� พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะรับจึด้ทะเบ�ย์นในว่นย์�&นคำ��ขอไมี�ได้� จึะต�องป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ�นก�อนภ�ย์ใน 30 ว่น

4.ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กต�มีคำ��สิ&งศ�ล พนกง�นเจึ��หน��ท�&ด้��เน�นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นให�ได้�ต�มีคำ��ขอโด้ย์ไมี�ต�องป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อน

5.ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กต�มีพ�นย์กรัรัมี พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะต�องป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนภ�ย์ใน 30 ว่น จึะจึด้ทะเบ�ย์นไป็ในทนท�ไมี�ได้�

6.ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์อสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�จึมี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นได้�หล�ย์ป็รัะเภท เช้�นข�ย์เตBมีแป็ลง ข�ย์เฉพ�ะสิ�ว่น แบ�งข�ย์ ข�ย์รัะหว่��งจึ��นอง

7. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นทรัพย์สิ�ทธ์�ต�มี ป็.พ.พ. บรัรัพ 4 บ�งอย์��งอ�จึได้�มี�โด้ย์น�ต�กรัรัมีเท��น�น เช้�น สิ�ทธ์�อ�ศย์และสิ�ทธ์�เกBบก�นจึะได้�มี�ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมีเช้�นท�งมีรัด้กไมี�ได้�

8.สิ�ทธ์�เหน�อพ��นด้�นและภ�รัะต�ด้พนในอสิงห�รั�มีทรัพย์�อ�จึจึะได้�มี�ท�งท�งน�ต�กรัรัมี และก�รัรับมีรัด้กกBได้�

13.2.1การัจด้ทะเบ�ยนการัได้มาซึ่2�งท��ด้�นโด้ยการัครัอบครัองปรัป6กษ�เมี�&อผ*�คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ได้�เอ�คำ��พ�พ�กษ�ของศ�ล ซึ่ &งแสิด้งว่��ตนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ก�รัคำรัอบ

คำรัองป็รัป็=กษ�มี�แสิด้งต�อเจึ��พนกง�นท�&ด้�น แต�ป็รั�กฏว่��เจึ��ของท�&ด้�นเด้�มีไมี�ย์อมีสิ�งมีอบโฉนด้ให�เจึ��พนกง�นท�&ด้�นเพ�&อน��มี�จึด้ทะเบ�ย์น เจึ��พนกง�นท�&ด้�นจึะด้��เน�นก�รัอย์��งไรั

เมี�&อผ*�คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ได้�เอ�คำ��พ�พ�กษ�ซึ่ &งแสิด้งว่��ตนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นโด้ย์ก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�มี�แสิด้งต�อเจึ��พนกง�นท�&ด้�น แต�เจึ��ของเด้�มีไมี�ย์อมีสิ�งมีอบโฉนด้ให�เจึ��พนกง�นท�&ด้�นท�&น��มี�จึด้ทะเบ�ย์น กฎหมี�ย์ให�ถึ�อว่��โฉนด้เด้�มีสิ*ญห�ย์ให�ออกใบแทนโฉนด้ โด้ย์ให�ผ*�คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ไป็ด้��เน�นก�รัย์�&นคำ��รั�องขอออกใบแทนในกรัณ�โฉนด้สิ*ญห�ย์เมี�&อได้�ใบแทนแล�ว่ เจึ��พนกง�นท�&ด้�นน�นจึะจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�คำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ลงในโฉนด้ใบแทนต�อไป็

13.2.2การัจด้ทะเบ�ยนมรัด้กในอสิ งหารั�มทรั พย�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กในท�&ด้�นจึะจึด้ทะเบ�ย์นได้�ในท�&ด้�นท�กป็รัะเภทหรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กในท�&ด้�นต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นมี�ตรั� 81 สิ�มี�รัถึขอจึด้ทะเบ�ย์นได้�ในท�ก

ป็รัะเภท ไมี�ว่��จึะเป็%นท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�น หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� ใบไต�สิว่น สิ.คำ. 1 ใบเหย์�ย์บย์�&�หรั�อท�&ด้�นท�&ไมี�มี�หนงสิ�อสิ��คำญแต�อย์��งใด้เลย์กBต�มี

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

66

Page 67: กฎหมายลักษณะทรัพย์

13.2.3การัจด้ทะเบ�ยนผ+จ ด้การัมรัด้กในหน งสิ/อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท��ด้�นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กต�มีคำ��สิ&งศ�ล และก�รัจึด้ทะเบ�ย์นผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กโด้ย์พ�นย์กรัรัมี มี�ว่�ธ์�

ด้��เน�นก�รัแตกต��งกนอย์��งไรัถึ��เป็%นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กต�มีคำ��สิ&งศ�ลให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&ลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กใน

หนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ต�มีคำ��ขอได้�ทนท�โด้ย์ไมี�ต�องป็รัะก�ศให�มี�คำนมี�คำด้คำ��นเสิ�ย์ก�อนถึ��เป็%นกรัณ�ผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กโด้ย์พ�นย์กรัรัมี พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะต�องสิอบสิว่นและตรัว่จึหลกฐ�นแล�ว่

ด้��เน�นก�รัป็รัะก�ศต�มี ป็. ท�&ด้�นมี�ตรั� 81 ว่รัรัคำ 2 ให�คำนท�งหล�ย์มี�โอก�สิคำด้คำ��นก�อน โด้ย์ท��เป็%นหนงสิ�อป็>ด้ไว่�ในท�&เป็>ด้เผย์มี�ก��หนด้ 30 ว่น ถึ��ไมี�มี�ผ*�ใด้ได้�แย์�งภ�ย์ใน 30 ว่น พนกง�นเจึ��หน��ท�&สิ�มี�รัถึจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กโด้ย์พ�นย์กรัรัมีลงในหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นต�มีคำ��ขอน�นได้�

13.2.4การัจด้ทะเบ�ยนสิ ญญาซึ่/'อขาย ขายฝ่าก แลกเปล��ยน ให เช้�า และจ-านองอสิ งหารั�มทรั พย�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์น แบ�งข�ย์ และข�ย์ เฉพ�ะสิ�ว่น มี�ลกษณะแตกต��งกนอย์��งไรั“ ” “ ”

“แบ�งข�ย์ คำ�อโฉนด้ท�&ด้�นน�นมี�ช้�&อเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่เจึ��ของแบ�งข�ย์ท�&ด้�นของตนบ�งสิ�ว่นให�บ�คำคำลอ�&น”

เช้�น ท�&ด้�นมี�โฉนด้เน��อท�& 10 ไรั� เจึ��ของแบ�งข�ย์ให�บ�คำคำลอ�&นไป็ 3 ไรั� เป็%นต�น หรั�อในโฉนด้มี�บ�คำคำลหล�ย์คำนมี�ช้�&อรัว่มีกนในโฉนด้ เจึ��ของรัว่มีท�กคำนได้�แบ�งข�ย์ท�&ด้�นบ�งสิ�ว่นให�ผ*�อ�&น โด้ย์มี�ก�รัรังว่ด้แบ�งแย์กแล�ว่ออกหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�แป็ลงใหมี�ให�ผ*�ซึ่��อ

“ข�ย์เฉพ�ะสิ�ว่น หมี�ย์คำว่�มีว่��ในโฉนด้น�นมี�ช้�&อหล�ย์คำนเป็%นเจึ��ของแต�ละคำนไมี�ทรั�บอ�ณ�เขตของ”

ตนว่��อย์*�แคำไหน เช้�น ก. ข. เป็%นเจึ��ของรั�ว่มีกนในโฉนด้ท�&ด้�นแป็ลงหน &งเน��อท�& 10 ไรั� ก. ได้�ข�ย์เฉพ�ะสิ�ว่นของตนให� คำ. โด้ย์ คำ. เข��มี�มี�ช้�&อรั�ว่มีกบ ข. ในโฉนด้ท�&ด้�น 10 ไรั� น��ต�มีเด้�มี ก�รัข�ย์แบบน��เจึ��ของรัว่มีแต�ละคำนสิ�มี�รัถึท��ได้�โด้ย์ไมี�ต�องไป็ขอคำว่�มีย์�นย์อมีจึ�กเจึ��ของคำนอ�&น (ป็.พ.พ.มี�ตรั� 1361 ว่รัรัคำ 1)

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์น แบ�งให� และให� เฉพ�ะสิ�ว่น แตกต��งกนอย์��งไรั“ ” “ ”

“แบ�งให� คำ�อหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นน�นมี�ช้�&อเจึ��ของคำนเด้�ย์ว่ เจึ��ของคำนน�นแบ�งให�ท�&ด้�นของตนให�”

ผ*�รับไป็บ�งสิ�ว่น หรั�อถึ��ท�&ด้�นมี�ช้�&อเจึ��ของหล�ย์คำนเจึ��ของท�กคำนได้�แบ�งให�ท�&ด้�นบ�งสิ�ว่นโด้ย์มี�ก�รัรังว่ด้แบ�งแย์กและออกหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�แป็ลงใหมี�ให� (ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 79)

“ให�เฉพ�ะสิ�ว่น คำ�อโฉนด้ท�&ด้�นน�นมี�ช้�&อเจึ��ของหล�ย์คำน เจึ��ของบ�งคำนได้�ให�เฉพ�ะสิ�ว่นของตนไป็ให�”

บ�คำคำลอ�&นเข��มี�เป็%นเจึ��ของรั�ว่มีในโฉนด้แทนตนก�รัจึด้ทะเบ�ย์น จึ��นองเฉพ�ะสิ�ว่น และ ข�ย์รัะหว่��งจึ��นอง มี�ลกษณะอย์��งไรั“ ” “ ”

“จึ��นองเฉพ�ะสิ�ว่น หมี�ย์คำว่�มีว่��หนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นมี�ช้�&อเจึ��ของหล�ย์คำนเจึ��ของบ�งคำน”

หรั�อหล�ย์คำนแต�ไมี�ท�งหมีด้ จึ��นองเฉพ�ะสิ�ว่นของตน สิ�ว่นของคำนอ�&นบ�งคำนไมี�ได้�จึ��นองด้�ว่ย์“ข�ย์รัะหว่��งจึ��นอง คำ�อเจึ��ของท�&ด้�นได้�จึ��นองท�&ด้�นไว่�แก�บ�คำคำลหน &ง แต�ย์งไมี�ได้�ไถึ�ถึอนจึ��นอง”

เจึ��ของท�&ด้�นได้�ข�ย์ท�&ด้�นให�บ�คำคำลอ�&นไป็โด้ย์มี�จึ��นองต�ด้ไป็ด้�ว่ย์

13.2.5การัจด้ทะเบ�ยนทรั พย�สิ�ทธ์�ตาม ป.พ.พ. บรัรัพ 4ทรัพย์สิ�ทธ์�ต�มี ป็.พ.พ. บรัรัพ 4 ท�&จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�โด้ย์ท�งพ�นย์กรัรัมีอย์��งเด้�ย์ว่ได้�แก�อะไรับ��งทรัพย์�สิ�นต�มี ป็.พ.พ. บรัรัพ 4 ท�&ได้�มี�โด้ย์ท�งน�ต�กรัรัมีอย์��งเด้�ย์ว่ได้�แก� สิ�ทธ์�อ�ศย์ และ สิ�ทธ์�“ ” “

เกBบก�น สิองอย์��งน��จึะได้�มี�โด้ย์ท�งอ�&นนอกจึ�กน�ต�กรัรัมี เช้�น โด้ย์ท�งมีรัด้กไมี�ได้�”

ถึ��เจึ��ของท�&ด้�นสิ�มีย์ทรัพย์�และภ�รัย์ทรัพย์�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์น�ต�กรัรัมีมี�ก��หนด้ 10 ป็D เมี�&อคำรับ 10 แล�ว่ จึะต�องจึด้ทะเบ�ย์นเล�กภ�รัะจึ��ย์อมีหรั�อไมี�

เจึ��ของท�&ด้�นสิ�มีย์ทรัพย์�และภ�รัย์ทรัพย์�จึด้ทะเบ�ย์นก�รัได้�มี�ซึ่ &งภ�รัะจึ��ย์อมีโด้ย์น�ต�กรัรัมีมี�ก��หนด้ 10 ป็D เมี�&อคำรับ 10 ภ�รัะจึ��ย์อมีกBสิ��นไป็ต�มีรัะย์ะเว่ล� ไมี�จึ��เป็%นต�องจึด้ทะเบ�ย์นเล�กภ�รัะจึ��ย์อมีแต�อย์��งใด้

ก�รัจึด้ทะเบ�ย์น เล�กภ�รัะจึ��ย์อมี จึะมี�ได้�ในกรัณ�ท�&ภ�รัย์ทรัพย์�และสิ�มีย์ทรัพย์�ตกเป็%นเจึ��ของคำน“ ”

เด้�ย์ว่กนกBให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นได้� (ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1398)

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

67

Page 68: กฎหมายลักษณะทรัพย์

13.2.6การัจด้ทะเบ�ยนแบ�งแยกท��ด้�นแปลงเด้�ยว่ออกเป*นหลายแปลง และการัรัว่มท��ด้�นหลายแปลงเขาเป*นแปลงเด้�ยว่

ก�รัรัว่มีท�&ด้�นหล�ย์แป็ลงเข��เป็%นแป็ลงเด้�ย์ว่กนมี�ว่�ธ์�ด้��เน�นก�รัอย์��งไรัก�รัรัว่มีท�&ด้�นหล�ย์แป็ลงเข��เป็%นแป็ลงเด้�ย์ว่กนต�องให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&ไป็ท��ก�รัรังว่ด้รัว่มีท�&ด้�น

เสิรัBจึแล�ว่กBจึะท��ก�รัออกโฉนด้ท�&ด้�นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ท�&รัว่มีเป็%นแป็ลงเด้�ย์ว่เสิรัBจึแล�ว่ให�กบผ*�ขอต�อไป็ โด้ย์ไมี�ต�องท��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีรัว่มีท�&ด้�นแต�อย์��งใด้

ก�รัแบ�งแย์กท�&ด้�นแป็ลงเด้�ย์ว่ออกเป็%นหล�ย์แป็ลงมี�ว่�ธ์�ก�รัด้��เน�นก�รัอย์��งไรัก�รัแบ�งแย์กท�&ด้�นแป็ลงเด้�ย์ว่ออกเป็%นหล�ย์แป็ลงต�องด้��เน�นก�รัต�มี ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 79 ด้งน��(1) เจึ��ของท�&ด้�นต�องไป็ย์�&นคำ��ขอแบ�งแย์กต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& แล�ว่น��หนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�น

ของตนไป็แสิด้งต�อเจึ��หน��ท�&(2) เมี�&อพนกง�นได้�รับคำ��ขอกBจึะออกไป็ท��ก�รัรังว่ด้แบ�งแย์กท�&ด้�นให�(3) หลงจึ�กหมีด้เรั�&องรังว่ด้ผ*�ย์�&นคำ��ขอต�องมี�จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

ซึ่ &งอ�จึจึะจึด้ทะเบ�ย์นแบ�งข�ย์ แบ�งให� แบ�งในน�มีเด้�มี แบ�งกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี เป็%นต�น(4) หลงจึ�กจึด้ทะเบ�ย์นแบ�งแย์กแล�ว่ ให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&ออกหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ฉบบใหมี�ให�ในท�งป็ฏ�บต�ไมี�ได้�ออกหนงสิ�อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นฉบบใหมี�ให�ในท�&ด้�นท�&ถึ*กแบ�งแย์กท�กแป็ลงเช้�นท�&ด้�นมี�

โฉนด้แป็ลงหน &งมี�ก�รัแบ�งแย์กเป็%น 10 แป็ลง เจึ��หน��ท�&จึะออกโฉนด้ใหมี�ให�เพ�ย์ง 9 ฉบบ ในท�&ด้�น 9 แป็ลง สิ�ว่นอ�กแป็ลงหน &งมี�ก�รัใช้�โฉนด้เด้�มี ซึ่ &งมี�ก�รัแก�ไขแผนท�&และเน��อท�&ให�ตรังกบท�&เหล�ออย์*�เรั�ย์กว่�� โฉนด้คำงเหล�อ“ ”

13.3 การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในหน งสิ/อแสิด้งสิ�ทธ์�ในท��ด้�น1. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นในโฉนด้ท�&ด้�นอ�จึเป็%นไป็ท�งก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์� เช้�น จึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้ก หรั�อจึด้ทะเบ�ย์น

น�ต�กรัรัมี เช้�น จึด้ทะเบ�ย์นสิญญ�ซึ่��อข�ย์ แลกเป็ล�&ย์น หรั�อให�เช้�� เก�นกว่�� 3 ป็D2. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�น ต�มีป็กต�ไมี�ต�องป็รัะก�ศให�คำนท&ว่ไป็มี�คำด้คำ��นกB

สิ�มี�รัถึจึด้ทะเบ�ย์นได้� แต�มี�บ�งกรัณ� เช้�น ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กหรั�อก�รัจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กท�&ต�งข �นโด้ย์พ�นย์กรัรัมี ต�องป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนจึด้ทะเบ�ย์น

3. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในท�&ด้�นมี�โฉนด้ ต�มีป็กต�ต�องจึด้ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นในท�องท�&ซึ่ &งท�&ด้�นแป็ลงน�นต�งอย์*� แต�อ�จึจึด้ทะเบ�ย์นข��มีท�องท�&กBได้� คำ�ออ�จึจึะจึด้ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นแห�งใด้กBได้�ท&ว่รั�ช้อ�ณ�จึกรั ถึ��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นไมี�มี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนหรั�อไมี�มี�ก�รัรังว่ด้ก�อนจึด้ทะเบ�ย์น

