ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

โดย นางเปมกา เปรมสขด

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา แผน ข ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2560 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

โดย นางเปมกา เปรมสขด

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา แผน ข ระดบปรญญามหาบณฑต

ภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2560 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

MANAGEMENT EFFICIENCY OF SCHOOL IN WANGYANGTONE GROUP PAKTOR DISTRICT, RATCHABUREE PROVINCE

By

MRS. Pamika PRAMSUKDEE

A Master's Report Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for Master of Education (EDUCATIONAL ADMINISTRATION)

Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2017 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

โดย เปมกา เปรมสขด สาขาวชา การบรหารการศกษา แผน ข ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก อาจารย ดร. สงวน อนทรรกษ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.จไรรตน นนทานช)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. ชมศกด อนทรรกษ )

อาจารยทปรกษาหลก (อาจารย ดร. สงวน อนทรรกษ )

ผทรงคณวฒภายนอก (ผชวยศาสตราจารย ดร. สคนธ มณรตน )

ง

บทคดยอภาษาไทย

59252335 : การบรหารการศกษา แผน ข ระดบปรญญามหาบณฑต ค าส าคญ : ประสทธภาพการบรหาร

นาง เปมกา เปรมสขด: ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : อาจารย ดร. สงวน อนทรรกษ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1) ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยาง

โทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร 2) แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ซงผใหขอมลประกอบดวย บคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนกลมกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ ความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน ดวยโปรแกรมส าเรจรป และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

ผลการวจย พบวา

1. ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร พบวา โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอย ดงน ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานวชาการ และดานการบรหารงานงบประมาณ

2. แนวทางการการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร พบวา 1) ดานการบรหารงานวชาการ ควรสนบสนนใหบคลากรผลตสอ นวตกรรมและวจยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอน และควรมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการก าหนด 2) ดานการบรหารงานงบประมาณ ควรมการวางแผนระบบการบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยน โดยเสนอใหผบรหารตรวจสอบบญชสนทรพยไดรบทราบ สงเสรมใหบคลากรเขารบการอบรมเกยวกบการใชงบประมาณ และจดท าบญชรายรบ รายจาย ใหเปนปจจบน เพอสะดวกตอการตรวจสอบ 3) ดานการบรหารงานบคคล ควรใหอสระแกบคลากรในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมาย และควรจดสภาพแวดลอมทเออตอการท างานของบคลากร 4) ดานการบรหารงานทวไป ควรสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย และควรมการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหเหมาะสม โดยเออประโยชนตอการเรยนการสอนของนกเรยนเปนส าคญ

จ

บทคดยอภาษาองกฤษ

59252335 : Major (EDUCATIONAL ADMINISTRATION) Keyword : EFFICIENCY IN ADMINISTRATION

MRS. PAMIKA PRAMSUKDEE : MANAGEMENT EFFICIENCY OF SCHOOL IN WANGYANGTONE GROUP PAKTOR DISTRICT, RATCHABUREE PROVINCE THESIS ADVISOR : PROFESSOR SANGAUN INRAK

The purposes of this research were 1) To know the management efficiency of school in Wangyangtone group Paktor District, Ratchaburee Province. 2) To know the management strategies of school in Wangyangtone group Paktor District, Ratchaburee Province. The sample used in this research were 52 people who working in school in Wangyangtone group Paktor District, Ratchaburee Province by using Descriptive Research Method. The data were analyzed by Mean (µ) and Standard Deviation (σ ) and open-ending questionnaires divided into 4 groups of management topic via using Content Analysis Technique.

The results as follow:

1. The management efficiency of School in Wangyangtone group Paktor District, Ratchaburee Province achieve in high overall score. The average follow from most to least including the Personal management, General management, Academic management and Budget management.

2. Administrative guidelines of School in Wangyangtone group Paktor District Ratchaburee province found that 1) Academic management should be supported their personnel to produce innovation media and research on educational topics to improve teaching efficiency and do evaluating by comparing knowledge, skill, experience with Department of Education’s standard of other school 2) Budget management should be provided school’s assets management plan by informing school’s executive and support school’s personnel to joining more seminar on managing budget and recording present receive and payment account for inspection convenient 3) Personal management should be provided school’s personnel more freedom to make decisions on given roles and improve work environment 4) General management should be increased in supporting and coordinate of Formal and Non-Formal Education system, Moreover, the school should be enhanced for the environment to increase study efficiency.

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด เพราะไดรบความกรณาจากอาจารย ดร.สงวน อนทรรกษ อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ทใหความชวยเหลอและใหค าแนะน าทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย รวมทงรองศาสตราจารย ดร.ชมศกด อนทรรกษ ประธานกรรมการตรวจสอบการคนควาอสระและผชวยศาสตราจารย ดร.สคนธ มณรตน ผทรงคณวฒ ทกรณาใหค าปรกษา ค าแนะน าและขอเสนอแนะทเปนประโยชนแกผวจย สงผลใหการคนควาอสระเลมนถกตองและสมบรณยงขน ผวจยขอกราบขอบพระคณในความกรณาของทกทานเปนอยางสง

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยสาขาการบรหารการศกษาทกทานทใหความร ใหค าแนะน าและ ประสบการณอนมคายงแกผวจย ขอขอบพระคณเจาของหนงสอ วารสาร เอกสาร และวทยานพนธทกเลม ทชวยใหการคนควาอสระมความสมบรณ

ขอขอบคณพ ๆ เพอน ๆ และนอง ๆ ชาวการบรหารการศกษาทกคนทใหค าแนะน าและก าลงใจตลอดมา ขอขอบพระคณผบรหาร บคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ทใหความรวมมออยางดยงในการเกบขอมลการวจย สงผลใหผวจยสามารถด าเนนการวจยจนส าเรจลลวงดวยด

คณคาหรอประโยชนอนเกดจากการคนควาอสระเลมน ผวจยขอนอมบชาแดพระคณบดา มารดา คร อาจารยทอบรมสงสอน แนะน า ใหการสนบสนนและใหก าลงใจอยางดยงเสมอมา

เปมกา เปรมสขด

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย............................................................................................................................... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ........................................................................................................................ จ

กตตกรรมประกาศ .............................................................................................................................. ฉ

สารบญ ................................................................................................................................................ ช

สารบญตาราง ...................................................................................................................................... ฎ

สารบญแผนภม.................................................................................................................................... ฏ

บทท 1 บทน า .................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ......................................................................................... 2

วตถประสงคของการวจย ................................................................................................................ 5

ขอค าถามของการวจย .................................................................................................................... 5

สมมตฐานของการวจย ................................................................................................................... 5

กรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย .......................................................................................... 6

ขอบเขตของการวจย ...................................................................................................................... 7

นยามศพทเฉพาะ ............................................................................................................................ 8

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................................................ 9

แนวคดเกยวกบประสทธภาพ (Efficiency) .................................................................................. 10

ความหมายของประสทธภาพ ................................................................................................ 10

ตวเกณฑทใชวดประสทธภาพองคการ................................................................................... 11

ปจจยทมผลกระทบตอประสทธภาพขององคการ ................................................................. 12

วธการประเมนประสทธภาพของโรงเรยน ............................................................................. 13

ประสทธภาพการบรหารโรงเรยน .......................................................................................... 16

ซ

แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหาร .......................................................................................... 18

ความหมายของการบรหารโรงเรยน ...................................................................................... 18

ขอบขายและภารกจการบรหารโรงเรยน ............................................................................... 20

การบรหารดานวชาการ ......................................................................................................... 23

การบรหารดานงบประมาณ ........................................................................................ 28

การบรหารดานการบรหารงานบคคล.......................................................................... 34

การบรหารงานดานการบรหารทวไป .......................................................................... 35

แนวคดการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ................................................................................... 37

ความหมายของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) ........ 39

หลกการส าคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน .......................................................... 41

รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ............................................................................ 43

ลกษณะส าคญของโรงเรยนทบรหารแบบ SBM..................................................................... 44

ประโยชนของโรงเรยนแบบ SBM .......................................................................................... 45

บทบาทของผบรหารสถานศกษาทบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ........................................ 45

การน า SBM ไปสการปฏบต ................................................................................................. 46

เงอนไขความส าเรจของการน า SBM ไปสการปฏบต ............................................................ 47

หลกการแนวคดเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวม (Participation management).................. 49

แนวคดและทฤษฎการบรหารแบบมสวนรวม ........................................................................ 49

แนวคดพนฐานของการบรหารแบบมสวนรวม....................................................................... 50

ความหมายของการบรหารแบบมสวนรวม ............................................................................ 51

ลกษณะของการบรหารแบบมสวนรวม ................................................................................. 52

การมสวนรวมของคณะกรรมการในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ................................. 54

การมสวนรวมในการบรหารของสถานศกษา ......................................................................... 54

ขอมลพนฐานของโรงเรยนในกลมต าบลวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ....................... 60

ฌ

งานวจยทเกยวของ ....................................................................................................................... 61

งานวจยในประเทศ ................................................................................................................ 61

งานวจยตางประเทศ .............................................................................................................. 66

บทท 3 วธด าเนนการวจย ................................................................................................................ 71

ขนตอนการด าเนนการวจย ........................................................................................................... 71

ระเบยบวธวจย ............................................................................................................................. 71

แผนแบบการวจย ......................................................................................................................... 71

ประชากร ...................................................................................................................................... 72

ผใหขอมล ..................................................................................................................................... 72

ตวแปรทศกษา .............................................................................................................................. 74

เครองมอทใชในการวจย ............................................................................................................... 74

การสรางและพฒนาเครองมอทใชในการวจย ............................................................................... 75

การเกบรวบรวมขอมล .................................................................................................................. 75

การวเคราะหขอมล ....................................................................................................................... 76

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ..................................................................................................... 76

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล .......................................................................................................... 78

ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................................................. 78

ตอนท 1 ขอมลสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ............................................................... 78

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร...................................................................................... 80

ตอนท 3 แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ................................................................................................................................... 88

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ .................................................................................... 91

สรปผลการวจย ............................................................................................................................. 91

ญ

อภปรายผล ................................................................................................................................... 94

ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................... 102

ขอเสนอแนะของการวจย .................................................................................................... 102

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ..................................................................................... 103

รายการอางอง ................................................................................................................................. 104

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 108

ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพอการวจย ..................................................................................... 109

ภาคผนวก ข หนงสอขออนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลการวจย ........................................ 116

ประวตผเขยน .................................................................................................................................. 118

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 จ านวนบคลากรในโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ................. 73

ตารางท 2 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ................................................................................. 79

ตารางท 3 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยภาพรวมและรายดาน ........................ 81

ตารางท 4 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานวชาการ โดยภาพรวมและรายขอ ........................................................................................................................................ 81

ตารางท 5 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานงบประมาณ โดยภาพรวมและรายขอ .......................................................................................................................... 83

ตารางท 6 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงาน .......... 85

ตารางท 7 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงาน .......... 87

สารบญแผนภม

หนา แผนภมท 1 ขอบขายเชงทฤษฎของการวจย ...................................................................................... 6

แผนภมท 2 ขอบเขตของการวจย ...................................................................................................... 7

บทท 1

บทน า

กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ทคณะกรรมการจดท ายทธศาสตรชาตไดด าเนนการยกรางตามแนวทางทคณะรฐมนตรก าหนด เพอใชเปนกรอบแนวทางการพฒนาในระยะ 20 ป สาระส าคญประกอบดวย วสยทศนและเปาหมายของชาตทคนไทยทกคนตองการบรรลรวมกน รวมทงนโยบายแหงชาตและมาตรการเฉพาะซงเปนแนวทาง ทศทาง และวธการททกองคกรและคนไทยทกคนตองมงด าเนนการไปพรอมกนอยางประสานสอดคลอง เพอใหบรรลซงสงทคนไทยทกคนตองการ คอ ประเทศไทยมนคง มงคง และยงยน ในทกสาขาของก าลงอ านาจแหงชาต อนไดแก การเมองภายในประเทศ การเมองตางประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา การทหาร วทยาศาสตรและเทคโนโลย การพลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและเทคโนโลย การพลงงาน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จากสถานะของประเทศและบรบทการเปลยนแปลงตาง ๆ ทประเทศก าลงประสบอย ท าใหการก าหนดวสยทศนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ยงคงตอเนองจากวสยทศนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 และกรอบหลกการของการวางแผนทนอมน าและประยกตใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ยดคนเปนศนยกลางของการพฒนาอยางมสวนรวม การพฒนาทยดหลกสมดล ยงยน โดยวสยทศนของการพฒนาในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ตองใหความส าคญกบการก าหนดทศทางการพฒนาทมงสการเปลยนผานประเทศไทย จากประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทมรายไดสง มความมนคง และยงยน สงคมอยรวมกนอยางมความสข และน าไปสการบรรลวสยทศนระยะยาว “มนคง มงคง ยงยน” ของประเทศกรอบทศทางแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2574 จงมจดมงหมายทส าคญคอ การมงเนนการประกนโอกาสและความเสมอภาคทางการศกษาการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาและการศกษาเพอการมงานท าและสรางงานไดภายใตบรบทเศรษฐกจและสงคมของประเทศและของโลกทขบเคลอนดวยนวตกรรมและความคดสรางสรรครวมทงมความเปนพลวตภายใตสงคมแหงปญญา (Wisdom-Based Society) สงคมแหงการเรยนร (Lifelong Learning Society) และการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร (Supportive Learning Environment) เพอใหพลเมองสามารถแสวงหาความรและเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต เพอใหประเทศไทยสามารถกาวขามกบดกประเทศทมรายไดปานกลางไปสประเทศทพฒนาแลวในอก 15 ปขางหนา

2

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การศกษาขนพนฐานเปนการศกษาทส าคญมงพฒนาใหผเรยนสามารถพฒนาคณภาพชวตใหพรอมทจะท าประโยชนแกสงคม ซงเปนกระบวนการสรางและพฒนาพฤตกรรมความเปนมนษยทสมบรณทกดาน สามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางเปนสขและสรางสรรค จรรโลงความเจรญกาวหนาของสงคมทกดาน โดยพฒนาคณภาพของประชากรเปนไปตามทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ก าหนด ซงเปนกฎหมายแมบททางการศกษา ระบไววาการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวตอยรวมกบคนอนไดอยางมความสข โดยเปนเครองมอส าคญในการพฒนาประเทศ ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมองและวฒนธรรม ตองอาศยก าลงคนเปนปจจยส าคญและคนจะมประสทธภาพเพยงใด ยอมขนอยกบประสทธภาพของการศกษา ซงสอดคลองกบส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กลาววาการจดการศกษาโดยผานกระบวนการจดการเรยนรใหแกผเรยน เพอใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา โดยสรางผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงคเปนคนด คนเกงและมความสข ซงผทมหนาทจะตองเรยนรและเขาใจองคประกอบของความเปนคนด คนเกง และมความสขอยางชดเจน

ดวยเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 27, 28 และ 34 ทก าหนดใหมมาตรฐานและหลกสตรการศกษาขนพนฐาน เพอความเปนไทยความเปนพลเมองดของชาต การด ารงชวตและการประกอบอาชพตลอดจนการศกษาตอ โดยใหสาระของหลกสตรและมาตรฐานตามสาระของหลกสตรเปนทงวชาการและวชาชพ มงพฒนาคนใหมความสมดล ทงดานความร ความคด ความสามารถ ความดงามและมความรบผดชอบตอสงคม ซงไดก าหนดหลกสตรแกนกลางพรอมทงใหสถานศกษามหนาทจดท าสาระหลกสตรของตนเองตามความเหมาะสมกบทองถนได หลกสตรการศกษาขนพนฐานมจดมงหมายสงสด คอ ใหผเรยนมคณภาพและมคณลกษณะทพงประสงคตามทสงคมไทยตองการของความเปนไทยโดยอาศยความรวมมอระหวางชมชน สถานศกษา ผปกครอง บคลากรทางการศกษารวมกบคณะกรรมการสถานศกษาจดท าสาระการเรยนรในทองถน เพอตอบสนองความตองการของชมชน

ยคทมการเปลยนแปลง ในโลกไรพรหมแดนอยางรวดเรวตามกระแสโลกาภวตน เกดกระแสผลกดนในการจดท าแผนพฒนาการศกษาแหงชาตฉบบท 9 (พ.ศ. 2545 - 2549) น าไปสการวางแผนพฒนาการศกษาทงเชงรกและเชงรบทส าคญ คอ การมองวสยทศนของคนไทยและสงคมไทยจากฐาน

3

ของการศกษา วเคราะหกระแสโลกาภวตนและสงแวดลอมตาง ๆ ทจะมปฏสมพนธกบการศกษาทงในแงของตนเหตและผลกระทบทไดรบควบคไปกบการพจารณาแกไข1 ปญหาอปสรรคขดของตาง ๆ เพอคาดหวงใหมการจดท าโครงการเขากบแผนงานหลกและนโยบายของแผน ตลอดจนการน าโครงการไปด าเนนใหเกดผลและกอใหเกดการเปลยนแปลงทางการศกษา จากการจดการศกษาของประเทศไทยทผานมายงปรบตวไมทนกบสถานการณของโลกทเปลยนไปอยางรวดเรว จงจ าเปนตองเรงรดการปฏรปการศกษา การบรหารและการจดการศกษาถอเปนกลไกส าคญของการปฏรปการศกษาตามแนวทางพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 ก าหนดใหการบรหารและการจดการศกษาเปนหมวดส าคญหมวดหนงทจะตองมการปฏรปไปพรอม ๆ กนกบการปฏรปดานอน ๆ โดยวางระบบโครงสรางการบรหารทเกยวของสมพนธเชอมโยงและสงเสรมการปฏรปดานอน ๆ ทกดาน ทงในสวนทรฐจดการศกษาเองและในสวนทใหองคกรประชาชนและทกสวนของสงคมเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ตลอดจนก ากบสนบสนนสงเสรมและพฒนาคณภาพการศกษาทงของรฐ เอกชน ทองถนชมชนและบคคลทจดการศกษา

การศกษาเปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอม สงคมการเรยนรและปจจยเกอหนน ใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต ซงครอบคลมทงการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย การศกษาในระบบมสองระดบคอ การศกษาขนพนฐานและการศกษาระดบอดมศกษา การศกษาขนพนฐานประกอบดวยการศกษาซงจดไมนอยกวา 12 ป กอนระดบอดมศกษาและใหมการศกษาภาคบงคบจ านวน 9 ป โดยใหเดกซงอายยางเขาปท 7 เขาเรยนในสถานศกษาขนพนฐานจนอายยางเขาปท 16 สถานศกษาจงมความส าคญในการสรางเกราะคมกนใหกบเดกทจะเตบโตขนเปนพลเมองทมคณภาพและไมกอปญหาสงคม เพราะสภาพแวดลอมและวฒนธรรมทดในสถานศกษา ยอมมอทธพลตอความสขความดงามและการเรยนรทจะเกดขนในตวผเรยน ตวบงชส าคญทท าใหมองเหนความส าเรจของผเรยน สภาพความพรอมของการด าเนนงาน และสภาพความพรอมของปจจยตาง ๆ

สถานศกษาเปนตวจกรส าคญในการปฏรปการศกษาขนพนฐานชวยแกปญหาตาง ๆ ทเกดขนโดยรบดวนและเปนการแกไขทใหผลอยางยงยนเปนทยอมรบกนทวไปวา สถานศกษาหลายแหงเปนทรจกและไดรบความนยมอยางสงจากพอแมและผปกครองในการสงบตรหลานเขาไปศกษาในสถานศกษาแหงนน ดวยความเชอทวาสถานศกษาแหงนนจะสามารถหลอหลอมบตรหลานของตน

1 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2548 - 2549) (กรงเทพมหานคร2545).

4

ใหเปนคนดและประสบความส าเรจ ในการเรยนรตามทตงเปาหมายไวได ภาระหนาทของผบรหารสถานศกษาจะมมากหรอนอยยอมขนอยกบขนาดของสถานศกษาและระดบชวงชนของการจดการศกษา ขอบเขตของการบรหารสถานศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก าหนดไว ม 4 ดาน คอ 1) ดานการบรหารงานวชาการ 2) ดานการบรหารงานงบประมาณ 3) ดานการบรหารงานบคคล และ 4) ดานการบรหารงานทวไป

การปฏรปการศกษาเพอมงเนนพฒนาในแตละดาน ดงน 1. ปญหาดานการบรหารจดการศกษาไดแก การรวมศนยอ านาจการบรหารไวทสวนกลาง ม

การท างานทซ าซอน อ านาจการสงการอยทสวนกลาง ขาดเอกภาพในดานนโยบายและการบรหาร การขาดการมสวนรวมของประชาชน

2. ปญหาคร ปจจบนพบวาอาชพครขาดการพฒนาอยางเปนระบบและตอเนองยงใชวธการสอนแบบเดม ภาระงานครมมากและครขาดแรงจงใจในการท างาน

3. ปญหาดานหลกสตรและกระบวนการเรยนร การศกษาทผานมาเปนการจดการศกษาใน ระบบปด ขาดความยดหยน คลองตว เกดความศนยเปลาทางการศกษาเดกไทยคดไมเปน ท าไมเปน แกปญหาไมเปน

โรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร เปนโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาราชบร เขต 1 โรงเรยนมภารกจจดการศกษาเพอสนองนโยบายของรฐ จงมความพยายามทจะจดการศกษาในโรงเรยน ใหมคณภาพสอดคลองกบแนวทางการปฏรปการศกษาใหตรงกบความตองการของนกเรยนและผปกครองใหมากทสด2 ดงนน การปฏรปการศกษาจงสงผลกระทบตอคนไทยทกคนผมสวนเสยเทาเทยมกนในการปฏรปการศกษาจงมความจ าเปนททกสวนตองใหความรวมมอในการด าเนนการโดยใชพจารณารวมกนอยางมเหตผล บคลากรทางการศกษา นกเรยนและผปกครองนกเรยนของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร กเปนสวนหนงทจะตองมบทบาทในการปฏรปการศกษาของโรงเรยน ดวยเหตผลและความเปนมาขางตนนผวจยเหนวา การบรหารโรงเรยนมความส าคญและจ าเปนตอการด าเนนงานการควบคมการบรการสาธารณะในโรงเรยน ซงเกยวกบการเรยนการสอน รวมถงจดสงแวดลอมภายในโรงเรยน ไดแก คร บคลากรทางการศกษา นกเรยน หลกสตร แบบเรยน สอการเรยนการสอน กจกรรมการเรยน การบรหารงานโรงเรยนตาง ๆ นนผบรหารมกจะจดรปงานในลกษณะทคลายคลงกนหรอถาจะมจ าแนกประเภทแตกตางกนออกไปบางกขนอยกบขนาดของโรงเรยน ลกษณะของงาน และความคดเหนของ

2 ส านกงานปฏรปการศกษา, แนวทางบรหารและการจดการศกษาในเขตพนทการศกษาและสถานศกษา (กรงเทพ ฯ2545).

5

บคลากรแตละคน ดงนนผวจยซงมความสนใจศกษาการบรหารงานโรงเรยนของผบรหารโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร วตถประสงคของการวจย

เพอใหสอดคลองกบปญหาของการวจยและสามารถตอบปญหาดงกลาวไดอยางชดเจน ผวจยจงไดก าหนดวตถประสงคของการวจยไวดงน

1. เพอทราบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนกลมในวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

2. เพอทราบแนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

ขอค าถามของการวจย

เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย ผวจยไดก าหนดขอค าถามของการวจย ไวดงตอไปน คอ

1. ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบรอยในระดบใด

2. แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร เปนอยางไร

สมมตฐานของการวจย

เพอใหสอดคลองกบขอค าถามของการวจย ผวจยจงไดก าหนดสมมตฐานของการวจย ไววา 1. ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร อยในระดบปานกลาง

2. แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร เปนพหวธ

6

ขอมลยอนกลบ

(Feedback)

กรอบแนวคดทางทฤษฎทใชในการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดน าทฤษฎตามแนวคดของ ลเนนเบรกและออนสเตน (Lunenburg and Ornstein) ทมาเปนกรอบในการวจย ดงแสดงในแผนภมท 1

แผนภมท 1 ขอบขายเชงทฤษฎของการวจย External Environment องคการ (0rganization)

)

ขอมลยอนกลบ (feedback) External Environment ทมา: Fred C. Lunenburg and Allan C. Ornstein. Educational administration: Concepts and practices, 6th ed. (Belmont, CA: Wadworth, 2012), 21-22.

ปจจยน าเขา (Input)

- บคลากร - นกเรยน - นโยบาย - วสดอปกรณเทคโนโลย - งบประมาณ

กระบวนการเปลยนแปลง (Transformation

process)

ปจจยน าออก (Output)

- ประสทธผลการบรหารงานอยางมระบบ - ประสทธผลการปฏบตงานอยางมระบบ - ประสทธผลการพฒนาตนเอง - ประสทธผลการเรยนร - ประสทธผลการเสรมสรางประสบการณ

- การบรหารงานวชาการ - การบรหารงาน งบประมาณ - การบรหารงานบคคล - การบรหารงานทวไป

7

ขอบเขตของการวจย

อนงในการบรหารจดการโรงเรยนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพม เตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 39 ก าหนดใหกระทรวงศกษาธการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทงดานการบรหารงานวชาการ การบรหารงานงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไป จากแนวคดดงกลาวท าใหสถานศกษามอสระในการบรหารจดการภายใตกรอบนโยบายทก าหนดดวยตนเอง ดงนน การตดสนใจโดยสมบรณในการบรหารงานวชาการ การบรหารงานงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป โดยเนนการมสวนรวมของบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคมอน จงเปนแนวทางหลกในการเพมประสทธภาพและเสรมพลงใหสถานศกษา ดงนนผวจยจงไดน าแนวทางดงกลาว โดยอาศยหลกการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทง 4 ดาน คอ ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป มาเปนขอบขายตวแปรในการศกษา ดงแผนภมท 2 แผนภมท 2 ขอบเขตของการวจย

ประสทธภาพในการบรหารงาน

1. ดานการบรหารงานวชาการ 2. ดานการบรหารงานงบประมาณ 3. ดานการบรหารงานบคคล 4. ดานการบรหารงานทวไป

ทมา : กระทรวงศกษาธการ. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (แกไขเพมเตมฉบบท 2) พ.ศ. 2545) และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต (ฉนบท 3) พ.ศ. 2553). (กรงเทพฯ : โรงพมพพรกหวานกราฟฟค, 2553)

8

นยามศพทเฉพาะ

เพอใหเขาใจความหมายเฉพาะของค าทใชในการศกษาวจยครงนใหตรงกน จงไดนยามความหมายของค าตาง ๆ ไวดงน ประสทธภาพ หมายถง การใชทรพยากรในการด าเนนการใด ๆ กตามโดยมสงมงหวงถงผลส าเรจและผลส าเรจนนไดมาโดยการใชทรพยากรนอยทสด การด าเนนงานเปนไปอยางประหยด ไมวาจะเปนการประหยดเวลา ทรพยากร แรงงาน รวมทงสงตาง ๆ ทใชในการด าเนนการนน ๆ ใหเปนผลส าเรจและถกตอง โรงเรยนในกลมวงยางโทน หมายถง โรงเรยนประถมศกษาทเปดท าการสอนตงแตระดบกอนประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนตน (โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา) ในต าบลหวยยางโทนและต าบลวงมะนาว อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 6 โรงเรยน ประกอบดวย 1) โรงเรยนวดวงมะนาว (อสสโรปถมภ) 2) โรงเรยนวดสวางอารมณ (ค าวอนประชานกล) 3) โรงเรยนบานมณลอย 4) โรงเรยนบานหนองลงกา 5) โรงเรยนบานพเกต และ 6) โรงเรยนบานหวยยางโทน

9

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การศกษาคนควาเรอง ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนกลมวงยางโทน อ าเภอ ปากทอ จงหวดราชบร ผวจยไดรวบรวมแนวคด ทฤษฎ ตลอดจนงานวจยทเกยวของกบประสทธภาพในการบรหารทสงผลตอการจดการศกษา ตามล าดบหวขอตอไปน 1. แนวคดเกยวกบประสทธภาพ (Efficiency) 2. แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหาร 3. แนวคดการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน 4. หลกการแนวคดเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวม (Participation management) 5. ขอมลพนฐานของโรงเรยนในกลมต าบลวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร 6. งานวจยทเกยวของ

10

แนวคดเกยวกบประสทธภาพ (Efficiency) ในการบรหารจดการองคการหรอหนวยงานจะมค าส าคญอย 2 ค า คอ ประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effectiveness) ทตองน ามาค านง ประสทธภาพ หมายถง การท างานอยางถกวธ เปนการเปรยบเทยบระหวางปจจยน าเขา ( Inputs) กบผลผลต (Outputs) หากสามารถท างานไดผลผลตมากในขณะทใชปจจยน าเขานอยกวาหรอเทากนกหมายความวาการท างานนนมประสทธภาพหรอกรณทหนวยงานหรอบคคลปฏบตงานในลกษณะเดยวกนแกอกฝายหนง ใชปจจยน าเขาหรอทรพยากรนอยกวาถอไดวาท างานมประสทธภาพมากกวาอกฝายหนง สวนค าวาประสทธผลนน เปนการเปรยบเทยบผลการปฏบตงานทเกดความส าเรจตามวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไว

ความหมายของประสทธภาพ

ค าวา ประสทธภาพ (Efficiency) มผใหความหมายไวอยางหลากหลาย แตมลกษณะคลายคลงกนในแงทเปนการบรหารจดการทใชความสามารถในการด าเนนการใหเกดผลส าเรจตามเปาหมายหรอวตถประสงคทก าหนดไว

วทยา ดานธ ารงกล (อางถงใน ภารด อนนตนาว )3 ไดใหความหมายวาประสทธภาพ หมายถง ความสามารถในการเลอกเปาหมายทเหมาะสมและบรรลเปาหมายนน ๆ ประสทธภาพจงวดกนทวาองคการสามารถสนองผบรโภคสนคาหรอบรการทเปนทตองการหรอไมและสามารถบรรลในสงทพยายามจะท ามากนอยเพยงใด

วโรจน สารรตนะ4 ไดกลาววา ความมประสทธภาพ จะเปนค าทใหกรอบแนวคดถงทศทางของการพฒนาทถกตองถกทศทาง (Do the right things) อนเปนบทบาทหนาททส าคญของผบรหาร เพราะหากสงทผบรหารก าหนดจะกระท านนมความไมถกตองเสยตงแตแรกแลวกจะก อใหเกดผลเสยหายตามมาอกมากมาย

ฮอยและมสเกล (Hoy & Miskel)5 กลาววา ประสทธภาพขององคการ หมายถง การทผบรหารสามารถใชภาวะผน าเปนศนยรวมในการจดการศกษาท าใหครและนกเรยนเกดความพงพอใจ

3 ภารด อนนตนาว, หลกการ แนวคด ทฤษฎทางการบรหารการศกษา (ชลบร: ส านกพมพมนตร, 2551), 205. 4 วโรจน สารรตนะ, โรงเรยนองคการแหงการเรยนรกรอบแนวคดเชงทฤษฎทางการบรหารการศกษา (กรงเทพ ฯ หางหนสวนจ ากด ทพยวสทธ, 2544), 204. 5 W. K Hoy, Miskel C. G., Educational Administration : Theory Research and Practice (New York: McGraw-Hill, 2008), 19-20.

11

เปนผลท าใหการด าเนนงานของโรงเรยนมประสทธผลสอดคลองกบวตถประสงคดงนน ความหมายของประสทธภาพ จงสามารถพฒนาได 2 ระดบ ดงน

1. ประสทธภาพและระดบบคคล คอ ลกษณะของบคคลทมความสามารถในการปฏบตงาน ใด ๆ แลวประสบผลส าเรจท าใหเกดผลตรงและครบถวนตามวตถประสงคทตงไว ผลทเกดขนมลกษณะคณภาพ เชน ความถกตอง ความมคณคา ความเหมาะสมดงกบความหวงและความถกตองการของหมคณะ

2. ประสทธภาพระดบองคการ คอ เนนผลงานขององคการประกอบดวยตวบงช ดงนการผลต (Production) การผลตผลผลตทงเชงปรมาณและเชงคณภาพตรงถงความตองการขององคการประสทธภาพ (Efficiency) อตราสวนระหวางปจจยทรพยากร (Inputs) ทใชกบผลผลต (Outputs) มความเหมาะสมในลกษณะทใชทรพยากรไดคมคาความพงพอใจ (Satisfaction) ผลด าเนนงานขององคการท ามาซงความส าเรจสอดคลองกบความตองการและความคาดหวงของสมาชกในองคการการปรบเปลยน (Adaptiveness) องคการทกลไกทสามารถปรบเปลยนการด าเนนงานไดสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลงไปทงภายในและภายนอกองคการและการพฒนา (Development) องคการสามารถเพมพนศกยภาพ (Potential) และวสยสามารถ (Capacity) ขององคการใหเจรญกาวหนาตามการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม6

ตวเกณฑทใชวดประสทธภาพองคการ

มนกวชาการ หลายคนไดใหเกณฑทใชวดประสทธภาพองคการ ดงน ฮอยและมสเกล (Hoy & Miskel) (อางถงใน วโรจน สารรตนะ)7 ไดพฒนาชดของเกณฑการประเมน เพอใหมองเหนถงความมประสทธภาพขององคการขนมาชดหนงโดยค านงถงหลกการส าคญ 3 ประการ คอ (1) หลกการเรองเวลา (Time) ซงเหนวาควรใหมการประเมนความมประสทธภาพขององคการทงในระยะสนและระยะยาว (2) หลกการเรองความเปนพหขององคประกอบในการประเมน (Plural Constituencies) โดยในการประเมนความมประสทธภาพนนใหประเมนจากผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) ทหลากหมาย (3) หลกการเรองความเปนพหของเกณฑ (Plural Criteria) โดยเกณฑในการประเมนความมประสทธภาพขององคการนนตองค านงถงความเปนระบบ (System) ขององคกร

6 สภทร พนธพฒนกล, "การพฒนารปแบบการบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทมประสทธผล สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน" (มหาวทยาลยศรปทม, 2554), 109. 7 วโรจน สารรตนะ, 19-20.

