Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
อครวฒน โอสถานเคราะห : สมภาษณและรวบรวม
หนง�อทคนไทยต�องอ�าน เพอหย�งดวงใจลงในธรรมแล�วเดนก�าวตามรอยพระบาท
อครวฒน โอสถานเคราะห : สมภาษณและรวบรวม
หนง�อทคนไทยต�องอ�าน เพอหย�งดวงใจลงในธรรมแล�วเดนก�าวตามรอยพระบาท
2ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
พมพและจดจำ�หน�ยโดย
สำ�นกพมพกรน ปญญ�ญ�ณในเครอสำ�นกข�วทนวส
๕๐/๓๓ ม.๕ ถ.ประชาราษฎรสาย ๑ ต.ตลาดขวญ อ.เมอง จ.นนทบร ๑๑๐๐๐โทร. ๐๒-๕๒๕-๔๒๔๒ # ๒๐๙-๒๑๐ แฟกซ : ๐๒-๕๒๕-๔๗๖๔
www.gppbook.com, E-mail : [email protected]
บรรณาธการอำานวยการ สนธญาณ ชนฤทยในธรรม รองบรรณาธการอำานวยการ โกศล โพธสวรรณ ผชวยบรรณาธการอำานวยการ เอกชย ชยเชดชกจ ทปรกษา ภรมยศกด สาสนย เวทน ชาตกล ฉตรชย ภโคกหวาย ธชพงศ ธรรมพฒพงศ บรรณาธการบรหาร ศกดศร บญรงศร บรรณาธการ ณฐวฒ แจดสงเนน กองบรรณาธการ ไญยกา เมองจำานงค / สวมล อตอามาตย ผอำานวยการฝายผลต อนรทธ สวคนธกล ผอำานวยการฝายการตลาด เจนจรา เจรญชพ รปเลม พนม ลอส พมพท บรษท เอ.พ.กราฟคดไซนและการพมพ จำากด โทร. ๐-๒๔๙๗-๖๘๔๐ ราคา ๑๔๐ บาท
สองธรรมราชาโดยอครวฒนโอสถานเคราะห:สมภาษณและรวบรวม
ISBN : 978-616-526-422-8
พมพครงท ๑๓ : มนาคม ๒๕๕๔
พมพครงท ๑๔ : พฤศจกายน ๒๕๕๖
ค�ำน�ำผเขยน
หนงสอ ‘สองธรรมราชา’
อมตธรรมคโลกตลอดกาลนาน
ตงแตป พ.ศ. ๒๕๑๕ - ๒๕๕๕ รวม ๔๐ ป ผมโชคดทไดมโอกาสสมภาษณบคคลสำาคญระดบประเทศจำานวนหลายรอยทาน ดงทจะไดเหนในหนงสอเลมน
คณสนธญาณ ชนฤทยในธรรม เปนอกทานหนงทใหเกยรตผมสมภาษณในรายการ “ธรรมะกบนกบรหาร” ทาง D Channel เคเบลทว ทำาใหทราบวา ทานมความรทงทางโลกทางธรรมอยางแตกฉาน โดยเฉพาะคตธรรมททานเคยไดรำาเรยนมาจากครบาอาจารย ๓ ทาน คอ พระครเมตตากตตคณ อาจารยชยนต ผดงไทย และ พล.ต. สญชย บณฑรกสวสด
นบวาเปนประโยชนอยางมากหลายกบทานผชม นอกจากคณสนธญาณมความรแตกฉานในธรรมแลว ยงไดปฏบตธรรม เผยแผธรรม และไดสรางธรรมสถานทจงหวดนครศรธรรมราชนบ ๑๐ ลานบาท ซงผมขออนโมทนาบญดวย
การไดเกดเปนมนษย ไดพบพระพทธศาสนา และไดทำาหนาทพทธศาสนกชน คอ ไดเผยแผพระธรรมของพระพทธเจา นบเปนมงคลอยางหนงของชวต ซงคณสนธญาณไดทำาหนาทพทธศาสนกชนทดโดย
4ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
สมบรณแบบแลว นอกจากนผมยงทราบอกวา คณสนธญาณไดบำาเพญประโยชนในสาธารณกศลตอสงคมไทยอยเปนเนองนตย ทงยงไดมความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย อยางแนนแฟนมนคง ตลอดมา
