¤‹ÙÁ×ͤ‹Ò¾Ѳ¹ÒàÂÒǪ¹ÇÑÂãÊ...ËÑÇã¨ÊŒÙ

â¤Ã§¡ÒþѲ¹Òà¤Ã×Í¢‹Ò¾ԷѡÉ�à 硨ҡ¤ÇÒÁÃعáç(Thailand Child Traumatic Stress Network)

ชอหนงสอ ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส พมพครงท 1 มนาคม 2549พมพครงท 2 กรกฎาคม 2549พมพครงท 3 มนาคม 2551จานวน 200 เลมจดทาโดย สถาบนราชานกล กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข ถนนดนแดง

กรงเทพมหานคร 10400โทร. 0 2245 4601-5 โทรสาร 0 2248 2944

พมพท โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด

กค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส หวใจส

ค มอคายพฒนาเยาวชน วยใส หวใจส เปนค มอการจดคายพฒนาเยาวชนทมวตถประสงคเพอเพมพนศกยภาพดานการปรบตวแกเยาวชนในชวงอาย 14-16 ป ใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ซงเยาวชนกล มนเปนวยหวเลยว หวตอ ทตองพบกบสถานการณตาง ๆ ทเปนการเปลยนแปลงของชวต และตองเรมมความรบผดชอบตอตนเองมากขน ดงนนการเพมพนความสามารถในการปรบตวจะชวยใหเยาวชนเผชญกบปญหาความกดดนจากสถานการณตาง ๆ ไดดยงขน

อยางไรกตามค มอนยงมขอจากดอย บาง เนองจากเปนตนรางซงจดทาขนโดยยงไมไดทดลองใช ผ ใชจงควรพจารณาความเหมาะสม และเมอทากจกรรมเสรจสนควรประเมนผลหรอสงเกตผลวาบรรลเปาหมายทตองการหรอไม เพอการปรบปรงใหดขน นอกจากนค มอนมกจกรรมทใหเยาวชนมสวนรวมในการคด อภปรายพดคยแสดงความคดเหนคอนขางมาก ทาใหบรรยากาศในคายอาจจะเครงเครยดมากเกนไปสาหรบเยาวชนบางคน การเสรมดวยกจกรรมกล มสมพนธใหผอนคลายความเครยดบาง จะทาใหเยาวชนเรยนร ไดดขน และจงหวดชายแดนภาคใตมบรบทของสงคมทเฉพาะ และบางกจกรรมเยาวชนตองเรยนร ชวตจากสงคมเพอนาไปใชในการดาเนนชวต สถานทจดคายจงไมควรแตกตางจากบรบททเยาวชนดาเนนชวตอย

กรมสขภาพจตหวงเปนอยางยงวา ค มอคายพฒนาเยาวชน วยใส หวใจส ฉบบน จะเอออานวยใหการพฒนาเยาวชนในลกษณะของการจดคายมประสทธผลมากขน

ดวยความปรารถนาดกรมสขภาพจต

¤Ó¹Ó

ข ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

คค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

หนาตารางคายพฒนาเยาวชนวยใส หวใจส ..............................................................................................1แนวทางการใชค มอ ..........................................................................................................................3กจกรรมสรางความผกพนทางใจ .......................................................................................................9

กจกรรมท 1 เรอง คนสาคญของฉน ................................................................................................ 12กจกรรมท 2 เรอง หลายหวดกวาหวเดยว ........................................................................................13กจกรรมท 3 เรอง Buddy ................................................................................................................. 15

กจกรรมคนหาและเขาใจตวเอง ..................................................................................................... 17กจกรรมท 1 เรอง ความหมายของชอ ............................................................................................... 20กจกรรมท 2 เรอง สมญานาม .......................................................................................................... 21กจกรรมท 3 เรอง จดแขงจดออน..................................................................................................... 22กจกรรมท 4 เรอง ลายนวมอฉน ...................................................................................................... 23กจกรรมท 5 เรอง เรองของตวฉน .................................................................................................... 24กจกรรมท 6 เรอง จดหมายจากคาย ................................................................................................ 25

กจกรรมการพฒนาทกษะในการดาเนนชวต ................................................................................... 27กจกรรมการแกไขปญหา

กจกรรมท 1 เรอง หลายหวดกวาหวเดยว ........................................................................................30กจกรรมท 2 เรอง ทางเลอกมมากกวาทคด ..................................................................................... 32

กจกรรมการจดการกบอารมณกจกรรมท 1 เรอง เขาใจและจดการอารมณตวเอง ...........................................................................34

กจกรรมทกษะการคดเชงบวกกจกรรมท 1 เรอง คดอยางไรใหใจไมทกข .......................................................................................36

กจกรรมทกษะการดาเนนชวตกจกรรมท 1 เรอง การสอสารในสถานการณตาง ๆ ......................................................................... 38กจกรรมท 2 เรอง ร เทาทนชวต ....................................................................................................... 40กจกรรมท 3 เรอง กราฟชวต ............................................................................................................ 42กจกรรมท 4 เรอง คณร จกเพอนมากนอยแคไหน ............................................................................43กจกรรมท 5 เรอง เลยงไข ...............................................................................................................44กจกรรมท 6 เรอง ชวตครอบครว ..................................................................................................... 45

รายนามทปรกษาและคณะทางาน ...............................................................................................................47

ÊÒúѭ

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส ง

1ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

วนท

กจกรรมภาคเชา

กจกรรมภาคบ

ายกจกรรมชวงเย

น1

ลงทะ

เบยน

-พธเปด

-ชแจงโค

รงการ-กล

มสมพ

นธ

กล มส

มพนธ

-ความห

มายของชอ

-เลย

งไข

Budd

y2

กล มส

มพนธ

-สมญ

านาม

-คนส

าคญข

องฉน

-เลย

งไข

กล มส

มพนธ

-หลายห

วดกวาห

วเดยว

-เลย

งไข

แคมป

ไฟ3

กล มส

มพนธ

-ทางเลอก

มมากกวาท

คด-เลย

งไข

กล มส

มพนธ

-เลย

งไข(สรป

)กา

รแขงขน

กฬา

4กล

มสมพ

นธ-เขาใจอารม

ณตนเอง

ชวตค

รอบค

รว/สมภ

าษณค

นในช

มชน

การแสด

งของแต

ละกล

ม5

กล มส

มพนธ

-คดอ

ยางไร

ใหใจไมทก

ขกล

มสมพ

นธ-จดแ

ขงจด

ออน

การฝกก

ฬา/อาชพ

6กล

มสมพ

นธ-ร เทาท

นชวต

เสนอ

รายงาน

การสมภ

าษณ/

วนอาชพ

การแสด

งของแต

ละกล

ม7

กล มส

มพนธ

-กราฟช

วตการสอส

ารในสถ

านการณ

ตาง ๆ

การฝกก

ฬา/อาชพ

8กล

มสมพ

นธ-ค

ณร จกเพอน

มากน

อยแค

ไหน

ศกษา

ดงาน

/ทารายงาน

การฝกก

ฬา/อาชพ

9เสนอ

รายงาน

ชวตค

รอบค

รวเสนอ

รายงาน

ชวตค

รอบค

รวการแสด

งของแต

ละกล

ม10

การน

าเสนอ

ผลงาน-

สรปค

าย-B

uddy

อาลาอาลย

µÒÃÒ

§¤‹ÒÂ

¾Ñ²¹Ò

àÂÒǪ

¹ÇÑÂãÊ

ËÑÇã¨

ʌ٠(1

0 Çѹ

)

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 2

3ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

ความเปนมาเยาวชนอาย 14-16 ปทจบการศกษามธยมศกษาตอนตน นบเปนวยหวเลยวหวตอเพราะเปน

วยทตองมความรบผดชอบตอตนเอง เผชญกบปญหาและความกดดนตาง ๆ มากขน เนองจากเปนชวงของรอยตอการศกษาและกาลงหาอาชพ หากเยาวชนกล มนไดรบการสรางเสรมศกยภาพจตใจใหมความมนคงเขมแขง มการปรบตวทด กสามารถเผชญกบความกดดนตาง ๆ และดาเนนชวตไปตามขนตอนปกตได

วตถประสงค เพอเพมพนศกยภาพในดาน1. การปรบตว ดานทกษะการคดและการจดการอารมณ2. ทกษะตาง ๆ ทจาเปนตองใชในการดาเนนชวต

กล มเปาหมาย เยาวชนทจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน อายประมาณ 14-16 ปจานวนประมาณ 100 คน

ระยะเวลา จานวน 10 วน

หลกการทใชใชแนวทางการสรางเสรมความหย นตวแกเยาวชน โดยพฒนาความสามารถในการปรบตวหาก

ตองเผชญวกฤตในชวต เพอใหกลบมาใชชวตไดตามปกต และมความเจรญเตบโตทางดานอารมณและจตใจมากขนหลกการสรางเสรมความหย นตวแกเยาวชนคอ1. สรางเสรมความอบอ นใจ โดยมนใจวามคนชวยเหลอดแลหรอหาความชวยเหลอได2. สรางความมนคงทางจตใจ โดยมนใจในเอกลกษณของตนเอง ภาคภมใจในสงททาสาเรจ3. พฒนาทกษะดานตาง ๆ เพอนาไปใชในการปรบตวในสถานการณทย งยากโดยพฒนาความ

สามารถในการแกไขปญหา การคดเชงบวก การสอสารในสถานการณตาง ๆ ทกษะในการดาเนนชวต

โครงสรางเนอหาหลกสตร1. กจกรรมสรางความผกพนทางใจ ประกอบดวย

- กจกรรมเรอง คนสาคญของฉน- กจกรรมเรอง หลายหวดกวาหวเดยว- Buddy

2. กจกรรมการคนหาและเขาใจตวเอง- กจกรรมเรอง ความหมายของชอ- กจกรรมเรอง สมญานาม

á¹Ç·Ò§¡ÒÃ㪌¤‹ÙÁ×Í

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 4

- กจกรรมเรอง จดแขงจดออน- กจกรรมเรอง ลายนวมอของฉน- กจกรรมเรอง เรองของตวฉน

3. กจกรรมการพฒนาทกษะในการดาเนนชวต- การแกไขปญหา ไดแกกจกรรมเรอง หลายหวดกวาหวเดยว กจกรรมเรองทางเลอกม

มากกวาทคด- การจดการกบอารมณ กจกรรมเรอง เขาใจและจดการกบอารมณตนเอง- ทกษะการคดเชงบวก กจกรรมเรอง คดอยางไรใหใจไมทกข- ทกษะการดาเนนชวต กจกรรมเรอง การสอสารในสถานการณตาง ๆ กจกรรมเรอง

ร เทาทนชวต กจกรรมเรอง กราฟชวต กจกรรมเรอง ร จกเพอนมากนอยแคไหน กจกรรมเรอง เลยงไข กจกรรมเรอง ชวตครอบครว

สถานท ควรเปนพนทใกลเคยงหรอในภาคเดยวกนกบภมลาเนาเยาวชน เพอความสะดวกในการคนควาหาขอมล การสมภาษณ หรอศกษาชมชนในบรบทเดยวกบเยาวชน และการนาไปใชประโยชน

วทยากร- วทยากรหลกคายเยาวชนประมาณ 5-7 คน ทสามารถทากจกรรมรวมกบเยาวชนได

มชวงอายไมหางจากเยาวชนมาก เพอเปนตวอยางของเยาวชนในดานการคด / พฤตกรรมและชวยเยาวชนปรบตวเขากบเพอน

