โครงงาน

กบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตก

จดท าโดย 1. นาย ณฐนนท สจา 2. นางสาว ฐตา กาคา 3. นาง ผองศร เหมนยมมานนท 4. นาย จรายทธ ใจสข 5. นาย สงกรานต สงอย

ศนย กศน.เวยงชย 2 ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอาเภอวยงชย

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาอธยาศย จงหวดเชยงราย

โครงงาน

กบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตก

จดท าโดย

1. นาย ณฐนนท สจา 2. นางสาว ฐตา กาคา 3. นาง ผองศร เหมนยมมานนท 4. นาย จรายทธ ใจสข 5. นาย สงกรานต สงอย

ครทปรกษา นาง กลยา หอมด

นาย อทย ธรรมตา

ศนย กศน.เวยงชย 2 ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอาเภอวยงชย

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาอธยาศย จงหวดเชยงราย

บทคดยอ

ชอโครงงาน กบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตก ชอผจดทาโครงงาน 1. นาย ณฐนนท สจา

2. นางสาว ฐตา กาคา 3. นาง ผองศร เหมนยมานนท 4. นาย จรายทธ ใจสข 5. นาย สงกรานต สง หอย

ระดบชน ม .ตน/ประถม กศน.อาเภอ เวยงชย อาจารยทปรกษา นางกลยา หอมด

นายอทย ธรรมตา

การศกษา กบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตก มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบประสทธภาพในการดกแมลงวนระหวางขวดพลาสตกใสกบขวดส มวธการดงน นาขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกสมากรด ตดปากขวดเปนรปแบบปลาฉลาม เอาปากขวดทตดปลาฉลาม เสยบเขากบขวดทกรดกากบาทไวทงสองขาง นาลวดมาทาเปนตะขอเกยวเหยอแลวใชเชอกผกตะขอหยอนลงในปากขวดทเสยบดวยขวดปลาฉลามแลวปดดวยฝาขวดเหมอนเดมแลวใชเชอกผกทคอขวดดกแมลงวนแลว สงเกตและบนทกผลทกๆ 5 นาท เปนเวลา 30 นาท

ผลการศกษา พบวา ในเวลา 15 นาท มแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกใสจานวน 2 ตว และในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามา 5 ตว สรปแลวในเวลา 30 นาทมแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกใสจานวน 7 ตว และในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกสจานวน 1 ตว สรปไดวาขวดพลาสตกใสมประสทธภาพในการดกแมลงวนไดดกวาขวดพลาสตกส

กตตกรรมประกาศ

โครงงานเรอง กบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตกทสาเรจลลวงไปไดดวยดกเพราะไดรบการชวยเหลอจากคณคร/อาจารย กลยา หอมด ทใหคาปรกษาและใหคาแนะนาตลอดเวลาของการดาเนนงาน ขอขอบคณ นาย อทย ธรรมตา ทใหความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมล จนทาใหโครงงานบรรลตามวตถประสงคทไดกาหนดไว คณะผจดทาขอขอบพระคณทานทใหความชวยเหลอในเรองตางๆและหวงเปนอยางยงวาโครงงาน กบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตกเรองน จะเกดประโยชนตอวงการศกษาตอไป

คณะผจดท า กรกฎาคม 2554

สารบญ หนา บทคดยอ ก กตตกรรมประกาศ ข สารบญ ค สารบญตาราง ง สารบญภาพ จ บทท 1 บทน า 1 1.1 ทมาและความสาคญของโครงงาน 1 1.2 วตถประสงค 1.3 สมมตฐาน 1.4 ตวแปรทศกษา 1.5 ขอบเขตการศกษา 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.7 นยามปฏบตการ บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 2.1. แมลงวน 2.2. อปกรณ บทท 3 วธด าเนนการ 3.1 วสดอปกรณ 3.2 วธดาเนนการ บทท 4 ผลการศกษา บทท 5 สรปผล อภปรายผลและขอเสนอแนะ 5.1 สรปผล 5.2 อภปรายผล 5.3 ขอเสนอแนะ บรรณานกรม ภาคผนวก ภาคผนวก ก แบบประเมน.......

