№99 (29080) 26 МАМЫР, ЖҰМА 2017 ЖЫЛE-mail: info@egemen.kzwww.egemen.kz TWITTER.COM/EGEMENKZFACEBOOK.COM/.EGEMEN.KZ

1919 жылғы 17 желтоқсаннан

шыға бастады

ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ГАЗЕТ

БАСТЫ ҚҰНДЫЛЫҚ – РУХАНИ ТАЗАЛЫҚ

ЕР МЕН ЖЕР

7-бет5-бет

АлександрТАСБОЛАТОВ

Қорғанбек АМАНЖОЛ

РУХАНИЯТ

ТЕРІС ОҚУ

6-бет

КЕЛБЕТ

ҚОҒАМ

РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ

ЕРКІН ЕЛДІҢ ЕРТЕҢІ

7-бет

3-бет

5-бет

ҚАЗАҚСТАН ЖОЛЫ – ЖАСАМПАЗДЫҚ ЖОЛЫ: қоғамның идеялық бірлігінен рухани жаңғыруына дейін

ТОНЫКӨКТЕЙ ТЕРЕҢ ТҰЛҒА

EUR/KZT 347.77 USD/KZT 311.2 RUB/KZT 5.52 CNY/KZT 45.17ВАЛЮТАЛАРДЫҢ РЕСМИ (НАРЫҚТЫҚ) БАҒАМДАРЫ:

ТҰҢҒЫШ ТҮРКОЛОГИЯ МУЗЕЙІ

Сүлеймен М�МЕТ, «Егемен Қазақстан»

Соңғы қоңырау басталған кездегі үш толқын ұрпақтың: ата-аналар мен ұстаздардың, оқушылардың жүздеріндегі алаулаған шаттықты, көздеріндегі шуақ-ты нұрды, көңілдеріндегі алабұртқан сезімді көргенде, кімнің де болса жан дүниесі толқымай тұра алмайды. Əсі-ресе, тəуелсіз еліміздің Əнұранын айт-қан да, сарбаздай сап түзеп тұрған оқу-шы лар, оның ішінде бастауыш сынып бүл дір шіндері оң қолдарын жүрек тұсы-на қойып, Əнұранның сөзі мен əуенін əсем үнд ерімен əуелете айтқанда, зал ішін керемет бір толқын кернеп кеткені анық.

Осыдан болу керек, атам қазақтың қуанышты сəтті «Үлкенінің мыңына бер-генше, баланың біріне бер» дейтіні. Тіпті, сол тұста «Бағалай білу, ең əуелі өзімізді қадірлей білу» (А.Байтұрсынұлы) үлгісін ұл мен қыз айқын көрсетіп тұрды.

Биыл еліміз бойынша 3 миллионға таяу оқушы сабақтарын аяқтаса, олар-дың 136 269-ы түлектер болып санала-ды. Бұлардың ішінде қазақ мектептерін − 90 804, орыс мектептерін − 39 334, өзге тілді мектептерді 6131 бала бітіре ді екен. Осылардың ішінде ең көп бітіру-шілердің үлесіне келсек, 34 227 Оңтүстік Қазақстан облысының, 14 684 түлек Алматы облысының, 10 043 Алматы қаласының үлесіне тиіп отыр.

«Алтын белгіге» үміткерлердің саны

6280 түлекті құрайды. Оның 4878-і – қа-зақ тілді, 1288 – орыс тілді, 114 − басқа ұлт өкіл дерінің тілінде білім алған үміт-кер лер екен. Сол секілді үстіміздегі жы лы 233 мың 622 оқушы 9-сыныпты аяқ тапты.

Еліміз бойынша мектеп бітірушілерге аттестат тапсыру рəсімі маусым айының 10-12-сі арасында өтетінін еске сала кет-сек дейміз.

Елордадағы Райымбек батыр атын-дағы №50 «Қазғарыш» мектеп ли-цейіндегі «Сыңғырла, соңғы қоңырау!» атты мерекелік салтанатқа екі мыңға таяу оқушы қатысты. Мектеп түлектері білім кілтін 10-сынып оқушыларына тапсырды. Бұдан кейін Білім жəне ғылым министрлігінің өкілі Раушан Мұқышева сөз алып, қаумалаған жұртты құттықтады.

Түлектер сынып жетекшілеріне гүл шоқтарын ұсынып, алғыстарын айтса, ұстаздары 11 жыл бойы білім беріп, бозбала мен бойжеткендер қатарына бет алған шəкірттеріне сəт сапар тілеп, қимай қоштасатындарын тілге тиек етті. Сол секілді ата-аналар атынан сөз алған азаматтар да ұстаздар еңбегін жоғары бағалап, қашанда алтын ұядағы білім мен тəрбие алдағы уақытта өз жемісін беретініне сендірді.

Күміс қоңырауды 1-сыныптың 4 оқушысы соғып, олардың қолынан түлектер алып, шаттықтың құшағында ұрпақтар сабақтастығының əдемі көрінісін жұрттың көз алдынан өткізді.

Осы бір сəттегі əн əуезі қалықтап, ол қоштасу вальсіне ұласты.

Мектеп директоры Роза Болатаеваның айтуынша, білім ұясын 80-ге тарта түлек бітіріп жатыр екен. Биылғы жылғы соңғы қоңыраудың ерекшелігі, санаулы күндерден кейін ашылатын ЭКСПО-2017 көрмесіне тұспа-тұс келуінде екенін тілге тиек етіп, осыған атсалысу əрбір қазақстандықтың парызы дегенді жеткізді.

Ол сонымен бірге, мектептегі же тіс-тіктерді де жан-жақты айта келіп, оқу-шы ларды ынталандыру мақсатында «Үр-кер» сыйлығы белгіленгенін, соны 8 оқу-шыға тапсырып тұрып, бұл үрдіс ал дағы уақытта жалғаса беретінін назарға сал ды.

Білім ордасы өткен жылы «Үздік мек теп» атанса, жақында мұғалімдердің сабақ беру əдісі бойынша Астана əкім-дігі өткізген «Үздік мұғалім-2017» бай қауында қазақ тілі пəнінің ұста зы

Ұлболсын Есілбаева бірінші орын ды жеңіп алып, 1 млн 654 мың теңге сый-ақыға ие болыпты. Мұнымен қатар, рес пуб ликалық ұстаздар бəйгесіне жол-дамаға қолы жеткенін де айта кетсек дейміз.

Сонымен соңғы қоңыраудың жал-ғасы оқушылардың жазғы демалысына, тү лектердің сынақ тапсыруына, жоғары оқу орнына түсу арманына ұласатын болады.

«Қонақ аз отырып, көп сынайды»ЭКСПО-2017 көрмесі кезінде бұл сөздің маңыздылығы барынша арта түспек

Сұңғат �ЛІПБАЙ,«Егемен Қазақстан»

ЭКСПО-2017 халықаралық көр-ме сінің басталуына санаулы ғана күн дер қалды. Астанамыз алдағы үш айдың ішінде өз тарихында тұңғыш рет миллиондаған қонақтарға туризм қаласы ретінде қызмет көрсетпек. Бұл – тек елорда үшін ғана емес, бүкіл еліміз үшін үлкен сын. Көрмені өткізу, онда жасыл экономика бағытындағы жаңа технологияларды жинақтау жəне таныстыру шаралары өз алдына, сол көрмені көру үшін келетін қонақтарды қабылдау, оларды тамақтандыру жұ-мыс тарының да оңайға соқпайтыны анық. Мұндайда «қонақ аз отырып, көп сынайды» дейтін атам қазақтың дана сөзін тағы бір еске сала кетсек, ар тық болмас.

Астана қалалық əкімдігі таратқан де ректерге қарағанда, ЭКСПО

халық аралық көрмесін тамашалауға 5 мил лионға жуық қонақ келеді де-ген болжам бар. Енді бір дерек-тер бо йынша 2,3 миллионнан астам адам келуі тиіс. Көрменің сайтында жуықта 1 мил лион билет сатылғаны жөнінде ха бар шықты. Бұл көрменің басталуы нан бір ай бұрынғы жағдай. Демек, біздің ойымызша, көрмені тамашалауға келетін адамдар саны кем дегенде 2 миллионға жетіп жығылуы тиіс. Əйт песе, 2015 жылы Миланда өткен көр мені тамашалауға 20 мил-лион адам келгендігін еске алсақ, ЭКСПО-2017 көрмесін тамашалау-шылар саны біз болжап отырған ша-мадан еселеп артып түсуі де ғажап емес. Сонда 5 миллион адам қатысуы мүмкін деген болжамды да дəл қазір жоққа шығаруға болмас. Ал осынша-ма қонақтарды қабылдауға, оларды тамақтандыруға бар болғаны 1 мил-лион тұрғыны бар қаланың мүмкіндігі

жете ме? Міне, осы мəселе жөнінде Астана қаласының əкімдігі мен Ауыл шаруашылығы министрлігі бірлесе отырып, ЭКСПО-2017 көрмесін өткізу кезінде Астана қаласын азық-түлік өнімдерімен қамту жөнінде арнайы жоспар жасап, сол бойынша жұмыстар жүргізіп жатқандығын естіген бола-тынбыз. Бұл дəл қазіргі күні қолға алы-нып отырған іс емес, осыдан екі жыл-дай уақыт бұрын бастау алған мəселе. Өйткені, сол кезде аталған мəселеге байланысты өткізілген басқосуда Ауыл шаруашылығы министрлігінің өк іл і көрме кез інде Астанаға жеткізілетін тағам өнімдерінің əрбір түріне дейін анықталғандығын, еуропалық мəзір, жапон мəзірі, қытай мəзірі, шығыс халықтарының мəзірі, мұсылман мəзірі секілді барлық мəселелердің ескерілгендігін, ондай тағамдар мен олардың шикізаттарын қайдан жеткізуге болатындығы да

тəптіштелгендігін, осы бойынша нақты жұмыстар жүргізілетіндігін айтқан болатын.

Оның бер жағында Астана қаласын азық-түлікпен қамтудың алғашқы ша-ралар легі қазірдің өзінде нақты баста-лып кетті деп айтуға болады.

Мəселен, Астана тұрғындары үшін 2017 жылдың 13 мамырынан 1 қазанына дейін қаладағы «Қазақстан» спорт кешені мен «Алай» көлік-логистика орталығы алаңдарында өңірлік ауылшаруашылық жəрмеңкелері өтетіндігі алдын ала хабарланды. ЭКСПО-2017 мамандандырылған көрмесін өткізу кезеңінде азық-түлік та-уарларымен қамтамасыз ету мақсатында өңірлік ауылшаруашылық жəрмеңкесін өткізу жоспарланған, деп жазды бұл жайында қала əкімдігінің ресми сайты. Осы жөніндегі алдын ала мəліметтер бойынша апта сайын дəстүрлі түрде өтіп отыратын бұл жəрмеңкелерде астаналықтар үшін ел өңірлерінен 30 мың тоннадан астам азық-түлік өнімдері ұсынылады. Олар негізінен алғанда жылқы еті, сиыр еті, құс еті, сүт өнімдері, жарма түрлері, қант, бал, балық жəне тағы басқа ең қажетті деген өнімдерден тұратын болады.

Сыңғырла, соңғы қоңырау!

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше кең-байтақ Отанымыздың барлық �ңірлеріндегі білім ұяларында күміс қоңыраудың сыңғыры естіліп, жұртшылық түлектерге сәт сапар тіледі. Он бірінші сыныпты бітірушілер �мірге жолдама алып жатса, мектеп табалдырығын �ткен жылы алғаш аттаған бүлдіршіндер бір сатыға к�теріліп, ата-ананың, ұстаздар қауымының к�з қуанышына айналды. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Суретті түсірген Ерлан ОМАРОВ, «Егемен Қазақстан»

Суретті түсірген Ерлан ОМАРОВ, «Егемен Қазақстан»

(29080) 26 МАМЫР, ЖҰМА 2017 ЖЫЛ TWITTER.COM/EGEMENKZFACEBOOK.COM/.EGEMEN.KZ

(Соңы 8-бетте)

2 26 мамыр 2017 жылСаЯСат

А.Мамин Мемлекет бас шы­сының тұрақты экономикалық өсім үшін кен металлургия кеше­нінің дамуына айрықша көңіл бөлетінін айта отырып, форумның кен металлургия кешеніндегі маңызды мәселелерді талқылау мен шешуде халықаралық алаң ретіндегі маңызын атап көрсетті.

Қазақстан әлемде темір кені бойынша жетінші және бо­лат өндірісі көлемі бойынша 33­ші орын алады. Өнеркәсіп өндірісінің жалпы құрылымында кен металлургия кешені 18 пай­ыздан астамды құрайды.

Соңғы жылдар ішінде ал ғаш рет базалық металдарға әлем­дік бағаның көтерілуіне, ры­ноктардың жандануына және көптеген жетекші өндіруші ком­паниялар үшін шығындардың азаюына байланысты әлемдік кен металлургия өнеркәсібінде оң тенденциялар байқалуда деп атап өтті А.Мамин.

2017 жылдың 4 айының қо­ры тындысы бойынша Қазақстан экономикасының өсімі 3,7 пайыз­ды құрады. Өнеркәсіп өндірісі көлемі – 107,1 пайыз, оның ішінде кен өндірісінде 107,8

пайыз өңдеу саласында 106,8 пайызды құрады, деді Премьер­Министрдің бірінші орынбасары.

Бізге саладағы өсімнің оң ди на ми касын сақтап, өзіміз дің бәсекелестік артықшылық тары ­

мызды тиімді пайдалануымыз қажет, деп атап көрсетті А.Мамин.

Оның айтуынша Төртінші өнеркәсіптік революция кен ме­таллургия өнеркәсібінің басты технологиялық тренді болып табылады. Қазірдің өзінде ар­зан технологияларды қолдану арқылы өндірістің өзіндік құнын төмендетуге және шығарылатын өнім көлемін айтарлықтай ұл­ғай туға жағдай туғызатын Ин­дустрия 4.0 ­дің элементтерін қолданудың оң үлгілері бар.

Қазақстанның ірі темір кені шикізаты мен болат өнімдерін өндірушілердің бірі болып табы­латынын ескере отырып, Болат жөніндегі комитетті ЭЫДҰ­ға мүшелікке өткізу бойынша жұмыстар жүргізілуде. ЭЫДҰ­ға мүше болу субсидиялау және

металлургия кәсіпорындарына мемлекеттік қолдау проблемала­ры бойынша шешім қабылдауға қатысуға және ДСҰ талаптарын ескере отырып болат рыногын­да әділ бәсекелестікті дамыту бойынша күш­жігер жұмсауға жағдай туғызады.

Талқыланып отырған тақы­рып тың көкейкестілігін атап өте отырып, А.Мамин форумға қаты­су шыларға өнеркәсіптік және эко логиялық қауіпсіздік мәселе­лерін шешу үшін көзқарастар қалыптастыруда, КМК­да өнім­нің жаңа түрлерін дамытуда, ин новациялық технологиялар енгізуде тиімді жұмыс тіледі.

Айтқандай, 25­ші Дүние жү­зілік кен конгресін 2018 жылғы 18­22 маусымда Астанада өткізу жоспарланып отыр.

640 шетелдік Қазақстан азаматы атанады

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Ақордада Мемлекеттік хатшы Гүлшара Әбдіқалықованың төрайымдығымен Қазақстан Президенті жанындағы Азаматтық мәселелер жөніндегі комиссияның кезекті отырысы өтті.–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Палата Қазақстан мен Қырғызстан Үкіметі арасындағы реадмиссия туралы келісімді және Іске асыру тәртібі туралы атқару хаттамасын ратификациялады. Құжаттардың ережелері қайтарылатын адамдарды анықтау, олардың реттелген және қауіпсіз транзитінің тетіктерін реттейді, реадмиссия, транзит неме­се әңгімелесуді жүргізу туралы сұрау салуды жүзеге асыру үшін қажетті құжаттар тізбесін қамтиды, адам­дарды бірге жүру арқылы берудің шарттары мен тәртібін айқындайды. Ал құжаттарды ратификациялау екі мемлекет арасындағы заңсыз көші­қонға қарсы іс­қимыл саласындағы ынтымақтастықты жетілдіруге ықпал етеді.

Жалпы отырыста, сондай­ақ, Қа зақ­стан мен Ресей арасындағы темір жол көлігі кәсіпорындарының, мекеме ле рі мен ұйымдарының қызметін құқық­тық реттеудің ерекшеліктері туралы үкі метаралық келісімге өзгеріс тер ен гізу туралы хаттама ратифи кация ­ланды. Хаттаманы ратификациялау Қазақстанның шекаралық облыс тары­ның тұрғындарына Ресей Федера­циясының аумағы бойынша шека­ралық бақылауды жүргізбей транзит­пен өтулеріне мүмкіндік береді. Екі мемлекеттің атқарушы билік орган­дары темір жол жолаушылар тасыма­лын жүзеге асыратын тасымалдаушы­ларды айқындау жөніндегі қағиданы, шығыстардың көлемдерін айқындау және оларды субсидиялау әдістемесін белгілейтін болады.

Сонымен қатар, заңнамаға өсім­діктер мен жануарлар дүниесі мәсе­лелері бойынша түзетулер бірінші оқылымда қаралып, мақұлданды. Онда

14 заңнамалық актіге, оның ішінде 7 кодекске өзгерістер мен толықтырулар енгізу көзделіп отыр.

Енгізілетін өзгерістер мен толық­тырулар: Үкіметке сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген өсім діктердің түрлерін алып қою ту­ралы шешім қабылдау жөніндегі құзырет беруді; орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті органға басқа санаттағы жерді орман қоры жеріне ауыстыру қағидасын әзірлеу және бекіту жөніндегі құзыретті беруді; ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді орман пайдалану түрлерін нақтылауды; ұзақ мерзімді орман пайдалану тендерлеріне Қазақстан азаматтарына және біздің еліміздегі шетелдіктер қатыспайтын заңды тұлғаларға ғана құқық беруді; жануарлар түрлерін интродукциялау кезіндегі экологиялық талаптарды нақтылауды; жануарларды Қазақстанға әкелу және елден әкету мәселелерін реттеуді; жекелеген зиянды және аса қауіпті зиянды организмдермен күресу үшін пестицидтерді уақытша тіркеуді; балық ресурстары мен басқа да су жа­нуарларын қорғауды, өсімін молайту­ды және орнықты пайдалануды жүзеге асыру үшін ихтиологиялық байқауды; жануарлар әлемін қорғауды, өсімін мо­лайтуды және орнықты пайдалануды жүзеге асыру үшін жергілікті атқарушы органдардың мамандандырылған ұйымдарды құруын; ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың учаскелерінде биосфералық резерваттарды құруды; орман шаруашылығы мен табиғат қорғау мекемелерінің мамандарын құқықтық және әлеуметтік қорғауды және басқаларды көздейді.

Отырыста Қорғаныс және әс ке ри

қызмет мәселелері бойынша түзе тулер жан­жақты талқыланып, қабыл данды. Заң жобасының мақсаты құқық тық олқылықтарды, әртүрлі заңна ма лық актілердің құқық нормалары ара ­сындағы қайшылықтарды жою ар­қылы әскери қызмет және қорға ныс са ласындағы қолданыстағы заңна ма ны жетілдіру, сондай­ақ, әскери қыз мет­шілердің әлеуметтік және құқықтық қор ғалуын қамтамасыз ету болып табы лады.

Атап айтқанда, түзетулер Қор ға ныс министрлігінің, Қарулы Күштер Бас штабының, әскери басқару орган дары­ның функцияларын нақтылайды және толықтырады.

Қорғаныстық тапсырысты орындау кезіндегі операторлардың, уәкілетті ұйымның және атқарушылардың функция лары айқындалған.

Материалдық­техникалық қамта­ма сыз ету әскерлерін және аумақтық әскер лерді қосу есебінен Қарулы Күштердің жалпы құрамы кеңейтілді.

Азаматтарды келісімшарт бойын­ша әскери қызметке іріктеуге арнал­ған сипаттамалар белгіленген. Мәсе­лен, келісімшарт бойынша әскери қыз метке заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алып тасталмаған соттылығы бар адам қабылданбайды, ал тізбесін уәкілетті органның басшысы бекітетін лауазымдарға орналасу үшін адамның психофизиологиялық немесе полиграфологиялық зерттеуден өту міндеті бекітілді.

Сенаторлар Конституциялық Кеңес­тің мүшесі Ұбайдолла Мырза ғали ұлы Стамқұловтың өкілеттігін тоқта ту туралы және Парламент Сенаты Төр­аға сының Конституциялық Кеңестің мүшесі қызметіне Рахмет Мұқашевты тағайындау туралы ұсынуын да қарады.

Отырыс соңында сенаторлар өзде­рінің сауалдарын жария етті.

Заңнамаға түзетулер қабылданды

Нұрлыбек ДОСЫБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Оның жұмысына Қазақстан Рес­пуб ликасы Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Н.Нығматулин, Ресей Феде­ра циясы Федералдық Жиналысы Мем лекеттік Думасы Төрағасының орынбасары В.Васильев, Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Р.Василенко, Тәжікстан Республикасы Маджилисинің комитет төрағасы Д.Маджидзода, Қырғыз Рес­публикасы Жогорку Кенешінің депу­таты М.Мадеминов, Ауғанстан Ислам Республикасы Ұлттық Ассамблеясы Воле си Джиргасының депутаты А.За­зай, Қазақстан Республикасы Парла­мен ті Мәжілісінің депутаттары, сондай­ақ, халықаралық сарапшылар мен дип­ло матиялық корпустың өкілдері қа­тысты.

Нұрлан Нығматулин дөңгелек үстелде сөз сөйледі. Өз сөзінде Мә жі­ліс Төрағасы маңызды жиынды бір лесе

ұйымдастыруға қолғабыс еткен Ұжым­дық қауіпсіздік туралы шарт ұйы­мына ризашылық білдіре келіп, биыл Ұжымдық қауіпсіздік туралы шартқа қол қойылғанына 25 жыл, ал Пар­ламенттік Ассамблеяның құрылғанына 10 жыл толып отырғанын атап өтті. Қазақстан Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тәуел сіздік алған күннен қауіпсіздік пен ын ты мақтастық мәселесіне ерекше назар аударып келе жатқанын, бүгінгі күні Қа зақстанның Орталық Азиядағы ең тұрақты, ең қауіпсіз ел екенін алға тартқан Н. Нығматулин:

– Елбасының ірі бастамалары тек ай мақтарда ғана емес, әлемдік деңгей­де зор қолдауға ие болды. Соның нәти­жесінде, біздің елдеріміз барлық са­лада жоғары стратегиялық әріптестік ор натты. Оның ішінде, аймақтық ынты мақтастық және қауіпсіздік бой­ынша да әрқашанда жемісті жұмыс атқа рып келеді. Бірақ қазіргі уақытта бүкіл әлемде орын алып жатқан

қауіп­қатерлер өте көп. Бұл біздің ел­дерімізден әріптестікті бұрынғыдан да күшейтіп, бірлесе әрекет етуді талап етеді, – деді.

Төрағаның айтуынша, осы жолда ҰҚШҰ Парламенттік Ассамблеясына мү ше елдер парламенттерінің рөлі өте зор және жүктеліп отырған жауап кер­шілік те өте жоғары.

Еске сала кетсек, үстіміздегі жыл­дың бірінші қаңтарынан Қазақстан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі ретінде ресми түрде жұмыс қа кірісті. Мәжіліс Төрағасы атап өткен дей, Қазақстан осы кезеңде Орталық Азия бойынша қауіпсіздік пен тұрақ ты лықты қамтамасыз ету, аймақ­тық қауіп­қатерлер мен сынақтарға тиімді қарсы іс­қимыл танытып, ынты­мақтастықты нығайту бағытында бел­сенді жұмыстарды қолға алмақ.

Осы ретте, Н.Нығматулин парла­мент тердің өзара әріптестігі ұлттық мүдде лерді есепке ала отырып, халық­аралық үдерістерді заңнамалық тұрғы­дан қамтамасыз етуге жол ашатынын атап өтті. Мәжіліс Төрағасының айту­ынша, Орталық Азия өңірінде қауіп­сіздікті қорғауда Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарттың рөлі өте зор.

– Бұл жолда Қазақстан Парламенті депутаттарының ҰҚШҰ Парламенттік Ассамблеясы шеңберінде өз әріп тес­терімен тығыз қарым­қатынас орнатуы өте маңызды. Парламенттік диплома­тия көптеген халықаралық мәселелер бойынша елдер ұстанымдарын алға жылжытуға және тараптардың мүд­делерін қозғайтын құжаттардың маз­мұн дық сипатына ықпал ете алады, – деді Нұрлан Нығматулин.

Айта кетейік, тәуелсіздік жылдары ішінде Қазақстан Парламенті Ел ба­сының идеясымен құрылған, биыл 25 жыл толып отырған, қауіпсіздік мәсе­лесіне етене араласатын Азиядағы өзара іс­қимыл және сенім шарала­ры жөніндегі кеңес аясында көптеген халық аралық шарттарды және ҰҚШҰ шең берінде 38 халықаралық шартты, сон дай­ақ, Шанхай ынтымақтастық ұйы мы аясында 17 халықаралық шарт­ты ратификациялаған.

Парламентшілер ынтымақтастығы–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Қазақстан Парламенті Мәжілісінің ұйымдастыруымен «Орталық Азиядағы ынтымақтастық пен өңірлік қауіпсіздікті заңнамалық қамтамасыз етудегі парламенттердің рөлі» тақырыбында халықаралық дөңгелек үстел оты-рысы өтті. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Инновацияларды қолдау–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше Үкімет үйінде Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаев экономиканың нақты секторына Индустрия 4.0 элементтерін енгізу аясында «Инновациялық технологиялар паркі» арнайы экономикалық аймағын одан әрі дамыту мәселелері жөнінде кеңес өткізді, деп хабарлады Премьер-Министрдің баспасөз қызметі. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Стартап-хаб құру мәселесі қаралды

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаевтың төрағалығымен Мемлекет басшысының «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауын іске асыру аясында Астанада Стартап-хаб құру мәселесі жөнінде кеңес өтті, деп хабарлады Премьер-Министрдің баспасөз қызметі. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Бағдарлама жобасы талқыланды–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаев «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасының жобасы мәселелері жөнінде кеңес өткізді, деп хабарлады Премьер-Министрдің баспасөз қызметі. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Парламент Сенатының Төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаевтың басшылығымен палатаның жалпы отырысы өтті, деп хабарлады Сенаттың баспасөз қызметі.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Кен өнеркәсібінде кемелдену байқалады––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Асқар Мамин Астанада өткен VIII Халықаралық кен металлургия конгресіне қатысып, сөз сөйледі деп хабарлады Премьер-Министрдің баспасөз қызметі.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Кеңес барысында инвестициялар тарту, Астанадағы Стартап­хаб база­сында IBM зертханасын ашу мәселелері талқыланды. Сондай­ақ, геологиялық

машина жасау кластерінің жаңа жо­балары мен Кремний алқабындағы «Инновациялық технологиялар паркі» өкілдігінің жұмысы қаралды.

Кеңес барысында «Астана» Ха­лықаралық қаржы орталығы (АХҚО) аясында ЭКСПО­2017 нысандарының бірінің негізінде Халықаралық ІТ­стартаптар технопаркін құру бойын­

ша «Жол картасының» мәселелері тал­қы ланды.

Кеңес қорытындысы бойынша Пре­мьер­Министр Бақытжан Сағынтаев бір­қатар нақты тапсырмалар берді.

Мемлекет басшысы Н.Назарбаев «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты халыққа Жолдауын іске асыру аясында Үкіметке экономиканы технологиялық жаңғырту жұмыстарын жылдамдатуды, сонымен қатар, «Цифрлы Қазақстан» жеке бағдарламасын қабылдауды тап­сырды.

Мемлекеттік бағдарлама цифрлы экожүйені үдемелі дамыту арқылы

халықтың өмір сүру сапасы мен Қазақстан экономикасының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған.

Кеңес барысында цифрлы Жібек жолын іске асыру, жасампаз қоғамды дамыту, проактивті мемлекетке ауы­су бойынша жұмыстарды жүйелеуге қатысты Ақпарат және коммуника­циялар министрлігінің іс­әрекеттері талқыланып, экономика салаларындағы цифрлы түрлендіру шаралары қаралды.

Гүлшара Наушақызы: «Қазақстан азаматтығын алуға және одан шығуға өтініш берушілердің құжаттары құқық қорғау органдарында алдын ала са­раптамадан өткізілді. Қазіргі таңда елімізде жан­жақты жаңғыру рефор­малары жүргізіліп жатқаны өздеріңізге

белгілі. Бұл мәселе Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың саяси­экономикалық және рухани жаңғырулар жөніндегі стра­тегиялық құжаттарында нақты көрсе­тілді», дей келе, Қазақстан азамат тығын алатын әрбір адамның мемле кеттік дәстүрлерді, Қазақстанның құнды лық­тарын терең білуі, оларды құрмет тұтуы өте өзекті мәселе екенін жеткізді.

Бұдан кейін Мемлекеттік хатшы тәуелсіздік алған сәттен бастап Қазақ­станның азаматы болуға ниет білдіруші адамдар санының ұдайы өсуі бай­қалатынына, осы жылдар ішінде еліміздің халықаралық беделі айтарлықтай өскен­дігіне тоқтала келе, бұл Президент Н.Назарбаевтың басшылығының арқа­сындағы этносаралық қатынастың

жоғары мә де ниетін және Қазақстанның әлеу мет тік­экономикалық, қоғамдық­сая си дамуындағы нық қадамдарын айқын дайтынына назар аударды.