4. ก�รัโอนท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� ก�อนหน��มี�ก�รัป็รัะก�ศใช้� ป็. ท�&ด้�น มี�ตรั� 4 ทว่� มี�ก�รัโอนได้�สิองอย์��งคำ�อ โอนโด้ย์ก�รัท��เป็%นหนงสิ�อ และจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& หรั�อโอนโด้ย์สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1378 แต�เมี�&อมี�มี�ตรั� 4 ทว่�แล�ว่ กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�โอนท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�ให�ท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อเจึ��หน��ท�&เท��น�น

5. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในท�&ด้�นท�&มี�ใบไต�สิว่นหรั�อหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� ต�มีป็กต�จึะต�องจึด้ทะเบ�ย์นในท�องท�&ซึ่ &งมี�ท�&ด้�นน�นต�งอย์*� แต�กBอ�จึจึด้ทะเบ�ย์นต��งท�องท�&ได้� ถึ��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�นไมี�มี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนจึด้ทะเบ�ย์นหรั�อไมี�มี�ก�รัรังว่ด้แต�อย์��งใด้

6. ก�รัซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� สิ.คำ. 1 ไมี�ต�องตกอย์*�ในบงคำบ ป็.พ.พ. มี�ตรั� 456 แต�ต�องท��ก�รัซึ่��อข�ย์กนเองและสิ�งมีอบกนเอง ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1378 ก�รัโอนเป็%นอนสิมีบ*รัณ� ไมี�ตกเป็%นโมีฆะต�มีมี�ตรั� 456 แต�อย์��งใด้

13.3.1การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในท��ด้�นท��ม�โฉ้นด้ท��ด้�นน�ย์แด้งเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นแป็ลงหน &งอย์*�จึงหว่ด้เช้�ย์งรั�ย์ น�ย์แด้งต�องก�รัจึะข�ย์ท�&ด้�น

แป็ลงน��รั�ว่มีกบบ��นท�&ป็ล*กอย์*�ให�น�ย์เข�ย์ว่ โด้ย์จึะมี�ย์�&นขอจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้เช้�ย์งใหมี�จึะท��ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

68

Page 69: กฎหมายลักษณะทรัพย์

น�ย์แด้งเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�นแป็ลงหน &งอย์*�จึงหว่ด้เช้�ย์งรั�ย์ น�ย์แด้งต�องก�รัจึะข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน��รัว่มีกบบ��นท�&ป็ล*กอย์*�ให�แก�น�ย์เข�ย์ว่ โด้ย์จึะมี�ย์�&นของจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน��ท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้เช้�ย์งใหมี�สิ�มี�รัถึท��ได้ เพรั�ะต�มีป็กต�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นเป็%นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นไมี�ต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นแต�อย์��งใด้ (ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 72 ว่รัรัคำ 2)

น�ย์เอกจึะจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กในท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�นแป็ลงหน &งท�&ต�งอย์*�ท�&ล��ป็�ง น�ย์เอกจึะมี�ย์�&นขอจึด้ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้ล��พ*นได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

น�ย์เอกจึะมี�จึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กในท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�นท�&ต�งอย์*�ท�&จึงหว่ด้ล��ป็�ง น�ย์เอกจึะมี�ย์�&นขอจึด้ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้ล��พ*นไม�ได้ เพรั�ะก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กจึะต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อน 30 ว่น ต�มี ป็.ท�&ด้�นมี�ตรั� 81 จึ งย์�&นต��งท�องท�&ไมี�ได้� ต�องห��มีต�มี ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 72 ว่รัรัคำ 2

13.3.2การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในท��ด้�นท��ม�หน งสิ/อรั บรัองการัท-าปรัะโยช้น�น�ย์สิะอ�ด้ต�องก�รัจึะข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ท�&ต�งอย์*�ท�&พ�ษณ�โลกให�น�ย์ก��ธ์รัคำ*�กรัณ�จึะมี�ย์�&นขอจึด้

ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้นคำรัสิว่รัรัคำ�ได้�หรั�อไมี�น�ย์สิะอ�ด้ต�องก�รัจึะข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ท�&ต�งอย์*�ท�&พ�ษณ�โลกให�น�ย์ก��ธ์รัคำ*�กรัณ�จึะมี�ย์�&นขอจึด้

ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้นคำรัสิว่รัรัคำ�ไมี�ได้�เพรั�ะต�มีป็กต�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ต�องป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนจึด้ทะเบ�ย์นมี�ก��หนด้ 30 ว่น (กฎกรัะทรัว่งฉบบท�& 35 พ.ศ. 2531)

น�ย์ว่�ษณ�ต�องก�รัจึะข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ก. ท�&ต�งอย์*�ท�&จึงหว่ด้นคำรัพนมีให�น�ย์ป็รัะสิ�ทธ์�<คำ*�กรัณ�จึะมี�ย์�&นขอจึด้ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้สิกลนคำรัจึะได้�หรั�อไมี�

น�ย์ว่�ษณ�ต�องก�รัจึะข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ก. ท�&ต�งอย์*�ท�&นคำรัพนมีให�น�ย์ป็รัะสิ�ทธ์�<คำ*�กรัณ�จึะมี�ย์�&นขอจึด้ทะเบ�ย์นท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้สิกลนคำรัได้� เพรั�ะก�รัจึด้ทะเบ�ย์นท�&ด้�นท�&มี� น.สิ. 3 ก. ไมี�จึ��เป็%นต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนจึด้ทะเบ�ย์นแต�อย์��งได้ (กฎกรัะทรัว่งฉบบท�& 35 พ.ศ. 2531)

13.3.3การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในท��ด้�นท��ม�ใบไต�สิว่นน�ย์ทะนงเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นท�&มี�ใบไต�สิว่นแป็ลงหน &งซึ่ &งต�งอย์*�จึงหว่ด้สิงขล� น�ย์ทะนงต�องก�รัจึะข�ย์ท�&

แป็ลงน��ให�น�ย์ธ์น*ท�&อย์*�จึงหว่ด้ย์ะล� คำ*�กรัณ�จึะมี�ย์�&นขอจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&แป็ลงน��ท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้ย์ะล�จึะท��ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

น�ย์ทะนงเป็%นเจึ��ของท�&ด้�นท�&มี�ใบไต�สิว่นแป็ลงหน &งต�งอย์*�ท�&จึงหว่ด้สิงขล� น�ย์ทะนงต�องก�รัจึะข�ย์ท�&แป็ลงน��ให�น�ย์ธ์น*ท�&อย์*�ท�&จึงหว่ด้ย์ะล�คำ*�กรัณ�จึะมี�ย์�&นของจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&แป็ลงน��ท�&สิ��นกง�นท�&ด้�นจึงหว่ด้ย์ะล�สิ�มี�รัถึท��ได้� เพรั�ะต�มีป็กต�ก�รัซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี�ใบไต�สิว่นไมี�จึ��เป็%นท�&จึะต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนจึด้ทะเบ�ย์น 30 ว่นแต�อย์��งใด้ (ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 72 ว่รัรัคำ 2 กฎกรัะทรัว่งฉบบท�& 35/2531)

13.3.4การัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในท��ด้�นท��ม� สิ.ค. 1

ก�รัซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� สิ.คำ. 1 น�น จึะต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&หรั�อไมี� อย์��งไรั

ก�รัซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� สิ.คำ. 1 น�น ไมี�ต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&เพรั�ะท�&ด้�นท�&มี� สิ.คำ. 1 เป็%นท�&ด้�นท�&เจึ��ของมี�เพ�ย์งสิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองไมี�อย์*�ในบงคำบ ป็.พ.พ. มี�ตรั� 456 ป็รัะกอบกบ ป็.

ท�&ด้�นมี�ตรั� 4 ทว่� รัะบ�ให�ก�รัโอนท�&ด้�นซึ่ &งมี�สิ�ทธ์�คำรัอบคำรัองป็รัะเภทหนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น�เท��น�นท�&ต�องโอนโด้ย์ก�รัท��เป็%นหนงสิ�อจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

อย์��งไรักBต�มี ก�รัซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี� สิ.คำ. 1 น�นสิ�มี�รัถึกรัะท��ได้�โด้ย์ก�รัสิ�งมีอบหรั�อสิละก�รัคำรัอบคำรัองต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1337 และมี�ตรั� 1338

13.4 การัรัะง บการัจด้ทะเบ�ยนและการัเพ�กถอนการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมเก��ยว่ก บอสิ งหารั�มทรั พย�

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

69

Page 70: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. ก�รัอ�ย์ด้ท�&ด้�นเป็%นก�รัให�รัะงบก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นท�&ด้�นไว่�ช้&ว่รัะย์ะหน &ง จึนกว่��จึะได้�ว่�น�จึฉย์สิ�ทธ์�ซึ่ &งกนและกน

2. ผ*�มี�สิ�ว่นได้�เสิ�ย์อนอ�จึจึะฟัGองบงคำบให�มี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นหรั�อเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นในท�&ด้�นแป็ลงน�นได้�เท��น�นท�&มี�สิ�ทธ์�ย์�&นขออ�ย์ด้ได้�

3. เมี�&อมี�ก�รัย์�&นขออ�ย์ด้แล�ว่เมี�&อเจึ��พนกง�นท�&ด้�นได้�สิอบสิว่นหลกฐ�นเหBนว่��สิมีคำว่รัเช้�&อถึ�อได้�กBให�รับอ�ย์ด้ไว่�ได้�มี�ก��หนด้ 30 ว่น

4. ก�รัอ�ย์ด้ซึ่��� คำ�อก�รัขออ�ย์ด้ท�&ด้�นแป็ลงเด้�ย์ว่กนหล�ย์คำรั�งในกรัณ�เด้�ย์ว่กนจึะท��ไมี�ได้�5. เมี�&อมี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีในอสิงห�รั�มีทรัพย์�โด้ย์คำล�ด้เคำล�&อนหรั�อไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์

อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�นหรั�อศ�ลสิ�มี�รัถึแก�ไขหรั�อเพ�กถึอนได้�

13.4.1การัอาย ด้ท��ด้�นน�ย์ว่�ช้ย์ท��สิญญ�จึะซึ่��อท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นแป็ลงหน &งจึ�กน�ย์องอ�จึ โด้ย์มี�หลกฐ�นเป็%นหนงสิ�อ

สิญญ�กนว่��น�ย์องอ�จึจึะไป็จึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน��ให�น�ย์ว่�ช้ย์ในว่นท�& 10 ต�ล�คำมี 2539 ต�อมี�น�ย์องอ�จึไป็ท��สิญญ�จึะข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน��ให�น�ย์ไพโรัจึน� เช้�นน�� น�ย์ว่�ช้ย์มี�สิ�ทธ์�ขออ�ย์ด้ท�&ด้�นแป็ลงน��หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

น�ย์ว่�ช้ย์ท��สิญญ�จึะซึ่��อท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ท�&ด้�นจึ�กน�ย์องอ�จึโด้ย์มี�หลกฐ�นเป็%นหนงสิ�อสิญญ�ว่��จึะไป็จึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์กนในว่นท�& 10 ต�ล�คำมี 2539 ต�อมี�น�ย์องอ�จึไป็ท��สิญญ�จึะข�ย์ท�&ด้�นแป็ลงน��ให�น�ย์ไพโรัจึน� น�ย์ว่�ช้ย์มี�สิ�ทธ์�มี�ขออ�ย์ด้ท�&ด้�นแป็ลงน��ไว่�ก�อนได้� ต�มี ป็ .ท�&ด้�นมี�ตรั� 83 เพรั�ะถึ�อว่��น�ย์ว่�ช้ย์ผ*�จึะซึ่��อเป็%นผ*�มี�สิ�ว่นได้�สิ�ว่นเสิ�ย์ในท�&ด้�นอนอ�จึจึะฟัGองรั�องบงคำบให�มี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นหรั�อให�มี�ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งทะเบ�ย์นให�แก�ตนได้�

13.4.2การัเพ�กถอนและการัแกไขการัจด้ทะเบ�ยนสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมในอสิ งหารั�มทรั พย�ท��ท-าไปโด้ยคลาด้เคล/�อนหรั/อไม�ช้อบด้ว่ยกฎหมาย

ถึ��มี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีให�บ�คำคำลท�&ได้�ป็ลอมีตว่มี�โด้ย์เจึ��ของท�&ด้�นจึรั�งๆไมี�รั* �เรั�&อง บ�คำคำลใด้จึะมี�สิ�ทธ์�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นด้งกล��ว่

ถึ��มี�ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีให�บ�คำคำลท�&ได้�ป็ลอมีตว่มี�โด้ย์เจึ��ของท�&ด้�นจึรั�งๆไมี�รั* �เรั�&องถึ�อว่��เป็%นก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&ท��ไป็โด้ย์ไมี�ช้อบด้�ว่ย์กฎหมี�ย์ ผ*�มี�สิ�ทธ์�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นด้งกล��ว่คำ�อ

(1) อธ์�บด้�กรัมีท�&ด้�น(2) ศ�ล ถึ��มี�บ�คำคำลใด้ย์�&นคำ��รั�องต�อศ�ลให�เพ�กถึอนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นไมี�ว่��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นจึะท��ท�&ใด้

กBต�มี ( ป็.ท�&ด้�น มี�ตรั� 61)

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 13

1. พนกง�นเจึ��หน��ท�& ท�&กฎหมี�ย์ท�&ด้�นก��หนด้ให�เป็%นผ*�ท��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มี ทรัพย์� คำ�อ เจึ��พนกง�นท�&ด้�นท�องท�&ท�&ด้�นน�นต�งอย์*� และน�ย์อ��เภอท�องท�&

2. ต�มีกฎหมี�ย์ท�&ด้�นป็=จึจึ�บน น�ย์อ��เภอท�องท�&ย์งเป็%นผ*�มี�หน��ท�&จึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบอสิงห�รั�มี ทรัพย์� อย์*� คำ�อ ย์งมี�อ��น�จึจึด้ทะเบ�ย์นอย์*� จึนกว่��รัฐมีนตรั�มีห�ด้ไทย์จึะป็รัะก�ศย์กเล�กอ��น�จึของน�ย์อ��เภอเป็%นเขตๆ ไป็ท&ว่รั�ช้อ�ณ�จึกรั

3. ท�&ด้�นท�&มี�หนงสิ�อรับรัองก�รัท��ป็รัะโย์ช้น� กฎหมี�ย์ท�&ด้�นบงคำบไว่�ว่�� ก�รัโอนท�&ด้�นช้น�ด้น��ต�องท��เป็%นหนงสิ�อ และจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&เท��น�น จึะโอนโด้ย์สิ�งมีอบก�รัคำรัองคำรัองไมี�ได้�

4. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นมีรัด้กในท�&ด้�น พนกง�นเจึ��หน��ท�&ต�องป็รัะก�ศให�ผ*�มี�สิ�ว่นได้�สิ�ว่นเสิ�ย์คำด้คำ��น ภ�ย์ในเว่ล� 30 ว่น 5. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นท�&ต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์นคำ�อ สิญญ�ซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นท�&มี�โฉนด้ตรั�จึอง6. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นพรั�อมีบ��นในท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�น ไมี�ต�องมี�ป็รัะก�ศให�คำนมี�คำด้คำ��นก�อนจึด้ทะเบ�ย์น7. ก�รัซึ่��อข�ย์ท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&ด้�นเพ�ย์งคำรั &งแป็ลง จึะต�องมี�ก�รัรังว่ด้ท�&ด้�นก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

70

Page 71: กฎหมายลักษณะทรัพย์

8. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นท�&ด้�นต��งท�องท�& จึะท��ได้�โด้ย์อ�ศย์หลกเกณฑ์� ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�นจึะต�องไมี�มี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์น และ ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�นจึะต�องไมี�มี�รังว่ด้ก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์น

9. ก�รัซึ่��อท�&ด้�นมี�โฉนด้ท�&อย์*�ท�&จึงหว่ด้เช้�ย์งใหมี� คำ*�กรัณ�อ�จึ จึะย์�นคำ��ขอได้�จึ�กสิ��นกง�นท�&ด้�นท�&แห�งใด้กBได้�ท&ว่รั�ช้อ�ณ�จึกรั

10. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นต��งท�องท�&จึะกรัะท��ไมี�ได้� ถึ��ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นน�นต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์น11. ก�รัได้�มี�ซึ่ &งก�รัคำรัอบคำรัองป็รัป็=กษ�ในท�&ด้�น ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1382 น�น ผ*�ได้�มี�ได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นแป็ลงน�น

ทนท�เมี�&อป็ฏ�บต�ถึ*กต�องต�มีหลกเกณฑ์�ท�& ป็ . พ . พ . มี�ตรั� 1382 บญญต�ไว่� 12. ก�รัท�&ผ*�มี�สิ�ว่นได้�สิ�ว่นเสิ�ย์ขออ�ย์ด้ท�&ด้�นน�น ถึ��พนกง�นเจึ��หน��ท�&สิอบสิว่นแล�ว่ เหBนสิมีคำว่รัเช้�&อถึ�อได้�กBให�รับอ�ย์ด้ไว่�

ได้�มี�ก��หนด้ 30 ว่น นบแต�ว่นท�&สิ &งรับอ�ย์ด้13. ท�&ด้�นท�&มี� น . สิ . 3 ในก�รัโอนจึ��เป็%นต�องท��เป็%นหนงสิ�อและจึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&เท��น�น14. ท�&ด้�นมี� สิ . คำ . 1 ในก�รัโอนต�องมี�ก�รัโอนโด้ย์สิ�งมีอบก�รัคำรัอบคำรัองให�ผ*�รั บโอนเพ�ย์งอย์��งเด้�ย์ว่15. ท�&ด้�นท�&มี�ใบไต�สิว่น เป็%นท�&ด้�นท�&สิ�มี�รัถึท��ก�รัโอนโด้ย์จึด้ทะเบ�ย์นต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& และโอนโด้ย์ก�รัสิ�งมีอบก�รั

