0

การปองกนอบตเหตและอบตเหตจากการจราจร

บทท 9

เรยบเรยงโดย: อาจารยอานนท สดาเพง

ความหมายของอบตเหต

The World Health Organization ( WHO) ใหความหมายของอบตเหตวา "An event,

independence of the will of man, caused by a quickly action extraneous manifesting itself by injury to

body or mind "

พจนานกรม ฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. 2530 ใหความหมายของอบตเหตวา "เหตทเกดขนโดย

ไมคาดคดหรอความบงเอญ" เปนสาเหตการบาดเจบแบงเปน 2 กลมใหญ โดยแยกตามบญชการจาแนก

โรคระหวางประเทศฉบบแกไขครงท 10 (International Statistical Classification of Diseases and

Related Health Problems Tenth Revision) ดงน

1. อบตเหตจากการขนสง (Transport accidents ) ไดแก

1.1 อบตเหตทางบก

1.2 อบตเหตทางนา

1.3 อบตเหตทางอากาศ

1.4 อบตเหตจากการขนสงอน และทไมระบ

2. สาเหตภายนอกอนททาใหเกดการบาดเจบจากอบตเหต Other external causes of

accidental injury ) ไดแก

2.1 การพลดตกหรอหกลม

2.2 การถกวตถกลไกไมมชวต

2.3 การถกกระทาจากสงมชวต

2.4 อบตเหตจากการตกนารวมถงการจมนา

2.5 อบตเหตอนทคกคามตอการหายใจ

2.6 อบตเหตจากกระแสไฟฟารงส อณหภม อากาศและความกดอากาศทผดปกต

2.7 การถกควนไฟและเปลวไฟ

2.8 การถกความรอนและสารรอน

2.9 การสมผสกบสตวหรอพชมพษ

2.10 ภยนตรายจากพลงตามธรรมชาต

2.11 การเปนพษและผลทตามมา

2

2.12 การถกทาราย

2.13 อนๆ ทงหมดจากสาเหตภายนอก

ในป ค.ศ. ๑๙๓๑ H.W. HEINRICH นกวทยาศาสตรชาวอเมรกน ซงตอมาไดถกยกยองใหเปน

“บดาแหงการปองกนอบตเหตวงการอตสาหกรรม” ไดกลาวถงลาดบในการเกดอบตเหต (ACCIDENT

SEQUENCE) วา “การบาดเจบในวงการอตสาหกรรม เปนผลทเกดจากองคประกอบตางๆ ซงมชวง

ลาดบทแนนอน และองคประกอบสดทายกคอ อบตเหตหรอการบาดเจบนนเอง สวนอบตเหตกมสาเหต

โดยตรงจากการกระทาทไมปลอดภยของบคคล (UNSAFE ACT) และ / หรอการขดของของอปกรณ

(UNSAFE CONDITION)" สรปองคประกอบของอบตเหตของ HEINRCH ม 5 องคประกอบ ซงเกดขน

เปนชวงลาดบตอเนองดงน

1. ลกษณะตกทอดจากบรรพบรษ และสภาพแวดลอมทางสงคม เปนลกษณะอนไมพง

ปรารถนาซงอยในจตใตสานกของบคคล เชน ความดอรน มทะล ความเลนเลอ ความโลภ อารมณ

รนแรง ความตนเตน ตกใจงาย อาการทางประสาท เปนตน สวนสภาพแวดลอมทางสงคม ยอมมสวนทา

ใหบคคลนนถกเปลยนแปลงพฤตกรรม สะสมนสยในลกษณะทไมพงปรารถนา แมวาบคคลนนจะ

ไดรบการฝก อบรม มาเปนอยางดกตาม

2. ความบกพรองสวนบคคล พฤตกรรมดงกลาวยอมสงผลใหเกดผลเสยกบภารกจ เชน

การใชพาหนะดวยความประมาท การทมอารมณรนแรง ตนตระหนกงาย ขาดความย งคด ทาใหการ

กระทาบางอยางลงไปโดยไมคานงถงหนทางปฏบตทปลอดภย ซงเปนผลตอเนองไปจนอาจทาให

