การทดลองใชสอการสอนคอมพวเตอรชวยสอน

เรอง ระบบรางกาย ในการพฒนาการเรยนร

รายวชาวทยาศาสตรของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2

มสชฎามาศ ศรชนะวฒน

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรามลนธคณะเซนตคาเบรยลแหง

ประเทศไทย

งานวจยในชนเรยน

การทดลองใชสอการสอนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ระบบรางกาย

ในการพฒนาการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรของนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาปท 2

ผวจย

มสชฎามาศ ศรชนะวฒนกลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร

ระดบชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553

โดยไดรบความเหนชอบจาก

……………………………………. รองผอำ�นวยก�ร ฝ�ยวช�ก�ร

(ภร�ด�เศกสรร สกนธวฒน)

ประกาศคณปการ

ร�ยง�นก�รวจยก�รทดลองใชสอก�รสอนคอมพวเตอร เรอง ระบบร�งก�ยในก�รพฒน�ก�รเรยนรร�ยวช�วทย�ศ�สตรของนกเรยนระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 น จดทำ�ขนเพอพฒน�นกเรยนใหมทกษะ คว�มร และคว�มเข�ใจในด�นก�รคนคว�ห�ขอมลใหมๆ จ�กคอมพวเตอรหรอส�ม�รถประดษฐสอก�รสอนท�งอเลกทรอนกสทเปนปจจบนและเปนประโยชนตอก�รเรยนวทย�ศ�สตรดยงขน ทงนผวจยขอขอบพระคณท�นผอำ�นวยก�ร ภร�ด�มณฑล ประทมร�ช ภร�ด�เศกสรร สกนธวฒน รองผอำ�นวยก�รฝ�ยวช�ก�ร ภร�ด�วทย� เทพกอม และ มสรำ�พง ศรสวสด หวหน�ระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 ทไดใหก�รสนบสนนอย�งม�กในก�รทำ�ง�นวจยฉบบน ใหออกม�อย�งสมบรณโดยกรณ�ใหคำ�ปรกษ�แนะนำ� แนวคว�มคด และชวยใหกำ�ลงใจตลอดระยะเวล�ททำ�ง�นวจยฉบบน และสดท�ยนตองขอขอบใจนกเรยนระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 ทกคน ทใหคว�มรวมมอในก�รทำ�วจยครงน ใหสำ�เรจลลวงไปดวยด

ผวจยหวงเปนอย�งยงว� ก�รวจยเรองนจะเปนประโยชนตอผอ�นเพอเปนแนวท�งในก�รพฒน�ก�รเรยนก�รสอนด�นวทย�ศ�สตร ใหมประสทธภ�พม�กยงขน ห�กง�นวจยฉบบนมขอบกพรองประก�รใดผวจยขออภยม� ณ ทน

...................................................................... (มสชฎามาศ ศรชนะวฒน)

ผวจยกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา

สารบญ

เรอง หนาบทคดยอคว�มสำ�คญและทม�วธก�รดำ�เนนก�รวจยวธรวบรวมขอมลผลก�รวเคร�ะหขอมลสรปผลก�รวจยภ�คผนวกเค�โครงง�นวจยในชนเรยน

ชองานวจย ก�รทดลองใชสอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ระบบร�งก�ยในก�รพฒน�ก�รเรยนร

ร�ยวช�วทย�ศ�สตรของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษ�ปท 2ชอผวจย มสชฎ�ม�ศ ศรชนะวฒน กลมสาระการเรยนร วทย�ศ�สตร โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทร�

บทคดยอ

ในปจจบนสอคอมพวเตอรมคว�มสมพนธในก�รดำ�เนนชวตของมนษยในทกทกด�น ดงเชนด�นก�รศกษ�คอมพวเตอรมสวนชวยในก�รนำ�เสนอสงต�ง ๆ ไดอย�งน�สนใจเปนระบบ และระบบมลตมเดย ทำ�ใหเกดคว�มเพลดเพลนจ�กสสน เสยง และรปแบบในก�รนำ�เสนอ ทำ�ใหผททำ�ก�รเรยนรเกดประสบก�รณและมกระบวนก�รในก�รเรยนรทเปนระบบและเกดคว�มเข�ใจไดง�ยขน อกทงยงส�ม�รถใชในก�รทบทวนซำ�แลวซำ�เล�ไดอกเปนอย�งด เมอตองก�รศกษ�เพมเตม มขอสอบเพอใชทดสอบคว�มส�ม�รถในก�รเรยนรของผเรยนไดเปนอย�งด เพร�ะเมอผเรยนไดหดทำ�ขอสอบม�กเท�ไรกต�มผเรยนกจะเกดก�รเรยนรและมคว�มชำ�น�ญและเกดเปนประสบก�รณท�งก�รเรยนรในส�ข�วช�นนตอไป มก�รประมวลผลก�รเรยนรของนกเรยน จงไดทำ�ก�รว�งแผนก�รดำ�เนนก�รและจดทำ�สอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอนโดยใชโปรแกรม Power Point เพอเพมผลสมฤทธท�งก�รเรยนของนกเรยน

ผลจ�กก�รใชสอก�รสอนดงกล�วโดยใชแบบทดสอบและแบบสอบถ�ม และก�รประเมนสภ�พ

จรงปร�กฏว� นกเรยนส�ม�รถเรยนรไดเรวและเข�ใจเนอห�ไดเปนอย�งด รวดเรวและมคว�มสขในก�รเรยนร อกทงยงส�ม�รถพฒน�คว�มคดสร�งสรรคในก�รเรยนรอกดวย

จ�กก�รจดทำ�ก�รประเมนโดยใชแบบสอบถ�มผลปร�กฏว� ผลก�รใชสอก�รเรยนก�รสอนทจดทำ�

ขน จ�กก�รประเมนแบบสมตวอย�งนกเรยนทใชสอก�รเรยนรทจดทำ�ขนจำ�นวน 100 คน ในก�รประเมนทงหมด 6 หวขอหลก 35 ขอยอย ซงจะเปนหวขอประเมนในทก ๆ ด�นต�มแบบประเมน ปร�กฏว�ผลก�รประเมนมคะแนนรวมอยทระดบด คอม คะแนนมากทสด 2,673 คะแนน คดเปน 76.15 %

จ�กก�รประเมนดวยแบบทดสอบทจดขนเพอทำ�ก�รทดสอบหลงจ�กทใชสอคอมพวเตอรชวยสอน ปร�กฏว�นกเรยนมผลก�รเรยนดขนอยใน ระดบดมาก 30 คน ระดบด 5 คน และในระดบพอใช 5 คน

บทท 1บทนำา

ชองานวจย ก�รทดลองใชสอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ระบบร�งก�ยในก�รพฒน� ก�รเรยนรร�ยวช�วทย�ศ�สตรของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษ�ปท 2

ความเปนมาและความสำาคญของปญหา

ในปจจบนนคอมพวเตอรถอเปนสงสำ�คญอกอย�งในก�รดำ�เนนชวตของมนษยในทกทกด�น ดงเชนด�นก�รศกษ�คอมพวเตอรมสวนชวยในก�รนำ�เสนอสงต�ง ๆ ไดอย�งน�สนใจและเปนระบบ และเปนระบบมลตมเดย ทำ�ใหเกดคว�มเพลดเพลนจ�กสสน เสยงและรปแบบในก�รนำ�เสนอ ทำ�ใหผททำ�ก�รเรยนร เกดประสบก�รณและมกระบวนก�รในก�รเรยนรทเปนระบบ

และเกดคว�มเข�ใจไดง�ยขน อกทงยงส�ม�รถใชในก�รทบทวนซำ�แลวซำ�เล�ไดอกเปนอย�งดเมอตองก�รศกษ�เพมเตม มขอสอบเพอใชทดสอบคว�มส�ม�รถในก�รเรยนรของผเรยนไดเปนอย�งด เพร�ะเมอผเรยนไดหดทำ�ขอสอบม�กเท�ไรกต�มผเรยนกจะเกดก�รเรยนรและมคว�มชำ�น�ญและเกดเปนประสบก�รณท�งก�รเรยนรในส�ข�วช�นนตอไป มก�รประมวลผลก�รเรยนรของนกเรยน เพร�ะฉะนนสอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอน (Power Point ) จงมคว�มจำ�เปนในก�รเรยนรของนกเรยนในยคปจจบน เพอเพมผลสมฤทธท�งก�รเรยนของนกเรยนตอไป

โปรแกรมทใชในการจดทำา โปรแกรม Power Point

วตถประสงคในการจด

1. เพอใชเปนสอก�รเรยนก�รสอนและใชในก�รทบทวนร�ยวช�วทย�ศ�สตร เพอพฒน�ก�รเรยนรของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 เรอง ระบบร�งก�ย

2. เพอพฒน�กระบวนก�รเรยนรของนกเรยนใหเกดผลสมฤทธและมคว�มคดสร�งสรรคม�กยงขน

3. เพอใหนกเรยนใชในก�รทบทวนเนอห�และทำ�ขอสอบเพมเตม4. เพอเผยแพรและพฒน�สอก�รเรยนก�รสอนทจดทำ�ใหเกดประโยชน

ตอคณะครอ�จ�รยตอไป

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. นกเรยนมผลสมฤทธท�งก�รเรยนเรอง ระบบร�งก�ย สงขน2. นกเรยนส�ม�รถใชสอคอมพวเตอรชวยสอน ในก�รเรยนซอมเสรม

หรอในเวล�ทครไมส�ม�รถทจะม�เข�สอนต�มปกตได โดยนกเรยนเปนผศกษ�ดวยตนเอง

3. เปนประโยชนแกครผสอนร�ยวช�วทย�ศ�สตร ในเรองทเกยวของโดยนำ�สอคอมพวเตอรชวยสอนนไปใชในโรงเรยนอน ๆ ได

สมมตฐานสำาหรบการวจย

เมอนกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 2 ทดลองใชสอก�รสอนคอมพวเตอร เรอง ระบบร�งก�ย จะมผลสมฤทธท�งก�รเรยนหลงก�รใชสงกว�กอนใชสอก�รสอนคอมพวเตอร

ขอบเขตของการวจย

1. ก�รวจยพฒน�ครงนเปนก�รสร�งและพฒน�สอก�รสอนคอมพวเตอร เรอง ระบบร�งก�ย ร�ยวช�วทย�ศ�สตร ระดบชนมธยมศกษ�ปท 2

2. ประช�กรในก�รวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษ�ปท 2 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทร� ภ�คเรยนท 1 ปก�รศกษ� 2553

นยามศพทในการวจย

1. สอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอน หม�ยถง สอก�รสอนคอมพวเตอร เรอง ระบบร�งก�ย วช�วทย�ศ�สตร ชนมธยมศกษ�ปท 2

2. ประสทธภ�พของสอ หม�ยถง ผลก�รประเมนจ�กแบบสอบถ�มเกยวกบประสทธภ�พของสอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอน

วธดำาเนนการวจย1. ว�งแผนก�รจดทำ�สอก�รสอนคอมพวเตอรชวยสอน

2. ศกษ�หลกสตรและวเคร�ะหเนอห�ร�ยวช�วทย�ศ�สตร ในระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 เรอง ระบบร�งก�ย จ�กหลกสตรสถ�นศกษ� หลกสตรกลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตร คมอคร หนงสอตำ�ร�ต�ง ๆ

3. รวบรวมขอมลก�รจดทำ�สอก�รเรยนก�รสอน4. ว�งแบบขนตอนก�รทำ�ง�นของโปรแกรมระบบ5. จดทำ�สอคอมพวเตอรชวยสอน6. จดทำ�แบบทดสอบและแบบสอบถ�ม7. ใชสอก�รสอนคอมพวเตอรกบกลมทดลอง8. ประเมนผลโดยแบบสอบถ�มและแบบทดสอบเพอห�ผลสมฤทธและ

ประสทธภ�พของสอก�รเรยนก�รสอน9. สรปผลก�รจดทำ�สอคอมพวเตอรชวยสอน10. ปรบปรงและพฒน�สอก�รเรยนก�รสอนใหมคณภ�พม�กยงขน

กลมตวอยาง

กลมตวอย�งในก�รวจยครงนคอ นกเรยนในระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 จำ�นวน 40 คน โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทร� ภ�คเรยนท 1 ปก�รศกษ� 2553

บทท 2เอกสารและทฤษฎทเกยวของ

การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำาคญ : ยทธศาสตรสำาคญของการปฏรปการศกษา

คว�มสำ�คญของแนวคด ก�รจดก�รเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำ�คญปร�กฏเปนรปธรรม ชดเจนเมอกระทรวงศกษ�ธก�รไดกำ�หนดใหเปนยทธศ�สตรหลกของก�รปฏรปก�รศกษ�อกทงแนวคดนยงสนองตอบและสอดคลองกบ พระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ตพทธศกร�ช 2542 ดงส�ระท กำ�หนดไวในหมวด 1

หมวด 1 ความมงหมายและหลกการของการศกษาทวาก�รศกษ�มคว�มสำ�คญสงสด และมบทบ�ทตอก�รพฒน�ทยงยนของ

ประเทศ ฉะนนตองจดก�รศกษ�เพอพฒน�คนใหเปนมนษยทสมบรณทงท�งร�งก�ยและจตใจ สตปญญ�คว�มรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในก�รดำ�รงชวต ส�ม�รถอยรวมกบผอนอย�งมคว�มสข (มาตรา 5)

และส�ระในหมวด 4 แนวก�รจดก�รศกษ� ซงแสดงใหเหนถงคว�มสำ�คญของก�รพฒน� ผเรยนว� ผเรยนทกคนมคว�มส�ม�รถในก�รเรยนร และพฒน�ตนเองได

ผเรยนมคว�มสำ�คญทสด กระบวนก�รจดก�รศกษ�ตองสงเสรมใหผเรยนส�ม�รถพฒน�ต�มธรรมช�ต และเตมศกยภ�พ (มาตรา 22)

สถ�นศกษ�ตองพฒน�กระบวนก�รเรยนก�รสอนทมประสทธภ�พ (มาตรา 21) และ จดกระบวนก�รเรยนร โดยจดเนอห�ส�ระ และกจกรรมใหสอดคลอง กบคว�มสนใจ และคว�มถนดของผเรยน โดยคำ�นงถงคว�มแตก

ต�งระหว�งบคคล ฝกทกษะกระบวนก�รคด ก�รจดก�ร ก�รเผชญสถ�นก�รณ และก�รประยกตคว�มรม�ใชเพอปองกน และแกไขปญห�โดยจดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนร จ�กประสบก�รณจรง ฝกก�รปฏบตใหทำ�ได ทำ�เปน รกก�รอ�น และเกดก�รใฝรอย�งตอเนอง (มาตรา 24)

จ�กคว�มสำ�คญของแนวคดในก�รจดก�รเรยนร ทเนนผเรยนเปนสำ�คญแนวท�งก�รปฏรปของกระทรวงศกษ�ธก�รและส�ระสำ�คญของพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ตดงกล�ว กรมส�มญศกษ�จงไดกำ�หนดใหก�รพฒน�กระบวนก�รเรยนร โดยเนนผเรยนเปนสำ�คญเปน ยทธศ�สตรหลกในก�รปฏรปก�รศกษ� ของโรงเรยนมธยมศกษ�ใน สงกดกรมส�มญศกษ� เพอใหก�รดำ�เนนง�นปฏรปก�รศกษ�ของโรงเรยน บรรลผลต�มจดมงหม�ยของก�รจดก�รศกษ� ทมงพฒน�ผเรยนทงด�นจตใจ ร�งก�ย สตปญญ� และสงคม ใหเปน คนเกง คนด และเรยนรอย�งมคว�มสข“ ” เพอใหส�ม�รถพฒน�ตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม ไดอย�งมคณภ�พตอไป

คว�มจำ�เปนทตองมก�รปฏรปก�รศกษ�และก�รวจยในชนเรยนก�รศกษ�เปนหวใจสำ�คญของก�รพฒน� คน อนเปนทรพย�กรททรงคณค�“ ”ของสงคมใหมคณภ�พและลกษณะทพงประสงค ส�ม�รถดำ�รงชวตอยในสงคมไดอย�งมคว�มสข ทนตอก�รเปลยนแปลงทเกดขนต�มยคสมยก�รศกษ�จงตองเปนพลวต นนคอตองปรบเปลยนใหทนสมยและสอดคลองกบกระแสก�รเปลยนแปลงของประเทศช�ตและสงคมโลกอยตลอดเวล�ดวยเหตผลและคว�มจำ�เปนดงน

1. กระแสของโลกาภวฒนในสถ�นก�รณปจจบนของสงคมไทย กระแสก�รเปลยนแปลงด�นต�งๆ

เกดขนอย�งรวดเรว ไมว�จะเปนคว�มก�วหน�ด�นเทคโนโลย ก�รสอส�รก�รคมน�คม ก�รรบสงขอมลและวทย�ก�รต�งๆ ก�รแพรขย�ยของวฒนธรรมข�มช�ต รวมถงก�รแขงขนอย�งรนแรงท�งเศรษฐกจและก�รค�ระดบโลกในระบบก�รค�เสร จ�กก�รทประเทศพฒน�ปจจยพนฐ�นต�งๆไมทนตอก�รเปลยนแปลงดงกล�วไมว�จะเปนโครงสร�งพนฐ�นทจะรองรบก�รขย�ยตวของเศรษฐกจคว�มส�ม�รถทจะแขงขนในตล�ดโลกคว�มส�ม�รถทจะรบ

ถ�ยทอดและพฒน�เทคโนโลย ก�รพฒน�คว�มรคว�มส�ม�รถ และทกษะฝมอแรงง�น หรอก�รเตรยมคน ใหมคณภ�พทนตอก�รเปลยนแปลงทเกดขนในยคโลก�ภวฒนลวนแตสงผลใหเกดวกฤตก�รณขนในสงคมอย�งรนแรง ทงท�งด�นเศรษฐกจ สงคม ก�รเมอง วฒนธรรมและสงแวดลอม (กรมส�มญศกษ� 2540 :2)สภ�พก�รณดงกล�วทำ�ใหสงคมไทยตองหนม�ทบทวนก�รจดก�รศกษ�กนใหม เพอใหก�รศกษ�เปนเครองมอในก�รพฒน�คน ใหไปพฒน�เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และก�รเมองก�รปกครองของประเทศอย�งแทจรงทำ�ใหคนในช�ตเปนคนดคนเกง มคว�มสข และมคว�มเปนไทย ส�ม�รถนำ�พ�ช�ตบ�นเมองรอดพนจ�กวกฤตก�รณไปสคว�มเจรญก�วหน�ได ก�รศกษ�ทชวยพฒน�คน ใหมคว�มรยคโลก�ภวฒน จงมเป�หม�ยของก�รจดก�รศกษ�จะตองมงสร�งคน หรอผเรยน ซงเปนผลผลตโดยตรงของก�รศกษ�ใหมคณลกษณะทมศกยภ�พ และคว�มส�ม�รถทจะพฒน�ตนเอง และสงคมไปสคว�มสำ�เรจได คณลกษณะ ดงกล�วประกอบดวย

1. เปนบคคลแหงก�รเรยนรมคณลกษณะใฝร ใฝเรยน และรจกแสวงห�คว�มรดวยตวเอง

2. ก�รมคว�มส�ม�รถในก�รคด วเคร�ะห สงเคร�ะห ประเมนค� และคดรเรมสร�งสรรค

3. มคว�มส�ม�รถทจะรบถ�ยทอดและพฒน�เทคโนโลยไดอย�งสร�งสรรคและเหม�ะสม

4. ก�รมคว�มส�ม�รถในก�รแกปญห� และเผชหน�กบสถ�นก�รณใหม ๆ

5. ก�รรจกก�รทำ�ง�นเปนหมคณะ6. คว�มตระหนกในก�รมสวนรวมทจะรกษ�วฒนธรรม สงแวดลอม ก�ร

ปกครองระบอบประช�ธปไตย และคณธรรมต�มหลกศ�สน�

2. การจดการศกษาเพอพฒนาผเรยน : ผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนร

ก�รพฒน�ประช�กรไทยใหมคณลกษณะดงกล�วข�งตน จะตองใชยทธศ�สตรก�รจดก�รศกษ�ทม ประสทธภ�พ ทงนเปนทยอมรบกนว� ก�รจดก�รเรยนรทเนนผเรยนเปนสำ�คญ คอ วธก�รสำ�คญทส�ม�รถสร�งและพฒน� ผเรยน “ ” ใหเกดคณลกษณะต�ง ๆ ทตองก�รในยคโลก�ภวฒน เนองจ�กเปนก�รจดก�รเรยนก�รสอนทใหคว�มสำ�คญกบผเรยน สงเสรมใหผเรยนรจกเรยนรดวยตนเอง เรยนเรองทสอดคลองกบคว�มส�ม�รถ และคว�มตองก�รของตนเอง และไดพฒน�ศกยภ�พของตนเองอย�งเตมท ซงแนวคดก�รจดก�รศกษ�น เปนแนวคด ทมร�กฐ�นจ�กปรชญ�ก�รศกษ�และทฤษฎก�รเรยนรต�ง ๆ ทไดพฒน�ม�อย�งตอเนองย�วน�น และเปนแนวท�งทไดรบก�รพสจนว�ส�ม�รถพฒน�ผเรยนใหมคณลกษณะเฉพ�ะดงกล�วข�งตนไดผล

3. การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำาคญ : ยทธศาสตรสำาคญของการปฏรปการศกษา

คว�มสำ�คญของแนวคด ก�รจดก�รเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำ�คญ ไดปร�กฏเปนรปธรรมชดเจนเมอกระทรวงศกษ�ธก�รไดกำ�หนด ใหเปนยทธศ�สตรหลกของก�รปฏรปก�รศกษ� อกทงแนวคดนยงสนองตอบและสอดคลองกบพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ตพทธศกร�ช 2542 ดงส�ระทกำ�หนดไวในหมวด 1 คว�มมงหม�ยและหลกก�รของก�รศกษ�ทว� ก�ร“ศกษ�มคว�มสำ�คญสงสด และมบทบ�ทตอก�รพฒน�ทยงยนของประเทศ ฉะนนตองจดก�รศกษ�เพอพฒน�คนใหม�เปนมนษยทสมบรณ ทงท�ง ร�งก�ย จตใจ สตปญญ� คว�มร และคณธรรม ม จรยธรรม และวฒนธรรมในก�รดำ�รงชวต ส�ม�รถอยรวมกบผอนอย�งมคว�มสข ” (ม�ตร� 5 ) และส�ระในหมวด 4 แนวก�รจดก�รศกษ�ซงแสดงใหเหนถงคว�มสำ�คญของก�รพฒน�ผเรยนว� ผเรยนทกคนมคว�มส�ม�รถในก�รเรยนร และพฒน�“ตนเองได ผเรยนมคว�มสำ�คญทสด กระบวนก�รจดก�รศกษ�ตองสงเสรมใหผเรยนส�ม�รถพฒน�ต�มธรรมช�ต และเตมศกยภ�พ” (มาตรา 22)

สถ�นศกษ�ตองพฒน�กระบวนก�รเรยนก�รสอนทมประสทธภ�พ (มาตรา 21) และจดกระบวนก�รเรยนร โดยเนอห�ส�ระและกจกรรมใหสอดคลองกบคว�มสนใจและคว�มถนดของผเรยน โดยคำ�นงถงคว�มแตก

ต�งระหว�งบคคล ฝกทกษะกระบวนก�รคด ก�รจดก�ร ก�รเผชญสถ�นก�รณ และก�รประยกตคว�มรม�เพอใชปองกนและก�รแกไขปญห� โดยจดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจ�กประสบก�รณจรง ฝกก�รปฏบตใหทำ�ได ทำ�เปน รกก�รอ�นและเกดก�รใฝรอย�งตอเนอง (มาตรา 24)

4. เกณฑมาตรฐานวชาชพคร เกณฑม�ตรฐ�นวช�ชพครกำ�หนดใหครตองพฒน�วช�ชพคร เข�สเกณฑ

ม�ตรฐ�น 11 ม�ตรฐ�น จงมคว�มจำ�เปนอย�งยงทครตองปรบพฤตกรรมก�รสอนจ�กเดมใหสอดคลองกบเกณฑม�ตรฐ�น

5. มาตรฐานคณภาพการศกษาในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษาดานผลผลต (Output)

แนวคดก�รประกนคณภ�พก�รศกษ�ของโรงเรยน สงกดกรมส�มญศกษ� ทยดนกเรยนเปนสำ�คญของก�รพฒน� ก�รดำ�เนนง�นต�ง ๆ ของโรงเรยน รวมทงก�รจดก�รเรยนก�รสอนของคร-อ�จ�รย ตองเปนไปเพอพฒน�คณภ�พก�รเรยนรของนกเรยน อย�งมดลยภ�พ และ นำ�ไปสก�รพฒน�ทยงยน โดยกำ�หนดม�ตรฐ�นคณภ�พก�รศกษ�ด�นผลผลต (Output)ไวจำ�นวน 10 ม�ตรฐ�น ทกม�ตรฐ�นเปนหน�ทของคร-อ�จ�รยตองมสวนรบผดชอบจ�กคว�มสำ�คญของ แนวคด ในก�รจดก�รเรยนร ทเนนผเรยนเปนสำ�คญ แนวท�งก�รปฏรปของกระทรวงศกษ�ธก�ร และส�ระสำ�คญของพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ตดงกล�ว กรมส�มญศกษ�จงไดกำ�หนดใหก�รพฒน�กระบวนก�รเรยนร โดยเนนผเรยนเปนสำ�คญเปนยทธศ�สตรหลก ในก�รปฏรปก�รศกษ�ของโรงเรยนมธยมศกษ� สงกดกรมส�มญศกษ� เพอใหก�รดำ�เนนง�นปฏรปก�รศกษ�ของโรงเรยน บรรลผลต�มจดมงหม�ยของก�รจดก�รศกษ� ทมงพฒน�ผเรยนทงด�น จตใจ ร�งก�ย สตปญญ�และสงคม ใหเปน คนด คนเกง และเรยนรอย�งมคว�มสข “ ” เพอใหส�ม�รถพฒน�ตนเองครอบครว ชมชน และสงคม ไดอย�งมคณภ�พตอไป

ง�นวจยทเกยวของกบง�นวจยในชนเรยนการวจยจะเปนเสนทางสความสำาเรจของการปฏรปของการศกษา ใน

ปจจบนไดเกดกระแสปฏรป ก�รศกษ�ทมก�รกล�วถงกนอย�งกว�งขว�ง โดยมก�รระบถงสงทตองปฏรปกนหล�ยประก�รดวยกน เชนก�รปฏรปเพอก�รบรห�รและก�รจดก�ร ก�รปฏรปคร คณ�จ�รยและบคล�กร ท�งก�รศกษ� ก�รปฏรปทรพย�กรและก�รลงทนเพอก�รศกษ� ก�รปฏรปเพอเทคโนโลยท�งก�รศกษ� เปนตน แตก�รปฏรปทงหล�ยทกล�วม�นจะมเป�หม�ยเดยวกนกคอ เพอก�รปฏรปก�รเรยนรของผเรยน ซงผทจะทำ�ก�รปฏรปท�งก�รศกษ�โดยเฉพ�ะในสวนของก�รปฏรปก�รเรยนรของผเรยนใหประสบคว�มสำ�เรจกคอ คร ผ.ศ.ดร. ไสว ฟกข�ว (ก�รวจยในชนเรยน . 2547 : 2-3 ) ยทธศ�สตรทจะทำ�ใหครทเปนผนำ�ในก�รปฏรปก�รเรยนรนอกจ�กจะใชก�รอบรมครในรปแบบต�งๆ ยงส�ม�รถทจะใชก�รวจยในก�รจดก�รเรยนก�รสอน หรอทเรยกว� การวจยในชนเรยน ซงในพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ต พ.ศ. 2542 ม�ตร�ท 24 (5) ไดระบไวว� ใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของสง“เสรม และสนบสนนใหผสอนจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยน และเครองอำานวยความสะดวก เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถทจะใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงนผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตางๆ ” ก�รทผสอนจะกระทำ�ในสงทระบไวไดอย�งมประสทธภ�พนนผสอนจะตองมก�รใชง�นวจยเพอคนคำ�ตอบ ตอไปน

1. ก�รจดบรรย�ก�ศและสงแวดลอมอย�งไรเพอจะใหเออตอก�รเรยนรของผเรยนในวช�ทตนเองรบผดชอบ

2. จะเลอกใชสอก�รสอนอย�งไรจงจะทำ�ใหผเรยนเกดคว�มสนใจในก�รพฒน�ก�รเรยนรและรอบร อย�งทระบไวในพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ต พ.ศ. 2542 ม�ตร�ท 24 (5)

3. ก�รใชเทคนคก�รจดก�รเรยนก�รสอนอย�งไร จงจะทำ�ใหผเรยนเกดก�รเรยนรทด และมคว�มรอบร

4. จะสงเสรมนกเรยนอย�งไรใหนกเรยนเกดคว�มคดสร�งสรรคในก�รประยกตก�รเรยนรในชนเรยนกบก�รดำ�เนนชวตในสงคม

กระบวนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญกระบวนก�รสอนทน�สนใจนำ�ไปประยกตใชมหล�ยกระบวนก�รครควร

ศกษ�กระบวนก�รอย�งละเอยด เพร�ะถอเปนนวตกรรมในก�รสอนเลอกกระบวนก�รทเหม�ะสมกบจดประสงคก�รเรยนรกระบวนก�รต�งๆมดงน

3.1 กระบวนการแบบศนยการเรยน (Learning Center ) ก�รเรยนก�รสอนแบบศนยก�รเรยนเปนวธก�รสอนทจดบรรย�ยในชน

เรยนใหเปนแหลงก�รศกษ� นกเรยนส�ม�รถศกษ�ห�คว�มร ดวยก�รเรยนจ�กโปรแกรมก�รสอน ซงจดในรปของชดก�รสอน นกเรยนจะห�ประสบก�รณก�รเรยนร โดยก�รทำ�กจกรรมใหครบทกศนย ภ�ยใตก�รดแลของครซงทำ�หน�ทผประส�นง�นก�รจดชนเรยนแบบศนยก�รเรยนนส�ม�รถจดไดในชนเรยนธรรมด� เปนก�รเปลยนแปลงชนเรยนธรรมด�ใหเปนศนยก�รเรยน ใหนกเรยนไดปฏบตกจกรรมโดยจดโตะออกเปนกลมๆ ทนยมจดมกประม�ณ 4-6 กลม ทงนขนอยกบเนอห�ทแบงออกเปนตอนๆ และจะแบงเดกใหเท�กบจำ�นวนตอนของเนอห� ในแตละกลมจะมเนอห� สอก�รสอน และบตรคำ�สงในก�รทำ�กจกรรมทแตกต�งกนไป นกเรยนในโรงเรยนจะผลดเปลยนกนเรยนรและ ทำ�กจกรรมในแตละศนยจนครบทกศนย (จะมอกศนยหนงเรยนว�ศนยพเศษ หรอศนยสำ�รอง สำ�หรบกลมทเรยนเรวกว�กลมอนๆ) นกเรยนจะเรยนโดยปรกษ�กนเปนกลมๆ ซงแตละกลมจะมหวหน�กลม 1 คนเพอทำ�หน�ทประส�นง�น ระหว�งกลมเพอนนกเรยนและครขนตอนการสอน

1) ครควรทำ�คว�มเข�ใจกบนกเรยนทงชนเสยกอน ในลกษณะของวธเรยนและก�รปฏบตเกยวกบเวล�และคว�มรบผดชอบ

2) แตละกลมเข�ศกษ�ประจำ�ศนย ใหหวหน�กลมอ�นบตรคำ�สงและนกเรยนแตละคนหยบเครองเขยนแลวคอยปฏบตรกจกรรมต�มบตรคำ�สง

3) เมอครบ 1 หนวย เวล� ครควรบอกใหสบเปลยนศนยต�มลำ�ดบทไมสบสน ซงตกลงกนไวแตแรกแลวสำ�หรบแลวสำ�หรบพวกทมเวล�เหลออ�จเข�ศนยสำ�รองกอนโดยไมตองคอย เพอเพมพนคว�มพเศษทไดจดเตรยมไวให

เมอศกษ�จนครบทกศนยแลว กจดก�รสอนโดยพบปะกนหมด เหมอนตอนแรกแลวมก�รอภปร�ยซกถ�ม หรอเสนอร�ยง�น แลวแตจะกำ�หนดใหเหม�ะสม สำ�หรบเครองมอทใชเขยน (ยกเวนกระด�ษทแตละคนใชจดบนทก) เมอเสรจกระบวนก�รเรยนแลวตองเกบเข�ประจำ�ทศนย

3.2 กระบวนการสอนแบบสำารวจความรสกและการแกปญหาความขดแยง (Exploration of feelings and Resolution of Conflict)

ก�รจดกจกรรมก�รเรยนก�รสอนแบบน เหม�ะสำ�หรบสอนในเนอห�ทมคว�มขดแยงท�งคว�มคด หรอสภ�พทตองก�รคว�มคด เหนทแตกต�งออกเปนยทธวธในก�รจดกจกรรมแบงไดเปน 2 ยทธวธ คอ ก�รสำ�รวจคว�มรสกและ ก�รแกปญห�คว�มขดแยง ทงสองยทธวธมวธก�รนำ�เข�สกระบวนก�รเรยนก�รสอนเหมอนกน คอก�รนำ�เอ�สถ�นก�รณทมคว�มขดแยงกนเข�สก�รอภปร�ยในชนเรยนซงสถ�นก�รณดงกล�ว อ�จจะม�จ�กหลกสตร/ร�ยวช�ต�งๆ หรอจ�กเหตก�รณทวไปยงไมมขอยต

3.2.1 ขนตอนของยทธวธการสำารวจความรสก ( Exploration of Feeling Strategy )เรมจ�กครนำ�เสนอสถ�นก�รณทมคว�มขดแยง (อ�จเปนก�รเล�เรอง จดทำ�เอกส�รใหนกเรยนอ�น หรอใหนกเรยนดจ�กวดทศน ฯลฯ) จ�กนนครตงประเดนถ�ม (หรอแจกใบง�น) ใหนกเรยนดำ�เนนก�รอย�ง เปนขนตอนดงน

1. ระบขอเทจจรงในเหตก�รณว�มอะไรเกดขนบ�ง (ต�มลำ�ดบ)2. วนจฉย/ลงคว�มเหนเกยวกบคว�มรสกของบคคลในเหตก�รณ3. อธบ�ยคว�มรสก หรอพฤตกรรมของบคคลในเหตก�รณว�เปนเพร�ะ

เหตใด

4. บรรย�ยประสบก�รณเดมของตนทคล�ยคลงกบเหตก�รณ5. เปรยบเทยบคว�มรสกของตนเองกบคว�มรสกของบคคลใน

เหตก�รณ

3.2.2 ขนตอนของยทธวธการแกไขปญหาความขดแยง (Resolution of Conflict Strategy)เรมตนเชนเดยวกบก�รสำ�รวจคว�มรสก จ�กนนครตงประเดนคำ�ถ�ม (หรอแจกใบง�น) ใหนกเรยน ดำ�เนนก�รอย�งเปนขนตอน ดงน

1. ระบขอเทจจรงทเกดขนในเหตก�รณว�มอะไรเกดขนบ�ง2. วนจฉย/ลงคว�มเหนเกยวกบคว�มรสกของบคคลในเหตก�รณ3. เสนอวธก�รแกปญห�คว�มขดแยงของตน4. เลอกวธก�รแกปญห�ทคดว�ดทสด พรอมทงใหเหตผล5. บรรย�ยประสบก�รณเดมของตน (หรอทเคยพบเหน) ทคล�ยคลงกบเหตก�รณ6. บรรย�ยคว�มรสกอนๆ7. ประเมนสถ�นก�รณ8. พจ�รณ�ท�งเลอกในก�รแกไขปญห�ในสถ�นก�รณของตนเอง9. ห�ขอสรปเปนหลกก�รทวไป

3.3 กระบวนการสบสวนสอบสวน ( Inquiry Method )กระบวนก�รสบสวนสอบสวน เหม�ะสำ�หรบก�รเรยนก�รสอนทเกยวกบ

ก�รคนห�ขอเทจจรง มขนตอนและร�ยละเอยดดงน1. กำาหนดปญหาจดสถ�นก�รณหรอเรองร�วทน�สนใจ เพอกระตนใหนกเรยนสงเกต

สงสยในเหตก�รณ หรอเรองร�วนนกระตนใหนกเรยนระบปญห�จ�กก�รสงเกตว�อะไรคอปญห�

2. กำาหนดสมมตฐานตงคำ�ถ�มใหนกเรยนรวมกนระดมคว�มคด ใหนกเรยน สรปสงทค�ดว�จะเปนคำ�ตอบของปญห�นน

3. รวบรวมขอมลมอบหม�ยใหนกเรยนไปคนคว�ห�ขอมลจ�กเอกส�ร หรอแหลงขอมล

ต�งๆใหนกเรยนวเคร�ะหและประเมนว�ขอมลเหล�นนมคว�มเกยวของกบปญห�หรอไม มคว�มถกตองน� เชอถอเพยงไร

4. ทดสอบสมมตฐานใหนกเรยนนำ�ขอมลทไดม�รวมกนอภปร�ย เพอห�ขอยตว�ขอมลนนสนบสนนหรอปฏเสธสมมตฐ�น5. สรางขอสรปใหนกเรยนสรปว� ปญห�นนมคำ�ตอบหรอขอสรปอย�งไร อ�จสรปในรป

ของร�ยง�นหรอเอกส�ร

3.4 กระบวนการสอนแบบอปนย ( Inductive Method )เปนก�รจดกจกรรมก�รเรยนก�รสอน จ�กร�ยละเอยดปลกยอย ไปห�กฎ

เกณฑ กล�วคอเปนก�รสอนจ�กสวนยอยไปห�สวนรวม หรอสอนจ�กตวอย�งไปห�กฎเกณฑ หลกก�ร ขอเทจจรง หรอขอสรป โดยใหนกเรยนทำ�ก�รศกษ�สงเกต ทดลอง เปรยบเทยบ แลวพจ�รณ�คนห�องคประกอบทเหมอนกนหรอคล�ยคลงกนจ�กตวอย�งต�งๆ เพอนำ�ม�เปนขอสรปขนตอนในก�รสอน

1. ขนเตรยม คอก�รเตรยมตวนกเรยน เปนก�รทบทวนคว�มรเดมกำ�หนดจดมงหม�ย และอธบ�ยคว�มมงหม�ยใหนกเรยนไดเข�ใจแจมแจง

2. ขนสอนหรอขนแสดง คอก�รเสนอตวอย�งหรอกรณต�งๆใหนกเรยนไดพจ�รณ� เพอใหนกเรยนส�ม�รถเปรยบเทยบ สรปกฎเกณฑได ก�รเสนอตวอย�งควรเสนอหล�ยๆตวอย�ง ใหม�กพอทจะสรปกฎเกณฑได

3. ขนเปรยบเทยบและรวบรวม เปนขนห�องคประกอบรวม คอก�รทนกเรยนไดมโอก�สพจ�รณ�คว�มคล�ยคลงกนขององคประกอบในตวอย�งเพอเตรยมสรปกฎเกณฑ ไมควรรบรอนหรอเรงเร�เดกจนเกนไป

4. ขนสรป คอก�รนำ�ขอสงเกตต�งๆจ�กตวอย�งม�สรปเปนกฎเกณฑ นย�ม หลกก�ร หรอสตรดวยตวนกเรยนเอง

5.ขนนำ�ไปใช คอขนทดลองคว�มเข�ใจของเดกนกเรยน เกยวกบกฎเกณฑหรอสรปทไดทำ�ม�แลวว�ส�ม�รถจะนำ�ไปใชในปญห�หรอแบบฝกหดอนๆ ไดหรอไม

3.5 กระบวนการสอนแบบนรนย (Deductive Method)วธก�รสอนแบบนเปนก�รสอนทเรมตนจ�กกฎ หรอหลกก�รต�งๆ แลว

ใหนกเรยนห�หลกฐ�น เหตผลม�พสจนยนยน เพอฝกหดใหนกเรยนเปนคนมเหตผล ไมเชออะไรง�ยๆ จนกว�จะไดมก�รพสจนใหเหนจรงกอนขนตอนก�รสอน