คำรัอบคำรัองให�ผ*�รั บโอนได้�ท�งสิองอย์��ง16. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นลงช้�&อผ*�จึด้ก�รัมีรัด้กโด้ย์พ�นย์กรัรัมีลงในโฉนด้ท�&ด้�น จึ��เป็%นต�องมี� ก�รัป็รัะก�ศก�อนก�รัจึด้ทะเบ�ย์น17. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นข�ย์บ��นและท�&ด้�นพรั�อมีกน ในท�&ด้�นท�&มี� น . สิ . 3 ก . ไมี�จึ��เป็%นต�องมี�ก�รัป็รัะก�ศก�อนก�รัจึด้

ทะเบ�ย์น

หน�ว่ยท�� 14 การัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัม

1. หลกก�รัเบ��องต�นของก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี คำรัอบคำล�มีเน��อห�สิ�รัะในสิ�ว่นของแนว่คำ�ด้ท�&มี�ของก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ว่�ว่ฒน�ก�รัของกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในป็รัะเทศไทย์ นอกจึ�กน��ก�รัศ กษ�ถึ งคำว่�มีหมี�ย์ของคำ��สิ��คำญต�มีกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นและกฎหมี�ย์อ�&นท�&เก�&ย์ว่ข�อง กBถึ�อว่��เป็%นสิ�รัะสิ��คำญท�&น��ไป็สิ*�คำว่�มีเข��ใจึในเน��อห�ของก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีย์�&งข �น

2. องคำ�กรัท��หน��ท�&ด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีน�นป็รัะกอบไป็ด้�ว่ย์หล�ย์สิ�ว่นท�งท�&เป็%นคำณะกรัรัมีก�รัท�&ท��หน��ท�&ก��หนด้นโย์บ�ย์และแผน ตลอด้จึนองคำ�กรัท�&ท��หน��ท�&อน�มีต�เพ�&อก�รัด้��เน�นก�รัต�มีโคำรังก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ซึ่ &งมี�อ��น�จึหน��ท�&ลด้หล&นกนลงไป็ โด้ย์มี�องคำ�กรัท�&เป็%นสิ�ว่นรั�ช้ก�รัท�งในสิ�ว่นกล�งและสิ�ว่นภ*มี�ภ�คำ ท��หน��ท�&ด้�� เน�นก�รัต�มีนโย์บ�ย์และแผนของคำณะกรัรัมีก�รั นอกจึ�กน��ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�& อเกษตรักรัรัมีย์งมี�กองท�นท�&ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น อ�กท�งกรัรัมีก�รัด้��นต��งๆ ท��หน��ท�&ท�&เก�&ย์ว่ข�องและสิ�บเน�&องจึ�กผลก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อท��ให�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นบรัรัล�ว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ต�มีเจึตน�รัมีณ�

3. ก�รัด้��เน�นง�นป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี เป็%นผลจึ�กก�รัป็ฏ�บต�ให�เป็%นไป็ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น พ.ศ. 2518 โด้ย์มี�เน��อห�ในสิ�ว่นท�&เป็%นสิ�รัะสิ��คำญ กล��ว่คำ�อ ก�รัก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ป็รัะเภทท�&ด้�นท�&น��มี�ใช้�ในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น อ��น�จึหน��ท�&ของสิ��นกง�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ตลอด้จึนเจึ��พนกง�นในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ก�รัจึด้ท�&ด้�นให�เกษตรักรั ผลภ�ย์หลงก�รัจึด้ท�&ด้�นให�เกษตรักรั ตลอด้จึนโคำรังก�รัท�&หน�ว่ย์ง�นของรัฐให�ก�รัสิ�งเสิรั�มีและพฒน�เพ�&อเพ�&มีผลผล�ตให�เกษตรักรัในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น

14.1 หล กเบ/'องตนของการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรั1. ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีมี�แนว่คำ�ด้มี�จึ�กก�รัท�&เกษตรักรัข�ด้แคำลนท�&ด้�นท��ก�น หรั�อมี�ขน�ด้ท�&ด้�น

ไมี�เพ�ย์งพอกบก�รัท��ก�น ตลอด้จึนผลผล�ตท�งก�รัเกษตรักรัรัมีตกต�&� สิ�งผลให�เศรัษฐก�จึของป็รัะเทศตกต�&� ท��ให�มี�ป็=ญห�ต�อป็รัะเทศช้�ต�ในภ�พรัว่มี เน�&องจึ�กผลผล�ตท�งก�รัเกษตรัไมี�เอ��อต�อก�รัพฒน�ป็รัะเทศ รั�ย์ได้�ของเกษตรักรัต�&�ลงและก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นไมี�มี�ก�รักรัะจึ�ย์ไป็ย์งเกษตรักรัท�&จึ��เป็%นต�องใช้�พ��นท�&ด้�น จึ งมี�แนว่คำ�ด้ในก�รัป็รับป็รั�งแก�ไขป็=ญห�ด้งกล��ว่โด้ย์ว่�ธ์�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี

2. ก�รัเป็ล�&ย์นแป็ลงท�งเศรัษฐก�จึของป็รัะเทศจึ�กก�รัท��ก�รัเกษตรัเพ�&อย์งช้�พ เป็ล�&ย์นไป็เป็%นเพ�&อก�รั คำ��รัฐมี�นโย์บ�ย์ให�ก�รัช้�ว่ย์เหล�อสินบสิน�นก�รัท��เกษตรักรัรัมีโด้ย์ก�รัจึด้ท��สิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำ แต�ย์งคำงมี�ป็=ญห�ในเรั�&องก�รักรัะจึ�ย์ท�&ด้�นเกษตรักรัใช้�ท��ก�น ซึ่ &งท��ให�ผลผล�ตท�งก�รัเกษตรัตกต�&�ต�มีแนว่คำ�ด้ในข�อ 1 ป็=ญห�ด้งกล��ว่มี�ท�&มี�จึ�กก�รัเกษตรักรัข�ย์ท�&ด้�นท��ก�นให�แก�น�ย์ท�น ท��ให�เกษตรักรักล�ย์เป็%นผ*�เช้��ท�&ด้�น สิ�งผลให�เกษตรักรัมี�ฐ�นะ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

71

Page 72: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ย์�กจึนไมี�สิ�มี�รัถึมี�ช้�ว่�ตคำว่�มีเป็%นอย์*�ได้�ด้�เท��ท�&คำว่รั กรัะท&งมี�เหต�ก�รัณ�เก�ด้ก�รัเรั�ย์กรั�องท�&ด้�นท��ก�นในกล��มีเกษตรักรัท�&เด้�นขบว่นเข��มี�ป็รัะท�ว่งรัฐบ�ล รัว่มีท�งย์งมี�เกษตรักรัอ�กสิ�ว่นหน &งใช้�ว่�ธ์�ก�รับ�กรั�กป็I�สิงว่น ป็=ญห�ต��งๆท�&เก�ด้ข �นด้งกล��ว่ผนว่กกบแนว่คำ�ด้ของก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นท�&มี�มี�อย์*�ก�อนแล�ว่ จึ งได้�มี�ก�รัผลกด้นให�เป็%นนโย์บ�ย์ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ซึ่ &งในท�&สิ�ด้ได้�มี�ผลใช้�บงคำบเป็%นกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี

3. พรัะรั�ช้บญญต�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี พ.ศ. 2518 มี�แก�ไข 2 คำรั�ง ใน พ.ศ. 2519 และ พ.ศ. 2532 เพ�&อให�เก�ด้คำว่�มีช้ด้เจึน คำว่�มีคำล�องตว่และบรัรัล�ต�มีเจึตน�รัมีณ�ของกฎหมี�ย์ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น เพ�&อเกษตรักรัรัมี

4. ก�รัศ กษ�ถึ งคำ��ศพท�สิ��คำญในกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเป็%นสิ�&งจึ��เป็%นอย์��งย์�&งเพ�&อให�ทรั�บถึ งคำว่�มีหมี�ย์ของคำ��ศพท�บ�งคำ�� เช้�น เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ท�&ด้�นของรัฐ เกษตรักรั ซึ่ &งในคำ��บ�งคำ��มี�ป็=ญห�ในก�รัป็ฏ�บต�มี�กในก�รัต�คำว่�มีเพ�&อให�เป็%นไป็ต�มีเจึตน�รัมีณ�ของกฎหมี�ย์ท�&ด้�น นอกจึ�กน��ย์งจึ��เป็%นต�องศ กษ�และเข��ใจึคำ��ว่��กรัรัมีสิ�ทธ์�< ซึ่ &งน��ไป็ใช้�กบก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นของเกษตรักรัในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นและต�มีพรัะรั�ช้บญญต�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี พ.ศ. 2518 มี�บทบญญต�ท�&ก��หนด้ให�เกษตรักรัอ�จึมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นท�&ตนถึ�อคำรัองจึ�ก สิ.ป็.ก.

ด้�ว่ย์

14.1.1แนว่ค�ด้ในการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัมอธ์�บ�ย์คำว่�มีหมี�ย์ของก�รัป็ฏ�รั*ป็ก�รัเกษตรั ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในคำว่�มีหมี�ย์อย์��งแคำบ และก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น

ในคำว่�มีหมี�ย์อย์��งกว่��ง พรั�อมีเช้�&อมีโย์งคำว่�มีสิมีพนธ์�ของคำว่�มีหมี�ย์ก�รัป็ฏ�รั*ป็ก�รัเกษตรักบก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ก�รัเกษตรั หมี�ย์ถึ งก�รัป็รับป็รั�งเป็ล�&ย์นแป็ลงโคำรังสิรั��งท�งก�รัเกษตรัท�&ไมี�ถึ*กต�องหรั�อ

ไมี�ด้�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในคำว่�มีหมี�ย์อย์��งแคำบ หมี�ย์ถึ งก�รักรัะจึ�ย์หรั�อก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นจึ�กผ*�ท�&มี�ท�&ด้�น

มี�กพอเพ�ย์งต�อก�รัท��ก�น น��มี�กรัะจึ�ย์ให�แก�ผ*�ท�&ข�ด้แคำลน หรั�อมี�ป็=ญห�เก�&ย์ว่กบก�รัมี�ท�&ด้�นหรั�อถึ�อคำรัองท�&ด้�นเพ�&อก�รัป็รัะกอบอ�ช้�พ

ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในคำว่�มีหมี�ย์อย์��งกว่��ง มี�คำว่�มีหมี�ย์คำล�มีไป็ถึ งก�รักรัะจึ�ย์ก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�น (ท�&ถึ�อเป็%นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในคำว่�มีหมี�ย์อย์��งแคำบ) และย์งรัว่มีไป็ถึ งก�รัด้��เน�นก�รัของหน�ว่ย์ง�นของรัฐ เพ�&อจึด้ท��ก�จึกรัรัมีและโคำรังก�รัด้��นต��งๆ ท�&มี�ลกษณะเอ��อป็รัะโย์ช้น�ต�อก�รัสินบสิน�นให�เกษตรักรัมี�เศรัษฐก�จึและช้�ว่�ตคำว่�มีเป็%นอย์*�ท�&ด้�ข �น

สิ�ว่นคำว่�มีสิมีพนธ์�ของก�รัป็ฏ�รั*ป็ก�รัเกษตรักบก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น คำ�อ ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นอย์��งกว่��งถึ�อเป็%นก�รัป็ฏ�รั*ป็ก�รัเกษตรั

14.1.2ท��มาของการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัมอธ์�บ�ย์ท�&มี�ของก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น และเหต�ผลของก�รัท�&ป็รัะเทศไทย์จึ��เป็%นต�องมี�กฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น

เพ�&อเกษตรักรัรัมีท�&มี�และเหต�ผลท�&ป็รัะเทศไทย์จึ��เป็%นต�องมี�กฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี เน�&องมี�จึ�กก�รั

ข�ด้แคำลนท�&ด้�นท��ก�นของเกษตรักรั ป็=ญห�คำว่�มีย์�กจึนของเกษตรักรั ก�รัไมี�มี�นโย์บ�ย์เพ�&อพฒน�ท�งก�รัเกษตรัเพ�&อเป็%นแนว่ท�งหรั�อสิว่สิด้�ก�รัให�แก�เกษตรักรัอย์��งพอเพ�ย์ง ซึ่ &งสิ�งผลกรัะทบต�อป็รัะเทศในภ�พรัว่มี

14.1.3ว่�ว่ ฒนาการัของกฎหมายปฏิ�รั+ปท��ด้�นในปรัะเทศัไทยเหต�ใด้พรัะรั�ช้บญญต�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี พ.ศ. 2518 จึ งมี�ก�รัแก�ไขคำ�อนข��งเรัBว่มี�ก

กล��ว่คำ�อแก�ไขในป็D พ.ศ. 2519 ท�งท�&กฎหมี�ย์มี�ผลบงคำบใช้�ไมี�ถึ ง 1 ป็Dกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อก�รัเกษตรัมี�บทบญญต�ท�&ไมี�รัด้ก�มีและเหมี�ะสิมีท��ให�เป็%นอ�ป็สิรัรัคำต�อก�รั

ด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นอย์*�หล�ย์ป็รัะก�รัอธ์�บ�ย์เหต�ผล และสิ�รัะสิ��คำญของก�รัแก�ไขกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีในคำรั�งท�&สิองโด้ย์

สิงเขป็

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

72

Page 73: กฎหมายลักษณะทรัพย์

เหต�ผลในก�รัแก�ไขเพ�&มีเต�มีกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�& อก�รัเกษตรัในคำรั�งท�&สิอง เน�& องจึ�กย์งคำงมี�อ�ป็สิรัรัคำท�&ท��ให�ไมี�อ�จึด้��เน�นก�รัไป็โด้ย์เหมี�ะสิมีต�มีคำว่รั และสิมีคำว่รัขย์�ย์ขอบเขตก�รัจึด้ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นให�กว่��งขว่�งข �น ให�สิ�มี�รัถึช้�ว่ย์เหล�อผ*�ป็รัะสิงคำ�จึะเป็%นเกษตรักรัได้� ตลอด้จึนก�รัจึด้ท�&ด้�นเพ�&อให�ก�รัด้��เน�น ง�นคำรังว่งจึรัภ�คำเกษตรักรัรัมี

14.1.4คว่ามหมายของค-าศั พท�สิ-าค ญในกฎหมายปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัมคำ��ว่�� เกษตรักรั มี�คำว่�มีหมี�ย์ป็รัะก�รัใด้ โด้ย์เป็รั�ย์บเท�ย์บกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี“ ”

ฉบบป็=จึจึ�บนกบกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีฉบบเด้�มีเกษตรักรั ต�มีคำว่�มีหมี�ย์ของกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นฉบบเด้�มี หมี�ย์ถึ งผ*�ป็รัะกอบอ�ช้�พเกษตรักรัรัมี

เป็%นหลก สิ�ว่นคำ��ว่��เกษตรักรัต�มีคำว่�มีหมี�ย์ของกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นฉบบป็=จึจึ�บน นอกจึ�กจึะหมี�ย์ถึ งผ*�ป็รัะกอบอ�ช้�พเกษตรักรัเป็%นหลกแล�ว่ ย์งหมี�ย์คำว่�มีรัว่มีถึ งบ�คำคำลผ*�ย์�กจึนหรั�อผ*�จึบก�รัศ กษ�ท�งด้��นเกษตรักรัรัมี หรั�อผ*�เป็%นบ�ตรัของเกษตรักรั บรัรัด้�ซึ่ &งไมี�มี�ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีเป็%นของตนเองและป็รัะสิงคำ�จึะป็รัะกอบอ�ช้�พเกษตรักรัรัมีเป็%นหลก

คำว่�มีหมี�ย์ของคำ��ว่�� กรัรัมีสิ�ทธ์�< และกรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�&มี�คำว่�มีเก�&ย์ว่ข�องกบกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อ“ ”

เกษตรักรัรัมีอย์��งไรัคำ��ว่��กรัรัมีสิ�ทธ์�<ไมี�มี�กฎหมี�ย์ใด้ให�คำ��น�ย์�มีไว่�แต�ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์ท�&ด้�นได้�ให�คำว่�มีหมี�ย์ไว่�ว่��

กรัรัมีสิ�ทธ์�< ถึ�อเป็%นสิ�ว่นหน &งของสิ�ทธ์�ในท�&ด้�น เป็%นสิ�ทธ์�ของเจึ��ของท�&จึะด้��เน�นก�รัอย์��งไรักBได้�ในทรัพย์�สิ�นท�&ตนเป็%นเจึ��ของ (ต�มี ป็.พ.พ. มี�ตรั� 1336 )

กรัรัมีสิ�ทธ์�<มี�คำว่�มีหมี�ย์เก�&ย์ว่ข�องกบกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในแง�ท�&เกษตรักรัสิ�มี�รัถึมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นท�&รั ฐจึด้ให�ในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีได้�

14.2 องค�กรัด้-าเน�นการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัม1. คำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีถึ�อเป็%นองคำ�กรัหลก ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีใน

สิ�ว่นท�&เก�&ย์ว่กบก�รัให�นโย์บ�ย์ ก�รัก��กบด้*แลสิ�ว่นรั�ช้ก�รัท�&ด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นซึ่ &งมี�โคำรังสิรั��งคำ�อนข��งใหญ� และมี�อ��น�จึหน��ท�&ต�มีท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้หล�ย์ป็รัะก�รั