12

ปจจยทมผลกระทบตอประสทธภาพขององคการ

ธงชย สนตวงษ (อางถงใน ภารด อนนตนาว)8 ไดอางถงกรอบแนวคดของ Smith ทเกยวกบ ปจจยหรอองคประกอบทน าไปสประสทธผล และประสทธภาพขององคการ ในการไดมาซงผลผลต ดงน

1. องคประกอบดานปจจยน าเขา คอ ปจจยมนษย (Human) ไดแก ก าลงความสามารถ ความคาดหวง ความตองการ และพลงงาน และปจจยนอกจากมนษย (Nonhuman) ไดแก เงนทนเครองมอ เครองจกร วสด เทคนควธการ และทดน

2. องคประกอบดานกระบวนการ คอ (1) การจดองคการ ไดแก การจดโครงสราง การจดศกยภาพการปรบเปลยน การวเคราะห การก าหนดวตถประสงค การก าหนดยทธศาสตร และการก าหนดกลยทธ (2) การจดระบบการตดสนใจ การใชระบบสารสนเทศ เพอการจดการ และการจดระบบสนบสนน และ (3) การวางแผนและควบคม ไดแก การวางแผนยทธศาสตรรปแบบการวางแผน และวธการทใช การวางแผน โครงการ การวเคราะหทน และก าไรเพมประสทธภาพ

3. องคประกอบดานผลผลต ซงหมายถง (1) สนคาและบรการ (2) ความสามารถขององคการ (3) ระดบการเพมผลผลต (4) นวตกรรม (5) การเตบโต และพฒนาการขององคการไดแก การขยายอาคารสถานทการขยายทน การขยายบคลากร การใชเทคโนโลย (6) ภาพลกษณขององคการ (7) ความมงมนขององคการ (8) แรงจงใจขององคการ และ (9) ความพงพอใจของบคลากร และลกคา

ในขณะท เสตยร9 (Steers) ไดระบถงปจจยส าคญทมอทธตอประสทธผลองคการ ซงจ าแนกออกไดเปน 4 ลกษณะ คอ 1. ลกษณะขององคการ (Organizational Characteristics) ซงประกอบดวย โครงสราง(Structure) และเทคโนโลย (Technology) โดยเฉพาะทส าคญ คอ โครงสรางอนหมายถงความสมพนธของทรพยากรมนษยทก าหมดในองคการไดแก สายงานการบงคบบญชาตามบทบาทหนาท รวมทงองคประกอบในดานตาง ๆ เชน การกระจายอ านาจ (Decentralization) ความช านาญเฉพาะทาง (Specialization) ความเปนทางการ (Formalization) ชวยการบงคบบญชา (Span of Control) ขนาดขององคการ (Organization Size) และขนาดเทคโนโลย จะประกอบดวยการปฏบตการ (Operations) วสดอปกรณ (Materials) และความร (Knowledge) 2. ลกษณะของสภาพแวดลอม (Environmental Characteristics) ซงประกอบดวยสภาพแวดลอมภายนอกและสภาพแวดลอมภายในขององคการ สภาพแวดลอมภายนอกองคการจะม

8 ภารด อนนตนาว, 206-08. 9 R. M. Steers, Organizational Effectiveness : A Behavioral View (California Goodyear, 1977), 8.

13

ความซบซอน และความไมแนนอนของสภาพการณดานสงคม เศรษฐกจ และ การเมอง ครอบคลมอย สวนสภาพแวดลอมภายในองคการ จะประกอบไปดวยการมงสความส าเรจ การใหความสนใจตอพนกงาน การใหรางวลกบการลงโทษ ความมนคง และความเสอม การเปดกวางกบการปกปดรวมถงบรรยากาศ และวฒนธรรมในองคการ 3. ลกษณะของบคคลในองคการ (Employee Characteristics) จะประกอบดวยความผกพนของบคคลทมตอองคการ (Attachment) และผลการปฏบตงาน (Job Performance) ในเรองของความผกพนของบคลากรทมตอองคการ เปนเรองของการดงดดใจคนใหมทมาท างาน การสามารถรกษาคนเดมไวใหมความผกพนตอองคการในสวนของการปฏบตงาน เปนเรองของแรงจงใจ เปาหมาย ความตองการ และความสามารถตาง ๆ และบทบาททชดเจนของผปฏบตงานในองคการซงขนอยกบพฤตกรรมของบคคลในองคการ ในอนทจะสงผลกระทบตอความส าเรจ หรอความลมเหลวขององคการผบรหารจะตองมความสามารถในการเลอกใชรปแบบ และวธการทเหมาะสมในการบรหารงานบคคล หรอผลกดนใหเขาเหลานน เปนก าลงส าคญในการสนบสนนองคการมงไปสเปาหมายทก าหนดไว

4. ลกษณะของนโยบายการบรหารและการปฏบต (Managerial Policies and Practices) สวนนจะประกอบดวย การก าหนดเปาหมายทางกลยทธ การจดหาและใชทรพยากร การสรางสภาพแวดลอมส าหรบการปฏบตงาน ทเชอมตอการท างานอยางมประสทธภาพ กระบวนการตดตอสอสาร ภาวะผน าและการตดสนใจของผบรหาร ตลอดจนการปรบตวขององคการทไดรบผลกระทบตอความเปลยนแปลงรวมทงนวตกรรมขององคการ

วธการประเมนประสทธภาพของโรงเรยน

ในการประเมนประสทธภาพขององคการโดยทวไปนกวชาการไดพยายามหาวธประเมนประสทธผลขององคการโดยแยกเปนแนวทางใหญ 3 แนวทาง คอ 1. การประเมนประสทธภาพองคการในแงเปาหมาย (Goal Model of Organization Effectiveness) เปนการพจารณาวา องคการจะมประสทธภาพหรอไมนน ขนอยกบผลทไดรบวา บรรลเปาหมายองคการหรอไมหรอกลาวไดวาใชเปาหมายองคการเปนเกณฑแนวคดน ยงมขอบกพรองหลายประการ เชน ถาองคการมหลายเปาหมายกจะท าใหจดยากวาเปาหมายใด ไดรบ ความส าคญมากกวาเปาหมายอนมากนอยเพยงใด

2. การประเมนประสทธภาพองคการในแงระบบทรพยากร (The System Resource Model Of Organization Effectiveness) เปนการประเมนโดยพจารณาความสามารถขององคการ ในการแสวงหาประโยชนจากสภาพแวดลอม เพอใหไดมาซงทรพยากรทตองการทจะท าใหบรรลเปาหมายขององคการ แนวความคดนประเมนประสทธผลองคการ โดยเปรยบเทยบระหวาง

14

องคการในรปของการแขงขนองคการใดไดรบทรพยากรจากสภาพแวดลอมมากกวา องคการนนกมประสทธภาพมากกวา

3. การประเมนประสทธภาพโดยใชหลายเกณฑ ซงมผใหแนวคดการประเมนผล ไดแก 3.1 วธการวดผลส าเรจตามเปาหมาย (The Goal Attainment Approach) ม

หลกการวาองคการทกองคการมจดมงหมาย ดงนนการวดจดมงหมายจงเปนแนวทางส าหรบการวดประสทธผลมากทสด 3.2 วธการวดประสทธผลเชงระบบ วธนมแนวคดวา องคการประกอบดวยระบบยอยตาง ๆ การพจารณาเชงระบบทสมบรณตองพจารณาถงปจจยตาง ๆ ทเกยวของ 3.3 วธการบรหารประสทธภาพ โดยอาศยกลยทธตามสภาพแวดลอมเฉพาะสวน (The Strategic Constituencies Approach) โดยองคการทสามารถตอบสนองความตองการของสวนตางๆทอยในสภาพแวดลอมและสามารถอยรอดได โดยอาศยการสนบสนนจากสวนตาง ๆ เหลาน 3.4 วธการแขงขนคณคา (The Competing Values Approach) เปนการถอเอาคณคาความนยมเปนศนยกลางการประเมน โดยมขอสมม ตฐานวา คณคาทผประเมนจะใชวดนนจะสอดคลองเปนไปในทางเดยวกนกบสงทผประเมนตองการจะประเมนเสมอส าหรบเกณฑการวดประสทธผลขององคการ มดงน 1. เกณฑการวดประสทธผลในระยะสน คอ ผลผลต (Production) มงวดทผลผลตเบองตนขององคการประสทธภาพ (Efficiency) วดการใชทรพยากรทขาดแคลนขององคการ และความพงพอใจ (Satisfaction) 2. เกณฑการวดประสทธผลในระยะปานกลาง คอ การปรบตว (Adaptiveness) จดการตอบสนองตอการเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกองคการ การพฒนา (Development) วดพนธะผกพนขององคการทมตอการขยายสมรรถนะและศกยภาพส าหรบการเจรญเตบโต 3. เกณฑการวดประสทธผลในระยะยาว คอ การอยรอด (Survival) จดความสามารถในการอยรอดและการคงไวซงวธการสรางความสมดลทเหมาะสม รอบบนส (Robbins) (อางถงใน ภารด อนนตนาว)10 ไดสรปแนวทางในการศกษาประเมนประสทธภาพองคการได 4 แนวทาง ดงน

1. แนวทางการบรรลเปาหมาย (The Goal-Attainment Approach) ซงเปนไปตามความหมายขององคการทตองการใหบรรลเปาหมายเฉพาะ (Specific Goals) เปนการเนนทผล(Ends) มากกวาวธการ (Means) ฐานคต (Assumption) ของแนวทางน คอ (1) องคการตองมเปาหมายแนนอน (Ultimate Goals) (2) องคการตองมความชดเจนเขาใจตรงกน (3) เปาหมายตอง

10 ภารด อนนตนาว, 210-11.

15

ไมมากเกนไป (4) เปนเปาหมายทมความเหนสอดคลองกน และ (5) จดความกาวหนาของเปาหมายได เปาหมายทเปนไปตามฐานคตน ควรเปนเปาหมายเชงปฏบตการ (Operative Goals) เปนเปาหมายเฉพาะ (Specific Goals) ขององคการเพอใหเขาใจตรงกน และสามารถวดได 2. เปาหมายเชงระบบ (The System Approach) แนวทางเชงระบบน เปนไปตามความหมายขององคการทวาองคการเปนระบบ (System) ตองการปจจย (Inputs) มกระบวนการเปลยนปจจย (Process) และมผลผลต (Outputs) แนวทางเชงระบบมงเนนความสามารถขององคการในการจดทรพยากร การรกษาเสถยรภาพ และความสมดลของระบบภายในองคการ และการมปฏสมพนธอยางประสบผลส าเรจกบสภาพแวดลอมภายนอก แนวทางเชงระบบจงเนนทวธการ(Means) มากกวาทผล (Ends) ขอดของแนวทางระบบ คอ การท าใหผบรหารตระหนกในความส าคญของการพงพาอาศยซงกนและกนของระบบยอยในองคการ และเหมาะสมกบองคการทมเปาหมายไมชดเจนคลมเครอไมสามารถวดได จงตองใชเกณฑอน ๆ แทนการบรรลเปาหมาย 3. แนวทางเชงกลยทธ - กลมทเกยวของ (The Strategic Constituencies Approach) แนวทางเชงกลยทธ-กลมทเกยวของ เปนการศกษาประสทธผลองคการแนวใหม ฐานคต(Assumption) ของแนวทางนอยทการพจารณาองคการในฐานะทเปนระบบภายใตสภาพแวดลอมซงตองด าเนนการใหสอดคลองกบความตองการ ความพอใจของกลมทเกยวของทใหการสนบสนนองคการใหอยรอด ความหมายของประสทธผลตามแนวทางน คอ ระดบความสามารถขององคการในการตอบสนองความตองการของกลมทเกยวของในสภาพแวดลอมขององคการ จะมความคลายคลงกบแนวทางเชงระบบทตระหนกถงความส าคญของการพงพาอาศยภายในระบบ แตมจดเนนตางกน โดยแนวทางเชงกลยทธ-กลมทเกยวของจะพจารณาสภาพแวดลอมเฉพาะสวนทเกยวของกบการอยรอดขององคการ ผบรหารองคการจะไมละเลยตอกลมทมอ านาจ มอทธพลตอการด าเนนงานขององคการ 4. แนวทางการแขงขน-คณคา (The Competing Value Approach) แนวทางการแขงขน-คณคา เปนกรอบแนวคดเชงบรณาการในการศกษาประสทธผลขององคการฐานคต(Assumption) ของแนวคดน คอ ประสทธผลองคการจะมความเปนอตนย (Subjective) ขนอยกบคานยม ความชอบและความสนใจของผประเมนจงไมมเกณฑทดทสด การประเมนประสทธผลองคการจะท าใหมความเหมาะสมมากขน โดยก าหนดองคประกอบทวไปของเกณฑประสทธผลองคการ และใชองคประกอบเหลานเปนพนฐานในการก าหนดคณคาทแขงขน เพอทจะก าหนดรปแบบประสทธผลทมลกษณะไดในแตละรปแบบ

16

ประสทธภาพการบรหารโรงเรยน

เปนททราบกนดวา “ความมประสทธภาพ” เปนค าทใหกรอบแนวคด ในเรองการบรหารหรอ การพฒนาทถกตอง ถกทศทาง (Do The Right Things) ซงเปนบทบาทหนาททส าคญของผบรหาร ดงนนผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษาจงตองใหความสนใจกบประสทธผลการบรหารโรงเรยน ซงมนกวชาการไดกลาวถงประสทธภาพการบรหารโรงเรยน ไวดงน เซอรจโอวานน11 (Sergiovanni) ไดสรปลกษณะสถานศกษาทมประสทธผลมองคประกอบ ดงน (1) เนนนกเรยนเปนศนยกลาง (2) มแผนงานทางวชาการทด (3) จดการเรยนการสอนทสงเสรมการเรยนรของนกเรยน (4) มบรรยากาศโรงเรยนในทางบวก (5) สงเสรมความมปฏสมพนธตอกนแบบเปนกลม (6) มการพฒนาบคลากรอยางกวางขวาง (7) ใชภาวะผน าแบบมสวนรวม (8) สงเสรมการแกปญหาอยางสรางสรรค และ (9) ผปกครองและชมชนเขามามสวนรวม ลเนนเบรกและออนสเตน12 (Lunenburg & Ornstein) ไดสรปลกษณะการบรหารโรงเรยนทมประสทธผลวามลกษณะ 7 ประการ ดงน 1. มสภาพแวดลอมทเปนระเบยบและปลอดภย (A Safety And Orderly Environment) ไมเปนปญหาและอปสรรคส าหรบการเรยนการสอน 2. พนธกจของโรงเรยนมความชดเจน (A Clean School Mission) บคลากรมสวนรวมในพนธะสญญาของเปาหมายการเรยนการสอน และสามารถตรวจสอบได 3. มภาวะผน าทางวชาการ โดยผบรหารมความเขาใจ และประยกตใชงานวชาการอยางมประสทธผล (Instructional Effective) 4. มบรรยากาศความคาดหวงสง (A Climate Of High Expectation) โดยครอาจารยสามารถแสดงออกถงความรอบรในทกษะเบองตนใหนกเรยนเหนได 5. ทมเทเวลาใหกบการท างาน (High Time on Task) เพอวางแผนพฒนาการเรยนการสอน และพฒนาทกษะ 6. มการตรวจสอบความกาวหนาของนกเรยนอยางสม าเสมอ (Frequent Monitoring Of Student Program) เพอน าผลมาปรบปรง 7. มความสมพนธทางบวกกบผปกครอง (Positive Home School Relations) โดยมผปกครองสนบสนนพนธกจของโรงเรยน และชวยเหลอใหเกดความส าเรจ

11 T. J. Sergiovanni, The Principalship : A Reflectine Practice Perspective (Needham Heights: Allyn and Bacon, 1991), 258-63. 12 Fred C Lunenburg and Allan C Ornstein, Educational Administration Concepts and Practices, 6 ed. (BelMont, CA: Wadsworth, 2012), 348.

17

ฮอยและมสเกล13 (Hoy & Miskel) ไดศกษางานวจยของโมส (Mott) ในป 1972 กลาวถงประสทธผลของโรงเรยนวาจะตองประกอบดวยความสามารถ 4 ประการ คอ ความสามารถในการผลตนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนสงความสามารถในการพฒนาทศนคตทางบวกความสามารถในการปรบเปลยน และพฒนาโรงเรยน ดงรายละเอยด ดงน

1. ความสามารถในการผลตนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนสง ซงหมายความถงผลส าเรจทงปรมาณ และคณภาพของนกเรยน ประสทธผลของสถานศกษาทสรางความเชอมนสงพฒนาไดจากตวบงชทเปนความนยมจากชมชน และผปกครองนกเรยน เปนสถานศกษาทมความพรอมในดานปจจยตาง ๆ ไดแก วสด อปกรณ สงอ านวยความสะดวกเพยงพอ อาคารสถานทบรรยากาศ สงแวดลอมเหมาะสม ปจจยดานการเงนคลองตว มบคลากร คอ ครผสอน และผบรหารทดมคณภาพ รวมถงการพฒนาทศนคต แรงจงใจ การสงเสรมความคดสรางสรรคของนกเรยนรวมถง การประพฤตงานอยางเหมาะสม มคณภาพ จรยธรรม คานยมทดงามโดยเฉพาะการวางแผนพฒนาการเรยนการสอนอยางเหมาะสม ทนสมย ทนตอการเปลยนแปลง และความเจรญของโลก 2. ความสามารถในการพฒนานกเรยนมทศนคตทางบวก หมายถง การพฒนานกเรยนใหมความคดเหนทาทความรสก หรอพฤตกรรมของผไดรบการศกษา ปฏบตตนเปนแบบอยางทดของสงคม รจกเออเฟอเผอแผ เอออาทรตอเพอนมนษยรจกพฒนาตนเอง มองโลกในแงด อยรวมกบผอนในสงคมไดอยางเปนสข 3. ความสามารถในการปรบเปลยน และพฒนาโรงเรยนผบรหารสถานศกษา และบคลากรจะตองมความสามารถในการปรบตวไดอยางเหมาะสม นโยบายตาง ๆ ของสถานศกษาตองสอดคลอง และทนสมยทนกบความเจรญกาวหนาการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมภายนอกผบรหาร และคร ตองเปนนกพฒนา มความคดรเรมสรางสรรคใหเกดสงใหม ๆ อยเสมอ จดการเรยนการสอนใหนกเรยนมความรความสามารถในการปรบตวอยในสงคมไดอยางมความสข และเหมาะสมตามอตภาพ

4. ความสามารถในการแกปญหาภายในโรงเรยน การบรหารจดการโรงเรยน หรอใหเกดผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว อาจจะตองมปญหาหรออปสรรค เนองจากพนธกจของโรงเรยนมอยหลายดาน ผบรหารจะตองมความรความสามารถในการวเคราะหหาสาเหตของปญหาหรอขอขดแยงในแตละเรอง เพอน ามาสงเคราะหหาทางเลอกในการแกไขปญหาทเกดขนใหเหมาะสม และตดตามประเมนผลกรแกปญหานน ๆ เพอการปรบปรงใหโรงเรยนมประสทธภาพในการปฏบตงานในแตละฝายใหเกดความราบรนเรยบรอย และความเจรญกาวหนาบรรลเปาหมายของโรงเรยน ซงจะท าใหเกดประสทธผลในโรงเรยนได

13 Hoy, 373.

18

แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรหาร

ความหมายของการบรหารโรงเรยน

นกการศกษาและนกวชาการหลายทานไดใหความหมายการบรหารโรงเรยนไว ดงน

ก าพล ฤทธรกษา14 ไดใหความหมายการบรหารโรงเรยน หมายถง กจกรรมทบคลากรของทก

คนในโรงเรยน ชมชนและสงคมรวมมอรวมใจกนด าเนนการ เพอใหภารกจของโรงเรยนทรบผดชอบ

ประสบผลส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวอยางดและมประสทธภาพ

สมคด บางโม15 กลาววา การบรหารโรงเรยนเปนแหลงพฒนาประชากรของประเทศทส าคญ

ยง เปนหนวยงานทใช คน เงน วสดอปกรณ จ านวนมากมาย หากการจดการบรหารงานในโรงเรยน

ขาดประสทธภาพ ผลผลตของโรงเรยน คอ นกเรยนทส าเรจออกไปยอมมประสทธภาพต า ซงสงผลตอ

การพฒนาประเทศยอมลาชาตามไปดวย

นพนธ กนาวงศ16 กลาววา การบรหารโรงเรยน คอกระบวนการตาง ๆ ในการด าเนนงานของกลมบคคล ซงเรยกวา ผบรหาร โดยมวตถประสงคเพอใหบรการทางการศกษาแกสมาชกในสงคม

จากแนวคดดงกลาว จงสรปไดวา การบรหารโรงเรยนเปนการด าเนนงานของผบรหารหรอกลมบคคลทมสวนเกยวของในการปฏบตหนาทในโรงเรยน เพอใหบรการทางการศกษาในการเตรยมเยาวชนใหเปนผใหญทดของสงคม โดยใชกระบวนการบรหารจดการ ทนยมใชกนอยางแพรหลายทวไป ซงมนกการศกษาไดใหแนวทางของกระบวนการบรหารจดการไว ดงน กลค (Gulick) (อางถงใน วสากล กองทองนอก)17 ไดเสนอหนาทของผบรหาร (Functions of Executives) ไว 7 ประการ ดงน

1. P (Planning) หมายถง การจดวางโครงการและแผนปฏบตงานไวลวงหนาวาจะท าอะไร ท าอยางไร เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว

14 ก าพล ฤทธรกษา, "ปจจยการบรหารทสงผลตอการปฏรปกระบวนการเรยนรในโรงเรยนแกนน าปฏรปกระบวนการเรยนร สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดนครราชสมา" (สถาบนราชภฎนครราชสมา, 2545), 13.

15 สมคด บางโม, การบรหารการศกษา (กรงเทพมหานคร สถาบนราชภฎพระนคร, 2544), 153. 16 นพนธ กนาวงศ, หลกการบรหารการศกษา (พษณโลก ตระกลไทย, 2543), 12. 17 วสากล กองทองนอก, "การน าภมปญญาทองถนไปใชในการจดการศกษาของโรงเรยน สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดก าแพงเพชร" (สถาบนราชภฎก าแพงเพชร, 2543).

19

2. O (Organiz ing) หมายถง การจดหนวยงาน ก าหนดโครงสรางของหนวยงาน การแบงสวนงาน การจดสายงาน

3. S (Staffing) หมายถง การจดตวบคคล เปนการบรหารบคคล อนไดแก การจดอตราก าลง การสรรหา การพฒนาบคลากร การสรางบรรยากาศการท างานทด การประเมนผลการท างาน และการใหพนจากงาน

4. D (Directing) หมายถง การอ านวยการ การตดสนใจ การวนจฉย ส งการ การควบคมบงคบบญชา และการควบคมการปฏบตงาน

5. Co (Coordinating) หมายถง การประสานงาน การประสานกจกรรมตาง ๆ ของหนวยงานใหเกดความรวมมอ ด าเนนไปสเปาหมายเดยวกน

6. R (Reporting) หมายถง การรายงานผลการปฏบตงานของหนวยงานใหแกผบรหารและสมาชกของหนวยงานใหทราบความเคลอนไหวของการด าเนนงานวากาวหนาเพยงใด

7. B (Budgeting) หมายถง การงบประมาณ การจดท างบประมาณบญชการใชจายเงน การควบคม การตรวจสอบดานการเงน

วฑรย สมะโชคด18 ไดกลาวถงการบรหารงานคณภาพแบบ PDCA ยอมาจาก “Plan -Do-Check-Act” แปลวา วางแผน -ปฏบต-ตรวจสอบ-ด า เนนการตอ /ปรบปรง ของ เอดวารด เดมมง ซ ง เสนอขนตอนการบรหารงานคณภาพ “วฏจกรเดมมง” (Deming Cycle) 4 ขนตอนดงน

P คอ Plan การวางแผน การก าหนดแผน เปนการออกแบบหรอก าหนดสงทจะตองท าผลตตนแบบ และทดสอบ

D คอ Do ลงมอท าตามแผนทวางไว ผลตตามแบบ C คอ Check ตรวจสอบผลลพธกบแผน เปนการตรวจสอบดวาสงทผลตมคณภาพ

ตรงตามความตองการหรอขอก าหนดหรอไม A คอ Act ด าเนนการตอ/ปรบปรง หากไมบรรลแผนใหหาสาเหตและวางแผนแกไข

ใหม (เรมวงจร PDCA ใหม) หากบรรลแผนใหก าหนดเปนมาตรฐานเพอยดปฏบตตอไป จะเหนไดวา การบรหารโรงเรยนนนมกระบวนการบรหารจดการ ทผบรหารโรงเรยน

จ าเปนตองรหลกการ เพอความรอบคอบในระบบการบรหารจดการทดสงผลใหการบรหารจดการสามารถน าทรพยากรและปจจยทเออตอการบรหารจดการมาใชประโยชนไดสงสด

18 วฑรย สมะโชคด, Tqm คมอสองคกรคณภาพยค 2000 (กรงเทพ ฯ: ส านกพมพทพเอพบลสชง, 2541).

20

ขอบขายและภารกจการบรหารโรงเรยน

มนกการศกษาและหนวยงานทเกยวของกบการศกษาตาง ๆ ไดก าหนดขอบขายและภารกจการบรหารโรงเรยน ดงน

กระทรวงศกษาธการ19 ไ ดก าหนดขอบขายภารกจการบรหารและจดการสถานศกษาไว 4 ดาน มดงน

1. ดานการบรหารงานวชาการ 1.1 การพฒนาหลกสตรสถานศกษา

1.2 การพฒนากระบวนการเรยนร 1.3 การวดผล ประเมนผล และการเทยบโอนผลการเรยน 1.4 การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา

1.5 การพฒนาสอ นวตกรรม และเทคโนโลยเพอการศกษา 1.6 การพฒนาแหลงการเรยนร 1.7 การนเทศการศกษา 1.8 การแนะแนวการศกษา 1.9 การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 1.10 การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน 1.11 การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน 1.12 การสงเสรม และสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร

หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษา 2. ดานการบรหารงบประมาณ 2.1 การจดท าและเสนองบประมาณ

2.2 การจดสรรงบประมาณ 2.3 การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผล รายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน 2.4 การระดมทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา 2.5 การบรหารการเงน 2.6 การบรหารบญช 2.7 การบรหารพสดและสนทรพย

3. ดานการบรหารงานบคคล

19 กระทรวงศกษาธการ, คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทพนฐานทเปนนตบคคล (กรงเทพ ฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2546).

21

3.1 การวางแผนอตราก าลงและก าหนดต าแหนง 3.2 การสรรหาและบรรจแตงตง 3.3 การเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตราชการ 3.4 วนยและการรกษาวนย 3.5 งานออกจากราชการ

4. ดานการบรหารทวไป 4.1 การด าเนนงานธรการ

4.2 งานเลขานการคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน 4.3 การพฒนาระบบและเครอขายขอมลสารสนเทศ 4.4 การประสานงานและพฒนาเครอขายการศกษา 4.5 การจดระบบการบรหารและพฒนาองคกร 4.6 งานเทคโนโลยสารสนเทศ 4.7 การสงเสรม สนบสนนดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและบรหารทวไป 4.8 การดแลอาคารสถานทและสภาพแวดลอม 4.9 การจดท าส ามะโนผเรยน 4.10 การรบนกเรยน 4.11 การสงเสรมและประสานงานการจดการศกษาในระบบ นอกระบบและ

ตามอธยาศย 4.12 การระดมทรพยากรเพอการศกษา 4.13 การสงเสรมงานกจการนกเรยน 4.14 การประชาสมพนธงานการศกษา 4.15 การสงเสรม และสนบสนนและประสานการจดการศกษาของบคคล ชมชน

องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา 4.16 งานประสานราชการกบเขตพนทการศกษาและหนวยงานอน 4.17 การจดระบบการควบคมภายในหนวยงาน 4.18 งานบรการสาธารณะ 4.19 งานทไมไดระบไวในงานอน หลงจากทไดมการปฏรปการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 39 ก าหนดใหกระทรวงศกษาธการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคลและการบรหารทวไป ไปยงคณะกรรมการสถานศกษา และส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาในเขตพนท

22

การศกษาโดยตรง ยดหลกการกระจายอ านาจการบรหารและจดการศกษาจากสวนกลางหรอจากเขตการศกษาไปยงสถานศกษา เปดโอกาสใหประชาชน องคกร และหนวยงานในทองถนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา ท าใหสถานศกษามอ านาจหนาทความรบผดชอบ และมความเปนอสระและคลองตวในการบรหารจดการในการตดสนใจสงการเกยวกบการบรหารโรงเรยนโดยยดโรงเรยนเปนศนยกลางหรอการบรหารจดการสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ซงประกอบดวย ผบรหารโรงเรยน ตวแทนคร ตวแทนผปกครอง องคกรและชมชนรวมกนบรหารโรงเรยนใหสอดคลอง และตอบสนองความตองการของผเรยน ของผปกครอง และชมชนมากทสด

อทย บญประเสรฐ20 ไดกลาวถง ความเปนมา แนวคดและหลกการบรหารจดการสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน วาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานเปนแนวคดทรเรมขนในประเทศสหรฐอเมรกา ตอมาแพรหลายในประเทศอน ๆ เชน แคนาดา นวซแลนด ฮองกง อสราเอล ประสบผลส าเรจในการจดการศกษาระดบหนง เปนแนวคดทไดรบอทธพลมาจากกระแสการเปลยนแปลงของโลกธรกจอตสาหกรรมวธการกลยทธท าใหองคกรมประสทธภาพในการท างาน ผลการปฏบตงานมคณภาพ สรางความพงพอใจใหแกลกคาและผเกยวของ โดยเสนอวา “หวใจของการบรหารสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน คอ การบรหารจดการตามความตองการและจ าเปนของสถานศกษา โดยคณะกรรมการสถานศกษา ซงมอ านาจหนาทรวมคด รวมด าเนนการ รวมตดสนใจ และรวมประเมน โดยมงหวงเพอเพมประสทธผลและประสทธภาพของสถานศกษา” ทงนไดเสนอขอบขายแนวคดการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ประกอบดวย21

1. การบรหารทมความเปนอสระในการตดสนใจในการบรหารจดการ (Autonomy) 1.1 ดานวชาการ 1.2 ดานงบประมาณ 1.3 ดานบรหารบคคล 1.4 ดานการบรหารทวไป

2. การบรหารจดการทมสวนรวมของทกฝายทมสวนไดสวนเสย (Participation) ในรปของคณะกรรมการ

3. การบรหารจดการตองตอบสนอง และสอดคลองกบความตองการของผเรยน ผปกครอง และชมชนมากทสด

20 อทย บญประเสรฐ, การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการของสถานศกษาในรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (กรงเทพ ฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2543), 72-75. 21 ibid.

23

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ในมาตรา 39 ไ ดบญญ ตไววา ใหกระทรวงกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป ไปยงคณะกรรมการสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง จากการวเคราะหและสงเคราะหภารกจการบรหารงานทง 4 ดาน ทงจาก แนวคดและหลกการจดการสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐานของอทย บญประเสรฐ แนวทางการบรหารและการจดการศกษาในเขตพน ทการศกษาและสถานศกษา ของส านกงานปฏรปการศกษา การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษาตามแนวคดของ ธระ รญเจรญ และคมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคลของกระทรวงศกษาธการ จะเหนไดวาภารกจดงกลาวประกอบดวย 1) ดานวชาการ 2) ดานงบประมาณ 3) ดานการบรหารงานบคคล และ 4) ดานการบรหารทวไป ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเกยวกบประสทธภาพในการบรหารโรงเรยนกฬาตามแนวปฏรปการศกษา ซงปจจบนสถาบนการพลศกษา กระทรวงการทองเทยวและกฬา ยงไมไดก าหนดโครงสรางการบรหารโรงเรยนกฬาใหชดเจน ผว จยจงตองอาศยหลกการส าคญทก าหนดในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 มาตรา 39 ทกลาวถงการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป และอาศยขอบขายภารกจการบรหารโรงเรยนจากคมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล ของกระทรวงศกษาธการ22

การบรหารดานวชาการ

นกการศกษาหลายทานไดใหความหมาย การบรหารงานวชาการไวดงน ภญโญ สาธร23 กลาววา การบรหารงานวชาการ หมายถง การบรหารกจกรรมทกชนดของโรงเรยน ซงเกยวของกบการปรบปรงพฒนาการสอนใหไดผลด และมประสทธภาพทสด

อทย ธรรมเดโช24 ไ ด ใ หค ว าม หมาย ของการบรหารงานวชาการ หมายถง กจกรรมทกชนดภายในโรงเรยนทเกยวกบการปรบปรงพฒนาใหการเรยนการสอนไดผลดและม

22 กระทรวงศกษาธการ, พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 (กรงเทพ ฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2546). 23 ภญโญ สาธร, หลกบรหารการศกษา (กรงเทพมหานคร: วฒนาพานช, 2523). 24 อทย ธรรมเดโช, หลกการบรหารการศกษา (กรงเทพมหานคร: เจาพระยาการพมพ, 2531).

24

ประสทธภาพทสด หรอการใหพลเมองเปนผมคณภาพและคณธรรม สามารถประกอบสมมาอาชพและด ารงตนเปนพลเมองทดตามระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข

ปรยาพร วงศอนตร โรจน25 กลาววา การบรหารงานวชาการหมายถง การบรหารสถานศกษาโดยมการจดกจกรรมทกอยางทเกยวกบการปรบปรงพฒนาการเรยนการสอนใหไดผลดและมประสทธภาพใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยน

ชมศกด อนทรรกษ26 ไ ด ใหความหมาย ของการบรหารงานวชาการ หมายถง กระบวนการจดกจกรรมในงานวชาการ ซงเปนภารกจหลกใหเกดการปรบปรงพฒนาและเปนประโยชนสงสดแกผเรยนหรอผรบบรการ กระบวนการดงกลาวน ไดแก การวางแผน การจดระบบโครงสรางและการก าหนดบทบาทหนาท การจดด าเนนงานทางวชาการ การผลตสอและอปกรณทางการศกษา การวดผลและประเมนผล การจดบรรยากาศเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพทางวชาการ การจดแหลงหรอศนยสารสนเทศ รวมทงการจดสงอ านวยความสะดวกอน ๆ และการนเทศภายในเพอใหงานวชาการมคณภาพ

กลาวโดยสรป การบรหารดานวชาการ หมายถง การด าเนนงานเกยวกบการพฒนาหลกสตร การพฒนากระบวนการเรยนร การวดผล ประเมนผล และเทยบโอนผลการเรยน การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา การพฒนาสอ นวตกรรม และเทคโนโลยเพอการศกษา การพฒนาแหลงการเรยนร การนเทศการศกษา การแนะแนวการศกษา การพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาอน และการสงเสรม สนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษา งานวชาการเปนงานหลกหรอเปนภารกจหลกของสถานศกษาทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มงใหกระจายอ านาจในการบรหารจดการไปใหสถานศกษาใหมากทสด เจตนารมณทจะใหสถานศกษาด าเนนการไดโดยอสระ คลองตว รวดเรว สอดคลองกบความตองการของผเรยน สถานศกษา ชมชน ทองถนและการมสวนรวมจากผมสวนไดเสยทกฝายซงจะเปนปจจยส าคญท าใหสถานศกษามความเขมแขงในการบรหารและการจดการ สามารถพฒนาหลกสตรและ

25 ปรยาภรณ วงศอนตรโรจน, การบรหารวชาการ (กรงเทพมหานคร: ส านกพมพพมพด, 2544). 26 ชมศกด อนทรรกษ, การบรหารงานวชาการและการนเทศภายในสถานศกษา (นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร, 2560), 21.