เครองมอ อปกรณเกดขดของได

3. การกระทาทไมปลอดภยและสภาพทไมปลอดภย การกระทาทไมปลอดภยของบคคล

เชน เสยงบนเขาไปในสภาพอากาศทตนไมทราบ ละเมดขอควรระวงเพอความปลอดภย ขาดการ

วางแผนการกระทาตางๆทรอบคอบ สภาพทไมปลอดภย ยานพาหนะไมไดรบการตรวจสภาพ หรอซอม

ตามเกณฑทกาหนด มวสดแปลกปลอม (FOD) เครองหมายไมชดเจน เปนตน

4. อบตเหต เหตการณหรอลาดบเหตการณ เชน นกบนหลงสภาพการบน เครองบนชน ภม

ประเทศ เครองบนตกทางวงทางขบ เปนตน

5. การบาดเจบหรอเสยชวต เชน บาดเจบจากการถกเพลงไหมจากการกระแทกกบ

สงกดขวางเมอ เครองบนตกกระแทกพน ซงองคประกอบแตละองคประกอบเหลานเปรยบเสมอนตว

โดมโนแตละตว ทตงเรยงกนไวตามลาดบจาก ลาดบท 1 ถงลาดบท 5 และอยในระยะทกระทบสมพนธ

ถงกนได ตามภาพท 1

3

ภาพท 1 องคประกอบและลาดบการเกดอบตเหต

HEINRICH ใหแนวความคดไววา การทจะปองกนบคคลไมใหประสบกบอบตเหต จนทาให

เกดการบาดเจบหรอเสยชวตนน สามารถทาไดโดยการควบคม (Control) อยางมประสทธภาพโดยคอย

ขจดการกระทาทไมปลอดภย และสภาพทไมปลอดภย นนคอ การดงโดมโนตวกลางออกไป กจะทา

ใหผลขององคประกอบเบองตนไมมผลกระทบตอองคประกอบหลงๆ ดงนน อบตเหตและการบาดเจบ

กจะไมเกดขน ตามภาพท 2

4

ภาพท 2 การปองกนอบตเหต

การปองกนอบตเหตตามทฤษฎโดมโน

การบาดเจบ / เสยชวตจะไมเกดเมอดงโดมโนตวท 3 ออก

สาเหตของการเกดอบตเหต

อบตเหตมไดเกดขนเพราะเคราะหกรรมหรอโชคชะตาหรอเพราะเหตบงเอญ อบตเหตทเกดขน

5

ทกครงหากพจารณาใหละเอยดถถวนแลว จะพบวา มสาเหตทแทจรงอย ซงสวนมากจะอยในวสยท

สามารถแกไข หรอปองกนได ในการปองกนอบตเหตทถกวธและไดผลนน จะตองมการกาหนด

โครงการ และแผนงานไวในการปองกนอบตเหต ซงจะตองรถงสาเหตททาใหเกดอบตเหตเสยกอน

เพราะถาไปปองกนปลายเหตแลวอบตเหตนนกจะยงคงมอย และกจะทาใหเกดอบตเหตในลกษณะ

เดยวกนซ าขนอก สาเหตของอบตเหตทสาคญม 3 ประการ คอ

1. สาเหตทเกดจากคน ซงจะมองคประกอบหลายอยาง เชน มความรนอย ไมทนกบความ

เจรญกาวหนาของเทคโนโลย หรอไมมความรเกยวกบเรองความปลอดภย มเจตนคตหรอนสยท

ไมถกตอง เชน ประมาท ขาดความรอบคอบ เกยจคราน ดอรน ไมปฏบตตามกฎ ระเบยบ มพฤตกรรมท

ไมปลอดภยซงหมายถง ความประพฤตหรอการปฏบตหรอการกระทาของคนทไมยอมเปลยนไปตาม

สงแวดลอม และประการสดทาย กคอ มทกษะไมเพยงพอ ขาดความชานาญหรอความสามารถในการ

ปฏบตงาน เชน ปฏบตงานขณะทรางกายออนเพลย มนเมา หรออารมณผดปกต โดยเฉพาะการดมสรา

เครองดองของเมา เปนตน

2. สาเหตทเกดจากวตถ ซงหมายถง สงประดษฐทงหลายทมนษยคดสรางขนมาเพออานวย

คณประโยชนใหแกมวลมนษยดวยกน ซงจะเปนสาเหตทาใหมนษยประสบอบตเหตไดตลอดเวลา

อาจจะเกดขนไดทกโอกาสและทกสถานท อาจจะเกดขนเพราะการออกแบบไมด สรางไมถกตอง

ตลอดจนการใชสอยไมเปนไปตามมาตรการดานความปลอดภยทไดกาหนดไว เปนตน

