ชะโงกดเงา 1

บทนำ

ยอนกลบไปในสมยโบราณ เมอสองพนกวาปกอน พระเจาอโศก- มหาราช กษตรยแหงอนเดยไดอปถมภคำชพทธศาสนาใหเจรญ รงเรองไปทว โดยการสงพระสมณทตไปเผยแผพระพทธศาสนา ตามประเทศตาง ๆ รวมถงดนแดนสวรรณภมแหงนดวย ตงแตนน เปนตนมาพระพทธศาสนากเรมเจรญรงเรองเรอยมา

พระพทธศาสนาในประเทศไทยต งแตสมยส โขทยนน นอกจากพระมหากษตรยจะทรงยดหลกทศพธราชธรรม ซงเปน หลกธรรมในการบรหารบานเมองมาใชปกครองแลว พระองค ยงทรงแนะใหประชาชนหนมาปฏบตธรรมเพอความสงบรมเยน ของคนในสงคมอกดวย ในสมยพระมหาธรรมราชาท 1 หรอ พระยาลไทย พระองคทรงปฏบตธรรมเปนตวอยาง ทำใหประชาชน

ดร.วรภทร ภเจรญ2

เกดความเลอมใสศรทธาและยดพระพทธศาสนาเปนหลกในการ ดำเนนชวต

จนมาถงในสมยกรงศรอยธยาทประเทศไทยเรมไดรบอทธพล จากศาสนาพราหมณ-ฮนด พธกรรมตาง ๆ ของศาสนาพราหมณ จงแทรกเขามาในพธทางพทธศาสนา จนทำใหพทธศาสนาดเปน ศาสนาทเนนความขลง ความศกดสทธ เรองอทธฤทธปาฏหารยไป ชาวบานเรมเนนการทำบญทำกศลดวยการสรางวดวาอาราม สราง ศาสนวตถเพอหวงจะไดขนสวรรค เรยกวาเนนบำรงศาสนาดวย อามสบชามากกวาปฏบตบชา กลายเปนชองทางใหคนบางคน ฉวยโอกาสตกตวงผลประโยชนจากพธกรรมทงหลาย ดวยการ ตงเงอนไขและวธทจะนพพานใหดงายขน เชน อยากไปนพพาน ตองสรางชอฟา ใบระกา สรางโบสถ แลวไปนพพานได ทำใหการ สรางบญสรางกศลดเปนเรองของการลงทนไป

การแขงขนกนทำบญทำใหเกดการแบงชนชนในการเขาวดไป โดยปรยาย ระหวางชาวบานฐานะพอเลยงปากเลยงทองกบเจานาย หรอผมอนจะกนซงขยนสรางวดวา เหตทไมมเงนทองมาแขงขนกน สรางวดทำบญไดอยางคนมสตางค จงทำใหชาวบานสวนใหญมงแต ทำมาหากน ทำนาทำไร ทำสวนกนไป เรองการปฏบตธรรมเพอ ไปใหถงนพพานจงเปนไปไดยากและหางไกลจากวถชวตของคนไทย ออกไปทกท

ชะโงกดเงา 3

ตอมาในสมยสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทรง อาราธนาพระสงฆใหสงคายนาพระไตรปฎกเปนครงท 2 ในประเทศ ไทย หลงจากกรงศรอยธยาถกพมาเผาทำลาย กอนจดตงเปน พระไตรปฎกฉบบหลวงของแผนดน พรอมกบจดระเบยบการ ปกครองของสงฆใหเรยบรอย และเรมใหมการสอบพระปรยตขนมา ในวงการสงฆ หมสงฆจงเรมใหความสนใจ “ปรยต” มากกวา “ปฏบต” พระรปไหนไมไดศกษาเรยนรดานปรยตจะถกดหมน ดแคลน กลายเปนพระบานนอกในสายตาของพระในเมองผศกษา ปรยตทงหลาย ซงกเปนเชนนมาเนนนานจนถงสมยรชกาลท 4