25

กระบวนการเรยนรตลอดจนการวดผล ประเมนผล รวมทงการวดปจจยเกอหนนการพฒนาคณภาพนกเรยน ชมชน ทองถน ไดอยางมคณภาพและมประสทธภาพ กระทรวงศกษาธการ ไดก าหนดขอบขายของการบรหารวชาการไว 12 งาน ดงน 1. การพฒนาหลกสตรสถานศกษา ไดแก การศกษาวเคราะหเอกสารหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 สาระแกนกลางของกระทรวงศกษาธการ ขอมลสารสนเทศเกยวกบสภาพปญหาและความตองการของสงคม ชมชน และทองถน การวเคราะหสภาพแวดลอม และประเมนสถานภาพสถานศกษา เพอก าหนดวสยทศน ภารกจ เปาหมาย คณลกษณะอนพงประสงคโดยการมสวนรวมของทกฝายสวนรวมของทกฝายรวมทงคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน การจดท าโครงสรางหลกสตรและสาระตาง ๆ ทก าหนดใหมในหลกสตรสถานศกษาทสอดคลองกบวสยทศนเปาหมายและ คณลกษณะทพงประสงค โดยพยายามบรณาการเนอหาสาระทงในกลมสาระการเรยนรเดยวกน และระหวางกลมสาระการเรยนรตามความเหมาะสม การน าหลกสตรไปใชในการจดการเรยนการสอน และการบรหารจดการการใชหลกสตรใหเหมาะสม การนเทศการใชหลกสตร การตดตามและประเมนผลการใชหลกสตรและการปรบปรง และพฒนาหลกสตรตามความเหมาะสม 2. การพฒนากระบวนการเรยนร ไดแก การสงเสรมใหครจดท าแผนการจดการเรยนร ตามสาระและหนวยการเรยนร โดยเนนผเรยนเปนส าคญ การสงเสรมใหครจดกระบวนการเรยนรโดยจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ ความถนดของผเรยน ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณการประยกตใชความรเพอปองกนและแกไขปญหาการเรยนรจากประสบการณจรงและการปฏบตจรง การสงเสรมใหรกการอานและใฝรอยางตอเนอง การผสมผสานความรตาง ๆ ใหสมดลกนปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะทพงประสงคทสอดคลองกบเนอหาสาระกจกรรม ทงนโดยจดบรรยากาศและสงแวดลอมและแหลงการเรยนรใหเออตอการจดกระบวนการเรยนรและการน าภมปญญาทองถนหรอเครอขาย ผปกครอง ชมชน ทองถนมามสวนรวมในการจดการเรยนการสอนตามความเหมาะสม การจดใหมการนเทศการเรยนการสอนแกครในกลมสาระตาง ๆ โดยเนนการนเทศทรวมมอกนชวยเหลอกนแบบกลยาณมตร เชนนเทศแบบเพอนชวยเพอน เพอพฒนาการเรยนการสอนรวมกน หรอแบบอน ๆ ตามความเหมาะสมและการสงเสรมใหมการพฒนาคร เพอพฒนากระบวนการเรยนรตามความเหมาะสม 3. การวดผล ประเมนผล และการเทยบโอนผลการศกษา ไดแก การก าหนดระเบยบแนวปฏบตเกยวกบการวดผลและประเมนผล การสงเสรมใหครจดท าแผนการวดผล และประเมนผลแตละรายวชาใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษา สาระการเรยนร หนวยการเรยนร แผนการจดการเรยนร และการจดกจกรรมการเรยนร การสงเสรมใหครด าเนนการวดผลและประเมนผลการเรยนการสอนโดยเนนการประเมนตามสภาพจรงจากกระบวนการ การปฏบตและผลงานการจดใหมการเทยบโอน

26

ความร ทกษะ ประสบการณและผลการเรยนจากสถานศกษาอน สถานประกอบการและอน ๆ ตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการก าหนด และการพฒนาเครองมอวดและประเมนผลใหไดมาตรฐาน 4. การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ไดแก การศกษา วเคราะห วจย การบรหารจดการ และการพฒนาคณภาพงานวชาการในภาพรวม การสงเสรมใหครศกษา วเคราะห วจย เพอพฒนาคณภาพการเรยนรใหแตละกลมสาระการเรยนรและการประสานความรวมมอในการศกษา วเคราะห วจยตลอดจนเผยแพรผลงานวจยหรอพฒนาคณภาพการเรยนการสอนและงานวชาการกบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอน 5. การพฒนาสอ นวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา ไดแก การศกษา วเคราะหความจ าเปนในการใชสอและเทคโนโลยเพอการจดการเรยนการสอนและการบรหารงานวชาการ การสงเสรมใหครผลต พฒนาสอและนวตกรรมการเรยนการสอน การจดหาสอและเทคโนโลยเพอใชในการจดการเรยนการสอนและการพฒนางานดานวชาการ การประสานความรวมมอในการผลต จดหา พฒนาและการใชสอนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการจดการเรยนการสอนและการพฒนางานวชาการกบสถานศกษา บคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน และสถาบนอน การประเมนผลการพฒนาการใชสอ นวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา 6. การพฒนาแหลงการเรยนร ไดแก การส ารวจแหงการเรยนรทเกยวของกบการพฒนาคณภาพการศกษาทงในสถานศกษา ชมชน ทองถน ในเขตพนทการศกษา และเขตพนทการศกษาใกลเคยง การจดท าเอกสารเผยแพรแหลงการเรยนรแกคร สถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษาในบรเวณใกลเคยง การจดตงและพฒนาแหลงการเรยนรรวมทงพฒนาใหเกดองคความรและประสานความรวมมอสถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา ในการจดตง สงเสรม พฒนาแหลงเรยนรทใชรวมกนและการสงเสรม สนบสนนใหครใชแหลงการเรยนรทงในและนอกโรงเรยนในการจดกระบวนการเรยนรโดยครอบคลมภมปญญาทองถน 7. การนเทศการศกษา ไดแก การจดระบบการนเทศงานวชาการ และการเรยนการสอนภายใน การนเทศงานวชาการ และการเรยนการสอนในรปแบบหลากหลายและเหมาะสม การประเมนผลการจดระบบ และกระบวนการนเทศการศกษา การตดตาม ประสานงานกบเขตพนทการศกษา เพอพฒนาระบบและกระบวนการนเทศงานวชาการและการเรยนการสอน การแลกเปลยนเรยนรและประสบการณการจดระบบนเทศการศกษาภายในสถานศกษากบสถานศกษาอน หรอเครอขายการนเทศการศกษาภายในเขตพนทการศกษา 8. การแนะแนวการศกษา ไดแก การจดระบบการแนะแนวทางวชาการและวชาชพภายในสถานศกษา โดยเชอมโยงกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยน และกระบวนการเรยนการสอน การด าเนนการแนะแนวการศกษา โดยความรวมมอของครทกคน การตดตามและประเมนผล การจดการ

27

ระบบและกระบวนการแนะแนวการศกษาและประสานความรวมมอและแลกเปลยนเรยนร และประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษา หรอเครอขาย การแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา 9. การพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ไดแก การจดระบบโครงสรางองคกร ใหรองรบการจดระบบการประกนคณภาพภายใน การก าหนดเกณฑการประเมน เปาหมายความส าเรจของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาและตวชวดของกระทรวง เปาหมายความส าเรจของเขตพนทการศกษา หลกเกณฑและวธการประเมนของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา การวางแผนการพฒนาคณภาพการศกษา ตามระบบการประกนคณภาพการศกษาใหบรรลผลตามเปาหมายความส าเรจของสถานศกษา การพฒนางานตามแผนและตดตาม ตรวจสอบ และประเมนคณภาพภายใน เพอปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง การประสานความรวมมอกบสถานศกษาและหนวยงานอน ในการปรบปรงและพฒนาระบบประกนคณภาพภายใน และการพฒนาคณภาพการศกษาตามระบบการประกนคณภาพการศกษา การประสานงานกบเขตพนทการศกษา เพอการประเมนคณภาพการศกษาของสถานศกษา ตามระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในเขตพนทการศกษาและการประสานงานกบส านกงานรบรองมาตรฐานการศกษาและประเมนคณภาพการศกษา ในการประเมนสถานศกษาเพอเปนฐานในการพฒนาอยางเปนระบบและตอเนอง 10. การสงเสรมความรทางวชาการแกชมชน ไดแก การศกษา ส ารวจความตองการ สนบสนนงานวชาการแกชมชน การจดใหความร เสรมสรางความคดและเทคนค ทกษะทางวชาการเพอพฒนาทกษะวชาชพ และคณภาพชวตของประชาชนในชมชน ทองถน การสงเสรมใหประชาชนในชมชน ทองถน เขามามสวนรวมในกจกรรมทางวชาการของสถานศกษาและทจดโดยบคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน และสถาบนอนท จดการศกษา และการสงเสรมใหมการแลกเปลยนเรยนร ประสบการณระหวางบคคล ครอบครว ชมชน ทองถน 11. การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาและองคกรอน ไดแก การประสานความรวมมอ ชวยเหลอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษาของรฐ เอกชนและองคกรปกครองสวนทองถน ทงทจดการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษา ทงบรเวณใกลเคยงภายในเขตพนทการศกษา ตางเขตพนทการศกษา และการสรางเครอขายความรวมมอในการพฒนาวชาการกบ องคกรตาง ๆ ทงภายในประเทศและตางประเทศ 12. การสงเสรมและสนบสนนวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอน ไดแก การส ารวจและศกษาขอมลการจดการศกษารวมทงความตองการในการไดรบการสนบสนนดานวชาการของบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา การสงเสรมสนบสนนการพฒนาวชาการและการพฒนาคณภาพการเรยนร ในการจดการศกษาของบคคล

28

ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษาและการจดใหมการแลกเปลยนเรยนรในการจดการศกษาของบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษา

การบรหารดานงบประมาณ

มณรตน ภญโญภาพสกล27 ไดใหความหมายการบรหารงบประมาณ หมายถงแผนการด าเนนงานเกยวกบรายรบรายจาย เพอมาใชในการด าเนนงานโดยมการควบคมการด าเนนงานทางการเงนตามกฎเกณฑทตงไวเพอใหเกดประสทธภาพมากทสด ซงประกอบดวยตวเลขแสดงรายรบวามาจากไหนและรายจายทจะตองจายตามแผนโครงการ กจกรรมและคาใชจายทรพยากรทจ าเปน

ถนด ภมอภนนท28 ไดใหความหมายการบรหารงบประมาณ หมายถงแนวทางหรอแผนด าเนนงานส าหรบผปฏบตในการด าเนนงานนน ๆ โดยใหเสยคาใชจายใหนอยทสดและสามารถบรรลเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพตลอดจนสอดคลองกบวตถประสงคของการด าเนนงานดงกลาว

สรปไดวา การบรหารงบประมาณ หมายถง แผนการด าเนนงานเกยวกบรายรบและรายจาย โดยมการควบคมการด าเนนงานทางการเงนและทรพยากรใหมประสทธภาพตามแผนงานโครงการกจกรรมตาง ๆ เพอใหบรรลผลตามเปาหมาย การบรหารดานงบประมาณของสถานศกษามงเนนความเปนอสระในการบรหารจดการมความคลองตว โปรงใส ตรวจสอบได ยดหลกการบรหารมงเนนผลสมฤทธและบรหารงบประมาณแบบมงเนนผลงาน ใหมการจดหาผลประโยชนจากทรพยสน รวมทงจดหารายไดจากการบรการมาใชบรหาร จดการ เพ อประโยชนทางการศกษา สงผลให เกด คณภาพ ทดขน ตอ ผ เร ยน จากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 58 ระบวาใหมการระดมทรพยากรและ การลงทน ดานงบประมาณการเงนและทรพยสนทงจากรฐ องคกรปกครองสวนทองถน บคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ สถาบนสงคมอน ๆ และตางประเทศมาใชในการจดการศกษา ส านกงานปฏรปการศกษา29 ไดก าหนดแนวทางการบรหารดานงบประมาณพอสรปไดวา การบรหารดานงบประมาณ ประกอบดวย งานงบประมาณ งานเกยวกบการเงน และงานเกยวกบทรพยสน โดยมรายละเอยดดงน

27 มณรตน ภญโญภาพสกล, "การบรหารสถานศกษาขนพนฐานโดยใชหลกธรรมาภบาลในโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3" (มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา, 2549), 38. 28 ถนด ภมอภนนท, " การบรหารงานธรการ การเงนและพสดในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดนครราชสมา" (มหาวทยาลยศลปากร, 2542), 49.

29

งานงบประมาณ ส านกงานปฏรปการศกษา กลาวถง เงนงบประมาณทเปนแหลงทนทางการศกษาว า ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 8 เรอง ทรพยากรและการลงทนเพอเพอการศกษาบญญต ใหสถานศกษา ไดรบทนจาก 2 แหลง คอ เงนงบประมาณและเงนนอกงบประมาณ (เงนรายได) ดงน

1. เงนงบประมาณ สถานศกษาจะไดรบจดสรรเงนงบประมาณจากรฐ ทจดสรรใหโดยตรง เปนคาใชจายในการด าเนนงานและงบลงทนตามมาตรา 60 และจดสรรใหโดยออมเปนเงนอดหนนทวไปใหแกผเรยนการศกษาภาคบงคบและขนพนฐานเปนรายบคคลตามาตรา 60 (1) เปนเงนคาใชจายส าหรบผเรยนทมความตองการเปนพเศษตามมาตรา 60 (3) และเปนกองทนตาง ๆ ไดแก กองทนกยมแกผเรยนตามมาตรา 60 (2) กองทนเพอการพฒนาการศกษาของรฐและเอกชนตามมาตรา 60 (7) กองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาตามมาตรา 68 และกองทนสงเสรมคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาตามมาตรา 55 เงนทรฐจดสรรใหโดยออมนเมอสถานศกษาไดรบจะน ามาควบคมการใชจายเงนภายในกรอบวตถประสงคของเงนประเภทนน ๆ 2. เงนนอกงบประมาณ หมายถง เงนทมใชงบประมาณแผนดนแตไดมาจากแหลงอน และตามมาตรา 59 (ซงตอไปจะเรยกวา “เงนรายไดของสถานศกษา”) ไดแก 2.1 เงนคาธรรมเนยมการศกษา ทเรยกเกบจากผเรยนในกรณผเรยนประสงคจะเรยนในกจกรรมการเรยนการสอนทสถานศกษาจดใหเกนกวามาตรฐานหลกสตรทกระทรวงการศกษา ศาสนาและวฒนธรรมก าหนด 2.2 เงนรายไดจากการใหบรการทางการศกษาทไมขดหรอแยงกบนโยบาย วตถประสงคและภารกจหลกของสถานศกษาซงรวมถงคาบรการเสรมทสถานศกษาจดใหกบผเรยน 2.3 เงนผลประโยชนจากทรพยสนของสถานศกษา ทงทเปนราชพสดตามกฎหมายวาดวยราชพสดและเปนทรพยสนอน 2.4 เบยปรบทเกดจากการผดสญญาลาศกษา และเบยปรบทเกดจากการผดสญญาการซอทรพยสนหรอจางท าของทด าเนนการโดยใชเงนงบประมาณ 2.5 เงนบรจาคจากเอกชนหรอองคกรปกครองทองถน 2.6 เงนรายไดอน ๆ เงนงบประมาณทรฐจดสรรใหกบสถานศกษาน ส านกงานปฏรปการศกษา ไดจ าแนกเงนออกเปน 2 สวน คอ

29 ส านกงานปฏรปการศกษา, 254.

30

1. งบลงทนทใหแกสถานศกษาของรฐ งบลงทนเปนเงนงบประมาณทรฐบาลจดสรรใหแกสถานศกษาของรฐ เพอใชจายในการลงทนในโครงการพฒนาตาง ๆ โดยการจดสรรจะมงใหสถานศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพ และค านงถงหลกการกระจายความเจรญทาง การศกษาใหทวถงดวย 2. งบด าเนนการทเปนคาใชจายใหแกสถานศกษาของรฐ งบนแยกออกเปน 2 สวน คอ

2.1 งบด าเนนการตามนโยบาย แผนพฒนาการศกษาแหงชาต และภารกจของสถานศกษา ตามมาตรา 60 (4)

2.2 งบด าเนนการทเปนคาใชจายรายบคคล ตามมาตรา 60 (1) ซงประกอบดวย 2.2.1 เงนเดอนคร ผบรหารของสถานศกษา บคลากรทางการศกษา 2.2.2 คาใชจายด าเนนการอน ๆ ทไมใชเงนเดอน

สวนก าหนดแนวทางในการจดสรรงบประมาณสเขตพนทและสถานศกษา ส านกงานปฏรปการศกษา จ าแนกงบประมาณเปน 3 สวน คอ 1. งบประมาณการ จดการของเขตพนทการศกษา ใหจดสรรตามแผนงาน งาน/โครงการทสอดคลองกบการด าเนนงานของแตละเขตพนทการศกษา โดยจดสรรเปนอตราสวนรอยละของวงเงนงบประมาณในสวนท 2 และสวนท 3 รวมกน ทงนในระยะแรกใหรวมคาใชจายเกยวกบการโอนกจการสถานศกษาใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไวดวย 2. งบประมาณจดการศกษาของสถานศกษา รฐปรบเปลยนวธการจดการจดสรรงบประมาณจากเดมทจดสรรผานดานอปทานหรอสถานศกษา มาเปนการจดสรรผานดานอปสงคหรอตวผเรยนในลกษณะของคาใชจายรายหว ซงประกอบดวย เงนเดอนและคาจางบคลากร งบประมาณบรหารสถานศกษา งบประมาณการจดการเรยนการสอนและการพฒนาคณภาพ การศกษาดวยการคอย ๆ ลดงบประมาณทจดสรรใหสถานศกษา และไปเพมใหกบคาใชจายรายบคคลซงจะจดสรรตามจ านวนนกเรยนในแตละสถานศกษาตามหลกเกณฑทราชการระดบกรมในสวนกลางหรอหนวยงานทรบผดชอบก าหนดขน ประกอบดวย 2.1 คาใชจายรายบคคลมาตรฐาน เปนคาใชจายทรฐใหการอดหนนผเรยนตามหลกสตรมาตรฐาน 2.2 คาใชจายรายบคคลตามความแตกตางในคณลกษณะของผเรยน ไดแก ผพการ ผดอยโอกาสหรอขาดแคลน และผมความสามารถพเศษ จดสรรโดยปรบคาใชจายรายหวมาตรฐานดวยคาถวงน าหนกทสงกวาคาใชจายตอหวมาตรฐาน กลาวคอ ผพการ ผดอยโอกาส ผขาดแคลน และผมความสามารถพเศษจะไดรบคาใชจายรายหวสงกวาเดกปกต

31

2.3 คาใชจายรายบคคลส าหรบผพนวยเรยน จดสรรใหแกผพลาดโอกาสใน การรบการศกษาขนพนฐานใหไดรบการศกษาตามเกณฑคาใชจายรายบคคลส าหรบหลกสตรการศกษานอกโรงเรยนสายสามญ

2.4 คาใชจายรายบคคลตามความแตกตาง ในคณลกษณะของสถานศกษา พจารณาจากทตงและขนาดของสถานศกษา จดสรรโดยปรบคาใชจายรายหวมาตรฐานของสถานศกษาทมตองทนต าสดดวยคาถวงน าหนกของคาใชจายรายบคคลของสถานศกษาแตละขนาด 3. งบประมาณพฒนาสถานศกษาตามนโยบายแผนพฒนาการศกษาแหงชาต และภารกจของสถานศกษา จดสรรตามแผนงาน งาน/โครงการ เพอพฒนาสถานศกษาทสอดคลองกบแผนพฒนาการศกษาแหงชาต โดยงบด าเนนการใหค านวณจากตนทนตอหนวยของกจกรรมในแตละงานโครงการตามทสวนราชการระดบกรม หรอหนวยงานทรบผดชอบเกยวของสวนงบลงทนใหจดสรรตามเกณฑชวดความจ าเปนและความขาดแคลนในแตละเขตพนทการศกษา ทงสวนราชการระดบกรมหรอหนวยงานอสระทางการศกษาในสวนกลางทรบผดชอบเกยวกบการศกษาขนพนฐานตองจดท าและพฒนาเกณฑเพอการจดสรรคาใชจายรายบคคลเกณฑการจดสรรงบลงทนตามความจ าเปนและความขาดแคลนตลอดจนเกณฑตาง ๆ ทเกยวของกบการจดสรรงบประมาณการศกษาขนพนฐาน สวนสถานศกษาจะตองจดท าระบบสารสนเทศและมาตรฐานการจดการทางการเงนของสถานศกษาตามการจดสรรงบประมาณในระบบใหม 7 ประการ คอ

1. การวางแผนงบประมาณ 2. การค านวณตนทนของกจกรรม 3. การจดระบบจดซอจดจาง 4. การบรหารทางการเงนและการควบคมงบประมาณ 5. รายงานทางการเงนและผลการด าเนนงาน 6. การบรหารทรพยสน 7. การตรวจสอบภายใน

จะเหนไดวาการจดท าระบบสารสนเทศดานงบประมาณตามแนวทางของส านกงานปฏรปการศกษาไดรวมงานการเงนและการบรหารทรพยสนเอาไวดวย

กลาวโดยสรป งานงบประมาณ ไดแก การด าเนนงานเกยวกบการจดท างบประมาณทเงนงบประมาณทรฐจดสรรใหโดยตรงและจดสรรใหโดยออม ตลอดจนการด าเนนการเกยวกบขอมลพนฐานเพอค านวณเงนงบประมาณ การรบและการจายเงนงบประมาณ การควบคม การจดท าบญชและการรายงานการใชจายงบประมาณ รวมทงเงนรายไดของสถานศกษาตลอดจน การจดระบบการจดซอจดจาง

32

งานเกยวกบการเงน แนวทางการบรหารการเงนของสถานศกษา ส านกงานปฏรปการศกษา 30 ไดใหกรอบแนวคดทางการด าเนนการบรหารการเงน ควรประกอบดวย

1. การวางแผนการเงน มการวางแผนการด า เนนงานทง ระยะสน และระยะ ปานกลาง และจดท างบประมาณทสอดคลองกบแผนการด าเนนงานทงในดานกจกรรม วงเงน และระยะเวลา รวมถงการมระบบการพจารณาจดสรรเงนเพอด าเนนการในดานตาง ๆ ทเหมาะสมเปนธรรมและโปรงใส

2. การบรหารทรพยสนของสถานศกษา เชน ทดน สงกอสราง วสด และครภณฑตาง ๆ เปนตน ทมประสทธภาพ

3. การจดการเกยวกบการรบและการจายเงนทงเงนงบประมาณและเงนนอกงบประมาณ หรอเงนรายไดของสถานศกษาทสะดวก รวดเรวและมประสทธภาพ

4. การควบคมการด าเนนงานทางดานการเงน บญช และพสดทรดกม 5. การตรวจสอบเงนและทรพยสนของสถานศกษาทครอบคลมและสม าเสมอ 6. การเกบรกษาเอกสารหลกฐานทางการเงนของสถานศกษา มระบบทด

สะดวกตอการคนหาและอางอง 7. การก าหนดอ านาจหนาทและความรบผดขอบของเจาหนาท รวมทงการจด

องคกรในการบรหารการเงนของสถานศกษา มความชดเจนและไมซ าซอน กลาวโดยสรป งานเกยวกบการเงน ไดแก การวางแผนดานการเงน การตรวจสอบ

เอกสารหลกฐาน การจดท าทะเบยนควบคมเอกสารหลกฐานบญชตาง ๆ เกยวกบการเบกจายทเกยวของกบการเงน ทงเงนงบประมาณและเงนนอกงบประมาณหรอเงนรายไดของสถานศกษา การควบคม การเบกจาย เกบรกษาเงนสด การตรวจสอบและจดท ารายงานการเงนของสถานศกษา รวมทงการก าหนดอ านาจหนาทและความรบผดชอบของเจาหนาทและการจดองคกรบรหารดานการเงน

งานเกยวกบทรพยสน ในการบรหารดานงบประมาณไดครอบคลมถงการจดการดานการเงนและ

ทรพยสน ซงแนวทางการบรหารการเงนของสถานศกษาของส านกงานปฏรปการศกษา ไดกลาวถง ทรพยสนของสถานศกษาวาหมายรวมถง ทดน สงกอสราง วสดและครภณฑตาง ๆ เปนตน โดยก าหนดแนวทางการบรหารทรพยสนไวกวาง ๆ วาสถานศกษาสามารถหาผลประโยชนจากทรพยสน

30 ibid.

33

ของสถานศกษา ทงทเปนทราชพสดตามกฎหมายวาดวยราชพสดและทรพยสนอน ซงเปนรายไดของสถานศกษา แตแนวทางการบรหารทรพยสนอนไมไดกลาวไว กระทรวงศกษาธการ31 ไดก าหนดของขายการบรหารงบประมาณไว 7 งาน ดงน 1. การจดท าและเสนอของบประมาณ 1.1 การวเคราะหและพฒนานโยบายทางการศกษา

1.2 การจดท าแผนกลยทธหรอแผนพฒนาการศกษา 1.3 การวเคราะหความเหมาะสมการเสนอของบประมาณ

2. การจดสรรงบประมาณ 2.1 การจดสรรงบประมาณในสถานศกษา 2.2 การเบกจายและการอนมตงบประมาณ 2.3 การโอนเงนงบประมาณ

3. การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน

3.1 การตรวจสอบตดตามการใชเงนและผลการด าเนนงาน 3.2 การประเมนผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน

4. การระดมทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา 4.1 การจดการทรพยากร 4.2 การระดมทรพยากร 4.3 การจดหารายไดและผลประโยชน 4.4 กองทนกยมเพอการศกษา 4.5 กองทนสวสดการเพอการศกษา

5. การบรหารการเงน 5.1 การเบกเงนจากคลง 5.2 การรบเงน 5.3 การเกบรกษาเงน 5.4 การจายเงน 5.6 การกนเงนไวเบกเหลอมป

6. การบรหารบญช 6.1 การจดท าบญชการเงน

31 กระทรวงศกษาธการ, คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทพนฐานทเปนนตบคคล.

34

6.2 การจดท ารายงานทางการเงนและงบการเงน 6.3 การจดท าและจดหาแบบพมพบญช ทะเบยน และรายงาน

7. การบรหารพสดและสนทรพย 7.1 การจดท าระบบฐานขอมลสนทรพยของสถานศกษา 7.2 การจดหาพสด 7.3 การก าหนดแบบรปรายการหรอคณลกษณะเฉพาะและจดซอจดจาง 7.4 การควบคมดแล บ ารงรกษาและจ าหนายพสด

เมอพจารณาแนวทางการบรหารดานงบประมาณของส านกงานปฏ รปการศกษาและกระทรวงศกษาธการดงกลาวมความสอดคลองกน กลาวโดยสรป การบรหารดานงบประมาณ หมายถง การด าเนนงานเกยวกบการจดท าและเสนอของบประมาณ การจดสรรงบประมาณการตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผล และรายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน การระดมทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา การบรหารการเงน การบรหารบญช และการบรหารพสดและสนทรพยในโรงเรยน

การบรหารดานการบรหารงานบคคล

ค าวา การบรหารงานบคคล นน มนกวชาการบรหารงานบคคล นกการศกษาและนกวชาการทางดานบรหารหลายทานไดใหความหมายของการบรหารงานบคคลไวนานาทศนะ โดยสวนใหญจะมสวนส าคญทคลายคลงกน เชน กระทรวงศกษาธการ32 ไดก าหนดขอบขายการบรหารงานบคคลไว 5 งานดงน

1. การวางแผนอตราก าลง และก าหนดต าแหนง ไดแก การวเคราะหและวางแผนอตราก าลงคน การก าหนดต าแหนง การขอเลอนต าแหนงบคลากรทางการศกษาและวทยฐานะขาราชการคร

2. การสรรหาและบรรจแตงตง ไดแก การด าเนนการสรรหาเพอบรรจบคคลเขารบราชการเปนขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษากรณไดรบมอนอ านาจ การจาง ลกจางประจ าและลกจางชวคราว การแตงตง ยาย โอนขาราชการครและลคลากรทางการศกษา การบรรจกลบเขารบราชการและการรกษาราชการแทนและรกษาการในต าแหนง

3. การเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตราชการ ไดแก การพฒนาขาราชการครและบคลากรทางการศกษา การเลอนขนเงนเดอนขาราชการครและบคลากรทางการศกษา การเพมคาจางลกจางประจ าและลกจางชวคราว การด าเนนการเกยวกบบญชถอจายเงนเดอนเงนวทยฐานะ

32 ibid.

35

และคาตอบแทนอน งานทะเบยนประวต งานเครองราชอสรยาภรณ การขอมบตรประจ าตวเจาหนาทของรฐและงานขอหนงสอรบรอง งานขออนญาตใหขาราชการไปตางประเทศ งานขออนญาตลาอปสมบท งานขอพระราชทานเพลงศพ การลาศกษาตอ ยกยองเชดชเกยรตและใหไดรบเงนวทยฐานะและการจดสวสดการ ด าเนนการตามกฎหมาย ระเบยบ หลกเกณฑและวธการทเกยวของ

4. งานวนยและการรกษาวนย ไดแก กรณความผดวนยไมรายแรง กรณความผดวนย รายแรง การอทธรณ การรองทกขและการเสรมสรางและการปองกนการกระท าผดวนย

5. การออกจากราชการ ไดแก การลาออกจากราชการ การใหออกจากราชการกรณไมพนทดลองปฏบตหนาทราชการหรอไมผานการเตรยมความพรอมและพฒนาอยางเขมต ากวาเกณฑท ก.ค.ศ. ก าหนด การออกจากราชการกรณขาดคณสมบตทวไป การใหออกจากราชการไวกอน การใหออกจากราชการเพราะเหตรบราชการนานหรอเหตทดแทน กรณมมลทนมวหมอง และกรณไดรบโทษจ าคกโดยค าสงของศาลหรอรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคกในความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ การบรหารงานบคคล หมายถง กระบวนการในการบรหารจดการใหไดมาซงบคลากรทมความเหมาะสมเขามาปฏบตงานทไดรบมอบหมาย โดยมการบ ารงรกษาและพฒนาบคลากรเพอใหเกดประสทธภาพในการปฏบตงาน ตลอดจนการประเมนผลและการใหพนจากงาน

การบรหารงานดานการบรหารทวไป

ไดมนกวชาการไดใหทศนะถงความหมายการบรหารทวไป ดงตอไปน กระทรวงศกษาธการ33 ไดใหความหมายการบรหารทวไป หมายถง งานทเกยวของกบการจดระบบบรหารองคกรใหการบรหารงานอน ๆ บรรลตามมาตรฐานคณภาพและตามเปาหมายทก าหนดไว โดยมบทบาทหลกในการประสานสงเสรมสนบสนนและอ านวยการความสะดวกตาง ๆ ในการใหการบรการศกษาทกรปแบบมงพฒนาสถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสม สงเสรมในการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาตามหลกการบรหารงานทมงเนนผลสมฤทธของงานเปนหลกโดยเนนความโปรงใส ความรบผดชอบทตรวจสอบไดตลอดจนการมสวนรวมของบคคล ชมชนและองคกรทเกยวของเพอใหการจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผลมาก

ส านกงานปฏรปการศกษา34 ไดใหความหมายการบรหารทวไป หมายถง กระบวนการส าคญทชวยประสานงานและสนบสนนใหการบรหารงานอน ๆ บรรลผลตามมาตรฐานคณภาพและ

33 ibid. 34 ส านกงานปฏรปการศกษา, 57.

36

เปาหมายทก าหนดไวโดยมบทบาทหลกในการประสานสงเสรมสนบสนนและการอ านวยความสะดวกตาง ๆ ในการใหการบรการศกษาทกรปแบบ ทงการศกษาในระบบ นอกระบบและการศกษาตามอธยาศยตามบทบาทของส านกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษาตลอดจนการจดและ ใหบรการการศกษาของบคคล ชมชน องคกรและสอดคลองกบหนวยงานสถาบนสงคมอน

มณรตน ภญโญภาพสกล35 ไดใหความหมายการบรหารทวไป หมายถง กระบวนการทเกยวของกบการจดระบบบรหารองคกรทชวยประสานสงเสรมและสนบสนนใหการบรหารงานอน ๆ บรรลผลตามมาตรฐานคณภาพและเปาหมายทก าหนดไว โดยมบทบาทหลกในการประสานสงเสรมสนบสนนการอ านวยและความสะดวกตาง ๆ ในการใหบรการการศกษาทกรปแบบมงพฒนาสถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสมตลอดจนการจดและใหบรการการศกษาของบคคล ชมชน องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอน เพอใหการจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผล

สรปไดวา การบรหารทวไป หมายถง กระบวนการทางสงคมของบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมกนท ากจกรรมใดกจกรรมหนงใหบรรลผลตามเปาหมายทก าหนดโดยอาศยกระบวนการและทรพยากรทมอย คอ เงน วสด อปกรณ อยางเหมาะสม เพอใหเกดประโยชนสงสดตอองคกร

การบรหารทวไปเปนงานทเกยวของกบการจดระบบบรหารองคกร ใหบรการบรหารงานอน บรรลผลตามมาตรฐาน คณภาพและเปาหมายทก าหนดไว โดยมบทบาทหลกในการประสาน สงเสรมสนบสนนและการอ านวยการความสะดวกตาง ๆ ในการใหบรการการศกษาทกรปแบบ มงพฒนาสถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสม สงเสรมในการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษา ตามหลกการบรหารงานทมงเนนผลสมฤทธของงานเปนหลกโดยเนนความโปรงใส ความรบผดชอบทตรวจสอบได ตลอดจนการมสวนรวมของบคคล ชมชนและองคกรทเกยวของ เพอใหการจดการศกษามประสทธภาพมากยงขน กระทรวงศกษาธการ36 ไดก าหนดขอบขายดานการบรหารทวไปไว 19 งาน ดงน 1. การด าเนนงานธรการ

2. งานเลขานการคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน 3. การพฒนาระบบและเครอขายขอมลสารสนเทศ 4. การประสานและพฒนาเครอขายการศกษา

5. การจดระบบการบรหารและพฒนาองคกร 6. งานเทคโนโลยสารสนเทศ

35 มณรตน ภญโญภาพสกล, 46. 36 กระทรวงศกษาธการ, คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทพนฐานทเปนนตบคคล.

37

7. การสงเสรมสนบสนนดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและบรหารทวไป 8. การดแลอาคารสถานทและสภาพแวดลอม 9. การจดท าส ามะโนผเรยน 10. การรบนกเรยน 11. การสงเสรมและประสานงานการจดการศกษาในระบบ นอกระบบและ

ตามอธยาศย 12. การระดมทรพยากรเพอการศกษา 13. การสงเสรมงานกจการนกเรยน 14. การประชาสมพนธงานการศกษา

15. การสงเสรมสนบสนนและประสานงานการจดการศกษาของบคคล ชมชน องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา

16. งานประสานราชการกบเขตพนทการศกษาและหนวยงานอน 17. การจดระบบการควบคมภายในหนวยงาน 18. งานบรการสาธารณะ 19. งานทไมไดระบไวในงานอน

กลาวโดยสรปการบรหารดานการบรหารทวไปหมายถงการด าเนนงานเกยวกบงานธรการ งานเลขานการคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน การพฒนาระบบและเครอขาย ขอมลสารสนเทศ การประสานและพฒนาเครอขายการศกษา การจดระบบการบรหารและพฒนาองคกร งานเทคโนโลยสารสนเทศ การสงเสรมสนบสนนดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและบรหารทวไป การดแลอาคารสถานทและสภาพแวดลอม การจดท าส ามะโนผเรยน การรบนกเรยน การสงเสรมและประสานงานการจดการศกษาในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย การระดมทรพยากรเพอการศกษา การสงเสรมงานกจการนกเรยน การประชาสมพนธงานการศกษา การสงเสรมสนบสนนและประสานงานการจดการศกษาของบคคล ชมชน องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา งานประสานราชการกบเขตพนทการศกษาและหนวยงานอน การจดระบบการควบคมภายใน งานบรการสาธารณะและงานทไมไดระบไวในงานอนในโรงเรยน แนวคดการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน

การบรหารโดยโรงเรยนเปนฐาน (School-Based Management: SBM) เปนแนวคดทก าเนดขนในประเทศสหรฐอเมรกา เนองจากผรบบรการไมพงพอใจในระบบการจดการศกษาและคณภาพการศกษาทตกต า จงมความคดทจะเปลยนแปลงระบบการบรหารและจดการศกษาใหม โดยใหโรงเรยนเปนฐาน และไดเชอมโยงแนวคด SBM ทเขากบการปฏรปการศกษา และการกระจายอ านาจใหโรงเรยนมอสระในการบรหารตนเอง เชนเดยวกบภาคธรกจอตสาหกรรมทไดมการ

38

เปลยนแปลงใหม ๆ เชน การบรหารคณภาพทงองคกร (TQM) ฯลฯ โดยเนนการเสรมพลง (Empower) ใหผปฏบตมสวนรวมในการตดสนใจ ลดชองวางระหวางผบรหารกบผปฏบต เพอใหเกดการท างานทมประสทธภาพและประสทธผล ผปฏบตงานและลกคามความพงพอใจ รวมทงมการใชทรพยากรอยางประหยดและมประสทธภาพ SBM จงเปนนวตกรรมทางการบรหารการศกษา เพอใหสถานศกษามอสระในการบรหารและการจดการเรยนการสอน

นอกจากสหรฐอเมรกาแลว ปจจบนหลายประเทศไดน า SBM ไปใช เชน ฮองกง ไดน า SBM ไปใชในระบบการจดการศกษาตงแต พ.ศ. 2534 โดยเรมจากความสมครใจจนประสบผลส าเรจ แลวจงประกาศใหทกโรงเรยนในฮองกงบรหารโดย SBM ภายในป 254337

ส าหรบประเทศไทย ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 หมวด 5 มาตรา 39 ไดก าหนดวา ใหกระทรวงกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารทวไป ไปยงคณะกรรมการและส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง และมาตรา 40 ก าหนดใหมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน เพอท าหนาทก ากบ สงเสรมและสนบสนนกจการของสถานศกษา ซงหลกการดงกลาวสอดคลองกบแนวทางการบรหารโรงเรยนทใหความส าคญในเรองการกระจายอ านาจการบรหารจดการตนเอง การมสวนรวมและการประกนคณภาพ

นอกจากนนในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 มาตรา 35 ยงก าหนดวา สถานศกษาทจดการศกษาขนพนฐานตามมาตรา 34 (2) มฐานะเปนนตบคคล ดงนนสถานศกษาซงเปนหนวยงานทใกลชดกบผเรยนมากทสดและมภารกจทส าคญยงคอ การปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ จงตองตระหนกและมความเขาใจทถกตองเกยวกบการบรหารฐานโรงเรยน และการเปนนตบคคลตามแนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา38 ไดจดท าและประกาศใชมาตรฐานการศกษาของชาต เพอใหหนวยงานดานการศกษาทกระดบน าไปเปนแนวปฏบตในการจดการศกษา จ านวน 3 มาตรฐาน 11 ตวบงช ไดก าหนดตวบงช “มการบรหารจดการทใชสถานศกษาเปนฐาน” เปนตวบงชหนงใน

37ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, รายงานการประชม แนวคดและประสบการณการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Based Management) (กรงเทพ ฯ บรษทพมพด จ ากด, 2544), 1-2. 38 ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา, แผนยทธศาสตรการพฒนาขาราชการ พ.ศ. 2548-2551 (กรงเทพ ฯ: พรกหวานกราฟฟก 2548), 5-7.

39

มาตรฐานท 2 แนวการจดการศกษา : จดการเรยนรทมงพฒนาผเรยนเปนส าคญและการบรหารโดยใชสถานศกษาเปนฐาน

ความหมายของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) ความคดเรองการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานนน แททจรงแลวไดรบอทธพลมาจากกระแสการเปลยนแปลงของโลกธรกจอตสาหกรรมทประสบความส าเรจจากหลกการ วธการ และกลยทธในการท าใหองคกรมประสทธภาพในการท างาน ท าใหผลการปฏบตงานมคณภาพ สรางก าไรและความพงพอใจแกลกคาและผเกยวของยงขน มผเชยวชาญทางการบรหารการศกษาไดใหความหมายของ การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) ไวอยางหลากหลายดงน Assessment Of School–Based Management ระบวา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน เปนการกระจายอ านาจการควบคมจากสวนกลางไปยงชมชนและโรงเรยน โดยใหคณะกรรมการโรงเรยนซงประกอบดวยผบรหารโรงเรยน คร ผปกครอง สมาชกในชมชนและในบางโรงเรยนมตวแทนนกเรยนเปนกรรมการดวย ไดมอ านาจควบคมสงทเกดขนในโรงเรยน การทผมสวนไดเสย (Stakeholders) ในระดบโรงเรยนไดมสวนรวมในการบรหาร จะท าใหเกดความรสกเปนเจาของโรงเรยนมากขนและท าใหผลการปฏบตงานโรงเรยนนนเปนทยอมรบมากขน

อทย บญประเสรฐ39 ไดสรปความหมายของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน หลงจากทไดศกษารปแบบ SBM ของประเทศตาง ๆ รวมทงหลกการส าคญ 5 ประการของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ซงไดแก หลกการกระจายอ านาจ หลกการมสวนรวม หลกการคนอ านาจการจดการศกษาใหประชาชน หลกการบรหารตนเองและหลกการตรวจสอบถวงดล การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน กคอ การบรหารโดยคณะกรรมการทมสวนรวมของผมสวนไดเสยนนเอง

นงลกษณ วรชชย40 ไดใหความหมายของการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Base Management) หมายถง รปแบบการบรหารจดการทมการกระจายอ านาจไปยงสถานศกษาโดยสมบรณ ใหสถานศกษามอ านาจหนาท มอสระในการตดสนใจ มความคลองตวในการบรหารจดการโรงเรยนทกดานใหสอดคลองกบความตองการของผเรยน ผปกครอง ชมชน และหนวยงานตนสงกด รปแบบบรหารควรอยในรปคณะกรรมการซงประกอบดวยตวแทนจากผเกยวของทกฝาย ไดแก ผบรหาร คร ผปกครอง ผน าชมชน โดยทบคลากรทกคนในโรงเรยนไดรบร รบทราบ และไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหนในกระบวนการจดการอยางทนเหตการณ ตอเนอง สม าเสมอ

39 อทย บญประเสรฐ, 11. 40 นงลกษณ วรชชย, กระบวนการปฏรปเพอพฒนาคณภาพการเรยนร : การประเมนและการประกน (กรงเทพ ฯ ว ท ซ คอมมวนเคชน, 2545), 12-13.

40

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต41 ไดใหความหมายของการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Base Management) ไววา SBM (School–Based Management หรอ Site-Based Management) หมายถง การบรหารและจดการศกษาทหนวยปฏบต โดยมโรงเรยนเปนฐานหรอองคกรหลกในการจดการศกษา ซงจะตองมการกระจายอ านาจบรหารและจดการศกษาจากสวนกลางไปยงโรงเรยน ใหอ านาจโรงเรยน หนาทรบผดชอบมความอสระคลองตวในการบรหารจดการ ทงทางดานวชาการ งบประมาณ บคลากร และการบรหารทวไป ภายใตคณะกรรมการโรงเรยน (School Board) หรอ School Committee หรอ School Council ซงประกอบดวยผแทนผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนศษยเกา ผแทนนกเรยนและผบรหารโรงเรยน เพอใหการจดการศกษาเปนไปโดยมสวนรวมและตรงตามความตองการของผเรยน ผปกครองและชมชนมากทสด SBM ของสถานศกษาแตละแหงอาจไมเหมอนกน ขนอยกบลกษณะเฉพาะและความจ าเปนของแตละโรงเรยน ขนอยกบวาใครเปนหลกคณะกรรมการประกอบดวยบคคลกลมใดมากทสด กลมนนกเปนหลก เชน ครเปนหลก ผบรหารเปนหลก ชมชนเปนหลก ซงสรปไดเปน 4 รปแบบ ไดแก

รปแบบท 1 บรหารแบบเพอนรวมวชาชพโดยครเปนหลก มสวนรวมและเปนประชาธปไตย มการมอบอ านาจตดสนใจใหครมาก ส าหรบโรงเรยนเลกอาจใชครทงโรงเร ยนในการตดสนใจ สวนโรงเรยนใหญจะเลอกเฉพาะผแทนคร รปแบบท 2 บรหารโดยการน าของผบรหาร โดยผบรหารเปนหลก อาจมการปรกษากบครและผเชยวชาญบาง รปแบบท 3 บรหารโดยคณะกรรมการผปกครอง โดยชมชนเปนหลก คณะกรรมการดงกลาวจะท าหนาทเปนคณะกรรมการบรหารและมอ านาจในการตดสนใจมากทสด รปแบบท 4 บรหารโดยคณะกรรมการ SBM โดยครและชมชนเปนหลกแตจะรบผดชอบเฉพาะดาน มอ านาจในการตดสนใจเฉพาะเรอง เชน คณะกรรมการ SBM ส าหรบดแลเรองเดกพการ เดกพเศษ คณะกรรมการ SBM ส าหรบดแลเรองการบรหารงบอดหนน เปนตน สนานจตร สคนธทรพย42 ไดสรปความหมายของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน คอ แนวคดทางการบรหารทมงใชโรงเรยนเปนองคกรหลกในการพฒนา หรอปฏรปการจดการศกษาใหมคณภาพสงขน มแนวคดหลกบางประการของ SBM คอเนนการกระจายอ านาจจากสวนกลางและเขตพนท

41 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2. 42 สนานจตร สคนธทรพย, แนวคดและรปแบบการบรหารจดการของสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน : ประสบการณสทฤษฎในรายงานการประชมสรางความรความเขาใจการปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยนทงโรงเรยน (กรงเทพ ฯ: พมพด, 2544), 8-9.

41

จดเนนประการทสองทส าคญมากกคอ เรองการมสวนรวม เพราะการมสวนรวมนผทมสวนรวมจะกวางขวางมาก เรยกรวม ๆ วาผมสวนไดสวนเสย จดเนนประการทสาม คอ เรองของภาวะผน าซงเนนมากวาผน าตองเลกใชภาวะผน าแบบชน า แตตองหนไปใชภาวะผน าแบบเกอหนน กลาวคอตองถอยหลงไปเปนผอ านวยการความสะดวกมากวาผสงการ ทส าคญคอ SBM เนนการพฒนาทงระบบทเรยกวา Whole School Approach ดงนน การพฒนาในเรองหลกสตร พฒนาในเรองการเรยนร อะไรกตาม จะยงไมเปน SBM จนกวาจะจดระบบทงระบบใหเปนการบรหารแบบ SBM นนคอ ตองมการปรบทงระบบใหเปนการบรหารแบบ SBM นนคอ ตองมการปรบทงในเรองโครงสรางและวฒนธรรมองคกรควบคกนไป ซงผลจากการใชแนวคดน สงทชดเจนคอ SBM ในแตละสงกดหรอแมแตในสงกดเดยวกน อาจไมเหมอนกน ขนอยกบลกษณะเฉพาะและความจ าเปนของแตละโรงเรยน ดงนน ความตางจะมไดตงแตจดหมายในงานและวธด าเนนการ

หลกการส าคญของการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน อทย บญประเสรฐ43 กลาวถงหลกการส าคญในการบรหารแบบโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) โดยทวไป ไดแก 1. หลกการกระจายอ านาจ (Decentralization) 2. หลกการมสวนรวม (Participation or Collaboration or Involvement) 3. หลกการคนอ านาจจดการศกษาใหประชาชน (Return Power to People) 4. หลกการบรหารตนเอง (Self-managing) 5. หลกการตรวจสอบและถวงดล (Check and balance) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต44 ไดใหหลกการของการบรหารแบบโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) สรปได คอ 1. หลกการกระจายอ านาจ (Decentralization) 2. หลกการบรหารตนเอง (Self-Management)

3. หลกการบรหารแบบมสวนรวม (Participation) 4. หลกการมภาวะผน าแบบเกอหนน 5. หลกการพฒนาทงระบบ (Whole School Approach) 6. หลกการความรบผดชอบทตรวจสอบได (Accountability) ส านกงานปฏรปการศกษา45 ไดเสนอแนะการบรหารจดการทใชโรงเรยนเปนฐานและหลกการส าคญในการบรหารจดการศกษาทใชโรงเรยนเปนฐาน กลาวคอ สถานศกษาเปนหนวยงาน

43 อทย บญประเสรฐ, 155-56. 44 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

42

หลก ทจดการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามจดมงหมายการศกษา ด าเนนการโดยผอ านวยการสถานศกษา ก ากบโดยคณะกรรมการสถานศกษา มระบบประกนคณภาพทจะใชเปนแนวทางพฒนาใหการบรหารดานการเรยนการสอนมคณภาพ ผอ านวยการสถานศกษามอ านาจการบรหารอยางมาก ทงอ านาจทก าหนดไวในกฎหมายและรบมอบจากผมอ านาจ โดยตองรบผดชอบตอผลการบรหารสถานศกษา ซงตองมดชนชวดผลสมฤทธของ

งานและการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษา แสดงผลความกาวหนาในการบรหารโรงเรยนตามเปาหมายทก าหนด ยทธศาสตรส าคญในการด าเนนการดงกลาว เรยกวา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Based Management) ถอเปนนวตกรรมทางการศกษารปแบบหนงทน ามาใชในการปฏรปการศกษาหลายประเทศทวโลก รวมทงประเทศไทยดวยการบรหารจดการศกษาทใชโรงเรยนเปนฐาน มหลกการส าคญและกรอบแนวความคดดงน46 1. หลกการกระจายอ านาจ (Decentralization) 2. หลกการใชโรงเรยนเปนศนยกลาง (School center) 3. หลกการมสวนรวม (Collaboration, Participation) 4. หลกการพงตนเอง (Self-Management) 5. หลกการประสานงาน (Coordination) 6. หลกความตอเนองและหลากหลาย (Continuity and diversity) 7. หลกการพฒนาตนเอง (Self-improvement)

8. หลกการตรวจสอบและถวงดล (Check and balance)

หลกการในการบรหารงานโดยใชโรงเรยนเปนฐาน จะตองค านงถงหลกธรรมรฐหรอหลกธรรมาภบาล (Good governance) ทง 10 ประการ มาประกอบการบรหารดวยคอ หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความรบผดชอบ หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวมและหลกความคมคา โดยจะตองมอ านาจในการตดสนใจเกยวกบการพฒนาครในโรงเรยน ในดานความร ความสามารถและการจดทรพยากรในโรงเรยน ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ไดเสนอแนะหลกการของการพฒนาโรงเรยนทงระบบ ซงสอดคลองกบการบรหารงานโดยใชโรงเรยนเปนฐาน คอ หลกการบรหารตนเอง หลกของการมสวนรวม หลกของการบรการชมชน โดยเปนการบรหารจดการทโรงเรยนเพอสรางสงแวดลอมทเหมาะสมใหกบนกเรยนไดพฒนาเจรญงอกงาม ซงโรงเรยนสามารถก าหนดความ

45 ส านกงานปฏรปการศกษา, 4-6. 46 ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, แนวทางการบรหารโรงเรยนปฏรปการศกษา (กรงเทพ ฯ2543), 11-16.

43

ตองการพฒนาของโรงเรยนดวยตนเองโดยมผเกยวของกบโรงเรยนรวมแสดงความรสกเปนเจาของ ก าหนดเปาหมาย ระดมทรพยากร ด าเนนการแกปญหา ชนชมตอผลการพฒนารวมกบผลการด าเนนการจดการศกษาในโรงเรยน สามารถสนองตอบตอชมชนอยางแทจรง โดยมแนวปฏบตในการพฒนาโรงเรยนทงระบบ คอ การสรางความตระหนก การวางแผนพฒนาโรงเรยนทงระบบ การปฏบตงานตามแผนพฒนาคณภาพการศกษา การนเทศและการตรวจสอบผลการปฏบตงาน การสรปผลและรายงาน

รปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน การบรหารโรงเรยนโดยยดโรงเรยนเปนฐาน หรอการบรหารแบบฐานโรงเรยนนน จะไมมรปแบบเปนการเฉพาะ แตจะเปนการบรหารทตองประยกตใชใหเหมาะสมกบสภาพของโรงเรยนใหสอดคลองกบความพรอมของโรงเรยนและรบกบการพฒนาการของโรงเรยนหรอระดบการพฒนาในการบรหารจดการของแตละโรงเรยน อทย บญประเสรฐ47 ไดท าการวจยศกษาแนวทางการบรหารและการจดการของสถานศกษา ในรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) โดยการวจยเอกสารแนวทางการบรหารจดการสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐานทงตางประเทศและในประเทศไทย พบวา มรปแบบทส าคญอยางนอย 4 รปแบบ สอดคลองกบส านกงานปฏรปการศกษา48 และส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต49 ไดแก 1. รปแบบทมผบรหารโรงเรยนเปนหลก (Administration control SBM) 2. รปแบบทมครเปนหลก (Professional control SBM) 3. รปแบบทชมชนมบทบาทหลก (Community control SBM) 4. รปแบบทครและชมชนมบทบาทหลก (Professional community SBM)

ประเทศไทย พบวา มรปแบบทส าคญอยางนอย 4 รปแบบ สอดคลองกบส านกงานปฏรปการศกษา50 และส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต51 ไดแก 1. รปแบบทมผบรหารโรงเรยนเปนหลก (Administration control SBM) 2. รปแบบทมครเปนหลก (Professional control SBM)

3. รปแบบทชมชนมบทบาทหลก (Community control SBM)

47 อทย บญประเสรฐ. 48 ส านกงานปฏรปการศกษา, 7. 49 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2-3. 50 ส านกงานปฏรปการศกษา. 51 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 5.

44

4. รปแบบทครและชมชนมบทบาทหลก (Professional community SBM)

ลกษณะส าคญของโรงเรยนทบรหารแบบ SBM ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต52 ไดเสนอลกษณะทส าคญของโรงเรยนทบรหารแบบ SBM ดงน

1. พนธกจของโรงเรยนตองชดเจน สมาชกมสวนรวมในการก าหนด และเปนทรบรของสมาชกทกคน 2. รปแบบการบรหารโรงเรยน บรหารและจดการศกษาตามสภาพความตองการและความจ าเปนของโรงเรยน

3. ม มมอง เก ยวกบมนษย ใชทฤษฎ Y มองว าผร วมงานทกคน เป น คนดมความสามารถ มความรบผดชอบ สามารถเรยนรและพฒนาได 4. รปแบบการตดสนใจ เปนการตดสนใจแบบกระจายอ านาจโดยคณะกรรมการโรงเรยนมสวนรวมในการตดสนใจ 5. รปแบบภาวะผน า เปนภาวะผน าแบบเกอหนน อ านวยความสะดวกไมใชสงการและชน า

6. รปแบบการใชอ านาจ เปนอ านาจของความรความเชยวชาญ 7. เทคนคการบรหารจดการและการใชทรพยากร ใชวธการบรหารเชงกลยทธเนนท

ผลงาน แกปญหาไดทนการ และรจกระดมทรพยากรตาง ๆ รวมทงทรพยากรบคคล เชน ภมปญญาทองถนมาใชอยางชาญฉลาด

8. บทบาทของโรงเรยน สรางรปแบบการพฒนาโรงเรยนขนเองและมงพฒนาทงองคกร 9. บทบาทของหนวยงานสวนกลาง เปนผพฒนาเปาหมายการศกษา 10. บทบาทผบรหารโรงเรยน เปนผกระตนและประสานงานใหบคลากรรวมมอกนปฏบตงาน และเปนผพฒนาทรพยากร 11. บทบาทคร เปนผรวมงาน เปนผตดสนใจ เปนผรเรม และเปนผปฏบต 12. บทบาทผปกครอง มสวนรวม สนบสนนโรงเรยน และเสนอแนะแนวทางแกปญหา

13. บรรยากาศองคกรเนนการท างานเปนทม ใหความรวมมอและเคารพฉนทามต 14. คณภาพผบรหารโรงเรยนตองมความร มเทคนคการบรหารททนสมยเรยนร ตลอดเวลา พฒนาอยางตอเนอง ใจกวาง ยอมรบฟงความคดเหนของทกคน

52 ibid.

45

15. การประเมนประสทธผล ตองประเมนทงระบบ ทง Input Process และ Output เพอประกนคณภาพและพฒนาโรงเรยน

ประโยชนของโรงเรยนแบบ SBM ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต53 ไดน าเสนอประโยชนของโรงเรยนแบบ SBM สรปไดคอ 1. สามารถสนองความตองการของโรงเรยนและทองถนไดดขน 2. สามารถระดมผมประสบการณมาชวยเหลอไดมากขนในรปของคณะกรรมการ 3. ครมขวญก าลงใจดขน เพราะไดมโอกาสคดเอง ท าเอง และแสดงออกมากขน 4. เกดความรสกเปนเจาของ จากการรวมตดสนใจ

5. สรางผน าใหมในทกระดบ 6. เพมการตดตอสอสาร 7. ประหยดการใชงบประมาณ 8. มความโปรงใส ตรวจสอบได 9. เกดความคดสรางสรรคในการพฒนาหลกสตร 10. แกปญหาความขดแยงไดด เพราะครไดมโอกาสแสดงความคดเหน

บทบาทของผบรหารสถานศกษาทบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ธระ รญเจรญ54 ไดกลาวถงบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ควรมบทบาทในการด าเนนงานในสถานศกษา ดงน 1. เปนผน าทางวชาการ 2. บรหารงานแบบมสวนรวม 3. การประชาสมพนธ 4. สงเสรมการพฒนาครและบคลากร 5. การสรางแรงจงใจ 6. การประเมนผล 7. สนบสนนการวจยและพฒนา 8. การเผยแพรประชาสมพนธ

53 ibid. 54 ธระ รญเจรญ, การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา (กรงเทพ ฯ: ขาวฟาง, 2546), 60-61.

46

9. สงเสรมการใชเทคโนโลย สภาวด หาญเมธ55 คณะกรรมการผทรงคณวฒโครงการผบรหารสถานศกษาตนแบบของส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดใหขอคดเหนเกยวกบคณลกษณะของผบรหารทจะน าพาการปฏรปการเรยนรในสถานศกษาได สรปไดดงน 1. เปนคนไมกลวการเปลยนแปลง กลาทจะเปลยนแปลงสงท เปนอยในโรงเรยนเปลยนวธการบรหารจดการ เปลยนแผนการเรยนการสอนและเปลยนหลกสตร

2. เปนคนททมเทท างานรวมทกขรวมสขกบครผรวมงาน ถาไมสามารถนงอยในใจครสวนใหญไดกไมมวนปฏรปการเรยนรส าเรจ 3. เปนคนทมน าหนกตอมมมองทางการศกษา มความกระตอรอรนทางวชาการสง เนนการเรยนรของนกเรยนมากอนสรางปายชอโรงเรยน 4. เปนคนทเหนความส าคญของคนอน เชอมนในพลงของการรวมหม ท างานกบคนไดหลากหลาย 5. เปนคนใฝร ชางคดคน รกการอานและคนควา ตดตามขาวสารแล ะการเปลยนแปลงทางดานการศกษา ตนตวตอการพฒนาและความเปลยนแปลงรอบตวตลอดเวลา 6. เปนคนจรง เอาจรง และอยกบความจรง ไมชอบวฒนธรรมแบบผกชโรยหนา กลาพดความจรง และน าเสนอความจรงใหคนอนรบร 7. เปนคนมคณธรรม

การน า SBM ไปสการปฏบต ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต56 กลาววา ผบรหารในฐานะผน าการเปลยนแปลง สามารถน า SBM เขาสสถานศกษา โดยใชเทคนคและขนตอนดงน 1. สรางความตระหนกและความเขาใจของตนเอง ผบรหารโรงเรยนจะตองยอมรบวา ผบรหารไมไดเปนเจาของโรงเรยนแตเพยงผเดยว แตโรงเรยนเปนของประชาชนทกคนเปนเจาของรวมกน ตงแตคร นกเรยนรวมถงชมชน ฉะนนผบรหารตองเปดโอกาสใหทกคนมสวนรวมในการวางแผน ในการปฏบตงาน และในการประเมนตรวจสอบ ตองมอบหมายงานใหผใตบงคบบญชามากขน ตองมความเชอมนในความรความสามารถของครและชมชน ลดบทบาทของการสงการลงสนบสนนใหครมอ านาจในการตดสนใจมากขน ตองมความเชอวาผรบการบรการควรเปนผก าหนดสงทเขาตองการหรอทควรไดรบการบรหารหรอการตดสนใจควรด าเนนการโดยคณะบคคล เพราะการท างานเปนทมจะสมบรณกวาการท าคนเดยว

55 สภาวด หาญเมธ, "พบบรรณาธการ " Life & Family2545. 56 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 6-7.

47

2. พฒนาคน พฒนางาน และพฒนาองคกร โดยใหความรแกคนในองคกรและผเกยวของ เพอใหทกคนมความรความเขาใจในบทบาทหนาทและภารกจตามโครงสรางใหม ซงอาจใชวธเชญนกวชาการหรอครตนแบบมาพด จด work shop ใหครพฒนาตนเองรวมกน โดยพยายามสนบสนนใหครด าเนนการเองและผบรหารโรงเรยนเปนผควบคมด าเนนงาน

3. วเคราะหสภาพปจจบนของโรงเรยน โดยใช SWOT Analysis ไดแกการวเคราะหปจจยภายในวา นกเรยน ผปกครอง คร เปนบคคลกลมใด มปญหาอะไร มจดแขงจดออนในดานใด วเคราะหปจจยภายนอก ทงทเปนโอกาสและอปสรรค เชน พระราชบญญตการศกษาแหงชาตในหมวดตาง ๆ ทระบวา ผบรหารโรงเรยนตองท าอะไรบาง กฎกระทรวงวาดวยคณะกรรมการสถานศกษารวมทงกฎกระทรวงและระเบยบตาง ๆ 4. เปดโอกาสใหทกฝายเขามามสวนรวมในการด าเนนงาน ตงแตการวางแผนปฏบตการประเมนผล การพฒนาปรบปรง 5. ก าหนดวสยทศนของโรงเรยน โดยใหทกคนมสวนรวมและเผยแพรใหเปนทรบรโดยทวกน 6. ก าหนดเปาหมายของการศกษา/ผลผลตทางการศกษา ซงเปนผลลพธขนสดทายของระบบการศกษา เพอใหเกดความพงพอใจของผรบการบรการ (Customer’s Satisfaction) เนนคณภาพผเรยน ท าอยางไรจงจะใหนกเรยนมคณภาพ มผลสมฤทธและคณลกษณะทพงประสงค โดยศกษาจากมาตรฐานการศกษา 7. จดใหมคณะกรรมการสถานศกษา ซงขณะนยงอยระหวางการทดลอง 3 รปแบบ คอ แบบคณะกรรมการทปรกษา แบบคณะกรรมการบรหาร (ผบรหารโรงเรยนเปนประธาน) และแบบคณะกรรมการบรหาร (ผบรหารโรงเรยนเปนเลขานการ) 8. ก าหนดธรรมนญโรงเรยนและระบบการประกนคณภาพ 9. ใหคณะกรรมการสถานศกษา มสวนรวมในการก าหนดหลกสตรทองถนและการน าภมปญญาทองถนมาใชในการจดการศกษา 10. น าระบบขอมลสารสนเทศมาใช เพอการวางแผน การประเมนผล การเผยแพร ฯลฯ

เงอนไขความส าเรจของการน า SBM ไปสการปฏบต ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต57 ไดด าเนนการสรปรวบรวมแนวคดของผบรหารสถานศกษา ผทรงคณวฒ เกยวกบเงอนไขความส าเรจของการน า SBM ดงน

57 ibid.

48

1. ตองเลอกผบรหารทถกตอง เปนผบรหารทมอ านาจความเชยวชาญ คอ ผบรหารจะตองมคณลกษณะของผน าทางวชาการอยางแทจรง สามารถใหความชวยเหลอทางวชาการไดนเทศไดและเปนแบบอยางทด สามารถจงใจใหครทกคนอยากท างานและมงไปทความส าเรจของงานบรหารและการจดการศกษา ฉะนน ผบรหารสถานศกษาจะตองพยายามเขาหาชมชนใหมากขนและประการส าคญทสดคอ ทกฝายตองค านงถงผลประโยชนของการศกษาและผเรยนเปนส าคญ

2. ผบรหาร ครและคณะกรรมการโรงเรยนตองมความเขาใจในบทบาทหนาทของตน ไมใชจะเปนบทบาทของประธาน บทบาทของเลขานการ บทบาทของคณะกรรมการ โดยเฉพาะกรรมการทเปนพอแมผปกครอง องคกรเอกชน องคกรชมชน ซงยงไมคอยมความรและประสบการณ 3. ตองมการกระจายอ านาจอยางแทจรงทวทงโรงเรยน ใหทกคนทเกยวของมสวนรวมมากทสดทกกจกรรม และเนนการท างานเปนทม 4. ตองเนนการพฒนาวชาชพใหแกบคลากรในโรงเรยน 5. ตองใหความส าคญของการสอสาร เผยแพรและประชาสมพนธ เพอสรางความรความเขาใจ และการยอมรบ 6. ตองใหรางวลกบผทมผลงานจรง โปรงใส และเปนระบบคณธรรมเพอเสรมแรงจงใจ ใหสมาชกองคกรไดท างานอยางมความสข 7. ตองเนนทผลสมฤทธของผเรยน เพราะการเรยนรคอหวใจของการบรหารและการจดการศกษาทสถานศกษา 8. ตองจดการเรยนการสอนทสอดคลองกบความตองการของผเรยน มก ารประเมนผลตามสภาพจรง มแผนการเรยน และมการวจยในชนเรยน 9. ตองมยทธศาสตรการสรางเครอขาย เชน เครอขายผปกครอง เครอขายชมชน เครอขายศษยเกา จากการศกษาความหมาย หลกการ แนวทาง และบทบาท การด าเนนการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) สรปไดวา การบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School–Based Management) หรอการบรหารโดยยดโรงเรยนเปนศนยกลางในการบรหาร เปนการกระจายอ านาจการจดการศกษาจากสวนกลางหรอจากเขตการศกษาไปยงสถานศกษาโดยตรง ใหสถานศกษามอ านาจหนาท ความรบผดชอบ มความเปนอสระและคลองตวในการตดสนใจ ในการบรหารจดการ ในการสงการเกยวกบการบรหารโรงเรยนทงดานหลกสตร การเงน การบรหารบคคลและการบรหารทวไป โดยมคณะกรรมการโรงเรยนซงประกอบดวยผบรหารโรงเรยน ตวแทนคร ตวแทนผปกครองและชมชนรวมกนบรหารโรงเรยนใหสอดคลองและเปนไปตามความตองการของผเรยน ของผปกครองและชมชนมากทสด โดยผบรหารโรงเรยนจะตองมภาวะผน าเปนอยางด จด

49

การศกษาทสถานศกษา ครผสอน จดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เนนคณภาพผเรยน สอดคลองกบแนวด าเนนการในการพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา

หลกการแนวคดเกยวกบการบรหารแบบมสวนรวม (Participation management) การบรหารแบบมสวนรวม (Participative Management) ถกใชเปนขอไดเปรยบของการ

แขงขนกนทางธรกจ โดยเนนเปาหมายของการมพนธสญญารวมกน การมสวนรวมของผบรหารและผใตบงคบบญชาในการท างานรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร การบรหารแบบมสวนรวมมแนวคดหลก คอ การใหความส าคญกบทรพยากรบคคล เปนนวตกรรมในการบรหารทสนบสนนใหกลมงานมสวนรวมและเปนศนยกลางของการด าเนนงาน

แนวคดและทฤษฎการบรหารแบบมสวนรวม แนวคดการบรหารจดการแบบมสวนรวม58 (Participative Management) เปนแนวคดทให

ความส าคญกบพนกงาน หรอผใตบงคบบญชา ในฐานะทเปนทรพยากรส าคญและควรคาแกการดแลรกษาขององคการ อกทงยงเปนการเปดโอกาสใหพนกงานเขามามสวนรวมในการบรหารและจดการองคการ ซงแนวคดนสอดคลองกบสภาวการณปจจบนและองคการตาง ๆ ใหการยอมรบและน ามาประยกตใชกนอยางแพรหลาย นอกจากนแนวคดการบรหารจดการแบบมสวนรวม ยงเกยวของกบเรองตาง ๆ ในองคการ ไดแก การตดสนใจ การสอสารขอมล การก าหนดระบบการใหรางวลและการเสรมสรางทกษะ การพฒนาความร ความสามารถ โดยใหพนกงานเขาไปมสวนรวมในการก าหนด แสดงความคดเหนและความตองการของตนในเรองตาง ๆ

เคท เดวส (Keith Davis) (อางถงใน วรศรา พมดอกไม)59 ไดกลาววา การมสวนรวม (Involvement) หมายถง การรวมงานทมการเกยวของกนทงทางดานจตใจและอารมณ ผลของการเกยวของกนท าใหการด าเนนงานบรรลเปาหมายของกลม และเกดความรสกรบผดชอบตอกลมดวย

ไวท (White) (อางถงใน วรศรา พมดอกไม)60 ไดกลาววา การมสวนรวมประกอบดวยสมต คอ 1) การมสวนรวมในการตดสนใจวาควรท าอะไร และท าอยางไร 2) การมสวนรวมในการเสยสละ และพฒนาตามทไดตดสนใจ 3) มสวนรวมในการแบงปนผลประโยชนทไดจากการด าเนนงาน และ 4) การมสวนรวมในการประเมนผล

58 วรศรา พมดอกไม, " การมสวนรวมของชมชนในการบรหารและจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางจตสาธารณะ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาแพร เขต 2" (มหาวทยาลยนเรศวร, 2552), 12. 59 ibid. 60 ibid.