บทท 1 บทน า

1.1. ทมาและความส าคญของโครงงาน แมลงวนเปนแมลงทนาพาหนะมาสรางกายเรา ทาใหเกดโรคระบาด เชน ทองรวง อหวาต เปนตน และทาใหรางกายไมแขงแรง มภมคมกนนอยลง ซงในปจจบนการจากดแมลงวนมาใชสารเคม ทมความรนแรง และเปนอนตรายตอสขภาพเปนอยางมาก ทางกลมมความเหนวา ควรจะทดลองอปกรณศกษา ขวดนาพลาสตกใสกบขวดนาพลาสตกส ในการดกแมลงวนจาก เพอทจะไดรวาขวดชนดใดดกแมลงวนไดดกวากน 1.2. วตถประสงค

เพอเปรยบเทยบประสทธภาพในการดกแมลงวนระหวางขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกส

1.3. สมมตฐาน ขวดพลาสตกใสมประสทธภาพในการดกแมลงวนไดดกวาขวดพลาสตกส

1.4. ตวแปรทศกษา 1.4.1 แปรตน ขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกส 1.4.2 แปรตาม ประสทธภาพในการดกแมลงวน 1.4.3 แปรควบคม ชนดของอหารดกแมลงวน ปรมาณของอาหารและระยะเวลาในการดก และสถานทดกแมลงวน ขนาดของขวด 1.5. ขอบเขตการศกษา 1.5.1. สงทศกษา ขวดทใชในการทากบดกแมลงวนคอขวดนาอดลมใสและส 1.5.2. ระยะเวลา วนท 20-22 ก.ค. 2554 1.5.3. สถานท ศนยฝกและพฒนาอาชพราษฎรไทยบรเวณชายแดนจงหวดเชยงราย อาเภอ เชยงแสน จงหวด เชยงราย

1.6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.6.1. ทาใหทราบวาขวดชนดใดมประสทธภาพในการดกแมลงวนไดดกวากน 1.6.2. สามารถดกแมลงวนไดอยางปลอดภยโดยไมไมตองใชสารเคม 1.6.3. ประหยดคาใชจาย

1.7. นยามปฏบตการ 1.7.1 แมลงวนเปนแมลงทลาตวขนาดเลกถงปานกลาง มปก 2 ปก โดยทวไปคนจะรจกแมลงวนทอยใกลชดในชวตประจาวนของคน คอ แมลงวนบาน และแมลงวนหวเขยว แตความจรงยงมแมลงวนอกมากมายหลายชนดเชน แมลงวนหลงลาย รนดา รนนาเคม รนฝอยทราย เหลอบมา และเหลอบกวาง 1.7.2 กบดกแมลงวน หมายถง อปกรณทใชในการดกจบแมลงวน

บทท 2 เอกสารทเกยวของ

ในการศกษาโครงงาน เรองกบดกแมลงวนจากนาพลาสตก คณะผศกษา ไดคนควา รวบรวมขอมล

จากเอกสารทเกยวของ และจากเวบไซดบนเครอขายอนเตอรเนต โดยขอนาเสนอตามลาดบ ดงน

2.1. แมลงวน

แมลงวน (2554:เวบไซค) ไดกลาวถงรายละเอยดเกยวกบแมลงวน ไวดงน แมลงวนเปนแมลงทลาตวขนาดเลกถงปานกลาง มปก 2 ปก โดยทวไปคนจะรจกแมลงวนทอยใกลชดในชวตประจาวนของคน คอ แมลงวนบาน และแมลงวนหวเขยว แตความจรงยงมแมลงวนอกมากมายหลายชนดเชน แมลงวนหลงลาย รนดา รนนาเคม รนฝอยทราย เหลอบมา และเหลอบกวาง 2.1.2. วงจรชวตของแมลงวนเปนอยางไร แมลงวนสวนมากออกลกเปนไข ตอจากนนเจรญเปนหนอนแมลงวน และระยะดกแด จนในทสดกลายเปนตวเตมวย วงจรชวตของแมลงวนตงแตไขจนเปนตวเตมวยกนเวลาประมาณ 8-10 วน 2.1.3. แมลงวนบานมลกษณะอยางไร แมลงวนบานตวเตมวยมลาตวยาว 7-9 มลลเมตร สเทาดา ไมสะทอนแสง ตาเปนลกษณะตาประกอบ สวนปากดดแปลงสาหรบการดดอาหารทเปนของเหลวหรอกงเหลว ในขณะทไมกนอาหารปากจะหดเขาไปอยในสวนหว แตขณะกนอาหารปากจะยดยาวออกมา สวนอกดานหลงมแถบดา 4 เสน ขาม 3 ค โดยปกตตวเมยวางไขเปนกลมประมาณ 120 ฟอง ในสภาพธรรมชาตจะสามารถวางไขได 1-2 ครง แมลงวนมอายขยประมาณ 14-70 วน แมลงวนบานมชอทางวทยาศาสตรคอ Musca domestica 2.1.4. แมลงวนหวเขยวมลกษณะอยางไร แมลงวนหวเขยวมรปรางคลายแมลงวนบานแตมลาตวขนาดใหญกวาแมลงวนบาน โดยมความยาวตงแตสวนหวถงปลายสวนทองประมาณ 8-11 มลลเมตร ลกษณะเดนคอลาตวสวนอกและทองมความมนวาวสะทอนแสงสเขยว ทาใหคนเรยกแมลงวนชนดนวาแมลงวนหวเขยวทงๆทสวนเขยวเปนสวนอกและทอง อยางไรกตามสของแมลงวนหวเขยวมความแตกตางกนไปในแมลงวนหวเขยวแตละชนด ไดแกสเขยว นาเงน มวง ทองแดง แมลงวนหวเขยวตวเมยจะวางไขครงละประมาณ 250 ฟอง จานวนไขมากหรอนอยขนกบชนดของแมลงวน แมลงวนหวเขยวทพบมากทสดในประเทศไทยมชอทางวทยาศาสตรคอ Chrysomya megacephala (Fabricius)