- พเลยงประมาณ 12-15 คน คอยใหกาลงใจเปนทปรกษาแนะนา ใหขอเสนอในการแกไขปญหา กระต นใหทกคนมสวนรวมกจกรรมและแสวงหาประโยชนจากกจกรรมใหมากทสด พเลยงควรมความสามารถทหลากหลาย เชน ดนตร กฬา หากนบถอศาสนาอสลามดวยกดเนองจากเยาวชนสวนใหญนบถอศาสนาน เชน วทยากรทเปนนกศกษาจากวทยาลยอสลาม

- วทยากรดานกฬาเพอสรางทกษะการกฬาสาหรบผ หญงและผ ชาย รวมทงมวยจน โยคะในชวงเชาหรอเยน

- วทยากรดานการอาชพตาง ๆ การประดษฐ- วทยากรจากแหลงขอมลทเปนประโยชนกบอนาคตเยาวชนในการ ศกษาตอ การอาชพ

การประกอบการ / การคาขาย / การเกษตร / การจดการ / การเงน

บทบาทวทยากรหลก- วางแผนการจดคาย เลอกกจกรรมใหเหมาะสมกบเยาวชนและวตถประสงคทงน

สามารถปรบเปลยนกจกรรมได- รวมกนกาหนดกตกาคาย ซงอาจตองมการปรบหรอเพมเตมเพอความเรยบรอยของการ

อย รวมกน

5ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

อปกรณ- เกมลบสมองทเลนเปนกล ม- อปกรณกฬา ฟตบอล บาสเกตบอล- หนงสอความร เชน สารานกรม- Computer เกมสรางสรรคตาง ๆ / internet

แหลงขอมลประกอบ- เทคโนโลยเรอง การพฒนาเดกดอยโอกาส- Friend Corner- ค มอการจดกจกรรมเดกและเยาวชนตาง ๆ- แบบประเมนการปรบตว Analysis of coping style ใชในการหา baseline เพอเขาใจ

เยาวชนในร นตอไป

สอเผยแพรกล มเปาหมาย ภาษายาว- เพอนชวยเพอน- คลายเครยด- สานสายใย หวใจรก

การบรหารจดการกล ม เยาวชนจานวน 100 คน แบงเปน- กล มหลก 3 กล ม กล มละประมาณ 30-40 คน- กล มยอย กล มละ 8-10 คน แตละกล มใหมพเลยงดแล- การทากจกรรมมทงกล มยอย กล มหลก และกล มรวม- ในกล มยอยใหมการเลอกประธานกล มซงจะสลบหมนเวยนกนไปทกวน (บทบาท

ผ นาและผ ตาม)

กจกรรม1. กจกรรมกล มสมพนธเพอสรางความค นเคย สนกสนาน หรอกระต นเพอใหตนเตน ใช

ตอนรบและคนระหวางกจกรรม ทก 15-30 นาท ไมควรใหคกครนเฮฮาจนมากเกนไป ควรหาเพลงอสลามเปดเบา ๆ และทาทาทางไปดวยกได ใหเหมาะกบเยาวชนวยน กจกรรมกล มสมพนธรวมกล มรวม ระยะแรกอาจจะมวทยากรนา หลงจากนนหากเปนไปไดและภาระกจของกล มยอยไมมากนกใหกล มยอยจดกจกรรมกล มสมพนธใหกล มหลกแตละกล ม สลบไปในแตละวน

2. กจกรรมประจาทกวนl กจกรรมทางศาสนาl การออกกาลงกายหรอกฬา เชน มวยจน โยคะ ฟตบอล ปงปอง การแขงขนกฬา เปนตน

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 6

l กจกรรมเกยวกบการดาเนนชวตความเปนอย ในคาย หากเปนไปไดแบงทมรบผดชอบเชน การดแลความสะอาดของคาย การจดทาอาหาร การเกบลาง การชวยเหลอเอออานวยเพอนทเจบปวยหรอทาอะไรเองไมได กจกรรมนทาใหเยาวชนมความรบผดชอบตอสวนรวม ชวยเหลอกน อดทน และร วาชวตมหลายบทบาทหนาท (อาจมการประกวดในแตละกล มยอยหลก โดยมคณะกรรมการตดสน)

l การเรยนร เรองอาชพ คาย 10 วน ใหมการฝกอาชพ/ทกษะทเยาวชนทาไดเองจรง 2เรองโดยไมตองลงทนมาก หรอมแหลงทจะเขาไปทาอาชพหรอรบเยาวชนไปทาอาชพ เพอเยาวชนจะไดนาไปใชในชวตจรง เชน การตดตาตนไม สาน ถก เลยงเปดไก ซอมเครองไฟฟา การทาอาหารฮาราล โดยใหมการฝกทกวน และหลงการจดคายใหเยาวชนกล มหนงมอาชพไดเลย กอนมการฝกควรมการสาธตเพอใหเยาวชนไดเลอก

l มกระดานชอ “ถามมา ชวยกนตอบ” เปนกระดานกล มหลกทใคร ๆ กสามารถตงคาถามได และใหมคนชวยตอบ

l กจกรรมสนทนาการและการแสดงทางวฒนธรรม เชน ลเก การเลนดนตร การอานหนงสอหรอมคนอานพบเรองทนาสนใจและมาเลาเรองใหเพอนฟง

l กจกรรมเปดโลกกวาง เขาอนเตอรเนต ผ แทนกล มนาขาวสารสาระทนาสนใจทพบมาเลาใหเพอฟงเชา ๆ ทกวน และรวบรวมไวเปนผลงาน

l กจกรรมกล มสรปสงทไดในแตละวน เขยนเปนบนทกประจาวน วาดรป หรอจดทาสญญลกษณ เพอเตรยมจดทาบอรดแสดงในวนสดทายและเปนการประเมนผลกจกรรมคายไปดวย

l พเลยงประชมกล มเพอบอกกลาวกจกรรมในวนนน กระต นความสนใจใครร เมอสนสดวนประเมนการเรยนร และบรรยากาศในกล ม

3. กจกรรมหลกตามโครงสรางหลกสตร กจกรรมทยาวมากหรอซบซอนควรคนดวยกจกรรมกล มสมพนธตามความเหมาะสม

4. กจกรรมนอกสถานทกอนทากจกรรมนอกสถานท พเลยงเตรยมความพรอมในเรองบทบาทและผลสาเรจ

ทตองการใหเยาวชนไดทราบl กจกรรมพฒนาชมชนดวยการ บาเพญประโยชน เชน การเยยมเยยนชวยเหลอผ สงอาย

เดกในโรงเรยนทยากจน สถานเดกกาพรา ทาความสะอาดชมชนl การสมภาษณ คนทประสบความสาเรจในชวตหรอคนทเคยลาบากและผานพนมาได

คนทเคยประสบเหตการณความรนแรงและทาใจไดหรอดาเนนชวตอย คนพการทสามารถเอาชนะอปสรรคตาง ๆ ได วยร นทอายมากกวาและสามารถผานพนชวตยากลาบาก ได ผ หญงทสามารถเลยงลกหลายคนไดโดยลาพงและลกประสบความสาเรจ ความทกขทรมานของผ ทตดยาเสพตดหรอหลงผดแลวกลบตวกลบใจไดคาถามทใหเยาวชนคนหาคอ ความทกขยากของคนเหลานนคออะไร เขาคดอยางไรจงลกขนมาส ชวตหรออะไรทาใหเขาส ชวตหรอไมยอมแพ วธการตอส ชวตของเขาคออะไร ระยะเวลาเทาไรททาใหผานพนปญหาได ผลทไดรบเปนอยางไร

l การหาประสบการณทนาสนใจ เชน การประกอบอาชพตาง ๆ หรอประสบการณทชวยปรบทศนคต เชน การเยยมสถานบาบดผ ปวยโรคเอดส ผ ปวยยาเสพตด เปนตน

7ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

l การคนควาหาขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ ในชมชนตามความสนใจดานความร ตาง ๆ ซงการคนควานตองนามาทาเปนรายงานวาทาไมจงไปคนควาเรองน และจะใชประโยชนกบตวเองไดอยางไร เชน สมภาษณ

5. กจกรรมรายสปดาห- ชวตครอบครว ใหเยาวชนจบค เปนครอบครว ศกษาขอมลนอกสถานท เรองคาใชจาย

และชวตความเปนอย โดยสอบถามวาในชวตจรงวามคาใชจายอะไรบาง เสรจแลวทกคนเขยนบญชรายรบรายจายรายวน รายสปดาห รายเดอน สรปเรองการบรหารจดการการเงนในครอบครว การใชชวตครอบครวและบทเรยนทได (ใหเวลา 5-7 วน)

- เลยงไข เพอใหขอคดเยาวชนในการใชชวตอยางระมดระวง ใหแจกไขไกใหเยาวชนคนละ 1-2 ใบใหเยาวชนเซนตชอและเอาตดตวไปทกแหง ระวงไมใหตกแตก ทกวนเปนเวลา 3 วน ใครทาแตกกมาเบกชดเชยได (มคนตรวจสอบไขและควรจดกจกรรมนสลบกนในแตละกล มยอย สวนการเขาหองเรยนใหมทวางไขนอกหองเพอไมใหรบกวนกจกรรมในหอง) สรปความร สกททกคนม ผลทไดรบ (ใหเวลา 3 วน)

- กจกรรม Buddy ใหทกคนจบฉลาก Buddy ททกคนตองคอยดแลเอาใสโดยไมบอกหรอไมใหคนทถกดแลร ตว และมาเฉลยวนสดทายวาคอใคร

ผลปลายทางทคาดวาจะไดรบเยาวชนมความพรอมทงดานความคด ความร สก อารมณ มากขนในการทจะรบมอกบ

สถานการณการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนในชวต และพฒนาชวตใหดขน

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 8

9ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

¡Ô¨¡ÃÃÁÊÌҧ¤ÇÒÁ¼Ù¡¾Ñ¹·Ò§ã¨

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 10

11ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

ÊÌҧ¤ÇÒÁ¼Ù¡¾Ñ¹·Ò§ã¨

เยาวชนทสามารถผานพนปญหาอปสรรคหรอวกฤตในชวตไดสวนหนงจะมคนทรกสนบสนนคอยใหกาลงใจหรอชวยเหลออย การสรางความตระหนกใหเยาวชนไดร วามคนสาคญอย ในชวตของเขาและมแหลงชวยเหลออกหลายแหลงทสามารถใชประโยชนไดจะทาใหเยาวชนไมหมดหวงในชวต

¡Ô¨¡ÃÃÁ

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 12

àÃ×èͧ ¤¹ÊӤѭ¢Í§©Ñ¹เวลา 2 ชวโมง

วตถประสงค1. เพอใหเยาวชนตระหนกวามคนทรก เอออาทร และชวยเหลอ2. เพอใหเยาวชนมแนวทางในการรกษาสมพนธภาพทดกบคนสาคญของตนเอง

อปกรณ กระดาษวาดเขยน ดนสอ สเทยน

ขนตอนกจกรรม1. วทยากรกลาวนาวาการทเราเตบโตมาจนถงปจจบนได เราตองมคนสนบสนน ชวยเหลอ ดแล หวงใย