จนกระทงมพระปารปหนง “หลวงปมน ภรทตโต” ได ปฏบตธรรมตามคำสอนของพระพทธเจาจนไปถงขนสงสดของ การปฏบต คอเขาถงมรรคผลนพพานและเปนแมทพธรรมในสาย วปสสนากรรมฐาน หลวงปมน หรอพระอาจารยมนเดนธดงคไปตาม ปาเขาทงภาคกลาง ภาคเหนอ และภาคอสาน ทานไดเผยแผวธ ปฏบตกรรมฐานและพระธรรมคำสอนใหแกสานศษยสำคญหลายรป รวมถงชาวบานในทองถนทสนใจใฝธรรม แมแตชาวเขาชาวดอย ทนบถอบรรพบรษ ไหวผ ไหวเจาปาเจาเขา กยงเกดความศรทธา ในพทธศาสนา ถอศลฟงธรรมตามคำสอนของทาน คนตางจงหวด ซงมจตใจงดงามอยเดมจงเรมเขาถงธรรม และมองเหนวาการ พนทกขไมใชเรองยากลำบากอกตอไป

ในยคทผคนเรมหนกลบมาปฏบตธรรม (แทนทจะเรยนเฉพาะ ปรยต) และเนนปญญาฐานใจและฐานกาย (ไมเนนปญญาฐานคด)

ดร.วรภทร ภเจรญ4

ทำใหนพพานกลายเปนสงทไมไกลเกนเออมอกตอไป

แตนาเสยดายวา เมอความเจรญกระจายเขาถงทกทไมเวน แมถนทรกนดาร เปนเหตใหคนตางจงหวดบางคนเรมสญเสยหวใจ อนงดงามและความเปนตวของตวเองไป ดวยพฤตกรรมทไมตาง กบคนในเมองหลวง การตดไอทและโซเชยลมเดยตาง ๆ ทำให ใจคนหลงไปอยกบสงนอกกายมากกวาทจะหนมาดกายและใจตวเอง ดวยเหตนการสอนธรรมะในปจจบนจงมกสอนผานเทคโนโลยและ ชวตประจำวนแทน

หากกลาวถงการนำธรรมะเขามาใชในชวตประจำวน ทำให นกถงนกายเซนในประเทศญปน และสำนกเสาหลนในประเทศจน ซงมแนวทางการสอนทสอดแทรกธรรมะอยในชวตประจำวน มากมาย

ปรมาจารยตกมอ หรอพระโพธธรรม ภกษชาวอนเดย เปน ผนำพระพทธศาสนาเขาไปเผยแผในประเทศจน ซงตอมามการ ผสมผสานแนวคดของพทธศาสนาฝายมหายานเขากบปรชญาเตา ของจนแลวพฒนาเปนนกายเซน เซนไมเนนสงศกดสทธหรอ อทธฤทธปาฏหารย ไมยดตดในรปแบบ พธกรรมตาง ๆ แตจะเนน การฝกปฏบต ฝกการใชปญญาและสมาธจนเขาใจหลกธรรม ดวยตวเอง คนทตระหนกรถงแกนธรรมหรอบรรลธรรมทเรยกวา “ซาโตร” คอสภาวะรแจงความจรง เปนความหลดพนททกสงจะ กลายเปนสญญตา หรอ “ความวาง” คอวางจากตวตน ไมเหลอ

ชะโงกดเงา 5

ความยดมนถอมนอกตอไป

ตอมานกายเซนไดเขาไปเผยแผคำสอนในญปน ทำให ปรชญาการดำรงชวตอยางเรยบงายกลายเปนแนวทางในการใชชวต รวมท งการทำงานและศลปะของญปน สดทายวถแบบเซน จงไดเขาไปแฝงอยในวฒนธรรมเกอบทงหมดของญปน เชน การจดดอกไมแบบญปนหรอ “อเคะบะนะ” พธชงชา วถซามไร การยงธนแบบญปนหรอ “ควโด” การจดสวนญปน รวมไปถงการ เลนโกะหรอหมากลอมแบบญปน เปนตน สงเหลานทำใหกจกรรม ในชวตประจำวนกลายเปนการปฏบตธรรมขนมาได

โดยปกตชวตประจำวนของเรามการเคลอนไหวรางกายอย ตลอดเวลา ไมวาจะเปนการยน เดน นง นอน นอกจากการขยบ ขบเคลอนทางกายและวาจาแลว ยงมใจทไมเคยหยดนง ดงนน เราจงสามารถทำใหกจกรรมทกกจกรรมในแตละวนกลายเปน การปฏบตธรรมได โดยหมนระลกรสกตวอยเสมอวา ขณะนกำลง ทำสงใด ไมปลอยตวปลอยใจไปกบความคด เมอเขาใจเชนนแลว คำวา “ไมมเวลาปฏบตธรรม” จะไมมอกตอไป