2. สิ��นกง�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี หรั�อ สิ.ป็.ก. เป็%นองคำ�กรัหลกในก�รัด้��เน�นก�รัเพ�&อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี เป็%นสิ�ว่นรั�ช้ก�รัในรัะด้บกรัมีสิงกด้กรัะทรัว่งเกษตรัและสิหกรัณ� โด้ย์ในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นน�� สิ.ป็.ก. จึะมี�แนว่นโย์บ�ย์และก�รัก��หนด้ภ�รัก�จึหรั�อข�นตอนในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นให�เป็%นไป็ต�มีเจึตน�รัมีณ�ของกฎหมี�ย์

3. คำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้ เป็%นองคำ�กรัท�&ก��หนด้นโย์บ�ย์และก��กบด้*แลสิ�ว่นรั�ช้ก�รัท�&เก�&ย์ว่ ข�องกบก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในรัะด้บจึงหว่ด้ ท�&มี�สิ�ว่นเก�&ย์ว่ข�องกบองคำ�กรัเพ�&อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในสิ�ว่นอ�&นๆ อย์��งเป็%นรัะบบ มี�โคำรังสิรั��งท�&คำ�อนข��งใหญ� และมี�อ��น�จึหน��ท�&และคำว่�มีรับผ�ด้ช้อบต�มีกฎหมี�ย์หล�ย์ป็รัะก�รั

4. สิ��นกง�นป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้ หรั�อ สิ.ป็.ก. จึงหว่ด้ เป็%นหน�ว่ย์ง�นในสิงกด้ของ สิ.ป็.ก. มี�อ��น�จึหน��ท�&ในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ต�มีท�&คำณะกรัรัมีก�รัก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีและคำณะกรัรัมีก�รัก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้ก��หนด้

5. กองท�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีจึด้ต�งข �นมี�พรั�อมีกบ สิ.ป็.ก. โด้ย์ได้�เง�นและทรัพย์�สิ�นจึ�กท�งรัฐบ�ลและแหล�งเง�นอ�&นๆ เพ�&อเป็%นท�นหมี�นเว่�ย์น และใช้�จึ��ย์เพ�&อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ป็=จึจึ�บนกองท�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีน�� เป็%นกองท�นท�&ท��ให�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นบรัรัล�ว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ในหล�ย์สิ�ว่น

6. คำณะกรัรัมีก�รัก��หนด้เง�นคำ��ทด้แทนและคำณะกรัรัมีก�รัอ�ทธ์รัณ� เป็%นองคำ�กรัท�&จึด้ต�งข �นต�มีกฎหมี�ย์ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี และมี�หน��ท�&ต�มีกฎหมี�ย์ท�&เก�&ย์ว่ข�อง กรัณ�ก�รัก��หนด้เง�นคำ��ทด้แทนจึ�กก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นของเอกช้น ซึ่ &งห�กผ*�ท�&ถึ*กเว่นคำ�นไมี�เหBนช้อบด้�ว่ย์กบจึ��นว่นเง�นท�&คำณะกรัรัมีก�รัก��หนด้เง�นคำ��ทด้แทน กBสิ�มี�รัถึอ�ทธ์รัณ�ต�อคำณะกรัรัมีก�รัอ�ทธ์รัณ�ได้�

14.2.1คณ์ะกรัรัมการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัม

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

73

Page 74: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ป็=จึจึ�บนคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีมี�ก�รัออกป็รัะก�ศ และรัะเบ�ย์บเพ�&อใช้�ในก�รัด้��เน�นง�นป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเป็%นจึ��นว่นมี�ก ให�ย์กตว่อย์��งรัะเบ�ย์บคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีท�&ออกต�มีอ��น�จึหน��ท�&และคำว่�มีรับผ�ด้ช้อบ ต�มีมี�ตรั� 19 พรัะรั�ช้บญญต�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี พ.ศ. 2518

ตว่อย์��ง เช้�น รัะเบ�ย์บคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ว่��ด้�ว่ย์ก�รัให�เกษตรักรัและสิถึ�บนเกษตรักรัผ*�ได้�รับท�&ด้�นจึ�กก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อก�รัเกษตรักรัรัมีป็ฏ�บต�เก�&ย์ว่กบก�รัเข��ท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�น พ.ศ. 2535

14.2.2สิ-าน กงานการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัมอธ์�บ�ย์ภ�รัก�จึหรั�อข�นตอนในก�รัด้��เน�นง�นป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ของ สิ.ป็.ก. ว่��มี�คำว่�มีสิอด้คำล�องกบนโย์บ�ย์

ท�& สิ.ป็.ก. ได้�ก��หนด้ไว่�เพ�&อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นป็รัะก�รัใด้ข�นตอนในก�รัด้��เน�นก�รัของ สิ.ป็.ก. ในก�รัเตรั�ย์มีก�รั ก�รัจึด้ท�&ด้�น ก�รัพฒน�โคำรังสิรั��งพ��นฐ�น

และก�รัเพ�&มีรั�ย์ได้�น�นถึ�อได้�ว่��เป็%นก�รัด้��เน�นง�นของ สิ.ป็.ก. ท�&มี�คำว่�มีสิอด้คำล�องกบนโย์บ�ย์ในก�รัด้��เน�นง�นของ สิ.ป็.ก. เพ�&อสินองนโย์บ�ย์ของรัฐและเพ�&อให�ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นบรัรัล�เป็G�หมี�ย์โด้ย์เรัBว่ท�&สิ�ด้

14.2.3คณ์ะกรัรัมการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นจ งหว่ ด้ให�อธ์�บ�ย์อ��น�จึหน��ท�&และคำว่�มีรับผ�ด้ช้อบของคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้พอสิงเขป็อ��น�จึหน��ท�&หลกของคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้คำ�อ ก�รัก��หนด้มี�ตรัก�รัและว่�ธ์�ก�รัป็ฏ�บต�

ง�นของสิ��นกง�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้ และย์งมี�อ��น�จึหน��ท�&ในก�รัพ�จึ�รัณ�ให�คำว่�มีเหBนช้อบในเรั�&องต��งๆ ท�&สิ��นกง�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้เสินอต�ด้ต�มีก�รัป็ฏ�บต�ง�นของ สิ.ป็.ก. จึงหว่ด้พ�จึ�รัณ�ผลก�รัป็ฏ�บต�ง�น จึด้ท��งบป็รัะมี�ณคำ��ใช้�จึ��ย์ด้��เน�นก�รัเก�&ย์ว่กบก�รัเง�นและก�จึก�รัอ�&นๆ ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ตลอด้จึนว่�งรัะเบ�ย์บหรั�อข�อบงคำบเก�&ย์ว่กบก�รัป็ฏ�บต�ง�นของ สิ.ป็.ก. จึงหว่ด้

14.2.4สิ-าน กงานคณ์ะกรัรัมการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นจ งหว่ ด้ให�อธ์�บ�ย์อ��น�จึหน��ท�&ของสิ��นกง�นป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้ เก�&ย์ว่กบก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีสิ.ป็.ก. จึงหว่ด้มี�อ��น�จึหน��ท�&ในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ต�มีท�&คำณะกรัรัมีก�รั

ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี และคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึงหว่ด้ก��หนด้

14.2.5กองท#นการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัมมี�คำว่�มีคำ�ด้เหBนอย์��งไรักบก�รับรั�ห�รัจึด้ก�รัองคำ�กรัของกองท�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ห�ก

น��ไป็เป็รั�ย์บเท�ย์บกบองคำ�กรัหรั�อสิถึ�บนก�รัเง�นท�&ต�องมี�ก��ไรัหรั�อเล��ย์งตว่เองได้�กองท�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ไมี�น��จึะน��ไป็เป็รั�ย์บเท�ย์บกบองคำ�กรัหรั�อสิถึ�บนก�รัเง�น

ท&ว่ไป็ท�&ต�องมี�ก��ไรัหรั�อเล��ย์งตว่เองได้� เน�&องจึ�กโด้ย์ว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�และเจึตน�รัมีณ�ของกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อก�รัเกษตรักรัรัมีเป็%นก�รักรัะจึ�ย์ก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นให�เกษตรักรั ตลอด้จึนก�รัพฒน�คำว่�มีเป็%นอย์*�ของเกษตรักรัให�ด้�ข �นมี�ใช้�เป็%นก�รัด้��เน�นก�รัเพ�&อห�ก��ไรั

14.2.6คณ์ะกรัรัมการัก-าหนด้เง�นค�าตอบแทนและคณ์ะกรัรัมการัอ#ทธ์รัณ์�อธ์�บ�ย์ข�นตอนก�รัด้��เน�นง�นของคำณะกรัรัมีก�รัก��หนด้เง�นทด้แทนและคำณะกรัรัมีก�รัอ�ทธ์รัณ� ซึ่ &งมี�

คำว่�มีหมี�ย์เก�&ย์ว่ข�องกน ในฐ�นะท�&เป็%นองคำ�กรัเสิรั�มีเพ�&อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีคำรัะกรัรัมีก�รัก��หนด้เง�นทด้แทน จึะมี�หน��ท�&ก��หนด้เง�นทด้แทนจึ�กก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นของเอกช้นโด้ย์

พ�จึ�รัณ�ป็=จึจึย์หล�ย์ป็รัะก�รั เช้�น ท��เลท�&ต�งของท�&ด้�น คำว่�มีสิมีบ*รัณ�ของท�&ด้�น ซึ่ &งห�กเจึ��ของท�&ด้�นท�&ได้�รับแจึ�งจึ��นว่นเง�นคำ��ทด้แทน จึ�กคำณะกรัรัมีก�รัก��หนด้เง�นทด้แทนแล�ว่ไมี�เหBนช้อบด้�ว่ย์กบจึ��นว่นเง�นทด้แทน กBมี�สิ�ทธ์�อ�ทธ์รัณ�จึ��นว่นเง�นคำ��ทด้แทนต�อคำณะกรัรัมีก�รัอ�ทธ์รัณ�ได้�

14.3 การัด้-าเน�นการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเพ/�อเกษตรักรัรัม

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

74

Page 75: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. ก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ในสิ�ว่นของก�รัก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นถึ�อเป็%นจึ�ด้เรั�&มีต�นท�&สิ��คำญของข�นตอนในก�รัป็ฏ�บต�ของ สิ.ป็.ก. และพนกง�นเจึ��หน��ท�& โด้ย์ก�รัเล�อกพ��นท�&ท�&ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�& ด้�นเพ�&อป็รัะก�ศเป็%นเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นโด้ย์ตรั�เป็%นพรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�และจึด้ท��แผนท�&แนบท��ย์พรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�

2. เพ�&อให�ก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี เป็%นไป็ต�มีว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�หลกในก�รัมีอบสิ�ทธ์�ในท�&ด้�นแก�เกษตรักรั ซึ่ &งจึะต�องใช้�ท�&ด้�นเป็%นจึ��นว่นมี�ก จึ งได้�มี�ก�รัน��ท�&ด้�นท�งของรัฐและของเอกช้นมี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น

3. พนกง�นเจึ��หน��ท�&ท�&อย์*�ในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นของเอกช้นเพ�&อก�รัสิ��รัว่จึท�&ด้�น ตลอด้จึนท��เคำรั�&องหมี�ย์ขอบเขตหรั�อแนว่เขตโด้ย์ป็=กหลกหรั�อข�ด้รั�องแนว่ หรั�อก�รัสิรั��งหมี�ด้หลกฐ�นแผนท�&ในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น

4. สิ.ป็.ก. เป็%นสิ�ว่นรั�ช้ก�รัหลกมี�หน��ท�&หล�ย์ป็รัะก�รัในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี อ�ท� ก�รัน��ท�&ด้�นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�แผ�นซึ่ &งเป็%นท�&ด้�นของรัฐ ก�รัจึด้ซึ่��อหรั�อก�รัด้��เน�นก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นของเอกช้น มี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ซึ่ &งในก�รัด้��เน�นก�รัของ สิ.ป็.ก. น�� กฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นกBมี�บทบญญต�พ�เศษในสิ�ว่นท�&เก�&ย์ว่ข�องกบก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นของ สิ.ป็.ก. อ�กด้�ว่ย์

5. ก�รัจึด้ท�&ด้�นให�เกษตรักรัเป็%นสิ�ว่นหน &งในอ��น�จึหน��ท�&ของ สิ.ป็.ก. ในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี โด้ย์จึะจึด้ให�เกษตรักรัมี�สิ�ทธ์�ถึ�อคำรัองได้�ต�มีจึ��นว่นท�&เหมี�ะสิมีกบก�รัป็รัะกอบก�รัเกษตรัในแต�ละป็รัะเภท นอกเหน�อจึ�กก�รัจึด้ท�&ด้�นให�เกษตรัแล�ว่ สิ.ป็.ก. ย์งสิ�มี�รัถึจึด้ท�&ด้�นให�สิถึ�บนเกษตรักรั และผ*�ป็รัะกอบก�จึก�รัอ�&นท�&เป็%นก�รัสินบสิน�นหรั�อเก�&ย์ว่เน�&องกบก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นให�สิถึ�บนเกษตรักรัรัมี

14.3.1การัก-าหนด้เขตปฏิ�รั+ปท��ด้�นให�อธ์�บ�ย์ข�นตอนก�รัก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นพอสิงเขป็ข�นตอนก�รัก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น จึะเรั�&มีจึ�กก�รัพ�จึ�รัณ�คำว่�มีเหมี�ะสิมีของพ��นท�&ท�&จึะใช้�ในก�รั

ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นโด้ย์พ�จึ�รัณ�จึ�กเกณฑ์�ในก�รัจึด้อนด้บคำว่�มีสิ��คำญก�อนหลง จึ�กน�นจึ งเสินอคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี หลงจึ�กคำณะกรัรัมีก�รัฯ อน�มีต�แล�ว่ สิ.ป็.ก. จึะจึด้ท��แผนท�&เพ�&อใช้�แนบท��ย์พรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�จึ�กน�นจึ งสิ�งรั��งไป็ย์งสิ��นกเลข�ธ์�ก�รัคำณะรัฐมีนตรั� เพ�&อเสินอรัฐมีนตรั�ให�คำว่�มีเหBนช้อบ เมี�&อคำณะรัฐมีนตรั�ให�คำว่�มีเหBนช้อบแล�ว่กBจึะน��ท*ลเกล��ฯ ถึว่�ย์พรัะบ�ทสิมีเด้Bจึพรัะเจึ��อย์*�หว่ฯ เพ�&อทรังลงพรัะป็รัมี�ภ�ไธ์ย์ป็รัะก�ศในรั�ช้ก�จึจึ�น�เบกษ�

14.3.2ท��ด้�นท��น-ามาใช้ในการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นเหต�ใด้ท�&ด้�นของรัฐบ�งป็รัะเภท เมี�&อน��มี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีแล�ว่ ไมี�จึ��เป็%นต�อง

ด้��เน�นก�รัถึอนสิภ�พต�มีกฎหมี�ย์น�นๆเน�& องจึ�กกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�& อเกษตรักรัรัมี มี�บทบญญต�ท�&มี�ผลในก�รัถึอนสิภ�พก�รัเป็%น

สิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นโด้ย์กฎหมี�ย์ฉบบน�� ซึ่ &งไมี�จึ��เป็%นต�องด้��เน�นก�รัถึอนสิภ�พต�มีกฎหมี�ย์ของท�&ด้�นในสิ�ว่นท�&เก�&ย์ว่ข�องน�นๆอ�ก

อธ์�บ�ย์ข�นตอนก�รัย์�&นคำ��รั�องขอต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& ในกรัณ�ของเอกช้นป็รัะสิงคำ�จึะขอมี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นของตนเก�นกว่��จึ��นว่นท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้ต�อไป็

เจึ��ของท�&ด้�นจึะต�องย์�&นคำ��รั�องต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�& พรั�อมีแสิด้งหลกฐ�นว่��ตนได้�ป็รัะกอบเกษตรั กรัรัมีด้�ว่ย์ตนเองเก�นกว่��จึ��นว่นท�&กฎหมี�ย์ก��หนด้มี�แล�ว่ไมี�ต�&�กว่�� 1 ป็D ก�อนท�&กฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึะมี�ผลบงคำบใช้� และต�องแสิด้งได้�ว่��ตนมี�คำว่�มีสิ�มี�รัถึและมี�ป็=จึจึย์ท�&จึะท��ท�&ด้�นน�นให�เป็%นป็รัะโย์ช้น�ท�งเกษตรักรัรัมีได้� จึ�กน�นพนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะสิอบสิว่นต�มีคำ��รั�องและเสินอคำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีเพ�&ออน�ญ�ตให�ผ*�รั �องขอมี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�นของตนต�อไป็

14.3.3การัด้-าเน�นการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นของพน กงานเจาหนาท��อธ์�บ�ย์อ��น�จึหน��ท�&ของพนกง�นเจึ��หน��ท�&ในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นพอสิงเขป็

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

75

Page 76: กฎหมายลักษณะทรัพย์

อ��น�จึหน��ท�&ในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นของพนกง�นเจึ��หน��ท�&โด้ย์หลกแล�ว่ จึะเป็%นก�รัเข��ไป็ในท�&ด้�นท�&อย์*�ในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นซึ่ &งมี�พรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�ก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นในพ��นท�&แล�ว่ เพ�&อก�รัสิ��รัว่จึรังว่ด้ ก�รัท��เคำรั�&องหมี�ย์ขอบเขตหรั�อแนว่เขตโด้ย์ป็=กหลกหรั�อข�ด้รั�องแนว่ หรั�ออ�จึสิรั��งหมี�ด้หลกฐ�นก�รัแผนท�&ด้�ว่ย์กBได้�

