მაკროეკონომიკა

2012 ეკონომიკის გაზაფხულის სკოლა 4ლექცია

1

მაკროეკონომიკა ლექცია 4 - ფული და ინფლაცია

5/7/2012


25/7/2012

“Money has never made man happy, nor will it, there is nothing in its nature to produce happiness. The more of it one has the more one wants.”


3

რა არის ფული? , ფული არის აქტივი რომელიც გამოიყენება

;ტრანზაქციების განსახორციელებლად :ფულის ფუნქციები

;დაგროვების საშუალება ;სააღრიცხვო ერთეული ;გაცვლის საშუალება

:ფულის ტიპები ;სასაქონლო ფული ;ქაღალდის ფული

5/7/2012


4

ვინ აკონტროლებს ფულს? ეკონომიკაში არსებულ ფულის რაოდენობას ფულის

მიწოდება ;ეწოდება ქვეყნების უმრავლესობაში მთავრობას აქვს ფულის

;დაბეჭდვის ექსკლუზიური უფლება სახელმწიფოს მიერ ფულის მიწოდების კონტროლს

მონეტარულ პოლიტიკას ;უწოდებენ მონეტარულ პოლიტიკას ახორციელებს ნაწილობრივ

- დამოუკიდებელი ინსტიტუტი ცენტრალური ბანკი;

5/7/2012


5

როგორ იზომება ფული? , ფული ეკონომიკაში სხვადასხვა ფორმით არის წარმოდგენილი რაც

;ართულებს მისი ოდენობის დათვლის პროცესს სტატისტიკოსები იყენებენ ფულის გაზომვის რამდენიმე

, მაჩვენებელს რომელთაც მონეტარული აგრეგატები ;ეწოდება აგრეგატები დახარისხებულია მათში შემავალი აქტივების

ლიკვიდურობის მიხედვით

5/7/2012

აგრეგატი შემავალი აქტივები

M0 ან C ; ფულადი აქტივების ყველაზე ლიკვიდური ნაწილი მოიცავს მიმოქცევაში არსებულ , .ეროვნულ ვალუტას კომერციული ბანკების სალაროებში ნაშთების გარეშე

M1 ( ვიწრო)ფული

(მოიცავს ბანკებს გარეთ არსებულ ნაღდ ფულს M0) და რეზიდენტი სამეწარმეო და , შინამეუნეობების სექტორების მოთხოვნამდე დეპოზიტებს ეროვნული ვალუტით საბანკო

.და სამთავრობო სექტორების დეპოზიტების გარეშე

M2 (ვიწრო ფულისა M1) და საბანკო სექტორში რეზიდენტი სამეწარმეო და შინამეუნეობების

სექტორების ეროვნული ვალუტით დენომინირებული ვადიანი და შემნახველი , . დეპოზიტების ერთობლიობა საბანკო და სამთავრობო სექტორების დეპოზიტების გარეშე

M3 ( ფართო)ფული

M2 აგრეგატისა და საბანკო სექტორში რეზიდენტი სამეწარმეო და შინამეუნეობების , სექტორების უცხოური ვალუტით დენომინირებული დეპოზიტების საერთო თანხა საბანკო

. და სამთავრობო სექტორების დეპოზიტების გარეშე


6

ფულის რაოდენობრივი თეორია , ფულის რაოდენობრივი თეორიის მიხედვით

, ეკონომიკაში არსებული ფულის რაოდენობა ფასების, დონე ტრანზაქციების რაოდენობა და ფულის ბრუნვის

სიჩქარე ერთმანეთთან შემდეგნაირადაა:დაკავშირებული

: რაოდენობრივი განტოლება

, სადაც M , ფულის რაოდენობაა V - ფულის ბრუნვის, სიჩქარე P , ტრანზაქციის ფასი ხოლო T ტრანზაქციების

რაოდენობა;

5/7/2012


7

ტრანზაქციებიდან შემოსავლამდე ვინაიდან ეკონომიკაში არსებული ყველა ტრანზაქციის დათვლა