3. สาเหตทเกดจากสภาพแวดลอมอนตราย เชน สภาพของแสงสวางทใชในการปฏบตงานไม

เพยงพอ สภาพถนนทลน ขรขระ เปนหลม บอ สภาพของอากาศทรอนอบอาวหรอหนาวเกนไป สภาพ

ของพนทปฏบตงานทมฝ นละออง ควนพษ ตลอดจนสภาพของสงคมตาง ๆ กมสวนสนบสนนทาใหเกด

อบตเหตไดเชนเดยวกน

หลกในการปฏบตเพอใหเกดความปลอดภยพนฐาน มดงนคอ

1. หลกเลยง คอ การไมนาตวและทรพยสนเขาไปเกยวของกบสงทเหนวานาจะเกดอนตราย

หรอนาจะเกดอบตเหต บคคลควรจะตองฝกหดนสยใหรอบคอบ และมความระมดระวงอยเสมอ

อบตเหตและความเสยหายกจะไมเกดขนกบบคคลและทรพยสนของบคคลนน ๆ

2. กาจด คอ การกาจดหรอแกไขสงทเหนวานาจะเกดอนตรายโดยถกวธ เมอใครกตามทไดพบ

เหนสงทสอวานาจะทาใหเกดอนตรายไดในโอกาสขางหนา ไมวาจะชาหรอเรว ควรจะไดลงมอเพอการ

แกไขและควรกาจดสงนนเสยดวยการใชความรและการพจารณาอยางถองแท เพราะถาทาผดวธ

กเทากบเรงอบตเหตใหเกดขน ถาบคคลทพบเหนสงทสอวาจะเกดอนตรายและไมทราบวาจะทาการ

แกไขอยางไรหรอไมมอปกรณสาหรบใชเปนเครองมอในการแกไข การปฏบตทถกวธกคอ รายงานให

6

เจาหนาทนรภยของหนวยนนทราบ เพอใหผเกยวของดาเนนการแกไขหรอกาจดอนตรายใหหมดไป

อบตเหตจากสงนนกจะไมเกดขน

3. หามและปองกน โดยการเตอนหรอหามบคคลเขาใกลหรอเกยวของกบสงทเหนวานาจะเกด

อนตรายหรอจะทาใหเกดอบตเหตขนได ในโอกาสทกาจดสงอนตรายนนไมไดดวยตนเอง หรอการ

กาจดสงนนยงไมเสรจสน ขอนเปนการเตอนภยตอบคคลอน ๆ มใหไดรบผลรายจากอบตเหตทกาลงจะ

เกดขน ทงนหมายรวมถงการศกษาใหความรเรองนรภยและการสอนนรภยดวย

อบตเหตทเรามกพบเสมอ

1. อบตเหตจากไฟฟา มกเกดขนจากการกระทาของผทขาดความรหรอรเทาไมถงการณ หรอ

อาจเปนเพราะความประมาท ซงทาใหถกไฟดด หรอไฟลดวงจร บางครงกเปนอนตรายตอชวตและ

ทรพยสนอกดวย เพอเปนการปองกนอบตเหตจากไฟฟาเราควรปฏบตดงน

- อยาแตะตองสายไฟฟาหรอเครองใชไฟฟาทชารด ในขณะทกระแสไฟฟายงไหลอย

- อยาตอกตะปทบสายไฟฟา เพราะจะทาใหฉนวนหมชารดและมกระแสไฟฟารวมาทตะป

ทาใหเกดอนตราย

- อยาเสยบเครองใชหงตมหรอเตาไฟฟาทงไว เพราะความรอนทเกดขนอาจทาใหเกดการ

ลกไหมได

- อยาใชหลอดไฟฟา หรอเครองใชไฟฟาททาใหเกดความรอนอยใกลกบผาหรอวสดทเปน

เชอเพลงอนๆ เพราะอาจทาใหเกดไฟฟาไหมได

- อยาเลนวาวใกลสายไฟฟา สายปานอาจจะพาดสายไฟทาใหเกดอนตรายได

- อยาใชไฟฟาในการจบปลาเปนอนขาด เพราะนอกจากจะเปนการผดกฎหมายแลว ผใชอาจถก

ไฟดดไดรบอนตรายถงแกชวตได

- ถามความรไมพอ อยาแกไขซอมเครองใชไฟฟาเองในขณะทมอและเทาเปยกนาหรอเปยก

เหงอ หรอขณะทยนอยในทชนแฉะไมควรแตะตองเครองใชไฟฟา เพราะอาจจะทาใหไฟดดได

- ตรวจดสายไฟฟาและเครองใชไฟฟาอยเสมอ ถาพบวามสงหนงสงใดชารดตองรบแกไขหรอ

เปลยนใหมใหอยในสภาพด

2. อบตเหตจากการใชเครองมอตางๆ เครองมอเครองใชตางๆ ทเรานามาใชงานอาจทาใหเกด