1. ขนอธบ�ยปญห� ระบสงทจะสอนในแงของปญห� เพอยวยใหนกเรยนเกดคว�มสนใจทจะห�คำ�ตอบ(เชน เร�จะห�พนทของวงกลมไดอย�งไร) ปญห�ทจะเสนอจะตองเกยวของกบสถ�นก�รณจรงของชวต และเหม�ะสมกบวฒภ�วะของเดก

2. ขนอธบ�ยขอสรป ไดแก ก�รนำ�เอ�ขอสรป กฎ หรอนย�มม�กกว� 1 อย�ง ม�อธบ�ยเพอใหนกเรยนไดเลอกใชในก�รแกไขปญห�

3. ขนตกลงใจเปนขนทนกเรยนเลอกขอสรปกฎหรอนย�มทจะนำ�ม�ใชในก�รแกปญห�ขนพสจนหรออ�จเรยกว�ขนตรวจสอบ เปนขนทสรปกฎหรอนย�มว�เปนจรงหรอไม โดยก�รปรกษ�คร คนคว�จ�กเอกส�ร ตำ�ร�ต�งๆ และจ�กก�รทดลองขอสรปทไดพสจนว�เปนคว�มจรงจงเปนคว�มรทถกตอง

3.6 กระบวนการสอนแบบอภปราย (The Classroom Discussion Method)

วธก�รนครจะเปนผใชคำ�ถ�ม ยวยใหนกเรยนแสดงคว�มคดเหนและเกดก�รหยงเหน (Insight) ซงส�ม�รถใชไดกบทกระดบชนและทกวช�ขนตอนก�รสอน

1.) ครเลอกและเตรยมเอกส�ร (Material) สำ�หรบก�รอภปร�ยโดยก�รอ�นอย�งพนจพเคร�ะหและตงคำ�ถ�มทจะนำ�ไปสคว�มคดเหนทเปนประโยชน ทงคำ�ถ�มเกยวกบขอเทจจรง คำ�ถ�มทอ�ศยก�รตคว�มและคำ�ถ�มเชงประเมน

2) ว�งแผนรวมกบผนำ�รวม (CO - Leader) และก�รจดกลมคำ�ถ�ม โดยผนำ�รวมอ�จจะเปนผปกครองทยนดใหคว�มรวมมอ ครคนอนๆ หรอนกเรยนคนใดคนหนงในชนเรยน

3) แนะนำ�รปแบบของก�รอภปร�ย ใหนกเรยนรว�เข�จะตองทำ�อะไร และทำ�ไมตองทำ�รวมทงก�รกำ�หนดเอกส�รใหนกเรยนอ�นม�ลวงหน� และเตรยมคำ�ถ�มม�รวมอภปร�ย

4) ดำ�เนนก�รอภปร�ย โดยสร�งบรรย�ก�ศใหนกเรยนรสกว�มอสระในก�รแสดงคว�มคดเหน สนบสนนใหนกเรยนรบฟงคว�มคดเหนของผอนอย�งตงใจ มก�รจดบนทกคว�มคดเหนของแตละคนและรวมอภปร�ย

5) ทบทวนกระบวนก�รและสรป ใหนกเรยนทบทวนประเดนหลกของก�รอภปร�ย ห�ขอสรป และแลกเปลยนวธก�รในก�รเรยนร ตลอดจนวธก�รในก�รตงประเดนคำ�ถ�ม

3.7 กระบวนการสอนแบบรวมมอ ( CO - operative Learning ) ก�รเรยนแบบกระบวนก�รรวมมอเปนวธก�รจดกจกรรมก�รเรยน ท

เปนก�รจดสภ�พแวดลอมท�งก�รเรยนใหแกนกเรยนไดเรยนรรวมกนเปนกลมเลกๆ แตละกลมประกอบดวยสม�ชก ทมคว�มรคว�มส�ม�รถแตกต�งกน โดยทแตละคนมสวนรวมอย�งแทจรง ในก�รเรยนรและในคว�มสำ�เรจของกลม ทงโดยก�รแลกเปลยนคว�มคดเหน ก�รแบงปนทรพย�กรก�รเรยนร รวมทงก�รเปนกำ�ลงใจแกกนและกน คนทเรยนเกงจะชวยเหลอคนทออนกว� สม�ชกในกลมไมเพยงแตรบผดชอบก�รเรยนของตนเท�นน ห�กแตจะตองรวมรบผดชอบก�รเรยนของรของเพอนสม�ชกในกลมอกดวย คว�มสำ�เรจของแตละบคคลถอเปนคว�มสำ�เรจของกลม

ขนตอนในก�รสอน 1) ขนเตรยม กจกรรมในขนเตรยมประกอบดวยครแนะนำ�ทกษะในก�ร

เรยนรรวมกน และจดกลมนกเรยนเปนกลมยอยๆ ประม�ณ 2- 6 คน ครควรแนะนำ�เกยวกบระเบยบของกลม บทบ�ท และหน�ทของสม�ชกในกลม แจง

วตถประสงค ของบทเรยนในก�รทำ�กจกรรมรวมกน และก�รฝกฝนทกษะพนฐ�นทจำ�เปนสำ�หรบก�รทำ�กจกรรมกลม

2) ขนสอน ครควรนำ�เข�สบทเรยน แนะนำ�เนอห� แหลงขอมล และมอบหม�ยง�นใหนกเรยนแตละกลม

3) ขนทำ�กจกรรมกลม นกเรยนเรยนรดวยกนในกลมยอย โดยทแตละคนมบทบ�ทและหน�ทต�มทไดรบมอบหม�ย เปนขนตอนทสม�ชกในกลมจะไดรวมกน รบผดชอบตอผลง�นของกลม ในขนนครจะกำ�หนดใหนกเรยนใชเทคนคต�งๆ กนเชน Jigsaw ; TGT ; STAD ; TAI ; GI ; CIRC ; NHT ; CO - OP CO - OP, เปนตน ในก�รทำ�กจกรรมแตละครง เทคนคทใช จะตองเหม�ะสมกบวตถประสงคในก�รเรยนร และอ�จตองใชเทคนคในก�รเรยนแบบรวมมอหล�ยๆ เทคนคประกอบกน เพอใหเกดประสทธผลในก�รเรยนก�รสอนม�กยงขน

4) ขนตรวจสอบผลง�นและทดสอบ ในขนนเปนก�รตรวจสอบว� นกเรยนไดปฏบตหน�ทไดครบถวนหรอยง ผลก�รปฏบตเปนอย�งไร เนนก�รตรวจสอบผลง�นกลมและร�ยบคคล ในบ�งกรณ นกเรยนอ�จตองซอมเสรมสวนทยงข�ดตกบกพรอง ตอจ�กนนเปนก�รทดสอบ

5) ขนสรปบทเรยน และประเมนผล ก�รทำ�ง�นกลม ครและนกเรยนชวยกน สรปบทเรยน ถ�มสงท นกเรยนไมเข�ใจครควรอธบ�ยเพมเตม ครและนกเรยนรวมกนประเมนผลก�รทำ�ง�นกลม และพจ�รณ�ว� อะไร คอจดเดนของง�น อะไรคอสงทควรปรบปรง

3.8 กระบวนการสอนกจกรรมแบบ TGT ( Team - Games - Tournament )

กจกรรมแบบ TGT เปนกจกรรมทเหม�ะกบก�รเรยนก�รสอนในจดประสงคทมคำ�ตอบถกเพยงคำ�ตอบเดยว หรอมคำ�ตอบถกทชดเจน เชน ก�รคำ�นวณ ท�งคณตศ�สตร ก�รใชภ�ษ� ภมศ�สตร และทกษะก�รใชแผนท และคว�มคดรวบยอดท�งวทย�ศ�สตร กจกรรมแบบ TGT แบงออกไดเปน 4 สวนดงน

1) ก�รสอน (ClassPresentations ) เปนก�รสอนคว�มคฃดรวบยอดใหม หรอบทเรยนใหม อ�จเปนก�รสอนโดยตรง หรอเปนก�รอภปร�ยโดยมครเปนผดำ�เนนก�ร รวมทงก�รนำ�เสนอดวยสอวดทศน และ/ หรอสออนๆ แตกต�งจ�กก�รเรยนปกต ตรงทนกเรยนจะตองสนใจเปนพเศษ เพอทจะนำ�คว�มรไปใชแขงขนในภ�ยหน�

2) ก�รจดทม (Team ) เปนขนตอนของก�รจดทม โดยแบงนกเรยน ออกเปนกลมแบบคละ (เพศ ,คว�มส�ม�รถ) เพอใหรวมกนศกษ� และปฏบต (ทำ�แบบฝกหด) เรยกว� StudyTeam;Study group แตละทมประกอบดวยสม�ชก 4 - 5 คน หน�ทของทมคอ ก�รเตรยมคว�มพรอมของสม�ชกสำ�หรบก�รแขงขน หลงจ�กทผ�นขนตอน ก�รสอนม�แลว อ�จมก�รอภปร�ยรวมกน ทบทวน เปรยบเทยบคำ�ตอบ และแกไขขอบกพรอง จดออนของเพอนรวมทม (ถ�ม) เพอฝกใหทกคนเรยนรและชวยเหลอกน สม�ชกทกคนจะตองพย�ย�มทำ�ใหดทสด เพอคว�มสำ�เรจรวมกนของทม เพอคว�สมพนธอนดตอกนเพอคว�มภ�คภมใจ และเพอก�รยอมรบ

3) ก�รแขงขน (Games -Tournament ) ก�รแขงขนนมกจดขนในชวงท�ยสปด�หหรอท�ยบทเรยน เชน ก�รเลนเกม ,ก�รแขงขน จะใชคำ�ถ�มเกยวกบ เนอห�ทเรยนม�แลวโดยก�รจดโตะแขงขนทมตวแทนของแตละทม ทมคว�มส�ม�รถใกลเคยงกน ม�รวมแขงขนต�มรปแบบและกตก�ทครกำ�หนดและควรใหทกโตะก�รแขงขนเรมดำ�เนนพรอมกน เมอจบก�รแขงขนแลว ใหจดลำ�ดบก�รแขงขนในแตละโตะ เพอใหค�คะแนน จ�กก�รแขงขน(Tournament Point หรอ Bonus Point) ต�มเกณฑ และวธก�รทกำ�หนดไว จ�กนนผเลน,ผแขงขน จะกลบไปเข�กลมเดมของตน (Study teeam)

4) ก�รยอมรบคว�มสำ�เรจของทม(Team Recognition)ใหนำ� Tournament point ม�รวมกนเปนคะแนนของทม (Team score ) และห�ค�เฉลยของทมหรอค�เฉลยสงทสดจะไดรบใหเปนทมชนะเลศ อ�จกำ�หนดคำ�เรยกทมชนะเลศ และทมทไดอนดบรองลงม�เปนอย�งอนกได โดยใหเปนระดบคว�มแตกต�ง คล�ยกบก�รเรยกชอเหรยญร�งวล ในก�รแขงขนกฬ�

และควรประก�ศผลก�รแขงขน ในทส�ธ�รณะ เชน ป�ยนเทศรวมหน�หองเรยน ป�ยนเทศรวมของโรงเรยน

3.9 กระบวนการสอนกจกรรมแบบ STAD (StudentTeams- Achievement Division)

เทคนค STAD เปนกจกรรม ทมลกษณะและมวธดำ�เนนก�รคล�ยกบ TGT แตจะมคว�มแตกต�งกนตรงท ใชก�รทดสอบยอยแทนก�รแขงขน โดยมขนตอนดงน

1) มก�รสอนคว�มคดรวบยอดใหมหรอ บทเรยนใหม และทบทวนบทเรยนทเรยนม�แลว

2) จดนกเรยนเปนกลมๆละประม�ณ 4 คนเรยกว� Study team หรอ Study group โดยสม�ชกของกลมมคว�มส�ม�รถคละกน ใหแตละกลมศกษ�เนอห� ทำ�แบบฝกหดทบทวนจ�กใบง�น แบงใหสม�ชกแตละคนทำ�หน�ท และ ปฏบตต�มกตก�ของก�รเรยน แบบรวมมอ เชน เปนผอ�น เปนผห�คำ�ตอบ เปนผสนบสนน เปนผจดบนทกเปนตน เมอสม�ชกทกคนเข�ใจ และส�ม�รถทำ�แบบฝกหดไดถกตอง แลวจะทำ�ก�รทดสอบวดคว�มร ตอไป

3) นกเรยนทกคนทำ�แบบทดสอบยอย (QuiZ)เพอวดคว�มรคว�มเข�ใจทเรยนม�แลว เปนก�รสอบเดยว 4) ดำ�เนนก�รตรวจคำ�ตอบต�มวธ ทครเหนว�เหม�ะสม แลวนำ�คะแนนของสม�ชก ม�รวมกนเปน "คะแนนของกลม"กลมทไดคะแนนรวมสงสด (ในกรณทกลมมสม�ชกไมเท�กน ใหใชคะแนนเฉลยแทนคะแนนรวม) จะไดรบก�รยกยองชมเชย อ�จเขยนตดประก�ศ ไวทบอรดของหอง และบนทกสถตไวมอบร�งวลเปนระยะๆ

3.10 กระบวนการสอนแบบคนพบ (Discovery Learning) ก�รจดก�รเรยนก�รสอนท�งออม จะสงเสรมก�รเรยน แบบคนพบดวย

ก�รฝกทกษะ ก�รสงเกต ก�รสบคน ก�รใหเหตผล ก�รอ�งอง ก�รสร�งสมมตฐ�น ซงพฒน�ไปจ�กขอมลทมอยเดมขนตอนในก�รชวยเหลอนกเรยนใหเกดก�ร " คนพบ "

1) กำ�หนดประเดนหรอขอมลทจะใหนกเรยนศกษ� และขอสรป ทตองก�รใหเข�สร�งขน จ�กประสบก�รณก�รเรยนรของเข�

2) จดสอและกจกรรมทจะชวยใหนกเรยนไดใชในก�รสรปขอคว�มร 3) ใหนกเรยนเขยนขอสรปของเนอห�4) ใหนกเรยนระบลำ�ดบของรปแบบเหตก�รณทประกอบเปนเนอห�5) ใหนกเรยนวเคร�ะหสวนต�งๆ ของรปแบบเหตก�รณ และสรปเปน

ประโยคทสมบรณ หนงประโยค6) ใหนกเรยนพสจนว�ก�รสรปนนถกตอง

3.11 กระบวนการสอนแบบแกปญหา (Problem - Solving)เปนวธก�รจดเตรยมก�รสอนทเนนใหนกเรยน ไดคดแกปญห�อย�ง

เปนกระบวนก�ร โดยอ�ศยแนวคดแกปญห�ดวยก�รนำ�เอ�วธก�รสอน แบบนรนย (Deductive) ซงเปนก�รสอนจ�กกฏเกณฑไปห�คว�มจรงยอยม�ผสมผส�นกบวธก�รรวมกระบวนก�รคด ทง 2 แบบเข�ดวยกน ทำ�ใหเกดรปแบบวธสอนแบบแกปญห�ขนตอนก�รแกปญห�

1) ศกษ�และสรปว� " ปญห� " คออะไร2) กำ�หนดขอบเขตของปญห�3) วเคร�ะหง�นเพอแบงปญห�เปนเรองยอยๆ สำ�หรบศกษ�คนคว�4) รวบรวมขอมลในแตละเรอง5) ประเมนขอมลเพอขจดคว�มลำ�เอยง และขอผดพล�ด6) สงเคร�ะหขอมลเพอใหเกดคว�มสมพนธทมคว�มหม�ย7) ห�ขอสรปและเสนอแนะท�งเลอกเพอแกปญห�8) นำ�เสนอผลก�รศกษ�หรอก�รแกปญห�

3.12 กระบวนการสอนแบบสรางผงความคด (Concept Mapping) เปนก�รฝกใหนกเรยน จดกลมคว�มคดรวบยอดของตน เพอใหเหนภ�พรวมของคว�มคดเหน คว�มสมพนธของคว�มคดรวบยอด เปนภ�พ

ส�ม�รถเกบไวในหนวยคว�มจำ�ไดง�ย ก�รเขยนแผนผงส�ม�รถทำ�ไดหล�ยลกษณะดงน

1) แผนผงคว�มคดรวบยอด ( a concept map) ทำ�ไดโดยก�รเขยนคว�มคดรวบยอดไวข�งบน หรอตรงกล�ง แลวล�กเสนใหสมพนธกบคว�มคดรวบยอดอนๆ ทสำ�คญรองลงไป หรอคว�มคดท ละเอยดซบซอนยงขน ดงน

2) แผนผงใยแมงมม (a sprite map ) ทำ�ไดโดยเขยนคว�มคดรวบยอดทสำ�คญไวกงกล�งแลวเขยนคำ�อธบ�ยบอกลกษณะ ของคว�มคดรวบยอดอนๆไวดวยดงน

3) แผนผงรปวงกลมทบเหลอม (overlapping circles map) เปนก�รเขยนเพอนำ�เสนอสงท เหมอนกน และต�งกน

สงทต�งกน สงทเหมอนกน สงทต�งกน

4) แผนผงวงจร (a circle map) เปนก�รเขยนแผนผงเพอเสนอขนตอนต�งๆทสมพนธเรยงต�มลำ�ดบเปนวงกลม

5) แผนผงกางปลา ( a fishbone map) เปนก�รเขยนแผนผงโดยกำ�หนดประเดนหรอเรองแลวเสนอส�เหตและผลต�งๆในแตละด�น

6) แผนผงแสดงปฏสมพนธ ระหวางสองกลม (a two-group interaction map) เปนก�รเขยนเพอเสนอวตถประสงค ก�รกระทำ�และก�รตอบสนองของกลมสองกลม ทขดแยงหรอแตกต�งกน

7) แผนผงตารางเปรยบเทยบ (a compare table map) เปนก�รเขยนต�ร�งเพอเปรยบเทยบสองสงในประเดนทกำ�หนด

แบบท 1 แบบท 2

3.13 กระบวนการสอนแบบ Team assisted individualization (TAI)

กจกรรมนเนนก�รเรยนรของนกเรยนแตละบคคล ม�กกว�ก�รเรยนรในลกษณะกลมเหม�ะสำ�หรบก�รสอนคณตศ�สตร ก�รจดกลมนกเรยน จะคล�ย

กบเทคนค STAD และ TGT แตในเทคนคน นกเรยนแตละคนจะเรยนรและทำ�ง�นต�มระดบคว�มส�ม�รถของตน เมอทำ�ง�นในสวนของตนเสรจแลวจงจะไปจบคหรอเข�กลมทำ�ง�น ขนตอนของกจกรรมประกอบดวย

1) จดนกเรยนเปนกลมเลกๆแบบคละคว�มส�ม�รถกลมละ 2 - 4 คน2) นกเรยนทบทวนสงทเรยนม�แลว หรอศกษ�ประเดน เนอห�ใหมโดย

ก�รอภปร�ยสรปขอคว�มรหรอถ�มตอบ3) นกเรยนแตละคนทำ�ใบง�นท 1 แลวจบคกนภ�ยในกลมของตนเพอ - แลกเปลยนกนตรวจใบง�นท 1 เพอตรวจสอบคว�มถกตอง- อธบ�ยขอสงสยและขอผดพล�ดคของตน

ห�กนกเรยนคใดทำ�ใบง�นท 1 ไดถกตองรอยละ 75 ขนไปใหนกเรยนทำ�ใบง�นชดท 2 แตห�กคนใดคนหนงหรอทงคไดคะแนนนอยกว�รอยละ 75 ใหนกเรยนทงคทำ�ใบง�นชดท 3 หรอ 4 จนกว�จะไดรอยละ 75 ขนไปจงจะผ�นได

4) นกเรยนทกคนทำ�ก�รทดสอบ( Quiz)5) นำ�คะแนนผลก�รทดสอบของแตละคนม�รวมกนเปนคะแนนกลมหรอ

ใชคะแนนเฉลย (กรณจำ�นวนคนแตละกลมไมเท�กน)6) กลมทไดคะแนนสงสดไดรบร�งวลหรอตดประก�ศชมเชย