ดร.วรภทร ภเจรญ6

บทท 1วดระดบธรรมผานกจกรรมประจำวน

คนสวนมากมกเขาใจผด คดวาหากอยากปฏบตธรรม ตองไป นงขาวหมขาว ตองไปยน เดน นง นอน อยตามวดหรอตาม สถานทปฏบตธรรมเทานน แตความจรงแลวการปฏบตธรรมไมใช จำกดอยเพยงแคนน เพราะการปฏบตธรรมสามารถทำไดตลอดเวลา ทกสถานท ทกโอกาส ฉะนนเราจงสามารถปฏบตธรรมในชวต ประจำวนไดเหมอนกน

ในสมยสโขทยกมกจกรรมทชวยฝกสตใหอยกบกาย นนคอ การทำบายศร การประดษฐกระทง ซงทำใหคนทลงมอทำมสมาธ จดจออยกบการพบใบตอง การตกแตงบายศร นบเปนอบายแฝง ใหไดฝกสตกลบมาอยกบปจจบน ไมใหใจวอกแวกไปคดเรองอน

ชะโงกดเงา 7

ประเพณและวฒนธรรมไทยทชวยฝกสตใหอยกบกายและใจไดเปน อยางดยงมอกมาก อยางการรำไทยกเปนอบายในการฝกสตขนสง เพราะผทกำลงฟอนรำตองรสกตวในทกขณะทกำลงเคลอนกาย เปลยนทา กจกรรมเหลานเปนการปฏบตธรรมโดยทเราไมรตว

จรง ๆ แลวคนเราสามารถปฏบตธรรมไดในทกกจกรรม ทกท และทกเวลา ตงแตตนจนกระทงหลบ บางทเราอาจปฏบตธรรม อยแลวในชวตประจำวนแตเราไมเคยรมากอนกได ตอไปนใหเราใช กจกรรมทกอยางในชวต มาเปนการปฏบตธรรมในชวตประจำวน ดวยการมสตระลกรกายและใจทกขณะ ทกการเคลอนไหว ยอน กลบเขามาดกาย ดใจ วาเรามความรสกอะไรเกดขน

ทำไมจงตองกลบมายอนดกายและใจในชวตประจำวนของเรา เพราะการกลบมาพจารณาดวถชวตของเรา วามลกษณะอยางไร สภาพจตใจแตละชวงวนเปลยนแปลงไปเปนแบบไหน การกระทำ ความรสกนกคดของเราเปนอยางไร สงเหลานบอกถง “ตวตน ทแทจรง” ของเราทเกบซอนไวได และสะทอนใหเหน “สงทเราเปน” ไดอยางแทจรง ซงเราสามารถแบงประเภทของกลมคนตามลกษณะ นสยเปน 4 Level ดงน

9ชะโงกดเงา

นกบนเทง คอ กลมปถชนคนธรรมดาผชนชอบการใชชวต แบบโลก ๆ มกทำตามใจตวเองและใชอารมณเปนใหญ อาจจะไมม ศล ไมมธรรม และไมมมงคล 38 ประการ1 เปนหลกในการใชชวต

Level 1 นกบนเทง (I in me)