14.3.4อ-านาจของ สิ.ป.ก. ในการัด้-าเน�นการัปฏิ�รั+ปท��ด้�นสิ.ป็.ก. มี�อ��น�จึน��ท�&ด้�นของเอกช้นมี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นได้�โด้ย์ว่�ธ์�ใด้บ��งสิ.ป็.ก. มี�อ��น�จึน��ท�&ด้�นของเอกช้นมี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นสิองว่�ธ์� คำ�อ ก�รัจึด้ซึ่��อและด้��เน�นก�รั

เว่นคำ�นท�&ด้�นท��ไมี สิ.ป็.ก. จึ งไมี�ใช้�มี�ตรัก�รัในก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นของเอกช้นมี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเน�&องจึ�ก สิ.ป็.ก. สิ�มี�รัถึเจึรัจึ�ขอจึด้ซึ่��อท�&ด้�นจึ�กเอกช้นได้�เป็%นจึ��นว่นท�&มี�กพอแล�ว่ ป็รัะกอบกบ

สิ�มี�รัถึน��ท�&ด้�นอนเป็%นสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นมี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นได้�ด้�ว่ย์ ป็รัะกอบกบก�รัจึด้ซึ่��อท�&ด้�นจึ�กเอกช้นด้�ว่ย์

14.3.5การัจ ด้ท��ด้�นใหเกษตรักรั อธ์�บ�ย์หลกเกณฑ์�และขน�ด้ของท�&ด้�นท�& สิ.ป็.ก. จึด้ให�เกษตรักรัและผ*�เก�&ย์ว่ข�องพอเป็%นสิงเขป็ก�รัจึด้ท�&ด้�นให�เกษตรักรัต�มีป็กต� สิ.ป็.ก. จึะจึด้ให�เกษตรักรัและบ�คำคำลในคำรัอบคำรัว่เด้�ย์ว่กนมี�สิ�ทธ์�ถึ�อ

คำรัองท�&ด้�นได้�ไมี�เก�น 50 ไรั� สิ��หรับป็รัะกอบเกษตรักรัรัมี และห�กเป็%นก�รัป็รัะกอบเกษตรักรัรัมีเล��ย์งสิตว่�ใหญ�สิ�มี�รัถึถึ�อคำรัองท�&ด้�นได้�ไมี�เก�น 100 ไรั� และห�กเกษตรักรัถึ�อคำรัองท�&ด้�นของรัฐบ�ลก�อนก��หนด้เว่ล�ท�&คำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีก��หนด้ เกษตรักรัจึะได้�รับท�&ด้�นไมี�เก�น 100 ไรั� แต�เกษตรักรัอ�จึถึ�อคำรัองท�&ด้�นได้�เก�นก��หนด้ 1 เท��ตว่ ห�กแสิด้งได้�ว่��ตนมี�คำว่�มีสิ�มี�รัถึและมี�ป็=จึจึย์ท�&จึะท��ท�&ด้�นท�&ขอเพ�&มีให�เป็%นป็รัะโย์ช้น�ในท�งเกษตรักรัรัมีได้�

นอกจึ�กน�� สิ.ป็.ก. สิ�มี�รัถึจึด้ท�&ด้�นให�แก�สิถึ�บนเกษตรักรัได้�ต�มีจึ��นว่นท�&คำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีเหBนสิมีคำว่รั และ สิ.ป็.ก. ย์งสิ�มี�รัถึจึด้ท�&ด้�นให�แก�ผ*�ป็รัะกอบก�จึก�รัอ�&นท�&เป็%นก�รัสินบสิน�นหรั�อเก�&ย์ว่เน�&องกบก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีได้�อ�กไมี�เก�น 50 ไรั�

14.3.6ผลภายหล งการัจ ด้ท��ด้�นใหเกษตรักรัอธ์�บ�ย์หลกเกณฑ์�ของข�อจึ��กด้ในก�รัโอนท�&ด้�นท�&เกษตรักรัได้�มี�จึ�กท�& สิ.ป็.ก. จึด้ให�ต�มีกฎหมี�ย์

ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ในสิ�ว่นของก�รัอย์*�ในรัะหว่��งใช้�สิ�ทธ์�ก�รัเช้��หรั�อเช้��ซึ่��อ กบก�รัได้�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นของเกษตรักรั

กฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีก��หนด้มี�ให�เกษตรักรัโอนสิ�ทธ์�ก�รัเช้��หรั�อหรั�อเช้��ซึ่��อให�แก�ผ*�อ�&น โด้ย์ท�&เกษตรักรัจึะมี�หนงสิ�ออน�ญ�ตให�เข��ท��ป็รัะโย์ช้น�ในท�&ด้�น (สิ.ป็.ก. 4-01) และอย์*�ในรัะหว่��งก�รัท��สิญญ�เช้��หรั�อเช้��ซึ่��อท�&ด้�นจึ�ก สิ.ป็.ก.

สิ�ว่นข�อก��หนด้ห��มีแบ�งแย์กหรั�อโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นให�แก�ผ*�อ�&นน�น เป็%นผลภ�ย์หลงจึ�กท�&เกษตรักรั ได้�เช้��ซึ่��อท�&ด้�นจึ�ก สิ.ป็.ก. ได้�ป็รัะสิ�นง�นกบกรัมีท�&ด้�นเพ�& อโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นท�&เกษตรักรัเช้��ซึ่��อให�แก�เกษตรักรั ท��ให�เกษตรักรัไมี�สิ�มี�รัถึแบ�งแย์กหรั�อโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในท�&ด้�นให�แก�ผ*�อ�&นได้�

14.3.7โครังการัสิ�งเสิรั�มเพ/�อพ ฒนาและเพ��มผลผล�ตในเขตปฏิ�รั+ปท��ด้�นโคำรังก�รัต��งๆ ต�มีเรั�&องท�&ศ กษ� มี�คำว่�มีสิอด้คำล�องกบว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�& อ

เกษตรักรัรัมีอย์��งไรัเป็%นโคำรังก�รัท�&สิอด้คำล�องกบว่ตถึ�ป็รัะสิงคำ�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ในสิ�ว่นของก�รัพฒน�

อ�ช้�พเกษตรักรัรัมี ก�รัใช้�ทรัพย์�กรัท�&ด้�นให�มี�ป็รัะสิ�ทธ์�ภ�พด้�ว่ย์ก�รัป็รับป็รั�งก�รัผล�ตให�บรั�ก�รัสิ�นเช้�&อและก�รัตล�ด้เพ�&อให�เกษตรักรัมี�รั�ย์ได้�สิ*งข �น และย์งเป็%นก�รัจึด้ต�งสิถึ�บนเกษตรักรั พฒน�อ�ช้�พนอกจึ�กก�รัเกษตรั บรั�ก�รัสิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำ เพ�&อเพ�&มีสิว่สิด้�ก�รัและเสิรั�มีสิรั��งคำว่�มีเจึรั�ญในท�องถึ�&นของเกษตรักรั

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

76

Page 77: กฎหมายลักษณะทรัพย์

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 14

1. ก�รักรัะจึ�ย์ก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นให�เกษตรักรั คำ�อคำว่�มีสิ��คำญล��ด้บแรักท�&รั ฐจึะต�องจึด้ให�มี�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี

2. ก�รัข�ด้คำลอง ท�&เป็%นตว่อย์��งท�&แสิด้งให�เหBนถึ งพฒน�ก�รั ของก�รัมี�สิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำเพ�&อใช้�ในก�รัเกษตรักรัรัมีได้�แก� คำลองรังสิ�ต

3. กรัะทรัว่งท�&เข��มี�ด้*แลกองท�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีคำ�อ กรัะทรัว่งก�รัคำลง4. สิ��นกง�นป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี เป็%นองคำ�กรัท�&มี�คำว่�มีสิ��คำญต�อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ในฐ�นะหน�ว่ย์ง�นรัะด้บกรัมี

ซึ่ &งมี�แนว่นโย์บ�ย์และก�รัก��หนด้ก�รัถึ�อ หรั�อข�นตอนในก�รัด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นให�เป็%นไป็ต�มีเจึตน�รัมีณ�ของกฎหมี�ย์5. สิ.ป็.ก. อ�จึใช้�ว่�ธ์�ก�รัในข�นตอนป็กต�ท�&สิ�มี�รัถึด้��เน�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีโด้ย์ไมี�ต�องป็รัะก�ศเป็%นเขต

ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น คำ�อ ก�รัจึด้ซึ่��อท�&ด้�นเพ�&มีจึ�กเจึ��ของท�&ได้�ข�ย์ท�&ด้�นท�งแป็ลง6. กฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี ก��หนด้ให� สิ .ป็.ก. มี�อ��น�จึเว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์�ได้� องคำ�กรัท�&ท��หน��ท�&ด้*แล

เก�&ย์ว่กบด้��เน�นก�รัเว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์�เพ�&อให�เก�ด้คำว่�มีเป็%นธ์รัรัมีแก�สิงคำมี คำ�อ คำณะกรัรัมีก�รัก��หนด้เง�นคำ��ท��แทน7. ข�นตอนก�รัด้��เน�นก�รัเพ�&อก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นของ สิ.ป็.ก. คำ�อ พ�จึ�รัณ�คำว่�มีเหมี�ะสิมีของเขตพ��นท�&ท�&จึะใช้�ในก�รั

ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี8. นบต�งแต�เว่ล� 1 ป็D ท�&พรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�ก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นใช้�บงคำบ กฎหมี�ย์บญญต�ห��มีมี�ให�ผ*�ใด้จึ��หน��ย์ด้�ว่ย์

ป็รัะก�รัใด้ๆ หรั�อก�อให�เก�ด้ภ�รัะต�ด้พนใด้ๆ ซึ่ &งท�&ด้�นในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น9. ก�รัถึอนสิภ�พสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นสิ��หรับสิ��หรับพลเมี�องใช้�รั�ว่มีกน ใช้�บงคำบต�มีกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อ

เกษตรักรัรัมี10. ต�มีป็กต�เกษตรักรัและบ�คำคำลในคำรัอบคำรัว่เด้�ย์ว่กนมี�สิ�ทธ์�ถึ�อคำรัองท�&ด้�นจึ�กก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมีได้�ไมี�

เก�น 50 ไรั�

11. ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อก�รัเกษตรั คำ�อคำว่�มีหมี�ย์ของ ก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น12. ผ*�เสินอคำว่�มีคำ�ด้ในก�รัจึด้รัะบบก�รัถึ�อคำรัองท�&ด้�นในสิมี�ด้ป็กเหล�อง โด้ย์มี�เน��อห�เก�&ย์ว่กบก�รัจึด้รัะบบก�รัถึ�อคำรัอง

ท�&ด้�น และได้�ถึ*กต�อต��นอย์��งมี�กโด้ย์ถึ*กมีองว่��เป็%นรัะบบคำอมีมี�ว่น�สิต� คำ�อ น�ย์ป็รั�ด้� พนมีย์งคำ�13. ก�รัแก�ไขกฎหมี�ย์ป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นท�&มี�ผลบงคำบใช้�ในป็=จึจึ�บน มี�ก�รัน��ท�&ด้�นเขตป็I�สิงว่น มี�เพ�&มีเต�มีเพ�&อใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็

ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี14. ก�รัเว่นคำ�น ไมี�ใช้�ข �นตอนในก�รัท��ง�นเบ��องต�นของ สิ.ป็.ก.

15. สิ.ป็.ก. เรั�&มีมี�เง�นป็รัะเด้�มีของกองท�นก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อก�รัเกษตรักรัรัมีเมี�&อป็D พ . ศ . 2520 16. คำณะกรัรัมีก�รัอ�ทธ์รัณ� มี�อ��น�จึว่�น�จึฉย์เรั�&องรั�ว่กรัณ�ท�&เจึ��ของท�&ด้�นหรั�ออสิงห�รั�มีทรัพย์�ไมี�พอใจึเก�&ย์ว่กบสิ�ทธ์�ท�&จึะ

ได้�เง�นคำ��ตอบแทนกรัณ�อสิงห�รั�มีทรัพย์�ถึ*กเว่นคำ�น17. เหต�ผลสิ��คำญท�&มี�ก�รัก��หนด้เขตท�&ด้�นในเขตต��บลหรั�ออ��เภอเป็%นเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น โด้ย์จึะต�องหมี�ย์ถึ งเฉพ�ะท�&ต �งอย์*�

นอกเขตเทศบ�ลและสิ�ข�ภ�บ�ลคำ�อ เป็%นเขตท�&มี�รัะด้บก�รัพฒน�ท�&มีกอย์*�ในรัะด้บต�&�กว่��เขตเมี�อง18. จึ��นว่นท�&ด้�นท�&สิ*งท�&สิ�ด้ท�&คำณะกรัรัมีก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นเพ�&อเกษตรักรัรัมี จึะพ�จึ�รัณ�อน�ญ�ตให�เกษตรักรัมี�สิ�ทธ์�ในท�&ด้�น

เก�นก��หนด้ได้� 200 ไรั�

19. ก�รัเพ�กถึอนสิ�ธ์�รัณะสิมีบต�ของแผ�นด้�นสิ��หรับใช้�ป็รัะโย์ช้น�ของแผ�นด้�นหรั�อรั�ช้พสิด้� โด้ย์ไมี�ต�องด้��เน�นก�รัคำรัองสิภ�พท�&ด้�นด้งกล��ว่ต�มีกฎหมี�ย์ว่��ด้�ว่ย์ท�&รั�ช้พสิด้� สิ�มี�รัถึท��ได้�โด้ย์ พรัะรั�ช้กฤษฎ�ก�ก��หนด้เขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น

20. ในก�รัเว่นคำ�นท�&ด้�นของเอกช้นเพ�&อน��มี�ใช้�ในเขตป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�น ห�ก สิ.ป็.ก. ได้�ด้��เน�นก�รัไป็ต�มีข�นตอนของกฎหมี�ย์แล�ว่ ท��ให�กฎหมี�ย์มี�ผลบงคำบมี�ให�ผ*�ถึ*กเว่นคำ�นท��ก�รัจึ��หน��ย์หรั�อก�อให�เก�ด้ภ�รัะต�ด้พนใด้ๆ ในท�&ด้�นของตน ท�& สิ.ป็.ก. จึะน��มี�ใช้�ในก�รัป็ฏ�รั*ป็ท�&ด้�นจึะมี�ผล เป็%นโมีฆะ

หน�ว่ยท�� 15 กรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้

1. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ เป็%นรั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ผ*�ถึ�อหล�ย์คำนอย์��งหน &ง แต�มี�ลกษณะเฉพ�ะท�&มี��งใช้�กบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัสิ*ง โด้ย์ก��หนด้ให�เจึ��ของรั�ว่มีแต�ละบ�คำคำลสิ�มี�รัถึแย์กก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ออกจึ�กกนเป็%นสิด้สิ�ว่นได้� ซึ่ &งในต��งป็รัะเทศมี�มี�เป็%นเว่ล�น�นแล�ว่ แต�ในป็รัะเทศไทย์เพ�&งบญญต�เป็%นกฎหมี�ย์เฉพ�ะเมี�&อ พ.ศ. 2522

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

77

Page 78: กฎหมายลักษณะทรัพย์

2. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้จึ��แนกออกเป็%น 2 สิ�ว่นคำ�อ กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำล และกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีท�ง 2 สิ�ว่นสิ�ว่นน��ต�องคำว่บคำ*�กนเสิมีอ อ�คำ�รัพรั�อมีท�&ด้�นใด้ท�&เจึ��ของป็รัะสิงคำ�จึะให�อย์*�ภ�ย์ใต�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ จึะต�องจึด้ทะเบ�ย์นเป็%นอ�คำ�รัช้�ด้ และอ�จึเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ได้�โด้ย์สิมีคำรัใจึ หรั�อโด้ย์สิภ�พบงคำบต�มีกฎหมี�ย์

3. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ เป็%นก�รัจึด้รั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในก�รัอย์*�รั�ว่มีกน ฉะน�นเจึ��ของรั�ว่มีจึ งต�องมี�สิ�ทธ์�และหน��ท�&ในก�รัป็ฏ�บต�ต�อกน ท�งต�มีกฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ และต�มีกฎหมี�ย์แพ�ง ท�งน��เพ�& อคำว่�มีสิงบเรั�ย์บรั�อย์ในก�รัอย์*�รั�ว่มีกน

15.1 คว่ามหมาย คว่ามเป*นมา และล กษณ์ะท �ว่ไปของกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้1. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ เป็%นก�รัจึด้รั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัและท�&ด้�นข �นใหมี� โด้ย์ให�เจึ��ของรั�ว่มี

แต�ละคำนสิ�มี�รัถึแย์กก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ออกจึ�กกนเป็%นสิด้สิ�ว่นได้� ซึ่ &งในต��งป็รัะเทศมี�มี�เป็%นเว่ล�น�นแล�ว่ แต�ในป็รัะเทศไทย์เพ�&งบญญต�เป็%นกฎหมี�ย์เฉพ�ะคำ�อ พรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522

2. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ เป็%นรั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ผ*�ถึ�อหล�ย์คำนอย์��งหน &ง ต��งไป็จึ�กกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์� อ�คำ�รัช้�ด้เป็รั�ย์บเสิมี�อนก�รัน��บ��นหล�ย์ๆหลงมี�ซึ่�อนอย์*�รั�ว่มีกนในอ�คำ�รัและท�&ด้�นเด้�ย์ว่กน จึ งต�องจึด้รั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ให�มี�ท�งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำล และกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ต��งไป็จึ�กก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รับ��น อ�คำ�รัแถึว่ สิหกรัณ�อ�คำ�รัช้�ด้ และบรั�ษทอ�คำ�รัช้�ด้