หรอเอออาทร บางคนอาจจะมบทบาทในการดแลหรอชวยเหลอเรามาก บางคนอาจจะมบทบาทนอย หรอทาเรองเลก ๆ นอย ๆ ใหเราซงเปนสงทมคณคา บางคนเปนคนในครอบครว ญาต บางคนเปนคร เปนเพอน หรอคนในชมชน เขาเหลานถอวาเปนคนสาคญของเรา ใหเยาวชนแตละคนหลบตานกถงคนสาคญ 3 คน

2. เขยนภาพบคคลทสาคญทสด 1 ภาพ และเขยนใตภาพวาเขาเคยปฏบตตอเยาวชนอยางไรบาง เชนเคยใหคาปรกษาเวลาทลาบาก เคยเตอนดวยความหวงด เปนตน คาสาคญทเขาเคยพดตอเยาวชนและมคณคามากคออะไร ใหเขยนไวดวย

3. ใหแตละคนเลาถงความประทบใจทมตอบคคลสาคญของตนเอง ประกอบภาพ ใหกล มฟง พรอมทงเลาดวยวาในความคดของตนเองทาไมเขาเหลานนชวยเหลอเอออาทรเยาวชน เมอเยาวชนเลาเสรจ ใหวทยากรสรปถงคณคาของคนสาคญทมตอเยาวชน ทชวยเหลอเยาวชนทงยามทปกตและลาบาก และสรปเหตผลของการชวยเหลอมไดหลายอยาง เชน เปนเพราะบทบาทหนาทของ พอแม คร ญาตพนอง เพราะความรกความเขาใจเหนใจ อยากเหนเยาวชนมอนาคตทดหรอเปนเพราะเยาวชนเปนคนดกได

4. วทยากรถามวาเยาวชนไดปฏบตตนเพอตอบแทนตอคนสาคญอยางไรบาง ถามทกคนและสรปวาการตอบแทนจะชวยใหคนอนร วาเยาวชนร คณคาของสงทไดรบ เยาวชนบางคนอาจจะยงไมไดทาอะไร แตถายงมโอกาสกนาจะทาเปนการตอบแทน

5. วทยากรถามวาเยาวชนไดเรยนร อะไรบาง จากบทเรยนในวนนเยาวชนจะนาไปประยกตใชในชวตอยางไรบาง

6. วทยากรรวบรวมคาตอบ สรป และนาทกภาพไปตดไวทผนงหองหลงเสรจสนคาย ใหเยาวชนนาภาพไปเกบไว

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1

13ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ ËÅÒÂËÑÇ´Õ¡Ç‹ÒËÑÇà´ÕÂÇเวลา 2 ชวโมง

วตถประสงค1. เพอใหเยาวชนตระหนกวาการชวยกนคดหลายคนยอมดกวาการคดคนเดยว2. เพอใหเยาวชนมแหลงชวยเหลอเมอมปญหา ความย งยากหรอเดอดรอน

อปกรณ กระดาษ ดนสอ

ขนตอนกจกรรม1. ใหเยาวชนแตละคนคดวา เมอจบชนมธยมศกษาท 3 แลว สามารถจะประกอบอาชพอะไรไดบาง

ทงนใหเปนอาชพทเปนไปได เยาวชนทจบชนมธยมศกษาท 3 สามารถทาไดจรง ใหคดคนละ 5 อาชพ และเขยนลงบนกระดาษ ไมใหเพอนด

2. แบงกล มยอยกล มละ 3 คน ใหกล มรวบรวมคาตอบทงหมด คาตอบทเหมอนกนใหคงไวคาตอบเดยวและเลอกเฉพาะคาตอบทเปนไปไดทงหมดและเขยนใสกระดาษไว

3. แบงกล มยอยกล มละ 6 คน ใหทาเชนเดยวกนคอรวบรวมคาตอบทงหมดคาตอบทเหมอนกนใหคงไวคาตอบเดยวและเลอกเฉพาะคาตอบทเปนไปไดเขยนลงกระดาษ

4. วทยากรใหเยาวชนแตละคนเลาวาคาตอบของตนเองทคดคนเดยวคออะไร แตกตางจากคด 3 คนและคด 6 คนอยางไร เชน ไดคาตอบทหลากหลายมากขน มมมองแตกตางจากทตนเองมอง บางอาชพตนเองวาทาไดแตเพอนบอกวาทาไมไดกม แลววทยากรสรป

5. กล มยอยกล มเดม วทยากรใหแตละกล มคดวาการแกปญหาคนเดยวมขอดขอเสยอยางไร การแกไขปญหา 3 คน มขอดขอเสยอยางไร และการแกไขปญหา 6 คนมขอดขอเสยอยางไร เสรจแลวเลาขอสรปใหกล มฟง

6. วทยากรสรปวาการแกไขปญหาคนเดยวมมมมองเดยว การแกไขปญหาหลายคนมหลายมมมอง แตกมอาจขดแยงกนบาง การรบฟงและพดคยดวยเหตผลโดยคานงถงการแกไขปญหาเปนหลกจะชวยใหไดคาตอบทด แตถามคนมากเกนไปอาจทาใหว นวายสบสนแตละคนในกล มเลาประสบการณการขอความชวยเหลอใหคนอนแกไขปญหาวามปญหาอะไรบาง และไปปรกษาใครบาง ผลเปนอยางไร เสรจแลวทกกล มเสนอในกล มใหญ วทยากรสรป

7. วทยากรใหเยาวชนระดมความคดวา- สาหรบเพอนสนท เยาวชนปรกษาเรองอะไรไดบาง- สาหรบพอแม เยาวชนปรกษาเรองอะไร- สาหรบพนอง เยาวชนปรกษาเรองอะไร- สาหรบผ ใหญทเคารพนบถอ เยาวชนปรกษาเรองอะไร- สาหรบคร เยาวชนปรกษาเรองอะไรบาง

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 14

เมอระดมความคดแลว ใหแตละคนเขยนลงบนกระดาษวากบคนดงกลาวขางตนตนเองจะปรกษาเรองอะไรกบใคร ซงอาจจะแตกตางทกล มระดมความคดไวกได เพราะการทจะปรกษาใครเรองอะไรขนอย กบวาสนทกบเขาไหม ไวใจเขาแคไหน เรองทเลาเปนเรองทเขามประสบการณหรอไม บางเรองพอแมไมเขาใจเราอาจตองเลาใหเพอนฟงเพราะเพอนเขาใจไดดกวา การเลอกคนทเราไวใจและเลอกเรองทจะปรกษาหารอจงเปนสงสาคญ

8. วทยากรสรปวาการปรกษาเพอแกไขปญหาอาจมไดหลายระดบ ปญหางาย ๆ อาจแกไขไดดวยตวเอง ปญหาทยากขนหรอเรองทกขใจอาจปรกษาเพอนฝง เรองทสงผลกระทบตออนาคตของตนเองหรอกระทบถงผ อนอาจปรกษาคร บางเรองอาจปรกษาพอแมตองเลอกวาปญหาใดปรกษาใครจงจะชวยแกไขได

9. ใหเยาวชนชวยกนคดในกล มยอยวาในเรอง การศกษา อาชพเชนการคาขาย การเกษตร ใครร ดทสดหรอใครจะเปนทปรกษาใหเยาวชนไดบาง

10. วทยากรถามเยาวชนแตละกล มและสรปวานอกเหนอจากทปรกษาแลวหากมขอขดของในเรองดงกลาวอาจจะไปตดตอสอบถามขอมลจากองคกรหรอหนวยงานดงน

- อยากเรยนตอ การศกษานอกโรงเรยน การศกษาตอชนมธยมปลายอดมศกษา- อยากหางานทา งานรบจางในชมชน รบจางทางานในโรงงานตาง ๆ รบจางทางานเกษตรในชมชน

ผ ชวยขายของในรานชา อยากทารานนาชา (ผ จดอาจเชญผ แทนจากฝายการศกษา ฝายการจดหางาน ฝายการเกษตร และฝายปกครองมาพดใหขอมลในเรองเหลานในชวโมงนกได)

11. วทยากรใหเยาวชนแตละคนบอกถงบทเรยนทไดและการนาไปใชในสถานการณตาง ๆ ของชวต

15ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ Buddyเวลา 10 วน

วตถประสงค เพอสรางความผกพนระหวางเพอนรวมคาย

อปกรณ ฉลากชอเยาวชนทกคน

ขนตอนกจกรรม1. ใหเยาวชนจบฉลากคนละ 1 อน ในชวงเวลา 10 วนทอย ในคายเยาวชนตองดแลเพอน

คนนนโดยไมใหเพอนร ตว แตร สกวามคนหวงใย เอาใจใส ทกวน2. วนสดทายของการจดคายใหมการเฉลยวาเพอนทดแลเอาใจใสนนคอใคร และวทยากร

ใหบอกความร สกวาตางฝายตางร สกอยางไร

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 3

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 16

17ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

¡Ô¨¡ÃÃÁ¤Œ¹ËÒáÅÐࢌÒ㨵ÑÇàͧ

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 18

19ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

¤Œ¹ËÒáÅÐࢌÒ㨵ÑÇàͧ

การเขาใจตวเอง หมายถงการเขาใจความคด ความตองการ อารมณ และบทบาทหนาทความรบผดชอบทตวเองตองทา การเขาใจตวเองในเยาวชนคอการเขาใจวาตวเองมเอกลกษณ นสยใจคอ ทแตกตางจากคนอน มจดเดนหรอความสามารถทนาภาคภมใจ และมจดดอยทควรพฒนา การเขาใจเปนปจจยหนงทจะนาไปส ความมนคงทางจตใจใหพรอมในการรบมอกบการเผชญปญหาตางๆทอาจเกดขนในชวต

(กจกรรมการคนหาและเขาใจตวเองอาจเลอกใชใหเหมาะสม ไมทาทกกจกรรม)

¡Ô¨¡ÃÃÁ

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 20

àÃ×èͧ ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧª×èÍเวลา 30 นาท

วตถประสงค เพอใหเยาวชนเกดความภาคภมใจในตวเอง

อปกรณ กระดาษเปลา ปากกาหรอดนสอ1. ใหเยาวชนนงเปนวงกลม บอกเยาวชนวาตอไปนเราจะคนหาความหมายของชอแตละคน

ใหทกคนเขยนชอตวเองลงในกระดาษเปลาและขดเสนใตในพยญชนะไว2. ใหเยาวชนทกคนคดวาพยญชนะแตละตวทขดเสนใตนน พองกบคาขยาย (ทางบวกเทานน)

ทอธบายตวเขาได ตวอยางเชน พชรน พ หมายถง พดไพเราะ ช หมายถง ชวยเหลอร หมายถง รารวย น หมายถง นาใจ เปนตน

3. ใชเยาวชนทกคนมานาเสนอใหกล มเพอนไดทราบ4. วทยากรสรปวาทกคนลวนลกษณะทดอย ในตว ทนาภาคภมใจ ซงขอใหทกคนรกษา

สงเหลานไว

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1

21ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ ÊÁ­Ò¹ÒÁเวลา 30 นาท

วตถประสงค เพอใหเยาวชนเกดความภาคภมใจในตวเอง

อปกรณ

ขนตอนกจกรรม1. ใหเยาวชนนงเปนวงกลมบอกเยาวชนวาใหทกคนคดสมญานามของตวเอง (ชอตองเปน

ทางบวกเทานน) โดยใหสอดคลองกบลกษณะทดของตวเองหรอทตวเองอยากเปนและบอกเหตผลใหเพอนฟงดวยวาทาไมจงตงสมญานามตวเองเชนนน ตวอยางเชน สร ตงสมญานามตวเองวาสลาตน หมายถงแรงและเรวดงสลาตน