1 1. ไมคบคนพาล 2. คบบณฑต 3. บชาบคคลทควรบชา 4. อยในถน

อนสมควร 5. ทำบญมาไวกอน 6. ตงตนชอบ 7. เปนพหสต 8. รอบรในศลปะ

9. มวนยทด 10. มวาจาอนเปนสภาษต 11. ดแลบำรงบดา มารดา 12. ดแล

สงเคราะหบตร 13. ดแลสงเคราะหภรรยา สาม 14. ทำการงานไมใหคงคาง 15. ใหทาน

16. ปฏบตธรรม 17. ชวยเหลอสงเคราะหญาตพนอง 18. ทำงานท ไมม โทษ

19. ละเวนการทำบาป 20. สำรวมจากการดมนำเมาหรอสรา 21. ไมดำรงตนอยใน

ความประมาท 22. มความเคารพในบคคลทควรเคารพ 23. มความถอมตน

24. มความสนโดษ 25. มความกตญญ 26. ฟงธรรมตามกาล 27. มความอดทน

28. เปนผวางาย 29. ไดเหนสมณะ 30. สนทนาธรรมตามกาล 31. บำเพญตบะ

32 . ประพฤตพรหมจรรย 33 . เหนอรยส จ 34 . ทำใหแจ งซ งพระนพพาน

35. มจตไมหวนไหวในโลกธรรม 36. มจตไมเศราโศก 37. มจตปราศจากธล

38. มจตเกษม

ดร.วรภทร ภเจรญ10

คนประเภทนมกเอาตวเองเปนทตง เหนแกตวเองเปนหลก ชอบเอาแตใจและมกทำตามอำเภอใจ ดวยเหตนจงยอมทำทกสง ทกอยางเพอใหไดในสงทตวเองตองการ และเปนการทำเพอสนอง อตตาของตน

นกบนเทงนนมกตดสนเรองตาง ๆ ดวยอารมณ เชน ชอบ - ไมชอบ สวย - ไมสวย ด - ชว พอใจ - ไมพอใจ ฯลฯ มกใชอารมณ นำหนาเหตผล เปนคนทรกแรง เกลยดแรง อภยไมคอยได เวลา ไมไดดงใจกโวยวาย ดา เวลาไดดงใจกเฮสนน คนแบบนจงม เพอนเยอะ และมกมเพอนนสยเหมอนกบตวเอง ขณะเดยวกน กมศตรเยอะไมแพกน

นกบนเทงตดนสยปกปองตวเองกอน นสยเหลานมกทำให เกดการกระทำแบบผด ๆ เสมอ เชน โกง โกหก ทำรายคนอน ฯลฯ หากเหนแฟนชาวบานสวย หลอ กมกใชกำลงแยงมา หรอใชวธ อะไรกไดใหไดมาเปนของตว

คนกลมนคดถงแตเรองผลประโยชนนำมากอนเสมอ มก กลววา “ไดแลวจะไมไดอก” และชอบลำเอยง เพงโทษ มอคต ตอสงรอบตวเสมอ เวลาตดสนใจทำอะไรมกทำเอามน ทำไดกดใจ ทำไมไดกดา ทำแปบ ๆ กเลก

11ชะโงกดเงา

ดร.วรภทร ภเจรญ12

กลมนขอเรยกวากลมนกวชาการ แมจะไมไดเปนนกวชาการ กตาม แตดวยความทเปนพวกชอบใชสถตหรอขอมลเปนตวตดสน ซงเลอกเชอแตสงทตรงกบความคดของตวเองเทานน และมกทำตาม หนาทหรอทำตามแบบแผน

สวนมากจะเปนผเรมปฏบตธรรม หรอเรมตนทำความด รผด - ชอบ ด - ชว คนกลมนยงคงมการตดดอย มกบอกตวเองวา เปนผปฏบตธรรม คดวาตนเองรเยอะ รไปหมด และอดทจะสอน ผอนไมได เปนผเรมมสมมาทฏฐ แตยงคงเพงโทษและขาดวรยะ ขาดปญญา เปนพวกชอบใชสมองซกซาย คอเนนหลกการและ เหตผล ไมคอยมจนตนาการ

กลมนกวชาการมกเปนกลางในแบบโลก ๆ ชอบใชเหตผล และมหลกวชาการอางอง มกใชสถตหรอขอมลเปนตวตดสน

Level 2 นกวชาการ (I in it)

13ชะโงกดเงา

ในขณะเดยวกนกชอบเชอตามคนหมมากและคนทมความรสงเทานน คนกลมนชอบพฒนาตวเองในเชงวชาการ สงไหนมประโยชนจะ ลงมอทำ แตถาไมมประโยชน (กบตวเอง) มกไมคอยทำ แตถอวา ยงดกวากลมแรกเพราะไมทำตามใจอยากเสมอไป

มความยบยงชงใจสง มความเกรงกลวกฎหมายบานเมอง และกลวมเรอง หากตองเจบตว จะไมทำเพราะไดไมคมเสย เวลา ทะเลาะกบใครดวยเหตผลมกเถยงไมคอยแพ เพราะเปนคนเจา หลกการ คนกลมนจงมเหตผลทยกขนมาอางมากมายเหลอเกน

2ผทำความเพยร

ดร.วรภทร ภเจรญ14

คนกลมนจะไมนำเรองเหตผลมาตดสน แตใชหวใจนำหนา คอชอบใชหวใจมากกวาเหตผล พยายามใชความรกความเขาใจ ซงกนและกนในการดำรงชวต ชอบพฒนาตวเอง และนำความรไป พฒนาสงคมรอบขางดวย จงมกพบวาคนกลมนไปเปนอาสาสมคร อยทใดทหนงเสมอ