ขอบพระคณคณสนธญาณ กลยาณมตรทางธรรมของผมทไดกรณาชวยตงชอหนงสอ “สองธรรมราชา” พรอมทงกรณาใหเกยรตเขยนคำานยมในหนงสอเลมน รวมทงไดเปนผนำาในการเผยแผพระธรรมของสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก และพระบาทสมเดจพระเจาอย หว อนเปนอมตธรรมคโลกตลอด กาลนาน
ดวยธรรมะ พร เมตตาอครวฒนโอสถานเคราะห
5
ค�ำนยม
หลงจาก “สองธรรมราชา” ไดออกพมพครงแรกแลวกเปนทยนยนวา งานชนนของ “คณอครวฒน โอสถานเคราะห” เปนงานททรงคณคา เพราะทานผอานไดตอบรบและยนยนจนตองตพมพซำาถงครงนกเปนครงท ๑๔ แลว
หนงสอในแผงหนงสอททะลกออกมาจนละลานตา มเพยงไมกเลมทจะมโอกาสไดพมพซำาถง ๑๔ ครง ถางานนนไมเขมขลงดวยคณภาพอยางแทจรง
ผมไมแปลกใจในผลทเกดขน เพราะตงแตไดตดสนใจรวมงานกบคณอครวฒนทจะจดพมพ “สองธรรมราชา” กเชอมนตลอดเวลาวางานชนนจะตองประสบผลสำาเรจทงดงาม
ดวยความตงใจด ดวยฝมอในการทำางาน ดวยเนอหา และดวยบารมแหงธรรมอนเปนเครองนำาพาชวตเราทานทงหลายใหเดนตาม “รอยพระบาท” ของ “ราชา” ทง ๒ พระองค จะตองสงผลแหงกรรมดใหตอบสนองอยางแนนอน
ขอขอบพระคณอกครงสำาหรบงานอนทรงคณคาทไดผลตออกมาใหคนไทยไดอานกน
สนธญาณชนฤทยในธรรม
6ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
ค�ำน�ำส�ำนกพมพ
ความเกยวพนระหว าง “พระมหากษตรย ” และ “พระพทธศาสนา” มประวตความเปนมาอยางยาวนานตงแตสมยโบราณกาล โดยพระมหากษตรยไทยแทบทกพระองคตางกทรงเปน “พทธมามกะ” และ “องคเอกอครศาสนปถมภก” ซงเปนพระราชจรยาวตรทดำาเนนไปตามวฒนธรรมและจารตประเพณดวยดเสมอมา ในขณะทพระพทธศาสนากทำาหนาทถายทอดหลกธรรมคำาสอนขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาสพทธศาสนกชน โดยมสมเดจพระสงฆราชเปนศนยกลางในการปกครองคณะสงฆใหเปนระเบยบเรยบรอย ไมขดกบพระธรรมวนยอนดงาม จงกลาวไดวา ทงสองสถาบนเปรยบประดจทยดเหนยวจตใจและสงคำาจนความมนคงของประเทศชาตและประชาชน
หนงสอ “สองธรรมราชา” เลมน ตางจากหนงสอพระราชประวตทวไปกเพราะเปนหนงสอทเจาะลกไปถง “พระราชประวตในทางธรรม” ขององคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในฐานะททรงเปน “ธรรมราชา” แหงราชอาณาจกร ขนานไปกบฐานะทพระองคทรงเปน “ศษย” แหงสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ผเปนองคสงฆราชาองคท ๑๙ แหงกรงรตนโกสนทร
7
เวลาน สมเดจพระญาณสงวรฯ ทานไมไดอยกบเราแลว พระองคกลายเปน “บคคลในประวตศาสตร” ซงสมควรทเราชาวพทธจะตองประดษฐานไวในชวต พระองคไมเคยเรยกรองปรมาณการนบถอจากใคร แตปรมาณนนกลบเพมขนเองตามธรรมชาต นนเปนเพราะความรกและมงมนตอพนธกจทพระองคปฏบตตางหาก คอสงทนำามาซงความศรทธาจากมหาชน
ตลอดพระชนมชพในรมกาสาวพสตรและตลอดระยะเวลา ๒๔ ป ทสมเดจพระญาณสงวรฯ ทรงดำารงตำาแหนง “สมเดจพระสงฆราช” พระองคทรงเปนพระภกษทปฏบตดปฏบตชอบ อกทงยงทรงปฏบตพระกรณยกจตอพระพทธศาสนา ประชาชน และชาตบานเมอง อนเปนอเนกประการ