50

ส าหรบการมสวนรวมในการปฏรปการศกษาจะตองใหผเรยน คร ผบรหาร ผปกครอง และชมชน มสวนรวมอยางจรงจง ตงแตการวางแผนพฒนาสถานศกษา การจดการเรยนการสอน การพฒนาปรบปรงสถานศกษา และการตดตามประเมนผล ซงกรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการไดมแนวคดในการพฒนาคณภาพของการศกษาประการหนง โดยเนนการมสวนรวมและการรวมคดรวมท า (Participation and Collaboration) โดยมแนวคดหลกวา การศกษาเปนแหลงของสาธารณชนทกคน โดยความคดนเชอวา การใหทกคน ทกสวนของสงคมมสวนรวมคด และรวมท า ตลอดจนการมสวนรวมในการประเมนและการประกนคณภาพการศกษา จะท าใหเกดความรสกเปนเจาของ ใหการสนบสนนและรวมรบผดชอบตอการจดการศกษากอใหเกดความมงมนรวมกนพฒนาการศกษาใหมคณภาพเปนทยอมรบ

แนวคดพนฐานของการบรหารแบบมสวนรวม นกทฤษฎองคการมแนวคดเรองทฤษฎการจงใจทคลายกน คอ ทฤษฎการจงใจของมาสโลว

(Maslow’s Motivation Theory) ซงมความเชอวามนษยทกคนมความตองการเหมอนกน ตราบใดทยงไมสามารถตอบสนองความตองการได กจะเกดปญหาความตองการอยเสมอ แตถาไดรบการตอบสนองตามความตองการกจะเลกสนใจ โดยมนษยมการตอบสนองความตองการแตกตางกนทางดานปรมาณความตองการระดบต าคอนขางมขอบเขตจ ากด แตความตองการระดบสงจะไมมขอบเขตจ ากด

ทฤษฎการจงใจของเฮอรเบรก (Herberg’s Motivation Hygine Theory) มความเชอวา ปจจยทจงใจใหคนท างาน ประกอบดวย

1. ความส าเรจในงานทท า 2. การไดรบการยอมรบยกยองและนบถอ 3. ความกาวหนาในหนาทการงานทน าไปสความส าเรจ 4. ลกษณะของงานทท า 5. ความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย 6. ความเจรญเตบโตสวนบคคล จากการศกษาพฤตกรรมของมนษย อากรส (Argyris) พบวา บคคลจะมวฒภาวะและ

บคลกภาพเปนของตนเองการบรหารแบบมสวนรวมจะชวยใหบคคลไดพฒนาบคลกภาพของตนเองในดานการตดสนใจ การควบคมการท างานการแสดงออก ทศนคตและการใชความสามารถทจะประสบความส าเรจ

51

ความหมายของการบรหารแบบมสวนรวม การบรหารแบบมสวนรวม61 เปนการจงใจใหผทปฏบตงานในองคกร ไดมสวนรวมในการ

ตดสนใจ รวมรบผดชอบ รวมกนพฒนางานเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร โดยมการใหความหมายของการบรหารแบบมสวนรวมไว อาท คณวฒ คนฉลาด ไดกลาววา การบรหารแบบมสวนรวม เปนเทคนคทมการยอมรบการอยางกวางขวาง มหลกการ คอ มงใหสมาชกในองคการมโอกาสท างานรวมกนเปนกลมหรอเปนทม ใหทกคนมสวนรวม งานจงจะประสบความส าเรจและมประสทธภาพ โดยเนนการจดการทผเกยวของหรอควบคมปญหาไดมาชวยกนแกปญหาแบบเปนทม ซงจะไดยอมรบในปญหาและชวยกนแกปญหาไดดขน มกจะไดผลทางจตวทยา และสรางขวญก าลงใจในการท างานของทกคนดวย

นเวศน วงศสวรรณ และอนถา ศรวรรณ กลาววา การบรหารแบบมสวนรวม หมายถง การทบคคลผบรหารใชการจงใจใหบคคลผปฏบตงานหรอบคคลผทเกยวของไดมโอกาสมสวนรวมในการคด รวมตดสนใจ รวมปฏบต รวมรบผดชอบ เพอพฒนางานทปฏบตใหมคณภาพสงสด ซงเปนการเปดโอกาสใหบคคลหรอกลมบคคลไดมสวนเกยวของในการปฏบตงานไมวาจะเปนทางตรงหรอทางออมในลกษณะของการรบร รวมคด รวมท า รวมตดสนใจตลอดจนการประเมนผลใหทกฝายไดส านกในหนาทและความรบผดชอบรวมกน อนจะน าไปสเปาหมายขององคกร นนทกตต แกวกลา กลาววา การบรหารแบบมสวนรวม คอ การบรหารโดยใหบคคลในองคกรหรอบคคลทมสวนเกยวของในกระบวนการ การตดสนใจใชความคดสรางสรรค ความเชยวชาญในการบรหารใหบรรลวตถประสงค หรอแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดจากการบรหารงานมความส าคญของการบรหารงานแบบมสวนรวมกอใหเกดความเขาใจรวมกนในการปฏบตงานทมงหวงและกระบวนการการตดสนใจสามารถรองรบพฤตกรมของบคคลในองคกรไดกวางขวางและเกดการยอมรบไดเปนหลกการของการบรหารงานทผลตอการด าเนนการเชงวเคราะห ซงน าไปสการตดสนใจได ลดชองวางของระบบการสอสารในองคกรและขจดปญหาความขดแยง

วรศรา พมดอกไม62 ไดสรปความหมายของการบรหารแบบมสวนรวมวา เปนการบรหารโดยใหบคคลทมสวนเกยวของในการไดรบประโยชนทงทางตรงและทางออม จากการจดการศกษาไดมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและทศทางในการจดการศกษา มสวนรวมในการก าหนดมาตรฐานศกษาของสถานศกษารวมด าเนนการ ใหการสนบสนนทงดานก าลง ความคดและก าลงทรพย พรอมทงรวมก ากบตดตาม ตรวจสอบและประเมนผล เพอใหการศกษามคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด

61 ibid. 62 ibid.

52

สมเดช สแสง63 ไดสรปความหมายของการบรหารแบบมสวนรวมไววา เปนการบรหารทเปดโอกาสใหพนกงานทกระดบไดมสวนรวมในการบรหารกจการภายในขอบเขตของตน ซงถอวาเปนการบรหารทดและเหมาะสมทสดกบคณสมบตของมนษยในปจจบน การบรหารแบบมสวนรวมเปนหลกการส าคญของการบรหารแบบใหมทเรยกวา การบรหารคณภาพทวทงองคการ (Total Quality Control หรอ TQC)

จากความหมายของการบรหารแบบมสวนรวมดงกลาว สามารถสรปไดวา การบรหารแบบมสวนรวม หมายถง การทผบรหารบรหารโดยมการจงใจใหบคคลในองคกร หรอผทไดรบประโยชนจากองคกรทงทางตรง และทางออม ไดมโอกาสมสวนรวมในการคด ตดสนใจ ใชความคดสรางสรรค เพอแกปญหาตาง ๆ และบรรลเปาหมายขององคกร การมสวนรวมในการปฏบตงานขององคกรควรประกอบดวยสาระส าคญ 3 ประการ คอ

1. การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน สมาชกขององคกรยอมมความผกพนกบองคกร และมความปรารถนาทจะมสวนรวมในการบรหารขององคกร แมเพยงไดรบฟงความคดเหนกท าใหมความรสกวามสวนรวมในการบรหารงานขององคกรแลว 2. การมสวนรวมชวยใหเกดการยอมรบในเปาหมาย เปนการกระตนใหสมาชกแสดงความคดเหน และชวยใหเกดความชวยเหลอกนระหวางสมาชก 3. การมสวนรวมชวยใหเกดความส านกในหนาทความรบผดชอบ การทบคคลไดแสดงความคดเหน และยอมรบในเปาหมายเดยวกน จะชวยกระตนใหเกดความส านกในหนาทความรบผดชอบตอการปฏบตงานขององคกร

ลกษณะของการบรหารแบบมสวนรวม ลกษณะของการบรหารแบบมสวนรวมเนนความส าคญทบคลากรและกลมงานใหมสวนเกยวของในการบรหารทมประสทธภาพ บคคลผบรหารนยมมอบหมายและกระจายอ านาจของตนสบคคลผปฏบตงานดวยความเตมใจ จงเปนการลดภาระหนาทของผบรหารลงและสามารถใชเวลาในเรองส าคญอน ๆ ไดมากขน ชวยเพมความหมายและความทาทายใหงานระดบลางมากขน เนองจากบคคลระดบปฏบตงานสามารถตดสนใจไดดวยตนเอง ลกษณะของการบรหารแบบมสวนรวมนนเกดจากผน า บรหารงานดวยโครงสรางการบรหารทเออตอการมสวนรวม เปดโอกาสใหบคคลมสวนรวม ไมวาจะใหความรวมมอในการตดสนใจ หรอมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ขอเสนอแนะในการปฏบตงานในขนตอนกระบวนการบรหาร อนไดแก การวางแผน การสงการและการควบคม ยอมสราง

63 สมเดช สแสง, คมอการบรหารโรงเรยนสถานศกษาขนพนฐานตาม พ.ร.บ. การศกษาชาต (ชมรมพฒนาน าความรดานระเบยบกฎหมายและพฒนามาตรฐานวชาชพคร2547), 16.

53

ความภมใจในการมสวนรวมใหกบบคคลระดบปฏบตงาน ท าใหเกดความผกพนและความยนยอมรบผลการปฏบตงานอนเกดจากการมสวนรวมโดยปราศจากขอโตแยง ระบบการบรหารแบบมสวนรวมในปจจบนทใชอยและเปนทยอมรบวาไดผลมาก อทย บญประเสรฐ64 ไดแบงออกเปน 4 ระบบ คอ

1. การปรกษาหารอ (Consulting Management) เปนการบรหารแบบเปดโอกาสใหบคคลผเกยวของมสวนรวมในการปฏบตงานในรปแบบของคณะกรรมการ (Committee) ซงเปนการกระจายอ านาจในการบรหารและการตดสนใจใหผเกยวของกบงานมสวนรวมรบผดชอบในการด าเนนการดวย เหมาะส าหรบใชกบบคคลผบรหารระดบตนขนไป 2. กลมคณภาพ (QC Circles) เปนการบรหารแบบเปดโอกาสใหบคคลผบรหารไดมสวนรวมในการปฏบตงานแบบของกลมบคคลทอยในหนวยงานเดยวกน 3 – 10 คน เหมาะส าหรบใชกบบคคลผปฏบตงาน หรอระดบหวหนางาน เพราะเปนการฝกฝน และเปดโอกาสใหบคคลผปฏบตงานไดมโอกาสท างานรวมกน เพอหาปญหา สาเหต ตลอดจนแนวทางในการแกปญหาดวนตนเอง อยางไรกตาม ระบบกลมคณภาพจะใชไดผลดกตอเมอมการฝกอบรมเกยวกบเทคนค QC และการใชกระบวนการกลมใหแกผเกยวของ และทส าคญ คอ ความพงพอใจในการปฏบตงานของบคคล ผรวมงานตองอยในเกณฑสง จงจะสามารถน าระบบกลมคณภาพนมาใชใหเกดประโยชนสงสด 3. ระบบขอเสนอแนะ (Suggestion System) เปนรปแบบทไดผลมากในการปฏบต มลกษณะแตกตางจากขอเสนอแนะทเหนทว ๆ ไป มลกษณะเปนกลมหรอผรบฟงความคดเหนเทานน กลาวคอ รปแบบนจะมแบบฟอรมขอเสนอแนะใหบคคลผปฏบตงานหรอผเกยวของกรอกตามแบบทก าหนด เชน ปญหาทพบคออะไร สาเหตของปญหา วธการแกปญหา และผลทคาดหวงจะไดรบ โดยแตละแบบฟอรมอาจจะแตกตางกนตามความตองการของแตละหนวยงาน แตมหลกปฏบตเดยวกนคอ จะมคณะกรรมการพจารณาขอเสนอแนะมหนาทในการประเมนขอเสนอแนะจากแบบฟอรม ตาง ๆ วามความเปนไปไดทางปฏบตมากนอยแคไหน และสมควรด าเนนการตามขอเสนอแนะหรอไม และแจงน าเสนอบคคลผมอ านาจพจารณาด าเนนการตอไป

4. ระบบสงเสรมใหบคคลผปฏบตงานมสวนรวมเปนเจาของกจการ พบมากในการบรหารกจการของบรษทหนวยงานเอกชน หรอรฐวสาหกจโดยการสงเสรมใหบคคลผปฏบตงานทกระดบมสวนรวมในการเปนเจาของกจการดวยการลงทนซอหนของบรษท ดงนน ในรปแบบนบคคลผบรหารอาจน ามาประยกตโดยการสรางบรรยากาศใหเกดความรสกถงการเปนเจาของหนวยงาน เพอใหบคคลทมสวนเกยวของทกฝายพงพอใจทจะมสวนรวมมากทสด

64 อทย บญประเสรฐ, 160-61.

54

ลกษณะของการมสวนรวม พจารณาไดหลายมมมอง แตลกษณะโดยรวมของการมสวนรวม ไดแก การมสวนรวมในการวางแผน การตดสนใจ การจดองคกร การปฏบต การบรหาร การสอสารและการประเมนผล ซงอาจเปนการมสวนรวมโดยตรงหรอทางออม ทงในระดบของการมสวนรวมเพยงบางสวนหรอมสวนรวมทงหมด

การมสวนรวมของคณะกรรมการในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน กรมวชาการกองนโยบายและแผน ไดกลาวถงขนตอนกระบวนการม สวนรวมของคณะกรรมการสถานศกษาไวดงน 1. การศกษาขอมลพนฐานกอนด าเนนการ 2. การสรางความสมพนธกบชมชน 3. การสรางเครอขายของกลมผมสวนรวม 4. การสรางกจกรรม 5. การตอรองเพอด าเนนกจกรรม 6. การรวมกนด าเนนการ 7. การรวมกนประเมนผลด าเนนการ 8. การรวมกนรบผลด าเนนการ กระบวนการมสวนรวมดงกลาวเปนการท างานทยดการท างานแบบมสวนรวมตองมการท างานเปนระบบทมมการท างานเปนกลมทมพฤตกรรมกระบวนการกลมมการชวยเหลอซงกนและกนเนนการบรหารโดยยดวตถประสงคทรวมกนก าหนดเปาหมายทชดเจนเนนคณภาพนกเรยน

ศราวธ กลางหลา65 กลาววาการใชรปแบบการบรหารโดยคณะกรรมการจะกอใหเกดผลดหลายประการ เชน ท าใหเกดความรวมมอรวมใจในการท างานเปนการกระจายอ านาจการตดสนใจสงเสรมใหรจกยอมรบความคดเหนของคนสวนใหญซงเปนการฝกวธท างานและประชาธปไตยอยางไรกตามการบรหารในรปแบบคณะกรรมการยอมมผลดและผลเสยขนอยกบองคประกอบและปจจยแวดลอม

การมสวนรวมในการบรหารของสถานศกษา 1. การบรหารงานวชาการ งานวชาการเปนงานหลกหรอเปนภารกจหลกของสถานศกษาทพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มงใหกระจายอ านาจใน

65 ศราวธ กลางหลา, "การมสวนรวมในการบรหารจดการศกษา ตามความคดเหนของคณะกรรมการสถาศกษาขนพนฐานและบคลากรในโรงเรยนทไมใชคณะกรรมการโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 4" (มหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 2548), 26.

55

การบรหารจดการไปใหสถานศกษามากทสดโดยก าหนดใหกระทรวงก าหนดเฉพาะหลกสตรสวนกลางและใหสถานศกษามอสระในการท าหลกสตรสถานศกษาไดเองดวยเจตนารมณทจะใหสถานศกษาด าเนนการไดโดยอสระและคลองตวรวดเรวสอดคลองกบความตองการของผเรยนสถานศกษาชมชนทองถนและการมสวนรวมในการออกแบบหลกสตรก าหนดแหลงเรยนรและออกแบบวจยในชนเรยนออกแบบกจกรรมการเรยนทเหมาะสมกบผเรยนแตละคนและออกแบบประเมนผลผเรยนซงจะเปนปจจยส าคญท าใหสถานศกษามความเขมแขงในการบรหารและการจดการสามารถพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนการวดประเมนผลรวมทงการวดปจจยเกอหนนการพฒนาคณภาพนกเรยนชมชนทองถนไดอยางมคณภาพและมประสทธภาพโดยมขอบขายและภารกจการบรหารและจดการ 12 ดานดงน 1. การพฒนาหลกสตรสถานศกษา 2. การพฒนากระบวนการเรยนร 3. การวดผล ประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน 4. การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา 5. การพฒนาสอ นวตกรรมและเทคโนโลยเพอการศกษา 6. การพฒนาแหลงเรยนร 7. การนเทศการศกษา 8. การแนะแนวการศกษา

9. การพฒนาระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา 10. การสงเสรมความรดานวชาการแกชมชน 11. การประสานความรวมมอในการพฒนาวชาการกบสถานศกษา 12. การสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานสถาบนอนทจดการศกษา

วตถประสงคของการบรหารงานวชาการ 1. เพอใหสถานศกษาบรหารงานวชาการไดโดยอสระคลองตวรวดเรวและสอดคลองกบ

ความตองการของนกเรยนสถานศกษาและทองถน 2. เพอใหการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาไดมาตรฐานและมคณภาพ

สอดคลองกบระบบประกนคณภาพการศกษาและการประเมนผลภายในเพอพฒนาตนเองและประเมนจากหนวยงานภายนอก

3. เพอใหสถานศกษาพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนปจจยเกอหนนการพฒนาการเรยนรทสนองความตองการของผเรยนชมชนและทองถนโดยยดผเรยนเปนส าคญไดอยางมประสทธภาพและคณภาพ

56

4. เพอใหสถานศกษาไดประสานความรวมมอในการพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาของบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอน ๆ อยางกวางขวาง นนทยา ศรหลง66 จากการศกษาการมสวนรวมในการบรหารของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 2 การบรหารวชาการทงหมด 12 ภารกจนนมวตถประสงค เพอใหสถานศกษาบรหารงานวชาการไดโดยอสระคลองตวรวดเรวและสอดคลองกบความตองการของนกเรยนสถานศกษาชมชนและทองถนมมาตรฐานและคณภาพและสอดคลองกบระบบประกนคณภาพการศกษาและการประเมนคณภาพภายใน เพอพฒนาตนเองและการประเมนจากหนวยงานภายนอกพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรตลอดจนปจจยเกอหนนการพฒนาการเรยนรและการประสานความรวมมอกบบคคล ครอบครวองคกร หนวยงานและสถาบนอน ๆ

สรปไดวาการบรหารวชาการทงหมด 12 ภารกจนนมวตถประสงคเพอใหสถานศกษาบรหารงานวชาการไดโดยอสระคลองตวรวดเรวและสอดคลองกบความตองการของนกเรยนสถานศกษาชมชนและทองถนอยางมประสทธภาพและคณภาพและสอดคลองกบระบบประกนคณภาพการศกษาและการประเมนคณภาพภายในและภายนอกพฒนาหลกสตรและกระบวนการเรยนรเกอหนนการพฒนาการเรยนรและประสานความรวมมอกบบคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอน ๆ ในพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา 2. การบรหารงานงบประมาณ งานบรหารงบประมาณของสถานศกษามงเนนความเปนอสระในการบรหารจดการมความคลองตว โปรงใส ตรวจสอบได ทงนเพราะการบรหารงบประมาณในระบบศนยอ านาจในระบบเดมนนนอกจากจะท าใหเกดความลาชาและผกรดดวยระเบยบทท าใหขาดความคลองตวในการบรหารแลวยงมปญหาในเรองการทจรตและสถานศกษาไดรบการจดสรรทรพยากรทไมตรงกบความตองการซ งการบรหารงบประมาณนนตองยดหลกการบรหารมงเนนผลสมฤทธและบรหารแบบมงเนนผลงานใหมการจดหาผลประโยชนจากทรพยสนของสถานศกษารวมทงหารายไดจากการบรการมาใชจดการ เพอประโยชนทางการศกษาสงใหเกดคณภาพทดตอผเรยนโดยมขอบขายและภารกจการบร หารและจดการดงน67

66 นนทยา ศรหลง, "การมสวนรวมในการบรหารของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองคาย เขต 2" (มหาวทยาลยอสาน, 2553), 24. 67 กระทรวงศกษาธการ, พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553, 39.

57

1. การจดท าและเสนอของบประมาณ 1.1 การวเคราะหและพฒนานโยบายทางการศกษา 1.2 การจดท าแผนกลยทธหรอแผนพฒนาการศกษา 1.3 การวเคราะหความเหมาะสมการเสนอของบประมาณ 2. การจดสรรงบประมาณ 2.1 การจดสรรงบประมาณในสถานศกษา 2.2 การเบกจายและการอนมตงบประมาณ 2.3 การโอนเงนงบประมาณ 3. การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน 3.1 การตรวจสอบตดตามการใชเงนและผลการด าเนนงาน 3.2 การประเมนผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน 4. การระดมทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา 4.1 การจดสรรทรพยากร 4.2 การระดมทรพยากร 4.3 การจดหารายไดและผลประโยชน 4.4 กองทนกยมเพอการศกษา 4.5 กองทนสวสดการเพอการศกษา 5. การบรหารการเงน 5.1 การเบกเงนจากคลง 5.2 การรบเงน 5.3 การเกบรกษาเงน 5.4 การจายเงน 5.5 การน าสงเงน 5.6 การเบกเงนไวเบกเหลอมป 6. การบรหารบญช 6.1 การจดท าบญชการเงน 6.2 การจดท ารายงานการเงนและงบการเงน 6.3 การจดท าและจดหาแบบพมพบญชทะเบยนและรายงาน 7. การบรหารพสดและสนทรพย 7.1 การจดท าระบบฐานขอมลทรพยสนของสถานศกษา 7.2 การจดหาพสด

58

7.3 การก าหนดรปแบบรายการหรอคณลกษณะเฉพาะและจดซอจดจาง 7.4 การควบคมดแลบ ารงรกษาและจ าหนายพสด

วตถประสงคของการบรหารงานงบประมาณ 1. เพอใหสถานศกษาบรหารดานงบประมาณมความเปนอสระคลองตวโปรงใสตรวจสอบได 2. เพอใหผลผลตผลลพธเปนไปตามขอตกลงการใหบรการ 3. เพอใหสถานศกษาสามารถจดทรพยากรทไดอยางเพยงพอและมประสทธภาพ

จากการศกษาการบรหารงานงบประมาณทมทง 7 ภารกจนนมวตถประสงคเพอใหสถานศกษาบรหารงานดานงบประมาณอยางอสระ คลองตว และโปรงใส ตรวจสอบไดใหสถานศกษาจดทรพยากรอยางเพยงพอและมประสทธภาพ เพอใหผลผลตเปนไปตามขอตกลงการใหบรการ 3. การบรหารงานบคคล งานบรหารงานบคคลในสถานศกษาเปนภารกจทส าคญทมงสงเสรมใหสถานศกษาสามารถปฏบตงานตอบสนองภารกจของสถานศกษา เพอด าเนนการดานการบรหารงานบคคลใหเกดความคลองตวอสระภายใตกฎหมายระเบยบเปนไปตามหลกธรรมาภบาลขาราชการครและบคลากรทางการศกษาไดรบการพฒนามความรความสามารถมขวญก าลงใจไดรบการยกยองเชดชเกยรตมความมงมนและกาวหนาในวชาชพการกระจายอ านาจดานการบรหารงานบคคลนนจงเปนโอกาสทสถานศกษาจะมบทบาทและอ านาจหนาทในการบรหารงานบคคลมากขน นบตงแตการสรรหาการคดเลอกการพฒนาใหคาตอบแทนเปนตนโดยเปาหมายสงสดของการมอ านาจและความรบผดชอบในการบรหารงานบคคลนกเพอสนบสนนการจดการเรยนการสอนซงจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของผเรยนเปนส าคญโดยมภารกจดานการบรหารและจดการดงน 1. การวางแผนอตรากาลงและต าแหนง 2. การสรรหาและการบรรจแตงตง 3. การเสรมสงประสทธภาพในการปฏบตราชการ 4. วนยและการรกษาวนย 5. การออกจากราชการ

วตถประสงคของการบรหารงานบคคล 1. เพอใหการด าเนนการดานการบรหารงานบคคลถกตองรวดเรวเปนไปตามหลกธรร

มาภบาล 2. เพอสงเสรมใหบคลากรมความรความสามารถและมจตส านกในการปฏบตภารกจทรบผดชอบใหเกดผลส าเรจตามหลกการบรหารแบบมงผลสมฤทธ

59

3. เพอสงเสรมใหครและบคลากรทางการศกษาปฏบตงานเตมศกยภาพ โดยยดมนในระเบยบ วนย จรรยาบรรณอยางมมาตรฐานวชาชพ 4. เพอใหครและบคลากรทางการศกษาทปฏบตงานไดตามมาตรฐานวชาชพไดรบการยกยองเชดชเกยรต มความมนคงและกาวหนาในวชาชพ ซงจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของผเรยนเปนส าคญ

จากการศกษางานบรหารงานบคคลทมทงหมด 5 ภารกจนนมวตถประสงคเพอใหการด าเนนการดานการบรหารงานบคคลถกตองรวดเรวเปนไปตามหลกธรรมาภบาล สงเสรมใหบคลากรมความรความสามารถมจตส านกในการปฏบตภารกจทรบผดชอบใหเกดผลส าเรจ สงเสรมใหครและบคลากรมความรความสามารถมจตส านกในการปฏบตภารกจทรบผดชอบใหเกดผลส าเรจ สงเสรมใหครและบคลากรทางการศกษาปฏบตงานเตมศกยภาพ โดยยดมนในระเบยบวนยจรรยาบรรณอยางมมาตรฐานวชาชพยกยองเชดชเกยรตครและบคลากรทางการศกษาปฏบตงานเตมศกยภาพใหมความมนคงและกาวหนาในวชาชพ ซงสงเหลานจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของผเรยนตอไป 4. การบรหารงานทวไป การบรหารงานทวไปเปนงานทเกยวกบการจดระบบบรหารองคกรใหบรการบรหารงานอน ๆ บรรลผลตามมาตรฐานคณภาพและเปาหมายทก าหนดไวโดยมบทบาทหลกในการประสานงานสงเสรมสนบสนนและอ านวยการความสะดวกตาง ๆ ในการบรการการศกษาทกรปแบบมงพฒนาสถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสมสงเสรมในการบรหารและจดการศกษาตามหลกการบรหารทมงเนนผลสมฤทธของงานเปนหลก โดยเนนความโปรงใสการบรหารงานทวไปนนตองใหความส าคญกบการท านโยบายแผนและระบบขอมลส าหรบการด าเนนงานโดยจะรวมงานดานประกนคณภาพภายในไวดวย ดงนนการบรหารงานทวไปแบบใหมจงตองมประสทธภาพมระบบขอมลททนสมยส าหรบงานวชาการมความคลองตวใชบคลากรนอยและควรจดเปนบรการ ณ จดเดยว (One–Stop-Service) ทงหมดนเพอใหการจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผลโดยมขอบขายภารกจการบรหารและจดการดงน 1. การด าเนนงานธรการ 2. งานเลขานการคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน 3. การพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศ 4. การประสานและพฒนาเครอขายการศกษา 5. การจดระบบการบรหารและพฒนาองคกร 6. งานเทคโนโลยสารสนเทศ 7. การสงเสรมสนบสนนดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและบรหารทวไป 8. การดแลอาคารสถานทและสภาพแวดลอม

60

9. การจดท าส ามะโนผเรยน 10. การรบนกเรยน 11. การสงเสรมและการประสานงานการจดการศกษาในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย 12. การระดมทรพยากรเพอการศกษา 13. การสงเสรมกจการนกเรยน 14. การประชาสมพนธงานการศกษา 15. การสงเสรมสนบสนนและประสานงานการจดการศกษาของบคคล ชมชน องคกรหนวยงานและสถานบนสงคมอนทจดการศกษา 16. งานประสานราชการกบเขตพนทการศกษาและหนวยงานอน 17. การจดระบบควบคมภายในหนวยงาน 18. งานบรการสาธารณะ 19. งานทไมไดระบไวในงานอน

วตถประสงคของการบรหารงานทวไป 1. เพอใหบรการสนบสนนสงเสรมประสานงานและอ านวยการใหการปฏบตงานของสถานศกษาเปนไปดวยความเรยบรอย มประสทธภาพและมประสทธผล 2. เพอประชาสมพนธเผยแพรขอมลขาวสารและผลงานของสถานศกษาตอสาธารณชนซงจะกอใหเกดความรความเขาใจเจตคตทด เลอมใสศรทธาและใหการสนบสนนการจดการศกษาจากการศกษาการบรหารงานทวไปนนมวตถประสงคเพอใหการสนบสนนการใหบรการสงเสรมประสานงานดานตาง ๆ ของสถานศกษาใหเปนไปดวยความราบรนเรยบรอยและเปนการประชาสมพนธเผยแพรขอมลขาวสารผลงานของสถานศกษาตอสาธารณชน

ขอมลพนฐานของโรงเรยนในกลมต าบลวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โรงเรยนในกลมวงยางโทน เปนสถานศกษาขนพนฐานในต าบลหวยยางโทนและต าบลวงมะนาว อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาราชบร เขต 1 เปนหนวยงานในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการรบผดชอบ ควบคม ดแล สงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาขนพนฐาน ในระดบการศกษาภาคบงคบ เปดท าการสอนตงแตระดบกอนประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนตน (โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา) จ านวน 6 โรงเรยน บคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน ประกอบดวย

61

1. โรงเรยนวดวงมะนาว (อสสโรปถมภ) ผบรหาร จ านวน 1 คน ครผสอน จ านวน 3 คน อตราจางจ านวน 5 คน

2. โรงเรยนวดสวางอารมณ (ค าวอนประชานกล) ผบรหาร จ านวน 1 คน ครผสอน จ านวน 8 คน อตราจาง จ านวน 1 คน

3. โรงเรยนบานมณลอย ผบรหาร จ านวน 1 คน ครผสอน จ านวน 3 คน อตราจาง จ านวน 2 คน

4. โรงเรยนบานหนองลงกา ผบรหาร จ านวน 1 คน ครผสอน จ านวน 6 คน อตราจางจ านวน 1 คน

5. โรงเรยนบานพเกต ผบรหาร จ านวน 1 คน ครผสอน จ านวน 3 คน อตราจาง จ านวน 2 คน

6. โรงเรยนบานหวยยางโทน ผบรหาร จ านวน 1 คน ครผสอน จ านวน 11 คน พนกงานราชการจ านวน 1 คน

งานวจยทเกยวของ

งานวจยในประเทศ

จตรดา เจรณสข68 ไดศกษาวจยเรองประสทธภาพการบรหารงานวชาการโรงเรยนในเขตคณภาพศรมหาโพธ 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1 ผลการวจยพบวา ประสทธภาพการบรหารงานวชาการโรงเรยนในเขตคณภาพศรมหาโพธ 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1 จ าแนกตามระดบการจดการศกษาของโรงเรยนโดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต ยกเวนการวจยเพอพฒนาพฒนาคณภาพการศกษาและดานการสงเสรมชมชนใหมความเขมแขงทางวชาการแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต โดยโรงเรยนระดบประถมศกษามประสทธภาพการบรหารงานวชาการสงกวาโรงเรยนระดบขยายโอกาส และเปรยบเทยบการบรหารงานวชาการโรงเรยนในเขตคณภาพศรมหาโพธ 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1 จ าแนกตามขนาดโรงเรยนโดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จ าแนกตามระยะเวลาการปฏบตงานของผบรหารโดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต และรายดานพบวาดานการพฒ นา

68 จตรลดา เจรญสข, "ประสทธภาพการบรหารงานวชาการโรงเรยนในเขตคณภาพศรมหาโพธ 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1" (มหาวทยาลยบรพา, 2556), บทคดยอ.

62

กระบวนการเรยนรและดานการประกนคณภาพภายในสถานและมาตรฐานการศกษาแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จตตพร จตตร69 ไดศกษาประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 3 ผลการวจยพบวา ประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 3 โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก และประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 3 จ าแนกตามประสบการณในการปฏบตราชการและวฒการศกษา โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

กนกวรรณ เพชรกอน70 จากการศกษาและเปรยบเทยบสภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนตามความคดเหนของครผสอนโรงเรยนประถมศกษา อ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 จ าแนกตามประสบการณในการท างานและขนาดของโรงเรยนกลมตวอยางทใชในการศกษาวจย ผลการวจยพบวา สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยน ตามความคดเหนของครผสอนโรงเรยนประถมศกษา อ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก ผลการเปรยบเทยบสภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยน ตามความคดเหนของครผสอนโรงเรยนประถมศกษา

อ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 โดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถตและผลการเปรยบเทยบสภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยน ตามความคดเหนของครผสอนโรงเรยนประถมศกษา อ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 จ าแนกตามขนาดของโรงเรยนโดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นนทยา ศรหลง71 จากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบสภาพและปญหาการมสวนรวมในการบรหารงานของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน จะเหนไดวาคณะกรรมการ

69 จตตพร จตตร, "ประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 3" (มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช, 2557), บทคดยอ. 70 กนกวรรณ เพชรกอน, "สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนตามความคดเหนของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษาอ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1" (มหาวทยาลยบรพา, 2558), บทคดยอ. 71 นนทยา ศรหลง, บทคดยอ.

63

สถานศกษาขนพนฐานนน มบทบาทและหนาทส าคญมากในปจจบน ในการทจะเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาผลกดนในดานการจดการศกษาของสถานศกษาและวเคราะหใหความเหนชอบแผนพฒนาการศกษาของสถานศกษาเพอพฒนาการศกษาของสถานศกษาใหพฒนาและกาวหนาดยงขนไป

ณฏฐนนท มนตะพงศ72 ไดศกษาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะหจงหวดนนทบรผลการวจยพบวา 1) บคลากรมความคดเหนตอประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร โดยภาพรวมอยในระดบมาก โดยมคาเฉลย 4.12 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวาบคลากรมความคดเหนวา ประสทธภาพการบรหารงาน อยในระดบมากทกดานตามล าดบคาเฉลยมากไปหานอย คอ ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงบประมาณ และ 2) ผลการเปรยบความคดเหนของบคลากรตอประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร โดยจ าแนกตามสถานภาพสวนบคคล พบวาบคลากรทม เพศ อาชพ รายได สถานภาพตางกน มความคดเหนตอ ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร แตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 ซงยอมรบสมมตฐานทตงไว สวนบคลากรทม อายและระดบการศกษาตางกน มความคดเหนไมแตกตางกน

สธารน อนงนช73 ศกษาความสมพนธระหวาง สภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ผลการวจยพบวา สภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยงคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคลและดานการบรหารงานทวไปประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 17 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยงคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานความสามารถในการปรบเปลยนและพฒนาสถานศกษา ดานความสามารถในการแกปญหาภายในสถานศกษา ดานความสามารถในการผลตนกเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนและดานความสามารถในการพฒนานกเรยนใหมทศนคตเชงบวก สภาพ

72 ณฏฐนนท มนตะพงศ, "ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร" (มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2554), บทคดยอ. 73 สธารณ อนงนช, "ความสมพนธระหวางสภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17" (มหาวทยาลยบรพา, 2557), บทคดยอ.

