K , , . , .

KRIZA I PREDUZETNIKO UPRAVLJANJE KRIZOM

Ekonomske teorije najee pod krizom podrazumijevaju ugroeno stanje odreenih objekata, kao na primjer,tokovi koji prijete opstanku preduzea.To znai da kriza predstavlja stanje preduzea ili dijela preduzea u kome se ocrtavaju opasnosti koje ugroavaju glavne ciljeve i osnovna naela preduzea,ili su ti ciljevi i strategije ve povrijeeni.Najlaki nain za otkrivanje rane krize je primjena koncepta strategije djelovanja interakcije lica u procesu. Indikatori krize prema ovom konceptu bi bili;-Otaljavljnje poslova, proputanje rokova;-oekivanje od drugih da rijee problem-nepreuzimanje odgovornosti za svoj posao-dioba preduzea na neformalne grupe i organizacije-napotanje firme isl.U postupku otklanjanja krize treba najprije utvrditi dijagnozua zatim dati terapiju za izlazak iz krize.Ta dijagnoza treba da utvrdi prije svega:-kako je dolo do krize?-ko uestvuje u krizi?-ta se u krizi dogaa?Izazivai krize se klasifikuju u etiri grupe:-nedostaci u upravljanju-promjene u strukturi i okruenju-slabo informisanje.Uesnici krize mogu biti:-unutranji (lo izbor kadrova,lo program)-spoljni (privredni sistem,ekonomska politika drave i dr.)Nakon utvrivanja uzronika i uesnika krize pristupa se kriznim aktivnostima.Krizne aktivnosti obuhvataju postupak iznalaenja rjeenja za izlazak iz krize.Najvaniji koraci u organizaciji izlaska iz krize su:-promjena menadera-razvoj motivacionih instrumentarija-izrada kriznog plana-izrada stabijizacionog plana-povratak na poslovanje sa rastom i razvojem.Povratak na poslovanje sa rastom i razvojem obuhvata prije svega:-obezbjeenje finansijske pozicije za rast i razvoj;-poboljanje operativnog rukovoenja;-uvoenje marketinga proizvoda u stabilizacionom periodu.Prema brojnim istraivanjima, ve se moe govoriti o gotovo formiranom modelu uspjenog preduzeaKarakteristike ovakvog preduzea su sledee:-horizontalno upravljanje sa smanjenim brojemorganizacionih nivoa.-autonomne organizacione jedinice sa poveanim kompetencijama u oblasti politike razvoja i cijena proizvoda;-orjentacija na diferencijaciju uz proizvodnju visoko vrijednih proizvoda i usluga,i uz stvaranje uih trinih segmenata;-orjentacija na svjetsko trite;-visoka svijest o znaaju kvaliteta;-visoka svijest o potrebi servisiranja kupaca;-brza pozitivna reakcija na trine zahtjeve;-visok ritam inovacija;-upotreba kvalitetnog ljudskog potencijala.Primjeri nekih osnovnih rjeenja za reolizaciju revitalizacionih programa:

Za revitalizaciju preduzea Fordosnovna rjeenja su bila sledea:-kvalitet je zadatak broj jedan i na svim nivoima i poslovima;-nekada svemone finansije dobojaju manje dominirajuu ulogu;-proizvodnja,kao osnovni izvor kvaliteta,dolazi na vii nivo u optem organizacionom ustrojstvu;-timski pristup razvoju proizvoda uz ukljuenje znaajnih inputa od strane dobavljaa,radnika,i dr.General electric je iao na sledea rjeenja:-upravljanje kompanijom kao malim biznisom;-orjentacija na unutranji kreativni potencijal;-nova uloga menadmenta(savjeti,podrka)-Obuka zaposlenih kroz novu kulturnu revoluciju;-vlastita poslovna kola(Harvard amerikih preduzea);-nove tehnike menadmenta -razrjeavanje situacija -praksa najboljih primjera -mape procesaGeneral Motors preduzima niz mjera za izlazak iz krize:-selektivno zatvaranje(otuivanje) pogona;-sporazum sa sindikatom;-racionalizacija asortimana-strateka koordinacija na nivou korporacije;-decentralizacija odluivanja;-ukljuivanje finansija u timski rad.Eksperti i konsultanti iz ove oblasti smatraju da su koriena rjeenja nedovoljna te da ih treba upotpuniti sa jo nekim kao to su:-organizaciono restrukturiranje;-vei stepen line odgovornosti;-forsiranje rjeenja umjesto programa;-ohrabrivanje otvorenog dijaloga unutar firme;-racionalizacija proizvodnih linija;-otriji odnosi sa sindikatom;-poboljljnje efikasnosti;-poveanje fleksibilnosti;-smanjenje trokova proizvodnje;-ubrzanje procesa razvoja proizvoda;-aktivniji odnos prema relevantnom zakonodavstvu.Lijeenje preduzea u krizi u svakoj od faza ivotnog ciklusa smo obradili u prethodnom predavanju.