3.14 กระบวนการสอนแบบ Group investigation (GI)เปนเทคนคก�รเรยนแบบรวมมอทสำ�คญอกเทคนคหนง เปนก�รจดกลม

นกเรยนเพอเตรยมทำ�โครงง�นกลมหรอทำ�ง�นทครมอบหม�ย กอนใชเทคนคนครควรฝกทกษะ ก�รสอส�ร และทกษะท�งสงคมใหแกนกเรยนกอน เทคนคนเหม�ะสำ�หรบก�รสบคนห�คว�มรหรอแกปญห�เพอห�คำ�ตอบในประเดนหรอหวขอทสนใจ เชนก�รเรยนวช�ชววทย� หรอสงแวดลอม ขนตอนก�รเรยนประกอบดวย

1) ครและนกเรยนรวมกนอภปร�ย ทบทวนเนอห�หรอประเดนทกำ�หนด2) แบงนกเรยนออกเปนกลมเลกๆ คละคว�มส�ม�รถกลมละ 2 - 4 คน3) แบงเรองทจะศกษ�เปนหวขอยอยแตละหวขอจะเปนใบง�นท 1 ใบ

ง�นท 2 ใบง�นท 3

4) นกเรยนแตละกลมเลอกทำ� หนงหวขอ (ใบง�นเพยงใบเดยว) โดยใหนกเรยนทเรยนออนในกลมเลอกขอยอยทจะศกษ�กอน หรออ�จใหนกเรยนในกลมแบงกนห�คำ�ตอบต�มใบง�น แลวนำ�คำ�ตอบทงหมดม�รวมกนเปนคำ�ตอบทสมบรณ

5) นกเรยนแตละกลมรวมอภปร�ย จ�กใบง�นทศกษ� จนเปนทเข�ใจของทกคนในกลม

6) ใหแตละกลมร�ยง�นผลก�รศกษ� โดยเรมจ�กกลมททำ�ใบง�นท 1 จนถงใบง�นสดท�ยแลวชมเชยกลมททำ�ง�นไดถกตองทสด

3.15 กระบวนการสอนแบบทกษะกระบวนการ TOTET- Test คอ ก�รวเคร�ะหนกเรยนเพอห�คว�มส�ม�รถ สภ�พปญห�

เพอห�จดพฒน�O - Operation คอ ก�รจดห� นวตกรรม กจกรรม ก�รจดก�รเรยน

ก�รสอนT - Test คอ ก�รวเคร�ะหนกเรยนเพอเปรยบเทยบกบก�รวเคร�ะห

ครงแรกE - Exit คอ คว�มภมใจในก�รจดก�รเรยนก�รสอน

3.16 กระบวนการสอนแบบ Number Heads Together (NHT)เปนกจกรรมทเหม�ะสำ�หรบก�รทบทวน หรอตรวจสอบคว�มเข�ใจขน

ตอนก�รเรยนประกอบดวย 1) เตรยมประเดนปญห� หรอขอคำ�ถ�มทจะใหนกเรยนศกษ�2) แบงนกเรยนออกเปนกลมๆ กลมละ 4 คน ประกอบดวยผทเรยนเกง

หนงคน เรยนป�นกล�งสองคน ผทเรยนออนหนงคนแตละคนมหม�ยเลขประจำ�ตว

3) ถ�มคำ�ถ�ม , มอบหม�ยง�นใหทำ�

4) ใหนกเรยนอภปร�ยในกลมยอย จนมนใจว�สม�ชกในกลมทกคนเข�ใจคำ�ตอบ

5) ครถ�มคำ�ถ�มในประเดนทกำ�หนดโดยเรยกหม�ยเลขประจำ�ตวนกเรยนคนใดคนหนงในกลมตอบ

6) ใหคำ�ชมเชยกลมทสม�ชกในกลมตอบคำ�ถ�มไดถกตองม�กทสด นกเรยนทกคนตรวจสอบคว�ม ถกตองของขอคำ�ตอบทตนและกลมรวมกนศกษ� ซกถ�ม ทำ�คว�มเข�ใจขอคำ�ตอบจนกระจ�งชดเจน

3.17 กระบวนการสอนแบบ CO - OP CO - OPเปนเทคนคทเนนก�รรวมกนทำ�ง�น โดยสม�ชกของกลมทมคว�ม

ส�ม�รถ และคว�มถนดต�งกนไดแสดงบทบ�ท หน�ททตนถนดเตมท นกเรยนเกงไดชวยเหลอเพอนทเรยนออนเปนกจกรรมเกยวกบก�รคดระดบสงทงก�รวเคร�ะหและสงเคร�ะห และเปนวธก�รทส�ม�รถนำ�ไปใชสอนในวช�ใดกไดขนตอนก�รทำ�กจกรรมดงน

1) กำ�หนดขอบข�ยประเดน หรอเนอห�ต�มจดประสงคทจะใหนกเรยนไดศกษ�

2) นกเรยนทงชนเรยนรวมกนอภปร�ยเพอกำ�หนดประเดนหรอหวขอทจะศกษ�

3) กำ�หนดกลมยอยโดยใหสม�ชกกลมมคว�มส�ม�รถคละกน4) แตละกลมเลอกหวขอทจะศกษ�5) สม�ชกแตละกลมชวยกนกำ�หนดหวขอยอย แลวแบงหน�ทรบผด

ชอบโดยใหสม�ชกแตละคนเลอกศกษ�หวขอยอยคนละหนงหวขอ6) สม�ชกนำ�ผลง�นม�รวมกนเปนง�นกลม อ�จมก�รอ�นทบทวนและ

ปรบแตงภ�ษ�ใหผลง�นกลมททำ�รวมกนมคว�มสละสลวยตอเนอง เตรยมผมจะนำ�เสนอผลง�นกลม

7) นำ�ผลง�นกลมเสนอตอชนเรยน 8) ทกกลมชวยกนประเมนผล โดยประเมนทงกระบวนก�รทำ�ง�นกลม

และผลง�นกลม (วฒน�พร ระงบทกข 2542 : 15 - 48)

3.18 กระบวนการสอนแบบ กลยทธสรางลกษณะนสยก�รสร�งลกษณะนสยต�มแนวท�งน จำ�เปนตองมก�รปฏรปวธก�รไป

ม�ก ก�รปลกฝงคณธรรมจรยธรรมเชนทว�น ไมใชก�รปลกฝงดวยก�ร "จดทครสง ฟงทครพด" อกตอไป แตจะตองไดม�ดวยกลยทธก�รสอนแบบใหมๆ เชน

1) เทคนคก�รฝกสต และสม�ธแบบใหมๆ ทเข�ถงรสนยมของเดก2) ก�รเรยนรดวยก�รเลน ก�รใชเกม ละคร และกจกรรมสนกๆทแฝง

ส�ระและแงคดท�งคณธรรม จรยธรรม3) ก�รเรยนรจ�กชวตจรง ดวยกจกรรมชมชน กรณตวอย�ง ก�รโตว�ท

ในหวขอทเปนปญห�ท�งคณธรรมในชวตจรงของเดก เชน เรองพฤตกรรมเบยงเบนท�งเพศเปนตน

4) ก�รแนะแนวดวยครทกคน มใชปลอยแตเปนหน�ทของครแนะแนว ครทกคนตองถอคตนยมของก�รเปนพอแมคนทสองทตองดแลเอ�ใจใสนำ�ท�งชวตทดใหเดกทกคน

5) ก�รประเมนผลอย�งตอเนอง ดวยก�รเอ�ใจใสเดกเปนร�ยบคคล ก�รพฒน� "สมดร�ยง�นลกษณะนสย " ทจะชวยใหครจบร�ยละเอยด เกยวกบพฤตกรรมของเดกและส�ม�รถรวมมอกบผปกครองในก�รปองกนแกไขปญห�ลกษณะนสยของเดกแตละคนไดอย�งถกตองเหม�ะสม และทนเวล� โดยแนวท�งนจำ�เปนทครทกคน ตองตระหนก และเข�ใจในบทบ�ท ของตนในฐ�นะ "ผนำ�ท�งจตวญญ�ณ " ของเดกๆ ส�ม�รถห�กลยทธใหมๆ ทเหม�ะสมกบวยและรสนยมของเดก เพอก�รปลกฝงลกษณะนสยและคณธรรมจรยธรรมไดอย�งมประสทธภ�พ โดยเฉพ�ะอย�งยง ครตองเอ�ใจใสพฒน�ลกษณะนสยเดกอย�งจรงจง จงจะเปนปจจยในก�รสร�งเดกรนใหมทมคว�มพรอมท�งก�ย ว�จ� ใจ ทจะเผชญโลกไดอย�งมนคงและผ�สก

3.19 กระบวนการสอนแบบ CIPPA

C - Construct คอ ก�รใหนกเรยนสร�งคว�มรดวยตนเอง โดยก�รศกษ�ห�ขอมลทำ�คว�มเข�ใจ คดวเคร�ะห แปลคว�ม ตคว�ม สร�งคว�มหม�ย สงเคร�ะห

I -Interaction คอก�รใหนกเรยนมปฏสมพนธตอกน แลกเปลยนและเรยนรขอมล คว�มคดประสบก�รณซงกนและกน

P - Participation คอ ก�รใหนกเรยนมสวนรวมทงในด�นร�งก�ยอ�รมณ ปญญ�และสงคมในก�รเรยนรใหม�กทสด

P - Process and Product คอก�รใหนกเรยนไดเรยนรกระบวนก�ร มผลง�นจ�กก�รเรยนร

A - Application คอ ก�รใหนกเรยนนำ�คว�มรทไดไปประยกต หรอใชในชวตประจำ�วนCIPPA MODEL นอกจ�กจะเปนรปแบบก�รจดก�รเรยนก�รสอนแลว ยงส�ม�รถนำ�ไปใชเปนตวชวดหรอเปนเครองตรวจสอบก�รจดกจกรรมก�รเรยนก�รสอน ไดว�กจกรรมนนเนนนกเรยนเปน สำ�คญหรอไม โดยนำ�เอ�กจกรรมในแผนก�รสอนม�ตรวจต�มหลก CIPPA

3.20 กระบวนการสอนแบบคดรเรมสรางสรรคคว�มคดรเรมสร�งสรรค หม�ยถง ลกษณะคว�มคดทมหล�ยแงหล�ย

มม มคว�มหล�กหล�ยและกว�งขว�ง ในเชงคว�มหล�กหล�ยของคว�มคดนทำ�ใหเกดสงต�งๆทแปลกใหม และทสำ�คญคอ ก�รแสดงออกท�งพฤตกรรม 3.20.1 องคประกอบของความคดรเรมสรางสรรค

1) คว�มคดรเรม หม�ยถง คว�มคดทมคว�มแตกต�งไปจ�กคว�มคดของคนอน เปนคว�มคดง�ยๆ เชน คนอนคดสะสมแสตมป เร�คดเปนนกว�ยนำ�

2) คว�มคดคลองแคลว หม�ยถง คว�มคดทไมซำ�กนในเรองเดยวกน คว�มคดทคดออกม�มคว�มหล�กหล�ย ยงด เชน คนอนคดสะสมตกต� เร�คดสะสมแสตมปสะสมแกว

3) คว�มคดยดหยน หม�ยถง คว�มคดทออกม�เปนแบบของคว�มคดหรอเปนประเภทของคว�มคด เชน หนงสอพมพร�ยวนทครถออยนใชทำ�อะไรไดบ�ง

4) คว�มคดละเอยดละออ หม�ยถง คว�มคดในร�ยละเอยดเพอก�รตอเตมเสรมแตงสงใดทไดรเรมไวแลวใหดสวยง�มแปลกต�จ�กทเคยเหนทวๆไป เชนมหลอดก�แฟทใชแลวครกมอบใหนกเรยนประม�ณ 7 คน ไปคดทำ�สงหนงสงใดโดยไมซำ�กนแตจะมบ�งคนทำ�ออกม�ไดสวยง�ม ผดจ�กคนอนๆ

3.20.2 ลกษณะของคนทมความคดรเรมสรางสรรค1) มคว�มคดรเรมสร�งสรรค2) เปนคนอย�กรอย�กเหน3) มคว�มเชอมนในตนเอง4) มอ�รมณขน5) มคว�มช�งคดช�งฝน6) รจกตดสนใจดวยตนเอง7 ) รจกคดและยดหยนไดดวยตนเอง8) มคว�มคดกว�งขว�งและหล�กหล�ย9) ไมชอบคลอยต�มผอน 10) รจกแกไขดดแปลงและแกปญห�ไดสำ�เรจ

3.20.3 จดประสงคของการสงเสรมใหเดกมความคดรเรมสรางสรรค1) เพอเปดโอก�สใหเดกไดแสดงคว�มส�ม�รถของตน2) เพอใหเดกไดมอสระในก�รคดหล�กหล�ย3) เพอใหเดกรจกตดสนใจดวยตนเอง4) เพอใหเดกรจกเลอกทำ�ในสงทตนมคว�มส�ม�รถ5) เพอใหเดกไดฝกแกปญห�ดวยตนเองไดสำ�เรจ

3.20.4 กจกรรมทสงเสรมใหเดกมความคดรเรมสรางสรรค

1) กจกรรมท�งด�นศลป ใหว�ดภ�พต�งๆ2) กจกรรมท�งด�นภ�ษ�ใหแตงเรองต�งๆ3) กจกรรมท�งด�นสงคม ใหคดห�ท�งแกปญห�หล�ยๆท�งเลอก

3.21 กระบวนการสอนขาวและเหตการณวธสอนข�วและเหตก�รณ หม�ยถง ก�รจดก�รเรยนก�รสอนใหนกเรยน

ไดเรยนร มคว�มรรอบตวกบข�วและเหตก�รณ ทเกดขนทงใกลตว และไกลตว จะไดทนตอเหตก�รณ และส�ม�รถปรบตวใหทนตอเหตก�รณ เพอจะไดนำ�ไปใชใหเกดประโยชนในก�รดำ�เนนชวตไดอย�งปลอดภย ข�วและเหตก�รณจงเปนสงทเกยวของในก�รดำ�เนนชวตของคนเร�ซงทกคนควรร เพอใหทนตอเหตก�รณ

3.21.1 จดประสงคของการสอนขาวและเหตการณ 1) เพอใหเดกไดมคว�มรทนตอข�วส�ร และเหตก�รณต�งๆทเกดขนทง

ใกลตวและไกลตว2) เพอใหเดกรจกตดต�มข�วส�ร เหตก�รณต�งๆ ทเกดขนเพอใหเปน

คนทนตอเหตก�รณ3) เพอใหเดกไดนำ�คว�มรจ�กข�วส�รและเหตก�รณ ไปใชใหเปน

ประโยชนในก�รดำ�เนนชวตประจำ�วนใหมคว�มปลอดภย4) เพอฝกใหเดกไดมก�รวเคร�ะห วจ�รณขอมลของข�วเพอจะไดเปน

ประโยชนในก�รพจ�รณ�เรองต�งๆอย�งมเหตผล5) เพอฝกใหเดกไดรจกห�คว�มรดวยตนเอง6) เพอใหรจกทำ�ง�นรวมกบผอนอย�งเปนประช�ธปไตย7) เพอฝกใหเดกกล�แสดงคว�มคดเหนอย�งมเหตผล8) เพอฝกใหเดกมคว�มรบผดชอบตอตนเองและสวนรวม9) เพอสงเสรมคว�มสนใจของเดกใหรจกก�รใชเวล�ว�งใหเปนประโยชน 10) เพอฝกใหเดกแสดงคว�มกล�ในสงทถกตอง

3.21.2 การดำาเนนการเรยนการสอน

1) ห�ข�ว ครห�ม� หรอใหนกเรยนห�เปนร�ยบคคลแลวจดกลมนกเรยนกลมละ 4 - 5 คนแบงหน�ทกนไปห�ข�วจ�กหนงสอพมพ หรอแหลงข�วจ�กสอต�งๆ หรอหองสมด

2) นำ�เสนอข�ว โดยวธวเคร�ะหข�ว วจ�รณข�ว เจ�ะประเดนข�ว เนอห�ข�ว ใคร ทำ�อะไร ทไหน อย�งไร และทำ�ไม แทรกคณธรรมในก�รเรยนก�รสอน ขอด ขอเสย ข�วนอย�งไร

3) ครและนกเรยนชวยกนสรปใหขอคดเหนด�นคณธรรมจ�กประเดนของข�ว

4) นกเรยนจดบนทกลงในสมดจ�กขอคดเหนด�นคณธรรม3.21.3 ขอด และขอจำากด 1) ขอด

- ฝกใหนกเรยนเปนคนมเหตผลไมเชออะไรง�ยๆจนกว�จะพสจนแลวว�จรง

- วธสอนแบบนไมยอกยอนม�กนกอภปร�ยใหนกเรยนเข�ใจไดง�ย2) ขอจำากด

- นกเรยนไมไดเกดคว�มคดรวบยอดดวยตนเองเพร�ะผสอนเปนผบอกให

- เปนก�รสอนทไมสร�งใหนกเรยนไดฝกกระบวนก�รคดม�ก เนองจ�กครเปนผกำ�หนดให

3.22 กระบวนการสอนแบบใชสถานการณจำาลอง (Simulation Method) ทศน� แขมมณ และคณะ (2522 : 202 ) ใหคว�มหม�ยของสถ�นก�รณจำ�ลองไวว� สถ�นก�รณจำ�ลอง หม�ยถงก�รจำ�ลองสถ�นก�รณหรอสร�งสถ�นก�รณใหใกลเคยงกบคว�มเปนจรงแลวใหนกเรยนลงไปอยในสถ�นก�รณนน และใหมปฏกรย�โตตอบเหมอนกน วธก�รนจะชวยใหนกเรยนไดมโอก�สทดลองแสดงพฤตกรรมต�งๆซงในสถ�นก�รณจรง นกเรยนอ�จไมกล�แสดงเพร�ะเปนก�รเสยงตอผลทจะไดรบเกนไป

วธสอนแบบใชสถ�นก�รณจำ�ลอง หม�ยถง ก�รจดก�รเรยนก�รสอนโดยก�รสร�งสถ�นก�รณใหเหมอน หรอใกลเคยงกบเหตก�รณทเกดขนจรง ม�กทสดเท�ทจะม�กได เพอใหนกเรยนไดมประสบก�รณเหมอนเข�ไปอยในเหตก�รณ ทเกดขนจรงๆดวยก�รไดปฏบตจรง ซงนกเรยนตองแสดงบทบ�ทดวยก�รแสดงออกเปนพฤตกรรมภ�ยใตก�รตกลง ตดสนใจในก�รเลอกแนวท�งแกไขปญห�ขนตอนของก�รดำ�เนนก�รใชสถ�นก�รณจำ�ลองในก�รเรยน

1) ผสอนเสนอสถ�นก�รณทจะนำ�ม�ซงปญห�2) นกเรยนศกษ�ปญห� และห�แนวท�งทจะตดสนใจในปญห�ต�มขน

ตอนจนไดขอสรปของก�รแกปญห� ก�รแกปญห�นอ�จจะแบงนกเรยนเปนกลมยอยๆ เพอใหไดรวมกนแสดงคว�มคดเหน หรออ�จทำ�ใหแตละบคคลคดแกปญห�เอง แลวแตจดประสงคทผเสนอตองก�ร

3) นกเรยนทงหมดรวมกนแสดงคว�มคดเหนเสนอแนวท�งในก�รแกไขปญห� ซงอ�จเปนตวแทนของกลมหรอของคณะ

4) ผสอนและนกเรยนรวมกนสรปแนวคดต�งๆ

3.23 กระบวนการสอนแบบโครงการ ( Project Method )ความหมาย วธสอนแบบโครงก�ร หม�ยถง ก�รสอนทมงใหนกเรยนได

ทำ�กจกรรมทเปนปญห�ต�มสภ�พคว�มเปนจรงในชวตประจำ�วน และใชวสดในก�รสร�งสงหนงสงใดขนม� เปนผลง�นของนกเรยนทส�ม�รถกระทำ�ออกม�ได เปนผลสำ�เรจซงเปนประโยชนในท�งสร�งสรรคตอตนเอง และสวนรวมโดยนกเรยนจะตองเปนผว�งแผนโครงก�ร และกระทำ�กจกรรมดวยตนเอง อ�จเปนโครงก�รเลกๆซงนกเรยนทำ�เพยงคนเดยว หรอโครงก�รทนกเรยน ตองทำ�รวมกบผอนเปนหมคณะกได เชนโครงก�รรกษ�คว�มสะอ�ดในโรงเรยนของเร�จดประสงคของการสอนแบบโครงการ