อนตรายแกผใชได จงตองเรยนรวธใช แลวใชใหถกวธ และใชดวยความระมดระวง ซงมแนวทางในการ

ปองกนอบตเหตไดดงน

- เกบรกษาเครองมอทใชแลวไวในท ทปลอดภย เชน ตเกบเครองมอ

- ศกษาวธใชใหเขาใจอยางระเอยด

7

- ใชเครองมอใหถกกบงาน เชน จอบขดใชขดดน จอกถากใชถากดนหรอถางหญา และกอนใช

เครองมอทกครงควรตรวจสภาพเครองมอชนนนๆวาอยในสภาพใชการไดหรอเปลา

- ใชเครองมอดวยความระมดระวง ไมหยอกลอกนขณะใชเครองมอ

3. อบตเหตจากการจราจร การจราจรมไดจากดความหมายเฉพาะ การขนสง คมนาคมทางบก

โดยรถยนต หรอรถโดยสารเทานน แตยงครอบคลมรวมไปถงการขนสงคมนาคมทางนาโดยเรอ และ

การขนสงคมนาคมทางอากาศโดยเครองบน รวมทงการขนสงคมนาคมทางอวกาศ โดยยานอวกาศอก

ดวย ทกเวลาทกนาทเมอเรมใชยวดยานพาหนะเพอการขนสงคมนาคม มอตราเสยงในการเกดอบตเหต

จราจรอยตลอดเวลา ซงกองบงคบการตารวจจราจร ไดชใหเหนถงปจจยหลกสงเสรมการเกดอบตเหต

จราจร ดงน

3.1 ความประมาท ความประมาทเปนสาเหตหลกสาคญทกอใหเกดอบตเหตไดโดยงายและบอย

ทสด เพราะผทใชการจราจรมกไมตระหนกถงภยนตรายทอาจเกดขน ทาใหขาดความระมดระวง

ประมาทเลนเลอ สงผลใหเกดความสญเสยอยางไมคาดฝนจากอบตเหตทเกดขน

3.2 เพกเฉยตอกฎจราจร ความหายนะในชวตและทรพยสนไมอาจจะหลกเลยงไดถาเกด

อบตเหต ดงนนกฎจราจรจงเปนกลไกสาคญประการหนงทจะชวยควบคม และลดอตราเสยงตอการเกด

อบตเหต หากบคคลทจาเปนตองใชเสนทางสญจรไมเคารพกฎจราจรจะทาใหประสบอบตเหตได กลไก

ของกฎจราจรทตองระลกถงอยเสมอ คอ พงใชกฎจราจรอยางถกวธและถกตอง เพยงเทานเรากสามารถ

ลดความเสยงของอบตเหต

3.3 สภาพแวดลอม ประกอบดวย

- สภาวะแวดลอม

มสวนชวยสนบสนนใหเกดอนตรายจากการจราจรไดงายมาก เชน ระบบการจราจร สภาพ

การจราจรคบคง แออด และไรระเบยบ จดเปนปญหาขนวกฤตทผเดนทางสญจรประสบกบปญหา

อบตเหตจราจร เนองจากพบวาสภาพการจราจรสรางอปสรรคการเคลอนตวของยานพาหนะ ทาใหผ

เดนทางสญจรนกแตธระรบดวนของตนเอง ไมคาดคดตอภยนตรายทจะเกดขนขางหนาจากการขาด

ความระมดระวง

- สภาพภมประเทศ พนผว เสนทางการจราจร

อบตเหตจราจรสามารถเกดขนได ถาหากมการเดนทางเขาไปในลกษณะภมประเทศ พนท ทไม

คนเคย รวมถงลกษณะของเสนทางคมนาคม มสภาพทไมเอออานวยความสะดวก สบาย เสนทาง

เปยก ลน หรอมสภาพขรขระ เปนหลมเปนบอ หรอมสงกดขวางบนเสนทางจราจร รวมถงระบบแสงไฟ

สาหรบการจราจร

- สภาพอากาศ

8

อากาศทแปรเปลยนระดบเบา - รนแรง เชน ฝนตก หมอกลงจด พายฝนฟาคะนอง คลนลมแรง

สรางทศนะวสยทเลวรายกดดนสภาพการจราจรใหเกดอนตรายจากอบตเหตได ถาไมมมาตรการท

ปองกนรดกมดพอ

- อาคาร และสงปลกสราง

แมวาปจจบนอาคาร และสงกอสรางโครงการระบบสาธารณปโภคขนาดใหญตางๆ จะไดรบ

การออกแบบทงทางดานสถาปตยกรรม และทางดานวศวกรรม ชวยวางแผนการกอสรางใหมความ