2. เมอเพอนคนหนงในวงแนะนาสมญานามตวเอง เพอนๆในวงกเอยปากเรยก วาสลาตนและใชชอนในการเรยกตลอดเวลาทอย ในคาย (หากมชอทจะทาเกดการลอเลยน วทยากรควรใหเยาวชนคดใหม)

3. ทาเชนนจนครบทกคนในวง หากวทยากรสงเกตวาสมญานามทบอกมาทาใหเยาวชนภมใจกอาจเรยกชอนในครงตอไป

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 22

àÃ×èͧ ¨Ø´á¢ç§¨Ø´Í‹Í¹เวลา 1 ชวโมง

วตถประสงค เพอใหเยาวชนทกคนไดสารวจจดแขงจดดอยของตวเอง

อปกรณ

ขนตอนกจกรรม1. ใหเยาวชนนงเปนวงกลม วงละ 8-10 คน วทยากรใหเยาวชนอย ในความสงบหลบตา

ทบทวนถงทสงทผานมาเรองทเปนความสาเรจหรอสงททาไดด ไมจาเปนตองเปนเรองใหญอาจเปนเรองเลกทตวเองภาคภมใจกสามารถนามาเลาได

2. ใหเยาวชนแตละคนเลาเรองราวความสาเรจของตวเอง เมอเลาจบใหเพอนในกล มปรบมอชมเชย ทาเชนนจนครบทกคน วทยากรสรปวา ความภาคภมใจเปนสงทใหคณคากบตวเรา ซงสงนตองเปนสงทเราเหนวาดหรอมประโยชนและคนอนกเหนวาดหรอมประโยชนดวย คนเราตองสรางและสะสมความภาคภมใจไปเรอยๆ ทาใหเรามความสข สงททาไดยากและสงผลดตอชวตเราใหดขน เชน การเปนลกทด การเรยนจบการศกษาไมเกเร ความสาเรจในอาชพ เปนความภาคภมใจทจะมอย ยาวนาน

3. ใหเยาวชนหลบตาทบทวนถงสงทผานมาซงเปนประสบการณทเปนบทเรยนหรอจดออนทตวเองอยากทาใหดขน ซงตองเปนสวนทเยาวชนทาใหดไดจรงดวยตวเอง

4. ใหเยาวชนแตละคนเลาเรองราวใหกล มฟง เมอเลาจบใหเพอนในกล มพดใหกาลงใจหรอใหส เพอสงทดขนตอไป

5. วทยากรสรปวาทกคนยอมมจดแขงหรอความสาเรจและจดออนหรอความลมเหลวซงเรองนหมายรวมทงตวเยาวชนเอง เพอนทกคน พอแม ญาตพนอง ทงหมดไมมใครสมบรณแบบ จดแขงหรอความสาเรจทาใหเราเปนสขใจ แตการมจดออนหรอประสบการณความลมเหลวกไมไดหมายความวาเราเปนคนไมไดเรอง แตถาเราสามารถปรบปรงแกไขตวเองได จดออนกจะเปนจดแขงและเปนตวชวยใหนาไปส ความสาเรจในชวต

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 3

23ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ ÅÒ¹ÔéÇÁ×ͩѹเวลา 30 นาท

วตถประสงค เพอใหเยาวชนร วาตวเองไมเหมอนใคร มเอกลกษณของตวเอง

อปกรณ กระดาษเปลา หมกสาหรบประทบตรา ปากกา

ขนตอนกจกรรม1. แบงเยาวชนเปนกล มยอย กล มละ 5-6 คน2. ใหเยาวชนทกคนกดนวโปงลงบนหมกประทบตราและประทบลายนวโปงลงบนกระดาษ

และเขยนชอเจาของลายนวมอไวดานหลงของกระดาษ3. ใหเยาวชนทกคนในกล มสงเกตลายนวมอของตวเองและลายนวมอของเพอนทอย บน

กระดาษ4. วทยากรคละกระดาษและชดานลายนวมอขนมาใหกล มดทละรป และใหกล มทายวาเปน

ลายมอของใคร5. กล มยอยทเสรจกอนเปนผ ชนะ วทยากรสรปวาคนทกคนมเอกลกษณของตวเอง ซงเอกลกษณ

เปนสงทเราตองคนหา6. ใหเยาวชนทกคนคนหาเอกลกษณของตวเองทเยาวชนชอบ ตามหวขอตอไปน

- สวนของรางกาย รปลกษณของตวเองภายนอกทไมเหมอนคนอน 1 อยาง ซงเราร สกวาดและแตกตางจากเพอน ๆ เชน มฟนเขยว มผมหยก ตวเลก ตวดา หวโต

- ลกษณะนสยทไมเหมอนคนอน 1 อยาง เชน โกรธงายหายเรว ใจออน ไมชอบพดกบคนไมค นเคย

- ความสามารถทม เชน ทากบขาวได ไปชวยพอแมทางานไดแมอายยงนอย เปนตน- ความสนใจ / ความชอบสวนตวหรองานอดเรก เชน ชอบอานการตน ชอบเขยนกลอน

ใหแตละคนเลาใหกล มฟง หากมคนทสนใจเรองคลายๆ กนใหรวมกนและนาเสนอในกล มใหญ7. วทยากรสรปและใหเยาวชนบอกถงประโยชนทไดและนาไปใชในชวตจรง

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 4

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 24

àÃ×èͧ àÃ×èͧ¢Í§µÑǩѹเวลา 1 ชวโมง

วตถประสงค เพอใหเยาวชนไดมโอกาสคนหาและเขาใจตวเองมากขน

อปกรณ ปากกา ดนสอ

ขนตอนกจกรรม1. วทยากรใหเยาวชนจบกล ม 3 คน ผลดกนเปนผ สมภาษณ และถกสมภาษณ โดยผ สมภาษณ

ม 2 คน คนหนงสมมตตวเองเปนนกขาวตองการสมภาษณบคคลเพอเผยแพรทางโทรทศน อกคนเปนคนจดบนทกคาสมภาษณ

คาถามทสมภาษณคอ1. คณชออะไร2. เวลาวางคณชอบทาอะไรมากทสด เพราะอะไร3. คณชอบรายการโทรทศนหรอรายการวทยรายการใด4. คณชอบเรยนร เรองอะไรมากทสด หรอวชาอะไรทคณชอบเรยนมากทสด5. สงทสาคญทสดในชวตของคณคออะไร6. สงใดทคณไมชอบมากทสด7. คตประจาตวของคณคออะไร8. คณนยมชมชอบใครมากทสด หรออยากเลยนแบบมากทสด9. ถาคณสามารถเปลยนแปลงชวตคณได คณจะเปลยนแปลงอะไร

10. หากมพร 3 อยางใหคณขอ คณจะขออะไรบาง เมอสมภาษณเสรจ กใหเวยนกนเปนนกขาว ผ สมภาษณ ผ จด จนครบ และสงผ แทน 1 คน มาแนะนาเพอนทง 3 คนในกล มใหญ

2. วทยากรใหเยาวชนสรปประโยชนทไดจากกจกรรมนและการนาไปใชในชวตจรง

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 5

25ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ ¨´ËÁÒ¨ҡ¤‹ÒÂ(วนสดทายของการเขาคาย)

เวลา 1 ชวโมง

วตถประสงค เพอใหเยาวชนสรปประสบการณและบทเรยนตาง ๆ ทไดจากการเขาคาย

อปกรณ กระดาษ / กระดาษเขยนจดหมาย ดนสอ ซองจดหมาย แสตมป

ขนตอนกจกรรม1. แจกกระดาษดนสอใหเยาวชนคนละ 1 ชด ใหเยาวชนแตละคนเขยนจดหมายถงตวเอง

เลาเรองเพอน กจกรรม และประสบการณตาง ๆ ทนาสนใจหรอเปนประโยชนตลอดระยะเวลาทอย ในคาย หรอวาดรปแสดงเหตการณทประทบใจกได และจาหนาซองถงตวเอง ตดแสตมป

2. ใหเยาวชนแตละคนพดสรป สงทตวเองไดจากการมารวมเขาคายใหกล มฟง สงทตวเองไดจากคายและอยากนาไปใชในชวต ซงรวมถงการเลาเหตการณความประทบใจทมตอเพอนแตละคน

3. วทยากรพดถงความด พฒนาการหรอเหตการณทเยาวชนไดแสดงถงศกยภาพของตวเองทงในระดบบคคลและกล มยอยกล มใหญใหกล มไดฟง และจดใหมการแลกทอย หรอนดพบกนเมอจบคาย

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 6

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 26

27ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

¡Ô¨¡ÃÃÁ¡ÒþѲ¹Ò·Ñ¡ÉÐ㹡ÒôÓà¹Ô¹ªÕÇÔµ

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 28

29ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

¡ÒþѲ¹Ò·Ñ¡ÉÐ㹡ÒôÓà¹Ô¹ªÕÇÔµ

ทกษะในการดาเนนชวตเปนเครองมออยางหนงทชวยใหเยาวชนสามารถแกไขปญหาไดดวยตวเอง อดทน ปรบตวพงตวเอง เอาตวรอดในสถานการณตาง ๆ ได ทกษะทจาเปนในการดาเนนชวตโดยเฉพาะอยางยงในชวงยากลาบากคอ

- การแกไขปญหา ไดแกกจกรรมเรอง หลายหวดกวาหวเดยว กจกรรมเรอง ทางเลอกมมากกวาทคด

- การจดการกบอารมณ กจกรรมเรอง เขาใจและจดการกบอารมณตนเอง

- ทกษะการคดเชงบวก กจกรรมเรอง คดอยางไรใหใจไมทกข

- ทกษะการดาเนนชวต กจกรรมเรอง การสอสารในสถานการณตาง ๆ กจกรรมเรอง ร เทาทนชวต กจกรรมเรองกราฟชวต กจกรรมเรอง ร จกเพอนมากนอยแคไหน กจกรรมเรอง เลยงไข กจกรรมเรอง ชวตครอบครว

¡Ô¨¡ÃÃÁ

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 30

àÃ×èͧ ËÅÒÂËÑÇ´Õ¡Ç‹ÒËÑÇà´ÕÂÇเวลา 2 ชวโมง

วตถประสงค1. เพอใหเยาวชนตระหนกวาการชวยเหลอกนคดหลายคนยอมดกวาการคดคนเดยว2. เพอใหเยาวชนมแหลงชวยเหลอเมอมปญหา ความย งยากหรอเดอดรอน

อปกรณ กระดาษ ดนสอ

ขนตอนกจกรรม1. ใหเยาวชนแตละคนคดวา เมอจบชนมธยมศกษาปท 3 แลว สามารถจะประกอบอาชพอะไร

ไดบาง ทงนใหเปนอาชพทเปนไปได เยาวชนทจบชนมธยมศกษาท 3 สามารถทาไดจรง ใหคดคนละ 5 อาชพและเขยนลงบนกระดาษ ไมใหเพอนด

2. แบงกล มยอยกล มละ 3 คน ใหกล มรวบรวมคาตอบทงหมด คาตอบทเหมอนกนใหคงไวคาตอบเดยวและเลอกเฉพาะคาตอบทเปนไปไดทงหมดและเขยนใสกระดาษไว