64

การบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 มความสมพนธกนทางบวกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยรวมความสมพนธอยในระดบมาก

จฬาลกษณ ทนทาน74 ศกษาและเปรยบเทยบการบรหารงานบคคลกลมโรงเรยนศรราชา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต 3 ผลการวจยพบวา การบรหารงานบคคลของผบรหารโรงเรยนตามทศนะของคร กลมโรงเรยนโรงเรยนศรราชา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต 3 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยงอนดบคาเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการฝกอบรมและพฒนา ดานวนยและการรกษาวนย ดานการบ ารงรกษาบคลากรและดานการวางแผนและการสรรหาตามล าดบ เปรยบเทยบการบรหารงานบคคล ของผบรหารโรงเรยนตามทศนะของคร กลมโรงเรยนโรงเรยนศรราชา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต 3 จ าแนกตามเพศ ประสบการณและขนาดของโรงเรยน โดยรวมและรายดานแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

โศภดา คลายหนองสรวง75 ศกษาการบรหารแบบมสวนรวมทสงผลตอประสทธผลของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3 ผลการวจยพบวา 1) การบรหารแบบมสวนรวมของผบรหารสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3 โดยรวมและรายดานทกดานอยในระดบมาก 2) ประสทธผลของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3 โดยรวมและรายดานทกดานอยในระดบมาก 3) การบรหารแบบมสวนรวมของผบรหารสถานศกษามความสมพนธทางบวกกบประสทธผลของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3 ในระดบสง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และ 4) การบรหารแบบมสวนรวม ดานการตงเปาหมายและวตถประสงครวมกน (X1) ดานการไววางใจกน (X4) ดานความยดมนผกพน (X1) สามารถพยากรณประสทธผลของสถานศกษา (Yˆ) สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3 ได โดยมคาอ านาจพยากรณเทากบ 58.10 เปอรเซนต

74 จฬาลกษณ ทนทาน, "การบรหารงานบคคลกลมโรงเรยนศรราชา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต 3" (มหาวทยาลยบรพา, 2558), บทคดยอ. 75 โศภดา คลายหนองสรวง, "การบรหารแบบมสวนรวมทสงผลตอประสทธผลของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3" (มหาวทยาลยบรพา, 2558), บทคดยอ.

65

เบญจพร ยฐธรรม76 ไดท าวจย เรองความสมพนธระหวางพฤตกรรมการตดตอสอสารและการสนบสนนทางสงคมในองคกรกบขวญก าลงใจในการปฏบตงาน กรณศกษาขาราชการสงกดกระทรวงอตสาหกรรม ผลการวจยพบวา 1) ขาราชการทรายงานวามพฤตกรรมการตดตอสอสารในองคกรแตละรปแบบ 4 รปแบบยงมากมขวญก าลงใจในการปฏบตงานมากตามไปดวย โดยพบความสมพนธทางบวกน ทงในกลมรวมและในองคประกอบยอยทกดานของขวญก าลงใจคอดานความสมพนธในหนวยงาน ดานความพงพอใจในงาน ดานความร สกมนคงในงานและดานความกาวหนาในงาน 2) ขาราชการทรายงานวาพฤตกรรมการตดตอสอสารทกรปแบบในปรมาณมากมขวญก าลงใจมากกวาขาราชการทรายงานวาพฤตกรรมการตดตอสอสารทกรปแบบในปรมาณนอยอยางมนยส าคญทางสถต 3) การไดรบการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชาและจากเพอนรวมงานมความสมพนธอยางเชอถอไดทางสถตกบขวญก าลงใจในการปฏบตงานของขาราชการโดยรวมทง 4 ดาน 4) ขาราชการทปรารถนาใหมพฤตกรรมการตดตอสอสารในองคการ 4 รปแบบมากขนกวาพฤตกรรมการตดตอสอสารทกระท าอยยงมากขนยงมขวญก าลงใจในการปฏบตงานของขาราชการนอยลงโดยพบความสมพนธในกลมรวมและในองคประกอบยอยหลายดาน และ 5) ขาราชการทปรารถนาใหไดรบการสนบสนนทางสงคมในองคการจากผบงคบบญชาและจากเพอนรวมงานมากขนกวาทไดรบในปจจบนยงมากยงมขวญก าลงใจในดานความสมพนธในหนวยงานและดานความพงพอใจงานยงนอย นอกจากนการศกษาครงนพบวาขาราชการทมอายมากมอายราชการมากหรอมระดบเงนเดอนมาก มขวญก าลงใจในการปฏบตงานดานความสมพนธในหนวยงานมากกวาขาราชการทมลกษณะตรงกนขาม

เอกลกษณ ขาวนวล77 ไดท าวจย เรองการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 4 โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน การบรหารวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารงานทวไปและการบรหารงานบคคล

76 เบญจพร ยฐธรรม, "ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการตดตอสอสารและการสนบสนนทางสงคมในองคกรกบขวญก าลงใจในการปฏบตงาน กรณศกษาขาราชการสงกดกระทรวงอตสาหกรรม " (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2553), บทคดยอ. 77 เอกลกษณ ขาวนวล, "การบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 4" (มหาวทยาลยศลปากร, 2551), บทคดยอ.

66

ยงลกษณ ระรวยทรง78 ไดท าวจยเรอง การสอสารของผบรหารกบประสทธภาพของการจดการศกษา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของการจดการศกษา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร โดยภาพรวมอยในระดบมากเมอพจารณาแยกตามรายดานพบวา ประสทธภาพของการจดการศกษาอยในระดบมากทกดานโดยเรยงล าดบตามคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอยไดดงน ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ และดานการบรหารงานบคคลตามล าดบ

ปญญา แจมกงวาน79 ไดท าวจยเรอง การบรหารวชาการของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2 โดยภาพรวม พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน

ทพรตน จนทนา80 ไดท าวจยเรอง การบรหารงบประมาณโดยใชวฏจกรคณภาพของเดมมงในโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 2 พบวา 1) การบรหารงบประมาณโดยใชวฏจกรคณภาพของเดมมงของโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 2 ทงโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก

งานวจยตางประเทศ

เคอรบ (kirby)81 ไดศกษาการปฏบตงานของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาโดยวเคราะหบรบทสภาพแวดลอมทเนนประสบการณในการบรหารงาน โดยหาความสมพนธระหวางสภาพแวดลอมทเนนประสบการณในการบรหารงานกบการบรหารกบผลงาน การบรหารงานของผบรหารงานโรงเรยน โดยใชงานวจยแบบผสมกลมตวอยางเปนผบรหารโรงเรยนในรฐมชแกนจ านวน 605 คน พบวา บรรยากาศและสภาพแวดลอมทางบวก ชวยยกผลสมฤทธทางการเรยนและยกระดบการพฒนาทมงานและการท างานแบบมสวนรวมประสบการณในการบรหารของผบรหารม

78 ยงลกษณ ระรวยทรง, "การสอสารของผบรหารกบประสทธภาพของการจดการศกษา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร" (มหาวทยาลยศลปากร, 2557), 110. 79 ปญญา แจมกงวาน, "การบรหารวชาการของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2" (มหาวทยาลยราชภฎนครนทร, 2554), 91. 80 ทพรตน จนทนา, "การบรหารงบประมาณโดยใชวฏจกรคณภาพของเดมมงในโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 2" (มหาวทยาลยศลปากร, 2552), 111.

81 Elizabeth A. Kirby, "Impications for Educational Administration through Analysis of Environment Context and Symptom of Stress Experiment by High School Principal" (Central Michgan University, 1926), Abstract.

67

ความสมพนธกบการบรหารงานและสนบสนนการบรหารใหเกดประสทธภาพนอกจากนการจดสภาพแวดลอมทเอออ านวยเปนปจจยทสนบสนนการท างานแบบทาทายใหเกดการคดรเรมสรางสรรคและสรางความสมพนธตอผรวมงาน คเจ (Kijai)82 ไดศกษาวจยเรอง คณลกษณะของโรงเรยนทประสบความส าเรจจากปจจยพนฐาน 5 ประการ ไดแก บรรยากาศของโรงเรยน ภาพพจนของโรงเรยน ความเปนผน าทางวชาการของผบรหาร ความสามารถในการคดค านวณและความสมพนธระหวางบานกบโรงเรยน ผลการวจยพบวา ความเปนผน าทางวชาการของผบรหารโรงเรยนมความสมพนธกบความส าเรจของโรงเรยนสงกวาปจจยดานอน ๆ แฮรส (Harris)83 ไ ดศกษาว จยเรอง หนาทของ ผบรหารบคคลในระบบโรงเรยนประถมศกษา ผลการวจยสรปไดวา หนาทความรบผดชอบของโรงเรยนประถมศกษาดานการบรหารบคคล ควรประกอบดวยการวางแผนก าลงคน การสรรหา การคดเลอก การน าเขาสหนวยงาน การประเมนผลการปฏบตงาน การพฒนา การใหคาตอบแทนหรอสงจงใจ การไกลเกลยปญหาดานบคคล ความมนคงในการปฏบตงาน การปฏบตงานอยางตอเนอง และการใหขอมลขาวสารเกยวกบบคคล อล (Ali)84 ไดศกษาวจย เรอง แนวทางการบรหารงานบคคลในประเทศมาเลเซย กรณของ บรษท พฒนาเศรษฐกจของรฐ พบวา ปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานดานการบรหารงานบคคลทมประสทธภาพ ไดแก สถานการณบรหารงานบคคลความสมพนธรองกบผจดการสายงานและความหมายของประสทธผลขององคกรทมอยโดยเฉพาะ ผลกระทบดานลบทเกดขนจากการขาดการบรหารงานบคคล เชน ความไมลงรอยกน ความไมเพยงพอของการปฏบตงานของบคลากรไดรบการชแจง ในงานวจยนพบวามปจจยทางวฒนธรรมการเมองปจจยทางกฎหมายและโครงสรางทเปนอปสรรคตอการบรหารงานบคคล ในสวนของ SEDCs การมสวนรวมทางเศรษฐกจและสงคมในการบรหารงานบคคลและบทบาทส าคญของผจดการบคลากรถกยกเลกและถกทอดทง การขาดการจดการบคลากรแบบเปนทางการและแบบกระจายอ านาจท าใหการวางแผนก าลงคนและการฝกอบรมแบบเฉพาะกจไมเปนระบบมการแบงแยกในการเลอกและการสงเสรมและการขาดการสรางแรงจงใจ

82 Jimmy Kijai, "School Effectiveness Characteristics and School Incentive

Reward" (1987), Abstract.

83 Ben M. Harris, "Personnel Administration in Education" (1979).

84 Juhary Haji Ali, "Personnel Management Practices in Malaysia: The Case of the State Economic Development Corporations " (St. Andrews (United Kingdom), 1994), Abstract.

68

แบรสฟลล (Brasfield)85 ไดศกษา กรณของโรงเรยนเพอพฒนารปแบบของการสอสารและกลยทธดานการประชาสมพนธเพอการตดตอสอสารกบหนวยงานภายนอก โดยการแลกเปลยนขอมลกบหนวยงานอน ผลการศกษาพบวา โดยสวนใหญแลวอาจารยใหญมกจะใชวธ สอสารกบหนวยงานภายในโรงเรยนโดยผานทางขาวประชาสมพนธของโรงเรยน โดยทยงขาดการพดคยและจดการประชม เพออภปรายรวมกนระหวางอาจารยใหญกบหนวยงานหลาย ๆ หนวยงานภายในโรงเรยน ท าใหเปนอปสรรคส าคญตอการระบความส าคญของหนวยงาน การตดตอสอสาร การมปฏสมพนธกบหนวยงานตาง ๆ

บชช (Buzzi)86 ไดศกษาวจย การใชภาวะผน าทางวชาการหรอผน าทางการสอนทเขมแขงของผบรหาร ชวยใหโรงเรยนมประสทธภาพ โดยหมายรวมถงการจดสภาพแวดลอมทเออตอ 75 การท างานของครและจดใหมสงทสงเสรมภาพการเรยนรของนกเรยนอยางเหมาะสม นอกจากนการใชภาวะผน าทางวชาการโดยทผบรหารมความคาดหวงสง จะชวยใหคร อาจารยจดการเรยนการสอนไดอยางมคณภาพและประสทธภาพและเปนไปตามจดมงหมายของหลกสตร

เชสเตอร (Chester)87 ไดศกษา การบรหารงานดานวชาการของผบรหารการศกษา ทวประเทศสหรฐอเมรกา ผลการวจยพบวา พฤตกรรมทท าใหการบรหารงานวชาการมสมรรถภาพสง คอมการสงเสรมใหครมความรความสามารถเพมขน เชน การสงเสรมใหครใช เทคนคการสอน หลากหลายวธ ใหคณะครมสวนรวมในการวางแผนการจดอบรม สาธตวธการสอน เพอใหครคนเคย กบวธการสอนแบบตาง ๆ และจดใหมการอบรมความรเกยวกบวชาการศกษาเพมเตมแกคร สงเสรมใหครอานหนงสอหรอบทความเกยวกบวชาครเพอปรบปรงเทคนคการสอน

85 Robinson Brasfield and L. Ranee, "Public School as Interactive

Organization : Deveroping a Model Ogmedia and Public Reration Strategies for Engaging External Constituencies", Abstract.

86 Michael. Buzzi, "The Relationship of School Effectiveness to Selected Dimension of Principal’s Instructional Leadership in Elementary School in the State of Connecticut" (1991), Abstract.

87 Nolte M. Chester, "An Introduction to School Administration: Selection Reading" (1996), Abstract.

69

อเกอร (Eager)88 ไดศกษาเรอง กลยทธในการปฏบตงานของผบรหารโรงเรยนเอกชน ระดบมธยมศกษาทมประสทธผล โดยการสมภาษณผบรหารและคร ผลการวจยพบวา กลยทธทส าคญไดแก 1) การแสดงใหเหนวามความสนใจตอนกเรยน 2) การภมใจในโรงเรยนและความส าเรจของนกเรยน 3) การใชโปรแกรมการเรยนทมคณภาพตอนกเรยน 4) มความเชอวาเราเปนโรงเรยนทมประสทธผล 5) แสดงความสนใจนกเรยนแตละคน 6) ฟงความคดเหนของนกเรยน 7) จดหลกสตรทสนองตอวตถประสงคของโรงเรยน 8) มการเอาใจใสดแลนกเรยน 9) พฒนาโปรแกรมการเรยนทนกเรยนพอใจ 10) เปนแบบอยางทดตอนกเรยน 11) มการตดตอสอสารกบผปกครองนกเรยนถงความกาวหนาของนกเรยน 12) แจงใหนกเรยนทราบอยางชดเจนถงพฤตกรรมทเขาควรประพฤต

เอมซอลลา (Msolla)89 ไดท าการวจยเรอง การประเมนการใชทกษะการบรหารงานและความรของคร ผบรหารวทยาลยในแทนซาเนย ผลการวจยพบวา ปญหาทครและผบรหารเผชญในการปฏบตงานทงหมดเฉลยแลวอยในเกณฑขนต าภาระงานทปฏบตม 7 ดาน ไดแก ดานการเงนและโครงการพงพาตนเอง ดานจดวสดและทรพยากร ดานสงแวดลอมและอาคาร สถานท ดานหลกสตรและการเรยนการสอนดานกจการนกศกษา ดานการบรหารงานบคลากร และการวางแผนพฒนา ผลการวจยพบวา งานทปฏบตไดยากทสดตามล าดบ มดงน ดานการจดการ วสดและทรพยากร ดานสงแวดลอมและอาคารสถานท ดานการเงนและโครงการพงพาตนเอง ดานบรหารบคลากร และดานหลกสตรและการเรยนการสอน

สรป โรงเรยนเปนหนวยงานทางการศกษาทมความส าคญตอการพฒนาประเทศ เมอมการ

ปฏรปการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 39 ก าหนดใหกระทรวงศกษาธการกระจายอ านาจการบรหาร 4 ดาน คอดานการบรหารวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคลและดานการบรหารงานทวไป ไปยงสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง ดงนนการบรหารโรงเรยนใหมประสทธภาพ ควรตองมองคประกอบและปจจย ตาง ๆ ซงผวจยมความสนใจทจะศกษาเกยวกบประสทธภาพในการบรหารโรงเรยนกฬาตามแนวปฏรปการศกษา โดยผวจยไดศกษาจากเอกสารและ

88 Hedley John. Eager, "Identification of Key Strategies for School

Effectiveness and How They Are Implemented as Perceived by Administrators and Teachers In. " (1987), Abstract.

89 Joher Jermiah. Msolla, "Assessing Administrative Skills and Knowledge of Teacher’college Principles in Tanzania" (1999), Abstract.

70

งานวจยทเกยวของของนกการศกษาและนกวชาการทง ในประเทศและตางประเทศ เกยวกบการบรหารโรงเรยน ประสทธภาพในการบรหาร แนวคดและหลกการส าคญของการจดตงโรงเรยนกฬาและภารกจของโรงเรยนกฬาตามแนวปฏรปการศกษา ทง 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคลและดานการบรหารงานทวไป ซงจากการศกษางานวจยทเกยวของทงภายในประเทศและตางประเทศ ไดขอคนพบทเปนประโยชนตอการวจยครงน ไดแก การจดองคกรและโครงสรางการบรหารตองมความคลองตวมอสระในการบรหาร สภาพทวไปของโรงเรยนตองมความพรอมดานอาคารสถานท วสดอปกรณ บรรยากาศและสงแวดลอมทางวชาการ มผน าเขมแขง ผบรหารมความรเรองการบรหารงานวชาการ คณลกษณะของผบรหาร การสรางขวญก าลงใจ มการท างานเปนทม การวางแผนและก าหนดเปาหมายทชดเจน มความคาดหวงสง การเปดโอกาสในการพฒนาบคลากรในเรองหลกสตรและการสอน การจดการเรยนการสอน การตดตามความกาวหนาของนกเรยน โดยใหทกคนมสวนรวมในการวางแผนและสรางความสมพนธระหวางบคลากรในโรงเรยน การใหความรวมมอของผปกครองและการชวยเหลอสนบสนนของสมาคมผปกครองและคร

71

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) มวตถประสงคเพอทราบ 1) ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร 2) แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยใชบคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน เปนหนวยวเคราะห (Unit of- Analysis) โดยมขนตอนการด าเนนการวจยและระเบยบวธวจย ซงมรายละเอยดดงน

ขนตอนการด าเนนการวจย

เพอเปนแนวทางส าหรบการด าเนนการวจยเพอใหบรรลวตถประสงคและมประสทธภาพผวจยจงไดก าหนดรายละเอยดและขนตอนการด าเนนการวจยไวเปน 3 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 การจดเตรยมโครงการวจยขนตอนนเปนการจดเตรยมโครงการเพอใหเกดเปนกระบวนการของการด าเนนการตามโครงรางงานวจยโดยการศกษาจากเอกสารต าราขอมลสถตปญหาวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของปรบปรงแกไขขอบกพรองตาง ๆ ใหสมบรณน าเสนอขอความเหนชอบโครงการวจยจากบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ขนตอนท 2 เปนขนตอนทผวจยน าเครองมอทเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) โดยเปนแบบสอบถามของ นางสาวณฏฐนนท มนตพงศ ไดสรางขนตามกรอบการศกษาเรอง “ประสทธภาพการบรหารงานโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร” ไปเกบขอมลจากประชากรแลวน าขอมลทเกบรวบรวมไดมาตรวจสอบความถกตองท าการวเคราะหขอมลจดท ารายงานการวจย

ขนตอนท 3 การรายงานผลการวจยเปนขนตอนการรางรายงานผลการวจยน าเสนอคณะกรรมการผควบคมการคนควาอสระ ตรวจสอบความถกตองปรบปรงแกไขขอบกพรองตามทบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร เพอขออนมตจบการศกษา

ระเบยบวธวจย

เพอใหการวจยครงนมประสทธภาพและเปนไปตามวตถประสงคของการวจยผวจยไดก าหนดระเบยบวธวจยซงประกอบดวยแผนแบบการวจย ประชากร ตวแปรทศกษา เครองมอในการวจย การสรางและพฒนาเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล สถตทใชในการวจยและการวเคราะหขอมลซงมรายละเอยดดงน

แผนแบบการวจย

การวจยครงนเปนการด าเนนการทสอดคลองกบขอบขายทก าหนดไวในบทท 1 ดงนนแผนแบบการวจยจงเปนเชงพรรณนา (Descriptive Research) ทมแผนแบบการวจยในลกษณะของการ

72

ใชกลมประชากรเดยว ศกษาสภาวการณ ไมมการทดลอง (the one shot, non experimental case study) ซงแสดงเปนแผนผง (Diagram) ไดดงน

S หมายถง ประชากรทศกษา X หมายถง ตวแปรทศกษา

O หมายถง ขอมลทไดจากการศกษา ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก บคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน ประกอบดวยโรงเรยนวดวงมะนาว (อสสโรปถมภ) จ านวน 9 คน โรงเรยนวดสวางอารมณ (ค าวอนประชานกล) จ านวน 10 คน โรงเรยนบานมณลอย จ านวน 6 คน โรงเรยนบานหนองลงกา จ านวน 8 คน โรงเรยนบานพเกต จ านวน 6 คน โรงเรยนบานหวยยางโทนจ านวน 13 คน

ผใหขอมล

บคลากรในโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน ดงรายละเอยดในตารางท 1

O

S X

73

ตารางท 1 จ านวนบคลากรในโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

โรงเรยน ต าแหนง ชาย หญง รวม โรงเรยนวดวงมะนาว (อสสโรปถมภ) ผบรหาร - 1 1 ครผสอน 1 2 3 พนกงานราชการ - - - อตราจาง 1 4 5 โรงเรยนวดสวางอารมณ (ค าวอนประชานกล) ผบรหาร 1 - 1 ครผสอน - 8 8 พนกงานราชการ - - - อตราจาง - 1 1 โรงเรยนบานมณลอย ผบรหาร 1 - 1 ครผสอน 1 2 3 พนกงานราชการ - - - อตราจาง 1 1 2 โรงเรยนบานหนองลงกา ผบรหาร 1 - 1 ครผสอน 2 4 6 พนกงานราชการ - - - อตราจาง 1 - 1 โรงเรยนบานพเกต ผบรหาร - 1 1 ครผสอน - 3 3 พนกงานราชการ - - - อตราจาง 1 1 2 โรงเรยนบานหวยยางโทน ผบรหาร - 1 1 ครผสอน 2 9 11 พนกงานราชการ - 1 1 อตราจาง - - -

รวม 13 39 52

74

ตวแปรทศกษา

ตวแปรทใชส าหรบการวจยในครงน ประกอบดวย ตวแปรพนฐานและตวแปรทศกษา ดงน 1. ตวแปรพนฐาน เปนตวแปรท เก ยวกบสถานภาพสวนบคคลของ ผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงในปจจบนและประสบการณในการปฏบตงาน

2. ตวแปรทศกษา คอ ตวแปรทเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ตามหลกการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษาทง 4 ดาน คอ 2.1 ดานการบรหารงานวชาการ การกระบวนการด าเนนงานของบคลากรในโรงเรยนและผเกยวของทไดปรบปรงพฒนาการจดการเรยนรทหลากหลาย โดยมงเนนใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนและมความร ทกษะ คณลกษณะอนพงประสงคตามจดมงหมายของหลกสตรอยางมประสทธภาพ 2.2 ดานการบรหารงานงบประมาณ แผนการด าเนนงานเกยวกบรายรบและรายจาย โดยมการควบคมการด าเนนงานทางการเงนและทรพยากรใหมประสทธภาพตามแผนงานโครงการกจกรรมตาง ๆ เพอใหบรรลผลตามเปาหมาย 2.3 ดานการบรหารงานบคคล

กระบวนการในการบรหารจดการใหไดมาซงบคลากรทมความเหมาะสมเขามาปฏบตงานทไดรบมอบหมาย โดยมการบ ารงรกษาและพฒนาบคลากร เพอใหเกดประสทธภาพในการปฏบตงาน ตลอดจนการประเมนผลและการใหพนจากงาน

2.4 ดานการบรหารงานทวไป กระบวนการทางสงคมของบคคลตงแต 2 คนขนไป รวมกนท ากจกรรมใด

กจกรรมหนงใหบรรลผลตามเปาหมายทก าหนด โดยอาศยกระบวนการและทรพยากรทมอย คอ เงน วสด อปกรณ อยางเหมาะสม เพอใหเกดประโยชนสงสดตอองคกร

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามจ านวน 1 ฉบบ แบงออกเปน 3 ตอน ซงมรายละเอยด ดงน ตอนท 1 แบบสอบถามทเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงในปจจบน และประสบการณในการปฏบตงาน มลกษณะเปนแบบตวเลอกทก าหนดค าตอบไว (Forced choice)

75

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร แบงเปนใน 4 ดาน คอ 1) ดานการบรหารงานวชาการ 2) ดานการบรหารงานงบประมาณ 3) ดานการบรหารงานบคคล และ 4) ดานการบรหารงานทวไป การตอบแบบสอบถามในตอนท 2 มลกษณะเปนค าถามชนดจดอนดบคณภาพ 5 ระดบ ตามแนวคดของ ลเครท (Likert’s rating scales) โดยก าหนดคาระดบคะแนนของแตละชวงน าหนก ดงน

ระดบ 5 หมายถง ประสทธภาพการบรหารงานอยในระดบมากทสด ใหคาน าหนกเทากบ 5 คะแนน

ระดบ 4 หมายถง ประสทธภาพการบรหารงานอยในระดบมาก ใหคาน าหนกเทากบ 4 คะแนน

ระดบ 3 หมายถง ประสทธภาพการบรหารงานอยในระดบปานกลาง ใหคาน าหนกเทากบ 3 คะแนน

ระดบ 2 หมายถง ประสทธภาพการบรหารงานอยในระดบนอย ใหคาน าหนกเทากบ 2 คะแนน

ระดบ 1 หมายถง ประสทธภาพการบรหารงานอยในระดบนอยทสด ใหคาน าหนกเทากบ 1 คะแนน

ตอนท 3 แบบสอบถามขอเสนอแนะเพอการปรบปรงและพฒนาเปนขอค าถามแบบปลายเปด เพอเสนอแนะความคดเหนเพมเตม เพอเปนแนวทางในการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

การสรางและพฒนาเครองมอทใชในการวจย

ผวจยไดใชเครองมอในการวจยของ นางสาวณฏฐนนท มนตพงศ จากงานวจยเรอง“ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร” ซงหาความเชอมน

ดวยวธการหาคาสมประสทธแอลฟา (α coefficient) ตามวธการของครอนบาค (Cronbach) ซงไดคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.962

การเกบรวบรวมขอมล

เพอใหไดขอมลตามความจรง ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอน ดงน 1. ผวจยท าหนงสอถงคณบดบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ผานหวหนาภาควชาการบรหารการศกษา เพอท าหนงสอขอความรวมมอไปยงผอ านวยการสถานศกษาซงเปนประชากรทใชในการวจย ใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามในการวจยครงน

76

2. ผวจยด าเนนการสงแบบสอบถามไปยงประชากรในโรงเรยนในกลมวงยางโทนและเกบรวบรวมแบบสอบถามดวยตนเอง

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลแบบสอบถาม 1. น าแบบสอบถามทกฉบบตรวจสอบความสมบรณความถกตอง ในการตอบแบบสอบถามแลวน ามาคดเลอกฉบบทสมบรณเพอน ามาวเคราะหขอมล 2. น าขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามไปค านวณหาคาทางสถต เพอท าการวเคราะหขอมลโดยการใชโปรแกรมส าเรจรป 3. น าขอมลทไดจากแบบสอบถามปลายเปด ผวจยท าการวเคราะหขอมลโดยการจ าแนกประเดนตามดานการบรหารงานของโรงเรยน 4 ดาน วเคราะหโดยใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

เพอใหการวเคราะหขอมลตรงตามวตถประสงคของการวจย ผวจยใชสถ ตในการวเคราะหขอมล ดงน 1. การวเคราะหสถานภาพของผตอบแบบสอบถามในดานเพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงในปจจบนและประสบการณในการปฏบตงานของบคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ใชความถ (Frequency) และรอยละ (Percentage) 2. การวเคราะหระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ใชมชฌมเลขคณต (Arithmetic Mean) และสวนเบยงแบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยน าคามชฌมเลขคณตทไดมาเปรยบเทยบกบเกณฑคะแนนเฉลยตามแนวคดของเบสท (Best) ดงน ระดบคามชฌมเลขคณต 4.50-5.00 ก าหนดใหอยในเกณฑ มากทสด ระดบคามชฌมเลขคณต 3.50-4.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ มาก ระดบคามชฌมเลขคณต 2.50-3.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ ปานกลาง

ระดบคามชฌมเลขคณต 1.50-2.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ นอย ระดบคามชฌมเลขคณต 1.00-1.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ นอยทสด

3. ขอมลทไดจากแบบสอบถามปลายเปด ผวจยท าการวเคราะหขอมลโดยการจ าแนกประเดนตามดานการบรหารงานของโรงเรยน 4 ดาน เพอทราบแนวทางการบรหารงานโดยใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

77

สรป การวจยครงนมวตถประสงคเพอทราบ 1) ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลม

วงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร และ 2) แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร การวจยเปนการวจยเชงพรรณนา (descriptive research) ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก บคลากรของโรงเรยนในกลม วงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน ซงประกอบไปดวยประกอบดวยบคลากรของโรงเรยนวดวงมะนาว (อสสโรปถมภ) จ านวน 9 คน บคลากรของโรงเรยนวดสวางอารมณ (ค าวอนประชานกล) จ านวน 10 คน บคลากรของโรงเรยนบานมณลอย จ านวน 6 คน บคลากรของโรงเรยนบานหนองลงกา จ านวน 8 คน บคลากรของโรงเรยนบานพเกต จ านวน 6 คน และบคลากรของโรงเรยนบานหวยยางโทน จ านวน 13 คน เครองมอทใชในการวจยแบงเปน 3 ประเภท คอ ประเภทท 1 คอขอมลเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลใชความถ (frequency) รอยละ (percentage) ประเภทท 2 คอแบบสอบถามเกยวกบระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทแก ไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 39 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 จ านวน 4 ดาน ไดแก 1) ดานการบรหารงานวชาการ 2) ดานการบรหารงานงบประมาณ 3) ดานการบรหารงานบคคล และ 4) ดานการบรหารงานทวไป การวเคราะหขอมลโดยใชมชฌมเลขคณต (Arithmetic Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชโปรแกรมส าเรจรป ประเภทท 3 คอขอมลทไดจากแบบสอบถามปลายเปดโดยใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

78

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การน าเสนอผลการวเคราะหขอมลการวจยเรอง “ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร” เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการวจยในครงน ผวจยจงด าเนนการแจกแบบสอบถามแกผใหขอมล ประกอบดวย บคลากรของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร จ านวน 52 คน จากนนเกบรวบรวมแบบสอบถามแลวน ามาวเคราะหและเสนอผลการวเคราะหโดยใชตารางประกอบการบรรยาย ดงน

ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลสถานภาพของผตอบแบบสอบถามตามตวแปรทตองการศกษา

ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

ตอนท 3 ผลการวเคราะหแนวทางการพฒนาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

สญลกษณในการเสนอผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดใชสญลกษณทางสถตในการเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน N แทน ประชากร µ แทน คามชฌมเลขคณต

แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวเคราะหขอมล

ตอนท 1 ขอมลสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตวแปรทศกษา ไดแก ขอมลทวไปของประชากร จ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงในปจจบน ประสบการณในการปฏบตงาน โดยหาคาความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) ดงรายละเอยดในตารางท 2

79

ตารางท 2 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม (N=52)

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จ านวน (คน) รอยละ

เพศ ชาย หญง

12 40

23.1 76.9

รวม 52 100 อาย 21 - 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป 50 ปขนไป

21 15 5 11

40.4 28.8 9.6 21.2

รวม 52 100 ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

1 37 13 1

1.9 71.2 25.0 1.9

รวม 52 100 ต าแหนงหนาทในปจจบน ผอ านวยการโรงเรยน/รกษาราชการแทนผอ านวยการโรงเรยน ครผสอน พนกงานราชการ อตราจาง

6 29 1 16

11.5 55.8 1.9 30.8

รวม 52 100

ประสบการณในการปฏบตงาน 1-10 ป 11-20 ป 21-50 ป 50 ปขนไป

33 5 14 -

63.5 9.6 26.9

- รวม 52 100

80

จากตารางท 2 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนมากเปนเพศหญง จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 76.9 เปนเพศชาย จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 23.1 เปนผทมอายระหวาง 21-30 ป มากทสด จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 40.4 รองลงมาคอ อายระหวาง 31-40 ป จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 28.8 ตามดวยอาย 50 ปขนไป จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 21.2 และอายระหวาง 41-50 ป มนอยทสด จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 9.6 มระดบการศกษาปรญญาตรมากทสด จ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 71.2 รองลงมาคอระดบการศกษาปรญญาโท จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 25.0 นอยทสดคอระดบการศกษาปรญญาเอก จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 1.9 และระดบการศกษาต ากวาปรญญาตร จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 1.9 ซงมผตอบแบบสอบถามทเปนครผสอนมากทสด จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 55.8 รองลงมาคออตราจาง จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 30.8 ตามดวยผบรหารสถานศกษา จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 11.5 และนอยทสดคอพนกงานราชการ จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 1.9 ส าหรบประสบการณในการปฏบตงาน ผทมประสบการณในการปฏบตงาน 1-10 ป มมากทสด จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 63.5 รองลงมาไดแกผทมประสบการณในการปฏบตงาน 21-50 ป จ านวน 14 คน คดเปนรอยละ 26.9 และผทมประสบการณในการปฏบตงาน 11-20 ป มนอยทสด จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 9.6

ตอนท 2 การวเคราะหขอมลประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน

อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

ในการวเคราะหระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปาก

ทอ จงหวดราชบร ใชมชฌมเลขคณต (µ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( ) แลวน าผลทไดไปเปรยบเทยบกบเกณฑขอบเขตของมชฌมเลขคณตตามแนวคดของเบสท (Best) ในตารางท 3 ถงตารางท 7 ดงน

81

ตารางท 3 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยภาพรวมและรายดาน

(N=52)

ประสทธภาพการบรหาร ระดบประสทธภาพ

µ การแปรผล 1. ดานการบรหารงานวชาการ 4.19 0.42 มาก 2. ดานการบรหารงานงบประมาณ 3.89 0.44 มาก 3. ดานการบรหารงานบคคล 4.25 0.51 มาก 4. ดานการบรหารงานทวไป 4.24 0.53 มาก

รวม 4.14 0.40 มาก

จากตารางท 3 พบวา ระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน

อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยภาพรวมอยในระดบมาก ( =4.14, =0.40) เมอพจารณารายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน โดยเรยงล าดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอย ดงน ดานการ

บรหารงานบคคล ( =4.25, =0.51) ดานการบรหารงานทวไป ( =4.24, =0.53) ดานการ

บรหารงานวชาการ ( =4.19, =0.42) และดานการบรหารงานงบประมาณ ( =3.89, =0.44) ตามล าดบ

เมอพจารณาเปนรายดานผลปรากฏ ดงน 1. ดานการบรหารงานวชาการ ผลปรากฏดงตารางท 4

ตารางท 4 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานวชาการ โดยภาพรวมและรายขอ

(N=52)