Өз сөзінде Гүлшара Наушақызы Мем лекеттік рәміздер күні қарсаңында елі міздің жаңа азматтарын қарсы алуға

ерекше қуанышты екенін, оларға Отаны­мыздың игілігі жолында бақытты өмір және табысты жұмыс тілейтінін айтты. Сондай­ақ, еліміздің лайықты азамат­тары бола отырып, олардың егемен Қазақ станның одан әрі дамуы мен өр­кен деуіне өз үлестерін қосатындарына сенім білдірді.

Отырыста Қазақстан азаматтығына қабылдау және одан шығу мәселелері жан­жақты қарастырылды. Елбасы тиісті Жарлыққа қол қойғаннан кейін бізге жақын және алыс шетелдерден келген түрлі этностардың 640 өкілі қазақстандық атанатын болады.

Комиссия отырысының қоры тын­дысы бойынша тиісті шешімдер мен ұсынымдар қабылданды.

26 мамыр 2017 жыл 3

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Бұрынғы Кеңес Одағына кірген республикалардың кейбірі сая си және экономикалық қайта құрудың дұрыс бағытын таба алмады. Соның салдарынан сол елдерде ішкі саяси жағдай әбден шиеленісіп, қоғам дамуы шектен тыс саясиланып кетті. Демократияның «алаңдық» сипат алуы халықтың жағдайын жақсарта алмады, билік халыққа ғылыми негізделген, сол кездегі туындаған тарихи кезеңді сараптап, ескерген және тұрғындардың болашағын айқын көрсететін стратегиялық бол-маса да, ең құрығанда, орта мерзімдік бағдарламалар ұсына алмады. Оның барлығы немен аяқталғанын біз жақсы білеміз. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Думан АНАШ,«Егемен Қазақстан»

Жиында Қазақстан тарих­шы ларының ұлттық конгресі, Халықаралық түркі академиясы, «Егемен Қазақстан» республикалық газеті және Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің «Туған жер» ақпараттық­танымдық э к с п е д и ц и я с ы » б і р л е с к е н жобасының тұсаукесері өтті. Гуманитарлық мамандықта білім алып жатқан студенттерді жазғы демалыста фольклорлық, тарихи­этнографиялық және археологиялық экспедицияларға қатыстыру арқылы жас ұрпақтың ұлттық мәдениетке деген құрметін ояту­ды көздейтін алғашқы экспедиция Торғай өңіріндегі қазақтың әйгілі күрескер перзенті Кейкі батырға арналмақ. Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ ректоры Ерлан Сыдықов «Туған жер» бағдарламасын кешенді түрде жүзеге асыру тура­лы ұсыныстары шеңберінде «туған жер» мен «атамекен» ұғымдарының бастауы, кіші Отанымыз – ауылға арналған кітаптарды универси­тет базасынан «Туған жер тари­хы» атауымен шығаруға шешім қабылданғанын жеткізді. Бұл орай­да көрнекті ғылым қайраткерлерінің қатысуымен Зиябек Қабулдиновтің «Астана: прошлое и настоя­щее» және семейлік өлкетанушы Бекен Теміровтің «Саржал» кітаптарының тұсаукесері өтті. Е.Сыдықов аталған жоба аясын­да «Өлкетану» курстары мен оқу бағдарламасын енгізу, «Ұлы Дала

алтыны», «Көшпенді өркениет», «Киіз үй» сияқты тақырыптық тұрғыда мамандандырылған му­зейлер ашудың кезегі келгенін атап өтті.

Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің төрағасы Болатбек Әбдірасылов Елбасы мақаласы тарих ғылымының негізгі зерттеу бағыттарын анықтауға, жас ғылыми зерттеушілер шоғырын қалыптастыруға мүмк інд ік беретінін және биыл 1,5 мыңнан астам ғылыми жоба жүзеге асы­рылатынын жеткізді. Соның ішінде тарих пен археологияға 46 жоба арналып отыр. Бұл зерттеу жұмыстарына 20 мыңнан астам ғалым тартылмақ. Еліміздің 42 жоғары оқу орнында тарихшы ма­мандар даярланады. Соңғы жыл­дары ғылыми әлеуетімізді қалпына келтіру мақсатында ауқымды жұмыс жүргізілуде. Былтыр ма­гистр мамандарына оқытуға мемлекеттік тапсырыс 7 мың адам­ды, докторантураға 485 адамды құраса, биыл магистратураға 9500 орын, докторантураға 1250 грант бөлініп, мемлекеттік тапсырыс көлемі 3 есеге артты. Бұл ғылымның дамуына айтарлықтай серпін береді, деді комитет басшысы.

Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының директоры Хангелді Әбжанов П р е з и д е н т м а қ а л а с ы н д а «Қазақстан», «Ұлт», «Тарих», «Тіл», «Жер» сөздері 300 мәрте қолданғанын, мәтіннің 15 пайы­зы еліміз үшін қымбат сөздерден тұратынын айтты. «Ұлы Даланы

алғашқы адамдар миллион жыл бұрын мекен етіпті. Мұнда сырттан келгендер де, сыртқа кеткендер де аз болған жоқ. Ғасырларға созылған осынау күрделі ілгерілеу мен іркілістің өзегінде туған жерінен табан аудармаған арғы қазақтар тұрды. Тарихқа тұғыр болған жер мен тіл тарихты түзбейді, олар тарихтың куәгерлері. Тарихқа тағзым дегеніміз – ең алдымен жерге және тілге тағзым, деді ол. Х.Әбжанов ХХІ ғасырдың ұлттық санасын қалыптастыруға бөгесіндер әлі бар екенін, соның бірі «Қазақстан тарихы» пәнін кел­те, жартыкеш көлемде оқыту, бұл өз тарихыңды сыйламау екенін, ұлттық тарихты сыйламаудың тағы бір көрінісі – тарихшылардың сұғанақтықтан, яғни, плагиаттан әлі де қол үзбегендігінен көрінетінін жеткізді.

Халықаралық Түркі акаде мия­сының президенті Дархан Қыдырәлі туған жер кіндік кескен жермен ғана өлшенбейтінін этно және эпостық

танымдар арқылы дәйектей келіп: «Туған жер Қазақстанмен шек­телмесе керек, қасиетті жерлер ел шекарасымен тұйықталмаса керек. Киелі жерлер – Ұлытау, Сарайшық, Түркістан, Алтай және бүкіл қазақ даласы. Сонымен бірге Күлтегін, Тоныкөк өмір кешкен Орхон бойы, Өтүкен қойнауы, Бейбарыстардың ізі қалған Мысыр, Фараби топырағын жамылған Шам, Бабыр гүлдендірген Үндістан, мұның барлығы біз үшін қастерлі өлкелер», деді. Осы орайда Халықаралық Түркі академиясының ортақ түркі оқулығын әзірлегенін, түркі әлемінің орта мектептеріне арналған түркі елдерінің геогра­фиясы оқулығы дайындалғанын, сонымен қоса түркі әлемінің топономикалық атласы да жаса­лып жатқанын жеткізді. Бұл оқу құралдарында тамырлас түркі елдерінің киелі орындары да түзіледі, деді академия басшысы.

Ә.Марғұлан атындағы Ар­хеология институтының дирек ­

торы Бауыржан Байтанаев Қазақ­станның киелі орындарындағы тарихи ескерткіштердің жағдайы әр аймақта әркелкі екенін айтты. Діни сәулеттік ескерткіштер рес­таврациядан өткізілгенін, барып­қайтар жолы да барлығын, бұл ретте негізінен діни археологиялық ескерткіштердің жағдайы мүш­кіл екенін атап көрсеткен ол алғашқы қауымдық құрылыстан орта ғасырларға дейінгі кезеңге тән ескерткіштердің арғы баба­ларымыздың тотемдік, зоро­астрилік, тәңіршілдік және басқа да діни түсініктерін қамтитынын, ол ардың мәдени тұрғыдан үл­кен қызығушылық тудыраты­нын, дегенмен басым бөлігі иесіз болғандықтан және жеке шаруа­шылық қажетіне игеру барысында жеке тұлғалардың жауапсыздығы салдарынан бұзылып жат қа­нын жеткізді. Осы орайда архео­логиялық мұраларды сақтау мен музейлендіру ісін жандандыру маңызын атап өтті. Сондай­ақ,

Тамғалы, Жоңғар Алатауы, Ақсу­Жабағылы, Марқакөл сияқты қорықтарда жартас суреттерін танымдық туризм нысандарына ай­налдыруды жандандырып, елімізде петроглифтерді зерттеу орталығын құру жөнінде ұсыныс білдірді.

Мемлекет тарихы институ­ты ның директоры Бүркітбай Аяған кеңестік дәуірге қатысты қорытындылануы тиіс жайттар туралы сөз қозғады. «Біз шын социализмді өткердік пе, әлде номенклатуралық па? Егер біз осы сияқты кеңес қоғамының ішкі мазмұнын түсінсек, аштық пен репрессияның, жетістіктер мен кемшіліктердің негізін табар едік, деді ол. Сондай­ақ, жоғары оқу орындарында «Қазақстан тарихы» кафедрасы мен пәнін қысқарту туралы мәселенің қойылуы алаң­дататынын, оған тосқауыл қойылуы керектігін айтты. Ал Әдебиет және өнер институтының директо­ры Уәлихан Қалижан КСРО­ны құлату доктринасының рухани құлдырауды негізге алғаны ше­телдік еңбектерде жазылғанын, сон дықтан, рухани түлеу ұлттың им мунитеті болатынын айтса, Ұлттық музейде құрылған «Қа­сиет ті Қазақстан» орталығының же текшісі Берік Әбдіғали Елбасы мақаласының саяси мәні бар екенін, оның негізгі өзегі жат идеологияға ұлттық құндылықтар арқылы қарсы тұру екенін атап көрсетті.

Конференция барысында соны­мен бірге Мәмбет Қойгелдиевтің жиырма жылдық еңбегінің қо­ры тындысы іспетті «Алаш қоз­ғалысы» монографиясының екі томы таныс тырылды және жиынға ар найы келген шетелдік ғалымдар да Елбасы мақаласы мен рухани түлеу төңірегіндегі ой­пікірлерімен бөлісті.

Суретті түсіргенЕрлан ОМАРОВ,

«Егемен Қазақстан»

Рухани жаңғыРу

Ал Елбасы Н.Ә.Назарбаев бол­са, керісінше, экономикалық және саяси жаңғыру, ішкі және сыртқы саясат, еліміздің жақын арадағы және ұзақ мерзімдік мүдделері арасындағы тепе­теңдікті таба білді және оның тізгінін қолында нық ұстады.

Елбасы Н.Ә.Назарбаев 1993 жылы жарық көрген «Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде» атты еңбегінде қоғамда өзгерістерге сай келетін рухани ахуал туғызу қажеттігіне сол кездің өзінде­ақ назар аударған болатын. Тұжырымдамада тұрақтылық пен ұлтаралық келісімді қамтамасыз ету реформалар жүргізу мен қоғам дамуының басты саяси шарты ретінде қарастырылған. Саяси жүйе мен экономиканы нарыққа бейімдеу ұлттық идеяға деген көзқарасты өзгертуді талап етті.

Яғни, кез келген мемлекет өз аза мат тары үшін тартымды саяси, эко но микалық қана емес, сондай­ақ, идеологиялық бейнелерді жа сауға ұмтылуы керек. «Шын мәнінде, идеология – бұл адамдар­дың қоғамдастығын саяси және эко но микалық міндеттерді шешуге топтас тыру мен жұмылдырудың уақыт тезі нен өткен тәсілі, бұл әлеуметтік мінез­құлықты қалып­тас тыру механизмі... адамдардың ақыл­ойына өркениетті түрде ықпал ету тәсілі», – делінген еңбектің кіріспесінде.

Тәуелсіздіктің алғашқы жыл­дары Елбасы Қазақстанда тұрып жатқан азаматтарды теңдігін тек қазақ халқының және қазақ тілінің біріктіруші рөлін арттыру негізінде ғана іске асыру мүмкіндігіне ерекше көңіл бөлді. Содан бері қыруар жұмыстар атқарылды. Экономикалық күш­қуатымыз арт­ты, мемлекеттілігіміз орнықты, ха­лық аралық беделіміз өсті. Адамдар өзгерді, қоғам есейді. Түптеп кел­генде, осының барлығына сол кездер ден бастау алған ішкі сая си тұрақтылық, ұлтаралық келісім

сияқ ты құндылықтарды табанды түрде, бірізділікпен және мемле­к ет тік саясат деңгейінде іске асы­руы мыздың арқасында ғана қол жет кізгендігімізді мақтанышпен айтуымызға болады.

Жоғарыдағы үрдістің қалып­тасуына 90­жылдары Қазақ стан­дағы тарихи сананың қалып та­суы, мемлекеттік бірегей лікті қалыптастыру тұжырымдамалары мен «Қазақстан­2030» Страте гия­сының іске асырылуы шешуші рөл атқарған. Дәл осы кезеңде жас­тарды тарихи тұрғыда тәрбиелеу мәселесіне деген қағидалар мен көзқарастар негізделді, халықтың бірлігі , азаматтық татулық, әлеуметтік тұрақтылық, ұлтаралық және конфессияаралық келісім, ымыраға келу және төзімділік мемлекеттегі негізгі идеяларға ай­налып, күнделікті өмірге бір елде өмір сүрудің басты шарты ретінде ене бастады.

Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақ­стан дық жолының» жүйелілігінің келесі бір көрінісі – негізгі ұлттық идея ретінде ұлттың бәсекеге қабілеттілігі, Қазақстанның әлемдік экономика мен қауымдастыққа ықпалдасуына басымдық берілуі. Елбасы «осы идея жалпыұлттық жоба ретінде көпұлтты және көп­кон фессиялық қоғамның басын біріктіруі керек» – деп дөп ба­сады. Ұлы мақсат – ұлттық рух­ты кө тереді. Қазақстан халқы Ассам блея сының XII сессиясында Елбасы «... біз бір қазақстандық халық ретінде қалыптастық..., біз енді бәсекеге қабілетті ұлт болу­ымыз керек», – деп, жаңа мақсат­міндеттер қойды.

Аталған мәселені Елбасы 2008 жылғы Жолдауында мемлекеттің әлеуметтік саясатын жетілдіру қажеттілігімен байланыстырады. Өйткені, әлемдік қаржы нарығының тұрақсыздығы жағдайында әлеу­мет тік мәселелердің өзектілігі арта түседі. Ол саяси сипатқа ие бо лып, мемлекеттің ішкі саяси тұрақ­тылығына тірелуі әбден мүмкін еді. Елбасы төніп тұрған бұлтты сейіл тіп, дағдарысты өз пайдамызға дұрыс пайдаланып, оны жаңару мен дамудың көзіне айналдыруды ұсын ды.

2012 жылы «2030 Стратегиясы іске асты, заманауи Қазақстан ор­нықты... «Қазақстан­2050» Страте­гиясы – тым құбылмалы тарихи жағ дайдағы жаңа Қазақстан үшін жаңа саяси бағыт... Қазақстан 2050 жылға қарай әлемнің ең дамыған

отыз елінің қатарында болуы тиіс» деген тұжырым жасалды.

Н.Ә.Назарбаев әлеуметтік саясаттың жаңа принциптерін айқындап, әлеуметтік қауіпсіздік және азаматтарымыздың ба қуат­тылығы қоғамдағы тұрақтылықтың ең жақсы кепілі екендігіне тағы да назар аударды. «Жаңа қазақстандық патриотизм – біздің көпұлтты жә­не көпконфессиялы қоғамымыз табысының негізі... біз қоғамдық келісімді сақтауға және нығайтуға тиіспіз. Бұл біздің мемлекет ретінде, қоғам ретінде, ұлт ретінде өмір сүруіміздің айнымас шарты», – дейді Елбасы.

Қазақ тілі және тілдердің үш­тұ ғырлылығы, мәдениет, дәстүр және даралық, ұлттық интелли­ген цияның рөлі, дін мәселесі жан­жақты талданып, елімізді «Мәң­гілік Ел» етудің сара жолы айқын­далады. Нәтижесінде, адамдар­ды біріктіретін рухани идея дү­ниеге келді. Сарапшылар бұл идея­ның әлеуметтік байланыстарға басымдық беретініне, сол әлеу­меттік кеңістікті құрылымдық жағы нан реттеуші құрал бола алаты нына көңіл аударады.

Тәуелсіз Қазақстанның қар қын­ды дамуының өзіндік құпиялары да жоқ емес. Солардың бірі де бірегейі – ол халықтың рухы дер едік. Міне, дәл осы мәселе Елбасының үнемі көкейінде жүргенін байқауға бо­лады: «Мен қоғамда «Қазақ елінің ұлттық идеясы қандай болуы ке­рек?» деген сауал жиі талқыға түсетінін көріп жүрмін. Біз үшін болашағымызға бағдар ететін, ұлтты ұйыстырып, ұлы мақсаттарға жетелейтін идея бар. Ол – Мәңгілік Ел идеясы», – деген еді.

Сондықтан да болар «Мәңгілік Ел» ұғымы арқылы Президент Н.Ә.Назарбаев қазақстандық бір лік­тің мәңгіліктігіне шек келтірмейді, оны өшпейтін, сарқылмайтын, тек қазақ халқына, Қазақстанда тұрып жатқан басқа да ұлттар мен ұлыстардың бойына сіңіп, дүние есігін жаңа ашып жатқан ұрпақтарына аналарының сүтімен даритын Жаратушының берген ерекше бір қасиетті сыйы деп қабылдайтыны, түсінетіні айдан анық. Нәтижесінде ел болашағына тікелей ықпал ететін маңызды құн­дылықтар жиынтығы – «Мәңгілік Ел» патриоттық актісі қабылданды. «Жаңа Қазақстандық Патриотизм дегеніміздің өзі – Мәңгілік Ел! Ол – барша Қазақстан қоғамының осын­дай ұлы құндылығы».

Қазақстан халқы Ассам блея­сының XXV сессиясында Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Жүйелі жаңғыру біздің бүкіл жұмысымыздың өзе­гіне айналды. Біріншіден, эконо­микалық жаңғыруды қолға алдық. Екіншіден, саяси жаңғыру бастал­ды. Үшіншіден, рухани жаңғыруға кі ріс тік. Бұған мен «Болашаққа бағ дар: рухани жаңғыру» атты ма­қа ламды арнағанымды білесіздер», – деді.

Елбасының алға қойған жаңа

міндеттері: біріншіден, жүйелі жаң ғырудың мақсаттарына жауап бере алатын қоғамдық сана сезімді қалыптастыру керек. Екіншіден, азаматтық бірегейлікті нығайтып, бірлік пен келісімді қамтамасыз ету қажеттігі. Осы айтылған сөздер, жаңа көзқарастар мен түсініктер қоғамда түбегейлі өзгерістердің қажеттілігін айқындаса керек.

Бұл – түбегейлі бетбұрыс. Егер біз осыған дейін қоғамдағы тұ­рақ тылықты сақтап, нығайтумен айналысып келсек, ендігі жерде қалыптасқан жағдайды тек сақтау немесе ұстап түру жеткіліксіз бо­лып отыр. Жаңа сұраныстарға сай келетін жаңа міндеттер мен жаңа межелер қою арқылы қоғамның алға ұмтылуына түрткі болатындай ахуал қалыптастыра білуіміз керек. Кез келген қоғамдық процестерге жалпы ұлттық тұрғыда қарап, баға беру дәрежесіне жеткеніміз абзал. Ал ұлттық мүдде ұлттық санаға тікелей байланысты.

Ендеше, алдағы уақытта ісімізге жалпы ұлттық сипат пен пәрмен беріп, жұмысымыздың әдіс­тәсілін, жалпы бағытын, мазмұнын елдің ұлттық­рухани тамырының нәрімен сусындатып, тұрғындардың мә се­лелерімен нақты айналысып, оны шешуге бұруымыз керек. Сонда ғана биліктің іс­әрекеті қарапайым халыққа түсінікті және жақын бо­латыны анық.

Рас, бұл оңай шаруа емес. Ескі әдіс­тәсілдерден бас тарту тіптен қиын нәрсе. Ал егер әңгіме рухани жаңғыру мәселелеріне қатысты бо­лып отырғанын ескерер болсақ, про­блема одан бетер күрделене түсері сөзсіз. Өйткені «сана­сезіміміз бен дүниетанымымызға әбден сіңіп қалған таптаурын қағидалардан арылу» оңай емес. Одан арылмай жаңғыру болмайды, озық дәс­түрлер қалыптаспайды, оның сабақ­тастығы үзіледі. Осының барлығы түптеп келгенде ұлттық кодтың сақталып, дамуына әсер етеді, тіптен кедергі де келтіруі әбден мүмкін.

Экономикалық жаңғыру мен саяси реформа қолға алынды. Бұл әлемдегі ең дамыған 30 елдің қатарына қосылу үшін жеткіліксіз еді. Ол үшін санамызды өзгерту шарт. Сонда ғана жоғарыда біз әңгіме қылып отырған экономика мен саяси саладағы өзгерістер ру­хани жаңғырумен толықтырылып, толыққанды сипат алатындығын Елбасы атап көрсетті.

Жалпы алғанда, рухани жаңғыру және ұлттық сана философиялық ұғымнан гөрі мәдени санатқа жақынырақ. Өйткені, әлеуметтік­экономикалық формациялар өзгеруі мүмкін, ал мәдениет тұрақты (конс­танта) қалпында қалады. Әрине, ол дамиды және басқа мәдениеттермен өзара байланыста болып, баюы мүмкін. Ал біздің, кешегі кеңестік «меңі» бар мәдениетіміз ұзақ жыл­дар бойына этнографиялық неме­се театралдық сипат алып, руха­ни жаңғыру, ұлттық сана сияқты

халқымыздың «жанды жері» – болмыстық дүниетанымына пәр­менді ықпал етуге қауқарсыз болып келгені баршаға белгілі. Қоғамдық процестерге, білім беру және тәрбие мә селесіне тиісті дәре же де арала­са алмады. Себебі, олар бір тұтас әлеуметтік жүйенің ажыратыл­мас бір бөлшегіне айнала ал мады. Ұлттық, рухани деңгейге жете алма ған дықтан, қоғамның бар әлеу­еті толық пайдаланылмады. Оның үстіне әлеуметтік тұрақ тылық пен ұлтаралық келісім сияқты мәсе­леге келгенде мәде ни­ру хани жә не идеялық (идеоло гия лық емес) дү­ниелерге, өкінішке қарай, «қалдық принципі» тән болды.

Кеңес дәуірінен келе жатқан жалаң идеологиялық ұстанымдар ендігі жерде жұмыс істемейтін бол­ды. Осы «кемшіліктерді», ал шын мәнінде төніп тұрған әлеуметтік және саяси қауіп­қатерлерді көріп, оларды болдырмаудың жолын алдын ала болжап, нақты шара­ларды іске асыруды тарих Тәуелсіз Қазақстанның Тұңғыш Прези­дентінің еншісіне жүктеді. Хал­қымыздың бағына орай осы жыл­дары Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың сөзі мен ісінің арасында қандай да бір сәйкессіздік немесе алшақтық бол ған емес.

Ендеше бұл жолы да рухани салаға деген бұрынғы көзқарасты өзгерту қажеттігі ешбір күмән тудырмайды. Елбасының терең ойланып­толғанып халқына ұсынған стратегиялық бағдарламасында бұл дөп басып айтылған. Бұл саладағы процестерді терең түсінбей, мойын­дамай ондағы мәселелерді бүгінгі заманның талаптарына сай шешу мүмкін еместігі де анық. Сонда ғана біз бәсекелік қабілет, ұлттық бірегейлікті сақтау, білімнің салта­нат құруы сияқты тұтас қоғамның және әрбір қазақстандықтың сана­сын жаңғыртудың бағыттарымен бірге прагматизм, Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы және сананың ашықтығы іспеттес тың негіздерін әрі қарай ілгерілетіп, Елбасы алға қойған міндеттерді орындай аламыз.

Таяу жылдардағы міндеттердің ішіндегі қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру, жаңа гуманитарлық білім сананы жаң­ғыр тудың бәсекелік қабілет, праг­матизм, сананың ашықтығы сияқ­ты бағыттарына жақынырақ бол­са, ал «Туған жер», «Туған ел», «Қазақстанның қасиетті руха ни құндылықтары», «Қазақстан ның киелі жерлерінің география сы», «Жаhандағы заманауи қазақ стан­дық мәдениет», «Қазақстан дағы 100 жаңа есім» жобалары ұлт тық бірегейлікті сақтау, Қазақ стан ның революциялық емес, эволюциялық дамуы бағыттарына жатса керек.

Бұл жерде біз әңгіменің құн­дылықтық, өркениеттік деңгейде өрбіп отырғандығын да айқын түсінгеніміз жөн. Яғни, Елбасының бағдарламалық мақаласындағы XXI ғасырдағы ұлттық санаға

байланысты қарас тырылған сананың ашықтығы, эво люциялық даму мен прагматизм бағыттарын жаңашыл, мето дологиялық маңыздылығы жоғары ұлттық жаңғыру немесе ұлттық сана­ның кемелденуіне апаратын жол деп түсінген дұрыс. Оның төркі­ні қазақстандық патриотизмде жатыр.

Н.Ә.Назарбаев «...ұлттық код, ұлттық мәдениет сақталмаса, ешқандай жаңғыру болмайды», – дейді. Ендеше мәдениеттің де бә­секелестік қабілеті болуы шарт, ол ұлттық дәстүрдің басты негіздерін қалап, заманауи мәдениетке ай­налуы және тарихи сана­сезімді де қалыптастыруға ат салысуы қажет. Сонда ғана жаңғыру елдің ұлттық­рухани тамырынан нәр алады және ұлттық рухымыз бойымызда мәңгі сақталады, аумақтық жаңғыру ұлттық жаңғыруға әкеледі.

Біртұтас Ұлт болу және бұ­қаралық сананы өзгертудің бар­ша қазақстандықтар, әсіресе, жас ұрпақ үшін маңыздылығына Н.Ә.Назарбаев жете көңіл бөліп, олар «осынау ұсыныстардың маңы­зын терең түсінеді деп сенемін» деген­ді. Олай болса, халықтың сенімі Қазақстанның рухани жаңғыруын, Елбасының идея­ларын ілгерілету жұмыстарын белсендіретін болады. Ал оған аза маттық қоғам институттары тартылса, қоғамның мүддесі, көз­қарасы және құндылықтары еске­ріліп, халықтың көкейінен шыға­тын ортақ мақсат­мүдделер қалып­тасып, қазақстандық және аза­маттық бірегейлік нығайып, мем­лекеттік органдар мен мекемелердің қолдары ұзарар еді.

Ортақ мүдде болған жерде ғана ортақ идея болады. Оны ой­дан шығара салуға да болмайды. Ол қоғамның қойнауында жата­ды. Оны сол қоғамның жай­күйін, мұң­мұқтажын, болмысын біліп, сезінетін адам ғана қорытып, қоғамның талқысына шығара ала­ды. Қоғамда жалпы ұлттық келісім, ортақ құндылықтың барлығына күмәнданбаған, әлеуметтік ор­тада соған деген талпыныстың, қажеттіліктің, сұраныстың бар­лығының ақиқат екендігіне сенген, оны дұрыс сезініп, дәл таба білген Елбасы Н.Ә.Назарбаев болды.

Осының барлығына қол жеткізу үшін әлеуметтік байла­ныстарды нығайту қажет. Оның барысында ғана жалпылық мәні бар құндылықтар мен дамудың ұлттық басымдықтары туралы ортақ пікірге келіп, азаматтық келісім арқылы ұлт, біртұтас халық болып қалыптасамыз. Сонда ғана қоғамды біріктіріп, жаhандық бәсекеге қабілетті Мәңгілік Ел бо­лып, әлемдік қоғамдастықта өз ор­нымызды алатынымыз анық.

Жапсарбай ҚУАНЫШЕВ, саясаттану ғылымдарының

докторы

Қазақстан жолы – жасампаздық жолы: қоғамның идеялық бірлігінен рухани жаңғыруына дейін

Тарихи түлеу тағылымы––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Елордада «Рухани жаңғыру және тарих ғылымының жаңа міндеттері» атты республикалық ғылыми-теориялық кон-ференция өтті. Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы аясында еліміздің түкпір-түкпірінен келген белгілі ғалымдар бас қосты. Конференция Президент Әкімшілігінің Басшысы Әділбек Жақсыбековтің арнайы құттықтау хатымен ашылды.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

4 26 мамыр 2017 жыл

Депутат Дабылы

СізДі не толғанДыраДы?