กลมนกบญมกเปนคนมเมตตา กรณา และมทตา แตยงคง มความทกขแบบโลก ๆ อยบาง ซงมสาเหตมาจากการชอบตามใจ คนทตวเองรก จนบางทกเปนฝายยอมเจบเสยเอง ทำใหคนเหลาน มเพอนนอย แตจรงใจเสมอ

กลมนกบญสวนมากมกเปนโยคาวจร2 ผกำลงฝกตน เปนผท มวรยะ มศรทธา แตยงไมสามารถไปไดสดปลายทางของการ ปฏบตธรรม

Level 3 นกบญ (I in you)

15ชะโงกดเงา

นกปฏบตธรรมทใชชวตไปดวย ดกายดใจของตวเองไปดวย คนกลมนนอกจากจะเลอกสงดงามและทำประโยชนแลว ไมวาทำ อะไรกมกกลบมาดกายดใจ มสตในชวตประจำวน ใชชวตไป พรอม ๆ กบการปฏบตธรรม คอ ทำไปดวยกทง (ความยดมนถอมน) ไปดวย จตใจจะวางโลง มมทตา อเบกขา และมศลประจำใจ

นกปฏบตธรรมมกทำตวเหมอนพระ คอ มองทกอยางแบบ เปนคนด ไมเขาไปคลกวงใน ไมอนไปกบเรองราวหรอเหตการณ สามารถวางเฉยไดและใชทกเรองทไดพบเจอในชวตประจำวนเพอ ฝกวปสสนา ใชปญญาเพอจดการใหกาย จต ความคดแยกจากกน เพอใหเกดเปนความคดชดใหมทเรยกวา “ปญญา” คอเหนตามจรง รแจง หยงรเหตผล และจดการได

Level 4 นกปฏบตธรรม (No I)

ดร.วรภทร ภเจรญ16

กลมนกปฏบตธรรม คอกลมคนทอยในโลกแบบนำกลงบน ใบบว ปนแตไมเปอน เปนผทไปถงปลายทางแลว อาจเรยกไดวา สงสดกลบคนสสามญ สามารถอยในโลกไดแบบไมหลงโลก จม แตไมเปยก มความพลว เนยน จนบางครงแทบดไมออกวาไปถง จดหมายปลายทาง (ไดธรรมขนสง) แลว อยในโลกตอดวยภาระ และหนาททควรกระทำเทานน

สดสวนกลมคนในปจจบน

นกบนเทง 89 % นกวชาการ 10 % นกบญ 0.9 % นกปฏบตธรรม 0.1 %

ชะโงกดเงา 17

ในปจจบนโลกยกยองกลมนกบนเทงและนกวชาการมากทสด เพราะเปนกลมคนทมมากทสดและมความเกงในเชงทกษะ แต สำหรบผม คนทเกงตองเปนแบบกลมนกบญและกลมนกปฏบตธรรม ซงกคอคนททำเพอสงคมมาก ๆ ใชความเกงในการลดอตตาและ มองเหนกเลสในใจตนได แบบนจงถอวาเกงจรง แตกวาจะสามารถ เปนนกบญและนกปฏบตธรรมไดนน คนทำตองเอาจรงเทานน หามมคำวาทอ ตองลยแหลกลกเดยวเทานนจงจะสำเรจ

อานถงตรงนหลายคนทเคยบอกตวเองวา “ฉนเปนคนดของ สงคม” หรอ “ฉนเปนนกปฏบตธรรม” อาจเรมไมแนใจตวเองแลว วาอยในระดบไหนกนแน ดงนนเพอความแนใจ ผมจงนำกจกรรม ในชวตประจำวนแบบตาง ๆ มาทดสอบดวาคณอยในขนไหน เพอ ใหคณไดยอนดตวตน และไดฝกตนเองเพอเลอนขนตอไป