15.1.1คว่ามหมายและคว่ามเป*นมาของกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้จึงสิรั�ป็คำว่�มีหมี�ย์ของคำ��ว่��อ�คำ�รัช้�ด้คำ��ว่�� อ�คำ�รัช้�ด้ หมี�ย์ถึ งรั*ป็แบบของก�รัจึด้ก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&มี�อ�คำ�รัพรั�อมี“ ”

ท�&ด้�นเป็%นทรัพย์�สิ�นท�&สิ��คำญ โด้ย์เจึ��ของรั�ว่มีแต�ละคำนสิ�มี�รัถึแย์กก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ออกเป็%นสิ�ว่นๆได้� ท�งน��แต�ละสิ�ว่นต�องป็รัะกอบด้�ว่ย์กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง

ในย์�โรัป็ได้�มี�บทบญญต�ในเรั�&องกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในอ�คำ�รัไว่�โด้ย์เฉพ�ะต�งแต�เมี�&อใด้ และได้�มี�ก�รัพฒน�รั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<จึนเป็%นหลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ด้งเช้�นในป็=จึจึ�บนต�งแต�เมี�&อใด้ อธ์�บ�ย์เหต�ผลโด้ย์สิงเขป็

ในย์�โรัป็ได้�มี�บทบญญต�กฎหมี�ย์เรั�&องกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในอ�คำ�รัช้�ด้ไว่�โด้ย์เฉพ�ะและถึ�อป็ฏ�บต�กนมี�ต�งแต�สิมีย์กล�ง (Middle Age) ท�งน��เพรั�ะเมี�องสิ��คำญๆ ของย์�โรัป็ในสิมีย์น�นคำบแคำบไมี�สิ�มี�รัถึขย์�ย์ขอบเขตออกไป็ได้� ท��ให�ป็รัะช้�ช้นอย์*�รัว่มีกนอย์��งหน�แน�น หรั�อมี�ฉะน�นกBเก�ด้จึ�กกรัณ�ท�&บ��นเมี�องถึ*กท��ล�ย์โด้ย์อคำคำ�ภย์หรั�อภย์ธ์รัรัมีช้�ต� เมี�&อมี�ก�รัก�อสิรั��งใหมี�จึ งมีกน�ย์มีก�อสิรั��งบ��นพกอ�ศย์รั�ว่มีกนโด้ย์เข��เป็%นเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในอ�คำ�รัท�&ก�อสิรั��งข �น

อย์��งไรักBด้� หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในอ�คำ�รัท�&ใช้�กนอย์*�เด้�มีในสิมีย์กล�งน�น ย์งไมี�มี�หลกเกณฑ์�ท�&คำรัอบคำล�มีและช้ด้เจึนเพ�ย์งพอ เมี�&อคำว่�มีน�ย์มีในเรั�&องกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในอ�คำ�รัเพ�&มีข �นอย์��งรัว่ด้เรัBว่ในช้�ว่งต�นศตว่รัรัษท�& 20 ซึ่ &งสิ�งผลให�เก�ด้ป็=ญห�ในท�งป็ฏ�บต�รั�นแรังย์�&งข �น จึ งได้�มี�ก�รัแก�ไขตว่บทกฎหมี�ย์ และพฒน�รั*ป็แบบก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�< จึนเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้เช้�นในป็=จึจึ�บน

อธ์�บ�ย์เหต�ผลของก�รับญญต�กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ข �นเป็%นกฎหมี�ย์เฉพ�ะในป็รัะเทศไทย์ โด้ย์สิงเขป็เหต�ผลของก�รับญญต�กฎหมี�ย์เฉพ�ะในป็รัะเทศไทย์น�น เน�&องมี�จึ�กภ�ว่ก�รัณ�ข�ด้แคำลนท�&อย์*�อ�ศย์

ในเมี�องเพรั�ะอตรั�คำว่�มีเจึรั�ญของเมี�อง ท�งในเมี�องหลว่งและภ*มี�ภ�คำเพ�&มีข �นอย์��งรัว่ด้เรัBว่ท��ให�เก�ด้ป็=ญห�คำว่�มีข�ด้แคำลนท�&ด้�นเพ�&อก�รัอย์*�อ�ศย์ในเมี�อง ก�รัท�&จึะขย์�ย์มี�องออกไป็ในท�งรั�บกBเก�ด้ป็=ญห�ด้��นสิ�ธ์�รัณ*ป็โภคำและสิ�ธ์�รัณ*ป็ก�รั ก�รัสิ��นเป็ล�องพลงง�น ก�รัสิ*ญเสิ�ย์ท�&ด้�นในภ�คำเกษตรักรัรัมีตลอด้จึนด้�ลย์ภ�พในสิ�&งแว่ด้ล�อมี ด้�ว่ย์เหต�ด้งกล��ว่ จึ งจึ��เป็%นต�องขย์�ย์เมี�องไป็ในท�งสิ*ง ซึ่ &งได้�แก�ก�รัเพ�&มีท�&อย์*�อ�ศย์ในอ�คำ�รัสิ*งน&นเอง แต�กBป็รัะสิบป็=ญห�ท�งกฎหมี�ย์ เพรั�ะหลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอสิงห�รั�มีทรัพย์� ต�มี ป็.พ.พ. ไมี�อ�จึตอบสินองคำว่�มีต�องก�รัของป็รัะช้�ช้นซึ่ &งต�องอย์*�อ�ศย์ในอ�คำ�รัเด้�ย์ว่กน โด้ย์รั�ว่มีกนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัน�นแย์กจึ�กกนเป็%น

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

78

Page 79: กฎหมายลักษณะทรัพย์

สิด้สิ�ว่นได้� จึ งได้�น��หลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ท�&ใช้�กนอย์*�ในต��งป็รัะเทศมี�ใช้�ในป็รัะเทศไทย์โด้ย์ตรั�เป็%นกฎหมี�ย์เฉพ�ะข �น คำ�อพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522

15.1.2ล กษณ์ะท �ว่ไปของกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้อธ์�บ�ย์คำว่�มีแตกต��งรัะหว่��งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้กบกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มี ป็.พ.พ. มี�โด้ย์สิงเขป็กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ กบกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มี ป็.พ.พ. แตกต��งกนในป็รัะเด้Bนสิ��คำญๆ ด้งต�อไป็น��(1) ลกษณะของกฎหมี�ย์ กรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มี ป็.พ.พ. เป็%นกฎหมี�ย์ท&ว่ไป็ซึ่ &งใช้�บงคำบกบทรัพย์�สิ�นท&ว่ไป็

ท�งสิงห�รั�มีทรัพย์�และอสิงห�รั�มีทรัพย์� แต�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้เป็%นกฎหมี�ย์พ�เศษซึ่ &งมี��งเน�นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัและท�&ด้�นเป็%นสิ��คำญ

(2) ก�รัก�อต�งกรัรัมีสิ�ทธ์�< ทรัพย์�สิ�นโด้ย์ท&ว่ไป็อย์*�ใต�ข�อบงคำบของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มี ป็.พ.พ. อย์*�แล�ว่แต�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้น�นต�องจึด้ทะเบ�ย์นก�อต�งเป็%นอ�คำ�รัช้�ด้ต�มีบทบญญต�ของกฎหมี�ย์

(3) ลกษณะของกรัรัมีสิ�ทธ์�< กรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มี ป็.พ.พ. จึ��แนกได้�เป็%น 2 ป็รัะเภท คำ�อ กรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ผ*�ถึ�อคำนเด้�ย์ว่และกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี โด้ย์แต�ละป็รัะเภทแย์กต��งห�กจึ�กกน สิ��หรับกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้น�น จึ��แนกก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ออกเป็%น 2 สิ�ว่น คำ�อ กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลและกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ในกรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�งสิองสิ�ว่นต�องอย์*�คำว่บคำ*�กน จึะแย์กออกจึ�กกนไมี�ได้�

(4) สิ�ทธ์�ในก�รัจึด้ก�รัทรัพย์�สิ�น กรัรัมีสิ�ทธ์�<ต�มีป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�น�น ห�กเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ถึ�อผ*�เด้�ย์ว่ เจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ย์�อมีมี�สิ�ทธ์�<ในก�รัจึด้ก�รัทรัพย์�สิ�นเป็%นเอกเทศของตนเอง สิ�ว่นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีน�นกฎหมี�ย์ให�สิ�ทธ์�เจึ��ของรัว่มีเป็%นผ*�จึด้ก�รัทรัพย์�สิ�นรัว่มีกน สิ��หรับกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้น�นห�กเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำล เจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<ย์�อมีมี�สิ�ทธ์�จึด้ก�รัทรัพย์�สิ�นเป็%นเอกเทศของตนเอง ท�งน��อย์*�ภ�ย์ในบทบญญต�ของกฎหมี�ย์ ห�กเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ก��หนด้ให�มี�น�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้เป็%นผ*�มี�อ��น�จึหน��ท�&ก�รัจึด้ก�รั ซึ่ &งเจึ��ของรั�ว่มีเป็%นผ*�คำว่บคำ�มีก�รัจึด้ก�รัของน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ โด้ย์ผ��นก�รัออกเสิ�ย์งลงคำะแนนในท�&ป็รัะช้�มี

อธ์�บ�ย์คำว่�มีแตกต��งรัะหว่��งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้กบอ�คำ�รัแถึว่ (Townhouse) ในป็รัะเด้Bนของก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<

กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้กบในอ�คำ�รัแถึว่แตกต��งกนในป็รัะเด้Bนของก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ด้งต�อไป็น��กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัแถึว่เจึ��ของถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ใน 2 สิ�ว่นด้งน��(1) สิ�ว่นท�&เป็%นบ��นและท�&ด้�นอ�จึถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์บ�คำคำลคำนเด้�ย์ว่หรั�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีกBได้�(2) สิ�ว่นท�&เป็%นผนงของอ�คำ�รัท�&ใช้�รั�ว่มีกนถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีรัะหว่��งเจึ��ของท�&ใช้�ผนงรั�ว่มีกนน�นสิ��หรับกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้น�นเจึ��ของรั�ว่มีถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ใน 3 สิ�ว่นด้งน��(1) สิ�ว่นท�&เป็%นห�องช้�ด้ สิ�&งป็ล*กสิรั��งอย์��งอ�&น หรั�อท�&ด้�นท�&จึด้ไว่�ให�เป็%นของเจึ��ของห�องช้�ด้แต�ละรั�ย์

เป็%นก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำล(2) สิ�ว่นท�&เป็%นทรัพย์�สิ�ว่นกล�งเป็%นก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง(3) สิ�ว่นท�&เป็%นฝ�ผนง พ��น หรั�อเพด้�นท�&ก�นรัะหว่��งห�องช้�ด้ท�&ต�ด้ต�อกน ถึ�อเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี

รัะหว่��งเจึ��ของห�องช้�ด้ท�&ต�ด้ต�อกนน�น ซึ่ &งเป็%นก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีเหมี�อนกบกรัณ�ของฝ�ผนงของอ�คำ�รัแถึว่

15.2 หล กการั การัก�อต 'ง และการัเล�กกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้1. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้น�นเป็รั�ย์บเสิมี�อนก�รัน��เอ�กรัรัมีสิ�ทธ์�<โด้ย์ผ*�ถึ�อคำนเด้�ย์ว่ และกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีมี�

คำว่บคำ*�อย์*�ในทรัพย์�สิ�นอนเด้�ย์ว่กนซึ่ &งต�มี ป็.พ.พ. แต�เด้�มีไมี�เป็>ด้ช้�องให�ท��ได้� โด้ย์ก��หนด้ให�มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลและกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ท�งสิองสิ�ว่นน��จึะต�องคำว่บคำ*�กนเสิมีอ จึะแย์กออกจึ�กกนมี�ได้�

2. อ�คำ�รัพรั�อมีท�&ด้�น ใด้ท�&เจึ��ของป็รัะสิงคำ�จึะให�อย์*�ภ�ย์ใต�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้จึะต�องจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ พรั�อมีท�งจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ และข�อบงคำบของอ�คำ�รัช้�ด้ เมี�&อจึด้ทะเบ�ย์นแล�ว่จึะต�องเป็ล�&ย์นแป็ลงเอกสิ�รัแสิด้งสิ�ทธ์�<จึ�กโฉนด้ท�&ด้�นเด้�มีเป็%นหนงสิ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ห�องช้�ด้

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

79

Page 80: กฎหมายลักษณะทรัพย์

3. ก�รัเล�กกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ อ�จึท��โด้ย์สิมีคำรัใจึหรั�อโด้ย์สิภ�พบงคำบ และผลของก�รัเล�กจึะต�องน��โฉนด้ท�&ด้�นเด้�มีกลบมี�ใช้�อ�กและจึด้ก�รัทรัพย์�สิ�นต�มีหลกเกณฑ์�ของกฎหมี�ย์

15.2.1หล กกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้ข�อคำว่�มีท�&ว่�� กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้จึะแบ�งแย์กมี�ได้� หมี�ย์คำว่�มีว่��อย์��งไรั และบ�คำคำลหล�ย์คำนจึะถึ�อ“ ”

กรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในห�องช้�ด้เด้�ย์ว่กนได้�หรั�อไมี�ข�อคำว่�มีท�&ว่�� กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้จึะแบ�งแย์กมี�ได้� น�นหมี�ย์คำว่�มีว่��ห�องช้�ด้หน &งๆ เจึ��ของจึะขอจึด้“ ”

ทะเบ�ย์นแบ�งแย์กห�องช้�ด้น�นเป็%นห�องช้�ด้ย์�อย์ๆ ต�อไป็อ�กไมี�ได้�ท�งน��เพรั�ะห�องช้�ด้แต�ละห�องช้�ด้โด้ย์สิภ�พย์�อมีสิมีบ*รัณ�และเหมี�ะแก�ก�รัใช้�สิอย์อย์*�แล�ว่ในขณะท�&ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ ห�กย์�นย์อมีให�มี�ก�รัแบ�งแย์กห�องช้�ด้ต�อไป็อ�ก อ�จึมี�ข�อย์��งย์�กในเรั�&องก�รัด้ด้แป็ลงต�อเต�มีรัว่มีท�งในสิ�ว่นของก�รัก��หนด้อตรั�สิ�ว่นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งด้�ว่ย์

อย์��งไรักBด้� บ�คำคำลหล�ย์คำนจึะถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีในห�องรัว่มีช้�ด้เด้�ย์ว่กนต�มีหลกกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีแห�ง ป็.พ.พ. ได้� แต�เจึ��ของรัว่มีน�นจึะขอแบ�งแย์กกรัรัมีสิ�ทธ์�<ให�ห�องช้�ด้น�นอ�กไมี�ได้�ด้งกล��ว่แล�ว่ฉะน�น ก�รัแบ�งในรัะหว่��งเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีจึ งต�องกรัะท��โด้ย์ก�รัข�ย์ห�องช้�ด้แล�ว่น��เง�นท�&ได้�มี�แบ�งกนต�มีบทบญญต�แห�งป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�

อ�คำ�รัช้�ด้แห�งหน &งมี�ห�องช้�ด้ท�งหมีด้ 120 ห�อง แบ�งเป็%นห�องช้�ด้แบบ ก. 100 ห�อง รั�คำ�ขณะท�&ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ห�องช้�ด้ละ 500,000 บ�ท และห�องช้�ด้แบบ ข. 20 ห�องช้�ด้ รั�คำ�ขณะท�&ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ห�องช้�ด้ละ 2,000,000 บ�ท ห�กแด้งถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้แบบ ก. 1 ห�องช้�ด้ ด้งน��แด้งจึะมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งเท��ใด้

แด้งจึะมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งต�มีว่�ธ์�ก�รัคำ��นว่ณด้งน��รั�คำ�รัว่มีของห�องช้�ด้ท�งหมีด้ = (100X500,000) + (20X2,000,000)

บ�ท= 50,000,000+40,000,000

บ�ท= 90,000,000

บ�ทแด้งมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง = 500,000/90,000,000

= 1/180เพรั�ะฉะน�นแด้งมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง หน &งในหน &งรั�อย์แป็ด้สิ�บสิ�ว่น

15.2.2การัก�อต 'งกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้เมี�&อจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้แล�ว่ จึะมี�ผลป็รัะก�รัใด้ต�อโฉนด้ท�&ด้�น และจึะมี�เอกสิ�รัใด้แสิด้งกรัรัมี สิ�ทธ์�<ใน

อ�คำ�รัช้�ด้น�นต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี�ตรั� 9 ว่รัรัคำหน &งเมี�&อพนกง�นเจึ��หน��ท�&รั บจึด้

ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้แล�ว่ ให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&สิ�งโฉนด้ท�&ด้�นท�&ย์�&นต�มีมี�ตรั� 6 ไป็ย์งพนกง�นท�&ด้�นท�องท�&อ�คำ�รัช้�ด้น�นต�งอย์*�ภ�ย์ใน 15 ว่น เพ�&อจึด้แจึ�งในสิ�รับญสิ��หรับจึด้ทะเบ�ย์นของโฉนด้ท�&ด้�นว่��ท�&ด้�นน�นอย์*�ภ�ย์ใต�บงคำบแห�งพรัะรั�ช้บญญต�น�� และให�เกBบรักษ�โฉนด้ท�&ด้�นน�นไว่�

มี�ตรั� 20 ว่รัรัคำหน &ง เมี�&อได้�จึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ต�มีมี�ตรั� 7 แล�ว่ ให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&ด้��เน�นก�รัออกหนงสิ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ห�องช้�ด้ ต�มีแผนผงอ�คำ�รัช้�ด้ท�&จึด้ทะเบ�ย์นน�นโด้ย์ไมี�ช้กช้��

