աստվածներ

ԱՍՏՎԱԾՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

Սրբուհի Մաշինյան

ՍՊԱՆԴԱՐԱՄԵՏՍՊԱՆԴԱՐԱՄԵՏՀին հայերի ստորերկրյա թագավորության աստվածն էր Սպանդարամետը կամ Սանդարամետը, որ հաճախ նույնանում էր ստորգետնյա աշխարհի, մեռելների թագավորության կամ ուղղակի դժոխքի հետ։Հնում Սպանդարամետին նույնացրել են այգիների և գինու հովանավոր հանդիսացող հունական Դիոնիսիոսի կամ Բաքոսի հետ, հետագայում նա համարվել է երկրի, անդունդների, դժոխքի տիրակալ՝ Սանդարամետապետ։ Երբեմն հոգնակի «Սանդարամետք անդնդոց» ձևով հասկացել են և դժոխքի անդունդները, և դժոխքի չար ոգիները։

ԱՄԱՆՈՐ ԵՎ ՎԱՆԱՏՈՒՐ

Հայերի համաժողովրդական սիրո ու ճանաչման արժանացած աստվածներն էին Ամանորը և Վանատուրը։ Ամանորի տոնն ու պաշտամունքը կատարվում էր հայոց նոր տարվա օրերին՝ Նավասարդին, որ հայոց հին տոմարով համընկնում էր հուլիսի վերջերին և օգոստոսի սկզրներին, տարվա այն ամիսներին, երբ հասունանում էին նոր մրգերն ու պտուղները։ Եթե Ամանորը խորհրդանշում էր նոր տարին ու նրա բերած նոր պտուղները, ապա Վանատուրը, որ բառացի նշանակում է օթևան տվող, հյուրընկալ, խորհրդանշում է Նավասարդին և այլ օրերի Բագավան այցելած բազմահազար հյուրերին և ուխտավորներին հյուրընկալելու, տեղ ու օթևան տալու իրողությունը։

ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ ԵՆ ՆՇՈՒՄ ԱՄԱՆՈՐԸ

Ամանոր (Նոր տարի, Նավասարդ), տոն, որն նշվում է տարբեր ժողովուրդների կողմից ընդունված օրացույցում ընթացիկ

տարվա վերջին օրվա և հաջորդ տարվա առաջին օրվա գիշերը։ Նոր տարին նշելու սովորույթը գոյություն ուներ դեռևս

Մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակումՄիջագետքում։ Տարվա գաղափարը առաջին անգամ ծագել է Հին Արևելքի

մշակութային կենտրոններից մեկում՝ Եգիպտոսում։ Այն կապվել է Նեղոս գետի վարարման հետ։ Դրանով էր

պայմանավորված եգիպտացիների կյանքը, երկրագործական աշխատանքները։Ամանորը պայթուցիկ նյութերով ու

հրավառությամբ դիմավորելու ավանդույթը եկել է Ասիայի ժողովուրդներից, առաջին հերթին՝Չինաստանից։ Այնտեղ

կարծում էին, որ վառոդի պայթյունի բարձր ձայնն ու արձակած պայծառ լույսը վանում են չար ոգիներին։ Ավելի ուշ

այս ավանդույթը տարածվեց ամբողջ աշխարհում։

http://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%95%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D6%84

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1

http://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6

Documents

աստվածներ