มนคง ทนสมย ปลอดภย สาหรบผอยอาศยแลวกตาม แตชวงระหวางดาเนนการกอสรางเหลาน จะม

องคประกอบสาคญสงผลกระทบตอผทใชเสนทางจราจรเปนบอเกดของอบตเหตได คอ ฝ นละออง

เศษวสดกอสราง อปกรณการกอสราง กอสรางผดแบบ การพงทลายฐานรากของสงปลกสราง เปนตน

3.4 สภาพรางกาย

การมโรค และความไมสมบรณ หรอความบกพรองของรางกาย ชวยสงเสรมใหเกดอบตเหต

จราจรไดเชนกน โดยมากพบบอยในกรณความพการทางกายภาพของผบงคบยานพาหนะ จงทาให

ผบงคบยานพาหนะมประสทธภาพไมดพอ สาหรบการเลอกตดสนใจบงคบยานพาหนะเมอเกด

เหตการณเสยงตออบตเหต

3.5 สภาพทางจตใจ

ความไมสมบรณ หรอความบกพรองของจตใจ ชวยสงเสรมใหเกดอบตเหตจราจรไดเชนกน

ถาบคคลนนๆ มภาวะจตใจทไมปกต หรอไมมวฒภาวะเพยงพอทจะแกไขเหตการณ ปญหาเฉพาะหนา

ใหรอดพนภาวะวกฤตจากอบตเหตทอาจเกดขนไดทกเวลา สภาพจตใจทไมสมบรณปรากฏในบคคล

ตอไปน บคคลทเปนโรคทางจตเภท เดก คนชรา และบคคลในสภาพมนเมาสงเสพตด เปนตน

3.6 สภาพยานพาหนะ

เทคโนโลยดานวศวกรรมยานยนต พฒนากาวหนาไปมาก จนกระทงสรางความเชอมนเรอง

ความปลอดภยขณะใชยานพาหนะ แตอยาลมวาอบตเหตเกดขนไดทกเวลา ถาละเลยการตรวจสอบ เชค

ความเสอมสภาพของยานพาหนะกอนเดนทาง

ประเภทอบตเหตจากการจราจร

รปแบบและความระดบความรนแรงของอบตเหตจราจรมหลายชนดแตกตางกน ซงแบงตาม

ประเภทของการจราจร ดงน

1. อบตเหตจราจรทางบก จะมลกษณะอบตเหตทเกดขนจาก จกรยาน มอเตอรไซค รถยนตสวน

บคคล และรถยนตโดยสาร

2. อบตเหตจราจรทางนา จะมลกษณะอบตเหตทเกดขนจาก เรอ

3. อบตเหตจราจรทางอากาศ จะมลกษณะอบตเหตทเกดขนจาก เครองบน

9

4. อบตเหตจราจรทางอวกาศ จะมลกษณะอบตเหตทเกดขนจาก กระสวยอวกาศ ยานอวกาศ

สถานอวกาศ

5. อบตเหตจราจรอนๆ จะมลกษณะอบตเหตทเกดขนจาก รถไฟฟา รถไฟใตดน รถไฟ

อบตเหตจากการจราจรนนอาจเกดขนไดทกเวลา ถาหากวาขาดความระมดระวง โดยเฉพาะ

อยางยงการจราจรในเมองทมยวดยานพาหนะ และผคนหนาแนน อบตเหตกยงเกดไดงายขน ดงนนใน

การสญจรไมวาจะไปทใดหรอโดยวธใดกตามควรจะมความระมดระวงอยเสมอ จะชวยปองกนอบตเหต

ไดมาก

แนวทางการปองกนอบตเหตจากการจราจรทางบก

สาหนบแนวทางการปองกนอบตเหตจากการจราจรทางบกแบงเปน 3 ประเดน ดงน

1. การเดนถนน

- ควรเดนบนทางเทาเสมอ ถาถนนไมมทางเทา กใหเดนชดขอบถนนดานขวามอเพอจะได

มองเหนยวดยานทผานมาทางดานหนาเรา

- ควรเดนขามถนนตรงทางสาหรบคนขาม (ทางมาลาย) และถาเปนทางขามทมสญญาณไฟ

ควบคม กควรขามเมอมสญญาณไฟใหขามได หรอเมอมสญญาณไฟใหรถหยด

- ถาขามถนนบรเวณทไมมทางขาม จะตองใชความระมดระวงเปนพเศษ โดยยนอยขอบถนน

กอน หลงจากมองขวามองซายและมองขวาอกครง ดจนกระทงแนใจวาไมมรถแลนมาในระยะใกลแลว

จงเดนขามถนน

- การขามถนนขณะทฝนตก หรอในเวลากลางคน จะตองระมดระวงเปนอยางมาก เพราะผขบข

จะมองไมชดเจน และหยดรถกลาบาก