3. แบงกล มยอยกล มละ 6 คน ใหทาเชนเดยวกนคอรวบรวมคาตอบทงหมดคาตอบทเหมอนกนใหคงไวคาตอบเดยวและเลอกเฉพาะคาตอบทเปนไปไดเขยนลงกระดาษ

4. วทยากรใหเยาวชนแตละคนเลาวาคาตอบของตนเองทคดคนเดยวคออะไรแตกตางจากคด3 คนและคด 6 คนอยางไร เชน ไดคาตอบทหลากหลายมากขน มมมองแตกตางจากทตนเองมองบางอาชพตนเองวาทาไดแตเพอนบอกวาทาไมไดกม แลววทยากรสรป

5. กล มยอยกล มเดม วทยากรใหแตละกล มคดวาการแกปญหาคนเดยวมขอดขอเสยอยางไร การแกไขปญหา 3 คน มขอดขอเสยอยางไร และการแกไขปญหา 6 คนมขอดขอเสยอยางไร เสรจแลวเลาขอสรปใหกล มฟง

6. วทยากรสรปวาการแกไขปญหาคนเดยวมมมมองเดยว การแกไขปญหาหลายคนมหลายมมมอง แตกมอาจขดแยงกนบาง การรบฟงและพดคยดวยเหตผลโดยคานงถงการแกไขปญหาเปนหลกจะชวยใหไดคาตอบทด แตถามคนมากเกนไปอาจทาใหว นวายสบสนแตละคนในกล มเลาประสบการณการขอความชวยเหลอใหคนอนแกไขปญหาวามปญหาอะไรบาง และไปปรกษาใครบาง ผลเปนอยางไร เสรจแลวทกกล มเสนอในกล มใหญ วทยากรสรป

การแกไขปญหา

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1

31ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

7. วทยากรใหเยาวชนระดมความคดวา- สาหรบเพอนสนท เยาวชนปรกษาเรองอะไรไดบาง- สาหรบพอแม เยาวชนปรกษาเรองอะไร- สาหรบพนอง เยาวชนปรกษาเรองอะไร- สาหรบผ ใหญทเคารพนบถอ เยาวชนปรกษาเรองอะไร- สาหรบคร เยาวชนปรกษาเรองอะไรบาง

เมอระดมความคดแลว ใหแตละคนเขยนลงบนกระดาษวากบคนดงกลาวขางตน ตนเองจะปรกษาเรองอะไรกบใคร ซงอาจจะแตกตางทกล มระดมความคดไวกได เพราะการทจะปรกษาใครเรองอะไรขนอย กบวาเราสนทกบเขาไหม ไวใจเขาแคไหน เรองทเลาเปนเรองทเขามประสบการณหรอไม บางเรองพอแมไมเขาใจเราอาจตองเลาใหเพอนฟงเพราะเพอนเขาใจไดดกวา การเลอกคนทเราไวใจและเลอกเรองทจะปรกษาหารอจงเปนสงสาคญ

8. วทยากรสรปวาการปรกษาเพอแกไขปญหาอาจมไดหลายระดบ ปญหางาย ๆ อาจแกไขไดดวยตวเอง ปญหาทยากขนหรอเรองทกขใจอาจปรกษาเพอนฝง บางเรองสงผลกระทบตออนาคตของตนเองหรอกระทบถงผ อนอาจปรกษาคร บางเรองอาจปรกษาพอแมตองเลอกวาปญหาใดปรกษาใครจงจะชวยแกไขได

9. ใหเยาวชนชวยกนคดในกล มยอยวาในเรอง การศกษา อาชพเชน การคาขาย การเกษตรใครร ดทสด หรอใครจะเปนทปรกษาใหเยาวชนไดบาง

10. วทยากรถามเยาวชนแตละกล มและสรปวานอกเหนอจากทปรกษาแลวหากมขอขดของในเรองดงกลาว อาจจะไปตดตอสอบถามขอมลจากองคกรหรอหนวยงานดงน

- อยากเรยนตอ การศกษานอกโรงเรยน การศกษาตอชนมธยมปลาย อดมศกษา- อยากหางานทา งานรบจางในชมชน รบจางทางานในโรงงานตาง ๆ รบจางทางาน

เกษตรในชมชน ผ ชวยขายของในราชา อยากทารานนาชา(ผ จดอาจเชญผ แทนจากฝายการศกษา ฝายการจดหางาน ฝายการเกษตร และฝายปกครองมาพดใหขอมลในเรองเหลานในชวโมงนหรอกได)

11. วทยากรใหเยาวชนแตละคนบอกถงบทเรยนทไดและการนาไปใชในสถานการณตาง ๆของชวต

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 32

àÃ×èͧ ·Ò§àÅ×Í¡ÁÕÁÒ¡¡Ç‹Ò·Õè¤Ô´เวลา 2 ชวโมง

วตถประสงคเพอใหเยาวชนมทกษะในการสรางทางเลอกทสรางสรรคและหลากหลาย

อปกรณ กระดาษ ดนสอ

ขนตอน1. แบงกล มยอยกล มละ 5 คน วทยากรแจกปญหาใหกล มคด 6 คาถามดงน

1.1 พคนโตอายมากกวานองคนกลาง 6 ป และอายเปน 2 เทาของนองคนสดทอง ถามวาพนอง 3 คนอายเทาไร (16 ป 10 ป และ 8 ป)

1.2 เมองหลวงของประเทศตอไปนชอวาอะไร มาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย จน(กวลาลมเปอร มนลา จาการตา ปกกง)

1.3 ใหหาวธการเดนทางจากยะลาไปกรงเทพฯ 5 วธ1.4 ใหบอกวธผกมตรกบเพอนคนใหมมา 5 วธและใหกล มคดวาคาตอบของขอ 1.1-1.2

กบคาตอบขอ 1.3-1.4 แตกตางกนอยางไร2. ใหแตละกล มยอยนาเสนอผลงาน วทยากรสรปวาปญหาบางอยางมคาตอบทถกทสดเพยง

คาตอบเดยว เชน คาถามขอ 1.1-1.2 มกจะใชในการศกษาเลาเรยน สวนขอ 1.3-1.4 มคาตอบไดหลายคาตอบ เรามกจะพบปญหาประเภทนในชวตจรง

3. จากคาตอบขอ 1.3 และ 1.4 ใหกล มยอยชวยกนคดวา แตละวธการมขอดขอเสยอยางไรและมานาเสนอในกล มใหญ วทยากรสรปวา การทเราจะตดสนใจวาคาตอบทมหลากหลายนนคาตอบใดดทสดอย ทการคดหาเหตผล ชงนาหนกวาสงใดดกวา จะทาใหไดคาตอบทดทสด แตบางอยางทไมใชเรองเสยหายกอาจจะมหลายวธการได ใหเลอกใชวธทเหมาะกบตวเราหรอเราทาไดสาเรจ

4. ใหกล มชวยกนคดหาทางออกจากปญหาตามสถานการณ ดงน- จบ ม. 3 แลว แมอยากใหจอยเรยนหนงสอตอ แตจอยอยากไปทางานทจงหวดอนกบ

นาจะไดมรายได ถามวาจอยมทางออกกทางและแตละทางมขอดขอเสยอยางไร (ทางออกม 3 ทางคอเรยนหนงสอตามทแมตองการแตกทาใหขาดรายได ไปทางานกบนากไมไดเรยนหนงสอ หรอทางานไดสกพกสมครเรยนการศกษานอกโรงเรยน) แลวใหนาเสนอผลในกล มใหญ

- ยอดอยากไดมอเตอรไซด ไวขไปตลาดและเทยวกบเพอน ขอใหพอแมซอแตพอแมไมยอมซอใหเนองจากทบานกมเกา ๆ อย 1 คน แลว ทางออกของยอดมอะไรบาง แตละทางมขอดขอเสยอยางไร

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2

33ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

- จวยมฟตบอลโรงเรยนมาเลนกบเพอนทสนามในโรงเรยนซงครพละบอกใหจวรบผดชอบดแลฟตบอลและเอามาคนครดวย เผอญระหวางเลนเพอนเตะบอลตกไปในคลองขางโรงเรยนและฟตบอลไหลไปกบนา ทางออกของจวมอะไรบาง แตละวธมขอจากดอยางไร

- แมเดนทางไปตางจงหวด แตแมฝากและกาชบหนกหนาใหเยาวชนไปจบฉลากทตลาดเวลา เกาโมงเชาเพอจองทขายของ ถาไดทขายของทตลาดจะไดมรายไดเพมขน แตปรากฎวาเชาวนนนเยาวชนตน 8.30 น เดนทางไปตลาดดวยมอเตอรไซดใชเวลาถง 45 นาท เยาวชนไปไมทน ถามวาเยาวชนมทางออกอะไรบาง แตละทางออกมขอดขอเสยอยางไร

5. วทยากรใหเยาวชนแตละคนบอกถงบทเรยนทไดและการนาไปใชในสถานการณตาง ๆ ของชวต

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 34

àÃ×èͧ ࢌÒã¨áÅШѴ¡ÒÃÍÒÃÁ³ µÑÇàͧเวลา 1 ชวโมง

วตถประสงคเพอใหเยาวชนเขาใจความร สกและอารมณของตวเอง

อปกรณ ฉลากกระดาษเขยนอารมณตาง ๆ ทางบวกไดแก สขสบายใจ สนก ดใจ ขาขน ปลมใจ พอใจสมหวง อบอ นใจ ปลอดภย / ทางลบไดแก อจฉา เขนอาย โกรธ เกลยด เศรา เสยใจ อกหก กลว ตนตระหนกกงวล เครยด นอยใจ ทอใจ เบอ แบงฉลากเปนกล มอารมณทางบวกและทางลบ ใหเทากบจานวนเยาวชน

ขนตอนกจกรรม1. วทยากรเกรนนาวา อารมณเปนธรรมชาตทเกดมาพรอมกบมนษย ทกคนมทงอารมณ

ทดและไมดสลบสบเปลยนกนไป การมอารมณทางลบหรอไมด เชน โกรธ เกลยด อจฉา ไมใชสงทผดทกคนกมได แตอารมณเหลานนควรมพอเหมาะ และตองแสดงออกในลกษณะทคนอนยอมรบได ไมทาใหตวเองและคนอนตองเดอดรอน เชน โกรธกบอกวาโกรธ เปนตน สวนอารมณทดเปนสงทสรางความสขใหเราทาใหเรามพลงทจะทาสงทด ๆ อกตอไป เชน การอย กบเพอนแลวมความสขกสามารถรวมกล มกบเพอนไปชวยคนอน ๆ ได เปนตน

2. การร จกอารมณตวเองวาสถานการณใดเกดอารมณแบบไหนจะทาใหเราร จกตวเองเองมากขน ใหเยาวชนจบฉลากอารมณทางบวก คนละ 1 ฉลาก คนทจบไดอารมณใดกใหคดถงสถานการณในชวตทผานมาทมอารมณนนและเลาใหกล มยอยฟง เชน สนก เนองจากไดออกไปเลนฟตบอลกบเพอนทกเยน วทยากรสรปวาเยาวชนควรตระหนกวาสถานการณเหลานนคอสถานการณทสรางความสขใหเรา หากเราตองการมความสข ความสนก ดใจ เรากทาสงนนหรออย ในสถานการณนนอกได

