ขอเสนอการพฒนาคลนกหมอครอบครว

เขตเมอง

กรณศกษา

:การพฒนาคลนกหมอครอบครวเขตเมอง จงหวดขอนแกน

อาจารยทปรกษา นพ.ทวเกยรต บญยไพศาลเจรญ

หลกสตร HPT2 กลมท 3 ประกอบดวย

นพ.นต เหตานรกษ โรงพยาบาลสระบร

นพ.มานพ ฉลาดธญญกจ สสจ.สกลนคร

นพ.ธรสทธ ปตวบลเสถยร สสจ.อทยธาน

พญ.ณภทร สทธศกด ส านกงานเขตสขภาพท 8

นายสนต ทวยมฤทธ สสจ.นครราชสมา

นายบญชา พรอมดษฐ สสจ.จนทบร

น.ส.วรกมล อยนาค ส านกงานปลดกระทรวง

สาธารณสข

กรอบการน าเสนอ

1. ทมา/ความส าคญ

2. วตถประสงค

3. กรอบแนวคด

4. วธการศกษา

5. ผลการศกษาคลนกหมอครอบครวเขตเมอง

6. การเรยนรกระบวนการบรหารจดการคลนกหมอครอบครวเขตเมอง

7. ขอเสนอการพฒนาคลนกหมอครอบครวเขตเมอง

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2559 มาตรา258 : ใหแพทยเวชศาสตรครอบครวดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม ประชาชนทกคน ทกครอบครวจะตองมหมอประจ าครอบครว

กระทรวงสาธารณสข ประกาศนโยบายคลนกหมอครอบครว (Primary Care Cluster : PCC)

เนนการพฒนาระบบบรการตามหลกเวชศาสตรครอบครว มทมหมอครอบครวดแลประชาชนทกคน ทกท ทกเวลา ดวยเทคโนโลยทเหมาะสม

หมอครอบครว 1 ทม ดแล ปชก.10,000 คน

พนทการดแล 1 PCC ประกอบดวยทมหมอครอบครว 3 ทม มแพทยเวชศาสตรครอบครว 3 คน ดแล ปชก 30,000 คน

1) ความส าคญ

(1) การพฒนาคลนกหมอครอบครวยงมความแตกตางและหลากหลายรปแบบของการปฏบตในระดบพนท (2) การสอสารนโยบายทไมถงในระดบพนท (3) ขาดการเชอมโยงระบบสขภาพระดบอ าเภอ (4) ในระดบพนทยงขาดความรความเขาใจเกยวกบคลนกหมอครอบครว (5) การเปลยนแปลงแนวทางและแนวคดในการด าเนนงานปฐมภม

ผลด าเนนงานทผานมา

2) วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษากระบวนการบรหารจดการคลนกหมอครอบครวเขตเมอง จงหวดขอนแกน

2. เพอ พฒนาขอ เสนอการพฒนาคลนกหมอครอบครวในเขตเมองภายใตการศกษาและวเคราะหการพฒนาคลนกหมอครอบครวเขตเมอง จงหวดขอนแกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถระบองคประกอบส าคญของกระบวนการบรหารจดการคลนกหมอครอบครวเขตเมอง

2. สามารถใหขอเสนอการพฒนาคลนกหมอครอบครวเขตเมองภายใตการศกษาและวเคราะหการพฒนาคลนกหมอครอบครวเขตเมอง จงหวดขอนแกน

3. ไดรปแบบในการพฒนาคลนกหมอครอบครว เขตเมอง เพอเสนอใหจงหวดอน ๆ น าไปประยกตใช

ขอเสนอการพฒนาPCC เขตเมอง

(Policy Recommendations)

กระบวนการ

บรหารจดการ 7 S

Structure

Strategy

System

Style

Skill

Staff

Share Value

บรบท,ขอมล

ท วไป การเรยนร

- Leadership

- Policy & Strategic

Management

- Administration and Project

Management

- PCC Principle

4)วธด าเนนการศกษา

การศกษา เอกสารวชาการในหลกสตร เอกสารและงานวจยตาง ๆ เกยวของกบการด าเนนงานคลนกหมอครอบครว

พนท PCC 4 แหง อ าเภอเมองขอนแกน จงหวดขอนแกน คอ 1) มตรภาพ 2) หวทง 3) ประชาสโมสร 4) หนองแวง

เครองมอ - Revive Literature - Observation Study - In - Depth Interview & Focus Group Interview