КөКейКеСті фотоКүнДеліК

парламент

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше Сенатта 2016 жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Үкімет есебі таныстырылды. Негізгі баяндаманы Қаржы министрлігінің, Республикалық бюджеттің атқарылуы жөніндегі есеп комитетінің және Ұлттық банктің басшылары жасады. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты биылғы Жолдауында болашақ межеге жеткізетін бес басым бағыттарды нақтылап берді. Айталық, бірінші басымдықта экономиканың жеделдетілген технологиялық жаңғыртылуына тоқталса, осы басымдықтың ішінде экономиканың барлық саласына қатысты нақты бағыт-бағдарлар жіктеліп көрсетілді. Соның ішінде Елбасы аграрлық сектор экономиканың жаңа драйверіне айналуы керектігін баса айтқан болатын.–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Амангелді ДӘУРЕНБАЕВ,Мәжіліс депутаты

Сөз жоқ, Қазақстанның агро өнер­кә сіп кешенінің болашағы зор. Елбасы Жол дауында: «Көптеген позициялар бойынша біз әлемде ірі аграрлық экс­порт тық өнім өндірушілердің бірі бола ала мыз. Бұл, әсіресе, экологиялық та за тағамдарға қатысты. «Made in Kazakhstan» бренді сондай өнімдердің эталоны болуға тиіс», деген еді. Бұл енді дер кезінде берілген нақты тап­сырма деп есептеймін. Өйткені, қазір әлемде экологиялық таза тағамдарға де ген сұраныс арта түсіп отыр. Кезінде хи миялық қоспалармен шығарылған тағам түрлерін шектеусіз қолданған әлем жұртшылығының денсаулығы бүгінде сыр бере бастады. Бұған қоса, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ау рудың 80 пайызы түрлі қоспалардан жа салған зиянды азық­түліктерді тұ­тыну салдарынан екенін ресми түрде мә лімдеген еді. Яғни, жер бетіндегі адам заттың ағзасы тағамның ұзақ мер­зім ге сақталуы үшін қосқан түрлі хи ми­кат тардан уланып болды.

Ал адамның уланған жасушала­рын қалай қалпына келтіруге болады?

Әлемнің білікті ғалымдары бұл сұ рақтың да жауабын тапты. Табиғи та за өнімдер ғана өлген жасушаларды тірілтіп, сауықтыра алады екен. Осы маңызды деректерге баса мән бе ре бастаған елдер қазір табиғи таза өнімдер өндіруге, со­ларды көптеп са тып алуға бет бұра баста­ды. Бұл – елі міздің агроөнеркәсіп кешені үшін үл кен мүмкіндік. Елбасы бізге осы мүм кіндікті дер кезінде пайдалануға ке­ңес бер ді, нақты бағыт­бағдарын көр ­сетті. Ен дігі біздің міндетіміз – осы мақ сат тар ды жүзеге асыру жолында өзі­міз дің ой­өрісімізді қосып жұмыс істеу.

Мәселеге орай, мен мынадай ойла­рымды ортаға салғым келеді. Мысалы, еліміздің табиғи таза өнімдерімен соның ішінде ешкі, бие, түйе сүтімен әлемдегі көшбасшы елге айналуына мүмкіндігі толық жетеді. Осы түліктердің сүтінің та биғи құнарлылығы өте жоғары еке­ні белгілі. Адам ағзасын қалпына кел­ті ре тін, күш­қуатпен толықтыратын, жү рек, бүйрек, асқазан, өкпе, бауыр сия қты адам ағзасындағы маңызды ор­ган дардың қызметін жақсартатын, са­ у ықтыратын қасиетке ие. Ешкі сү ті ана сү тімен 80 пайызға сәйкес келе ті ні ғы лы­ми тұрғыдан дәлелденген. Осын дай те ң­дессіз табиғи өнімді әлемде Қа зақ стан да

ғана кең көлемде және табиғи түр де өндіруге мүмкіндік бар екен.

Әйтсе де біз осы мүмкіндікті ба ға лап, қа діріне жете алмай отырмыз. Атал ған тү лік тердің сүт өнімін сыр тқа шығармақ тү гілі, елдің ішінде кең көлемде тұты­ны луына жол аша алмауымыздың өзі ма ман дардың жанына бататын жайт. Біз сөремізде осындай табиғи таза өнім дер тұрғанның өзінде, оны былай сырып тастап, балаларымызға «Пеп си­кола», «Кока­кола» сияқты хи миялық қос па­лардан жасалған сусын дарды алып бе­реміз. Неге? Себебі, елі мізде ұлт тық су сындарға насихат жасалмайды, оны тұ тыну жолдарын дамыту ой лас т ы рыл­ма ған. Бұған мем ле кет тік тұр ғы д а назар ау дарып, арнайы бағ дар лама жасаса, өте дұрыс болар еді.

Мәселен, еліміздегі балабақшаларда, мек тептердегі ас мәзіріне ешкі сүтін, бие мен түйе сүтін енгізудің нақ ты жо­ба сы жасалса деймін. Бұл, бірін ші ден, ба лалардың денсаулығын ны ғай та ды. Еш кі сүтін жас кезінен ішкен ба ла­лар дың сүйек тіні анағұрлым мы ғым бо лады, ағзаның зат алмасу про цесі жақ сарады, сол себепті көп те ген ау ру­лар ға қарсы иммунитеттің кө терілуін қа лыптастырады. Қазір мек тептегі ба­ла лар дың тең жарты сын да асқазан, бүй­рек және басқа іш құ рылыстары ауруы көп таралғаны жа сырын емес. Жоғарыда аталған тү ліктердің сүтін тұтыну осы ол­қы лық тард ың орнын толтырар еді. Дені сау ұр пақ қана еліміздің келешегін бе рік қа лыптастыратынын естен шы ғар ма ға­нымыз абзал.

Екіншіден, бұл экономикалық

жа ғы нан да өте тиімді. Ел ішінде осын­дай өнімд ерді нақты тұтынатын нүктелер бол ғаннан кейін, оны өндіруші арнайы фер малардың да саны арта түседі. Бұл, ай налып келгенде, Елбасымыздың би ылғы Жолдауында айтқан жеке үй шаруашылықтары мен шағын фер мер­лер ді кооперативтерге біріктіру мін де­тін орындауға жол ашады. Елбасы Жо л ­ дауында бес жыл ішінде 500 мыңнан астам жеке үй шаруашылықтары мен шағын фермерлерді кооперативтерге тартуға мүмкіндік беретін жағдай жа­сау керектігін баса айтқаны белгілі. Ал осындай міндеттерді сәтімен жүзеге асыру үшін алдымен ел ішінде олардың өнімдерін тұрақты және кең көлемде тұтынатын нүктелерді көбейткен дұрыс болар еді. Бірінші балабақшалар мен мектептердегі ас мәзіріне табиғи өнім­дер қосыла бастаса, кейін басқа да та мақ­тандыру ұйымдарын да ешкі, бие, түйе сүтін пайдалануға көшіруге бо лады. Сөйтіп, табиғи таза өнімдер үкі мет ­ т ік деңгейдегі қолдаудың арқасында ел ішінде кең көлемде тұтыныла бас­тар еді.

Содан кейін ішкі нарықта өзін мо­ й ындатқан ірі кооператив немесе фер­ма лар өз өнімдерін шет елдерге экс по рт ­тайды. Бүгінде шет елдерде, жо ға рыдай айтып өткеніміздей, та би ғи эко ло гия лық таза өнімдерге сұ ра ныс ар тып ке леді. Тек біз оларға өз өнім де рімізді лай ықты ұсына білуіміз керек.

Күні ертең Астанада халықаралық ЭКСПО­2017 көрмесі келушілерге есі гін айқара ашады. Осы көрмеде біз ұлттық табиғи таза өнімдер орта лы ғын құрып, Қазақ елінің бренді бо ла ала тын, әлемді мойындататын құн ды лықтарымызды шетелдіктерге неге көр сетпеске?! Егер осылай жасай алсақ, көп нәрсе ұтар едік.

Сауал Салмағы

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Ауаның ластануынан адамзаттың шегіп жатқан зардабы аз емес. Біздің еліміз де бұл проблемадан ада болмай отыр. Осыған орай, жуырда өткен палатаның жалпы отырысында Мәжіліс депутаты Жексенбай Дүйсебаев осы мәселені көтеріп, Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаевқа депутаттық сауал жол-дады. Онда былай делінеді: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ауаның ластануына қарсы тиімді шаралар керек

«Менің депутаттық сауалыма се­беп ші болған «Егемен Қазақстан» ре с ­ публикалық газе тін де жарияланған «Ай ыппұл ауа бола ма?» атты мақала бо лып отыр. Газеттегі мақалада ауа лас ­та нуының көтеріңкі деңгейі Өс ке мен, Пав лодар қалаларында және еліміздің мұ найлы өлке ле рінде байқалатыны ай ты лады. Бұл шаһарларда негізінен өн ді ріс тік кәсіпорындар көздерінен ат мос фе ра лық ауаға ластағыш зат тар нормадан тыс көп шы ға рылуда. Жыл сайын бұл ай мақ тарда ауа қабатына зиянды газ дардың тонналаған бөлігі шы ғады.

Мысалы, Батыс Қазақстанда орна­лас қан бір ғана «Теңіз шев ройл» ком­паниясы соң ғы үш жылда 36 рет улы қалдық та ра тып, Теңіз кен орнында эко ло гиялық рұқ сатсыз 33 млн тек­ше метрден астам газ ды ауа ға жаққан. Сонымен қатар, Ақ тө беде, Теміртауда, басқа да өңір лерде ор наласқан ірі, ал­пауыт кәсіпорындар ауа ны ластау ды тоқтатар емес. Қазақстан Рес публикасы Энергетика ми ни стр лі гі Экологиялық реттеу жә не бақылау ко митетінің 2016 жыл ғы ақпаратына сүй ен сек, ор та есеп­пен қоршаған ортаға кел ті рілген за­лал бойынша 31 млрд 217 млн теңге айыппұл са лынған. Дегенмен, ма қалада

ауа ны ластап, тек қана айыппұл тө ­леумен шектеліп, ешқандай ша ра қол­данбау әдетке айналып отыр ғаны алға тартылады.

Халықаралық тәжірибеде ат мос фе­раға залалды заттардың шы ғарылуын қыс қарту үшін ти імділігі жоғары меха­низ мдер қол данылады. Солардың бас­ты түр лерінің бірі – салық жүйесі сая саты. Бұл тәсіл кәсіпорындар та­ра пынан төленетін салық мөлшерін қыс қарту үшін атмосфераға залал­ды заттардың шығарылуын барынша азайтуға бағытталған. Мұндай ша ра – кәсіпорындарды жаңа тәсілдер із дес­ті руге ынталандырады деген сөз. Ал біз де керісінше, төленген айыппұлдар еш қандай нәтижеге жеткізбей, әдет те­гідей, өндіріс орындары тек қана ай ып­пұл төлеп, еш шара қолданбай, ке лесі айыппұлға дейін ауаны ластауды жал­ғас тыра береді».

Осыған байланысты депутат Бақыт­жан Әбдірұлынан тек айыппұлмен шек­тел мей, тиісті құзыретті органдарға ауа ның ластануының алдын алатын, ат­мос фераға залалды заттардың шы ға ры­лу мөлшерiн азайтатын озық тәсіл дер ді ой ластырып, жүзеге асыруды және қа­жет бол са, басқа да іс­шараларды қа рас­ты ру ды сұрайды.

Табиғи өнімдерімізді танытуға тиіспізЭКСПО кезінде таза тамақтарымызды еліміздің бренд

Нұрлыбек ДОСЫБАЙ, «Егемен Қазақстан»

2016 жылғы республикалық бюд­жет тің атқарылуы туралы Үкімет есебін қа р жы министрі Бақыт Сұлтанов та ныс тырды. Оның баяндамасында бюд жет түсімдері 100,2 пайызға орын­да лып, 7 три ллион 760 миллиард тең­ге ні құ ра ға ны, шығыстар 8 триллион 501 милли ард тең геге атқарылып, 98,3 пайыз иге ріл гені атап өтілді.

Бюджет тапшылығы 741 миллиард теңгені құрады. Бұл алдыңғы жос пар­дағы көрсеткіштен 161,5 миллиард тең­ге ге төмен. Бюджет тапшылығының мөл шері Ішкі жалпы өнімге шаққанда жос пардағы 2%­дың орнына 1,6%­ды құрады. Тапшылық сомасы 2015 жыл ­дың көрсеткішінен 171 миллиард тең­геге азай ды. Кірістер 382 миллиард теңгеге асы ра орындалды.

Б.Сұлтанов макроэкономикалық көр сеткіштердің жақсарғанын атап өт ті. Іш кі жалпы өнімнің өсуі жос­пар ланған 0,5%­дың орнына 1%­ды құ рады.

Бюджеттің ұлғаюы, біріншіден, әлеу меттік салаға қаржыны көбейтуге мүм кіндік берді. Шығыстардың жарты­сы, яғни 4 триллион теңгесі әлеуметтік бо лып табылады. 1 қаңтардан бастап зей нетақы мөлшері 9%­ға көбейді. Зей нетақыны төлеуге бюджеттен 1 353 миллиард теңге қаржы бөлінді. Бала ту ылуына орай жәрдемақы 438 мың адам ға төленді, оған 33 миллиард теңге жұ мсалды.

Баяндамада бюджеттің игеріл ме­ген тұстары да айтылды. Жыл қо­ры тындылары бойынша пай да лан­ба ған қаржының 110 миллиард т ең­ге сі бөлінбеген резерв пен үнем деу­ге тиесілі. Игерілмеген 36 милли ар д тең генің 29 миллиард тең ге сі Қор ға­ныс министрлігіне жатады. Ішкі іс­тер министрлігінікі – 1,2 мил лиард тең ге; Білім және ғылым мини стрл і гі ­нікі – 1 миллиард теңге; Сыр тқы іс тер министрлігінікі – 920,2 мил лион тең ­ге; Ауыл шаруашылығы ми ни стр лі гі­нікі – 870,2 миллиард теңге; Әді лет ми ­нистрлігінікі 759 миллион теңге бол ды.

Республикалық бюджеттің атқа­ры луы жөніндегі есеп комитетінің төрағасы Нұрмұхамбет Әбдібеков өзінің баяндамасында 2016 жылғы рес публикалық бюджеттің атқарылуы ту р алы Үкіметтің есебіне Есеп коми­те ті нің қорытындысы жаңа сипатта дай ындалғанын атап өтті. Зерделеу ба рысында тәртіп бұзу шы лықтарды анық тап қана қоймай, олар дың туын­дау себептерін жан­жақты зерт теу жә­не оларды алдағы уақытта бол дырмау үшін сындарлы ұсыныстар әзір леуге ба сым дықтар берілді.

Есеп комитетінің бағалауы бойын­ша, республикалық бюджеттің нақ ты­ланған көрсеткіштері жүзеге асы рыл ­ды. Шоғырландырылған бюджет тү ­сім дерінде шикізат секторының үле сі ед ә уір қысқарды. Сонымен қатар, экс­по рт құрылымының шикізаттық емес

бө лі гі не қатысты өзгеріс болған жоқ, бұл экономиканы әртараптандыру бо­ й ынша қойылған мақсаттар мен мін дет­т ер ге қол жеткізбеу қаупін туды рады.

Н.Әбдібеков атап өткендей, рес пуб­ли калық бюджет кірістерінің Ұлт тық қор дан берілетін трансферттерге тә­ у ел ділігінің сақталуы Ұлттық қор д ың жи нақтау және тұрақтандыру фун ­к ция ларын қауіпсіз жүзеге асыру тә­ у екел дерін ұлғайтады. Баяндамада, сон­дай­ақ, қаржы тәртібінің жалпылама тө мендеуі секілді олқылықтар, салық жә не кедендік заңнаманы орындаудағы өзек ті мәселелер айтылды.

Есеп комитетінің мәліметінше 2016 жы лы 267,9 миллиард теңге ти ім сіз пай даланылған. Қаржылық тәр тіп­тің тө мендеуі жекелеген жағ дай лар да про цес тердің тым ар тық рег л а мент те­луімен, олар дың күр де лі лі гімен, көп са тылығы жә не көп шығын ды лығымен бай ланыст ы бо лып отыр.

Ұлттық банк төрағасының орынба­сары Алпысбай Ахметов сенаторлар­ды ақша­кредит саясатының барынша ма ңызды аспектілері туралы хабардар етті. Баяндамашының пікірінше, біз дің елі міз, қолайсыз сыртқы жағ дай ларға қа рамастан, өткен жылғы қи ын шы­лық тарды еңсере білді. 2016 жылдың қо рытындылары бойынша инфляция 8,5% деңгейінде қалыптасты. Ұлттық банк жұмысының негізгі бағыты ақша на рығындағы нарықтық пайыздық мөл шер лемелерді қалыптастыруға ба­ғыт та лған. Ұлттық банк базалық мөл­шер лемені 2016 жылы 17%­дан 12%­ға дейін жоспарлы түрде төмендетті.

Валюта нарығында 2016 жылы са­лыс тырмалы тұрақтылық байқалды жә ­не теңгенің АҚШ долларына қа тыс ты ба ғамы 2%­ға нығайды.

2016 жылы ұлттық валюта – тең­ге нің жинақтау, есеп айырысу және актив тер дің құнын өлшеу құ ра лы ретіндегі рөлінің артуында айтар лық­тай прогрес ке қол жеткізілді. 2016 жылы теңгемен де позиттер 3,3 трил­лион теңгеге (66%­ға өсу) өсті, ше т ел валютасымен депозит тер 1,1 три л ­ лион теңгеге (10%­ға) тө мен де ді. Де­п озиттердің долларлану дең гейі бір жыл да тарихи ең жоғары 70%­дан 55%­ға дейін төмендеді.

Ұлттық банктің болжамы бойын­ша күйзеліс болмаған кезде инфляция 2017 жылы нысаналы дәліз (6­8%) шең берінде болады. Қаржы реттеушісі ай ы р бастау бағамының еркін өзгермелі ре жімін ұстануды жалғастырып отыр. «Төмен инфляция және валюта нарығында теңгерімсіздіктердің жи ­нақ та луын бол дырмау – осы екі мін дет – эко но ми каның ұзақ мерзімді ор нық­ты өсу ін қамтамасыз етуге барынша то­лық се бепші болатындығын атап өткім ке леді», – деді А.Ахметов.

Баяндамашылар Жоғарғы палата де путаттарының сауалдарына жауап берді. 2016 жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Үкімет есебі Сенат комитеттерінде жалғасатын болды.

Бекболат ТІЛЕУХАН, Мәжіліс депутаты

Сауат деген бар, білім деген бө­лек. Біз әлем халықтарының ара­сын да сау ат тылық рейтингінде 11­ орын да тұр мыз. Шүкір құдайға, хал қымыздың 99,6 пай ызы әріп тани ды. Ал білімдіміз деп ай та ала­мыз ба? Мысалы, қаржылық бі лім тұрғысынан. Мен айта алмаймын. Се бебі, жыл сайын жаңа атпен шы­ға тын қар жылық пирамидаларға бар тап қанын са лып, одан опық жеп, ақ­ша сы күйіп, ин сульт алып, несиесін жа ба алмай туы сы мен ат құйрығын ке сіскен ағайын өте көп.

Биыл Qwestra World (Квестра Уорлд) деген қаржылық компанияның дақ пырты жү ріп тұр. Аңқау қоғам олар дың «сен – инвес торсың» де ге ні­не сеніп, жиған­тер ген бар ақшасын сонда салуда. Кө лік алуға, үй алуға, биз нес ашуға деп жи наған қордағы қар жының бәрін осы ком панияның шотына салып, одан аз уа қытта пай­да көремін деп алданып отыр жә не а лданғалы жатыр.

Осы Квестра тақылеттес Қазақ­стан да ғы компанияның орта деңгейлі ме нед жеріне өзінің артына тіркеліп, қо сыл ғандар 12 миллион доллар жи­нап бе ріпті. Біз толық көлемде ақ шаның көл е мін біле алмаймыз, ол – қи сапсыз. Енді осы Квестра секілді компания­лар өздерін Ис панияда орналасқанбыз деген дерімен, негізгі ме кенжайы Виргин аралдары секілді оффшорда орналасқан.

Айтайын дегенім, қаншама ха лы қ ­ тың ақ шасы шет ел асып, ізі жо ғалып жа тыр. Бұған кім жауап бе реді? Он­сыз да дағ дар ыс болып жат қан да әр аза мат өз қол ы мен ақша тап шы лы ғын жа сап жа тыр.

Бұл компаниялардың бәрі де Қазақ стан ға бір тиын салығын тө­ле мей ді, демек іс­әрекеттері заң сыз. Шет елдіктер біз ге ақша бермейді, біз ден ақшаны алып кетеді. Осыны тү сінетін кез болды емес пе? Бұған дей ін де «Хеликс», «Делс Ка питал», «Ин диго» секілді компаниял ар бол­ды, «пайданы табасыңдар, тек ақ­шаң ды әкелсең болды» деп халықтан тең гені мил лиардтап жинап алған соң, жабылып қал ды. Бұлардың соңына түсіп, тергеу жүр гізген біреу бар ма, бар болса, неге ай тылмайды?

Дәл осы сәтте қазақ Квестраға ақша салу үшін кредит алып, ломбардқа ал­тынын өткізіп, көлік­үйлерін сатып жа тыр. Әне­міне дегенше Квестрдің жа былмасына кім кепіл бола алады? Ол да үрленген шар секілді жарыла­ды, ақырында инсульт, инфаркт алған ақ ша сыз ағайын қалады. Содан соң кім жа ман? Үкімет жаман! Себебі, мұндай қар жылық компанияларды тексеру ке рек еді, тоқтату керек еді, халықты қар жылық сауаттандыру ке­рек еді дей тін дер шығады.

Халықтың ақшасын алдаумен жинап ала тын осындай күмәнді компанияларға қар сы заңды шара­лар қолданып, олардың орынсыз ойқастауына жол бермеу қажет.

Қаржы «пирамидаларына» тосқауыл қашан қойылады?

–––––––––––––––––––––––Еліміздің Бас прокуроры Жа-қып Асанов мырзаның на за рын халық арасында алаң дау шылық тудырып отыр ған тө мендегі мәселеге аударып отыр ғанымның төмендегідей се бебі бар. –––––––––––––––––––––––

Сенаторлар Үкімет есебін тыңдады Өткен жылы 267,9 миллиард теңге тиімсіз пайдаланылыпты

Суреттерді түсірген Ерлан ОМАРОВ, «Егемен Қазақстан»

26 мамыр 2017 жыл 5

Басты құндылық – рухани тазалық

«Өмір сүру үшін өзгере білу ке-рек», деді Президент Нұрсұлтан Назарбаев «Болашаққа бағдар: ру-хани жаңғыру» атты мақаласында. Заман талабына сай лайықты өмір сүру үшін қазіргі уақыттағы жаңғырудың да негізгі мақсаты – осы.

Жаңа жағдайда жаңғыруға де-ген әркімнің ішкі ұмтылысы біздің дамуымыздың ең басты қағидасы болып табылады. Бұл, ең алдымен, адами өзгеріске қадам жасау, ата-ба-бамыз бізге аманат етіп қалдырған жақсылықты істерге қарай бет бұру де-ген сөз. Ал адамның санасы, жан әлемі хал қымыздың рухани дәстүрлерінің не-гі зімен сусындамаса, жалпыұлттық қа-сиетті құндылықтарды сіңіре алмайды.

Осы тұрғыдан алғанда, әлемдегі озық елдердің қатарына қосылуға бет алған Қазақстан жастарына лайықты үлгі көрсете алуымыз бүгінгі күннің көкейкесті мәселесі екені сөзсіз. «Жастар өмірге шынайы көзбен қарап, өз тағдырларына өздері иелік ете ала-тын азаматтар болуы үшін оларға үлгі ұсынуымыз керек», деді Елбасы. Бұған, ең алдымен, сананың ашықтығы, жан дүниенің тазалығы қажет. Ал жастардың жан дүниесі, санасы қашанда таза. Сол таза жан дүниеге болашағымызды көр-кей туге сеп болатын таза үлгілер негіз ре тін де қаланса, рухани жаңғыруымыз сөз сіз жүзеге асады. Өйткені, таяу жыл -дарға арналған нақты жобалардың жүзеге асуына жастарымыздың қазір жаң ғырған жан дүниесі, санасы себеп бол мақ.

Бірақ бұл қайткенде, қалай жүзеге аспақ? Міне, көпшілікті толғандыратын осы сұрақтар екені анық.

Елбасы айтқандай, бұл ең алдымен, адамның туған елге, туған жерге деген сүйіспеншілігінен туындайды. Туған жерге деген сезім – ең ыстық сезім. Бірақ сол ыстық сезімнің ләззатына шын мәнінде жету үшін оның қайтарымының да сайма-сай болғаны жөн. Мәселен, бәріміз де туған жердің тазалығына бас иеміз. Ал туған жердің тазалығы дегеніміз тек ғимараттардың салынуы мен әсем жолдардың төселуі ғана емес, сондағы адамдардың жан дүниесінің тазалығы. Осы рухани тазалықтың иісі аңқыған ауылдың саумал ауасымен, адамдардың ақкөңіл ниетімен, дархан көңілімен, жүрекжарды дәм-тұзымен – туған өлкенің кереметтігін, тіл жетпейтін құндылығын, жанымызға жайлылығын, ештеңеге айырбастауға келмейтіндігін мақтан етіп, жан дүниемізбен беріле жақсы көреміз.

Біраз туған жерге деген біздің осы махаббатымыз, сүйіспеншілігіміз, ынта-ықыласымыз оған егілетін адал дәннен басталса екен дейміз. Өйткені, бұл әркімнің өз ауылына баруымен және онда ата-бабасының ескерткішін тұрғызып, қолынан келсек мектеп не-месе жол салуымен ғана бітпесе ке-рек. Әрине, туған жерге баратын әр азамат өзінің маңдайтерімен тапқан қаржысына мешіт, мектеп, балабақша, т.б. тұрғызып, кәсібін жүргізуі тиіс екені сөзсіз. Бірақ біреудің көз жасына қалып қамқорлықпен алынған, арамдыққа былғанған ақшаға ғимараттар тұрғызу тазалыққа жатпайды. Өйткені, оның қабырғасында болашақ жастарымыз елге, жерге деген шынайы патриоттыққа тәрбиеленуі тиіс. Сондықтан туған жердің табиғи таза, бұлақтай мөлдір болуын осы кезден қамданғанның артықтығы жоқ. Ал мұндай тазалық тек арамдық, әділетсіздік, пайдакүнемдік, күндестік, көреалмаушылық жоқ жерде ғана болады. Сонда туған жердің ауасы, суы, нуы – бәрі-бәрі тек жақсылықты ғана бойына сіңірген табиғи таза, мөлдір рухани құндылықтардың нұрынан құралатындығын айтады ғалымдар. Міне, осыны келешек ұрпағымыз бой-ына күнде зәмзәм суындай сіңіре бер-се, одан түбінде тек жақсы нәтиже шығатыны анық.

Б ұ р ы н т ү р л і к е с е л д е р д е н , кемшіліктерден, жат идеологиялардан бойын аулақ, таза ұстаған ата-бабала-рымыз қашанда қара қылды қақ жара білуімен, шындықты бетке ұстауымен, әділдіктің туын желбіретуімен небір дау-дамайды еңсере алған. Осының бәрі олардың бойында тау су -ындай таза құндылықтарымыздың жоғала қоймауында еді. Ендеше, сол құндылықтар мен мәдени, руха-ни дүниелерді біз туған жерді өсіп-өркендете отырып, жастарымыздың бойына еге білуіміз керек. Өйткені, бәріміз де: «Біз жат идеологтардың әсері туралы айтқанда, олардың артында басқа халықтардың белгілі бір құндылықтары мен мәдени символдары тұрғанын есте ұстауымыз керек. Тиісінше, оларға ұлттық құндылықтарымыз арқылы ғана төтеп бере аламыз», деп Елбасы түйіндеген ойға толық қосыларымыз хақ. Ендеше, туған жерге деген сүйіспеншілікті, Отанға деген шынайы махаббатты әркім өзінің адалдығы мен тазалығынан бастайтын уақыттың жеткені күмәнсіз.

АлександрТАсболАТов,«Егемен Қазақстан»

Жаңа стандарттағы Елтаңба таныстырылды

Қоғам

мерей

Аян ӘбДУӘлИ,«Егемен Қазақстан»

Конференцияның басында, тәуел сіз еліміздің тарихында аса маңызды орын алатын, қай елде болсақ та елдік мәртебемізді айғақтап отыратын мемлекеттік рәміздерімізге биыл 25 жыл то-лып отырғанын және осындай тарихы бар рәміздердің арасын-да елтаңбаның орны ерекше екенін атап өтіп, бүгінгі жиынның мақсаты мен маңызы туралы Еуразия ұлттық университетінің проректоры Дихан Қамзабекұлы қысқаша таныстырды.

Келесі кезекте Л.Н.Гумилев атын дағы Еуразия ұлттық уни вер-си теті нің ректоры Ерлан Сыды-қов конфе рен цияға жиналған қонақтарды құттық тап, бүгінгі күні өткелі отырған өте маңыз ды іс-шараны жариялады. Осыдан соң білім ордасында жаңа стандарт-тағы Елтаңбаның тұсауы кесілді. Елтаңба авторының айтуына қарағанда, бұрынғыға қарағанда жаңа үлгідегі елтаңбаның негізгі құндылықтары өзгермеген. Жаңадан қабылданған стан-дарт тың ерекшелігі – ішіндегі

көптеген детальдарға өзінің атау-лары беріліп, оның тарихы мен мағынасы, дәстүрлік сипаттама-сы көрініс тапқан және дайындау кезінде автор қазіргі технология жүйесіне сүйенген.