- ไมขามถนนบรเวณทมปายรถประจาทาง และไมขามถนนทางดานหนาของรถทกาลงจอดอย

เพราะจะทาใหไมเหนรถทกาลงวงมา และคนขบรถทกาลงวงมาดงกลาวกจะมองไมเหนคนทกาลงเดน

ขามถนนดวย

- ศกษาและปฏบตตามกฎจราจรใหถกตองอยเสมอ

2. การใชรถโดยสาร

- การขนรถหรอลงรถโดยสารตองรอใหรถจอดสนทกอน

- อยาแยงกนขนรถ ควรรอใหผโดยสารลงจากรถเรยบรอยเสยกอน แลวจงขนไปทละคน แลว

ลงจากรถตามกนมาทละคน

- ควรหาทนงหรอทยนภายในรถ อยาชะโงกหนาหรอยนแขน ขา ออกนอกรถ

- อยาเกาะหรอหอยโหนตามบนไดรถ เพราะอาจจะพลดตกเปนอนตรายได

10

3. การขบขรถจกรยานยนตหรอรถยนตสวนบคคล ยดหลกพนฐานการขบขปลอดภย ภายใตกฎ

จราจร 10 ประการ

- สวมหมวกกนนอกหรอคาดเขมขดนรภยทกครง เวลาขบขยานพาหนะ

- หมนตรวจระบบเบรก ยาง และระบบสองสวาง ใหอยในสภาพสมบรณ พรอมใชงานอยเสมอ

- มองดดานหลง และใหสญญาณไฟทกครง เมอเปลยนชองทาง

- สญญาณจราจรทสาคญควรจดจา

- อยาขบขยานพาหนะสวนทาง หรอขามชองทางวง

- ระมดระวง และลดความเรวทกครง เมอพบกบสภาพถนนทขรขระ เปนหลมทราย และถนน

เปยกลน

- อยาขบยานพาหนะเรวเกนกวาทกฎหมายกาหนด

- หามเสพหรอดมของมนเมาขณะขบขยานพาหนะ

- การขบขยานพาหนะผานบรเวณสแยก ควรหยดรถหรอชะลอความเรวรถ

- การขบขยานพาหนะบนถนนทไมมไฟสองสวาง ควรขบขดวยความเรวตากวาเวลากลางวน

เพอสามารถคาดถงสถานการณ และแกไขสถานการณไดอยางเฉยบพลน

เครองหมายเพอความปลอดภย(Safety Signs)

วตถประสงค

เพอเตอนหรอแจงใหทราบถงอนตราย และวธการปฏบตทเหมาะสมในพนททเสยงอนตราย

หรอตองใชความระมดระวงเปนพเศษ หรอเพอใหคาแนะนาในการปองกนอบตเหตทเกดขนกบ

บคคลทวไป

ความหมาย

1. สเพอความปลอดภย หมายถง สทกาหนดในการสอความหมายเพอความปลอดภย

2. เครองหมายเพอความปลอดภย หมายถง เครองหมายทใชสอความหมายเกยวกบความ

ปลอดภยโดยมส รปแบบ และสญลกษณภาพหรอขอความแสดงความหมายโดยเฉพาะเพอความ

ปลอดภย

3. เครองหมายเสรม หมายถง เครองหมายทใชสอความหมายเกยวกบความปลอดภยโดยมส

รปแบบ และขอความเพอใชรวมกบเครองหมายเพอความปลอดภยในกรณทจาเปน

สเพอความปลอดภย

- รปแบบ สเพอความปลอดภยทใชแบงเปน 4 ประเภท ตามจดประสงคของการแสดง

ความหมาย

- ใหแสดงสญลกษณภาพไวตรงกลางของเครองหมายโดยไมทบแถบขวางสาหรบ

11

เครองหมายหาม

- ในกรณไมมสญลกษณภาพทเหมาะสม เพอสอความหมายทตองการ ใหใชสญลกษณอน

ทเขาใจทวไปแสดงสาหรบเครองหมายเพอความปลอดภยแตละประเภท โดยใชรวมกบเครองหมาย

เสรมเพอแสดงความหมาย ตามตารางท 1

ตารางท 1 สเพอความปลอดภย

สเพอความปลอดภย ความหมาย ตวอยางการใชงาน สตด

หยด

- เครองหมายหยด

- เครองหมายอปกรณหยด

ฉกเฉน

- เครองหมายหาม

สขาว

ระวง

มอนตราย

- ชบงวามอนตราย (เชน ไฟ,

วตถระเบด, กมมนตภาพรงส,

วตถมพษ และอนๆ)