การรวบรวมขอมล

รพ.ขอนแกน , PCCมตรภาพ และ PCCหวทง วนท18 ก.ย. 60 PCCประชาสโมสร , PCCวดหนองแวงพระอารามหลวง 19 ก.ย. 60

การวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยน าขอมล จดหมวดหม , วเคราะหผล , ขอคนพบตาง ๆ

กลม เปาหมาย

- แพทยทดแลคลนกหมอครอบครว - สาธารณสขอ าเภอเมองขอนแกน - เจาหนาทสาธารณสขในคลนกหมอครอบครว -อาสาสมครสาธารณสข - ประชาชนทมารบบรการ

5) ผลการศกษา 5.1 บรบท/ขอมลท วไป

จงหวดขอนแกน - มพ นท 10,885.99 ตารางกโลเมตร

- อาณาเขต ทศเหนอ ตดกบ จงหวดอดรธาน ทศใต ตดกบ จงหวดนครราชสมา ทศตะวนออก ตดกบ จงหวดกาฬสนธและ มหาสารคาม ทศตะวนตก ตดกบ จงหวดชยภมและ เพชรบรณ

- เขตปกครอง ม 26 อ าเภอ 198 ต าบล 2,331 หมบาน 389 ชมชน

- หลงคาเรอน 534,715 หลงคาเรอน

- ประชากร จงหวด ม 1,766,066 คน ชาย 875,033 คน หญง 891,053 คน

- เขตอ าเภอเมองขอนแกน ป 2559 จ านวน 413,759 คน

- เขตเทศบาลนครขอนแกน ป 2559 ชาย 55,135 คน หญง 64,105 คน รวม 119,240 คน

5) ผลการศกษา แผนพฒนาคลนกหมอครอบครวเมองขอนแกน 10ป

“ คนขอนแกน ไมทอดทงกน “

5) ผลการศกษา การพฒนาคลนกหมอครอบครวเขตเมอง จงหวดขอนแกน

5) ผลการศกษา

5.2 กระบวนการบรหารจดการ ตาม 7’S

Structure

Strategy

Staff

Style

System

Skill

Shared value

5) ผลการศกษา

1.Structure

- PCC ท ง 4 แหง มความเหมาะสมในท าเลทต ง แตตวอาคารยงมขอจ ากด

- PCC ท ง 4 แหง มโครงสรางการบรหารจดการเชงระบบชดเจน มระดบสายการบงคบบญชาท งแบบแนวดงและแนวราบ

- มคณะกรรมการพฒนา PCCระดบจ งหวด , คณะกรรมการบรหารเครอขายระดบอ า เภอ , คณะกรรมการบรหารเครอขายPCC และมคณะกรรมการพฒนา รพ.สต

- มครภณฑการแพทยเพยงพอ

ขอคนพบ

PCC มตรภาพ (คบแคบ)

• อาคารพาณชย 2 ชน

• ใหบรการทชนลางเปนหลก

PCC หวทง

(แปลนเหมอนกบ รพ.สต.)

• สะดวกในการใหบรการ

PCC ประชาสโมสร (คบแคบ)

• อาคารพาณชย 3 ชน

• มผรบบรการในแตวนคอนขางมาก

PCC หนองแวง

(ช นเดยวแตกวาง )

• สภาพทวไปคอนขางทรดโทรม

• จะตองใชงบประมาณในการปรบปรงและพฒนาคอนขางสง

5) ผลการศกษา

2.Strategy ไดแก

1) พฒนาคณภาพระบบบรการของ PCC ใหเขมแขงโดยใช

หลก 1A4C และ ขยาย PCC ใหครอบคลมทกพนทในป 2569

2) ลดระยะเวลา และข นตอนในการใหบรการ

3) พฒนาระบบสงตอและระบบนดหมาย ท าใหเกดแผนพฒนา PCC จ.ขอนแกน ในระยะ10 ปและแผนปฏบตการระยะ 1 ป ของ PCC ท ง 4 แหง