ในดานพระพทธศาสนา พระองคทรงสงสอนพทธบรษททงบรรพชตและคฤหสถดวยความใสพระทยเสมอมา ทรงดำารรเรมกจการอบรมพระธรรมทตเพอใหพระพทธศาสนาแผไพศาลไปยงนานาประเทศ
สวนในดานการศกษา พระองคกทรงเปนผรวมดำารและผลกดนใหเกด “มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย” อนเปนมหาวทยาลยพทธศาสนาแหงแรกของประเทศไทย ไมนบรวมพระปรชาสามารถทางดานงานพระนพนธ งานวชาการทางพระพทธศาสนา ทงทเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษจำานวนกวา ๑๐๐ เรอง
8ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
แมวนน พระองคจะเสดจสสวรรคาลยแลว แตสงทชาวพทธพงระลกอยเสมอกคอ การนอมนำาคำาสอนขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจามาใชใหเกดประโยชนในชวตประจำาวน ซงนนกเทากบการไดสนองพระเดชพระคณของสมเดจพระญาณสงวรฯ อยางดทสดแลว
สำานกพมพกรนปญญาญาณ
9
10ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
11
12ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
13
14ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
15
16ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
17
18ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
19
20ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
21
22ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
23
24ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายกประทานลายพระหตถพระคตธรรม ‘พอ’ ให นายอครวฒน โอสถานเคราะห พ.ศ. ๒๕๔๑
พระคตธรรมสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช
สกลมหาสงฆปรณายก
คดใหรจก
ความคดอยางหนง
ทสมควรฝกใหเกดขนเปนประจ�า
คอความคดวา “พอ” คดใหรจก “พอ”
ผรจกพอจะเปนผทมความสบายใจ
สวนผ ไมรจกพอจะเปนผรอนเรา
แสวงหาไมรจกหยดยง
คนรวยทไมรจกพอกเปนคนจนอยตลอดเวลา
คนจนทรจกพอกเปนคนมงมตลอดเวลา
26ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
คำานำาผเขยน ๓คำานยม ๕คำานำาสำานกพมพ ๖ พระประวตสมเดจพระญาณสงวรสมเดจพระสงฆราชสกลมหาสงฆปรณายก ๓๑สมเดจพระสงฆราชตรสถงพระธรรมจรยาวตรของในหลวง: ๓๙ ประทานสมภาษณโดย สมเดจพระญาณสงวร l ในหลวงทรงพอพระราชหฤทยในการฟงเทศน มาตงแตพระชนมพรรษายงนอย ๔๔ l แรงดลพระราชหฤทยใหในหลวงทรงพระผนวช ๔๗ l เหตใดการทรงพระผนวชของในหลวงจงมความแตกตาง ๔๙ จากพระมหากษตรยแหงราชวงศจกรในอดตโดยมาก l ใครคอพระราชอปชฌายและพระพเลยงของพระภกษสมเดจพระเจาอยหว ๕๑ l สมยทรงพระผนวช ในหลวงเสดจฯ ดวยพระบาทเปลาไปทกหนแหง และทรงรกษาเวลาลงโบสถอยางเครงครด ๕๕ l ม.ร.ว.คกฤทธ บอกวา พระเจาอยหวทรงมความเขาพระราชหฤทย ในธรรมะอยางถกตองลกซง ๕๗ l การทรงพระผนวชของในหลวงทำาใหคนไทยและตางชาต ทไมสนใจพทธศาสนากลบมาสนใจกนมากขน ๕๙ l พระเจาอยหวทรงหวงใยความประพฤตศลธรรมระดบประชาชนทวไป ๖๑ l พระพทธรป ภ.ป.ร. พระพทธรปพระราชทาน ๖๓