- ชบงถงเขตอนตราย,

ทางผานทมอนตราย, เครอง

กดขวาง, เครองหมายเตอน

สดา

บงคบให

ตองปฏบต

- บงคบใหตองสวมเครอง

ปองกนอนตรายสวนบคคล

สขาว

แสดงภาวะ

ปลอดภย

- ทางหนไฟ

- ทางออกฉกเฉน

- ฝกบวชาระลางฉกเฉน

- หนวยปฐมพยาบาล

- หนวยกภย

สขาว

12

หมายเหต

ประเภท

:

1. สแดงยงใชสาหรบอปกรณเกยวกบการปองกนอคคภย อปกรณดบเพลงและตาแหนงทตง

อกดวย

2. อาจใชสแดงสมวาวแสงแทนสเหลองได แตไมใหใชแทนสเหลองกบเครองหมายเพอ

ความปลอดภย

ตารางท 2 รปแบบของเครองหมายเพอความปลอดภย

รปแบบ สท ใช หมายเหต

เครองหมายหาม

สพน : สขาว

สของแถบตามขอบและแถขวาง :

สแดง

สสญลกษณภาพ : สดา

พนทของสแดงตองม

อยางนอยรอยละ 35 ของ

พนททงหมด

ของเครองหมาย

เครองหมายเตอน

สพน : สเหลอง

สของแถบตามขอบ: สดา

สสญลกษณภาพ : สดา

พนทของสเหลองตองม

อยางนอยรอยละ 50

ของพนททงหมด

ของเครองหมาย

เครองหมาย

บงคบ

สพน : สขาว

สสญลกษณภาพ : สนาเงน

พนทของสนาเงนตองม

อยางนอยรอยละ 50

ของพนททงหมด

ของเครองหมาย

13

เครองหมาย

สารนเทศเกยวกบ

ภาวะปลอดภย

สพน : สเขยว

สสญลกษณภาพ : สขาว

พนทของสนาเงนตองม

อยางนอยรอยละ 50

ของพนททงหมด

ของเครองหมาย

เครองหมายเสรม

1. รปแบบของเครองหมายเสรม เปนสเหลยมผนผา หรอสเหลยมจตรส

2. สพนใหใชสเดยวกบสเพอความปลอดภย และสของขอความใหใชสตดดงทกาหนดไวใน

ตารางท 1 หรอสพนใหใชสขาวและสของขอความใหใชสดา

3. ตวอกษรทใชในขอความ

- ชองไฟระหวางตวอกษรตองไมแตกตางกนมากกวารอยละ 10

- ลกษณะของตวอกษรตองดเรยบงาย ไมเขยนแรงเงาหรอลวดลาย

- ความกวางของตวอกษรตองไมนอยกวารอยละ 70 ของความสงของตวอกษร

1. ใหแสดงเครองหมายเสรมไวใตเครองหมายเพอความปลอดภย ดงตวอยางในรปท 2

รปท 2 ตวอยางการแสดงเครองหมายเสรม

เขตกกกน

เครองหมายเพอความปลอดภย

เครองหมายเสรม

14

ขนาดของเครองหมายเพอความปลอดภย และตวอกษร

ขนาดของเครองหมายเพอความปลอดภย และตวอกษรทใชในเครองหมายเสรม กาหนดไว

เปนแนวทางตามตารางท 3 ดงน

ตารางท 3 ขนาดของเครองหมายและตวอกษร

ความสงพกดของแผน

เครองหมาย (a) หนวย: ม.ม.

เสนผาศนยกลางหรอความสงของ

เครองหมาย (b) หนวย: ม.ม.

ความสงของตวอกษรใน

เครองหมายเสรม หนวย: ม.ม.

