Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
บทที่ 2หน้าที่สัสดี กับ ศีลธรรมที่เก่ียวข้อง
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
วัตถุประสงค์บทที ่2
• เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้สึกรักและภูมิใจในหน้าที่ของตน
• เพื่อให้ผู้เรียนมีหัวใจในการให้บริการและมีความเสียสละ
ด้วยเมตตาเปน็ที่ตั้ง
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ขอบเขตการเรียน
1. ธรรมเป็นโลกบาล 2. ธรรมท าให้งาม 3. ธรรมะเป็นที่ตั้งแห่งการระลึกถึง เรียกว่า สาราณียธรรม มี 6 อย่าง
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
1.ธรรมเป็นโลกบาล (คุ้มครองโลก)
๑. หิริ ความละอายแก่ใจ๒. โอตตัปปะ ความเกรงกลัว (บาป)
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ค าว่าโลก โลกนั้นมี 3 อย่าง คือ
1. โอกาสโลก หมายถึงที่อยู่อาศัยของหมู่สัตว์ ตลอดจนอาหาร2. สัตว์โลก หมายถึงสัตว์ มนุษย์ ที่อาศัยอยู่ในโอกาสโลก3. ขันธโลก หมายถึง ขันธ์ ๕ ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
2.ธรรมท าให้งาม 2 อย่าง
1. ขันติ ความอดทน2. โสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ขันติทั่วไปมี 3 อย่าง
1. ตีติกขาขันติ ความอดทนต่อความร้อนหนาว ซึ่งเป็นเรื่องของธรรมชาติ
2. ตปขันติ ความอดทนต่อถ้อยค าหยาบช้า ความเจ็บใจนานาประการ
3. อธิวาสนขันติ อดทนต่อความชั่วนานาชนิด ที่เกิดมาจากกิเลส
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ประเภทของความอดทน
1. อดทนต่อถ้อยค าของคนที่สูงกว่า2. อดทนต่อถ้อยค าของคนที่เสมอกัน3. อดทนต่อถ้อยค าของคนเลว
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ลักษณะของขันติเป็นชั้น ๆ
1. พอทนได้2. ทนทานได้3. ไม่ดุร้าย 4. น้ าตาไม่ไหล 5. มีใจเป็นของตน เก็บใจไว้ได้
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
เหตุที่จะให้เกิดขันติความอดทน
1. เพราะการพิจารณา2. เพราะความส ารวมระวัง3. เพราะมีสติสัมปชัญญะ4. เพราะมีหิริโอตตัปปะ5. เพราะไม่น้อยใจ ใจคอหนักแนน่
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
เราจะได้ประโยชน์จากขันติความอดทนดังนี้
1. ก าจัดความไมอ่ดทนเสียได้2. เป็นหลักช่วยตัวเอง3. ให้รู้จักรบัผิด ไม่เป็นผู้รับแต่ชอบอย่างเดียว
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
เราจะได้ประโยชน์จากขันติความอดทนดังนี้
1. ก าจัดความไม่อดทนเสียได้2. เป็นหลักช่วยตัวเอง3. ให้รู้จักรบัผิด ไม่เป็นผู้รับแต่ชอบอย่างเดียว4. เป็นเหตุให้รู้จักปกครองตนเองได้ 5. ท าให้สามีภรรยาอยู่ดีกินดี มคีวามสุขในครอบครัว6. ท าให้เป็นนกัปกครองที่ดี
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
เราจะได้ประโยชน์จากขันติความอดทนดังนี้
7. ท าให้เป็นผู้ใหญ่ เป็นหัวหน้าสมกับหน้าที่8. เป็นเครื่องหมายของความส าเร็จในชีวิต9. เป็นเครื่องประดับของนักปราชญ์10. เป็นเครื่องแต่งใจที่ให้ผล มคีวามงามยิ่ง ๆ ขึ้นไป11. เป็นบารมีธรรม12. ท าให้พ้นทุกข์ตามล าดบั