«Бұл – тарихи сәт. Жаңа стан-дарт тағы Елтаңбаның бірінші сәтін көріп отырмыз. Мемлекеттік рәміздер – елдік салтанат ныша-ны. Оның ішінде Елтаңба ел мерейін асқақтататын бойтұмар деп айтар едім. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев: «Жаңғыру жо-лында бабалардан мирас болып, қанымызға сіңген, бүгінде тамы-рымызда бүл кіл деп жатқан ізгі қасиеттерді қайта түлетуіміз ке-рек», деген еді. Бүгінде ұлттық сана бірегейлігі, елдік дәстүр, т.б. бәрі де білім мен ғылым саласына айналып отыр. Елтаңба тарихы – ұлт тарихы, ел шежіресі. Оның негізі мен мазмұны, бейнесі мен эсте тикасы ғылыми-зерттеуді талап етеді. Еліне қалтқысыз қызмет еткен Жан дарбек Мәлі-беков мырзаға алғы сымыз шек-сіз. Өз қасиетімен, жиған білі-мі мен студенттерімізге сапалы дәріс беріп жүр деп сеніммен ай та аламын», – деді өз сөзінде

ЕҰУ ректоры Ерлан Сыдықов. Салтанатты шараға Парламент

Мәжілісінің депутаты Бақытжан Әбдірайым, ғалым Сейіт Қас-қабасов, сәулет өнері профес-соры Бекримжон Глау динов, Ардагерлер кеңесі төраға сының орынбасары Өмірзақ Оз ған бай, сондай-ақ, ғалымның студент тік жылдарын бірге өткізген көрші-лес Ресей, Өзбекстан елдерінен келген достары қатысты.

Сонымен қатар, салтанатты кеште Жандарбек Мәлібековтің «Қазақстан Елтаңбасы» атты кіта бының тұсау кесері өтті. Бұл кі тапта жаңа стандарт үлгісі мен параметрлері туралы мол ақ-параттар қамтылған.

Жұртшылықтың ерекше на зарын аударған профессор С.Негимов баяндамасында «Дүл-дүлдер, дарабоздар қазақ елінде жет кілікті, соның бірегейі – Жан-дарбек Мәлібеков. Ол қазіргі қазақ еліндегі зиялының зиялы-сы, қарапайымның қарапайымы. Елтаңбаға ол кісінің өзі «Ол – мем лекеттің идеологиялық кар тасы», деп сипаттама бер-ген. Бұл Елтаңба елтану, мәде-ниет тану, жаратылыстану ілім-дерімен, сондай-ақ халықтың, салт-дәстүрімен, ырымдарымен бай ланысты. Елтаңбада қазақ-тың дү ниетанымының ірі-ірі кө-ріністері, құбылыстары көрініс тапқан. Мәселен, бір ғана киіз үйді алайық. Оның бес мың жылдық тарихы бар. Мұның бәрі Жандарбек ағаның кітабында жазылған», – деп қайраткерге бағасын берді.

Халықпен кездесу өткізеді

Ағымдағы жылдың 31 мамырында сағат 15.00-де Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі Е.Сағадиевтің халыққа есеп беру кездесуі өткізіледі.

Кездесу барысында министр ҚР БҒМ-нің қызметі мен ведомствоның алдағы жоспарлары жөнінде әңгімелеп, жұртшылықты қызықтырған сауалдарға жауап беруді көздеп отыр. Сондай-ақ, бұл күні аймақ тұрғындарына министрге онлайн режімде сауалдар қою үшін бейнеконференцбайланыс ұйымдастырылады.

Бұған қоса шара барысында кері байланыс ор-нату үшін министрлік қызметкерлерінен құрылған хатшылық жұмыс істейтін болады. Ынта білдіргендер БҒМ құзыретіне жататын түрлі сауалдары бойынша көмектер мен кеңестер ала алады.

Еске сала кетейік, министрдің есеп беру кездесуі қарсаңында барлық тілек білдірушілер өздерінің са-уалдарын ҚР БҒМ сайтындағы министрдің блогына, сондай-ақ, фэйсбук, инстаграм, в контакте әлеуметтік желілеріндегі ресми парақшаларға және 8(7172) 74-24-11 «жедел желі» арқылы қоя алады (жұмыс уақыты: дс. – жм. 09.00 – 18.30).

Есеп беру кездесуі Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің оқу-әкімшілік (бас ғимараты) корпусында өтеді.

* * *Ағымдағы жылдың 1 маусымында Энергетика

министрі Қ.Бозымбаев өңірлерде бейнеконференция байланысын қамтамасыз ету арқылы халық алдындағы есеп беру кездесуін өткізеді. Кездесу барысында Энергетика министрі министрліктің қызметі туралы баяндайды және сұрақтарға жауап береді.

Есеп беру кездесуі 2017 жылғы 1 маусымда сағ.11-00-де Астана қ., Д.Қонаев даңғылы, 4 «Қазмедиа орталығы» ғимаратында өтеді.

Сұрақтар және ұсыныстар туындаған жағдайда мына телефон нөмірлері бойынша хабарласуға: 8(7172) 786862, 786884, немесе оларды zh.baktygali@energo.gov.kz, u.akhmetova@energo.gov.kz электронды мекенжайларына жіберуге болады.

Сонымен қатар, проблемалық мәселелерді Энергетика министрлігінің сайтында жұмыс істейтін «Энергетика министрінің халық алдында есептік кездесуі форумында» талқылауға да болады.

Ая ӨМІРТАЙ,«Егемен Қазақстан»

Түркітану саласында алғаш рет ұйымдастырылып отырған музейде әйгілі түркітанушы ғалымдар Әбдуәли Қайдар, Әбжан Құрышжанов, Әмір Нәжіп, Рабиға Сыздықова мен Ос ман Фикри Серткаяның же ке тұтынған дүниелері, бұрын-соңды еш жерде жария-лан баған күнделіктері мен қолжазбалары ұсынылған.

Атап айтсақ, академик Ә.Қай дардың шапанын, жұ-мыс ка бинетінде қосылып тұр-ған ра дио-қабылдағышын, қа-ламсап тарын, профессор Ә.Құ-рыш жановтың күнделіктері мен әріптес достарымен жа зыс-қан хаттарын, академик Р.Сыз-дықованың қоңыр домбыра-сын көруге болады. Сондай-ақ, экспозицияда профессорлар Ә.Нә жіп пен О.Серткаяның же ке күнделіктері мен құнды қол жаз балары да сөреден орын тепкен.

Салтанатты шараға Әзер-бай жан, Ресей, Түркия, Өзбек-стан мен Моңғолиядан келген ға лымдар, зиялы қауым және бұқаралық ақпарат құралдары өкілдері қатысты.

Музейдің ашылу салтана-тында сөз алған халықаралық Түркі академиясы ұйымының (TWESCO) басшысы Дархан Қыдырәлі түркі халықтары дәстүрлі мәдениетін жаңғырту м а қ с а т ы н д а ғ ы ш а р а н ы ң маңызы зор екеніне тоқталды.

– 2009 жылы Қазақстан П р е з и д е н т і Н ұ р с ұ л т а н Назарбаев Түркі академиясын

құру туралы бастама көтерген кезде, академия жанында кітапхана және музей болу-ын жүктеген еді. Биыл Түркі академиясының құрылғанына 7 жыл толып отыр. Бүгінге дейін түркі әлемінің мұраларына арналған музейлер көп бол-ғаны мен, оны зерттеушілер тура лы музейлер жоқтың қасы. Сон дықтан музей ашу туралы бас таманы жүзеге асырып, жал-пы түркологтардың тұтынған заттары мен қол жаз баларын қойдық, – деді Д.Қыдырәлі.

Академия басшысы түрко-ло гия ғылымының дамуына жаңа серпін беру мақсатында ашылып отырған музей туы-стас түркі халықтарының ара-сын жақындастыра түсетін бо-лады деді. – Әрине, түркология – күрделі сала. Зерттеу жұ мыс-та ры қиыншылықпен жүргі-зіледі. Мысалы, Бакуде өткен түр кология конгресінен кейін олар дың көпшілігі атылып, қуғын-сүргінге ұшыраған. Біздің музейден репрессияға ұшыраған түркологтардың құжаттарын көруге болады, – деді ол.

Сонымен бірге, академия кі тапханасында әйгілі түр кі-танушы-шығыстанушы ға-лым, башқұрт халқының ұлы пер зенті Ахмет-Зәки Уәлиди То ғанның жеке кітап қорын қа-былдап алу рәсімі өтті.

Академия басшысы Дархан Қыдырәлі башқұрт халқының көрнекті қайраткері Ахмет-З ә к и У ә л и д и Т о ғ а н н ы ң қызметі мен шығармашылық мұрасының маңыздылығына тоқталды. Ғалымның кітап

қо ры нан бөлек, құнды қолжаз-ба ларын да Түркі кітапхана-сына табыстаған Ах мет-Зәки Уәли дидің қызы, бү гінде Түр-кияда тұратын танымал ғалым Есенбике Тоғанға ал ғысын білдірді.

Шара барысында түркі әле-мі ғылымына сіңірген ерен ең-бегі мен бауырлас халықтар ара сындағы ынтымақтастықты ны ғайтуға қосқан үлесі үшін танымал ғалым Тимур Кожа-ог лу TWESCO күміс медалі-мен марапатталды. Академия басшысы Дархан Қыдырәлі TWESCO жүзеге асырған көп-те ген ғылыми жобаларға бел-сенді атсалысып жүрген көр-некті ғалымға алғыс білдіріп, шығармашылық табыс тіледі.

Т.Кожаоглу – Бұқара Ха-лық Рес публикасының басшы-сы Усман Қожаевтың ұлы.

Көп теген түркі тілдерінде дәріс оқитын ұлағатты ұстаз бүгінде Мичиган университетінің Еу-разия, Ресей және Еуропа ғы-лыми-зерттеулер орталығы ди ректорының орынбасары қызметін атқарады. Кеңес Ода-ғын дағы мұсылман халықтары мен Орталық Азия елдерінің тілдері, әдебиеті мен мәдениеті жө нінде жазылған іргелі ең-бектердің авторы.

Кездесу барысында Түркі академиясы Моңғолия ұлттық музейімен, Моңғолия Ұлттық ғылым академиясымен, Әзер-байжанның Мәдениеттану ғы л-ыми-зерттеу орталығымен ын-тымақтастық меморандумына қол қойды.

Тараптар ғылыми-та ным -дық құндылығы бар зерт теу жинақтарын, ғылы ми-әдіс- темелік құралдар мен кі тап -

тарды бірлесіп жария лауға, түр кі мәдениетін таныс тыра-тын ортақ жиындар мен шара-лар өткізуге, түркі халықтары дәстүрлі мәде ниетінің тәр бие-лік әлеуетін ашуға, ортақ бағ-дарламалар әзірлеуге, сонымен бірге, өзара ақпараттық қолдау көрсетуге уағдаласты.

Мемлекет және қоғам қай-рат керлері, Еуропа мен Азия елде рінен келген көрнекті ға-лым дар мен зиялы қауым өкіл-дерінің қатысуымен шара соңы «Түркология және ал та исти-каның бүгінгі мәселелері» ат ты дөңгелек үстелмен түйінделді.

Шара Астанада өтіп жатқан «Ұлы Дала» ІІ гуманитарлық ғы лымдар форумы аясында ұйым дастырылып отыр. Фо-рум ға Америка мен Азия ел-дері нен 300-ге жуық ғалымдар қа тысуда.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде «Қазақстан Елтаңбасы: қалыптасу тарихы және оның қоғам санасын жаңғыртудағы рөлі» атты ғылыми-тәжірибелік конфе-ренция өтті. Конференцияда Қазақстан Республикасының жаңа стандарттағы Мемлекеттік елтаңбасы таныстырылды. Шара белгілі сәулетші, л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дің профессоры, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Елтаңбасы авторларының бірі Жандарбек МӘлІбЕКовТІҢ 75 жасқа толу мерейтойына арналды.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше Астанада халықаралық Түркі академиясы (TWESCO) Түркі жазуы күніне орай Түркология музейінің ашылу сал-танатын өткізді. Қазіргі күні музейге мыңнан астам жәдігер қойылған.–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Жолдыбай бАЗАР,«Егемен Қазақстан»

Шараға қатысушылар Төртінші өндірістік революцияның келешегін, жүйелі өзгерістерді, экономиканы технологиялық жаңғырту, сонымен бірге, кәсіпкерлік пен адами капиталды дамыту мәселелерін қозғады.

– Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев өзінің Қазақстан халқына арнаған Жолдауында еліміздің жаһандық бәсекелестігін қамтамасыз ететін экономикалық өсімнің жаңа моделін құрастыруды тапсырған бола-тын. Тәуелсіздік алғалы бері Қазақстан

екі бірдей жаңғырту кезеңінен өтті. Бұл кезеңдерде еліміздің саяси және экономикалық өркендеуінің негізі қаланған болатын. Біз әлемдегі бәсе-ке лестікке қабілетті 50 елдің қатары на кірдік. Үшінші жаңғырту – бұл Қазақ-станның жаһандық бәсекелес тіктің жаңа деңгейіне шығу жолы, – деді Әлемдік экономика және саясат инс ти-тутының директоры Ержан Салтыбаев.

Оның сөзіне қарағанда, экономиканы жан-жақты цифрландыру мен Төртінші өндірістік революция экономикалық және әлеуметтік дамудағы жылдамдатылған технологиялық жаңғыртудың негізгі шарты болып табылады.

Жиын барысында ғалымдар мен сарапшылар Қазақстанның жаһандық бәсекелестіктің жоғары деңгейіне өтуі мен Үшінші жаңғыруды жүзеге

асыруға байланысты пікірлерін ортаға сала отырып, елімізде аталған бағытта қолға алынған шаралардың оң нәтиже көрсететініне сенім білдірді.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Астанада отандық сарапшылар мен ғалымдардың қатысуымен еліміздегі Үшінші жаңғырудың жүзеге асырылуын талқылауға арналған «Жаңғырту 3.0. Тәсілдер мен шешімдер» тақырыбында дөңгелек үстел өтті. Шараны Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасының Қоры жанындағы Әлемдік экономика және саясат институты (ӘЭсИ) ұйымдастырды.–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Үшінші жаңғыру елімізді жаңа деңгейге көтереді

Тұңғыш түркология музейі

6 26 мамыр 2017 жыл

Орыс деген атыңнан,Теріс жазған хатыңнан

Дулат ақын

Кемеңгер Мұхтар Әуезов «Абай жолы» романының 2-кітабының 410-бетінде, мына-дай аса мағыналы сөзді келтірген:

− Бұл теріс оқуды неге сонша қада лып оқиды екен ә!

Романда заман ыңғайына қарай жазу-шы мұны айтушылар «ел жуандары» де-ген, анығында, олар арабша, парсыша хат танитын елдің зиялы адамдары. Олай десе кемеңгер Мұхтарға қырағы коммунист-сын-шылар қадала түспек. Бірақ, ретін тауып, орыс оқуының теріс екенін айтып қалған.

«Теріс оқу» бұл жәйдан жәй айтылған пікір емес. Ата-бабамыздан оқып келе жатқан кітаптар оң жақтан басталатын. Араб жазуын білетін қазақ кітап оқуды оңнан бастайды. Оңнан жазу, оқу қазақ дүниетанымына әбден сіңген. Тілек тілегенде – Жолың оң болсын – дейміз. Әлде неге көңіл жұбатып «ісіміз оңынан болғалы тұр» – деп сабырға түсеміз. Әлпештеп өсірген қыз баланы «қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай», ел көркі етіп тәрбиеленудегі орны – «оң жақ». Батамыз да «Ісіміз оңынан болсын» деген ізгі ниеттен беріліп жатады. Қазақтар үшін оң деген са-кралды дүниеден озған адамды оң жаққа салу рәсімі бар. Ал, Абай болса, теріс оқуға ынтық болған, бұл несі? Заңды сұрақ.

Бұл мәселенің басын ашып айтсам, рас, оңынан оқу – бір дүниетаным болса, теріс оқу − екінші дүниетаным.

Екі оқудың идеологиясы екі басқа. Діни ұстанымдары өзгеше. Араб жазуы оң жақтан басталып жазылады. Ол − Құран тілі. Мұхаммед пайғамбарға Құранның аяттары араб тілінде түскен. Бұл жөнінде Құран Кәрімнің бірнеше сүрелерінде айтылған. «(Мекке тұрғындарын), оның төңірегіндегіні ескертуің үшін, қиямет күніндегі (қиындықтан) сақтандыруың үшін Біз араб тілінде осы Құранды түсірдік. (Шура сүресі, 7 аят) Құран пайғамбар тілінде түскен. Осы мәселе талқыға түскені үшін Фуссейлат сүресінің 44 аятында былай делінген: «Құранды Біз ғажам тілінде» (бөтен бір тілде) түсірсек, онда олар, дау жоқ, «Құран аяттары неге (бізге түсінетін тілде) ашық баяндалмай-ды? Пайғамбар – араб, ал Құранның бөтен тілде болғаны қалай?» – дер еді».

Өзімізді исламдық дәуірмен анықта сақ, біздің мәдениетіміз оң өрістегі мәде ниет. Дүниетаным осы мәдениетке негіз делген.

Абай замандастарының, оның «теріс оқуға» ынта қойғанына таңданыс біл дір ген-дерінде мағына бар. Теріс оқу халық ты теріс жолға салмай ма? Ресей әкім шілігі жергілікті халық өкілдерінен өздеріне қызмет етулері үшін балаларды оқуға жинағанда, байлар, молдалар бұл ұсыныстан бас тартты. Уәж − балаларымыз «шоқынды» болып, бұзылып кетеді деген қауіп. Бұл шындық еді. Ресей әкімшілігіне, шынында да «бұзылғандар», яғни халыққа емес, орыс әкімшілігінің ісін атқарушылар қажет болған. Олардың бұл ниетін Абай «Интернатта оқып жүр, талай қазақ баласы» деген өлеңде ашып берген.

Интернатта оқып жүрТалай қазақ баласы –Жаңа өспірім, көкөрім,Бейне қолдың саласы.Балам закон білді деп,Қуанар ата-анасыОйында жоқ олардыңШариғатқа шаласы.Әңгіме неде болып отыр? Қазақ дала сына

Абай заманында Ресейдің отар шылдық жүйесі әбден орнықты. Ендігі жерде қазақ тағдыры тек патшалы Ресей қолында. Хандық билік, Билер кеңесі келмеске кеткен. Сонымен бірге, Ислам діні мен қазақ тілі де әлсіреген. Орыс шенеуніктерінің еркіне салсаң бір-ақ күнде дінді де, тілді де жойып жібермек ниеттері анық. Бірақ, дүйім жұрт бұған көне қояр түрі жоқ. Сол себепті уақытша айла-шарғылар керек. Халықты бір жағынан алдаусыратып, екінші жағынан қорқытып-үркітіп, жаңа тәртіпке иілдіру − Ресей идеологиясының түпкілікті мақсаты. Интернат ашып, оған қазақ балаларын «теріс оқуға» оқытуда мақсат – орысша білгізу, мүмкін болса халық мүддесіне қарсы жалдамалы «ұлт шенеуніктерін» қалыптастыру. Абай бұл ниетті анық сезген, сондықтан да бұл «теріс оқудағы» балалар шариғатқа шала дейді. Шариғат – ислам жолы, ол ізгілік жолы. Ол орыс идеологиясына қажеті жоқ, залалды іс. «Теріс оқу» мейлінше шариғатқа қарсы. Абайдың айтпақ болған трагедиясы осы. Ол «оң оқуды» да, «теріс оқуды» да білген. Заман теріске кетіп барады. «Теріс оқудың» мәнісі:

Орыс тілі, жазуы – Білсем деген таласы.Прошение жазуға Тырысар келсе шамасы.Ынсапсызға не керек,Істің ақ пен қарасы.Міне, бар шындық. Мәселе, орыс тілінде

өті ніш, арыз жазуды үйреніп алып, орыс шенеу ніктерімен бірлесіп халықты сору, сауу. «Теріс оқу» ынсапсыздарды даярлауда.

Заты қазақ болғанымен Ресей әкімшілігінің нағыз жалдамалары. Осы үрдісті көп кейін коммунист-қазақтар жалғастырды, олар «шаш ал десе, бас алатындар» болып тәрбиеленіп, өсіп-өніп қазақтың дініне де, тіліне де қырғидай тиіп, халықты бүгінгі халге жеткізді. Ондай коммунистерді жұрт кезінде «шолақ белсенділер» деп атаған. Сірә, оларды бүгінгі заман лексикасына орай «ұлттық нигилистер» деп атаған жөн. Сондайлардың қалыптасуын хакім Абай та-маша бейнелеп берген.

Ойында жоқ бірініңСалтыков пен Толстой,Я тілмаш, я адвокатБолсам деген бәрінде ойКөңілінде жоқ санасы.Ақылы кімнің бар болса, Демес, мұны тілі ащы.Айтыңызшы болсаңызЗдравомыслящийАқыл айтпай ма ағасы.Абайдың «я тілмаш, я адвокат болсам де-

ген бәрінде ой» дегені, қазақтардан сот, про-курор дегендерді даярлауға тыйым салынған.

Абай «теріс оқуға» кіріскенде іздегені, Толстой сияқты ойшылдар еді. Ақылды адам ның тілі ащы, ол бисымақтарға (болыс-тар ға) ұнамайды. Сонда не істеу керек? Абай ақыл айтатын «Здравомыслящий» ағаларға дәмелі. Ондайлар аз, мәселе азшылықта емес, олардың сөзін тыңдаушы жоқ па деген қай-ғылы шешімге келесің. Мұндай жағдайда «Здравомыслящий» Абайдың өзі ғана болып тұр. Оның ақылы – алтын.

Пайда ойлама, ар ойла, Талап қыл артық білуге.Артық ғылым кітаптаЕрінбей оқып көруге.Военный қызмет іздеме, Оқалы киім киюге.Бос мақтанға салынып, Бекер көкірек керуге.Қызмет қылма оязға,Жанбай жатып сөнуге.Тым биік талап. Оң ойлаудың үлгісі. Ар

ойламай, пайда ойлау – теріс сана. Ар тура-лы ойландыратын қазақ қауы мында институт-тар қалмаған. Бәрі өзгер ген, қиратылған. Абай секілді ғұламаны дүниеге әкелген қазақтың алтын ғасыры, XVIII ғасыр келмес ке кетті. XVIII ғасыр қазақтың гүлденген, көркейген, өзімен-өзі бола бастаған ғасыры еді (Егер заман сапасын ғасырмен, яғни жүзжыл­дықпен өлшесек. – Ғ.Е.).

***XVIII ғасырда қазақ жерінде қандай

инсти туттар болып еді? Бірінші. Бас қару дың хандық инсти­

туты. Елді хандар басқарды. Қасым ханның қасқа жолы, Есім ханның ескі жолы. Әз-Тәукенің Жеті Жарғысы. Сонау Шыңғыс хан, Жошы ханнан келе жатқан ел басқару жүйесі бар. Ел аузында «Ханда қырық кісінің ақылы» бар деген түсінік. Хандық билік негізінен Отан қорғау ісімен айналысып, қазақ мемлекетінің сыртқы саясатын жүргізіп отырған. Осы аталған жайлар − хандық институтының жүйелері.

Екінші. Ел басқарудың Билер инс­титуты. Осы ғасырда қазақтың үш биі нің

атақ-даңқтары қатар шықты, олар Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би. Хандық билікке Билер таласқан жоқ, олар Хан сайлау құқына иелі болды. Бұл ертеден бар дәстүр, бірақ XVIII ғасырда, ол дәстүр жаңа сапаға көтерілді. Аталған үш бидің сол заманда қазақ қауымына ықпалдары зор еді. Билер қазіргі Парламенттің және Сот жүйесіне тиесілі қызметтерді атқара бастады. Осы кезде «Тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ» – деген Төле би сөзі императивке айналды. Сол кезде қазақ елінің ішкі шаруа сын, тұрмысын негізінен үш би жүр гізіп отырды. Оңтүстік жақты Төле би, Орталық және Солтүстік аймақты Қазы бек би, Батыс өңіріне Әйтеке би билік жүргізді.

XVIII ғасырда қазақ қауымы азамат тық қоғамның тамаша үлгісін көрсетті.

Мемлекетті қорғау және сыртқы сая-сатпен айналысатын Хандық институт бар. Елдің ішкі шаруасымен айналысып, әділеттілікті қорғайтын Билер институты бар. Биліктің тармақтары қалыптасты.

Үшінші. Батырлық институты. Ер баланы ес білгеннен бастап жауынгерлік рухта тәрбиелеу – қазақ қоғамының ба-сты мәселесі. Отан қорғау, атамекен, туған жер туралы тәрбие жүйесі әбден сұрыпталып өнегелік мазмұнға ие болған. Ақын Махамбет айтқандай: «Ат – жігіттің майданы, қылыш – жанның дәр мені», де-ген қағида әрбір ер азаматтың құла ғына құя беретін тәрбие-сана. Батырлар жырла-рын жатқа айту дәстүрі – ерлікке, мәртікке тәрбиелеу ар на сы. Әр – ер баланың арманы – батыр атану. Бұл отбасындағы ең өзекті әңгіме болатын.

Төртінші. Жыраулар институты. Жыраулық, шешендік әрі кетсек Сақ дәуірі Анахарсистен, одан бергіде Түрік қағанатындағы Тоныкөк, Иоллытегіндер, қазақ атанғалы Доспамбет, Қазтуған, Асан қайғы, бертіңгі Бұқар жыраулар ХVIII ғасырда ерекше аңғарылды. Шындығы сол, жыраулар хан мен халықтың арасындағы көпір бол ған. Жырау, шешендерді бүгінгі сая си лек си каға салсақ, парламент, мәс-лихат депу таттары деуге болады. Дарынды жастар дан жырау, шешендер даярлау қазақ қауы мында жүйелі түрде жүргізіліп отырған. Әрбір жырау, шешеннің ұстаздары болған және өзінен кейінгілерге ұстаздық еткен.

Бесінші. Діни институт. Ислам діні XVIII ғасырда қазақ елінде нық күші не енген. Бірақ, қазақ жұрты ислам дінін Қожа Ахмет Ясауи негізінде қабыл дады. Түркіленген ис-лам, сопылық хал қы мыздың мәдениетіне игі әсер етті. Орта ғасыр ларда қалыптасқан исламдық мәдени кеңістік XVIII ғасырда сапалық көрі нісін тапты. Қожа Ахмет Ясауи, Махмұт Қашқари, Жүсіп Баласағұн т.б. теолог ойшылдардың еңбектері қазақ даласына тара-лып, өз оқырмандарын тапқаны белгілі. Осы дәуірде зиялы қауым үш тілді еркін меңгерген, поэ зияда – парсы тілі, дін мен фило софияда – араб тілі, билікте – түрік тілі. Осы үрдіс XVIII ғасыр да да айқын аңғарылды. Діни-ғұ рып-тарды моллалар, имамдар, хазіреттер ат қарды. Діни медреселер қызмет ат қа рып, елдің діни сауатын көтерді. Батыс өңіріндегі (қазіргі Қызылорда) ахун дар мектебі қалыптасқанын айту да қажет. Діни мәдениетті көтеруде Қожалар сословиесінің орны ерекше еді.

Алтыншы. Ақындар институты. Ақындық өнер XVIII ғасырда сапалы

дең гейге көтерілді. Ақындық жы рау лық тан бөлініп, жеке салаға ай нал ды. Жы рау, ше-шендер оқиғаға орай сөз қайталап, тұрақты тіркестерді кеңі нен қолданса, ақындар тың теңеулер, айшық ты дүниетанымдық метафораларға қарай ауысты. Махамбет, Абай осы XVIII ғасыр ақын дық өнердің жалғастырушы әрі жетіл діру шілері. Қазақта суырыпсалма ақындар көп болған. Сөз қадірін түсінген қазақ ақындарға да биік талап қоя білген. Батырлар жырлары, ли-ро-эпос жырларын дүниеге әкелген қазақ ақындары. XVIII ғасыр ақындары бұрынғы аталған жырларды «редакциялап» бізге жеткізген, соның бір озық үлгісі – «Қозы Көрпеш-Баян сұлу» жыры.

Жетінші. Сал­серілер және бақсы лық, балгерлік институты. Сал бір басқа, сері бір басқа. Салдар бүгінгі заманның әртістері. Серілік – жігіттік өнер, ол әскери өнерге де жақын дау. Серілер аңшы, мерген, жүйрік ат бап таушы, әрі ақын, әрі композитор, әрі әнді орын даушылар. Салдар да осындай үш өнерге ие жандар. Бізге белгілері Біржан сал, Ақан серілер, бұлар кең байтақ қазақ дала сының бар жерлерінде болған. Оларсыз руха ни мәдениет жоқ. Халықтың көңіл-күйі үшін осын дай та-лант, дарын иелері қызмет көрсететін.

Бақсы тумысынан өзге табиғат, бітім-болмысы бар жан. Оған гипноз да, өзге де сапранды қасиеттер біткен жоқ. Балгерлік – емші. Балгер де ерекше қасиетке ие жан. Халықтың денсаулығы осы балгерлерге тікелей қатысты болған. Бақсы да адамға, әсіресе, психологиялық ауытқығандарға жәрдем беретін адам.

Сегізінші. Кәсіби институттар. Қол өнері, оның толып жатқан түрлері – темірмен (ұсталық), ағашпен, сүйекпен, терімен т.б. жасалатын шеберлер қауым дастығы. Мал шаруашылығы, егін шаруа шылығы, жеміс-жидек шаруа шылығы т.б. шаруашылық түрлері болған.

Тоғызыншы. Тәрбие институты. Ұл бала тәрбиесі. Қыз бала тәрбиесі. Қыз өссе елдің көркі. Қызға қырық үйден тыю. Қыз баланың жолы жіңішке т.б. түсініктер тәрбие қағидалары. Ер баланы азаматтыққа, ерлікке тәрбиелеген. Әжелер тәрбиесі, жеңгелер тәрбиесі т.б. тәрбие жүйелері болған.