2.1.5.แมลงวนหากนอยางไร แมลงวนกนอาหารไดหลายชนด แมลงวนบานชอบกนอาหารทเปนแปงแตแมลงวนหวเขยวชอบกนอาหารทเปนเนอสตว แมลงวนอาจหากนตามกองขยะ เศษอาหาร หรอตอมอาหารของคน ตวเตมวยชอบหากนเวลากลางวน ไมชอบแสงแดดจด รศมการหากนอยในวงประมาณ 3 กโลเมตร 2.1.6. แมลงวนทาใหเกดโทษอยางไร แมลงวนทาใหเกดความราคาญเนองจากมนบนมาตอมคนและอาหาร นอกจากนเปนพาหะนาเชอโรคหลายชนด โดยทแมลงวนหวเขยวสามารถเปนพาหะนาโรคไดมากกวาแมลงวนบาน เชอทสาคญทสามารถนาโดยแมลงวนไดแก เชออหวาตกโรค เชอบด เชอไขรากสาดเชอแบคทเรยททาใหเกดโรคทางเดนอาหารและไขพยาธบางชนดได โดยเชอโรคหรอไขพยาธจะตดตามตวแมลงวน เชน ขา ปาก ลาตว ซงปกคลมไปดวยขนมากมาย เชอโรคบางชนดสามารถเขาไปอยในทางเดนอาหารของแมลงวน และสามารถถกขบถายหรอสารอกออกมาขณะทแมลงวนตอมอาหาร ตวออนของแมลงวนทาใหเกดโรคไดเชนกนจากการทตวออนไชเขาไปตามเนอเยอของคน 2.1.7.แมลงวนมประโยชนหรอไม แมลงวนมประโยชนตอมนษยเชนกน แมจะนอยกวาโทษของแมลงวน ในบางทองทพบวาแมลงวนสามารถชวยผสมเกษรดอกไม แพทยบางแหงใชหนอนแมลงวนชวยในการรกษาแผลเนาเปอยในคน โดยใหหนอนแมลงวนขนาดเลกกดกนเนอเยอทตายแลว ทาใหแผลหายเรวขน นอกจากนการพบตวออนของแมลงวนในศพสามารถชวยในการชนสตรศพ ไมวาการชวยประมาณระยะเวลาตาย หรอการหาสาเหตของการตายในบางกรณได 2.1.8.การควบคมแมลงวนทาไดอยางไร แมลงวนเปนสตวทไมชอบความมดวธการควบคมแมลงวนทดทสดคอการปรบปรงสงแวดลอมใหถกสขลกษณะ ทาลายแหลงเพาะพนธแมลงวนไดแกกองขยะ เศษอาหาร หรอมลสตวตามคอกปศสตว ซงตองมการทาลายอยางมระบบไมทาใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอม นอกจากนยงมวธการกาจดแมลงวนตวเตมวยโดยใชกรงดกแมลงวน ใชกาวเหนยวลอจบแมลงวน การใชลวดไฟฟาฆาแมลงวน การใชไมตแมลงวน การใชเหยอพษ และการใชยาฆาแมลงเพอควบคมประชากรแมลงวน

2.2. กบดกแมลงวน กบดกแมลงวนอยางประหยด ( 2554:เวบไซค) ไดกลาวถงรายละเอยดเกยวกบ กบดกแมลงวนอยางประหยด ไวดงน กาจดแหลงอาหารและทอยอาศยของแมลงวน ทาไดโดยการทาความสะอาดบาน รานอาหารทงภายใน และภายนอก ไมทงเศษอาหาร เศษผา และเศษผลเรยราด ควรเกบกวาด ลงถงขยะและปดฝาใหมดชด และหมนดบรเวณรอบ ๆ บาน รานอาหาร หาก พบวามหญารก กควรจะถางออก ซงจะเปนการกาจดแหลงอาหารและทอย อาศยของแมลงวนได ทาใหแมลงวนไมสามารถเพาะพนธได

บทท 3

วธด าเนนการ

3.1. วสด-อปกรณ

1. ขวดนาพลาสตกใสขนาด 1.25 ลตร จานวน 3 ขวด 2. ขวดนาพลาสตกสนาด 1.25 ลตร จานวน 3 ขวด 3. มดคดเตอร จานวน 1 ดาม 4. ลวด No. 0 จานวน 1 เมตร 5. ไสปลา จานวน 100 กรม