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
โสรัจจะ ความเสงี่ยมจะเกิดขึ้นได้
1. เพราะมีสติสังวร ระวังตัวอยู่เสมอ2. เพราะมีขันติสังวร ระวังไว้ด้วยความอดทน3. เพราะมสีีลสังวร ระวังอยู่ในขนบธรรมเนียม จารีตประเพณี4. เพราะมีญาณสังวร ระวังว่าเราได้รับการศึกษามาแล้ว
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
โสรัจจะ ความเสงี่ยมจะเกิดขึ้นได้
ศีล ท าให้เกิดความงามทางกาย ทางวาจาสมาธิ ท าให้เกิดความงามทางใจปัญญา ท าให้งามทั้งกาย วาจา ใจ
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
สาเหตุที่ท าให้เกิดหิริความละอาย
1. เพราะพจิารณาถึง ชาติ ตระกุล ยศศักดิ์ และบริวาร2. " " ถงึวัย อายุ และการศึกษาของตน
3. " " ถึงความท่ีตนเป็นผู้กล้าผู้องอาจ 4. " " ถึงความท่ีตนเป็นผู้รู้ รู้อย่างไรผดิ อย่างไรถูก
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
สาเหตุทีท่ าให้เกิดโอตตปัปะความเกรงกลัว
1. เพราะกลัวตัวเองจะติเตียนตัวเองได้2. เพราะกลัวถูกต าหนิติเตียนจากผู้อ่ืน3. เพราะรู้ว่าสิ่งที่ท านั้นเป็นโทษและกลัวถูกท าโทษ4. เพราะกลัวความล าบากต่าง ๆ ที่จะติดตามมา
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
3. ธรรมะเป็นที่ตั้งแห่งการระลึกถึง
เรียกว่าสาราณียธรรม มี 6 อย่าง
1. เข้าไปตั้งกายกรรมประกอบด้วยเมตตา ท้ังต่อหน้าและลับหลัง คือช่วยขวนขวายในกิจธุระของเพื่อนกันด้วยกาย มีจิตเมตตา2. เข้าไปตั้งวจีกรรมประกอบด้วยเมตตา ท้ังต่อหน้าและลับหลัง คือช่วยขวนขวายในกิจธุระของเพื่อนด้วยวาจา มีจิตเมตตา
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
3. ธรรมะเป็นที่ตั้งแห่งการระลึกถึง
เรียกว่าสาราณียธรรม มี 6 อย่าง
3. เข้าไปตั้งมโนกรรมประกอบด้วยเมตตา ทั้งต่อหน้าและหลับหลัง คือคิดแต่สิ่งทีเ่ป็นประโยชน์แก่เพื่อน4. แบง่ปันลาภที่ได้มาโดยชอบธรรม ไม่หวงไว้บริโภคเฉพาะผู้เดียว
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
3. ธรรมะเป็นที่ตั้งแห่งการระลึกถึง
เรียกว่าสาราณียธรรม มี 6 อย่าง
5. รักษาศีลความประพฤตใิห้เสมอกัน ไม่ท าตนให้เป็นที ่รังเกียจของผู้อื่น6. มคีวามคิดเห็นร่วมกัน ไม่วิวาทกับใคร ๆ
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ธรรมะชื่อสาราณียธรรมนี้ ท าให้ผู้ประพฤติปฏิบัติ มีอานิสงส์ 6 ประการ คือ
1. เป็นที่รักของผู้อื่น2. เป็นที่เคารพของผู้อื่น3. เป็นมูลเหตุให้สงเคราะห์ซ่ึงกันและกัน
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
ธรรมะชื่อสาราณียธรรมนี้ ท าให้ผู้ประพฤติปฏิบัติ มีอานิสงส์ 6 ประการ คือ
4. เป็นไปเพื่อความไม่วิวาทกันและกัน5. เป็นไปเพื่อความพร้อมเพรียง6. เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เฉพาะอานิสงส์ข้อ 5 และข้อ 6 เป็นมูลฐานแห่งความสามัคค ีความสามัคคีจะเป็นไปได้ต้องมีธรรมทั้ง 2 ข้อนี้
วิชาศาสนา ศีลธรรม (หน้าที่สัสดี กับศีลธรรมที่เกี่ยวข้อง บทที่ 2 )
จบบทที่ 2