แตมขอแมวาคณตองไมโกหกตวเอง ถาพรอมแลวมาเรม กนเลย

ดร.วรภทร ภเจรญ18

• เมอคณเลนกฬา คณมกจะเลนแบบไหน

Level กจกรรม

1 เลนกฬาเพอการแขงขน เอาชนะ รบเหรยญ ทำลาย สถตไปเรอย ๆ

2 เลนกฬาเพอออกกำลงใหรางกายแขงแรง ไดความฟต ปองกนโรค

3 นอกจากดแลสขภาพแลวยงไดชวยสงคมดวย ไมหลง รปกาย ไมโดนกเลสหลอก

4 เลนไปดวยดกายทเคลอนไหวไปดวย ฝกภาวนาไป ตลอดเวลา

มนษยมนสยแปลกอยางหนงคอ “ชอบการแขงขน” แมนง เลนกนเพยงแคสองคนรมสระนำกยงหยบกอนหนขนมาขวางเพอ ดวาใครขวางไดไกลกวากน กฬาแตละประเภทกหนไมพนการ แขงขน ซงแบบน ยงเลนยงเหนอย

ในประเทศจนและประเทศญปนมกฬาและการออกกำลงเพอ การฝกจตมากกวาการแขงขน ดวยการเนนฝกสมาธและฝกสตให อยกบลมหายใจและการเคลอนไหว เชน มวยจน ไทเกก ควโด และไอคโด แตละอยางนนไมไดวดผลกนทแพหรอชนะ แมน หรอไมแมน ทาสวยหรอไมสวย แตตองการผลคอ “สต” คนฝก สามารถแยกจต ความคด และกายออกจากกนไดหรอไม คนท

ชะโงกดเงา 19

โกรธงายเมอไดฝกแลวโกรธนอยลงหรอไม ใหอภยงายขนไหม คนทจตตก เลนแลวอารมณดขนหรอไม

การเลนกฬาสามารถแบงไดเปน 2 แบบ

1. เลนแบบแกงโฮะ หรอเลนมจฉา คอ ขณะเลน ความคด กบจตใจผสมเปปนไปดวยกน ไมอยกบกาย

2. เลนแบบขนมชน หรอการเลนแบบสมมา คอ ขณะเลน ตองพยายามแยกกาย จต และความคดออกจากกนใหได แต ระหวางทกำลงฝกขนมชนอาจปนกนอยสกหนอย แตวนหนงขนมชน ยอมแยกออกจากกนไดแนนอน

กฬา การละเลน การออกกำลงกาย หรอศลปะปองกนตว ตาง ๆ ซงสามารถฝกจตของเราใหกลบมาอยทกายไดนนถอเปน สมมา เชน โยคะ รำมวยจน วายนำ ปนเขา ไทเกก ธน ฤาษ ดดตน มวยคาดเชอก มวยไชยา ฯลฯ ประเภทเหลานหากจต ไมมาอยกบกายจะเลนไดไมดเลย ฝรงเองกมกฬาทฝกสต เชน ระบำใตนำ ขมาขามเครองกดขวาง ซงนอกจากจะตองใชกายดกาย อยางละเอยดแลว ยงตองเลนเปนทม ตองทำใหพรอมกนและตอง ประสานใจกบเพอนรวมทมและมาใหไดดวย ถอวาเปนกฬาแบบ oneness หรอทภาษาเซนเรยกวา “เธอกบฉนตองรใจกน” ถอเปน กฬาทสดยอด

21ชะโงกดเงา

ดร.วรภทร ภเจรญ22

การเลนกฬาของทางเอเชยตะวนออกตองมโคชหรอมอาจารย ซงอาจารยมกมปรชญา ธรรมะ หรอคำพดด ๆ ใหแกลกศษยเสมอ อาทเชน ยโด เปนกฬาทมงเนนการลมคตอส แตยงเลนกลบยง สงบ เพราะเปนกฬาทใชความออนสยบความแขง หรอการยงธน ควโดซงไมวดผลทความแมน แตวดผลทจตใจ อาจารยสอนธน ควโดสวนมากจะสงเกตทลกตากบลมหายใจของลกศษย เพอดวา ลกศษยมจตนงไหม จตวางหรอเปลา นสยใจคอเปนอยางไร เชน หากแคจบธนกทำลกหลน แสดงวาใจไมเขมแขง ถายงถกแลวเฮ แสดงวาชอบเอาชนะ ซงใครทำแบบนจะสอบตกทนท เพราะผเรยน จตใจตองวางและนงตงแตตนจนจบ