75

100

60

80

5.0

6.6

0.056

b a

b a

b a

b a

0.16

45o 60o 60o

15

150

225

300

600

750

900

1200

120

180

240

480

600

720

960

10.0

15.0

20.0

40.0

50.0

60.0

80.0

ขอแนะนาในการเลอกและการใชเครองหมายเพอความปลอดภย

1. การใชเครองหมายเพอความปลอดภยรวมกบเครองหมายเสรม ในกรณทไมมเครองหมายท

ใชสญลกษณภาพ ตามทแสดงในภาคผนวก ก. หากตองการจะแสดงเครองหมายตามทตองการ ใหเลอก

ปฏบตดงน

1.1 ใชสญลกษณภาพทเหมาะสม ทดแลวเขาใจงายทสด ไมตองแสดงรายละเอยดในสญลกษณ

ภาพทไมจาเปนตอการสอความหมาย แตใชเครองหมายเสรมรวมดวยถาจาเปน

1.2 ใชเครองหมายทวไปสาหรบเครองหมายเพอความปลอดภยแตละประเภทรวมกบ

เครองหมายเสรม ดงตวอยางในรป

เครองหมายหาม เครองหมายเตอน เครองหมายบงคบ

เครองหมายสารนเทศ

เกยวกบภาวะปลอดภย

2. การใชเครองหมายเพอความปลอดภย เพอจดประสงคในการสอความหมายมากกวา 1 ความหมาย

16

2.1 ไมควรสอความหมายโดยการใชเครองหมายเพอความปลอดภย รวมกบเครองหมายเสรมท

มขอความสอความหมาย 2 ประการ ดงน

ผด ควรใชเครองหมายดงน หรอใชเครองหมายวตถประสงครวม ดงน

ถาตองใชเครองหมายหาม รวมกบขอความเพออธบายขอความเกยวกบการประกาศเตอน

ไมควรใชเครองหมาย ดงน

ผด ควรใชเครองหมายดงน หรอใชเครองหมายวตถประสงครวม ดงน

2.2 ไมควรใชเครองหมายเพอความปลอดภยประเภทเดยวกนทแสดง สองความหมายอย

ในเครองหมายเดยวกน ดงน

2.3

ผด ควรใชเครองหมายดงน หรอใชเครองหมายวตถประสงครวม ดงน

17

3. การใชเครองหมายเพอความปลอดภยสาหรบเงอนไขทแตกตางกน เมอตองการใช

เครองหมายเพอความปลอดภย เพอแสดงความหมายสาหรบเงอนไขทแตกตางออกไป แตการสอ

ความหมายยงเหมอนเดม ใหใชสญลกษณภาพนนรวมกบเครองหมายเสรมทใชถอยคาแตกตางออกไป

เชน

ตวอยาง

หามคนผาน ระวงอนตรายจากไฟ

ใหแสดงดงน

ใหแสดงดงน

18

ตวอยางเครองหมายหาม (PROHIBITION SIGNS)

รปแบบ สทใช

สพน : สขาว

สของแถบตามขอบวงกลม และแถบขวาง : สแดง

สของสญลกษณภาพ : สดา

19

ตวอยางเครองหมายปองกนอคคภย (Fire Equipment Signs)

รปแบบ สทใช

สพน : สแดง

สของสญลกษณภาพ : สขาว

ตวอยางเครองหมาย เตอน (Warning Sign)

รปแบบ สทใช

สพน : สเหลอง

สของแถบตามเสนขอบ : สดา

สของสญลกษณ : สดา

\

20

ตวอยางเครองหมายบงคบ (Mandatory Signs)

รปแบบ สทใช

สพน : สฟา

สของสญลกษณภาพ : สขาว

21

ตวอยางเครองหมายแสดง ภาวะความปลอดภย (Safety Codition Signs)

รปแบบ สทใช

สพน : สเขยว

สของสญลกษณภาพ : สขาว

22

23

ตวอยางปายเพอความปลอดภย

ตวอยางปายจราจร(Traffic Sign)

ปายบงคบ (Reulatory Signs)

24

ปายเตอน (Warning Signs)

ปายงานกอสราง (Contruction Work Zone Signs)

ตวอยางปายตงพน

25

เอกสารอางอง

กองบงคบการตารวจจราจร. (2558). อบตเหตจราจร. วนทคนขอมล 10 กรกฎาคม 2558, เขาถงไดจาก

htpp://www.trafficpolice.co.th/report.php

คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2554). เอกสารประกอบการสอนวชา สข 100: วถชวต

เพอสขภาพ. กรงเทพฯ: ภาควชาสขศกษา คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

จรนทร เจรญศรวฒนกล . (2556). อาชวอนามยและความปลอดภย = Occupational health and safety.

กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง.

เฉก ธนะสร. (2536). การเพมประสทธภาพชวต. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: แปลนพบลชชง.

ถวลวด บรกล. (2548). การประเมนผลนโยบายการปองกนอบตเหตจราจร. กรงเทพฯ:

สถาบนพระปกเกลา.

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. (ม.ป.ป.). โครงการเมาไมขบ. วนทคนขอมล

10 กรกฎาคม 2558, เขาถงไดจาก htpp://www.thaihealth.or.th/tag/เมาไมขบ/

ถวลวด บรกล. (2548). การประเมนผลนโยบายการปองกนอบตเหตจราจร. กรงเทพฯ:

สถาบนพระปกเกลา.