, შეუძლებელია ეკონომისტები ფულის რაოდენობრივი , განტოლების მცირედით განსხვავებულ ვერსიას იყენებენ

:კერძოდ

სადაც Y ;ეკონომიკის მთლიან გამოშვებას აღნიშნავს , მიუხედავად იმისა რომ გამოშვება ტრანზაქციების

, რაოდენობის იდენტური არ არის ისინი ერთმანეთთან მჭირდო . კავშირშია და პროპორციულად იცვლება ამიტომ გამოშვების

;გამოყენება ტრანზაქციების რაოდენობის ნაცვლად მისაღებია

5/7/2012 2012 ეკონომიკის გაზაფხულის სკოლა

3ლექცია

მილტონფრიდმანი


8

ფულზე მოთხოვნა და რაოდენობრივი თეორია

, იმისათვის რომ გავიგოთ რა ოდენობის პროდუქტისა , და მომსახურების შეძენა შეგვიძლია მოცემული ფულით , იგი უნდა გავყოთ ფასების დონეზე ანუ

M/P= რეალური ფულის ბალანსი ფულზე მოთხოვნის ფუნქცია გვიჩვენებს თუ რა

, განსაზღვრავს ფულის იმ რაოდენობას რამდენიც , ;ადამიანებს სურთ რომ იქონიონ ხელში

:ფულის მოთხოვნის მარტივი ფუნქცია

სადაც k , მუდმივია რომელიც 1 გვიჩვენებს ყოველ ლარის შემოსავალზე რა ნაწილი სჭირდება ადამიანებს

ტრანზაქციებისთვის

5/7/2012


9

ფულზე მოთხოვნა და რაოდენობრივი თეორია (2) ფულის ბაზარზე წონასწორობის მისაღწევად ფულზე

:მოთხოვნა უნდა გაუტოლდეს ფულის მიწოდებას

:ტოლობა მცირე ცვლილებით შეგვიძლია გადავწეროთ

1გამოსახულება /k შეგვიძლია ჩავანაცვლოდ ფულის , ბრუნვის სიჩქარით რადგან k- სა და V- ს შორის

უკუპროპორციული დამოკიდებულებაა და ისინი ;რეალურად ერთი მედლის სხვადასხვა მხარეა

5/7/2012


10

დაშვება ფულის ბრუნვის სიჩქარის მუდმივობაზე ფულის რაოდენობრივი თეორიის შედეგებს

, განაპირობებს ერთი მნიშვნელოვანი დაშვება კერძოდ დაშვება ფულის ბრუნვის სიჩქარის მუდმივობაზე

, მიუხედავად იმისა რომ რეალობაში სხვადასხვა მიზეზებმა შესაძლოა ფულის ბრუნვის სიჩქარე, შეცვალონ ეს დაშვება ძალიან მნიშვნელოვანი დასკვნების გაკეთების საშუალებას იძლევა

5/7/2012


11

ფული, ფასები და ინფლაცია ფულისა და ინფლაციის დასაკავშირებლად ვიყენებთ

:სამ მოცემულობას წარმოების ფაქტორები და საწარმოო ფუნქცია

;განსაზღვრავს გამოშვების დონეს - ფულის მიწოდება განსაზღვრავს ნომინალური მშპ ის

მოცულობას (V- );ს მუდმივობის პირობებში , - შესაბამისად ფასების დონე ნომინალურ მშპ სა და

;გამოშვების თანაფარდობის ტოლია

5/7/2012


12

ფული, ფასები და ინფლაცია (2) თუკი რაოდენობრივ განტოლებას პროცენტული

, ცვილებებით გადავწერთ მივიღებთ რომ ფულის მიწოდებისა და ბრუნვის სიჩქარის პროცენტული

ცვლილებების ჯამი ტოლია ფასებისა და გამოშვების ;პროცენტული ცვლილების ჯამისა

რადგან გამოშვების რაოდენობა განსაზღვრულია წარმოების ფაქტორებით და ფულის ბრუნვის სიჩქარეც