Оныншы. Байлар институты. Қазақ бай болуды арман еткен. Балаларына (ұлдарға) ат қойғанда бай деген сөзді жалғап отырған, мысалы Құнанбай, Назар бай т.б. бай болу – мақсат. Бай адам елге ие. Ол жұртқа жұмыс беруші. Шаруа шылықты ұйымдастырушы. Жоғарыда аталған тоғыз институттың жұмыс істеп тұруына мүмкіндік беруші байлар.

XVIII ғасырда қазақ халқында байлар көп болды, соның арқасында ғана ел кемелдену жолына түсті. Байлық деген – барлық деген сөз. Бар болса, іс түгел. Кедейлік − ел еңсесін басатын мұң.

***Осы қоғамдық институттар XIX ғасырда

күйрей бастады, Хакім Абай ес жинаған аза-мат болғанда, аталған институттардың көбі-нің жұрнағы ғана қалған. Хандық билік, Би-лер билігі мүлдем жойылды. Абай заманында билерге қалғаны – бос мақалдап, сөз сөйлеу.

***Теріс оқу теріс сана, түсінік, дүние таным

әкелді. Жұрт теріс оқуды қабылдағысы жоқ. Бірақ «теріс оқу» заман оқуы. Заман билігі

терісшілер қолына өтті. Араб тілін, парсы тілін және араб жазуын білу – «терісшілер» үшін білім сіздік. Кеңес заманында араб жазу-ын біліп, араб тілінде оқу зиянды құбылыс деп саналып, ескіше (оң сауаттылық) білі мі барлар қудалауға түсті. Араб тілінде жазылған еңбектер өртелді, жойылды, жұрт оларды жер-жерге тығып әуреге түсті.

***Неге Абай «теріс оқуға» ден қойды?

Бір сөзбен айтқанда, заманға бейімделу. Ол «жаңа тәртіпке» бейімделе баста-ды, басқа шара жоқ. Әкесі Құнанбаймен келіспеушілік те осы мәселеде. Құнанбай «оң оқу» бағытындағы дүниетаным адамы. Абай заманға жұртты ыңғайлай бастады. Басқа амал бар ма еді?!

Абай «Жиырма бесінші» қара сөзінде: «орыстың ғылымы, өнері – дүниенің кілті, оны білгенге дүние арзанырақ түседі», деген. Тек орыс тілі арқылы әлемге «шығуға» бол-мақ. «Орыс ғылымы дүниенің кілті» дегені сондықтан. Еуропа елдерімен бай ланысқа, қарым-қатынасқа түскен орыстарға еуро-палық білім, ғылым әсерлері келіп жеткен. Ресей империясына қызметке көптеген шетелдік ғалымдар келген. Оларды білу үшін орыс ғылымы, өнері қажет. Бұл бір десек, екіншіден, Абай орыс ғылымын, өнерін білсек дүние арзанырақ түседі дейді. Бұл прагматизм. Орыста барды даяр алсақ, әрине, дүние арзан болмақ. Ол үшін бұл халықтың тілін біліп алу жөн.

Осы орайда Абай орыс біліміне балала-рын оқытқан қазақтарды, олар адал болсын деп емес, өзге қазақтарды аңдысын, соларға күш көрсетсін деген мәністе болғандары үшін сынайды. «Қазаққа күзетші болайын деп біз де ел болып, жұрт білгенді біліп, жұрт қатарына қосылудың қамын жейік деп ниеттеніп үйрену керек» – дейді Абай.

Жұрт қатарына қосылуды, жетуді мақсат тұту кісілікті, азаматтық сананы қажет етеді. Ауыл-аймаққа айналсоқтай бермей, жұрт қамын жеу – заманынан озық адамның арман-тілегі. Мұхтар Әуезовтің бар ғұмырын Абайға арнауы – кемеңгерлік, яғни өзінің де өз заманынан озық болғандығының дәлелі.

***Абайдың қара сөзіне қайта оралсақ, ол

одан әрі былай деген: «Қазірде орыстан оқыған балалардан артық жақсы кісі шыға алмай да тұр». Абай оның себебі «ата-ана-сы, ағайын-туғаны, бір жағынан, бұзып жа-тыр» дейді. Солайы солай, бірақ, бұл түпкі себеп емес, түпкі себеп, ол «теріс оқуда», оларды арнайы жүйемен «теріс оқытуда». Сондықтан да орыстан оқығандардан артық жақсы кісі, яғни кісілікті адам шыға алма-уда. Абай заманында солай болған, кейінгі біздің заманымызда «теріс оқудың» за-лалы тым ауыр еді. Теріс жазуды былай қойғанда теріске тәрбиелеп, теріс оқуды оқытты емес пе?

Абай заманының талабы, қазақ баласы орысша оқығанда «теріс білім» алып, теріс тәрбиеленіп шығу ісін орыс әкімшілігі жіті қадағалап отырды. Мұның бір-ақ амалы, емі бар, ол − орыс оқумен бірге «оң оқуды» қатар оқытып, «оң тәрбие» беру үрдісін жүйелі түрде жүргізу. Еврей халқы бала-ларын қай елде болсын, сол елдің білімін алуымен қатар, отбасында өз халқының жа­зуын, білімін, тәрбиесін жүйелі түрде алып отырады. Сөйтіп, еврейлік дәстүр ғасырдан ғасырға сақталып келуде.

Бірақ, Абай прагматист. Ол заман жағдайын ескеріп отыр. Бүгінгі күнгі, қалай болса да «теріс оқу» қажет. Абай айтады: «Сөйтсе де оқыған балалар – ана оқымаған қазақ балаларынан үздік, озық». Бар жағдайды қабылдамай, ауылда өмір сүре берем деген, әрине, надандық. Шәкәрім айтқандай «құбылған әлем жарысы – ақылды жанның табысы». Заман ақылы, әзірше орыс ғылымы мен өнерінде. Соларды меңгер де, әрі қарай биіктей бер, жол аша бер.

Абай «теріс оқуға» ден қойып, ынталы болғанымен, ол барлық шығармаларын оң жазумен арабша жазды. Ол «Алланың өзі де рас, сөзі де рас, рас сөз ешқашан жалған болмас» деген қағидадан ажыраған жоқ.

***Қазақ жұрты «оң жазу» және «теріс

жазу» ортасында көп талқыға түсті, әлі де өз бағытын, яғни дүниетанымын анық анықтай алмай келе жатқан халық. Сол жазу (теріс жазу) – христиандық дүниетанымға негізделген. Оң жазу – мұсылмандық дүниетанымға негізделген. Қазіргі қазақ осы екеуінің қайсысын таңдауы керек. Меніңше заман жазуы – латынға көшу, ол прагматистік тұрғыда ғана, құбылған әлем жарысынан өз үлесімізді алып, пайда табу үшін. Бірақ ол дүниетанымға айналмауы керек.

Дүниетаным үшін, оң жазу араб жазуы-на өту қажет. Ол − Құран тілі. Ғұмыр мәні, мағынасы, адамның бүгіні мен ертеңі – Құран Кәрімде баяндалған.

Қазақтың Құран Кәрімнен, мұсыл-мандықтан мүлдем алыстап кетуі қауіпті. Бұл арнайы тақырып етіп, ойланып, толғанып санаға сабыр сала, ақылмен тари-хи шешімдерге келуді қажет ететін келелі мәселе!

мирас

Теріс оқуҒарифолла ЕСІМ, академик, жазушы

Эссе

Темір ҚҰСАЙЫН, «Егемен Қазақстан»

Ақтөбе – жазық кеңістікте ор-на лас қан қала. Оның маңайында тола ғай-теңіз болып таситындай үлкен өзендер мен шалқар көлдер жоқ. Оның үстіне, өңірде жыл ба-сын да және ерте көктемде су тас -қыны болады деген болжамдар жасал маған. Бұл жөнінде жергілікті БАҚ-тарда тікелей төніп тұрған су тасқыны қаупі жоқ екендігі жөнінде айтылып, жазылды да. Алайда, барлығы керісінше болып шықты. Бұған не себеп?

Бұл басы ашық сауалға нақты

жауап қайтарылмаса, оған жа рия-л ылық жасалмаса, тұрғын дар дың көңілінде күдік пен күмән қала-ды. Әртүрлі түсінбестіктер туын-дайды. Осыны ескерген Ақтөбе қала сы мен Ақтөбе облыстық әкім-дік тері бірлесе отырып, су тасқы-ны ның орын алуына себеп бол-ған жағдайларды анықтады. Әрі оны жою жөнінде ұсыныстар әзір -леп, Премьер-Министрдің атына жолдады.

Алдымен айтарымыз, Ақтөбе қаласының әкімі Ілияс Испанов су тасқынын туындатқан жәйттерді төмендегіше түйіндейді: бірінші-ден, әлі ерімеген мұз судың ағуына

мүмкіндік бермеді. Екіншіден, кіші өзендердегі гидрологиялық бекет-тер санының жетіспеуі де тасқынды тудыруға әсер еткені болып отыр. Үшіншіден, соңғы жиырма жыл ішінде кіші және шағын өзендердің арналарын тазарту мен кеңейту жұмыс тары жүргізілмеген. Ал бау-бақша ұжымдарындағы су қорғау айма ғының құрылысы заңсыз салы-н ған. Міне, қала басшысы облыс тық «Ақтөбе» газетінің 2016 жылғы 22 мамыр күнгі нөмірінде облыс әкі-мі нің баспасөз қызметі таратқан ақ-па рат аясында осындай мәлімдеме жасапты.

Келесі кезекте Үкімет бас шы-сының атына жолданған тас қын-ның орын алуының өзге де себеп-теріне келсек, мұнда да І.Испанов көлденең тартқан бір қатар себеп-салдар аталып көрсе тілген. Бір сөзбен айтқанда, бұдан түйетін

түйін қандай? Жоғарыда айтып өт кеніміздей, Ақтөбе қаласы мен оның маңайында су қоймалары баршылық. Яғни, оның орналасқан жері судан қорғану аумағына кіреді. Су ресурстарына қатысты елімізде қабыл данған талап тар мен нор-мативтер бойын ша осылай болуы керек.

Сондықтан су қоры аумағы ретінде оның тұсы мен маңайы мұ-қият бекітілмесе, тосын, күтпеген, оқыс жағдайлар орын алуы әбден мүмкін. Тіпті, солай болды да. Мұ ны ағынның басты бір себебі десек ше? Айталық елімізде су басу қаупі ықтимал өңірлердің бірі – Орал қаласы және оның ма-ңайы. Мұнда 2011 жылы болған су тас қынының зардабы әлі толық жо йы лып біткен жоқ. Жайықтың жаға сындағы қалада судан қорғану немесе судан сақтану қашықтығы

қанша екендігі жөніндегі ескерт-пелер мен тақтайшалар барлық тұсқа жазылып қойылған. Ақтөбе-ліктердің осындай оң тәжірибеге назар аударғаны артық болмас еді деген ой келеді.

Қазіргі кезде су арналары мен аңғарларын тазарту жұмыстары өте өзекті. Әрі мұның өзі тасқын судан алдын ала сақтану жолдарының бірі болып табылады. Алайда, бұл істер бұған дейін «жабайы тәсіл-мен» атқарылғандықтан, еш қан-дай нәтиже бере алмасы хақ. Бұл тұйықтан шығатын бір-ақ жол бар, ол – оны заманауи жаб дық тар мен жабдықтандыру. Ақ төбе лік атқа-рушы органдар Үкі мет бас шы сына жолдаған ұсыныс тарында осы жәйт-ті қоса көрсет кені қолдауға тұрар-лық мәселе.

Ақтөбе аумағында алдағы жыл-дарда он су қоймасын салу белгі-ленген. Сөз жоқ, бұл – ел-жұрт-тың игілігіне өте қажетті жоба. Елдің ертеңін ойлаған тұлғалар ғана осындай ойлау жүйесін ор нық тырып,

соған сәйкес іс-қи мыл таныта ала-ды. Сонымен бір мезгілде осы су қоймаларының халыққа қауіпсіздігі қоса жобалан са нұр үстіне нұр. Қазіргі күні облыста мәселенің осылай қойылып отырғанына да бір мысал келтіре кетудің жөні бар. Бұл гәп Мәртөк ауданындағы Елек өзенінің сарқырамасын негізге алу болып табылады. Сондай-ақ, алдағы уақытта өзен аңғарлары бойында гидрологиялық нысандар иелері мен елді мекендер тұрғын дарын су қаупі туралы алдын ала құлақ тандыру шаралары белгіленуі де биылғы тас-қыннан алынған сабақ екені анық. Бұл үшін жергілікті желіні іске қосу көзделген.

Халқымызда сақтансаң – сақ-тай мын деген тәмсіл бар. Ақтөбе қа ласы мен Ақтөбе облыстық әкім-дік терінің еліміздің Премьер-Ми-нистрі атына жолдаған ойлы ұсы-ныс тары осы халықтық қағидадан бастау алғандай әсерде қалдырады.

АҚТӨБЕ

мәселенің мәнісі

Су тасқынына не себеп болды?––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Биылғы көктемде Ақтөбе аймағында су тасқыны орын алған тұстан 1500 адам көшірілген еді. Бұлар – 71 бау-бақша серіктестігі мен қала сыртындағы үш ауыл тұрғындары. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

руханият

26 мамыр 2017 жыл 7келбет

тұлға

Дархан ҚЫДЫРӘЛІ

Түрк халықтары мұн дай сы паттағы рухани же тек ші л е­рін абыз деп айшық тап атаған. Алаш жұртын тари х тың та­лай бұралаң, тұманды жол ­дарында, небір шаңды жо ­рықтарда адастырмай алға сүй ре ген тегеурінді тұлғалар қо быз ұстап, толғауларын тү­мен сарбаздың алдында толғап, то лағай ерлерді қаһар ман дық­қа, білікті билеушілерді дана­лық қа үндеген, болашақты бол жап, хандарға кеңес айтып, елдің жарғы­жасасын жа сақ­таған, хан мен халықтың ара­сы на алтын көпір болған. Есте жоқ ықылым замандардан бас­тау алып, елмен бірге есейген абыз дар легінің бізге мәлім көш басшысы Тоныкөк екені белг ілі.

Күңіреніп күн түбіне жор­та тын батырларға жол сілтеген дана Тоныкөк Ұлы даланың ұр пағына айдан анық, күннен нұр лы, әманда жігер беретін тал мас қанат секілді. Мәңгілік ел мұратын жанына жалау ет­кен бүгінгі жас буын «Күндіз отыр мадым, түн ұйықтамадым, қара терімді төктім, қызыл қа­ны мды ағыздым, Түрк ұрпағы үшін» деген ұранды жатқа ай­тады, жарау атқа мініп, мұз­дай сауыт киіп, жалаулы най­за көтерген бабалар ру хы нан мәңгілік қуат алады. Бұл – тәуелсіздік жемісі, тәуел сіз ­дікке жету жолында күні бұ ­рын тәуелсіз сананы, рух бо с ­ тан дығын халқына сыйлап үл герген қазақ мәдениетінің мар қасқалары, алдыңғы буын ал тын дәуіріміздің алқалы зия лыларының төккен тері, ек кен дәнінің мәуесі екені ай­дан анық.

Тоқтаусыз айналған дәуір доң ғалағымен бірге дәстүр де жалғаса береді. Бүгінде сек ­сеннің сеңгіріне келген, Ор ­хон мұраларын зерттеуде ол жа салып, қазақ әдебиетінің та­ри хын он ғасырға ілгері жыл­жытқан, Тоныкөк сынды біл­генін біліктілікпен зерделеп, қа ра тасқа қайта тіл бітірген ғұлама, Жамбыл жыраудың рухымен сырласып, кемел Кененнің батасымен көгерген, тәу елсіз мемлекетіміздің кере­ге сін керісіп, шаңырағын кө­те ріскен ұлт қайраткері, азат­тық тың елең­алаңында Ел б а ­ сының жанынан табылған қа­зақ мәдениетінің қаранары, ғұ лама ғалым Мырзатай аға Жолдасбековті сол кешегі абыз дардан қалған сарқыт, мың жылдық керуенге куәгер жо лаушы деп айта аламыз.

Кеңестік кезеңде еліміздің та рихын архивтің шаң басқан түк піріне қамап, тілге тұсау, рухқа кісен салған зілмауыр кез де халықты марксизм­лени­низ мнің қызылкөмеш даңғаза ұра нынан емеурінмен араша­лап, тегеурінді мінез көрсеткен, ру хы құлдыраған алашқа қар­лығаштай қанатымен су сепкен қам қоршы ел ағасы, қарағайдай қасқайған абыздар болды. Бұл – елін «Абай жолына» шақырған ұлы Мұхтар Әуезов, кезбе көш пелілерде қазыналы қала, өз геше өркениет болғанын ай ғақтаған академик Әлкей Мар ғұлан, хан Кененің рухын ті ріл ткен тарихшы Ермұхан Бек маханов, ежелгі әдеби жау­һары бар тамырлы ел екен і­мізді дәлелдеген профессор Бей сенбай Кенжебайұлы бас­та ған ұлтымыздың ар­намысы іс петті кемел кемеңгерлер к ер­у е ні еді.

Солақай саясат үстемдік құр ған сол тұста Орхон­Ене­сей мұ раларын, Алтын орда дәу ірінде хатталған ежелгі әдебиет үл гілерін кейбір ға­лым дардың өзі жатырқаған, тосырқап, үрке қараған кез­дер болған. Осын дай тарихқа деген қасаң қа ғида, мәдени мұраға деген ыз ғарлы көзқарас, сірескен мұз ға айналған қате

ұғым­түсі нігімізді түзету ал­дың ғы буын зия лыларымыз үшін оңайға соқпаған. Ұлттық төл мәдениет әбден жұтаң тартып, ата діліне, ана тіліне ала пат апат төнген тұста алыс ғасырдағы түрк рухын шы­рақ етіп, алаштың намысын ояту үлкен ерлікке пара­пар еді. Елді елең еткізіп, 1967 жы лы «Мектеп» баспасынан «Ежелгі әдебиет нұсқалары» хрес томатия­оқулық жарияла­нып, мәдени өмірімізге ерте кел ген көктемнің шуағындай елеулі жаңалық әкеледі. Қазақ әдебиеттану ғылымын жаңа бе­леске көтерген еселі еңбектің авторларының бірі Мырзатай Жолдасбеков болатын. Осы­лай ша ғылымға тұлпар тұя­ғы мен дүбірлеп келген жас тала нт 1969 жылы «Көне түркі әде биет нұсқалары және оның қа зақ әдебиетіне қатысы» де­ген соны тақырыпта акаде­мик Ә.Марғұлан жетекшілік ететін диссертациялық кеңес­те ғылыми еңбегін табыс ты қорғайды. Әйгілі Әлкей Хақан­ұлы сол мәжілісте: «Мырзатай Жол дасбековтің диссертация­сы қазақ әдебиетінің байырғы бастауларын ашқандықтан, бұл жұмысқа докторлық атақ беру керек» ­ деп, зерттеуге аса жоғары баға береді. Бұл оқиға – байырғы бабалар мұрасының тарих қойнауынан отанымызға қайта оралған жұлдызды сәт еді.

Тұғырлы еңбегіне тари­хи­салыстырмалы әдісті тірек еткен жас зерттеуші «Түрк ха лық тары өз әдебиетінің та­ри хын бертіндегі ұлт болып қа лыптасқан шақтан емес, бір ге жүріп тіршілік ет кен бә­рі мізге ортақ дәуір ден бас тай­ды. Бұл әбден заң ды. ХV ға­сырға дейінгі жа сал ған әдеби шы ғармалар мен ақын­жа­зушылар түрк ха лық та ры ның бәріне де ортақ болып ке леді. Ен деше, қазақ халқы ХV ға­сыр д а құралды, одан әргі та­рих тың, мұраның бәрі де бізге

бөгде екен деп түңіліп қарауға болмайды. Өйткені, халық тарихы, тілі, әдебиеті қысқа мез гілдің аясына сыймайтын, басынан сан мың жылдарды өткізіп келе жатқан тым ұзақ жол» деп жазып, алаш рухын аспандата түседі.

Ғалымның түрк халық та­ры ның бірлігі мен ынтымағын ту етіп, елдік пен ерлікті ұран ет кен қисынды ой­жо сы ғы кей інгі еңбектерінде де жал ға ­сын тауып,нығая түсті, бү кіл ғы лыми­шығар ма шы лық, қа­рым ды қай раткерлік қыз ме ті­нің алтын арқауына, шал қар өрісіне ай налды.

1986 жылы жарық көрген «Асыл арналар» моногра фия­сында ғалым Орхон мұра­ л арының жанрлық табиғаты, поэтикасы, тілдік өрнектері, VІІ­VІІІ ғасырдағы түрк ха­лық тарының өмір­тұрмысы, хан дық жүйесі, олардың қазақ хал қымен байланысын байсал­ды зерделейді. Бұл монография түркология ғылымына түрен салған салмақты да салиқалы терең зерттеу еңбек болды. Ол кезде әлемдік түрко ло гия ғы лымда бұл келелі мәсе ле­лер дің кейбір саласы әлі ше­ші мін түбегейлі таппаған, пі­кір сайыс күйінде даулы тұрған бо латын. Мәселен, түрколог

А.Щербак Орхон жазбала­рын қара сөзбен жазылған түр к қағандығының жылна­ма, деректері, өлеңге қатысы жоқ десе, зерделі зерттеуші И.В.Стеблева осы үлгілерді тұ тас тай поэзияға жатқызған еді. Жетекші ғалымдардың ы ғына жығылмай дара соқ­пақ таңдаған жас ғалым М.Жолдасбеков өзіндік көз қ а­р а сын сенімді дәлелдеп, атал­мыш еңбегінде бұл мұраға поэ зия мен қара сөз аралас жа­зыл ған батырлық эпос деген анық тама беріп, ескерткіштің жанрлық ерекшелігін дөп ба­сып айқындайды. Ол Күл­тегін, Тоныкөк жазбаларын «Алпамыс» сынды қазақ эпос­тарымен салыстырып, поэ­тикалық­стильдік ұқсас тық­тар ын салыстыра зерделеп, сал мақты тұжырымдар жасай­ды. Өзіне дәріс берген ұстазы М.Әуезовтің «Орхон жазула­ры деген не? Бұл күнге дейін олар ды тіл тарихының ескер­т кі ші ретінде зерттеп жүр. С о­ған қоса ол фольклордың мей ­ л інше көне үлгілерінің де ес­кер ткіштері емес пе? Сол жазу­ларда эпостық аңыздардың ша ғын да ықшам фабулалық желілері бар ғой» деген ой ұшқынын өбектеп, сөнбес алауға айналдырып, табанды

да батыл ғылыми түйіндер жа­сайды. Зерттеуші Орхон мұ ра­лары туралы сәулелі ой­пік ір білдірген қазақ авторларын ерекше ықыласпен атап өтіп, кішіпейілдіктен айнымай, ғы­лымның күмбезді сарайында әдеп тілік пен кісілік параса­тын таныта түседі. Даңғайыр тіл ші Қ.Жұбанов Орхон жазу­ларын алғаш рет жоғары оқу орнында оқытуға талап қыл­ғ анын ілтипатпен атап, бұл салаға қатысты Ә.Марғұлан, А.Аманжолов, Ғ.Мұсабаев, Ғ.Айдаровтардың тарихи­тіл­та н ымдық зерттеулеріне те рең на зар аударады. Ірге лі зерт­теуі арқылы соны та қы рып қа қалам ізін салған ал ғыр ғалым М.Жолдасбеков «Шынында ол ескерткіштерді жасаған не­гізінен қазақ халқының құ ра­мына енген ру­тайпалар еді... Бұл ескерткіштердің қай тіл­де жазылғанын анық тай тын уақыттың жеткендігін В.Бар­то льд, В.Радлов, П.Мели о­ра н ский, С.Малов сын ды ғұ­ла м алар талай жаз ған және соңғы екеуі ол жаз ба лар дың тілі қазіргі қазақ тілі не кө­бі рек келетінін баса айт қан. Сөй тсе де, өкінішке орай, бір ғасырдан астам уақыт бо йы зерттеліп келе жатқан осы бір ғажап шығармаларды

хал қы мыздың мұрасы ретінде соң ғы жылдарға дейін қазақ ға лы мдарының батылы жетіп, еш кім қолға ала қоймаған», деп ға сырлар керуенінен қалған то лағай жүкті тәуекелдік етіп иы ғына алғанын оқырманға хабардар етеді.

«Асыл арналардың» жарық көруі шын мәнісінде қазақ руханияты үшін көзқуаныш, көне мұрамыздың ортамызға қайта оралуына жасалған жар қын қадам еді. Күлтегін жы рының күмбірі, Тоныкөк да налығының алтын зерлі ұш қыны халқымызға осы­лайша тәбәрік­тарту болды. Тас бетіндегі эпостарды қа­ғаздан оқу арқылы қазақ жұр­т ы өзі нің арғы тамырын тап­ты, мұ қа ла бастаған ар­на­мысын қай рады, түпкі бос тан болмы сын таныды. «Елді ха­лық едім, елім қайда, кімге ел­жұрт іздермін, қағанды ха лық едім, қағаным қайда, қай қағанға күш­қуатымды бе рермін?» деген ұранды жол­дар бұғаудағы алаш ты бос­тандыққа талпындыр ды, мүл гі­ген тас бетінен қайтадан нұр лы өмірге жолдама алған жау ын­гер лік жырдың айбынды үні тәу елсіздіктің бозала таңында Ұлы даланы тербетіп тұрды.

Дарынды түрколог, жы рау­лық дәстүрлі мектептің зер делі зерттеушісі һәм шырақшысы Мыр затай аға аударған «Күл­тегін», «Тоныкөк» жырлары қо быздың қоңыр әуезіндей ха лық ты бірден баурап алды, на қысты тілімен, өрнекті кес­тесімен өзіне еліктіріп, көне поэ зиямызды байыта түсті. Бұл туралы классик жазушы С.Мұратбеков, «Міне, «Асыл ар налар» да қанатын қағып ұшып шықты. Ғұмырлы кітап! Кі тап қана шығарып отырған жоқсың, тарихымыздың өшуге айналған беймәлім беттерін жасап отырсың. Әлі талай ұрпақ өзіңе бас иіп, алғыс айта­тын болады. 26.ІХ.1986», ­ деп қол таңбасын қалдырып, ақ тү­йе нің қарыны жарылған сәтте ақ жарма лебізін білдіріпті.

Күлтегін, Тоныкөк мұрасы қалың оқырман қауымның сүйіп оқитын жырына ай­налып, қадым дәуірден кел­ген қастерлі қазына елге төл мұрасындай лезде етене бо­лып жерсіне қалуы Мырзатай ағаның өзі жазғанындай қазақ халқы көне түркілердің нағыз жұрнағы екендігінде, сонымен бірге ғалымның қалам қуаты, ғылыми шығармашылық әдіснамасы, стильдік өрнегі ерекше тартымды да нәрлі болғандығының айғағы.

Ол Орхон­Енесей мұрасын бәдіздеген ру­тайпалар жер бетінен өшіп кетпей, қазақ ара­сында бүгін де жасап жатқанын, жұртымыз көне түрктің заңды жалғасы, мұрагері екенін бай деректермен дәлелдей түседі, Ұлы дала мұрасының иесі де, киесі де қазіргі алаш екенін тұжырымдайды. Сонымен бірге жауынгер жыраулар инс­титуты қазақ ауыз әдебиетінде Алтын орда дәуірінен желі тартып, Сыпырадан бастау алып, Қазтуған, Шалкиіз, Асан қайғылармен жалғастық тауып, бертінгі Бұқар, Сүйін бай,

Жамбылға дейін үзілмей жеткенін, осы жырау типінің бастау сағасында Тоныкөк тұлғасы тұрғанын дәстүр са­бақ тастығы мен поэтикалық­с тильдік байланыстар арқы лы нақ тылы дәлелдейді. Ғалым бұл арқылы жазба әдеби е ті­міздің арналы бастауы сонау VІІІ ғасырда әлдеқашан қа­лып тасқанын дәйектеп көр­сетеді, тасқа өрнектелген ежел­гі үлгілер әдепкі ерлік эпос екенін жүйелі анықтайды.

Халық шығарма шы лы­ғының бірден­бір са ли қа­лы зерттеушісі ретінде ғ а­лым көне түрктен керуен тартқан зерлі де мөрлі ой­тұжырымдарын кейінгі зерт­теулерінде жалғастыра түс ­ті. Жамбыл бастаған Же ті­су жырауларының дә с түрлі мектебін зерделеген жұмысы – өз алдына бір төбе. Жамбыл мен Кененді халқына қай­та танытып, таныстырды. «Жүз жыл жырлаған жү рек», «Асыл сөздің атасы», «Ха­лық поэзиясының алыбы», «Тоқсан толғау», «Орхон ес­кер ткіштерінің толық атла­сы», «Күлтегін», «Ел тағдыры – ер тағдыры», «Шың мен шыңырау», «Күндерімнің куәсі», «Сөзді ұғатын кез келді» секілді іргелі еңбектері ғылым кеңістігінде самаладай жарқырап тұр.