3. วทยากรใหเยาวชนชวยกนระดมความคดใหมากทสดวา ถาตองการมความสขสบายใจทาอยางไรบาง ตองการความสนกทาอยางไร ตองการความตนเตนทาอยางไรความปลอดภยทาอยางไร (การทาใหเกดอารมณบางอยางอาจเกดจากกจกรรมเดยวกนกได) และใหกล มชวยกนพจารณาเลอกกจกรรมทมความเปนไปไดและไมสงผลเสยตอเยาวชนและคนอน เสรจแลวใหเยาวชนแตละคนเขยนลงในกระดาษวากจกรรมหรอสถานการณทเหมาะสมกบตนเองหรอตนเองชอบคออะไร อาจจะเลอกจากทระดมสมองไวหรอคดขนใหมเองกไดแลวใหทกคนเลาใหกล มยอมฟง วทยากรสรปวา แตละคนกมเอกลกษณหรอวธการของตวเองทจะแสวงหาความร สกด ๆ ใหตวเอง ซงไมจาเปนตองเหมอนกน

จดการกบอารมณ

�

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1

35ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

4. วทยากรใหเยาวชนจบฉลากอารมณทางลบคนละ 1 ฉลาก และพดใหกล มยอยฟงวาสถานการณอะไรบางททาใหเกดอารมณนได และทผานมาเยาวชนมวธการจดการอยางไร วธการใดไดผลวธการใดไมไดผล ใหกล มรวบรวมเสนอในกล มใหญ

5. วทยากรสรปวา การจดการกบอารมณทางลบทสาเรจมกเปนการจดการเมออารมณยงอย ในระดบนอยอย หรอไมรนแรง หรอมสตในการทจดการอารมณนน การจดการแตละอารมณทไดผลมวธการทแตกตางกน และแตกตางกนแตละบคคล แตไมควรใชการจดการอารมณทสงผลเสยตอตวเองหรอคนใกลชด เชนขบรถซงระบายอารมณ สาหรบคนทยงหาวธการจดการกบอารมณเชงลบของตวเองไมได และร สกไมสบายใจใหบอกกลาวและควรมาหาพเลยงหรอวทยากรเพอชวยเหลอตอไป

6. วทยากรใหกล มระดมความคดเพอหาทางจดการกบอารมณทางลบตอไปน- เครยดทถกมองวาวยร นเปนตวปวนของชมชน- กลวเหตการณความรนแรงจะเกดกบตวเองและครอบครว- เสยใจทญาตถกทารายจนเสยชวต

วทยากรรวบรวมคาตอบทงหมดและพจารณาวาคาตอบใดทพจารณาเลอกกจกรรมทมความเปนไปไดและไมสงผลเสยตอเยาวชนเองและคนอน แลวใหเยาวชนแตละคนเขยนลงกระดาษถงวธการทตวเองเลอกใช ซงอาจคดใหมทเหมาะสมกบตวเองกได และใหแตละคนเลาใหกล มยอยฟงวทยากรสรปวา การจดการกบอารมณทางลบของแตละคนอาจแตกตางกนออกไป ซงแตละคนควรเลอกไวหลาย ๆ ทาง ทเปนทางออกทดกบตวเองการมทางออกเดยวหากระบายออกไมไดหรอจดการไมไดจะกอาจเปนความทกขมากขน นอกจากนเยาวชนควรจาเหตการณททาใหเยาวชนเองเกดอารมณทางลบไวดวย จะไดมการเตรยมตวหากตองเผชญกบเหตการณดงกลาวอก ซงการเตรยมตวจะทาใหเยาวชนไมตองมความทกขมากเทาทเคยเปนเรยกไดวาเปนการร เทาทน

7. ในกล มยอยวทยากรใหเยาวชนอภปรายขอดขอเสยเมอใชวธตอไปนจดการกบอารมณ และใหขอเสนอแนะเพอเปนทางออกทหลากหลายเพมเตมดวย

- ไมกนไมนอน เศราซม มา 2 วนแลว เพราะเสยใจทแฟนบอกเลก- ขดแยงกบพอแม หนไปอย บานเพอนเพราะไมอยากพบหนาพอแม- เพอนโกรธทมคนพดจาดถก วางแผนจะไปทารายโตตอบใหหายโกรธ ผ แทนกล มยอย

นาเสนอในกล มใหญ วทยากรรวบรวมคาตอบและสรป8. วทยากรใหเยาวชนพดถงบทเรยนทไดจากกจกรรมนและการประยกตใชในชวตจรง

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 36

àÃ×èͧ ¤Ô´Í‹ҧäÃãËŒã¨äÁ‹·Ø¡¢�เวลา 2 ชวโมง

วตถประสงค1. เพอใหแลกเปลยนประสบการณการปรบความคดเพอลดความทกข2. เพอฝกทกษะการคดเชงบวกในสถานการณตาง ๆ

อปกรณ กระดาษ ดนสอ

ขนตอนกจกรรม1. วทยากรใหเยาวชนทกคนในกล มยอยลองนกวา ในชวตประจาวนทผานมาเคยมเหตการณ

อะไรบางททาใหเราไมสบายใจ และเราคดอยางไร วธการคดอยางไรทไดผลทาใหมความสข คดอยางไรททาใหยงทกขมากขน เขยนลงกระดาษ หรอเขยนเปนสญญลกษณกได กล มยอยสรปแลวนาเสนอในกล มใหญ

2. วทยากรรวบรวมสรปวธการคด ททาใหใจเปนสข กบคดแลวใจเปนทกข3. วทยากรเพมเตมวาการคดใหใจเปนสขเชน

- หยดคด เพราะยงคดกยงวนเวยน หรอรบกวนจตใจ- คดเรองอน ละวางเรองทไมสบายใจไวชวคราว- คดในแงดทเหลอ เขากยงมสวนดอย บาง คดวาไมมใครสมบรณแบบ- คดวาไดแคไหนกแคนน พอใจสวนทมทเหลอ- คดใหอภย ใหจบกนไปโกรธไปกไมมประโยชน- นาศาสนามาชวยปรบความคดการคดแลวใจเปนทกข เชน- คดโทษตนเองหรอผ อน- คดโกรธแคน

4. แบงกล มยอยกล มเดม ใหแตละกล มคดวาสงตอไปนมโทษหรอขอเสยอยางไรบาง เครองบนแวนตา ตนไม ภเขา รถยนต หมอหงขาว โตะ-หนงสอ แลวใหกล มยอยนาเสนอในกล มใหญ

5. ใหกล มยอยกล มเดมคดวา สงตอไปนมประโยชนหรอขอดอยางไรบาง ขยะ ไสเดอนดนกะละมงผ บานเกา กระปองนาอดลมเปลา ปากกาหมกหมด แลวนาเสนอในกล มใหญ

6. วทยากรใหกล มยอยแตละกล มคดวาการคดถงขอเสยหรอโทษของสงนนไดอะไร และการคดถงขอดหรอประโยชนไดอะไรบาง กล มยอยนาเสนอในกล มใหญและวทยากรสรปวาการคดถงสงตาง ๆ คดไดหลายแงหลายมม ทงแงบวกและแงลบ การคดถงโทษหรอขอเสยทาใหเรามความระมดระวงมากขน เชน

ทกษะการคดเชงบวก

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1

37ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

เครองบนตองเสยคาใชจายมาก การคดถงขอดหรอประโยชนทาใหสงทมอย มคณคามากขน เชน ขยะ ซงเปนสงทไมมใครตองการ

7. วทยากรแจกดนสอทเหลาเรยบรอยแลวใหกล มยอยละ 1 ดาม ใหเยาวชนทละคนพดถงขอเสยของดนสอทแจกใหจนครบทกคนในกล มยอย ซงอาจเปนขอเสยทซากนกไดแตละกล มสรปความร สกของแตละคนทเกดขนเมอพดและไดฟงแตขอเสยและบอกเลาในกล มใหญ วทยากรสรปวา การพดถงขอเสยอยางเดยวซา ๆ เปนเรองททาใหนาเบอหนาย ไมสบายใจและไมทาใหมการแกไขปรบปรงอะไร เชนเดยวกบการตาหนตเตยนเพยงอยางเดยวไมชวยอะไรหากเหนขอเสยกตองคนหาทางแกไขดวย จงจะมการพฒนาเกดขนแตขอเสยบางอยางกไมมทางแกไข ตองเขาใจ อดทน หรอไปหาอยางอนทดแทน

8. วทยากรใหกล มยอยอภปรายวา เหตการณตอไปน มขอเสยอะไร และขอดอะไรบาง อกหกครอบครวยากจน การมองแตขอเสยเกดผลอยางไร และการมองแตขอดเกดผลอยางไร ใหกล มยอยนาเสนอผลในกล มใหญ

9. วทยากรสรปวาในสถานการณททาใหเกดความทกขใจไมสบายใจ การมองแตขอเสยทาใหเกดความไมสบายใจมากขน แตการมองทางบวกทาใหเกดความหวง กาลงใจสบายใจมากขน การมองทางบวกไดแก

- การปรบเปาหมายม งไปทอนทพอจะทาใหเกดความสขความพอใจได หรอลดเปาหมายหรอชะลอ เชน ไปดหนงไมไดกเชาหนงมาด คดวาสนกอย ทบานประหยดเงนกวา

- นาสวนทมอย สรางประโยชน หรอใชโอกาสทมใหเปนประโยชน เชน ไมไดไปดหนงกไปเลนฟตบอลกบเพอนได หรอทาการบานใหเสรจ

10. วทยากรใหกล มยอยคดทางลบและทางบวกในสถานการณตอไปน (หรออาจเปนสถานการณทเยาวชนเคยพบมากได)

- พอแมหามวยร นกลบบานดก (พอแมไมเขาใจ หามกลบดกทาใหขาดความสนกสนานไมไดไปกบเพอน / กลบบานเรวกดจะไดเลนกบพนอง สถานการณไมนาไวใจเราจะไดปลอดภย พอแมไมเปนหวง)

- ยางเขาวยร นแลวยงไมมแฟนเลย (อายเพอน ๆ เพอนอาจจะคดวาเราจบผ หญงไมเปนไมหลอ ไมสวย / ไมมแฟนกดจะไดมเวลาเลนกบเพอน ๆ ยงมเวลาอกเยอะทจะหาแฟน)

- อยากเรยนหนงสอแตทบานสนบสนนไมได (ไมเรยนกไมร ไมทนคนอนอะไร ๆ กไมสนบสนน / เรยนวนนไมไดกไปเรยนเมอมความพรอมทางการเงน มหาวทยาลยเปดกม ชวงนเรากทาอยางอนหรอหาเงนไปกอน)

11. วทยากรใหเยาวชนแตละคนบอกถงบทเรยนทไดและการนาไปใชในสถานการณตาง ๆ ของชวต

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 38

àÃ×èͧ ¡ÒÃÊ×èÍÊÒÃã¹Ê¶Ò¹¡Òó µ‹Ò§ æเวลา 3 ชวโมง

วตถประสงคเพอใหเยาวชนมแนวทางในการสอสารในสถานการณทไมค นเคย

อปกรณ สงของทอย ในตว

ขนตอน1. วทยากรแบงเยาวชนเปนกล มยอย กล มละ 3 คน ใหตกลงกนวามการซอขายของ โดยม

คนซอ คนขาย และคนสงเกตการณ กาหนดสนคาทจะขาย ซงเปนสงของของเยาวชนผ ขาย เชน แวนตา เสอพวงกญแจ ใหมการกาหนดราคา เมอคนซอพดใหตอรองราคาใหมากทสด สวนคนขายใหเหตผลทลดราคาไมไดเลย ใหเวลา 5 นาท เมอหมดเวลาใหสลบบทบาท จนทกคนไดเลนทกบทบาท