สำรบญ
27
ทศพธราชธรรมทสถตอยในพระราชหฤทยในหลวง: ๖๕ จากปาฐกถา ศาสตราจารยสญญา ธรรมศกด l ในหลวงทรงเปนกนเองกบพสกนกร กระทงมชายชราผหนงกลาววา “วนหลงนมนตมาเยยมผมอกนะ” ๗๕ l สญลกษณ ๓ ประการ ทรวมอยในพระองคทาน คอ ชาต ศาสนา และพระมหากษตรย ๗๗ l ในหลวงทรงประทบอยในพระราชวงเปนเวลานอยกวาการเสดจฯ ไปปดเปาทกขรอนใหพสกนกรในถนทรกนดาร ๘๑ l ในหลวงทรงมบญทพระบรมวงศานวงศและผแวดลอม มจตใจเดยวกบพระองคทาน ในการเสดจฯ ไปในถนทรกนดาร เพอสงเคราะหประชาชนผยากเขญ ๘๕ l ทรงปดทองหลงพระปฏมา ในการสงเสรมการศกษาชนสงของชาต ๘๗ l ในหลวงทรงนงพบเพยบเมอฟงพระสวดมนต และคกพระชงฆเมอเขาไปทกสมณะผใหญ ๙๑ l พระชราอาย ๙๐ เศษ ทในหลวงทรงอาราธนามา ทานกทรงคอยๆ ประคองแขนไปสงถงรถดวยพระองคเอง ๙๓ l ทศพธราชธรรมทสถตอยในพระราชหฤทยของในหลวง ๙๗
การปฏบตธรรมในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว: ๑๐๑ จากการสมภาษณ พล.ต.อ. วสษฐ เดชกญชร l พล.ต.อ. วสษฐ เดชกญชร หนมาศกษาธรรมะเหตเพราะไดเหนแบบอยาง จากในหลวงททรงปฏบตธรรมอยางตอเนอง ๑๐๔ l ธรรมะทไดรบพระราชทานจากพระโอษฐของในหลวง ๑๐๕ l ในหลวงทรงมรบสงถามขาราชบรพารอยเสมอวา “การปฏบตธรรมกาวหนาไปถงไหนแลว” ๑๐๘ l ตามทชาวบานมกพดกนวา “ในหลวงทรงบรรลธรรมชนสง” นน มความเปนไปไดมากนอยเพยงใด ๑๐๙
28ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
l พระเจาอยหวทรงพระราชทานคำาแนะนำา เรอง “การเกดนมต” ในสมาธ ๑๑๐ l ใครคอครธรรมชนยอดสดของเมองไทย ทไดมโอกาสถวายการสอนแดพระภกษพระเจาอยหว ๑๑๒ l แมทรงพระประชวรอยท รพ. ศรราช ในหลวงกยงคงทรงงานมไดเวนวาง ๑๑๕ l เพราะในหลวงทรงมธรรมะ เหตการณ ๑๔ ตลา จงไดคลคลายเรวเกนคาด ๑๑๗ l ความเปนนกอานของในหลวง ๑๑๙ l ในหลวงทรงตรวจปรฟตนฉบบหนงสอธรรมะ ทสมเดจยาพมพแจกพสกนกรดวยพระองคเองทงหมด ๑๒๑ l การแสดงพระอรยาบถของในหลวงเมอมผปฏบตงานไมถกพระทย ๑๒๒
พระสมาธในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว: ๑๒๕ โดย พล.ต.อ. วสษฐ เดชกญชร l ในหลวงพระราชทานคำาแนะนำาเรองการปฏบตสมาธ แกขาราชบรพารผตดตามพระองคอยเสมอ ๑๒๖ l ในหลวงทรงใชการ “นบ” เปนวธบรกรรม ในการปฏบตกมมฏฐานของพระองคเอง ๑๒๘ l ในหลวงทรงนมนตหลวงพอฤๅษลงดำา และพระอาจารยวน อตตโม เพอถวายการสอนกมมฏฐานในพระราชวง ๑๒๙ l ในหลวงทรงบนทกเทปคำาสอนกมมฏฐานของพระอาจารยทงหลายไว และมกพระราชทานแกขาราชบรพารเสมอ ๑๓๐