ต�มีบทบญญต�ด้งกล��ว่ เพ�&อพนกง�นเจึ��หน��ท�&รั บจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้แล�ว่ พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึะสิ�งโฉนด้ท�&ด้�นน�นไป็ให�เจึ��พนกง�นท�&ด้�นท�องท�&ท�&อ�คำ�รัช้�ด้น�นต�งอย์*� เพ�&อจึด้แจึ�งในสิ�รับญและเกBบรักษ�โฉนด้ท�&ด้�นน�นไว่� (มี�ตรั� 20 ว่รัรัคำหน &ง) สิ��หรับโฉนด้ท�&ด้�นท�&เกBบไว่�น�น จึะถึ*กน��กลบมี�ใช้�ใหมี�ต�อเมี�&อมี�ก�รัเล�กอ�คำ�รัช้�ด้น�นแล�ว่

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

80

Page 81: กฎหมายลักษณะทรัพย์

สิมีช้�ย์จึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้แห�งหน &งแล�ว่ แต�มี�ป็=ญห�สิภ�พคำล�องท�งก�รัเง�น จึ งมี�คำว่�มีป็รัะสิงคำ�จึะโอนข�ย์กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ท�งหมีด้ให�แก�สิมีบต�โด้ย์ท�&ย์งมี�ได้�จึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ จึะกรัะท��ได้�หรั�อไมี� เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี�ตรั� 31 ว่รัรัคำหน &ง ก�รัโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ให�แก�บ�คำคำลหน &งบ�คำคำลใด้ โด้ย์ไมี�เป็%นก�รัโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ท�งหมีด้ในอ�คำ�รัช้�ด้ ให�แก�บ�คำคำลคำนเด้�ย์ว่กนหรั�อหล�ย์คำนโด้ย์ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มี จึะกรัะท��ได้�ต�อเมี�&อผ*�โอนและผ*�ขอรับโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ด้งกล��ว่ย์�&นคำ��ขอโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้พรั�อมีกบคำ��ขอจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ โด้ย์มี�สิ��เน�ข�อบงคำบและหลกฐ�นในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&

ต�มีป็=ญห�สิมีช้�ย์จึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้แห�งหน &ง แล�ว่ป็รัะสิงคำ�จึะโอนมีอบกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ท�งหมีด้ให�แก�สิมีบต�น�น เป็%นก�รัโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ท�งหมีด้ในอ�คำ�รัช้�ด้ ให�แก�บ�คำคำลคำนเด้�ย์ว่มี�ใช้�เป็%นก�รัโอนแต�ละห�องช้�ด้ให�แก�บ�คำคำลเป็%นรั�ย์บ�คำคำลเป็%นคำรั�งแรัก จึ งเข��ข�อย์กเว่�นไมี�จึ��เป็%นต�องย์�&นคำ��ขอโอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้พรั�อมีกบคำ��ขอจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ ต�มีมี�ตรั� 31 ว่รัรัคำหน &งด้งกล��ว่

ฉะน�นสิมีช้�ย์สิ�มี�รัถึโอนข�ย์กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ท�งหมีด้ให�แก�สิมีบต�ได้� โด้ย์ไมี�จึ��เป็%นต�องจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้

15.2.3การัเล�กกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้อ�คำ�รัช้�ด้แห�งหน &งมี�ห�องช้�ด้ท�งสิ��น 400 ห�อง รั�คำ�ห�องช้�ด้ขณะท�&ได้�จึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัอ�คำ�รัช้�ด้เท��ๆ

กน ท�กห�องช้�ด้ โด้ย์มี�อ�คำ�รั 2 หลง หลงเอมี� 100 ห�องช้�ด้ หลงบ�มี� 300 ห�องช้�ด้ เจึ��ของรั�ว่มีในอ�คำ�รัหลงบ�มี� 300 ห�องช้�ด้ ป็รัะสิงคำ�จึะเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ในเฉพ�ะสิ�ว่นอ�คำ�รัหลงบ�ของตน จึะกรัะท��ได้�หรั�อไมี�

ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี�ตรั� 51(2) อ�คำ�รัช้�ด้ท�&ได้�จึด้ทะเบ�ย์นไว่�อ�จึเล�กได้�ด้�ว่ย์เหต�เจึ��ของรั�ว่มีมี�มีต�เอกฉนท�ให�เล�กอ�คำ�รัช้�ด้

ต�มีป็=ญห�เจึ��ของรั�ว่มีในอ�คำ�รัหลง บ� ท�ง 300 ห�อง ป็รัะสิงคำ�จึะเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ในเฉพ�ะสิ�ว่นอ�คำ�รั บ� ของตนน�นกฎหมี�ย์ไมี�เป็>ด้ช้�องให�มี�ก�รัเล�กอ�คำ�รัช้�ด้เฉพ�ะสิ�ว่นได้� ห�กป็รัะสิงคำ�จึะเล�กอ�คำ�รัช้�ด้เจึ��ของรั�ว่มีท�ง 400 ห�องช้�ด้ จึะต�องมี�มีต�เอกฉนท�ให�เล�กอ�คำ�รัช้�ด้ต�มีมี�ตรั� 51(2) ด้งกล��ว่ ห�กมี�เจึ��ของห�องช้�ด้เพ�ย์งรั�ย์เด้�ย์ว่ไมี�ตกลงย์�นย์อมีด้�ว่ย์กBไมี�อ�จึเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ได้�

ฉะน�น แมี�เจึ��ของรั�ว่มีในอ�คำ�รัท�งหลงบ�มี�คำว่�มีป็รัะสิงคำ�จึะเล�กอ�คำ�รัช้�ด้เฉพ�ะอ�คำ�รัหลงบ�ของตนกBไมี�สิ�มี�รัถึท��ได้�

มี�กรัณ�ใด้บ��งท�&เจึ��ภ�พรั�ว่มีไมี�จึ��ต�องย์�&นคำ��ขอจึด้ทะเบ�ย์นเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี�ตรั� 51(4) อ�คำ�รัช้�ด้ท�&ได้�จึด้ทะเบ�ย์นไว่�อ�จึเล�กได้�

ด้�ว่ย์เหต�อ�คำ�รัช้�ด้ถึ*กเว่นคำ�นท�งหมีด้ต�มีกฎหมี�ย์ว่��ด้�ว่ย์ก�รัเว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์�มี�ตรั� 56 ว่รัรัคำ 1 ในกรัณ�อ�คำ�รัช้�ด้เล�กเพรั�ะเหต�ต�มีมี�ตรั� 51(4) ให�หนงสิ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ห�องช้�ด้

ของอ�คำ�รัช้�ด้น�นเป็%นอนย์กเล�ก ให�พนกง�นเจึ��หน��ท�&จึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้และให�ป็รัะก�ศจึด้ทะเบ�ย์นเล�กอ�คำ�รัช้�ด้น�นในรั�ช้ก�จึจึ�น�เบกษ�

กรัณ�เจึ��ของรั�ว่มีไมี�จึ��ต�องย์�&นคำ��ขอเล�กอ�คำ�รัช้�ด้มี�กรัณ�เด้�ย์ว่คำ�อ อ�คำ�รัช้�ด้ถึ*กเว่นคำ�นท�งหมีด้ต�มีกฎหมี�ย์ว่��ด้�ว่ย์ก�รัเว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์� ต�มีมี�ตรั� 51(4) ด้งกล��ว่ ซึ่ &งเป็%นก�รัย์กเล�กโด้ย์สิภ�พบงคำบท��ให�อ�คำ�รัช้�ด้ต�องถึ*กย์กเล�กโด้ย์ผลของกฎหมี�ย์จึ งเท��กบอ�คำ�รัช้�ด้ต�องเล�กโด้ย์รั�ย์�ย์ เจึ��ของรั�ว่มีจึ งไมี�ต�องย์�&นคำ��ขอจึด้ทะเบ�ย์นเล�กอ�คำ�รัช้�ด้แต�ป็รัะก�รัใด้

อย์��งไรักBต�มี แมี�เจึ��ของรั�ว่มีจึะไมี�ต�องย์�&นคำ��ขอจึด้ทะเบ�ย์นเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ แต�พนกง�นเจึ��หน��ท�&กBจึะต�องจึด้ทะเบ�ย์นเล�กอ�คำ�รัช้�ด้และป็รัะก�ศจึด้ทะเบ�ย์นเล�กอ�คำ�รัช้�ด้น�นในรั�ช้ก�จึจึ�น�เบกษ� ต�มีมี�ตรั� 56 ว่รัรัคำ 1 ด้งกล��ว่

15.3 สิ�ทธ์�และหนาท��ของผ+ถ/อกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

81

Page 82: กฎหมายลักษณะทรัพย์

1. เจึ��ของรั�ว่มีย์�อมีมี�สิ�ทธ์�ในฐ�นะเจึ��ของกรัรัมีสิ�ทธ์�< มี�สิ�ทธ์�ในก�รัออกเสิ�ย์งลงคำะแนนและมี�สิ�ทธ์�ในก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมี เมี�&อมี�สิ�ทธ์�แล�ว่กBย์�อมีต�องมี�ข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ด้�ว่ย์ ซึ่ &งท�งข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ต�มีกฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ และข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ต�มีหลกท&ว่ไป็ในกฎหมี�ย์แพ�ง นอกจึ�กน��คำนต��งด้��ว่หรั�อน�ต�บ�คำคำลซึ่ &งกฎหมี�ย์ถึ�อว่��เป็%นคำนต��งด้��ว่อ�จึถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ได้� ต�มีบทบญญต�แห�งกฎหมี�ย์

2. เมี�&อมี�สิ�ทธ์�ย์�อมีมี�หน��ท�&คำว่บคำ*�กน กฎหมี�ย์จึ งก��หนด้ให�เจึ��ของรั�ว่มีมี�หน��ท�&ในก�รัป็ฏ�บต�ต�มีข�อบงคำบและมีต�ของเจึ��ของรั�ว่มี

15.3.1สิ�ทธ์�ของผ+ถ/อกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้มีต�ในกรัณ�ใด้บ��ง ท�&จึะต�องได้�รับคำะแนนเสิ�ย์งเก�นก &งหน &งของจึ��นว่นคำะแนนเสิ�ย์งของเจึ��ของรั�ว่มี

ท�งหมีด้มีต�ท�&จึะต�องได้�รับคำะแนนเสิ�ย์งเก�นก &งหน &งของจึ��นว่นคำะแนนเสิ�ย์งของเจึ��ของรั�ว่มีท�งหมีด้น�นมี� 4

กรัณ� ต�มีมี�ตรั� 48 ว่รัรัคำแรัก และมี�ตรั� 50 ว่รัรัคำหน &ง ป็รัะกอบว่รัรัคำห�� ด้งน��(1) ก�รัอน�ญ�ตให�เจึ��ของรั�ว่มีคำนใด้คำนหน &งท��ก�รัก�อสิรั��ง ต�อเต�มีท�&มี�ผลต�อทรัพย์�สิ�ว่นกล�งหรั�อ

ลกษณะภ�ย์นอกของอ�คำ�รั โด้ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ของผ*�น�นเอง(2) ก�รัแต�งต�งหรั�อถึอด้ถึอนผ*�จึด้ก�รัน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้(3) ก�รัก��หนด้ก�จึก�รัท�&ผ*�จึด้ก�รัน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ มี�อ��น�จึมีอบหมี�ย์ให�ผ*�อ�&นท��ก�รัแทนได้�(4) กรัณ�อ�คำ�รัช้�ด้เสิ�ย์ห�ย์ท�งหมีด้หรั�อเป็%นบ�งสิ�ว่นแต�เก�นคำรั &งหน &งของจึ��นว่นห�องช้�ด้ท�งหมีด้ ก�รั

ลงมีต�ท�&จึะให�หรั�อไมี�ให�ก�อสิรั��งหรั�อซึ่�อมีแซึ่มีอ�คำ�รัช้�ด้ท�&เสิ�ย์ห�ย์น�นข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของรั�ว่มีต�มีกฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้มี�กรัณ�ใด้บ��งข�อจึ��กด้สิ�ทธ์�ของเจึ��ของรั�ว่มี ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี� 5 กรัณ� ด้งต�อไป็น��(1) กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้จึะแบ�งแย์กมี�ได้�(2) ก�รัถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลและกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งจึะแบ�งแย์กออกจึ�ก

กนไมี�ได้� ต�องถึ�อคำว่บคำ*�กนเสิมีอ(3) ทรัพย์�สิ�ว่นกล�งเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีท�&ขอแบ�งแย์กออกจึ�กกนไมี�ได้�(4) เจึ��ของห�องช้�ด้จึะท��ก�รัใด้ๆ ต�อทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลของตน อนจึะเป็%นก�รักรัะทบกรัะเท�อนต�อ

โคำรังสิรั��งคำว่�มีมี&นคำง และก�รัป็Gองกนคำว่�มีเสิ�ย์ห�ย์ต�อตว่อ�คำ�รัมี�ได้�(5) ก�รักรัะท��ใด้ๆท�&ต�องห��มีต�มีข�อบงคำบของอ�คำ�รัช้�ด้น�ย์หว่�องช้�ว่ฮ่�องกงกบเพ�&อนช้�ว่ต��งป็รัะเทศได้�น��เง�นเข��มี�ในรั�ช้อ�ณ�จึกรั เพ�& อซึ่��อห�องช้�ด้

ท�งหมีด้ในอ�คำ�รัช้�ด้แห�งหน &งในเขตกรั�งเทพมีห�นคำรั โด้ย์มี�ท�&ด้�นท�&ต�งอ�คำ�รัช้�ด้รัว่มีกบท�&ด้�นสิน�มีกอล�ฟั ซึ่ &งเป็%นทรัพย์�สิ�ว่นกล�งจึ��นว่น 50 ไรั� เช้�นน��จึะกรัะท��ได้�หรั�อไมี�เพรั�ะเหต�ใด้

ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี�ตรั� 19 ทว่� อ�คำ�รัช้�ด้แต�ละอ�คำ�รัช้�ด้จึะมี�คำนต��งด้��ว่หรั�อน�ต�บ�คำคำลต�มีท�&รัะบ�ไว่�ในมี�ตรั� 19 ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ได้� เมี�&อรัว่มีกนแล�ว่ต�องไมี�เก�นอตรั�รั�อย์ละสิ�&สิ�บเก��ของเน��อท�&ของห�องช้�ด้ท�งหมีด้ในอ�คำ�รัช้�ด้น�น ในขณะท�&ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ต�มีมี�ตรั� 6

อ�คำ�รัช้�ด้ใด้ท�&จึะมี�คำนต��งด้��ว่หรั�อน�ต�บ�คำคำลต�มีท�&รัะบ�ไว่�ในมี�ตรั� 19 ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้เก�นกว่��อตรั�ท�&ก��หนด้ไว่�ในว่รัรัคำหน &ง อ�คำ�รัช้�ด้น�นจึะต�องต�งอย์*�ในเขตกรั�งเทพมีห�นคำรั เขตเทศบ�ล หรั�อเขตรั�ช้ก�รัสิ�ว่นท�องถึ�&นอ�&นท�&ก��หนด้ในกฎกรัะทรัว่ง และมี�ท�&ด้�นท�&ต�งอ�คำ�รัรัว่มีกบท�&ด้�นท�&มี�ไว่�เพ�&อให�หรั�อเพ�&อป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มีกนสิ��หรับเจึ��ของรั�ว่มีท�งหมีด้ไมี�เก�นห��ไรั�

ก�รัได้�มี�ซึ่ &งกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ต�มีว่รัรัคำสิองของคำนต��งด้��ว่ และน�ต�บ�คำคำลต�มีท�&รัะบ�ไว่�ในมี�ตรั� 19 ให�เป็%นไป็ต�มีหลกเกณฑ์� ว่�ธ์�ก�รั และเง�&อนไขท�&ก��หนด้ในกฎกรัะทรัว่ง

มี�ตรั� 19(5) คำนต��งด้��ว่หรั�อน�ต�บ�คำคำลท�&กฎหมี�ย์ถึ�อว่��เป็%นคำนต��งด้��ว่ อ�จึถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ได้� ห�กได้�น��เง�นตรั�ต��งป็รัะเทศเข��มี�ในรั�ช้อ�ณ�จึกรั หรั�อถึอนเง�นจึ�กบญช้�เง�นบ�ทของบ�คำคำลท�&มี�ถึ�&นท�&อย์*�นอกป็รัะเทศ หรั�อถึอนเง�นจึ�กบญช้�เง�นฝ�กเง�นตรั�ต��งป็รัะเทศ

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

82

Page 83: กฎหมายลักษณะทรัพย์

ต�มีป็=ญห� น�ย์หว่�องช้�ว่ฮ่�องกงกบเพ�&อนช้�ว่ต��งป็รัะเทศ ถึ�อว่��เป็%นคำนต��งด้��ว่ แต�ได้�น��เง�นเข��มี�ในรั�ช้อ�ณ�จึกรัเพ�&อซึ่��ออ�คำ�รัช้�ด้ จึ งเป็%นบ�คำคำลต��งด้��ว่ท�&อ�จึถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในอ�คำ�รัช้�ด้ได้� ต�มีมี�ตรั� 19(5)

ด้งกล��ว่แต�โด้ย์เหต�ท�&น�ย์หว่�องกบเพ�&อนช้�ว่ต��งป็รัะเทศจึะซึ่��ออ�คำ�รัช้�ด้ในเขตกรั�งเทพมีห�นคำรั โด้ย์มี�ท�&ด้�นท�&