ดานการบรหารงานวชาการ ระดบความคดเหน

µ แปลผล 1. โรงเรยนไดสงเสรมใหมการพฒนาหลกสตรสถานศกษาและหลกสตรทองถน

4.17 0.58 มาก

2. โรงเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยเนนนกเรยนเปนส าคญ

4.52 0.54 มากทสด

82

ตารางท 4 (ตอ)

(N=52)

ดานการบรหารงานวชาการ ระดบความคดเหน

µ แปลผล 3. โรงเรยนจดใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการการก าหนด

4.08 0.71 มาก

4. โรงเรยนไดสงเสรมใหคร อาจารยท าการวจยทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพของนกเรยน

4.10 0.69 มาก

5. โรงเรยนไดใหครผลตสอ พฒนาสอ นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพของนกเรยน

4.08 0.62 มาก

6. โรงเรยนไดสงเสรม สนบสนน ใหครพฒนาแหลงการเรยนรทงในโรงเรยน และชมชน ตลอดจนภมปญญาทองถน

4.23 0.64 มาก

7. โรงเรยนไดจดใหมการนเทศ ตดตาม ประเมนผลการด าเนนงานวชาการและการเรยนการสอนในโรงเรยน

4.17 0.67 มาก

8. โรงเรยนไดประสานความรวมมอและแลกเปลยนความรประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา

4.08 0.65 มาก

9. โรงเรยนไดสงเสรมและพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

4.33 0.61 มาก

10. โรงเรยนไดมการประสานความรวมมอกบสถานศกษาและองคกรอน ๆ ในการพฒนาทางวชาการ

4.15 0.69 มาก

รวม 4.19 0.42 มาก

83

จากตารางท 4 พบวา ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอ

ปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานวชาการโดยรวมอยในระดบมาก ( =4.19, =0.42) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ อยในระดบมากทสด คอ โรงเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยเนนนกเรยนเปนส าคญ

( =4.52, =0.54) สวนขอทมคามชฌมเลขคณตอยในระดบมาก ม 9 ขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตมากทสด ไดแก โรงเรยนไดสงเสรมและพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

( =4.33, =0.61) รองลงมาคอ โรงเรยนไดสงเสรม สนบสนน ใหครพฒนาแหลงการเรยนรทงใน

โรงเรยนและชมชน ตลอดจนภมปญญาทองถน ( =4.23, =0.64) และขอทมคามชฌมเลขคณตนอยทสด ไดแกโรงเรยนจดใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงาน

จากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการการก าหนด ( =4.08, =0.71) โรงเรยนไดประสานความรวมมอ และแลกเปลยนความรประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษา

หรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา ( =4.08, =0.65) โรงเรยนไดใหครผลตสอ พฒนา

สอนวตกรรม เทคโนโลยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพของนกเรยน ( =4.08, =0.62)

2. ดานการบรหารงานงบประมาณ ผลปรากฏดงตารางท 5 ตารางท 5 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานงบประมาณ โดยภาพรวมและรายขอ (N=52)

ดานการบรหารงานงบประมาณ ระดบความคดเหน

µ แปลผล 1. โรงเรยน ไดจดท าแผนพฒนาการศกษา เพอหาความเหมาะสมในการเสนอของบประมาณ

4.40 0.66 มาก

2. โรงเรยนไดจดท าแผนปฏบตการประจ าป เพอจดสรรงบประมาณ โดยขอความเหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษา

4.38 0.71 มาก

3. โรงเรยนมการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผลและรายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงานใหกรรมการผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน

4.44 0.63 มาก

4. โรงเรยนมการระดมทรพยากรและแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา

3.17 0.85 มาก

84

ตารางท 5 (ตอ) (N=52)

ดานการบรหารงานงบประมาณ

ระดบความคดเหน µ แปลผล

6. โรงเรยนไดจดท าบนทกรายรบ รายจาย เปนปจจบน ตรวจสอบไดและเปดเผยตอชมชน

3.38 0.74 มาก

5. โรงเรยนมการจดท าระบบการบรหารการเงน เปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน

4.10 0.77 มาก

7. โรงเรยนมระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได

4.44 0.60 มาก

8. โรงเรยนใหคณะกรรมท างานเรงรดตดตามการใชจายเงนงบประมาณรายจายไดด าเนนการเรงรดตดตามการเบกจายเงนงบประมาณและรายงานผลการเบกจายใหผบรหารทราบ

4.31 0.64 มาก

9. โรงเรยนมการแตงตง คณะกรรมการ/คณะท างานเรงรดตดตามการใชจายเงนงบประมาณรายจาย

4.33 0.61 มาก

10. โรงเรยนมคณะกรรมการ /คณะท างาน ก าหนดมาตรการ วางแผนจดระบบการควบคมภายในของสถานศกษา

4.37 0.59 มาก

รวม 3.89 0.44 มาก

จากตารางท 5 พบวา ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปาก ทอ จ งหว ดราชบร ดานการบรหารงานงบประมาณโดยภาพรวมอย ในระ ดบมาก

( =3.89, =0.44) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตจากมากทสดคอ โรงเรยนมการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล รายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงานให

กรรมการผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน ( =4.44, =0.63) รองลงมาคอ โรงเรยนม

ระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได ( =4.44, =0.60) และโรงเรยนไดจดท าแผนพฒนาการศกษา เพอหาความเหมาะสมในการเสนอของบประมาณ และขอทม

85

คามชฌมเลขคณตนอยทสด ไดแก โรงเรยนไดจดท าบนทกรายรบ รายจายเปนปจจบนตรวจสอบได

และเปดเผยตอชมชน ( =3.38, =0.74) และโรงเรยนมการระดมทรพยากรและแหลงกองทนจาก

ชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา ( =3.17, =0.85)

3. ดานการบรหารงานบคคล ผลปรากฏดงตารางท 6 ตารางท 6 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงาน ของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานบคคล โดยภาพรวมและรายขอ

(N =52)

ดานการบรหารงานบคคล

ระดบความคดเหน µ แปลผล

1. โรงเรยนมการวางแผนอตราก าลงคนและบคลากรในสถานศกษาใหเหมาะสมและเพยงพอตอนกเรยน

4.37 0.76 มาก

2. โรงเรยนไดด าเนนการสรรหาบคลากรทความรความสามารถ เพอพฒนาการศกษา

4.37 0.68 มาก

3. โรงเรยนมการสรางขวญ และก าลงใจ เพอเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงานของบคคลากร

4.25 0.73 มาก

4. โรงเรยน ไดสงเสรมการมวนยและการรกษาวนยของบคลากรทางการศกษา เพอเปนแบบอยางทดแกชมชน

4.23 0.73 มาก

5. โรงเรยนมบทลงโทษแกขาราชการและบคลากรทางการศกษาทผดกฎและระเบยบวนย

4.19 0.17 มาก

6. โรงเรยนมระบบการบรหารงานธรการทนสมย โดยยดหลกความถกตอง รวดเรว ประหยดและคมคา

4.23 0.70 มาก

7. โรงเรยนใหอสระในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายตามขอบเขตความรบผดชอบ

4.35 0.71 มาก

8. โรงเรยนไดจดสภาพแวดลอมในการท างานทเออตอการท างาน

4.23 0.67 มาก

86

ตารางท 6 (ตอ) (N=52)

ดานการบรหารงานบคคล

ระดบความคดเหน µ แปลผล

9. โรงเรยนมกระบวนการแกไขปญหาและการยตความขดแยงในหนวยงาน

4.10 0.66 มาก

10. โรงเรยนเปดโอกาสใหบคลากรเสนอขอมลและ ขอคดเหนตอผบรหารในการพฒนาและปรบปรง การบรหารงานของโรงเรยน

4.27 0.71 มาก

รวม 4.25 0.51 มาก

จากตารางท 6 พบวา ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอ

ปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานบคคลโดยภาพรวมอยในระดบมาก ( =4.25, =0.51) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตจากมากทสดคอ โรงเรยนมการวางแผน

อตราก าลงคนและบคลากรในสถานศกษาใหเหมาะสมและเพยงพอตอนกเรยน ( =4.37, =0.76) รองลงมาคอ โรงเรยนไดด าเนนการสรรหาบคลากรทความรความสามารถ เพอพฒนาการศกษา

( =4.37, =0.68) และโรงเรยนใหอสระในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายตามขอบเขตความรบผดชอบ และขอทมคามชฌมเลขคณตนอยทสด ไดแก โรงเรยนมบทลงโทษแกขาราชการและ

บคลากรทางการศกษาทผดกฎและระเบยบวนย ( =4.19, =0.17) และโรงเรยนมกระบวนการแกไข

ปญหาและการยตความขดแยงในหนวยงาน ( =4.10, =0.66)

87

4. ดานการบรหารงานทวไป ผลปรากฏดงตารางท 7 ตารางท 7 มชฌมเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบประสทธภาพการบรหารงาน ของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานทวไป โดยภาพรวมและรายขอ

(N=52)

ดานการบรหารงานทวไป

ระดบความเหน µ แปลผล

1. โรงเรยนมการประชมคณะกรรมการสถานศกษา เพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน

4.48 0.57 มาก

2. โรงเรยนไดพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย

4.21 0.75 มาก

3. โรงเรยนไดประสานงานกบผปกครองและชมชนเพอแสวงหาความรวมมอ ชวยเหลอ สนบสนนงานการศกษา

4.13 0.68 มาก

4. โรงเรยนไดสงเสรมและสนบสนนงานดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและบรหารทวไป ใหมความสะดวกและคลองตว

4.27 0.74 มาก

5. โรงเรยนมการจดระบบบรหารอาคารสถานท และสภาพแวดลอม ใหมความเหมาะสมและเออประโยชนตอนกเรยนและชมชน

4.33 0.58 มาก

6. โรงเรยนไดจดท าขอมลนกเรยนและระบบขอมลสารสนเทศจากส ามะโนผเรยน เพอใหสามารถน าขอมลมาใชไดอยางประสทธภาพ

4.29 0.63 มาก

7. โรงเรยนไดจดบคลากรในการใหค าปรกษา แนะน า สนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคลในชมชนและหนวยงานอน

4.06 0.75 มาก

88

ตารางท 7 (ตอ) (N=52)

ดานการบรหารงานทวไป

ระดบความเหน µ แปลผล

8. โรงเรยนจดใหบคลากรรบผดชอบงานตามความเหมาะสมแกหนาทและศกยภาพของผปฏบตงานบรหารของโรงเรยน

4.25 0.59 มาก

รวม 4.24 0.53 มาก

จากตารางท 7 พบวา ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอ

ปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานทวไปโดยภาพรวมอยในระดบมาก ( =4.24, =0.53) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตจากมากทสดคอ โรงเรยนมการประชมคณะกรรมการสถานศกษา เพ อใหความเหนชอบแผนปฏบ ตการประจ าปของโรง เรยน

( =4.48, =0.57) รองลงมาคอ โรงเรยนมการก าหนดแผนการรบนกเรยนและการด าเนนการตาม

แผน โดยประสานงานกบผปกครองนกเรยนและหนวยงานทเกยวของ ( =4.35, =0.71) และโรงเรยนมการจดระบบบรหารอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ใหมความเหมาะสมและเออ

ประโยชนตอนกเรยนและชมชน ( =4.33, =0.58) และขอทมคามชฌมเลขคณตนอยทสด ไดแก โรงเรยนไดสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย

( =4.12, =0.74) และโรงเรยนไดจดบคลากรในการใหค าปรกษา แนะน า สนบสนนและประสาน

ความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคลในชมชนและหนวยงานอน ( =4.06, =0.75)

ตอนท 3 แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวด

ราชบร

แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ไดแก ดานท 1 แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวด

ราชบร ดานการบรหารงานวชาการ 1.1 ควรสงเสรม สนบสนน ใหบคลากรผลตสอพฒนาสอและนวตกรรมการเรยนการ

สอนเพอพฒนาคณภาพนกเรยนตอไป

89

1.2 ควรใหความรดวยการจดอบรมและสนบสนนใหไปศกษาดงานตางโรงเรยน เพอพฒนาทางดานวชาการ

1.3 ควรสงเสรมใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการการก าหนด

1.4 ควรสงเสรม สนบสนน ใหบคลากรท าการวจยทางการศกษา โดยสงไปอบรมการวจยหรอจดอบรมภายในโรงเรยน

ดานท 2 แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานงบประมาณ

2.1 โรงเรยนควรจดท าบญชรายรบ รายจาย ใหเปนปจจบนและสามรถตรวจสอบได 2.2 โรงเรยนควรสงเสรมบคลากรไปอบรมความรเกยวกบเรองการใชงบประมาณ

หรอหาบคลากรทมวฒทางการเงนและบญช 2.3 โรงเรยนควรมการวางแผนระบบการบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยน และ

ควรเสนอตอผบรหารตรวจสอบบญชสนทรพยของโรงเรยนไดรบทราบ ดานท 3 แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวด

ราชบร ดานการบรหารงานบคคล 3.1 โรงเรยนควรจดท ากระบวนการแกไขปญหาและยตความขดแยงของบคลากรใน

โรงเรยน 3.2 โรงเรยนควรก าหนดบทลงโทษแกบคลากรทท าผดกฎและระเบยบวนยของ

โรงเรยน 3.3 โรงเรยนควรใหอสระแกบคลากรในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายตาม

ขอบเขตความรบผดชอบของแตละบคคล 3.4 โรงเรยนควรจดสภาพแวดลอมในการท างานทเออตอการท างานแกบคลากร

ดานท 4 แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ดานการบรหารงานทวไป

4.1 โรงเรยนควรมการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย 4.2 โรงเรยนควรจดบคลากรใหรบผดชอบหนาทใหตรงกบวฒการศกษาทบคลากร

ส าเรจการศกษา 4.3 โรงเรยนควรสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอก

ระบบและตามอธยาศย นกเรยนจะไดรบการศกษาตามทตวของนกเรยนเลอกเรยนเอง จะท าใหนกเรยนมความสขกบการเรยนแลวสงผลใหการเรยนดไปดวย

90

4.4 โรงเรยนควรมการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหเหมาะสมและเออประโยชนตอนกเรยน เพอใหนกเรยนไดรบประโยชนสงสด

91

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรองประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร เปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) โดยมวตถประสงคในการวจย คอ เพอทราบ 1) ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนกลมในวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร 2) แนวทางการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

ในการเกบรวบรวมขอมลในครง น ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยน าแบบสอบถามจ านวน 52 ชด แจกใหบคลากรทปฏบตงานในโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบรและด าเนนการเกบคนภายใน 2 สปดาห รวบรวมแบบสอบถามทไดรบคนทงหมดทอยในสภาพสมบรณ จ านวน 52 ชด แบบสอบถามทไดรบคนคดเปน 100 เปอรเซนตของจ านวนแบบสอบถามทงหมด

ผวจยน าแบบสอบถามทไดรบคนมาตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถามแลวน าไปวเคราะหขอมลตามแนวทางการวจยเชงปรมาณ คอ ใชโปรแกรมส าเรจรปเพอการวจยทางสงคมศาสตร เพอวเคราะหหาคาสถตตาง ๆ ดงน

วเคราะหขอมลของแบบสอบถาม สวนท 1 ซงเปนขอมลทวไปของประชากร คอบคลากรทปฏบตงานในโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยการแจกแจงความถ (Frequency) และรอยละ (Percentage) น าเสนอเปนตารางประกอบการบรรยายผล

วเคราะหขอมลของแบบสอบถาม สวนท 2 ซงเปนขอมลประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ตามความคดเหนของบคลากร ทง 4 ดาน คอ ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคลและดานการบรหารงานทวไป เปนแบบมาตราสวนประเมนคา วเคราะหขอมลโดยใช มชฌมเลขคณต (µ) และ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( ) น าเสนอในรปตารางประกอบค าบรรยาย วเคราะหขอมลของแบบสอบถาม สวนท 3 เปนแนวทางการพฒนาประสทธภาพการ

บรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ซงเปนแบบสอบถามปลายเปด โดยน าแนวทางการพฒนามาสรปรวมใจความและประเดนทส าคญในลกษณะเปนการบรรยายความ วเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหเนอหา (Content –Analysis)

สรปผลการวจย

จากการวเคราะหขอมลการวจยเรอง ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร สามารถสรปผลการวจย ไดดงน

92

1. ขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม ขอมลของผตอบแบบสอบถาม พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 40

คน คดเปนรอยละ 76.9 มอายระหวาง 21-30 ป จ านวน 21 คน คดเปนรอยละ 40.4 มการศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 71.2 มต าแหนง คร จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 55.8 และมประสบการณในการปฏบตงานระหวาง 1-10 ป จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 63.5

2. ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอย ดงน ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานวชาการ และดานการบรหารงานงบประมาณตามล าดบ ซงแตละดาน พบวา

2.1 ดานการบรหารงานบคคล พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตสงมากทสด ไดแก โรงเรยนมการวางแผนอตราก าลงคนและบคลากรในสถานศกษาใหเหมาะสมและเพยงพอตอนกเรยน รองลงมาคอ โรงเรยนไดด าเนนการสรรหาบคลากรทความรความสามารถ เพอพฒนาการศกษา และขอทมคามชฌมเลขคณตต า ไดแก โรงเรยนมบทลงโทษแกขาราชการและบคลากรทางการศกษาทผดกฎและระเบยบวนย และโรงเรยนมกระบวนการแกไขปญหาและการยตความขดแยงในหนวยงาน

2.2 ดานการบรหารงานทวไป พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตสงมากทสด ไดแก โรงเรยนมการประชมคณะกรรมการสถานศกษา เพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน รองลงมาคอ โรงเรยนมการก าหนดแผนการรบนกเรยนและการด าเนนการตามแผน โดยประสานงานกบผปกครองนกเรยนและหนวยงานทเกยวของ และขอทมคามชฌมเลขคณตต า ไดแก โรงเรยนไดสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย และโรงเรยนไดจดบคลากรในการใหค าปรกษา แนะน า สนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคลในชมชนและหนวยงานอน

2.3 ดานการบรหารงานวชาการ พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตสงมากทสด ไดแก โรงเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยเนนนกเรยนเปนส าคญ รองลงมา คอ โรงเรยนไดสงเสรมและพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในสถานศกษา และขอทมคามชฌมเลขคณตต า ไดแก โรงเรยนจดใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการการก าหนด โรงเรยนไดประสานความรวมมอและแลกเปลยนความรประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษา

93

หรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา และโรงเรยนไดใหครผลตสอ พฒนาสอนวตกรรม เทคโนโลยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพของนกเรยน

2.4 ดานการบรหารงานงบประมาณ พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยขอทมคามชฌมเลขคณตสงมากทสด ไดแก โรงเรยนมการตดตามผล ตรวจสอบประเมนผล รายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงานใหกรรมการผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน รองลงมา คอ โรงเรยนมระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได และขอทมคามชฌมเลขคณตต า ไดแก โรงเรยนไดจดท าบนทกรายรบ รายจายเปนปจจบนตรวจสอบไดและเปดเผยตอชมชน และโรงเรยนมการระดมทรพยากรและแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา

3. แนวทางการพฒนาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

3.1 ดานการบรหารงานวชาการ ควรสงเสรม สนบสนน ใหบคลากรผลตสอ พฒนาสอและนวตกรรมการเรยนการสอน เพอพฒนาคณภาพนกเรยนตอไป ควรใหความรดวยการจดอบรมและสนบสนนใหไปศกษาดงานตางโรงเรยน เพอพฒนาทางดานวชาการ สนบสนนใหบคลากรท าการวจยทางการศกษา โดยสงไปอบรมการวจยหรอจดอบรมภายในโรงเรยน และใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการการก าหนด

3.2 ดานการบรหารงานงบประมาณ ควรมการวางแผนระบบการบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยน มการจดท าบญชรายรบ รายจาย ใหเปนปจจบนและสามรถตรวจสอบได และสงบคลากรเขารบการอบรมความรเกยวกบเรองการใชงบประมาณ หรอหาบคลากรทมวฒทางการเงนและบญช

3.3 ดานการบรหารงานบคคล ควรจดสภาพแวดลอมในการท างานทเออตอการท างานแกบคลากร ใหอสระแกบคลากรในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายตามขอบเขตความรบผดชอบของแตละบคคล จดท ากระบวนการแกไขปญหาและยตความขดแยงของบคลากรในโรงเรยน โดยการก าหนดบทลงโทษแกบคลากรทท าผดกฎและระเบยบวนยของโรงเรยน

3.4 ดานการบรหารงานทวไป ควรมการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย จดบคลากรใหรบผดชอบหนาทตรงกบวฒการศกษาทบคลากรส าเรจการศกษา จดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหเหมาะสมและเออประโยชนตอนกเรยน เพอใหนกเรยนไดรบประโยชนสงสด และสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย นกเรยนจะไดรบการศกษาตามทตวของนกเรยนเลอกเรยนเอง จะท าใหนกเรยนมความสขกบการเรยนแลวสงผลใหการเรยนดไปดวย

94

อภปรายผล

จากขอคนพบเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ในขางตน ผวจยสามารถอภปรายผล ดงน

1. ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเรยงล าดบคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอย ดงน ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานวชาการและดานการบรหารงานงบประมาณ ตามล าดบ ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในระดบปานกลาง ทงนอาจเปนเพราะโรงเรยนด าเนนการดานการบรหารงานเปนไปตามการปฏรปการศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ก าหนดใหกระทรวงศกษาธการกระจายอ านาจการบรหารและการจดการศกษา ทงดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคลและดานการบรหารงานทวไป ซงสอดคลองกบ อทย บญประเสรฐ กลาววาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Basen Mnagement) การกระจายอ านาจการจดการศกษาจากสวนกลางไปยงสถานศกษาโดยตรง โดยใหสถานศกษามอ านาจหนาทความรบผดชอบ มอสระและความคลองตวในการตดสนใจการบรหารจดการทงดานวชาการ งบประมาณ บคคลและการบรหารงานทวไป และสอดคลองกบส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ไดใหความหมายของ การบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Base Management) ไววา SBM (School–Based Managementหรอ Site-Based Management) หมายถง การบรหารและจดการศกษาทหนวยปฏบต โดยมโรงเรยนเปนฐานหรอองคกรหลกในการจดการศกษา ซงจะตองมการกระจายอ านาจบรหารและจดการศกษาจากสวนกลางไปยงโรงเรยน ใหอ านาจโรงเรยน หนาทรบผดชอบมความอสระคลองตวในการบรหารจดการ ทงทางดานวชาการ งบประมาณ บคลากร และการบรหารทวไป ภายใตคณะกรรมการโรงเรยน (School Board) และสอดคลองกบงานวจยของณฏฐนนท มนตะพงศ ทไดศกษาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร ผลการวจยพบวา ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร โดยภาพรวมอยในระดบมาก ไดแก ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานบคคล ดานการบรหารงานวชาการ และดานการบรหารงานงบประมาณ และสอดคลองกบงานวจยของเอกลกษณ ขาวนวล ผลการวจยพบวา การบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 4 โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก โดยเรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย ดงน การบรหารวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารงานทวไปและการบรหารงานบคคล และสอดคลองกบงานวจยของนางสาวยงลกษณ ระรวยทรง เรอง การสอสารของผบรหารกบ

95

ประสทธภาพของการจดการศกษา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของการจดการศกษา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร โดยภาพรวมอยในระดบมากเมอพจารณาแยกตามรายดานพบวา ประสทธภาพของการจดการศกษาอยในระดบมากทกดานโดยเรยงล าดบตามคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอยไดดงน ดานการบรหารงานทวไป ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ และดานการบรหารงานบคคลตามล าดบ และสอดคลองกบงานวจยของสธารน อนงนช ศกษาความสมพนธระหวาง สภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ผลการวจยพบวา สภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวดจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยงคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคลและดานการบรหารงานทวไป

เมอแยกพจารณาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร เปนรายดาน โดยเรยงตามคามชฌมเลขคณตจากมากไปนอย พบวา

ดานการบรหารงานบคคล พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณารายขอ พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยมคามชฌมเลขคณตเปนอนดบท 1 ทงนอาจเปนเพราะโรงเรยน มการวางแผนอตราก าลงคนและบคลากรในสถานศกษาใหเหมาะสมและเพยงพอตอนกเรยน มการสรรหาบคลากรทความรความสามารถ เพอพฒนาการศกษา ใหอสระในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายตามขอบเขตความรบผดชอบ เปดโอกาสใหบคลากรเสนอขอมลและขอคดเหนตอผบรหารในการพฒนาและปรบปรงการบรหารงานของโรงเรยน มการสรางขวญ และก าลงใจ เพอเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงานของบคคลากร ซงสอดคลองกบวรศรา พมดอกไม กลาววาการบรหารแบบมสวนรวมวา เปนการบรหารโดยใหบคคลทมสวนเกยวของในการไดรบประโยชนทงทางตรงและทางออม จากการจดการศกษาไดมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและทศทางในการจดการศกษา มสวนรวมในการก าหนดมาตรฐานศกษาของสถานศกษารวมด าเนนการ ใหการสนบสนนทงดานก าลง ความคดและก าลงทรพย พรอมทงรวมก ากบตดตาม ตรวจสอบและประเมนผล เพอใหการศกษามคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด และสอดคลองกบสมเกยรต พวงรอด ไดกลาววา กระบวนการบรหารงานบคคลเปนกระบวนการในการด าเนนงานเกยวกบบคคลเปนขนตอน เพอใหไดบคคลตรงตามทหนวยงานตองการเพอมาปฏบตงานและพฒนางานในหนาททรบผดชอบไดเปนอยางดอยในสงคมองคการมความมนคง มขวญก าลงใจและมแรงจงใจในการปฏบตงาน เพอความส าเรจโดยใชกระบวนการบรหารงานบคคล และสอดคลองกบ พะยอม วงศสารศร ไดกลาวไววา การบรหารงานบคลากรชวยพฒนาองคการใหไดบคคลทมความเหมาะสมมาท างาน ท าใหบคคลมขวญและก าลงใจในการปฏบตงาน เกดความจงรกภกดตอองคกร และสอดคลองกบงานวจยของแฮรส (Harris) ไดศกษาวจยเรอง หนาทของผบรหารบคคลในระบบ

96

โรงเรยนประถมศกษา ผลการวจยสรปไดวา หนาทความรบผดชอบของโรงเรยนประถมศกษาดานการบรหารบคคล ควรประกอบดวยการวางแผนก าลงคน การสรรหา การคดเลอก การน าเขาสหนวยงาน การประเมนผลการปฏบตงาน การพฒนา การใหคาตอบแทนหรอสงจงใจ การไกลเกลยปญหาดานบคคล ความมนคงในการปฏบตงาน การปฏบตงานอยางตอเนอง และการใหขอมลขาวสารเกยวกบบคคล และสอดคลองกบงานวจยของอล (Ali) ไดศกษาวจย เรอง แนวทางการบรหารงานบคคลในประเทศมาเลเซย กรณของบรษท พฒนาเศรษฐกจของรฐ พบวา ปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานดานการบรหารงานบคคลทมประสทธภาพ ไดแก สถานการณบรหารงานบคคลความสมพนธรองกบผจดการสายงานและความหมายของประสทธผลขององคกรทมอยโดยเฉพาะ ผลกระทบดานลบทเกดขนจากการขาดการบรหารงานบคคล เชน ความไมลงรอยกน ความไมเพยงพอของการปฏบตงานของบคลากรไดรบการชแจง ในงานวจยนพบวามปจจยทางวฒนธรรมการเมองปจจยทางกฎหมายและโครงสรางทเปนอปสรรคตอการบรหารงานบคคล ในสวนของ SEDCs การมสวนรวมทางเศรษฐกจและสงคมในการบรหารงานบคคลและบทบาทส าคญของผจดการบคลากรถกยกเลกและถกทอดทง การขาดการจดการบคลากรแบบเปนทางการและแบบกระจายอ านาจท าใหการวางแผนก าลงคนและการฝกอบรมแบบเฉพาะกจไมเปนระบบมการแบงแยกในการเลอกและการสงเสรมและการขาดการสรางแรงจงใจ และสอดคลองกบงานวจยของบชช (Buzzi) ไดศกษาวจยการใชภาวะผน าทางวชาการหรอผน าทางการสอนทเขมแขงของผบรหาร ชวยใหโรงเรยนมประสทธภาพ โดยหมายรวมถงการจดสภาพแวดลอมทเออตอ 75 การท างานของครและจดใหมสงทสงเสรมภาพการเรยนรของนกเรยนอยางเหมาะสม นอกจากนการใชภาวะผน าทางวชาการโดยทผบรหารมความคาดหวงสง จะชวยใหคร อาจารย จดการเรยนการสอนไดอยางมคณภาพและประสทธภาพและเปนไปตามจดมงหมายของหลกสตร และสอดคลองกบงานวจยของจฬาลกษณ ทนทาน เรอง การบรหารงานบคคลกลมโรงเรยนศรราชา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชลบร เขต 3 ผลการวจยพบวา การบรหารงานบคคลโดยรวมและรายดานอยในระดบมากทกดาน เรยงอนดบคาเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก ดานการฝกอบรมและพฒนา ดานวนยและการรกษาวนย ดานการบ ารงรกษาบคลากรและดานการวางแผนและการสรรหา และสอดคลองกบงานวจยของ เบญจพร ยฐธรรม เรองความสมพนธระหวางพฤตกรรมการตดตอสอสารและการสนบสนนทางสงคมในองคกรกบขวญก าลงใจในการปฏบตงานกรณศกษาขาราชการสงกดกระทรวงอตสาหกรรม ผลการวจยพบวา 1) ขาราชการทรายงานวามพฤตกรรมการตดตอสอสารในองคกรแตละรปแบบ 4 รปแบบยงมากมขวญก าลงใจในการปฏบตงานมากตามไปดวย โดยพบความสมพนธทางบวกนทงในกลมรวมและในองคประกอบยอยทกดานของขวญก าลงใจคอดานความสมพนธในหนวยงาน ดานความพงพอใจในงาน ดานความรสกมนคงในงานและดานความกาวหนาในงาน 2) ขาราชการทรายงานวาพฤตกรรมการตดตอสอสารทกรปแบบในปรมาณมากมขวญก าลงใจมากกวา

97

ขาราชการทรายงานวาพฤตกรรมการตดตอสอสารทกรปแบบในปรมาณนอยอยางมนยส าคญทางสถต 3) การไดรบการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชาและจากเพอนรวมงานมความสมพนธอยางเชอถอไดทางสถตกบขวญก าลงใจในการปฏบตงานของขาราชการโดยรวมทง 4 ดาน 4) ขาราชการทปรารถนาใหมพฤตกรรมการตดตอสอสารในองคการ 4 รปแบบมากขนกวาพฤตกรรมการตดตอสอสารทกระท าอยยงมากขนยงมขวญก าลงใจในการปฏบตงานของขาราชการนอยลงโดยพบความสมพนธในกลมรวมและในองคประกอบยอยหลายดานและ 5) ขาราชการทปรารถนาใหไดรบการสนบสนนทางสงคมในองคการจากผบงคบบญชาและจากเพอนรวมงานมากขนกวาทไดรบในปจจบนยงมากยงมขวญก าลงใจในดานความสมพนธในหนวยงานและดานความพงพอใจงานยงนอย นอกจากนการศกษาครงนพบวาขาราชการทมอายมากมอายราชการมากหรอมระดบเงนเดอนมาก มขวญก าลงใจในการปฏบตงานดานความสมพนธในหนวยงานมากกวาขาราชการทมลกษณะตรงกนขาม และสอดคลองกบงานวจยของณฏฐนนท มนตะพงศ เรอง ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะหจงหวดนนทบร ผลการวจยพบวา ประสทธภาพการบรหารงานดานบคคลโดยภาพรวมอยในระดบมากและเมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบมากทสดคอ โรงเรยนมการวางแผนอตราก าลงคนและบคลากรในสถานศกษาใหเหมาะสมและเพยงพอตอนกเรยน สวนขอทเหลออน ๆ อยในระดบมาก

ดานการบรหารงานทวไป พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณารายขอ พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยมคามชฌมเลขคณตเปนอนดบท 2 ทงนอาจเปนเพราะโรงเรยนมการประชมคณะกรรมการสถานศกษา เพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน จดระบบบรหารอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ใหมความเหมาะสมและเออประโยชนตอนกเรยนและชมชน จดท าขอมลนกเรยนและระบบขอมลสารสนเทศจากส ามะโนผเรยนอยางมประสทธภาพ สงเสรมและสนบสนนงานดานวชาการ งบประมาณ บคลากรและบรหารทวไป ใหมความสะดวกและคลองตว โรงเรยนจดใหบคลากรรบผดชอบงานตามความเหมาะสมแกหนาทและศกยภาพของผปฏบตงานบรหารของโรงเรยน มการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย ซงสอดคลองกบ อ ทย บญประเสรฐ ไดกลาวถง ขอบขายและภารกจงานในการบรหารทวไป เกยวกบการพฒนาระบบบรหารจดการภายในสถานศกษาใหทนสมยมคณภาพและมประสทธภาพอยางตอเนอง สงเสรมการพฒนาบคลากรใหมความรความสามารถและทกษะในการใชเทคโนโลยทเหมาะสม จดระบบขอมลสารสนเทศอยางมประสทธภาพและสงเสรมสนบสนนใหนกเรยนมสวนรวมในการจดกจกรรมอยางหลากหลายตามความสนใจ และสอดคลองกบกระทรวงศกษาธการ ไดกลาวไววาการบรหารทวไปเปนงานทเกยวของกบการจดระบบบรหารองคกรใหการบรหารงานอน ๆ บรรลตามมาตรฐานคณภาพและตามเปาหมายทก าหนดไว โดยมบทบาทหลกในการประสานสงเสรมสนบสนนและอ านวยการความสะดวกตาง ๆ ในการใหการบรการศกษาทกรปแบบมงพฒนาสถานศกษาใหใชนวตกรรมและเทคโนโลยอยางเหมาะสม