ขอคนพบ

- มย ท ธ ศ า ส ต รก า รพฒนาเครอขายบรการปฐมภม ระยะยาวและระยะส น

- ม ม า ต ร ก า ร ใ น ร ปแผนปฏบตการคอนขางเ ห น ร ป ธ ร ร ม ใ นก า รปฏบต ประจ าป

5) ผลการศกษา 3.Staff

- แพทย FM เปนปจจยแหงความส าเรจทส าคญในการจดต ง PCC และมครบ 3 คนตอเครอขาย

- ก าลงคนดานอนๆ ใน PCC ท ง 4 แหง มคอนขางครบถวนตามมาตรฐาน

- ใชรปแบบการหมนเวยนบคลากรใน PCC

- บคลากรสวนใหญจะมประสบการณในการท างาน

- สนบสนน สงเสร มบคลากรอบรมตามหลกสตรทจ าเปนตอการใหบรการประชาชน และ การท างาน ใน PCC

5) ผลการศกษา

4.Style

- PCC ท ง 4 แหง มแมขายเดยวกน ไดแก รพ.ขอนแกน จงท าใหทศทางและรปแบบการบรหารคลายคลงกน

- ผ บร หารเหนความส าคญของการพฒนา PCC อยางจรงจงและตอเนอง

- เนนการใหบรการแบบ One Stop Service ท งเชงรบและเชงรก

- เนนสรางความสมพนธกบชมชน ภาคเครอขาย

5) ผลการศกษา 5. System

- มระบบการใหบรการตามหลกเวชศาสตรครอบครว ท งในสถานบรการ และตอเนองในชมชน เปนไปในรปแบบเครอขาย

- มระบบสนบสนนการบรการใน PCC จาก รพ.แมขาย ไดแก 1) ระบบ Logistic ยาและเวชภณฑ

2) ระบบ LAB/X-Ray ออนไลน

3) ระบบSupply วสดและเครองมอแพทย

4) ระบบก าจดขยะตดเชอ

5)ระบบบญชตนทนเสมอน (Virtual Accounts)

6) ระบบสงตอ ระบบใหค าปรกษา ฯลฯ

5) ผลการศกษา 5. System

- มระบบการพฒนาขอมลโดยใชโปรแกรมการใหบรการผปวย คอ JHCIS เชอมโยง PCC กบรพ.แมขาย

-มระบบการสอสารตอเนอง โดยมการถายทอดนโยบายใหบคลากรรบทราบ แตยงพบขอจ ากด ในเรอง การรบร รบทราบ อยบาง

-มระบบการตดตามและประเมนผล โดยเนนการประเมนผลลพธในตวชวดทส าคญของกระทรวงสาธารณสขเปนหลก

5) ผลการศกษา

6. Skill

- แพทย FM มความรและทกษะดานเวชปฏบตครอบครวชดเจน

- บคลากรสาขาอนๆ มความร ประสบการณในการท างาน ใน PCC

- บคลากร จบใหม บางสวน ยงขาดความร ความเขาใจ ในการท างาน ใน PCC อยบาง

5) ผลการศกษา

7. Shared value

- มการกลาวถงคานยม MOPH และยดหลกค าพดเดยวกน คอ“คนขอนแกนไมทอดทงกน” มาเปนกรอบการท างาน

6) การเรยนรกระบวนการบรหารจดการคลนกหมอครอบครวเขตเมอง

1.มลกษณะการเปนผน าองคกร (Leadership)

2. มการบรหารจดการเชงนโยบายและยทธศาสตร (Policy and Strategic Management)

3. มการบรหาร และการจดการโครงการ (Administration and Project Management)

- เปนผสรางทศทางทชดเจน - เปนผช ความทาทาย - เปนผใหความตอเนองและมแบบแผนวนย - เปนผทสามารถจดการความรสกตอตานการปรบเปลยน - เปนผรบฟงความคดเหนของผน าในระดบลาง - เปนผออกแบบระบบ

- มการสรางภาพในอนาคตและทศทางรวมกน - มแผนยทธศาสตรและมาตรการของการพฒนาในระดบพนท ชดเจน

เนน 1)พฒนาคณภาพ1A4C 2)ลดเวลา และ ขนตอนในการใหบรการ 3)พฒนาระบบสงตอและระบบนดหมาย

1)มเปาหมายการท างานชดเจน (Purpose) 2)มหลกการชดเจน (Principle) เนนหลกการ 3 ขอ ไดแก (1) ตองมแพทย FM ทก PCC (2) ยดผปวยเปนศนยกลาง (3) ด าเนนการภายใต Health sector , Non health sectorโดย DHB 3) ใชหลกการท างานแบบมสวนรวม(Participation)

4) ท างานตามกระบวนการทก าหนด (Process Performance)

5) ก าหนดผลผลตไวลวงหนา (Product) 6) ก าหนดรปแบบการด าเนนการ (Organization)