ต�งอ�คำ�รัช้�ด้รัว่มีกบท�&ด้�นสิน�มีกอล�ฟัซึ่ &งเป็%นทรัพย์�สิ�ว่นกล�งจึ��นว่น 50 ไรั�น�น เก�นข�อจึ��กด้ 5 ไรั� ต�มีมี�ตรั� 19 ทว่� ว่รัรัคำสิอง ด้งกล��ว่ เง�นน��น�ย์หว่�องกบเพ�&อช้�ว่ต��งป็รัะเทศจึ งไมี�อ�จึซึ่��อห�องช้�ด้ท�งหมีด้ในอ�คำ�รัช้�ด้น�นได้�จึ งต�องอย์*�ภ�ย์ในบงคำบของมี�ตรั� 19 ทว่�ว่รัรัคำหน &ง น&นคำ�อ น�ย์หว่�องกบเพ�&อนช้�ว่ต��งป็รัะเทศจึะถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ได้�เมี�&อรัว่มีกนแล�ว่ต�องไมี�เก�นรั�อย์ละ 49 ของเน��อท�&ของห�องช้�ด้น�น ในขณะท�&ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้

ฉะน�นน�ย์หว่�องช้�ว่ฮ่�องกงกบเพ�&อนช้�ว่ต��งป็รัะเทศจึะซึ่��อห�องช้�ด้ด้งกล��ว่ท�งหมีด้ไมี�ได้�จึะซึ่��อได้�ไมี�เก�นรั�อย์ละ 49 ของเน��อท�&ของห�องช้�ด้เท��น�น

15.3.2หนาท��ของผ+ถ/อกรัรัมสิ�ทธ์�&ในอาคารัช้#ด้อธ์�บ�ย์หลกเกณฑ์�ก�รัเฉล�&ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ของเจึ��ของรั�ว่มีในอ�คำ�รัช้�ด้ และมี�ตรัก�รัในก�รับงคำบช้��รัะหน��หลกเกณฑ์�ก�รัเฉล�&ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ของเจึ��ของรั�ว่มี มี�บญญต�ไว่�ในพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522

มี�ตรั� 18 ด้งน��มี�ตรั� 18 เจึ��ของรั�ว่มีต�องรั�ว่มีกนออกคำ��ใช้�จึ��ย์ท�&เก�ด้จึ�กกก�รับรั�ก�รัสิ�ว่นรัว่มีและท�&เก�ด้จึ�กเคำรั�&อง

มี�อเคำรั�&องใช้�ท�&มี�ไว่�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มีกนต�มีสิ�ว่นแห�งป็รัะโย์ช้น�ท�&มี�ต�อห�องช้�ด้ท�งน��ต�มีท�&ก��หนด้ไว่�ในข�อบงคำบเจึ��ของรั�ว่มีต�องรั�ว่มีกนออกคำ��ภ�ษ�อ�กรัและคำ��ใช้�จึ��ย์ท�&เก�ด้ข �นจึ�กก�รัด้*แลรักษ�และด้��เน�นก�รั

เก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ต�มีอตรั�สิ�ว่นท�&เจึ��ของรั�ว่มีแต�ละคำนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งต�มีมี�ตรั� 14

ต�มีบทบญญต�ด้งกล��ว่อ�จึจึ��แนกก�รัเฉล�&ย์คำ��ใช้�จึ��ย์ของเจึ��ของรั�ว่มีออกเป็%นสิองป็รัะเภทได้�แก�(1) คำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีสิ�ว่นแห�งป็รัะโย์ช้น�ท�&มี�ต�อห�องช้�ด้ (มี�ตรั� 18 ว่รัรัคำหน &ง) ได้�แก� คำ��ใช้�จึ��ย์ท�&เก�ด้จึ�ก

ก�รับรั�ก�รัสิ�ว่นรัว่มีและท�&เก�ด้จึ�กเคำรั�&องมี�อเคำรั�&องใช้�ท�&มี�ไว่�เพ�&อป็รัะโย์ช้น�รั�ว่มีกน(2) คำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีอตรั�สิ�ว่นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง (ต�มีมี�ตรั� 18 ว่รัรัคำสิอง) ได้�แก�คำ��ใช้�

จึ��ย์เก�&ย์ว่กบภ�ษ�อ�กรั ก�รัด้*แลรักษ� และก�รัด้��เน�นก�รัเก�&ย์ว่กบทรัพย์�สิ�ว่นกล�งสิ��หรับมี�ตรัก�รัในก�รับงคำบช้��รัะหน��น�นมี�บญญต�ไว่�ในพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522

มี�ตรั� 41 ด้งน��(1) บ�รั�มีสิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบคำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีมี�ตรั� 18 ว่รัรัคำหน &ง ให�ถึ�อว่��บ�รั�มีสิ�ทธ์�ในล��ด้บเด้�ย์ว่กบ

บ�รั�มีสิ�ทธ์�ต�มีมี�ตรั� 259(1) แห�งป็รัะมีว่ลกฎหมี�ย์แพ�งและพ�ณ�ช้ย์�และมี�อย์*�เหน�อสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&เจึ��ของห�องช้�ด้น�นน��มี�ไว่�ในห�องช้�ด้ของตน

(2) บ�รั�มีสิ�ทธ์�เก�&ย์ว่กบคำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีมี�ตรั� 18 ว่รัรัคำสิองให�ถึ�อว่��เป็%นบ�รั�มีสิ�ทธ์�ในล��ด้บเด้�ย์ว่กบบ�รั�มีสิ�ทธ์�ต�มีมี�ตรั� 273(1) แห�ง ป็.พ.พ. และมี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลของแต�ละเจึ��ของห�องช้�ด้

บ�รั�มีสิ�ทธ์�ต�มี (2) ถึ��ผ*�จึด้ก�รัได้�สิ�งรั�ย์ก�รัหน��ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&แล�ว่ให�ถึ�อว่��อย์*�ในล��ด้บก�อนเจึ��ของ

ต�มีบทบญญต�ด้งกล��ว่ อ�จึจึ��แนกมี�ตรัก�รัในก�รับงคำบช้��รัะหน��ออกเป็%นสิองกรัณ� ได้�แก�(1) กรัณ�คำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีอตรั�สิ�ว่นแห�งป็รัะโย์ช้น�ท�&มี�ต�อห�องช้�ด้ ให�น�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้มี�บ�รั�มีสิ�ทธ์�ใน

ล��ด้บเด้�ย์ว่กบก�รัคำ��งคำ��เช้��อสิงห�รั�มีทรัพย์� และมี�อย์*�เหน�อสิงห�รั�มีทรัพย์�ท�&เจึ��ของห�องช้�ด้น�นน��มี�ว่�งไว่�ในห�องช้�ด้ของตน

(2) กรัณ�คำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีอตรั�สิ�ว่นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ให�น�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้มี�บ�รั�มีสิ�ทธ์�ในล��ด้บเด้�ย์ว่กบล*กหน��ในก�รัรักษ�อสิงห�รั�มีทรัพย์� และมี�อย์*�เหน�อทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลของแต�ละเจึ��ของห�องช้�ด้บ�รั�มีสิ�ทธ์�ในกรัณ�น�� ห�กผ*�จึด้ก�รัน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ได้�สิ�งรั�ย์ก�รัหน��ต�อพนกง�นเจึ��หน��ท�&แล�ว่ ให�ถึ�อว่��อย์*�ในรัะด้บก�อนจึ��นอง

อ�คำ�รัช้�ด้แห�งหน &งมี�ห�องช้�ด้ท�งสิ��น 100 ห�อง รั�คำ�ในขณะขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ห�องช้�ด้ละ 600,000 บ�ท เท��กนท�กห�อง ต�อมี�ห�องช้�ด้ถึ*กเว่นคำ�นจึ��นว่น 20 ห�องช้�ด้ โด้ย์น�ย์ ก. เป็%นเจึ��ของห�องช้�ด้ถึ*ก

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

83

Page 84: กฎหมายลักษณะทรัพย์

เว่นคำ�น 1 ห�องช้�ด้ น�ย์ ก. จึะได้�รับช้ด้ใช้�รั�คำ�จึ�กเจึ��ของรั�ว่มีท�&ห�องช้�ด้ไมี�ถึ*กเว่นคำ�น สิ��หรับทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นกล�งท�&เหล�ออย์*�เป็%นจึ��นว่นเท��ใด้ ห�กทรัพย์�สิ�นสิ�ว่นกล�งท�&เหล�ออย์*�มี�มี*ลคำ�� 20 ล��นบ�ท

ต�มีพรัะรั�ช้บญญต�อ�คำ�รัช้�ด้ พ.ศ. 2522 มี�ตรั� 14 กรัรัมีสิ�ทธ์�<สิ�ว่นท�&เป็%นเจึ��ของรั�ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ให�เป็%นไป็ต�มีอตรั�สิ�ว่นรัะหว่��งรั�คำ�ของห�องช้�ด้แต�ละห�องช้�ด้ กบรั�คำ�รัว่มีของห�องช้�ด้ท�งหมีด้ในขณะท�&ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ต�มีมี�ตรั� 16

มี�ตรั� 34 ว่รัรัคำแรัก ในกรัณ�ท�&อ�คำ�รัช้�ด้ถึ*กเว่นคำ�นบ�งสิ�ว่นต�มีกฎหมี�ย์ว่��ด้�ว่ย์ก�รัเว่นคำ�นอสิงห�รั�มีทรัพย์� ให�เจึ��ของซึ่ &งถึ*กเว่นคำ�นห�องช้�ด้หมีด้สิ�ทธ์�ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งท�&เหล�อจึ�ก�รัถึ*กเว่นคำ�นในกรัณ�น��ให�น�ต�บ�คำคำลคำนอ�คำ�รัช้�ด้จึด้ก�รัให�เจึ��ของรั�ว่มีซึ่ &งไมี�ถึ*กเว่นคำ�นห�องช้�ด้ รั�ว่มีกนช้ด้ใช้�รั�คำ�ให�แก�เจึ��ของรั�ว่มีซึ่ &งหมีด้สิ�ทธ์�ไป็ด้งกล��ว่ ท�งน��ต�มีอตรั�สิ�ว่นท�&เจึ��ของรั�ว่มีแต�ละคำนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง

ต�มีป็=ญห� น�ย์ ก. เป็%นเจึ��ของห�องช้�ด้ 1 ห�องช้�ด้ รั�คำ� 600,000 บ�ท น�ย์ ก. จึ งมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง ต�มีมี�ตรั� 14 ด้งน��

600,000 / (600,000 X 100) = 1/100 สิ�ว่น

ในกรัณ�น�� กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�น�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ จึด้ก�รัให�เจึ��ของรั�ว่มีซึ่ &งไมี�ถึ*กเว่นคำ�นห�องช้�ด้รั�ว่มีกนช้ด้ใช้�รั�คำ�ให�แก�เจึ��ของรั�ว่มีซึ่ &งหมีด้สิ�ทธ์�ไป็ต�มีอตรั�สิ�ว่นท�&เจึ��ของรั�ว่มีแต�ละคำนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งต�มีมี�ตรั� 34 ว่รัรัคำแรักด้งกล��ว่และน�ย์ ก. กBย์�อมีจึะได้�รับช้ด้ใช้�จึ�กเจึ��ของรั�ว่มีท�&ไมี�ถึ*กเว่นคำ�นต�มีอตรั�สิ�ว่นท�&ตนมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งเช้�นเด้�ย์ว่กนด้งน��

(1/100) X 20,000,000 = 200,000 บ�ท

ด้งน�น น�ย์ ก. จึะได้�รับช้ด้ใช้�จึ�กเจึ��ของรัว่มีท�&ไมี�ถึ*กเว่นคำ�น สิ��หรับทรัพย์�สิ�ว่นกล�งท�&เหล�ออย์*� เป็%นจึ��นว่น 200,000 บ�ท

หมี�ย์เหต� น�ย์ ก. ได้�รับคำ��เว่นคำ�น สิ��หรับห�องช้�ด้ซึ่ &งเป็%นทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำลของตนเตBมีจึ��นว่น และจึะได้�รับคำ��เว่นคำ�นสิ��หรับทรัพย์�สิ�ว่นกล�งท�&ถึ*กเว่นคำ�น ต�มีอตรั�สิ�ว่นท�&ตกเป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่น กล�งด้�ว่ย์

แบบปรัะเม�นผลการัเรั�ยนหน�ว่ยท�� 15

1. กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ของไทย์อ�ศย์กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ของป็รัะเทศ ฝรั&งเศสิ รัฐฮ่�ว่�ย์ และสิหรัฐอเมีรั�ก� เป็%นแนว่ท�งในก�รัรั��ง

2. ท�&ด้�นท�&จึด้ไว่�เป็%นท�&จึอด้รัถึของแต�ละห�องช้�ด้ เป็%นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นบ�คำคำล3. กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�งน�น กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ก��หนด้ให�เป็%นไป็ต�มี อตรั�สิ�ว่นของรั�คำ�แต�ละห�องช้�ด้กบ

รั�คำ�รัว่มีของห�องช้�ด้ท�งหมีด้4. ท�&ด้�นและอ�คำ�รัท�&จึะขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้ได้�ต�องเป็%นไป็ เฉพ�ะท�&เจึ��ของมี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<เท��น�น5. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบห�องช้�ด้จึะกรัะท��มี�ได้�จึนกว่�� จึะได้�กรัะท��ก�รั จึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รั

ช้�ด้6. ก�รัเล�กอ�คำ�รัช้�ด้โด้ย์สิมีคำรัใจึ จึะต�องอ�ศย์มีต� เอกฉนท�7. ในก�รัลงคำะแนนเสิ�ย์งน�น กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ก��หนด้ให�นบคำะแนนเสิ�ย์งต�มี อตรั�สิ�ว่นท�&มี�กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่น

กล�ง8. ต�มีกฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ ต�องจึด้ให�มี�ก�รัป็รัะช้�มีใหญ�ภ�ย์ในเว่ล� 6 เด้�อน นบแต�ว่นท�&ได้�จึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รั

ช้�ด้9. มีต�ในเรั�&อง ก�รัแต�งต�งหรั�อถึอด้ถึอนผ*�จึด้ก�รั ท�&ต�องได้�รับคำะแนนเสิ�ย์งเก�นก &งหน &งของจึ��นว่นคำะแนนเสิ�ย์งของ

เจึ��ของรั�ว่มีท�งหมีด้10. กรัณ�คำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีอตรั�สิ�ว่นแห�งป็รัะโย์ช้น�ท�&มี�ต�อห�องช้�ด้กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�น�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้มี�บ�รั�มีสิ�ทธ์�ในล��ด้บ

เด้�ย์ว่กบ ก�รัคำ��งคำ��เช้��อสิงห�รั�มีทรัพย์�11. สิ�ว่นของฝ�ผนงก�นรัะหว่��งห�องช้�ด้ เป็%นสิ�ว่นของอ�คำ�รัช้�ด้ท�&เจึ��ของห�องช้�ด้ถึ�อกรัรัมีสิ�ทธ์�<รัว่มีต�มี ป็.พ.พ.

12. กรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้จึะแบ�งแย์ก ไมี�ได้� ต�องห��มีด้�ว่ย์บทบญญต�แห�งกฎหมี�ย์

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

84

Page 85: กฎหมายลักษณะทรัพย์

13. กรัรัมีสิ�ทธ์�<รั �ว่มีในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง กฎหมี�ย์อ�คำ�รัช้�ด้ก��หนด้ให�เป็%นไป็ต�มีอตรั�สิ�ว่นรัะหว่��งรั�คำ�แต�ละห�องช้�ด้กบรั�คำ�รัว่มีของห�องช้�ด้ท�งหมีด้โด้ย์คำ�ด้รั�คำ�ในขณะ ขอจึด้ทะเบ�ย์นอ�คำ�รัช้�ด้

14. ก�รัจึด้ทะเบ�ย์นสิ�ทธ์�และน�ต�กรัรัมีเก�&ย์ว่กบห�องช้�ด้จึะกรัะท��มี�ได้�จึนกว่��จึะจึด้ทะเบ�ย์นน�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้ เว่�นแต�กรัณ� จึด้ทะเบ�ย์นไถึ�ถึอนจึ��นอง และ โอนกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในห�องช้�ด้ให�แก�บ�คำคำลคำนเด้�ย์ว่

15. ก�รัเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ท�&ไมี�ต�องย์�นคำ��ขอเล�กอ�คำ�รัช้�ด้ได้�แก� ในกรัณ�อ�คำ�รัช้�ด้ถึ*กเว่นคำ�นท�งหมีด้16. ก�รัป็รัะช้�มีใหญ�น�น ต�องมี�ผ*�มี�ป็รัะช้�มีซึ่ &งมี�คำะแนนเสิ�ย์งรัว่มีกนไมี�น�อย์กว่�� 1 ใน 3 จึ งจึะเป็%นองคำ�ป็รัะช้�มี17. กรัณ�คำ��ใช้�จึ��ย์ต�มีอตรั�สิ�ว่นกรัรัมีสิ�ทธ์�<ในทรัพย์�สิ�ว่นกล�ง กฎหมี�ย์ก��หนด้ให�น�ต�บ�คำคำลอ�คำ�รัช้�ด้มี�บ�รั�มีสิ�ทธ์�ใน

ล��ด้บเด้�ย์ว่กบ มี*ลหน��ในก�รัรักษ�อสิงห�รั�มีทรัพย์�18. มีต�ในเรั�&อง ก�รัแก�ไขอตรั�สิ�ว่นคำ��ใช้�จึ��ย์รั�ว่มีกนในข�อบงคำบ ต�องได้�รับคำะแนนเสิ�ย์งไมี�น�อย์กว่�� 3 ใน 4 ของคำะแนน

เสิ�ย์งของเจึ��ของรั�ว่มีท�งหมีด้

---------------------------------------------------

สิอบซึ่�อมีว่นอ�ท�ตย์�ท�& 6 สิ�งห�คำมี 2549 เว่ล� 08.30-11.00 น.

85