29
l ผลของการฝกสมาธทำาใหในหลวงสามารถทรงงานหนกตอเนอง โดยมทรงเกดพระอาการงวง เหนดเหนอย หรอเบอหนาย ๑๓๑ l ทรงขบรถพระทนงเองทงขาไปและขากลบ แมระยะทางไกลเพยงไหนหรอเวลานานเทาใด ๑๓๓ l เสดจพระราชดำาเนนเยยมชาวไทยภเขาดวยวธเดนขน-ลงเขา เปนระยะทางไกล ๑๓๕ l ในหลวงทรงสามารถประทบเกาอตดตอกน ๒ - ๓ ชวโมง และพระราชทานปรญญาบตรแกบณฑตถง ๒,๐๐๐ - ๓,๐๐๐ คน ๑๓๙ l เรองอศจรรยในวนครบรอบพระราชพธอภเษกสมรส ๑๔๑ l เวลาทรงเรอใบหรอวง ในหลวงทรงสามารถทำาไดเปนเวลานาน โดยทพระอสสาสะและพระปสสาสะยงคงมความสมำาเสมอ ๑๔๕ l พระราชวงคลายเปนสำานกวปสสนากลายๆ เมอในหลวงทรงฝกสมาธและปฏบตธรรม ๑๔๖ l อปสรรคใหญนอยในพระราชกรณยกจ ไมสามารถทำาใหในหลวงทรงหวนไหวหรอสะดงสะเทอนพระทยได ๑๔๘
สามสมเดจฯตรสถงในหลวง: ๑๔๙ ขอพระราชทานสมภาษณโดย อครวฒน โอสถานเคราะห l สมเดจพระราชชนนตรสถง “ของเลนโปรด” เมอครงในหลวงทรงพระเยาว ๑๕๑ l สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ ทรงรบสงถงในหลวงเรองความรก ในฐานะ “บดามตอบตร” ๑๕๓ l สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทรงรบสงถงเวลาทในหลวง ทรงพระสำาราญ ๑๕๗
ชวตและผลงานเขยนทหลากหลายของ‘อครวฒน’ ๑๖๑
30ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
31
เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหา- สงฆปรณายก (สวฑฒนมหาเถระ) มพระนามเดมวา “เจรญ” นามสกล “คชวตร” ทรงมพระชาตภม ณ จงหวดกาญจนบร เมอวนท ๓ ตลาคม พทธศกราช ๒๔๕๖
ทรงบรรพชาเปนสามเณรเมอพระชนมาย ๑๔ พรรษา ณ วด เทวสงฆาราม กาญจนบร แลวเขามาอยศกษาพระปรยตธรรม ณ วด บวรนเวศวหาร จนพระชนมายครบอปสมบท และทรงอปสมบท ณ วดบวรนเวศวหาร เมอวนท ๑๕ กมภาพนธ พทธศกราช ๒๔๗๖ โดย “สมเดจพระสงฆราชเจา กรมหลวงวชรญาณวงศ” (หมอมราชวงศชน นพวงศ ป.ธ.๗) ทรงเปนพระอปชฌาย หลงอปสมบทไดประทบอยศกษา ณ วดบวรนเวศวหาร ตลอดมา จนกระทงสอบไดเปนเปรยญธรรม ๙ ประโยค เมอพทธศกราช ๒๔๘๔
เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวรทรงดำารงสมณศกดมาโดยลำาดบ ดงน
ทรงเปนพระราชาคณะชนสามญ (พ.ศ. ๒๔๙๐) พระราชาคณะชนราช (พ.ศ. ๒๔๙๕) และพระราชาคณะชนเทพในราชทนนามท “พระโศภณคณาภรณ” (พ.ศ. ๒๔๙๘)
พระประวต สมเดจพระญำณสงวร
สมเดจพระสงฆรำช สกลมหำสงฆปรณำยก
32ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
ทรงเปนพระราชาคณะชนธรรมท “พระธรรมวราภรณ” (พ.ศ. ๒๔๙๙)
ทรงเปนพระราชาคณะชนเจาคณะรองท “พระศาสนโสภณ” (พ.ศ. ๒๕๐๔)