Мырзатай аға Тоныкөктей та ғылымы терең, танымы тұң ғиық, тегеуріні бе рік тұл­ға, ойшылдық пен мем ле кет­ші лдікті, отан үшін жа сам­паз қызметті өзара қау ыш­ты ра білген өре лі қай рат кер. Ол тәуелсіз мем ле ке ті міздің қалыптасуына тия нақ ты үлес қосып, Елбасы сая са тының жү зеге асуына «Түн ұй ық­та май, күндіз отырмай, қа ра те рін төгіп» қажырлы қыз ­мет етіп келе жатқан бір ту ар тұл ға. Ел тарихының ең бір күр меуі қиын күрделі ке зе ңі н ­ де Қазақстанның Оқу аға р ту ми нистрі, Қазақстан Ком пар­тия сының Орталық Ко ми­те тінің идеология бөлімінің меңгерушісі, Мемлекеттік кеңесшісі, Премьер­ми ни стр­дің орынбасары, Пре зи дент­тің кеңесшісі сияқты лауа­зымды қызметтерді абырой­мен атқарды. Қазақ халқының тағдыры таразыға түскен аумалы­төкпелі заманда Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жанынан та­былды. Халықтың ардақты ұлдарының бірі Өзбекәлі Жәнібековпен үзеңгілесе жү­ріп, ұлт мүддесі жолында қа­ламы мен қайратын қару етіп, қыруар істер атқарды. Мә­селен, қазақ тілі туралы Кол­бинге жазған хатын кейін ака­демик Әбдуәли Қайдар «та­рихи хат» деп бағалаған еді. Сол тұста сең қозғалып, Алаш арыстары ақталды, «Қазақ тілі» қоғамы құрылып, Тіл туралы заң қабылданды. Ұлттық са­нада серпіліс болып, халықтың рухы көтерілді, Наурыз мейра­мы ресми түрде мемлекеттік деңгейде тойлана бастады. «Ел дестірмек – елшіден» деп, Қазақстанның Ирандағы Тө­тен ше және өкілетті елшісі қыз метін абыроймен атқарды, Дип ломатиялық Академияның рек торы, Сыртқы істер минис­трі нің орынбасары болып, сырт қы саясат саласында тер төк ті. Л.Н.Гумилев атын да ғы Еуразия Ұлттық уни вер си­тетінің ректоры болған жыл­дары айтысты жандан дырып, оркестр құрды. Күл тег ін ес­кер ткіші елге келіп, «Күл те гін күндері» дәстүрге айналды. Мырзатай аға Қазақстан Рес­пуб ликасы Президенттік мә­де ниет орталығын басқарған тұс та оны ұлт руханияты мен мәдениетінің ордалы ор та лы­ғына айналдырды. Ел ба сы ның ұсы нысымен Түркі дү ниесі ақ­са қалдар кеңес інің алғашқы мү шесі болды, тамырлас ел­дер арасында байланыстарды нығайту, ын тымақтастықты дамыту жо лында көптеген ке­ле лі ұсы ныстар жасады.

Түркі өркениетінің теңдес­сіз құндылықтарын тек қана қа ғаз бетінде зерттеп қана қой май, оның бүгінгі тәуелсіз ел деріміздің мәдени­рухани өмі ріне дендеп еніп, ізгілікті кә деге жарап, жас ұрпаққа нәр беруіне ұдайы ықпал жа ­сап, қаламгерлігі мен қай рат ­керлігі үндестік тапқан Мыр ­затай аға Жолдасбеков тұң ­ғи ық, дана Тоныкөк сияқ ты түр кі дүниесінің те геу рін ді тұл ғасына, ардақты ақ са қа ­ лы на, батагөй абызына ай­налды.

Тоныкөктей терең тұлға

Мырзатай аға тоныкөктей та ғылыМы те рең, таныМы тұң ғиық, тегеуріні бе рік тұл­ға, ойшылдық пен МеМ ле кет ші лдікті, отан үшін жа саМ паз қызМетті өзара қау ыш­ты ра білген өре лі қай рат кер. ол тәуелсіз Ме М ле ке ті Міздің қалыптасуына тия нақ ты үлес қосып, елбасы сая са тының жү зеге асу ына «түн ұй ық та Май, күндіз отырМай, қа ра те рін төгіп» қажырлы қыз Мет етіп келе жат қан бір ту ар тұл ға.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Дәуірлер мен замандар ауысса да, сан қилы қоғамдық жүйелер алмасса да, қара тастың өзін кеміріп жоқ ететін уа қыт пен кеңістік сапырылысса да, өлшемі кеміп өз гер­мейтін, мыңқ етіп мызғымайтын, бояуы оңғанымен ішкі нәрі құлпырып қайта түлей беретін, халыққа сарқылмас өзен­өмірдің мәңгі сарынын жалғайтын рухани жауһар құн дылықтар, мәйекті мәдени игіліктер болады. Мұндай ба ға жетпес ақыл­ой қазыналары жекелеген халықтарды ға на емес, тұтас адамзатты, бір өңір ғана емес, орасан ке­ңіс тікті өркениет бесігінде тербетіп, ұшы­қиыры жоқ сал­қар уақыттың қоңыраулы рәмізіндей алыс ғасырлардан күм бірлеп үн қатып тұрады. Адам­қоғам­табиғаттың іл гері жыл жыған осынау ішкі үнінің дабысын естіп, нәзік ыр ға ғы­на зер салып, тамыр бүлкілін жүрек лүпіліне үйлестіріп, ай­наласын таңғажайып әсерге бөлей алатын қайталанбас тұл­ға лар болады. Мұндай дарабоз жандар ұлттық ой­сананы жа ңа белеске көтеріп, тұтас бір халықтың интеллектуалдық өре сін өрісті көкжиекке жетелей береді. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ер мен ЖерҚазақтың әзелден ардақ тұтып

қастерлейтін қасиетті ата құн ды лық­тарының арасында Ер мен Жердің ала тын орны ерекше. Ер қашанда туып­өскен жеріне тартып туады. Осы бір жайды «Тау баласы тауға қа­рап өседі» деп жырлаған тұма жырлы Тұманбай Молдағалиевтай ақын аға­мыз да кезінде жақсы аңдатқан еді. Се бебі, ер жерге кіндігімен байланады, ту ған жерінің барша қадір­қасиетін тұ ла бойына сіңіріп, көкірегіне құй­ып, соған бүкіл жан­жүрегімен із гі лік қайнарына бас қойғандай сусын дап өседі. Осылайша туған жер ал дын да­ғы перзенттік парыз жүгі сал мақ та на бермек, туған жерге деген пер зент­тік ыстық ілтипат пен махаббат тұр­паттанып толағайлана түспек.

Елбасы өзінің белгілі бағдарламалық мақаласында «Туған жерге туыңды тік!» деген халқымыздың ежелгі дана тәмсілін бекерден­бекер ауызға алған жоқ. Одан әрі Нұрсұлтан Әбішұлы туған жерін сүйе алмаған адамның туған елін де жарытып сүйе алмайтыны туралы өзекті ойларын өрбітеді. Шын мәнінде де, «бажайлап қарасақ, бұл – мағынасы өте терең сөз­дер». Туған жерін көркейтіп, оны мекен­деп жайлаған ел­жұртының даңқын асы­рып, мақтанышына айналған тұғырлы тұл ғаларды ғана туған жерге ту тіккендер са натына қоса алсақ керек.

Қазақ ұғымында ер мен жер ежел­ден егіз, біртұтас екендігін дәлелдеп ай тып жатудың өзі артық. Алпамыс ба­тыр дың кіндік қаны тамған туған жері Жиделі Байсын екені, Қобыланды ба­тыр дың Қараспан тауын жайлағаны ба­ла жасымыздан жадымызда жатталып, санамызға сіңіп қалғаны соншалық, бұ­лар ды бір­бірінен ажыратып жеке­жеке айтудың өзі мүмкін еместей көрінеді. Ерді айтсаң ойыңда туған жері тұрады, жерді айтсаң тіл ұшына ердің аты ора­ла кетеді. Сондықтан да қазақы ділдегі ер мен жер бір­бірінен ешқашан ажы­рамас аққу ұғымдар, киелі түсініктер деп айшықтағанымыз дұрыс болар. Осы ойымызды ары қарай дамыта түссек, Мәди десек – Қарқаралы, Иманжүсіпті айтсақ – Ерейментау, Естайды шырқасақ – Маралды, Ақан десек – Қоскөл мен Сырымбет, Біржанға бассаң – Бүркітті мен Жөкейкөл, Жаяу Мұсаны гөй­гөй летсең – Баянауыл, Балуан Шолақты асқақтатсақ – Бурабай, Ғазизді әуелетсек – Қараөткел, Кененді көсілтсек – Қордай, Ілияс ақынды жосылтсаң – ағынды Ақсу алдыңнан шығары хақ. Бұл ақтаңгер өнерпаздар осынау туған жеріне ту тіге отырып, туған жерлерінің мерейін асыра отырып байтақ қазақ даласының да ор тақ мақтанышына айналуының өзі бір ға нибет емес пе.

Иә, батыр ерлеріміз сан тараптан сұқтанған жауларға атамекеннің қа рыс қадамын да бермей, кейінгі келе шек ұрпаққа мирас етсе, өнерпаз баба ла ры­мыздың ер тұлғасы туған жерді ас қақ­тат қан әндері мен күйлерінде, ағынды жыр ларында бейнеленіп қалды. Олар бү­кіл қазаққа әйгіленіп даңқы кеткен туған жерлерінің, жоғарыда айтып өткеніміздей, тудай желбіреген символдарына айналды. Міне, осының ғибрат­тағылымын бүгінгі өскелең ұрпаққа отаншылдық, елшілдік тәрбиесін беру орайында кәдеге жаратсақ, қанеки!

Бұдан гөрі де тереңірек зерделесек, шын ер жершіл болады дер едік! Бұл арада жершіл деген сөзден үркудің жөні жоқ. Адал пиғылды ерлер қашанда тар өредегі пасық жершілдіктен аулақ, ондай міскіндіктен биік тұрады. Қапысыз қаратіл ақын Ғафу Қайырбековше қайырғанда, шын ерлердің жершілдігі – «жеті түнде мекенін айнымай тапқан аттың жершілдігі секілді, қиырда жүрсе де атамекенінің әр шөбін жаңылмай айтқан қарттың жершілдігі секілді, қанаты талса да жет­пей қонбайтын құстың жершілдігі секілді, баласының кіндігі түскен жерін таппай қоймайтын ана деген күштің жершілдігі секілді» болады. Туған жерге ту тігетін, атамекенді ардақ тұтатын, әр талын ая­лап, онда жұмақ­бақ орнататын біздің ер лер ге керегі, міне, нақ осындай жампоз жер шілдік.

Осы арада арғы тарихтан, бір әңгіме қозғайық. Кенесарының батагөйі Бөгембай би осынау шерлі жорық қыр­ғыз жеріне қадам басар ақырғы кезінде ханның рұқсатымен, соңына бір қауым елді ертіп туған Зеренді төріне қайтып оралады. Қанша жұрт қырғыннан аман қалады, туған жерде ұрпақ өрбітіп, өмірді жалғастырады. Олардың бүгінгі ұрпақтары он сан ауыл. Бидің өз ұрпақтары негізінен Айдабол көлінің жа ғасындағы Бөгембай би ауылында тұ рады. Елді сақтаған, жер киесін ақтаған ер бабамыз осы Бөкеңдей­ақ болар. Елде ес керткіші де орнады. Өнегесін туған жерд е бүгінгі ұрпақ толғады.

Жаңа Айдабол көлін айттық. Айдабол ауылы, Айдабол спирт зауыты бар. Бұрын білместікпен осы ауыл мен жер атауын қайдағы бір «Айда, бол!» деген бұйрық райдағы етістіктен, спирт зауытындағы жұмысқа байланысты шыққан деп жаңсақ ұғып келген екенбіз. Тергеп­тексере кел­генде ол Баянауылдан келіп қонақтаған сүйіндік арғын ішіндегі атақты Айдабол бидің құрметіне қойылған атау болып шықты. Одан соң осы Зеренді баурайында, Қошқарбай тауының етегінде әйгілі жалай­ыр Шора құсбегі Дүйсен батырдың қонағы болып айлап ерулеген. Құсбегі құрметіне осындағы өзенді халық Шора өзені деп атап кеткен. Міне, осындай ел сыйлаған ерлер құрметіне қойылған жер атауларын түстеп­түгендейтін де уақыт жетті деп білеміз.

Ер мен Жер. Бұл орайда айтылар әң гіме мұнымен түгесілмек емес. «Ер – туған жерінде» деген мәтелдің мәнін ұғар ерлеріміз көп болсын деп тілейік.

Қорғанбек АМАНЖОЛ,«Егемен Қазақстан»

8 26 мамыр 2017 жылэкспо-2017

(Соңы. Басы 1-бетте)

Сондай-ақ, осы жәрмеңкелер кезінде келушілердің қыз ық-тауы үшін концерттік бағ дар-ла малар ұйым дас тырылады. Бұл ша ра лар дың музыкалық сү й е мел деуін обл ыстардың шы -ғар машылық ұжым дары қам та-масыз етеді.

Жәрмеңке әр апта сайын екі күн қатарынан өткізілетін бо ла-ды. Олардағы азық-түлік өнім -де рінің бағасы қаладағы қа лып-тас қан нарық бағасынан 15-20 пай ызға арзан болуы тиіс. Осы ша ра аясында 13-14 мамыр күн-де рі өткен бірінші жәрмеңкені Атырау, Батыс Қазақстан және Оң түстік Қазақстан облыста-ры ашты. Үш жәрмеңкеге осы атал ған облыстардың барлық ау дандарының 190 өңдеу кәсіп-ор ны мен ауылшаруашылық құ -ры лымдары қатысып, онда 300

тон наға жуық ауыл ша руа шы лы-ғы өнімдері саудаланды.

Қазіргі күндері Астана қала-сын да барлық облыстардың қа ты суымен осындай өңірлік жәр меңкелердің тұрақты түрде ұй ымдастырылуы ЭКСПО-2017 ха лықаралық көрмесін лайықты өткізу ісіне едәуір көмек екен ді-гін айтуға тиістіміз. Өйткені, ал-дын ала зерттеулерге қарағанда, Астана қаласының халқы 1 тәу-лікте 1,5 мың тонна тағам өнім-дерін тұтынатын болса, ЭКСПО көрмесі кезінде бұл ай тарлықтай өсе түсуі мүмкін. Міне, сол кез де қа ланы азық-түлікпен қамту ісін жәр меңкелер арқылы қолдаудың маңызы арта түс пек. Сонымен қатар, бұл шара – баға көтерілуінің алдын алу болып та табылады.

Қалада орналасқан «Sapa log i s t i c s» , «Астық логис-тик», «Continental Logistics»

жә не «Мир Круп» секілді ірі кәсіпорындарда азық-түлік сақ-тау орындарының көлемі 42 мың шаршы метрге дейін жетеді екен. Мұның сыртында, басқа да кәсіпорындардағы көкөніс сақ тау қоймаларында 42 500 тон наға дейін өнім сақтауға бо ла тын ды-ғы мәлімделді.

«Қазір сауда-логистикалық опе рациялардың бірыңғай жұ-мыс регламентін пысықтау көз делуде. Ірі және орта сау-да же лі ле ріне ӘКК және өңір-лер ді қар жыландыру бағ да р-ламасы бой ынша күріш, қант, қарақұмық се кіл ді тауарлар-ды сатып алуға не сие беру қол ға алынды. Сон дай-ақ, ЭКСПО көрмесін өткізу ке зін-де еліміздің оңтүстік өңір ле рі-нен, сонымен қатар, Өз бек стан мен Қырғызстан секіл ді көр ші ел дерден азық-түлік тау ар-ларын жүйелі түрде жеткізу

жө нінде сауда-экономикалық ын тымақтастық туралы ме-мо ран думдарға қол қойылды. Ау ыл шаруашылық жәрмеңкесі үшін мамандандырылған сау-да алаңдары құрылады. Жәр-мең келік іс-шараларды ұйым -дас ты руға өтінім бірыңғай элек тронды портал арқылы жүр гізіледі», дей ді Астана қа-ла лық ауыл ша руа шылығы бас-қармасының бас шысы Ардақ Досанов.

ЭКСПО көрмесін тамаша лау-ға келетін қонақтарды қабылдау мәселесінде қаладағы қоғамдық тамақтандыру орындарының ма-ңызы еселеп артатындығы тү сі-нік ті. Бұл жөніндегі деректерге ке летін болсақ, қазір қалада 273 мей рамхана, 460 кафе және 27 ас-хана бар екен. Мұның сыртында, қаладағы сауда және ойын-сауық орталықтарында 86 қоғамдық тамақтану орындарының жұмыс

істеп тұрғандығын айтуға бо-лады. Бұл – Астана қаласы бір ме зетте 116 мың адамға қызмет көрсете алады деген сөз. Жиыны 20 миллион адам қабылдаған Миландағы ЭКСПО-2015 көр-месінде оған күндік келуші лер-дің саны нақты осы 116 мың адам ды құрағандығын еске ал-сақ, Астананың қонақ қабыл-дау көрсеткіші жаман емес. Де-ген мен, Астана қаласындағы мей рамхана, кафелердің, ас ха-налардың ЭКСПО-2017 көр-месіне қаншалықты алыс-жа-қын орналасқандығын да ес-кер геніміз, осы жөнін дегі мә се-ле лерге де сақ бол ған ды ғы мыз жөн секілді.

Астана қаласының әкімі Әсет Исекешев көрмені өткізуге ар налған әзірлік жұмыстарын пы сықтаған арнайы отырыс-та ЭКСПО-2017 кезінде Ас-тана қаласын азық-түлікпен

қам та масыз ету мәселелері шешімін табатындығын қадап тұрып айтты. Әкімнің сөзіне қарағанда, көрме өтетін үш ай ішінде азық-түлік өнімдерін тұтыну көлемі 20-30 пайызға дейін өсуі мүмкін. Бұл ретте қаладағы өнімдер сақ тай тын қоймалар мүмкіндігі жет кі лікті екендігін еске сала кетсек ар тық болмас.

Сонымен ЭКСПО-2017 ха-лық аралық мамандандырылған көр месін өткізу кезінде Астана қаласының азық-түлік қауіп сіз-дігінің маңызы барынша арта тү сетіндігі түсінікті. Тиісті атқа-ру шы билік органдары осыған сай алдын ала қам жасады. Егер, 5 миллион халқы бар Милан қаласы 20 миллион қонақты күтіп алуға жарағанда 1 милли-он халқы бар Астана қаласының мүмкіндігі 5 миллионға дейін адам қабылдауға еркін жетеді деп есептейміз.

«Қонақ аз отырып, көп сынайды»ЭКСПО-2017 көрмесі кезінде бұл сөздің маңыздылығы барынша арта түспек

Биылғы жаздың фавориті, әрине, «Болашақ энергиясы» тақырыбы аясындағы ЭКСПО-2017 халықаралық көр месінің иесі ретінде Астана бо латыны дау-сыз. Америкалық «The New York Times» басылымы Қа зақстан мен ЭКСПО-2017 көр месін осы жылы баруға ұсы ныл ған 50-топ орындардың ішіне енгізгенін атап өткен жөн. Біз дің еліміз шетелдік қонақтарға ың ғайлы болуы үшін 45 мемлекетке визасыз режім енгізді. ЭКСПО-2017 халықаралық көр-месі Астана қаласында өте тініне қарамастан, оң түс тік мегаполис – Шымкент қа ла сына да туристер келеді деп күтілуде. Айтпақшы, ЭКСПО-2017 қонақтары үшін Шымкент қаласына, бас қа да та-рихи қалаларға, та би ғаты көрікті аймақтар мен та биғи қорықтарға, сонымен бір ге, қасиетті жерлерге баруға қам тылған арнайы маршрут-тар әзір ленген. Жалпы, туристерді та биғат рухының миксі, ежелгі дәс т үрлер мен заманауи трендтер күтіп тұр.

Біз сіздерді ең дәмді, күн шу-ағы төгілген және рухани қа ла – Шымкентпен таны су ға ша қы-рамыз. Ертеде бұл жер сауда, мә-дениет пен өр ке ни ет тің ор та лы ғы болған және Ұлы Жібек жо лы осы жермен өт кен ді гінің ар қасында қар қын ды да ми бас тады. Бұл, әри-не, жер гі лік ті са лт-дәстүрге жә-не тұр ғы лық ты ха лықтың мі нез-құлқына өзін дік ізін қал дырды. Бүгінде Шымкент – Шығыстың дәм ді та ғамымен әйгілі мейман-дос қа ла лар дың бірі, мұнда ең қо нақ жай адам дар тұрады. Шы м - кент халқы әр бір қонақты жы-лыұшырай және құ шақ жая қар-сы алады.

Шымкент – ерекше, қай та-лан бас энергетикасы бар қа ла. Да мудың заманауи үдерісі, бо-ла шақ амбиция сы мен салт-дәс-түр ді құр мет теудің ру хы тама ша үй лес кен қала. Шым ке нт – ірі ме-гополистердің бі рі, ма ңыз ды лы ғы бойынша Қаз ақ стан дағы үшін ші қа ла, тұр ғындарының саны ми л -лионға жа қын. Қаланың ин фра -қ ұрылымы да мыған, оған ха лы-қаралық әуежай, те мір жол вок-залы және бір не ше автовокзалда р енген. Шымкентте автомобиль жол дары мен көшелер жүй есі – Қа зақстандағы ең ұзақ тар тыл ған жол дар. Қоз ға лыс тың эко ло гия лық тү рін ұна тушылар мен саламат-ты өмір салтын ұстанушылар

үшін астаналық ве лопрокаттың Shymkent Bike ба ла малы жүйесі қыз мет етеді. Ал асық пайтындар мен жаяу жүр гін шілер үшін қала өзінің барлық кө рікті жерлерін ғана емес, соны мен бірге, қалалық сая бақ тың құ пия орындарын, та-ри хи ғи ма рат тардың ерек ше кө рі-ні сін жә не бас қа да таң ға лар лық құ пия ларды көр се туге дайын.

Шымкент – әдемі, қай та лан-бас табиғи ландшафы мен әй гілі сая бақтары, көп те ген су бұр қақ-та ры мен ес керткіштері бар қа ла. Шым кент те көктемде бол ған дар осы қаланың символы бол ған, түр -лі-түсті гүлденген сан мың да ған қыз ғалдақтарды ұмыт пайды. Ал кей бір де рек тер бойынша, Оң түс-тік Қазақстанның жері – қыз ғал -дақ тардың отаны саналады, оны ал ғашқыда Түркия, ал со нан соң Голландияға жеткізген дей ді. Жыл сайын осы тамаша гүл дер ді отыр-ғызудың нау қанына атсал ыс у ға да болады.

Шымкентте құрамына елі міз-дегі жалғыз жасанды көл, хай уа-нат тар бағы және ипподром ен-ген дендробақ бар, бұл – ерекше демалыс орны. Мегаполис мақ -танышының бірі – қала тұр ғын да-ры ның сүйікті жері, Тұлпар өзені жа нында орналасқан, жаңар тыл-ған инфрақұрылымы бар, Ор талық Азия дағы ең ірі Altyn Eye қаланы шо лу дөңгелегі.

Тағы бір әйгілі орын Қош қар ата болып табылады. Шым ке-нт – судың күре жолы ның бас -тау ын қаладан алатын көп те ген ша һарлардың бірі жә не бі ре гейі. Көп тен бері өзен жа ға сында таза шым кенттік «Саиль Қош-қар ата» ме рекесі ата лып өте ді. Мереке асыл тұ қымды қош қар-дың атасы на ар налған жә не Нау-рыз ме ре кесі ал дында ұй ым дас-ты ры лады.

Шымкент пен оның айна ла-сын дағы көрікті, тамаша жер лер ту ралы айта беруге болады. Бі -рақ бір рет көзбен көргенге не жет сін! Бұл жер тек алыс шет ел -дік тер үшін ғана емес, кө р ші лес ТМД елдері, со ны мен қа тар, бас-қа өңірлерде тұ ра тын қа зақ стан-дық тар үшін де қы зық ты бо лады. Олар, әрине, жан жы луының энер -гия сын сезініп, ба ға ның қол же-тімділігі мен де ма лу дың сан алу-ан түрлілігін лай ық ты ба ға лай ды деген се нім деміз.

Диана БАТИЩЕВА

Жан жылуының энергиясы

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Демалыс күндері де жақын қалды. Сенімді чемодан, ыңғайлы кроссовка және ең бас­ты сы – сіздің есіңізде ұмытылмас әсерлер қал дыратын, есте сақтайтын бейнелі фо­

то жасауға және қызықты адамдармен та ны суға мүмкіндік беретін демалыс орнын іздеу кезі кел ді. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

26 мамыр 2017 жыл 9жарнама

«Агрофирма «Жер-Ана» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс

жалпы жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 11.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі

бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан

облысы, Айыртау ауданы, Саумалкөл ауылы, Умышев көшесі, 2, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын­

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле­ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ­қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ­қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шарт­пен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Сочинское» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік

қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын 26.06.2017 жылғы сағат 10.00-

де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998

жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Ақмола

облысы, Атбасар ауданы, Сочи ауылы.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. Төленетін төмендегі мүлікті беру туралы міндеттемелерді

және келісімді ерікті орындау туралы келісімді мақұлдауға, қол қоюға «Банк ЦентрКредит» АҚ алдындағы «Алиби» ЖШС және «Айқын 2006» ЖШС міндеттемелерін орындау есебіне «Банк ЦентрКредит» АҚ­тың меншік құқығына «Сочинское» ЖШС­ға тиесілі кепіл заттарын ерікті сатуға және/немесе беруге келісім туралы «Алиби» ЖШС өтінішін қарау:

­ Жер учаскесін уақытша ұзақ мерзімді жер пайдалану құқығы, алаңы 2 471 га, кадастрлық нөмірі 01­003­026­018, орналасқан мекенжайы: Ақмола облысы, Атбасар ауданы, Сочи ауылдық округі;

­ Жер учаскесін уақытша ұзақ мерзімді жер пайдалану құқығы, алаңы 44 272 га, кадастрлық нөмірі 01­003­026­016, орналасқан мекенжайы: Ақмола облысы, Атбасар ауданы, Сочи ауылдық округі.

2. «Банк ЦентрКредит» АҚ алдындағы «Алиби» ЖШС және «Айқын 2006» ЖШС міндеттемелерін орындау есебіне «Банк ЦентрКредит» АҚ­тың меншігіндегі сатылатын және/немесе берілетін жоғарыда көрсетілген мүліктің құнын анықтау.

3. Осы хаттамалық шешімді орындауға байланысты келісімдерге, шарттарға және басқа қажетті құжаттарға қол қоюға «Сочинское» ЖШС директоры Абылай Төлегенұлы Комбатуровқа өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Досжан темір жолы (ДТЖ)» АҚ қиыршықтас батпанын сатып алу жөнінде ашық тендер өткізу туралы хабарлайды. Сатып

алынатын қызметтердің толық тізбесі тендерлік құжаттамада, сондай-ақ www.dtz.kz интернет ресурсында көрсетілген.

Сатып алуды жүзеге асыруға бөлінген сома: 27 439 656 (жиырма жеті миллион төрт жүз отыз тоғыз мың алты жүз елу алты) теңге, ҚҚС-ын есепке алмағанда.

Жеткізу орны: Қазақстан Республикасы, Шығыс Қазақстан облысы, Жаңа­Өскемен – Шар темір жол желісінің учаскесі: Шар – Сарыжал аралығының 16­18 км, Шалабай­Бурсак аралығының 63, 64, 65, 66, 67, 72, 73 км.

Орындаудың (жеткізудің) талап етілетін мерзімі: тапсырыс беруші өтінім тапсырған күннен бастап 20 күнтізбелік күн.

Тендерге қатысуға Директорлар кеңесінің 2015 жылғы 6 наурыздағы №4 хаттамасының шешімімен (бұдан әрі – ереже) және тендерлік құжаттамамен бекітілген «Досжан темір жолы (ДТЖ)» АҚ­тың тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді сатып алу Ережесінің 7­тармағында көрсетілген біліктілік талаптарына сай келетін барлық әлеуетті жеткізушілер жіберіледі. Тендерлік құжаттама топтамасын 2017 ж. 16 маусымды қоса есептегенде сағат 14.30-ға дейінгі мерзімде мына мекенжайдан алуға болады: Қазақстан Республикасы, Өскемен қаласы, Республика к-сі, 9/1, Операциялық жұмыс және жылжымалы құрам департаменті директорының бөлмесінен сағат 9.00-ден 18.00-ге дейін және www.dtz.kz интернет ре-сурсында.

Тендерлік құжаттама топтамасы тегін беріледі. Әлеуетті жеткізушілер тендерге қатысуға тендерлік өтінімдерін

жапсырылған конверттерге салып, «Досжан темір жолы (ДТЖ)» АҚ­қа мына мекенжай бойынша тапсырады: Қазақстан Республикасы, Өскемен қаласы, Республика к­сі, 9/1, Операциялық жұмыс және жылжыма­лы құрам департаменті директорының бөлмесі. Тендерлік өтінімдерді тапсырудың түпкілікті мерзімі 2017 жылғы 19 маусымда сағат 12.30-ға дейін. Тендерлік өтінімдер салынған конверттерді тендер комиссиясы 2017 жылғы 19 маусымда сағат 14.30-да мына мекенжайда ашады: Қазақстан Республикасы, Өскемен қаласы, Республика к­сі, 9/1, Операциялық жұмыс және жылжымалы құрам департаменті директорының бөлмесі.

Әлеуетті жеткізушілер және олардың өкілдері (бірінші басшының қолы расталған және мөр қойылған сенімхатты тапсырумен бірге) тендерлік өтінімдер салынған конверттерді ашу кезінде қатыса алады.

Табиғи монополия субъектісінің қызметтерін тұтынушылар қызметтерді сатып алу бойынша «Досжан темір жолы (ДТЖ)» АҚ өткізетін тендерге байқаушылар ретінде қатысуға құқылы.