1) เพอกระตนคว�มอย�กรอย�กเหนของนกเรยน เพร�ะก�รสอนแบบโครงก�รผสอนจะใหนกเรยนไดเลอกโครงก�รดวยตนเองกอน แตกอนทนกเรยนจะเลอกได ผสอนตองจดสถ�นก�รณใหนกเรยนเกดคว�มอย�กร

อย�กเหนกอน จงจะส�ม�รถเลอกโครงก�รไดดงนนก�รทนกเรยนตองก�รทจะทำ�โครงก�รใดโครงก�รหนง แสดงว�นกเรยนมคว�มอย�กรอย�กเหนในเรองนนๆ

2) เพอใหนกเรยนเหนคณค�ของ ก�รกระทำ�กจกรรมต�งๆในสถ�นก�รณจรง จะชวยใหนกเรยนเหนคณค�ของก�รทำ�ง�นไดดทสด

3) เพอใหนกเรยนไดพฒน�คว�มเปนตวของตวเอง ทจะเกบรวบรวมสะสมและห�คว�มรอย�งมประสทธภ�พ

4) เพอพฒน�ศกยภ�พของบคคลในสถ�นก�รณสงแวดลอม โดยใชประสบก�รณตนเอง

5) เพอใหนกเรยนพฒน�คว�มรบผดชอบ ทจะใชเสรภ�พในก�รแสดงออกดวยคว�มคดก�รกระทำ�

6) เพอพฒน�นกเรยนใหมคว�มส�ม�รถ ในก�รสร�งแผนและดำ�เนนก�รใหบรรลเป�หม�ย

7) เพอกระตนใหนกเรยนไดมคว�มคดรเรมสร�งสรรค ส�ม�รถสร�งสรรคง�น และทำ�ง�นไดอย�งมประสทธภ�พ

ประเภทของโครงการ แบงออกไดเปน 4 ประเภท 1) โครงก�รเกยวกบก�รศกษ�ห�คว�มร และฝกทกษะต�งๆ เชน

โครงก�รฝกเลนดนตรไทย โครงก�รฝกพดภ�ษ�ต�งๆ2) โครงก�รทเกยวกบก�รทจะแกปญห� เชนโครงก�รแกไขคว�ม

ประพฤตของนกเรยน3) โครงก�รเกยวกบก�รสำ�รวจ เชน โครงก�รสำ�รวจโรงเรยนท

ข�ดแคลนหองสมดโครงก�รสำ�รวจแหลงวทย�ต�งๆ4) โครงก�รเกยวกบก�รสร�งวสด เชน โครงก�รสร�งอปกรณก�รสอน

โครงก�รปลกตนไม โครงก�รสร�งหอประชม

ขนตอนในการสอนแบบโครงการมดงน

1) ขนนำ�เสนอ (Presenting) เปนขนผสอนจดสภ�พก�รต�งๆ เพอเร�คว�มสนใจใหนกเรยนอย�กรอย�กเหน และตองก�รศกษ�ในเรองใดเรองหนง

2) ขนกำ�หนดคว�มมงหม�ย (Purposing) เปนขนตอนทผสอนเปดโอก�สใหนกเรยนไดตดสนใจเลอกทำ�โครงก�รและกำ�หนดจดประสงคในก�รทำ�โครงก�รนนๆ

3) ขนว�งแผน (Planing) เปนขนทนกเรยน ว�งลำ�ดบขนตอนในก�รปฏบตกจกรรมต�ง ๆ เพอใหง�นสำ�เรจลลวงไปดวยด

4) ขนดำ�เนนง�นต�มแผน (Executing) เปนขนทนกเรยนปฏบตกจกรรมต�มแผนทกำ�หนดไวดวยคว�มรอบคอบ

5) ขนประเมน (Evaluation) เปนขนทนกเรยนประเมนผลง�นของตน โดยก�รประเมนคณค� และผลง�นว�มประโยชนในท�งสร�งสรรค ต�มจดประสงคทว�งไวเพยงใดประโยชนของก�รสอนแบบโครงก�ร

1) สงเสรมใหนกเรยนไดรจกมคว�มคดรเรมสร�งสรรค2) สงเสรมใหนกเรยนรจกมคว�มรบผดชอบ3) สงเสรมใหนกเรยนรจกก�รทำ�ง�นอย�งมแบบแผน4) สงเสรมใหนกเรยนรจกก�รแกปญห�5) สงเสรมใหนกเรยนประเมนผลง�นของตนเอง

(ญ�ด�พนต พญกล 2539 : 256-258 , 282-284, 318-320, 418-420)

3.24 กระบวนการสอนแบบสรางความตระหนก (กระบวนการแสวงหาความร )

1) สงเกต2) วเคร�ะห3) สรป4) เสรมแรง

3.25 กระบวนการเรยนรความเขาใจ 1) สงเกต / ตระหนก2) ว�งแผนปฏบต3) ลงมอปฏบต4) พฒน�คว�มรคว�มเข�ใจ5) สรป

3.26 กระบวนการปฏบต ( กระบวนการฝกทกษะ / กระบวนการทำางาน )1) สงเกต / รบร 2) ทำ�ต�มแบบ3) ทำ�เองโดยไมมแบบ4) ฝกจนชำ�น�ญ5) เสรมแรง

3.27 กระบวนการสรางเจตคต 1) ศกษ�ใหเข�ใจสงทพบเหน2) ร�ยง�นต�มคว�มเข�ใจ3) รวมกนปฏบต4) สรปเปนคว�มคดรวบยอด

3.28 กระบวนการจดการ 1) ว�งแผน2) กำ�หนดขนตอน3) แบงง�น4) ปฏบต5) ตดต�มพฒน�6) สรปประเมนผล

3.29 กระบวนการกลม

1) ระดมคว�มคด2) กำ�หนดขนตอน3) แบงง�น4) ลงมอปฏบต5) รบฟงวจ�รณ6) คว�มส�มคค

3.30 กระบวนการศกษาคนควา1) กำ�หนดเรองร�วทจะศกษ�2) รแหลงทจะศกษ�ขอมล ศกษ�ขอมล3) บนทกขอมล ประเมนค�และ จดเกบ4) นำ�ขอมลม�ใช

3.31 กระบวนการสรางคานยม 1) สงเกต / ตระหนก2) ประเมนเชงเหตผล3) กำ�หนดค�นยม4) ว�งแนวปฏบต5) ปฏบตดวยคว�มชนชม

3.32 กระบวนการสรางความคดรวบยอด 1) สงเกต2) จำ�แนกคว�มแตกต�ง3) ห�ลกษณะรวม4) ระบชอ / คว�มคดรวบยอด5) ทดสอบและนำ�ไปใช

3.33 กระบวนการคดวจารณญาณ

1) จำ�แนกส�เหต2) จดลำ�ดบคว�มสำ�คญ3) โยงเหตและผล4) วจ�รณ5) สรป

3.34 กระบวนการทางวทยาศาสตร1) ศกษ�ปญห�2) ตงสมมตฐ�น3) รวบรวมขอมล4) วเคร�ะหขอมล5) สรปผล

3.35 ทกษะกระบวนการ1) ตระหนกในปญห� และคว�มจำ�เปน2) คดวเคร�ะห วจ�รณ3) สร�งท�งเลอกอย�งหล�กหล�ย4) ประเมน และเลอกท�งเลอก5) กำ�หนด และลำ�ดบขนตอนก�รปฏบต6) ปฏบตดวยคว�มชนชม7) ประเมนระหว�งปฏบต8) ปรบปรงใหดขนอยเสมอๆ9) ประเมนผลรวมเพอใหเกดคว�มภมใจกระบวนก�รสอนต�งๆ ทไดกล�วม�แลวข�งตน เปนก�รกล�วไวรวมๆ

ก�รทครผสอน จะเลอกใช กระบวนก�รสอนวธใดนน - ขนอยกบจดประสงคก�รเรยนรของแตละเรอง - ขนอยกบลกษณะของเนอเรอง แตละตอน - และขนอยกบกจกรรมทควรจะเปน

แตเมอครจดกจกรรมก�รเรยนก�รสอนจนครบเนอห�ร�ยวช� หรอหลกสตรแลว นกเรยนจะไดมนสยก�รทำ�ง�นทมคว�มรบผดชอบ มระบบครบวงจรใหญๆ รจกว�งแผน และเตรยมก�ร ดำ�เนนก�รต�มแผนประเมนผลสำ�เรจของง�นจะเหนไดว�กระบวนก�รมม�กม�ย หล�กหล�ย และยงมไดหมดเพยงเท�น ก�รทครจะนำ�กระบวนก�รใดม�ใช ครจะตองแนะนำ�นกเรยนใหแสวงห�คว�มรดวยวธก�รต�งๆดงน

1) รจกฟง (HOW TO LISTEN) เพร�ะก�รฟง คอก�รเตมคว�มร ไมทำ�ตวเปนนำ�เตมแกว

2) รจกคด (HOW TO THINK) คดอย�งมเหตผล ไมเชอสงใดโดยง�ย

3) รจกถ�ม (HOW TO ASK) เมอมขอสงสย ไมกระด�กอ�ยทจะถ�มเพอคว�มร

4) รจกเขยน (HOW TO WRITE) รจกก�รจดบนทกกนลม และส�ม�รถเขยนสอส�รใหผอนส�ม�รถเข�ใจคว�มคดของตน

5) รจกอ�น (HOW TO READ) มนสยรกก�รอ�นเพอแสวงห�คว�มรอยเสมอ

6) รจกพด ( HOW TO TALK) พดแสดงคว�มคดเหนอย�งมค�รวะธรรม

7) รจกวเคร�ะห ( HOW TO ANALYSE) เพอเลอกสงทดม�ปรบใชเชน

7.1 บ�งอย�งไมด แตถ�นำ�ม�ปรบใช จะไดผลด7.2 บ�งอย�งไมด ควรตดทงไปเลย7.3 บ�งอย�งดแตไมปรบใชจงกล�ยเปน ไมด 7.4 บ�งอย�งด แตเพร�ะนำ�ไปปรบใชจงกล�ยเปนไมด

8) รจกเรยน ( HOW TO LEARN) เพอพฒน�ตนเองใหทนสมยอยตลอดเวล�

9) รจกทำ�คว�มด (HOW TO DO GOOD) ไมละอ�ยทจะกระทำ�คว�มด แตละอ�ย ทกระทำ�คว�มชว

( หนวยศกษ�นเทศก กรมส�มญศกษ� 2542 : 32)ตอนท 4 คณลกษณะ ด เกง มสขกบก�รศกษ�ทเนนนกเรยนเปนศนยกล�ง

แนวคว�มคดเรองนกเรยนเปนสำ�คญของก�รเรยนรมร�กฐ�นม�จ�ก ปรชญ�ก�รศกษ�แนวพพฒนก�รนยม (Progressivism) ซงมคว�มเชอโดยรวมว�คว�มจรงเปนสงทเปลยนแปลงได ไมใชสงทแนนอนต�ยตวหรอมรปแบบเดยว คว�มจรงทคนพบโดยคนคนหนงไมจำ�เปนตองเหมอนกบคนทคนพบโดยคนคนหนง แมคนทงสองกำ�ลงศกษ�เรองเดยวกน ดงนนจงไมใชเปนปญห�ถ�นกเรยนกบครจะมองเหนคว�มจรงแตกต�งกน แตประเดนสำ�คญอยทนกเรยนจะตองเปนผนำ�คว�มรทไดจ�กก�รเรยนไปใชประโยชนแตกต�งกนไปต�มคว�มจำ�เปน คว�มตองก�รของนกเรยนแตละคน

กจกรรมทเกดขนในชนเรยน จงควรเปนกจกรรมก�รเรยนของนกเรยนไมใชกจกรรมก�รสอนทกำ�หนดขนโดยครแตเพยงอย�งเดยว แตสงทดทสดควรจะตองเกดขนจ�กก�รกำ�หนดรวมกน ทงนกเรยนและครบนพนฐ�นก�รเรยนรต�มสภ�พ คว�มเปนจรงของชวตโดยธรรมช�ต ถ�มนษยถกบงคบหรอถกสงใหทำ�กจกรรมอนใด โดยตนเองไมรทม�ทไปของกจกรรมนน เข�ผนนยอมไมมคว�มสขทจะทำ�กจกรรมนน จงทำ�กจกรรมอย�งเสยไมได ข�ดคว�มเอ�ใจใส ข�ดคว�มใชคว�มคด ใชเหตผล และถ�ถกสงใหทำ� หรอถกบงคบใหรบฟงแตเพยงอย�งเดยวเปนระยะเวล�น�นกจะข�ดคว�มส�ม�รถทจะคดไดดวยตนเอง ข�ดคว�มส�ม�รถและคว�มมนใจทจะทำ�กจก�รง�นของตนเอง ก�รเรยนรจะกล�ยเปนก�รเรยนแบบทองจำ� เพยงเพอนำ�ไปตอบขอสอบเท�นน

ด เกง มสข คอ คณลกษณะทพงประสงค

ปฏรปก�รศกษ�และปรบก�รเรยนก�รสอนใหเนนนกเรยน

เปนศนยกล�งพฒน�เพอ

คดเปนทำ�เปน

มองก�รพฒน�เปนองครวม

คนศนยกล�งของก�รพฒน�

พฒน�เพอคดชอบ ทำ�ชอบ

พ

ฒน�ใหเต

มศ

กยภ�พ

แผนพฒน�เศรษฐกจและสงคมฉบบท

8

แผนภมท 5 คณลกษณะด เกง มสข กบแนวคว�มคดในก�รพฒน�คน4.1 นย�มของคณลกษณะด เกง มสข4.1.1 ศ. สมน อมรววฒน (อ�งในกรมวช�ก�ร 2543 : 10 - 11) และคณะไดนย�มคว�มหม�ยของคณลกษณะ ด เกง มสข ไวว� ด หม�ยถง ก�รมวนย และก�รมค�นยมประช�ธปไตย1. มวนย ประกอบดวย

- สนใจใฝร - มสตควบคมตนเอง- รบผดชอบ- มเหตผล- ซอสตย ขยน

2. มค�นยมประช�ธปไตย ประกอบดวย- เหนคณค�ตนเอง และคณค�ของผอน- ทำ�หน�ทของตนเองอย�งสมบรณ- ยอมรบคว�มคดเหนของผอน- เค�รพกตก�ของสงคม- ทำ�ง�นรวมกบผอนเปน มเหตผล และเสยสละ

เกง หม�ยถง ก�รมคณสมบตดงตอไปน- มคว�มส�ม�รถในก�รใชภ�ษ� ทงก�รฟง พด อ�น และเขยน- มตรรกะคณตศ�สตรและวทย�ศ�สตรทชวยใหเกด- ก�รสงเกต ประมวล จดกลม เชอมโยง ตงสมมตฐ�นและทดลอง

- มทกษะท�งดนตร และจงหวะก�รเคลอนไหว- สอส�รสมพนธระหว�งบคคลได- มคว�มลกซงภ�ยในจตใจ และเอออ�ทรตอสงแวดลอม

คว�มสข หม�ยถง คณสมบตตอไปน- มคว�มรก และก�รแบงปน- เข�ใจคว�มสมพนธระหว�งคว�มจรง คว�มง�มและคว�มเปนธรรม- ประพฤตชอบ มคว�มสข สนต และไมเบยดเบยน- บรโภคสงต�งๆ ดวยปญญ� ไมตกอยในอทธพลของกระแส

4.1.2 รศ. ดร. วชย วงษใหญ (2542 : 5-12) ไดกล�วถง คณลกษณะคนดคนเกง และคนมคว�มสขไวในลกษณะเดยวกน คอคนด ตองมวนย มค�นยมประช�ธปไตย1. มวนย คอ คนทมลกษณะเหล�น

- สนใจใฝร - ก�รควบคมตนเอง- คว�มรบผดชอบ- คว�มมเหตผล- คว�มซอสตย- คว�มขยน- ตงเป�หม�ยเพออน�คต

2. มค�นยมประช�ธปไตย ตองมลกษณะ ดงน- เหนคณค�ตนเอง และเหนคณค�ผอน- ทำ�หน�ทตนเองอย�งสมบรณ- ยอมรบฟงคว�มคดเหนของผอน- เค�รพกตก�ของสงคม- ทำ�ง�นรวมกบผอนเปน- มเหตผลและเสยสละ

คนเกง ตองเกง 8 ด�น คอ- ภ�ษ�

- ตรรกะ / คณตศ�สตร- ดนตร / จงหวะ- ก�รเคลอนไหว- ศลปะ / มตสมพนธ- ก�รสอส�ร / คว�มสมพนธระหว�งบคคล- คว�มรสก / คว�มลกซงภ�ยในจตใจ- ธรรมช�ตสงแวดลอมคนมคว�มสข คอ คนมคว�มสขจ�กก�รเรยนร โดยก�รไดตอบสนอง

ก�รใฝร ตอบสนองก�รกระทำ�และก�รสร�งสรรค ตลอดจนก�รบรโภคดวย ปญญ� / คว�มคด4.1.3 กรมวช�ก�ร (2541 : 56 - 63) ไดสงเคร�ะหกรอบคว�มหม�ยคณลกษณะ ด เกง มสข เพอใชในก�รประชมปฏบตก�รเพอพฒน�แผนก�รสอนระดบประถมศกษ� และมธยมศกษ�เมอเดอนกรกฎ�คม 2541 ดงน

เปนคนด หม�ยถง คณลกษณะท�งจตใจ และพฤตกรรมของคว�มมวนยและค�นยมประช�ธปไตย คว�มมวนย คอ คณลกษณะท�งจตใจ และพฤตกรรมทชวยใหบคคลนนส�ม�รถควบคมตนเองและปฏบตตนต�มระเบยบ กฎ กตก�ของสงคมเพอประโยชนสขของตนเอง และของสวนรวม พฤตกรรมทบงชถงคว�มมวนย

- สนใจใฝร - ควบคมตนเอง- รบผดชอบ- มเหตผล- ซอสตย- ขยน- ตรงตอเวล�- เชอมนในตนเอง- อดทน- เปนผนำ�

- คว�มรวมมอ- ก�รรบฟง / เค�รพคว�มคดเหนผอน- ก�รเค�รพในสทธของผอน- ก�รชวยเหลอพงพ�ตนเอง- ก�รรจกเสยสละและเหนอกเหนใจผอน- ก�รชวยเหลอผอนและสวนรวม- ก�รทำ�ต�มขอตกลง- คว�มเชอมนในตนเองและผอน- ก�รมวนยในก�รเรยนร

2. ค�นยมประช�ธปไตย คอคณลกษณะท�งจตใจและพฤตกรรมของบคคลทเหนคณค�ของตนเองและคณค�ของผอน เค�รพสทธและปองกนสทธของตนเองและผอน ดวยนำ�ใจทเค�รพ ตอคณค�และเสยงสวนใหญ ดวยคว�มเข�ใจระหว�งกนและกนดวยคว�มสนตพฤตกรรมบงชถงคว�มมประช�ธปไตย

- เหนคณค�ของตนเองและผอน- ก�รยอมรบฟงคว�มคดเหนของผอน- ก�รเค�รพสทธ ปองกนสทธของตนเอง- ก�รเค�รพสทธผอน- คว�มมเหตผล - ก�รเค�รพกตก�ของสงคม- มคว�มเสยสละ- มองโลกในแงด มคว�มไวว�งใจผอน

เปนคนเกง หม�ยถง เกงในก�รเรยนรทจะเรยนรดวยตนเองเรยนรทจะอยรวมกบผอนและ เรยนรทจะทำ�ง�นรวมกบผอน1.ก�รเรยนรทจะเรยนรดวยตนเอง โดยก�รพฒน�ทกษะก�รคด (วเคร�ะห สงเคร�ะห จำ�แนก จดลำ�ดบคว�มสำ�คญ) และทกษะก�รแกปญห� พฤตกรรมบงช ประกอบดวย- รแหลงขอมล และวธก�รแสวงห�คว�มรทหล�กหล�ย