หรอแมแตไอคโด กเปนกฬาทอยกบตวเอง นอกจากไม ทำรายศตรแลวยงชวยรกษาศตรอกดวย เพราะหากมใครมาทำราย คนเหลานนจะดรเลยวาศตรคนนเปนโรคอะไรมา อยางถาขโมโห มาก ๆ มกเปนคนทมปญหาเกยวกบตบ ไอคโดจะสอนใหใชการ หลบ หลก และลอก เมอลอกไดกจะกดจดใหดวย ปวยตรงไหน แกไขใหเสรจเรยบรอย ถามวาคนทเปนศตรยงอยากจะเปนศตร อกไหม ผมเชอวาไมแนนอน สงเหลานคอศลปะและการปองกนตว ขนสง เปนคอนเซปตของกฬาโบราณซงหางหายไปมากอยางนา เสยดาย

ชะโงกดเงา 23

ทำไมมวยจนถงรำชาๆ

การรำมวยจน ถอเปนการเดนจงกรมอยางหนง เพราะคนทกำลงรำมวยจนตองรทกทวงทาการเคลอนไหว เชน ขณะยกมอขน เลอดลมวงไปอยางไร เวลาหกศอก หกขอมอ สงเกตความแตกตางไดหรอไม ยงทำชา คนรำ ยงเหนกายในกาย สามารถควบคมความคดได ในขณะ ทหากทำเรวใจจะแกวง ทำไปแลวกเทานน ไมมวนไดผล

ตรงกนขามกบกฬาชนดอนทเลนแลวใจไปอยทอน เชน แบดมนตน ฟตบอล ซงใจไปจดจออยทลกขนไก หรอลกฟตบอล นบเปนกฬาแบบมจฉาทฝกสตใหอยกบ กายลำบาก จงไมชวยฝกจตไดเทาใดนก

อยางในประเทศบราซลเคยมนกฟตบอลคนหนง แทงกรรมการตายคาสนาม คนดโกรธมากจงกรกนลงมา รมนกฟตบอลคนนนจนเสยชวต สะทอนใหเหนเลยวา กฬาเหลานไมคอยชวยพฒนาจตใจ นาเสยดายทกฬา มจฉาทงหลายกลบเปนทนยม เพราะกฬามกถกกำหนด ใหคดทจะเอาชนะและสรางสถตไปเรอย ๆ

ดร.วรภทร ภเจรญ24

• เมอดกฬาฟตบอล คณมกจะเปนแบบไหน

Level กจกรรม

1 ดเอามน เชยรสนก แพแลวโกรธ บอลแพคนไมแพ

2 ดการทำทม การซอตวนกเตะ การแกเกม โปรแกรม การเทรนด อาหาร การบรหารกลามเนอ ฯลฯ แพแลว ไมโกรธ แตมกวเคราะหวาทำไมถงแพ คดหากลยทธ ใหม ๆ ประหนงเปนโคชเสยเอง

3 ทำทมรวมกบสงคม สรางความสำเรจแบบองครวม (Holistic) ทำเรองด ๆ ทยงยน เชน เปนโคชใหทม ฟตบอลฟร หรอสอนเดก ๆ ทดอยโอกาส มสวนรวม ใหทมและสงคมพฒนาไปดวยกน

4 มองทกดานของทมฟตบอลแบบทะลปรโปรงจนเกด สจธรรม ดวาเขาเอาทนจากไหนมาทำทม ทำไมโลกนถงม การลมบอล เขาใจวาทำไมนกบอลคนนจงมลกษณะนสย อยางน

คนด Level 1 เปนพวกดเอามน สวนคนด Level 2 ดเหมอนตวเองเปนโคช บางคนสงสยวา Level 2 นดเหมอนตอง ใชความคดเยอะกวา Level 1 เสยอก แตจรง ๆ แลวใหสงเกตวา การวเคราะหแบบ Level 2 จะตางจากคนกลม Level 1 มาก เพราะเปนการใชเหตผลเขามาประกอบ เชน การดเบองหลงความ สำเรจ เปนการมองลกและละเอยด แตไมจบจด ไมฟงซาน