7) ขอเสนอการพฒนาคลนก หมอครอบครวเขตเมอง

1) ในการพฒนาโครงสรางพนฐานของ PCC กระทรวงสาธารณสข ควรเปดโอกาสให การพฒนาโครงสรางอาคารสถานท เปนไปตามบรบทของพนท และสนบสนนใหเกดหนวยงานทบรหารจดการ PCC เขตเมอง เชน โรงพยาบาลชมชนเขตเมอง หรอรปแบบใดรปแบบหนง เพอสนบสนนทรพยากรดานตางๆ และระบบสนบสนนบรการตางๆ

2) กระทรวงสาธารณสข ควรสนบสนนใหเกดศนยเรยนร หรอศนยอบรมเวชศาสตรครอบครวรวมกบศนยแพทยศาสตรศกษา รพ.ศนย/รพ.จงหวด เพอใหสามารถผลตบคลากรทมความรดานเวชศาสตรครอบครว และสามารถปฏบตท เปนไปตามบรบทของพนทได

7) ขอเสนอการพฒนาคลนก หมอครอบครวเขตเมอง

3) กระทรวงสาธารณสข ตองใหความส าคญในการปฏบตงานของทมหมอครอบครว โดยยดประชาชนเปนศนยกลาง (PCC : People Centered Care) ซงม 3คณลกษณะ ไดแก Holistic, Integrated, Continuity อยางจรงจง หรอแนวคดการท างาน 1A4C ไดแก Accessibility, Comprehensive Care, Continuous Care, Coordinating Care, และ First Contact

4) กระทรวงสาธารณสข ตองใหความส าคญในแนวทางเชงปฏบต ในเรอง การปรบปรงรปแบบการถายทอดนโยบายใหหลากหลาย, การเรยนรในพนทประสบความส าเรจ, จดเวทแลกเปลยนเรยนร , และการน าไปประยกตใชในพนทตนเองอยางถกตอง เหมาะสม

7) ขอเสนอการพฒนาคลนก หมอครอบครวเขตเมอง

5) กระทรวงสาธารณสข ควรจดท า “ตวชว ด” เฉพาะทครอบคลมกลยทธ และกระบวนการ บนพนฐานความเปนจรงและความเปนไปได เพอใหผปฏบตมความสขในการท างาน ไมเพมภาระงาน แตสามารถสะทอนล าดบข นตอนการพฒนา PCC ทม คณภาพ โดยใช

กระบวนการวจยเปนแนวทาง

6) สรางแรงจงใจใหเกดขนในบคลากร PCC โดยพจารณาในดาน (1) สรางระบบการสนบสนนงบประมาณเพมเตม (2) สรางกระบวนการทท าใหสมาชกใน PCC รสกวาเปนเจาของ และเปนสวนส าคญของการพฒนาระบบสขภาพในพนท (3) การใหเงนรางวลหรอเงนเพมพเศษ เพอสรางแรงจงใจในการพฒนาการด าเนนงาน PCC ใหเปนไปอยางตอเนอง

7) ขอเสนอการพฒนาคลนก หมอครอบครวเขตเมอง

7) กระทรวงสาธารณสข ควรมง เนนการสอสารสาธารณะระดบมหภาค (Mass Public Communication) เพอเพมการรบรของประชาชน บคลากร หรอเพมจ านวนการสอสาร ทเก ยวของในการการพฒนา PCC เขตเมอง เพอใหเกดการมสวนรวม

8) กระทรวงสาธารณสข ควรชวยเหลอ PCC โดย (1) สรางระบบ และชองทางใหค าปรกษากบ PCC ไดตลอดเวลา เชน การเปดสายดวน ซงจะท าให PCC เกดความเชอม น เกดความภาคภม ใจ และก าลงใจในการท างาน (2) ใสใจตอกระบวนการท างานของ PCC มากกวาผลงานดานจ านวน (3) ตองมระบบการตดตาม ก ากบ และประเมนผลการพฒนาโดย การประเมนเสรมพลง (empowerment) เพอกระตนและเสรมพลงใหพนท

นพ.ทวเกยรต บญยไพศาลเจรญ อาจารยทปรกษา

อาจารยประจ าวชา HPT2 ทกทาน

ผอ านวยการโรงพยาบาลขอนแกน

สาธารณสขอ าเภอเมองขอนแกน

คณะเจาหนาทสาธารณสขในคลนกหมอครอบครว

ขอขอบพระคณ