- ส�ม�รถรวบรวมขอมล- ส�ม�รถสรปคว�ม แปลคว�มขอมล- ส�ม�รถนำ�ขอมลไปใชในก�รกำ�หนดวธแกปญห�ได- ส�ม�รถจดลำ�ดบคว�มสำ�คญของเรองได- ส�ม�รถกำ�หนดขนตอนในก�รแกปญห�ในรปของยทธวธ- ส�ม�รถใชขอมลในก�รตดสนใจ- ส�ม�รถประยกตใชและพฒน�คว�มร2.ก�รเรยนรทจะทำ�ง�นและอยรวมกบผอนดวยก�รพฒน�ทกษะก�รจดก�ร ทกษะก�รวเคร�ะหตนเอง และก�รพฒน�คว�มเข�ใจและคว�มรสกของผอน2.1 ทกษะก�รจดก�ร พฤตกรรมทบงช ประกอบดวย

1) คว�มส�ม�รถในก�รว�งแผน พฤตกรรมทบงช ประกอบดวย- วเคร�ะหง�น- ใชขอมลในก�รตดสนใจ- กำ�หนดขนตอนก�รทำ�ง�น

2) คว�มส�ม�รถในก�รปฏบตง�น พฤตกรรมทแสดงไดแก- วเคร�ะหง�น- ทำ�ง�นเปนระเบยบต�มแผน- บรห�รเวล�และใชทรพย�กรอย�งคมค�

3)คว�มส�ม�รถในก�รตดต�มประเมนผล สรปร�ยง�นพฤตกรรมทแสดงไดแก

- ตดต�มง�นอย�งเปนระบบ- ประเมนผลและปรบปรงง�น- สรปผลง�น

4)มประสทธภ�พและประสทธผลในก�รจดก�รพฤตกรรมในก�รแสดงไดแก

- เลอกใชวธก�รแกปญห�ทเหม�ะสม- เลอกใชวธก�รตดสนใจไดอย�งเหม�ะสม- ปรบตวไดเหม�ะสมกบสถ�นก�รณ

2.2 ทกษะก�รวเคร�ะหตนเอง พฤตกรรมทบงชประกอบดวย1) มองเหนจดเดน และจดดอยของตนเอง2) ส�ม�รถรและเข�ใจคว�มรสกและอ�รมณของตนเอง3) เหนคณค�และคว�มสำ�เรจของตนเอง4) รจกประม�ณตน

2.3 ก�รเข�ใจผอน พฤตกรรมทบงชไดแก1) รจกเหนอกเหนใจบคคลอน2) มคว�มไวตอคว�มรสกของผอน3) รจกก�รรกษ�สมพนธภ�พกบบคคลอน

สขก�ย สขใจ สขก�ย หม�ยถง ภ�วะทปร�ศจ�กโรคภยไขเจบ ทงท�งร�งก�ย จตใจ และส�ม�รถอยในสงคมไดอย�งมคว�มสขพฤตกรรมทบงช ประกอบดวย

- เหนคณค�ของก�รออกกำ�ลงก�ย- ออกกำ�ลงก�ยสมำ�เสมอ เหม�ะสมกบวย- พกผอนอย�งเพยงพอ- รจกเลอกรบประท�นอ�ห�รทมประโยชน และสะอ�ด- รจกรกษ�สขภ�พ ทงร�งก�ย และจตใจ- รจกรกษ�คว�มสะอ�ดร�งก�ย เสอผ� เครองนงหมและทอยอ�ศย- รจกปฏบตตนเพอปองกนโรคภยไขเจบ- รจกก�รปองกนอนตร�ยจ�กอบตภยต�งๆ- ละเวนสงเสพตดสขใจ (สขภ�พจตด) หม�ยถง ก�รทบคคลรจกตนเองเปนอย�งด

ยอมรบขอบกพรองทตนม ภ�คภมใจในขอดของตน มอ�รมณ แจมใส มจตใจทมนคง ไมมคว�มกงวลและคว�มตงเครยด มองโลกในแงด ส�ม�รถจะปรบตนใหเข�กบสถ�นก�รณต�งๆ รวมทงส�ม�รถทจะห�คว�มสขจ�กสงแวดลอมของตนเองไดด

- พฤตกรรมทบงช ประกอบดวย- มคว�มคดด มเหตผล

- ไมมคว�มขดแยงในจตใจ- มคว�มเชอมนและคว�มเข�ใจตนเองอย�งด- ส�ม�รถเผชญกบสถ�นก�รณต�งๆ ทม�กระทบไดดวยจตใจทมนคง- ปร�ศจ�กก�รเจบปวยทงท�งด�นร�งก�ย และจตใจ- พงพอใจในก�รกระทำ�ทพจ�รณ�ว�ดถกตอง- รจกตน และเข�ใจตนเองด- รบฟงคว�มคดเหนของผอน- มคว�มรก และไวว�งใจผอนอย�งจรงใจ- ทำ�ประโยชนใหแกหมคณะนย�มของทง 3 แหลงทยกม�ข�งตน กล�วถง ลกษณะเกง ด ในทำ�นอง

เดยวกนโดยด�นคว�มเกง นย�มบนพนฐ�นคว�มคดของทฤษฎพหปญญ� (Multiple Intelligence) และ 4 เส�หลกของก�รเรยนร คอ เรยนรวธก�รเรยนรเพอส�ม�รถเรยนรไดตลอดไป เรยนรเพอก�รทำ�ง�นได เรยนรเพอเข�ใจตนเอง และเรยนรเพอก�รอยรวมกบผอนได ประเดนทแตกต�ง คอ คว�มสข เอกส�รของกรมวช�ก�รใหคว�มสำ�คญแกคว�มสขอนเปนผลสำ�เรจของก�รศกษ� คอ สขก�ย อนไดแก คว�มมสขภ�พดและสขใจ ซงหม�ยถงคว�มมสขภ�พจตด แตอก 2 แหลง ใหคว�มสำ�คญแก คว�มสขอนเกดจ�กก�รไดเรยนรสงทตนตองก�รร คว�มสขจ�กก�รเข�ถงคว�มจรง คว�มง�มและคว�มดดวยภมปญญ�ของตนเองซงสอดคลองกบแนวคดของท�นพระธรรมปฎก4.2 ตวบงชก�รเรยนของนกเรยนและก�รสอนของครศนยพฒน�บคคลก�รเรยนก�รสอน ของสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�แหงช�ต ไดพฒน�ตวบงชลกษณะก�รเรยนก�รสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกล�ง ไว ทง 2 ฝ�ย คอ ฝ�ยนกเรยน และฝ�ยครไวดงน4.2.1 ตวบงชก�รเรยนของนกเรยน1)นกเรยนมประสบก�รณตรงสมพนธกบธรรมช�ตและสงแวดลอม

1) นกเรยนฝกปฏบตจนคนพบคว�มถนดและวธก�รของตนเอง

2) นกเรยนทำ�กจกรรมแลกเปลยนก�รเรยนรจ�กกลม3) นกเรยนฝกคดอย�งหล�กหล�ยและสร�งสรรคจนตน�ก�รตลอดจนไดแสดงออกอย�งชดเจนและมเหตผล4) นกเรยนไดรบก�รเสรมแรงใหคนห�คำ�ตอบ แกปญห�ทงดวยตนเองและรวมดวยชวยกน5) นกเรยนไดฝกคน รวบรวมขอมลและสร�งสรรคคว�มรดวยตนเอง6) นกเรยนเลอกทำ�กจกรรมต�มคว�มส�ม�รถ คว�มถนด และคว�มสนใจของตนเองอย�งมคว�มสข7) นกเรยนฝกตนเองใหมวนยและรบผดชอบในก�รทำ�ง�น8) นกเรยนฝกประเมน ปรบปรงตนเองและยอมรบผอน ตลอดจนสนใจใฝห�คว�มรอย�งตอเนอง

4.2.2 ตวบงชก�รสอนของคร1) ครเตรยมก�รสอนทงเนอห�และวช�ก�ร2) ครจดสงแวดลอมและบรรย�ก�ศทปลกเร� จงใจและเสรมแรงใหนกเรยนเกดก�รเรยนร3)ครเอ�ใจใสนกเรยนเปนร�ยบคคลและแสดงคว�มเมตต�ตอนกเรยนอย�งทวถง4)ครจดกจกรรมและสถ�นก�รณใหนกเรยนไดแสดงออก และคดอย�งสร�งสรรค5)ครสงเสรมใหนกเรยนฝกหด ฝกทำ� และฝกปรบปรงตนเอง6)ครสงเสรมกจกรรมแลกเปลยนก�รเรยนรจ�กกลม พรอมทงสงเกตสวนดและปรบปรงสวนดอยของนกเรยน7) ครใชสอก�รสอนเพอฝกก�รคด ก�รแกปญห� และก�รคนพบคว�มร8) ครใชแหลงเรยนรทหล�กหล�ยและเชอมโยงประสบก�รณกบชวตจรง9) ครฝกฝนกรย�ม�รย�ทและวนยต�มวถวฒนธรรมไทย10) ครสงเกตและประเมนพฒน�ก�รของนกเรยนอย�งตอเนอง

ตวบงชก�รเรยนของนกเรยน และก�รสอนของครทจำ�แนก ไวน แสดงใหเหนว� พฤตกรรมก�ร เรยนและพฤตกรรม ก�รสอนของครนนมลกษณะตอเนองผสมผส�น กลมกลนกนเกนกว�ทจะแยกต�มชวงเวล�ของก�รเรยนก�รสอนไดตวบงชหล�ยขออ�จเกดขนไดทงกอนก�รเรยนก�รสอน ระหว�งก�รเรยนก�รสอน และหลงก�รเรยนก�รสอนการประเมนคณภาพสอการสอน

คณภ�พเปนคณสมบตทดของสงต�ง ๆ ทมนษยรบรได และเปนสงทปร�รถน�ของทกคนทตองรบรในสงใด ๆ กตองก�รสงทมคณภ�พทสด สอก�รสอนทใชเพอก�รเรยนก�รสอนกเปนสงหนงทครผสอนตองก�รคณภ�พสงสด เพร�ะสอดงกล�วนจะสงผลไปถงก�รเรยนรทมประสทธภ�พสงดวยเชนกน ก�รประเมนคณภ�พของสอก�รสอนทำ�ไดใน 2 รปแบบ ไดแก ก�รประเมนคณภ�พของสอทเปนระบบ ไดแก สอสำ�เรจรปทเปนบทเรยนโปรแกรม (PI) คอมพวเตอรชวยสอน (CAI) สไลด เทป วดทศน ก�รศกษ� เปนตน สวนก�ร–ประเมนอกรปแบบหนงไดแก สอก�รสอนทไมเปนระบบ กล�วคอ เปนสอทใชรวมกบสออน ๆ ดวยเชน ก�รใชรปภ�พประกอบก�รบรรย�ย หรอใชวดทศนประกอบก�รสอน เปนตน ตวแปรสำ�คญกคอ ก�รบรรย�ย สอเปนเพยงสวนประกอบ ก�รประเมนคณภ�พสอประเภทนจะเปนก�รประเมนกว�ง ๆ เพอดค�เฉลยว�โดยรวมแลวสอนนๆ มคณภ�พและคว�มเหม�ะสมเพยงใด

สำ�หรบแบบประเมนทยกม�เปนตวอย�ง แนวท�งในก�รประเมนคณภ�พ ข�งท�ยนมลกษณะกว�ง ๆ และใชกบสอหล�ยชนดแลวแตว�ผประเมนจะเลอกใชกบสอใด และในบ�งกรณอ�จจะตองประยกตใชในกรณทไมมหวขอระบไวใหชดเจน อย�งไรกต�ม สอก�รสอนทงหล�ยกอ�จจะอยในประเดนหลก 3 ประก�ร ดงน

1. คณภ�พด�นโครงสร�ง 2. คณภ�พด�นเนอห� 3. คณภ�พก�รนำ�ไปใช สำ�หรบแบบประเมนข�งท�ยนกเปนอกรปแบบหนงทประยกตใหมขอยอย

ๆ ครอบคลมส�ระสำ�คญของสอก�รสอนเพอใหไดพจ�รณ�นำ�ไปใชตอไปได

องคการเออการเรยนรสงคมโลกในปจจบนกำ�ลงอยในยคส�รสนเทศ เปนโลกทไรพรมแดน หรอ

โลกแหงขอมลข�วส�ร องคก�ร รวมทงสม�ชกขององคก�ร ทงภ�ครฐ ภ�คธรกจเอกชน ต�งตองเผชญกบก�รเปลยนแปลงนอย�งหลกเลยงไมได องคก�รและคนในองคก�รจงตองปรบตวเองเพอก�รอยรอด และเพอเอ�ชนะก�รเปลยนแปลงต�งๆ ดวยเหตนเององคก�รตองเปลยนยทธศ�สตรของตนเอง จ�กก�รสะสมทนหรอวตถดบ ม�เปนก�รสะสมบคล�กรทมคว�มร และสะสมขอมลข�วส�ร เพอใหองคก�รส�ม�รถใชคว�มร และขอมลนนจดก�รกบก�รเปลยนแปลงไดอย�งมคณภ�พ

ก�รพฒน�บคล�กรขององคก�รทกประเภทและทกระดบใหสอดคลองกบก�รเปลยนแปลงดวยก�รฝกอบรมเปนระยะ ๆ แตเพยงอย�งเดยว ไมเพยงพอและไมทนตอก�รเปลยนแปลงอกตอไปแลว จ�กแนวคดแบบเดมทสงเสรมก�รเรยนรของบคล�กรต�มนโยบ�ยขององคก�ร และเพอแกปญห�ก�รปฏบตง�นดวยก�รฝกอบรมเปนครงคร�วกำ�ลงถกแนวคดใหมของก�รพฒน�ทรพย�กรมนษย (Human Resource Development) ดวยก�รพฒน�องคก�รใหเปน องคการเออการเรยนร “ ” (Learning Organization) เข�ม�แทนท

ความหมายขององคการเออการเรยนร นกพฒน�ทรพย�กรมนษยทใหคว�มสำ�คญกบก�รพฒน�ผปฏบตง�นในองคก�รต�งๆ ไดใหคว�มหม�ยขององคก�รเออก�รเรยนรไวม�กม�ย ในบรรด�คว�มหม�ยเหล�นมทงคว�มหม�ยทใกลเคยงกน และแตกต�งกนต�มมมมองหรอจดเนนของแตละคน พอประมวลเปนสงเขปเพอเปนตวอย�งได ดงน Peter Senge (1990) กล�วไวว� องคก�รเออก�รเรยนรคอ สถ�นทซงทกคนส�ม�รถขย�ยศกยภ�พของตนเองไดอย�งตอเนอง ส�ม�รถสร�งผลง�นต�มทตงเป�หม�ยไว เปนทซงเกดรปแบบก�รคดใหม ๆ หล�กหล�ยม�กม�ย ทซงแตละคนมอสระทจะสร�งแรงบนด�ลใด และเปนทซงทกคนต�งเรยนรวธก�รเรยนรรวมกน

Karen Watkins และ Victoria Marsick (1991) ใหคว�มหม�ยว� หม�ยถง องคก�รทใหอำ�น�จแกคนของตนเอง มก�รบรณ�ก�รคณภ�พเข�กบชวตก�รทำ�ง�น ใหอสระสำ�หรบก�รเรยนร กระตนคว�มรวมมอ แบงปนผลง�น เสรมสร�งก�รใฝร และสร�งโอก�สก�รเรยนรอย�งตอเนอง Michael Beck (1992) อธบ�ยว� องคก�รเออก�รเรยนร คอ องคก�รทเอออำ�นวยก�รเรยนร และพฒน�บคล�กรทกคน ขณะเดยวกนกมก�รปฏรปองคก�รอย�งตอเนอง

David A. Gavin (1993) กล�วว� คอองคกรทมลกษณะในก�รสร�ง แสวงห� และถ�ยโยงคว�มรและมก�รเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเปนผลม�จ�กคว�มรใหมและก�รเข�ใจในสงต�ง ๆ อย�งถองแท

Michael Marquardt (1994) ใหคว�มหม�ยว� คอทซงมบรรย�ก�ศของก�รเรยนรร�ยบคคลและกลม มก�รสอนคนของตนเองใหมกระบวนก�รคดวเคร�ะห เพอชวยใหเข�ใจในสรรพสง ขณะเดยวกนทกคนกชวยองคก�รเรยนจ�กคว�มผดพล�ดและคว�มสำ�เรจ ซงผลใหทกคนตระหนกในก�รเปลยนแปลงและปรบตวไดอย�งมประสทธภ�พ

จ�กคว�มหม�ยต�ง ๆ ดงกล�วนจะเหนไดว�มคำ�หลกทเปนจดเนนขององคก�รเออก�รเรยนร คอ อสระ สร�งคว�มร แบงปน หล�กหล�ย และอย�ง“ตอเนอง ดงนนอ�จสรปคว�มหม�ยขององคก�รเออก�รเรยนรไดว� หม�ยถง” ทซงบคล�กรแตละคน แตละกลมทวทงองคก�รมอสระในก�รเรยนร สร�งคว�มรทหล�กหล�ย รวมกนแบงปนคว�มรเพอเพมพนสมรรถนะและศกยภ�พทจะกอใหเกดคว�มก�วหน�ในก�รดำ�เนนกจก�รไปสเป�หม�ยอย�งตอเนอง

ความสำาคญขององคการเออการเรยนร องคก�รเออก�รเรยนร เปนองคก�รรปแบบใหมทใชทศนะก�รมององคก�รแบบองครวม คอ ปรบเปลยนกระบวนทศนของก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยในองคก�รทกระดบ ทงระดบบคคล ระดบกลม และระดบองคก�ร ใหเกดขนพรอม ๆ กน และเปนก�รพฒน�แบบยงยน เพร�ะใหคว�มสำ�คญกบก�ร

เรยนรตลอดชวตก�รทำ�ง�นของบคคล และใชทกสงจ�กก�รทำ�ง�นเปนฐ�นคว�มรทสำ�คญ ประกอบกบใชกลยทธก�รแสวงห�คว�มร ก�รแบงปนคว�มร ก�รสร�งองคคว�มร และก�รใชคว�มรรวมกนอย�งตอเนอง ดวยเหตน ก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยในองคก�รจงตองเปลยนรปแบบ และวธจ�กแบบดงเดม คอ จ�กก�รฝกอบรมเพอแกปญห�ก�รทำ�ง�นเปนครงคร�ว หรอก�รสงบคล�กรไปศกษ�เพมเตมเปนร�ย ๆ กล�ยเปนก�รเรยนรตลอดเวล�อย�งตอเนอง และเนอห�ของก�รเรยนรกไมเนนเนอห�ทเกยวกบง�นในคว�มรบผดชอบเท�นนแตยงตองเรยนรข�มส�ยง�น เรยนรเรองภ�ยในองคก�ร เรยนรภ�วะแทจรงภ�ยนอกองคก�ร เรยนรแนวโนมและโอก�ส และเรยนรวธก�รนำ�คว�มรไปใชใหเกดผล เปนตน องคก�รไมว�ประเภทใด ระดบใด ห�กตองก�รอยรอดในสงคมโลกยคน ยอมปฏเสธกระแสก�รพฒน�องคก�รนไมได เพร�ะทกองคก�รทตองก�รก�วทนคแขงขน และก�วลำ�คแขงขนตองพฒน�ศกยภ�พของตนเองใหเปนองคก�รเรยนร องคก�รทส�ม�รถพฒน�บคล�กรของตนเองไดอย�งถกตอง เหม�ะสม และรวดเรวกว� ยอมไดเปรยบคแขงขน ยอมมคว�มพรอมทจะใชคว�มรและคว�มส�ม�รถของบคล�กรทกระดบ ทงระดบผบรห�ร ระดบผปฏบตง�น รวมทงลกค�ของตนเอง รวมกนไดอย�งมประสทธภ�พ และมประสทธผลก�รตระหนกในคว�มสำ�คญขององคก�รเออก�รเรยนรจงเปนฐ�นคว�มคดทสำ�คญสำ�หรบทกคนในองคก�รทจะยดถอเปนกลยทธของก�รพฒน�ทรพย�กรมนษยสบไประดบของการเรยนร องคก�รทมก�รเรยนรจะตองมก�รเรยนรเกดขน 3 ระดบ อ�จจะทละระดบ หรอพรอม ๆ กนทง 3 ระดบ ไดแก