Қосымша ақпарат пен анықтаманы мына телефондар арқылы алуға болады: 8 (7232) 702 136, 8 (7172) 613 329.

АО «Досжан темир жолы (ДТЖ)» объявляет о проведении открытого тендера по закупу балласта щебеночного. Полный

перечень закупаемых услуг указан в тендерной документации, а так же на интернет ресурсе www.dtz.kz.

Сумма, выделенная для осуществления закупа: 27 439 656 (двадцать семь миллионов четыреста тридцать девять тысяч шестьсот пятьдесят шесть) тенге без учета НДС.

Место поставки: Республика Казахстан, Восточно­Казахстанская область, участок железнодорожной линии Ново­ Усть­Каменогорск – Шар: 16­18 км перегон Шар – Сарыжал, 63,64,65,66,67, 72,73 км перегон Шалабай­Бурсак.

Требуемый срок выполнения (поставки): 20 календарных дней с даты подачи заявки Заказчиком.

К участию в тендере допускаются все потенциальные поставщики, отвечаю­щие квалификационным требованиям, указанным в пункте 7, правил закупок товаров, работ и услуг АО «Досжан темир жолы» (ДТЖ), утвержденными ре­шением Совета директоров протокол № 4 от 06 марта 2015 года (далее – прави­ла) и тендерной документации. Пакет тендерной документации можно полу­чить в срок до 14 часов 30 минут 16 июня 2017 г. включительно по адресу: Республика Казахстан, город Усть-Каменогорск, ул. Республиканская, 9/1, каб. Директора департамента операционной работы и подвижного состава, с 09.00 до 18.00 часов, и на интернет-ресурсе www.dtz.kz.

Пакета тендерной документации предоставляется бесплатно.Тендерные заявки на участие в тендере, запечатанные в конверты, пред­

ставляются потенциальными поставщиками в АО «Досжан темир жолы (ДТЖ)» по адресу: Республика Казахстан, город Усть-Каменогорск, ул. Республиканская, 9/1, каб. Директора департамента операционной рабо-ты и подвижного состава. Окончательный срок представления тендерных заявок до 12 часов 30 минут 19 июня 2017 года. Конверты с тендерными заявками будут вскрываться тендерной комиссией в 14 часов 30 минут 19 июня 2017 года по следующему адресу: Республика Казахстан, город Усть-Каменогорск, ул. Республиканская, 9/1, каб. Директора депар-тамента операционной работы и подвижного состава. Потенциальные пос тавщики и их представители (с предоставлением доверенности, заве­ренной подписью первого руководителя и печатью) могут присутствовать при вскрытии конвертов с тендерными заявками.

Потребители услуг АО «Досжан темир жолы (ДТЖ)» вправе участвовать в качестве наблюдателей в проводимом АО «Досжан темир жолы (ДТЖ)» тендере по закупу товара.

Дополнительную информацию и справки можно получить по теле-фону: 8 (7232) 702 136, 8 (7172) 613 329.

«Алиби-Астык» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

30.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан

Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Тайынша ауданы, Мироновка ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын­

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле­ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ­қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ­қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Новосветловка-Алиби» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы

жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 12.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер

туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына

мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы,

Айыртау ауданы, Новосветловка ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын­

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле­ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ­қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ­қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Кутузовское-Алиби» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы

жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 11.30-да «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер

туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына

мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы,

Айыртау ауданы, Каменный Брод ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын­

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле­ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ­қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ­қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Масло-Дел Агро» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

30.06.2017 жылғы сағат 10.30-да «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан

Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Тайынша ауданы, Подлесное ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын­

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле­ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ­қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ­қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Крафт» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

30.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан

Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Аққайың ауданы, Тоқушы ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын­

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле­ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ­қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ­қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

Даутбек ЖҰМАТОВ,экономика ғылымдарының кандидаты, доцент

Айдархан аға менің әкемнің заман­дасы, жолдасы әрі жас күннен сыйласып өскен жан еді. Әкей ол кісі жайында та­лай рет қызықты әңгімелер айтушы еді. Өзі жас кезінен қайсар да алғыр болыпты. Айтқанынан қайтпайтын еді дейді.

Баяғыда­а... бала күнінде Қаратау етегінде екеуі бірге қой бағыпты.

– Бізге жиен, үлкен апайымыз Үрби­біден туған бала ғой, сосын да жаз бойы ауылға келіп, екеуміз тау бөктеріндегі бұлақ басында уақыт өткізетінбіз, – дейтін әкем Әлмаш Жұматұлы. – Бізге тапсырылғаны – қоралы қойға қарау, бас­көз болу! Кезекпен барып, иіріп әкеліп, бұлақ басына жусатамыз. Еңбекке бала кезімізден жақын болдық.

Өткен ғасырдың 60­жылдарының орта тұсында мектепті ойдағыдай аяқтап, Алматыдағы ауылшаруашылық институ­тына оқуға түспек болып талаптандым.

Мен ең үлкен ұлы болған соң ба, әкей үлкен қалаға жалғыз жібергісі келмеген. Соның сыл­тауымен әкей Алматыға сапарға шығып, сол уақытта осы инс­ти туттың бір факультетінде де кан болып қызмет атқаратын Ай дархан Ержановқа кірмей ме! Айдарханның кабинетінде тағы бір ұлты орыс ғалым отырады, екеуі әңгімелесу үстінде екен.

Айдекең әкемді көре сала орнынан ұшып тұрып, қуана адымдайды. Келе са­ла құшақтай алған. Сағынышты көңілі сөзінен де, өзінен де байқалып тұрған.

– Менің бала кезгі досым, – деп Ай­дархан біздің әкейді құшақтап тұрып, әлгі орыс ұлтының азаматына асығыс танысты­рады. – Екеуміз жастау күнімізде бірге қой баққанбыз.

* * *Ашығын айтқанда, біз секілді ауылда

өскен қарадомалақ балаларға Айдекеңнің өлшеусіз көп көмегі тигені айдай ақиқат. Жоғары оқу орнына түскен соң да ол

кісінің ақыл­кеңесін тыңдап ержеттік.

Кейіннен есімдері бүкіл қазақ жұртына танымал болған, ғылым саласында ерекше көз­ге түсіп, әртүрлі жауапты қыз­меттер атқарған оқы мысты ға лымдар Қалыбек Қоныс бай, Архимед Жанғазиев, Әбді­камал Омаровтармен бірге қоян­қолтық еңбек етті. Ал шәкірттері арасында ағайынды

профессорлар Бірлес пен Есенжол Алияровтар, белгілі ғалым дар Тілектес Есполов, Полатбек Жүнісбеков, Шаншар Нұртаев, қоғам қайраткерлері Қанжарбек Әжібеков, Алмас Нәлібаев, т.б. секілді айтулы азаматтар А.Ержановтан үлгі алған ізбасар інілері болды, болып қала бермекші.

Өзім оқу бітірген соң Алматы қала­сында қалып, ғылымға құлаш ұрсам, ол да Айдархан ағаның ақылы еді, жол сілтеуі еді.

– Сенің ғылымға бейімің бар екен, осы саланы айналдыр, – деп арқамнан қаққанын ұмытармын ба. Үлкен жүректі ағаның ақ тілеуімен ғылымға да араластық,

азды­көпті жетістіктерге де қол жеткіздік. Ғылыми атақ та алдық.

Қай кезде де үйіне шақырып, дастарқан басында ақыл­кеңесін айтып отыратын. Жеңгеміз Зылиха Төлегенқызы екеуі өте жарасты отбасы болды. Үлгі алуға тұрарлық, аса мәдениетті жандар болатын­ды.

Ол кісінің туған жері Қызылорда облысындағы Жаңақорған топырағы. 1921 жылы дүние есігін ашқан зерек бала 1941 жылы Ұлы Отан соғысы басталғанда өз еркімен майданға сұраныпты. Сөйтіп, 1942 жылы жараланып, содан соң Польшада партизан отрядында болады. Ол – өз ал­дына бір тарих.

Өзі соғыстан соң Алматыға келіп, Ауыл шаруашылығы институтына оқуға түсіп, оны 50­жылдары аяқтаған. Айдархан аға қалған ғұмырын осы оқу орнымен байланыстырған. Сөйтіп, ғылым канди­даты, доцент атағын алып, өз ортасында зор абыройға бөленді. Ал 1964­1974 жыл­дар аралығында аталмыш институттың ауыл шаруашылығын механикаландыру факультетінің деканы болды, көптеген білім қуған жастарға әкесіндей қамқорлық танытып, қолұшын берді.

Оны туған топырағы көзі тірісінде аса қатты қадірледі. Қашан келсе де төбеге көтеріп, төрден орын беретін. Елден шыққан талабы зор ұл­қыздарды ылғи да қолдап, шамасы жеткенше қолғабыс тигізгенін көзіміз көрді.

Жеңгеміз Зылиха Төлегенқызы екеуі ұл­қыз өсіріп, немерелер сүйді.

Айтпақшы, Зылиха апай да ұлағатты ұстаз. Ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, доцент. Ол кісі де осы Ауыл шаруашылығы институтында ұзақ жыл еңбек етіп, зейнетке шықты. Отбасының ұйытқысы, ағайынның ауызбіршілігін ой­лаған абзал ана еді. Қазір ол кісі де өмірде жоқ, бірақ өнегелі ісі қалды артында.

* * *Міне, өмірден озғанына отыз жылдан

астам уақыт өтсе де абзал аға, үлгілі ұстаз, білікті ғалым Айдархан Ержанов есімі ел есінен бір сәт те шығар емес.

Таяуда өзі туып­өскен Сыр еліндегі Жаңақорған кентінде оның атына көше беріліп жатқанын естідік.

Бұл – асыл азаматқа жасалған лайықты құрмет.

АЛМАТЫ

есімі елдің есінде

Құрметке лайықты азамат

10 26 мамыр 2017 жылжарнама

«Қазақмыс корпорациясы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі (бұдан әрі – Серіктестік) (Атқарушы органының

орналасқан жері: Қарағанды обл., Қарағанды қ., Ленин көшесі, 12) Серіктестіктің Басқарушы кеңесінің бастамасы

бойынша 2017 ж. 28 маусымда сағат 11.00-де Астана қ., Тұран даңғылы, 37, 13-қабат мекенжайында ашық

нысанда Серіктестік қатысушыларының жылдық жалпы жиналысы (бұдан әрі – Жиналыс) болатындығы туралы өз

қатысушыларына хабарлайды

Қатысушыларды тіркеу 2017 ж. 28 маусымда Жиналысты өткізу орны бойынша сағат 9.30-дан бастап сағат 10.45-ке дейін жүзеге асырылады.

Дауыс беруге қатысуға құқылы қатысушылардың тізімі 2017 жылғы 23 маусымда 00 сағат 00 минуттағы жағдай бойынша жасалады.

Жиналыстың күн тәртібі:- Серіктестіктің аудиторын бекіту туралы; - Серіктестіктің 2016 жылғы жұмысы туралы Атқарушы органының

есебі;- Серіктестіктің Тексеру комиссиясының есебі; - Жылдық қаржылық есептілікті, Тексеру комиссиясының қорытындысын

бекіту туралы; - 2016 жылдың қорытындысы бойынша Серіктестіктің таза табысын

бөлу тәртібі туралы;- 2016 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша пайдалар мен

шығындар туралы мәселені қарау туралы;- Дивидендтер мөлшері және төлемін бекіту туралы;- Серіктестіктің органдары туралы.Жиналыстың күн тәртібіндегі мәселелер бойынша материалдармен

Серіктестіктің Атқарушы органы орналасқан жерде танысуға болады. Жиналыс «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар

серіктестіктер туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен (бұдан әрі – Заң) және Серіктестіктің Жарғысымен айқындалған тәртіпте өткізіледі. Жиналыстың ашылуы алдында Серіктестіктің келген қатысушыларын (олардың өкілдерін) тіркеуден өткізу жүргізіледі. Қатысушылардың өкілдері Жиналысқа қатысуға және дауыс беруге өздерінің өкілеттігін растайтын құжаттарды ұсынулары қажет. Тіркелмеген қатысушы (қатысушының өкілі) жиналымды анықтау кезінде есепке алынбайды және дауыс бе-руге қатысуға құқығы жоқ. Жиналым болуы жағдайында Жиналыс Серіктестіктің бірінші басшысы жариялаған уақытта ашылады. Жиналыста Жиналыстың төрағасын және хатшысын сайлау жүргізіледі. Жиналыстың күн тәртібіне енгізілген мәселелерді талқылауға дейін жиналым белгілейтін болады. Күн тәртібіндегі мәселелер бойынша дауыс берудің ашық ныса-ны ұйғарылады. Серіктестіктің әрбір қатысушысы Жиналыста дауыс беру кезінде Серіктестіктің жарғылық капиталындағы өзінің үлесіне сәйкес да-уыстар санына ие болады. Жиналыстың Хаттамасы Жиналысты өткізуден кейінгі он күн мерзімде ресімделетін болады. Жиналыстың Хаттамасына жиналыстың төрағасы, есеп комиссиясы және хатшысы қол қояды.

Егер де Жиналыс көрсетілген күні болмаса, Серіктестік қатысу-шыларының қайталама кезектен тыс жалпы жиналысы 2017 ж. 29 мау-сымда сағат 11.00-де мына мекенжайда өткізіледі: Астана қ., Тұран даңғылы, 37, 13-қабат.

Жиналыс Заңның 42-49-баптарына сәйкес өткізіледі.

«Чистопольский-2» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс

жалпы жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 11.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі

бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ.Мүсірепов атындағы аудан, Чистополье ауылы,

Космонавтар көшесі, 1, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Краснознаменский-2» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс

жалпы жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі

бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан

облысы, Ғ.Мүсірепов атындағы аудан, Сокологоровка ауылы, Ленин көшесі, №1, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Тахтаброд-2» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

28.06.2017 жылғы сағат 10.30-да «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ.Мүсірепов атындағы аудан, Тахтаброд ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Агро-Жазык» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

30.06.2017 жылғы сағат 11.30-да «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ.Мүсірепов атындағы аудан, Привольное ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Червонное-Агро» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

30.06.2017 жылғы сағат 10.30-да «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ.Мүсірепов атындағы аудан, Червонное ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Ялтинский-2» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

28.06.2017 жылғы сағат 12.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ.Мүсірепов

атындағы аудан, Ялта ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бой-

ынша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Алиби-Ишим» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

30.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ.Мүсірепов

атындағы аудан, Бірлік ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Агрофирма «Солтүстік-Байлык» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен

тыс жалпы жиналысын 30.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі

бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Тимирязев ауданы, Ақжан ауылы, Мир көшесі, 5,

кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бой-

ынша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

Товарищество с ограниченной ответственностью «Корпорация Казахмыс» (далее – Товарищество)

(местонахождение Исполнительного органа: Карагандинская обл., г. Караганда, улица Ленина,

12) уведомляет своих участников, что по инициативе Управляющего совета Товарищества 28 июня 2017 г. в

11.00 ч. по адресу: г. Астана, проспект Туран, 37, 13-этаж, состоится годовое общее собрание участников Товарищества

в очной форме (далее – Собрание).

Регистрация участников будет осуществлена 28 июня 2017 г. по месту проведения Собрания с 9 часов 30 минут до 10 часов 45 минут.

Список участников, имеющих право принимать участие в голосовании, составляется по состоянию на 00 часов 00 минут 23 июня 2017 года.

Повестка дня Собрания:- Об утверждении аудитора Товарищества;- Отчет Исполнительного органа о работе Товарищества за 2016 год;- Отчет Ревизионной комиссии Товарищества;-Об утверждении годовой финансовой отчетности, заключения

Ревизионной комиссии;- О порядке распределения чистого дохода Товарищества по итогам

2016 года;- О рассмотрении вопроса о прибылях и убытках по состоянию на

31 декабря 2016 года; - Об утверждении размера и выплате дивидендов;- Об органах Товарищества.С материалами по вопросам повестки дня Собрания можно ознако-

миться по месту нахождения Исполнительного органа Товарищества.Собрание проводится в порядке, определенном Законом Республики

Казахстан «О товариществах с ограниченной и дополнительной ответ-ственностью» (далее – Закон) и Уставом Товарищества. Перед откры-тием Собрания будет проведена регистрация прибывших участников Товарищества (их представителей). Представители участников долж-ны предъявить документы, подтверждающие их полномочия на уча-стие и голосование на Собрании. Незарегистрировавшийся участник (представитель участника) не учитывается при определении кворума и не вправе принимать участие в голосовании. При наличии кворума Собрание будет открыто в объявленное время первым руководителем Товарищества. На Собрании будут проведены выборы председателя и секретаря Собрания. До обсуждения вопросов, включенных в повестку дня, Собрание будет констатировать кворум. Предполагается откры-тая форма голосования по вопросам повестки дня. Каждый участник Товарищества при голосовании на Собрании имеет число голосов, со-ответствующее его доле в уставном капитале Товарищества. Протокол Собрания будет оформлен в десятидневный срок после проведения Собрания. Протокол Собрания подписывается председателем, счетной комиссией и секретарем Собрания.

Если Собрание не состоится в указанную дату, повторное годовое общее собрание участников Товарищества состоится 29 июня 2017 г. в 11.00 ч. по адресу: г. Астана, проспект Туран, 37, 13-этаж.

Собрание проводится в соответствии со статьями 42-49 Закона.

1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойынша тең заемшы ретінде кіру.

2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойынша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.

3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шотта-рынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ

алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Кирилловка-Айыртау» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-

І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Айыртау ауданы, Кирилловка ауылы, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:

26 мамыр 2017 жыл 11жарнама

Егер сіз «Егемен Қазақстан»

газетіне жарнама бергіңіз келсе,

мына телефондарға хабарласыңыз:

Астана 37-64-48, 37-60-49.

Электронды пошта: advert@egemen.kz

Алматы 273-74-39, ф. 341-08-11.

Электронды пошта: adv@egemen.kz

ҚҰРМЕТТІ КӘСІПКЕРЛЕР!ҚР «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы «Іскерлік байла-

ныстар» жобасы аясында бизнес жүргізудің заманауи әдістерін тегін оқыту ұсынады. Жобаға шетелдік серіктестермен іскерлік байланыс орнатуға қызығушылық танытқан жоғары және орта буын компания басшылары қатыса алады.

Оқу мерзімі:2 апта (іштей), 1 апта (сырттай). Оқу мерзімдері: Алматы қ. (05.06-23.06).Болатын жері: Қазақcтан-Британ техникалық университеті

(ҚБТУ).Барлық сұрақтар бойынша Өңірлік кәсіпкерлер палатасына және

Кәсіпкерлерді қолдау орталығына хабарласуға болады.

Объявление опубликованное в газете «Егемен Қазақстан» №97 (29078) от 24 мая 2017 года о проведении 30 июня 2017 года годового общего собрания участников ТОО «Корпорация Казахмыс» считать недействительным.

«Егемен Қазақстан» газетінің 2017 жылғы 24 мамырдағы №97 (29078) санында «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қатысушылардың жылдық жалпы жиналысын 2017 жылғы 30 маусымда өткізу туралы жарияланған хабарландыруы жарамсыз деп табылсын.

«Арыкбалык» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын 28.06.2017 жылғы сағат 10.00-де «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша

жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында қарастырылған

тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан Республикасы,

Солтүстік Қазақстан облысы, Айыртау ауданы, Арықбалық ауылы, Механизаторлар көшесі, 13, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойын-

ша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

«Айыртау-Алиби» ЖШС (бұдан әрі – серіктестік) серіктестік қатысушыларының кезектен тыс жалпы жиналысын

28.06.2017 жылғы сағат 10.30-да «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы» 1998 жылғы 22 сәуірдегі №220-І ҚР Заңының 47-бабында

қарастырылған тәртіпте (бұдан әрі – Заң) мына мекенжайда өткізу туралы өз қатысушыларына хабарлайды: Қазақстан

Республикасы, Солтүстік Қазақстан облысы, Айыртау ауданы, Айыртау ауылы, Совет көшесі, кеңсе ғимаратында.

Күн тәртібінде мынадай мәселелер қаралады:1. «Цеснабанк» АҚ алдындағы үшінші тұлғалардың міндеттемелері

бойынша тең заемшы ретінде кіру.2. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бой-

ынша серіктестіктің жылжитын/жылжымайтын мүлкін кепілге беру.3. «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін серіктестіктің және

үшінші тұлғалардың орындамауы және/немесе тиісті орындамауы жағдайында Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерлерде кез келген банктердегі (банктік операциялардың жекеле-ген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы) серіктестіктің банктік шоттарынан ақшаны алу құқығын «Цеснабанк» АҚ-қа беру туралы.

4. Серіктестіктің және үшінші тұлғалардың «Цеснабанк» АҚ алдындағы міндеттемелерін орындамауы/тиісті орындамауы жағдайында кепілге берілетін мүлікті соттан тыс сатуға құқықты «Цеснабанк» АҚ-қа беру.

5. Серіктестіктің атқарушы органының өкілеттік мерзімдерін тағайындау/ұзарту туралы.

6. Серіктестіктің атқарушы органына «Цеснабанк» АҚ ұсынатын шартпен банктік займ алу бойынша, жарғылық капиталдағы үлестерді сатып алу бойынша, мүлікті кепілге беруге мәмілелер жасауға барлық өкілеттікті беру.

Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысы Заңның 45-бабының 1-тармағындағы талаптарға сәйкес өткізіледі.

УВАЖАЕМЫЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛИ! Национальная палата предпринимателей РК «Атамекен» в рам-

ках проекта «Деловые связи» предлагает бесплатное обучение со-временным методам ведения бизнеса. Участниками проекта могут быть руководители высшего и среднего звена компаний.

Сроки обучения: 2 недели – очно и 1 неделя – заочно (online – семинары и консультации).

Даты тренингов: г.Алматы (05.06–23.06).Место проведения: Казахстанско-Британский технический

университет (КБТУ).По всем вопросам обращаться в Региональные палаты предпри-

нимателей и Центры поддержки предпринимателей.

Ризашылығымызды білдіреміз

Алматы қалалық сотының төрағасы, белгілі заңгер, марқұм Ақжан ЖАЙЛАУХАНҰЛЫНЫҢ мезгілсіз қайтыс болуына байланысты Ештай әулетінің басына түскен ауыр қайғыны бөліскен, қызмет көрсеткен, көз жасын құрғатып көңіл айтқан барша азаматтарға, еңбек ұжымдарына әулетіміздің атынан ризашылығымызды білдіреміз.

Ұлы Абайдың «Адам өлген күні өлмейді, ұмыт болған күні өледі» дегеніндей, Ақжан Жайлауханұлы сіздердің жүректеріңізде сақталып, оның жарқын бейнесі көңілдеріңіздің төрінде әрдайым өшпейді деп сенеміз.

Ештай әулеті

Объявление о наследствеНотариус города Астана Мукашева Дина Аусаковна (лицензия №0000300 от 27.11.1998 г.)

сообщает об открытии наследства после смерти Уатаев Ермекбай Тлеубердинович, умершего 6.12.2016 года. Наследникам обратиться для принятия наследства: город Астана, ул. Иманова, 41, ВП-25, тел: 8 (7172) 617788, сот: 8 701 366 49 42, e-mail: mukasheva-dina@mail.ru

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Атырау мұнай және газ университеті» коммерциялық

емес акционерлік қоғамының Басқарма Төрағасы - Қоғам Ректоры бос лауазымдық орнына конкурс жариялайды.

Қоғамның орналасқан мекенжайы - 060027, Атырау қаласы, М.Баймұханов көшесі, 45 «А»

Қызметінің негізгі мәні – жоғары, жоғары білімнен кейінгі білім беру және қосымша білім беру саласында білім беру қызметін көрсету, жаңа білімдерді генерациялау мен трансферттеу үшін қолданбалы және негізгі зерттеулерді жүргізу, қазіргі заманғы білім беру және ғылыми инфрақұрылымдар жасау, ғылыми әзірлемелерді енгізу.

Қызметінің мақсаты – ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке тұлғаны қалыптастыруға дамытуға және кәсіби шындауға бағытталған сапалы білім алу, сонымен қатар әзірлемелерді коммерциялау және ғылыми әлеуетін дамыту үшін қажетті жағдайлар жасау болып табылады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары білімі, кемінде 5 жыл басшылық қызметтегі еңбек өтілі болуы.

Конкурсқа мынадай тұлғалар қатыса алмайды:1) он сегіз жасқа толмаған;2) бұрын сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаған;3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен

өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар;4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да

жағдайлар.Конкурсқа қатысуға үміткер тұлға конкурс өткізу туралы хабарлан-

дыруда көрсетілген мерзімде мынадай құжаттарды ұсынады:1. қоса берілетін құжаттардың тізбесі көрсетілген конкурсқа қатысу

туралы өтініш;2. мемлекеттік және орыс тілдерінде түйіндеме (қағаз нұсқасы фото-

суретпен қоса)3. еркін нысанда жазылған өмірбаян;4. білімі туралы құжаттардың көшірмелері;5. еңбек кітапшасының (ол болған кезде) немесе еңбек шартының

көшірмесі не соңғы жұмыс орнынан жұмысқа қабылданғаны және еңбек шартының тоқтатылғаны туралы бұйрықтардың көшірмелері;

6.«Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №6697 болып тіркелді) бекітілген нысан бойынша денсаулық жағдайы туралы анықтама;

7. жеке куәлігінің көшірмесі;8. соттылығының бар не жоқ екендігі туралы анықтама;9. коммерциялық емес акционерлік қоғамның Даму бағдарламасы.Конкурсқа қатысушы өзінің біліміне, жұмыс өтіліне, кәсіби даярлық

деңгейіне қатысты қосымша ақпаратты (біліктілігін арттыру, ғылыми дәрежелер мен атақтар беру, ғылыми жарияланымдар туралы құжаттардың көшірмелері, сондай-ақ бұрынғы жұмыс орнының басшылығынан ұсынымдар және т.с.) бере алады.

Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды қабылдау хабарландыру жарияланған күннен бастап күнтізбелік 21 (жиырма бір) күні ішінде жүргізіледі.

Конкурстың өткізілетін күні мен орны қосымша хабарланады.Жоғарыда аталған құжаттарды белгіленген мерзімде хабар-

ландыруда көрсетілген мекенжай бойынша «Атырау мұнай және газ университеті» коммерциялық емес акционерлік қоғамының Директорлар кеңесінің Корпоративтік хатшысына (305-кабинет, тел. 8 (7122) 31-64-18) тапсыру қажет.

ХАБАРЛАМА«Самұрық-Энерго» акционерлік қоғамы «Самұрық-

Энерго» АҚ-ға тиесілі «Маңғыстау электртораптық бөлу компаниясы» АҚ-тың (бұдан әрі – Актив) 1 580 467 жай

акциясын (бұдан әрі – Акциялар) мына талаптар негізінде сату бойынша сауда-саттық өткізетіні туралы хабарлайды

Сауда-саттық өткізу тәсілі: ашық екі сатылы конкурс (бұдан әрі – Конкурс);Конкурстық құжаттамаКонкурс өткізу тәртібін регламенттейтін конкурстық құжаттама www.samruk-

energy.kz сайтында орналастырылды. Конкурсқа қатысуға ниет білдірген тұлғалар Конкурстық құжаттамамен таны-

суы қажет. Конкурс өткізу тәртібі:Акцияларды сату «Самұрық-Энерго» АҚ әзірлеп және сәйкесінше бекіткен

конкурстық құжаттамаға (бұдан әрі – Конкурстық құжаттама) және «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы №126 хаттамасына сәйкес бекіткен шешімімен «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ және дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы тікелей немесе жанама түрде «Самұрық-Қазына» АҚ-ға меншік құқығында тиесілі ұйымдардың активтерін сатудың, қайта құрылымдаудың бірыңғай қағидасына (бұдан әрі – Қағида) сәйкес жүзеге асырылады.

Конкурс мынадай жүйелілікте өтеді:1) бірінші кезең – Конкурсқа қатысу үшін Конкурстың мәні бойынша алдын

ала берілетін ұсынысы бар өтінімдерді беру және қарастыру, сондай-ақ әлеуетті қатысушылардың біліктілік талаптарына сәйкестігін растау. Бірінші кезеңнің нәтижесінде «Самұрық-Энерго» АҚ тұлғаларды Конкурстың екінші кезеңіне қатысуға рұқсат беру немесе бас тарту туралы шешім қабылдайды және екінші кезеңде берілетін конкурстық ұсыныстардың мазмұны мен бағалау критерийлерін бекітеді;

2) екінші кезең – конкурстық ұсыныстарды беру және қарау, оның негізінде Конкурстың жеңімпазы анықталады.

Конкурс болжанатын баға мен Акцияларды сатудың өзге де талаптарын және Акцияларды әлеуетті сатып алушыны анықтау мақсатында өткізіледі, Акцияларды сатып алу-сату шарты Акцияларды сатып алу-сату шартын жасау үшін барлық қажетті рұқсаттар мен келісімдер берілген жағдайда ғана жасалады.

Акциялардың бастапқы бағасы: 7 300 000 000 (жеті миллиард үш жүз мил-лион) теңге.

Кепілдік жарна (Қамтамасыз ету): Конкурсқа қатысуға үміткер тұлғалар конкурстық өтінім беру үшін «Самұрық-

Энерго» АҚ-тың пайдасына банктік шотқа ақшалай қаражат төлеу арқылы кепілдік жарна (Қамтамасыз ету) енгізуі тиіс.