2. วทยากรถามผ ทเปนผ ซอวามเทคนคในการพดจาใหลดราคาอยางไร เชน ขอรองใหเหนใจอยากไดแตมเงนเพยงเทาน จดเหตผลทงหมดและดวาเหตผลใดทใชไดผลมากทสด และสรปใหเยาวชนฟง

3. วทยากรถามผ ขายวามเทคนคในการตอบปฏเสธอยางไรทจะไมลดราคา เชน ซอมาแพงนามนขนราคา เปนตน แลวสรปใหกล มฟงวาวธการใดไดผลมากทสด

4. วทยากรถามผ สงเกตการณวา ทาทของผ ซอและผ ขายทไดผลคออะไร เชนกระตอรอรนตองการซอ ไมมองตาผ ซอหนหนาไปทางอน เปนตน วทยากรสรปวาในการสอสารพดคยเพอใหไดสงทเราตองการประกอบดวย 3 สงคอ

- การพดถงความร สกหรอเหตผลของตวเองทม เชน อยากได อยากมชอบ สวยงาม ทาใหอยากซอ

- การพดขอรอง ตอรอง จงใจ ใหเหตผลใหอกฝายทาตาม เชน ดทาทางไมแพงนาจะลดราคาบาง

- มทาทางประกอบ เชน ผ ซอตองสนใจ กระตอรอรนอยากได ผ ขายตองมทาทางมนคงไมใจออน เปนตน

5. ใหกล มยอย 3 คนกล มเดม พดคยในสถานการณของการหางานทา โดยเยาวชนคนทหนงเปนผ ของานทาในรานถายเอกสาร คนทสองเปนเจาของราน คนทสามเปนผ สงเกตการณ ผ ของานทาตองใหเหตผลวาตวเองมคณสมบตทเหมาะสมทจะเปนลกจางรานนอยางไร เจาของรานตองซกถามเพมเตมเพอใหไดขอมลทมากทสดเพอมาพจารณาวาสมควรจะรบไวเปนลกจางหรอไม ใชเวลาค ละ 5 นาท หมดเวลาใหสลบค

ทกษะการดาเนนชวต

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 1�

39ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

6. วทยากรส มถามเยาวชนทเปนคนสมครงานวามเทคนคการพดอยางไรใหคนอนเหนวาเราเปนคนทสมควรจาง เทคนคอะไรทคนใชมากทสด เทคนคอะไรทไดผล วทยากรจดไว และสรปใหเยาวชนไดทราบ

7. วทยากรส มถามเยาวชนทเปนเจาของรานวามเทคนคการถามอยางไรใหไดขอมลมากทสดเทคนคอะไรทคนใชมากทสด เทคนคอะไรทไดผล วทยากรจดไว และสรปใหเยาวชนไดทราบ

8. วทยากรส มถามผ สงเกตการณวาทาทางของผ สมครงานเปนอยางไรเจาของกจการเปนอยางไร และสรปเพมเตมวาในการพดคยในสถานการณสมครงานน

- ในฐานะผ สมครงานตองพยายามยกเหตผลทมนาหนกและสอดคลองกบงาน เชนถายเอกสารเปน เคยทางานรบจางมาแลว สามารถเรยนร ได มจกรยานใครตองการใหสงเอกสารกไปได โดยทาทางตองยมแยมแจมใสหนกแนน มนใจ

- ในฐานะเจาของราน ไมตองตอบรบวาจางหรอไมจาง ควรหาขอมลผ สมครทเปนประโยชนกบการทางานใหมากทสด ดงนนตองถามคาถามทใหผ สมครอธบายใหมากทสด หรอซกถามเพอเตมเชน บานอย ไหน มภาระงานทบานหรอไม จบชนอะไร เปนตน

9. กล มยอยกล มเดม วทยากรใหกล มยอยเลอกฝกการพดคยในสถานการณตอไปน (วทยากรดาเนนการกล มเหมอนเดม)

- สมมตผ หญงคนหนงตองการไปบอกเลกผ ชายซงเปนแฟนกน แตไมตองการใหผ ชายเสยใจ จะมวธการบอกเลกอยางไร (การบอกเลกควรเปนไปดวยความน มนวล ใหเหตผลทอกฝายสามารถเขาใจและยอมรบไดวาการเลกกนเปนวธทดวธหนง และควรรกษานาใจโดยบอกวาเขาเปนคนด สกวนเขาตองมคนมาสนใจและรกอก)

- สมมตวาเยาวชนกลบบานดก ทาใหพอแมโกรธมาก ไมอยากฟงคาอธบายใดใดเนองจากเปนหวง เยาวชนตองการเขาไปชแจงพอแมวามความจาเปนตองกลบดกเนองจากเพอนทเดนทางไปดวยกนปวยมากเยาวชนตองดแลเพอนจนอาการดขน และหากคางบานเพอนเลยพอแมกจะเปนหวง เยาวชนจงกลบบานดก (หากพอแมยงมอารมณโกรธมากอย พอแมจะไมคอยยอมรบฟงคาอธบายของเยาวชน เยาวชนอาจตองปลอยใหพอแมพดถงความหวงใยของตวเองทมตอลก จนอารมณโกรธลดลงจงอธบายใหฟง)

- พอของเพอนทเปนทหารถกยงเสยชวต เยาวชนเปนเพอนรกตองการเขาไปปลอบโยนเยาวชนจะพดอยางไร (ถาเปนระยะแรกเพอนกาลงเสยใจมาก เยาวชนอาจสอสารโดยใชทาทางเชน จบมอ นงใกลเปนเพอน หากเพอนรองไหเสยใจพดถงผ เสยชวตเยาวชนควรรบฟง ปลอยใหเพอนไดพด)

10. วทยากรอาจกาหนดสถานการณอน ๆ ทเหมาะสมกบเยาวชนเพอใหเยาวชนไดมประสบการณจากการสอสาร และเพมเตมวา การสอสารทด ทาใหสมพนธภาพด มความสาเรจในการตดตอหรอทางาน เยาวชนควรสงเกตวาในสถานการณตาง ๆ มใครทพดไดด เขาใชคาพดและแสดงทาทางอยางไรเยาวชนอาจถอเปนแบบอยางปรบมาใชใหเหมาะสมกบตนเอง

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 40

àÃ×èͧ ÃŒÙ෋ҷѹªÕÇÔµเวลา 2 ชวโมง

วตถประสงค1. เพอใหเยาวชนตระหนกวาการกระทาทกอยางมผลทตามมาทงทางบวกและทางลบ2. เพอใหเยาวชนตระหนกในผลทเกดจากสถานการณเสยง

อปกรณ Flip chart ปากกา

ขนตอนกจกรรม1. วทยากรใหเยาวชนทกคนลองตดสนใจวาจะทาอยางไรในสถานการณตอไปนและเพราะอะไร

- เหตการณท 1 เยาวชนอย บนรถโดยสาร ไดยนเสยงยงตอส กนทถนนขางหนา- เหตการณท 2 มคนร จกมาชกชวนใหไปทางานทกรงเทพฯ บอกวารายไดด- เหตการณท 3 เพอนชวนไปเรยนคอมพวเตอรทโรงเรยนสอนฟร

2. วทยากรถามคาตอบและเหตผลเยาวชนทละคน แยกคาตอบทเหมอนกนไวดวยกน วทยากรสรปวาการจะตดสนใจทาอะไร ขนอย กบผลทจะตามมาเสนอ

- เหตการณท 1 เราร และแนใจวาผลการตดสนใจทาอะไรลงไปจะเสยงอนตรายถงชวตได ดงนนเราจงตดสนใจหนหรอหาทหลบเพอความปลอดภยของตวเองกอน เพราะเราไมไดมหนาทรกษาความปลอดภย เรองทเปนอนตรายตอรางกาย ชวต ทรพยสนเปนเรองทเหนไดชดเจนและสวนใหญเราตองหลกเลยง

- เหตการณท 2 คาวารายไดดเปนสงยวยใหเราอยากไปกรงเทพ แตเราไมแนใจวาผลทจะเกดขนดหรอไมด สงเหลานทาใหเราลงเลใจ ไมกลาตดสนใจ หรอตดสนใจกอย บนความเสยง

- เหตการณท 3 เปนเรองเชงบวกตดสนใจไดงายเพราะผลทไดเปนสงทด ไมเสยงจะเหนไดวาการกระทาทกอยางมผลทตามมาเสมอ และกอนทเราจะตดสนใจทาอะไรเรากควรจะคดถงผลทตามมา ผลด เราตดสนใจเลอก ผลเสยเราไมเลอก ไมแนใจในผลทจะเกดขนกตองชงนาหนกวาจะเกดผลดหรอผลเสยมากกวากน

3. วทยากรใหเยาวชนทกคนอภปรายในกล มยอยวาเหตการณตอไปน ผลดทไดคออะไร ผลเสยคออะไร สรปวาเหตการณใดค มคาทจะเสยง ใหกล มยอยแตละกล มเขยนลงใน Flip chart

- อยากดงเลยไปซงรถมอเตอรไซด- อยากลองสบบหร- คดวากนมาก ๆ ทาใหแขงแรง- ถกบงคบใหใชยาเสพตด- อยากไดโทรศพทมอถอจงขโมยเพอนใช- เพอนยใหดมสรา- อยากรวยเลยซอลอตเตอรทกงวด

กล มยอยนาเสนอผลในกล มใหญ วทยากรสรปวาสวนใหญมความเหนวาอยางไร

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 2

41ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

4. วทยากรใหเยาวชนแตละคนในกล มยอยยกตวอยางเรองทไดยน ไดพบ เกยวกบการกระทาทร วาเกดผลเสยหรอเปนเรองเสยง แตกตดสนใจทา เสรจแลวใหผ แทนกล มยอยนาเสนอในกล มใหญ วทยากรเขยนสรปใหเหนชดเจนและเพมเตมวาการกระทาทเสยงเชนนนไมวาจะทาเพราะสาเหตอะไรกตาม ผลทเกดขนจะเปนผลเสยเสมอ คนทรอดปลอดภยมาไดมนอยมาก

5. แบงกล มยอยกล มเดม ใหเยาวชนแตละกล มคดถงเหตการณหรอประสบการณตาง ๆ ทปฏบตหรอทาแลวปลอดภยและเกดผลดงน

- สงผลดตออนาคตดานการศกษา- สงผลดตออนาคตดานอาชพ- ความรกความผกพนในครอบครว- สงผลดตอจตใจ- สงผลตอสขภาพ

กล มยอยสงผ แทนเสนอผลในกล มใหญ วทยากรสรปวาการกระทาททาใหเกดผลดเมอเปรยบเทยบกบการกระทาทสงผลเสยดวยเหตผลตาง ๆ ดงขางตนนน มกจะไมเหนผลในทนตา แตจะสงผลดในอนาคต