1. ก�รเรยนรระดบบคคล ไดแก ก�รทบคคลมศกยภ�พทจะแสวงห�คว�มร พฒน�ลกษณะ เช�วปญญ� ทศนคต โดยก�รศกษ�คนคว�ดวยตนเอง และแลกเปลยนสงทเรยนรกบผอนได ก�รเรยนรระดบนเนนก�รกระตนใหแตละคนใฝรและสร�งโอก�สก�รเรยนรไดอย�งตอเนอง

2. ก�รเรยนรระดบกลม ไดแก ก�รเพมพนคว�มร ลกษณะคว�มส�ม�รถของกลมจ�กก�รใหทกคนมสวนรวม และไดแลกเปลยนสงทตนมระหว�งกน ดวยเหตนก�รเรยนรระดบกลมจงมกเกดขน จ�กผลของก�รเรยนรระดบบคคล นนคอสวนหนงทกคนนำ�สงทตนเรยนรม�สกลม ก�รเรยนรระดบกลมจะเกดขนไดโดยกจกรรมหรอกระบวนก�รทเออตอกระบวนก�รกลมหรอปฏสมพนธของสม�ชกในกลม

3. ก�รเรยนรระดบองคก�ร ไดแก ก�รนำ�คว�มร ลกษณะคว�มส�ม�รถและทกอย�งทแตละบคคลแตละกลมมม�ใชรวมกนเพอเป�หม�ยขององคก�ร ทงนก�รเรยนรระดบนจะเกดขนไดโดยองคก�รตองใหอำ�น�จคนของตนเองในก�รใชคว�มรทมเพอองคก�ร ตองมก�รบรณ�ก�รคณภ�พเข�กบคณภ�พชวตก�รทำ�ง�น และตองสร�งชองว�งสำ�หรบก�รเรยนรทงทเปนสถ�นท สงอำ�นวยคว�มสะดวก และเวล� ก�รเรยนรระดบบคคลอยด�นในสดของวงกลมเปรยบเสมอนกลไกภ�ยในสดทตองทำ�ง�นต�มบทบ�ทหน�ทของตนเอง ขณะเดยวกนกจะเกดก�รเรยนรระดบกลมไปพรอม ๆ กน ประสทธภ�พของก�รเรยนรระดบบคคลจะมผลตอประสทธภ�พของก�รเรยนรระดบกลม ถ�กลไกภ�ยในดกลไกระดบถดม�กมแนวโนมทจะดต�มไปดวย สดท�ยทงระบบกจะเกดเปนก�รเรยนรระดบองคก�ร ถ�กลไกระดบท 1 และท 2 ดแลวกยอมเปนเครองทำ�น�ยประสทธภ�พของกลไกทงระบบไดเปนอย�งด

ก�รเกดระดบก�รเรยนรในองคก�รทกวนนนน องคก�รสวนใหญมก�รเรยนรระดบบคคลม�กทสด เพร�ะบคล�กรต�งคนต�งเรยนรเพอเป�หม�ยของตนเอง ก�รเรยนรระดบกลมทเกดขนมกมลกษณะของก�รเรยนร ทปดกนตวเองจ�กกลมอน (ดภ�พท 2.1) โดยไมสนใจกลมใด ๆ นอกจ�กก�รเรยนรของคนในกลมของตนเอง ขณะท (ภ�พท 2.2) บคล�กรบ�งคนมปฏสมพนธกบเพอน รวมตวกนเปนกลมหลวม ๆ ไมเหนยวแนน และบ�งครง (ภ�พท 2.3) บคล�กรรวมกลมกน และแตละกลมกมปฏสมพนธกนทวทงองคก�ร ดวยเหตน องคก�รเออก�รเรยนรจงเนนว�ตองมก�รเรยนรเกดขนทง 3 ระดบ และตองมลกษณะของกลมแบบ 2.3 ไมว�จะเปนก�รเรยนรระดบบคล ระดบ

กลม หรอระดบองคก�ร และสงทตองสร�งใหเกดขนในตวบคคลและในกลม ประกอบดวยคว�มรคว�มเข�ใจ ทศนคต และคว�มส�ม�รถ ดงน

ระดบบคคล ระดบกลม ระดบองคการความรความเขาใจ

คว�มสำ�คญของก�รเรยนรตลอดชวตก�รทำ�ง�น

วธก�รเรยนรดวยตนเอง

เครองมอก�รเรยนร

แหลงก�รเรยนร ฯลฯ

คว�มสำ�คญของกลม

จตวทย�ก�รทำ�ง�นเปนทม

วธก�รทำ�ง�นเปนทม

ลกษณะก�รสอส�ร ฯลฯ

ก�รพฒน�องคก�ร

วสยทศนองคก�ร ลกค�ของ

องคก�ร

ทศนคต

สนใจ/เตมจะพฒน�ตนเอง

ยอมรบก�รเปลยนแปลง ฯลฯ

สนใจ/เตมใจ ทจะพฒน�กลม

รก ผกพนตอกลม

แบงปนผอน ฯลฯ

เตมใจทจะพฒน�องคกร

รก ผกพนตอองคก�ร

ยอมรบวฒนธรรมองคก�ร ฯลฯ

ความสามาร

ถ

ศกษ�คนคว�ดวยตนเอง

คดอย�งมวจ�รณญ�ณ

ก�รประยกตใชคว�มร ฯลฯ

ศกษ�/ทำ�ง�นเปนทม ในกลม

ก�รประเมนกลม ฯลฯ

ศกษ�/ทำ�ง�นเปนทมทงองคก�ร

ก�รประเมน ก�รปฏบตง�น ฯลฯ

ลกษณะขององคการเออการเรยนร องคก�รเออก�รเรยนรจะมลกษณะหล�ย ๆ ประก�รทแตกต�งไปจ�ก

องคก�รทวไป จ�กก�รประมวลหนงสอ บทคว�ม เอกส�รต�ง ๆ พบว� ปจจบนนมก�รอ�งองแนวคดเกยวกบองคก�รเออก�รเรยนรของนกพฒน�ทรพย�กรมนษยทมชอเสยง 3 ท�นม�กทสด คอ Peter Senge, Michael Marquardt และ David A. Gavin ซงแนวคดเกยวกบลกษณะขององคก�รเออก�รเรยนรของทง 3 ท�นนมบ�งลกษณะทคล�ยคลงกน และบ�งลกษณะมคว�มแตกต�งกนอย�งชดเจน แตไมว�จะเปนลกษณะทกำ�หนดโดยท�นใด จะชใหองคก�รทงหล�ยเหนว�ก�รพฒน�องคก�รใหเปนองคก�รเออก�รเรยนรจำ�เปนตองพฒน�ลกษณะเหล�นใหเกดขนอย�งเปนรปธรรม การสรางองคการเออการเรยนร องคก�รใดกต�มทตองก�รปรบเปลยนตนเองใหเปนองคก�รเออก�รเรยนร ยอมตองมแนวท�งหรอขนตอนก�รสร�งองคก�รเออก�รเรยนรทเหม�ะสมกบองคก�รของตนเอง วธก�รหนงทจะชวยทำ�ใหมขนตอนก�รดำ�เนนง�นกโดยก�รศกษ�ขนตอนทมผเสนอแนะไว แลวจงออกแบบขนตอนทเหม�ะสมสำ�หรบองคก�รของ ตนเองตอไป

องคก�รจำ�นวนม�ก โดยเฉพ�ะองคก�รเอกชนในต�งประเทศ ประสบคว�มสำ�เรจในก�รพฒน�ตนเองใหเปนองคก�รเออก�รเรยนรแลว หล�ยองคก�รจงไดเผยแพรขนตอนไวใหผอนไดศกษ�เปนแนวท�ง ซงพอประมวลไดดงตอไปน

1. ขนตอนของสมต สชฌกร (2541) ซงผเขยนจะขอนำ�เสนอแนวคดของสมตร สชฌกร ดวย 2. ขนตอนของ Marsick และ Watkins

Marsick และ Watkins (1996) นำ�เสนอกระบวนก�รก�รเรยนรทตอเนอง เปนกลยทธทบรณ�ก�รเข�กบก�รทำ�ง�นไว รวม 7 ขน ดงน 1. สร�งโอก�สก�รเรยนรอย�งตอเนอง 2. เสรมสร�งก�รสนทน�และใฝร 3. กระตนก�รมสวนรวม และก�รเรยนรเปนทม 4. สร�งคว�มสนใจและทำ�ใหเกดก�รแบงปนก�รเรยนร 5. ใหอำ�น�จแกบคล�กรผ�นวสยทศน

6. เชอมโยงองคกรเข�กบสภ�พแวดลอม 7. สนบสนนก�รเรยนระดบบคคล กลม และองคก�ร

3. แบบจำ�ลองบรษทก�รเรยนร Michael Pedler, J. Burgoyne และ Tom Boydell (อ�งถงใน

Michael Marquardt และ Angus Reynolds, 1994) ไดเสนอแบบจำ�ลองบรษทก�รเรยนร (The Learning Company Model) ไวว� ตองประกอบดวย (1) กลยทธ (2) ก�รมองภ�ยใน (3) โอก�สก�รเรยนร (4) ก�รมองภ�ยนอก และ (5) ก�รสร�งโครงสร�งทจำ�เปน ซงทง 5 ขนดงกล�วนนำ�เสนอเปนแบบจำ�ลองได ดงน

- ขอมล - กว�ดต�มองพรมแดนของ - ก�รตรวจสอบและควบคม องคก�ร เปนระยะอย�งตอเนอง - ก�รเรยนรระหว�งองคก�ร - ก�รแลกเปลยนภ�ยใน - ก�รใหร�งวล - กลยทธ/วธก�รเรยนร - บรรย�ก�ศ - ก�รมสวนรวมในก�รกำ�หนดนโยบ�ย - ก�รพฒน�ตนเองเพอทกคน

4. แบบจำ�ลองก�รเรยนรอย�งตอเนองในสถ�นททำ�ง�น แบบจำ�ลองก�รเรยนรอย�งตอเนองในสถ�นททำ�ง�น (The

Continuous Workplace Learning Model) ถกพฒน�ขนโดย Katie Weldon ผจดก�รด�นก�รศกษ�ของบรษท Ernst & Young และคณะ แบบจำ�ลองทพฒน�ขนม 2 แบบ คอ (1) สำ�หรบก�รเรยนรดวยตนเอง และ (2) สำ�หรบก�รชวยผอนเรยนร ทง 2 แบบมขนตอนหลกสำ�คญ 4 ขน คอ (1) ว�งแผน (2) วเคร�ะห (3) ลงมอทำ� และ (4) บนทกขอมล 5. แบบจำ�ลองกระบวนก�รเรยนรของ Rover Corporate จ�กแบบจำ�ลองน จะเหนไดว�

(1) กระบวนก�รเรยนรตองเกดขนจ�กคว�มตองก�รจำ�เปนท�งธรกจของบรษท Rover ใชปร�กฏก�รณนเปนโอก�สของก�รเรยนร เปนตวกระตนใหทกคนตระหนกในคว�มจำ�เปนทตองเรยนร และ Rover

ยงเนนดวยว� ก�รเรยนรทเกดขนตองสงผลโดยตรงตอก�รปฏบตง�น

(2) ผรเกยวกบองคก�ร รวมทงลกค�ขององคก�ร ตองรวมกนกำ�หนดเป�หม�ยของโครงก�ร กำ�หนดเกณฑม�ตรฐ�นทจะใชตดสนคณภ�พก�รเรยนรและประส�นง�นกบคนกลมต�ง ๆ

(3) บคคลทเปนหลกสำ�คญของโครงก�ร ประกอบดวย ผเชยวช�ญด�นเนอห� ผปฏบตง�นทชำ�น�ญก�ร ผเชยวช�ญก�รเรยนรทงภ�ยในและภ�ยนอกองคก�ร ประชมรวมทมทำ�ง�น

(4) เมอบคคลทเกยวของทงหมดม�รวมกนไดแลว ต�งกจะตองชวยกนพฒน�ร�ยละเอยด ซงประกอบดวยเป�หม�ยของโครงก�ร วตถประสงค กระบวนก�รเรยนรอย�งละเอยด

(5) เมอไดร�ยละเอยดแลว กนำ�ม�ออกแบบขนตอน และแผนง�นททำ�ใหมนใจไดว�จะประสบผลสำ�เรจ

(6) เตรยมบคคลทจะเปนผนำ�ก�รเปลยนแปลง เชน หวหน�ง�น ผนำ�ท�งคว�มคดของบคล�กรแตละกลม รวมทงบคล�กรทตองเปนผเรยนร

(7) ผลตเอกส�ร และสอก�รเรยนรทเออใหเกดก�รเรยนรทงร�ยบคคลและกลม Rover เนนว�ตองเปนเอกส�รหรอสอก�รเรยนรทมคณภ�พสง

(8) จดสภ�พแวดลอมทเออใหเกดก�รเรยนร สภ�พแวดลอมนตองจดในสถ�นทปฏบตง�นเท�นน

(9) จดกจกรรมก�รเรยนรใหแกบคล�กรทงระดบร�ยบคคลและกลม ต�มโครงก�รต�ง ๆ ทว�งแผนไว

(10) ก�รเรยนรจะเกดขนหรอไมม�กนอยเพยงใด กตองมผประเมนผลก�รเรยนร

(11)ก�รเรยนรของแตละคนตองถกบนทกเกบไวในระบบคอมพวเตอรของบรษทและจะตองปร�กฏอยในแฟมประวตของแตละคนดวย

(12) เพอก�รเรยนรในอน�คต เอกส�รก�รเรยนรจะตองถกออกแบบและสร�งขน (13) จะตองมก�รทบทวนวธก�รปฏบตทผ�นม� เพอใหไดวธก�รเรยนร ทดทสดทส�ม�รถประก�ศใหทกคนในบรษทรบทร�บและปฏบต และ (14) เมอบรษทไดวธทดทสดแลว จะตองมก�รทดสอบและเปรยบเทยบประสทธภ�พ และใหทกคนในบรษทมสวนรวมในก�รเรยนร

การวดและการประเมนสอการเรยนการสอน ในทน จะกล�วถงก�รวดและก�รประเมนผลสอก�รเรยนก�รสอนทมขนตอนก�รตรวจสอบทพถพถนเพอใหไดสอทมคณภ�พอย�งแทจรง ในเบองแรก ก�รตรวจสอบแบงออกไดเปนสองสวนใหญ คอ ก�รตรวจสอบโครงสร�งภ�ยในสอ (Structural) และก�รตรวจสอบคณภ�พสอ (Qualitative) ดงจะไดกล�วถงร�ยละเอยดก�รตรวจสอบทงสองสวนต�มลำ�ดบตอไปน ขน ๑ ก�รตรวจสอบโครงสร�งภ�ยในสอ (Structural basis) ก�รตรวจสอบในขนนเปนก�รตรวจสอบสงทปร�กฏในสอ ซงส�ม�รถสมผสไดดวยประส�ทสมผส ต� ห จมก ลน และก�ย ถ�สวนทปร�กฏภ�ยในมลกษณะชดเจน ง�ย และสะดวกแกก�รรบร สอนนเปนสอทมศกยภ�พสงในก�รสอส�ร ก�รตรวจสอบทสำ�คญในขนนประกอบดวยสองสวนคอ ลกษณะสอและเนอห�ส�ระในสอ ๑. ลกษณะสอ ปจจยหลกทมผลตอก�รผลตสอใหมลกษณะต�งๆ คอ ลกษณะเฉพ�ะต�มประเภทของสอ ก�รออกแบบ เทคนควธ และคว�มง�ม ดงนนในก�รตรวจสอบลกษณะสอ ผตรวจสอบจะมงตรวจสอบทงสประเดนข�งตนเปนหลก ๑.๑ ลกษณะเฉพาะตามประเภทของสอ สอแตละประเภทมลกษณะและคณสมบตเฉพ�ะ สอก�รเรยนก�รสอนบ�งประเภทจะทำ�หน�ทเพยงใหส�ระ

ขอมล บ�งประเภทจะใหทงส�ระและกำ�หนดใหผเรยนตอบสนองดวยในสอบ�งประเภท เชน สอสำ�หรบก�รศกษ�ร�ยบคคล สอทเสนอเนอห�ส�ระขอมลอ�จจะเสนอไดหล�ยรปแบบ ซงอ�จจะใหคว�มเปนรปธรรมหรอน�มธรรมม�กนอยแตกต�งกน ทเปนรปธรรมม�กทสดคอของจรง ซงเปดโอก�สใหบคคลใชประส�ทสมผสไดม�กชองรบสมผสกว�สออน ทมคว�มเปนรปแบบรองลงม� ไดแก ของตวอย�ง ของจำ�ลอง เปนตน สอบ�งชนด ใหส�ระเปนร�ยละเอยดม�ก บ�งชนดใหนอย บ�งชนดใหแตหวขอ เชน แผนโปรงใส สอบ�งประเภทสอส�รดวยก�รด บ�งประเภทสอส�รท�งเสยง หรอบ�งประเภทสอส�รดวยก�รสมผส ดมกลน หรอลมรส เชน ก�รสอส�รดวยภ�พ ซงมหล�ยชนด ตงแตสอประเภทกร�ฟกอย�งง�ยไปจนถงภ�พเหมอนจรง สอประเภทกร�ฟกนน ตองเสนอคว�มคดหลกเพยงคว�มคดเดยว ภ�พกมหล�ยชนด ภ�พ ๒ มต หรอภ�พ ๓ มต ภ�พอ�จจะอยนงหรอเคลอนไหวเรว บ�งชนดเปนล�ยเสน ร�ยละเอยดนอย เชน ภ�พก�รตน ซงต�งจ�กภ�พเหมอนจรงทใหร�ยละเอยดม�ก เปนตน รปแบบของก�รเสนอภ�พนน อ�จจะเสนอภ�พหล�ยภ�พพรอมกน (Simultaneous Images หรอ Multi-Images) หรออ�จจะเสนอภ�พทละภ�พตอเนองกน (Sequential Images) เหล�นเปนตน ลกษณะทแตกต�งกนนยอมใหคณค�แตกต�งกน จะเหนว� ในปจจบนสอแตละประเภทมคว�มหล�กหล�ยในรปแบบ สวนหนงเนองจ�กคว�มเจรญก�วหน�ของเทคโนโลยและวธก�รสอน ก�รประยกตใชเทคโนโลยใหมและทฤษฎก�รเรยนก�รสอนทนำ�ม�เนนใหม เชน ก�รประยกตใชทฤษฎจตวทย�พทธปญญ� (Cognitive Psychology) ในก�รเรยนก�รสอน ทำ�ใหสอก�รเรยนก�รสอนแตละประเภทมม�กรปแบบอนนำ�ม�ซงประโยชนตอก�รสอส�ร เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ซงแตเดมไดประยกตใชทฤษฎจตวทย�พฤตกรรมในก�รสร�งบทเรยน (Behavioral Psychology) CAI นนมลกษณะเปนบทเรยนสำ�เรจรป แตในปจจบนก�รประยกตใชทฤษฎจตวทย�พทธปญญ� (Cognitive Psychology) ทำ�ใหเกด CAI ในลกษณะของเกมส (Games) สถ�นก�รณจำ�ลอง (Simulation) และโปรแกรมปญญ�ประดษฐต�งๆ (Artificial

Intelligence) แตอย�งไรกต�มถงแมสอก�รเรยนก�รสอนจะมรปแบบทหล�กหล�ย สอทผลตกจะตองคงลกษณะเฉพ�ะต�มประเภทสอไวได ดงนนในก�รตรวจสอบสอ ผตรวจสอบจะตองพจ�รณ�คว�มถกตองของลกษณะสอ ทงแตละองคประกอบและโดยสวนรวมในอนทจะนำ�ไปสก�รทำ�ง�นทสมบรณต�มศกยภ�พของสอแตละประเภท และต�มวตถประสงคของก�รผลตสอ (ดตวอย�งแบบฟอรมก�รตรวจสอบสอ ๑, ๒, ๓ และ ๔)