6. เชอกฝาย จานวน 1 เมตร 3.2. วธด าเนนการ 3.2.1 การทาขวดดกแมลงวน

1. นาขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกสมากรดกากบาทบรเวณตรงกลางขวด รท1 วดจากปากขวดลงมา 5 นว รท 2 วดจากปากขวดลงมา 6 นว

2. นาขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกสอก 2 ขวดมาตดปากขวดเปนรปแบบปลาฉลาม 3. เอาปากขวดทตดปลาฉลาม เสยบเขากบขวดทกรดกากบาทไวทงสองขาง 4. นาลวดมาทาเปนตะขอเกยวเหยอแลวใชเชอกผกตะขอหยอนลงในปากขวดทเสยบดวยขวดปลา

ฉลามแลวปดดวยฝาขวดเหมอนเดม 5. ใชเชอกผกทคอขวดดกแมลงสนแลวนาไปดกไดเลย

3.2.2. การทดสอบดกแมลงวน 1. นาไสปลาแขวนลวดลงใสขวดทง 2 ขวด ขวดละ 50 กรม ปดปากใหสนท 2. นาขวดไปแขวนบรเวณทมแมลงวนซกชม 3. สงเกตและบนทกผลทกๆ 5 นาท เปนเวลา 30 นาท

บทท 4 ผลการศกษา

จากการศกษากบดกแมลงวนจากขวดนาพลาสตกซงไดดาเนนการโดยนาขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกส มาทาการทดสอบระหวางขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกส ขวดไหนจะมประสทธภาพในการดกแมลงวนไดดกวากน และไดมผลการทดสอบดงน ตารางเปรยบเทยบประสทธภาพการดกแมลงวนระหวางขวดพลาสตกใสและขวดพลาสตกส กบดกแมลงวน จ านวนแมลงวน ( ตว )

5 นาท 10 นาท 15 นาท 20 นาท 25 นาท 30 นาท รวม

ขวดพลาสตกใส - - 2 - - 5 7

ขวดพลาสตกส - - - - - 1 1

จากตารางบนทกผลการทดลองวากบดกแมลงวนระหวางขวดนาพลาสตดใสกบขวดนาพลาสตกส โดยการนาขวดนาทง 2 ชนดไปแขวนไวหนาเลาหมโดยใสไสปลาดบไปในขวด ในเวลา 15 นาท มแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกใสจานวน 2 ตว และในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามา 5 ตว สรปแลวในเวลา 30 นาทมแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกใสจานวน 7 ตว และในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกสจานวน 1 ตว สรปไดวาขวดพลาสตกใสมประสทธภาพในการดกแมลงวนมากกวาขวดพลาสตกส

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ

5.1. สรปผลการศกษา

พบวากบดกแมลงวนระหวางขวดนาพลาสตดใสกบขวดนาพลาสตกส โดยการนาขวดนาทง 2 ชนดไปแขวนไวหนาเลาหมโดยใสไสปลาดบไปในขวด ในเวลา 15 นาท มแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกใสจานวน 2 ตว และในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามา 5 ตว สรปแลวในเวลา 30 นาทมแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกใสจานวน 7 ตว และในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามาในขวดพลาสตกสจานวน 1 ตว สรปไดวาขวดพลาสตกใสมประสทธภาพในการดกแมลงวนมากกวาขวดพลาสตกส

5.2. อภปรายผล จากการศกษาเรองกบดกแมลงวน พบวาขวดพลาสตกใสมประสทธภาพในการดกแลงวน

มากกวาขวดพลาสตกส เพราะสามารถทาใหแมลงวนบนเขามาในขวดใสในเวลา 30 นาท จานวน 7 ตว สวนในขวดพลาสตกสในเวลา 30 นาท มแมลงวนบนเขามาจานวน 1 ตว ทเปนเชนนเพราะแมลงวนไมชอบความมด

5.3. ขอเสนอแนะ 1. ควรทจะมการนาอปกรณชนดอนมาทากบดกแมลงวน 2. ควรทจะนาพชสมนไพรมาใชในการทดลอง

บรรณานกรม แมลงวน. (ออนไลน). เขาถงจาก www.med.cmu.ac.th/dept/parasite/public/fly htm. (วนทคนขอมล 21 2554) กบดกแมลงวนอยางประหยด. (ออนไลน). เขาถงจาก khaomak.com/i/articles.php?article_id=55 (วนทคนขอมล 21 2554)

ภาคผนวก ภาพประกอบ

นากบดกแมลงวนขวดพลาสตกใสไปไวบรเวณหนาเลาหม

นากบดกแมลงวนขวดพลาสตกใสไปไวบรเวณหนาเลาหม