Кепілдік жарнаны (Қамтамасыз ету) енгізу үшін деректемелер:Заңды мекенжайы: Астана қ., Қабанбай батыр даңғылы, 15 А., «Q» бизнес

орталығы. Нақты мекенжайы: Астана қ., Қабанбай батыр даңғылы, 15 А., «Q» бизнес

орталығы.Мемлекеттік тіркеуден өткені туралы анықтама: 07.08.2015 ж. Н/ЖБСН 070540008194СТН: 620300292280КҰОЖ коды: 41073070IBAN КZ216010131000078623 (Қазақстан теңгесімен)IBAN KZ756010131000078621(АҚШ долларымен) «Қазақстан Халық Банкі» АҚ № 139900 АОФ-дағыБСК HSBKKZKX, Кбе 17тел./факс 55-30-00/55-30-30Қамтамасыз ету мөлшері: 68 070 000 (алпыс сегіз миллион жетпіс мың)

теңгені құрайды.Қамтамасыз ету теңгемен енгізілуі мүмкін, ал Қазақстан Республикасының рези-

дент еместері Қамтамасыз ету енгізілген күні Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген ресми бағам бойынша АҚШ долларымен немесе 68 070 000 (ал-пыс сегіз миллион жетпіс мың) теңгеден кем емес балама - теңгемен енгізе алады.

Кепілді жарна (Қамтамасыз ету) енгізілген ақшалай сома Конкурстық құжаттамада көрсетілген жағдайларда қайтарылмайтынына және «Самұрық-Энерго» АҚ-да қалатынына толық және сөзсіз келісу ретінде енгізіледі. Кепілді жарнаны (Қамтамасыз етуді) қайтару талаптары сонымен қатар Конкурстық құжаттамада да көрсетілген.

Өтетін орны: Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қ., Қабанбай батыр даңғылы, 15А.

Конкурсқа қатысу мақсатында жасалатын іс-қимылдардың күні мен уақыты:

– Конкурстың бірінші кезеңінде конкурстық өтінімдерді қабылдау 2017 жылдың 23 маусымында 15 сағат 00 минутта аяқталады;

– екінші кезең бойынша Конкурстың қорытындылары 2017 жылдың 20 шілдесінде 16 сағат 00 минутта шығарылады.

Конкурс бойынша өзге мерзімдер Конкурстық құжаттамаға сәйкес анықталады. Алдын ала ұсыныстарды бағалау критерийі (Конкурс аясында ұсыныстарды

бағалау критерийіне қойылатын ең төменгі талаптар) Конкурстық құжат-таманың 8.1.2-тармақшасына сәйкес Актив қызметінің бейінін сақтау, сондай-ақ Конкурстық құжаттаманың 7.2-тармағында көрсетілген Акцияларды сату талап-тарына келісу және оларды орындау болып табылады.

«Самұрық-Энерго» АҚ Конкурстық құжаттамада белгіленген негіздер бойынша Конкурсқа қатысуға берілген өтінімдерді қабылдаудан бас тарта алады.

Екінші кезеңнің аясында конкурстық ұсынымдарды бағалау критерийлері анықталып, бірінші кезеңнің қорытындысы шығарылғаннан кейін Конкурсқа қатысушыларға жіберіледі.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар:Конкурсқа қатысуға ниет білдіретін тұлғалар Конкурстық құжаттамалардың

талаптарына сәйкес келуі тиіс. Активтерге қатысты құжаттамалармен танысу тәртібі:Конкурсқа қатысуға ниет білдіретін тұлғалар Активтермен таныса алады.Активтерге қатысты ақпаратпен танысу және деректер бөлмесіне рұқсат алу үшін

Конкурстық құжаттамада көрсетілген іс-қимылдарды орындауы қажет. Конкурстық өтінімге қоса берілетін алдын ала ұсыныстың мазмұны: Бірінші кезең аясында берілетін алдын ала ұсыныс Конкурстық құжаттаманың

талаптарына сәйкес келуі және міндетті түрде Конкурстық құжаттамаға сәйкес ақпараттан тұруы тиіс.

ХАБАРЛАМА«Самұрық-Энерго» акционерлік қоғамы мына талаптар

негізінде «Самұрық-Энерго» АҚ-ға тиесілі «Шығыс Қазақстан аймақтық энергетикалық компаниясы» АҚ-

тың (бұдан әрі – Актив) 710 756 жай акциясын және 45 865 артықшылықты акциясын (бұдан әрі – Акциялар) 100% сату

бойынша сауда-саттық өткізетіні туралы хабарлайды:

Сауда-саттық өткізу тәсілі: ашық екі сатылы конкурс (бұдан әрі – Конкурс);Конкурстық құжаттамаКонкурс өткізу тәртібін регламенттейтін конкурстық құжаттама www.samruk-

energy.kz сайтында орналастырылды. Конкурсқа қатысуға ниет білдірген тұлғалар Конкурстық құжаттамамен таны-

суы қажет. Конкурс өткізу тәртібі:Акцияларды сату «Самұрық-Энерго» АҚ әзірлеп және сәйкесінше бекіткен

конкурстық құжаттамаға (бұдан әрі – Конкурстық құжаттама) және «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы №126 хаттамасына сәйкес бекіткен шешімімен «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ және дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы тікелей немесе жанама түрде «Самұрық-Қазына» АҚ-ға меншік құқығында тиесілі ұйымдардың активтерін сатудың, қайта құрылымдаудың бірыңғай қағидасына (бұдан әрі – Қағида) сәйкес жүзеге асырылады.

Конкурс мынадай жүйелілікте өтеді:1) бірінші кезең – Конкурсқа қатысу үшін Конкурстың мәні бойынша алдын

ала берілетін ұсынысы бар өтінімдерді беру және қарастыру, сондай-ақ әлеуетті қатысушылардың біліктілік талаптарына сәйкестігін растау. Бірінші кезеңнің нәтижесінде «Самұрық-Энерго» АҚ тұлғаларды Конкурстың екінші кезеңіне қатысуға рұқсат беру немесе бас тарту туралы шешім қабылдайды және екінші кезеңде берілетін конкурстық ұсыныстардың мазмұны мен бағалау критерийлерін бекітеді;

2) екінші кезең – конкурстық ұсыныстарды беру және қарау, оның негізінде Конкурстың жеңімпазы анықталады.

Конкурс болжанатын баға мен Акцияларды сатудың өзге де талаптарын және Акцияларды әлеуетті сатып алушыны анықтау мақсатында өткізіледі, Акцияларды сатып алу-сату шарты Акцияларды сатып алу-сату шартын жасау үшін барлық қажетті рұқсаттар мен келісімдер берілген жағдайда ғана жасалады.

Акциялардың бастапқы бағасы: 9 500 000 000 (тоғыз миллиард бес жүз мил-лион) теңге.

Кепілдік жарна (Қамтамасыз ету): Конкурсқа қатысуға үміткер тұлғалар конкурстық өтінім беру үшін «Самұрық-

Энерго» АҚ-тың пайдасына банктік шотқа ақшалай қаражат төлеу арқылы кепілдік жарна (Қамтамасыз ету) енгізуі тиіс.

Кепілдік жарнаны (Қамтамасыз ету) енгізу үшін деректемелер:Заңды мекенжайы: Астана қ., Қабанбай батыр даңғылы, 15 А., «Q» бизнес

орталығы. Нақты мекенжайы: Астана қ., Қабанбай батыр даңғылы, 15 А., «Q» бизнес орталығы.Мемлекеттік тіркеуден өткені туралы анықтама: 07.08.2015 ж. Н/ЖБСН 070540008194СТН: 620300292280КҰОЖ коды: 41073070IBAN КZ216010131000078623 (Қазақстан теңгесімен)IBAN KZ756010131000078621(АҚШ долларымен) «Қазақстан Халық Банкі» АҚ № 139900 АОФ-дағыБСК HSBKKZKX, Кбе 17тел./факс 55-30-00/55-30-30Қамтамасыз ету мөлшері: 68 070 000 (алпыс сегіз миллион жетпіс мың)

теңгені құрайды.Қамтамасыз ету теңгемен енгізілуі мүмкін, ал Қазақстан Республикасының рези-

дент еместері Қамтамасыз ету енгізілген күні Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген ресми бағам бойынша АҚШ долларымен немесе 68 070 000 (ал-пыс сегіз миллион жетпіс мың) теңгеден кем емес балама - теңгемен енгізе алады.

Кепілді жарна (Қамтамасыз ету) енгізілген ақшалай сома Конкурстық құжаттамада көрсетілген жағдайларда қайтарылмайтынына және «Самұрық-Энерго» АҚ-да қалатынына толық және сөзсіз келісу ретінде енгізіледі. Кепілдік жарнаны (Қамтамасыз етуді) қайтару талаптары сонымен қатар Конкурстық құжаттамада да көрсетілген.

Өтетін орны: Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қ., Қабанбай батыр даңғылы, 15А.

Конкурсқа қатысу мақсатында жасалатын іс-қимылдардың күні мен уақыты:

– Конкурстың бірінші кезеңінде конкурстық өтінімдерді қабылдау 2017 жылдың 23 маусымында 15 сағат 00 минутта аяқталады;

– екінші кезең бойынша Конкурстың қорытындылары 2017 жылдың 20 шілдесінде 16 сағат 00 минутта шығарылады.

Конкурс бойынша өзге мерзімдер Конкурстық құжаттамаға сәйкес анықталады. Алдын ала ұсыныстарды бағалау критерийі (Конкурс аясында ұсыныстарды

бағалау критерийіне қойылатын ең төменгі талаптар) Конкурстық құжаттаманың 8.1.2-тармақшасына сәйкес Актив қызметінің бейінін сақтау, сондай-ақ Конкурстық құжаттаманың 7.2-тармағында көрсетілген Акцияларды сату талап-тарына келісу және оларды орындау болып табылады.

«Самұрық-Энерго» АҚ Конкурстық құжаттамада белгіленген негіздер бойынша Конкурсқа қатысуға берілген өтінімдерді қабылдаудан бас тарта алады.

Екінші кезеңнің аясында конкурстық ұсынымдарды бағалау критерийлері анықталып, бірінші кезеңнің қорытындысы шығарылғаннан кейін Конкурсқа қатысушыларға жіберіледі.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар:Конкурсқа қатысуға ниет білдіретін тұлғалар Конкурстық құжаттамалардың

талаптарына сәйкес келуі тиіс. Активтерге қатысты құжаттамалармен танысу тәртібі:Конкурсқа қатысуға ниет білдіретін тұлғалар Активтермен таныса алады.Активтерге қатысты ақпаратпен танысу және деректер бөлмесіне рұқсат алу үшін

Конкурстық құжаттамада көрсетілген іс-қимылдарды орындауы қажет. Конкурстық өтінімге қоса берілетін алдын ала ұсыныстың мазмұны: Бірінші кезең аясында берілетін алдын ала ұсыныс Конкурстық құжаттаманың

талаптарына сәйкес келуі және міндетті түрде Конкурстық құжаттамаға сәйкес ақпараттан тұруы тиіс.

Әлімхан Әмірхан -ұлы Өмірхалықов 2017 жылғы 23 ма-мыр да қайтыс бол-ды. Ол 1938 жыл ғы 9 қарашада Талды-қор ған облысының Қызыл Октябрь ауы-лында дүниеге келді. 1965 жылы Алматы қаласындағы Қазақ ауыл шаруашылығы институтын тәмамдап, Талды-қорған облысының С.Киров атындағы колхозында еңбек жо-лын бастады. Танымал ға лым-селекционер ұзақ уақыт бойы агрономия саласында басшы қызметтер атқарды. Көп жылғы ерен еңбегі үшін мемлекеттік на-градалармен лайықты марапат-талды. Тал дықорған облы-сындағы Ескелді ауданының

құрметті азаматы атан-ды.

Әлімхан Әмірхан-ұлы 1971 жылы СОКП аудандық ко ми тетінің жалпы бөлі мінің мең-герушісі қызметіне та-ғайын далды. Соны мен қа тар Ескелді ауда нын-дағы Абай ауыл дық округінің әкімі болып сайланды.

Ә.Өмірхалықов ба лал ары мен немере леріне аяулы әке, мейірімді ата ретінде ес те қа-лады. Абзал азаматтың жар қын бей несі туған-туыстары мен жа қындарының, көп жыл бойы бір ге жұмыс істеген әріп тестері мен жолдастарының жадында әрдайым сақталады.

«Мемсараптама» РМК

Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің «Жобаларды мемлекеттік ведомстводан тыс сараптау» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының («Мемсараптама» РМК) басшылығы және ұжымы бас директордың орынбасары Ерік Жұмашұлы Едресовке қайын атасы, Зәуре Әлімханқызы Едресоваға әкесі, еңбек ардагері

Әлімхан Әмірханұлы ӨМІРХАЛЫҚОВТЫҢқайтыс болуына байланысты қайғыларына ортақтасып көңіл айтады.

«Оңтүстік Қазақстан «ҚазТрансГаз Аймақ» АҚ қызметкері Мэлсбек Қожабековке анасы

Орынкүл ШАРДАРБЕКҚЫЗЫНЫҢ қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып, көңіл айтамыз.

Ағайын-тумалары

Әлімхан Әмірханұлы ӨМІРХАЛЫҚОВ

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму минис-трлігі (бұдан әрі – министрлік) газеттің 2017 жылғы 18 сәуіріндегі №74 (29055) санында жарияланған министрліктің Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыретті органы ретінде, жер қойнауын пайдалану құқығын алу үшін аукцион түріндегі конкурс жариялау туралы хабарламаға келесі өзгерістер енгізді: Аукционның өткізілу күні мен уақыты – 2017 жылғы 18 шілдеде Астана уақыты бойынша сағат 15.00-де.

12 26 мамыр 2017 жылдидар

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Талдықорған қаласында Алматы облысының әкімдігі, оның ішінде облыстық жастар саясаты мәселелері басқармасының қолдауымен және «Жәдігер» жастар қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен «Рухани жаңғыруға − жастық жігермен» атты республикалық ақындар айтысы болып өтті. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Соңғы ширек ғасырда Ресейде шығармасы басылған қазақ жазушысы сирек екені аян. Алайда, Кеңес Одағы ыдырағанымен, қазақ қаламгерлеріне деген орыстілді оқырманның қызығушылығы жоғалмаған екен. Ұзақ үзілістен кейін кезінде Бүкіл Одаққа әйгілі болған, қазір де беделді «Художественная ли-тература» баспасы жазушы, драматург, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Дулат Исабековтің 4 томдығын жарыққа шығарды. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Жалпыұлттық республикалық газет. 1919 жылғы 17 желтоқсаннан шыға бастады.

Меншік иесі:«Егемен Қазақстан» республикалық газеті» акционерлік қоғамыБасқарма төрағасыДархан ҚЫДЫРӘЛІБасқарма төрағасының орынбасарыАйбын ШАҒАЛАҚОВБас редакторАмантай ШӘРІП

Газет мына қалалардағы:Астана қ., Сілеті к-сі, 30, «Ernur» Медиа холдингі» ЖШС,Алматы қ., Гагарин к-сі, 93 А, «Дәуір» РПБК ЖШС,Қарағанды қ., Сәтбаев к-сі, 15, «Типография Арко» ЖШС,Қостанай қ., Мәуленов к-сі, 16, «Қостанай полиграфия» ЖШС,Қызылорда қ., Байтұрсынов к-сі, 49, «Энергопромсервис» ПФ» ЖШС,Ақтөбе қ., Рысқұлов к-сі, 190, «А-Полиграфия» ЖШС, Атырау қ., Ж.Молдағалиев к-сі, 29 А, «Атырау-Ақпарат» ЖШС,Шымкент қ., Т.Әлімқұлов к-сі, 22, «Ernur prіnt» ЖШС,Павлодар қ., Ленин к-сі, 143, «Дом печати» ЖШС,Тараз қ., Төле би д-лы, 22, «ЖБО «Сенім» ЖШС,Орал қ., Достық-Дружба даң., 215 А, «WESTA» ЖШС,Өскемен қ., Абай д-лы, 20, «Печатное издательство-агентство Рекламный Дайджест» ЖШСбаспаханаларында басылып шықты.

Индекс 65392. Аптасына 5 рет шығады.«Егемен Қазақстан» республикалық газеті» АҚ компьютер орталығында теріліп, беттелді. Көлемі 6 баспа табақ. Нөмірдегі суреттердің сапасына редакция жауап береді. «Егемен Қазақстанда» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Газетті есепке қою туралы №01-Г куәлікті 2007 жылғы 5 қаңтарда Қазақстан Республи касының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген. «Егемен Қа зақ стан» республикалық газеті» АҚ ҚР СТ ИСО 9001-2009 Сапа менеджменті жүйесі. Талаптар» талаптарына сәйкес сертификатталған.

Таралымы 202 360 дана

Нөмірдің кезекші редакторыБекен ҚАЙРАТҰЛЫ

Mекенжайымыз: 010008 АСТАНА, «Егемен Қазақстан» газеті көшесі, 5/13 050010 АЛМАТЫ, Абылай хан даңғылы, 58аАнықтама үшін:Астанада: АТС 37-65-27, факс 8 (7172) 37-19-87; Электронды пошта: info@egemen.kz Интернет-редакция: portal@egemen.kz Алматыда: 8 (727) 273-07-87, факс 8 (727) 273-07-87; Электронды пошта: almaty@egemen.kz Маркетинг бөлімі: Астанада – 8 (717 2) 37-60-49, 37-64-48, advert@egemen.kzАлматыда – 8 (727) 273-74-39, факс – 273-07-26, adv@egemen.kzА Материалдың жариялану ақысы төленген. Жарнама, хабарландырудың мазмұны мен мәтініне тапсырыс беруші жауапты.Газеттің жеткізілуіне қатысты сұрақтар үшін байланыстелефоны: 1499 («Қазпошта» АҚ)

Меншікті тілшілер:Астана – 8 (717-2) 37-54-21;Ақтау – 8 (701) 593-64-78;Ақтөбе – 8 (775) 336-47-57;Талдықорған – 8 (701) 357-66-84;Атырау – 8 (701) 553-36-53;Көкшетау – 8 (707) 778-01-72;Қарағанды – 8 (701) 375-74-34;Қостанай – 8 (701) 150-94-43;Қызылорда – 8 (701) 772-70-74;Орал – 8 (702) 886-01-87;Өскемен – 8 (777) 355-41-14;Павлодар – 8 (777) 449-74-78;Тараз – 8 (705) 915-60-04;Шымкент – 8 (701) 362-63-76;Петропавл – 8 (777) 197-14-06.

фотоэтюд

Айнаш ЕСАЛИ,«Егемен Қазақстан»

Әдебиет айдынындағы осы оқиғаға орай, сейсенбі күні Алматыдағы Ұлттық кітапханада Д.Исабековтің 4 томдық таңдамалы шығармалар жинағының тұсаукесері өтті.

– Мәскеуде қазақ жазушылары шығармаларының шықпағанына ширек ғасырдан асыпты. Осыдан 3-4 жыл бұрын «Художественная литература» баспасының дирек-торы Георгий Ряхин шығармаларыма қызығушылық таны-тып, кітаптарымды басуға дайын екендігін білдірген еді. Ряхиннің уәдесі іске асты. Ол өзі қазақ әдебиетінің досы. Жазушы Әбдіжәміл Нұрпейісовтің АҚШ-та романдарының жарық көруіне тікелей ықпал еткен адам. Әбекеңнің де «Художественная литература» баспасынан екі рет кітаптары басылып шықты, – дейді жазушы Дулат Исабеков.

КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Әбдіжәміл Нұрпейісовтің алғы сөзімен басылған жинаққа жазушының бұған дейін Мәскеуде жарық көрген таңдаулы прозалық және драмалық шығармалары енген. Жазушының орыс тіліне аударылған «Отчий дом», «Новоселье в старом доме» («Советский писатель» - 1979, 1986), «Транзитный пассажир» («Русская книга» - 2002) атты шығармалары Одақ көлемінде жарық көрген еді. Жинақтың 2 томы – прозалық, 2 томы драматургиялық шығармаларға арналған.

Қазақ жазушысының шығармашылығы жайында кезінде «Литературная газета», «Советская культура», «Вопросы лите ратуры», «Литературная учеба», «Московские ново-сти» сынды газет-журнал беттерінде де талай мақалалар жарияланды.

Төрт томдықтың тұсакесерін жазушы Смағұл Елубай жүргізіп, Әбдіжәміл Нұрпейісов, Бексұлтан Нұржекеев, Темірхан Медетбек, Мұрат Әуезов, Александр Головинский сынды белгілі қаламгерлер мен Ұлттық Ғылым академия-сының президенті, академик Мұрат Жұрынов жазушы шығар машылығы туралы пікір білдірді.

Өз кезегінде Ұлттық кітапхана жазушының 200 кітабын өз қаражаттарына сатып алып, жазушыға сыйға тартқан.

АЛМАТЫ

«Бота да аман, Өмір де аман!»

Талғат СҮЙІНБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Әріптесім Уақ айтқан бір әңгімені еш ұмыта алар емеспін. Оқиға Солтүстік Қазақстан аймағындағы ауыл дардың бірінде сәл ер-теректе болыпты. Зина де-ген апамыз бүкіл көшені ба сына көтеріп дауыс шы-ғарып, үйіне сүріне-қабына жетеді. «Жалғызым-ай, жал-ғызым... бауырым-ай, бауы-рым...» Ауылдағы пошта-шы келіншек Зина апаның Ресейдің Түменінде тұратын сіңлісінің қызынан келген жеделхатты көңіл айтып тұрып ұсынған ғой.

Ағайын-туған аяқ-асты-нан сабылып, күтпеген оқиғадан абдырап қалады.

Жеделхатта «приезжай-те бота умер» деп теле-граф тілімен тайға таңба бас қандай етіп жазылған. Ақи қатында – «Келіңіздер. Бота мен Өмір» деген ха-бар екен.

Айгүл АХАНБАЙҚЫЗЫ,«Егемен Қазақстан»

М.Әуезов атындағы Қа зақ мемлекеттік акаде-миялық драма театрының көрермендермен жұмыс бөлімі спектакль тама ша-лауға келгендерге «Сіз үшін театрдағы ең таны-мал актер кім?» деген сауал тастап, ай сайын сауалнама қорытындысын шығарады. Театрдағы 90 әртіс түгел қамтылмаса да, сол сауал-нама нәтижесінде ең таны-мал елу актерді түзген сол тізімнің ұшар басында кей-де Асанәлі Әшімов тұрса, кейде Азамат Сатыбалды тұрады. Көрермендер көзі-мен байыпталған таны-малдылық туралы әңгімеде КСРО халық әртісінің өзімен тең түсетін жаңа кезеңнің жарқын өкілі Аза маттың дәл қазір абы-рой-мәртебесінің асқақтап тұрған шағы. Өнер ала-манында ат терлеткеннің

бәріне бәйге бұйыра бер-мейді, білімі мен еңбегін сарп еткенге ғана сәттілік қо лын созады. Терін ағы-зып, актер атанған Аза-матқа да сәттілік талайдан бері серік болып, өнер кө-шінің басынан көрінуге мүм кіндік сыйлаумен ке-леді.

Бойындағы талантын талабымен ұштап, тынбай ізденіс үстінде жүретін Қазақстанның еңбек сіңір-ген қайраткері Азамат Са-тыбалды үшін биылғы жыл табыспен басталды. Танымал театр және кино актері жуырда ғана «Бір сен үшін...» атты фильм түсіріп, режиссер ретінде бағын сынап байқаса, енді «28 театр» деп аталатын өзінің жеке театрын ашып, шынайы өнердің табан-ды ізденіспен өрістейтінін өз мысалымен дәлелдеуге көшті. Азаматтың жеке театр ашуы алматылықтар үшін ғана емес, мәдени өмір дегі айтулы оқиға

ретінде қабылданып отыр. Қазақстандағы 58 теа-тр дың қатарына 59-бо-лып қосылып отыр ған Аза маттың же ке ошағы «Күйеуіңізді са ты ңыз шы» атты коме дия лық қойы-л ы м м е н А л м а т ы д а ғ ы Қуыр шақ театрында тұ-сау кесерін жасап, шы мыл-ды ғын ашты.

Қазақ театрларының сах наларында үздіксіз қойылып келе жатқан М.За дорновтың әйгілі ко-медия сы «28 театр» сах-на сында мүлде жаңаша

ин тер претациялануымен назар аудартты. Осындай қадамдары арқылы Азамат ұсақталып бара жатқан адам құндылығын биікке көтеріп, алға шығарғысы келетін азаматтық көз-қарасын аң датқандай.

«Күйеуіңізді саты ңыз-шы» – менің ең жақсы кө-ретін спектакльдерімнің бірі. Талай аудармаларды қарастыра келе, бір кезде әкемтеатрдың сахнасын-да Оразхан Кенебаевтың режиссерлігімен қойылған осы шығармаға тоқталып, мүмкіндігінше қазақы бояу үстемелеуге тырыстық», – деді Азамат тұсаукесер рәсімінде.

Қойылымнан соң сөз алған А.Сатыбалдының «өнер дегі әкесі», ұстазы, профессор Есмұхан Обаев актерлердің қарымы мен ше берлігіне бағасын, ал шә-кіртіне батасын беріп, театр жұмысына сәт-сапар тіледі.

АЛМАТЫ

Ұларбек НҰРҒАЛЫМҰЛЫ,«Егемен Қазақстан»

Дүбірлі сөз додасына еліміздің түкпір-түкпірінен жиналған кіл көк-мойнақ жас жүйріктер қатысты.

Атап айтар болсақ, Оралдан Мұ-радым Мирланов, Атырау қала-сынан Өнербек Дәулекенов, Батыс Қазақстан облысы атынан Талғат Мықи, Қарағандыдан Нұрмұхаммед Байсүгіров, Жамбыл облысынан

Әсет Дүйсебаев, Қызылорда облысы-нан Бек Шымат, Ақмола облысынан Таңжарық Ержан, Арқалық қаласынан Тоба Өтепбаев, Алматы облысынан Жалғас Садық, Астанадан ең жас ақын Диас Төлепберген дәс түрін дәріп теп, салтын сыйлайтын өнер-сүйер, өлеңсүйер қауымға кестелі жыр, сүбелі сөз сайысын сый лады.

Айтысты облыс әкімінің орынба-сары Жақсылық Омар ашып, рухани жаң ғыруға елеулі үлес қосар жас тар жі герін жанитын жалынды сөз сөйледі.

Жас ақындардың сөз додасын Айтақын Бұлғақов, Балғынбек Има-шев, Серікзат Дүйсенғазы, Айнұр Тұрсынбаева, Сара Тоқтамысова, Жан дарбек Бұлғақов сынды ай-тыстың жүйріктері бағалап, қазылық жасады.

Нәтижесінде бас жүлдені Мұра-дым Мирланов (500 000 теңге) еншілесе, бірінші орынды Талғат Мықи (350 000 теңге), екінші орын-ды Әсет Дүйсебаев пен Жалғас Садыр (200 000 теңге) иеленді. Ал Тоба Өтепбаев, Диас Төлепберген, Бек Шыматқа үшінші орын (125 000 теңге) бұйырды.

ФутболФутболдан Қазақстан кубогы жолындағы жарыстың

бірінші жартылай финалдық ойындары өтті. Шымкенттің «Ордабасы» клубы өз алаңында «Қайратпен» 0:0 есебімен тең түсті. Бұл кездесуде «Қайраттың» қорғаушысы Ел дос Ахметов өрескел ойыны үшін 74-минутта алаңнан қуылды.

Ал өз алаңында «Атырауды» қабылдаған Қарағанды-ның «Шахтері» 1:0 есебімен жеңіске жетті. Ойын тағды-рын шешкен жалғыз голды матчтың 25-минутында «кен-шілердің» шабуылшысы Дәуренбек Тәжімбетов соқты.

Жартылай финалдың қарымта ойындары 21 маусым күні өтеді.

ВелоспортМамыр айының 28-і күні Алматыда дәстүрлі велоше-

ру өтеді. Осымен бесінші рет ұйымдастырылып отырған бұл спорттық шарада велошабандоздар 10 шақырым қашықтық бо йынша күш сынайды. Шеру әл-Фараби даңғылынан баста лып, М.Горький атындағы демалыс саябағында мәресіне жетеді.

Велошеру аяқталған соң шағын концерт ұйымдас-тырылып, жанкүйерлер арасында бағалы сыйлықтар ой-натылады.

ШөгенКеше Германияның Мюнхен қаласында шөген спор-

тынан «Munich Gold Cup-2017» халықаралық турнирі басталды.

Әлемнің ең мықты шөгеншілері бақ сынайтын бұл бәсекеде Қазақстаннан қос команда – «Astana Polo Club» және «Almaty Polo Club» ұжымдары өнер көрсетеді.

АвтораллиМаңғыстауда «Ралли Қазақстан-2017» турнирінің

төртінші кезеңі аяқталды. FIA Халықаралық автомобиль федерациясы рейдінің раллиден Әлем кубогының бесінші кезеңіне жататын бұл жарыста Қатардың Нассер әл-Аттия бастаған экипажы бірінші келді. Aktau Motorsport командасының экипажы аталған кезеңде тәуір өнер көрсетіп, өзінің осы турнирдегі жалпы нәтижесін жақсартып алды.

Әзірлеген Қайрат ЖҮНІСҰЛЫ

Бәрекелді!

Исабековтің 4 томдығы Мәскеуде басылды

Жарыстар күнделігіайтыс

Қаз-Қалпында театр

Жыр жүйріктері айтысқа шықты

Суретті түсірген Қайсар ШЕРІМ

Сатыбалды жеке театрын ашты