98

สงเสรมในการบรหารและการจดการศกษาของสถานศกษาตามหลกการบรหารงานทมงเนนผลสมฤทธของงานเปนหลกโดยเนนความโปรงใส ความรบผดชอบทตรวจสอบไดตลอดจนการมสวนรวมของบคคล ขมชนและองคกรทเกยวของเพอใหการจดการศกษามประสทธภาพและประสทธผล และสอดคลองกบผลการวจยของเคอรบ (kirby) ทไดศกษาการปฏบตงานของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาโดยวเคราะหบรบทสภาพแวดลอมทเนนประสบการณในการบรหารงาน โดยหาความสมพนธระหวางสภาพแวดลอมทเนนประสบการณในการบรหารงานกบการบรหารกบผลงานการบรหารงานของผบรหารงานโรงเรยน โดยใชงานวจยแบบผสมกลมตวอยางเปนผบรหารโรงเรยนในรฐมชแกนจ านวน 605 คน พบวา บรรยากาศและสภาพแวดลอมทางบวก ชวยยกผลสมฤทธทางการเรยนและยกระดบการพฒนาทมงานและการท างานแบบมสวนรวมประสบการณในการบรหารของผบรหารมความสมพนธกบการบรหารงานและสนบสนนการบรหารใหเกดประสทธภาพนอกจากนการจดสภาพแวดลอมทเอออ านวยเปนปจจยทสนบสนนการท างานแบบทาทายกระตนใหเกดการคดรเรมสรางสรรคและสรางความสมพนธตอผรวมงาน และสอดคลองกบผลการวจยของแบรสฟลล (Brasfield) ไดศกษากรณของโรงเรยนเพอพฒนารปแบบของการสอสารและกลยทธดานการประชาสมพนธเพอการตดตอสอสารกบหนวยงานภายนอก โดยการแลกเปลยนขอมลกบหนวยงานอน ผลการศกษาพบวาโดยสวนใหญแลวอาจารยใหญมกจะใชวธสอสารกบหนวยงานภายในโรงเรยนโดยผานทางขาวประชาสมพนธของโรงเรยน โดยทยงขาดการพดคยและจดการประชม เพออภปรายรวมกนระหวางอาจารยใหญกบหนวยงานหลาย ๆ หนวยงานภายในโรงเรยน ท าใหเปนอปสรรคส าคญตอการระบความส าคญของหนวยงาน การตดตอสอสาร การมปฏสมพนธกบหนวยงานตาง ๆ และสอดคลองกบผลการวจยของณฏฐนนท มนตะพงศ เรอง ประสทธภาพการบรหาร งานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร ผลการศกษาพบวา ประสทธภาพการบรหารงานดานการบรหารงานทวไปโดยภาพรวมอยในระดบมากและเมอพจารณาเปนรายขอพบวา บคลากรมความคดเหนตอประสทธภาพการบรหารงาน อยในระดบมากทสดสองขอคอ โรงเรยนมการประชมคณะกรรมการสถานศกษา เพอใหความเหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน และโรงเรยนไดพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย อยในระดบปานกลางคอ โรงเรยนไดสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย สวนขอทเหลออน ๆ อยในระดบมาก และสอดคลองกบผลการวจยของกนกวรรณ เพชรกอน เรอง สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยน ตามความคดเหนของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษา อ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 ผลการศกษาพบวา สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนดานการบรหารงานทวไปโดยรวมและรายขออยในระดบมาก เมอพจารณารายขออยในระดบมาก-ปานกลาง เรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย 3 อนดบแรก ไดแก วางแผนพฒนางานดานภมทศนและสงแวดลอม ปรบปรงพฒนาใหเออตอการเรยนการสอน

99

ดานการบรหารงานวชาการ พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณารายขอ พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยมคามชฌมเลขคณตเปนอนดบท 3 ทงนอาจเปนเพราะโรงเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยเนนนกเรยนเปนส าคญ สนบสนนใหครพฒนาแหลงการเรยนรทงในโรงเรยนและชมชน ตลอดจนภมปญญาทองถน มการพฒนาหลกสตรสถานศกษาและหลกสตทองถน มการนเทศ ตดตาม ประเมนผลการด าเนนงานวชาการและการเรยนการสอนในโรงเรยนพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน โรงเรยนไดมการประสานความรวมมอกบสถานศกษาและองคกรอน ๆ ในการพฒนาทางวชาการ สงเสรมใหคร อาจารยท าการวจยทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพของนกเรยน ซงสอดคลองกบ รงชชดาพร เวหะชาต ไดกลาววา การบรหารงานวชาการเปนงานการบรหารสถานศกษา โดยมการจดกจกรรมทกสงทกอยางทเกยวกบการปรบปรงพฒนาการเรยนการสอนใหไดผลดและมประสทธภาพใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยน และสอดคลองกบชมศกด อนทรรกษ ไดกลาวไววา การบรหารงานวชาการ เปนกระบวนการจดกจกรรมในงานวชาการ ซงเปนภารกจหลกใหเกดการปรบปรงพฒนาและเปนประโยชนสงสดแกผเรยนหรอผรบบรการ กระบวนการดงกลาวน ไดแก การวางแผน การจดระบบโครงสรางและการก าหนดบทบาทหนาท การจดด าเนนงานทางวชาการ การผลตสอและอปกรณทางการศกษา การวดผลและประเมนผล การจดบรรยากาศเพอสงเสรมและพฒนาคณภาพทางวชาการ การจดแหลงหรอศนยสารสนเทศ รวมทงการจดสงอ านวยความสะดวกอน ๆ และการนเทศภายในเพอใหงานวชาการมคณภาพ และสอดคลองกบ ปรยาพร วงศอนตร โรจน ไดกลาวไววา การบรหารงานวชาการ เปนการบรหารสถานศกษาโดยมการจดกจกรรมทกอยางทเกยวกบการปรบปรงพฒนาการเรยนการสอนใหไดผลดและมประสทธภาพใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยน และสอดคลองกบผลการวจยของคเจ (Kijai) ไดศกษาวจยเรอง คณลกษณะของโรงเรยนทประสบความส าเรจปจจยพนฐาน 5 ประการ ไดแก บรรยากาศของโรงเรยน ภาพพจนของโรงเรยน ความเปนผน าทางวชาการของผบรหาร ความสามารถในการคดค านวณและความสมพนธระหวางบานกบโรงเรยน ผลการวจยพบวา ความเปนผน าทางวชาการของผบรหารโรงเรยนมความสมพนธกบความส าเรจของโรงเรยนสงกวาปจจยดานอน ๆ และสอดคลองกบงานวจยของเชสเตอร (Chester) ไดศกษา การบรหารงานดานวชาการของผบรหารการศกษาทวประเทศสหรฐอเมรกา ผลการวจยพบวา พฤตกรรมทท าใหการบรหารงานวชาการมสมรรถภาพสง คอมการสงเสรมใหครมความรความสามารถเพมขน เชน การสงเสรมใหครใชเทคนคการสอน หลากหลายวธใหคณะครมสวนรวมในการวางแผนการจดอบรม สาธตวธการสอน เพอใหครคนเคย กบวธการสอนแบบตาง ๆ และจดใหมการอบรมความร เกยวกบวชาการศกษาเพมเตมแกคร สงเสรมใหครอานหนงสอหรอบทความเกยวกบวชาครเพอปรบปรงเทคนคการสอน และสอดคลองกบงานวจยของจตรลดา เจรญสข เรองประสทธภาพการบรหารงานวชาการโรงเรยนในเขตคณภาพศรมหาโพธ 2 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1 ผลการศกษาพบวา ประสทธภาพ

100

การบรหารงานวชาการอยในระดบมากทกดาน ไดแก ดานการพฒนาหลกสตรสถานศกษา ดานการพฒนากระบวนการเรยนร ดานการวดผล ดานการประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษา ดานการพฒนาและใชสอและเทคโนโลยเพอการศกษา ดานการพฒนาและสงเสรมใหมแหลงเรยนร ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาและดานการสงเสรมใหชมชนมความเขมแขงทางวชาการ และสอดคลองกบงานวจยของจตตพร จตตร เรองประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 3 ผลการศกษาพบวา ประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษาโดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานทมคาเฉลยสงสด คอ ดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษา รองลงมาตามล าดบ คอ ดานการพฒนาหลกสตรสถานศกษา ดานการวด ประเมนผล การเทยบโอนผลการเรยน ดานการพฒนากระบวนการเรยนรและดานการพฒนาและใชสอเทคโนโลยเพอการศกษา และและสอดคลองกบงานวจยของ ปญญา แจมกงวาน เรอง การบรหารวชาการของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2 โดยภาพรวม พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน

ดานการบรหารงานงบประมาณ พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณารายขอ พบวา อยในระดบมากทกขอ โดยมคามชฌมเลขคณตเปนอนดบท 4 ทงนอาจเปนเพราะโรงเรยนไดจดท าแผนพฒนาการศกษา เพอหาความเหมาะสมในการเสนอของบประมาณ จดท าแผนปฏบตการประจ าป เพอจดสรรงบประมาณ โดยขอความเหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษา มคณะกรรมการ /คณะท างานโรงเรยน มระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได จดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลง และโรงเรยนมการระดมทรพยากรและแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา ซงสอดคลองกบมณรตน ภญโญภาพสกล ไดกลาวไววา การบรหารงบประมาณ เปนแผนการด าเนนงานเกยวกบรายรบรายจาย เพอมาใชในการด าเนนงานโดยมการควบคมการด าเนนงานทางการเงนตามกฎเกณฑทตงไวเพอใหเกดประสทธภาพมากทสด ซงประกอบดวยตวเลขแสดงรายรบวามาจากไหนและรายจายทจะตองจายตามแผนโครงการ กจกรรมและคาใชจายทรพยากรทจ าเปน และสอดคลองกบถนด ภมอภนนท ไดกลาวไววาการบรหารงบประมาณ เปนแนวทางหรอแผนด าเนนงานส าหรบผปฏบตในการด าเนนงานนน ๆ โดยใหเสยคาใชจายใหนอยทสดและสามารถบรรลเปาหมายทวางไวอยางมประสทธภาพตลอดจนสอดคลองกบวตถประสงคของการด าเนนงาน และสอดคลองกบงานวจยของกนกวรรณ เพชรกอน เรอง สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยน ตามความคดเหนของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษาอ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1 ผลการศกษาพบวา สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนดานการบรหารงานงบประมาณโดยรวมและรายขออยในระดบมาก เมอพจารณารายขออยในระดบมาก-ปานกลาง เรยงคาเฉลยจากมากไป

101

หานอย 3 อนดบแรก ไดแก เบกจายงบประมาณประเภทตาง ๆ ใหเปนไปตามแผนปฏบตการประจ าปและอนมตงบประมาณของสถานศกษาตามประเภทและรายการตามทไดรบงบประมาณ การตรวจสอบ ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการใชเงนและผลการด าเนนงาน สนบสนนใหบคลากรและสถานศกษารวมมอกนใชทรพยากรในชมชนใหเกดประโยชนตอการจดการเรยนการสอนของสถานศกษา และสอดคลองกบงานวจยของสธารณ อนงนช เรอง ความสมพนธระหวางสภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวงจนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17 ผลการศกษาพบวา สภาพการบรหารงานงบประมาณโดยรวมอยในระดบมาก เรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย 3 อนดบแรก ไดแก ผบรหารจดใหมการจดท าแผนกลยทธบรหารโรงเรยน ผบรหารตระหนกถงความส าคญของการบรหารพสดและทรพยสนและผบรหารมการตรวจสอบตดตามประเมนผลและรายงานการใชเงนสถานศกษา และสอดคลองกบงานวจยของทพรตน จนทนา เรอง การบรหารงบประมาณโดยใชวฏจกรคณภาพของเดมมงในโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 2 พบวา 1) การบรหารงบประมาณโดยใชวฏจกรคณภาพของเดมมงของโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 2 ทงโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก 2) แนวทางการการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร พบวา 1) ดานการบรหารงานวชาการ ควรสงเสรมและสนบสนน ใหบคลากรผลตสอ นวตกรรมการเรยนการสอน และวจยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอน นอกจากนควรใหบคลากรศกษาดงานการปฏบตงานของโรงเรยนตาง ๆ ตามความสนใจ เพอพฒนางานดานวชาการ และใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ตามแนวทางทก าหนด 2) ดานการบรหารงานงบประมาณ ควรมการวางแผนระบบการบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยน และสงเสรมใหบคลากรไดเขารบการอบรมเกยวกบการใชงบประมาณ นอกจากนควรจดท าบญชรายรบ รายจาย ใหเปนปจจบนและสามารถตรวจสอบได 3) ดานการบรหารงานบคคล ควรใหอสระแกบคลากรในการตดสนใจในงานทไ ดรบมอบหมายตามขอบเขตความรบผดชอบ และควรจดสภาพแวดลอมใหเออตอการท างานของบคลากร นอกจากนควรมการก าหนดบทลงโทษแกบคลากรทท าผดกฎและระเบยบของโรงเรยน 4) ดานการบรหารงานทวไป ควรมการพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย และสงเสรมใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย โดยจดบคลากรใหรบผดชอบหนาทตรงตามวฒการศกษา และควรมการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหเหมาะสมและเออประโยชนตอการเรยนรของนกเรยน

102

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาวจยเรอง ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอ ปากทอ จงหวดราชบร ผวจยมขอเสนอแนะเพอเปนประโยชนและเปนแนวทางในการศกษาวจยในครงตอไป ดงน

ขอเสนอแนะของการวจย

1. จากการศกษาวจย พบวา ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวา ดานการบรหารงานงบประมาณมคาเฉลยต าทสด โรงเรยนควรสงเสรมดานการบรหารงานงบประมาณ ไดแก การระดมทรพยากรและแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา จดท าบนทกรายรบ รายจาย เปนปจจบนตรวจสอบได และมการจดท าระบบการบรหารการเงน เปนไปตามขนตอนของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน เพอใหเกดการปฏบตงานมประสทธภาพมากขนซงเปนประโยชนตอการจดการศกษาตอไป ดานการบรหารงานวชาการ โรงเรยนควรมการประสานความรวมมอ และแลกเปลยนความรประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษาเพอไดแนวทางการบรหารงานทด สงเสรม สนบสนนใหครผลตสอ พฒนาสอนวตกรรม เทคโนโลยทางการศกษา โดยการจดอบรมภายในโรงเรยนหรอสงไปอบรม เพอน าไปใชในการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขนและเปนประโยชนตอการศกษา และจดใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการการก าหนด ดานการบรหารงานทวไป โรงเรยนควรสงเสรมงานบรหารทวไป ไดแก การจดบคลากรในการใหค าปรกษา แนะน า สนบสนนและประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคลในชมชนและหนวยงานอน การบรหารงานของโรงเรยนจะประสบความส าเรจไดดวยด จะตองไดรบความรวมมอและการมสวนรวมในการด าเนนงานจากบคลากรทกฝาย ทงในสถานศกษาและนอกสถานศกษา ควรสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย มการผสมผสานการเรยนรทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เพอมงเสรมสรางทกษะ ความร และประสบการณใหเตมศกยภาพและเหมาะสมเพยงพอตอการใชชวตในแตละชวงวย และดานการบรหารงานบคคล โรงเรยนควรพฒนาบคลากรตามความตองการของบคลากรมากขน มอบหมายงานใหสอดคลองกบวฒการศกษา ความสามารถและความถนดของบคลากร เพอใหเกดความกาวหนาในอาชพ

2. จากการศกษาวจยพบวา แนวทางการการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ไดแก

103

2.1 ดานการบรหารงานวชาการ ควรสนบสนนใหบคลากรผลตและพฒนาสอ รวมถงนวตกรรมฯ การวจยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอน และควรมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการก าหนด 2.2 ดานการบรหารงานงบประมาณ ควรมการวางแผนระบบการบรหารจดการทรพยสนของโรงเรยน โดยเสนอใหผบรหารตรวจสอบบญชสนทรพยไดรบทราบ และจดท าบญชรายรบ รายจาย ใหเปนปจจบน เพอสะดวกตอการตรวจสอบ 2.3 ดานการบรหารงานบคคล ควรใหอสระแกบคลากรในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมาย และจดท ากระบวนการแกไขปญหาและยตความขดแยงของบคลากรในโรงเรยน 2.4 ดานการบรหารงานทวไป ควรสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบและตามอธยาศย และควรมการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหเหมาะสม โดยเออประโยชนตอการเรยนการสอนของนกเรยนเปนส าคญ

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ในเชงคณภาพโดยสอบถามผบรหารหรอกลมผเกยวของ

2. ควรศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ตามตวแปรพนฐานทศกษา

3. ควรวจยและพฒนารปแบบการบรหารงานในแตละดาน ของโรงเรยนในกลมวง ยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

รายการอา งอง

รายการอางอง

Ali, Juhary Haji. "Personnel Management Practices in Malaysia: The Case of the State Economic Development Corporations ", St. Andrews (United Kingdom), 1994.

Brasfield, Robinson, and L. Ranee. "Public School as Interactive Organization : Deveroping a Model Ogmedia and Public Reration Strategies for Engaging External Constituencies."

Buzzi, Michael. "The Relationship of School Effectiveness to Selected Dimension of Principal’s Instructional Leadership in Elementary School in the State of Connecticut." 1991.

Chester, Nolte M. "An Introduction to School Administration: Selection Reading." 1996.

Eager, Hedley John. "Identification of Key Strategies for School Effectiveness and How They Are Implemented as Perceived by Administrators and Teachers In. ." 1987.

Harris, Ben M. . "Personnel Administration in Education." 1979.

Hoy, W. K, Miskel C. G. Educational Administration : Theory Research and Practice. New York: McGraw-Hill, 2008.

Kijai, Jimmy. "School Effectiveness Characteristics and School Incentive Reward." 1987.

Kirby, Elizabeth A. . "Impications for Educational Administration through Analysis of Environment Context and Symptom of Stress Experiment by High School Principal." Central Michgan University, 1926.

Lunenburg, Fred C, and Allan C Ornstein. Educational Administration Concepts and Practices. 6 ed. BelMont, CA: Wadsworth, 2012.

Msolla, Joher Jermiah. "Assessing Administrative Skills and Knowledge of Teacher’college Principles in Tanzania." 1999.

Sergiovanni, T. J. . The Principalship : A Reflectine Practice Perspective. Needham Heights: Allyn and Bacon, 1991.

Steers, R. M. Organizational Effectiveness : A Behavioral View. California Goodyear, 1977.

กนกวรรณ เพชรกอน. "สภาพการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนตามความคดเหนของครผสอนในโรงเรยนประถมศกษาอ าเภอปลวกแดง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต 1." มหาวทยาลย

บรพา, 2558.

105

กระทรวงศกษาธการ. คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทพนฐานทเปนนตบคคล. กรงเทพ ฯ: องคการรบสง

สนคาและพสดภณฑ, 2546.

———. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และแกไขเพมเตม

(ฉบบท 3) พ.ศ. 2553. กรงเทพ ฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2546.

ก าพล ฤทธรกษา. "ปจจยการบรหารทสงผลตอการปฏรปกระบวนการเรยนรในโรงเรยนแกนน าปฏรปกระบวนการ

เรยนร สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดนครราชสมา." สถาบนราชภฎนครราชสมา, 2545.

จตตพร จตตร. "ประสทธผลการบรหารงานวชาการโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครศรธรรมราช เขต 3." มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช, 2557.

จตรลดา เจรญสข. "ประสทธภาพการบรหารงานวชาการโรงเรยนในเขตคณภาพศรมหาโพธ 2 สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาปราจนบร เขต 1." มหาวทยาลยบรพา, 2556.

จฬาลกษณ ทนทาน. "การบรหารงานบคคลกลมโรงเรยนศรราชา 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ชลบร เขต 3." มหาวทยาลยบรพา, 2558.

ชมศกด อนทรรกษ. การบรหารงานวชาการและการนเทศภายในสถานศกษา. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลย

ศลปากร, 2560.

ณฏฐนนท มนตะพงศ. "ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนชลประทานสงเคราะห จงหวดนนทบร." มหาวทยาลย

จฬาลงกรณราชวทยาลย, 2554.

ถนด ภมอภนนท. " การบรหารงานธรการ การเงนและพสดในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานการประถมศกษา

จงหวดนครราชสมา." มหาวทยาลยศลปากร, 2542.

ทพรตน จนทนา. "การบรหารงบประมาณโดยใชวฏจกรคณภาพของเดมมงในโรงเรยนขนาดเลก สงกดส านกงานเขต

พนทการศกษากาญจนบร เขต 2." มหาวทยาลยศลปากร, 2552.

ธระ รญเจรญ. การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา. กรงเทพ ฯ: ขาวฟาง, 2546.

นงลกษณ วรชชย. กระบวนการปฏรปเพอพฒนาคณภาพการเรยนร : การประเมนและการประกน กรงเทพ ฯ ว ท ซ

คอมมวนเคชน, 2545.

นนทยา ศรหลง. "การมสวนรวมในการบรหารของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาหนองคาย เขต 2." มหาวทยาลยอสาน, 2553.

นพนธ กนาวงศ. หลกการบรหารการศกษา พษณโลก ตระกลไทย, 2543.

เบญจพร ยฐธรรม. "ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการตดตอสอสารและการสนบสนนทางสงคมในองคกรกบขวญ

ก าลงใจในการปฏบตงาน กรณศกษาขาราชการสงกดกระทรวงอตสาหกรรม ", สถาบนบณฑตพฒนบรหาร

ศาสตร, 2553.

ปรยาภรณ วงศอนตรโรจน. การบรหารวชาการ. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพพมพด, 2544.

ปญญา แจมกงวาน. "การบรหารวชาการของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 2."

มหาวทยาลยราชภฎนครนทร, 2554.

106

ภารด อนนตนาว. หลกการ แนวคด ทฤษฎทางการบรหารการศกษา. ชลบร: ส านกพมพมนตร, 2551.

ภญโญ สาธร. หลกบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร: วฒนาพานช, 2523.

มณรตน ภญโญภาพสกล. "การบรหารสถานศกษาขนพนฐานโดยใชหลกธรรมาภบาลในโรงเรยน สงกดส านกงานเขต

พนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3." มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา, 2549.

ยงลกษณ ระรวยทรง. "การสอสารของผบรหารกบประสทธภาพของการจดการศกษา โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร."

มหาวทยาลยศลปากร, 2557.

วรศรา พมดอกไม. " การมสวนรวมของชมชนในการบรหารและจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางจตสาธารณะ สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาแพร เขต 2." มหาวทยาลยนเรศวร, 2552.

วฑรย สมะโชคด. Tqm คมอสองคกรคณภาพยค 2000. กรงเทพ ฯ: ส านกพมพทพเอพบลสชง, 2541.

วโรจน สารรตนะ. โรงเรยนองคการแหงการเรยนรกรอบแนวคดเชงทฤษฎทางการบรหารการศกษา. กรงเทพ ฯ หาง

หนสวนจ ากด ทพยวสทธ, 2544.

วสากล กองทองนอก. "การน าภมปญญาทองถนไปใชในการจดการศกษาของโรงเรยน สงกดส านกงานการประถมศกษา

จงหวดก าแพงเพชร." สถาบนราชภฎก าแพงเพชร, 2543.

ศราวธ กลางหลา. "การมสวนรวมในการบรหารจดการศกษา ตามความคดเหนของคณะกรรมการสถาศกษาขนพนฐานและบคลากรในโรงเรยนทไมใชคณะกรรมการโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 4."

มหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 2548.

โศภดา คลายหนองสรวง. "การบรหารแบบมสวนรวมทสงผลตอประสทธผลของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษารอยเอด เขต 3." มหาวทยาลยบรพา, 2558.

สนานจตร สคนธทรพย. แนวคดและรปแบบการบรหารจดการของสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน : ประสบการณสทฤษฎในรายงานการประชมสรางความรความเขาใจการปฏรปการเรยนรเพอพฒนาคณภาพผเรยนทง

โรงเรยน. กรงเทพ ฯ: พมพด, 2544.

สมคด บางโม. การบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร สถาบนราชภฎพระนคร, 2544.

สมเดช สแสง. คมอการบรหารโรงเรยนสถานศกษาขนพนฐานตาม พ.ร.บ. การศกษาชาต ชมรมพฒนาน าความรดานระเบยบกฎหมายและพฒนามาตรฐานวชาชพคร2547.

ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. แนวทางการบรหารโรงเรยนปฏรปการศกษา. กรงเทพ ฯ2543. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. รายงานการประชม แนวคดและประสบการณการบรหารโดยใชโรงเรยน

เปนฐาน (School-Based Management). กรงเทพ ฯ บรษทพมพด จ ากด, 2544.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2548 - 2549). กรงเทพมหานคร2545.

ส านกงานปฏรปการศกษา. แนวทางบรหารและการจดการศกษาในเขตพนทการศกษาและสถานศกษา. กรงเทพ ฯ2545.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. แผนยทธศาสตรการพฒนาขาราชการ พ.ศ. 2548-2551. กรงเทพ ฯ: พรกหวานกราฟฟก 2548.

107

สธารณ อนงนช. "ความสมพนธระหวางสภาพการบรหารงานและประสทธผลของโรงเรยนทงขนานวทยา จงหวด

จนทบร สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 17." มหาวทยาลยบรพา, 2557.

สภทร พนธพฒนกล. "การพฒนารปแบบการบรหารโรงเรยนมธยมศกษาทมประสทธผล สงกดส านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน." มหาวทยาลยศรปทม, 2554.

สภาวด หาญเมธ. "พบบรรณาธการ " Life & Family, 2545.

อทย ธรรมเดโช. หลกการบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร: เจาพระยาการพมพ, 2531.

อทย บญประเสรฐ. การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการของสถานศกษาในรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยน

เปนฐาน. กรงเทพ ฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว, 2543.

เอกลกษณ ขาวนวล. "การบรหารงานของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาญจนบร

เขต 4." มหาวทยาลยศลปากร, 2551.

ภาคผนวก

109

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามเพอการวจย

110

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

แบบสอบถามฉบบน มวตถประสงคเพอใชเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลส าหรบการ

ท าคนควาอสระ เรอง “ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร” ขอมลทไดจากความคดเหนของทานมคาอยางยงตอการวจยท าใหทราบขอเทจจรงเกยวกบการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ขอมลททานตอบถอเปนความลบและขอรบรองวาจะไมมผลกระทบตอการปฏบตงานหรอสถานศกษาของทานแตประการใดจงขอความกรณาโปรดตอบใหครบทกขอ แบบสอบถามน ประกอบดวย 3 ตอนคอ ตอนท 1 ขอมลเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ขอมลเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร ตอนท 3 ขอเสนอแนะเพอการปรบปรง และพฒนา

เมอทานใหขอมลครบถวนทกขอแลว โปรดสงแบบสอบถามนคนใหกบเจาหนาทของสถานศกษาทรบแบบสอบถามจากผวจย เพอทจะไดรวบรวมใสซองทผวจยไดจดเตรยมไวแลวจดสงคนผวจยตอไป

ขอขอบพระคณไว ณ โอกาสน ส าหรบความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

นางเปมกา เปรมสขด นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศลปากร

\

111

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

ประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร -----------------------------

ตอนท 1ขอมลเกยวกบสถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย หนาขอความทตรงกบสถานภาพของทาน ขอท สถานภาพสวนตวของผตอบแบบสอบถาม ส าหรบผวจย

1.

2.

3.

4.

5.

เพศ

[ ] ชาย [ ] หญง

อาย [ ] 21-30 ป [ ] 31-40 ป

[ ] 41-50 ป [ ] 50 ปขนไป

ระดบการศกษา

[ ] ต ากวาปรญญาตร [ ] ปรญญาตร

[ ] ปรญญาโท [ ] ปรญญาเอก

ต าแหนงในปจจบน

[ ] ผอ านวยการโรงเรยน/รกษาราชการแทนผอ านวยการโรงเรยน

[ ] คร [ ] พนกงานราชการ

[ ] อตราจาง

ประสบการณในการปฏบตงาน [ ] 1-10 ป [ ] 11-20 ป [ ] 21-50 ป [ ] 50 ปขนไป

112

ตอนท 2 ขอมลเกยวกบประสทธภาพการบรหารงานของโรงเรยนในกลมวงยางโทน อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงในชองระดบประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาของทานตามความจรงเพยงชองเดยว โดยมเกณฑการพจารณาดงน 5 หมายถงประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาอยในระดบมากทสด 4 หมายถงประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาอยในระดบมาก 3 หมายถงประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาอยในระดบปานกลาง

2 หมายถงประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาอยในระดบนอย 1 หมายถงประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษาอยในระดบนอยทสด

ประสทธภาพการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา

ขอ ขอความ ระดบประสทธภาพ ส าหรบ

ผวจย 5 4 3 2 1 ดานการบรหารงานวชาการ 1 โรงเรยนไดสงเสรมใหมการพฒนาหลกสตรสถานศกษาและ

หลกสตรทองถน

2 โรงเรยนไดพฒนากระบวนการเรยนการสอนโดยเนนนกเรยนเปน

ส าคญ

3 โรงเรยนจดใหมการวดผล ประเมนผล โดยเทยบโอนความร ทกษะ ประสบการณ ผลงานจากสถานศกษาอนตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการก าหนด

4 โรงเรยนไดสงเสรมใหคร อาจารย ท าการวจยทางการศกษา เพอพฒนาคณภาพของนกเรยน

5 โรงเรยนไดใหครผลตสอ พฒนาสอ นวตกรรม และเทคโนโลย ทางการศกษาเพอพฒนาคณภาพของนกเรยน

6 โรงเรยนไดสงเสรม สนบสนน ใหครพฒนาแหลงการเรยนรทงในโรงเรยนและชมชน ตลอดจนภมปญญาทองถน

7 โรงเรยนไดจดใหมการนเทศ ตดตาม ประเมนผล การด าเนนงานวชาการและการเรยนการสอนในโรงเรยน

8 โรงเรยนไดประสานความรวมมอ และแลกเปลยนความรประสบการณดานการแนะแนวการศกษากบสถานศกษาหรอเครอขายแนะแนวภายในเขตพนทการศกษา

9 โรงเรยนไดสงเสรม และพฒนาระบบการประกนคณภาพ ภายในสถานศกษา

10 โรงเรยนไดมการประสานความรวมมอกบสถานศกษาและองคกรอน ๆ ในการพฒนาทางวชาการ

113

ขอ ขอความ ระดบประสทธภาพ ส าหรบผวจย 5 4 3 2 1

2.ดานการบรหารงานงบประมาณ 1 โรงเรยนไดจดท าแผนพฒนาการศกษา เพอหาความเหมาะสม

ในการเสนอของบประมาณ

2 โรงเรยน ไดจดท า แผนปฏบตการประจ าป เพอจดสรรงบประมาณ

โดยขอความเหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษา

3 โรงเรยนมการตดตามผล ตรวจสอบ ประเมนผล และรายงานผล การใชเงน และผลการด าเนนงานใหกรรมการผปกครองและชมชนรบทราบทกภาคเรยน

4 โรงเรยนมการระดมทรพยากร และแหลงกองทนจากชมชน เพอพฒนาการจดการศกษา

5 โรงเรยนมการจดท าระบบการบรหารการเงนเปนไปตามขนตอน ของกระทรวงการคลงและเปดเผยตอชมชน

6 โรงเรยนไดจดท าบนทกรายรบ รายจาย เปนปจจบนตรวจสอบได และเปดเผยตอชมชน

7 โรงเรยนมระบบการบรหารจดการพสดและสนทรพยทดและสวนมากตรวจสอบได

8 โรงเรยนใหคณะกรรมการ/คณะท างานเรงรดตดตามการใชจาย เงนงบประมาณรายจาย ไดด าเนนการเรงรดตดตามการเบกจาย เงนงบประมาณ และรายงานผลการเบกจายใหผบรหารทราบ

9 โรงเรยนมการแตงตงคณะกรรมการ/คณะท างานเรงรดตดตาม การใชจายเงนงบประมาณรายจาย

10 โรงเรยนมคณะกรรมการ /คณะท างานก าหนดมาตรการวางแผนจดระบบการควบคมภายในของสถานศกษา

114

ขอ ขอความ ระดบประสทธภาพ ส าหรบผวจย 5 4 3 2 1

3.ดานการบรหารงานบคคล 1 โรงเรยนมการวางแผนอตราก าลงคนและบคลากรในสถานศกษา

ใหเหมาะสมและเพยงพอตอนกเรยน

2 โรงเรยนไดด าเนนการสรรหาบคลากรทมความร ความสามารถ

เพอพฒนาการศกษา

3 โรงเรยนมการสรางขวญและก าลงใจเพอเสรมสรางประสทธภาพ ในการปฏบตงานของบคลากร

4 โรงเรยนไดสงเสรมการมวนยและการรกษาวนยของบคลากร ทางการศกษาเพอเปนแบบอยางทดแกชมชน

5 โรงเรยนมบทลงโทษแกขาราชการและบคลากรทางการศกษา ทท าผดกฎและระเบยบวนย

6 โรงเรยนมระบบการบรหารงานธรการททนสมย โดยยดหลก ความถกตอง รวดเรว ประหยด และคมคา

7 โรงเรยนใหอสระในการตดสนใจในงานทไดรบมอบหมาย ตามขอบเขตความรบผดชอบ

8 โรงเรยนไดจดสภาพแวดลอมในการท างานทเออตอการท างาน

9 โรงเรยนมกระบวนการแกไขปญหาและการยตความขดแยงในหนวยงาน

10 โรงเรยนเปดโอกาสใหบคลากรเสนอขอมลและขอคดเหนตอผบรหาร ในการพฒนาและปรบปรงการบรหารงานของโรงเรยน

115

ขอ ขอความ ระดบประสทธภาพ ส าหรบผวจย 5 4 3 2 1

4.ดานการบรหารงานทวไป 1 โรงเรยนมการประชมคณะกรรมการสถานศกษา เพอใหความ

เหนชอบแผนปฏบตการประจ าปของโรงเรยน

2 โรงเรยนไดพฒนาระบบเครอขายขอมลสารสนเทศททนสมย 3 โรงเรยนไดประสานงานกบผปกครองและชมชนเพอแสวงหา

ความรวมมอชวยเหลอ สนบสนนงานการศกษา

4 โรงเรยนไดสงเสรมและสนบสนนงานดานวชาการงบประมาณ บคลากรและบรหารทวไปใหมความสะดวกและคลองตว

5 โรงเรยนมการจดระบบบรหารอาคารสถานท และสภาพแวดลอม ใหมความเหมาะสมและเออประโยชนตอนกเรยนและชมชน

6 โรงเรยนไดจดท าขอมลนกเรยน และระบบขอมลสารสนเทศจาก ส ามะโนผเรยน เพอใหสามารถน าขอมลมาใชไดอยางมประสทธภาพ

7 โรงเรยนมการก าหนดแผนการรบนกเรยน และการด าเนนการตามแผน โดยประสานงานกบผปกครองนกเรยนและหนวยงานทเกยวของ

8 โรงเรยนไดสงเสรมและประสานงานใหมการจดการศกษาทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

9 โรงเรยนไดจดบคลากรในการใหค าปรกษาแนะน า สนบสนน และประสานความรวมมอในการจดการศกษารวมกบบคคล ชมชน และหนวยงานอน

10 โรงเรยนจดใหบคลากรรบผดชอบงานตามความเหมาะสมแกหนาท และศกยภาพของผปฏบตงานบรหารงานของโรงเรยน

ตอนท 3 ขอเสนอแนะเพอการปรบปรงและพฒนา

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบพระคณเปนอยางสงทกรณาตอบแบบสอบถามผวจย

116

ภาคผนวก ข

หนงสอขออนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลการวจย

117

ประว ตผเขยน

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นางเปมกา เปรมสขด วน เดอน ป เกด 24 เมษายน พ.ศ. 2520 สถานทเกด โรงพยาบาลปากทอ อ าเภอปากทอ จงหวดราชบร วฒการศกษา สาขาวชาการศกษาปฐมวย สถาบนราชภฎเพชรบร ทอยปจจบน บานเลขท 31 หม 1 ต.หวยยางโทน อ.ปากทอ จ.ราชบร รหสไปรษณย

70140