, არ იცვლება ფულის მიწოდების პროცენტული ცვლილება ასახვას ჰპოვებს ფასების დონის

, პროცენტულ ცვლილებაში ანუ ინფლაციაში

5/7/2012


13

ინფლაცია საქართველოში

5/7/2012

Jan-9

6

Aug-96

Mar-97

Oct-97

May-98

Dec-98

Jul-9

9

Feb-00

Sep-00

Apr-01

Nov-01

Jun-0

2

Jan-0

3

Aug-03

Mar-04

Oct-04

May-05

Dec-05

Jul-0

6

Feb-07

Sep-07

Apr-08

Nov-08

Jun-0

9

Jan-1

0

Aug-10

Mar-11

Oct-11

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

( წლიური ინფლაცია სამომხმარებლო ფასების ინდექსის ), %პროცენტული ცვლილება წინა წლის შესაბამის თვესთან


14

სენიორაჟი - შემოსავალი ფულის ბეჭდვიდან მთავრობის მიერ საკუთარი ხარჯების დაფინანსების

- ;ერთ ერთი საშუალებაა ახალი ფულის დაბეჭდვა დამატებითი ფულის მიწოდებით მიღებულ შემოსავალს

„ “ სენიორაჟი ეწოდება , ფულის მიწოდების ზრდა იწვევს ინფლაცია

შესაბამისად ეკონომიკური აგენტების ხელში არსებული , ფულის რეალური მსყიდველობითი უნარი მცირდება

„ ანუ ფაქტობრივად მთავრობა მათ უწესებს ინფლაციურ“გადასახადს

5/7/2012


15

ინფლაცია და საპროცენტო განაკვეთები : არსებობს საპროცენტო განაკვეთის ორი ტიპი

;ნომინალური და რეალური ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ის განაკვეთია

, რასაც დავუშვათ ბანკი იხდის დეპოზიტებზე ასეთი , განაკვეთებია გამოცხადებული რეკლამებში

. ;საინფორმაციო პროგრამებში და ა შ , რეალური საპროცენტო განაკვეთი კი აღნიშნავს

, სარგებელს გამოხატულს არა ფულად ერთეულებში ;არამედ რეალურ პროდუქტებში

:ფიშერის განტოლება

ფიშერის განტოლება ერთმანეთთან აკავშირებს ნომინალურ და რეალურ საპროცენტო განაკვეთსა და

ინფლაციას

5/7/2012


16

ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი და ფულზე მოთხოვნა ?რა არის ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი ვინაიდან საპროცენტო განაკვეთის მატება ზრდის

, ფულის ფლობის ალტერნატიულ დანახარჯს შესაბამისად საპროცენტო განაკვეთსა და ფულზე

. მოთხოვნას შორის უარყოფითი დამოკიდებულებაა ეს :შემდეგნაირად შეიძლება გამოვსახოთ

ანუ ფულზე მოთხოვნა ნომინალური საპროცენტო განაკვეთისა და გამოშვების ფუნქციაა

5/7/2012


17

ინფლაციის დანახარჯები :მოსალოდნელი ინფლაციის დანახარჯები „ “ ;გაცვეთილი ფეხსაცმლის დანახარჯები ;მენიუს დანახარჯები ;შეფარდებითი ფასები ;გადასახადები :მოულოდნელი ინფლაციის დანახარჯები მევალე Vs ;მოვალე ;პენსიონერები

5/7/2012


18

კლასიკური დიქოტომია - , რეალური ცვლადები ცვლადები რომლებიც იზომება

;ფიზიკური რაოდენობით - , ნომინალური ცვლადები ცვლადები რომლებიც

;იზომება ფულადი სახით ცვლადების ასეთი სახის სეპარაციას კლასიკური

;დიქოტომია ეწოდება - ფულის ნეიტრალურობა ფულის მიწოდების ცვლილება

;გავლენას ვერ ახდენს რეალურ ცვლადებზე

5/7/2012

Documents

მაკროეკონომიკა