๑.๒ มาตรฐานการออกแบบ (Design Standards) ก�รออกแบบสอก�รเรยนก�รสอนเปนก�รสร�งสรรคสงใหมดวยก�รนำ�สวนประกอบต�งๆ ต�มประเภทของสอและองคประกอบก�รเรยนก�รสอนทเกยงของม�พจ�รณ� เพอประโยชนของก�รสอส�ระต�มคว�มค�ดหม�ย องคประกอบก�รเรยนก�รสอนทเกยวของในทนไดแก จตวทย�ก�รเรยนรเฉพ�ะกลมเป�หม�ย หลกก�รสอน กระบวนก�รสอส�รและลกษณะเฉพ�ะเรอง เปนตน ก�รออกแบบสอทดจะตองชวยทำ�ใหก�รสอส�ระชดเจนและเปนทเข�ใจง�ยสำ�หรบกลมเป�หม�ย กล�วคอ ตองไมเปนก�รออกแบบททำ�ใหก�รสอส�รคลมเครอ และสบสนจนเปนอปสรรคตอก�รสอคว�มเข�ใจ ดงนนในก�รตรวจสอบสอในขนน สงทผตรวจสอบสอจะตองพจ�รณ� คอ ก�รชหรอแสดงส�ระสำ�คญต�มทตองก�รไดอย�งน�สนใจ กระชบและไดใจคว�มครบถวน มคว�มเหม�ะสมกบก�รจดก�รเรยนก�รสอนหรอก�รฝกอบรม เชน จำ�นวนเวล�เรยน จำ�นวนบคคลผใชสอ วธก�รใชสอ เปนตน มคว�มน�สนใจ ตนห ตนต� เร�ใจ และน�เชอถอ อนง ห�กสอนนมกจกรรมหรอตวอย�งประกอบ กจกรรมจะตองสอดคลองกบวตถประสงคและเนอห�ส�ระ ทงกจกรรมและตวอย�งตองส�ม�รถจและตรงคว�มสนใจของกลมเป�หม�ยไดตลอดเวล� และนำ�ไปสก�รขย�ยหรอเสรมส�ระทตองก�รเรยนรใหกระจ�งชด แตถ�สอนนเปนวสดกร�ฟก กจะตองเปนก�รออกแบบทลงตว มคว�มสมดลในตว

นอกจ�กนในบ�งครงอ�จใชก�รออกแบบแกขอจำ�กดหรอขอเสยเปรยบของลกษณะเฉพ�ะบ�งประก�รของสอ แตก�รกระทำ�เชนน จำ�เปนตองมผลง�นวจยรองรบ ตวอย�งเชนโปรแกรมก�รสอนดวยไมโครคอมพวเตอร (Microcomputer-based instructional programs) ซงเปนบทเรยนสำ�เรจรปร�ยบคคล ต�มปกตบทเรยนลกษณะน เปดโอก�สใหผเรยนใชเวล�เรยนน�นเท�ไรกได แตนกวจยกลมหนง อนประกอบดวย Belland, Taylor, Canelos, Dwyer และ Baker (๑๙๘๕) ตงประเดนสงสยว� ก�รใหผเรยนมโอก�สใชเวล�เรยนน�นเท�ใดกไดนน อ�จจะเปนผลทำ�ใหผเรยนไมตงใจเรยน ซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปแลวว� คว�มตงใจเรยนเปนปจจยสำ�คญในก�รเรยนร คณะวจยจงไดทำ�ก�รวจยโดยกำ�หนดเวล�เรยนในโปรแกรมกรสอนดวยไมโครคอมพวเตอร ซงก�รกำ�หนดเวล�เรยนนกระทำ�ได เพร�ะอยในสมรรถวสยต�มศกยภ�พคอมพวเตอร ผลก�รวจยพบว� โปรแกรมทกำ�หนดเวล�เรยน ผนวกกบใหเวล�สำ�หรบกระบวนก�รคด ชวยใหผลก�รเรยนสงขนอย�งมนยสำ�คญดวย ตวอย�งง�นวจยทยกม�ข�งบนน ชใหเหนว� กรออกแบบโดยก�รกำ�หนดเวล�เรยนในบทเรยน และก�รประยกตใชเทคโนโลยคอมพวเตอรทส�ม�รถกำ�หนดเวล�เรยนในบทเรยนได ชวยแกจดออนหรอขอจำ�กดของลกษณะเฉพ�ะบทเรยนสำ�เรจรปร�ยบคคลไดเปนอย�งด ง�นวจยในลกษณะนจะชวยนกออกแบบสอใหมคว�มมนใจในก�รตดสนใจเลอกใชสอทพสจนแลวว�มประสทธภ�พในก�รออกแบบ ๑.๓ มาตรฐานทางเทคนควธ (Technical standards) เทคนควธก�รเสนอสอ เปนปจจยสำ�คญอกปจจยหนงทชวยใหสอมคว�มน�สนใจและส�ม�รถสอส�รไดอย�งมประสทธภ�พ ทสำ�คญประก�รหนงทควรเนนในทนคอ เทคนควธทใชในสอก�รเรยนก�รสอน ตองเปนเทคนควธก�รท�งก�รศกษ� กล�วคอ เปนเทคนควธก�รทชวยใหก�รเสนอส�ระเปนไปอย�งชดเจน ไมคลมเครอหรอไมซอนเรนส�ระเพอใหมก�รเด� ในด�นก�รนำ�เสนอตองน�สนใจ ตนห ตนต� ในกรณทมก�รเปรยบเทยบตองส�ม�รถชใหเหนถงคว�มแตกต�งและคว�มเหมอน กอใหเกดคว�มเข�ใจง�ย มคว�มกระชบและส�ม�รถสรปกนคว�มไดครบถวนถก

ตองต�มทวตถประสงคกำ�หนด อกทงเปนเทคนควธทชวยใหผเรยนเกดคว�มรสกเปนจรงเปนจงสวนในด�นก�รใชสอ ควรเปนเทคนควธทชวยใหคว�มคลองตวในก�รใช ใชง�ย และมคว�มปลอดภย

บทท 3 วธการดำาเนนการ

ขนตอนดำาเนนการวจย1. ขนก�รวจย ( มถน�ยน - ตล�คม 2553 )

1. ว�งแผนก�รจดทำ�สอก�รสอนคอมพวเตอรศกษ�หลกสตรและวเคร�ะหเนอห�ร�ยวช�วทย�ศ�สตร ในระดบชนมธยมศกษ�ปท 2 เรอง ระบบร�งก�ยในก�รพฒน�ก�รเรยนรร�ยวช�วทย�ศ�สตรของนกเรยน ระดบชนมธยมศกษ�ปท 2

2. จ�กหลกสตรสถ�นศกษ� หลกสตรกลมส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตร คมอคร หนงสอต�ง ๆ

3. รวบรวมขอมลก�รจดทำ�สอก�รเรยนก�รสอน4. ว�งแบบขนตอนก�รทำ�ง�นของโปรแกรมระบบ5. จดทำ�สอคอมพวเตอรชวยสอน6. จดทำ�คมอประกอบก�รใชสอก�รสอน7. จดทำ�แบบทดสอบและแบบสอบถ�ม

2. ขนก�รใชสอก�รสอน ( สงห�คม 2553 )3. ขนประเมนผลโดยแบบสอบถ�มและแบบทดสอบ สรปผลก�รจดทำ�สอ

คอมพวเตอร ชวยสอน ( กนย�ยน 2553 )4. ขนปรบปรงและพฒน�สอก�รเรยนก�รสอนใหมคณภ�พม�กยงขน

(ตล�คม 2553 )

การวเคราะหและประเมนผลการเรยนร1. การสงเกต2. แบบทดสอบ เกณฑก�รประเมน

ทำ�ถก 25-30 ขอ ดม�กทำ�ถก 24- 20 ขอ ดทำ�ถก 19-15 ขอ พอใชทำ�ถก นอยกว� 15 ขอ ปรบปรง

3. แบบสอบถามเกณฑก�รประเมน ม 4 ระดบ คอ ดม�ก ด พอใช ปรบปรง

4. การประเมนผลสภาพจรงพฤตกรรมก�รเรยนร ก�รตอบคำ�ถ�ม ก�รทำ�แบบฝกหด ก�ร

อธบ�ยเชงวเคร�ะหและสงเคร�ะห

แบบประเมนสอการเรยนการสอน

รายการประเมน ระดบการประเมนด

มากด พอใ

ชปรบปรง

1. วธก�รนำ�เสนอ1.1 เหม�ะสมกบผเรยนร�ยบคคล …………………………………….

……..

…..

……..

………..

1.2 เหม�ะสมกบผเรยน ( ) กลมเลก ( ) กลมใหญ ( ) ร�ยบคคล …..

……..

…..

……..

………..

1.3 คว�มเหม�ะสมของเวล�ในก�รนำ�เสนอ ………………………….

……..

…..

……..

………..

1.4 ก�รนำ�เข�สเรอง …………………………………………………..

……..

…..

……..

………..

2. ก�รนำ�เสนอเนอห�ของสอ2.1 สอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน ………………………….

……..

…..

……..

………..

2.2 สอดคลองกบกลมวช�ทกำ�หนด …………………………………..

……..

…..

……..

………..

2.3 ถกตอง/มคณค�ท�งวช�ก�ร ……………………………………..

……..

…..

……..

………..

2.4 มคว�มย�ก-ง�ย เหม�ะสมกบผเรยน …………………………….

……..

…..

……..

………..

2.5 เสรมสร�งทกษะประสบก�รณก�รเรยนร ………………………..

……..

…..

……..

………..

2.6 สงเสรมจรยธรรม/วฒนธรรม/ไมขดตอกฎหม�ยและศลธรรมขนบธรรมเนยมอนดง�ม ………………………………………….

……..

…..

……..

………..

3. ก�รใชภ�ษ�3.1 ใชภ�ษ�ถกตอง ชดเจน ………………………………………….

……..

…..

……..

………..

3.2 เหม�ะสมกบระดบ/วยวฒ/วฒภ�วะ ของผเรยน ………………..

……..

…..

……..

………..

3.3 ใชคำ�ศพทเหม�ะสม ……………………………………………..

……..

…..

……..

………..

4. สงเสรมกจกรรมก�รเรยนก�รสอน4.1 สงเสรมก�รตอบสนองของผเรยน ……………………………….

……..

…..

……..

………..

4.2 สงเสรมใหผเรยนมสวนรวม ………………………………………

……..

…..

……..

………..

รายการประเมน ระดบการประเมนด

มากด พอใ

ชปรบปรง

5. เทคนคในก�รผลต5.1 ตวอกษร (แบบ/ ขน�ด/ ส) ………………………………………..

……..

…..

……..

………..

5.2 ขน�ด/ ขน�ดของภ�พ …………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.3 ร�ยละเอยด ……………………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.4 คว�มประณต …………………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.5 ก�รจดองคประกอบศลปะ ……………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.6 ก�รลำ�ดบภ�พ ……………………………………………………

……..

…..

……..

………..

5.7 ก�รสอคว�มหม�ย ……………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.8 ก�รนำ�เสนอ ………………………………………………………

……..

…..

……..

………..

5.9 คว�มย�ก-ง�ยในก�รใชง�น ……………………………………..

……..

…..

……..

………..

5.10 ขน�ด/นำ�หนกเหม�ะสม ………………………………………….

……..

…..

……..

………..

5.11 เสยงบรรย�ย ก�รออกเสยงอกขระ/จงหวะก�รอ�น/นำ�เสยง …….

……..

…..

……..

………..

5.12 เสยงประกอบสมพนธกบภ�พและเรอง …………………………..

……..

…..

……..

………..

5.13 เสยงดนตร ชดเจน/ดง-เบ� พอด / เข�กบเนอห�และภ�พ ……….

……..

…..

……..

………..

6. อน ๆ

6.1 ใชในก�รสอนไดง�ย ………………………………………………

……..

…..

……..

………..

6.2 ร�ค�เหม�ะสม ……………………………………………………

……..

…..

……..

………..

6.3 คว�มแปลกใหม …………………………………………………..

……..

…..

……..

………..

6.4 จดห�ง�ย ………………………………………………………….

……..

…..

……..

………..

6.5 ดแลบำ�รงรกษ�/จดเกบ/ ห�อะไหลทดแทนง�ย ………………….

……..

…..

……..

………..

รวม

บทท 4 ผลการดำาเนนการ

ทำ�ก�รประเมนจ�กนกเรยนโดยสมม�จำ�นวน 100 คน จ�กนกเรยนทเข�ใชสอทผลตขนเพอตอบแบบสอบถ�ม

รายการประเมน ระดบการประเมนด

มากด พอใ

ชปรบปรง

1. วธก�รนำ�เสนอ1.1 เหม�ะสมกบผเรยนร�ยบคคล …………………………………….

25 70 5 ………..

1.2 เหม�ะสมกบผเรยน ( ) กลมเลก ( ) กลมใหญ ( ) ร�ยบคคล …..

9 91 ……..

………..

1.3 คว�มเหม�ะสมของเวล�ในก�รนำ�เสนอ ………………………….

……..

100

……..

………..

1.4 ก�รนำ�เข�สเรอง …………………………………………………..

20 80 ……..

………..

2. ก�รนำ�เสนอเนอห�ของสอ2.1 สอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน ………………………….

17 83 ……..

………..

2.2 สอดคลองกบกลมวช�ทกำ�หนด …………………………………..

8 92 ……..

………..

2.3 ถกตอง/มคณค�ท�งวช�ก�ร ……………………………………..

100

…..

……..

………..

2.4 มคว�มย�ก-ง�ย เหม�ะสมกบผเรยน …………………………….

……..

100

……..

………..

2.5 เสรมสร�งทกษะประสบก�รณก�รเรยนร ………………………..

97 3 ……..

………..

2.6 สงเสรมจรยธรรม/วฒนธรรม/ไมขดตอกฎหม�ยและศลธรรมขนบธรรมเนยมอนดง�ม …………………………

……..

100

……..

………..

……………….3. ก�รใชภ�ษ�3.1 ใชภ�ษ�ถกตอง ชดเจน ………………………………………….

20 80 ……..

………..

3.2 เหม�ะสมกบระดบ/วยวฒ/วฒภ�วะ ของผเรยน ………………..

11 89 ……..

………..

3.3 ใชคำ�ศพทเหม�ะสม ……………………………………………..

……..

97 3 ………..

4. สงเสรมกจกรรมก�รเรยนก�รสอน4.1 สงเสรมก�รตอบสนองของผเรยน ……………………………….

……..

100

……..

………..

4.2 สงเสรมใหผเรยนมสวนรวม ………………………………………

……..

100

……..

………..

4.3 สงเสรมกระบวนก�รคดของผเรยน ……………………………….

3 97 ……..

………..

4.4 สงเสรมใหผเรยนมวสยทศน ………………………………………

13 87 ……..

………..

รายการประเมน ระดบการประเมนด

มากด พอใ

ชปรบปรง

5. เทคนคในก�รผลต5.1 ตวอกษร (แบบ/ ขน�ด/ ส) ………………………………………..

……..

100

……..

………..

5.2 ขน�ด/ ขน�ดของภ�พ …………………………………………….

10 90 ……..

………..

5.3 ร�ยละเอยด ……………………………………………………….

……..

100

……..

………..

5.4 คว�มประณต …………………………………………………….

……..

80 20 ………..

5.5 ก�รจดองคประกอบศลปะ ……………………………………….

12 78 10 ………..

5.6 ก�รลำ�ดบภ�พ ……………………………………………………

2 98 ……..

………..

5.7 ก�รสอคว�มหม�ย ……………………………………………….

100

…..

……..

………..

5.8 ก�รนำ�เสนอ ………………………………………………………

100

…..

……..

………..

5.9 คว�มย�ก-ง�ยในก�รใชง�น ……………………………………..

11 89 ……..

………..

5.10 ขน�ด/นำ�หนกเหม�ะสม ………………………………………….

……..

100

……..

………..

5.11 เสยงบรรย�ย ก�รออกเสยงอกขระ/จงหวะก�รอ�น/นำ�เสยง …….

10 89 1 ………..

5.12 เสยงประกอบสมพนธกบภ�พและเรอง …………………………..

10 90 ……..

………..

5.13 เสยงดนตร ชดเจน/ดง-เบ� พอด / เข�กบเนอห�และภ�พ ……….

8 92 ……..

………..

6. อน ๆ

6.1 ใชในก�รสอนไดง�ย ………………………………………………

……..

100

……..

………..

6.2 ร�ค�เหม�ะสม ……………………………………………………

100

…..

……..

………..

6.3 คว�มแปลกใหม …………………………………………………..

100

…..

……..

………..

6.4 จดห�ง�ย ………………………………………………………….

2 98 ……..

………..

6.5 ดแลบำ�รงรกษ�/จดเกบ/ ห�อะไหลทดแทนง�ย ………………….

……..

100

……..

………..

รวม 798

2673

39 0

บทท 5 สรปผลการดำาเนนการ

ผลจ�กก�รใชสอก�รสอนดงกล�วโดยใชแบบทดสอบและแบบสอบถ�ม และก�รประเมนสภ�พ

จรงปร�กฎว�นกเรยนส�ม�รถเรยนรไดเรวและเข�ใจเนอห�ไดเปนอย�งด รวดเรวและมคว�มสขในก�รเรยนร อกทงยงส�ม�รถพฒน�คว�มคดสร�งสรรคในก�รเรยนรอกดวย

จ�กก�รจดทำ�ก�รประเมนโดยใชแบบสอบถ�มผลปร�กฎว�ผลก�รใชสอก�รเรยนก�รสอนทจดทำ�

ขน จ�กก�รประเมนแบบสมตวอย�งนกเรยนทใชสอก�รเรยนรทจดทำ�ขนจำ�นวน 100 คน ในก�รประเมนทงหมด 6 หวขอหลก 35 ขอยอย ซงจะเปนหวขอประเมนในทก ๆ ด�นต�มแบบประเมน ปร�กฏว�ผลก�รประเมนมคะแนนรวมอยทระดบด คอมคะแนนม�กทสด 2,673 คะแนน

จ�กก�รประเมนดวยแบบทดสอบทจดขนเพอทำ�ก�รทดสอบหลงจ�กทใชสอคอมพวเตอรชวยสอน ( CAI ) ปร�กฎว�นกเรยนมผลก�รเรยนดขนอยใน ระดบดม�ก 30 คน และในระดบด 5 คน ระดบพอใช 5 คน

บรรณานกรม

กรมวช�ก�ร. กระทรวงศกษ�ธก�ร. การสอนทเนนนกเรยนเปนศนยกลาง.กรงเทพมห�นคร:กรมวช�ก�ร , 2539กองวจยท�งก�รศกษ� กรมวช�ก�ร กระทรวงศกษ�ธก�ร. การวจยเพอพฒนาการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน , 2544 . เอกส�รอดสำ�เน� .โกวทย ประว�ฬพฤกษ และ สมศกด สนธรเวชญ . “การประเมนในชนเรยน”.กรงเทพมห�นคร : 2527.

เลมท 1 หนวยท 5. นนทบร : โรงพมพมห�วทย�ลยสโขทยธรรม�ธร�ช, 2539. สมต สชฌกร. 2541. การพฒนาหนวยงานใหเปนองคกรแหงการเรยนร. For Quality Journal. 28

(พฤศจก�ยน-ธนว�คม) : 111-114. ธระพฒน ฤทธทอง, การเขยนแผนการสอนทเนนกระบวนการ.เอกส�รอดสำ�เน�,2538.นภดล เจนอกษร , ACTION RESEARCH : การวจยของคร. เอกส�รอดสำ�เน�. 2542 .สมศกด สนธรเวชญ , ยทธศาสตรการสอน . เอกส�รอดสำ�เน� . มปป.อรจรย ณ ตะกวทง. ก�รพฒน�หลกสตรในเอกสารการสอนชดวชาเทคโนโลยการสอน. Beck, Michael. 1992. Learning Organizations-How to Create Them. Industrial & Commercial Training.

21 (Spring) : 21-28. Business Review. (July-August) : 78-91. Gavin, D. A. 1993. Building a Learning Organization. Harvard Kemp, J. E. Instructional Design : A Plan for Unit and Course Development.

Belmont : Fearon Pitman Publishers, Inc, 1977. Marquardt, M. & Reynolds, A. The Global Learning Organization. Burr Ridge, Ill : Richard D. Irwin, Inc.,1994. Senge, P. M. The Fifth Disciplines. London : Century Business, 1990.

----------------------------------------