ชะโงกดเงา 25

ถาเลอนขนมาเปนคนด Level 3 จะยงเหนเบองหลงการทำทม อยางวฒนธรรมในสโมสรฟตบอล ถาไดศกษาแบบ Level 3 จะรเรองราวของทมฟตบอลในแตละทมวา กวาจะเอาชนะหรอ มชอเสยงขนมาได ไมใชเรองทเกดขนวนนหรอพรงน แตเปนเรอง ทสบทอดมายาวนาน และมเหต มเบองหลงทงนน เชน ทำไม นกเตะทมแมนเชสเตอร ยไนเตด ตองรบมเมย เพราะจะไดไมไป เทยวผหญง นกบอลทมารวมทมใหม ๆ สวนใหญกเปนเดกบานนอก เขาลอนดอน รวมตวกนไดกพากนไปเทยวผหญง ซงมกทำใหทม เสยหาย สดทายจงโดนโคชไลออกเลย ไมเอาไว เพราะฉะนน จงตองใหนกบอลทมนรบแตงงานจะไดใหเมยชวยคม ถายงศกษา เราจะยงเขาใจการทำทมของเซอรอเลกซ เฟอรกสน เดวด มอยส อดตผจดการทม และจะเหนวฒนธรรมของแตละสโมสรวาม ความคดความอานอยางไร

คนองกฤษสวนใหญดบอล Level 3 คอวเคราะหไปดวย เพราะสวนมากพวกเขาผานชวงเวลาศกษาดงานกนมาแลว คน องกฤษจะรบทงขอดและไมดของทมได เวลาแพกใหกำลงใจ อยางลเวอรพลจะมเพลง You Will Never Walk Alone เวลา ทมแพคนทงสนามรองเพลงให เปนพฤตกรรมทนารกและทำให นกฟตบอลซงใจมาก เพราะคนดไมทงทม ไมเหมอนคนสวนใหญ ทหากทมทเชยรอยเกดแพบอยกจะเปลยนไปเชยรทมอนแทน

หรออยางทมบารเซโลนา ชวงเปดฤดกาลจะมกำหนดแขง ทกวนจนทร ในทกวนอาทตยนกฟตบอลสวนใหญจะไปทำประโยชน

ดร.วรภทร ภเจรญ26

ใหกบสงคม เชน ไปเลนกบเดกยากจน ไปเยยมเดกในโรงพยาบาล ไปสรางโรงเรยน ฯลฯ ชาวเมองบารเซโลนากจะไปรวมดวยชวยกน ทำใหนกฟตบอลไดเหนนำใจของชาวเมอง สวนชาวเมองกไดเหน นกเตะทำสงด ๆ ทำใหชาวเมองบารเซโลนารกนกฟตบอลทมนมาก คนทงเมองจะชวยกนหานกฟตบอล ถาเหนเดกคนไหนเกง มแวว จะเปนนกฟตบอลไดกจะรบสงขาวไปบอกทม เหมอนทมคนเหนแวว ของเมสซ ทกฝายชวยกนหาพอของเมสซเพอชกชวนมาเขาทม ทำใหเมสซกลายเปนนกฟตบอลอาชพในทสด สวนนกฟตบอล กรกทมมาก ๆ เพราะเปนทมของเมองบารเซโลนา เมองทเขารก หรออยางทมแอทเลตกบลเบา (Athletic Bilbao) ในแควนบาสก ยงรกเมองเกดเขาไปใหญ ถงขนาดทวานกฟตบอลตองมเชอสาย บาสกโดยจะเปนทางพอหรอแมกได เพอใหเปนทมของเมองอยาง แทจรง

สวน Level 4 จะเหนถงความสมพนธของกฬาฟตบอล ทเชอมโยงกบสงตาง ๆ ทำไมกฬาฟตบอลโลกถงไปไดไกลกวาการ แขงกนระหวางสโมสร ทำไมฟตบอลถงตองมลกใหญ 4 ลก3 ทำไมบางประเทศจงเปดใหมการพนนฟตบอลแบบถกกฎหมาย ทำไมทมฟตบอลของสหรฐอเมรกาถงไมเปรยงสกท ทำไมคาตว นกฟตบอลถงแพงเปนพนลาน ทำไมถงมการลมบอล จะมองเหน หมดวาอะไรเชอมโยงกบอะไรบาง แลวจะเกดสจธรรมเลยวา “ออ!

3 4 ลก ไดแก พรเมยรลก - องกฤษ บนเดสลกา - เยอรมน เซเรยอา -อตาล

และลาลกา -เสปน

เปนเชนน” เมอถงขนนแลวการดการแขงขนฟตบอลอาจไมตนเตน ไมพลงพลานเหมอนเดม แตจะสอนปรชญาของกฬาฟตบอลให คนอนแทน