ทรงเปนสมเดจพระราชาคณะท “สมเดจพระญาณส งวร” (พ .ศ . ๒๕๑๕)
และทรงได รบพระราชทานสถาปนาเปนสมเดจพระสงฆราชในราชทนนามท “สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆ- ปรณายก” เมอวนท ๒๑ เมษายน พทธศกราช ๒๕๓๒ นบเปนสมเดจพระสงฆราชพระองคท ๑๙ แหงกรงรตนโกสนทร
เจาพระคณสมเดจพระญาณ- สงวรทรงเปนผใครในการศกษา ทรงมพระอธยาศยใฝรใฝเรยนมาตงแตทรงเปนพระเปรยญ โดยเฉพาะในดานภาษา ทรงศกษาภาษาตางๆ เชน องกฤษ ฝรงเศส เยอรมน จน และ
33
สนสกฤต จนสามารถใชประโยชนไดเปนอยางด กระทงเจาพระคณสมเดจพระสงฆราชเจา กรมหลวงวชรญาณวงศ พระอปชฌายของพระองค ทรงเหนวาจะเพลนในการศกษามากไป วนหนงทรงเตอนวาควรทำากรรมฐานเสยบาง เปนเหตใหพระองคทรงเรมทำากรรมฐานมาแตบดนน และทำาตลอดมาอยางตอเนอง จงทรงเปนพระมหาเถระททรงภมธรรมทงดานปรยตและดานปฏบต
เนองจากทรงรอบรภาษาตางประเทศโดยเฉพาะภาษาองกฤษเปนอยางด จงทรงศกษาหาความรสมยใหมดวยการอานหนงสอภาษาองกฤษทงทางคดโลกและคดธรรม เปนเหตใหทรงมทศนะกวางขวางทนตอเหตการณบานเมอง ซงเปนประโยชนตอการสงสอนและเผยแผพระพทธศาสนาเปนอยางมาก เปนเหตใหทรงนพนธหนงสอทางพระพทธศาสนาไดอยางสมสมย เหมาะแกบคคลและสถานการณในยคปจจบน และทรงสงสอนพระพทธศาสนาทงแกชาวไทยและชาวตางประเทศ
ในดานการศกษา ไดทรงมพระดำารทางการศกษาทกวางไกล ทรงมสวนรวมในการกอตงมหาวทยาลยพระพทธศาสนาแหงแรกของไทย คอ มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย มาแตตน
ทรงรเรมใหมสำานกฝกอบรมพระธรรมทตไปตางประเทศขนเปนครงแรก เพอฝกอบรมพระธรรมทตไทยทจะไปปฏบตศาสนกจในตางประเทศ
ทรงเปนพระมหาเถระไทยรปแรกทไดดำาเนนงานพระธรรมทตในตางประเทศอยางเปนรปธรรม โดยเรมจากทรงเปนประธานกรรมการอำานวยการสำานกฝกอบรมพระธรรมทตไปตางประเทศเปนรปแรก
34ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
เสดจไปเปนประธานสงฆในพธเปดวดไทยแหงแรกในทวปยโรป คอ วดพทธปทป ณ กรงลอนดอน สหราชอาณาจกร ทรงนำาพระพทธศาสนาเถรวาทไปสทวปออสเตรเลยเปนครงแรก โดยการสรางวดพทธรงษขน ณ นครซดนย ทรงใหกำาเนดคณะสงฆเถรวาทขนในประเทศอนโดนเซย ทรงชวยฟนฟพระพทธศาสนาเถรวาทในประเทศเนปาล โดยเสดจไปใหการบรรพชาแกศากยกลบตรในประเทศเนปาลเปนครงแรก ทำาใหประเพณการบวชฟนตวขนอกครงหนงในเนปาลยคปจจบน ทรงเจรญศาสนไมตรกบองคทะไลลามะ กระทงเปนททรงคนเคยและไดวสาสะกนหลายครง และทรงเปนพระประมขแหงศาสนจกรพระองคแรกทไดรบทลเชญใหเสดจเยอนสาธารณรฐประชาชนจนอยางเปนทางการในประวตศาสตรจน
เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวรทรงปฏบตพระกรณยกจทงภายในประเทศและตางประเทศเปนอเนกประการ ทรงเปนนกวชาการ และนกวเคราะหธรรมตามหลกการของพระพทธศาสนาทเรยกวา “ธมมวจยะ” หรอ “ธมมวจย” เพอแสดงใหเหนวา พทธธรรมนนสามารถนำาไปประยกตใชกบกจกรรมของชวตไดทกระดบ ตงแตระดบพนฐานไปจนถงระดบสงสด
ทรงมผลงานดานพระนพนธทงทเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษจำานวนกวา ๑๐๐ เรอง ประกอบดวยพระนพนธแสดงคำาสอนทางพระพทธศาสนาทงระดบตน ระดบกลาง และระดบสง รวมถงความเรยงเชงศาสนคดอกจำานวนมาก ซงลวนมคณคาควรแกการศกษา
สถาบนการศกษาของชาตหลายแหงตระหนกถงพระปรชาสามารถและคณคาแหงงานพระนพนธ ตลอดถงพระกรณยกจททรงปฏบต จงไดทลถวายปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกดเปนการเทดพระ
35
36ส อ ง ธ ร ร ม ร า ช า
เกยรตหลายสาขา อาทเชน
พ.ศ. ๒๕๒๙ มหาวทยาลยรามคำาแหงถวายปรญญาปรชญาดษฎบณฑตกตตมศกด
พ.ศ. ๒๕๓๒ มหาวทยาลยมหดลถวายปรญญาอกษรศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด
พ.ศ. ๒๕๓๓ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย มหาวทยาลยสงฆแหงคณะสงฆไทย ถวายปรญญาพทธศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด
พ.ศ. ๒๕๓๗ มหาวทยาลยเกษตรศาสตรถวายปรญญาศลป- ศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาปรชญาและศาสนา
พ.ศ. ๒๕๓๘ มหาวทยาลยนเรศวรถวายปรญญาการศกษาดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาบรหารการศกษา
พ.ศ. ๒๕๓๙ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒถวายปรญญาศลป- ศาสตรดษฎบณฑตกตตมศกด
พ.ศ. ๒๕๔๑ มหาวทยาลยขอนแกนถวายปรญญาดษฎบณฑตกตตมศกด สาขาภาษาไทย
พ.ศ. ๒๕๔๓ มหาวทยาลยธรรมศาสตรถวายปรญญาศลปศาสตร- ดษฎบณฑตกตตมศกด
พ.ศ. ๒๕๔๕ มหาวทยาลยมหาสารคามถวายปรญญาศลปศาสตร- ดษฎบณฑตกตตมศกด
37
นอกจากพระกรณยกจตามหนาทตำาแหนงแลว เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวรยงไดทรงปฏบตหนาทพเศษอนมความสำาคญยงอกหลายวาระ กลาวคอ ทรงเปนพระอภบาลในพระภกษพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบนเมอครงเสดจออกทรงพระผนวช เมอพทธศกราช ๒๔๙๙ พรอมทงทรงถวายความรในพระธรรมวนยตลอดระยะเวลาแหงการทรงพระผนวช
ทรงเปนพระราชกรรมวาจาจารยในสมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราลงกรณ สยามมกฎราชกมาร เมอครงเสดจออกทรงพระผนวชเปนพระภกษเมอพทธศกราช ๒๕๒๑
เจาพระคณสมเดจพระญาณสงวรทรงดำารงตำาแหนงหนาทสำาคญทางการคณะสงฆในดานตางๆ มาเปนลำาดบ เปนเหตใหทรงปฏบตพระกรณยกจเปนประโยชนตอพระศาสนา ประเทศชาต และประชาชน เปน อเนกประการ นบไดวาทรงเปนพระมหาเถระททรงเพยบพรอมดวย อตตสมบตและปรหตปฏบต และทรงเปนครฐานยบคคลของชาตทงในดานพทธจกรและอาณาจกร
169