6. วทยากรใหเยาวชนแตละคนบอกถงบทเรยนทไดและการนาไปใชในสถานการณตาง ๆของชวต

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 42

àÃ×èͧ ¡ÃÒ¿ªÕÇÔµเวลา 2 ชวโมง

วตถประสงค1. เพอใหเยาวชนไดทบทวนความสาเรจในชวต2. เพอใหเยาวชนเกดแรงจงใจในการดาเนนชวตไปส เปนหมายทด

อปกรณ กระดาษวาดเขยน ดนสอ สเทยน

ขนตอนกจกรรม1. แจกกระดาษวาดเขยนใหเยาวชนแตละคน วาดเสนตรง 1 เสนเพอทากราฟชวตของตวเอง

ปลายขางหนงเขยนวาเกด และวนเกด ปลายอกขางหนงเขยนวาตายและอายทคาดวาจะตาย เชน 100 ป

เกด 23 เม.ย. 37 ปจจบน ตาย 100 ป2. ใหเยาวชนทบทวนวาตงแตเกดมาเยาวชนมเรองด ๆ ทประทบใจอะไรบางและอย ในชวง

อายเทาไร ซงอาจมหลายชวงอายกได ใหเยาวชนวาดภาพเลก ๆ ตรงชวงอายนน เชน อาย 5 ป พอพาไปเทยวนาตกสนกมาก

3. ใหเยาวชนวางแผนวาในวนขางหนาแตละชวงอาย เยาวชนจะมความสาเรจอะไรเกดขนบางเชนอาย 20 ป ทางาน อาย 25 ป จบการศกษามพอแมไปแสดงความยนดดวย อาย 27 ป แตงงานมครอบครวเปนตน แตละชวงอายกใหวาดรปเลก ๆ ไวดวย

4. ใหเยาวชนแตละคนมาเลาเรองกราฟชวตของตวเองใหเพอนไดทราบ และใหเกบกราฟชวตนไวเปนของสวนตว

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 3

43ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ ¤Ø³ÃŒÙ¨Ñ¡à¾×è͹ÁÒ¡¹ŒÍÂᤋä˹เวลา 30 นาท

วตถประสงค เพอสรางความตระหนกในการสรางสมพนธภาพทดกบผ อน

อปกรณ กระดาษ A 4 ดนสอ

ขนตอนกจกรรม1. แจกกระดาษและดนสอเยาวชน คนละชด2. ใหเยาวชนพบกระดาษเปน 4 ทบ และเขยนชอเพอนในกล มทสนททสดและเขยนขอมล

เกยวกบเพอนวา เพอนคนนน เกดเมอใด (วน เดอน ปเกด) ชอบทาอะไร ไมชอบทาอะไร นสยใจคอเปนอยางไรสาหรบคนทไมมค ใหวทยากรหาเพอนในกล มให

3. ใหเยาวชนแตละคนออกมาเลาสงทเขยนใหเพอนในกล มฟง โดยไมใหวพากษวจารณกนแตบอกไดวาตรงหรอไมตรงกบความจรง ถาไมตรงสงทเปนความจรงคออะไร

4. วทยากรถามเยาวชนคนทเพอนตอบไดตรงทสดหรอมากทสดวาร สกอยางไรและสอบถามประสบการณเยาวชนในกล มวาเมอมคนร ใจเราด เราร สกอยางไร และสอบถามเยาวชนหลาย ๆ คนวา ทาอยางไรบางทเราจะร จกเพอนหรอร ขอมลเพอนไดมากขน

5. วทยากรสรปวาการสรางสมพนธภาพอาจทาไดโดยการพดคย สงเกตสงทเขาทา วาชอบไมชอบ สาหรบกระดาษแผนนใหเกบไว วนสดทายของการทาคายใหลองเขยนอกครงและสอบถามเพอนวาเราไดร จกเขามากขนหรอไมอยางไร

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 4

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 44

àÃ×èͧ àÅÕé§䢋เวลา 3 วน

วตถประสงค เพอใหเยาวชนตระหนกวาชวตเปนสงสาคญและตองใชชวตอยางระมดระวง

อปกรณ ไขไก (แจกเยาวชนคนละ 1 หรอ 2 ฟอง) ปากกา permanent

ขนตอนกจกรรม1. วทยากรแจกไขใหเยาวชนคนละ 1 ฟอง และใหเยาวชนเซนตชอของตวเองไวทไขดวย2. ใหเยาวชนรกษาไขไกไว หามนาไปตม ไปไหนใหนาไปดวย เอาไวใกลตวรกษาไมใหหาย

หรอแตกราว ทงนวทยากรตองคอยตรวจสอบวาเยาวชนไดเอาไขตดตวไปดวยจรง หากมการเขาหองกจกรรมหรอหองเรยนใหเอาไขเกบไวนอกหองโดยวทยากรหาทเกบใหเพอไมใหรบกวนสมาธการอบรม

3. เมอครบ 3 วน ใหเยาวชนเอาไขมาคน สาหรบคนททาไขแตกใหมาขอไดแตตองทาสญลกษณวาเปนฟองท 2

4. วทยากรถามความร สกของเยาวชนทกคนวา กอนทจะมไขร สกอยางไร เมอตองดแลไขร สกอยางไร มอะไรบางทเยาวชนตองระวงไมใหไขแตก วทยากรสรปวา เยาวชนกเหมอนกบไข ถาดาเนนชวตแบบเสยง เชน ไปวางไวรมโตะ ใกลทางเดน กถกคนเหยยบ แตถามสต ระมดระวงเปนอยางด ไมใหมความเสยงชวตกปลอดภย

5. วทยากรใหเยาวชนชวยกนคดวา มเหตการณหรอสงใดบางทเปนเรองเสยงหรอสงทเสยงสาหรบเยาวชน ใหทกคนจดลาดบมา 10 อยาง หลงจากนนวทยากรใหเยาวชนชวยกบรวบรวมในกล มยอยสรปผล และสรปรวมในกล มใหญอกครงเปน 10 ความเสยงทเยาวชนตองระวง

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 5

45ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

àÃ×èͧ ªÕÇÔµ¤Ãͺ¤ÃÑÇใชเวลา 5-7 วน

วตถประสงค1. เพอใหเยาวชนมความเขาใจในการดาเนนชวตครอบครว2. เพอใหเยาวชนตระหนกในความสาคญของการหารายไดและการใชจายในครอบครว

อปกรณกระดาษรายงาน สมดเปลา ปากกา

ขนตอนกจกรรม1. แบงกล มเยาวชนเปน กล มละ 3 คน ใหแตละกล ม ลงชมชนและเลอกครอบครว 1 ครอบครว

สมภาษณเกยวกบการใชชวตและคาใชจายในครอบครวดงนขอมลเกยวการจายในครอบครว- ครอบครวประกอบดวยสมาชกคอ ...........จานวน.....คน รายไดทงครอบครวรวม.....บาท- ครอบครวมบานเปนของตวเองหรอตองมคาเชา เชาซอ ถาม คาใชจายเดอนละ.......บาท- ครอบครวมคาใชจายประจาเดอนอะไรบาง และจานวนเทาไร เชน คานา คาไฟ

คาเกบขยะ หรอของแหงของครอบครวเชน ขาวสาร นามน นาปลา ผงซกฟอก.......เดอนละเทาไร- ครอบครวมคาใชจายเกยวกบการศกษาของสมาชกครอบครว คารกษาพยาบาลสมาชก

ครอบครวอะไรบาง เทาไร- ครอบครวใชจายประจาวนอะไรบาง ประมาณวนละเทาไร ซอกบขาววนละเทาไร

คานามนเชอเพลง เทาไร- ครอบครวมคาใชจายพเศษอน ๆ ในแตละเดอนอะไรบาง เชน เสอผา ทนอน ของใช

ในบาน เฟอรนเจอร คาซอมรถ ซอตนไม ซดเพลง รวมเปนเงนเทาไรขอมลเกยวกบชวตความเปนอย ในครอบครว- ครอบครวอย ประจากนกคน ใครบาง- ใครเปนแมบาน คนทาความสะอาดบาน ทากบขาว ดแลเรองเสอผา ความสะอาดของ

บานเรอน- ใครเปนหวหนาครอบครว เปนใหญในบาน หวหนาครอบครวทาอะไรบาง- ชวตประวนของครอบครวเปนอยางไร รบประทานอาหารเชากโมง ออกจากบานกโมง

ใครไปสงลกไปโรงเรยน ใครเฝาบาน เยนลงครอบครวอย กนอยางไร แมบานทาอะไร รายการทว วทยทชอบคออะไร ดโทรทศนดวยกนหรอตางคนตางอย

- วนเสารอาทตยทาอะไรบาง ใครอย บาน ถาไปเทยวไปไหน

¡Ô¨¡ÃÃÁ·Õè 6

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 46

- แตละเดอนไปเทยวไหนบาง หรอทาอะไรเปนพเศษบาง กจกรรมอะไรทสมาชกครอบครวชอบทาทสด

- ครอบครวอานหนงสอกนบางไหม ใครอาน ทาไมจงอาน- เวลาทครอบครวมความสขทสดคออะไร เรองอะไรทครอบครวทกขทสด เรองอะไรท

ครอบครวเปนกงวล และแกไขอยางไร- ครอบครวเคยทะเลาะเบาะแวงกนบางไหม ทาอยางไรจงดกน- เรองอะไรทหวหนาครอบครวมกจะพราบอกสมาชกครอบครวบอย ๆ- หากครอบครวมคตในการดารงชวต คตนนคออะไร

นาขอมลทไดจากการสมภาษณมารวบรวมเขยนเปนรายงาน รายรบรายจายครอบครว ชวตความเปนอย และขอเสนอแนะจากกล ม แลวนาเสนอในกล มใหญ

2. วทยากรใหเยาวชนแตละกล มสรปบทเรยนทไดจากการทากจกรรมนและแนวทางการประยกตใชในชวตจรง

47ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส

ÃÒ¹ÒÁ·Õè»ÃÖ¡ÉÒ

1. นางสาวสมพร อนทรแกว หวหนากล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจตสานกพฒนาสขภาพจต

2. นางสาวอมรากล อนโอชานนท กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต3. นางสาววไล เสรสทธพทกษ กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต4. นางเยาวนาฏ ผลตนนทเกยรต กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต5. นางสาวกาญจนา วณชรมณย กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต6. นางสาวจฑาธป วชรานนท กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต7. นางสาวภคนพน กตตรกษนนท กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต8. นางสาวสรกล จลคร กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต9. นางสาวนนทภส ประสานทอง กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต

10. นางสาวพชรน คณคาช กล มงานพฒนาระบบงานสขภาพจต

1. นพ.ม.ล.สมชาย จกรพนธ อธบดกรมสขภาพจต2. นพ.อภชย มงคล รองอธบดกรมสขภาพจต3. นพ.วชระ เพงจนทร รองอธบดกรมสขภาพจต4. นพ.เสร หงษหยก รองอธบดกรมสขภาพจต5. นพ.สจรต สวรรณชพ ทปรกษา กรมสขภาพจต6. พญ.ศภรตน เอกอศวน ผ อานวยการสานกพฒนาสขภาพจต7. นางสชาดา สาครเสถยร รองผ อานวยการสานกพฒนาสขภาพจต8. นางวลล ธรรมโกสทธ ผ อานวยการศนยสขภาพจตท 15

ÃÒ¹ÒÁ¤³Ð·Ó§Ò¹

ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส 48

49ค มอคายพฒนาเยาวชนวยใส...หวใจส